Professional Documents
Culture Documents
MEJ Volume 49 Issue 3 Pages 445-456
MEJ Volume 49 Issue 3 Pages 445-456
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحات 445تا 456
DOI: 10.22060/mej.2016.797
تاریخچه داوری: چکیده:بهینهسازی سیستم پروانه-پروانه یک کشتی همواره یکی از جنبههای مهم طراحی به منظور کاهش هزینهها ،افتهای
دریافت 4 :مرداد 1394مکانیکی و افزایش عمر قطعات سیستم بوده است .روش طراحی پیشنهادی رویکرد جدیدی برایبهینهسازی همزمان سیستم
بازنگری 22 :بهمن 1394 پروانه -بدنه ارائه میدهد .در این کار دو تابع هدف در نظر گرفته میشود .تابع هدف اول مصرف سوخت چرخه عمر شناور و
پذیرش 9 :اسفند 1394 تابع هدف دوم با نام تابع هزینه شامل تراست ،گشتاور و بازدهیهای آب آزاد و اسکیو میباشد .جهت انجامبهینهسازی جامع،
ارائه آنالین 20 :مرداد 1395
بدنه شناور و سیستم رانش به عنوان یک سیستم واحد و یکپارچه درنظر گرفته شده و از نمودار ماموریت شناور برای کمینهسازی
هر دو تابع هدف در طول چرخه عمر شناور استفاده میگردد .پارامترهای کاویتاسیون و تنش پروانه نیز به عنوان قیود مسئله کلمات کليدي:
به کار گرفته شدند .الگوریتم تکاملی مشهور ان اسجیای 2جهتبهینهسازی چندهدفی مسئله که در آن ابعاد و نسبتهای بهینهسازی
اصلی پروانه و بدنه به عنوان متغیرهای طراحی درنظر گرفته میشوند به کار میرود .نتایج برای یک کشتی سری -60که با پروانه و بدنه
سیستم پیشرانش شامل یک پروانهسری-ب و موتور L51/60DFحرکت میکند ارائه میگردد .نتایج نشان داد که الگوریتم روش المان پره
پیشنهادی یک روش مناسب و موثر برای طراحی همزمان پروانه -بدنه میباشد و منجر به کاهش قابل توجهی در هر دو تابع مقاومت شناور
کاهش مصرف سوخت هدف گردیده است.
که توسط زارافونیتیس و همکاران [ ]4انجام گردید ،مقاومت موج به عنوان 1-1مقدمه
تابع هدف انتخاب شد .موضوع اصلی مسئله کمینه کردن مقاومتهای بهینهسازی سیستم بدنه-پروانه از جنبههای مهم طراحی میباشد و
کل و موج بود .بعضی از بستههای نرمافزاری همچون ناپا 2برای نرمافزار باعث کاهش هزینه ،و بهبود عملکرد و افزایش عمر سیستم رانش میشود.
طراحی و ابزار مدلسازی برای تولید سریهای فرم بدنه ،شیپفلو 3برای برای دستیابی به بهترین فرآیند بهینهسازی الزم است که تا حد امکان کلیه
ارزیابی مقاومت و مدفرونتیر 4برای بهینهسازی با استفاده از الگوریتم ژنتیک پارامترهای تاثیرگذار بر روی مسئله در نظر گرفته شود .عالوه بر پارامترهایی
استفاده گردید .گاگرو و بریزوالرا [ ]5در مراحل طراحی کلی و محلی برای که معموال در طراحی و بهینهسازی پروانه مدنظر قرار میگیرد میتوان از
محاسبه مقاومت موجسازی به ترتیب از یک فرمول تحلیلی شبیه میشل پارامتر اسکیو 1به عنوان یکی دیگر از پارامترهای مهم در طراحی سیستم
و روش پنل استفاده نمودند .در کاری دیگر کیم و یانگ [ ]6بهینهسازی پیشرانش که بر روی بازدهی سیستم پیشرانش و کاویتاسیون اثرگذار است
یک کاتاماران را که توسط ترکیبی از روشهای انتقالی و درونیابی توابع پایه استفاده کرد [ .]1این پارامتر برای شناورهای زیرسطحی خیلی مهم و حائز
شعاعی مدلسازی شده بود ،به کمک الگوریتم ژنتیک بر حسب مقاومت اهمیت است .تحلیل پروانه اسکیودار و بررسی عملکرد آن برای شناورهای
انجام دادند .عملکرد مقاومت توسط روشی بر مبنای تئوری نیومن-میشل زیردریایی با استفاده از روش المان مرزی توسط قاسمی و سایبانی ارائه شده
ارزیابی گردید .بهینهسازی اینکار توسط الگوریتم تکامل اختالفی انجام است [.]2
گردید .ذاکردوست و همکاران [ ]7بدنه شناورهای سری 60-را با درنظر اکثر کارهایی که در زمینه طراحی وبهینهسازی بدنه و پروانه انجام شده،
گرفتن مقاومت کل به عنوان تنها هدف خود بهینهسازی کردند .آنها در تنها بدنه شناور و یا پروانه را با توجه به اهداف مدنظر بهینه کردهاند و کمتر
کار خود از روش تئوری میشل جهت محاسبه مقاومت موج و از الگوریتم کاری در زمینه بهینهسازی هم زمان سیستم بدنه-پروانه صورت پذیرفته
بهینهسازی استراتژی تکامل برای کمینه نمودن مقاومت استفاده کردند .در است .در زمینه بهینهسازی بدنه شناور به طور نمونه دجهاال و همکاران
زمینهبهینهسازی پروانه لی و لین به بهینهسازی پروانههایسری-ب 5برای [ ]3یک روش بهینهسازی بر اساس الگوریتم ژنتیک را برای بهینهسازی
یک بدنه شناور از نقطه نظر هیدرودینامیکی مطرح کردند .در کار دیگری
2 NAPA
3 ShipFlow 1 Skew
4 mosedfrontier
نویسنده عهدهدار مکاتباتgasemi@aut.ac.ir :
5 B-series propeller
445
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
مصرف سوخت ماتلی و همکاران [ ]22به تاثیر پروانه برروی کاهش مصرف افزایش بازدهی با استفاده از الگوریتم ژنتیک پرداختند [ .]8در سال 1998
سوخت و بازدهی پروانه با در نظر گرفتن نمودار ماموریت شناور پرداختند. توزیع زاویه چرخش و توزیع کورد در جهت اسپن توسط لی و چو [ ]9با به
بهینهسازی به صورت تک هدفه برای پروانه گام ثابت یک شناور نظامیو به کار بردن الگوریت م بهینهسازی گرادیانی با یک روش برای تابع جریمه بهینه
منظور کاهش مصرف سوخت بود .در حوزهبهینهسازی سیستم بدنه-پروانه گردید .همچنین امکانسنجی بیشینه نمودن بازده با استفاده از الگوریتمهای
نیلسون به بهینهسازی بدنه و پروانه به صورت همزمان با هدف به حداقل تکاملی در کاری که لی و لین [ ]8انجام دادند بررسی گردید .پس از آن
رساندن مصرف سوخت با لحاظ نمودار ماموریت شناور پرداخت [ .]23در پلوسینسکی و همکاران [ ]10یک پروانه خودچرخشی 1را با کمک الگوریتم
تحقیقات گذشته یا بدنه و یا پروانه به تنهایی به عنوان هندسههایی که در ژنتیک و با در نظرگرفتن زوایای قرارگیری فیبرها در هر الیه به عنوان
الگوریتم بهینهسازی جریان بر روی آنها حل میشود در نظر گرفته میشود متغیرهای طراحی بهینه نمودند؛ هدف از اینکار بهبود بازده پروانه بود .در
و در میان تحقیقات گذشته تنها در مقاله نیلسون [ ]23این دو هندسه با هم کار دیگری که توسط بورگر [ ]11انجام گردید در جهتبهینهسازی طراحی،
درنظر گرفته شدهاند که ایده کار فعلی نیز بر اساس کار ایشان بوده است. یک برنامه تحلیل عملکرد پروانه توسعه داده شد .در این کار از الگوریتم
در این مقاله روشی برایبهینهسازی چندهدفی بدنه و پروانه به عنوان ژنتیک به عنوان الگوریتم بهینهسازی استفاده گردید .چن و شیه با در نظر
سیستمی یکپارچه به منظور کمینه نمودن دو تابع هدف مصرف سوخت گرفتن قیود کاویتاسیون ،استحکام و توان یک تابع هدف را که متشکل از
( )LFCو ( Costشامل ترکیب خطی تراست ،گشتاور و بازدهی آب آزاد و تابع بازدهی و توابع نیرو و ممان ارتعاشات بود را با استفاده از الگوریتم ژنتیک
اسکیو) ارائه میگردد .این روش به منظوربهینهسازی فرم بدنه و مشخصات بهینه نمودند [ .]12کوپر بر رویبهینهسازی پروانه در شناورهای کانتینربری
پروانه یک شناور سری 60-با استفاده از فرمولهایی نه چندان مشکل بزرگ تحقیقی انجام داد که در آن پروانه با توجه به سرعت مورد نیاز شناور
بر مبنای نسبتها و پارامترهای اصلی بدنه و پروانه استفاده میشود .در بهینه میشد [ .]13گفاری و همکاران یک روشبهینهسازی طراحی را برای
قسمتهای بعدی ،روشهای محاسبه مقاومت ،مشخصات هیدرودینامیکی پروانههای دریاییسری-ب با هدفی مشابه با کار قبلی یعنی بیشینه نمودن
پروانه و مصرف سوخت توضیح داده خواهد شد و در ادامه آن الگوریتم بازده پروانه در یک سرعت مشخص ارائه دادند .آنها فرآیندی را جهت
بهینهسازی به کار رفته در این طراحی همزمان یعنی الگوریتمانسجیای یافتن مشخصات بهینه پروانههای دریایی سری-ب معرفی کردند .در این
2توصیف میشود .یک مثال با استفاده از شناور سری 60-به همراه پروانه کار بهینهسازی چندین قید از جمله کاویتاسیون ،استحکام ماده و تراست
سری-ب جهت بهینهسازی فرم بدنه و پروانه برای کمینه نمودن دو تابع موردنیاز پروانه درنظر گرفته شد [ .]14اکسی [ ]15در کار خود روش جدیدی
هدف نشان داده خواهد شد .تفاوت این کار با کار نلسون [ ]23در این است را برای مطالعهبهینهسازی چند هدفی پروانه کشتی ارائه داد .نسبت بازدهی
که الف) الگورتیم به کار گفته شده به عنوان الگوریتم بهینهسازی الگوریتم و ضریب تراست پروانه به عنوان اهداف بهینهسازی انتخاب شدند .الگوریتم
مشهور ان.اس.جی.ای 2بوده که یکی از تکنیکهای الگوریتمهای تکاملی اناسجیای 22برای تقریب مجموعه جوابهای پرتو به کار گرفته شد .در
میباشد که در مقایسه با الگوریتمهای گرادیانی که در مقاله نلسون []23 نهایت نیز از یک روش تصمیم گیری جهت انتخاب بهترین جواب استفاده
استفاده شده دارای مزایای زیادی میباشد .دو مزیت اصلی این الگوریتمها گردید .مثالی از این فرآیندبهینهسازی با در نظر گرفتن پروان ه سری-ب ارائه
در ادامه میآید .احتمال اینکه الگوریتمهای گرادیانی در بهینه محلی گیر گردید .میرجلیلی و همکاران [ ]16از روش بهینهسازی چند هدفی کلونی
بیافتند بسیار زیاد بوده در حالیکه الگوریتمهای تکاملی اینطور نمیباشند .در زنبور عسل برای بهینه کردن شکل پروانههای دریایی استفاده کردند .دو
الگوریتمهای گرادیانی نیاز به محاسبه مشتق تابع میباشد که نیاز به تابعی تابع هدف یعنی بیشینه نمودن بازدهی و کمینه کردن کاویتاسیون در نظر
پیوسته میباشد که خود باعث افزایش هزینه محاسبات شده در حالیکه در گرفته شد .آزمایشهای متعددی جهت مشاهده و تحلیل اثرات پارامترهای
الگوریتمهای تکاملی تنها از خود تابع استفاده میگردد .ب) در مقاله نلسون سازهای (شکل و تعداد پرهها) و شرایط عملیاتی بر روی دو تابع هدف انجام
[ ]23تنها تابع مصرف سوخت سالیانه در نظر گرفته شده است در حالیکه گردید .نتایج نشان داد که این الگوریتمبهینهسازی قادر به پیدا کردن تقریبی
در کار حاضر عالوه بر این تابع هدف ،تابع هدف دیگری تحت عنوان تابع بسیار دقیق و با توزیع یکنواخت جبهه بهینه پرتو درست میباشد .کمرلویی و
Costکه ترکیبی از بازدهیهای پروانه و اسکیو و همچنین تراست و گشتاور همکاران به بهینهسازی سیستم رانش با در نظر گرفتن عملکردهای بازدهی
میباشد در نظر گرفته شده است که در نتیجه به جای استفاده از الگوریتم اسکیو ،تراست و گشتاور و بازدهی آب آزاد پرداختند .آنها از الگوریتم
تک هدفی از الگوریتم چندهدفی ان.اس.جی.ای 2استفاده شده است .پ) در استراتژی تکامل جهت بهینهسازی پروانههای سری-ب و نیز پروانههای
مقاله نلسون [ ]23تنها قید کاویتاسیون در نظر گرفته شده است در حالیکه DTRCاستفاده کردند [ .]17عالقمندان میتوانند سایر کارهای انجام شده
در مقاله حاضر جهت جامعتر شدن تحقیق عالوه بر کاویتاسیون ،استحکام در حوزه بهینهسازی پروانه را در مراجع [ ]21-18بیابند .در زمینه کاهش
(تنش) پره نیز به عنوان قید دیگری به کار گرفته شد .ج) در مقاله نلسون
[ ]23جهت محاسبه عملکردهای پروانه از روش رگراسیونی استفاده شده 1 Self-twisting
2 NSGA-II
446
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
در نهایت ضریب مقاومت کل از رابطه زیر به دست میآید: است در حالیکه در مقاله حاضر روش تئوری المان پره که روش دقیقتری
=C
T Cv + C f (() نسبت به روشهای رگراسیونی است به کار گرفته شد.
در این تئوری در شکل 1نشان داده شده است .بدین ترتیب ضرایب تراست، −π
که در آن |( |A(θتابع دامنه موج است .انرژی کل میدان موجی که
T
= KT
ρ n 2D 4 ()(1 در پشت بدنه ایجاد میشود را میتوان با مشخص بودن |( |A(θبه آسانی
محاسبه کرد |A(θ(| .را میتوان به صورت زیر محاسبه نمود:
Q
= Kq
ρ n 2D 5 ()(1 = ) A (θ
2
∬ ) υ sec 3 (θ
)) ∂η vsec 2 (θ )( z +ix cos(θ
e dzdx (()
π ∂x
KT J که در آن υ=g/V2بوده و انتگرال بر روی صفحه مرکزی بدنه ()cp
=η ()(1
K q 2π انتگرالگیری میشود .برای محاسبه مقاومت اصطکاکی نیز از رابطه آی.
تی.تی.سی 57-به صورت زیر استفاده میگردد:
0.075
= Cf
) ( log ( Rn ) − 2
2 (()
که در آن
UL
= Rn
υ
(()
Fig. 1. Definition of used parameters in blade element theory
عدد رینولدز میباشد .برای محاسبه ضریب مقاومت لزج از رابطه زیر
شکل :1تعریف پارامترهای به کار رفته در تئوری المان پره
استفاده میشود:
ضریب Jضریب پیشروی بوده و به صورت زیر تعریف میشود: =C v (1 + k )C f (()
Va
= J
nD
()(1 که در این رابطه kفاکتور فرم بوده و به صورت زیر محاسبه میگردد
[:]25
که در آن
k 0.6 ∇ / L3 + 9∇ / L3 0.05 ≤ k ≤ 0.4
= (()
=V
A V (1 −w ) ()(1
ضریب ویک ،w،را میتوان بر حسب ضریب بلوکی CBطبق مرجع []26 1 ITTC-57
447
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
که در آن mbجرم پره از شعاع r0تا نوک پره میباشد .ممان خمشی
ناشی از نیروی گریز از مرکز در صفحه گذرنده از محور پروانه و عمود بر آن
به ترتیب برابر است با:
M R = Fc .z c ()(2
که در آن
448
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
که در آن QPCضریب شبهرانش تاثیرگذار بر روی بدنه و پروانه بوده − ( M T + M R ) cos ϕ − ( M Q − M S ) sin ϕ
= M x0 ()(2
که از رابطه زیر به دست میآید [:]26
QPC = ηH ηRRηo ()(3 − ( M T + M R ) sin ϕ − ( M Q − M S ) cos ϕ
= M y0 ()(2
که در این معادله ηH ،بازدهی بدنه ηRR=1 ،بازدهی چرخشی نسبی و ηo در اینجا φزاویه گام است.
بازدهی آب آزاد است.
1−t 2-22-2اثر اسکیو
= ηH ()(3 اسکیو پروانه بر روی کاویتاسیون ،فشارهای ارتعاشی ،نیروهای شافت
1 −w
در اینجا فرض میشود افتهای ناشی از شافت و بازدهیهای یاتاقان و بازدهی پروانه اثر میگذارد .اثراسکیو بر روی بازدهی پروانه توسط رابطه
ناچیز میباشند .از اینرو PD=PSکه PSتوان شافت میباشد. تقریبی زیرکه برحسب زاویه اسکیو میباشد تعیین میگردد [:]28
η
= 0.06687e −0.1148θs + 0.989e −0.001029θs ()(2
Skew
449
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
450
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
451
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
صفر تا یک نرمال شده و فاصله هر یک از نقاط بهینه نسبت به نقطه ایدهآل جدول :3محدودیتهای اعمال شده
که مختصاتی برابر با مقدار کمینه هر دو تابع هدف دارد سنجیده میشود و Table 3. Applied restrictions
در نهایت نقطهای که کمترین فاصله را نسبت به نقطه ایدهآل دارد به عنوان حد باال حد پایین متغیر طراحی
نقطه سازگار 2یا جواب ارجح انتخاب میگردد .در این مسئله دو نقطه ایدهآل 7 3 تعداد پرهها
و سازگار به دست آمده در شکل 8نشان داده شده است.
20 10 زاویه ی اسکیو ،درجه
مقادیر اولیه و بهینه پارامترهای طراحی مطابق جدول 4میباشد .نقطه
39 0 تنش مجازبیشینهMPa ،
سازگار در جدول 4معادل با مقدار بهینه 5است .همانطور که در این جدول
1/4 0/5 نسبت گام
مالحظه میگردد مقادیر بهینه متغیرهای طراحی بدنه یعنی L/B ،B/Tو T
1/5 0/4 ضریب پیشروی پروانه
تقریبا برای تمامیجوابهای بهینه یکسان میباشند و این نشان دهنده این
است که تفاوت نقاط بهینه بیشتر تحت تاثیر مشخصات پروانه میباشد .مقدار 10/8 4/4 قطر پروانه
بهینه L/Bدر بازه 7/22تا 7/51تغییر میکند و مقدار بهینه B/Tو Tبرای 1/05 0/55 نسبت سطح پره
تمامیجوابهای بهینه جبهه پرتو تقریبا مقداری ثابت و به ترتیب برابر با 12 8/8 آبخور
1/39و 8/96میباشد. 3/6 1/2 نسبت عرض به آبخور شناور
ی نقاط جبهه پرتو در بین مشخصات پروانه نیز مقدار EARبرای تمام 8 5 نسبت طول به عرض شناور
مقداری ثابت و برابر با 0/56میباشد .عالوه بر این نتایج نشان میدهد 2توانسته است به خوبی مجموعه جوابهای بهینه پرتو را که به صورت
بهترین مقادیر دو تابع هدف LFCو Costبرای سیستمیبا تعداد پرههای یکنواخت در طول هر دو تابع هدف توزیع شدهاند را بیابد.
پروانه 3یا 4عدد به دست میآید زیرا سایر تعداد پرههای پروانه منجر به توزیع یکنواخت جوابها بیشتر ناشی از مکانیزم انتخاب بهترین
تنزل یکی از دو تابع هدف و یا هردو خواهد شد. جوابهای هر نسل در الگوریتم بهینهسازی میباشد .در میان بهترین
افزایش نسبت گام ( )P/Dمنجر به افزایش تراست و گشتاور شده و در جوابها انتخاب ارجحترین جواب وابسته به شرایط مالک و طراح است .در
نتیجه احتمال رخ دادن پدیده کاویتاسیون افزایش مییابد. اینجا برای یافتن بهترین جواب از روش تصمیمگیری نزدیکترین فاصله به
بنابراین این مقدار باید به گونهای بهینه گردد که تراست کافی تولید شده نقطه ایدهآل 1استفاده شده است.
و در عین حال از کاویتاسیون جلوگیری شود .با توجه به اینکه در برنامه نوشته
شده جهت تحلیل پروانه تمامیجوابها قید کاویتاسیون را ارضا میکنند ،لذا
مقدار نسبت گام 1/02برای پروانه انتخابی میتواند انتخاب مناسبی باشد.
همانطور که ذکر شد افزایش زاویه اسکیو در پروانه مزایایی از جمله
کاهش احتمال پدیده کاویتاسیون ،جلوگیری از نوسانات فشار و بار دینامیکی
ناگهانی روی پره و تولید نیروی محوری و گشتاور یکنواخت غیرنوسانی دارد،
اما از سوی دیگر باعث کاهش بازدهی و تراست پروانه میگردد .لذا انتخاب
مقداری بهینه برای زاویه اسکیو پروانه از اهمیت باالیی برخوردار است .مقدار
بهینه این پارامتر همانطور که از جدول 5قابل مشاهده است برای تمام
جوابهای بهینه با تغییراتی نه چندان زیاد بین 10/09تا 10/35میباشد که
میتواند مقداری منطقی برای پروانههای سری-ب باشد.
نمودار مقاومت برای شناور اولیه و بهینه شده در شکل 9مشاهده
میشود .محور عمودی سمت چپ نشانگر مقاومت اولیه و بهینه و محور
سمت راست نشانگر نسبت مقاومت بهینه به مقاومت اولیه است .همانطور
Fig. 8. Optimized points (Pareto frontier). Vertical axes is Lifetime fuel
که در شکل دیده میشود مقاومت نسبت به حالت اولیه در تمام سرعتهای consumption and horizontal axes is Cost
حرکت شناور کاهش قابل توجهی دارد .با افزایش سرعت نسبت مقاومت شکل :8نقاط بهینه (جبهه پرتو) .محوری عمودی مصرف سوخت چرخه
عمر و محور افقی هزینه
اولیه به بهینه نیز افزایش یافته است .همانطور که در جدول 4نیز قابل
مشاهده است این موضوع نشان دهنده این است که هر چند مقادیر بهینه بدین صورت که جهت یکسان شدن مرتبه ،هر دو تابع هدف در بازه
452
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
مقدار بهینه مقادیر بهینه مقدار بهینه مقدار بهینه مقدار بهینه مقدار بهینه مقدار بهینه
حد پایین پارامتر
7 6 5 4 3 2 1
7/40 7/44 7/39 7/33 7/47 7/51 7/22 7/44 L/B
1/39 1/39 1/39 1/39 1/39 1/39 1/39 3/5 B/T
8/97 8/95 8/97 8/97 8/95 8/95 8/97 10/15 T
0/56 0/56 0/56 0/56 0/56 0/56 0/56 0/89 EAR
3 4 3 3 4 4 3 4 z
4/68 5/11 4/72 4/7 5/21 5/45 4/66 7/21 D
0/94 1/24 1/02 0/83 1/29 1/38 0/73 1/14 p/D
0/73 0/88 0/83 0/72 0/98 1/01 0/83 1/46 J
10/20 10/33 10/24 10/22 10/35 10/35 10/09 18/91 Skew
1/52×1012 2/24×1012 1/18×1012 1/07×1012 3/39×1012 1/52×1012 2/24×1012 1/55×1014 LFC
مقاومت است.
هر چه گشتاور با ثابت ماندن تراست کمتر گردد به جواب مطلوب
نزدیکتر شدهایم .تغییرات گشتاور موردنیاز در سرعتهای مختلف در شکل
12نشان داده شده است .نمودار نشان میدهد که گشتاور نسبت به حالت
اولیه کاهش قابل مالحظهای داشته است .در سرعتهای ابتدایی نسبت
گشتاور بهینه به اولیه با شیب تندی افزایش مییابد و پس از یک روند ثابت
در بازهی قابل توجهی از سرعتهای میانی مجددا در سرعتهای انتهایی
روند افزایشی خود را ادامه میدهد (محور سمت راست شکل .)12
با توجه به نمودار ماموریت شناور (شکل )4میتوان سرعت طراحی
شناور را برابر با 12/35متر بر ثانیه در نظر گرفت .در اینجا به طور نمونه
Fig. 9. Total resistance versus speed for initial and optimized ship
شکل :9نمودار مقاومت کل بر حسب سرعت برای شناور اولیه و بهینه
پارامترهای بدنه نسبت به یکدیگر تغییر چندانی ندارند اما نسبت به مقادیر
اولیه خود تغییر قابل توجهی دارند.
نمودار آب آزاد پروانه در سرعتهای مختلف در شکل 10ارائه شده
است .بازدهی در اکثر سرعتها افزایش یافته در حالیکه ضریب گشتاور و
تراست کاهش یافته است.
در شکل 11نمودار تراست مورد نیاز اولیه و بهینه (محور سمت چپ) و
نسبت بین آنها (محور سمت راست) در سرعتهای مختلف مشاهده میشود.
تراست مورد نیاز سیستم رانش در سرعتهای مختلف کاهش پیدا کرده
است چرا که به وضوح روشن است طبق معادله ( )26تراست رابطه مستقیم با
Fig. 10. Open water parameters of initial and optimized propellers
مقاومت دارد .روند تغییرات تراست در این شکل همانند روند تغییرات نمودار
شکل :10پارامترهای آب آزاد پروانه اولیه و بهینه
453
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
کردهاند اما تراست شناور کاهش یافته است .شکلهای 10و 11نیز این
موضوع را تایید میکنند .اما این موضوع در اینجا قابل ذکر است که میزان
کاهش گشتاور بیش از میزان کاهش تراست بوده و همچنین عملکردهای
بازدهی آب آزاد و بازدهی اسکیو افزایش یافتهاند لذا در مجموع میزان هر
دو تابع هدف بهبود یافته است که در جدول 5با مقایسه جوابهای اولیه و
جواب بهینه این موضوع تایید میگردد.
5-5نتیجهگیری
در این مقاله الگوریتمیچندهدفی جهت کمینهسازی دو تابع هدف
LFCو ( Costشامل تراست ،گشتاور ،بازدهی آب آزاد و بازدهی اسکیو)
یک شناور با بهینهسازی همزمان هندسه بدنه و پروانه شناور ارائه گردید.
جهت جلوگیری از بهینهسازی در یک سرعت طراحی ،از نمودار احتماالتی Fig. 11. Thrust versus speed for initial and optimized ship
ماموریت شناور جهت توصیف عملیات شناور استفاده شد .از تئوری المان شکل :11نمودار تراست برحسب سرعت برای شناور اولیه و بهینه
پره برای محاسبه مشخصات پره ،تئوری تیر یک سرگیردار برای محاسبهی
تنش پره ،تئوری کاویتاسیون کلر و منحنی باکت برای تحلیل کاویتاسیون،
منحنی مصرف سوخت ویژه ( )SFOCبرای تعیین مصرف سوخت شناور و در
نهایت از الگوریتم ان اس جی ای 2برای فرآیندبهینهسازی استفاده گردید.
پارامترهای تنش و کاویتاسیون به عنوان قیدهای مسئله در نظر گرفته شدند.
نتایج نشان از عملکرد موثر این الگوریتم چندهدفی برای بهینهسازی
همزمان بدنه و پروانه میباشد .با توجه به جداول 4و 5و همچنین اشکال
9تا 12به جز عملکرد تراست سایر عملکردهای اصلی بدنه و پروانه بهبود
یافتهاند و در مجموع هر دو تابع هدف LFCو Costجوابهای بهینه
پرتو نسبت به حالت سیستم بدنه-پروانه اولیه کاهش قابل توجهی پیدا
کردند .اثر اسکیو نیز یک قید عملیاتی جدید جهت تخمین بازدهی پروانه
و محدود کردن مسئله کاویتاسیون میباشد .با توجه به اینکه پارامترهای
اصلی بدنه جوابهای بهینه به دست آمده تقریبا یکسان میباشند میتوان Fig. 12. Torque versus speed for initial and optimized propeller
شکل :12نمودار گشتاور بر حسب سرعت برای پروانه اولیه و بهینه
نتیجه گرفت مشخصات بدنه زودتر از مشخصات پروانه همگرا شده و تفاوت
توابع هدف جبهه پرتو بیشتر تحت تاثیر پارامترهای پروانه میباشد .الگوریتم
جدول :5درصد تغییرات عملکردهای جوابهای اولیه و بهینه
چندهدفی ارائه شده در این کار میتواند در فرآیند طراحی مرحله اولیه با
Table 5. Changes percent of initial and optimized solution performances
توسعه سیستمها در جهت کمینه نمودن مصرف سوخت ،بهبود پارامترهای
عملکردی پروانه و انتخاب بهترین سیستم بدنه-پروانه به کمک آید که در ηskew ηo Q T RT عملکرد
نهایت منجر به کاهش هزینه کل مالک شناور و همچنین آلودگی ناشی از
کربن خروجی میگردد. 0/678 0/693 419/04 269/45 249/75 جواب اولیه
قابل ذکر است که میتوان پارامترهای بیشتری را برای این مسئله چه در 0/713 0/714 88/47 94/55 87/63 جواب بهینه
توابع هدف و چه در قیود مسئله تعریف کرد و این روش را برای سیستمهای
5 3 78 65 65 درصد تغییر
پیشرانش و بدنههای دیگر استفاده نمود .میتوان ابعاد بدنه با روشهایی
درصد تغییرات عملکردهای مهم سیستم بدنه-پروانه در جدول 5نمایش
مانند نربز تغییر داده شود تا اثر شکل بدنه بر روی بهینهسازی بیشتر شود.
داده شده است .با توجه به دادههای این جدول دیده میشود که عملکردهای
با توسعه نمودار عملیاتی شناور و در نظر گرفتن دادههای دیگری همچون
مقاومت شناور و گشتاور جواب بهینه سازگار به صورت قابل توجهی نسبت
حالت دریا و یا سایر دادههای مشخص شناور ،مصرف سوخت و پارامترهای
به جواب اولیه بهبود یافته است.
عملکردی پروانه میتواند بهبود بهتری یافته و در نتیجه هزینههای چرخه
عملکردهای بازدهی آب آزاد و بازدهی اسکیو نیز نسبتا بهبود پیدا
454
نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر ،دوره ،49شماره ،3سال ،1396صفحه 445تا 456
تراستkN ، T عمر شناور را بیشتر کاهش دهد .عالوه بر آن میتوان نقش پارامترهای
بهینهسازی همچوناندازه جمعیت و عملگرهای ژنتیک را نیز بر روی نرخ
تراست مورد نیازkN ، TR
همگرایی الگوریتم بهینهسازی بررسی نمود.
ضریب کاهش تراست tde
ضخامتm ، t
فهرست عالئم
سرعت القائی محوریms-1 ، ua
سطح گسترش یافته پرهm2 ، AE
ms -1
سرعت القائی مماسی، ut
تابع دامنه موج )A(θ
سرعت شناورms-1 ، V
سطح دیسک پرهm2 ، Ao
ms -1
سرعت پیشروی پروانه، VA
مساحت مقطع ریشهm2 ، a0
ضریب ویک w
طول کوردm ، c
تعداد پره z
ضریب فرم بدنه CB
فاصله نسبت به مرکز ثقل مقطعm ، zc
ضریب لیفت c1
عالئم یونانی
ضریب مقاومت cd
زاویهی گام هیدرودینامیکی β
ضریب مقاومت اصطکاکی Cf
زاویهی حمله α
ضریب مقاومت کل CT
زاویهی گام هندسی φ
ضریب مقاومت لزج Cv
زاویهی اسکیو θs
قطر پروانهm ، D
بازدهی بدنه ηH
نیروی گریز از مرکزkN ، FC
بازدهی آب آزاد ηo
شتاب گرانشm2s-1 ، g
بازدهی چرخشی نسبی ηRR
مدول مقطع حول محور x0 Ix0
بازدهی اسکیو ηSkew
مدول مقطع حول محور y0 Iy0
چگالیkgm-3 ، ρ
طول شناورm ، L
سوخت مصرف شده در سالgr ، LFC
منابع
[1] H. Ghasemi, The effect of wake flow and skew angle on ممان گشتاورkN.m ، MQ
)the ship propeller performance, Scientia Iranica 16(2 ممان ناشی از زاویه ریکkN.m ، MR
(2009).
ممان ناشی از اسکیوkN.m ، Ms
[2] H. Gassemi, M. Sayebani, Analysis of Highly Skewed
Propeller and Power Peridiction for the Submarine ممان ناشی از تراستkN.m ، MT
by Boundary Element Method, Amirkabir Journal of
ممان حول محور x0در مرکز ثقل مقطعkN.m ، Mx0
)Science and Research, Mechanical Engineering, 42(2
(2010) 47-56. ممان حول محور y0در مرکز ثقل مقطعkN.m ، My0
[3] R. Dejhalla, Z. Mrša, S. Vuković, A genetic algorithm تعداد پروانه np
approach to the problem of minimum ship wave
توان موثرkW ، PE
resistance, Marine Technology, 39(3) (2002) 187-195.
[4] G. Zaraphonitis, A. Papanikolaou, D. Mourkoyiannis, گشتاورkN.m ، Q
Hull form optimization of high speed vessels with بازدهی شبه پیشرانش QPC
respect to wash and powering, Proceedings of IMDC, 3
(2003) 43-54. شعاع مقطع پرهm ، r
[5] S. Gaggero, S. Brizzolara, An Integrated Tool For تنش مجاز بیشینهپروانهkPa ، S
Concept And Final Design Of Optimum Swat-Hull مصرف سوخت ویژهgr/kW-hr ، SFOC
Forms, Proceeding of NAV 2006-Int. Conference on
455
456 تا445 صفحه،1396 سال،3 شماره،49 دوره،نشریه مهندسی مکانیک امیرکبیر
Optimisation of Marine Propellers, Procedia Computer Ship and Shipping Research. GENOVA‐ITALY (2006).
Science, 51 (2015) 2247-2256. [6] H. Kim, C. Yang, Hydrodynamic Optimization of
[17] M. Kamarlouei, H. Ghassemi, K. Aslansefat, D. Nematy, Multihull Ships, Proceedings of the FAST-11th
Multi-Objective Evolutionary Optimization Technique International Conference on Fast Sea Transportation,
Applied to Propeller Design, Acta Polytechnica Hawaii, USA, (2011).
Hungarica, 11(9) (2014). [7] H. Zakerdoost, H. Ghassemi, M. Ghiasi, Ship hull
[18] E. Benini, Multiobjective design optimization of form optimization by evolutionary algorithm in order
B-screw series propellers using evolutionary algorithms, to diminish the drag, Journal of Marine Science and
Marine Technology, 40(4) (2003) 229-238. Application, 12(2) (2013) 170-179.
[19] D.S. Greeley, J.E. Kerwin, Numerical methods for [8] Y.-J. Lee, C.-C. Lin, Optimized design of composite
propeller design and analysis in steady flow, Transactions- propeller, Mechanics of advanced materials and
Society of Naval Architects and Marine Engineers, 90 structures, 11(1) (2004) 17-30.
(1982) 415-453. [9] J. Cho, S.-C. Lee, Propeller blade shape optimization
[20] M.M. Karim, M. Ikehata, A genetic algorithm (GA)- for efficiency improvement, Computers & fluids, 27(3)
based optimization technique for the design of marine (1998) 407-419.
propeller, in: Proceedings of the propeller/shafting 2000 [10] M.M. Pluciński, Y.L. Young, Z. Liu, Optimization of a
symposium. Virginia Beach, USA, 2000. self-twisting composite marine propeller using Genetic
[21] J. Suen, J. Kouh, Genetic algorithms for optimal series algorithms, 16th International conference on composite
propeller design, in: Proceeding of the Third International materials, Kyoto, Japan, (2007).
Conference on Marine Technology, ORDA, 1999. [11] C. Burger, Propeller performance analysis and
[22] M.R. Motley, M. Nelson, Y.L. Young, Integrated multidisciplinary optimization using a genetic algorithm,
probabilistic design of marine propulsors to minimize ProQuest, 2007.
lifetime fuel consumption, Ocean Engineering, 45 [12] J.-H. Chen, Y.-S. Shih, Basic design of a series propeller
(2012) 1-8. with vibration consideration by genetic algorithm,
[23] M. Nelson, D. Temple, J. Hwang, Y. Young, J. Martins, Journal of marine science and technology, 12(3) (2007)
M. Collette, Simultaneous optimization of propeller–hull 119-129.
systems to minimize lifetime fuel consumption, Applied [13] G. Kuiper, New developments and propeller design,
Ocean Research, 43 (2013) 46-52. Journal of Hydrodynamics, Ser. B, 22(5) (2010) 7-16.
[24] E.V. Lewis, Principles of naval architecture second [14] M. Gaafary, H. El-Kilani, M. Moustafa, Optimum design
revision, in: Jersey: SNAME, 1988. of B-series marine propellers, Alexandria Engineering
[25] J. Ghose, R. Gokarn, Basic ship propulsion, Allied Journal, 50(1) (2011) 13-18.
Publishers, 2004. [15] G. Xie, Optimal preliminary propeller design based
[26] K. Deb, A. Pratap, S. Agarwal, T. Meyarivan, A fast on multi-objective optimization approach, Procedia
and elitist multiobjective genetic algorithm: NSGA-II, Engineering, 16 (2011) 278-283.
Evolutionary Computation, IEEE Transactions on, 6(2) [16] S. Mirjalili, A. Lewis, S.A.M. Mirjalili, Multi-objective
(2002) 182-197.
456