Med Pregl 2010; LXIII (1-2): 21-26. Novi Sad: januar-februar.

21

Prirodno-matcrnaticki fakultet, Novi Sad Originalni naucni rad

Departman za biologiju i ekologiju' Original study
Medicinski fakultet, Novi Sad UDK 613.97(497.113):[613.25:572.08
Zavod za anatorniju? UDK 613.97( 497.113 ):[612.397:572.08
001: 10.2298/MPNS 1002021 P

UHRANJENOST I DISTRIBUCIJA MASNOG TKIVA KOD ZDRAVIH ODRASLIH

OSOBA U NEKIM MESTIMA CENTRALNOG BANATA
NUTRITIONAL STATUS AND FAT TISSUE DISTRIBUTION IN HEALTH ADULTS FROM SOME PLACES
IN CENTRAL BANAT
Tatjana PAVLICAt, Verica BOZIC-KRSTIC\ Rada RAKIC) i Biljana SRDIC 2
Sazetak - Cilj rada bio je da se antropoloskim karakteristikama odrcdi uhranjenost, distribucija masnog tkiva i potencijalni zdravst-
veni rizik kod zdravog odraslog stanovnistva Centralnog Banata. Ispitano je 730 osoba oba pola prosecne decirnalne starosti
40,19±1 \,36 god. Utvrdeno je da su stanovnici Srednjeg Banata visokog telesnog stasa (rnuskarci 178.40±7,24 em: zene
163,06±6,32 em). Prosecna vrednost indeksa telesne mase je 26,59 kg/rrr' kod muskaraca, a kod zena 25,29 kg/rn'. Stanovnistva sa
prekomernom telesnom masom iii gojaznog je 55,5%. Gojaznost je kod oba pola najvise zastupljena II uzrastu od 50 do 59 godina.
Masno tkivo je kod vecine muskaraca normal no distribuirano do 39. godine, a kod zena u svim uzrastima, ali procenat kategorija sa
rizikom raste sa staroscu.
Kljucne reci: Masno tkivo: Nutritivni status; Indeks telesne mase; Odnos struka i kuka: Antropornetrija; Odrasli: Sredovecni:
Zdravstveni status

Uvod Pokazatelji distribucije masnog tkiva jesu obim

Uhranjenost predstavlja zadovoljenost organiz-
rna hranljivim i zastitnim rnaterijama, a zavisi od
odnosa unosa i potrosnje energije u Ijudskom orga-
nizmu. Danas je u mnogim zemljama sve veci broj
gojaznih osoba usled neadekvatne ishrane i nacina
zivota bez dovoljno fizicke aktivnosti. Gojaznost
umanjuje kvalitet zivota i doprinosi pojavi brojnih
zdravstvenih problema.
Prekomerna telesna masa i gojaznost jedan su od
glavnih zdravstvenih problema u mnogim razvije-
nim zemljama. Poslednjih nekoliko godina doslo je
do znacajnog povecanja prevalencije prekomerne
uhranjenosti i gojaznosti u mnogim zemljama sveta
[1] .
Prema podacima lnstituta za zdravstvenu zastitu
Srbije, vise od polovine odraslog stanovnistva
Srbije (54%) ima problem sa prekomernom uhra-
njenoscu pri cernu je 36,7% sa prekomernom uhra-
njenoscu, dok je 17,3% gojazno [2). Najvecu preva-
lenciju ima Vojvodina, gde je procenat osoba sa
prekomernom telesnom masom 35,5% a gojaznih je
23% [3]. . Materijal i metode
Za procenu uhranjenosti i rizika od bolesti
uslovljenih prekomernom telesnom masom, Svetska
zdravstvena organizacija (SZO) preporucuje in-
deks telesne mase (8Ml). Na njegovu vrednost uticu
godine, pol [4-8], socioekonomski uslovi [9,10],
bracni status [11] i etnicka pripadnost [12]. Mnoga
istrazivanja u svetu 13 i nasoj zemlji [14-17] pot-
vrdila su njegovu korisnost za procenu uhranjenosti
kod odraslih osoba.
struka i obim kukova, kao i WHR indeks koj i se do-
bija iz njihovog medusobnog odnosa. Istrazivanja u
svetu su ukazala na vaznost distribucije masnog
tkiva u organizmu u pojavi zdravstvenog rizika
[9,12,18). Poznato je da gomilanje masnog tkiva u
abdominalnom regionu (centralna gojaznost) ima
veci zdravstveni rizik od akumulacije masti u pre-
delu kukova. Centralna gojaznost je povezana sa
povecanim rizikom razvoja hipertenzije, dislipi-
demija i dijabetesa tipa 2 [19-21].
Obim struka je, po nekim autorirna, jos bolji po-
kazatelj visceralne masti od WHR i moze nezavisno
da ukaze na zdravstveni rizik [19-23]. Kod osoba sa
normalnim BMI, povecan obim struka ukazuje na
nakupljanje masti II predelu abdomena i povecan
zdravstveni rizik.
Cilj rada bio je da se utvrde antropoloske karak-
teristike koje odreduju uhranjenost, distribuciju
masnog tkiva i potencijalni zdravstveni rizik kod
zdravog odraslog stanovnistva II nekim mestima
Centralnog Banata.
Antropolosko istrazivanje stanovnistva Central-
nog Banata je izvrseno II jesen 2005. godine. Ovo
istrazivanje predstavlja deo sveobuhvatnog ispiti-
vanja odraslog stanovnistva Vojvodine koje se spro-
vodi od 1997. godine. Na osnovu viseetapnog
stratifikovanog uzorka odabrano je metodom sluca-
jnog uzorka 730 osoba (329 muskaraca; 401 zena),
prosecne starosti 40, 19± 11,36. Metodom slucajnog
izbora II ispitivanje je ukljuceno 6 naselja: Zitiste,

Adresa autora: Asist. mr sc. Tatjana Pavlica. Prirodno-maternaticki fakultct,

21 000 Novi Sad, Trg Dositeja Obradovica 2, E-mail: tanjap@ib.ns.ae.Yll
 22 Pavlica T, i sar. Uhranjenost i distribucija masnog tkiva

Skracenice Podaei su obradeni deskriptivnorn statistickorn

BMI - indeks telesne mase (body mass index) analizom koriscenjem programa SPSS 10.0 prema
WHR - odnosa obima struka i obima kukova polu i uzrasnim kategorijama (npr. najmlada katego-
SZO - Svetska zdravstvena organizacija rija od 20 do 29 godina obuhvatala je ispitanike cija
IBP - Intemacionalni bioloski program
se deeimalna starost kretala od 19,500-29,499).

Klek, Novi Becej, Ravni Topolovac, Secanj i Rezultati

Srpska Crnja. Kako je u ispitivanju primenjen prost
slucajan uzorak bez ponavIjanja, za odredivanje op-
timalne velicine uzorka ispitanika za istrazivanje
svake pojedinacne osobine koriscen je obrazae za
izracunavanje optimalne velicine uzorka koji daje
Stojkovic [24]. Najveci proeenat ispitanog stanov-
nistva su doseljeniei. Doseljenika iz Bosne je 26%,
iz Hereegovine 21 %, a starosedelaea cij i su praro-
ditelji sa obe strane rodeni u Vojvodini bilo je 34%.
ZastupIjenost doseIjenika iz drugih krajeva i mesa-
nog stanovnistva ciji su praroditeIji s jedne strane
starosedeoei, a sa druge doseljeniei, bilaje mala.
Koriscenjem standardnih antropometrijskih in-
strumenata (Sieber Hegner, Switzerland) izmereni
su teIesna visina, telesna masa, obim struka i obim
kukova, a koriscene su preporuke Internaeionalnog
bioloskog programa (IBP) [25] i SZO [1]. Visina
tela merena je pornocu antropometra sa preciznoscu
od 0,1 em. Telesna masa je merena na digitaInoj
Prema rezultatima datim II Tabeli 1, uocava se da
je prosecna starost muskaraca iznosila 39,34±12,12
godina. Prosecna visina tela bilaje I 78,40±7,24 em,
a kretala se 1I dijapazonu od 157,50 em do 202 em.
Masa tela bila je veoma varijabilna. Prosecna vred-
nost bila je 84, 72± 13 kg, a koefieijent varijabilnosti
(CV) iznosio je 15%, sto je cak cetiri puta vise nego
za visinu tela. U visokoj korelaeiji sa telesnom rna-
som bile Sll dimenzije obi rna. Prosecan obim struka
iznosio je 96,43± 11,70 em, a obim kukova
102,57±7,42 em. Za BMI utvrdena je prosecna
vrednost od 26,59±3,56 kg/m",
Tabela 1. Antropoloske karakteristike stanovnistva Centralnog
Banata
Table 1. Anthropological characteristics of adult population
ofcentral Banat
Godine Telesna Telesna Obim struka Obim kukova 8MI

vagi sa tacnoscu od 0,1 kg. Obim struka meren je A);e visina/Hodv masaJfJ()(~)' IVaisf circum- HijJ ctrctunferenc« (kg/m')
pornocu merne trake na sredisnjoj Iiniji izmedu na- heighl (em) weight (kg) terence (em) (em)
jnize tacke rebarnog luka i najvise tacke bedrenog MuSkarei/Male.\'
grebena karlicne kosti, a obim kukova u nivou N 329 329 329 329 329 329
velikog trohantera butne kosti. X 39,34 178,40 84,72 96,43 102,57 26,59
Za svakog ispitanika izracunate su deeimalne 12,12 7,24 13,00 11,70 7,42 3.56
SD
godine na osnovu datuma ispitivanja i datuma
1'.11:" 19,56 157,50 55,00 66,00 52.00 18,38
rodenja, BMf i WHR indeksa. BMI je izracunat kao
MAX 66,15 202,00 125,00 127.00 129,00 .;7,03
odnos izmedu telesne mase i kvadrata visine tela
(kg/rrr'), a WHR kao odnos izrnedu obima struka i Cv 30,82 4,06 15,35 12,13 7,24 13.38

kukova. Prema preporukama SZO, izvrsena je kate- ZenelFemale.-

gorizaeija stanja uhranjenosti i zdravstvenog rizika N 401 401 401 401 401 401

[1]. Rizik od abdominalne gojaznosti imale su osobe X 41,05 163,06 67,21 82,49 102,16 15,29

sa WHR indeksom vecim od granicnih vrednosti SD 10,60 6,32 11,34 11,61 8,61 4,25
(muskarei>0,95; zene>0,85). MIN 19,69 143,00 45,00 53,00 81,00 17,06
Zdravstveno rizicne kategorije za pojavu kardio- MAX 67,33 183,20 115,00 124,00 140,00 43.28
vaskularnih i metabolickih poremecaja utvrdene su Cv 25,83 3,87 16,88 14,07 8,43 16,81
na osnovu vrednosti obima struka i BMI, prema pre-
porukama Canadian Guidelines for Body Weight Prosecna starost zena iznosila je 41 ,05± 10,60
Classification in Adults [26]. Osobe sa najmanjim godina. Prosecna telesna vis ina zena je 163,06±6,32
zdravstvenim rizikom su one sa normalnom uhran- em, sa dijapazonom variranja od 143,00 em do
jenoscu (BMI 18,5-24,9 kg/rrr') i obimom struka is- 183,20 em. Srednja vrednost mase tela je
pod granicnih vrednosti (muskarci: <102 em; zene: 67,21 ± 11,34 kg, sa veoma sirokirn dijapazonom
<88 em). Povecan zdravstveni rizik imaju preko- variranja od 45 kg do 115 kg. Prosecan obim struka
merno uhranjene osobe (BMI 25-29,9 kg/m") sa nor- iznosio je 82,49± 11,61 em, dok je prosecan obim
malnim obimom struka, iIi normalno uhranjene kukova imao skoro istovetnu vrednost kao i kod
osobe ciji je obim struka veci kod muskaraca od 102 muskeg pola (102, 16±8,61 em). Prosecna vrednost
em a kod zena od 88 em. Visok zdravstveni rizik BMI kod zena iznosila je 25,29±4,25 kg/rrr'.
imaju gojazne osobe (BMI 30-34,9 kg/rrr') sa nor- Kategorije BMI kod razlicitih uzrasnih grupa
malnim obimom struka, kao i prekomerno uhranjene rnuskaraca prikazane Sll na Grafikonu I. Muskarci
osobe (BMI 25-29,9 kg/rrr') sa povecanim obimom Sll najcesce prekomerno uhranjeni (49,85%), zatim
struka. Grupu veoma visokog rizika cinile su osobe normalno uhranjeni (34,04%) i gojazni (15,8%), a
koje su gojazne i ciji je obim struka iznad granicnih sarno neznatan proeenat je pothranjen (0,3%).
vrednosti. Uocava se da je sarno kod najmladih rnuskaraca na-
jvise normalno uhranjenih, dok 1I svim ostalim
 Med PregI 2010; LXIII (1-2): 21-26. Novi Sad: januar-februar. 23

\l11',karClt I{"!,,, I

ct

~'"

" "

.Ilrcinmcrrm Uht'..I;JI~~m"q I-- ~ ~ ~ h-

l(h('1\\i.~!!rhll "
"
f-- f--
~ l-
. t' "

1---
I I "r I'" rr l I
Grafikon 1. Kategorije 8MI kod muskaraca Grafikon 3. Zdravstveno rizicne grupe prema katcgonj.u.u
Fig. I. EM! categories in males indeksa distribucije masnog tkiva (WHR)
starosnim kategorijama preovladuju prekomerno Fig. 3. Health risk according to fat tissue distribution (WlfR)
uhranjeni.
60
Zene (GrafikonZ) su u proseku normalno uhra-
njene (52,52%). Zena sa prekomernom uhranje-
noscu je 31,92%, a gojaznih je manje nego kod mu- 50 +-------------1
skaraca (13,22%). Patoloska gojaznost (BMI> 40
kg/rrr'), kao i pothranjenost (BMI 17-18,4kg/m 2) ~o +---------------., II\leoma visok rizik
zastupljene su u neznatnom proeentu (0,25%; !"cry' IlIgII nsk)

1,99%). Zene su do 49. godine najcesce normalno 30+---- II\!isok rizik

uhranjene, ali proeenat opada sa staroscu. Posle 50. IMgh risk!
godine raste proeenat prekomerno uhranjenih i go- :w+---Io.io....
II Povecan rizik
jaznih osoba. uncreased nski
10
DHez rizika
(",lIf/01I/ Plslil
o
zene (females!
Grafikon 4. Zdravstveno rizicne grupe prema kategorijarna
8MI i obimu struka
131\h !t'tl't:.ijnJuhr>lri;:t'Tl~~ Fig. 4. Health risk according to EM! and waist circumference
i'\':'frhJI \\<Ightl

CI Pn~k.)!m.'m<l uhrunJt~1 Zdravstveno rizicne grupe prema kategorijama

.jeh,(1"\\dgt1!J
8MI i obimu struka kod rnuskaraca (Grafikon 4)
ukazuju da je 34,04% osoba bez zdravstvenog rizi-
ka, a poteneijalno povecan, visok i veoma visok

Zcne ( FemolC.\i

Grafikon 2. Kategorije BMI kod lena

Fig. 2. EM! categories in females
Zdravstveno rizicne grupe prema kategorijama
WHR indeksa kod razlicitih uzrasnih grupa muska-
raea i zena (Grafikon 3) pokazuju da se broj osoba
sa normalnom distribueijom masnog tkiva, tj. bez
zdravstvenog rizika smanjuje sa staroscu. Masno
tkivo je kod vecine rnuskaraca normalno distribui-
rano do 39. godine. U petoj deeeniji zivota je pod-
jednak broj osoba u obe kategorije, a nakon toga
dolazi do povecane akumulaeije masnog tkiva u ab-
dominalnom regionu i porasta broja .muskaraca sa Grafikon 5. Zdravst veno rizicne kategorije kod muskaraca i
rizicnorn eentralnom gojaznoscu. Zene u svim zena razlicitih uzrasnih grupa
uzrastima imaju uglavnom normalno distribuirano Fig. 5. Health risk categories in males and females of different
masno tkivo izuzev najstarije kategorije. age groups
 24 Pavlica T, i sar. Uhranjenost i distribucija masnog tkiva
zdravstveni rizik ima cak 65,95% muskaraca. Kod
zenskog pola, bez zdravstvenog rizika je 52,37% a
proeenat zena koje bi mogle biti zdravstveno
ugrozene je manjinego kod muskaraca (47,64%).
Na osnovu analize zdravstveno rizicnih grupa
kod razlicitih uzrasnih kategorija (Grafikon 5), ut-
vrdeno je da je kod najmladih ispitanika (20-29
godina) najveci proeenat osoba bez zdravstvenog
rizika, a u starijim uzrastima njihov proeenat opada
kod oba pola. Sa staroscu povecava se i proeenat
osoba sa povecanirn, visokim i veoma visokim
zdravstvenim rizikorn usled povecanog BMI indeksa
i obima struka iIi usled oba ova faktora.
Diskusija
Na osnovu pregleda rezultata utvrdeno je da su
stanovniei Srednjeg Banata oba pola visokog teles-
nog stasa. Dobijene vrednosti su visoke i vise u od-
nosu na vrednosti utvrdene projektom MONICA
[14] ali odgovaraju doseljenickorn stanovnistvu u
Vojvodini [17].
Masa tela muskaraca je 84, 72± 13 kg, a zena
67,21±Il,34 kg. Vrednosti su slicne vrednostima
koje su utvrdene projektom MONICA [14]. Pro sec-
na vrednost indeksa telesne mase je 26,59±3,56
kg/rrr' kod muskaraca, a nesto niza je kod zena
25,29±4,25 kg/rrr', sto odgovara vrednostima ut-
vrdenim u ranijim istrazivanjima u Srbiji i Voj-
vodini [2]. Novija istrazivanja u Novom Sadu [21]
zabelezila su nesto vece prosecne vrednosti kod oba
pola (muskarci 26,95 kg/rrr'; zene 27,19 kg/rrr'),
medutim, treba uzeti u obzir da je ovo stanovnistvo
bilo prosecne starosti 56,30±14,93 godina. Vred-
nosti su znatno vise u odnosu na rezultate koj i su
dobijeni za isto godiste kod italijanskih imigranata u
SAD [7], u Franeuskoj [5], Danskoj [6], zemljama u
razvoju [13], Brazilu [27] i Japanu [10]. Veoma
slicne prosecne vrednosti BMI za odgovarajuci uz-
rast konstatovane su u Engleskoj, Skotskoj i Velsu
[9], a nesto vece kod americkog stanovnistva [4].
Vojvodina je region koji se u odnosu na ostale
regione Srbije karakterise vecirn proeentom go-
jaznih osoba zbog tradieionalno visokokaloricne
ishrane bogate mastima i ugljenim hidratima.
Rezultati pokazuju da je 55,5% odraslog stanov-
nistva Centralnog Banata prekomerno uhranjeno iIi
gojazno, sto je slicno vrednostima koje su ranije do-
bijene kod eelokupnog vojvodanskog uzorka
(58,5%) [2,3]. Prekomernu telesnu masu ima 41 %
odraslih, a gojaznih je 15%. Muskarci su sarno u
najmladoj kategoriji normalno uhranjeni, dok su u
svim ostalim kategorijama vecinorn sa prekomer-
nom telesnom masom i nj ihov procenat, kao i proce-
nat gojaznih osoba raste sa staroscu. Zene su do 50.
godine vecinorn normal no uhranjene, a nakon toga
imaju prekomernu telesnu masu. Zene, kao i mus-
karei, u podjednakom proeentu (22%) podlezu go-
jaznosti, najvise u uzrastu 50-59 godina. Vrlo slicna
distribueija kategorija BMI razlicitih uzrasnih grupa
konstatovana je u Vojvodini [16,17] i Bugarskoj,
kod muskaraca [8]. U poredenju sa podaeima iz Ka-
nade [28] uocen je veci proeenat osoba sa
prekomernom masom kod oba pola, dok je proeenat
gojaznih isti (15%).
Obim struka kod muskaraca Srednjeg Banata je
,96,43± 1L 70 em a kod zena 82,49± I 1,61 em. ave
vrednosti su nize od kriticnih granicnih vrednosti
koje propisuje SZO [1]. Vrednosti obima kukova su
iste kod oba pola. Veoma slicne vrednosti obima
struka i kukova uocene su u Finskoj [18] i Engle-
skoj [9].
Masno tkivo je kod vecine muskaraca normalno
distribuirano do 39. godine, a nakon toga dolazi do
povecane akumulaeije masnog tkiva u abdominal-
nom regionu i porasta broja muskaraca sa rizicnorn
central nom gojaznoscu. Zene u svim uzrastima ima-
ju uglavnom normalno distribuirano masno tkivo, a
proeenat rizicnih kategorija raste sa staroscu.
Zdravstveno rizicne grupe prema kategorijama
BMI i obimu struka za ukupan uzorak ukazuju na to
da je kod oba pola najveci proeenat osoba bez
zdravstvenog rizika. Najmanji zdravstveni rizik
imaju oso- be u najmladoj kategoriji, a sa staroscu
se povecava proeenat osoba sa povecanim, visokim
i veoma visokim zdravstvenim rizikom usled
povecanog BMI i obima struka iIi usled oba ova
faktora. Muskarci i zene u podjednakom proeentu
(17%) imaju visok zdravstveni rizik usled
prekomerne mase tela i povecanog obima struka.
Veoma visok zdravstveni rizik ima oko 14% muska-
raea i zena usled gojaznosti i povecanog obima
struka. Gojaznost i povecan obim struka kao pojedi-
nacni faktori rizika javljaju se vrlo retko. Treba is-
taci da na zdravstveni rizik uticu i porodicna
predispozicija, konzumiranje duvana i alkohola, fiz-
icka neaktivnost i nacin ishrane, te je potrebno uzeti
u obzir i navedene faktore kako bi se dobila sto jas-
nija slika zdravstvenog rizika kod pojedinea i
populaeije.
Zakljucak
Ispitivanje je pokazalo da je prosecna vrednost
indeksa telesne mase u ispitivanim mestima Central-
nog Banata 26,59±3,56 kg/m? kod muskaraca, a
nesto niza je kod zena 25,29±4,25 kg/rrr', sto odgo-
vara vrednostima utvrdenim u ranijim istraziva-
njima u Srbiji i Vojvodini. Muskarci su u najmladoj
kategoriji normalno uhranjeni, a u svim ostalim
kategorijama vecinom su prekomerno uhranjeni i
njihov procenat, kao i proeenat gojaznih raste sa
staroscu. Zene su do 50. godine vecinorn normalno
uhranjene, a nakon toga imaju prekomernu telesnu
masu. Kod vecine muskaraca do 39. godine masno
tkivo je normalno distribuirano, a u starijim uzras-
tima je povecana akumulaeija masnog tkiva u ab-
dominalnom regionu i raste broj muskaraca sa
rizicnorn eentralnom gojaznoscu, Zene u svim
uzrastima imaju uglavnom normalno distribuirano
masno tkivo. Rezultati ukazuju na to da je 1I ispiti-
vanim mestima Centralnog Banata aka jedna trecina
 Med Pregl 2010; LXIII (1-2): 21-26. Novi Sad: januar-februar.
muskaraca i polovina zena normal no uhranjena i
bez zdravstvenog rizika. S obzirom da su to osobe
prosecue starosti oko 40 godina, rezultati Sll veorna
Literatura
I. World Health Organisation. Obesity: preventing and
managing the global epidemic. Geneva: WHO Tech Rep Sa
2000:( 894).
2. Gojaznost: nacionalni vedic za Iekare u primarnoj
zdravstvenoj zastiti. Beograd: Republicka strucna komisija za
izradu i irnplernentaciju vodica u klinickoj praksi; Ministarstvo
zdravlja Republike Srbije: 2004.
3. Grujic V. Martinov-Cvejin M. Ac-Nikolic E. Niciforovic-
Surkovic O. Epidemiologija gojaznosti odraslog stanovnistva
Vojvodine, Med Pregl 2005;58(5-6):292-5.
4. Kuczmarski R.I. Carroll MD. Flegal KJV\. Troiano RP.
Varying body mass index cutoff points to describe overweight
prevalence among U.S. adults: NHANES III (1988-1994). Obes
Res 1997;5(6):542-8.
5. Rolland-Cachera MF. Cole T.T, Sernpe M. Tichet L Ros-
signol C. Charraud A. Body mass index variations: centiles
from birth to 87 years. Eur .I Clin Nutr 1991 :45: 13-21.
6. Nysom K, Molgaard C. Hutchings B. Michaelsen F.
Body mass index of 0 to 45yold Danes: reference values and
comparison with published European reference values. Int .I
Obes 200 1;25: 177-84.
7. Oanubio ME. Amicone E. Vargiu R. Height and 8MI of
Italian immigrants to the USA. 1908-1970. Fcon Hum BioI
2005:3 :33-43.
8. Andreenko E. Variations in the body mass index (BMI)
of middle-aged men: effects of the occupation, age and social
class. Acta Morphol Anthropol 2005; I0:203-6.
9. Langenberg C. Hardy R. Kuh D. Brunner E. Wadsworth
M. Central and total obesity in middle aged man and women in
relation to lifetime socioeconomic status: evidence from a na-
tional birth cohort. .I Epidcrniol Community Health 2003;57:
816-22.
10. lshizaki M. Morikawa Y. Nakagawa H, Honda R. Ka-
wakami N. Haratani T, et al. The influence of work characteris-
tics on body mass index and waist to hip ratio in Japanese
employees. Ind Health 2004:42:41-9.
I I. Lipowicz A. Gronkiewicz S. Malina R. Body mass in-
dex. overweight and obesity in married and never married men
and women in Poland. Am .I Hum BioI 2002;14:468-75.
12. Lovejoy .I. Smith S. Rood .J. Comparison of regional fat
distribution and health risk factors in middle-aged white and Af-
rican American women: the healthy transitions study. Obes Res
2001;9:10-6.
13. Shctty PS. James WPT. Body mass index: a measure of
chronic energy deficiency in adults. FAO Food Nutr Paper
1994:56.
14. Jakovljevic D. Planojcvic M. ur. Dvadeset godina
MONICA projekta u Novom Saclu. Novi Sad: Institut za kardio-
25
zabrinjavajuci te bi trebalo preventivno edukovati
stanovnistvo 0 posledicama gojaznosti i nepravilne
ishrane. .
vaskularne bolesti Sremska Kamenica i Dorn zdravlja Novi Sad:
2005: 157.
15. Pavlica T. Bozic-Krstic V. Rakic R. Antropoloskc
karaktcrisrike odraslih Rumuna iz nekih delova srcdnjcg i
juznog Banata. Zb Rad Prir Mat Fak Novom Sadu 2004:33:
45-53.
16. Pavlica T, Bozic-Krstic V. Rakic R. Some anthropologi-
cal characteristics of adult population of the Northwest Backa.
l3alcan scientific conference of biology. Plovdiv: Plovdiv Uni-
versity "Paisii Hilcndarski'': Faculty ofBiology: 2005.
17. Pavlica T. Antropoloske karakteristike odraslog stanov-
nistva Backe i Banata (doktorska disertacija) Novi Sad:
Medicinski fakultet: 2009. str. 198.
18. Lahti-Koski M, Pietincn P. Mannisto S. Vartiaincn E.
Trends in waist-to-hip ratio and its determinants in adults in
Finland from 1987 to 1997. Am .I Clin Nutr 200():72(6):1436-
44.
19. Stokic E. Gojaznost je bolest koja se leci. Novi Sad:
Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet: 2004. str. 139.
20. lvkovic-Lazar T. Gojaznost. Novi Sad: Medicinski
fakultet: 2004. str. I 12-22.
2 I. Srdic B. Stokic E. Faktori rizika razvoja kardiovasku-
larnih bolesti u populaciji Novog Sada, Glas Antropol Drus Srb
2008:43 :398-408.
22. Heyward V. Wagner D. Applied body composition as-
sessment. Human Kinetics: 2004.
23. Srdic B. Stokic E. Polzovic A. Babovic S. Abdominalno
masno tkivo: znacaj i metodc njegove detekcije. Med Pregl
2005:58(5-6 ):258-64.
24. Stojkovic HM. Osnove medicinske statistike. 2. izm.
clop. izd. Cuprija: Visa medicinska skola: 2005. str. 353.
25. Weiner .IS. Lourie .IA. Human biology: a guide to field
methods. international biological programme. Oxford: Black-
well Scientific Publications: 1969.621.
26. Health Canada. Canadian guidelines for body weight
classification in adults. Ottawa: Minister of Public Works and
Government Services Canada: 2003. Available from: URL:
http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/nutrition/weights-poids/guidc-Id-a
dult/cg_quick _ref-lde_rapide_rcf~c. hrml.
27. Velasquez-Melendez G. Kac G. Valente GJ. Tavares R.
da Silva QC. Garcia ES. Evaluation of waist circumference to
predict general obesity and arterial hypertension in women in
Greater Metropolitan Belo Horizontc. Brazil. Cad Sauck Pub-
lica 2002: 18(3 ):765-71.
28. Douketis J, Paradis G. Keller 1-1. Martineau C. Canadian
guidelines for body weight classification in adults: application
in clinical practice to screen for overweight and obesity and to
assess disease risk. CMAJ 20U5; I 72(8):lJ9S-8.
26 Pavlica T, i sar. Uhranjenost i distribucija masnog tkiva

S II mn uu:r
Introduction obese males increased with age. l njemale s, norniai llc'lgill 11 a:
The aim of this study was to determine. rell'lJlg on antltropo- recorded till the age 0/50, after whicl, overweigh! calc'gu/'I \lUI
logical parameters. nutritional slat us, [at tissue distribution mainlv present. H.cgarding both of the sexes. obesit: 11,IS 1110\1
and possible health risk in adult population ojCe ntral Banet. frequent ill the age group 50-59 02%). The averag« \IU,S/ dl"-
Material and methods cumferencc was lower than the cut-oil values recommended In'
73() subjects of both genders (average age -10. I 9~ II. 36y) un- WHO (96.-13 em in males and 82.-19 ('171 infemales). .!e'cnrdiJlg
derwent following measurements: height, weight, waist and hip to fat distribution, normal values were recorded ill moles
circumference. younger that 39y, a/tel' which there was 1111 increase II! risk COI-
Results and discussion tral obesity. In females. normalfat distribution \t'as mainlv /)1'('-
Central Banat population was characterized by great height sent in all ages, although the percentage or the risk categorv
(males: I 784()±7.2-1 CIII; females: 163J)6±(j.32 em). The aver- increased with age. The highest percentage or the subjects of
age EMI was at the lower limit ofoverweight category (males: both sexes showed no health risk.
26.59 kgm C; females: 25.29 kgni'), Overweight and obesity COIlc!W;OIl
were found in 55.5% of examined subjects. In males, normal Our results indicate the need/or preventive action towur.l: o!w-
•veight was recorded only in the youngest age group (20-29.1'). sit)' consequences and obesity inducing surroundings.
while in older age groups the percentage of overweight and
Key words: Adipose Tissue; .VlIlrilional Status; Body Mass Index; Waist-Hip Ratio. Anthropomctrv. . I dull. .\fiddle Aged. I/hi/lli
Status

Rad je primljen 17. XII 2007.

Prihvacen za stampu 29. I[ 200X.
BIBLID.0025-81 05:(2009):LX II: I-2:2 I-26.