1

1.1.2. Viskozite Hesabı

Tasarım ekleri Tablo D-3’e göre Aseton verileri: X = 14.5
Y = 7.2
X-Y değerleri ve 55°C sıcaklığa göre Şekil D-2’den okuma yapıldığında; µ1 =0.26Cp

Tasarım ekleri Tablo D-3’e göre metanol verileri: X =12.4

Y = 10.5
X-Y değerleri ve 55°C sıcaklığa göre Şekil D-2’den okuma yapıldığında; µ2 = 0.40 Cp

𝟏 𝑾𝟏 𝑾𝟐
= +
𝝁 𝑲𝒂𝒓𝚤ş𝚤𝒎 𝝁𝟏 𝝁𝟐
𝟏 𝟎. 𝟐𝟓 𝟎. 𝟕𝟓
= +
𝝁 𝑲𝒂𝒓𝚤ş𝚤𝒎 𝟎. 𝟐𝟔 𝑪𝑷 𝟎. 𝟒𝟎 𝑪𝑷

𝒈
𝝁 𝑲𝒂𝒓𝚤ş𝚤𝒎 = 𝟎. 𝟑𝟓𝟐𝟓 𝑪𝑷 = 𝟎. 𝟑𝟓𝟐𝟓
𝒄𝒎. 𝒔

*CHEMCAD den
𝝁 𝑲𝒂𝒓𝚤ş𝚤𝒎 = 𝟎. 𝟑𝟓𝟐𝟔 𝑪𝒑 𝒃𝒖𝒍𝒖𝒏𝒎𝒖ş𝒕𝒖𝒓

1.2.1. Karışmın Yoğunluğu

𝑘𝑔
ρKarışım =757.1772 𝑚3 CHEMCAD den

𝟎. 𝟑𝟓𝟐𝟓 𝑪𝑷 = 0.35 CP
 2

1.2. Akış Türünün Belirlenmesi

Akış türünün belirlenmesi için öncelikle borunun çapı, boru çapının bulunabilmesi için
çözeltinin hacimsel akış hızı bulunmalıdır.
kg 1 st 1 m3
ṁ v = 90000 × × = 0,033 m3 /s
st 3600 s 757.1772 kg
Varsayım: 1.Akış türbülent olarak varsayılmaktadır. (Re > 2100)
Tasarım ekleri Şekil 12.3’e göre okuma yapıldığında boru iç çapı (Di) 0,15 m olarak okundu.
DVρ 1280 ρ ṁ v
Re = =
μ Di μ
kg m3
1280 × 757.1772 × 0,033
m3 s
Re = = 609203.1415
kg
0,15 m × 0,35 m.s

609203.1415 >> 2100 olduğundan türbülent akış olarak kabul edilmiştir.

Varsayım: 2.Akış vizkoz olarak varsayılmaktadır. (Re > 2100)

Tasarım ekleri Şekil 12.3’e göre okuma yapıldığında boru iç çapı (Di) 0,065 m olarak
okundu.
DVρ 1280 ρ ṁ v
Re = =
μ Di μ
kg m3
1280 × 757.1772 × 0,033
m3 s
Re = = 1405853.403
0,065 m × 0,35
1405853.403 >> 2100 olduğundan vizkoz akış değildir.

 Re değeri 2100 den Büyük çıktığı için türbülent akış olarak karar verlilmiştir
 3

Ekonomik Boru Çapı

𝑘𝑔 1𝑠𝑡 𝑘𝑔
𝐺 = 90000 ∗ = 25 (𝐴𝑘𝚤ş ℎ𝚤𝑧𝚤)
𝑠𝑡 3600 𝑠 𝑠

𝑘𝑔
ρKarışım = 757.1772 3
𝑚

A 106 Karbon Çeliği Boru

25-200 mm arsında en uygun
di = 0.664 ∗ 𝐺 0.51 ∗ 𝜌𝐾𝑎𝑟𝚤ş𝚤𝑚−0.36 (𝑇𝑎𝑠𝑎𝑟𝚤𝑚 𝐾𝑖𝑡𝑎𝑏𝚤 𝐷𝑒. 5.14)
−0.36
𝑘𝑔0.51 𝑘𝑔
di = 0.664 ∗ 25 ∗ 757.1772 3 = 0.315 𝑚
𝑠 𝑚

250-600 mm arsında en uygun

di = 0.534 ∗ 𝐺 0.43 ∗ 𝜌𝐾𝑎𝑟𝚤ş𝚤𝑚−0.30 (𝑇𝑎𝑠𝑎𝑟𝚤𝑚 𝐾𝑖𝑡𝑎𝑏𝚤 𝐷𝑒. 5.14)
−0.30
𝑘𝑔0.43 𝑘𝑔
di = 0.534 ∗ 25 ∗ 757.1772 3 = 0.292 𝑚
𝑠 𝑚

304 Paslanmaz Çelik Boru

25-200 mm arsında en uygun
di = 0.550 ∗ 𝐺 0.48 ∗ 𝜌𝐾𝑎𝑟𝚤ş𝚤𝑚−0.35 (𝑇𝑎𝑠𝑎𝑟𝚤𝑚 𝐾𝑖𝑡𝑎𝑏𝚤 𝐷𝑒. 5.14)
−0.35
𝑘𝑔0.48 𝑘𝑔
di = 0.550 ∗ 25 ∗ 757.1772 3 = 0.253 𝑚
𝑠 𝑚

250-600 mm arsında en uygun

di = 0.465 ∗ 𝐺 0.43 ∗ 𝜌𝐾𝑎𝑟𝚤ş𝚤𝑚−0.31 (𝑇𝑎𝑠𝑎𝑟𝚤𝑚 𝐾𝑖𝑡𝑎𝑏𝚤 𝐷𝑒. 5.15)
 4

−0.31
𝑘𝑔0.43 𝑘𝑔
di = 0.465 ∗ 25 ∗ 757.1772 3 = 0.238 𝑚
𝑠 𝑚

en uygun di=0.253 m

2. GÜVENLİ ÇALIŞMA BASINCI

di=0.15 m

T,°C σs ,bar
100 94
55 X
20 113

X=σs = 104.6875 𝑏𝑎𝑟 = 10.46875 N/mm2

𝑆𝑐ℎ𝑛𝑜 ∗ σs
𝑃𝑠 =
1000
𝑆𝑐ℎ𝑛𝑜 = 40 olan değer olan iç çap değeri 6,065 inch alınarak borunun Schedule numarası
40∗10.46875 N/mm2
𝑃𝑠 = = 0.419 N/mm2 = 4 .2 atm
1000

1 bar = 0.1 N/mm2

1 atm = 0.1 N/mm2
1 𝑖𝑛ç
0.15 𝑚 ∗ = 5.9055 𝑖𝑛
0.0254 𝑚

Tablo D-13 5.9055 İnç boru için en yakın değer 6 inç okuma yapark borunun Schedule numarası 40
olarak belirlenmiştir

iç çap değeri 6,065 inç

0.0254 𝑚
6,065 inç ∗ = 0.154 𝑚 = 154 𝑚𝑚
1 𝑖𝑛ç
 5

Dış çap değeri 6,625 inç

0.0254 𝑚
6,625 inç ∗ = 0.168 𝑚 = 168 𝑚𝑚
1 𝑖𝑛ç

6,625 inç − 6,065 inç

Et Kalınlğı = = 0.28 𝑖𝑛ç = 7.11 𝑚𝑚
2
3. POMPA VE YARDIMCI AYGIT SEÇİMİ
3.1. Pompa Seçimi
Pompa seçimi yapılırken çözeltinin akış hızı hacimsel akış hızına çevrilmelidir.
kg 1 m3
90 000 × = 118,86 m3 /st
st 757,1772 kg
Şekil 5.10’da[13] 12 m için okunduğunda tek kademeli (N’ = 3500 rpm) santrifüjlü pompa
kullanılması gerektiğini göstermektedir.

1 𝑔𝑎𝑙
𝑚3 1 𝑑𝑘
3500 rpm √0.033 𝑠 ×
𝑚3
'
NQ 1/2 0.0000630 𝑠
N's = = 2865,81rpm
h3/4 3.280 ft 3/4
(25.87 m × 1 m )

400 < N’s < 4000 olduğundan tek kademeli santrifüjlü pompa seçimi yapılmıştır.

3.2. Yardımcı Aygıtların Seçimi

Sistem için en uygun dirsek olarak tanklar arasındaki yükseklik ve uzaklıklar göz
önüne alınarak 4 adet 90° standart yarıçaplı yuvarlatılmış dirsek ve 22 m boru kullanımı
uygun görüldü.
Boru seçimi olarak 304 paslanmaz çelik kullanılacaktır. 304 kalite paslanmaz çelik,
paslanmaz çeliğin temel çeşitlerinden biri olup, en yaygın kullanılanıdır. Bu paslanmaz
çelik kalitesi; kimyasal bileşiminin, mekanik özelliğinin, kaynak yapılabilirliğinin ve
korozyon-oksidasyon direncinin fiyatına oranla çok iyi olması sebebiyle tercih edilir. Bu
paslanmaz çelik kalitesi piyasada kolay bulunabilirlik açısından, kolay şekil verilebilmesi
açısından ve rahat kaynak yapılabilmesinden ötürü en sık tercih edilen paslanmaz
kalitelerinden birisidir.[14]
Vana seçiminde tank çıkışına ve ısı değiştirici girişine olmak üzere 2 adet oturmalı tip
vana kullanımı uygun görüldü. Bunun nedeni olarak;
 Hassas akış kontrolü
 6

 Sızdırmazlık
 Yüksek basınç ve sıcaklıklarda çalışılabilme
 Çok sık ve çok sayıda açılıp, kapanmaya uygunluğu
gibi avantajları bulunmasıdır. Bu yüzden, özellikle atmosfere açık tehlike yaratabilecek
yüksek basınçlı akışın söz konusu olduğu durumlarda, kapama vanası olarak bu tip vanalar
tercih edilmektedir. Paslanmaz çelikten üretilebildiğinden seçilen boruya da uygundur.
Ancak;
 Basınç kayıpları oluşturma
 Ölü hacim içeriği
 Tek yönlü çalışma
 Büyük debilerle çalışamama
gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Büyük debilerin kontrolü söz konusu olduğunda;
akışı iki veya daha fazla küçük hatta ayırmak ve küçük oturmalı vanalar kullanabilmek,
genelde uygulanan bir yöntemdir.
Pompa çıkışı için ise 1 adet sürgülü vana kullanımı uygun görüldü. Bunun nedeni ise;
 Akış için direnci oldukça düşük, düzgünce bir geçiş sağlaması
 Çift yönlü akış
 Her konumda monte edilebilmesi
 Bulunma kolaylığı ve ekonomik olması
 Yüksek basınçlara uygunluğu
 Yangın emniyetli veya düşük sıcaklıklara uygun olması
gibi üstün özellikleri bulunmaktadır. Ancak;
 Hassas akış kontrolü yapılamaması (tam açık veya tam kapalı çalışılması tercih
edilmektedir.
 Tam sızdırmazlık istenen tesisatlar için uygunsuzluk
 Vana yüksekliğinin fazlalığı
 Ölü hacim içeriği sebebiyle bakım ihtiyacının fazla olması
 Basınç dengesi sağlanana kadar aşınma yapma ihtimali (sık açma kapama
yapılmamalıdır.)
 Esneme kabiliyeti olmaması
 Yarım açık pozisyonda, debi yüksek ise sızdırmazlık yüzeylerinde bozulmalara yol
açması
gibi dezavantajları vardır.[15]
Bazı boru uzunlukları sınırlı üretildiği için parçalar halinde yerleştirilmesi gerekir.
Aynı zamanda dirsekler, vanalar, pompa, tank çıkışı ve ısı değiştirici girişlerini
sağlamlaştırmak için de manşon kullanılması gerekir. Bu yüzden tasarımda 20 adet kalın
galvaniz manşon kullanıldı.
Galvaniz erimiş çinkonun içine daldırılan çeliğin kaplanmasına denir.
Özellikle paslanmaya karşı yapılan bu işlem dışarıda, açık havada her türlü hava koşulunda
çalışacak metallerin ömrünün uzatılması için yapılmaktadır.[16]
 7

4. BORU HATTI AKIŞ ŞEMASI

İstenilen boru hattı tasarımı ChemCAD programı ile çizilmiştir.

Şekil 5.1. Boru hattı akış şeması

5. BORU HATLARINDA BASINÇ DÜŞÜŞÜ
Akışkan için özellikler şu şekildeydi;
 Kütlesel Akış Hızı (m): 90000 kg/st
 Yoğunluk (ρ): 757.1772 kg/m3
 Viskozite (µ): 0,35 kg/m.s
 Hacimsel Akış Hızı (mv): 0,033 m3/s veya 118.8 m3/st
 Boru iç çapı (Di): 0,154 m (Bulunan çap değerine en yakın olan standart değer)
Paslanmaz çelik için mutlak pürüzlülük (ks) değeri 0,046.10-3 m’dir.[17]
 8
π π
Borunun kesit alanı; A = D2i (0,154)2 = 0,018 m2
4 4
kg 1 st 1 1 m3
Akışkanın doğrusal hızı (u); 90000 × × × = 1,83 m/s
st 3600 s 0,018 m2 757.1772 kg
kg m
ρ.u.Di 757.1772 ×1,83 s × 0,154 m
Re = m3 = 609679.0841≅ 6.105
μ kg
0,35 m.s ∗ 10−3

ks 0,046 mm
Bağıl pürüzlülük; e = = 3.10-4 ≅ 0,0003
Di 154 mm
Şekil 5.11[18]’den Reynolds sayısı 6.105 ve bağıl pürüzlülüğü 0,0003 için sürtünme çarpanı
(f) yaklaşık olarak 0,0022okundu.
Çizelge 6.1. Boru bağlantıları ve vanalar için basınç kayıpları (Türbülent akış için)[19]
Hız Yüksekliklerinin Eşdeğer Boru Çaplarının
Bağlantı Elemanları
Sayısı, K Sayısı
90° Standart Yarıçaplı
2 × 0,8 40×2
Dirsek (2 adet)
Sürgülü Vana 0,15 7.5
Oturmalı Tip Vana (2 adet) 2×6 2 × 300
Rakor ve Manşon 16 × 0,04 16× 2
Ani Daralma 0,5 25
Ani Genişleme 1,0 50
Toplam 15.89 794.5
Basınç kayıpları 2 yöntemle hesaplanmaktadır.
5.1. Hız Yüksekliği Yöntemi
u2 (1,83 m)2
Bir hız yüksekliği: = 0,170 m sıvı
2g 2×9,8 m/s2
Yükseklik kaybı: 0,170 m × 15.89= 2,72 m
kg m
Basınç olarak: 2,72 m × 757.1772 × 9,8 = 20146.22 N/m2
m3 s2
L ρ.u2
Borudaki sürtünme kaybı: ∆Pf = 8f
Di 2
kg m 2
× (1,83 s)
21.72 m 757.1772
8 × (0,0022) × × m3 = 3147,17 N/m2
0,154 m 2
Toplam Basınç: 20146.22 + 3147,17 = 23293.39 N/m2
≅ 23,29 kN/m2
 9

5.2. Eş Değer Boru Çapları Yöntemi

Fazla Boru Uzunluğu: 794.5× (0,154 m) = 122.35 m
ΔP için toplam uzunluk: 19 + 122.35 = 141.35 m
L ρ.𝑢2
Borudaki sürtünme kaybı: ∆Pf = 8f
Di 2
kg m 2
𝟏𝟒𝟒. 𝟑𝟓 m 757.1775 m3 × (1,83 s )
8 × (0,0022) × × = 20915.99 N/m2
0,154 m 2
≅ 20,91 kN/m2
Daha doğru veriler elde etmek için ileriki hesaplamalarda hız yüksekliği yöntemi ile
hesaplanan basınç kaybı kullanılacaktır.
6. GÜÇ GEREKSİNİMİ
6.1. Gerekli Olan Toplam Enerji

Gerekli olan toplam enerji, enerji denkliğinden yararlanılarak aşağıdaki gibi hesaplanır. [20]

∆P ∆Pf
g.∆z + - -W=0
ρ ρ
Düzey farkı: Δz = z1 – z2 0-12 = -12 m
Sistem basınçlarındaki fark: ΔP = P1 – P2 1-2 = -1 atm = -101325,01 N/m2
1 atm = -1.0132501 bar
Denklemde veriler yerine konduğunda;
N N
m -101325,01 2 3147,17 2
9,8 2 ×(-12 m)+ m - m -W=0 W = - 255.58 J/kg
s kg kg
757.1772 3 757.1772 3
m m
 W değerinin negatif çıkması sistemde pompa kullanılması gerektiğini göstermektedir.
6.2. Basma Yüksekliği
 Statik Yükseklik

Yükseklik farkı (Δz): 12 m

Basınç farkı (ΔP): 1 atm = 101325,01 N/m2
N
101325,01
Sıvı yüksekliği olarak: m2 = 13.66 m
kg m
757.1772 3 ×9,8 2
m s
Toplam statik yükseklik: 12 + 12.66 = 25.66 m
 10

 Dinamik (Devinimsel) Yükseklik

N
Toplam basınç kaybı 3147,17
Dinamik yükseklik = m2 = 0.42 m sıvı
ρ.g kg m
757.1772 3 × 9,8 2
m s
Toplam Yükseklik (Basma Yüksekliği): 25.66+ 0.42 = 26.08 m
6.3. Pompa İçin Gerekli Güç
Kapasite (Hacimsel akış hızı): 118.8 m3/st
Basma Yüksekliği: 26.08 m
Yukarıdaki verilere göre Şekil 5.13[21]’e göre okuma yapıldığında pompa verimi (η)
yaklaşık %69 olarak okundu.
W×m
Pompa için güç[21] : P =
η
kg 1 st
Kütlesel akış hızı (m): 90000 × = 25 kg/s
st 3600 s
J kg
255.58 kg × 25 s
P= = 9260.144 W ≅ 9.26 kW
0,69
6.4. İşletme Doğrusu
İşletme doğrusunu elde edebilmek için bazı doğrusal akış hızlarına ve aşağıdaki
tasarım verileri gerekli olacaktır. Grafik oluşturabilmek için akış hızları sırasıyla 0.5, 1 1.5 ve
2 2.5 3 3.5 4 4.5 5 5.5 6 m/s olarak alınmıştır. Hesaplamalar buna göre Excel’de
oluşturulmuştur.
 Boru İç Çapı (Di): 0,154 m
 Boru Kesit Alanı (A): 0,018 m2
 Yükseklik Farkı (ΔZ): 12 m
 Basınç Farkı (ΔP): 101325,01 N/m2
 Yoğunluk (ρ): 757,1772 kg/m3
 Viskozite (μ): 0,035 kg/m.s
 Boru Uzunluğu (L): 94.152 m
 Bağıl Pürüzlülük (e): 0,0003
 Statik Yükseklik: 25,66 m
Örnek olarak 1 m/s için hesaplama yapılacaktır.
m 3600 s
Hacimsel Akış Hızı: 0.5 × 0,018 m2 × = 32.4 m3 /st
s 1 st
kg m
ρ.u.Di 757,1772 × 0.5 s × 0,154 m
Re = m3 =1665.79
μ kg
0,035 m.s
 11

Şekil 5.11’den Reynolds sayısı 6.105 ve bağıl pürüzlülüğü 0,0003 için sürtünme çarpanı
(f) yaklaşık olarak 0,0018 okundu.
L ρ.u2
Borudaki sürtünme kaybı: ∆Pf = 8f
Di 2
kg m 2
× (1 s)
25,66 m 757,1772
8 × (0,0018) × × m3 = 908,38 N/m2
0,154 m 2
N
∆Pf 908,38
Dinamik yükseklik = m2 = 0,12 m
ρ.g kg m
757,1772 3 × 9,8 2
m s
Toplam Yükseklik (Basma Yüksekliği): 25,66 + 0,12= 25,78 m
Çizelge 7.1. İşletme doğrusu için gerekli yükseklik verileri

Statik Dinamik Toplam

Hız Hacimsel Akış
Yükseklik Re f ΔPf Yükseklik Yükseklik
(m/s) Hızı (m3/st)
(m) (m) (m)
1 64,8 22,88 4303,44 0,0047 2551,72 0,27 23,15
1,3 84,24 22,88 5594,47 0,0044 4037,15 0,43 23,31
1,6 103,68 22,88 6885,50 0,0041 5698,49 0,61 23,49
1,9 123,12 22,88 8176,53 0,0039 7643,77 0,82 23,70

23.80

23.70
y = 0,0094x + 22,536
Toplam Yükseklik (m)

23.60

23.50

23.40

23.30

23.20

23.10
60 70 80 90 100 110 120 130
Akış Hızı (m3/s)

Şekil 7.1. Hacimsel akış hızına karşılık toplam basma yükseklikleri

Şekil 7.1’deki denkleme göre x = 115,77 doğrusal akış hızına göre çözülürse;
y = 0,0094 × (115,77) + 22,536 = 23,62 m

7. NET POZİTİF EMME YÜKSEKLİĞİ (NPEY)

 12

Gereken NPEY değeri 100 m3/st’e kadar olan pompa kapasiteleri için 3 m olmalıdır. Daha
yüksek kapasiteler için 6 m olmalıdır. Boru girişindeki düzenlemeler bütün çalışma
koşullarında, NPEYvar olan değerinin NPEYgereken’den fazla olmasını sağlayacak şekilde
tasarlanmalıdır.[22]
Yukarıdaki bilgiye göre boru hattı tasarımımızdaki pompa kapasitesi 115,77 m3/st’tir, yani
100 m3/st’den fazla olmasından dolayı NPEYgereken = 6 m olmalıdır.
Var olan net pozitif emme yüksekliği aşağıdaki denklemde verilmiştir.[23]
P Pf Pv
NPEYvar olan = +H- -
ρ.g ρ.g ρ.g
 Ara bekletme tankındaki basınç (P): 1 atm = 101325,01 N/m2
 Tank çıkışından pompaya kadar olan dik uzaklık (H): 0 m
Var olan NPEY hesaplanırken sadece tank çıkışından pompa girişine kadar olan basınç
kaybı hesaplaması yeterlidir. Tank çıkışından pompaya kadar olan mesafe 4 m olarak
belirlenmiştir.
Çizelge 8.1. Tank çıkışından pompa girişine kadar olan boru bağlantıları ve vanalar için
basınç kayıpları
Hız Yüksekliklerinin
Bağlantı Elemanları
Sayısı, K
Oturmalı Tip Vana (1 adet) 9
Ani Daralma 0,5
Rakor ve Manşon 4 × 0,04
Toplam 9,516
Hız yüksekliği: 0,161 m
Yükseklik kaybı: 0,161 m × 9,516 = 1,53 m
kg m
Basınç olarak: 1,53 m × 950,11 3
× 9,8 2 = 14246 N/m2
m s
L ρ.𝑢2
Borudaki sürtünme kaybı: ∆Pf = 8f
Di 2
kg m 2
950,11 × (1,78
4m m3 s)
8 × (0,004) × × = 1251 N/m2
0,154 m 2
Toplam Basınç: 14246 + 1251 = 15497 N/m2
= 15,5 kN/m2
Bir çözeltinin buhar basıncı, çözücünün saf haldeki buhar basıncı ile o sıvının mol
kesrinin çarpımına eşittir.[24] Çözeltide kütlece daha fazla olduğundan çözücü bileşen bütil
asetat olarak alınacaktır.
Öncelikle çözeltinin toplam molar akış hızı ChemCAD uygulamasıyla 908,5555 kmol/st
olarak bulundu.
 13

Şekil 8.1. Çözeltinin toplam molar akış hızı

kg 1 kmol
Bütil asetat için molar akış hızı: 110 000 × 0,65 × = 615,53 kmol/st
st 116,16 kg
615,53 kmol/st
Bütil asetat mol kesri: XBA = = 0,68
908,5555 kmol/st
Perry’s Chemical Engineer’s Handbook Tablo 2-6’ya göre buhar basıncı denklemi
aşağıdaki gibidir:
C
[C1 +( 2 )+[C3 × ln(T)] + [C4 × TC5 ]]
T
Pv = e
* Yukarıdaki denkleme göre sıcaklık birimi K, buhar basıncı birimi Pa(N/m2)’dır.
Bütil asetat için değerler[25]: C1 = 71,34
C2 = - 7285,8
C3 = - 6,9459
C4 = 9,9895.10-18
C5 = 6
Değerler yerine konursa;
-7285,8
[71,34 +( ) + [-6,9459 × ln(353)] + [9,9895.10-18 ×3536 ]]
353
Pv = e = 21413,3 N/m2
Çözeltinin buhar basıncı: 21413,3 N/m2 × 0,68 = 14561 N/m2
N N N
101325,01 15497 14561
NPEYvar olan = m2 +0- m2 - m2 = 10,98 m
kg m kg m kg m
950,11 3 × 9,8 2 950,11 3 × 9,8 2 950,11 3 × 9,8 2
m s m s m s
Var olan NPEY hesaplaması sonucunda NPEYvar olan > NPEYgereken olduğu
doğrulanmıştır.

8. MALİYET KESTİRİMİ
 14

8.1. Teorik Maliyet Hesabı

Boru hattı özellikleri şu şekildeydi;
 Boru uzunluğu (L): 22 m
 Boru iç çapı (Di): 0,154 m
304 kalite paslanmaz çelik için boru maliyeti (25-250 mm arası çap değerleri için);
$/m = 2200 (di)0,94 [26] → 2200 × (0,154)0,94 = 379 $/m
$ 5,54 ₺
379 × 22 m × = 46172,5 ₺
m 1$
Tek kademeli santrifüjlü pompa için maliyet hesabı;
Ce = a + b.Sn [27]
Çizelge 9.1. Tek kademeli santrifüjlü pompanın genel tesis donanımı için satın alma
maliyeti[28]
Donanım S Salt Süst a b n
Tek Kademeli Santrifüjlü
Akış, L/s 0,2 126 6900 206 0,9
Pompa
kg 1 st 1 m3 103 dm3 1 L
S = 110 000 × × × × = 32,16 L/s
st 3600 s 950,11 kg 1 m3 1 dm3
Denklem 6.5’e göre kullanılacak S değeri Salt < S < Süst eşitsizliğini karşıladığından dolayı
kullanımı uygundur.
Ce = 6900 + 206 × (32,16)0,9 = 7128,73 $
5,54 ₺
7128 $ × = 39493,16 ₺
1$
Pompa gücü: 15 kW
EPDK Ekim 2018 verilerine göre sanayi tipi orta gerilim tek zamanlı saatlik elektrik ücreti
44,75 kr/kWh’tir.[29]
kr
15 kW × 44,75 × 24 st = 16110 kr/gün = 161,1 ₺/gün
kWh
Sistemin kesintisiz olarak 365 gün çalışıldığı düşünülürse;
₺ 365 gün
161,1 × = 58801,5 ₺/yıl
gün 1 yıl
Toplam Maliyet: 46172,5 + 39493,16 + 58801,5 = 144467 ₺/yıl
 15

8.2. Piyasa Maliyet Hesabı

 Boru
Boru maliyeti 2 şekilde hesaplandı.
 Kabuk Kütlesi Yöntemi [30]
Kabuk Kütlesi = π × Dc × Lc × tw × ρ
 Boru uzunluğu (L): 22 m
 Boru dış çapı (Dc): 0,168 m
 Et kalınlığı (tw): 0,014 m
 304 paslanmaz çeliğin yoğunluğu: 8000 kg/m3 [31]
kg
π ×(0,168 m) × (22 m) × (0,014 m) × 8000 = 1300,5 kg
m3
 168 mm dış çaplı boru için ağırlık başına fiyat 3,70 $/kg’dır. [32]
3,70 $ 5,54 ₺
Toplam Boru Maliyeti: 1300,5 kg × × = 26657 ₺
1 kg 1$
 Metre başına boru fiyatı 228 $’dır.[33]
228 $ 5,54 ₺
Toplam Boru Maliyeti: 22 m × × = 27788 ₺
1m 1$
Toplam maliyet hesaplanırken metre başına boru fiyatı ele alınacaktır.
 Vanalar [34]
200 mm sürgülü vana fiyatı 2486 $’dır.
5,54 ₺
2486 $ × = 13772 ₺
1$
2 adet 200 mm oturmalı vana fiyatı 2332 $’dır.
5,54 ₺
2332 $ × = 12919 ₺
1$
Toplam: 13772 + 12919 = 26691 ₺
 Pompa
Basma yüksekliğine, kütlesel akış hızı, çalışma sıcaklığı ve pompa için gereken güce
en uygun pompanın fiyatı 2600 ₺’dir. [35]
 Dirsek ve Manşonlar
Dış çapa uygun olarak sch-40 168 mm’lik dirseklerin birim fiyatı 164 ₺, kalın galvaniz
manşonların birim fiyatı ise 99 ₺’dir. (Ocak 2018 Fiyatları) [36]
Dirseklerin Fiyatı: 164 ₺ × 4 = 656 ₺
Manşonların Fiyatı: 99 × 20 = 1980 ₺
Toplam: 656 + 1980 = 2636 ₺
 Elektrik Maliyeti
 16

Pompa gücü: 12 kW
EPDK Ekim 2018 verilerine göre sanayi tipi orta gerilim tek zamanlı saatlik elektrik ücreti
44,75 kr/kWh’tir.
kr
12 kW × 44,75 × 24 st = 12888 kr/gün =128,88 ₺/gün
kWh
Sistemin kesintisiz olarak 365 gün çalışıldığı düşünlürse;
₺ 365 gün
128,88 × = 47041 ₺/yıl
gün 1 yıl
Toplam Maliyet: 27788 + 26691 + 2600 +2636 + 47041 = 106756 ₺
 17

9. SONUÇ VE TARTIŞMA
 18

10. KAYNAKLAR

1. Bütil Asetat MSDS

http://www.petrolkimya.com/images/msds/BUTIL-ASETAT-MSDS-2016.pdf
2. Bütil Asetat
http://www.kimyaborsasi.com.tr/b/butil-asetat-29.html
3. Kimyasallar ve Sağlığımıza Etkileri
http://www.izmiralternatif.com.tr/haberdetay/kimyasallar-ve-sagligimiza-etkileri/
4. Bütil Asetat
http://www.askimya.com/urunler/butil-asetat-43.html
5. Perry R. H., Green D. W., 1997, Densities of Inorganic and Organic Liquids,
Perry’s Chemical Engineer’s Handbook, 7th Edition, McGraw Hill, New York, p.
2-96
6. Trikloroetilen
https://www.izomerkimya.com.tr/tce
7. Trikloroetilen
http://www.yegenlerkimya.com/urun/trikloretilen
8. Trichloroethylene MSDS
https://m.cameochemicals.noaa.gov/chris/TCL.pdf
9. Sinnott R., Towler G., 2013, Yoğunluk Örnek 8.1, Kimya Mühendisliği Tasarımı,
5. Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.426
10. Sinnott R., Towler G., 2013, Viskozite Denklem 8.11, Kimya Mühendisliği
Tasarımı, 5. Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.432
11. Graco- Chemicial Compatibility Guide
http://www.graco.com/content/dam/graco/ipd/literature/misc/chemical-
compatibility-guide/Graco_ChemCompGuideEN-B.pdf
12. Nikel Paslanmaz-304 Kalite
https://www.nikelpaslanmaz.com/304-kalite/
13. Sinnott R., Towler G., 2013, Pompa Seçimi Şekil 5.10, Kimya Mühendisliği
Tasarımı, 5. Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.238
14. Birçelik – 304 Paslanmaz Çelik
https://bircelik.com/tr/kategori/304-1-4301-
15. İnce Endüstri-Vana Tipleri ve Bilgileri
http://www.incendustri.com.tr/faydali-bilgiler-pdf/VANA-TIPLERI-VE-
BILGILERI.pdf
16. Wikipedia – Galvaniz
https://tr.wikipedia.org/wiki/Galvaniz
17. İzobor Boru – Su Debisi ve Boru Çapı Hesabı
http://www.izobor.com/tr/dokumanlar_files/Su%20debisi%20ve%20boru%20capi
%20hesabi.pdf
18. Sinnott R., Towler G., 2013, Şekil 5.11, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5. Basım,
Nobel Yayınevi, Ankara, s.241
19. Sinnott R., Towler G., 2013, Çizelge 5.3, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5. Basım,
Nobel Yayınevi, Ankara, s.243
 19

20. Sinnott R., Towler G., 2013, Denklem 5.5, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5.
Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.245
21. Sinnott R., Towler G., 2013, Şekil 5.13, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5. Basım,
Nobel Yayınevi, Ankara, s.246
22. Sinnott R., Towler G., 2013, Denklem 5.6a, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5.
Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.245
23. Sinnott R., Towler G., 2013, Denklem 5.7, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5.
Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.251
24. Kimya Eğitimi – Çözeltideki Tanecik Sayısına Bağlı Özellikler
http://www.kimyaegitimi.org/sites/default/files/mufredat/cozeltideki_tanecik_sayis
ina_bagli_ozellikler.pdf
25. Perry R. H., Green D. W., 1997, Vapor Pressures of Inorganic and Organic
Liquids, Perry’s Chemical Engineer’s Handbook, 7th Edition, McGraw Hill, New
York, p. 2-52
26. Sinnott R., Towler G., 2013, Ekonomik Boru Çapı, Kimya Mühendisliği Tasarımı,
5. Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.262
27. Sinnott R., Towler G., 2013, Denklem 6.15, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5.
Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.312
28. Sinnott R., Towler G., 2013, Çizelge 6.6, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5. Basım,
Nobel Yayınevi, Ankara, s.314
29. EPDK – Elektrik Faturalarına Esas Tarife Tabloları
https://www.epdk.org.tr/Detay/DownloadDocument?id=jhebtAx9XoQ=
30. Sinnott R., Towler G., 2013, Kabuk Kütlesi, Kimya Mühendisliği Tasarımı, 5.
Basım, Nobel Yayınevi, Ankara, s.315
31. Birçelik – 304 Paslanmaz Çelik
https://bircelik.com/tr/kategori/304-1-4301-
32. OSM Paslanmaz Çelik – 304 Paslanmaz Boru Fiyatları
http://www.paslanmazboru.com.tr/paslanmaz-boru-fiyatlari/
33. Karaca Paslanmaz – 304 Paslanmaz Boru Fiyatları
https://www.karacapaslanmaz.com/304-paslanmaz-boru-fiyatlari
34. FAF Vana – 6 Ağustos 2018 Fiyat Listesi
http://www.fafvana.com.tr/wp-content/uploads/2018/08/06-agustos-2018-fiyat-
listesi.pdf
35. Çağdaş Isı – Standart Pompa 2017 Fiyat Listesi
http://www.cagdasisi.com.tr/wp-content/uploads/Standart-Pompa-2017-Fiyat-
Listesi.pdf
36. Nalbantoğlu - Patent Dirsek, Manşon, Rediksiyon, Kaynaklı ve Orj. Te, Kep
Listesi
http://www.nalbantoglu.com.tr/fiyat/2-
Patent%20Dirsek,%20Manşon,%20Rediksiyon,%20Kaynaklı%20ve%20Orj.Te,K
ep%20Listesi%20B.pdf
 20

11. EKLER