KİŞİ HAKKINDA ARCHİMEDES (MÖ 287-MÖ212)

Bilge Matematikçinin Doğumu

MÖ 287 yılında Sicilya’da dünyaya geldim.Babam dönemin ünlü astronomu olan

Phidias’tı.Babam Siraküza Kralı Hiero’nun yakın arkadaşıydı.Bu sayede asil bir aileden geliyorum sayılır.

Eğitimini Tamamlaması

12 yaşında İskenderiye’ye gittim ve orada eğitim gördüm .Yakın arkadaşlarım olan Samoslu
Konon ve Eratosthenes ile burada arkadaş oldum.Üçümüzün kendi aramızdaki yazışmaları eser haline
gelerek sizin gününüze kadar ulaşmıştır.Bu yazışmalarımda önemli olduğunu düşündüğüm olay içinde
küre ve silindirin hacimlerini hesaplamak için bilgiler verdim;kendimden iki bin yıl sonra başlayacak
olan integral kavramına ilişkin başlangıç uygulamalarını yazdım, karekök 3 ve pi sayısının çok karmaşık
yöntemlerle hesaplanmış yaklaşık değerlerini buldum.Eğitimimi tamamladıktan sonra ülkem Sicilya’ya
dönüp, hayatımın geri kalanını çeşitli alanlarda araştırma ve deneylere adadım.

Sirakuza’daki Dahi Mucit

Bana göre teorik matematik en değerli konu ama ülkemdekiler beni matematikçi olarak değil,
bir mucit olarak tanıdılar.Kral Hierro’nun Kral Ptolemy için yaptırdığı ancak bir türlü karaya
indiremediği gemiyi kızaktan indirebilmek için ufak bir hareketle büyük ağırlıkları yerinden
oynatabilen bir düzenek kurdum.Mısırlılar için taşan Nil sularının adil dağıtımı için Arşimet Vidası
olarak bilinen aracı geliştirdim.İlk hidrostatik kanunu ortaya koydum ve bunu diğer temel kanunlar
izledi.Bunları “Yüzen Cisimler “ adlı kitapta topladım.

Yaşadığım devirde Akdeniz’de Kartacalılar , Romalılar ve Yunanlar sürekli savaş halinde

oldukları için bütün ömrüm savaş ve savaş tehlikesi ile geçti.Çağımda insanlar benim teorik bilimle
ilgili buluşlarıma değil, geliştirdiğim savaş silahlarına daha çok önem veriyordu.Ülkem Romaya karşı
Kartacalılar ile birleşince yaşadığım şehir Roma ordusu tarafından kuşatıldı.Ben savaş yanlısı değilim
ama dehamı yurttaşlarıma yardıma yönelttim.İcatlarım , Yunan bilgeliğinin Romalıların gücünü nasıl
yenebildiğinin güçlü bir sembolü haline geldi.

Sirakuza Savunması

Romalılar , ünlü konsüllerinden biri olan Cladius Marcellus’u bir orduyla MÖ 218’de
Sirakuza’ya gönderdiler.Ben, hiçbir zaman katılmadığım siyaset alanından uzakta kendimi
çalışmalarıma vermiştim ama hemşerilerim şehri savunmam için benden yardım isteyince bu çağrıyı
kabul ettim.
 İcatlarım sayesinde Romalılar’ı aylarca körfezde durdurdum.Roma gemilerini kavrayıp havaya
kaldıran ve suya bırakan vinçler tasarladım.Duvar deliklerinden Roma gemilerine kaya ve metal
fırlatan makineler geliştirdim. Sonunda Marcellius şehri bu şekilde alamayacağını anlayınca şehri
kuşattı.Sekiz ay sonunda şehrimiz alındı.İki yıl sonunda Roma tüm Sicilya’yı ele geçirdi.

Şekillerimi Bozmayın!

Sirakuza şehri Romalılar’a teslim olduktan sonra öldürüldüm.Şehir düştükten sonra general ,
askerlere devriye gezmelerini söyledi.Askerler yürürken bana rastladılar.Yere bir takım şekiller çizip
şekillerin başında mırıldandığımı gördüler.Aslında burada yere bir problem yazmış ve çözümü üzerine
uğraşıyordum.Askerler beni Marcellius’a götürmek istediler.Onlara soruyu çözdükten sonra geleceğimi
söyledim fakat askerler bu duruma sinirlenip yerdeki şekillerimi bozmaya ve beni alıkoymaya
çalıştılar.Direnmeye çalıştım.En sonunda asker elindeki kılıcı sapladı ve burada son nefesimi
verdim.Generalin bu haberi alınca üzüldüğünü söylerler.

Vasiyeti ve Mezarı

Vasiyetim üzerine mezar taşıma silindirin içine konulmuş bir küre çizilmiştir.Bu benim en çok
gurur duyduğumu söylediğim buluşumdur.Bir kürenin hacminin, içine tam olarak sığacağı silindirin
hacmine oranı sabittir ve ben bu oranı 2/3 buldum.Silindirin hacmi bilindiği için kürenin hacmi
hesaplanabilir.

Benim mezar zamanla kaybolmuş yıllar sonra Sicilya ‘da konsül yardımcılığı yapmakta olan
Cicero tarafından bulunup onartılmıştır.

Arşimetin Buluşları

Mekanik

Arşimet'in mekanik alanında yapmış olduğu buluşlar arasında bileşik makaralar, sonsuz
vidalar, hidrolik vidalar ve yakan aynalar sayılabilir. Bunlara ilişkin eserler verilmemiş, ancak
matematiğin geometri alanına, fiziğin statik ve hidrostatik alanlarına önemli katkılarda bulunan pek
çok eser bırakmıştır.

İlk defa denge prensiplerini ortaya koyan bilim adamı da Arşimet'tir. Bu prensiplerden bazıları
şunlardır:

 Eşit kollara asılmış eşit ağırlıklar dengede kalır.

 Eşit olmayan ağırlıklar eşit olmayan kollarda şu koşul sağlandığında dengede kalırlar: f1
• a = f2

Bu çalışmalarına dayanarak söylediği "Bana bir dayanak noktası verin Dünya'yı yerinden
oynatayım" sözü yüzyıllardan beri dillerden düşmemiştir.
 Geometri

Geometriye yapmış olduğu en önemli katkılardan birisi, bir kürenin yüzölçümünün 4 πr 2 ve

hacminin ise 4/3 πr3 eşit olduğunu kanıtlamasıdır. Bir dairenin alanının, tabanı bu dairenin çevresine
ve yüksekliği ise yarıçapına eşit bir üçgenin alanına eşit olduğunu kanıtlayarak pi değerinin 3 +l/7 ve 3
+10/71 arasında bulunduğunu göstermiştir.

Matematik

Arşimet parlak matematik başarılarından biri, eğri yüzeylerin alanlarını bulmak için bazı
yöntemler geliştirmesidir. Bir parabol kesmesini dörtgenleştirirken sonsuz küçükler hesabına
yaklaşmıştır. Sonsuz küçükler hesabı, bir alana tasavvur edilebilecek en küçük parçadan daha da küçük
bir parçayı matematiksel olarak ekleyebilmektir.

Bu hesabın çok büyük bir tarihi değeri vardır. Sonradan modern matematiğin gelişmesinin
temelini oluşturmuş, Newton ve Leibniz'in bulduğu diferansiyel denklemler ve integral hesap için iyi
bir temel oluşturmuştur. Arşimet, Parabolün Dörtgenleştirilmesi adlı kitabında, tüketme metodu ile bir
parabol kesmesinin alanının, aynı tabana ve yüksekliğe sahip bir üçgenin alanının 4/3'üne eşit
olduğunu ispatlamıştır.

Hidrostatik

Arşimet, kendi adıyla tanınan "sıvıların dengesi kanununu" da bulmuştur. Suya batırılan bir
cismin taşırdığı suyun ağırlığı kadar kendi ağırlığından kaybettiğini fark ederek hamamdan "eureka"
(buldum, buldum) diye haykırarak çırıl çıplak dışarı fırlaması, onunla ilgili en çok bilinen bir hikayedir.

Söylendiğine göre, bir gün Kral Hieron yaptırmış olduğu altın tacın içine kuyumcunun gümüş
karıştırdığından kuşkulanmış ve bu sorunun çözümünü Arşimet'e havale etmiştir. Bir hayli düşünmüş
olmasına rağmen sorunu bir türlü çözemeyen Arşimet, yıkanmak için bir hamama gittiğinde, hamam
havuzunun içindeyken ağırlığının azaldığını hissetmiş ve "evreka, evreka" diyerek hamamdan
fırlamıştır.

Arşimet'in bulduğu şey; su içine daldırılan bir cismin taşırdığı suyun ağırlığı kadar ağırlığını
kaybetmesi ve taç için verilen altının taşırdığı su ile tacın taşırdığı su mukayese edilerek sorunun
çözülebilmesi idi. Çünkü her maddenin özgül ağırlığı farklı olduğundan aynı ağırlıktaki farklı cisimler
farklı hacme sahiptir. Bu nedenle suya batırılan aynı ağırlıktaki iki farklı cisim farklı miktarlarda su
taşırırlar.

Sözlük

Hidrostatik: Konsül: Diferansiyel Denklem:

Akışkanlar üzerinde çalışmalar Antik Roma medeniyetinin Matematikte fonksiyonların bir
yapan akışkan mekaniğinin dalı. cumhuriyet dönemlerindeki üst veya birden çok değişkene göre
düzey yöneticiler türevleri ile ilişkili
denklemlerdir.
Kaynakça

1.htpps://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/archimedes.shtml

2.Tanınmış Bilim Devlerinin Hayatı:Arşimed,Great Man of Science’den çeviren Sönmez Taner,Bilim ve

Teknik Dergisi

3.Hüseyin Çakallı ,Matematik Tarihi ,Maltepe Üniversitesi Matematikte Temel Kavramlar ve

Sorunlar,Ders Notları

4.Lloyd Holt,Archimedes 287-212 B.C.E., Wichita State University Department of Mathematics and
Statistic Math 750 Project (Summer 1999-2000)

5.Sinan Sertöz ,Arşimet’in Küreleri ,Matematik Dünyası Cilt 4,Sayı 3,1994

6.htpps://www.wikipedia.org/wiki/Archimedes

7.htpps://www.sabah.com.tr/medya/2018/10/03/arsimet-kimdir-arsimetin-hayatı-ve-buluslari
 KİTAPTAN ÖNCE

1-Arşimet hakkında bu güne kadar ne duydunuz?Yaptıkları çalışmalar hakkında neler biliyorsunuz ?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2-Kitabın başığında geçen “Mucit” kelimesi hakkında ne biliyorsunuz?Arşimeti mucit yapan şey ne
olabilir?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3.Kitabın ön yüzünde yer alan resimde Arşimet dağınık bir odada düşünür bir halde oturuyor.Sizce
orada ne yapıyor ve ne hakkında düşünüyor olabilir?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KİTAPLA BİRLİKTE

1.Arşimet’in çoçukluğunda arkadaşları gibi aşk, oyun ve topaç gibi şeylerle ilgilenmek yerine kitap
okumak ve araştırma yapmak gibi şeylerle ilgilenmesinin nedeni ne olabilir?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2.Arşimet , Mısır’da yoksul insanları gördükten sonra onlar için bir takım icatlar yaparak onları
sefaletten kurtarmasının sebebi ne olabilir?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3.Kitabın içinde geçen Arşimet’in sizi en çok etkileyen sözünü ve davranışını yazınız.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KİTAPTAN SONRA

1.Bu kitaptan anladığınız kadarıyla Arşimet’in kendisi hakkında ne söyleyebilirsiniz?Onun 5

özelliğini yazınız.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2.Arşimet’in sürekli kendini çalışmalarına verip yeni düşünceler ve nesneler üretmesi onu toplumun
gözünde nasıl gösteriyor olabilir?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3.Bu kitaptan Arşimet hakkında bilmediğiniz neler öğrendiniz?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 Etkinlik Künyesi

Etkinlik Adı:Arşimetimsi Düşünme

İşlenen Değer:Yaratıcılık ve Bilgelik

Düzey:Ortaokul-Lise

Etkinlik 1.

Arşimet Sirakuza Savunması sorasında Roma gemilerini havaya kaldırıp geri bırakarak zarar veren
bir düzenek kurmuştur. Bu yapının size Arşimet hakkında neler düşündürdüğünü yazın ve aşağıdaki
boşluğa kendiniz bir yapı tasarlayın.

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Resminiz:

Bu resmi çizerken nelere dikkat ettiniz açıklayarak yazınız.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Resim: https://mylifemypc.wordpress.com/2014/01/19/sirakuzanin-savunmasimo-218/
 Etkinlik Künyesi

Etkinlik Adı:Yazmayı Geliştirme

İşlenen Değer:Kadirşinaslık ve Barış

Düzey:Ortaokul-Lise

Etkinlik 3.

Arşimeti düşün.Barış yanlısı ve savaşı hiç sevmeyen bir bilimcisin.Çalışmalarına yönelmek ve bilime
katkı sağlamak istiyorsun.Ülkende savaş çıktı.Düşman milletin size saldırmasını engelleyerek
çalışmalarına devam edebileceğin bir yazı yaz.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 Etkinlik Künyesi

Etkinlik Adı:Görünüm Analizi

İşlenen Değer:Fedakarlık ve Dürüstlük

Düzey:Ortaokul-Lise

Etkinlik 4.

Arşimetin ölümünü ele alalım.Yerde bir problemin sonucunu düşünüyor.Düşman askerler gelip onu
götürmek istiyorlar.Arşimet canı pahasına gitmemek için direniyor ve ölmek üzereyken bile “şekllerimi
bozmayın!” diye bağırıyor.

Sence Arşimet burada ne düşünüyor ve şekillerimi bozmayın derken askerlere neyi anlatmaya olabilir?
Açıklayınız.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Adım: Sonuç Çıkarma

Gözlemlediğin resimlerden çıkaracağın üç sonucu yaz.

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
___________________________________________

3. Adım: Sorular

Bu resim zihninde hangi soruları canlandırdı?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________

Bu sorulara nerden ve nasıl yanıt buldun?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________

Resim: http://www.edebiyathaber.net/arsimetten-gunumuze-bilimlerin-cilgin-tarihi/
 Etkinlik Künyesi

Etkinlik Adı:Temel Kaynak Analizi

İşlenen Değer:Ölçülülük,Eşitlik

Düzey:Ortaokul-Lise

Etkinlik 6.

Arşimet ile ilgili verilen kaynakları inceleyerek metin bağıntıları çalışmasını tamamlayın.

 TRT Okul-Kilometre Taşları – Arşimet (URL 1) isimli biyografik belgeseli

 Matematik hikayeleri 4. Bölüm-Arşimet (URL 2) isimli videoyu
 Yavuz Unat’ın Archimedes, Suyun kaldırma Kuvveti ve Gemiler
Bağlamında Bilim ve Teknoloji (URL 3) isimli makalesini
Eser Örtüşen Yönler Örtüşmeyen Yönler

Belgesel

Video

Makale

Kaynakça:

URL 1 : https://www.youtube.com/watch?v=b9HY3pEl8us

URL 2 : https://www.youtube.com/watch?v=MMjDlGH0IY4

URL 3 : https://www.academia.edu/34288336/Archimedes_Suyun_kald
%C4%B1rma_Kuvveti_ve_Gemiler_Ba%C4%9Flam%C4%B1nda_Bilim_ve_Teknoloji

Etkinlik Künyesi
Etkinlik Adı:Bulmaca

İşlenen Değer:Zevk,Meraklılık

Düzey:Ortaokul-Lise

Etkinlik 7.

Aşağıda yer alan Arşimet ile ilgili bulmacaları çözünüz.

1.Arşimetin doğduğu
yer
6.Arşimetin babası

2.Arşimetin eğitimini
tamamladığı yer
7.Ülkesinde tanındığı
ünvan

3.Sicilyaya saldıran
könsül 8.Mezarını
bulup onarttıran
kişi

4.Sicilyaya saldıran
ülke 9.”Euka”
diye bağırdığı yer

5.Arşimetin bulduğu
silindirin hacminin küreye oranı 10.Babasının yakın arkadaşı olan kral
1.eureka 5.marcellus

2.küre 6.vatansever

3.roma 7.konsül

4.kartaca 8.ptolemy

9.yunan

Neler Öğrendik Çalışması

İşlenen Kişinin Adı : Doğum ve Ölüm Tarihi:

1.Arşimet’in yaşamındaki önemli olaylar nelerdir?

2.Arşimet’in bilime katkıları nelerdir?

3.Arşimet hakkında ilginizi çeken şeyler nelerdir?

4.Arşimet ile bir görüşme yapabilseydiniz ona neler sorardınız? Neden?