බුදුසරණ පුවත්පතත් අන්තර්ජාල කලාපවල 2007 වසතර් සිට පල වූ ගරුතර මහා සංඝරත්නය විසින් තේශනා

කරන ලද ධර්ම තේශනා සියයක් තේ තපොතත් අඩංගු තේ. ඉතා සරල බසින් පල තකොට ඇති තමම තේශනා සිංහල
බහ දන්නා කා හට වූවද තත්රුේ ගත හැකිය. එකිතනකට තවනස් දහේ කරුණු රාශියක් තමහි අඩංගුව ඇති අතර
තමය පරිශීලනය කිරීතමන් අපතේ ධර්මඥානය වර්ධනයවනවා තමන්ම ගිහි දිවිතපතවත ඉතා සාර්ථකව පවත්වා
ගැනීමටද ඉවහල් වනු ඇති බව මාතේ විශ්වාසයයි.

පලමුව, තමම දහේ කරුණු ඉදිරිපත් තකොට ඇති ගරු කටයුතු ස්වාමීන් වහන්තසේලාට තමමගින් ලැතබන කුසලය
තහේතුතකොට චිරාත් කාලයක් තමම දහේ තමතහවර සමාජයට ඉටු කිරීමට හා උන්වහන්තසේලාට අවසානතේදී
බලාතපොතරොත්තු වන උතුේ වූ නිවන සාක්ෂාත් කර ගැනීමට තහේතුතේවා!

තදවනුව, මා තමතලොවට බිහිතකොට ඇති දැඩි තකොට යහපත් දිවිතපතවතක් ගත කිරීමට අවශන අධනාපනය ලබා
දීමට කටයුතු කල දැනට ජීවතුන් අතර නැති මාතේ තදමාපියන්ට තේ පින් අනුතමෝදන් තේවා ! එතසේම මට
තමවැන්නක් ඉටුකිරිමට අවශන වට පිටාව සකස්තකොට දුන් මාතේ බිරිද තේ තදමාපියන්ට දීර්ඝයයුෂ ලැතවවා.

තතවනුව, මා හට නිසි අධනාපනය ලබා දුන් මාතේ ගුරුවරුන්ටත් සමාජතේ යහපත් නිනිතසකු මටමට ගුරුහරුකේ
ලබා දුන් අපතේ වැඩිහිටියන්හටත් තේ කුසලතේ යනිෂංශ ලැතවවා.

අවසානතේදී, තමය අන්තර්ජාලතේ පල කිරීමට කටයුතු කල පිරිසටත්, තමහි පිටු සැකසුම කල අප යයතනතේ
තසේවක මහතාටත් තේ කුසලය තහේතුතවන් ඔවුන්තේ ජීවිත යහපත්ව පවත්වා ගැනිමට හැකිතේවා.

තතරුවන් සරණයි.

පී.එස්. ගමතේ,
තනො.36,
ඒ.ජී.ගුණරත්න මාවත
මා ඉටිතේ,
ගාල්ල
දු:අ. 0716904965

i
01. ඇලීම අත්හැර සැනසීම ලබන්න 1-2
02. තකතලස් මහ වතුර තරණය කරන පිළිතවත 3-4
03. ගුණ හැඳින නමදිමු තුනුරුවන 5-7
04. තණ්හාව සිදලන ඥන ේරභාව 8-10
05. තමාට තමාවත් නැත්නේ 11-12
06. තදතලොව යහපත සදන්තන් පිරිසුදු සිතයි 13-14
07. නිසල සිත තගතනයි තසත 15-18
08. නුවණින් විමසා වැඩ කිරීතේ අගය 19-21
09. බුේධාවවාදතයහි තමතසේ හික්නිය යුතු 22-24
10. බුදු උපත පරම සැපයකි 25-26
11. තබොධිතේ තසවන ලබනින් අවතබෝධය මගහරින්තන් මන්ද 27-29
12. මග තනොමග දකින තදතනත ශ්රුේධාව හා ්ර ඥවයි 30-32
13. මඟඵල අස්වනු තදන යර්ය තගොවිතැන 33-35
14. නිනිස් දිවිය අර්ථවත් කර ගන්න 36-37
15. මුළු තලොතවහි අධිපතිකමටත් වඩා උතුේ තසෝවාන් ඵලය 38-39
16. යහගුණ අස්වනු තනළන පලබර සමය 40-41
17. ලාභය, ධනය සහ සුවය 42-43
18. වරද තපන්වාදීම නිධානයක් දැක්වූවා තසේය 44-46
19. විපතද සැපතක් කරගත හැකිය 47-48
20. විමසීතේ නිදහස 49-51
21. විස ඉවතලන්නාක් තමන් පාපය දුරලමු 52-53
22. ශ්රේධාව ධනයකි බලයකි 54-55
23. සසර ගමතන් නැවැතුම තසොයා 56-57
24. සිතතහි බැතදන තකතලස් මල 58-59
25. සියලු බුදුවරුන්තේ අනුශාසනාව 60-62
26. හිත නිතුරු තසොබාදම රුදුරු වන කරුණ කිම 63-65
27. තණ්හාව නිසා තශෝකය උපදී 66-68
28. අවිදු අදුර දුරලන නැණ පහන 69-71
29. පාපතයන් වැළතකමු 72-73
30. සත්වයාතේ විශුේධියට මාර්ගය 74-75
31. වලාතවන් නිදුණු පුර සඳ බඳුව... 76-77
32. දුලබ කරුණු හතරක් 78-79
33. සග-තමොක් සුව තදන කලණ නිතුරා 80-81
ii
34. ේරගතිතේ පදනම 82-83
35. සුගතියට-නිවනට කැඳවන දහතේ බලය 84-85
36. ඇසුරට සුදුස්සා 86-87
37. යතලෝකතයන් යතලෝකයට 88-89
38. දමනය කළ සිත තගන තදයි සුව තසත 90-91
39. තමා ම දල්වා ගත යුතු ජීවන පහන 92-93
40. දස ේරසාදනී ධර්මතයෝ 94-96
41. වැසි සමතයන් ඇරැඹුණු මහ පිනැ’ති පින්කම 97-99
42. තනොපසන් මනසින් කළ-කී දෑ පසු පස එන සැටි 100-102
43. සුදුසු ඇසුර තසොයමු නිතර 103-104
44. සිත පහදවා ගත යුතු කරුණු හතරක් 105-106
45. මවු පිය ගුණ 107-108
46. ජීවිතය බබළවන වටිනා සේපත් 109
47. කාරුණික අවවාද තදන තැනැත්තා නිධානයක් තපන්වන්නකු වැනි ය 110-111
48. සසර බිය නසන කුසලට පමා තනොතවමු 112-113
49. සැපත නසන පිළිතවත් 114-115
50. පමා තනොමට හැසිරිය යුතු දහේ පිළිතවත 116-117
51. බිය තනොවන - බිය තනොතදන වවර නැති නැණවතා 118-119
52. ගැටලු ලිහන සදහේ මාවත 120-121
53. කල් පවතින සැබෑ දියුණුවකට තනොවරදින මාවත 122-123
54. අවිදු අඳුර දුරලමු 124-126
55. පරස්පරතා නැති බඹසර ේරතිපදාව 127-128
56. සසර දුක දුරු කරන තලොව උතුේ තුන් සරණ 129-130
57. තනොනැතසන පිළිසරණ 131-132
58. ‘මී පැණි’ අනිහිරි වන හැටි 133-135
59. සසර ගමන පුරා තගන යන මග වියදේ 136-138
60. බුදුදහම කවුරුන් සඳහාද? 139-142
61. සිත තදොස් දුරලන නිවාත ගුණය 143-144
62. යසස වැතඩන තනොපමා බව 145-146
63. දසත පැතිතරන සුවඳ 147-148
64. තසොබාදහනින් බුදු දහම දැකීම 149-150
65. ්ර සාදය වඩවමු 151-152
66. සුබ තමොතහොතින් ඵල තනළමු 153-154
67. සසර සයුතරන් එතතර වන්න 155-156
iii
68. අත්හළ යුතු අන්ත තදක 157-158
69. දානතයහි අනුසස් 159-161
70. සැපත අගය කළ සත්යතේ දහම 162-163
71. බියකරු සසර 164-166
72. තලොව උතුේ සිේ සැප 167-168
73. කුසලයට නැඹුරු මටම 169-170
74. නිවනට යන මඟ 171-172
75. බුේධ පරිනිර්වාණය මංගල කරුණක් වන්තන් තකතසේද? 173-174
76. සුදුසු ඇසුර 175-176
77. රැස් කළ යුතු තේ 177-178
78. තබොදුනුවා හඳුනා ගනිමු 179-181
79. මඳක් සිතන්න 182-184
80. දියුණුවට මඟ 185-186
81. යහපතට ඇති අපහසුව 187-188
82. තදතලොවට හානිදායක වාචසික අසංවරය 189-190
83. මනස සුවපත් කරන විරාගය 191-193
84. යදර්ශය උතුේ 194-195
85. පරිහානිතේ තදොරටුව 196-197
86. නිවැරැදි සංකල්පනාතවන් ජීවිත සාරය ලබන්තනෝ 198-200
87. තකතලස් වලාකුතළන් නිදී තලොව බබලන සදක් වන්න 201-202
88. තමා විසින්ම රැකගත යුතු සිත 203-204
89. කුසල් වඩන්න පමා තනොවන්න 205-206
90. තනොදැනුම නසන මඟ 207-208
91. බුේධිතේ පිළිතවතට එළැඹුණු තැනැත්ත 209-211
92. නැණවතා සතු ට ලබන්තන් තකතසේද 212-213
93. තමා ගැනම තසොයනු මැන 214-215
94. දුරුතු මතහේ සඳ එළිතයන් නව වසරක සාර්ථක ගිහි ජීවිතයකට මග 216-218
95. නැණවතුන් පසසන මහඟු යුතුකම 219-220
96. සියලු බුදුවරුන්තේ අනුශාසනාව 221-223
97. තබොදු දිවි තපතවත හඳුනා ගනිමු 224-225
98. අනුන්තේ තදොස් තසමටම සැපතට මඟ තනොතේ’ 226-227
99. තසත් සුව සලසන තමත් සිත 228-229
100. තනොපමාතවන් වැතඩන යසස 230-231
iv
 (01) ඇලීම අත්හැර සැනසීම ලබන්න

සද්ධර්ම කීර්ති ශ්රීු රි්පිටකාචාරාර්

දිවි ාගහ සස්සි නා හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
අචිමරන්තිචාල තර න්ති රත්තිම ො
වම ො ගුණා අනුපුබ්බං ජහන්ති
එතං භ ං මරමණ මෙක් මාමනො
මලොචාම්සං ෙජමත සන්තිමෙක් ා

ශ්රුේධාවන්ත කාරුණික පින්වත්නි,

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාළ සූත්රි පිටකයට අයත් සංයුක්ත නිකාතේ සඳහන් ඉතා වැදගත් ගාථාවක්
පළමුව දැක්තවනවා. තේ ගාථාව තේශනා කිරීමට තහේතු වූතේ තදවියකු විසින් දක්වන ලද අදහසක් නිනිතිතකොට
තගනයි. බුදුරදුන් තේතවනාරාමතේ වැඩ සිටිය දී ‘නන්ද’ නනින් හැඳින් වූ තදවියකු එක්තරා දිනක මධනම රා්රි තේ දී
පැනිණ ගාථාවකින් කදිම අදහසක් ්ර කාශ කළා. එයින් පැවතසන්තන් කාලය අනුක්රිමතයන් තගතවනින් ගමන්
තකොට රෑ දවල් ඉක්ම යන බවත්, ඒ අනුව සියලු සත්ත්වයන් ජීවත් විය යුතු කාලයද අනුක්රිමතයන් අවසන් තවනින්
මරණයට පත්මටතේ බියත් ඇති කරන බවයි. තමතසේ
මරණයට මුහුණ පෑමට තපර සෑම තදනාම සැප ලබා
ගැනීමට කැමැති නේ තනොපමාව පින් කරන්න ඕන යන
අදහස ‘නන්ද’ නේ තදවියා බුදුරදුන් හමුතේ ්ර කාශ
කළා.

ඔරතලෝසුවක් ‘ටික් ටික්’ යන හඬ නඟනින් තත්පර

ගණන් තගවා අවසානතේ පැය ගණන් ද ඉකුත් මටතමන්
දිවා රෑ අවසන් තකොට ගමන් කිරීතමන් එක් අවුරුේදක්
අවසන් කරනවා. තමයට දින කීපයකට තපර එවැනි
අවුරුේදක් තගමට තගොස් සිංහල අලුත් අවුරුේද එළඹීමත්
සමඟ තේ රතේ තබොතහෝ අය රතිඤ්ඤා පත්තු කළා.
පීේතිතයන් උදේ ඇනුව තපෞේගලික මේටනින් සලකන විට තලෝවැසි සෑම තදනා ම අවුරුේතේ සියලු දිනයන්
අතුතරන් එක දිනයක කිරිබත් තහෝ තක්ක් කනින් පීේතියට පත් තවනවා. ඒ උපතින් වසරක් තගවා තමා උපන් දිනය
එළඹීම නිසයි.

වසරක් තගමට තවත් වසරක් තගතේ නේ උපන් දිනයක් ළඟා වූතේ ය යන අදහස ගැඹුරින් සලකන විට තපනී
යන්තන් ජීවත් විය යුතු යයු ්ර මාණතයන් එක් වසරක් අඩු වූ බවයි. යේ තකතනකුතේ යයුෂ අවුරුදු අනූවක් තසේ
සිතුතවොත් ඒ බව දැන සිටින තැනැත්තාට තම යයුෂ අසූ අට තනොතේ නේ අසූනවය එළඹුනු කල්හි මා ජීවත්
වන්තන් තව වසර තදකක් තහෝ එකක් පමණක් යයි සිහියට නැගුණු විට කලින් තමන් රතිඤ්ඤා පත්තු කරනින් තහෝ
කිරිබත් තනොතේ නේ තක්ක් වැනි තේ භුක්ති විඳිනින් සතුටින් ජීවත් විය හැකි දැයි සිතා බලන්න. මා මරණයට භය
නෑ යයි සමහර අය ්ර කාශ කළත් විචාරාත්මකව සිතන විට තපනී යන්තන් උපන් සෑම තදනාම මරණය නිසා බියට
පත්වන බවයි.

තදවියන් බුදුරදුන් හමුතවහි ්ර කාශ කරන ලේතේ තමොතහොතක් පාසා අපතේ ගත තමන්ම සිත ද ඇතිව, පැවැතී,
විනාශයට පත් තවනින් ගමන් කරන බවයි. අභිණ්හ පච්චතවක්ඛිතවබ සූත්රිතේ දී සෑම තදනාම නිරන්තරතයන්
සිහිතේ තබා ගත යුතු යයි තපන්වා දුන් කරුණු අතුරින් කවර තහෝ අවස්ථාවක හුස්ම ටික තහළන්නට සිදුවන බව
සිත්හි තබා තගන කටයුතු කළ යුතු බව සඳහන් තවනව. එතසේ නේ ඒ බිය ජනක මරණයට මුහුණ පෑමට තපර මතු
තමන්ට අවශන සැප සේපත් ලබා ගැනීම සඳහා ‘පුඤ්ඤානි කයිරාථ සුඛාවහානි’ යනුතවන් පින් කරන්නය යැයි
තදවියන් ්ර කාශ කළා.

1
සැප ලැබීම සඳහා බුදුරදුන් තපන්වා දුන් ්ර ධාන පින්කේ තුනකි. එනේ දාන, සීල, භාවනා යන ඒවාය. සත්ත්වයා
මැතරනින් නැවත ඉපතදනින් තේ සසර ගමන් කිරීමට ්ර ධාන තහේතුව තණ්හාව බව බුේධත්වයට පත්ව ්ර ථමතයන්
තේශනා කළ ‘දේසක් පැවතුේ’ සූත්රිතේ දී ‘යායංතණ්හා තපොතනෝභවිකා’ යනුතවන් තපන්වා දුන්නා. බලවත් දුක
ඇති කිරීමට දැඩි තලස බලපාන තේ තණ්හාව තරමක් තහෝ දුබල කළ හැක්තක් පරිතනාගය තහවත් දීම නිසායි. ඒ
උතුේ ක්රියාව ්රි විධ කුසල ක්රිටයාවන් අතුතරන් ්ර ථමතයන් දැක්තවනවා. තදඅත් තදපා යදී අවයවයන් තමන්ම ඇස්
කන් නාස් යදී ඉන්ද්රිවයන් ද සමඟ සෑම තදතනකුතේම කට නුසුදුසු අන්දමට තනොතයොදවා මැනවින් සංවර කර ගැනීම
සීලයට අයත් තවනවා. එතහත් තමොන තරේ දන් දුන්නත් කවර අන්දතේ උසස් පරිතනාග කළත්, මුළු ශරීරයම මනා
වූ සංවරතයන් තබා තගන ජීවත් වූවත් ඒවා තුළින් සදාකාලික ශාන්තිය තහවත් සැපත ළඟා කරගන්න
පුළුවන්කමක් නෑ.

දානය තහවත් පරිතනාගය තුළින් කාමාවචර කුසල් රැස් තවනවා. ඒ කුසල් නිසාම කිසිතවකුට පරම සැපත උදාකර
ගන්න බෑ. සිදු වන්තන් අපමණ සැප ඇති සතදේ තලොතවන් එකක නැත්නේ අප ජීවත්වන මනුෂන තලෝකය යන
කාම තලෝක සතතන් එකක උත්පත්තිය ලබා ගැනීමයි. තමතලොව වශතයන් සැළකුවත් තේ දක්වා අතීතතේ සිදු
කරන ලද සාමානන අකුසල කර්ම වලින් ලැතබන්නට තිතබන විවිධ කරදර තලඩ දුක් තබොතහෝ දුරට මැඩ පවත්වා
සැපවත්ව ජීවත් මටමට එදිතනදා සිදු කරන දාන ශීල යන ේවිද යහපත් ක්රිටයාවන් තහේතු තවනවා. සෑම තලෝකයකටම
උපත පවතින නිසා ඒ සමඟම ජරාව, වනාධිය සමඟ මරණය යන තුන් බිය පහ මට නැති බවත් ඒ නිසාම තශෝක,
පරිතේව, ඇතිවන බවත් සිතට ගන්න ඕන.

සැප ලැබීමට පින් කරන්නයයි තදවියන් සඳහන් කළ අදහස තාවකාලික සැපයකට පමණක් තහේතුවන නිසා ඒ
අදහස සේපූර්ණතයන් බුදුරදුන් අනුමත කතළේ නෑ. ‘තලෝකානිසං පජතහේ සන්ති තපත ක්ඛා’ යනුතවන් ඉන්ද්රිවයන්තේ
මාර්ගතයන් යහාර තකොට ගන්නා රූපාදී යරේමණයන්තගන් ඉවත්මටතේ අවශනතාව උන්වහන්තසේ අවධාරණය
තකොට වදාළ අතේ සිත, ඇස උපතයෝගී තකොට තගන විවිධ රූපවල ඇතලනවා. එතසේ නැතිනේ අතේ සිත කණ
උපතයෝගී තකොටතගන විවිධ ශවද වල ඇතලනවා. තේ අන්දමට නාසය, දිව, ශරීරය යන තේවා පිළිතවළින් ගඳ, රස,
ස්පර්ශ යන ඒවාට යසා කරනින් ඇතලනවා. ‘යායං තණ්හා නන්දිරාග සහගතා’ යනුතවන් බුදුරදුන් දක්වා වදාතළේ
එයයි.

තේ ඇලීම, තණ්හාව, යශාව, කාමය යදී විවිධ වචන වලින් ධර්ම ග්රවන්ථයන්හි දක්වා තිතබනවා. දැල් වූ ගිනි හුලක්
අනුක්රිමතයන් දැතවනින් අවුත් අවසානතේ තමාතේ ශරීරයට ද විපත්ති කරනවා. ඉතා ලස්සනට තපතනන ගිනි
අඟුරු තගොඩට රැවටී වැළඳ ගන්නට ගියතහොත් දරුණු තලස පිළිස්තසනවා. යේ තකතනක් සර්පතයකුතේ හිස ළඟින්
අල්ලා ගතතහොත් බුරුල් තකොට අතහරින්ට සැරතසත්ම දෂ්ඨ කිරීතමන් බලවත් තසේ විපතට පත් තවනවා. තමවැනි
උපමා තගන හැර දක්වනින් තේපල හා වස්තුවට පමණක් තනොව රූප, ශවද යදිය තකතරහි ඇලීම නිසා බලවත් දුක්
උපදින බව බුදුරදුන් තපන්නා දී තිතබනවා.

සැපයයි සිතා ගමන් කරන කාමසුඛල්ලිකානු තයෝගී ජීවන ක්රිමය යහපත පිණිස තහේතු තනොවන බවත්,
සේපූර්ණතයන් අනාර්ථකාරී වන බවත් බුදුරදුන් තපන්නා දී තිතබනවා. ඇතිනේ සැපයයි කියා සිතුවත් ඒ ඇතිකමම
දුකට තහේතුවන බව සිතන්න ඕන. අප ලබා ඇති තේ මනුෂන තත්ත්වය පුදුම මහන්සියකින් කුසල් රැස්තකොට
ගැනීතමන් හිනි තකොට ගත් එකක්. ඒ ලබා ඇති මනුෂන ජීවිතය තමාට ම බරක් තනොවන තලස සැහැල්ලු අන්දමට
පවත්වාතගන යාම අතේ වගකීම. අද සමාජතයහි තබොතහෝ අය තේ, තදොර, යාන, වාහන, ඇඳුේ, පැළඳුේ, කෑේ, බීේ
යදී බාහිර තේ තකතරහි තබතහවින් ඇලුේ කරනවා. ඒවා ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරනවා. එතහත් අවශන කරන්තන්
බාහිර යතටෝපවත් අනර්ථකාරී පැවැත්මට වඩා අභනන්තරය සාරධර්මයන්තගන් සපිරුණු අධි ්ර ඥාව උදාකරගත
හැකි මාර්ගයක් ඔස්තසේ ගමන් කිරීමයි. ඒ සඳහා ්රි විධ කුසල ක්රිටයාවන්තගන් තපන්වා දුන් භාවනාව තකතරහි අතේ
අවධානය තයොමු වන්න ඕන. එවිට බාහිර සැප සේපත් වලට වඩා තලෝතකෝත්තර සැපත උදාකර ගැනීමට ඇති
එකම මඟ විදර්ශනා ්ර ඥාව උපදවා ගැනීම බව අවතබෝධ තවනවා. ඒ මඟින් තලෝකතේ ඇති සෑම තේකම අනිතන
ස්වභාවයත් ඒ නිසාම දුක් හටගන්නා බවත්, එතසේ මටමට තහේතුව මතේයයි ගත හැකි කිසිවක් නැති බවත් අවතබෝධ
කර ගන්න පුළුවනි. සැපත උදාකර ගැනීමට ඇති මඟ තමයයි.

ඔබ සැමට සැප ලැතවවා!

2
 (02) මචමලස් මහ වතුර තරණ චරන පිටකළිමවත

ශ්රී ලංකා රාමඤ්ඤ මහා නිකාතේ මධනම පළාත් සංඝනායක

රාජකීය පණ්ඩිත, ශාස්ත්රිපති
අම්පිටකටිමේ
සිරිවිමල නා හිමි

පැතීතමන් පමණක් නිවන ලබාගත තනොහැකි බව සිතිය යුතුය. එපමණකින් නිර්වාණ ධාතුව
්ර තනක්ෂහ කරගත හැකිනේ එතරේ පහසු තදයක් තලොවම නැත. ඒ සඳහා අවශනවන ්ර තිපදා
පූරණයකින් තතොරව කිසිතසේත් නිවන අවතබෝධ කළ තනොහැකිය. ඒ අනුව ශීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ්රි ශික්ෂා ධර්ම
වැඩිය යුතුය. අරි අටඟි මඟට පිවිසිය යුතුය. මැදුේ පිළිතවත යනුතවන් දේසක් පැවතුේ සූත්රි තේශනාතේ සඳහන්
වන්තන් ද එයමයි.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
චිරස්සං වත ෙස්සාමි
බ්රාහ්මණං ෙරිබ්බ්බුතං
අප්ෙතිට්ඨං අනා යූහං
තිණ්ණං මලොමච විසත්තිචං

සුපින්වතුනි ,

තබෞේධයාතේ පරම නිෂ්ඨාව නිර්වාණය තහවත් නිවනයි. ඔහු විසින් සිදුකරනු ලබන සියලු කුසල් නිවන ඉලක්ක
කරතගනම පවතී. තමොක් සුවය, තලොවුතුරු සුවය, සංසිඳීේ සුවය, ශාන්ත පදය යදි විවිධ වදන් ධර්ම ග්රවන්ථවල
සඳහන් වන්තන් තේ සුවය සඳහාමය. නිතන, ශුභ, සුඛ යන වචන නිර්වාණ ධාතුව සදහා භාවිත තේ. තහේතු
්ර තනතයන් හටගත් සියලු තදය සංඛත ධර්ම වන අතර එතසේ තනොහටගත් නිර්වාණය අසංඛත ධාතුව නනින්
හැඳින්තේ. එය සදාකාලිකය.ඒ නිසාම පරම සැපත යනුතවන් දැක්තේ. ‘නිවබාණං පරමංසුඛං’ යන තේශනා
පාඨතයන්ද ඒ බව මැනැවින් සනාථ තේ.

තබෞේධයා තේ උතුේ සැපත ලබාගැනීම සඳහා සැම විටම ්ර ාර්ථනා කරයි. විතශේෂතයන් දානාදි පුණනකර්ම
සිදුතකොට ‘ඉදං තම පුඤ්ඤකේමං යසවක්ඛයා වහං තහොතු’ යනුතවන් තේ පින්කම යශ්රුවයන් ක්ෂය කිරීම පිණිස
තහවත් නිවන් සැපත සඳහා පවතීවා යි පැතීමට පුරුදුව සිටියි. එය ඉතා මැනැවි. එතහත් පැතීතමන් පමණක් නිවන
ලබාගත තනොහැකි බව සිතිය යුතුය. එපමණකින් නිර්වාණ ධාතුව ්ර තනක්ෂහ කරගත හැකිනේ එතරේ පහසු තදයක්
තලොවම නැත.ඒ සඳහා අවශනවන ්ර තිපදා පිළිතවත් පූරණයකින් තතොරව කිසිතසේත් නිවන අවතබෝධ කළ
තනොහැකිය.

ඒ අනුව ශීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ්රි ශික්ෂා ධර්ම වැඩිය යුතුය. අරි අටඟි මඟට පිවිසිය යුතුය. මැදුේ පිළිතවත යනුතවන්
දේසක් පැවතුේ සූත්රි තේශනාතේ සඳහන් වන්තන්ද එයමයි.තමය එක්වරම තනොව අනුපුවබ ්ර තිපදාවක් වශතයන්
ක්රිම ක්රිමතයන් වැඩිදියුණුවට පත්කරගත යුතුය. බුදු පතසේබුදු මහරහත් උත්තමයන් වහන්තසේ අති දීර්ඝ කාලයක් එම
ගුණධර්ම වැඩීතමන්, සපුරාලීතමන් එම උත්තරීතර තත්ත්වයන්ට පත්මට වදාළ බව පැහැදිලිය.

එකී තුන්තරා තබෝධියට පත්මටම සඳහා පිළිතවළින් සාරාසංතඛනය, තදයාසංතඛයන, ඒකා සංතඛයන වශතයන් තපරුේ
පිරිය යුතු බව දැක්තේ.

3
පින්වත්නි, ඔබ අප සැම තදනාතේම මුඛන පරමාර්ථය තේ තුන්තරා තබෝධිතයන් එක්තරා තබෝධියකින් නිවන්
දැකීමයි. දුක උරුමකරගත් තේ සසතරන් එතගොඩමටමයි. ඒ සඳහා සන්තානගත එක්දහස් පන්සියයක් පමණ
තකතලස් ්ර හීනන කළ යුතුය. ්ර ධාන ක්තල්ශයක් වූ
තෘෂ්ණාව සමූතලෝත්පාටනය කළ යුතුය.

ඉහත සඳහන් ගාථාතවන් ්ර කාශවන්තන් එම ක්තල්ශය

මුලිනුපුටා දැමීතේ ක්රිමතේදයයි.තහවත් ක්රිටයා
පිළිතවළයි. එම ගාථාව ඇතුළත් වන්තන් සංයුක්ත
නිකාතේ සගාථක වර්ගතේ “ඔඝ” සූත්රිතේයි. එහි
සඳහන් පරිදි එක්තරා තේවතාතවක් බුදුරදුන් තවත
පැනිණ තමතසේ විමසීය.

“නිදුකාණන් වහන්ස, ඔබ වහන්තසේ තකතසේ නේ

ක්තල්ශ ්ර වාහය තහවත් තකතලස් නමැති මහවතුර
තරණය තකොට එතගොඩ වූ තසේක්ද?”

එවිට බුදුරජාණන් වහන්තසේ, ‘අේපතිේඨං ඛවාහං

යවුතසො අනායුහං ඔඝ මතරින්ති’ යනුතවන් මම
තකතලස් මහවතුතරහි රැඳී සිටීතමන්ද තතොරව අනවශන
පරිදි දැ¼ගලීතමන්ද තතොරව ඕඝය තරණය තකතළනි’
යි පිළිතුරුදී වදාළතසේක.තවදුරටත් උන්වහන්තසේ ‘යේ
තහයකින් මා රැඳී සිටියා නේ මහවතුතරහි ගිලී යනවා.
අනවශන පරිදි දැඟලීම කළා නේ ඉවතට විසිමට
යනවා.තේ මාර්ග තදතකන්ම වැළැකී නිසි පරිදි පීනා
එතගොඩ වුණා යැ’ යි සඳහන් තකොට වදාළ තසේක. ඒ
ඇසූ තේවතාවා තම සතුට පළකරනුවස් ඉහත ස¼ඳහන්
‘අේපතිේඨං අනුයුහං ‘ යදි ගාථාව ්ර කාශ කතළේය.

එම ගාථාතේ තත්රුම තමතසේය. ‘රැඳීත් තනොසිට, දැඟලීතමන්ද තතොරව තලොතවහි විසත්තිකා නේ ලද, තෘෂ්ණාව
තරණය කළ එතහයින්ම තකතලස් පිරිනිවනින් පිරිනිවුණූ බ්රාාහ්මණයකු තහවත් පේ නැසු උතුමකු තබොතහෝ කලකින්
දකිනි’ යනුයි. තමහි දැක්තවන අේපතිේඨ, අනායුහ යන නනාය තකතලස් නැසීමට පමණක් තනොව ජීවිතතේ හැම
කරුණකටම සේබන්ධ කළ හැකිය.අධනාපනය, රැකී රක්ෂහා, ගමනාගමන, වදනික කටයුතු සියල්ලම තමයට
ඇතුළත් බව සිතීම නිවැරැදිය. කිසිම තදයක් චින්තනමාත්රිතයන් පමණක් සිදුවන්තන් නැත. ඒ සඳහා ක්රිටයාත්මක මටම
අවශනයි. සිත සිතා සිටීම රැඳී සිටීමක් වැනිය. ක්රිටයාවට නැංමටම සිදුකළ යුතුය. නිසි පරිදි කිරීතමන් පමණක් සාර්ථක
්ර තිඵල ලැබිය හැකිය. අනිසිතලස කටයුතු කිරීම ඉවතට විසිමටමක් වැනි යැයි කිව හැකියි.

තලෞකික තලොතකෝත්තර සියලු බලාතපොතරොත්තු ්ර ාර්ථනා සඵල වත් කරගැනීම සඳහා පිළිතවත් තදකක් බැහැරකළ
යුතුය.එනේ අච්තචොසක්කන ්ර තිපදාව සහ අතිධාවන ්ර තිපදාවයි. අච්තචොසක්කන ්ර තිපදාව අරමුතණ් නිමේනමටම
තහවත් ගිලීසිටීමයි. අතිධාවන ්ර තිපදාව අරමුණ ඉක්මවා යෑමයි. තහවත් සීමාව ඉක්මවා යෑමයි. තේ තදකම
අතේක්ෂිොත පරමාර්ථයට බාධාකරය.තමය මී මැස්සාතේ ගමනට සමාන තකොට තිතව.තහනින් පමාතවමට ගිතයොත් මල්
තරොන් ගත තනොහැකිය.තවනත් මීමැස්සන් තරොන් උරාතගන තගොස් ඇති නිසාය. ඉතාතේගතයන් ඉගිලී ගියතහොත්
තරොන් ඇති මල පසුකරතගන යන්නට සිදුතේ. තේ පිළිතවත් තදකින් තතොරව මැදුේ පිළිතවතට අනුව යා යුතුය. එය
සාර්ථක මාර්ගයතේ.

අප තථාගතයන් වහන්තසේ දේසක් පැවතුේ සුතුතරදි තේශනා කළ මේඣිම පටිපදාව තේ අනුව ඉතා වැදගත්ය. තේ
නිසා පින්වත් ඔබ සැමද නිවැරැදි ්ර තිපදාවට අනුව සසර මතහොඝතයන් එතතරව, සතර මඟ සතරඵල ලබා උතුේ
අමානිවන් සුවතයන් සැනසීමට අදිටන් කරගන්න

සබ්මබ සත්තා භවන්තු සුඛිතත්තා

4
 03 ගුණ හැඳින නමදිමු තුනුරුවන

අස්ගිරි මහා සංඝ සභාතේ

මතහෝපාධනාය
ශාස්ත්රිතේදී ,පණ්ඩිත
අමුණුපුර
පිටක රතන හිමි

නමමොතස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

ඉතිපිටකමසො භගවා අරහං සම්මා සම්බුද්මධො

විජ්ජාරරණ සම්ෙන්මනො සුගමතො මලොචවිදු
අනුත්තමරො පුරිසදම්මසාරථී
සත්ථා මද්වමනුස්සා නං බුද්මධො භගවාති

ස්වාක් ාමතො භගවතා ධම්මමො

සන්දිට්ඨිමචො අචාලිමචො
එහිෙස්සිමචො ඕෙනයිමචො
ෙච්රත්තං මේදිතබ්මබො විඤ්ඤුහීති

සුෙටිෙන්මනො භගවමතො සාවච සංම ො

උජුෙටිෙන්මනො භගවමතො සාවච සංම ො
ඤා ෙටිෙන්මනො භගවමතො සාවචසංම ො
සාමීචිෙටිෙන්මනො භගවමතො සාවච සංම ො
දිදං රත්තාරි පුරිසයුගාබ් අට්ඨපුරිස පුග්ගලා
එස භගවමතො සාවච සංම ො
ආහුමනම ොො , ොහුමනම ොො
දක්ඛිමණම ොො, අංජලිචරණීම ො
අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ම ත්තං මලොචස්සාති

සකල ජන මනානන්දකර අප භාගනවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ මනුතලොව පහළමටතමන් බුේධරත්නයද,

තමන්වහන්තසේ විසින්ම අවතබෝධ කරනු ලැබුවා වූ නවතලොේතුරා ශ්රී සේධර්මය බරණැස ඉසිපතනාරාමතේ දී
තේශනා කිරීතමන් ධර්මරත්නයද තත්ධර්මය ්ර ථමතයන් දැනගත් අඤ්ඤා තකොණ්ඩඤ්ඤ යර්ය ශ්රුාවකයන්
වහන්තසේතගන් පසුව සංඝරත්නයද යන ්රි විධරත්නය ඇතිමටතමන් තලොව ඒකාතලෝක විය. තමෝහාන්ධකාරය
දුරුකරනින් ්ර ඥාතලෝකතයන් සිත් ්ර භාමත් කරන තලොේතුරු දහේ අමාතවන් ශාන්තිය ඇති මට තමතලොව උතුේ
පුණන ූමනියක් බවට පත් විය.

තලෝකතයහි තකතරේ අනර්ඝ රන්,රිදී, මුතු, මැණික් යදී වස්තු ඇති නමුත් චිත්තාකර්ෂණිය වශතයන්ද අසමාන වන
බැවින්ද, දුර්ලභ බැවින්ද විපුල ්ර තයෝජන තහයින්ද බුේධාදි රත්නත්රිය තරේ වටිනා වස්තුවක් කිසි තැතනක
තනොමැත්තත්මැයි.

අප බුදුරජාණන් වහන්තසේ රූපවිලාසතයන්ද ඥානවිලාසතයන්ද තේශනාවිලාසතයන්ද අචින්තනීය වන තසේක.

උපමාවිෂයාතික්රිාන්ත වනතසේක. තවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තකනකු තම ජීවිත කාලය තුළ අන් කිසිවක් තේශනා
තනොකර බුදුගුණ පමණක්ම වර්ණනා කළද බුදුගුණ වනා නිම කළ තනොහැක්තක්ය. සියලු ධර්මයන් බුේධඤාණයට
යටත්ව පවතී. තේ නිසා බුදුහු සේමා සේබුේධ නේ වන තසේක.

නිතකතලස් භාවතයන් පූජාර්හභාවතයන් අර්හත් නේ වූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ සේමා සේබුේධ වන තසේක.අසහාය,

පරම පවිත්රි වූ චරණ ධර්මයන්තගන් තශෝභමාන වූ සුගත තථාගතයන් වහන්තසේ තේ සා අතිවිශිෂ්ට ගුණතයන්
සේපූර්ණ වුවද රජතගදර පටන් දුගී දුේපත් පැල්පත දක්වා පිඬු සිඟාවැඩ වැළැඳීම බුදුසිරිත විය. වන තපත් මං
5
සැරිසරනින් තලෝකාර්ථ සිේධිය පිණිස දේ තදසනින් සිත් සතන් සැනසීමද අටතලෝදහනින් කේපා තනොමටමද අසිරිමත්
කාරණයකි.

ඒ අපතේ භාගනවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් තබෝමැඩදී ‘අතන්ක ජාති සංසාරං’ යදී ගාථාතේ පටන් පිරිනිවන්
මංචකතේ දී ‘අේපමාතදන සේපාතේථ’ යන පාඨය දක්වා පන්සාළිස් වසක් පුරා තේශනා කරන ලද නවතලොේතුරා ශ්රී
සේධර්මය අක්ෂහර, වචන, ගාථා සහ සූත්රි වශතයන් අපමණය. මනුතලොව උන්වහන්තසේ හැර අන් තැනැත්තකු හට
තමතරේ ්ර මාණයක් දැනීම, තදසීම තබා එවැන්නක් ගැන සිතන්නටවත් තනොහැක්තක් ම ය.

‘යදි කලනාණං මතජක කලනාණං, පරිතයොසාන කලනාණං සාථංං සවබනංජනං තක්වල පරිපුණ්ණං ධේමං
තදතසති’ යදි නයින් මුල, මැද, අග යහපත්ව තේශනා කළ බැවින් ස්වාක්ඛාත නේ වූද,තසෝවාන් යදි මාර්ග සතර
ඵල සතර යන අට හා විමුක්තියද යන නව තලොේ තුරා ශ්රී ේ සේධර්මය ජනතාවතේ චිත්තාකර්ෂණය වන බැවින්ද
කැමැති කැමැති වස්තු ලබාතදන බැවින්ද ජාති ජරාමරණාදී දුක්තේදනා නැති කරනින් උතුේ නිවන් සේපත්
සාදාතදන බැවින්ද උත්තම වන්තන්ය. සන්දිේඨිකවූ අකාලිකවූ, එහිපස්සිකවූ, ඕපනයිකවූ තමම ධර්මය ‘පච්චත්තං
තේදි තවතබො විඤ්ඤුහීන’ නුවණැත්තන් විසින් ්ර තනක්ෂහ වශතයන් දැනගනු ලැබිය යුතු වන්තන්ය.

අප සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ අවතබෝධ කළ චතුරාර්ය සතනධර්මයම ධර්මරත්නය නේ වන්තන්ය. තමම

සතනධර්මය පටිච්චසමුේපාදය, තහේතුඵලවාදය ඇතුළත් කර තේශනා තකොට ඇත්තත් සංසාර චක්රිතේ ගමන් කරන
සත්වයාට එයින් නිදීම සඳහාය.බුේධධර්මතේ විදනාමාන වන සතනතාව දේසක් පැවැතුේ සූත්රිය, සච්චවිභංග සූත්රිය,
බ්රාහ්මජාල සූත්රිය සහ රතන සූත්රය වැනි සූත්රිවලින් තමොනවට ්ර කට තේ. එම තේශනා මාර්ගතේ පියවර තබන්නාට
තකදිනක තහෝ ධනාන, අභිඥා, විදර්ශනා ඥාන, මාර්ග ඵල විමුක්තිඤාණා දී උත්තම සේපත් ලබා ගැනීමට
හැකිවන්තන් ය.

ධර්ම තසේනාපති සැරියුත් මහ රහතන් වහන්තසේ හා මුගලන් මහ රහතන් වහන්තසේ යන අග්රවශ්රුාවක මහ රහතන්
වහන්තසේ ්ර ධාන යර්ය මහා සංඝරත්නය ඇතුළු අතීත, වර්තමාන, අනාගත යන කාලත්රියට අයත් අසහාය උතුමන්
වහන්තසේ මහා සංඝ රත්නයයි.සුපටිපන්න, උජුපටිපන්න, ඤාය පටිපන්න, සාමීචිපටිපන්න, යහුතනයන,පාහුතණයන
,දක්ඛිතණයන, අංජලිකරණීය යනාදි ගුණතයන් සමන්විත පුණනතක්ෂහේත්රි වූ මහා සංඝරත්නය තලොව නැති දවසට
බුේධශාසනයද තනොපවත්තන් ය. බුදුරදුන්තේ ඒ උතුේ ධර්මය පසක් කරතගන නිවන් සුවතයන් සැනතසන යර්ය
මහා සංඝරත්නය තමන්ම එම නිවන් මඟට පිළිපන් මහාසංඝරත්නයත් සතේව තලෝකයාතේ පූජා ලැබීමට තමන්ම
ශ්රුේධාදී කුසල තච්තනා වර්ධනය කරගැනීමටද පින්තකතක් වන්තන්ය. තමවන් උතුේ තතරුවන් සිහිපත් කිරීමම
මහානිශංසදායක වන්තන්ය.

එවං අචින්ති ා බුද්ධා

බුද්ධ ධම්මා අචින්ති ා
අචින්තිම සු ෙසන්නානං
විොමචො මහොති අචින්තිම ො

යනුතවන් දැක්තවන පරිදි තමතලොව සිතා, කියා, වනා, ලියා නිමකළ තනොහැකි ස්වභාව ඇති, යනිශංස ඇති, පහළ
වූ දා සිට අසංඛන සං්යාත සත්වයන් විසින් සරණ යනු ලැබු, තදේ නිනිස් නිවන් සේපත් ලබාගත්, මත්තටද එතසේ
අසංඛන ගණන් සත්වයන් විසින් සරණ යනු ලබන, සුගතිගාමී වන, නිවන් සේපත් ලබන බුේධාදී රත්නත්රිය සිහි
කිරීතමන්, වන්දන මානන කිරීතමන්,භජනය පයුරුපාසානය කිරීතමන් අනුත්තරීය ධර්ම හයක් ලැතබන්තන්ය.

1. දස්සනානුත්තරී
2. සවණානුත්තරී
3. ොරිරරි ානුත්තරී
4.අනුස්සතානුත්තරී
5 .ලාභානුත්තරී
6. සික් ානුත්තරී

දැක්තමන් උතුේ දැක්ම නේ බුේධාදී තතරුවන් ම ය. ද්රතවන වශතයන් තහෝ ජීව වශතයන් තහෝ තලොව දකින සෑම තේම
තණ්හා මූලිකව අල්වා ගැනීතමන් අපමණ තකතලස් ජනිතතේ.

6
‘ශුභ’ අරමුණ දකිනවාත් සමඟ ඇතිවන රාගාදි පරිදාහයන්තගන් සිත කය ගිනි ගන්තන්ය. ‘අශුභ’අරමුණකදී
තක්රිෝධතයන් දැමට යන්තන්ය. එයින් මුළාමට මඟ තනොමඟ තනොතපනී යන්තන්ය.එතහත් බුේධාදී තතරුවන් දැකීමම
තනතට රසඳුනක් වන අතර රාගාදී තකතලස් සමනය වන්තන්ය. සිතට සහනයක් වන අතර යපදාතේදී එකම පිහිට
වන්තන්ය. තතරුවන් ගුණ සිතීම,තමතනහි කිරීම නිවන් මඟට මූලාධාර වන්තන්ය.

අසන ශවද තකතරේ පැවැතියද බුේධාදී තතරුවන් ගුණ ඇසීම පමණක් උභය තලෝකාර්ථසිේධිය පිණිස පවත්තන්ය.
සංසාර විමුක්තියට තහේතුවන්තන් ය. අක්ෂහරයක්, වචනයක්, ගාථාවක් සූත්රිතේශනාවක් පාසා චිත්ත සන්තානතයන්
තණ්හාදී තකතලස් දුරුවන්තන් ය. සිහිබුේධිය තහවුරුවන්තන් ය.

බුේධාදී උතුමන්ට උපස්ථාන කිරීම, ධර්මයට ගරුබුහුමන් කිරීම, මහා සංඝරත්නයට සිේපසතයන් ඇප උපස්ථාන
කිරීම නිතරෝගී සේපතට, ශ්රුේධාදී කුසල වර්ධනයට, බුදු පතසේ බුදු මහරහත් තබෝධියකින් උතුේ නිවනින් සැනසීමට
අතිශය උපකාරවත් වන්තන්ය. තේ පාරිචරියානුත්තරිය ධර්මය නිවන් මඟට අවශනම වන බව තබෝධිසත්ව
චරිතතයන් තමන්ම ශ්රුාවක චරිතාපදාන වලින්ද ්ර කට තේ.

බුේධාදී රත්නත්රිය සිහිපත් කිරීම මහා කුසලයක් වන්තන්ය. අකුසල් වැතඩන අරමුණු සිහිපත් කිරීතමන් තණ්හාදි
ක්තල්ෂයන් සන්තානතයන් ඉස්මතුවන අතර තතරුවන් අරමුණු කරගත් සිතුවිලි සිතතහි ජනිත වන විට
බුේධානුස්සති, ධේමානුස්සති සහ සංඝානුස්සති භාවනාමය කුසල චිත්තයද ජනිතතේ. එතුළින් වදනික ජීවිතතේදී
සියලු දුක්තේදනාවලින් නිදී සහනය ඇතිතේ.

සෑම ඉරියේවකදීම ‘නතමෝ බුේධාය’යන වදන සිහිපත් කරනින් සිහියපවත්වා ගන්තන්නේ තමාතේ මතනෝරථය
සඵල කරගැනීමට එය යරක්ෂහක පිරිතක් වශතයන්ද පිහිටාධාර තේ. සිහිනුවණ වර්ධනය මටතමන් කුසලාකුසල
ධර්මයන් හඳුනාතගන උතුේ නිවන් මතඟහි පියවර තැබීමට හැකි වන්තන්ය.

තේ යකාරතයන් බුදුන් දහේ සඟුන් යන තතරුවන් සරණ යෑතමන් තලෞකික වශතයන් භවතභෝග සේපත් ලැතබන
අතර තකදිනක තහෝ චතුරාර්ය සතන ධර්මය අවතබෝධ කිරීතමන් අජරාමර අමා මහ නිවනින් සැනසීමට හැකියාව
ලැතව.

ඔබ සැමා මතරුවන් සරණයි!

7
 (04) තණ්හාව සිදලන ඥන ප්රමභාව

අස්ගිරි මහා විහාරතේ මතහෝපාධනාය

ශාස්ත්රිතේදී
ෙණ්ඩිත අමුණුපුර පිටක රතන හිමි

සීලය යරක්ෂහා කරන්නාට අවිේපටිසාර තහවත් විපිළිසර තනොමටමාදි අපමණ උතුේ ගුණාංග ඇති
තේ. එතසේම මතු සමාධියට අනිවාර්යතයන් උපකාරී වන බැවින් ද භාවාන්තරතේදී සුගතිගාමී වන
බැවින් ද සීලය යදි කලනාණ නේ වන්තන්ය. තමතසේ යේ ගිහි පින්වතකුතේ සීලය නිර්මල නේ
ඔහුතේ ජන්මලාභය සඵල වන්තන්ය. යේ භික්ෂුපවකතේ සතර සංවර සීලය නිර්මල වන්තන් නේ
පැවිේද සඵල වන්තන්ය.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
සීමල ෙතිට්ඨා නමරො සෙඤ්මඤො
චිත්තං ෙඤ්ඤාංර භාව ං
ආතාපී බ්ෙමචො භික්ඛු
මසො ඉමං විජාම ජාං

සුපින්වත්නි ,

සකල ජන මන පියුේ විකසිත කරන මහා

දිවාකරයාණන් වූ අප භාගනවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ
සැවැත්නුවර තදේරේ තවතහර වැඩවසන සමතයහි
එක්තරා තේවතාතවක් මධනම රා්රි යක පැනිණ
බුදුරදුන්තගන් තමතසේ ඇසුතේය.

“ස්වාමීනි බුදුරජාණන් වහන්ස, ඇතුළත් අවුල්ය, පිටත්

අවුල්ය. මුළු සත්ව වර්ගයාම අවුතලන් අවුලට වැටී
සිටියි. එතසේ නේ තමම අවුල ලිහන්තන් කවුදැ’යි ඔබ
වහන්තසේතගන් විචාරනි.”

අප බුදුරජාණන් වහන්තසේ එම ්ර ශ්නයට පිළිතුරු

වශතයන් උඩ දැක්වූ ගාථාධර්මය තේශනා කළ තසේක .
එහි අර්ථය වන්තන්, ‘්ර ඥාවන්තයා සීලතයහි පිහිටා
සමාධියද, විදර්ශනාවද වඩන්තන් තකතලස් තවන මටර්ය
හා ්ර ඥා ඇත්තත් තමම තණ්හා අවුල සිඳලන්තන්ය”
යන්නයි.

සුපින්වත්නි, අවිදනා තණ්හා ජාලතේ තවලී පැටලී සිටින සත්වයා අපමණ දිගුකලක් ජාති, ජරා, මරණාදි අතන්ක විධ
දුක් තේදනා සන්තාප විඳිනින් සසර සැරිසරන්තන්ය. තේ වග සර්වඥතාඥානතයන් දැන වදාළ බුදුරජාණන් වහන්තසේ
එයින් නිදීතේ මාර්ගය දක්වා වදාළ තසේක.

‘තසො ඉමං විජටතය ජටං’ යනුතවන් දක්වා ඇති පරිදි සීල, සමාධි, ්ර ඥා හා මටර්ය යන ධර්මයන්තගන් යුක්ත වූ
භික්ෂුපව, ශක්ති සේපන්න මටර පුරුෂයකු තපොතළොතවහි සිටතගන තියුණු යයුධයකින් උණ පඳුරක් කපා තහළන්නා
තසේ ශීලතයහි පිහිටා සමාධිය නමැති නිකපාෂාණතයහි මුවහත් තබා ්ර ඥා යයුධතයන් මටර්ය බල ශක්තිය නිසා
රුකුල් තදන ලද පාරිහාරිය ්ර ඥා නමැති අතින් ඔසවා සකල තණ්හා ජාලාව කපා තහළන්තන්ය.

8
තමතසේ තහයින් සර්වඥයන් වහන්තසේ ‘සීතල් පතිේඨාය නතරො සපඤ්තඤෝ’ යදි නයින් පුහුදුන් චිත්ත සන්තානතේ
පටන් අර්හත්ඵලය දක්වා ඉතා සංක්තෂේපතයන් දක්වා වදාළ තසේක.

තමම ගාථාතවහි ‘සපඤ්තඤො’ යනුතවන් දක්වන ලද ්ර ඥාව තපර භවයට ඉතාමත් සේබන්ධව පවත්නා බැවින්,
්ර තිසන්ධිතේ පටන් ්ර ධානව විකාශය වන්තන්ය. යළිත් ‘යතාපී නිපතකෝ’ යනුතවන් දක්වා ඇත්තත් චතුර්විධ
මටර්යතයන් ්ර ාණවත්වූ , තකතලස් තවන බලවත් උත්සාහයයි.

සුවිතශේෂ වශතයන් යරක්ෂහාවට තමන්ම තිරසර අදිටන් බලයටද සීලය අතනවශන වන අතර සමථ භාවනාතේ දක්වා
ඇති පරිදි සමසතළිස් කර්මස්ථාන අතරින් චාරිත්රිානුලවලව කර්මස්ථානයක් තගන සිත සමාධිගත තකොට, විදර්ශනා
භාවනාව වැඩිය යුතු වන්තන්ය. තමතසේ භාගනවතුන් වහන්තසේ සීල, සමාධි, ්ර ඥා මුඛතයන් නිවන් මඟ දක්වා වදාළ
තසේක.

‘තසො භගවා ධේමං තදතසති යදි කලනාණං, මජතකකලනාණං පරිතයොසාන කලනාණං සාත්ථං, සඛනංජනං, තකවල
පරිපුණ්ණං’ යදී වශතයන් අප බුදුරජාණන් වහන්තසේ මුල, මැද, අග යහපත් වූ අර්ථ සහිත, වනංජන සහිත, සේපූර්ණ
යරේභතේ පටන් ්ර තිපත්තිය අනුව පූර්ණව ්ර තිඵල තමාටම ලබන්නට හැකි, අකාලික උතුේ ධර්මයක් තේශනා
කළ තසේක.

සීලතයන් කාමසුඛල්ලිකානුතයෝගය අත්හරින්තන්ය. ඇස්, කන්, නාසාදි ඉඳුරන් අසීමාන්තිකව පිනමටමත්, ජීවන
පැවැත්තේදී සිදුවන සාවදනභාවයත්, සීලය පිරිසුදුව යරක්ෂහා කරන්නා විසින් යදීනව නුවණින් සලකා බැහැර කරනු
ලබන්තන්ය. සීලය ශාසනතේ යදිය වන අතර නමස්කාරතයන් තතරුවන් සරණ තගොස් ්ර ථම පියවර වශතයන්
පන්සිල් සමාදන්ව, සේබුේධශාසනතේ ක්රිටයාකාරීව පියවතරන් පියවර පන්සිල්, අටසිල්, දසසිල් හා නවතකළ දහස්
අසූතකෝටි පනස්ලක්ෂහ සතිසක් මහා සිල් යරක්ෂහා කරතගන තමනුත් බැබ ශ ශාසනයත් බබුළුවන්නට හැකි වන්තන්ය.

සීලය යරක්ෂහා කරන්නාට අවිේපටිසාර තහවත් විපිළිසර තනොමටමාදි අපමණ උතුේ ගුණාංග ඇතිවන බැවින් ද මතු
සමාධියට අනිවාර්යතයන් උපකාරී වන බැවින් ද භාවාන්තරතේදී සුගතිගාමී වන බැවින් ද සීලය යදි කලනාණ නේ
වන්තන්ය.

ඉමධව කිත්තං ලභති

මෙච්ර සග්මගර සුම්මමනො
සබ්බත්ථ සුමමනොධීමරො
සීමලසු සුසමාහිමතො

තමතසේ යේ ගිහි පින්වතකුතේ සීලය නිර්මල නේ ඔහුතේ ජන්මලාභය සඵලවන්තන්ය. යේ භික්ෂුපවකතේ සතර සංවර
සීලය නිර්මල වන්තන් නේ පැවිේද සඵල වන්තන්ය.

ෙබ්බජ්ජා සඵලා තස්ස

ස්ස සීලං සුබ්ම්මලං

යේ පැවිේදකුතේ පැවිදිකම යරක්ෂහා තේ නේ එය නිර්මල සීලතේ බලය වන්තන්ය. අෂ්ටාංග උතපෝසථශීලය යරක්ෂහා
කිරීතේ යනිශංස වශතයන් සුගති සංඛනාත තේවමනුෂනාදී භව සේපත් ලබාගැනීතේ වාසනාවද උදාවන්තන්ය.

“එවං උපවුත්තථො තඛො විසාතඛ අේඨංගසමන්නාගතතො උතපොසතථො මහේඵතලො තහොති මහානිසංතසො මහාජුතිතකො
මහාවිේඵාතරෝ” යනුතවන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ විශාඛා මහා උපාසිකාවට තේශනා කළ තසේක.

සීලතයන් කය, වචනය සංවර කර ගැනීතමන් සීලවිශුේධිය සේපූර්ණ වන අතර පංචකාම යශාව තුනීවන්තන්ය.
‘චිත්තං භාවයං’ යනුතවන් වදාළ පරිදි චිත්ත ශීර්ෂතයන් සමාධිය වැඩිය යුතු වන්තන්ය.

‘චිත්ත ඒකේගතා සමාධි’ යනුතවන් විග්රවහ කළ පරිදි චිත්ත වචතසිකයන්තේ අවික්තෂේපභාවය තහවත් එක්
අරමුණක පිහිටුවාලීම සමාධානාර්ථතයන් සමාධි නේ වන්තන්ය. තමම සමාධිය උපචාර, අර්පණා වශතයන් ද,
තලෞකික, තලෝතකෝත්තර වශතයන් ද හීනන, මධනම,්ර ණීත වශතයන් ද විවිධාකාර වන්තන් සමාධිගත පුේගලයාතේ
ස්වභාව අනුවය.
9
අතිදීර්ඝ වූ තමම සංසාර ගමතන් සත්වයා භවතයන් භවයට රැස් කරන තණ්හාදී තකතලස් අපමණය. එතසේ තහයින්
කාමච්ඡන්ද , වනාපාද, යදි පංච නීවරණ ධර්මයන්තගන් නිතර විපිළිසරවන, අසංවර වන, චිත්ත සන්තානය
සමාධිගත කිරීම අති දුෂ්කර කාර්යක් වන්තන්ය. නිර්මල ශීලය යරක්ෂහා කරන, අවංකවම නිර්වාණය අතේක්ෂහා කරන
තයෝගාවචරයා කලනාණ නිත්රියන් වහන්තසේ නමක කරා පැනිණ තම චරිතයට ගැළතපන කමටහනක් තගන
විතේකස්ථානයක පහසුතසේ හිඳ භාවනා කළ යුතු වන්තන්ය. සන්තානගත අරමුණු අනුව චිත්ත මටථීයක් පාසා සිත
චංචල වන අතර සෑම තමොතහොතකම සතිපේඨානතයන්, සමසතළිස් කර්මස්ථාන වලින් තයෝගන පරිදි එක්
කමටහනක් තකතරහි තබොතහෝ තේලාවක් යලේබන කළ යුතු වන්තන්ය.

චිත්තවිශුේධිතයන් චිත්ත සන්තානතේ නීවරණ ධර්මයන් සමනය වන අතර ඉතා සියුේවූ විතක්ක විචාරාදී
අංගවලින් යුත් ්ර ථමධනානාදි උසස් ඤාණ ලබාගත හැකිවන්තන්ය.තලෞකික අරමුණුවලින් සිත් සතන් බැහැර කළ
්ර මාණයට බුේධි ්ර භාවයද වර්ධනය වන්තන්ය.

සමථ භාවනාතවන් චිත්ත විශුේධිය සේපූර්ණ කරගත් තයෝගාවචර භික්ෂුපව පංච අභිඥා උපදවා ක්රිමතයන්
යර්යඤාණතයන් යශ්රුව ක්ෂයකර ඤාණතයන් තසෝවාන් යදි මාර්ගඵල උපදවන්තන්ය.

අවිදනා,තණ්හා තදක මූලික තහේතු ධර්මයන් වශතයන් ක්රිටයාත්මක වන සංසාර චක්රිතයන් බැහැර වන්තන්ය. ්රි විධ
ශික්ෂහා, සේත විශුේධි, නව මහා විදර්ශනා ඤාණ උපදවා දුක්ඛාදි චතුරාර්ය සතන ධර්මයන් ්ර තනක්ෂහ කරතගන
අජරාමර උතුේ නිවන් පසක් කරගන්තන්ය.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි!

10
 (05) තමාා තමාවත් නැත්නම්

ශාස්ත්රිතේදී, ්රි පිටකාචාර්ය

මරොලව මංගල හිමි

තයොවුන් බව ජරාවට, දිරීමට පත්මටතමන් එනේ වයස්ගත මටතමන් අවසන් තේ. රැස් කරන ලද මහත් ධනය, වස්තුව
විනාශමටතමන් අවසන් තේ. එක්මටම තවන්මටතමන් තකළවර තේ. ජීවිතය මරණතයන් අවසාන තේ. තේ පිළිබඳ
සිහිනුවණින් තමතනහි කරන අයට ජීවිතයට තනොබියව
තනොපැකිළව මුහුණ දිය හැකිය.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො සම්මා සම්බුද්ධස්ස

පුත්තාමත්ථී ධනම්මත්ථි
ඉති බාමලෝ විහඤ්ඤති
අත්තාහි අත්තමනො නත්ථි
කුමතෝ පුත්තා කුමතෝ ධනං
(ධම්මෙද – බාල වග්ග )

සැදැහැවතුනි,

අනුවණයා තමාට දූ පුතුන් ඇතැයි ධනය , වස්තුව ඇතැයි සිතා තණ්හාතවන් දුකට පැනිතණයි. තමාට තමාවත්
නැතිතකොට දූ පුතුන් තකොයින් ද? ධනය තකොයින් ද? තමනට දූ පුතුන් තහෝ ධනය තබා තමාවත් නැති බව
අනුවණයාට තනොවැටතහේ. ඒ නිසා ඔහු විනාශයට පත් වන්තන්ය. පඤ්චකාම සේපත්වල ඇතලන පුහුදුන් ජනතාව
තවත මහා කරුණාතවන් අප බුදු පියාණන් වහන්තසේ තේශනා කර වදාතළේ පස්කේ සැතපහි ඇලි ගැලී සිටීතේ
යදිනවයයි. බුදුවදනට අනුව, තමාට තමාවත් නැති බව වටහාගත යුතුතේ.

චක්ඛු, තසෝත,ඝාණ, ජිේහා, කාය යන ඉඳුරන් පතහන් ගන්නා රූප ශවද,ගන්ධ,රස,ස්පර්ශ යන අරමුණු සුබ යයි
සලකා ඒ තකතරහි ඇලීතමන් පසිඳුරන් අධිකව පිනවන්නට යෑම නිසා පුහුදුන් තැනැත්තා සසර දීර්ඝ කරගනී.
ධර්මයට මනැස තයොමු තනොකිරීම නිසා තමා තව ශ සිටින මුළාතේ තරම ඔහුට තනොවැටතහයි. එබැවින් අතෘේතිකර
යශාවන්හි ගැලීම නිසා සසර දුක් බහුලව විඳීමට සිදුතේ. තමතසේ පස්කේ සැපතතහි ගිජුවන තැනැත්තා සසර කතතර්
අතරමං මටම ඒකාන්තය. පඤ්චස්කන්ධී නමැති තලෝකය අවතබෝධ කර ගැනීතේ නුවණ වඩවා ගැනීමට ඔහු
උත්සාහවත් වන්තන් නැත. තේ ්ර මාදිබව විනාශයම ළඟා කරවයි.

තණ්හා ජා ති මසෝමචෝ
තණ්හා ජා ති භ ං
තණ්හා විප්ෙමුත්තස්ස
නත්ථි මසෝමචෝ කුමතෝ භ ං
(ධම්මෙද – පිටක වග්ග )

තණ්හාව නිසා තශෝකයත් භයත් ඇතිතේ. තණ්හාව නැති කළ කල්හි තශෝකයක් තකොයින්ද? භයක් තකොයින්ද?
එතසේනේ තණ්හාව නැතිතකොට සසර දුක්වලින් නිදී නිවන් පසක් කරගැනීමයි කළ යුත්තත්.

තෘෂ්ණාව නිසා පසිඳුරන් පිනවන්නට යෑතමන් ජාති, ජරා, වනාධි මරණාදි දුක්ඛයන්ට මුහුණදීමට අපට සිදුතේ.
ඉපදීම සිදුවන යකාර කිහිපයකි. අණ්ඩජ, ජලාබුජ, සංතසේදජ සහ ඕපපාතික යනු එම යකාර සතරයි. තමතසේ අප
සසතරහි නැවත නැවත ඉපදීමට තහේතුව තෘෂ්ණාවයි. තෘෂ්ණාව නැති කිරීමට නේ අතහැරිම පුරුදු කළ යුතුය.

අසීනිත යශාව නිසා පඤ්චකාමතයහි ඇතලන අතර එතසේ තනොහැකි විට ේතේශය ඇතිතේ. එනිසා ගැටීේ සිදුතේ. තේ
ගැටීමට තහේතුව තමෝඩකමයි, මුළාවයි. ඒ පිළිබඳ තනොවැටතහන අනුවණතයෝ දූ පුතුන් හා ධනය පිළිබඳ සිතනින්
උදේ අනති. එතසේ කරනින්ම තමෝඩකම නිසා අහංකාර තවති. එයින්ම තවතහසට පත්තවති.

11
පුත්තා තේ අත්ථී – මට දූ පුතුන් ඇතැ’යි අඥානයා තෘෂ්ණාතවන් සිතයි. දුක් මහන්සි මට දූ පුතුන් ඇති දැඩි කරන
මවුපියවරු ඇතැේවිට ඔවුන්තේ හේහරණක් නැතිව දුකට, සන්තාපයට පැනිතණති. තම කාලය, ධනය, ශ්රුමය වැය
තකොට දූ දරුවන් උස්මහත් කළ පසු ඇතැේ දරුතවෝ මවුපියන් තනොසලකා හරිති. තේේම සේබන්ධකේ ඇතිකරතගන
මවුපියන්තේ බලාතපොතරොත්තු සුණු විසුණු තකොට ඔවුන් අතහැර දමා යති. විවාහ දිවියට ඇතුළත් වූ පසු ද එතලසම
මවුපියන් තනොසලකා හරිති. අතරමං තකොට දමති.තම දූ දරුවන්තේ හේහරණක් තනොමැති වූ මේපියවරු දුකට,
සන්තාපයට හා පසුතැවිල්ලට පත්තවති. ඇතැේහු තම දූ දරුවන්ට සාප කරති.

ධනං තේ අත්ථි - මට ධනය ඇතැයි සිතන අනුවණයා වැනැතසේ. ධනය නිසා පස්කේ සැපතතහි ගිජුව වාසය කරයි.
වැරැදි තලස පස්කේ සැප විඳී. අධිසුතඛෝපතභෝගි දිවියට හුරුපුරුදු මටම නිසා අයථා තලස දිවි තගමටමටද උත්සාහ
කරයි. ඇතැේවිට වංචාතවන් දුරාචාරතයන් අයථා තලස ධනය ඉපැයීමටද තවර දරයි. සුරාව, සූදුව වැනි
දුරාචාරයන්ට තපළැතඹනවා පමණක් තනොව අන් අයද තපොළඹවයි. ඇතැේහු ධනය නිසා නිනිස් ඝාතන පවා
සිදුකරති. මං පහරති. මුදලට තනොතයකුත් දුරාචාර සිදු කරති. තේ නිසා සමාජය දූෂණ, භීෂණ, ඝාතනවලින් පිරී
පවතී. එබැවින් වැරැදියට තයොදවන ධනය විනාශයම ඇතිකරවන බව සිහිනුවණින් යුතුව වටහාගැනීම අවැසිය.
නිනිසුන්තේ හදවත් තුළ වන ඊර්ෂනාව, කුහකකම, ගුණමකුකම, පළිගැනීතේ තච්තනාව වැනි දුර්ගුණ නිසා ඉහත
සඳහන් කළ අයථා ක්රිටයාවල තයතේ. එබැවින් නිනිස් සිත් සතන් තමත්තා, කරුණා, මුදිතා,උතපක්ඛා, යන සිවු බඹ
විහරණයන්තගන් පුරවා ගත යුතුතේ. එකිතනකා තකතරහි වමත්රීන චින්තාතවන් යුතුව පිේයවාදිව ඔවුතනොවුන් තදස
බැලීම අවශනම තේ. එවිට සාමකාමී, සහජීවනතයන් යුත්, සදාචාරසේපන්න, ගුණගරුක, දැහැනි සමාජයක් බිහිකළ
හැකිය. දන්දීම, පරිතනාගය වැනි යහපත් ගුණාංග දියුණු කිරීතමන් සමෘේධිමත් සමාජයක් බිහිකළ හැකිය. පඤ්ච
ශීල ්ර තිපදාව යරක්ෂා කිරීම සදාචාර සේපන්න සමාජයකට තහේතුපාදක තේ.

හා ම ොබ්බනා ජරා අන්තා

හා විනාසා මහද්ධනා
හා සංම ෝගා විම ෝගන්තා
හා මතන්තා සජීවචා

තයොවුන් බව ජරාවට, දිරීමට පත්මටතමන් (වයස්ගත මටතමන්) අවසන් තේ. රැස් කරන ලද මහත් ධනය, වස්තුව
විනාශමටතමන් අවසන් තේ. එක්මටම තවන්මටතමන් තකළවර තේ. ජීවිතය මරණතයන් අවසාන තේ.තේ පිළිබඳ
සිහිනුවණින් තමතනහි කරන අයට ජීවිතයට තනොබියව තනොපැකිළව මුහුණ දිය හැකිය. එනිසාම ඇත්ත ඇති
සැටිතයන් බැලීමට පුරුදු තේ. අනිතන, දුක්ඛ, අනාත්ම යන ්රි ලක්ෂහණය අවතබෝධ කළ හැකිතේ. යථාර්ථය අවතබෝධ
කරතගන සසර දුතකන් නිදී තෘෂ්ණාව මුලිනුපුටා දමා, නැවත ඉපදීමක් නැති ජාති ජරා වනාධි මරණ නැත්තාවූ
සදාකාලික නිර්වාණය අවතබෝධ කළ හැකිවන්තන් එවිටයි.

12
 (06) මදමලොව හෙත සදන්මන් පිටකරිසුදු සිතයි

ඌරුගමුමේ
අස්සජි හිමි

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො සම්මා සම්බුද්ධස්ස

ඉධ මසෝරති මෙච්ර මසෝරති
ොෙචාරී උභ ත්ථ මසොරති
මසො මසෝරති මසො විහඤ්ඤති
දිස්වා චම්ම කිලිට්ඨමත්තමනෝ’ති

සැදැහැවතුනි,

ධර්ම තේශනාව සඳහා මාතෘකා කරගත් ගාථා ධර්මය ධේමපදතේ යමක වේගයට අයත් ය. එහි සරල සිංහල අර්ථය
තමතසේයි.

”පේ කරන පුේගලයා තමතලොව තශෝක කරයි. පරතලොව ද තශෝක කරයි. තමතලොව, පරතලොව යන තදතලොවම
තශෝක කරයි. ඔහු තමා කළ කිලිටි කර්මය නිසා පරතලොව ගිය කල්හි තබොතහෝ වූ අපා දුක් විඳිනින් විනාශයට පත්
වන්තන්ය.” බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමම ගාථා ධර්මය තේශනා තකොට වදාතළේ චුන්ද නේ ඌරු වැේදා අරමුණු
තකොටතගනය.පනස් පස් වසරක්ම ඌරන් මැරීමත්, අඹුදරුවන් සමඟ එම මස් අනුභව කිරීමත්, ඉතිරිවූ මාංශය
විකිණීමත් සිදුකරනින් ඉතා පවිටු දිවිතපතවතක්
ගතකළ චුන්ද සූකරික ඌරුවැේදා වාසය කතළේ
රජගහනුවර තේළුවනාරාමය අසලම ය. ඌරන් ඇති
දැඩි කරන තලොකු, කුඩා තකොටු ද ඔහුතේ නිතවතසහිම
ඉදිතකොට තිබිණ.

චුන්ද සූකරික තතතේ ඌරන් මැරිම සිදුකරනුතේ

තමතසේයි. ඌරන් කා බී ඇති දැඩි වූ පසු පැන යන්නට
තනොහැකි පරිදි කණුවක තදතකොට බැඳ, මස්
තරකරන්නට මුගුරකින් සතාට තලයි. එවිට ඌරා
මරහඬ තදයි. එතලස පැය කිහිපයක් තලා සිරුතරහි මස්
ඝණ වූ පසු කට හරවා දඬුකඩක් දමා, කකියන උණු දිය
තලෝහමය හැන්දකින් තගන ඌරාතේ කටට වත් කරයි.
එවිට ඒ උණුදිය කුස තුළට තගොස් සියලු මළ මුත්රි නික්ම
කුස පිරිසුදු තවයි. අනතුරුව එම උණුදියම ඇඟට ද
වත්තකොට ඌරාතේ තලොේ හා කළු හම ගලවා දමයි.
ගිනි පන්දමක් ද තගන තලොේ දවා හරියි. පසුව තබල්ල
ශරීරතයන් තවන්වන පරිදි කපා එයින් වැගිතරන තල්
වළඳකට තගන, සිරුතර් මස් කුඩා කැබැලිවලට කපා
පිස , වැතළඳහි වූ තල් සමඟ අනා අඹුදරුවන් පිරිවරා
හිඳ අනුභව කරයි. ඉතිරි තකොටස විකුණා ඉන් ජීවත්මටම
සඳහා අවශන යදායම ද උපයා ගනියි.

එසමතයහි තේළුවනාරාමතයහි බුදුරජාණන් වහන්තසේ

වැඩවාසය කළ තසේක. තුනුරුවන් පිදීමට උතේ සවස
තබොතහෝ සැදැහැවතුන් තේළුවනාරාමයට පිවිතසනු ඒ අසලම ජීවත් වූ ඌරුවැේදා නිතර නිතර දකියි. එතහත් ඒ
කිසිත් ගැන මදකුදු සැලකීමක් තනොදැක්වූ ඔහුට තේළුවනාරාමතයන් නැතඟන පූජා හඬ පවා කනට තබතහවින්ම
අනිහිරි ස්වභාවයක් තගන දුන්තන්ය.යසන්නතේම ජීවත් වුවත් එකම දිතනකුදු බුදුරදුන් තනොදුටු ඔහු සිදුකළ කිසිදු
පින්කතමක්ද තනොමැත්තත්ය.

13
කල්යෑතමන් තමම ඌරුවැේදාතේ සිරුතරහි ඉවසිය තනොතහන තරේ තේදනා තගන තදන බලවත් තරෝගයක්
හටගත්තත්ය. නිය යෑමට තව කල් තිබිය දීම ඔහු අමටචි මහා නරකයහි වැටී ගිය කතලක තමන් මහ ගිනි කඳින්
දැමටගියාක් තසේ තේදනාවට පත් වූතේය. එයින් බලවත් තසේ පීඩිත වූ ඔහු තමන් කළ පාප කර්මයට අනුරූපව ඌරු
හඩ නිකුත් කරනින් තදදණින් නිතවතසහි එහා තමහා හැසිතරන්නට පටන් ගත්තත්ය. එවිට නිතවතසහි වසන්තනෝ
ඔහු තදතකොට අල්වා කට වසති. එතහත් කර්ම විපාකය වූ කලී කිසිවකුටත් වළක්වාලිය තනොහැකි බැවින්
චුන්දසූකරිකයාතේ ඌරු හඬ නැඟීම වැළැක්මටමට ඔවුහු අසමත් වූහ. ඔහු දිවා රෑ තදතක්හිම එක තසේ ඌරු හඬ
නිකුත් කරනින් තපරපරිදිම නිතවස තුළ තදදණින් හැසිතරයි.එතහයින් අවට නිතවස්වැසිතයෝ ද නිදි තනොලැබ
පීඩාකාරි තලස රැය පහන් කළහ. එබැවින් ඔවුහු චුන්ද සූකරිකයාතේ ඤාතීන්ට තදොස් කීහ. ඤාතීහු පතරෝපවාදතයන්
ගැළැවිය තනොහැකි තැන ඔහු අල්වා තගය තුළම ලා සිරතකොට තමකී මරහඩ නිතවසින් පිටතට තනොඇතසන තසේ
තදොර ජතනල් වසා නිතවසින් බැහැරව සිටියහ. චුන්දසූකරිකයා සත්දිනක් තගයි තුළම මරහඬ තදනින් දැඩි දුක් විඳ
සත්වනදා නියතගොස් අමටචි මහා නරකතයහි උපන්තන්ය.

ඔහු නිය යන්නට තපර තම නිතවස තුළම දුක් විඳිනින් සිටිනාතුර දිනක් චුන්ද සූකරිකයාතේ නිතවස අසලින් වැඩමවූ
භික්ෂූයන් වහන්තසේ පිරිසක් ඒ මරහඬ අසා ඌරකුතේ තමොරගෑමකැයි සිතූහ. බුදුරදුන් කරා එළැඹ “ස්වාමීනි
චුන්දසූකරික නේ ඌරුවැේදා වසන තගයි තදොරජතනල් ද වසා දින ගණනාවක සිටම ඌරන් මරණ බව තපතන්.
ඔහුතේ නිතවතසේ මඟුලක් විය යුතුය. තමපමණ ඌරන් මරන්නාවූ ඔහුට කිසිත් සත්ව කරුණාවක්, වමත්රීනයක්
නූපදින බව නේ මහා පුදුමයකි. තමතරේ දරුණු නිනිසකු අපි කවදාකවත් දැක නැත්තතමු”යි කීහ.

එයට පිළිතුරු දුන් බුදු රජාණන් වහන්තසේ “තේ දිනවල එහි ඌරන් මැරීමක් නැත.චුන්ද සූකරිකයා නිය යන්නට
ළඟය. මැතරන්නත් තපරම ඔහු තමන් කළ පාප කර්මයට අනුරූපව විපාක විඳියි. පණ තිබිය දීම ඔහු අමටචි මහා
නරකතයහි තමන් දුක් විඳියි. නියතගොස් ඔහු අමටචි මහා නරකතයහිම උපදී යැ” යි වදාළහ.

එවිට භික්ෂූන් වහන්තසේ “ තමම පවිටු ඌරු වැේදා තමතලොවදීත් තශෝකතයන් තප ශ සිට මරණින් පසුත් තශෝක
කරන තැතනකම උපදින්තන් තනොතේදැ”යි ්ර කාශ කළහ.බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඌරු වැේදා අරමුණු තකොට “ඉධ
තසොචති තපච්ච තසොචති....”යනාදී ගාථාව තදසනින් “පේ කරන පුේගලයා තමතලොවත් තශෝක කරයි.පරතලොව දීත්
තශෝක කරයි.තමතලොව පරතලොව යන තදතලොවම තශෝක කරයි. ඔහු තමා කළ කිලිටි කර්මය නිසා පරතලොව
ගියකල්හි තබොතහෝ වූ අපා දුක් විඳිනින් විනාශයට පත් වන්තන්යැ” යි පහදා දුන් තසේක.

තේ අනුව, පාපතයහි බිහිසුණු බව මනාව වටහාතගන පස් පේ, දස අකුසල් වලින් දුරුව, දාන, සීල, භාවනාදී ්රි විධ
පුණන ක්රිටයාවන් හි තයතදනින් තමතලොව පරතලොව යහපත සලසා ගැනීමට අපි සැතවොම අදිටන් කර ගනිමු.

තතරුවන් සරණයි!

14
 (07) බ්සල සිත මගමනයි මසත

දක්ෂිොණ ලංකාතේ ්ර ධාන සංඝ නායක මතහෝපාධනාය,

අේගමහා පණ්ඩිත, රාජකීය පණ්ඩිත
රුහුණු විශ්වවිදනාලතේ කුලපති
ෙල්ලත්තර
සුමනමජෝති නා හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

ෙහස්සරම්ද, භික් මව චිත්තං, චඤ්ර ම ො ආගන්තුමචහි උෙක්කිමලමසහි උෙක්කිලිට්ඨං

මහතණනි, සිත ස්වභාවතයන් පිරිසුදුයි. එය බැහැරින් එන උපක්තල්ශයන් නිසා කිළිටි තේ. අපට බාහිර යමක්
දැනගන්නට උපකාර වන්තන් සිතයි. ‘මතනො පුවබංගමා ධේමා’ යයි වදාතළේ ඒ බවයි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදසූ
්රි පිටක ධර්මයන්තගන් අභිධර්මය තහවත් උන්වහන්තසේතේ ගැඹුරුම විශිෂ්ටම ධර්මය අභිධර්මයයි. එහි උගැන්
තවන්තන් සිත පිළිබඳවමයි.

තසසු සූත්රි, විනය පිටක තදතක්ද සිත පිළිබඳවම කරුණු සඳහන් තවතත් ඒවාතේ ්ර මුඛත්වය ලබා දී ඇත්තත් සිත
පිරිසුදු කරතගන විමුක්තිය කරා ළඟා වන ශීලාදි ගුණධර්ම පිළිබඳවයි. එතසේම එම ධර්ම තේශනාවලදී විමුක්තිය
කරා යාමට පුේගලයාට බාධා කරන අකුශල ධර්ම ගැන ද විස්තර සඳහන් තකොට ඇත. තකතසේ වුවත් තලෞකික
තලෝතකෝත්තර යන තදමඟටම පුේගලයා ගමන්
කරවන ්ර ධානම ශක්තිය ඇති යයතනය සිතයි. එනේ
මනායතනයයි.

බුදු දහම උගන්වන පරිදි මනස තහවත් සිත

මුල්කරතගන උපත ලබන සත්ත්වයා සිත මුල්කර
තගනම සසර සැරිසරල සිත මුල්කරතගනම සසරින්,
දුකින් නිතදන්න ඕන බව බුදුරදුන් වදාළහ.

චිත්මතන නී තී මලොමචො චිත්මතන ෙරිචස්සති

චිත්තස්ස එච ධම්මස්ස නත්මවව වසමන්වගු

යන ධේමපදය කියන පරිදි සත්ව සංඛනාත තලෝකය

පවත් වන්තන් ඉදිරියට තගනයන්තන් චිත්තය විසිනි.
සිත නමැති තේ පුදුම සහගත එකම ධර්මය විසින්
වසඟතර තනොගත්තතකු , එයට යටත් තනොවූවකු තේ
තුන්තලොවට නැතැයි බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්නා දී
තිතබනව. එතමන් ම සිත මුල්තවල කරණ, කියන,
සිතන කවර තහෝ ක්රිටයාවක් කර්මය මැයි බුදුන් වදාරළ
තිතයනව.

සිත මුල්ව කරන කර්ම සංඛනාවට ඇතුළත් ක්රිටයා නිසා

සත්ත්වයන් නමැති තලෝකය පවතින බවත් සියලු ම
සත්ත්ව ්ර ජාව නමැති ජීවිත කර්මය නිසා පවතින බවත්
සියලුම සත්ත්ව තලෝකය කර්මය නමැති හැකිල්තලන්
බැඳී තිතබන බවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ දක්වා
ඇත්තත් කරත්ත තරෝදයට අලවංගුතවන් ගැළමට
වැතටන්නට තනොදී එය රඳා තබන කඩ ඇණය වැනිය
කියා යි. කඩ ඇණය තිතයනතාක් කරත්තයට ගමන්
කළ හැකියි.

15
කඩ ඇණය ගැතලේතවොත් එය තපරලී බිම වැතටයි. ඒ වතේ තෘෂ්ණාව නිසා රැස්කරන කර්ම නමැති කඩ ඇණය
විදර්ශනා නුවණින් ගලවා දමනතුරු ඔබත් මමත් ඇතුළු තුන් තලෝතකම සත්වතයෝ සසර සැරිසරති.

තමහි මුලදීම සඳහන් කළ ගාථාතවන් ්ර කාශ වන්තන් තෘෂ්ණාදී ක්තල්ශයන්තේ තිඹිරිතගය වූ සත්ත්වයන්ට
පමණක් උරුම වූ තේ සිත ්ර කෘතිතයන් ්ර භාස්වර බවයි. එනේ එය යතලෝකවත්ය. අතිපාරිසුේධය. එතහත් එම
්ර භාස්වර හිත බැහැරින් එන උපක්තල්ශ නිසා කිළිටි තවයි. තේ සිතට ම විඥානය, මනස, යන පර්යාය නේ ද තිතව.
සිත හා එක්ව කියතවන අතනක් ධර්මය තච්තසිතයි. එනේ සිතිවිලියි. සිත තහෝ සිතිවිලි තහෝ රූපය තමන්
ද්රතවනාත්මක තනොතේ. පටිච්චසමුේපාද තේශනාවට අනුව අවිදනාදි සියලුම චිත්ත තලොව තුසිත රූප යන තුනම
අයත්ය. ඒවා අතර තේ භවයට සේබන්ධ අවසාන වචතසිකය භව යන්නයි. එනේ කේම භාවයයි. අනාගත භවයට
උපතයෝගී වන තමතලොවදී රැස් කළ කර්ම සමුදායයි.

සිත මුල්ව කර්ම රැස් කරන ඇස, කණ යදී යයතන හයක් අපට තිතව. ඒ හයට රූපාදී යරේමණයක් හමුවුණාම
‘විඤ්ඤාණය තහවත් ඒ පිළිබඳ සිතක් උපදී.’ තේ තුතන් එක්මටතමන් තමයි ස්පර්ශය ඇති වන්තන්. ‘චක්ඛුඤ්ච
පටිච්ච රූතපච උේපේජති චක්ඛු විඤ්ඤාණං තිණ්ණං සංගති ඵස්තසො’ කීතේ ඒ බවයි. යයතන තදතක් එක්මටතමන්
විඥානය පහල තවයි. විඥානය විසින් අරමුණ සතුටුදායක එකක් ද අසතුටු දායක එකක් ද කියල විමසල බලති.
ඉන්ද්රිවයය හා ස්පර්ෂ වුණු අරමුණ පිේය වූවක් ද අපිේය වුවක් ද කියල විමසා බලනවිට ඒ අරමුණ සුබ, සුඛ වශතයන්
තහොඳයි කියල හිතතනව නේ එය අල්ලා ගැනීමට තපතළතඹනව. එහි රස විඳින්නට තපතළතඹනව. එවිට තමයි
කාමරාගය තහවත් පිේය කරන අරමුණ පිළිබඳ ඇල්ම, යශාව සිතත් ඇතිවන්තන. එම අරමුණ අපිේය එකක් නේ
පටිඝය තහවත් ේතේශය උපදිනව. එවිට එය ේතේශතයන් යුතුව බැහැර කරනව. එයින් ඈත්මටමට විවිධ උපක්රිම
තයොදනව. රූපාදිය අල්වා ගැනීමට ඇති වන කැමැත්ත තහවත් කාමරාගය වස්තු කාම, ක්තල්ශකාම කියල
තදවිධියකින් සිතත් උපදිනව. වස්තු කාම කියන්තන අරමුණ තමාට අත්කර ගැනීමට ඇති යශාව. ක්තල්ශකාම
කියන්තන අරමුණ නිසා පසුව සිතත් ඇතිවන කාම සිතිවිලි. තේ කාමයන් සහ පටිඝය නිසා තමයි සත්ත්වයන්
අපමණ පේ කරන්තන. තේ තකතලස් තදකම තකොපමණ තදබලද යන්න වැටතහන්තන මාර්ගඵලාවතබෝධතයහි දී
සකදාගානි මාර්ග ඥානතයන් එම තකතලස් තදතක් ඕලාරික ගතිය තුනී මට අනාගාමී මාර්ග ඥානතයන් දුරුවන බව
දක්වා තිබීතමනි. අනාගානි ඵලස්ථියා යළිත් කාම භවයක උපදිනවා නේ උපදින්තන් එක්වරක් පමණක් වන අතර
අනාගානි ඵලස්ථයා යළිත් කිසිම කාම සුගතියක නූපදියි.

අප තමතතක් කී කරුණු අනුව ඔබ හිතන්න කර්ම කියන්තන කාමාදි ක්තල්ශ ධර්ම මුල්කරතගන සිත ්ර ධානව
උපදින සිත කිළිටි කරන වචතසිකවලට. එතසේම ්ර කෘතිතයන් ්ර භාස්වර සිත අපිරිසුදු තහවත් පාප කර්ම කිරීමට
තරේ දූෂන වන්තන් ඔබම ගන්නා අරමුණු තදස විපරීත වශතයන් බැලීම සහ අල්වා ගැනීම නිසයි. බුදුදහතමන් අපට
කියන්තන් අරමුණ පිළිබඳව ඇති සැටිතයන් තහවත් යථාස්වභාවතයන් බලන්න කියලයි. බුදුදහම අනුව යමක් ඇති
සැටිතයන් දකින්නනේ අනිතන දුක්ඛ, අනාත්ම යන ්රි ලක්ෂහණ තුන පිළිබඳව නුවණින් බලන්න ඕන. සාමානන
දර්ශනතේ දී තහොඳ තහෝ නරක වශතයන් දකින අරමුණ යථාතත්ත්වතයන් දකින විට තපොදුතේ ඒ හැම අරමුණක්ම
අසාර වශතයනුයි වැටතහන්තන්. කවර අන්දතේ සත්ත්ව රූපයක් වුවත් සෑදී ඇත්තත් තදතිස් කුණපවලිනි. එතසේම
සත්ත්ව රූපය කියන්තන සතර මහා ූමතධර්මයන්තේ එකතුවකි. රූපයත්, විඥානයත් (සිතත් උපදින) තේදනා,
සංඥා, සංකාර යන සිතිවිලි තුනත් එකතුව සැදී තිතබන සත්ත්ව ්ර ඤ්ජයයි. තේ ස්කන්ධ පසම කර්මතයනුයි
ඇතිවන්තන්. කර්ම නැත්නේ ස්කන්ධ පස ඇති තනොතේ. එය බුදු දහතේ නිවණය යි කියති. සත්ත්වයාතේ
සදාකාලික නිමටමයි.

තමා අපිරිසුදු වන්තන් තමා විසින්ම කරන ලද පාපක්රිටයා නිසයි. එතසේම තමා පේ තනොකතළේ නේ තමා ඒ නිසා පිරිසුදු
තේ. තමාතේ පිරිසුදු භාවය තහෝ අපිරිසුදු භාවය යන තදකම තමා අයත් තේ. තවනත් තකතනකුට තවත් අතයක්
පිරිසුදු කරන්න තහෝ අපිරිසුදු කරන්න තනොහැකිය.

එයින් කියන්තන් පේ තහෝ පින් කළයුත්තත් තපෞේගලිකව ඒ ඒ පුේගලයා විසින් බවත් එහි සැප තහෝ දුක් විපාක
විඳිය යුත්තත් ඒවා කළ පුේගලයාම බවත් කියන අදහසයි.ඒ නිසා අතර මැදියකුට අප කිසිවකු පේකාරතයක් කිරීමට
තහෝ පින්වන්තතයක් කිරීමට තහෝ පේ පින් තදකම දුරු කළ අයකු (නිවන් ලැබුවකු) කිරීමට තහෝ (තදවැනි
බලතේගයකට) තනොහැකිය.

සත්ත්වයාතේ සිත හා සිතිවිලි රූප තමන් ද්රතවනාත්මක තනොතේ. සත්ත්ව රූපය පිළිබඳ කලලය මේකුස පිහිටීතේ දී
රූපී අවයවත් විඥානයත් එකවිට උපදී.

16
 විඤ්ඤාණ පච්චයා නාම රූපං යන පටිච්ච සමුේපාදය අනුව පළමුව තවන් විඥානය හටතගන අනතුරුව තසසු
අවයව එක් තේයයි කීතවොත් බුදු දහම යත්මයක් ඇත යන ශාස්වත දෘෂ්ටියට තහවත් යත්ම වාදයට අයත් තේ. එම
නිසා විඥානය තහවත් සිත, යත්මයක් තනොව එයත් කර්මානුරූපව සත්ත්වයාට යතේණික වූ ශක්තියකි. තේ සිත
අප කිසිවකුට ඇසින් දැකිය හැකි වස්තුවක් තනොතේ. (සුදුේදසං) සුනිපුණං (ඉතාම සූක්ෂහ්මය) සත්ථ කාම නිපාතිනං
(තදේතලොවය නිනිස් තලොවය, බඹතලොවය, තිරිසන් තලොවය.)

සතර අපාය, මහල්ලාය, මැහැල්ල ය, ළදරුවාය, තරුණයාය, කුළහීනනයාය, කුලීනයාය යදී වශතයන් කාම
ක්තල්ශාදිතයන් මත් වූ ඔහුට විතශේෂයක් නැත. අසුචි වල, කුණු මස් වැදැල්ලක, සමන් මලක යදී කවර තැනක
තහෝ ඇතලන නිල මැස්සා තමන් තමන්ට රුචි යමක් ද එහි ඇලීම සිතත් ස්වභාවයයි. ‘යත්ථ කාම නිපාතිනං’ කීතේ
එයයි. එතසේම ‘දුරංගමං එක චරං අසරීරං ගුහාසයං’ යන බුදු වදන අනුව තමාට අවශන නේ තලෝකතේ ඕන දුරකට
සිත යැවිය හැකියි. තකොතහේ යතත් යන්තන් තනිවමයි. එතසේම සිත රූපයක් තනොවන නිසා එහි හැඩ රුවක් දතහැකි
තනොතේ. සිත ගුහාවක සිටිතැයි කියයි. එනේ බුදු දහමට අනුව හෘදය වස්තුව නමැති ගුහාතේ පතක් පමණ වූ තල්
ධාතුව ඇසුරු තකොට සිත පවතීයි, සමහරුන් කියන්තන් සිත තමොළය ඇසුතරන් තිතබන්නක්ය කියායි. තකොතහේ
තිබුණන් අරමුණක් හමු වූ විට ඒ පිළිබඳ සිතක් පහළ වුනාමයි සිත තිතබන බව අප දන්තන්. තේ චපල (එක
අරමුණක තනොසිටින) සිත යතමක් සමථ විදර්ශනා බලතයන් දමනය කරගතතහොත් සදාකාලික සැප ලැබිය හැකි
බව ‘චිත්තං දන්තං සුඛාවහං’ යනුතවන් වදාළතසේක. අතේ සිත නිතරම පවට බරව පවතින බව තහළි තේ. ඔබ
හිතන්න ඔතව හිත දවතසේ පැය විසිහතර තුළම ක්රිටයාත්මක වන්තන් සිත කිළිටි කරන සිතිවිලි වලට තන්ද කියල?
ඔබ ක්රිටයා කරන්තනත් ඒ සිතිවිලි වලට අනුව තන්ද? ඔබ හරිහේබ කරන්තන ඔබ තසසු අය ඇසුරු කරන්තන් ඔබ
තසස්සන් හා කලතකෝලාහල කරන්තන, පස්පේ දස අකුසල් කරන්තන, ඒවා නරක බව දැන දැනම යත්මාර්ථය
සලකා තනොතේද කියල හිතන්න. ඔබ ඔතව හිතට යටත්තවලා ඔතව හිතත් වහතලක්තවල ක්රිටයා කරනව නිස ඔබට
සිතත් වහල් භාවතයන් නිදී සුගතියක උපදින්නට තේ සසර ගමතන් දී හැකිවූතේ ඉතාම සුළු කාල පරිච්තේදයක්ද බව
සිතන්න.

තේ අනුව සිතන්න ඔබ සසර ද කළ පින් ඉතාම ස්වල්පයයි. වැඩි ්ර මාණයක් කතළේ කරන්තන් පේ කමුයි.

මහතණනි, ක්ෂහණිකව තපරතලන තවනස් වන තවන කිසි ස්වභාව ධර්මයක් සිත හැර තවනත් මා දැකල නැහැයි,
බුදුන් වදාතළේ සිත තමොනතරේ ඉක්මනින් තවනස් තවනවද යන්න තපන්නා දීමටයි. සිතත් තේ තපරළි ස්වභාවය
වටහා දීමට සුදුසු උපමාවක් වත් තපන්නා දීමට තනොහැකි බව තමයින් තේශනා කළහ. යාවඤ්චිදං භික්ඛතව උපමාපි
න සුකරා’ යයි වදාතළේ ඒ බවයි. විඥානස්කන්ධය නනින් ද හඳුන්වන සිත රූපාදී අරමුණු පිළිබඳව නිතර සිතන නිසා
සිත කියල කියනව. පෘථේජන අතේ ගතිය තහවත් උපත අනියතයි. ‘එක භව පරියාපන්නස්ස සත්තස්ස උපච්තඡතදො
මරණං “කී පරිදි එක භවයක ජීවත් වන සත්වයාතේ එම භවතයන් චුතමටම නික්මීම මරණයයි. මරණය නේ
මාරයාතේ ක්රිටයාවයි. දැනුම සිටින භවය අත්හැර තවනත් භවයකට උත්පත්ති වශතයන් යාමයි.

තමය පුනරුත්පත්තියක් තහවත් යළි ඉපදීමක් තනොතේ. ‘භවතතො භවස්ස පටිසන්ධානං පටිසන්ධි කිච්චං’ භවන්තර
පටිසන්ධාන පතසන උේපන්නත්තා පටිසන්ධි තං විඤ්ඤා’ තපර සිට භවය හා පසුව උපන් භවය යන භවතදක අතර
එක්කිරීම තහවත් ගැලපීම පටිසන්ධියයි. එනේ තපර කළ කර්මතයහි ්ර තිඵලයක් වශතයන් අනතුරු භවයක
උේපත්ති වශතයන් භව තදක එක්කිරීමයි. තපර සිටි සත්ත්වයා තේ මරණතේ දී ඒ පස් කඳින් ඉවත් වන සිත චුති සිත
යනුතවන් හඳුන්වති. එම සිතම අනතුරු භවතේ මවුකුතසේ ්ර තිසන්ධිය ලබත්ම ්ර තිසන්ධි සිත නනින් හැඳින් තේ.
මවුකුතසේ දී ඔහුතේ සිතත් ක්රිටයාකාරීත්වය ඇතිවන්තන් චුති සිතත් පැවති චිත්ත පරේපරාවයි. මවුකුසින් බිහි වූ පසු
චක්ෂුපරාදී ඉන්ද්රිවයයන්තගන් රූපාදි අරමුණු ගැනීමත් සමග භවංග තහවත් තපර භවයට සේබන්ධ සිත අභිනව
භවයාතේ පැවැත්මට තහේතුවක් වශතයන් යේතාක් සිත් පහළතේ නේ ඒ සියල්ල භවංග චිත්තතයෝයි.’ භවංගං
උේපත්ති භවස්ස අංගකිච්චං සාධයමානං පවත්තති’ යයි අේඨ කථාව කීතේ ඒ බවයි.

චුති, පටිසන්ධි, භවංග යන සිත්වලින් තකතරන කෘතනය එකිතනකට තවනස් වූවත් ඒ සියලු සිත්වලින් ගන්නා
අරමුණු එකක්ම තේ. එනේ තපර භවතයහි චුති සිතින් තගන තිබුණ අරමුණමයි.

පටිසන්ධි, භංග, චුති යන සිත් එකම ජාතියකදී කර්ම, කර්ම නිනිති ගති නිනිති යන තමයින් එක් නිනිත්තක් අරමුණු
කරගත් එකම සිතක් බව තමයින් කියයි. ඒ නිසා තෘෂ්ණා මාන දෘෂ්ටි යන ්රි විධ ක්තල්ශයන් තගන් නිතදන තුරු
සත්ත්වයාට සසරින් තගොඩ ඒම අතිශය දුෂ්කරයි.

17
 ඒ සඳහා අනුගමනය කළ යුතු පිළිතවත තමයි තේ චපල සිත දමනය කිරීම. ‘චිත්තස්ස දමතතො සාධු චිත්තං දන්තං
සුඛාවයං’ යන බණ පදයට අනුව සීලතයන් පළමුව කියත්, වචනයත් සංවර කරතගන භාවනාතවන්

එනේ සමථ භාවනාතවන් චිත්ත සමාධිය ඇතිකර තගන කාමච්ඡන්දාදී පඤ්ච නීවරණයන් වික්ඛේබන වශතයන්
ඔබා තබාගන ්ර ඥා භාවනාවයයි කියන පස්කඳ පිළිබඳ යථා ස්වභාවය දකින විදර්ශනා භාවනාව ්ර ගුණ තකොට
සක්කාය දිේඨි යදී දස සංතයෝජන සමුච්තේද වශතයන් නිසා ලබන සදාකාලික සැපත සදාකාලික නිමටම සදාකාලික
විමුක්තිය වන නිර්වාන සේපත්තිය සාක්ෂහාත් කර ගැනීමට තේ අහේතබන් ඔබ ලැබූ මනුෂනාත්ම භාවය උපතයෝගී
කරගන්න උත්සාහ කරන්න. එතසේ තනොතකොට පස්කේ සුවයන්ට ගිජුව ඔබ තගනයන තේ අනුවන ක්රිටයා පිළිතවළ
නිසා ඔබට එම නිවන තකොතරේදුරද සිතන්න. එමනිසා ක්තල්ශයන්ට වහල් තනොවන්න. නුවණින් තකතලස් සතුරන්
තදස බලා හඳුනාතගන ඒවා යටපත් කරන්න. තේ යත්මභාවය (අන්තදීපාරහරු) යරක්ෂිොත තගොඩබිමක් කරගන්නට
උත්සාහ දරන්න.

ගසක මුල් තනොසිඳා කඳින් ගස කැපුවත් එම ගස යළිත් අතුපතර ලියලා වැතේ. එතමන් සිතත් තිතයන තෘෂ්ණා ව
මුලින්ම සිඳ ලන තතක් සසරදුක් (ජාති, ජරා, මරණාදී) යළි යළිත් තනොසිඳී පවතින බව තමයින් බුදුරජාණන්
වහන්තසේ වදාළහ.

18
 (08) නුවණින් විමසා වැඩ කිරීමම් අග

කඩුගන්නාව මුදලිවත්ත
දීපාතලෝක විහාරාධිපති
මහරගම, ජාතික අධනාපන යයතනතේ
චථිචාරාර්
මනළුවාචන්මද්
ඤාණානන්ද හිමි

අම්බලට්ඨිචා වන ා වැඩම චළ බුදු හිමි න් මගෞරවම න් පිටකළිගත් රාහුල මෙොඩිහාමුදුරුවන්

උන්වහන්මසේමග් ො මදෝවන චළා. එවිා භාජනමේ ඉතිරි වූමේ වතුර මබොමහොම ටිචයි. බුදු පිටක ාණන් වහන්මසේ
වතුර භාජන මෙන්වා රාහුල මෙොඩි හාමුදුරුවන්මගන් ප්රමශ්්න චළා. ”රාහුල ඔබ මම් භාජනමේ වතුර දැක්චාද?”
“එමහමයි” කි ා උන්වහන්මසේ පිටකළිතුරු මදනවා. ඒ මවලාමේදි බුදුපිටක ාණන් වහන්මසේ මහොඳ ොඩමක් කි ා මදනවා.
“රාහුල, දැන දැන මබොරු කි න ශ්රෙමණ ාමග් මහණචමත් මම් වමග් ටිචයි. හරි ා මම් භාජනමේ වතුර වමග්.”

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

යන්නු තඛො අහං ඉදං කාතේන කේමං කත්තුකාතමො, ඉදං තම කායකේමං තනව අත්තවනාබාධාය සංවත්තතයන, න
පරවනාබාධාය සංවත්තතයන,න උභයවනාබාධාය සංවත්තතයන, කුසලං ඉදං කායකේමං සුඛුද්රතයං සුඛවිපාකන්ති.

පින්වත, තේ පින්වත් පිරිස සැබැවින්ම පින්වත්. මා එතසේ කියන්තන් තහේතුවක් ඇතුවයි. අප ඉපදී සිටින්තන්
බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ පා පහස ලද පුණන ූම®නියකයි. ඒ වතේම ඔබ හැම තදනාම බුේතධෝත්පාද කාලයක,
අංගවිකල බවක් මන්ද බුේධික බවක් නැතිව ඉපදී
සිටිනවා. ඒ තපර පින් ඇති නිසයි. ඉතින් අපි පින්
ඇත්තතෝ තනොතවයිද?

මා අද ධර්ම තේශනාවට මාතෘකා කතළේ මේඣිම

නිකාතේ මේඣිම පණ්ණාසකයට ඇතුළත්
අේබලේඨිකා රාහුතලෝවාද සූත්රියයි. බුදුරජාණන්
වහන්තසේ තේ සූත්රිය තේශනා කතළේ අේබලේඨිකා
වනතේ වැඩසිටි රාහුල තපොඩිහාමුදුරුවන්ටයි.
කලන්දක නිවාප නනින් හඳුන්වන උයතනහි පිහිටි
තේළුවන විහාරතේ වැඩ සිටි බුදුරජාණන් වහන්තසේ
සමාපත්තිතයන් නැඟී සිට අේබලේඨිකා වනයට වැඩම
කිරීමට තීරණය කළා. ඒ වනවිට රාහුල තපොඩි
හාමුදුරුතවෝ වැඩ සිටිතේ අේබලේඨිකා වනතේ. තමන්
සිටින යරාමය තදසට බුදුපියාණන් වහන්තසේ වඩිනු
දැක රාහුල තපොඩි හාමුදුරුවන් වහ වහා අසුන් පැනමටම,
පා තදෝවනයට පැන් පිළිතයළ කිරීමාදිය කළා.

ඒ සමීපයට වැඩම කළ බුදු හිනියන් තගෞරවතයන්

පිළිගත් රාහුල තපොඩිහාමුදුරුවන් උන්වහන්තසේතේ පා
තදෝවනය කළා. දැන් භාජනතේ ඉතිරිව ඇත්තත් වතුර
තබොතහොම ටිකයි. බුදු පියාණන් වහන්තසේ අර වතුර භාජනය තපන්වා රාහුල තපොඩිහාමුදුරුවන්තගන් ්ර ශ්න කළා.
”රාහුල ඔබ තේ භාජනතේ වතුර දැක්කාද?”

“එතහමයි” කියා උන්වහන්තසේ පිළිතුරු තදනවා. ඒ තවලාතේදි බුදුපියාණන් වහන්තසේ තහොඳ පාඩමක් කියා
තදනවා.” රාහුල, දැන දැන තබොරු කියන ශ්රුමණයාතේ මහණකමත් තේ වතේ ටිකයි. හරියට තේ භාජනතේ වතුර
වතේ.”
19
තදවැනුව භාජනතේ වතුර ඉවතට දමන තලසට පවසනවා. “රාහුල ඔබ භාජනතයන් පිටතට ගිය වතුර ස්වල්පය
දුටුවා දැ”යි උන්වහන්තසේ විමසුවා. එතසේයැ’යි පිළිතුරු ලැබුණා. “රාහුල, යේ ශ්රුමණතයක් දැන දැන මුසා බස් කියයි
නේ, ඔහුතේ ශ්රුමණ භාවයත් ඒ වතේ බැහැර වු එකක්යැ”යි වදාළා.

පුංචි දරුවන්ට ඉගැන්මටමට තයොදා ගත හැකි තහොඳම ක්රිමයක් හැටියට නූතන අධනාපනඥයින් ක්රිටයාකාරකේ මඟින්
ඉගැන්මටම හඳුන්වා තදනවා. තමයට අවුරුදු තදදහස් හයසියයකට තපර බුදුපියාණන් වහන්තසේ එය ක්රිටයාවට නංවා
ඇති අයුරු තේ සූත්රිතයන් තපතනනවා. ඉන් පසුව උන්වහන්තසේ නැවතත් රාහුල තපොඩි හාමුදුරුවන් ඇමතුවා. “තං
කිමඤ්ඤාසි රාහුල කිමත්ථියා යදාතසොති” ‘රාහුල, කැඩපත කුමක් සඳහාදැ’යි ්ර ශ්න කළා. උන්වහන්තසේතේ
පිළිතුරු වුතණ්, ‘පච්චතවක්ඛතනොත්ථාති භන්තත්’ කියායි. එනේ කැඩපත නේ විමසා බැලීමටයි. පින්වත්නි,
‘පච්චතවක්ඛනා’ යන වචනතේ තත්රුම තමයි නුවණින් විමසා බැලීම. ඒ අනුව එම වචනයම තයොදාතගන
බුදුපියාණන් වහන්තසේ තමතහම වදාරනවා.

ෙච්රමවක්ඛිත්වා ෙච්රමවක්ඛිත්වා මනසා චම්මං චාතබ්බං

ෙච්රමවක්ඛිත්වා ෙච්රමවක්ඛිත්වා චාම න චම්මං චාතබ්බං
ෙච්රමවක්ඛිත්වා ෙච්රමවක්ඛිත්වා වාරා චම්මං චාතබ්බං

තේ සූත්රිතේ අපට උගන්වන ඉතාම වැදගත් කාරණයක් තිතබනවා. ඒ තමයි පච්චතවක්ඛණා කියන වචනය. එනේ
නුවණින් විමසා බැලීමයි. අපට තනොතයක් තේ සිතට එනවා. ඒ හැමතේ ගැනම නැවත නැවතත් සිතන්නට ගිතයොත්
මානසික තරෝගිතයක් තවනවා. එනිසා අප කළ යුත්තත් නුවණින් විමසා බලා අනවශන සිතිවිලි ඉවත් කිරීමයි. ඒ
වතේම කට ගැනත් ්ර තේශේ තවන්න ඕන. කතා කරන්නට හා කියන්නට තේවල් තබොතහොම ඇති. ඒත් සිතතන හැම
තේම වචන බවට හරවන්න යන්න එපා. ්ර තේශේ නූතනොත් පිට තවන වචනවලින් වැඩිපුරම හානි එන්තන
තමන්ටමයි. අතපන් පිටතවන වචනවලින් අපි ගැන මැතනනවා. උගතතක්ද නූගතතක්ද, හැදිච්ච තකතනක්ද
නැහැදිච්ච තකතනක්ද, වංචනිකතයක්ද, අවංක අතයක්ද, තේ හැටියට මැනීමකට ලක්තවනවා. ඒ වතේම තමන්තග
තගෞරවය, පිළිගැනීම, විශ්වාසය තේ සියල්ල ඇති කර ගන්නත් නැති කරගන්නත් වචනයට පුළුවනි. එනිසයි
බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාරන්තන් හිතට එන හැම තදයම වචන හැටියට පිට තනොකර තහොඳට සිතා බලා වචන පිට
කරන්න කියා.

ඊළඟට උන්වහන්තසේ රාහුල තපොඩි හාමුදුරුවන්ට තදන උපතේශය නේ අත පය තමතහයවා කරන වැඩ ගැනයි.
තබොතහෝ තේ කරන්නට හිතතයි. එතහත් ඒ සියල්ල කරන්න යන්න එපා. තහොඳින් සිතා බලන්න ඕන. සමහර
තකතනකුට එක තදයක් වැරදුන නිසා ජීවිත කාතලම දුක් විඳින්නට සිදුතවනවා.ජීවිතතේ යේ යේ තේ එතහම වරේදා
ගත් සමහර ඇත්තතෝ අද අතේ සමාජතේ තනොතයක් විධිතේ දඬුවේ ලබනවා. දුක් විඳිනවා. පසු තැතවනවා. සිතට
එන හැම තේම තනොකර සිතා බලා කිරීමට හුරු තවන්නයි බුේධාවවාදය.

තේ කාරණය පැහැදිලි කිරීමට බුදුපියාණන් වහන්තසේ තයොදා ගත්තත් තබොතහොම සරල උපමාවක්. ඒ යදාස තහවත්
මුහුණ බලන කණ්ණාඩියයි. කැඩපතතන් තකතරන කටයුත්ත කුමක්දැයි විමසූ විට රාහුල හාමුදුරුවන්තගන් ලද
පිළිතුර තමයි, නුවණින් විමසා බැලීම තහවත් ්ර තනතවක්ෂහණය බව. ඒ පිළිතුර ම තයොදා තගන තමයි බුදුරජාණන්
වහන්තසේ සිත, කය හා වචනය භාවිත කළ යුතු ක්රිමය පැහැදිලි කරන්තන්. අපට අන් අයතග අඩුපාඩු දකින්නට
පහසුයි. තමන්තේ අඩුපාඩු දකින්තන්ම නැති තරේ. තමන්තේ අඩුපාඩු තමන්ම බලන එකම තැන කැඩපත
ඉදිරිපිටයි. තකතනකු කැඩපත ඉදිරියට යන්තන් තමන්තේ අඩුවක් ඇේදැයි බැලීමටයි. එතමන් සිතට සිතිවිල්ලක් ය
හැටිතේ එය ක්රිටයාත්මක තනොකර ඒ ගැන නැවත සිතතන්ම බැලීතමන් අනවශන තේ සිතන්ට හුරු තවන්තන් නැහැ.
වුවමනා නැති වචන කතා කරන්තන් නැහැ.අනවශන වැඩ තකතරන්තනත් නැහැ.

ඊළඟට බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා තදනවා, අප කරන ක්රිටයා පාපකර්ම හා පුණන කර්ම, නැතිනේ කුසල කර්ම
හා අකුසල කර්ම බවට පත්තවන්තන් තකොතහොමද කියා. සිතතන්, කතයන් තහෝ වචනතයන් සිදු තකතරන යේ
ක්රිටයාවක් නිසා, කරන්නාට තහෝ එහි ්ර තිඵල ලබන අන් තකතනකුට තහෝ තදපිරිසටම තහෝ අහිත පිණිස, අවැඩ
පිණිස පවතී නේ එය පාප සහගත බවත්, එවැන්නක් තනොකළයුතු බවත් වදාළා. ඒ අනුව කුසලයක් බවට
පත්තවන්තන් තිතදොරින් කරන ක්රිටයාවක ්ර තිඵලය කරන්නාට හා ්ර තිඵල ලබන්නාටත් ඒ තදපිරිසටමත් යහපත,
සතුට හා සැපත පිණිස පවතීනේ පමණයි.

පින්වත්නි, ඇයි අපි අකුසලතයන් තවන්ව කුසලතයහි තයතදන්න ඕන. ජීවත්තවන කාලය තුළ අප එක් රැස් කරන
හැමතේම අතහැර දා යනවා.
20
තගනියන එකම තේ රැස් කරගත් කුසලාකුසල ශක්තිය පමණයි. එයිනුත් අකුසල ශක්තිය අප දුකට පත් කරවනවා.
කුසලය සැප විපාකම ලබා තදනවා. එනිසා නිතර කුසල් කර ගත යුතුයි.

නිරන්තර නපුරට වරදට තයොමුවන සිත තහොඳින් පාලනය කරතගන විමසා බලා කටයුතු කිරීතමන් තේ ජීවිතය ජය
ගන්න හැකියාව ලැතබනවා. පරතලොව දිනන්නත් තදතලොවම ජය ගත හැකි ජීවිතයක් තගවා නිවන් දැකීමටත්
පුළුවන්කම ලැතබනවා.

ඔබ හැම තදනාටම නිවනින් සැනසීම ලැතවවා!

21
 (09) බුද්ධාවවාදම හි මමමසේ හික්මි යුතු

මචොළඹ,
හුණුපිටකටි ,
ගංගාරාම විහාරවාසී,
රි්පිටකාචමේ ප ොලවේමේ ජිනරතන හිමි

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
සබ්බ ොෙස්ස අචරණං
කුසලස්ස උෙසම්ෙදා
සචිත්ත ෙරිම ොදෙනං
එතං බුද්ධානසාසනං
න්තී ෙරමං තමෙො තිතික් ා
බ්බ්බාණං ෙරමං වදන්ති බුද්ධා
නහි ෙබ්බජිමතො ෙරූෙ ාතී
සමමණො මහොති ෙරං විමහඨ න්මතො
අනූෙවාමදො අනූෙ ාමතො
ොතිමමොක් ර සංවමරො
මත්තඤ්ඤුතා ර භත්තස්මිං
ෙන්තං ර ස නාසනං
අධිචිත්මත ර ආම ොමගො
එතං බුද්ධානසාසනං
(ධම්මෙද – බුද්ධවග්ග )

කාරුණික පින්වත,

වනවහාර වසතර් තදවැනි තපොතහොය නවේ පුර පසතළොස්වක තපොතහොය දිනයයි. අප භාගනවත් බුදුරජාණන්
වහන්තසේ ්ර ථම සංඝ සන්නිපාතය තහවත් සංඝයාතේ රැස්මටම පවත්වා සැරියුත් මුගලන් තදනම අග්රවශ්රුාවක තනතුරට
පත් කතළේ තේ උතුේ තපොතහෝ දිනතේයි. ඕවාද ්ර ාතිතමෝක්ෂහය තේශනා කිරීමද චාපාල තච්තිතේදී යයු සංස්කාරය
අත්හැරීම නේ වූ තමයින් තතමසකින් පිරිනිවන් පානා බව ්ර කාශයට පත්කිරීමද නවේ පුන්තපොතහොය දිනයක සිදුවූ
වැදගත් සිේධි තේ. එබඳු උතුේ තපොතහෝ දිනක ඕවාද
්ර ාතිතමෝක්ෂහය තලසට හඳුනා ගත හැකි විතශේෂ ගාථා
කිහිපයක අර්ථය තතෝරා තවරා දීමට තමම
ධර්මානුශාසනය තවන් කරනු කැමැත්තතනි.

දීඝ නිකාතේ මහාපදාන සූත්රි තේශනාතේ දී අප

බුදුරජාණන් වහන්තසේ, විපස්සි බුදුරදුන්තේ පටන් සත්
බුදුවරයන් වහන්තසේතේ මවුපියන් ගැන, යයුෂ ගැන,
තබෝධිය ගැන, ශ්රුාවකයන් පිළිබඳ තතොරතුරු
අනාවරණය තකොට ඇත. එතහත් එම බුදුරජාණන්
වහන්තසේතේ තපොතහෝ පවුරුණු පිළිබඳ සාකච්ඡා මට
නැත. තේ අනුව ‘ඒ ඒ බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ
තපොතහොය කිරීම අප බුදුරදුන්ට වඩා තවනස්ද?
සමානද?’ යන්න ගැන විමතියක් ඇති විය. ඒ අනුව
යනන්ද හාමුදුරුතවෝ තමම ්ර ශ්නය නිරාකරණය
කරගනු පිණිස බුදුරදුන් තවත තගොස් තම කරුණ
විමසූහ.
22
අනඳ හිනියන්ට පිළිතුරු ලබාතදන භාගනවතුන් වහන්තසේ “විපස්සී බුදුරජාණන් වහන්තසේ සත් අවුරුේදකට වරක්
තපොතහොය කරන තසේක. ඒ සත්අවුරුේදටම අවවාද වශතයන් එය ්ර මාණවත් තේ. සිඛී සහ තවස්සූම බුදුරජාණන්
වහන්තසේ අවුරුදු හයකට වරක් තපොතහොය කරන තසේක. තපොතහොය කරන දා තදන අවවාදය එම අවුරුදු හයටම
්ර මාණවත් තේ. කකුසඳ,තකෝණාගමන බුදුරජාණන් වහන්තසේ අවුරුේදකට එක් දවසක් තපොතහොය කරන තසේක.

එය එම අවුරුේදටම සෑතහේ. කාශනප බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ තපොතහොය කිරීම හය මාසයකට වරක් සිදුවිය. ඒ
තපොතහොය කිරීම එම හය මාසය තුළම ක්රිටයාත්මක තේ. තේ අනුව ඒ ඒ බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ තපොතහොය කිරීතේ
කාලය පිළිබඳ තවනසක් ඇත්තත්ය. එතහත් තපොතහොය කිරීතමහි තවනසක් නැත” යැයි තේශනා කළ තසේක.

විනය තේශනාව, ඕවාද ්ර ාතිතමෝක්ෂහය, යණා ්ර ාතිතමෝක්ෂහය වශතයන් තදවැදෑරුේ තේ. ශාසනයට යරේභතේ දී
ඇතුළත් වූතවෝ ජීවිතය තත්රුේ තගන දුක වටහාතගන නිවන්මඟ සාක්ෂහාත් කරගැනීතේ අභිලාෂය ඇත්තතෝ වූහ.
එතහයින් එම කාල සීමාව තුළ බුදුරදහු මාස කිහිපයකට තහෝ වසරකට තහෝ වරක් පමණක් සෑම තදනාටම
අවවාදයක් කළහ. එතහත් පසුකාලීනව ලාභ වැඩිමටම, පිරිස වැඩිමටම යදී කරුණු නිසා විවිධ අරමුණු ඇතිව සසුනට
ඇතුළත් වූ පිරිස වැඩිවූහ. එතහයින් ශාසනය තුළ තනොසිතූ විරූ අර්බුද හටගැනිණි. වමථූන ධේම ශික්ෂහාපදය
මුල්කරතගන අප බුදුරජාණන් වහන්තසේ අණ පිහිටුවා, තනොකළ යුතු බව දක්වා පැණ වූ නීති සමූහය ‘යණා
්ර ාතිතමෝක්ෂහය’ තලස විනය පිටකයට ඇතුළත් පාරාජික පාලි, පාචිත්තිය පාලි යන ග්රවන්ථවල එයි.

අප විසින් මාතෘකා කරන ලද ගාථා භාවිත කරන ලේතේද තමම ඕවාද ්ර ාතිතමෝක්ෂහතේ තේශනයන් තලසයි. ‘ඒතං
බුේධානසාසනං’ තමය බුදුවරුන්තේ අනුශාසනය’ තලස දැක්තේ. සියලු පේ තනොකිරීම, කුසල් ඉපදමටම සහ වැඩීම,
සිය සිත පිරිසුදු කිරීම යන තමය බුදුවරුන්තේ අනුශාසනාව තේ.

කාය – වාේ තදොරටුවලින් පහළ වන, හටගැතනන පේතනොතකොට හැරීම ‘සවබ පාපස්ස අකරණං’ යන්තනන්
කියැතේ. එය ගැඹුරින් සැලලව කල සීල සංවරය තුළින් සියලු පේ දුරුකිරීම අදහස්තේ. ‘කුසලස්ස උපසේපදා’
යන්තනන් තලෞකික තලෝතකෝත්තර සමථ විදර්ශනා වශතයන් පැනිණිය යුතු, ලැබිය යුතු කුසල් චිත්තය ඉපදමටම සහ
ඉපද වූ කුසල් සිත වැඩීම ගැතන්. සමථ විදර්ශනාතවන් ලැබිය යුත්තත් සමාධියයි. ‘සචිත්ත පරිතයෝදපනං’යන සිත
පිරිසුදු කිරීම, දමනය කිරීම යනු පංචනීවරණ ධර්මයන්තගන් සිත නිදහස් තකොට ගැනීමය. තකතලස් නසා රහත්
ඵලයට පැනිණීම තමයින් වදාරන ලදී.

තේ අනුව තේ තුළින් සීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ශික්ෂහාත්රිය කියැතේ. හික්මවිය හැකි ජනයන්ට නිවන් මඟ තපන්වා,
ඔවුන් ඒ මඟ ගමන් කරවනු පිණිස තදසූ තේශනා මාර්ගය, වදාළ ධර්ම මාර්ගය අවවාද අනුශාසනා නේ තේ.‘ඛන්තී
පරමං’ ගාථාතේ අර්ථය වන්තන් ‘ඉවසීම නමැති ක්ෂහාන්තිය උතුේ තපතසකි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ නිවන උතුේ
යැයි වදාරති. අනුන් තපළන්නා පැවිේදකු තනොතේ. අනුන් තවතහසන්තන් මහණකු ද තනොතේ’ යන්නයි. එහි
දැක්තවන ‘ඛන්ති’ නේ වූ ඉවසීම තදයකාර තේ.

පළමුවැන්න අධිවාසනා ක්ෂහාන්තියයි. අනුන් කියන කරන තමාට නුරුස්නා තේ ඉවසා සිටීම ඉන් කියැතේ.
‘ධර්මනිේධනාන ක්ෂහාන්තිය’ නේ ්ර තිපදා ඥානදර්ශන විශුේධිය උපදනා කාලතයහි සංස්කාර ධර්ම පිළිබඳ අනිතනාදි
ස්වභාව ලක්ෂණ ඇති සැටිතයන් දැන ගැනීතමන් සංස්කාර ධර්මයන් අරමුණුතකොට උපදනා විදර්ශනා ඥාන සහිත
ඉවසීමයි.

තමම ගාථාතවන් සලකා ගනු ලැබුතේ අධිවාසනා ක්ෂහාන්තියයි. එහිදී අනුන් කරන කියන නුරුස්නා තදයට එකට එක
තනොතකොට, පළිතනොතගන ඒ හැම එකක් තමන් පිටට තගන විසීම, ඇනුේ බැණුේ යදිතයන් අනුන්තේ ඇස්වල
කඳුළු තනොඋපදවා තනොකිපී විසීම, හැම තදනා තකතරහි වවර නැතිව සතුටු සිතින් යුක්තව විසීම, ඉවසීම තලස
වඩාත් පැහැදිලි කළ හැකියි. ඉවසන පුේගලයා තදේ, නිනිස් සැමට පිේය තේ. හැම තකතනකුතේ මන වඩන්තන්
තේ.තක්රිෝධ නැත්තත් තේ. සිහි ඇතිව කළුරිය තකොට මරණින් මතු තදේතලොව උපදින්තන් ද තේ.

‘අනූපවාතදෝ අනූපඝාතතෝ’ගාථාතවන් තදන අවවාදයක් නේ ජාති,තගෝත්රි යදී වශතයන් අනුනට යතක්රිෝශ

කිරීම,අගුණකීම, ගැරැහීනම වූ උපවාද තනොකළ යුතුයි යන්නයි. අනූපඝාත නේ වු අතින්, පයින්,දඬු මුගුතරන්
යයුධතයන් කිසිවකු පැහැරීම , ගැසීම හිංසා පීඩා කිරීම යදිය තනොකළ යුතුයි.

23
ශික්ෂහාපද සේපූර්ණතයන් රැකීතමන් කාය වාේ ේවාරයන් රැක ගැනීේ සංඛනාත ්ර ාතිතමෝක්ෂහතයහි උගන්වන
යපත්තිස්ඛන්ධ හතත්ම දැක්තවන ශික්ෂහාපද රැකීම නේ වූ ්ර ාතිතමෝක්ෂහ සංවර ශීලතයහි පිහිටා කටයුතු කළ යුතුයි.

පිළිගැනීම සහ වැළැඳීේ සංඛනාත යහාරතයහි පමණ දැන කළ යුතු තේ. ගමට දුර වන තසනසුන්වල ඇලීම සහ අෂ්ට
සමාපත්තිවල නිරතුරු තයදීම බුදුවරුන්තේ අනුශාසනාතේ. ‘සාසන’යන වචනය යඥා , යගම,
හසුන්පත්,අනුශාසනා යන අරුත්හි වැතේ.තමහි අනුශාසනාතවහි තයදී ඇත. පාලි වනවහාරය තුළ ‘ඒතං
බුේධානුසාසනං’ යයි තනොගතයුතුයි. ‘බුේධානං’ යනු බුදුවරුන්තේ යන බහුවචනයයි. ‘සාසන’ යන්න අනුශාසනා
අරුත්තගන තදන බැවින් හැම කල පහළවන සියලු බුදුවරුන්තේම අනුශාසනාව තලස සැලකිය යුතුය. තමහි
දැක්තවන අරුත්හි හැසිතරන තලස භික්ෂුප, භික්ෂුපණී, උපාසක, උපාසිකා යන සැම තදනාටම සිහිපත් කරමු. තතරුවන්
සරණයි!

24
 (10) බුදු උෙත ෙරම සැෙ කි

ඌරුගමුතේ අස්සජි හිනි

නිවන් මාර්ගය තලොවට තපන්වා දී අවිදනා අන්ධකාරතයන් තලෝකයා මුදවා ගැනීම නිසා බුදුඋපත
හැර අතනකක් තලෝකයාතේ පරම සැපත සඳහා තහේතු තනොතේ. බුදුඋපත නිසාම සිදුවන සදහේ
තදසීම ද ඒ අනුව පරම සැපතක්ම තේ. බුදුන් වදාළ ධර්මය තලෝකයා තවත තගන යන භික්ෂූන්
වහන්තසේතේ සමඟි භාවයද, එතසේ සමඟිව සිදු කරන ්ර තිපත්ති පිරීම ද තලෝකයාතේ තමතලොව,
පරතලොව සැපත සඳහාම තහේතු තේ.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
සුම ො බුද්ධානං උප්ොමදො
සු ා සද්ධම්ම මදසනා
සු ා සං ස්ස සාමග්ගී
සමග්ගානං තමෙො සුම ො

සැදැහැවතුනි,

අද ධර්ම තේශනාව සඳහා මාතෘකා කරගත් ගාථා ධර්මය ධේමපදතේ බුේධ වේගයට අයත් ය.තමහි සරල සිංහල
අර්ථය තමතසේය. ‘බුදුවරයන් වහන්තසේතේ ඉපදීම සැපය.සදහේ තදසීම සැපය. සඟුන්තේ සමඟිය
සැපය.සමඟිවූවන්ට තපස සැපය.’ යන්නයි.

තේ අනුව, සියලු සත්වයන්තේ දුක්ගිනි නිවා තසත සලසන තහයින්ද සසර කතතරන් එතතර කරවන තහයින්ද
බුදුවරයන් වහන්තසේතේ පහළමටම සැප පිණිස පවතී. සත්වයන්තේ සිත් සකසා සැදැහැ හා නුවණ වඩවා තදේ, නිනිස්
හා නිවන් සැප සාදා දී දුක්තකළවර කිරීමට තහේතුවන
තහයින් සදහේ තදසීමද සැපය.එතසේම සසුන්ගතව
මහණදේ පුරන භික්ෂූන් වහන්තසේතේ එක්සිත් ඇතිව
විසුමද සැපය. ඒ තුළින් ස්වකීය අදහස් මුදුන් පමුණුවා
තමතමන්ට තමන්ම අනුන්ටත් හිත සැප තගන තදන
බැවිනි. එතසේ එක්සිත් ඇතිව කරන තකතලස් තැවුම
මනා තහයින් ඒ සඳහා පිළිතවත් පිරීම ද සැපය. ඒ අනුව
පවිටු අදහස් සිත තුළට තනොවදින බැවින් සමඟියත්
තපසත් සැපතට පමුණු වන්තන්ය.

සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතේ වැඩසිටි පන්සියයක්

පමණ වූ භික්ෂූන් වහන්තසේ අතර තමතලොව යහපත්ම
සැප කවතර්ද යන්න පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් ඇතිවිණ. එම
භික්ෂූ පිරිස අතර රාජන ශ්රී සේපත් විඳිනින් සිට රජ
කුලතයන් පැවිදි වූතවෝ ද කේ සැප විඳ පැවිදිවූතවෝ ද
නිහිරි රස තබොජුන් අනුභව තකොට සිට පැවිදි වූ අයද
සිටියහ. ඒ ඒ පිරිස් ගිහිව සිටි කාලතයහි තමන් දැන සිටි
තේ ම සැප යැයි කීහ. ඒ අනුව, රජකුලතයන් පැවිදි වූ
අය තමතලොව රජ සැපයම ඉතා උසස් බවත්, එබැවින්
රජ සැපය තරේ යහපත් සුවයක් තනොමැති බවත් ්ර කාශ
කළහ. කේ සැප විඳ පැවිදිවූතවෝ පස්කේ සැපයම
යහපත් බවත්, එයට වඩා මන පිනවන උසස් සැපතක්
තලෝකතේ තනොමැති බවත් ්ර කාශ කළහ.

25
ගිහිතගයි රස මසවුතලන් යුත් නිහිරි තබොජුන් අනුභව තකොට පැවිදි වූවන් සඳහන් කතළේ ්ර ණීත තබොජුන් වැළඳීම
උසස්ම සැපත බවත් තමතලොව එයට වඩා උසස් සැපතක් තනොමැති බවත්ය.

එතේතලහි එතැනට වැඩමකළ බුදුරජාණන් වහන්තසේ හමුතවහි ඔවුහු තම තමන් සැප යැයි කීතේ පිළිබඳ තවන් තවන්
වශතයන් සැලකර සිටියහ. එවිට එම භික්ෂූ පිරිස ඇමතු බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඒ එකම තදයක් තුළවත් සැපයක්
තනොමැති බවත් ඒ සියල්ල තකළවරක් තනොදැකිය හැකි දිගු සසර දුකටම ඇතුළත් වන බවත් වදාළහ. තමම සිේධිය
නිනිතිතකොට තගන බුදුරදුන් ‘බුදු උපත සැපය. සදහේ තදසුම සැපය. සඟ සමඟිය සැපය. සමඟිවූවනට තපස සැප
යැයි වදාරනින් දහේ තදසා එකී පන්සියයක් පමණ වූ භික්ෂුන් වහන්තසේ අරහත් භාවතයහි පිහිට වූ තසේක.

චතුරාර්ය සතන ධර්මය තලෝකයාට අවතබෝධ කරවාදුන් එකම ශාස්තෘවරයා වනුතේ, බුදුරජාණන් වහන්තසේය. දුක,
දුක ඇතිමටම, දුක නැති කිරීම හා දුක නැති කිරීතේ මාර්ගය වශතයන් තමම උතුේ සතන සතර තබදා තවන්තකොට
තිතව. දුක නැති කිරීතේ මාර්ගය නේ යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි. ශීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ්රි ශික්ෂාවන් දියුණුකර
පරිපූර්ණත්වයට පැනිණීම තමම අංග අතටන් අදහස් තවයි. පන්සාලිස් වසක් පුරාම බුදුරදුන් තදසූ මුළුධර්මයම තමම
මාර්ගය මුල්තකොට පවතියි. සංයුක්ත නිකාතේ නගර සුත්රිතේ දී බුදුරදුන් තේශනාකර ඇත්තත් අංග අටකින්යුත් තමම
මාර්ගය තපර විසූ බුදුවරුන් විසින්ද අනුගමනය කරනලද මාර්ගය බවත් තමන් වහන්තසේ ද නැවතත් එම මාර්ගය
තසොයාතගන එය තලෝකයාට අවතබෝධ කරවාතදන බවත්ය. බුදුරදුන් තවත පැනිණි ඒ ඒ පුේගලයන්තේ ඉන්ද්රිවය
ධර්මයන්හි දියුණුතේ ්ර මාණයත්, ධර්මය තත්රුේ තගන එය පිළිපැදීමට ඔවුන් තුළ පැවැති හැකියාවත් අනුව
තනොතයක් යකාරතයන් ද තනොතයක් වචනවලින් ද උන්වහන්තසේ තමම මාර්ගය විස්තර කර දුන්හ. එකී
නිර්වාණගානි ්ර තිපදා මාර්ගය තලෝකයාට තපන්වා දී අවිදනා අන්ධකාරතයන් තලෝකයා මුදවා ගැනීම නිසා බුදුඋපත
හැර අතනකක් තලෝකයාතේ පරම සැපත සඳහා තහේතු තනොතේ. බුදුඋපත නිසාම සිදුවන සදහේ තදසීමද ඒ අනුවම
පරම සැපතක්ම තේ.බුදුන් වදාළ ධර්මය තලෝකයා තවත තගන යන භික්ෂූන් වහන්තසේතේ සමඟි භාවයද, එතසේ
සමඟිව තගන යන ්ර තිපත්ති පිරීමද තලෝකයාතේ තමතලොව, පරතලොව සැපත සඳහාම තහේතු තේ.

එබැවින් සුව තගන තදන තමකී කරුණු සතර පිළිබඳ මනාව වටහාතගන සසර ගමන පුරාම සෑතහන කුසල ධර්ම
රැසක් සිදුතකොට,ඉතා අපහසුතවන් අප ලද තමම දුර්ලභ වූ නිනිසත් බතවන් තමතලොව හා පරතලොව සුබතසත සලසා
ගැනීමට අපි සැතවොම වඩාත් උත්සුක විය යුත්තතෝ තවමු.

තතරුවන් සරණයි!

සිතුවම - සරත් නන්ද කුමාර

26
 (11) මබොධිමේ මසවන ලබමින් අවමබෝධ මගහරින්මන් මන්ද

අටමස්ථානාධිපති
උතුරු මැද පළාතත් ්ර ධාන සංඝනායක
ආරාර්
ෙල්මල්ගම සිරිබ්වාස නා හිමි

ශ්රී ලංකාේමටපතේ අනාගතය සේපූර්ණතයන්ම තවනස් කරනින් ිතිහාසික විේලවයක් සිදු කළ

වර්ෂය තලස ක්රිට.පූ. 236 ඉතිහාසයට එක් මට තිතව. එකී විේලවතේ පළමුවැනි තකොටස වූතේ එම
වසතර් තපොතසොන් මස පුර පසතළොස්වක තපොතහෝ දිනතේ දී නිහිඳු මහ රහතන් වහන්තසේ විසින්
තමරටට බුදුදහම හදුන්වා තදනු ලැබීමයි. එහි තදවැනි තකොටස වූතේ එම වසතර් උඳුවේ මාසතේ දී සංඝනිත්තා මහ
රහත් තතරණින් වහන්තසේ විසින් දඹදිව ජය ශ්රී මහා තබෝධින් වහන්තසේතේ දක්ණණ ශාඛාව තමරටට වැඩම කරවනු
ලැබීමයි. ඊට සමගාමීව තමරට භික්ෂුණී ශාසනයද පිහිටුවනු ලැබිණි.

තමම විතශේෂ සිදුමටේ තදකටම පුතරෝගාමී වූ මහා පුරුෂයන් තදතදතනකි. එවකට ශ්රී ලංකාේමටපතේ රජ කළ
තේවානේපියතිස්ස මහරජතුමා සහ දඹදිව ධර්මාතශෝක මහ අධිරාජයා ඔවුහු තවති. තමම තශ්රුේෂ්ඨ පුරුෂයන්
තදතදනාතේ පුතරෝගානිත්වතයන් සිදුවූ එම සිදුමටේ පිළිබඳ දීපවංශය, මහාවංශය සහ තබෝධිවංශය යදී ිතිහාසික
ග්රවන්ථවල මැනැවින් විස්තර කර තිතව. එමතුදු තනොව, නිහින්තතල්, රජගල යදි ස්ථානවලින් හමු වූ තසල් ලිපි සහ
පුරාවිදනාත්මක තතොරතුරු වලිනුත්, දඹදිව සාංචි තතොරතණ් කැටයේ යදිතයනුත් තමම ිතිහාසික සිදුමටේ වල
සතනතාව මැනැවින් තහවුරු මට තිතව. එබැවින් අපතේ
උත්සාහය එකී සිදුමටේ පිළිබඳ නැවත විස්තර කිරීම
තනොව ඒ හා බැඳුණු සමාජ යථාර්ථයක් අපට හැකි
පමණින් විේරහ කිරීම තේ.

තපොදු ජන වනවහාරතේදී ‘තබෝ’ තහවත් ‘තබෝධි’

යනුතවන් හැඳින්වුව ද තමම වෘක්ෂතේ නාමය එය
තනොතේ. ‘අශ්වත්ථ” තහවත් ‘ඇසතු’ ය. එය තබෝ
තහවත් තබෝධි යන නාමතයන් ්ර කට මටම ඇරැඹුතණ්
සිේධාර්ථ තගෞතම තවුසාණන් බුේධගයාතේ තන්රංජනා
නදිය අසබඩ වූ ඇසතු වෘක්ෂය පාමුල, ඊට පිට දී
වැඩහිඳිනින් සේමා සේතබෝධිය අවතබෝධ කිරීම
තහේතුතවනි.

බුේධත්වය, සර්වඥතාඥානය, සහ යර්යසතනඥානය

වැනි නේවලින් නිනිස් මනැසක ඉතා පරිණත අවස්ථාව
හැඳින්තේ. එය බුේධි විකාශතේ අතිශය ඉහළම තත්ත්වයයි. ‘තබෝධි’ යන්තනන් අර්ථ ගැන්තවන්තන් එයයි.
බුදුරජාණන් වහන්තසේ චතුරාර්ය සතන අවතබෝධ කතළේ තමම අවස්ථාතේදීය. උන්වහන්තසේ සිය ්ර ථම ධර්ම
තේශනාව වූ ධේමචක්කපවත්තන සූත්රිේතේදීම චතුරාර්ය සතන තේශනා කළ තසේක.

දුක්ඛ සතනය (දුක)

සමුදය සතනය (දුක ඇතිමටමට තහේතුව)
නිතරෝධ සතනය (දුකින් නිදීම) සහ
මාර්ග සතනය (දුකින් නිදීතේ මාර්ගය)

යනු එම යර්ය සතන සතරයි. අනතුරුව බුදුරජාණන් වහන්තසේ දුකින් නිදීතේ මාර්ගය තහවත් යර්ය අෂ්ඨාංගික
මාර්ගය සවිස්තරව තපන්වා දුන් තසේක. බුදුදහතේ හදවත තලස, තමම චතුරාර්ය සතනය සහ යර්ය අෂ්ඨාංගික
මාර්ගය හැඳින්තේ.

තේ අනුව බලන විට ‘තබෝධිය’ යනු තබෞේධයාට තවදුරටත් වෘක්ෂයක් පමණක් තනොතේ.තබෝධි වන්දනය යනු
වෘක්ෂ වන්දනයක්ද තනොතේ. ඊට වඩා තබොතහෝ ගැඹුරු අරුත් ඇත්තකි.
27
 සිේධාර්ථ තගෞතම තවුසාතණෝ තබෝධිය තහවත් බුේධත්වය ලැබීම පිණිස සාරාසංඛන කල්ප ලක්ෂයක් පාරනිතා
පිරූහ. උන්වහන්තසේ තේ තරේ කැපකිරීේ කරනින් තබෝධිය අවතබෝධ කරගැනීමට තවතහසුතණ් ඇයි? පිළිතුර ඉතා
පැහැදිලි වූවකි. තලෝක සත්වයා තතරක් තනොතපතනන සංසාරතේ භවයකින් භවයකට ගමන් කරනින් අනන්ත
අ්ර මාණ තලසදුක් විඳින බව සිේධාර්ථ තගෞතම තවුසාතණෝ සිය නුවණින් දුටහ. තේ බියකරු සසතරන් නිතදන
මාර්ගයක් ඉන් තපර තලෝකතේ කිසිතවකු තහෝ දැන තනොසිටිතේය. එහි අරුත නේ සිේධාර්ථ තගෞතම තවුසාතණෝ
තලොේතුරා බුේධත්වයට පත්තවනින් සමනක් දෘෂ්ඨිය තහවත් නිවැරැදි මාර්ගය දකින තුරු මුළු තලෝකයම අවිදනාතේ
තහවත් නිථනාදෘෂ්යේතේ ගිලී තිබීමයි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ දහම, එතතක් තලොතවහි වූ සියලු නිථනා දෘෂ්ඨින්තගන් තවනස් වන වැදගත් කරුණු රැසකි.
එයින් කරුණූ තදකක් දක්වනු කැමැත්තතනි. බුදුදහම ඍජුවම යත්මවාදය බැහැර කරයි. එතමන්ම නිනිසාට
ස්වච්ඡන්දතාව තිතබන බව පිළිගනී. අනාත්මවාදී වූද නිනිසාතේ ස්වච්ඡන්දතාව පිළිගනු ලබන්නා වූ ද තලෝකතේ
එකම දහම බුදුදහම පමණකි.

පාලි ‘අත්ථ’ යන පදතේ අර්ථය ‘නැති තනොවනසුළු’, ‘තවනස් තනොවන සුළු’ යන්නයි. නිනිසා තුළ ඇති නැති
තනොවන සුළු තවනස් තනොවනසුළු තදය යත්ම වශතයන් විශ්වාස තකරිණි. ඇතැේ යගේවලට අනුව ජාතිතයන්
ජාතියට ගමන් කරන්තන් යත්මයයි.

සියලු කුසල තහෝ අකුසල කර්මවල විපාක තලස වර තහෝ දණ්ඩන තහෝ ලබන්තන් නිනිසා තුළ ඇති යත්මයයි.
තමම දර්ශනය යත්මවාදය යනුතවන් හැඳින්තේ. බුදුදහම තේ බරපතළ නිථනාව බැහැර කරයි.යත්මය යනු බරපතළ
නිථනා විශ්වාසයක් බව බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා තදති. බුදුදහම අනාත්මවාදි දහමක් වන්තන් එබැවිනි.

‘ස්වච්ඡන්දතාව’ යනු නිනිසාතේ වගකීේ නිනිසාටම ඇති බව පිළිගැනීමකි. ඒ අනුව බුදුදහම නිනිසාතේ ්
ස්වච්ඡන්දතාව පිළිගනිනින් නිනිසා පිළිබඳ පූර්ණ වගකීම ඇත්තත් නිනිසාටම බව පැහැදිලිවම දක්වයි. පුේගලයා
කරන කුසලා කුසල කර්මවල ්ර තිඵල ඔහුම විඳිය යුතුය. නිවැරැදි මාර්ගයක ගමන් කරන්තන් නේ බුේධත්වයට
පත්මටමට ඔහුට හැකිතේ. ධේමපදතේ අත්ථ වේගතයහි එන පහත සඳහන් ගාථාව ඊට මනා නිදසුනකි.

අත්තාහි අත්තමනෝ නාමථෝ

මචෝ හි නාමථො ෙමරෝ සි ා
අත්තනා’ ව සුදන්මත්න
නාථං ලභති දුල්ලභං

තමාට පිහිට තමාමය. තවන කවරකු තමාට පිහිට තේද? තමා මනාව දැමුණූ කල්හි දුර්ලභ වූ පිහිටක් ලබන්තන්ය,
යනු තේ ගාථාතේ අර්ථයයි.

තේ යකාරයට විමසා බලන විට සිේධාර්ථ තගෞතම තවුසාණන් තබෝධිය තසවතණ්දී සේමා සේතබෝධිය අවතබෝධ
කරගන්නා තතක්ම තමතලොව සත්වයා විසුතේ අවිදනා ඝන අන්ධකාරතේය. ඔවුහු විවිධාකාර වූ නිථනා දෘෂ්ඨිවල ගිලී
අ්ර මාණ දුකට පාත්රිව සිටිතයෝය. සැනසීම පතා විවිධ බාහිර බලතේගවල පිහිට පැතූ®හ. තමම දුක්ඛදායක තත්ත්වය
බුදුරජාණන් වහන්තසේ පැහැදිලි කතළේ තමතලසිනි.

බිතයන් තැතිගත් මනුෂනයා පර්වත, කැලෑ, යරාම, ගස් හා වචතන යන තේ තේ තබොතහෝ තසයින් සරණ තකොට
ගනී.

තේ අකාරයට තමාට පාලනය කළ තනොහැකි ස්වභාවික වස්තු හා සංසිේධීන් තේවත්වයට පත් කරනින්ද තමාතේ
වගකීේ තමා තනොගනිනින්ද තමාට බැහැරින් වු බලතේගයකට පවරනින්ද නිනිසා දුකින් දුකට පත් වූතේ තමම නිථනා
දෘෂ්ඨිතේ ගිලී යෑතේ ්ර තිඵලයක් වශතයනි.

තේ කිසිවක් සරණ යෑම බිතයන් නිදීමට උපකාර තනොතේ. එය උතුේ සරණ ද තනොතේ..තේ කිසිදු සරණකින් නිනිසා
දුකින් තනොනිතේ. එය කළ හැකි වන්තන් තිසරණ සරණ යනින්, චතුරාර්ය සතනය සිහිනුවණින් දැකීතමනි. සේමා
දිේඨිය ලබා ගැනීතමනි.

28
තේ සරණම බිය රහිතය. තේ සරණම උතුේය. තේ (තිසරණ) සරණට පැනිණ සියලු දුකින් නිතේ. තේ බුේධ
වචනයයි. අපට තමයින් වටහාගත හැක්තක් කුමක්ද?

නිථනා දෘෂ්යේතේ ගිලී සිටි ජනතාවට බුදුරජාණන් වහන්තසේ සේමා දෘෂ්ඨිය තපන්වා දුන් බවයි. නිහිඳු මහ රහතන්
වහන්තසේ ශ්රී ලංකාේමටපයට නිර්මල බුදුදහම හඳුන්වා තදනතුරු තේ තේශතේ වූතේද නිථනා දෘෂ්ඨියම තේ.්ර ාේ
තබෞේධ ඇදහිලි සහ විශ්වාස විමර්ශනය කරන විට තේ වග පැහැදිලි තේ. යක්ෂ වන්දනය, වෘක්ෂ වන්දනය, මළවුන්
පිදීම සහ බ්රාාහ්මණාගම වැනි විවිධාකාර ඇදහීනේ තමරට තිබූ බව වංශකතා හා පුරාවිදනා සාධකවලින් තහළිතේ.තේ
ඇතැතමක් දඹදිතවන් තමහි ලැබුණු ඒවා වන අතර තවත් තකොටසක් තමහි තිබූ ඒවා තේ. ඒ සියල්ල ස්වච්ඡන්දතාව
තනොතිබීම සහ යත්මවාදිමටම යන කරුණු මුල් කරගත් ඒවා බව තපතන්.

මහින්දාගමනතයන් එතතක් තේ තේශතයහි වූ නිථනාදෘෂ්ඨිය නිමා මට ශ්රී ලාංකිකයන්ට සේමා දෘෂ්ඨිතේ යතලෝකය
වැටුතණ්ය. එය තේ තදරණ මත ස්ථිරසාරව මුල් බැස ගත්තත් ජය ශ්රී මහා තබෝධින් වහන්තසේ අනුරාධපුරතේ
තරෝපණය කිරීමත් සමඟිනි.එතතක් වෘක්ෂ වන්දනය කළ සිංහලයන්ට තබෝධි වන්දනය හුදු වෘක්ෂ වන්දනයක්
තනොවිණ. එය තබෝධිය තහවත් බුේධ වන්දනයක් විය. එය ඉතා ගැඹූරු අරුත් නංවන්නකි. අතීත සිංහලතයෝ
තබෝධිය වන්දනය කරනින් සිය ජීවිතතේ විවිධ පිරිපතවලට පිහිටක් පැතීතේ සරල ලාමක තත්ත්වතේ තනොසිටියහ.
එය එතසේ වූතේ එහි යථාර්ථය ඔවුන් නිවැරදිව වටහා තගන සිටි නිසාය. ඔවුහු තබෝධිය අවතබෝධ කර ගැනීතේ
නිවැරැදි මාර්ගයට අවතීර්ණමටතේ අතිශය වැදගත් තදොරටුවක් තලස තබෝධි වන්දනය තයොදා ගත්හ. නිථනා
දෘෂ්ඨිතයන් නිතදනින් අනාත්මතාව අවතබෝධ කර ගනිනින් තමන් සතු ස්වච්ඡන්දතාව වටහා ගනිනින් බුදුන් වහන්තසේ
පෑ මඟ යනින් සිය විමුක්තිය උදාකර ගැනීමට අනලස්ව කටයුතු කළහ. ධාතුතසේන රජතුමා ජය ශ්රී මහා තබෝධීන්
වහන්තසේට තබෝධි පූජාවක් පවත්වා බුදු බව ්ර ාර්ථනා කළ බැේ වංශ කතාවල දැක්තේ.

එතසේ වූ අර්ථ සේපන්න අතීතයක් හිනිව සිටි අප එයින් වසර දහස් ගණනකට පසුව වර්තමානතේ මුහුණ තදනින්
සිටින්තන් කවර තත්ත්වයකටද? වර්තමානතේ පුවත්පත් වැනි ජනමාධනවල පිටු ගණන් පිරී ඇත්තත් විවිධ යන්ත්රි
මන්ත්රි ගුරුකේ වැනි ගුේත බලතේගවල පිළිසරණ ලබා දිය හැකි බව පැවතසන දැන්මටේ වලිනි. නිරන්තරතයන්
දැකගත හැක්තක් ස්වච්ඡන්දතාව පතසක දමා විවිධ බලතේග පසුපස පිහිට පතා යන ජනතාවකි. තබෞේධයන්තේ
සේමා දෘෂ්ඨිය තේ යකාරයට පිරිහීන යෑම ඉතා කනගාටුදායකය. තලෝකතේ එකම අනාත්මවාදි දහතේ ශ්රුාවකයන්
තමතසේ යත්මවාදි ගමනකට ්ර විශ්ඨ මට සිටීම යළි යළිත් විමසා බැලිය යුතු බරපතළ කාරණාවකි.තලොේතුරා
බුේධත්වය ලැබිය හැක්තක් නිනිසාටම පමණක් බව පැහැදිලිවම තපන්වා දුන් දහමක ශ්රුාවකයන් එය පතසක දමා
තනොතපතනන තදවියන්, ූම®තයින් පසු පස අන්ධයන්, වහලුන් තසේ යනින් සිය අවශනතා ඉටුකර ගැනීමට උත්සාහ
කිරීම ත්දවාචකයකි. අරුත්සුන් උත්සාහයකි. එය මකුළුදැතල් පැටලුණු සතා දඟලන විට තව තවත් එහිම පැටලී
විනාශ මට යෑම වැන්නකි.

බුදුදහම නේ තශ්රුේෂ්ඨ දායාදය ලැබූ අප ක්රිමතයන් තේ ගිලී යන නිථනාතවන් නිදීම සඳහා තනොපමාව කටයුතු කිරීම
ඉතා වැදගත් බව කිව යුතුය.

29
 (12) මග මනොමග දකින මදමනත ශ්රෙද්ධාව හා ප්රමඥවයි

බියගම, ශ්රී පුණනවර්ධනාරාමාධිපති

ශ්ාස්ත්ර මේ ප මචෝරමළේගම පිටක රතන හිමි

තගෞතම බුදුන්වහන්තසේ එදා තදසැටක් නිතනාදෘෂ්ටිකයන් සිටි සමාජයට තේශනා කළ ධර්මය නුවණැත්තන් විසින්
පිළිගනු ලැබුවා තසේම,එකලට ගැළැපුණා තසේම අද වර්තමානයටද අනාගතයටද තේ අකාලික වූ දහම තහොබතන් ය.
එය අවතබෝධ කරගත හැකි වන්තන් ශ්රුේධාවන්ත, ්ර ඥාවන්ත පුේගලයන්ටයි. බුදුදහමට අනුව යහපතැ’යි දැක්තවන
සෑම කටයුත්තකටම ශ්රුේධාව සහ ්ර ඥාව මුහු විය යුතුය. උදාහරණයක් තලස, ශීලය සමාදන්වන පුේගලයා ශීල
සමාදානය ශ්රුේධාතවන් කළ යුතුය. ්ර ඥාතවන් එය රැකිය යුතුය.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

කාරුණික පින්වතුනි,

අමාමෑණි වූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් තේශිත ශ්රී සේධර්මය අවතබෝධ කර ගනුවස් අප සතු විය යුතු ශ්රුේධාවත්
්ර ඥාවත් වනාහීන නිල කළ තනොහැකි ධනයකි; බලයකි. සැදැහැය හා ්ර ඥාව වඩවාගැනීම යනු තශ්රුේෂ්ඨයකු, දක්ෂයකු
මටමට මඟය. තමතලොවත් පරතලොවත්, සැපවත් මටමට ද තහේතුවන්නකි. වැඩුණු තගොයමක මූල බීජයට ශ්රුේධාව උපමා
තකොට ඇත.්ර ඥාව නඟුලට උපමාතකොට ඇත. ශ්රුේධාව සහ ්ර ඥාව පිළිබඳ තතවලා දහතමහි දැකිය හැකි අවස්ථා
කිහිපයක් තමතසේ තපන්වා දිය හැකිය.

* සේධා ධනං....පඤ්ඤතම සත්තමං ධනං - සේතාර්ය ධන

* සේධීධ විත්තං පුර්සස්ස තසේටං – යලවක සූත්රිය
* පඤ්ඤාජීවිං ජීවිතමාහු තසේටං –යලවක සූත්රිය
* සේධා බීජං .... පඤ්ඤා තම යුගනේගලං -කසීභාරේවාජ සූත්රිය
* සේපරාය හිතාය සංවත්තති කතතම චත්තාතරො සේධා
සේපදා....පඤ්ඤා සේපදාති –වනේඝපේජ සූත්රිය
* තථාගතත සේධා නිවිේඨා තහොති මූලජාතා – විමංසක
සූත්රිය

අපතේ ජීවිතය සාර්ථක කර ගැනීමට මුලින්ම කළ යුතු

වන්තන් හදවතින්ම තතරුවන් සරණ යෑමය.එතසේම
තහොඳ- නරක තහවත් කුසල් - අකුසල්, පින-පව පිළිබඳ
අවතබෝධය වැදගත්ය. තමයින් දහේ මඟ ගමන් කිරීමට
සුදුසු පසුබිම සකසාගත හැකිය. එතසේ ගමන් කරන
පුේගලයාතේ එම තශ්රුේෂ්ඨ ගමන්මඟ විවෘත කරගැනීතේ
තදොරටු තදකක් ඇත. එක තදොරටුවක් පමණක් විවෘත
කරතගන ගමන් කරන පුේගලයා නියම තබෞේධ
්ර තිපදාව වටහා තනොගනී. නිවන අරමුණු කරගත්
තබෞේධයා එම තදොරටු තදකම විවෘත තකොටතගන
සමාන්තරව ගමන් කළ යුතුය. එම තදොරටු තදක
වන්තන් ශ්රුේධාව නමැති තදොරටුවත් ්ර ඥාව නමැති
තදොරටුවත්ය. එවිට තථාගත ධර්මය තුළ නිදහස්ව
විවෘතව ගමන්කළ හැකිය.බුදුන්වහන්තසේ තේශනා
තකොට වදාතළේ තථාගත ධර්මය විවෘත වූ විට බබළන
බවත් එය සැඟමට තිතබන විට තනො බබළන බවත්ය. “
තථාගතේප තවදිතතො ධේම විනතයො විවතටො විතරෝචති තනො පටිච්ඡන්තනො “සේධර්මය ්ර ඥාවන්ත පණ්ඩිතයන්ට
නිස අවතබෝධයක් තනොමැති උදවියට තනොවන බැවින් එය වඩාත් තහවුරු වන කරුණකි.

30
“පඤ්ඤාවන්තස්සායං ධේතමො නායං ධේතමො දුේපඤ්ඤස්ස” තගෞතම බුදුන්වහන්තසේ එදා තදසැටක්
නිතනාදෘෂ්ටිකයින් සිටි සමාජයට තේශනා කළ ධර්මය නුවණැත්තන් විසින් පිළිගනු ලැබුවා තසේම,එකලට ගැළැපුණා
තසේම අද වර්තමානයටද අනාගතයටද තේ අකාලික වූ දහම තහොබතන් ය. එය අවතබෝධ කරගත හැකි වන්තන්
ශ්රුේධාවන්ත , ්ර ඥාවන්ත පුේගලයන්ටයි. බුදු දහමට අනුව යහපතැයි දැක්තවන සෑම කටයුත්තකටම ශ්රුේධාව සහ
්ර ඥාව මුහු විය යුතුය. උදාහරණයක් තලස ශීලය සමාදන්වන පුේගලයා ශීල සමාදානය ශ්රුේධාතවන් කළ යුතුය.
්ර ඥාතවන් එය රැකිය යුතුය. ශ්රුේධාව පමණක් ඇති පුේගලයා තුළින් කුසලයැයි කියා සිදුවන්තන් අකුසලයකි. එය
පැහැදිලි කරනුවස් අප සමාජතේ පැරැණි ගැනි කථාවක් තපන්වාදිය හැකිය. දිනක් එක් උපාසිකා මාතාවක්
විහාරස්ථානයට තගොස් තබෝමළුතව තබෝපත් වැටී ඇති යකාරය දැක එය පවිත්රි කිරීතේ අදහස ඇතිව ශ්රුේධාතවන්
ඉපිලීගිය සිත් ඇත්තී, ඉදලතගන අමදිනින් සිටින අවස්ථාතේ විහාරස්ථානතේ නායක හාමුදුරුවන් තමා තදසට වඩිනු
දුටුවාය. ශ්රුේධාව පමණක් බලමහිමය කරගත් ඇය සිය අතතහි තිබූ ඉදල නායක හාමුදුරුවන්තේ ශරීරයට තහේත්තු
තකොට පසඟ පිහිටුවා වැඳ අවසන්ව බලනවිට තමා සිදුකළ ්ර ඥා හීනන කටයුත්තතහි බරපතළකම වැටහිණ. තමවැනි
ගැනිකථාවලින්ද තපනීයන්තන් බුේධිය යට කරතගන ශ්රුේධාව ඉදිරියට පැනිණි විට මතුවන අභාගනසේපන්න
තත්ත්වයයි.

එහි අතනක් අතට තපරැ ශම වන, ශ්රුේධාසේපත්තිය තනොමැතිව ්ර ඥා සේපත්තිය පමණක් තගොඩනඟාතගන කටයුතු
කරන්නා කපටිකතමන් පිරුණු වකරාටිකතයකි. ඔහු ්ර ඥා තේශතයන් යතඳකු තමන් ලිස්සා යයි. “තකරාටිපක්ඛං
තජති යනන්ද මච්තඡො විය” යඳා යනු ඇල්ලීමට අපහසු සතතකි. ඇල්ලූ විට ලිස්සා යන ස්වභාව ඇත. යඳා තමන්
ලිස්සන ස්වභාව ඇති වකරාටික පුේගලයා සමාජයට මුහුණු තදකක් තපන්වයි.ඔහුතගන් සැබෑ අවංක බව ්ර කට
තනොතේ.ඔහු තගෞරවනීය බවකට හිනිකේ තනොකියයි. තහතතම අතනකා පහත්තකොට උමතුතවන් සමාජය තුළ
වැජැඹීමට උත්සාහ කරයි.

බුදුන්වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාතළේ තබෞේධයා තුළ තනොතපරැතළන , තනොබිතඳන ශ්රුේධාවක් තිබිය යුතු
බවයි.බුදුදහම අද විග්රවහ කරන ඇතැේහු ‘බුේධ භක්තිය’ යන වචනය භාවිතා කරති. එය එතරේ සුදුසු වචනයක්
තනොතේ. සුදුසු වචනය වන්තන් ශ්රුේධාව යන්නයි. එයට තහේතුව වන්තන්, බුදුදහම භක්ති තගෝචර තනොවන
බුේධිතගෝචර දහමක් මටමයි. සැම කුසල ධර්මයකට කිේටුතවන් ගමන් කරන්තන් ශ්රුේධාවයි. ඉදිරියට තගොඩනඟාගත
යුත්තත් ්ර ඥාවයි. “සේධා පදේඨානා සවතබපි කුසලා ධේමා” තමා විසින් තතරුවන් තකතරහි ඇති කරගනු
ලබන්නාවූ අවතබෝධාත්මක විශ්වාසය පදනේ තකොටතගන ශ්රුේධාව විග්රවහතකොට ඇත. “ සයං වා සේදහති
සේදහනමත්තං වා සේධා “

බුදුසමතේ ශ්රුේධාව සහ ්ර ඥාව අගැයීතේදී ශ්රුේධාතේ තකොටස් තදකක් තපන්වා තදනු ලැතව. එනේ අමූලික ශ්රුේධාව
සහ යකාරවතී ශ්රුේධාවයි. අමූලික ශ්රුේධාව යනු උපතයෝගිතාවතයන් හීනනව ශ්රුේධාමාත්රිය පමණක් ඇති ශ්රුේධාවයි. එය
අවතබෝධාත්මකව ඇතිකරගත් පැහැදීමක් මත පදනේ තනොතේ. වරක් චංකි නමැති බමුණකුට අමූලික ශ්රුේධාව බුදුන්
වහන්තසේ තමතසේ තපන්වා දුන්හ.බමුණන් පිළිපදින තේදමන්ත්රි ශාස්ත්රි පිළිබඳ පිළිගැනීම යදීවූ නිතනාදෘෂ්ටිකත්වය
මත තගොඩනැගුණූ ශ්රුේධාව අමූලික ශ්රුේධාවයි. යකාරවති ශ්රුේධාව යනු අමූලික ශ්රුේධාව තවනුවට තුනුරුවන්
අවතබෝධාත්මකව අගය කරන ශ්රුේධාවයි. භාගනවතුන් වහන්තසේතේ සේමා සේබුේධත්වය සැබෑය, උන්වහන්තසේතේ
ශ්රී සේධර්මය මැනැවින් තේශිතය, සංඝයා නිවැරැදි මඟට පිළිපන්ය යන්න ස්ථීර වශතයන් පිළිගැනීමකට, තහේතු
සහගතව පැනිතණ් නේ ඒ යකාරවති ශ්රුේධාවයි.එකී ශ්රුේධාව බුදුදහම අගය කරන අතර දහේ මාවතත් නිවැරදිව
ඉදිරියට ගමන් කිරීමට අවශනවන්තන් යකාරවතී ශ්රුේධාවයි.

තමතසේ ශ්රුේධාව තගොඩනඟා ගන්නා තබෞේධයා තුළ දක්නට ලැතබන ශ්රුේධාකාමී ගති ලක්ෂහණ කිහිපයක් ඇත.

දස්සනචාමමො සීලවතං
සද්ධම්මං මසොතු මිච්ඡති
විමන ො මච්මජ්රමලං
සමේ සද්මධොතිවුච්රති

එනේ සිල්වත් අය දකින්නට කැමැති තවයි, සේධර්මය ශ්රුවණයට කැමැති තවයි,. එතසේම මසුරු මල දුරුකරයි, යනු
ශ්රුේධාවන්තයාතේ ගති ලක්ෂණතේ. එබඳු ශ්රුේධාවන්ත පුේගලයා නිරතුරු තතරුවන් තකතරහි ශ්රුේධාව උපදවා කළ
යුතු සියලු කුසල ධර්මයන්ට ්ර ඥාව මුහුකර ගනියි. තමතසේ ශ්රුේධාතවන් ්ර ඥාතවන් කටයුතු කරන තැනැත්තා මාර්ග
ඵල ලබා කරුණු දැන අවතබෝධතයන් යුතුව ‘අතවච්චේපසාදි ශ්රුේධාව’ ඇති කරගනී. තමහිදී තතරුවන් පිළිබඳ
විශ්වාසය තිබිය යුතුවන්තන්,
31
“බුේතධ අතවච්චේපසාතදන සමන්නාගතතො තහොති”
“ධේතම අතවච්චේපසාතදන සමන්නාගතතො තහොති”
“සංතඝ අතවච්චේපසාතදන සමන්නාගතතො තහොති”

වශතයන් දැක්වූ, තතරුවන තකතරහි තනොබිතඳන අචල ශ්රුේධාව පවතින අයුතරනි. අතවච්චේපසාදය ඇති කරගන්නා
වූ පුේගලයා අරියකන්ත ශීලතයන් සිල්වත්වන බව පංචභය තවර සූත්රිය දක්වා ඇත. තමයින් තපනී යන්තන් ශ්රුේධාව
සහ ්ර ඥාව දුගති භතයන් විනිර්මුක්තව ලබන නිර්වාණය දක්වා වූ ගමන් මතඟහි තපරටුගාමීවන බවයි.

සවතව සත්තා භවන්තු සුඛිතත්තා!

32
 (13) මඟඵල අස්වනු මදන ආර් මගොවිතැන

පදවි - ශ්රී පුර

රජමහා විහාරාධිපති
පදවි - ශ්රී පුර ශ්රී ධේමාතලෝක විදනායතන පරිතේණාධිපති
ශාස්ත්රිපති , රාජකීය පණ්ඩිත
චරම්බන්කුළමම් සිරිධම්ම හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ

අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
සද්ධා බීජං තමෙො වුට්ඨි
ෙඤ්ඤ මම යුගනඞගලං
හිරි ඊසා මමනෝ ම ොත්තං
සති මම ඵාල ොරනං

ශ්රුේධාවන්ත කාරුණික සුපින්වතුනි,

අද ධර්ම තේශනාවට මාතෘකා කතළේ සුත්ත නිපාතතේ උරග වර්ගයට අයත් ගාථා ධර්මයක්. ජීවිතතේ සියලු දුක්
නැතිකර ගන්නට පුළුවන් තගොවිතැනක් ගැන විස්තරයක් තමයින් කියැතවනවා. මහා කාරුණික බුදුරජාණන්
වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාළ තේ යර්ය තගොවිතැන හරි හැටියට කර ගතතහොත් අපතේ සියලු දුක් නැතිකරගත
හැකියි. අතනක්
තගොවිතැන්වලින්
්ර තයෝජන ලබන්න
දින ගණන්, මාස
ගණන් ගතතවන්න
ඕනෑ. එතහත් තේ
කියන තගොවිතැන
අකාලිකයි.
එතවතල්ම ්ර තයෝජන
ලැතබනවා.

බුදුරජාණන්
වහන්තසේ තමම ධර්ම
තේශනාව සිදු
කරන්තන්
රජගහනුවර
දක්ඛිණගිරි විහාරතේ
වැඩවසන සමතේ
ඒකනාළ
ගේදනේතේ
කසීභාරේවාජ
බමුණා අරභයායි.
පින්වතුනි,
කසීභාරේවාජ
බ්රාාහ්මණයාට
මවුපියන් තැබූ නම
වූතේ ‘භාරේවාජ’
යන තගෝත්රි නාමයයි.

33
‘කසී’ යන වචනය ඔහුතේ නමට එකතු වුතණ් තගොවිතැන් කරන, කරවන නිසායි. කලින් භාරේවාජ යන නනින් සිටි
බමුණා ඉන් පසුව කසීභාරේවාජ කියා ්ර සිේධ වුණා.

දිනක් කසී භාරේවාජ බ්රාාහ්මණයා පන්සියයක් නඟුල් හා තුන්දහසක් තගොනුන් ද රැතගන පන්සියයක් තගොවින් සහ
තවත් යහළු නිත්රි බ්රාාහ්මණයන් ද සමඟ හීන හාන්නට තවළට බැස්සා. බ්රාාහ්මණයා තේ මට වැපිරීතේ උත්සවය මඟුල්
කෑමක් වතේ ඉතා අලංකාරවත්ව සිදු කරනවා. සියලුම තගොනුන්තේ අංවල රත්රන් තකොපු දමා කුරවලට රිදී තකොපු
දමා රන් රිදී මාලවලිනුත් මල් මාලවලිනුත් ඒ ගවයන් සරසා තිබුණා. සියලුම තගොමටන් සුදුතරදි ඇඳතගන රන් රිදී
යභරණවලින් සැරැසී සිටියා. බ්රාාහ්මණයා දැලි රැවුල් කපා සුවඳ පැන් නාතගන සුවඳ විලවුන් ඇත තවරාතගන
මසුරන් පන්සියයක් වටිනා වස්ත්රියක් හැඳතගන මසුරන් දහසක් පමණ වටිනා වස්ත්රියක් ඒකාංශතකොට
තපොරවාතගන රන් මුදු විස්සක් පමණ ඇඟිලිවල දමාතගන කනකර යභරණවලින් සැරැසී තගොවිතපොළද
ධජපතාකවලින් අලංකාර තකොට වේ මඟුල යරේභ කළා. බමුණාතේ භාර්යාවත් තනොතයක් අයුරින් වටිනා
වස්ත්රිාභරණතයන් සැරැසී සුවඳ සහලින් කිරිබත් පිසතගන ගිතතල් මී, සකුරු යදියත් රැතගන වැඩකරන පිරිසට කෑම
පිළිතයළ කරතගන පිරිවරත් සමඟ කුඹුරට පැනිණියා.

මුලින්ම බ්රාාහ්මණයා රන් තැටියකට කිරිබත් යදී සෑම යහාරයක්ම තබදවාතගන තදවියන් තවනුතවන් පූජාවක්
පැවැත්වූවා. පසුව බැනිණිය රන් රිදී තැටිවලට යහාර තබදවා වැඩකරන උදවියට කෑම තදන්නට පටන් ගත්තා.
බ්රාාහ්මණයා පූජාව පවත්වා පැනිණ අනනයන්ට යහාර තබදීම සංවිධානය කරනින් සිටින විට බුදුරජාණන් වහන්තසේ
පිණ්ඩපාතය පිණිස එම ස්ථානයට වැඩම කළා. බුේධ අසිරිය දුටු සියලු තදනා යහාර ගැනීම නවතා බුදුරදුන් පිරිවරා
ගත්තා. ඒ දුටු කසීභාරේවාජ බමුණාට තමබඳු අදහසක් ඇති වුණා. ‘තේ ශ්රුමණයන් තමතැන සිටියතහොත් මතේ
වැතේ තේ නිනිසුන් ලවා කරවා ගන්න ලැතබන්තන් නැහැ. තමතරේ උස මහත තත්ජස් සහිත ශරීරයක් තිබියදී
තගොවිතැන් කරතගන අප වතේ කන්නට බැරිද?’

ඒ නිසා බ්රාාහ්මණයාට වූවමනා කළා බුදුරජාණන් වහන්තසේ එතැනින් ඉක්මනට යවා ගන්නට. ‘ශ්රුමණතයනි, මම
කන්තන් හාලත් වපුරලත් තමයි. ඔබත් ඔය තරේ හැඩි දැඩි ශරීරයක් තබාතගන අලසකතමන් නිකේම තනොඉඳ සීසා
වපුරා අනුභව කරන්න.’ බමුණා තේ විධියට කිේතේ බුදු හාමුදුරුතවෝ ලේජා ඇතිමට එතැනින් ඉක්මනට වඩීවි යන
අදහසින්. නමුත් උන්වහන්තසේ එතැනින් වැඩිතේ නැහැ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ බමුණාට තමබඳු උත්තරයක් දී
වදාළා. “බ්රාාහ්මණය, මමත් හානවා, වපුරනවා, හාලත් වපුරලත් තමයි මාත් අනුභව කරන්තන්.”

බ්රාාහ්මණයා පුදුම මට තමතසේ කල්පනා කරනවා. ‘තේ තගෞතමයන්ට යුග නඟුල් , හරකා බාන යදී හීන හාන්නට
වුවමනා කරන උපකරණ කිසි තදයක් තිතබන බව තපතනන්න නැහැ. නමුත් තේ විධියට කියන්තන් යේකිසි හරයක්
තිතබන නිසා තමයි. බ්රාාහ්මණයා එතසේ සිතුතේ ඔහු ඥානවන්තතයක් නිසයි. ඒ නිසා බුදු හාමුදුරුවන්තේ කතාතේ
ගැඹුරු තත්රුමක් ඇති බව කල්පනාකර තමන්න තේ ගාථාව කියනවා.

චස්සමචො ෙටිජානාසි
න ර ෙස්සාම මත් චසිං
චසිං මතෝ පුච්ඡිමතෝ බ්රෘ හි
ථා ජාමන්ම මත් චසිං

‘තගොවිතයක් කියා කීවත් තගොවිකමක් නේ තපතනන්නට නැත. ඒ නිසා අතේ දැනගැනීමට ඔතව තගොවිතැන
කියාතදන්න’. යන තත්රුම ඒ ගාථාතේ තිතබනවා. ස්වභාවතයන්ම බමුණන් මාන්නක්කාරයි. විතශේෂතයන්ම තේ
බමුණා තපොතහොසතතක් නිසාත් අතනක් බමුණන්ට වඩා මාන්නක්කාරතයක්. එතසේම තේ බමුණා
නුවණක්කාරතයක් වුවත්, ශ්රුේධාවන්තතයක් තනොතේ.

තකොයිතරේ නුවණ තිබුණත් ශ්රුේධාව නැති උදවියට බුේධධර්මතයන් ්ර තයෝජන ගන්නට අමාරුයි. තේ සර්වඥ
ශාසනයට ඇතුළුවන්නට තිතබන ්ර ධාන තදොරටුව ශ්රුේධාවයි. ඒ වතේම තම තමන්තේ චිත්ත සන්තාන නමැති කුඹුර
වපුරන්නට තිතබන බිජුවටත් තේ ශ්රුේධාව තමයි. ඒ නිසා අමාමෑණියන් වූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඒ ශ්රුේධාව නමැති
බිජුවට මුලින්ම බමුණාට තපන්වා වදාළා. ශ්රුේධාව පමණක් තනොව යර්ය තගොවිතැතනහි තයතදන සෑම
උපකරණයක්ම තපන්වා වදාළා. තව විධියකින් කියනවා නේ තගොවිතැන කියා තදන්න යැයි බ්රාාහ්මණයා කළ
යරාධනාතේ හැටියට උන්වහන්තසේතේ තගොවිතැන විස්තර තකොට වදාළා.

34
‘සේධා බීජං තතපෝ වුේයේ පඤ්ඤ තේ යුගනංගලං’ බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ තගොවිතැනට ඕනෑ කරන ්ර ධාන
කරුණු තුනක් තිතබනවා. ඒවා නේ ශ්රුේධාව, තපස් ගුණය හා ්ර ඥාවයි. තමයින් බුදුරජාණන් වහන්තසේ ශ්රුේධාව
බිජුවට හැටියටත්, තපස් ගුණය වර්ෂා ජලය හැටියටත් , ්ර ඥාව විය නඟුල් හැටියටත් තපන්වා වදාළා.

තේ පින්වතුන් දන්නවා බිත්තර මට වපුරන්තන් මහ තපොතළොතේ තිතබන කුඹුරුවල බව, එතහත් තේ කියන
තගොවිතැන කරන්තන් මනුෂන චිත්ත සන්තානවලයි. සිත නමැති කුඹුතර කරන තගොවිතැනට වුවමනා කරන ්ර ධාන
ධානන වර්ගය නේ ශ්රුේධාවයි. නැතිනේ ශ්රුේධාව නමැති බිජුවටයි. සිත නමැති තපොතළොතේ පිහිටන ශ්රුේධාව නිසා
ශීලය නමැති මුලත් සමථ විදර්ශනා නමැති පැළත් ඇති තවනවා. ‘සීතල් පතිේඨාය නතරො සපඤ්තඤො චිත්තං
පඤ්ඤංච භාවයං’ ඥානවන්තයා ශීලතයහි පිහිටා හිතත් නුවණත් දියුණු කර ගන්නවා. ශ්රුේධාව නමැති බීජය සිත
නමැති තපොතළොතේ පිහිටිතයොත් සමථ විදර්ශනා නේ ඵලය ඇති මට යර්ය මාර්ග නේ දණ්තේ තසෝවාන් නමැති ඵල
හටගන්නවා. බීජතයන් අස්වැන්න ලැතබන්නා වාතේ ශ්රුේධාතවන් නිවන් ඵල ලබා ගන්නට පුළුවන් නිසා ශ්රුේධාව
බීජයකට උපමා කළ බව වටහාගත හැකියි.

මීළඟට ‘තතපෝ වුේඨි’ යන වචනය විමසා බලමු. තතපෝ යනු තකතලස් නිවන,අඩුකරන, තකතලස් නැති කරන
උසස් ්ර තිපදාවයි. ශ්රුේධා බීජ තරෝපණය මටමට තපස් ගුණය නමැති වර්ෂාව තිතබන්නට ඕනෑ. ‘පඤ්ඤ තේ යුග
නංගලං’ මතේ විය දණ්ඩත් නඟුලත් ්ර ඥාවයි. නඟුලක් තකොටස් කිහිපයකින් යුක්ත තවනවා. එනේ, විය දණ්ඩ
නඟුලිය නගුල හීන වැල යනාදියයි. එහි ්ර ධාන තකොටස් තදකක් තවනවා. එහි මුල් තකොටස විය දණ්ඩයි.පසු
භාගතයන් තිතබන්තන් නඟුලයි. ඒ වතේ තලෞකික ්ර ඥාවත් තලෝතකෝත්තර ්ර ඥාවත් යන තකොටස් තදතකන් යුක්ත
වූ විශිෂ්ට ඥානය සියලු කුශල ධර්මයන්ට ්ර ධානව තමම ශාසනික කෘණකර්මාන්තයට තයතදනවා. ‘පඤ්ඤයුත්තරා
සවතව කුශලා ධේමා’ ්ර ඥාව සියලු කුශල ධර්මයන්තේ ්ර ධානියා බව තපතනනවා. ‘හිරි ඊසා මතනෝ තයොත්තං සති
තේ ඵාල පාචනං’ හිරි කියන ලේජාවත් මන කියා දැක්තවන සිතත්, සති නේ සිහියත් ඒ කාරණා තුනයි.තමයින්
ලේජාව නඟුලිය හැටියටත් සිත ලණු හැටියටත් සිහිය තකවිට හැටියටත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා වදාළා.

‘සති තේ ඵාල පාචනං’ කුඹුරක් හාන තේලාතේදී හීන වැතලනුත් තකවිතටනුත් කරන කටයුතු සතිය, එනේ සිහිතයන්
ශාසනික තගොවිතැතන්දී තකතරනවා.තකවිතේ උදේතවන් නඟුල නිසි තැනට ගන්නවා. ඒ විධියට උදේව යධාරය
නිසා බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ශාසනික තගොවිතැනත් පහසුතවන් තකතරනවා. තේ කියන සිහිය සතිපේඨාන
සූත්රිතේ තපන්වා තිතබන හැටියට සතර සතිපේඨානයයි.

ඉහත ගාථා පාඨතයන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ ශාසනික තගොවිතැන තශ්රුේෂ්ඨවන අයුරු තපන්වා වදාළා. ‘ බ්රාාහ්මණය,
මතේ සී සෑම පිණිස නඟුල් දණ්ඩ හැටියට හිරි ඔත්තේපයත්, රැහැන් ලණූ හැටියට සමාධි චින්තනයත් හීන වැල සහ
තකවිට හැටියට සිහියත් තයොදා ගන්නවා යැ’යි වදාළා.

තථාගතධර්මතේ ඉගැන්තවන යර්ය තගොවිතැන නිවැරැදිව හැඳිනතගන, සැබෑ තගොවිකම ජීවිතයට මුසු තකොට තගන,
ඉහළම අස්වැන්න ලබා ගැනීමට එනේ යර්යත්වයට පත්තවන්නට අධිෂ්ඨාන කර ගන්නා තලස සිහිපත් කරනි.

තතරුවන් සරණයි!

35
 (14) මිබ්ස් දිවි අර්ථවත් චර ගන්න

සේබුදු රජාණන් වහන්තසේ නමක් තේ තලෝකයට පහළ තවලා මුල, මැද, අග පිරිසුදු තේ ශ්රී සේධර්මය තේශනා කරන
අවස්ථාවක යේ සත්වතයක් නිරතේ ඉපදී සිටියතහොත්, තිරිසන් තලෝකතේ ඉපදී සිටියතහොත්, ත්ර ේත තලෝකතේ ඉපදී
සිටියතහොත්, අසඤ්ඤ තලවල ඉපදී සිටියතහොත්, නිනිස් තලොව ධර්මය ඇතසන පළාතක මුත් නිතනාදෘෂ්ඨිකව ඉපදී
සිටියතහොත්, නිනිස් තලොව ධර්මය ඇතසන පළාතක දුෂ්්ර ාඥව ඉපදී සිටියතහොත්, එම සත්වයාට තමම ධර්මය
අවතබෝධ කිරීතේ දුර්ලභ අවස්ථාව අහිනි මට යනවා

මුල්තල්රියාව, ශ්රී නීලමල්ලිකාරාමස්ථ

සිරි සුමනනන්ද පිරිතවතන්
නිතයෝජන පරිතේණාධිපති
තගෞරව ශාස්ත්රිතේදී, රාජකීය පණ්ඩිත
මසෝමපුර සිරි සුධම්ම හිමි

ශ්රුේධාවන්ත පින්වතුනි,

තේ තලෝකයට සේමා සේබුදු රජාණන් වහන්තසේ නමකතේ

පහළමටම අතිශයින්ම දුර්ලභ කාරණයක්. බුේධිමත් ජීවිතයක්
ලැබීමත් දුර්ලභයි. ඒ වතේම ඒ උතුේ ශ්රී සේධර්මය ශ්රුවණය
කරන්නට ලැබීමත් අතිශයින්ම දුර්ලභයි. බුේධිමත් මනුස්ස
ජීවිතයකට ඒ උතුේ ශ්රී සේධර්මය මුණ ගැතහන දුර්ලභ
අවස්ථාවට කියනවා ක්ෂණ සේපත්තිය කියලා.

සසර සැරිසරන සත්වයාට තේ ක්ෂණ සේපත්තිය අහිනිවන

අවස්ථා තමයි වැඩි.

තථාගත අරහත් සේමා සේබුදු රජාණන් වහන්තසේ නමක් තේ

තලෝකයට පහළ තවලා මුල, මැද, අග පිරිසුදු තේ ශ්රී සේධර්මය
තේශනා කරන අවස්ථාවක යේ සත්වතයක් නිරතේ ඉපදී
සිටියතහොත්, තිරිසන් තලෝකතේ ඉපදී සිටියතහොත්, ත්ර ේත
තලෝකතේ ඉපදී සිටියතහොත්, අසඤ්ඤ තලවල ඉපදී
සිටියතහොත්, නිනිස් තලොව ධර්මය ඇතසන පළාතක මුත්
නිතනාදෘෂ්ඨිකව ඉපදී සිටියතහොත්, නිනිස් තලොව ධර්මය ඇතසන
පළාතක දුෂ්්ර ාඥව ඉපදී සිටියතහොත්, එම සත්වයාට තමම
ධර්මය අවතබෝධ කිරීතේ දුර්ලභ අවස්ථාව අහිනි මට යනවා.
ඉතින් පින්වතුනි, තමොතහොතක් සිතා බලන්න, තේ අනුව බලන කල තලෝකතේ වැඩිපුරම තිතබන්තන් තේ ක්ෂණ
සේපත්තිය අහිනි වන අවස්ථා තන්ද?

එතහත් නිනිස් භවයක් ලැබූ ඔබ මා තකොතරේ නේ වාසනාවන්තද ? ඉතින් ඒ දුර්ලභ සේපත්තිය සාක්ෂාත් කරගත්
අප නින් මත්තට කුමක් නේ කරමුද ? තමය නැවතත් අහිනි කර ගන්නවද ? ජීවිතය අවතබෝධ කරතගන තේ දුක්ඛිත
වූ සසරින් එතතර තවනවද ? ඇත්තතන්ම සිහිය මටර්ය නුවණ තියන ශැතවත් යර්ය ශ්රුාවකයා නිරන්තරව උත්සාය
ගත යුත්තත් තේ තඝෝර සසරින් එතතරමටම උතදසා නිනිස් ජීවිතය හඳුනාතගන නිවැරැදි ්ර තිපදාවක තම චර්යාවන්
ක්රිටයාත්මක කිරීමයි. චර්යා නමටකරණය කරනින් ලැබූ නිනිස් දිවිය අර්ථවත් කරලීතේ අනුපූර්ව ්ර තිපදාවක්
භාගනවතුන් වහන්තසේ අපට තේශනා කළ තසේක. ඒ ්ර තිපදාව අනුගමනය කිරීතමන් පමණක් නිනිස් ජීවිතය අර්ථවත්
කර ගත හැකිය. ඉතින් අපට ලැබුණු දුර්ලභ වාසනාවන්ත තගෞතම බුේධ ශාසනය තුළින් ්ර තයෝජන තේ ජීවිතතේ
ටිකක් හරි අපි කැප කරන්න ඕන. අප ලැබූ තේ නිනිස් ජීවිතය තගවිලා යන්තන හරිම තේගතයන්. ඒක භාගනවතුන්
වහන්තසේ උපමාවකින් තේශනා තකොට තිතබනවා මතක ඇතිතන්. පින්වතුනි අප ලැබූ නිනිස් ජීවිතයක තකොපමණ
නේ අල්ප යයුෂ ්ර මාණයක් ද අපට ගත කරන්න තිතයන්තන. ඉතින් අප තකොපමණ නේ අ්ර මාදීව ජීවිතය
අවතබෝධ කර ගත යුතුද ?
36
හිස ගිනි ගත්තතකු ඒ ගින්න නිවන්න යුහුසුළුව කටයුතු කරන්නා තසේ වහ වහා ක්රිටයාත්මක විය යුතු තනොතේද?
භාගනවතුන් වහන්තසේ තහේතු සූත්රිතේදී අපට තේශනා කළා තේ තලෝකතේ උපදින මනුෂනයාට යහපත සතුට ශාන්තිය
ඇති කරන සේපත්තීන් හයක් තිතබන බව. එනේ ඥාති සේපත්තිය, තභෝග සේපත්තිය, යතරෝගන සේපත්තිය, සීල
සේපත්තිය, චිත්ත සේපත්තිය, දිේඨි සේපත්තිය යි. තේ සේපත්ති හතයන් මුලින් සඳහන් කළ සේපත්ති තුන
තකතනකුට තමතලොව ජීවිතතේ යහපත සතුට ශාන්තිය උතදසා පමණක් තහේතුª තවන බවත් යේ තකතනකුතේ සීල
සේපත්තිය, චිත්ත සේපත්තිය, දිේඨි සේපත්තිය යන කරුණු තම තලොවට පරතලොවටත්, මුළු සසර ගමනටත් තහේතු
තවන බව තේශනා තකොට වදාළා. ඉහත තහේතු සූත්රියට අනුව භාගනවතුන් වහන්තසේ අපට වදාරන්තන් මනුෂනයකු
වශතයන් උපත ලද අප වටිනාකේ දිය යුත්තත් තභෞතික සේපත්තියට තනොව යධනාත්නික සේපත්තියට බවයි.
භාගනවතුන් වහන්තසේ අපට තේශනා කරනවා ඥාති සේපත්තිය නැතත් කමක්
නෑ. තභෝග සේපත්තිය නැතත් කමක් නෑ.

යතරෝගන සේපත්තිය නැතත් කමක් නෑ. හැකි තරේ උත්සාහතයන් සීල

සේපත්තිය, චිත්ත සේපත්තිය, දිේඨි සේපත්තිය උපදවා ගන්න කියලා. තමහිදී
සීල සේපත්තිය තලස භාගනවතුන් වහන්තසේ වදාරන්තන් කාය සුචරිතය හා
වාේ සුචරිතයයි. චිත්ත සේපත්තිය හා දිේඨි සේපත්තිය තලස හඳුන්වන්තන්
මතනෝ සුචරිතයයි. තමම ්රි විධ සුචරිතය සේපත්තියක් තකොට තමා තවත
ගලපාතගන ජීවත්වන්නා තුළ නීවරණයන් වැතඩන්තන් නැත. එතමන්ම
අභිේකා විෂම තලෝභය, වනාපාදය, තක්රිෝධය, අපනාහය, මක්ඛය, පලාසය,
ඊර්ෂනාව, මසුරුකම, මායාව, කපටිකම, දැඩි බව, සාරේභය, මානය,
අතිමානය, මදය, ්ර මාදය වැනි උපක්ක්තල්ෂ ඇතිවන්තන් ද නැත. එබඳු
පුේගලයාතේ සන්තානය තුළ නිරන්තරව රජයන්තන් වම්රි ය කරුණාව දයාව උතේක්ෂහාව වැනි සත් සිතිවිලිය.
එබඳු පින් සිතිවිලි සිත් තුළ ඇති පුේගලයා ඥාති සේපත්තිතයන් තභෝග සේපත්තිතයන් යතරෝගන සේපත්තිතයන්
තතොර දුගී දුේපතතක් වුවත් පූජනීය පුේගලතයකි. ඔහු නිවසට යතලෝකයක් තමන්ම යශිර්වාදයකි. ඔහු ගමට
්ර තේශයට රටට තලෝකයට යභරණයකි. යශිර්වාදයකි. ඔහු තදතලොවින්ම දිනූ පුේගලතයක් තලස භාගනවතුන්
වහන්තසේ අන්ධ සූත්රිතේදී තේශනා තකොට වදාළ තසේක. ඉතින් නිනිස් දිවිතේ අර්ථ ඵල තනලා ගැනීමට උත්සාහවත්
වන ලැබූ දිවිය උත්තරීතර භාවයට පත් කර ගැනීමට උනන්දුවන්නාවූ ශ්රුැතවත් යර්ය ශ්රුාවකයා භාගනවතුන්
වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාළ ්රි විධ සුචරිතය ඇති කර ගන්න ඕන. ්රි විධ සුචරිතය තුළින් සීල සමාධි ්ර ඥා යන
්රි විධ ශික්ෂහණය වර්ධනය තවනවා.

විමුක්තිය සඳහා භාගනවතුන් වහන්තසේ අනුදැන වදාතළේ තමම උසස් ශික්ෂහණයයි. දුක් තකළවර කිරීම සඳහා සසුන්
ගතමටමට අතේක්ෂහා කළ උන්වහන්තසේතේ ්ර ථම ශ්රුාවකයා වූ තකොණ්ඩඤ්ඤ හිනිට දුන් උපතේශය කුමක්ද ? “ එහි
භික්ඛුති භගවා අතවෝච ස්වාක්ඛාතතෝ ධේතමෝ චර බ්රාහ්මචරියං සේමා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියායාති” ( මහාවේගපාලි -
විනය පිටකය ) “මහතණනි, ධර්මය මැනවින් පැහැදිලි කරන ලදී. එම අනුශාසනයට ඇතුල් වන්න. සියලු දුක්
තකළවර කිරීම සඳහා බ්රාහ්ම චරියාතේ (උසස් චර්යාතේ) හැසිතරන්න. තමහිදී ්ර කාශ කතළේ උසස් ශික්ෂණයක
තයතදන තලසයි. තබොතහෝ අය ශික්ෂහණයක් ලබන්තන් නෑ. ශික්ෂහා පද අගය කරන්තනත් නෑ. අපතේ භාගනවතුන්
වහන්තසේ තේ දුක් තකළවර කිරීතේ විමුක්ති මාර්ගය තේශනා තකොට ඇත්තත් තේ විදිහටයි. “නාහං භික්ඛතේ
යදිතක්තන්ව අඤ්ඤාරාධනං වදානි. අපිච අනුපුවබ සික්ඛා අනුපුවබ කිරියා අනුපුවබ පටිපදා අඤ්ඤාරාධනා
තහෝති”. (කීටාගිරි සූත්රිය – ම. නි) “මහතණනි ්ර ථමතයන් මා නුඹලාට අර්හත්වයට පත්මටමට අනුසාසනා තනොකරනි.
එනමුත් අනුපූර්ව ශික්ෂහණය, අනුපූර්ව ක්රිටයා මාර්ගය, අනුපූර්ව ්ර තිපත්ති මාර්ගය අනුව අර්හත්වය සිදුතේ. තමහි
අනුපූර්ව ශික්ෂහණය කියන්තන් පංචශීල ශික්ෂහණය, අෂ්ටශීල ශික්ෂහණය, දශ ශීල ශික්ෂහණය, ්ර ාතිතමෝක්ෂහ සංවරශීල
ශික්ෂහණය යන සතරාකාර පුහුණුවට, ඒ ශික්ෂහණ ක්රිමය අවතබෝධ කරතගන පුහුණුව ලබන තකනාට එයම
ක්රිටයාමාර්ගය තවනවා. එයම ්ර තිපත්ති මාර්ගයත් තවනවා. ඉතින් තේ අනුපූර්ව ්ර තිපදාව හැකි උත්සාහතයන් ්ර ගුණ
කරලා තේ දුර්ලභව ලැබූ නිනිස් භවතයන් උපරිම ඵල තනලා ගන්න වහ වහා කටයුතු කරන්න.

37
 (15) මුළු මලොමවහි අධිෙතිචමාත් වඩා උතුම් මසෝවාන් ඵල

ශ්රී ලංකා රාමඤ්ඤ මහා නිකාතේ,

මධනම පළාත් සංඝනායක,
රාජකීය පණ්ඩිත, ශාස්ත්රිපති
අම්පිටකටිමේ සිරිවිමල නා හිමි

තමම උත්තරීතර තත්ත්වයට පත්මටතේ දී පුේගල සන්තානගතව තිතබන සංතයෝජන ධර්ම තුනක්
සමූතලෝත්පාඨනය තේ. එනේ සක්කාය දිේඨි, විචිකිච්ඡා, සීලවබත පරාමාස යන තුනයි. ඒ
සමඟම අපායගාමී අකුසල ශක්තිය ද ්ර හීනණතවයි. තසෝවාන් පුේගලයා කිසිවිට සතර අපායට තනොවැතේ. ඔහු සුගති
භාවතයහි ද සත්වරකට වඩා නූපදියි. අටවැනි භවයක් ඔහුට නැත. ක්රිමතයන් ්ර තිපදාවට වඩා ඔහු සසර තකළවර
දකියි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ෙථවොා ඒචරජ්මජ්න
සග්ගස්ස ගමමන්නවා
සබ්බ මලෝචාධි ෙච්මච්න
මසෝතාෙත්ති ඵලං වරං

සුපින්වතුනි,

තලෝකය විවිධය, විසමය, තලෝ වැසිතයෝ ද විවිධ විසම

චින්තා ඇත්තතෝ ය. නානත්තකායා නානත්ත සඤ්ඤා
යන ධර්ම පාඨතයන් ද එය අවධාරණය කරනු ලබයි.
තකතනක් එක් තදයක් අගය කරති. තවතකතනක්
තවනත් තදයක් අගයති. තමතලස තලොව යථාර්ථය
තනොදන්තනෝ තලෞකික තේවල්ම අගය කරති. උසස් යැයි සලකති. තේ තදොර, ඉඩකඩේ, යාන වාහන, රන් රිදී, මුතු
මැණික්, නිල මුදල් යදී අතච්තනික තේ පිළිබඳත්, දූ දරු නෑදෑ හිත නිතුරන් යදී සතච්තනික වස්තු පිළිබඳත්
විවිධාකාරතයන් අගය තකොට කතා කිරීමට ඔවුහු පුරුදුව සිටිති. එපමණක් තනොව තාන්න, මාන්න, ගරු නේබු,
තගෞරවනාම යදිය තකතරහිත් ඔවුහු තදින් ඇලී සිටිති.

එතහත් ධර්මතයන් අපට අනුශාසනා කරන්තන් ඒවාට වඩා උත්තරීතර තත්ත්වයක් ලබාගැනීම සඳහා ය. ඉහත
සඳහන් ගාථා ධර්මතයන් ඒ බව මනාව පැහැදිලි තවයි. එම ගාථාතවන් දැක්තවන අදහස තමතසේ ය. ‘සක්විති රජකම
ලැබුණටත් වඩා ස්වර්ග තලෝකයට යෑමටත් වඩා, මුළු තලොවට දරන අධිපතිකමටත් වඩා තසෝවාන් ඵලය ඉතා උතුේ
ය.

පින්වතුනි, සක්විති රජකම මනුතලොව ලැබිය හැකි උතුේ සැපතක් බව සැබෑය. සේ ඉසුතරන් සපිරි සක්විති රජුට
සේතවිධ රත්නයක් ඔහුතේ පින් මහිමතයන් පහළ තවයි. චක්රි රත්නය, හස්තිරත්නය, අශ්වරත්නය, මාණිකන
රත්නය, ස්ත්රීන රත්නය, ගහපති රත්නය, සහ පරිණායක රත්නය යනුතවන් එම රත්නයන් දැක්තවයි. අතීත භවයන්හි
කරන ලද කුසල කර්මවලට අනුව පහළවන තමම සේපත් අනුභව කරනින් ිශ්චර්ය සාගරතයහි නිමේනව ඔහුට
ජීවත් විය හැකි එතහත් ඒ සියල්ල අස්ථිරයි. විනාශවන සුළු යි. සනාතව පැවතීමක් නැත.

ස්වර්ග තලෝකවල ඉපදීම ද සැපයක් බව සතනයක්. කාමාවචර, රූපාවචර, අරූපාවචර කුසල බලතයන්
සවිසිවැදෑරුේ ස්වර්ග තලෝකවල උපත ලැබිය හැකි ය. සතදේ තලොව, තසොතළොස් රූපාවචර බඹතල සහ සතර
අරූපාවචර බඹතල සවිසි ස්වර්ග තලස දැක්තේ. නිනිස්තලොව ද ස්වර්ගයක් තලස සැලකීතමන් සියල්ල සත්විසි
ස්වර්ගයක් වශතයන් ගත හැකි ය. ‘ඉතනො තභො සුගතිං ගචං’ යන පාඨතයහි සුගතිය යනුතවන් නිනිස් තලොව අදහස්
කළ බව සැලකිය යුතු ය. තේ කවර තලෝකයක උපත ලැබුවත් ඒවා අස්ථිරයි. සදාකාලිකව තනොපවතීවියි අනිතන
ස්වභාවයට පත්තවයි.
38
එතසේම මුළු තලොවට අධිපති බව ලැබුවත් වැඩක් නැත. ඒ කිසි තැන ස්ථිර පැවැත්මක් නැත. සැතකවින් සැලකීතේ දී
‘තලෝක’ නනින් දැක්තවන කිසිදු තැනක සදාකාලිකත්වයක් විදනාමාන තනොතේ. නිර්වාණ ධාතුව ‘තලෝකුත්තර’ යන
වනවහාරතයන් හඳුන්වනු ලබන්තන් තත්ත්වතයන් එතතරව පවතින නිසායි. එය ස්ථිරය, සදාකාලිකය, සතනයය.

එබැවින් යතථෝක්ත ගාථාතවහි සඳහන් ‘තසොතාපත්ති ඵලංවරං’ යන පාඨය පිළිබඳ ඔබ අප සැමතේ විතශේෂ
අවධානය තයොමුමටම වැදගත් ය. එයින් අදහස් තකතරන්තන් තලොව සියලු සැපයට වඩා තසෝවාන්මටම අතිශයින්ම
උතුේ බවය. තමහි ‘තසොත’ යන්තනන් දැක්තවන්තන් යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය නමැති සැඩ පහරයි. එයට හසු වූ
පුේගලයා, නතර වන්තන් උතුේ නිර්වාණ ධාතුව ්ර තනක්ෂහ කිරීතමන් ය. ‘තසොත’ වචනය තවනත් අර්ථයන්හිද
තයතේ. පංච ඉන්ද්රිවයන් හැඳින්මටතේ දී චක්ඛු, තසොතාදි වශතයන් දැක්තවන තැන ‘තසෝත’ වචනය කර්තණ්න්ද්රිවයට
භාවිත තේ. ඡන්ද තසෝතං පරක්තේම යන තැන තෘෂ්ණා නමැති සුඛ පහර යන අදහස් තගන තදයි. තසෝතාපත්ති යන
තැන අරි අටඟි මග නමැති ්ර වාහය ගැතන්.

තමම උත්තරීතර තත්ත්වයට පත්මටතේ දී පුේගල සන්තානගතව තිතබන සංතයෝජන ධර්ම තුනක් සමූතලෝත්පාඨනය
තේ. එනේ සක්කාය දිේඨි, විචිකිච්ඡා, සීලවබත පරාමාස යන තුනයි. ඒ සමඟම අපායගාමී අකුසල ශක්තිය ද
්ර හීනණතවයි. තසෝවාන් පුේගලයා කිසිවිට සතර අපායට තනොවැතේ. ඔහු සුගති භාවතයහි ද සත්වරකට වඩා නූපදියි.
අටවැනි භවයක් ඔහුට නැත. ක්රිමතයන් ්ර තිපදාවට වඩා ඔහු සසර තකළවර දකියි. එතසේමටම සඳහා සකදාගානි,
අනාගානි සහ අර්හත් තත්ත්වයට අනුක්රිමතයන් පත්විය යුතු ය. කාම රාග, වනාපාද සංතයෝජන ේවය සකෘදගානි
විතරෝධී දුර්වල මට අනාගානි ඵල ්ර ාේතිතේ දී සේපූර්ණතයන් ්ර හීනණ තේ. අනතුරුව උතුේ අර්හත් භාවයට පත්මටම
සඳහා උේධේභාගිය සංතයෝජන වශතයන් දැක්තවන රූප, රාග, අරූපරාග, මාන, උේධච්ච, අවිේජා යන
සංතයෝජනයන් ්ර හීනණ කළ යුතු තේ.

තමතසේ දස සංතයෝජන ධර්ම සමුච්තේද වශතයන් ්ර හීනණ කිරීතමන් අති උතුේ අර්හත්ඵල සංඛනාත යර්ය ූමනියට පත්
වූ සදාකාලික සැනසිල්ල අත්පත් කර ගනී.

එබැවින් ්ර ථම යර්ය ූමනිය වූ තසෝවාන් ඵලයට පත්මටම යනු සක්විති රජකම ලැබීමටත්, තදේ තලොව යෑමටත්, මුළු
තලොතවහි අධිපතිකමට පත්මටමටත් වඩා තශ්රුේෂ්ඨ තේ. ඒ සඳහා අනුවාදීව කටයුතු කිරීම අතනවශන බව කාරුණිකව
සිහිපත් කරනු කැමැත්තතනි.

පූර්තවෝක්ත ගාථා ධර්මය අතන්පිඬු සිටුතුමාතේ පුතණුවන් එනේ කාළ සිටුපුත් අරබයා තේශනා කළත් පින්වතුනි,
අප සැමතදනා තවනුතවන් තදසන ලේදක් බව සැලකිය යුතු යි. ඔබ අප තමම භයානක සසතර් සැරිසරන්තන් උතුේ
ධර්මාවතබෝධය සාක්ෂහාත් තනොකළ නිසා ය. එබැවින් තලොේතුරු සුවය පසක් කර ගැනීම සඳහා අවශන ්ර තිපදා
සේපූර්ණ කරගත යුතු ය. ඒ සඳහා බුදු දහතේ අනු පූර්ව ්ර තිපදාවක් දක්වා ඇත එනේ සීල, සමාධි, ්ර ඥාවයි යර්ය
අෂ්ටාංගික මාර්ගය වශතයන් විභාග වන්තන්. තමම ්ර තිපදාර්ථ වැඩි එම මාර්ගතේ ගමන් කිරීතමන් උතුේ
තලෝතකෝත්තර සුවතයන් සැනසිය හැකි ය. එය මුළු තලොතවහි අධිපතිකම ලැබීමටත් වඩා තශ්රුේෂ්ඨය.

39
 (16) හගුණ අස්වනු මනළන ෙලබර සම

ඌරුගමුමේ
අස්සජි හිමි

පළුදු මට යන සමාජ සබඳතා යළි තගොඩනඟාතගන සුහදත්වතයන් යුතුව කටයුතු කිරීමට සිංහල
අලුත් අවුරුදු උත්සව කාලය ඉතා වැදගත් තේ. සමාජ විදනාත්මකව විමසා බැලු කල, ඉතා වටිනා
චාරිත්රි තලස අවුරුේද තවනුතවන් සිදු තකතරන නැකතට වැඩ ඇල්ලීම, යහාර පිසීම හා
සාමූහිකව යහාර අනුභව කිරීම වැනි තේ තපන්වා දිය හැකිය. මුළු රටම එතසේ එකමුතුව
ක්රිටයාත්මක වුවතහොත් එය මහත් යශිර්වාදයක් වනු ඇත. එබැවින් යගනික ශ්රුේධාව මුසු වටපිටාව
තුළ මහත් තසොේනතසන් යුක්තව අවුරුදු කාලය ගත කිරීමට පසුබිම සකසා ගැනීම වටී.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ප ා ජාගරමතො රත්තී
ප ං සන්තස්ස ම ෝජනං
පම ො බාලානං සංසාමරො
සද්ධම්මං අවිජානතං
(ධම්මෙද - බාල වග්ග )

සැදැහැවතුනි,අද බක් මස අමාවක තපොතහෝ දිනයයි. තේ බක් මහ සිංහල මාස රටාතේ පළමුවැන්නට අයත් තේ.
එතහත් වර්තමාන භාවිතය අනුව, වසතර් සිවුවැනි මාසයයි.සිංහල මාස ක්රිමය අනුව වසර යරේභවනුතේ තමම බක්
මතහන් තහවත් අතේේල් මාසතයනි.තසෞභාගනතයන් හා සශ්රී කත්වතයන් යුත් බක් මහ තබතහවින්ම භාගනවන්ත
මාසයකි. තුරුලතා මල්ඵලින් බරව, විසිතුරු සිතයොතුන් තේ නිහිරි නාදතයන් සිත පිනවන සුවබර සමයක් බක්
මතහන් ඇරැතඹයි. වගා
කළ තකත්වතුවල අස්වනු
තනළා නිම කළ තගොමටහුද
බක් මහ උදාවන සමය
වන විට අටුතකොටු පුරවා
නිතවස් තුළ මහත්
සැනසිල්තලන් ජීවත්තවති.

සිංහල අලුත් අවුරුදු

උත්සවය තයදී ඇත්තත්ද
බක් මාසතේය. පළුදු මට
යන සමාජ සබඳතා යළි
තගොඩනඟාතගන
සුහදත්වතයන් යුතුව
කටයුතු කිරීමට කාලය
උදාවන තමම අවස්ථාව ද
ඉතා වැදගත් තකොට
සැලකිය හැකිය. සිංහල
අවුරුදු උත්සවය
කාලාන්තරයක් තිස්තසේ
අනුක්රිමතයන් සංවර්ධනය වූ සමාජයීය ක්රිටයාකාරකමක් තලස
හඳුන්වා දිය හැකිය. එතහත් අද වන විට සිංහල අවුරුදු
උත්සවයටද බටහිර අංග එකතු මට එහි නැවුේ ස්වරූපය
තකතලසී ඇති බවක් තපතනන්නට තිතව.

40
එබැවින් සුරාව, සූදුව වැනි දුරාචාර ඇතැේ විට අවුරුදු උත්සවයට ද එක් මට ඇත. එම නිසාම අවුරුේදට පන්සල් යෑම,
නෑ ගමන් යෑම, මවුපියන්ට හා වැඩිහිටියන්ට බුලත් හුරුලු පිළිගන්වා බුහුමන් දැක්මටම වැනි සේචාරිත්රි සමාජය
තුළින් ඈත්තවනින් පවතියි. ඒ තවනුවට සුරාව හා සූදුව තහේතුතවන් එකිතනකා කලතකෝලාහල කරගැනීම අදවන
විට බහුල වශතයන් සිදු තවයි.

සමාජ විදනාත්මකව විමසා බැලු කල, ඉතා වටිනා චාරිත්රි තලස අවුරුේද තවනුතවන් සිදුතකතරන නැකතට වැඩ
ඇල්ලීම, යහාර පිසීම හා සාමූහිකව අහාර අනුභව කිරීම වැනිතේ තපන්වා දිය හැකිය.මුළු රටම එතසේ එකමුතුව
ක්රිටයාත්මක වුවතහොත් එය රටටද මහත් යශිර්වාදයක් වනු ඇත. එතසේ කරනු තවනුවට ඇතැේහු නැකතට වැඩ කිරීම
වැනි සංස්කෘතික හා සමාජ විදනාත්මක වටිනාකමක් ඇති තේ අවතක්තසේරුතවන් බැහැර කරති. ජාතිකමය වූ
හරවත් සංස්කෘතික අංග තකතරහි අනවතබෝධතයන් පසුවන එවැනි විපරීත අදහස් ඇත්තවුන්තේ ක්රිටයාපිළිතවත
අපට රටක් ජාතියක් වශතයන් ඉදිරියට යෑමට බාධාවක් තවයි.

එබැවින් යගනික ශ්රුේධාව හා යගනික වටපිටාව තුළ මහත්තසේ තසොේනතසන් යුක්තව අවුරුදු කාලය ගත කිරීමට
සුදුසු පසුබිමක් සකසා ගත යුතුය.ලක්වැසියන් තලස අපි යුේධය නිසා සිදු වූ තල් වැගිරීේ, තේශපාලන
කලතකෝලාහල, නියඟය, ගංවතුර, නායයෑේ හා සුනානි වැනි බරපතළ විපත්වලට මුහුණ දුන්තනමු. තේ
සියල්ලකටම රටක් වශතයන් සාමූහිකව මුහුණ දුන් අපි තසෞභාගනතයන් හා සශ්රී කත්වතයන් යුත් තමවන් බක්
මතහක ධර්මය තුළින් සිත සනසා එකමුතුව කටයුතු කිරීමට උත්සාහවත් තවමු.

අද බක් අමාවක තපොතහෝදා ධර්ම තේශනාව සඳහා මාතෘකා කරගත් ‘දීඝා ජාගරතතො රත්තී’ යනාදි ධේමපද
ගාථාතවහි අර්ථය තමතසේය. “නිදි වරන්නාට රැය දිගුය. ගමන් විඩාවට පත්වූවහුට තයොදුන දිගුය. එතසේම සේධර්මය
තනොදන්නා වූ අනුවණයන්ට සසර දිගුය.” තේ අනුව සසර දිගුමටමට තහේතුව ධර්මය තනොදැනීමත් ඒ නිසාම
ධර්මානුධර්ම ්ර තිපත්තිතයහි තනොතයදීමත්ය. එබැවින් ජාති,ජරා, වනාධී මරණ යදි දුක් වලින් නිදී සසරගමන
තකළවර කරගැනීමට නේ අපි නිරන්තරතයන් ධර්මානුධර්ම ්ර තිපත්තිතයහි හැසිරිය යුත්තතෝ තවමු. ඒ සඳහා පස්
පේ, දස අකුසලතයන් වැළැකී නිති පන්සිල් තපොතහොය අටසිල් යරක්ෂහා කරනින් ්රි විධ පුණන ක්රිටයාවන්හි තයතදනින්
කටයුතු කිරීම වටී. එතසේ දහතමහි හැසිතරනින් ඉතා අපහසුතවන් අප ලද තමම නිනිසත් බතවන් තමතලොව පරතලොව
උභයාර්ථසිේධිය සලසා ගැනීමට අද බක් අමාවක තපොතහෝ දා අපි අධිෂ්ඨාන කර ගනිමු.

තතරුවන් සරණයි!

41
 (17) ලාභ , ධන සහ සුව

්ර ංශතේ, තේතවනාරාමාධිපති, ්ර ංශතේ

්ර ධාන අධිකරණ සංඝනායක
මුරුංගාගස් ාමේ ඤාණිස්සර නා හිමි

වැරැදි හැසිරීම නිසා අප ඇති කර ගන්නා යබාධ හැර සියල්ල කර්මය නිසා ඇතිවන යබාධ බව
තනොසිතන්න. යතරෝගනපරමා ලාභා යන සේබුදු වදන යදර්ශයට ගැනීතමන් අතේ ජීවිත
නිතරෝගීමත් ජීවිත බවට පත් කරගැනීමට වාසනාව උදාකරගත හැකි තේ

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ

අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ආමරෝගො ෙරමා ලාභා
සන්තුට්ඨී ෙරමං ධනං
විස්සාස ෙරමා ඤාතී
බ්බ්බාණං ෙරමං සු ං

කාරුණික පින්වත්නි!

අතේ ජීවිතවලට නිරන්තරතයන් බලපාන කරුණු කීපයක් පැහැදිලි කරගැනීමට ඉහත ගාථාව උපතයෝගී කරගනිමු.
මනුෂනයාට තිතබන උතුේම ලාභය නිතරෝගී බව තලස
බුදුපියාණන් වහන්තසේ තේශනා කර වදාළා. එම
නිතරෝගීබව රැකගැනීමට අප හැම තකතනකුම
උත්සාහ කළ යුතු ය.

වාතය, පිත, තසම යන තුන් තදොස් කිපීතමන්

හටගන්නා තරෝගවලට අමතරව ‘විසම පරිහාරජා’
යනුතවන් තේශනාතවන් පැහැදිලි කරනුතේ තමා
අනුගමනය කරන ක්රිටයා පිළිතවත වැරැදි තලස
අනුගමනය කිරීම නිසාද තරෝගාබාධ ඇතිවන බවයි.

අතේ දිව පිනමටමට අධික තලස රසවත් යහාර අනුභවයට ගන්නා විට එමගින් තරෝග හට ගනී. තමකල ‘දියවැඩියා’
තරෝගය පවා වැළතඳනුතේ අධික තලස එතසේ පැණි රසැති යහාර ගැනීතමන් බව විශ්වාසතේ පවතී.

නූතන සමාජතේ දක්නට ඇති එක් ලක්ෂහණයක් නේ තබොතහෝ විට කය තනො තවතහසවා තනොතයක් වර්ගතේ ක්ෂහණික
යහාර වර්ග තවතළඳසැල් තවතින් ලබා ගැනීමය.

එතසේ පහසුතවන් යහාර ලබාගැනීමට තපළඹීතමන් ඇතැේවිට අප තනොදැනුවත්වම නිතරෝගී බව තුරන් කරගැනීමට
අප කටයුතු කර ඇති බව අමතක තනොකළ යුතු යි.

හැම නිවසකම යහාරයට අවශන යේ තදයක් වගා කරගැනීමට අපහසුවක් තනොතේ. තමන්තේ ශක්ති පමණින්
නිවතසේ පිහිටි තගවත්තතහි යමක් වගා කර ගැනීමට තපළඹීතමන් කායික වශතයන් අලසකතමන් ඈත්මටම පමණක්
තනොව නිතරෝගිමත් ජීවිතයක් උතදසා දහඩිය වගුරුවා රසවත් යහාරයක් නිපදවා ගැනීමට ද දායක වුවා යැයි
සතුටක් තමාට බලපාන බව අමතක තනොකරන්න.

වැරැදි හැසිරීම නිසා අප ඇති කර ගන්නා යබාධ හැර සියල්ල කර්මය නිසා ඇතිවන යබාධ බව තනොසිතන්න.
යතරෝගනපරමා ලාභා යන සේබුදු වදන යදර්ශයට ගැනීතමන් අතේ ජීවිත නිතරෝගීමත් ජීවිත බවට පත් කරගැනීමට
වාසනාව උදාකරගත හැකි තේ. ගාථාතේ දැක්තවන අදහසට අනුව සතුට පරම ධනයයි.

42
තලෝභ, ේතේෂ, තමෝහ යන අකුසල මූලයන්තගන් තවන් වූ විට ‘සතුට’ උදාකරගත හැකි තේ. සතුට නිසා ලබන
වින්දනතයන් තම ජීවිතය සාර්ථක කරගැනීමට එය මතහෝපකාරී තේ. තලොව තවතසන තබොතහෝ තදනාට තබොතහෝ
තරෝගාබාධ ඇතිමටමට ්ර ධාන තහේතුව මනතසේ උදාවන අසතුට නිසා බව ඇමරිකාතේ වවදන විදනාඥයන් තසොයා
තගන ඇත. සිත සතුතටන් ගත කරන විට, කයට බලපාන තබොතහෝ යබාධ වලින් ඈත්ව සුවයක් ළඟා කර ගත හැකි
තේ.

‘විස්සාස පරමා ඤාතී’ යනුතවන් සඳහන් කරනු ලබන්තන් තමන්තේ ජීවිතයට යහමඟ සලසා ගැනීමට උපකාර
කරන්තන් විශ්වාසවන්තයා ය. විශ්වාසවන්තයා ඇසුරු කිරීම තුළින් තමාතේ ජීවිතය උසස් තත්ත්වයට පත්කර
ගැනීමට පහසුවක් වනු ඇත. ‘සිඟාතලෝවාද’ යදී සූත්රි තේශනාවන්හිදී බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් ඇසුරු කළ යුතු,
තනොකළ යුතු නිතුරන් ගැන හඳුන්වා දී ඇත. ඒ අනුව කටයුතු කිරීම තබොදුනුවාතේ වගකීම බව කල්පනා කළ යුතු
තේ.

විතශේෂතයන් තම දරුවන් පිළිබඳව මවුපියන් තසොයා බලනින් ඔවුන්තේ ඇසුරට පත් අය පිළිබඳ විමසිලිමත් මටම
කාතලෝචිත වනු ඇත. දරුවන් නරක ඇසුර නිසා තනොමඟට ගියතහොත් එහි දුක් විඳීමට මවුපියන්ටද සිදුවන බව
අමතක තනොකළ යුතුයි.

“නිවබාණං පරමං සුඛං” ජාති, ජරා, වනාධි, මරණ, දුක්ඛ තදෝමනස්ස යදී ධර්මතාවන්තගන් තවන්ව අතේ ජීවිතය
ලබන සැනසීම තකතරහි අතේ සිත වහ වහා තයොමු කළ යුතු තේ. නිතරෝගී බව සියලු ලාභයන්ට වඩා උතුේ ම
ලාභයයි. සන්තුෂ්ඨිය සියලු ධනයන්ට වඩා උතුේ ම ධනයයි. විශ්වාසවත් වූතේ සියලු නෑයන්ට වඩා උතුේ නෑයායි.
නිවන් සුවය උතුේ ම සුවයයි. එබැවින් ඔබත් එම උතුේ දහේ මතඟහි තයදීමට උත්සාහ තගන තමතලොව පරතලොව
තදතලොව ජීවිත වාසනාවන්ත කරගැනීමට තනොපමාව කටයුතු කරන්න.

තතරුවන් සරණයි

43
 (18) වරද මෙන්වා පම බ්ධාන ක් දැක්වූවා මසේ

ඉහළවත්ත ශ්රී ජයසුමනාරාමතේ

්රි පිටකාචාර්ය, ශාස්ත්රිතේදී, පරිතේණාචාර්ය
මවලමගදර අමනෝමසිරි හිමි

යමකු නින්දා පරිභව කරන අදහතසන් තනොව අනුග්රවහ බුේධිතයන් තවකකුතේ ඇති වරද දකීද , තරවටු තකොට තහෝ
අවවාද කරයි ද, එතසේ වරද තපන්වා තදන කරුණාවන්ත පඬිවරයා නිධානයක් තපන්වා තදන්නකු තසේ සලකා
තසේවනය කළ යුතුයි. එබඳු තකනකු ඇසුරු කරන්නාට වැඩක්ම තේ. අවැඩක් සිදු තනොතේ. ළදරුවා කියන තදය තහෝ
කාරුණික නේ, එයට පවා ඇහුේකන් දී ඔහු කී තේ තුළ තහෝ ගත යුත්තක් ඇතතොත් ගත යුතුයි. එය අනතිමානි
ගුණයයි.

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

බ්ධීනං ව ෙවත්තාරං - ං ෙස්මස වජ්ජ දස්සිනං

බ්ග්ගයිහ වාදිං මම්ධාවිං - තාදිසං ෙණ්ඩිතං භමජ
තාදිසං භජ මානස්ස - මසම ොො මහොති න ොපිටකම ො
ධේම පදය – පණ්ඩිත වේගය

කාරුණික පින්වතුනි,

අප භාගනවත් වූ තිතලෝගුරු බුදු රජාණන් වහන්තසේ

සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතේ වැඩවසන සමතයක
රාධ නේ භික්ෂුවක අරභයා ඉහත ගාථා ධර්මය තේශනා
කළ තසේක. එහි තත්රුම තමතසේයි.

යමකු නින්දා පරිභව කරන අදහතසන් තනොව අනුග්රවහ

බුේධිතයන් තවකකුතේ ඇති වරද දකීද , තරවටු තකොට
තහෝ අවවාද කරයි ද, එතසේ වරද තපන්වා තදන
කරුණාවන්ත පඬිවරයා නිධානයක් තපන්වා තදන්නකු
තසේ සලකා තසේවනය කළ යුතුයි. එබඳු තකනකු ඇසුරු
කරන්නාට වැඩක්ම තේ. අවැඩක් සිදු තනොතේ.

අප බුදුපියාණන් වහන්තසේ කේ සුවහස් කාලයක් පාරමී

පුරා අවතබෝධ කරගත් ශ්රී සේධර්මය ඉතාම නිර්මල
යර්ය දහමකි. එය ජීවිත යථාර්ථය අපට තපන්වා තදයි.
නිනිස් ජීවිතය නිරන්තරතයන් යශාවන්තගන් ගහනයි. නිනිසා යනු උසස් මනැසක් ඇත්තායි. හැම විටම ඇස, කන,
නාසය, දිව, කය යන ඉන්ද්රිවයන්තේ ක්රිටයාකාරිත්වය මත නිනිස් ජීවිතය රඳා පවතී. තේ ඉන්ද්රිවය ක්රිටයාකාරිත්වය තුළ
දිවිතගවන සත්වයා නිරතුරුවම සැප තසොයයි. ඔහු තසොයන තේ සැපය කුමක් ද ? නිරන්තරව ඉන්ද්රිවයන් පිනමටමයි.
එතහත් ඉඳුරන් පිනමටතේ තේ යශාව සත්වයා සැපය කරා තනොව දුක තවතම පමුණුවයි.

අපි අනවතබෝධතයන් ඉන්ද්රිවයන් පිනවනින් අසීනිත යශාවන් තෘේත කරගැනීම තවනුතවන් ජීවිතය පවත්වාතගන
යන තහයින් දුක කුමක්දැයි නිවැරැදි තලස තනොදකිමු. එතහත් දුක යනු ඉඳුරන් පිනමටතමන් ලබන සැපය තුළම
පවතින්නකි. එතසේනේ, අප තුළ ඇතිවන අසීනිත යශාව තහවත් තෘෂ්ණාව පිළිබඳ යථාර්ථය අවතබෝධ
කරගතතහොත්, එයින් අපට සසර දුතකන් නිදහස් විය හැකියි. එවිට එය නිරානිස සුවයක් තමන්ම නිවන් සුවය ද
වන්තන්ය.

දුතකහි යථාර්ථය දහේ ඇතසන් දැකගත යුතුයි. ඒ සඳහා පණ්ඩිතයන්තේ එනේ කලනාණ සේජනයන්තේ ඇසුර ඉතා
වැදගත් තවයි.
44
 ළදරුවා කියන තදය තහෝ කාරුණික නේ, එයට පවා ඇහුේකන් දී ඔහු කී තේ තුළ තහෝ ගත යුත්තක් ඇතතොත් ගත
යුතුයි. එය අනතිමානි ගුණයයි. භාගනවත් වූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ ඉහත ගාථා ධර්මය තුළින් ද දක්වා
වදාරන්තන් අනුග්රවහ බුේධිතයන් වරද තපන්වා තදන නුවණැති සේපුරුෂයා නිධානයක් තපන්වා තදන්නකු තසේ සලකා
ඇසුරු කළයුතු බවයි.

අප තුළ ඇති අසීනිත යශාවන් යටපත් තකොට තකතලස් මල බිඳ දමා යථාර්ථය දකින අයුරු ද ඉහත ගාථා ධර්මය
ඇසුතරන් අපට විමසා දැන ගැනීමට හැකිය. මහත් උත්සාහතයන් අප හරිහේබ කරන්තන් මුදල් ය. එය ධනයයි.
එබඳු ධනයක් අවශනයි. එහි වරදක් නැත. එතහත් සේධර්මය නමැති මහත් ධනය තකනකු උපයා ගන්තන් නේ ඔහුට
ඇතිවන සුවය හා සැනසීම අතිමහත්ය. එයින් ඔහුට යර්ය සතනය අවතබෝධ කරගැනීමට හැකිවනු නියතය. තමහිදී
භාගනවතුන් වහන්තසේ වදාරා ඇති ‘ නිධීනං’ යන වචනය ඔස්තසේ විමසා බලන විට, තමන් ඉපැයූ ධනය අනවශන
යකාරයට වියදේ තනොකර සුදුසු අවස්ථාවල ්ර තයෝජනයට ගැනීම සඳහා නිධන් තකොට තැබීම ගැනද සිහිපත් තේ.
එතසේ නිධන් කර තබන සේපත් ‘ නිධීනං’ තලස තපන්වා වදාළහ.

ධනය හරිහේබ කිරීම තමන්ම තැන්පත් කිරීම ද අවතබෝධතයන් කළ යුතුය. තනොතයක් යපදාවන්තගන් විනාශ
වන්නට තනොදී තසොර සතුරන්තගන් යරක්ෂා වන තලස තැන්පත් කරන ධන නිධාන යකාර සතරක් පිළිබඳ ද
ධර්මතයහි විස්තර තේ. එයින් ‘ ථාවර නිධාන’ යනු තපොතළොව හාරා තපොතළොව තුළ තහෝ තනොඑතසේනේ උඩක තහෝ
ගල් ගුහාවක තහෝ තැන්පත් කරන ලද රන්, රිදී, මුතු මැණික්, කහවණු යදී වස්තු සේභාරයයි. තදවැන්න වන ‘
ජංගම නිධාන’ යනු දැසි දස්, ඇත්, අස්, ගව, එළු, කුකුළු, ඌරු යදී ඉරියේ පැවැත්තමන් යුක්ත වන්නාවූ සත්ව
සමූහයා තේ. තුන්වැනිව ‘ අජංගම නිධාන’ වශතයන් දැක්තවන්තන් නිනිසා විසින් ඉතගන ගනු ලැබූ ශිල්ප,
කර්මාන්ත යදිතයන් උපයා ගනු ලබන ධනය යි. ‘අනුගානික නිධාන’ වශතයන් දැක්තවන සිේ වැන්තනන් අදහස්
වන්තන්, දන් දීම, සිල් රැකීම, භාවනා කිරීම, බණ ඇසීම සහ බණ තේශනා කිරීම ඇතුළු ඒ ඒ අවස්ථාවලදී එක්රැස් ්
කර ගන්නා වූ කුසල කර්ම යදියයි. ඒවා සුදුසු අවස්ථාවලදී නිසි ්ර තයෝජන ලැතබන මහත් යනිශංසදායක
නිධානයක් බඳුය.

තේ නිධාන අතුතරන් අනුගානික නිධානතයහි වන මහත් වටිනාකම වටහාගන්නා තැනැත්තා සසර ගමන තකටි
කරගැනීම තවනුතවන් තබොතහෝ කුසල් දහේහි නිරත තවයි. අසීනිත යශාවන් තුළ ජීවත් මට සසර දුකට පත් තනොමට,
දුතකහි යථාර්ථය දකිනින් සැපය වූ නිවන තසොයා යර්ය පර්තේෂණයක තයතදන්නට උත්සාහ ගනියි. ඒ සඳහා
නිරන්තරතයන් දහම දකින පුේගලයා පණ්ඩිතයකු විය යුතුයි. පණ්ඩිතයා හැමවිටම යහපත් සිතුවිලි සිතයි, යහපත්
වචන කථා කරයි, එතසේම තහේ යහපත් කර්ම සිදු කරයි. ඒ නිසා අප නිරතුරුව තමය සිහිතේ තබාතගන නුවණින්,
්ර ඥාතවන්, හික්මීතමන් කටයුතු කළ යුතු අතරම අනුගානික නිධානයන් තැන්පත් කරගත යුතුයි.

සැවැත් නුවර එක් දුේපත් බමුතණක් විය. ඔහුට ජීවිතය තගවා ගැනීමට තනොහැකි වූ නිසා, යරාමයට තගොස් භික්ෂූන්
වහන්තසේට වත් පිළිතවත් කර, මළුතපත් අමදා, තදන තදයක් භුක්ති විඳ පින් දහේ කරතගන සිටිතේය. දිනක් අලුයම
තලොව බලා වදාරණ භාගනවතුන් වහන්තසේට පින්වන්ත රාධ බමුණා තපනුණි. ඔහුට රහත් මටමට පින ඇති බැේ
දැනගත් තථාගතයන් වහන්තසේ රාධ බමුණා හමුවට පැනිණ, බමුණ කුමක් කරන්තන්දැ’යි විමසූ තසේක. එවිට ඔහු, “
ස්වාමීනි, මම භික්ෂූන්ට බත් බුලත් යදිතයන් සංග්රවහ තකොට වසේහ” යි කීය.

“රාධ තතොපටත් බත් බුලත් යදිතයන් උන්වහන්තසේ සංග්රවහ කරනවාද ?”

“එතසේය ස්වාමීනි, එතහත් ස්වාමීනි, මා මහණ මටමට යි කැමැති”

එවිට භාගනවතුන් වහන්තසේ සියලුම භික්ෂූන් කැඳවා, “මහතණනි, තේ රාධ බමුණා කළ උපකාරයක් සිහි ඇති
තකතනක් තේදැ”යි විමසූ තසේක. එවිට සැරියුත් මහ තතරණුවන් වහන්තසේ “ස්වාමීනි දිනක් මා රජගහනුවර පිඬු
චාරිකාතේ තයතදන විට තමොහු බත් හැන්දක් තබදූ බව සිහි ඇතැ” යි කීහ. “එතසේ නේ කළ උපකාරයට තකතළහි
ගුණ සැලකීමක් වශතයන්, සසර දුකින් නිතදනු කැමැති තමොහු මහණ කළයුතු යැ” යි බුදු හිනිතයෝ වදාළහ. “එතසේය
ස්වාමීනි තමොහු මහණ කරේහ” යි කියා සැරියුත් හිනිතයෝ ඔහු මහණ කළහ.

රාධ භික්ෂුව දාන ශාලාවට ගිය කල්හි හැමදාම තකළවර යසනයම හිනි විය. මුල සිට දානය පිළිගන්වාතගන එන
විට තකළවර යසනයට එන්නට තපර දානය අවසන් තේ. ඒ නිසා බත්, කැඳ යදිතයන් රාධ භික්ෂුව මහත් පීඩාවට
පත් විය. සැරියුත් තතරණුතවෝ තේ බව දැනතගන, රාධ භික්ෂුව සමඟ පිඬු සිඟා වැඩියහ. එහිදී උන් වහන්තසේ රාධ
භික්ෂුවට අවවාද කළහ.
45
තේ තේ කළ යුතුයි, තේ තේ තනොකළ යුතුයි, තමතසේ පිළිපැදිය යුතුයි වශතයන් අවවාද දුන්හ. දින කිහිපයකට පසුව
රාධ භික්ෂුව රහත් බවට පත් විය. සැරියුත් තතරණුවන් රාධ රහතන් වහන්තසේ සමඟ භාගනවතුන් වහන්තසේ හමුවට
තගොස් එකත් පතසක හිඳ ගත් විට උන්වහන්තසේ රාධ රහතන් වහන්තසේ පිළිබඳ තතොරතුරු විමසූ තසේක. එවිට
සැරියුත් තතරණුවන් දන්වා සිටිතේ තබොතහෝම කීකරු, වැරැේද කියා තදනවාට කැමැති, අවවාද තදනවාට සතුටු,
වරදක් තපන්වා දුන්විට තරහ ගන්තන් නැති, සුවච කීකරු තගෝල නමක බවයි.

ඒ අවස්ථාතේ දී බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාතළේ, “මහතණනි, කීකරු හා සුවච විය යුතුයි, අනනයන්තේ රළු වචනයට
තනොකිපිය යුතුයි, තමාට වඩා බාල තකතනක් වුව ද අවවාද වශතයන් යමක් කියයි නේ අවවාදය බාල තනොවන නිසා
සැදැහින් පිළිගත යුතුය, අවවාද කරන්නා වූ කල්හි ධනතයන් පිරිහි සිටි කල නිධන් කියන්නකු තසේ උසස් තකොට
සැලකිය යුතුයි, එවැනි අයකු යශ්රුය කිරීමට සුදුසුයි, එයින් යහපතක් ම තේ, නපුරක් තනොතේ” යනුතවනි.

දැන් ඔබට ද මනාව අවතබෝධ වනවා ඇති තේ තකටි දහේ කරුණු විමසීම තුළින් අප ළඟා කරගත යුතු ධනය කුමක්
ද යන්න. තමය ගතේෂණාත්මක ඇසකින් බලා හදවතින් ක්රිටයා කරන්න. ඔබට ද මට ද ඉතා ම ඉක්මනින් තේ
තගෞතම සේබුේධ ශාසනය තුළදීම යර්ය සතන වටහා තගන සසර දුකින් අතනිදීමට පින, කුසලය ලැතවවා !

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි

46
 (19) විෙතද සැෙතක් චරගත හැකි

තකොළඹ යනන්ද විදනාලතේ

විශ්රුානික සහකාර විදුහල්පති
අතෙත්තුචන්මද් ආනන්ද හිමි

අප මුහුණපාන විවිධ දුක් කේකතටොලු ගැන තනොතැතවනින් ඒවා යශිර්වාදයක් කර ගනිනින්

ජීවිතයට සවිමත්ව මුහුණ දිය යුතුය. ගැටලු තදස ධර්මානුලවලව බලනින් සංස්කාරයන්හි අනිතනතාව දකිනින් විදසුන්
නුවණ වඩවා ගැනීමයි කළ යුත්තත්.

නමමෝතස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
තණ්හා ජා ති මසොමචො
තණ්හා ජා ති භ ං
තණ්හා විප්ෙමුත්තස්ස
නත්ථි මසොමචො කුමතො භ ං

කාරුණික පින්වතුනි,

අද ඉල් පුරපසතළොස්වක තපොතහෝ දිනතයහි ඔබතේ අවධානය සඳහා තයොමු කරන්නට තයදුතණ් ධේමපදතේ පිේය
වේගයට අයත්වූ හැම තදනාටම පාතහේ හුරු පුරුදු ගාථා ධර්මයකි. තමම ගාථා ධර්මය බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින්
තේශනා කරන ලේතේ තගොවිතැනින් ජීවත් වු එක්තරා බ්රාාහ්මණයකුටයි.

සේබුේධත්වයට පත් මටතමන් පසු තථාගතයන් වහන්තසේ පන් සාලිස් වසක් වූ තමන් වහන්තසේතේ සේබුේධත්ව
ජීවිතය මුළුමනින්ම ගත කරන ලේතේ තහේතුසේපත් ඇති විවිධ පුේගලයන්ට ධර්මාවතබෝධය ලබාදීම සඳහාය. ඒ
අනුව ගේ ගණන් පාගමනින් වැඩම කළ අවස්ථා තමන්ම ඇතැේ පුේගලයන් කරා එක්වරක් තදවරක් තනොව
තබොතහෝ වාර ගණනාවක් ගමන්තකොට දහේ පණිවුඩය ලබාදුන් අවස්ථාද තබොතහෝය.

අප මාතෘකාව වශතයන් තැබූ ඉහත ගාථා ධර්මය තේශනා කළ දිළිඳු බ්රාාහ්මණ තගොවියා කරාද උන්වහන්තසේ වැඩම
කතළේ එක්වරක් තදවරක් තනොතේ. මට වැපිරීම සඳහා බිේ සකස් කිරීතේ පටන් සී සෑම, වැපිරීම පමණක් තනොව
තගොයේ යරක්ෂහා කරන අවස්ථාතේදීද පැසුණූ තගොයම විනාශ වූ කල්හිද බුදුරදුන් තමම දිළිදු තගොවියා තවත තගොස්
තතොරතුරු විමසනින් සුහදතාවයක් ඇතිකරගත් අයුරු දක්නට ලැතව. තකොතරේ සමීපතාව ඇතිවිද යත් තමම නිසදිටු
දිළිඳු බමුණා තකත පැසුණු පසු අස්වැන්තනන් තකොටසක් බුදුරජාණන් වහන්තසේට පූජා කිරීමට තරේ සිත සකස්
කරතගන තිබූ බව තපතන්.

අනතුරුව මහා ගංවතුරකින් විනාශමට ගිය සරුසාර තකත පිළිබඳ තමම බමුණා මහත් තසේ තශෝකයට පත්වූතේ විවිධ
්ර ාර්ථනා තගොන්නක් තකත තසේදීයෑමත් සමගම විනාශයට පත්මටම නිසාය. ඒ බලාතපොතරොත්තු අතර තමම කුඹුතරහි
අස්වැන්තනන් තකොටසක් භවත් තගෞතමයන් වහන්තසේට තනොදී තමන් පරිතභෝජනය කරන්තන් නැතැයි
ඇතිකරතගන තිබූ අදහස මුලික විය.තේ නිසා තමම දුගී බමුණු තගොවියා මහත් තශෝකයටත් කේපාවටත් පත්ව ජීවිත
යශාව අතහැර තනොකා තනොබී සිටි තමොතහොතත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ වැඩමකර ඔහු තවනුතවන් සිදු කරන්නට
තයදුණූ අනුශාසනතේදී ඉහත ගාථා ධර්මය තේශනා කරන ලදී.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ එහිදී නිසදිටු බමුණූ තගොවියාතගන් විමසන්තන් ඔබ තමම තශෝකය සඳහා තහේතුව දන්තන්ද
යන්නයි. එහිදී බමුණා පිළිතුරු තදන්තන් තමා තනොදන්නා බවයි. ඒ සමගම ඔහු විමසන්තන් ඔබ වහන්තසේ ඊට
තහේතුව දන්නවාද යන්නයි. තමන් වහන්තසේ තශෝකයට මුල්වන තහේතුව දන්නා බව ්ර කාශ කරනින් තථාගත
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තම දහේ පණිවුඩය බ්රාාහ්මණයාට පසක් කළ යකාරය විචිත්රි තේ.පාළු වූ තකතට තයොමුවූ සිත්
ඇතිව තශෝකයට පත්ව සිට බ්රාාහ්මණයාට තමන්තේ තේදනාබර සිත තදස බැලීමට අවස්ථාවක් සලසා දීම
බුදුරජාණන් වහන්තසේ එම ගාථාව තේශනා කිරීතමන් සිදු තකොට ඇත.

47
බ්රාාහ්මණයාට එතතක් දැනුතණ් තකත පාළුමටම නිසා තශෝකයට හා කේපාවට පත්වූ බවයි. එතහත් බුදුපියාණන්
වහන්තසේතේ තේශනතයන් පසු ඔහුට තත්රුේ ගැනීමට හැකිවූතේ පාළුමට ඇත්තත් තකත තනොව තමන්තේ සිත බවයි.
තේ අනුව බ්රාාහ්මණයාතේ සිත තුළ සේධර්මය ඇසීම තුළින් විශාල තපරැළියක් සිදුවූ අතර විදර්ශනා ඥානය මුහුකුරා
යෑතමන් තසෝවාන් මඟඵල ලැබීය.

තණ්හාතවන් තශෝකය හටගනී. තණ්හාතවන් භය හටගනී. එම තණ්හාතවන් නිදුතන්තේද එබඳු පුේගලයාට කිසිදු
තශෝකයක් නැත. එතසේ නේ තකතසේ භයක් හටගන්තන්ද යන්න එම ගාථාතේ අදහස තේ. තේ අනුව තශෝකයට හා
කේපාවට තමන්ම පසුතැමටමටද තහේතුවූතේ දැඩිතසේ බැඳගත් යශාවයි. යමක් තහෝ යමකු තකතරහි ඇතිකරගන්නා
තලෝභ සහගත ස්වභාව තමන්ම මතේය යන අදහස නිසා ඇතිකරගත් දැඩි බැඳීතමන්ද අසීනිතව සිත පුරවා
ගැනීතමන් ඇතිවන බලාතපොතරොත්තු සමූහයක් විසින් පුේගලයා පීඩාවට පත්කරනු ලැතව. බලාතපොතරොත්තු කඩමටම
නිසා ඇතිවන තශෝකය හා කේපනය තහේතුතවන් ඇතැේවිට පුේගලයා තරෝගියකු බවට පත්විය හැකිය. නැතතහොත්
යබාධිතතයකු විය හැකිය. තනොඑතසේ නේ මරණයට පවා පත්විය හැකිය. එම නිසා සීනිත වූ බලාතපොතරොත්තු ඇතිව
දැඩි යශාවන්තගන් හා තලෝභතයන් ඈත්මටම තශෝකතයන් හා භතයන් තතොර යහපත් ජීවිතයක් ගත කිරීම සඳහා
තහේතුවන බව ඉහත ගාථා ධර්මය අනාවරණය කරයි.

ඇතැේවිට යපදා සහ විපත්ති යශිර්වාද බවට පත්වන අවස්ථා තේ සමාජතයන් අපට දැකගත හැකිතේ. ඉහත ගාථා
ධර්මය තේශනා කිරීමට තහේතුවූ දිළිදු බ්රාාහ්මණ තගොවියාට තමන්තේ තකත පාළුමටතේ සිේධිය අනිල යශිර්වාදයක් වූ
බව පැහැදිලි තේ. සිදුවූ යපදාවත් සමඟ දුතකහි ස්වභාව අත්දකින්නට ලැබිණි. එම අත්දැකීම විඳිනින් සිටි
තමොතහොතත් බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ධර්ම තේශනය නිසා ඇතිවූ චිත්ත විේලවතයන් උතුේ තසෝවාන් ඵලයට
පත්මටතේ අවස්ථාව ඔහුට හිනිමටම සියල්ලන්තේ අවධානයට ලක්විය යුතුතේ. තශෝකයට තහේතුවූතේ තමාතේම සිත
බවත් එය සිතතන්ම ඇතිවූවක් බවත් තයෝනිතසෝමනසිකාරතයන් යුතුව වටහාගනිනින් තණ්හාතවන් අත්නිදීම තමාම
කළ යුත්තක් තලස එම දිළිඳු බ්රාාහ්මණයා විසින් වගකීම භාර ගනු ලැබීම සිදුවිය. එහි ්ර තිඵලය වූතේ මගඵල ලැබීතේ
භාගන හිනිමටමයි. තේ අනුව අපට පැහැදිලි වන්තන් කේපන, යපදා, විපත්ති යදිය හරහා උතුේ චතුරාර්ය සතන
අවතබෝධ කරගත හැකි බවයි. විවිධ විපත් හා කරදර කේකතටොලු වලට මුහුණ දුන් විවිධ පුේගලයන් සිය අත්දැකීේ
පිළිබඳව සිතා නිවන් අවතබෝධ කරගත් යකාරය ඊට නිදසුන්ය.

තේ පිළිබඳ සලකා බලා අප මුහුණපාන විවිධ දුක් කේකතටොලු ගැන තනොතැතවනින් ඒවා යශිර්වාදයක් කර ගනිනින්
ජීවිතයට සවිමත්ව මුහුණ දිය යුතුය. ගැටලු තදස ධර්මානුලවලව බලනින් සංස්කාරයන්හි අනිතනතාව දකිනින් විදසුන්
නුවණ වඩවා ගැනීමයි, කළ යුත්තත්. ඒ ඔස්තසේ එළැඹි තමොතහොත වඩාත් සැනසිලිදායක හා අර්ථවත් කර ගත
හැකිය.

එතසේම ඉතා ඉක්මනින් උතුේ නිවන් සුව සාක්ෂාත් කර ගැනීමටද පිටිවහලක් වනු ඇත.

48
 (20) විමසීමම් බ්දහස

සේධර්ම කීර්ති ශ්රී ධේමසිේධී

බස්නාහිර පළාත සහිත
තකොළඹ නව තතොටමුතණ්
්ර ධාන අධිකරණ සංඝ නායක
තකොළඹ තර්ස්ටන් විදුහතල්
සහකාර විදුහල්පති
අධනාපනපති
සූරි මගොඩ සිරිධම්ම හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
මිත්මත් භජස්සු චලොාමණ්
ෙන්තඤ්ර ස නාසනං
විවිත්තං අප්ෙ බ්ග්ම ෝසං
මත්තඤ්ඤු මහෝහි මභොජමන

පින්වත්නි,

කලනාණ නිත්රියන් යශ්රුය කරන්න; ජනාකීර්ණ තනොවු, ජනයාතේ තඝෝෂා නැති ්ර ාන්ත තසේනාසන ඇසුරු කරන්න;
තභෝජනතයහි පමණ දැනතගන වළඳන්න යනු ඉහත සඳහන් ගාථාතේ අදහසයි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතයහි වැඩතවතසන සමතයහි තමම මටමංසක සූත්රි තේශනාව
පැවැත්වූ තසේක. තමහි සඳහන් වන්තන් තලෝකතයහි පහළ වූ කිසිම ශාස්තෘවරතයකු තනො තදසූ කරුණකි. එනේ,
තමන්තේ අඩු පාඩු ඇත්කේ විමසා බලන තලස තම ශ්රුාවකයන්ට පැවසීමයි. තථාගතයන් වහන්තසේ ශ්රුාවකයන්ට එම
පැවරීම කළ තසේක. මටමංසකතයෝ තුන් තදතනකි. එනේ අර්ථ මටමංසක, සංස්කාර මටමංසක සහ ශාස්තෘ මටමංසක
යනුතවනි. අර්ථ මටමංසක නේ දහේ කරුණු පිළිබඳ අර්ථ විමසීමයි. සංස්කාරයන් පිළිබඳ යථාවතබෝධය ලබාගැනීම
සඳහා විමසීම සංස්කාර මටමංසක නනි. තම
ශාස්තෘවරයන් වහන්තසේතේ කාය වාේ ක්රිටයාවන්තේ
නිරවදනතාව විමසීම ශාස්තෘ මටමංසක නේ තේ.

අනුන්තේ සිත්සතන් පිළිබඳ අවතබෝධයක් නැති,

එතහත් විමසීතමන් යේ තරමක් දුරකට ඒ අවතබෝධය
ලබාගත හැකි ශ්රුාවකයා තථාගතයන් වහන්තසේ ඇසින්
රූප දැක කතනන් ශවද අසා ක්තල්ශ ධර්මයන්
නූපදවන බව, උන්වහන්තසේට තකතලස් නැති තහයින්ම
දත යුතුය. තවදුරටත් විමසන විට කණ්හ නනින්
හඳුන්වන පේකේ හා සුක්ක නනින් හඳුන්වන පින්
උන්වහන්තසේට නැතැයි වටහා ගනී. උන්වහන්තසේට
ඇසින් දකින තේ පිළිබඳත් කතනන් අසනතේ පිළිබඳත්
යථාවතබෝධයක් ඇති බව වටහා ගනී. තථාගතයන්
වහන්තසේ තබොතහෝ කලක සිට සියලු කුසල් පුරුදු පුහුණු
කරන ලදැයි වටහා ගනී. තබොතහෝ කලක සිට මහත් පිරිවර ලැබුවත් එයින් මානයට අතිමානයට පත් තනොවූ බව
වටහා ගනී. එතසේම බියට තනො පැනිතණන බවත් කාම සේපත් දුරු කළ තහයින් මටතරාගී බවත් වටහාගනී.

තථාගතයන් වහන්තසේ පිරිස් සහිතව වැඩසිටියත් හුතදකලාව සිටියත් යනිෂයට ගිජුව, යනිෂය තසොයනින් එහි ගැලී
තනොසිටින බව වටහාගනී. යනිෂතයහි ඇතලන පිරිසත් තනො ඇතලන පිරිසත් යන තද පිරිස තකතරහි එක සමාන
කරුණා වම්රි යක් දක්වති.

49
තමා වධයට උත්සාහ කළ තදේදතුන්ටත්, මැරීමට කඩුව අතමෝරා ලුහු බැඳ ය අංගුලිමාලටත් මැරීමට පැනිණි
ධනපාල හස්තියාටත් තම ඖරස පුත්රි රාහුල කුමරුවාටත් එකතසේ කරුණා වම්රි ය දැක්වූ තසේක.

තමතසේ සමහරු තහේතු සාධක විමසා දැනගනිති. අතයක් ශාස්තෘවරයාතගන් විමසා දැනගනිති. බුදුරදුන්තගන් විමසූ
විට තකතලස් දහේ නැති බව ්ර කාශ තකතරති. සීල පරිශුේධත්වය ඇතත් එහි ඇලීතමක් නැත. තමතසේ ශාස්තෘන්
වහන්තසේ ගැන විමසනවුන්ට බුදුරජාණන් වහන්තසේ දේ තදසති. ඒ ධර්මය අවතබෝධ කර ගන්නා ශ්රුාවකයා බුදුරදුන්
සමනක් සේබුේධ යැයි උන්වහන්තසේ තකතරහි ශ්රුේධාතවන් පහදී.

‘දස්සතන්න සේපන්තනෝ’ යනුතවන් කියැතවන්තන් තසෝවාන් මාර්ග ඥානය යි. එම දර්ශන සේපත්තිය ලැබූ විට
බුදුරදුන් තකතරහි අචල ්ර සාදය ඇතිතවයි. එම ශ්රුේධාව තදවියකුට, බඹකුට තහෝ මාරයකුට බිඳලිය තනොහැකිය.
තසෝවාන් මග ඵල ලබාගත් පුේගලයා තම දිවි යතත් නිථනාදෘෂ්ටියක් තනො ගනී. සක්කාය දිේඨි, විචිකිච්ඡා ,
සීලවබතපරාමාස යන සංතයෝජන තුන තසෝවාන් මටතේදී බැහැරවන බැවිනි. තමම තසෝවාන් යදි මග ඵල
ලබාගැනීමට උපකාරවත් වනුතේ කලනාණ නිත්රි යශ්රුයයි. තමම සූත්රිතයහි ‘ේමටසු ධේතේසු තථාගතතො
සමන්තන්සිතවතබෝ’ යන්තනන් කලනාණ නිත්රි යශ්රුය පිළිබඳ දක්වා ඇත.

දිනක් අනඳ තතරුන් විතේකීව වැඩසිටින විට තමබඳු අදහසක් පහළමටය. එනේ, ශාසනතේ අඩක් පවතින්තන්
කලනාණ නිත්රි යශ්රුය නිසාය යනුතවනි. එතසේ කල්පනා වූ උන්වහන්තසේ තම අදහස බුදුරදුන්ට ද දැන්වූහ. එවිට
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කරන තසේක්, යනන්දය එතසේ තනොකියව. කලනාණ නිත්රියන් ඇති බවත්, කලනාණ
නිත්රි සහායයන් ඇති බවත්, කලනාණ නිත්රියන් තකතරහි නැමුණූ බවත් සියලු මාර්ග බ්රාහ්මචරියාව
ඇතිකරන්තන්ය.යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය වඩන්තන්ය. යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය බහුලව පුරුදු කරන්තන්ය. එනිසා
සමනක් දෘෂ්යේතයහි පිහිටයි. සමනක් සමාධිය වඩයි. නිර්වාණාවතබෝධයට උපනිශ්රුය වන බාහිරාංග අතුතරන්
කලනාණ නිත්රි තසේවනය තරේ අන් කරුණක් නැතැයි දක්වා වදාළ තසේක. එබැවින් ශාසනය අඩක් තනොව
සේපූර්ණතයන්ම පවතින්තන් කලනාණ නිත්රියන් තහයිනැයි තදසූ තසේක.

පාප නිත්රියන්තේ යශ්රුය නිසා මහා ධන සිටු පුත්රියාට පැවැති නිවන් දැකීතේ වාසනාව නැතිමට ගිතේය. තදේදත්
තතරුන්තේ යශ්රුය නිසා අජාසත් කුමරුට පැවැති තසෝවාන් මටතේ වාසනාව නැතිව තගොස් පීතෘඝාතක කර්මය නිසා
අපාගත වන්නට සිදුවිය. තබොතහෝ අය පාපනිත්රි යශ්රුයට වැටි තමතලොව සේපතින් පිරිහීන මරණින් මතු අපාගත මට දුක්
විඳිති. නිවන් සැපත ලැබීමට පමණක් තනොව තමතලොව සැප සේපත් ලැබීමටද තහේතු වන්තන් කලනාණ නිත්රි යශ්රුයයි.
අපාය සහාය, අනුේපියභාණි, අඤ්ඤදත්තුහර සහ වචීපරම යදි පාප නිත්රියන් ගැන බුදුරජාණන් වහන්තසේ
සිඟාතලෝවාද සූත්රිතේ දී තපන්වා වදාළ තසේක.

රහතුන් වහන්තසේට කිසි බියක් නැත. යශාවන් සේපූර්ණතයන්ම දුරුතකොට ඇති තහයිනි. එතහයින් ‘අභයූපරතතෝ’
නේ තවයි. භය සතතරක් ඇත. ක්තල්ශ භය, සංසාර භය, දුේගති භය සහ උපවාද භය යනුතවනි. පෘථේජන
සත්වතයෝ තේ සතර භයින්ම බියට පත්තවති. වශක්ෂයන්ට ඇත්තත් බිය තුතනකි. උන්වහන්තසේට දුර්ගති භයක්
නැත. ක්ෂීණාශ්රුවයන් වහන්තසේට බියක් ඇත්තත් නැත. පරඋපවාද බිය නැතත් තබොතහෝ ජනයාට අනුකේපාතවන්
ක්රිටයා පවත්වති.

මුලුේපලවාපී විහාරතයහි තතරුණුතවෝ ගමට පිඬු සිඟා වැඩියහ. උපස්ථායක කුලතගදරට පැනිණි විට යසනයක්
පනවා උන්වහන්තසේ වඩා හිඳුවා, දුවණිය ඒ පිතල්ම නිටි අසුනක හිඳගත්තීය. තව භික්ෂුවක පිඬු පිණිස පැනිණි විට
උන්වහන්තසේ දුටුතේ ගැහැනියක සමඟ එකට වාඩිමට සිටින අයුතරකි. භික්ෂූ තතම තමතසේ සිතීය. “ තේ භික්ෂුව
විහාරතේදි උපශාන්තව සිටී. ඇතුළු ගමට පිඬුසිඟා විත් මාගමුන් සමඟ එකට වාඩිමට හිඳියි.

එතසේ සිතා තතරුන් බත්කිස නිමවා විහාරයට පැනිණ තම කුටියට පිවිසි විට එම සේධිවිහාරික භික්ෂුව තතරුන්ට
අවමන් තකොට විහාරතයන් තනරපනි’යි සිතා තතරුන් වසන තැනට තගොස් අසංවරව පරිතභෝග දිය කළතයන් දිය
තගන මහත් ශවද නඟනින් පා තදේතේය. තතරුණුතවෝ සේධිවිහාරික භික්ෂුව අසංවරව හැසිරීමට තහේතු දැන, තේ
තතතේ මා තකතරහි අපැහැදී අපාගතතේ ය’යි සිතා අහසට පැන නැඟී කැණිමඬල සමීපතයහි පලක් බැඳතගන
වැඩහුන්හ. භික්ෂුව තදොරහැර බලා තතරුන් තනො දැක යපසු යන්නට සුදානේ වන විට තතරණූතවෝ උගුර පාදා ශවද
කළහ. සේධිවිහාරික භික්ෂුව ‘ඔබ වහන්තසේ තමතසේ යනුභාව සේපන්නව සිටියදී මාගමුන් සමඟ එකම අසුතන්
සිටින්තන් ඇයිදැ’යි විමසීය. තතරුණූතවෝ ‘ඔබ වැරැදි තලස දැක ඇතැ’ යි කරුණ පහදා දුන්හ.තමතසේ රහතන්
වහන්තසේ පරානුකේපාතවන් උපවාද පිළිබඳ ඉවසති.

50
ශ්රුේධාව යකාරවතී සේධා සහ අමූලිකා සේධා වශතයන් තද පරිදි තේ. කරුණූ දැන ඇතිවනුතේ යකාරවතී ශ්රුේධාවයි.
අමුලිකා ශ්රුේධාව ගුණ තනොදැන ඇසූ දුටු පමණින් ඇතිවන ශ්රුේධාවයි. තසෝවාන් මාර්ග ඵල ලාභී උත්තමයන්ට
ඇතිවනුතේ යකාරවතී ශ්රුේධාවයි. එම ශ්රුේධාව කිසිතලසකින් කවර කුටවත් තවනස් කළ තනො හැකිය.

සූරේබේඨ, තථාගතයන් වහන්තසේතගන් බණ අසා තසෝවාන් මග ඵල ලබාතගන නිතවසට පැනිණිතේය. ඒ දුටු

මාරයා ඔහුතේ ධර්මාවතබෝධය වැළැක්මටමට සිතා තදතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ, අසූවක් අනුවනඤ්ජන ලක්ෂණවලින්
සමන්විත බුේධතේශය මවාතගන තදොරකඩ සිට ශාස්තෘන් වහන්තසේ පැනිණිතේ යයි පණිවිඩයක් යැමටය.
සූරේබේඨතයෝද පැනිණ වැඳ නමස්කාර තකොට නැවත වැඩම කතළේ කුමක් නිසා දැ’ යි විමසූහ.

එවිට බුේධතේශතයන් සිටින මාරයා , “ සූරේබේඨය, මා නුඹට ධර්මතේශනා කරන විට පැවසුතේ සියල්ල අනිතනයි,
දුකයි, අනාත්මයි යනුතවනි. එතසේ කිතේ වැරැදීමකිනි. ඔතව යත්මය නිතනයි. එය තවනස් තනොතේ යයි සිතට ගන්න
“ යයි කීතේය. එවිට සුරේබේඨ , ‘අේතවේජ වචනා බුේධා’ බුදුවරතයෝ නේ වචන තදකක් නැත්තතෝය. තනො විමසා
්ර තනක්ෂහ තනො තකොට කිසිවක් තනො වදාරති. ඒකාන්තතයන්ම තේ මාරයා වනැ’යි සිතා ‘ නුඹ මාරයා තනොතේදැ’යි
විමසීය. මාරයාට කරකියා ගත හැකි තදයක් නැතිව ‘ඔේ, මම මාරයා ‘ යයි කියා අතුරුදන් විය.

තසෝවාන් පුේගලතයෝ ගති නියතතයෝය. ‘නතත් භවං අේඨමං යදියන්ති’ අට වැනි භවයක් නේ තනොගනිති. තමම
සූත්රිතයන් බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ කායික, වාචසික ක්රිටයා පිළිබඳ විමසා උන්වහන්තසේතේ සේමා සේබුේධත්වය
අවතබෝධ කරගන්නා යකාරය පැහැදිලි තකොට ඇති අතර, කලනාණ නිත්රි යශ්රුය සහ තසෝවාන් මග ඵල ලබාගැනීම
පිළිබඳ කරුණු පැහැදිලි තකොට ඇත.

51
 (21) විස ඉවතලන්නාක් මමන් ොෙ දුරලමු

වැලිගම තකොක්මාදුව
ශ්රී පූර්වාරාම විහාරවාසී
කනංතක් රජමහා විහාර
පරිතේණාධිපති, ශාස්ත්රිපති
චැාවල ඉන්දසාර හිමි

වාණිමජෝව භ ං මග්ගං
අප්ෙස්සත්මථෝ මහද්ධමනෝ
විසං ජීවිතුචාමමෝර
ොොබ් ෙරිවජ්ජමේ
(ධම්මෙද – ොෙ වග්ග )

අද ධර්ම තේශනාව මඟින් පවින් ඉවත්මටතේ වටිනාකම පිළිබඳ කරුණු ටිකක් තපන්වා දීමට අදහස් කරනි. ඒ සඳහා
ඉහතින් දක්වා ඇති දහේ ගාථාව මාතෘකා කර ගනිමු. එහි සරල අදහස තමතසේය. “පිරිවර අඩු, තබොතහෝ ධනය
තිතබන තවතළන්දකු තසොර සතුරු බිය සහිත මාර්ගවල ගමන් තනොකරන්නාක් තමන් ද, තබොතහෝ කාලයක්
ජීවත්මටමට කැමැති පුේගලයකු වස විෂවලින් ඉවත් මට සිටින්නාක් තමන්ද තදතලොවටම හානිදායක සියලු පාපයන්
දුරු කළ යුතුය.”

අතේ තථාගත සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ ඉතා ධනවත් තවතළන්දකු මුල් කරතගන තමම ගාථාව තේශනා කළ
තසේක. කරත්තවලින් ඈත ්ර තේශවල තවතළඳාතමහි යන ඉතා ධනවත් තවතළන්දකු සැවැත් නුවර සිටිතේය. ඔහු
තවතළඳාමට යෑමට තපර විහාරස්ථානයට පැනිණ තමන් යෑමට බලාතපොතරොත්තු වන ්ර තේශවලට වැඩම කිරීමට
සිටින භික්ෂූයන් වහන්තසේද වැඩමවාතගන යෑමට පුරුදුව සිටිතේය. ගමන් අවසන් වන තුරු උන්වහන්තසේට දන් පැන්
පූජා කිරීතමන් හා බණ දහේ ඇසීතමන් ද ඔහු පින් කර ගත්තත්ය. එක් කතලක ඔහු ඉතා ඈත වනගත ්ර තේශයකට
තවතළඳාමට ගිතේය. එම ්ර තේශතේ තසොර සතුරන් ද බහුල විය. තසොරුන් සිටින අනතුරුදායක මාර්ග ගැන
හිතවතුන් මාර්ගතයන් දැනගත් තමම පුේගලයා එම මාර්ගවල තනොගිතේය. ටික දිනක් නතර මට සිටිතේය. තවනත්
මාර්ගවලින් තගොස් තවතළඳාමත් කරතගන කිසිදු කරදරයක් තනොමට නැවත තම නිතවසට පැනිණිතේය. ඔහු සමඟ
වැඩම කළ භික්ෂූයන් වහන්තසේතගන් තමම තතොරතුරු
දැනගත් තථාගත බුදුරජාණන් වහන්තසේ එදින දේ
සභාතේදී එම තතොරතුරු තගනහැර දක්වනින් ඉහත
ගාථාතවන් ධර්ම තේශනා කළ තසේක.

තමම ගාථාතවන් හා කථා පුවතතන් අපතේ ්

ජීවිතවලට ගත හැකි යදර්ශ තබොතහෝ ඇත. තමාතේ
වදනික කටයුතු කරන අතරතුරදී පින් දහේ කර
ගැනීතේ බාධාවක් නැත. තමම පුේගලයා තවතළඳාේ
කරන අතරතුර දන්දීම, බණ ඇසීම සහ භික්ෂූයන්
වහන්තසේට වතාවත් කිරීම යදි වටිනා පින්කේ රැසක්
සිදුකර ගත්තත්ය. එතසේ පින්කේ කරන විට ඔහුතේ
සිතතන් පේ සිතුවිලි බැහැර විය. කරන ලද පින්
බලතයන් ඔහුට සතුරු කරදරවලින් යරක්ෂහා මටමට ද
හැකි විය. වනාපාරික හා රැකියා කටයුතු නිසා පින් දහේ කර ගැනීමට තේලාවක් නැතැයි ්ර කාශ කරන අද සමාජතේ
තබොතහෝ තදනකුට තමම වනාපාරිකයාතගන් ලබා ගත හැකි යදර්ශ තබොතහෝ ඇත. තමන්තේ හා තම අඹු දරුවන්තේ
පැවැත්ම තවනුතවන් කරන වනාපාර හා රැකියා දැහැනි විය යුතුය. එවිට පවට තයොමු මටමක් නැත. පාප යනු
පුේගලයකුතේ ් ජීවිතය අපිරිසුදු කර ඔහු සතර අපායට පැනිණමටමට උපකාරී වන නරක ක්රිටයාවන්ය. ඒ ක්රිටයාවන්ට
තලෝභ, ේතේෂ, තමෝහ යන අකුසල් තච්තනා මුල් තේ. එවැනි නරක තච්තනා පදනේ කරතගන තම සිත, කය, වචන
යන තුන්තදොරින් සිදුකරන ක්රිටයාවන්තේ ්ර තිඵල තමතලොව පමණක් තනොව සසර පුරා කරදර විපත් පමුණුවයි.
“පාපකාරි උභයත්ථ තේපති” යන බුදුවදතනන් එය පැහැදිලි තවයි. එනිසා තමතලොව හා පරතලොව සැනසීම පිණිස
පාපයන්තගන් ඉවත් විය යුතුය.
52
විතශේෂතයන්ම පස් පේ නනින් හඳුන්වන පරපණ නැසීම, තසොරකේ කිරීම, වැරැදි තලස කේ සැප විඳීම, තබොරුකීම,
මත්වතුර හා මත්ද්රතවන භාවිතය අත්හළ යුතු අතර ඒවාට අනුබල ලබා දීමද තනොකළ යුතුය. පේ කරන විට
තාවකාලික සතුටක් ලැබුණත් එහි ්ර තිඵල දිගුකාලීන පසුතැවිල්ලට තහේතුතවයි.

කරන කලට පේ මීරිය මී තසේ

විඳින කලට දුක් දැඩිතවයි ගිනි තසේ

තමය තලෝවැඩ සඟරාතේ එන්නකි. එය නිරතුරුව සිහිපත් කරනින් පතවන් ඉවත් මට තදතලොව සැනසීම උදා කර
ගැනීමට උනන්දු වන්න. උතුේ බණට සිත් තයොමු කිරීතේ පින් බලතයන් නිවනින් සැනසීම ලැතවවා!

53
 (22) ශ්රෙද්ධාව ධන කි බල කි

මහරගම සිරි වජිරඤාණ දහේ පාසතල් ්ර ධානාචාර්ය

ශාස්ත්රිපති, පණ්ඩිත
හක්මන සුමනසිරි හිමි

නමමො තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

කාරුණික පින්වතුනි,

දස්සනචාමමො සීලවතං
සද්ධම්මං මසොතුමිච්ඡති
විමන ො මච්මඡර මලං
සමේ සද්මධො ති වුච්රති

සිල්වතුන් දක්නට කැමැති තේද සේධර්මය අසන්නට කැමැති තේ ද, මසුරු මල හැර දන් පින් තකතර් ද ඔහු
ශ්රුේධාවන්තයා යැයි කියනු ලැතව.

බුේධධර්මය භක්තිතගෝචර යගමක් තනොව බුේධිතගෝචර ජීවන ්ර තිපදාවකි. බුදු දහතමහි රහස් නැත. ශ්රී සේධර්මතේ
අන්තර්ගතය විමසන්නට, ්ර ශ්න කරන්නට, සාකච්ඡා කරන්නට පූර්ණ නිදහස හිනිව ඇත. එතසේ කරන්නහුට
සේබාධක පමුණුවන්තන් ද නැත. ්ර ශ්න කිරීම හා සාකච්ඡා කිරීම අපායගානි වරදක්ද තනොතේ. යගේ ඉතිහාසතයහි
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තරේ චින්තන නිදහස අගැයීමට
ලක් කළ තවනත් ශාස්තෘවරතයකු නැතැයි කීම
අතිශතයෝක්තියක් තනොතේ.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ දහම විවෘත වූ

තරමට ම බබළන්තන්ය, වැසුණු තරමට එහි බැබ ශමක්
තනොවන්තන් ය යනු බුªේධතේශනාවයි. නිදහස්
චින්තනතයන් විමසීතමන් හා පරීක්ෂා කිරීතමන්
තතොරව හුතදක් තගෞරවය, භක්තිය හා බිය පදනේ
කරතගන විශ්වාසයන්හි බැස ගැනීම හා ඇදැහීනම
භක්තියයි. තලොව පවත්නා තසසු සියලු යගේවලට
පදනේ මට ඇත්තත් භක්තිය යි. බුදුදහතේ ඇත්තත්
භක්තිය තනොව ශ්රුේධාවයි.

අන්ධ විශ්වාසය ඇති තැන ්ර ශ්න කිරීමක් නැත.

විමසීමක් ද නැත. සියලු බල ශක්තීන් ඇතුළත් නිවැරැදි එකම සතනය තමය බවත් තමයින් බැහැර අන් මඟක් නැති
බවත් විමසා බැලීමකින් තතොරවම පිළිගනී. බියමටම තහවත් තැති ගැනීම නිසා එයින් අත්නිදීමට තබොතහෝ තදනා
තනොතයක් යකාරතයන් අන්ධ විශ්වාසයන්හි එල්බ ගනිති. එතසේම අවිචාරවත්ව තනොතයක් තේ පිළිගනිති.
විමසීතමන්, පරික්ෂාතවන් තතොරව හුදු තගෞරවතයන් පමණක්ම කටයුතු කරන තාක් කල් භක්තිය වැතේ.

බුේධ, ධේම, සංඝ යන තතරුවන් පිළිබඳ සිතත් ඇතිවන ්ර සාදය, තගෞරවය, බුේධිතගෝචර පිළිගැනීම හා කේමවිපාක
පිළිබඳ ඇතිවන අවතබෝධාත්මක විශ්වාසය තහවත් පිළිගැනීම ශ්රුේධාවයි. සිල්වත්, ගුණවත්, නැණවත් පුේගලයකු
තුළ තතරුවන් තකතරහි සැබෑවට ශ්රුේධාව පිහිටියා වන්තන් සියලු සසර දුක් දුරු තකොට නිවන පසක් කර ගැනීමට
බුදුරජාණන් වහන්තසේ එකම අසහාය ශාස්තෘන් වහන්තසේ හැටියට පළමුවැනුව ඇතිකර ගන්නා අවතබෝධාත්මක
විශ්වාසය නිසාතවනි. (නත්ථී තේ සරණං අඤ්ඤං බුේතධෝ තේ සරණං වරං) උතුේ වූ සේධර්මය සංසාර විමුක්තිය
සදහා පානය කිරීමට අවැසි දහම ඔසුව තලස පිළිගැනීතමනි.

54
 (නත්ථී තේ සරණං අඤ්ඤං ධේතමෝ තම සරණං වරං) එතසේම දහේ මඟ අනුගමනය කර සසර දුක් තකළවර තකොට
නිවන් පසක් කළ යර්ය සංඝරත්නය යදර්ශ දායකයන් තලසද සසර දුකින් නිදීම පිණිස එතුමන් පිහිටාධාර
වන්තන්යැයිද සතුටු සිතින් පිළිගැනීතමනි. (නත්ථීතේ සරණං අඤ්ඤං සංතඝෝ තේ සරණං වරං) කරනු ලබන යහපත්
(කලනාණ) තහෝ කරනු ලබන අයහපත් (පාප) ක්රිටයාවන්ට තහොඳ තහෝ තනොතහොඳ එනේ, යහපත් තහෝ අයහපත්
්ර තිඵල ලැතබනවා යන විශ්වාසය ඇතිකර ගැනීතමනි. (යං කේමං කරිස්සානි කලනාණං වා පාපකං වා තස්ස
දායාතදෝ භවිස්සාමී ති) එනේ කර්ම හා කර්මඵල විශ්වාස කිරීතමනි. තේ කරුණු තකතරහි නියමාකාරතයන් විමසා
දැන තගන සිතතහි ඇතිකර ගන්නා වූ බලවත් විශ්වාසය ශ්රුේධාව නේ තේ. තබෞේධයකු වන්තන් කර්මය සහ
පුනර්භවය පිළිගැනීම නිසයි. තේ යත්මභවතයන් අනතුරුව සියල්ල අවසන්තේ යැයි යමකු සිතන්තන් නේ ඔහු
තබෞේධයකු තනොතේ. අප සියලු තේ සිදු කරන්තන් නැවත ඉපදීමක් ද කරන, කියන, සිතන යහපත් වූ තහෝ අයහපත්
වූ ක්රිටයාවනට ඊට අනුරූප වන යකාරතයන් විපාක ද ඇතිය යන පිළිගැනීම සහිතවය.

එක්තරා අවස්ථාවක යලවක යක්ෂයා බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් ඇසූ ්ර ශ්නය වූතේ නිනිසාට ඇති ඉහළම වස්තුව
කුමක්ද යන්නයි. (කිංසූධ විත්තං පුරිසස්සතසේඨං) බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ පිළිතුර වු ූ තේ නිනිසාට ඇති ඉහළම
වස්තුව නේ ශ්රුේධාව බව යි (සේධීධ විත්තං පුරිසස්ස තසේඨං) එපමණක් තනොව ශ්රුේධාව සියලුම කුසල් දහේ
වැඩීමට මුල්තේ. (සේධා මූලිකා සවතවපි කුසලාධේමා) ශ්රුේධාතවන් තලෝතකෝත්තර සුව පමණක් තනොව තලෞකික
සුවය ද තගන තේ. (තලෝකියතලෝකුත්තර විපාක සුඛං යවහති) සැදැහැ ගුණතයන් යුත් තැනැත්තා ජාති ජරාදි දුක්
නැති කරයි. (සේධා ධුතරන පටිපන්නානංජාති ජරාදී දුක්ඛං පටිබාහති) ගුණතයන් දිළිඳුකම නැතිතකොට ගුණතයන්
තපොතහොසත් කිරීමට ශ්රුේධාව මුල්තේ. (ගුණදාළිේදියං වූපසතේති) එපමණක් තනොව තුන්තරා තබෝධිය ්ර තනක්ෂ කර
ගැනීමට අතනවශන වු සතිසේතබෝධනාංගාදි තබෝධිපාක්ණක ගුණ රත්නයන් ලැබීමට තහේතු වන්තන්ද ශ්රුේධාවයි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ බුේධ ශ්රුාවකයන් තුළ යර්ය ධන සතක් තිබිය යුතුබව වදාළ තසේක. ඒ අතර ශ්රුේධාව හා ්ර ඥාව
ගුණ යුවළකි. සාර්ථක ජීවිතයක පදනම නේ ශ්රුේධාව හා ්ර ඥාව තදක සමතසේ පිහිටා තිබීම යි. ශ්රුේධාව අඩුව ්ර ඥාව
බලවත්වූ විට ඒ පුේගලයා වකරාටික පුේගලතයකු තේ. (බලවපඤ්තඤෝ මන්දසේතධෝ තක්රාටික පක්ඛං භජති)
්ර ඥාව අඩුව ශ්රුේධාව බලවත් වූ විට ඒ තැනැත්තා නුවණ මඳ පුේගලයකු තේ. බුදුසසුතනහි ඇතිගුණ රුවන් උපදවා
ගැනීමට නේ ශ්රුේධා ්ර ඥා තදක සමව තිබිය යුතු ය. බියකරු සසර සයුතරන් එතතරමටමට කාම, භව, දිේයේ හා
අවිේජාදී චතුර්විධ ඕඝයන් (සැඩ දිය පහර) ජය ගැනීමට ශ්රුේධාව මුල්තේ. (සේධාය තරති ඕඝං) දුක් සහිත සසර
ගමතන්දී පිහිට පිණිස පවතින මාර්තගෝපකරණ වශතයන් ගත්කල ශ්රුේධාවට වැදගත් තැනක් හිනිතේ. (සේධා
බන්ධන පාතථයනං)

වරක් බුදුරජාණන් වහන්තසේ ම දක්වා ඇති පරිදි තමන් වහන්තසේට අතගෞරව කරන පුේගලයන් තදතදතනකි. එනේ,
ේතේෂ සහගතව තබොරුතවන් බුදුරජාණන් වහන්තසේට නිගා කරන්නා හා වැරැදි අවතබෝධතයන් යුත් තමෝඩ
ශ්රුේධාවන්තයා යන තදතදනාය. සියලු බුදුවරයන්තේ අනුශාසනාව නේ සියලු පාපයන්තගන් වැළැකී කුසල් දහේ සිදු
තකොට සිත පිරිසිදු කරගත යුතුය යන්නයි. සියලු යහපතට ශ්රුේධාව මුල්වන බැවින් ශ්රුේධාතවන් තතොරව බුදුසසුතනන්
ලබාගත හැකිතදයක් තනොවන්තන්ය. එබැවින් සැබෑ තබෞේධයාට ශ්රුේධාව ධනයකි; බලයකි. එතසේම සැපයකි.
එතමන්ම ශ්රුේධාව බීජයකි. අලියාතේ අවයව අතර තහොඬවැල ඌට අතිශයින්ම උපකාර වන අංගයකි. එය නැතිව
කිසිත් කළ තනොහැකිය. ශ්රුේධාවත්, අලියාතේ තහොඬවැලට උපමාකර ඇත්තත් සියලු කුසල් දහේ රැස් කිරීමට
ශ්රුේධාව මුල්වන බැවිනි.

තේ අනුව බලනවිට, ්ර ඥාව පාදකතකොටතගන ශ්රුේධාව තගොඩනඟා ගත යුතු අතර ශ්රුේධාවත් ්ර ඥාවත් යන
තදඅංශයම සමාන්තරව වර්ධනය කර ගත යුතුව ඇත.

55
 (23) සසර ගමමන් නැවැතුම මසො ා

පදවි ශ්රී පුර

රාජමහා විහාරාධිපති
ශ්රී ධර්මාතලෝක විදනායතන
පරිතේණාධිපති
ශාස්ත්රිපති, රාජකීය පණ්ඩිත
චරම්බන්කුලමම්
සිරිධම්ම හිමි

නතමෝතස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

කිංසු ජමන්ති පුරිසං – කිංසු තස්ස විධාවතී

කිංසු සංසාර මාො ප – කිංසු තස්ස ෙරා ණං
තණ්හා ජමන්ති පුරිසං – චිත්තමස්ස විධාවතී
සන්මතො සාංසාර මාො ප – චම්මං තස්ස ෙරා ණං

කාරුණික සුපින්වතුනි,

එක් දිනක් මධනම රාත්රීන යාමතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ වැඩ සිටි තේතවනාරාමයට එළියක් වැටුණා. ඒ
යතලෝකතයන් තේතවනාරාමය සේපූර්ණතයන්ම බබළන්නට පටන් ගත්තා. තේ විධියට තේතවනාරාමය
යතලෝකමත් වුතණ් බුදුරජාණන් වහන්තසේ ළඟට පැනිණි තේවතාවකු නිසයි. බුදුන් වහන්තසේ හමුමටමට තදවියන්
පැනිතණන්තන් රා්රි තේ මධනම යාමතේදීයි. දවතසේ තසසු තේලාවල බුදුරදුන් හට තබොතහෝ ජනයාතේ හිත සුව පිණිස
චාරිකාතේ තයතදන්නත්, ධර්ම තේශනා කරන්නත්, තිබීම තහේතුතවන් තදවියන්තේ ්ර ශ්නවලට උත්තර තදන්න
තවන්කර තිතබන්තන් රා්රි තේ මාධනම යාමයයි. තදවියන්තේ පිතන් හැටියට තදවියන් සිටින තැනත් යන එන
තැනත් යතලෝකමත් තවනවා. තමම තේවතාවා බුදුරජාණන් වහන්තසේ ළඟට එන විට ේරතේශයම යතලෝකමත්
වුණා. තේවතාවා බුදුරදුන් සමීපයට පැනිණිතේ ්ර ේශ්නයක් විමසන්නයි.

තමම තේවතාවා බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් විමසන ්ර ශ්නය නේ, “ස්වාමීනි බුදුරජාණන් වහන්ස, සත්වයා
උපදවන්තන් කවුද? ඒ සත්වයාතේ
එහා තමහා දුවන්තන් කවරක්ද?
සංසාරයට යතේ කවුද? ඒ
තැනැත්තාට පිහිට වන්තන් කුමක්ද?”
කියායි. බුදුන් වහන්තසේ ්ර ශ්නවලට
පිළිතුරු දුන්තන් තමබඳු ගාථාවකින්.

තණ්හා ජමන්ති පුරිසං – චිත්තමස්ස

විධාවතී
සන්මතො සංසාර මාොදි – චම්මං
තස්ස ෙරා ණං

පුරුෂයා උපදවනු ලබන්තන තෘෂ්ණාව විසින් – දුවන්තන් ඔහුතේ සිතයි

සංසාරයට යතේ සත්වයායි– ඔහුට පිහිට වන්තන් කර්මයයි

මුල් ගාථාතවන් ්ර ශ්න සතරක් එක කාරණයක් ගැන අසා තිබුණත්, ්ර ශ්න වශතයන් සතරක් තිබුණත්, ඒ සතර තවන
තවනම අරතගන ඒවාට බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාළ පිළිතුරු ගැන අපි විමසා බලමු.

තේවතාවාතේ පළමු වැනි ්ර ශ්නය, පුරුෂයා උපදවන්තන් කවුද යන්නයි.

56
 ඒ ්ර ශ්නයට බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදන පිළිතුර ‘තෘෂ්ණාව’ විසින් පුරුෂයා උපදවනු ලබනවා කියායි. තමතැන
පුරුෂයා උපදවනවා යැයි කීවාම ස්ත්රීනන් උපදවන්තන් නැේද කියා තකනකුට සිතතන්න පුළුවන්. බුදුරජාණන්
වහන්තසේ පුරුෂයා කීතේ පිරිනින්ට පමණක් තනොව සියලු සත්වයන්ටයි.

සත්තවෝත්පත්තිය යනු සත්වයන්තේ ඉපදීමයි. එහි විධි සතරක් තිතබනවා. අණ්ඩජ, ජලාබුජ, සංතසේධජ ,සහ
ඕපපාතික යන සතරයි. සමහර සත්වයන් බිත්තරවලින් උපදිනවා. ඒ සතුන්ට කියන්තන් ‘අණ්ඩජ’ කියායි. දළඹුව
(ගර්භාෂය) ඇතුළත එනේ මේකුතසේ උපදින මනුෂනයන්,ගවයන් යදි සතුන් ‘ජලාබුජ’ කියා කියනවා. දියතසතවල්,
තරොඩු, කුණු යදිය පරණ වන විට ඇතිවන මැසි මදුරු යදීන් ‘සංතසේධජ’ සත්වයන්. සේපූර්ණ ශරීර සහිතව
පහළවන තදවියන්, බ්රාහ්මයන් යදීන් ‘ඕපපාතික’ නනින් හැඳින්තවනවා.

ඉහත කවර ක්රිමයකින් සත්වයකු උපන්නත් ඒ සත්වයාතේ උේපත්තියට තහේතු වන්තන් තෘෂ්ණාවයි. තෘෂ්ණාව යනු
ඇලීමයි. ‘නන්දිරාග සහගතා තත්රි තත්රිාභිනන්දති.’ යේ කිසි තදයක තහෝ යේ භවයක තහෝ සිතත් සතුට ඇතිමට
ඇතලන්තන් තෘෂ්ණාව නිසයි. තේ තෘෂ්ණාව, තණ්හාව, යශාව, ඇලීම ්ර ධාන තකොටස් තුනක් තලස දැක්විය හැකියි.
කාම තණ්හා, භව තණ්හා සහ විභවතණ්හා යනුතවනි. රූප ශවදාදී කාම වස්තු ගැනත් ඒ කාම වස්තු ලබා ගන්නට
හැකි තලෝක ගැනත් ඇලීමට කාම තණ්හා කියා කියනවා. බ්රාහ්ම තලෝක යදිය සදාකාලිකයි කියා ඇති කර ගන්නා
යශාව භව තණ්හාවයි. පරතලොවක් නැත කියා තේ භවය ගැන සිත අලවා ගැනීම (උච්තේද ද්රතෘෂ්ටිය) විභව තණ්හාව
නනින් හැඳීන්තවනවා.

ඊළඟට තේවතාවා බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් විමසා සිටින්තන්, සත්වයාතේ නිතර එහා තමහා ඇවිදින්තන්
කවරක්ද කියායි. එයට බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ පිළිතුර වූතේ ‘චිත්තමස්ස විධාවතී’ (දුවන්තන් ඔහුතේ සිතයි)
යනුතවන්. සිත සුළඟ වතගයි. සුළඟ කාටවත් තපතනන්තන් නැහැ. එතහත් සුළඟ තිතබන බව දැතනනවා. ඒවාතේ
සිතත් අපට තපතනන්තන් නැහැ. එතහත් සිත තිතබන බව නේ තහොඳින්ම වැටතහනවා. සුළඟ එක තැනක නතර මට
තිතබන්තන් නැතුවා වාතේම සිතත් නතරමට තිතබන්තන් නැහැ. නිතරම ගමන් කරනවා.

තේවතාවා ඊළඟට බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් විමසන්තන් (කිංසු සංසාර මාපාදී) සංසාරයට යතේ කවුද කියායි. ඒ
්ර ශ්නයට බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදන පිළිතුර වන්තන් (සංතතෝ සංසාර මාපාදි) එනේ සත්වයා සංසාරයට පැනිණියා
යනුතවනුයි. තමහිදී සත්වයා හා සංසාරය යනුතවන් හඳුන්වන්තන් කුමක්දැයි දන ගනිමු. කාම, රූප, අරූප යන භව
තුතන් යේතකතනක් යේ තදයක් ඇතලනවා නේ ගැතලනවා නේ ඒ තමයි සත්වයා. එම සත්වයා කාම, රූප, අරූප
යන භව තුතන් එහාට තමහාට ගමන් කිරීම භවය නේ වනවා.

තේවතාවා අසන සතරවැනි ්ර ශ්නය වන්තන්, ‘කිංසු තස්ස පරායණං’ එනේ ඔහුට ඇති පිහිට කුමක්ද කියායි. තමයට
බුදුරජාණන් වහන්තසේ ලබාතදන උත්තරය වන්තන් ‘කේමං තස්ස පරායණං’ ඔහුට තිතබන පිහිට කර්මයයි
යනුතවන්. බුදුරදුන් කර්මය පිළිබඳ තේශනා කතළේ ‘තච්තනාහං භික්ඛතේ කේමං වදානි’ එනේ ‘මහතණනි,මම
තච්තනාවට කර්මය යැයි කියනි’ කියායි. එවිට කර්මය කීවත් තච්තනාව කීවත් තදකක් තනොව එකක්ම බව
කියැතවනවා.

සංසාරතේ වාසය කරන සත්වයා තැනින් තැන උපදින්තනත්, ඉපදිලා සැපත්, දුකත් තදකම ලබන්තනත් තම තමන්
කර ගන්නා කුශල හා අකුශල කර්ම නිසා බව ඉහත ධර්ම කරුණු තුළින් කා හටත් පැහැදිලි වන්නට ඇති. එයින්
අකුශල කර්ම සංසාරය දීර්ඝ මටමටත් දුක් ලබා දීමටත් තහේතුවනවා. සංසාරතේ සැප ලැබීමටත් සසර තකටි මටමටත්,
සසතරන් ගැලමටමටත් සත්වයාට පිහිට වන්තන් යධාර වන්තන් කුශල කර්මයි. එතහයින් කුශල ධර්මයන්
දියුණුතකොට නිවන් සුව ලබා ගැනීමට අධිෂ්ඨාන කරගනිමු.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි!

57
 (24) සිමතහි බැමදන මචමලස් මල

මුල්තල්රියාව, ශ්රී නීලමල්ලිකාරාමස්ථ

සිරි සුමනනන්ද පිරිතවතනහි
නිතයෝජන පරිතේණාධිපති
මගෞරව ශ්ාස්ත්ර මේ ප, රාජකී ෙණ්ඩිත
මසෝමපුර සිරි සුධම්ම හිමි

මතඩනුත් දිතයනුත් ඔවබට විත් සුපිපී තසෞමන සුගන්ධය දසතදස පතුරුවන්නා වූ පියුමක් තසේ, තකතලස් භරිත තලෝ
තුළම පහළ වූ නමුදු ක්තල්ෂතේ තනොතැවරී උත්තරීතර භාවයට පත් අධනාත්මීය ගුරුවරයාණන් උන්වහන්තසේ ය.
බුදු පියාණන් නිරන්තරව වදාතළේ සිහිතයන්, මටර්යතයන් හා නුවණින් කටයුතු කරනින් ඒ ඒ තමොතහොතත්දීම
තකතලස් ටික ටික තහෝ ක්ෂය කර හරින තලසයි. ඒ සඳහා අප තයෝනිතසෝමනසිකාරතයන් ක්රිටයා කළ යුතුය.

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
අනුපුබ්මබ්න මම්ධාවි
මථොචමථොචං මණ් මණ්
චම්මාමරො රජතස්මසේව
බ්ද්ධමම් මල මත්තමනෝ
(ධම්මෙද – මල වග්ග )

රන්කරුවකු තනොතයක් උපක්රිමතයන් ස්වර්ණතයහි මල

ඉවත් කරන්තන්ද එතලසින් නුවණැත්තා සිතත් බැතඳන
රාගාදි මල අනුක්රිමතයන් දුරුකරයි.

ස්වකීය චිත්ත සන්තානය තුළ ක්තල්ශ මරුවන්තේ

සදාකාලික අභාවය සිදුතකොට සසර ජයගත්
භාගනවතුන් වහන්තසේ තලෝකයම කරුණා රසතයන් හා
විමුක්ති රසතයන් නහවනින් තලෝ සත තවත දහේ වර්ෂා
වැස් වූ තසේක. මතඩනුත් දිතයනුත් ඔවබට විත් සුපිපී
තසෞමන සුගන්ධය දසතදස පතුරුවන්නා වූ පියුමක් තසේ,
තකතලස් භරිත තලෝ තුළම පහළ වූ නමුදු ක්තල්ෂතේ
තනොතැවරී උත්තරීතර භාවයට පත් අධනාත්මීය
ගුරුවරයාණන් උන්වහන්තසේ ය. බුදුපියාණන්
නිරන්තරව වදාතළේ සිහිතයන්, මටර්තයන් හා නුවණින්
(යතාපි සේපජාතනෝ සතිමා) ඒ ඒ තමොතහොතත්දීම (තත්ථ තත්ථ විපස්සති) ක්තල්ෂයන් ටික ටික තහෝ දියාරුකර
හරින තලසයි. (තථෝක තථෝකං නිවාරතේ) ඒ සඳහා අප තයෝනිතසෝමනසිකාරතයන් කටයුතු කළ යුතුය.

ඇතලන ගැතටන යකාරයට සිදුවන මනසිකාරයට අතයෝනිතසෝමනසිකාරය යන වචනය භාවිත තකතර්. එම

අතයෝනිතසෝමනසිකාරය මඟින් සිත තුළ ඇලීම ගැටීම වර්ධනය මට දුකට පත්මටම සිදුතේ. දුකින් විමුක්ත මටමට නේ
ඇලීම, ගැටීම, වැළැතකන යකාරයට මනසිකාරය පුහුණු කළ යුතුමය. තනොඇතලන, තනොගැතටන යකාරයට
මනසිකාරය සිදුතකතර් නේ එය තයෝනිතසෝමනසිකාරය නනින් හැඳින්තේ. එමඟින් සිත තුළ උපදින දුකින් විමුක්ත
විය හැකිය.තමහි සතනතාව නුවණින් සිතා බලන විට දර්ශනය තේ. යමකුතේ සිත තුළ රාගය පවතින්තන් නේ
ඇතලන යකාරයට මනසිකාරය සිදුතේ. එතසේම යමකුතේ සිත තුළ ේතේශය තිතව නේ ගැතටන යකාරයට
මනසිකාරය සිදුතේ. අතයෝනිතසෝමනසිකාරයට සිත තුළ පවත්නා රාගයත් ේතේශයත් උපකාරී තේ. එබැවින් රාගය,
ේතේශය සිත තුළින් ්ර හීනණ කිරීමට නේ අතයෝනිතසෝමනසිකාරය තයෝනිතසෝමනසිකාරය බවට පත් කළ යුතුය. තේ
සඳහා බුදුදහතමන් තපන්වාතදන චිත්ත අභනාසය ‘ඉන්ද්රීිය භාවනාව‘ නනින් හඳුන්වා දී ඇත.

මනසිකාරය සිදුවන්තන් ඇස, කන යදි ඉන්ද්රිවයන්ට රූප, ශවද යදිය ගැතටන තමොතහොතත් ය.

58
ඒ අවස්ථාතේ ම එම මතනෝමය ස්වභාවය තම සිත තුළින් දැක (දර්ශනය තකොට) එම සිතුවිලිවලින් සිදුවන ඇලීම,
ගැටීම නිසා හටගන්නා විපත්තිවල භයානකකම ගැන තමතනහි කරන්නට පුහුණූ මටතමන් අතයෝනිතසෝමනසිකාරය
තයෝනිතසෝමනසිකාරය බවට පත්කළ හැකිය. එම පුහුණුව නැවත නැවත කිරීතමන් තයෝනිතසෝමනසිකාරයට
ේරාේත විය හැකිය. (“තතසානං ධේමානං භාවිතා බහුලීකේමා සච්චානුපත්ති තහොති” (චංකී සූත්රිය –මේඣිම
නිකාය)

බුදුන් වහන්තසේතේ කාලයට තපර සිටි ඍණවරුන් විසින් ද භාවනා නේ වූ චිත්ත අභනාස සකස් කරන ලේතේ
මනසිකාරය තයෝනිතසෝමනසිකාරය කිරීමට බව තපතන්. එතහත් එම භාවනා අභනාස මගින් සිදුවන්තන් එම
භාවනාවල තයදී සිටින අවස්ථාවට පමණක් තයෝනිතසෝමනසිකාරය සීමා මටමයි. එයින් දිේඨධේම සුඛ විහරණයක්
ලැතබන බව සල්තල්ඛ සූත්රිතේශනතේදී (මේඣිම නිකාය) බුදුන් වහන්තසේ තපන්වා දී තිතව. ඉන්ද්රීිය භාවනා සූත්රි
තේශනාව අවසානතේ තිතලෝගුරු බුදුන් වහන්තසේ තමතසේ තපන්වා තදන තසේක.

“ඉතිතකො යනන්ද තදසිතා මයා අරියස්ස විනතේ අනුත්තරා ඉන්ද්රීිය භාවනා තදසිතතො තසතඛො පටිපදා තදසිතතො
අරිතයො භාවිතින්ද්රිවතයො”

‘යනන්දය, තේ යකාරතයන් මා විසින් යර්ය විනතේ අනුත්තර ඉන්ද්රිවය භාවනාව තේශනා කරන ලදී. එතමන්ම
යර්ය මාර්ගතේ පුහුණුවන්නන්තේ ්ර තිපදාව තපන්වා තදන ලදී.එතසේම යර්යන්තේ පුහුණු වූ ඉන්ද්රිවයන් තේශනා
කරන ලදී.’

තමමඟින් අතයෝනිතසෝමනසිකාරය තයෝනිතසෝමනසිකාරය බවට පත්තකතරන භාවනාමය ්ර තිපත්ති ශික්ෂණය

දක්වා ඇත. එය නුවණින් තමතනහි කර අවතබෝධ කර ගන්නා බුේධිමතුන්ට තකතලස් ්ර හීනන කිරීතේ පහසු මාර්ගය
වන්තන් නිනිස් ජීවිතය හා සංසාර ගමන රඳා පවත්නා අතයෝනිතසෝමනසිකාරය තයෝනිතසෝමනසිකාරය බවට පත්
කිරීතමන් බව අවතබෝධ තේ. ඒ සඳහා ඉන්ද්රීිය භාවනාව උපකාරිතේ.

තකතලස් සිතුවිලි සංවර තකොට සිතින් පලවා හැරීතමන් තතොරව නිනිසාට යහපත් නිනිසකු විය තනොහැකිය. නිනිසා
අයහපත් වන්තන් ඔහුතේ අතයෝනිතසෝමනසිකාර නිසාය. පුේගලයා උසස් තහෝ පහත් වන්තන් ඔහුතේ චරියාව
මතයි. යගේ තේදයකින් තතොරව සෑම නිනිසකුම යහපත් තැනැත්තකු මටම අතනවශන තේ. සෑම යගමකින්ම නිනිසා
යහපත් විය යුතු බව උගන්වනු ලැතව. එතහත් ඔහුට යහපත් මටමටත් සසතරන් නිදීමටත් මනැස මුල්කරගත්
මාර්ගයක් තපන්වා තදන්තන් මහා දාර්ශනික බුදුන් වහන්තසේය.

අපතේ සිතතහි වත්මන් තමොතහොතත්ද පවතින්තන් මනසිකාරය තහවත් තමතනහිමටම බව ඔබට දැකිය හැකිය. එය
තකතසේ සිදුවන්තන්ද කියා දර්ශනය කරනින් ඇලීම, ගැටීම සිදුතනොවන යකාරයට සිත සකස් කරගත යුතුය.සිතුවිලි
දකින සිහිනුවණින් යුතුව (සති සේපජඤ්ඤතයන්) වාසය කරන තැනැත්තාට තේ ජීවිත කාලය තුළදීම රාගයත්
(ඇලීම) ේතේශයත් (ගැටීම) ්ර හීනන තකොට අනාගානියකු විය හැකි බව ඉතා පැහැදිලිව දක්වා ඇත. එමඟින් මනැතසේ
තකතලස් ්ර හීනන මටම වෑතේ නිට තගමට යන්නාතසේ ක්රිම ක්රිමතයන් සිදු වන බව තපන්වා දී තිතව. තේ අනුව ඔබතේ
මනසිකාරය තහවත් තමතනහිමටම තකතරහි අවධානය තයොමු තකොට එහි ස්වභාව අවතබෝධ තකොට තගන
තනොඇතලන, තනොගැතටන යකාරයට සිත සකස් කරගැනීම සුදුසු තේ. තමතසේ තයෝනිතසෝමනසිකාරය ්ර ගුණ කර
ගැනීමට අද අදම කටයුතු සලසා ගනිත්වා!

59
 (25) සි ලු බුදුවරුන්මග් අනුශ්ාසනාව

තේරාතදණිය උඩඊරියගම තදතවොල්තකොන

රාජමහා විහාරාධිපති
රාජකීය පණ්ඩිත, ශාස්ත්රිපති
දුම්බර මසෝරත හිමි

නතමොතස්ස භගවතතො අරහතතො

සේමා සේබුේධස්ස

සබ්බ ොෙස්ස අචරණං

කුසලස්ස උෙසම්ෙදා
සචිත්ත ෙරිම ොදෙනං
එතං බුද්ධානසාසනං

අනූෙවාමදො අනුෙ ාමතො

ොතිමමොක්ම ර සංවමරො
මත්තඤ්ඤුතා ර භත්තස්මිං
ෙන්තං ර ස නාසනං
අධිචිත්මත ර ආම ොමගො
එතං බුද්ධානසාසනං

කාරුණික පින්වතුනි,

දිනක් අතේ තථාගත බුදුපියාණන් වහන්තසේ

සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතේ දී මහා සංඝරත්නය
ඉදිරිතේ සත් සේමා සේබුදුවරයන් වහන්තසේ පිළිබඳ
විස්තරයක් කරනින් වැඩ සිටියා. එහිදී අග්රව උපස්ථායක
යනන්ද තතරුන් වහන්තසේ, ඒ බුදුවරයන් වහන්තසේතේ
අනුශාසනාව කුමක්දැයි බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන්
විමසූවා. ඊට පිළිතුරු වශතයන් අප බුදුරජාණන්
වහන්තසේ එම අනුශාසනාව තමතසේ තගනහැර දක්වා
වදාළා.

ඒ අනුව, සියලු අකුසල් තනොකිරීමද සියලු කුසල්

ඉපදමටමද තම සිත මනාව පිරිසුදු කර ගැනීමද සියලු
බුදුවරුන්තේ අනුශාසනාවයි. තදොස් නඟා නිගාතකොට
කතා තනොකිරීමද දඬු මුගුරු, ගල් මුල් යදිතයන් ගසා
අනුන් තනොතප ශමද උසස් ශීලතයන් සංවර මටමද
යහාරතයහි පමණ දැන වැළැදීමද විතේක ස්ථානවල
ඇලීමද සිත සමාධිගත කිරීමද බුදුරජාණන්
වහන්තසේතේ අනුශාසනාව තේ.

සියලු බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ එම අනුශාසනාව

තබෞේධ ජන ජීවිතය සකස්කර ගැනීමට තකොතතක් නේ
්ර තයෝජන තේ දැ’යි කියා නිමකළ තනොහැකිය.

60
තමහි මුල් ගාථාතේ දැක්තවන අන්දමට සියලු පේ තනොකිරීම යනු සියලුම අකුසල ක්රිටයාවලින් ඈත්ව සිටීමයි. සියලුම
අකුසල ක්රිටයා සිදුවන්තන් කය, වචන, සිත යන තදොරටු තුතනනි. ඒවා තමතසේ දැක්විය හැකිය.

ොණ ාත ෙරද්දබ්බං
ෙරදාරංර චා මතො
මුසා මෙසුඤ්ඤ ඵරුසා
සම්ෙප්ෙලාො රාරමතො
අභිජ්ඣා මරව වොාොමදො
මිච්රා දිට්ඨිර මානමසො

තමම ගාථාතව සඳහන් වන පරිදි කතයන් සිදුවන අකුසල තුනකි. එනේ ්ර ාණඝාතය , අන්සතුතේ තසොරකේ කිරීම
සහ පරදාර තසේවනයයි. වචනතයන් සිදුවන අකුසල් වන්තන් තබොරුකීම, තක්ලේකීම ,පරුෂ වචන කීම සහ
හිස්වචන කීම යන සතරයි. දැඩි තලෝභකම , තරහ ගතිය සහ නිතනා දෘෂ්ටිය තහවත් වැරැදි දැකීම යන අකුසල ක්රිටයා
තුන සිතතන් සිදුතේ. තමම අකුසල් සියලු පේ යනුතවන් සඳහන් කළ හැකිය. ඒවා තනොකරන තලසයි බුදුවරුන්
උපතදස් දී ඇත්තත්.

තමහි ‘කුසලස්ස උපසේපදා’ යන්තනන් අදහස් කරන්තන් කුසල ධර්ම ඉපැදවිය යුතුය යන්නයි. යහපත් ක්රිටයා කුසල
ක්රිටයා යනුතවන් දක්වා ඇත. දස කුශල ක්රිටයා සිදු කිරීම තමන්ම ඒවා තවදුරටත් වඩවා ගැනීමද ඉතා වැදගත් තේ. තම
සිත පිරිසුදු කර ගැනීම යනුතවන් තමහි අදහස් කර ඇත්තත් පංචනීවරණ ධර්මයන්තගන් සිත පිරිසුදු කර ගැනීමට
කටයුතු කිරීමයි. නිවන්මඟ අහුරන, නිවන වළකාලන ධර්මතා තහවත් තකතලස් ධර්ම පහක් පංච නීවරණ
යනුතවන් හඳුන්වයි. එනේ කාමච්ඡන්ද ,වනාපාද, ථීන නිේධ ,උේධච්ච කුක්කුච්ච සහ විචිකිච්චා නීවරණයි.

තමහි කාමච්ඡන්ද යනු කාම සේපත් විඳීමට තහේතුවන තේ පිළිබඳ ඇලීමයි. ඒවා තකතරහි ඇලීගැලී සිටීතමන් නිවන්
අවතබෝධ කළ තනොහැකිතේ. වනාපාදය යනු අනුන් නැතසේවා, වැනතසේවා යන ේතේශසහගත හැඟීමයි. එයද නිවනට
බාධකයකි.ථීන නිේධ යනු, සිතත් ගිලන් බව හා කේමැලි ගතියයි. උේධච්ච කුක්කුච්ච යනු සිතත් තනොසන්සුන් ගතිය
හා කළ තනොකළ තහොඳ නරක පිළිබඳ පසුතැවිල්ලයි. විචිකිච්චා යනු බුේධාදි අටතැන් ගැන ඇතිවන සැකයයි. එනේ
ඇත්ත ඇති සැටිතයන් විසඳාගත තනොහැකි තත්ත්වයයි.තේ සියලු නීවරණ නිවනට බාධාවන්ය. ඒවායින් ඉවත් මටම
සිත පිරිසුදු කර ගැනීමට තහේතුතේ.

ඉහත දැක්වූ ‘සවබ පාපස්ස අකරණං කුසලස්ස උපසේපදා සචිත්තපරිතයොදපනං’ යන කරුණු ශික්ෂහා තුනක්
වශතයන්ද දැක්විය හැකිය. එනේ, අධිසීල, අධිචිත්ත සහ අධිපඤ්ඤා යනුතවනි. අධිසීල යනු තලොේතුරා ගුණ
ලැබීමට තහේතුවන උතුේ ශීලයයි. අධිචිත්ත යනු තලොේතුරා ගුණ ලැබීමට තහේතුතවන උතුේ සමාධියයි. අධි පඤ්ඤා
යනු සතරමාර්ග සතරඵල සහ චතුරාර්ය සතන ධර්මයන් ්ර තනක්ෂහ වශතයන් දන්නා වූ උතුේ නුවණයි, ්ර ඥාවයි.

තමහි මුලින් දැක්වූ තදවැනි ගාථාතවන් කියැතවන අවවාද සයකි. එනේ අනුපවාතදො, අනුපඝාතතො, පාතිතමොක්තඛ
සංවතරො, භත්තස්නිං මත්තඤ්ඤුතා, පන්තං සයනාසනං, අධිචිත්තත් යතයොතගො වශතයනි.

තමහි අනුපවාතදො යන්තනන් අදහස් කරන්තන්, අන් අයට තදොස් නඟා නිගාතකොට කතා තනොකළ යුතු
බවයි.අනුපඝාතතො යනු තැ ශේ තප ශේ වශතයන් හිංසා කිරීම, නසා දැමීම යදිය තනොකළ යුතු බවයි. පාතිතමොක්ඛ
සංවර යනු උසස් ශීලතයන් සංවර මටමයි. භත්තස්නිං මත්තඤ්ඤුතා යනු යහාරතයහි පමණ දැන වැළැඳීමයි. යහාර
ගන්නා විට තවත් යහාර පිඬු හතරකට පහකට කුතසහි ඉඩකඩ තබාතගන පැන්බීම සුදුසු තේ. පන්තං සයනාසනං
යන්තනන් අදහස් කරන්තන් විතේක ඇති තසේනාසනවල වාසය කිරීම, ගතමන් බැහැර ඇති වන තසනසුන්වල
ඇලීමයි.තමහි සඳහන් අතනක් කාරණය නේ අධිචිත්තත යතයොතගො යන්නයි. එහි අදහස භාවනා වැඩීතේ නිතර
තයදීම හා එයින් අෂ්ඨ සමාපත්තීන්ට සම වැදීමයි.

තමම බුේධ අනුශාසනාව තුළින් තම තමන්තේ ජීවිත සකස් කර ගැනීමට අවශන වාතාවරණය අප උදාකරගත
යුතුය.අද සමාජතේ තබොතහෝ තදනා යත්මාර්ථකානි හැඟීේවලින් අතනකා අභිබවා යෑමට උත්සාහ දැරිම කිසිදු
වගවිභාගයකින් තතොරව අන් අය අනුකරණය කිරීමට යෑම, අවශන ්ර මාණයට වඩා යහාරපාන ඇඳුේ පැළැඳුේ
නිවාස යදිය පරිහරණය කිරීමට තරගකාරි තලස කටයුතු කිරීම යදි කාරණා නිසා අඬ දබර කලතකෝලාහල
ඇතිකර ගනිති.

61
ඒ ඔස්තසේ තමතමන්ම තමන්තේ විනාශය ළඟා කර ගැනීමට තපළැඹී සිටිති. කවදත් අපට ්ර තයෝජනවත් වන
බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ඉහත අවවාද පිළිපදින පුේගල සමූහයක් සමාජගත මටතමන් යහපත් සමාජයක් ඇති කළ
හැකිය.

සෑම අයකුම ජීවිතයට හා ජීවත්මටමට පිේය කරයි. ‘සවතවසං ජීවිතං පියං’ එබැවින් අන් අයතේ ජීවිතවලට හානි
තනොතකොට ඔවුන්තේ ජීවත්මටතේ අයිතිය තහවුරු කළ යුතුතේ. තම අයිතිවාසිකේ ගැන තමන්ම අනුන්තේ
අයිතිවාසිකේ ගැනද සිතා කටයුතු කිරීම මැනැවි.පුේගලයන් ගැන පමණක් තනොව සතා සිවුපාවා ගැනද පරිසරය
යරක්ෂහා කර ගැනීම පිළිබඳද සිත් තයොමු කිරිම වටී.

අපට ඉතා සුබදායක ජීවිතයක් ගත කිරීමට තමම කරුණු ඉතා ්ර තයෝජනවත් තේ. ලද තදයින් සතුටුව , සැහැල්ලු ගති
පැවැතුනින් යුක්තව ඉතා චාේ ජීවිතයකට හුරු පුරුදු මටමටත් සමාජයට වැඩදායක පුේගලයන් මටමටත් අධිෂ්ඨාන කර
ගනිමු.

62
 (26) හිත නිතුරු තසොබාදම රුදුරු වන කරුණ කිම

තැඹිලිතපොල රාජ මහා විහාරාධිපති

කර්මාචාර්ය, ශාසනකීර්ති ශ්රී සේධර්ම වාගීශ්වර, අධනාපන දර්ශනතේදී,
ෙණ්ඩිත නාමල්වත්මත්
ශ්රීු ආනන්ද නා හිමි

සුනානි යන වචනය ඇතසත්ම ඔතව හදවත කේපාවට, ත්රිාසයට, භීතියට, දුකට, තේදනාවට පත්තවනවා ඇති.
කිසිතවකු බලාතපොතරොත්තු තනොවූ අනතේක්ෂිොත තමොතහොතක මහ සයුර රුදුරු වුණා. වටිනා නිනිස් ජීවිත තමන්ම තේ
තදොර, ඉඩකඩේ, යානවාහන, නිල මුදල්, සතා සිේපාවුන් මහ මුහුදට ඩැහැතගන ගියා.අප තනොසිතන තේවල්
තනොපතන තේවල් සිදු තවන්තන එතහමයි.

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

පුනර ෙරං බ්රාහ්මණ ඒතරාහි මනුස්සා අධම්මරාගරත්තා විසම මලෝභාභිූ®තා මිච්ඡාධම්මෙමර්තා, මත්සං
අධම්මරාගරත්තානං විසමමලෝභාභිූතානං මිච්ඡා ධම්මෙමර් තානං ක් ාවාමල මනුස්ස ඔස්සජ්ජන්ති
(අංගුත්තර බ්චා – තිච බ්ොත )

සුපින්වතුනි,

බුදුදහම තහේතුඵල දහම පදනේ තකොටගත් තශ්රුේෂ්ඨ

දර්ශනයක්. තලොව පවතින විවිධ ගැටලු නිරාකරණය
කර ගැනීමට තේ දාර්ශනික පදනම උපකාර තවනවා.
අද මා බලාතපොතරොත්තු වන්තන් කිසිදා අපට අමතක
තනොවන සුනානි විපතට තහේතු වූ සාධක කිහිපයක්
පිළිබඳ දහමට අනුව කරුණු ස්වල්පයක් පහදා
තදන්නටයි. තේ සුනානි යන වචනය ඇතසත්ම ඔතව
හදවත කේපාවට, ත්රිාසයට, භීතියට, දුකට, තේදනාවට
පත්තවනවා ඇති. කිසිතවකු බලාතපොතරොත්තු තනොවූ
අනතේක්ෂිොත තමොතහොතක මහ සයුර රුදුරු වුණා.අගනා
වටිනා නිනිස් ජීවිත තමන්ම තේ තදොර, ඉඩකඩේ,
යානවාහන, නිල මුදල්, සතා සිේපාවුන් මහමුහුදට
ඩැහැතගන ගියා. අපි තනොසිතන තේවල් තනොපතන
තේවල් සිදු තවන්තන එතහමයි. අචින්ති තේපි භවති
චින්ති තේපි විනස්සති. දිය රකුසා එදා ඩැහැගත් ඒ
නිනිස් ජීවිත වල වටිනාකම තකොතරේද? තමොන තරේ
බලාතපොතරොත්තු ඒ සිත්වල තිතබන්නට ඇේද?

පින්වතුනි, අතේ ජාතක තපොතත් සඳහන් සමුේද වාණිජ

ජාතකය දන්නා අයට තමය විස්නිත තදයක් තනොවනු
ඇත. නමුත් තේවා මුසාවක්තසේ සලකා නිතනා
දෘෂ්ඨිතයන් ජීවත් වන අය අප අතර සිටින බව තපතනනවා.තහේතුඵල දහම අනුව නිර්නිත සියල්තලහි ස්වභාවය
හටගැනීම, පැවැතීම, විනාශමටමයි. (උේපාද -ඨිති -භංග) තේ මහා සුනානි වනසනයට තහේතු කවතර්දැයි යතමකුතගන්
විමසුවතහොත් සාගර පතුතල් කැළඹීම ඊට තහේතු තලස දැක්විය හැකියි. එය විදනාත්මක පදනමයි. එතහත් ඒ
චින්තනයන්ට හසු තනොවන තබොතහෝ තේ තලොව පවතිනවා.

සමුේද වාණිජ ජාතකතයන් පැහැදිලි වන්තන් කුමක්ද? බඹදත් රජු රාජන කරන කාලතේ එක් ගමක දහසක් පමණ
වඩුවන් වාසය කළා. තමොවුන් තේ තදොර, ලීබඩු උපකරණ සාදා තදන බව පවසා නිනිසුන්තගන් මුදල් ලබා ගත්තා.

63
නමුත් එය ඉටුකර දුන්තන් නෑ. කර්මාන්ත තනොකරන නිසා සිය මුදල් යපසු ලබා තදන තලස එවිට නිනිසුන්
ඉල්ලුවා. තනොදුන් නිසා තබොතහෝ තසේ කිපී මුදල් ගත් අයට කරදර කළා.අන්තිතේ දී රට අතහැර යෑමට ඔවුන් අදහස්
තකොට ලී වලින් විශාල නැවක් සාදා එහි නැග මුහුදට අවතීර්ණ වුණා.තමතහම යන අතතර් දූපතක් හමුවුණා.තමය
නිනිස් වාසයට සුදුසුදැයි බලනු පිණිස ශක්තිසේපන්න නිනිසුන් හත් තදතනකු පිටත් කළා. තමහිදී තකස් රැවුල්
වැවුණූ, නිය දිේ වූ නේන නිනිතසකු ඔවුන්තේ තනත ගැටුණා. යතකක් යැයි සිතූ නිනිසුන් දුන්තනන් විද ඔහු මරන්න
තැත් කළා. එවිට ඔහු “මම යතකක් තනොව ඔබ තමන්ම මනුෂනතයකි. තමහි පැනිණ තබොතහෝ කල්. තමය තබොතහෝ
සශිේක දූපතක්. මධුර යහාරපාන සුලබයි. වස්ත්රි පමණයි නැත්තත්. තදවි තේවතාවුන් ද තමහි තයතහන් වාසය
කරනවා “ කියා කිේවා. එවිට නිනිසුන් අසනවා, දහසක් පමණ අතේ නිනිසුන්ටත් තමතැන වාසය කරන්න පුළුවන්ද
කියා. “පුළුවනි, හැබැයි මල මුත්රිා තැන් තැන්වල විසුරුවනින් අපවිත්රි තනොකර පිරිසුදුව සාමතයන් සමඟිතයන් වාසය
කරන්නැ’යි කිේවා.

කලක් ගත තවත්ම තේ පිරිස තදකට තබදුනා. නායකයන් තදතදතනක් පත්කර ගත්තා. අධර්මවාදීන් තලස මත් පැන්
තබොනින් ලාමක ක්රිටයාවල නියැතළනින් එක් කණ්ඩායමක් මුළු දූපතම අපවිත්රි කළා. තේ වනසනය දුටු තදවිවරුන්
මුහුද තගොඩ ගලන්නට සලස්වා තේ ූම®නිය පිරිසුදු කළ යුතුයැ’යි තීරණය කළා. එක් සේපුරුෂ තේවතාතවක් පැනිණ
මුහුද තගොඩ ගලන බව නිනිසුන්ට සැල කළා. නමුත් පාපී තේවතාතවකු පැනිණ එය මුසාවක් බවත් බිය තනොමට වාසය
කරන තලසත් ්ර කාශ කළා.

තේ දැනුේදීේ තදක පිළිබඳ අවධානය තයොමුකළ පුණනවන්ත නුවණැති නිනිසුන් පිරිස නැවක් සාදා එම වනසනයට
මුහුණ තදන්න සූදානේ වූවා. අවිචාරවත් තමෝඩ කලහකාරී පිරිස මත් පැන්තබොනින් අශ්ලීල තලස හැසිරුණා. එදා
පුන් තපෝ දිනයක්. මහ සයුර සැඩ වුණා. පළමුව ජල ්ර වාහය නිනිසුන්තේ දණක් උසට විත් කුණුතගොඩවල්
ගසාතගන ගියා. තේ අයුරින් ්ර මාණය වැඩි තවනින් සත් වරකදී මුළු දූපතම යට කළා.අධර්මවාදීන් පන්සියයකතේ
ජීවිත මහ සයුරට බිලිවුණා. නුවණැතිව දුරදිග සිතා බලා ක්රිටයා කළ පිරිස නැවට නැඟී ජීවිත තවරගත්තා. මහසයුර
තමවන් විපතක් සිදු කතළේ මන්දැයි දැන් ඔබට වැටතහනවා ඇති. තේ විපත සිදු වුතණ් නිනිසාතේ තනොපනත්කේ,
තනොනිනිස්කේ නිසායි.

පින්වතුනි, මා මුලින් සඳහන් කළ සූත්රි පාඨතේ සරල අදහස විමසා බලමු. “බ්රාාහ්මණය, තමකල නිනිස්සු අධර්ම
රාගතයන් රත් වූ විසම තලෝභය වැඩූ නිතනා දෘෂ්ඨිතයන් යුක්ත නිසා ඒ නිනිසුන්ට නිසි තලස වැසි දිය ලැතබන්තන්
නැහැ. එනිසා දුර්භික්ෂහ ඇති තවනවා. ගස් වල තගඩි හැතදනවා, නමුත් තරෝග හටගන්නවා. ධානන කරල් ඉරටු වතේ
හීනන් තවනවා.තබොතහෝ නිනිසුන් මැතරනවා. මීට තහේතුව අධර්ම රාගයයි.” යනු එහි අදහසයි.

එයින් පැහැදිලි වන්තන් උතුේ නිනිස් ගුණ දේ නිනිසා තවතින් ඉවත් වන විට තසොබා දහම පවා තවනස් වන බවයි.
රාගතයන්, ේතේශතයන්, තමෝහතයන්, නිතනාතවන් යුක්ත වන විට තනොසිතූ තනොපැතූ අ්ර මාණ දුක් කරදර ඇති
තවනවා. කලට වැසි තනොලැබී යනවා. භවතභෝග සේපත් විනාශ තවනවා. මැසි මදුරු, කෘනි උවදුරු ඇතිතවනවා.
තබෝවන වසංගත තරෝග හටගන්නවා. අස්වභාවික සිදුමටේ ඇතිතවනවා. අධර්මවාදී සංකල්ප වැඩිතවනවා. යයු,
වර්ණ, සැප, බල, නුවණ පිරිහීන යනවා. පුේගල චර්යාවන් දැහැනි තනොවන විට ස්වභාවික පරිසරය පවා විනාශවන
බව චක්කවත්ති සීහනාද සූත්රිය යදි සූත්රි ධර්මවලත්, මහා සුපින ජාතකය වැනි ජාතක කතා වලත් සඳහන් තවනවා.

අතේ රට සිරිපා පහසින් තතවරක් අතිපාරිශුේධත්වයට පත් පුණන ූම®නියක්. අතේ සංස්කෘතිය තබෞේධ
සංස්කෘතියයි. ගම, පන්සල, වැව, දා ගැබ අතේ උරුමයයි. එදා වැේ තාවුල්තල් ඉදිවුතණ් මනරේ පුණනූම®නි. ගතේ
උස් ස්ථානතේ ඉඳිකතළේ සුරමන තවතහර විහාර, අහස සිඹින සුතදෝ සුදු දාගැව. එදා නිනිසුන් විවිධ
කුසලතාවයන්තගන් යුක්තවූවා. ගහතකොළ සතා සිේපාවුන්ට පණ තමන් යදරය කළා. පුණනූම®නි තමන්ම අභය
ූම®නිත් ඉඳිවුණා. තමත් මුදිතාදී උතුේ අධනාත්නික ගුණදේ දියුණු කළා. සමනේ දර්ශනතයන් යුක්තව පිදිය යුත්තන්
වැඩිහිටියන් පිදුවා. වැඳිය යුත්තන් වැන්දා. අධනාත්නික හා යර්ථික දියුණුව සලසා ගත්තා. ඇළ තදොළ, ගංගා, තුරු
ලතා, හරිත වන තපත් යරක්ෂහා කළා. තේ නිසා තසොබා දහතමන් ලද යශිර්වාදය අනිල නිමල වුණා.

නිනිසා තකොපමණ ගුණ දහනින් පිරිහිලාද? “ඌතණෝ තලෝතකෝ අතිත්තතෝ තණ්හාදාතසෝ” තකොපමණ ලැබුණත්
තෘේතිමත් තනොවන නිනිසා තණ්හාවට දාසතයක්. ධර්මය දැන දැනම අධර්මතයහි තයතදනවා. යතලෝකතයන්
අඳුරට ගමන් කරනවා. නිදන් වස්තුතකොල්ල කනින් අතේ තපෞරාණික උරුමයන් විනාශ කරනවා.අතේ
අනනනතාවය නැති කරනවා.

64
තබොතහෝ තදතනකුතේ ක්රිටයාකාරකේ තමන්ටත් අනුන්ටත් අහිත, අවැඩ, විපත්තිය පිණිස තයොමුතවලා. ’අසාතර් සාර
මතිතනෝ – සාතර් චාසාර දස්සිතනෝ ‘ සරුතේ නිසරු තලසත් නිසරු තේ සරු තලසත් සලකන අය වැඩිතවලා.

සරු, නිසරු තේ තහොඳින් වටහාගත් සමනේ දෘෂ්ටිතයන් යුත් සුළුතරයක් තහෝ සිටින නිසා තසොබාදහම තගතනන
විපත් තරමක් තහෝ අඩුමට ඇති බව තපතනනවා. අධර්මවාදීන් වැඩිවන විට ධර්මකානි සුළු පිරිසටද අනිටු විපාක
විඳින්න සිදු තවනවා.

ඉහත සඳහන් කරුණු අනුව, තහේතුවක් නැතිව යමක් සිදුවිය තනොහැකි බව සිතන්න. විචාර බුේධිතයන්, මටමංසන
බුේධිතයන් කරුණු විමසා බලන්න.රාගාදි තකතලස් මැඩීමට මටර්ය දරන්න. බුදු, දේ, සඟ ගුණ සිහිකරන්න. සේපුරුෂ
කලනාණ නිතුරන් ඇසුරු කරන්න. ධර්මාතලෝකතයන් ජීවිත යතලෝකමත් කර ගන්න. දහේ රස විඳ සැනසීම
උදාකරගන්න.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි!

65
 (27) තණ්හාව බ්සා මශ්ෝච උෙ ප

බටුතගොඩ ශ්රී ජයසුන්දරාරාම

මහා විහාරාධිපති, ධර්මතේදී
නාලන්මද් විමලවංශ් හිමි

මේ රාගරත්තානු ෙතන්ති මසෝතං

ස ං චතං මක්චාමචෝව ජාලං
ඒතම්පිටක මඡත්වාන වජන්ති ධීරා
අනමෙක්ඛිමනෝ සබ්බ දුක් ං ෙහා

සුපින්වතුනි,

මගධතේ රජ කළ බිේබිසාර රජතුමා බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ඉතා සමීප දායකතයකි. එතුමා විසින් බුදුසසුන
උතදසා ්ර ථම යරාමය පූජා කරන ලදී. එය රජගහනුවර තේළුවනාරාමය යි. රජතුමාතේ සිරිත වූතේ නිතරම
තේළුවනාරාමයට තගොස් බුදුහිනියන් සමඟ පිළිසඳතරහි තයදීමයි. ත්මා බිසව රජතුමාතේ අග බිසව වූවාය. ඇය
රූමත් බතවන් අනූනය. බුදුරජාණන් වහන්තසේ රූපතයහි නිසරුභාවය දක්වනින් දහේ තදසති’යි ඇසූ ඇය කිසි දිනක
බුදු හිනියන් දැකීමට තනොගියාය.

රජතුමාට බිසව තේළුවනාරාමයට යැමටමට අවශන විය. ඒ සඳහා උපායක් තයදමටය. ගීත ගායනා කිරීතමහි දක්ෂ
ගායකයන් කිහිප තදනකු තගන්වා තේළුවනාරාමතයහි මනස්කාන්ත බව වර්ණනා කරනින් ඔවුන් ලවා ගීත ගායනා
කරමටය. ගීතිකා ඇයට ඇතසන්නට සැලැස්මටය. එම ගීත ඇසූ ත්මා බිසවට තේළුවනාරාමය නැරැඹීමට යෑමට
කැමැත්තක් ඇතිවිය. ඒ අනුව රජතුමාතගන් අවසර
ඉල්ලූ අතර, රජු ඉතා සතුටින් අවසරය ලබා දුනි. ඊට
අවශන පහසුකේ ද සපයා තදන ලදී.

තේළුවනාරාමයට ගිය ත්මා බිසව අවට සිරි නරඹනින්

බුදු හිනියන් වැඩ වසන දිශාවට ගමන් කළාය. ඇය
මාර්ගඵල ලබා ගැනීමට තරේ තහේතු වාසනා තිතබන
තැනැත්තියක බව දැන සිටි බුදුරජාණන් වහන්තසේ
අතනක් අයට තනොතපතනන තලසත්, ඇයට පමණක්
තපතනන තලසත් අධිෂ්ඨාන තකොට, ඉතා රූමත්
කාන්තාවක තමන් වහන්තසේට පවන් සලන අයුරු
මවාපෑ තසේක. තමතසේ පවන් සලනින් සිටි එම රූමත්
කාන්තාව ක්රිමතයන් වයසට තගොස් අවසානතේ
තබතහවින් ජරා ජීර්ණ තත්ත්වයට පත්ව, ඇද වැතටන
අයුරු දැකීමට සැලැස්වූ තසේක.

රූප මදතයන් මත්ව උඩඟු බතවන් යුතුව සිටි ත්මා

බිසව තමම සිදුමටම දැකීතමන් සිරුර පිළිබඳ කලකිරීමට
පත් වූවාය. බුදු හිනියන්ට වැඳ නමස්කාර කර රජ
මැඳුරට ගිය බිසව තමන් ඉතා සතුටින් උයන්සිරි නැරැඹූ
බවත්, එතහත් බුදු හිනියන් අභියස සිදුවූ සිදුමටේ
දැකීතමන් සසර පිළිබඳ අතිශය කලකිරීමට පත්වූ බවත්
සඳහන් කර, පැවිදි මටමට රජතුමාතගන් අවසර
ඉල්ලුවාය.

රජුතේ අවසරය ලබා ගත් ඇය තමතහණ සස්තනහි පැවිදි බව ලබාතගන පසු කාලතයහි දී රහත් බව ලබා මහා
නුවණැති භික්ෂුණීන් අතර අග තනතුර ලබා ගත්තාය.

66
තමම සිදුමටම මූලික කරතගන බුදු රජාණන් වහන්තසේ ඉහත සඳහන් ගාථාව තේශනා කළ තසේක.

‘තමන් විසින් වියා ගන්නා ලද දැතලහි වාසය කරන මකුළුවකු පරිේතදන් රාගතයන් මත් වූ පුේගලයා තමන් විසින්
උපදවා ගන්නා ලද තණ්හා නමැති සැඩ පහතරහි වැතටයි. එතහත් නුවණැති පුේගලතයෝ එවැනි තත්ත්වයට පත්
තනොමට, කේ සැපතතහි ගිජු තනොමට සියලු දුක් නැති කර උතුේ නිවන් පුරයට යති’ යනු එම ගාථාතවහි ලුහුඬු අර්ථයයි.

මකුළුවා තමන් විසින්ම දැලක් වියා ගනු ලබයි. එම දැතලහි කිසියේ සතකු පැටලී දැල තසලතවන විට වහා පැනිණ
එම සත්වයා ග්රවහණය කරතගන තවදුරටත් එම දැතලහි පටලවා සිරුතරහි සාරය උරා තබොයි. නැවතත් එම දැලට මට
එහිම හිඳියි. යළිත් සතකු හසුවූ විට එතලසම කරයි. තණ්හා නමැති සැඩ පහතරහි නැවත නැවතත් වැතටන සත්වයා
දුකට පත් තවයි. නිනිසුන් තනොතයකුත් අපරාධ කරන්තන් තණ්හාව නිසායි. තණ්හාතවන් මුළාවට පත්මටම නිසා
තශෝකය හට ගනියි. ‘තණ්හාය ජායතී තසෝතකො’ යනුතවන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාළහ. තණ්හාව
දුරු කතළේද, නිරවතශේෂ වශතයන් අතහැර දැමුතේද, එයින් නිතදයිද, එහි කිසියේ යලයක් තනොකරයිද තහතතම තේ
භව ගමන නිමා කරයි. තණ්හාව සේපූර්ණ වශතයන් නැති කිරීම තුළින් ලබන සැනසීම දුක්ඛ නිතරෝධය වශතයන්
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්නුේ තකොට වදාළහ.

සත්වයා සංසාර සාගරයට තල්ලු කර දමන මහා අකුශලයක් වශතයන් තණ්හාව හැඳින්විය හැකියි. නැවත නැවතත්
ඉපතදනින් සසර දිගටම ගමන් කරන්තන් තණ්හාව නිසායි. සත්වයා සසර ගමන් කරන්තන් තණ්හාව නිසා නේ එම
තණ්හාව දුරු කිරීම මගින් සසර ගමන නවතාලිය හැකිය. ‘ඵලනිච්ඡන්ති වනස්නිං වානතරෝ..’වනාන්තරතේ සිටින
වානරයකු තගඩි කෑතේ යශාතවන් ගතසන් ගසට පනින්නාක් තමන් තණ්හාව නිසා සත්වයා භවතයන් භවයට
ගමන් කරන බව බුදුහිනිතයෝ උපමාවක් මගින් තපන්නුේ තකොට වදාළහ.

ඇස, කන, නාසය යදි පංච ඉන්ද්රිවයයන් පිනමටමට තිතබන දැඩි යශාව, පිේය කරන තදය ලබා ගැනීමට තිතබන
යශාව, අකැමැති තදය බැහැර කිරීමට එයින් තවන්මටමට තිතබන යශාව, ජීවිතය සැපතසේ පවත්වා ගැනීතේ
කැමැත්ත, කාමය තකතරහි තිතබන යශාව තේ සියල්ලක්ම තණ්හාවට අයිති තවයි. නඩු හබ ඇති කර ගනිනින්
අයිතිවාසිකේ කියන්තන්ත්, තකෝලාහල ඇති කර ගන්තන්ත්, නිනී මරා ගන්තන්ත් තණ්හාව නිසාමයි. පස් කේ සැප
දැඩිව වැළැඳ ගැනීම තණ්හාතේ ලක්ෂණයකි.

තම ඇස්වලට තපතනන රූප ,කනට ඇතසන ශවද, නාසයට දැතනන ගන්ධ වැනි පංචකාමයන් සුන්දරය,
ලක්ෂණය, සුබය යදී වශතයන් තගන වින්දනයක් ලබා ගනියි. තමතසේ සැප විඳින පුේගලයා තමතලොව අත්විඳින එම
සැප සේපත් පරතලොවදීත් ලබා ගනිනි’යි සිතා ඒ අනුව හඹා තගොස් ‘භව තණ්හාව‘ දැඩිතසේ ගනියි. ඒ අයුරින් භව
තණ්හාව ශාස්වතවාදය නිතයෝජනය කරයි. විඳින්නා වූ සැප සේපත් තමතලොවට පමණක් සීමාතේ යන උච්තේදවාදී
දෘෂ්යේ ගන්නා සත්වයා යත්මයක් තහෝ භවයක් නැතැ’යි යන සිතිවිල්ල ඇති කර ගනියි. එය ‘විභව‘ තණ්හා නනින්
හැඳින්තේ.

තේ අනුව කාම තණ්හා, භව තණ්හා, විභව තණ්හා යදි දෘෂ්ටීන් හටගන්නා අතර, ඒ අනුව තණ්හාතවහි මූල බීජය
කාම තණ්හාව තුළම හටගන්නා බව තපතනයි. පංච කාමයන් දැඩිව ග්රවහණය කර ගැනීම කාම තණ්හාතේ
ලක්ෂණයයි. තම ඇසට තපතනන රූපය සුන්දරය, සුබය යදි වශතයන් මනැසට නැතඟන සිතුවිලි නිහිරි ශවදයක්
ඇසුන විට තවනස් තවයි. ඉන් පසු රූපය පතසකලා නිහිරි ශවදය තුළින් වින්දනය ලබා ගනියි. ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ
යදි අතනකුත් අරමුණු අල්ලා ගැනීතේ ස්වභාවත් එතලසම තවයි. අරමුණු ගැනීම සහ අත්හැරීම ඉතා තකටි කාල
පරාසයක් තුළ සිදුතේ.

පෘතේජන සත්වයා රූප, ශවද, ගන්ධ , රස සහ ස්පර්ශ යන අරමුණු ගැනීම ඔස්තසේ පස් කේ සැප විඳීමට අතේක්ෂා
කරයි. ත්මා බිසව රූපය පිළිබඳ මහත් ඉහළින් සිතා සිටි බැවින්, රූපයට නිග්රවහ කරනු ඇතැ’යි යන සැකතයන්
මුලින් බුදු හිනියන් දැක්මට යෑමට අකැමැති වූවාය. වත්මන් සමාජතේ ද පුහුදුන් වැඩිතදනාතේ බලාතපොතරොත්තුව
වන්තන් ඉතා ඉහළින් පස්කේ සැප විඳීමයි. ඒ තවනුතවන් යාන වාහන, ඉඩකඩේ , තගවල් තදොරවල්, නිල මුදල්
තමන් සතු කර ගැනීමට උත්සාහ කරති. එපමණකින් තනොනවතින ඔවුහු සමාජතේ විවිධ තනතුරු නේබු නාම
අතේක්ෂාතවන් කටයුතු කරති. එවැනි සැප සේපත් තමන් සතු කර ගැනීමට ගන්නා උත්සාහතේදී සාධාරණ තමන්ම
අසාධාරණ ක්රිටයාමාර්ග ද අනුගමනය කරති. කලතකෝලාහලවලට පැටතලති. මනුෂන ඝාතන පවා සිදු කරති. එමගින්
මුළු මහත් සමාජතේම විවිධ අර්බුද හට ගනියි.

67
ජීවිතතේ අනිතනතාව වටහාතගන කටයුතු කළ යුතුයි. ජාති,ජරා, වනාධි, මරණ, අපිේය සේ්ර තයෝග, පිේය වි්ර තයෝග යදි
දුක්ඛයන් ගැන ධර්මානුලවල වැටහීනමක් ඇත්නේ ඔහු තුළ රත්නත්රිය පිළිබඳ ශ්රුේධාව ඇති තවයි.අනිතන
,දුක්ඛ,අනාත්ම යන ්රි ලක්ෂණය තමතනහි කිරීතමන් පමණයි නිවන් දැකිය හැකි වන්තන්. එතසේ තනොමැතිව නිවන්
දැකිය හැකි වන්තන් නැත. සිරුතරහි නිස්සාරත්වය අවතබෝධ කර ගත් ත්මා බිසව බුදු හිනියන්තේ අවවාද
අනුගමනය කළාය. අ්ර මාදතයන් කටයුතු කර ඉන්ද්රිවයාලේබනයන්තගන් නිදහස්ව මනැස සන්සුන් කර ගත් ඇය
රහත් භාවයට පැනිණීමට තරේ වාසනාවන්ත වූවාය. තපර ්ර ාර්ථනා බලතයන් මහා නුවණැති භික්ෂුණීන් අතතරන්
අගතැන්පත් වුවාය.

ත්මා තමතහණින් වහන්තසේ තමන් ශරිරතේ තිතබන අසාරත්වය, අසුබ බව, අනිතනතාව තහොඳින් වටහාතගන
විදර්ශනා භාවනා වශතයන් පංචස්කන්ධතේ අස්ථිරතාව තමතනහි කර තණ්හාදි සියලු තකතලසුන් නසා උතුේ
නිවන් සුව අත්පත් කර ගැනීමට අදිටන් කර ගනිමු.

68
 (28) අවිදු අදුර දුරලන නැණ ෙහන

කිරිඇල්ල, නැදුන් රජමහා විහාරස්ථ

යගනික තසේවා කෘතනාධිකාරී
අභිධර්මාචාර්ය, කාවන ශිතරෝමණී
මීවනෙලාමන් රතනසාර හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

මචෝ නු හාමසෝ කිමානන්මදෝ

බ්ච්රං ෙජ්ජලිමත් සතී
අන්ධචාමර්න ඕනද්ධා
ෙ පෙං න ගමවස්සථ

කාරුණික පින්වත්නි,

තේ ගාථා රත්නය ධේම පදය ජරා වේගතේ පළමුවැන්න. ඒ ගාථාතේ අදහස වන්තන් “තේ තලෝකවාසීන්
නිරන්තරතයන්ම ගිනි එතකොළහකින් දැතවනවා.
එතහම දැතවේදී තමොන හිනාවක්ද? තමොන සතුටක්ද?
අවිදනා කියන ගන අඳුතර ඉන්න ඔබ ඒ අඳුර දුරලන්න
නැණ පහන තනොදල්වන්තන් ඇයි?” කියායි.

පින්වත්නි, බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ බුදුබණ

ඉතාම පිරිසුදුයි, පිවිතුරුයි. මුලින් ගත්තත් මැදින්
ගත්තත් අගින් ගත්තත් පිරිසුදුයි, සතනයි. ඒ වතේ පරම
පිවිතුරු සතන ධර්මයක් අහන්න ලැබීමත් වාසනාවක්.
ඒ ධර්මය ඔතව මතකතේ තබා තගන ඒ අනුව
ජීවත්තවන්න ලැබීමත් වාසනාවක්. ඒ නිසා ධර්මයට
තහොඳට සවන් තදන්න. සවන් දුන් ධර්මයට අනුව
සිතන්න. කතා කරන්න. කටයුතු කරන්න. තථාගතයන්
වහන්තසේ නමක් බුදු බවට පත් මට තේශනා කරන ධර්මය
සසර දුකට ඖෂධයක්. ඒ ඖෂධතයන් සදා නිමට
සැනසුන උතුමන් වහන්තසේට මහ රහතන් වහන්තසේ
යැයි කියනවා. ඒ ධර්මය අනුගමනය කරන හැතමෝම
තබෞේධතයෝ. හැතමෝම සැනසිල්ලට පත්තවනවා.

දැන් අපි මාතෘකාව ගැන කතා කරමු. තේ මාතෘකා කළ

ගාථා රත්නය, තථාගතයන් වහන්තසේ තේශනා කතළේ
විතශේෂ අවස්ථාවක. සැවැත්නුවර සැනතකළි
උත්සවයක් තිබුණා සතියක් පුරාම. තේ කාලතේ
ගැහැනු, පිරිනි හැතමෝම නිදහතසේ කනින් තබොනින්
විතනෝද වුණා. සැදැහැති අය තේ කාලයට සෑතහන තරතේ දාතනෝපකරණ විහාරාරාමවලට තගනතගොස් තැබුවා.
ඒවාතයන් දානය පිළිතයළ කර තදන්න අයත් පත් කළා.

තේ වතේ කාතලක විශාඛා උපාසිකාව දිනක් කල්පනා කළා, හුඟ දවසකින් බුදු හාමුදුරුතවෝ දකින්න ලැබුතණ නෑ,
බණ පදයක් අහන්න ලැබුතණ නෑ, දන් හැන්දක් තබදන්න, ගිලන්පස ටිකක් පූජා කරන්න ලැබුතණ නෑ, යන්න
ඕනැ පන්සලට. තමතහම හිතපු විශාඛාව බුදුපියාණන් වහන්තසේ දක්නට යන්න සූදානේ වුණා. ගිලන්පසට අවශන
අඩුම කුඩුම ලැහැස්ති කර ගත්තා. තයතහළිතයො පිරිසක් දුවතගන යවා.

69
අපිත් එනව පන්සල් යන්න, අපිත් එනව පන්සල් යන්න කියා බැගෑපත් වුණා. විශාඛාවතග අවසරය ලැබුණා.
හැතමෝම තදේරේ තවතහරට ගියා. විශාඛාව බුදු හාමුදුරුවන්ට ගිලන්පස පූජා කරලා සතුටු සාමීචිතය තයදුණා.
ඇයතග තයතහළිතයෝ පන්සලට යතේ තමන්තග තරදි තපතරදි අස්තස රා කළ සඟවාතගන. ඔවුන් විහාරයට මුවා මට
රා බිේවා. හැබැයි විශාඛාව තේ තමොකුත් දන්තන නෑ. බුදුහාමුදුරුවන්ට වැඳලා, පැනිණ සිටි පිරිස එක්කම ගිහින් බණ
මඩුතවන් වාඩි වුණා.

අර කාන්තාතවොත් ඇවිල්ල බණ අහන පිරිස අතතර වාඩි වුණා. බුදුරජාණන් වහන්තසේත් වැඩම කරල, බුේධාසනතේ
වැඩ ඉන්නවා. විශාඛාවත් ඉස්සරහින් වාඩි තවලා ඉන්නවා. විශාල පිරිසකුත් බණ අහන්න රැස්තවලා. ටික
තේලාවක් යන විට අර රා බිවූ කුමාරිකාවරු සින්දු කියන්න ගත්තා. සමහරු නටන්න, අත්තපොළසන් තදන්න පටන්
ගත්තා. දැන් අපට අපූරු දර්ශනයක් තේනවා. විශාඛාව වට පිට බැලුවා. දුටු තදයින් ඇය මහත්වූ ලේජාවට පත් මට
මුහුතණ අත තියාතගන බිම බලා ගත්තා. පැනිණි පිරිස කලබල මට විශාඛාවටත් එක්ක තදොස් කියන්න ගත්තා.
පින්වත්නි, තේ අවස්ථාතේ දී තථාගතයන් වහන්තසේ මහා ගන අන්ධකාරයක් මැවුවා. තේ අන්ධකාරය තපතනන්තන්
අර කාන්තාවන්ට පමණයි. ඔවුන් මහා බියට, තැති ගැන්මට පත්වුණා. පිතයවි සිහිය ලැබුණා. බුදුපියාණන්
වහන්තසේ යතලෝකයක් මැවුවා. කුමාරිකාවරු මහත්වූ ලේජාතවන් බිම බලාතගන හිටියා. ඒ තවලාතවදි තථාගතයන්
වහන්තසේ වදාළ ගාථා රත්නය තමයි අතේ මාතෘකාව. ‘තකෝ නු හාතසෝ කිමානන්තදෝ - නිච්චං පේජලිතත් සතී -
අන්ධකාතර්න ඕනේධා - පදීපං න ගතවස්සථ” නිතරම රාගාදී එතකොතළොස් ගින්නකින් දැතවේදී තමොන සිනාවක්ද?
තමොන සතුටක්ද? අවිදනා නමැති ගන අඳුතරහි ඇලී, ගැලී, තවලී සිටින ඔබ නැණ පහන තනොදල්වන්තන් ඇයි? එයයි
බුදු හාමුදුරුතවෝ තේශනා කළ ධර්මය.

කාරුණික පින්වත්නි, අපි පුංචිම පුංචි කාතල පහතන් දැල්ල අල්ලන්න හදන තකොටම අතේ අේමා, තාත්තා විදුලි
තේගතයන් අප වළක්වා ගත්තා මතකද? ඒත් ටිතකන් ටික අපි වියපත් තවනතකොට ඒ ගින්නට තිතබන බිය දුරස් මට
ගියා. ගින්දරට පිළිස්තසන බව දන්න නිසා අද අපි ගින්දර අල්ලන්න යන්තන් නෑ. ඒත් පුංචි කාතල තනොකළ සමහර
වැරැදි වියපත් තවන විට කරන්න තබොතහොම තදනා තපළැතඹනවා තන්ද?

බලන්න ඔබ අතින් වරදක් වුණාම ඔබ තමොන තරේ දැතවනවාද? තමතලොවදී දැතවනවා, තැතවනවා පමණක්
තනොතවයි මරතණන් මතු උපදින්තනත් දැතවන පිච්තචන තැන්වලමයි. අප වැඩි තදනාතේ සිත් තබොතහෝ තේලාවට
තිතබන්තන, ගිනි ඇවිළුන ගමන්. තමොනවතේ ගිනිවලින්ද ඇවි ශ තිතබන්තන?

රාමගෝ ර මදෝමසෝ ර මමෝමහෝ ර වොාධි

ජරා ර මරණම්පිටක ර මසෝචමම්ව
ෙරිමද්වදුක් ම්පිටක ර මදෝමනස්සං
ො ාසමම්චාදසමග්ගිමාහු

රාගය, ේතේෂය, තමෝහය, තලඩ තරෝග, ජරාව, මරණය, තශෝකය, වැළැපීේ, කායික දුක, තනොසතුට තහවත් සිතත්
දුක සහ දැඩි යයාසය ඒ ගිනි එතකොළහයි. තේ ගිනි එතකොළතහන් සිත් ගිනිතගන දැතවනවා. අපට තිතබනවා තදොරටු
හයක්. තේ තදොරටු හය නිතරම ඇවිතළනවා. තමොනවද තේ තදොරටු හය? ඇස, කන, නාසය, දිව, කය සහ මනැස.
පාලිතයන් ඒ හයට කියනවා චක්ඛු, තසෝත, ඝාන, ජිේහා, කාය සහ මන. ඔය තදොරටු හය ගිනි තබන අය හය
තදතනක් ඉන්නවා. ඒ තමයි රූප, ශවද, ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ සහ අරමුණු. තේ ඇස, කන යදී තදොරටු හය හරියට
යයතන හයක් වතේ. ඇස නමැති යයතනතයන් තකතරන්තන් රූප බැලීමයි. ඒ බලන රූප තහොඳ, නරක හැටියට
ගැනීතමන් ඇතලනවා, ගැතටනවා. ඇලුනත් ගිනි ගන්නවා. ගැටුනත් ගිනි ගන්නවා. කන නමැති යයතනතයන්
තකතරන්තන් ශවද ඇසීමයි. ශවද ගැන තහොඳ, නරක හැටියට ඇතලනවා. ගැතටනවා. ඇලුනත්, ගැටුනත්, ගිනි
ගන්නවා. නාසය නමැති යයතනතයන් තකතරන්තන්, ගඳ සුවඳ විඳීමයි. ඒවතය තහොඳ නරක සිතා ඇතලනවා,
ගැතටනවා.ඒ තැනත් ගින්නක්. තේ යකාරයට දිව, ශරීරය සහ මනැස යන යයතනවල හැටියත් එතහමමයි.
එතහනේ අපි ඉන්තන ඇවිතලන ගින්නක් මැේතේ. ඔය ගින්න අතතර් ශරීරය දිරන්න, වයසට යන්න පටන්
ගන්නවා. තේ සියල්ල මහා දුකක්.

තේ ගින්න ඇති තවන්තනම අවිදනාව නිසයි. අවිේයාව කියන්තන සතන තනොදැනීමයි. තමොන වතේ සතනයක්ද?
ශරීරය පිළිබඳ ඇත්ත ඇති සැටිතයන් දැකීම, සිත පිළිබඳ ඇති තතු වටහා ගැනීම තමයි යථාර්ථය. තේ ඇත්ත ගැන
අනවතබෝධය නිසා හැම තිස්තසේම ගිනි ඇවිලුණ ගමන්. හරියට ලැේ ගින්නක් වතේ. ටිතකන් ටික හැමතේම ගින්නට
බිලිතවනවා. අවිදනාව නිසා සිතත්, කුසල්, අකුසල් සකස් තවනවා.

70
තේ කාලතේ තබොතහොම තදනාතේ සිත් අවිදනා අන්ධකාරයට වැටිල තිතබන්තන්. ඔබ තේ ගැන සිතා බලන්න. ඔබ
කර්මය විශ්වාස කරන්තන නැේද? කර්ම විපාක විශ්වාස කරන්තන නැේද? එතහම විශ්වාස තනොකරනවානේ ඔතව
අතින් වැරැදි සිදුතවනවා වැඩියි. අවිදනාතවන් ඔබ මුළා තවලා. එතහම වුණාම ඔබ ඉන්තන රාගතයන් රත් වුණු
ගමන්, තරහතවන් දූණත වූ ගමන්, තමෝහතයන් මුළා වුණු ගමන්. එතතකොට තේ අේමා, තේ තාත්තා, තේ අයියා, තේ
අක්කා, තේ නංගි, තේ මල්ලි, තේ පුතා, තේ මුනුපුරා, තේ නිනිපිරි කියා තවනසක් දකින්තන නෑ, තපතනන්තන නෑ.

කාරුණික පින්වත්නි, මේඣිම නිකාතේ මුල්ම සූත්රි තේශනාව තමයි මූල පරියාය සූත්රිය.ඒ සූත්රිතේ දී එක් එක් අයතේ
්ර ඥාතේ හැටියට පුේගලයන් තකොටස් තුනකට තබදා තිතබනවා. පෘථේජන, තසේඛ සහ අතසේඛ හැටියට. පෘථේජන
අයතග ්ර ධාන ලක්ෂහණය වන්තන් ඇස, කන යදී ඉන්ද්රිවයවලට තගෝචර වන හැම අරමුණක්ම මම, මතේ, මාතේ
යත්මය, හැටියට පිළිගැනීම.

ඒ පෘථේජන අදහස්වලට වඩා ඉදිරියට ගිය අය තමයි තසේඛ පුේගලතයෝ. ඔවුන් තකතලස් නසන ්ර තිපදාව
අනුගමනය කරනින් රහත් මටමට භාවනා වඩන අයයි. තේ රූපය මතේ, තේ රූපය මම, තේ රූපය මතේ යත්මය යන
අදහස ඇති තවනවාත් එක්කම විදර්ශනා ඥානතයන් ඒ නිථනා දැකීම ඉවත් කර ගන්නවා. ශවද, ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ
සහ සිතුවිලි ගැනත් එතහමයි. අතසේඛ පුේගලතයෝ කියන්තන්, අරිහත් මාර්ග ඵලයට පත්වූ අයටයි. රාග, ේතේෂ,
තමෝහාදී ගිනි සහමුලින් නිමට යන්තන් අතසේඛ බවට පත්මටතමන්.

එතසේනේ පින්වත්නි, අපි තහොඳ සිහිනුවණින් යුතුව සතන අවතබෝධ කර ගැනීමට උනන්දුතවන්න ඕනෑ.

සැමට තතරුවන් සරණයි!.

71
 (29) ොෙම න් වැළමචමු

ඉමදූව දිතවතල්තගොඩ පුරාණ විහාරවාසී

ශ්රී ලංකා තබෞේධ හා පාලි විශ්වවිදනාලතේ
චනංමක් විජිතනන්ද හිමි

බුදුරදුන් හැම විටම දහතේ දි අනුශාසනා කරනු ලැබුතේ යහපත් මඟ ගමන් කරන තලසය. “ඉධ නන්දති තපච්ච
නන්දති” තමතලොව හා පරතලොව ජීවිත සතුටු වන අන්දතේ ක්රිටයාවන් තහවත් පින් දහේ සිදු කරන තලසත් එවැනි
ක්රිටයාවන්හි නියුතු මටම මගින් තමම සසර කතරින් එතතර මටම සඳහා මහත් තසේ උපකාරී වන බැේ උන්වහන්තසේ මහා
කරුණාතවන් යුක්තව සියලු තලෝ වැසියන්ට මැනවින් තපන්වා දී ඇත

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස!!!
ඉධ මසෝරති මෙච්ර මසෝරති
ොෙචාරී උභ ත්ථ මසෝරති
මසෝ මසෝරති මසෝ විහඤ්ඤති
දිස්වා චම්මකිලිට්ඨමත්තමනෝ”
(ධම්ම ෙද – මච වග්ග )

කාරුණික පින්වත්නි,

සියලු තලෝක සත්වයන් තමම බියකරු සසර කතරින් එතතර කිරීම සඳහා මහා කරුණාතවන් දහේ තදසූ අප
අමාමෑණී තලොේතුරා බුදුපියාණන් වහන්තසේ විසින් තේශනා කරනු ලැබූ වටිනා දුර්ලභ නිනිස් දිවිය යතලෝකමත් කර
ගැනීම සඳහා මහත් තසේ උපකාරී වන දහේ කරුණු කිහිපයක් “ධර්මභාණ්ඩාගාරයක් සාර්ධර්ම සංග්රවහයක්” මැතයන්
ඔබ අතට පත් වන බුදුසරණ ධර්ම තේශනාව මගින් පහදා දීම සඳහායි බලාතපොතරොත්තු වන්තන්. ඉහත ගාථා
ධර්මතයන් කියැතවන සරල අදහස වන්තන් “පේ කරන්නා තමතලොව හා පරතලොව යන තදොතලොවදීම තශෝක කරයි.
තහතතම තමා විසින් සිදු කරන ලද අපිරිසුදු වූ පාප
කර්මයන් තදස බලා බලවත් තසේ තශෝක කරයි. එතසේම
තවතහසට ද පත් තවයි යනුතවනි.

සේමා සේබුදුපියාණන් වහන්තසේ තමම ගාථා ධර්මය

තේශනා කරනු ලැබුතේ බිේබිසාර මහ රජු විසින් කරවා
පූජා කරන ලද රජගහනුවර තේළුවනාරාමතේ දී “චුන්ද
සූකරික” අරමුණු කර තගනය.

තමොහු ඌරන් ඇති දැඩි තකොට තලා තපළා

අවසානතයහි ඌරන්තේ මුඛයට තලෝ දිය වක්තකොට
ඌරන් මරා මස් තකොට එයින් තකොටසක් විකුණා මුදල්
උපයා ගැනීම හා අතනක් තකොටස යහාර තලස
ලබාතගන අඹු දරුවන් තපෝෂණය කරනින් තමතලස
වසර ගණනක්ම පාපකාරි දිවියක්
තගමටය.තේළුවනාරාමය අසල ජීවත් වුවත් තමොහු කිසි
දිනක බුදුරදුන් හමුමටමට තහෝ උන්වහන්තසේතගන් බණ
පදයක් ඇසීම සඳහා විහාරයට පැනිණිතේ නැත.
තබොතහෝ සදැහැති උපාසක උපාසිකාවන් පින් දහේ සිදු
කිරීම සඳහා දිනපතා තේළුවනාරාමයට පැනිණියද එය
චුන්ද සූකරිකට මහත් හිසරදයක් විය. එතරේ තමොහු
පාපයට තයොමුමට සිටී බව පැහැදිලිය .

72
තමතලස ඉතා අවාසනාවන්ත දිවියක් ගත කළ තමොහු දිනක් බරපතළ තලස තරෝගී තත්ත්වයට පත් මට දින හතක්ම
ඌරන් කෑ ගසන අන්දමට වද තේදනාවන් විඳ අවසාන දිනතයහි නියතගොස් අමටචිතයහි උපන්හ.

තමම පුවත සැලමටතමන් පසු අමාමෑණී බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඉහත ගාථා ධර්මයට අනුව පේ කරන්නා සසර
පුරාවට තශෝක වන බව තපන්වා වදාළහ. තමම කථා පුවතට අනුව සමාජතයහි දිවි තගවන තබොතහෝ නිනිසුන්ට තම
දිවි මඟ සාර්ථක කර ගැනීමට උපකාරී වන මාර්ගය තපන්වාදී ඇත. දුර්ලභඤ්ච මනුස්සථංං” (නිනිසත් බව ලැබීම
ඉතා දුර්ලභය) එතහත් උතුේ නිනිසත් බව විනාශ කර ගනිනින් අයහපත් මගට තයොමු වන නිනිසුන්ද දැක ගැනීමට
හැකිය.

කිච්මජෝ මනුස්ස ෙටිලාමභෝ

කිච්ඡං මච්රාන ජීවිතං
කිච්ඡං සද්ධම්ම සවණං
කිච්මඡෝ බුද්ධානං උප්ොමදෝ

ඉහත ගාථාතවන් කියැතවන්තන් ඉතා වටිනා කරුණු හතරක් පිළිබඳවයි. එනේ “නිනිසත් බව ලැබීම දුෂ්කරය.
නිනිසුන්තේ ජීවිත පැවැත්ම අපහසුය. බණ ඇසීම හා සේබුදුවරුන්තේ තලොව පහළ මටම ද දුර්ලභය” යන්නයි.

තමම වටිනා කරුණු සියල්ලම නිනිසුන්ට හිනි වි තිබිය දී ඔවුහු තම වටිනා දිවි මග තනොතයක් පාපකාරී ක්රිටයාවන්
මගින් අඳුරට තයොමු කර ගැනීම ඉතා කනගාටුදායක කරුණකි. නිති පන්සිල් තනොරකින ඇතැේ පුේගලයන් තම
“මනුෂන” යන උතුේ නාමයට පවා නිගරු කරන අයුරු මනාව දැක ගත හැකි දසුනකි. එතහත් අප ගමන් කළ
යුත්තත් එවැනි අයහපත් මාර්ගතයහි තනොතේ. බුදුරදුන් හැම විටම දහතේ දි අනුශාසනා කරනු ලැබුතේ යහපත් මඟ
ගමන් කරන තලසය. “ඉධ නන්දති තපච්ච නන්දති” තමතලොව හා පරතලොව ජීවිත සතුටු වන අන්දතේ ක්රිටයාවන්
තහවත් පින් දහේ සිදු කරන තලසත් එවැනි ක්රිටයාවන්හි නියුතු මටම මගින් තමම සසර කතරින් එතතර මටම සඳහා
මහත් තසේ උපකාරී වන බැේ උන්වහන්තසේ මහා කරුණාතවන් යුක්තව සියලු තලෝ වැසියන්ට මැනවින් තපන්වා දී
ඇත.

බුේධ කාලතේ දිවි තගවු ධේනික උපාසකතුමා, සුමනා තේවිය, විශාඛාව යදි චරිත තදස අවධානය තයොමු කිරීතේ දී
ඒ බව මනාව තහවුරු තවයි.අප හැම විටම දිවිතගවිය යුත්තත් උතුේ නිනිස් ගුණ ධර්මයන්ට මුල් තැන ලබා
තදනින්ය. යතමක් වසලතයක් තහෝ බ්රාාහ්මණතයක් බවට පත් වන්තන් තහතතම සිදු කරන ලද ක්රිටයාවන් අනුවය. ඒ
නිසා පින්වත් ඔබත් ඉහත සඳහන් කරුණු මගින් තම නිනිසත් බව අතලෝකමත් කර ගැනීම සඳහා උත්සාහ කරන
අතරම තමම බියකරු සසර කතරින් එතතර මට උතුේ අමාමහ නිවන් සුව ලබන්නට ඔබත් අද සිටම අදිටන් කර
ගන්න.

ඔබ සැමට සේමා සේබුදු සරණයි!

73
 (30) සත්ව ාමග් විශුද්ධි ා මාර්ග

කැකණදුර ඇල්ලකන්ද යරණන තසේනාසනතේ

යටියන මංගල ඉසි හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස.
මග්ගා නට්ඨංගිමචො මසට්මඨො
සච්රානං රතුමරො ෙදා
විරාමගො මසට්මඨො ධම්මානං
දිෙදානං ර රක්ඛුමා

(ධම්මෙද – මාර්ග වග්ග )

කාරුණික පින්වත්නි!

තුන්තලෝකාගේ වූ භාගනවත් වූ සමනක් සේබුේධ සර්වඥ රාතජෝත්තමයන්

වහන්තසේ විසින් තේශනා කළ ධේම පද ගාථාවක් පේකාශ කතළේ ධේම පදතයහි 20
වැනි මාර්ග වර්ගතේ මුල් ගාථාවයි. තමහි සරල තත්රුම නේ මාර්ගයන් අතුතරන්
තශ්රුේෂ්ඨ මාර්ගය යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි. සතනය අතුතරන් තශ්රුේෂ්ඨ සතනය
චතුරාර්යය සතනයයි. ධර්මයන් අතුතරන් තශ්රුේෂ්ඨ ධර්මය නිර්වාණ ධර්මයයි.
තදපා සියලු සත්ත්වයන්ට පසැස් ඇති තශ්රුේෂ්ඨතම උත්තමයන් වහන්තසේ
තලොවුතුරා බුදු රජාණන් වහන්තසේයි යන්න එම ගාථාතවන් පැහැදිලි තවයි.

“එතතන අේඨංගික මේතගන සත්තා විසුේකන්ති” කියන තේශනාවට අනුව

සත්වයා විශුේධියට පත්කරන එම මාර්ග අට නේ සේමා දිේඨි, සේමා සංකේතපෝ,
සේමා වාචා, සේමා කේමන්තතෝ, සේමා යජීතවො, සේමා වායාතමො, සේමා සති,
සේමා සමාධි, යන මාර්ග අටයි. තමහි “අරිතයො අේඨාංගිතකො මේතගො” කියන
වචනතේ අර්ථය ද අප සලකා බැලිය යුතු ය.

තලෝක ධාතුතවහි සත්ත්වයන් ඇවිදින තේ මාර්ග අතර නිරයට යන මාර්ගය, තිරිසන් අපායට යන මාර්ගය, තප්ර්ත
අපායට යන මාර්ගය, නිනිස් තලොවට යන මාර්ගය තදේතලොවට යන මාර්ගය බඹතලොවට යන මාර්ගය යනුතවන්
ගමන් මාර්ග විස්තර තේ. තේ මාර්ගයන් හි ගමන් කරන්නන් තේ තලෝක ධාතු තුළ පමණක්ම ගමන් කරයි. අපි හැම
තදනාම තේ මාර්ගයන් හි ගමන් කර තිතබන්නත් ඉඩ තිතබනවා. තලෝක ධාතුතවන් එතතර වන්න නේ නිර්වාණ
ධාතුව අවතබෝධ කර ගන්න නේ, ගමන් කළ යුතු එකම මාර්ගය වන්තන් තශ්රුේෂ්ඨ බවට පූජනීය බවට පත් වූ මැදුේ
පිළිතවත් මාර්ගය වන යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි.

බුේධ කාලීන භාරත සමාජය අන්ත තදකක් අනුගමනය කරනු ලැබීය. දැඩිතසේ ශරීරයට දුක් දීතමන් යත්ම
පාරිශුේධත්වයට පත් කර ගත හැකි ය. යන ශාස්වත වාදය ඇතුළත් අත්ථකිලමථානු තයෝගයත්, මරණින් පසු
සත්වයා නැවත නූපදී ය. ඒ නිසා හැකිතාක් දුරට පසිඳුරන් පිනවිය යුතුය යන උච්තේද වාදය ඇතුළත් කාම
සුඛල්ලිකානු තයෝගයත් එම අන්ත තදක විය ..තේ අන්ත තදතකහිම යථා තත්ත්වය පේතනක්ෂහතයන් අවතබෝධ කර
ගත් බුදුපියාණන් වහන්තසේ එහි කාම සුඛල්ලිකානු තයෝගය “හිතනොගේතමෝ තපොථුේජනිතකො අනරිතයො අනත්ථ
සංහිතතො” යනුතවන් ළාමක ගේාමන වූ පෘථේජනයන් විසින් පුරුදු පුහුණු කරනු ලබන්නා වූ අනාර්ය වූ අනර්ථයක්ම
සිදු කරන්නා වූ පහත් ධර්ම තලස තේශනා කළහ. එහි අත්ථකිලමථානු තයෝගය දුක් වූ අනාර්යව අනර්ථය කරයි.
වදාළහ. තමම අන්ත තදකට තනොපැනිණි තථාගතයන් වහන්තසේ මධනම පේතිපදාව අනුගමනය කළ තසේක. පඥ ේ ා
චක්ෂුෂ ඇති කරනු පිණිස පේඥාව දියුණු කරනු පිණිස ක්තල්ශ පරිදාහය දුරුකිරීම පිණිස දුක්ඛ සමුදය නිතරෝධ,
මාර්ගය යන චතුරාර්ය සතන ධර්මයන්තේ පේතිතේධය පිණිස එම චතුරාර්යය සතන ධර්ම අවතබෝධ කිරීම පිණිස
නිර්වාණය සාක්ෂාත් කිරීම පිණිස යර්යය අෂ්ටාංගික මාර්ගය තහවත් මධනම පේතිපදාව ඉවහල් වන බව තේශනා
කරන ලදී.

74
ධන ධානනතයන් ය්නව ජීවත් මටම තහෝ තගෝතේතයන් උසස් මටම, තකතනකුතේ ජීවිතතේ ශුේධියට තහේතු තනොතේ.
ධනය හමුතේ නිනිසා තකතරේ විස්කේ දැක්වූවද ඒ සියල්ල අනිතනතේ ධර්මතාවන්ට තගොදුරු මටතමන් දුක්ඛිත
තත්ත්වයට පත් තවයි. කුලතයන් තකතනක් තකොතතක් ඉහළ තත්ත්වයක වැජඹුනද තමම ධර්මතාවයන්ට
යටත්මටමට ඔහුට සිදුතවයි. ඒ තුළින් පිරිසුදු මටමක් තනොලබයි. ඒ නිසා සත්වයාතේ පාරිශුේධත්වයට මාර්ගය වන්තන්
යර්යය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි.

චිත්ත සන්තානගත රාගාදී තකතලසුන්තේ පැවතීම අනුසයපරියුේඨාන – වනති කේම යන කේම තුනට ඇතුළත් තවයි.
බීජයක සැඟමට පවත්නා අංකුරයක් තමන් සිතතහි සැඟමට පවත්නා රාගාදී තකතලස් රූපාදී අරමුණු හමුවන තුරු
සැඟමට පවතී. එතසේ පවතින තකතලස් වල ස්වරූපය අනුසය අවස්ථාව තලස දැක්තේ.

අළු තගොඩකට ගලකින් ගැසූ කල ඇවිස්සී යන්නාක් තමන් රූපාදී අරමුණු හමුමට රාගාදී තකතලසුන් නැගී සිටීතමන්
සිතතහි ඇතිතවන තනොසන්සුන් අවස්ථාව පරියුේඨාන වශතයන් දැක්තේ’ ඒ රූපය වැළඳ ගැනීම යදී වශතයන්
සීමාව ඉක්මවා බාහිරව පේදර්ශනය වන අවස්ථාව වනති කේම යන්තනන් දැක්තේ. යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගතයහි
දැක්තවන සීල, සමාධි, පේඥා යන තිේ ශික්ෂාතවන් තමම අවස්ථාව මැඩලිය හැකි යකාරය බුදු සමතේ පැහැදිලි කරයි.
සීල පාරිශුේධිතයන් වනති කේමය නවත්වා ලිය යුතු ය. සිල් සමාදන් වුණු තැනැත්තත් තම ඉන්ද්රිවයන් යරක්ෂහා කර
ගන්න බැවින් එම සංවරය ඇති තේ. සිතතහි නැඟී සිටිනා ක්තල්ශයන් සමාධිතයන් යටපත් කර ගත යුතු ය.
එමඟින් පරියුේඨාන අවස්ථාව මැඩපවත්වාලයි. අනුසය අවස්ථාව පේඥාතවන් නැති කළ යුතු ය. සිතතහි හට ගන්නා
ක්තල්ශයන් පිළිබඳ දැක්තවන තේ අවස්ථා තුන මධනම පේතිපදා තේ දැක්තවන අංග අට වැඩීතමන් නැති කළහැකි
තවයි. සේමා වාචා, සේමා කේමන්ත, සේමා යජීව, යන තුන සීලය වශතයනුත් සේමා දිේඨි, සේමා සංකේප තදක
පේඥා වශතයනුත් දැක්තේ. සීලතයන් තකතලසුන්තේ වනති කම ේ ය නවතා සමාධිතයන් තකතලස් නැගී සිටීම නවතා
විදසුන් පේඥාතවන් යළි නූපදනා තලස තකතලස් මුල් සිඳලිය යුතුයි. සත්වයාතේ පිරිසුදු භාවය ඇති වන්තන් එමඟිනි.

යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය අනුගමනය කිරීම තුළින් පුේගලයාතේ සිත, කය, වචන යන ේවාරතේයම හික්මවා පේඥාව
දියුණු කිරීතමන් නිවන අවතබෝධ කරගත හැකි තවයි. තමහි මුලින්ම සඳහන් තවන සේමා දිේඨිය තුළින් තමා කරන
තහොඳ නරක කිේයාවන්ට අනුව විපාක විඳීමට සිදුවන බව අවතබෝධ කර ගනී. එතසේ කර්ම ඵල ඇදහීනතේ නුවතණ් සිට
චතුරාර්ය සතන අවතබෝධ කර ගැනීම තතක් ඇති යහපත් අවතබෝධය සේමා දිේඨියට ඇතුළත් තවයි. සේමා සංකේප
තුළින් පුේගලයා තුළ යහපත් කල්පනා තුනක් ඇති කරයි. තනක්ඛේම, අවනාපාද, අවිහිංසා යනුතවන් දැක්තවන්තන්
ඒවායි. තමම උදාර සංකල්පනාවන් පුේගලයාට පේඥාව දියුණු කර නිවන අවතබෝධ කර ගැනීමට උදේ තවයි. දැහැනි
දිවිතපවතක් ගත කිරීමටත් කය වචන තදක්හි, සංවරය ඇති කිරීමටත් සේමා වාචා, සේමා කේමන්ත, සේමා යජීව,
යන අංග තුන තහේතු තේ. තබොරු තනොකීම, තක්ලාේ තනොකීම, පරුෂ වචන තනොකීම, හිස්වචන තනොකීම යන වාේ
සුචරිතය සේමා වාචා යන්තනන් දැක්තවන අතර අනුන් තනොනැසීම, අනුන් සතු තේ තනොගැනීම අනාචාර කිේයා
වලින් තවන් මටම යන කාය සුචරිතය සේමා කේමන්ත යන්තනන් දැක්තවයි. අධාර්නික වූ ජීවිකා වෘත් න්තගන්
තවන් මට දැහැනි දිවිතපවතක් ගත කිරීමට මාර්ගය සේමා යජීවය තුළින් පැහැදිලි කරයි. සීල යන තමම කරුණු
අනුගමනය කිරීතමන් යහපත් ජීවිතයක් තගනයාමට නිනිසාට අවස්ථාව උදාතවයි.

උපන් වැරැදි අදහස් නැති කර ගැනීමටත් නූපන් වැරැදි අදහස් ඉපදීම වැලැක්මටමටත්, උපන් යහපත් අදහස් දියුණු
කර ගැනීටමත් නූපන් යහපත් අදහස් උපදවා ගැනීමටත් දරන වෑයම සේමා වායාම යන්තනන් විස්තර තේ. කාය,
තේදනා, චිත්ත, ධේම යන සතර සතිපේඨානය අනුව සිහිය දියුණු කර ගැනීම සතිය යනුතවන් ධනාන උපදවා
ගැනීමට සිතත් තකතලස් යටපත් තකොට සමාධිය උපදවා ගැනීම සමාධිය යනුතවනුත් දැක්තේ.

තලොේතුරා බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කතළේ තමම යර්යය අෂ්ටාංගික මාර්ගතේ පරමාර්ථය චිත්තක්ෂණතයන්
චිත්තක්ෂණය එහි තයතදන පුේගලයා සැපවත් භාවයට පත් කරන බවයි. බුේධ ශාසනතේ පමණක්ම ඇති තශ්රුේෂ්ඨ
නිවන් සැපත වන තමය අවතබෝධ කර ගැනීමට තබෞේධ අතබෞේධ පුේගල තේදයකින් තතොරව සෑම තදනාටම තේ
මාර්ගාංග අට අනුගමනය තුළින් ඉඩ පේස්ථාව සැලතසේ.

යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගතේ යනින් තබෝධි සේභාර පුරාතගන ය අප තබෝධිසත්වයන් වහන්තසේ බුේධගයා ශුේධ
භ®නිතේ දී තබෝධි මූලතේ වැඩ හිඳ තලොේතුරා බුේධ රාජනයට පත් මට වදාළහ. අපත් එම උතුේ මාර්ගතේ ගමන්
කරන ශේාවකයන් වශතයන් එම උතුේ යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගතේ යනින් අමා මහා නිර්වාණ ධාතුව සුවතසේ
අවතබෝධ කර ගැනීමට ලැතවවා.

චිරං තිේඨතු තලෝකස්නිං

සේමා සේබුේධ සාසනං
75
 (31) වලාමවන් මිදුණු පුර සඳ බඳුව...

තැඹිලිතපොල රාජ මහා විහාරාධිපති

කුරුණෑගල මහදිසාතේ උප ්ර ධාන
අධිකරණ සංඝනායක
ශ්රී සේධර්ම වාගීශ්වර
නාමල්වත්මත් ශ්රීු ආනන්ද නා හිමි

ස්ස ොෙං චතං චම්මං

කුසමල්න පිටකථී ති
මසෝ ඉමං මලෝචං ෙභාමසේති
අබ්භා මුත්මතෝව රන්දිමා

ශ්රුේධා බුේධි සේපන්න පින්වත් ඔබ සූදානේ වන්තන් සුනිහිරි බණපදයක් සිතට තගන තමන් තුළ පවතින
තනොදැනුේවත්කේ අගුණ දුර්වලකේ මඟ හරවා යහපත් නිනිසකු වනවා යන තච්තනාතවන් තදතලොව සැනසීම
ඇතිකර ගැනීමටයි. ධර්මය නිවැරැදි තලස දකින්නට නේ ජීවිතය පිළිබඳ විනිවිද තපතනන නුවණක් අවශන වනවා.
ධර්ම ගේභීරත්වය වුවමනා වනවා.

ගේභීතරො, දුේදතසො, දුරනුතබෝතධො, අතක්කාවචතරො, පණීතතො , නිපුතනො, පණ්ඩිත තේදනීතයො යනාදි දහේ පදවලින්
කියැතවන්තන් තේ තථාගත දහතේ ගැඹුරු බවයි. ගැඹුරු නුවණක් තිතබන තකනකුට පමණක් අවතබෝධ කර
ගැනීමට හැකි තේ ධර්මතයහි දිගු කාලීනව තයදී උත්සාහ කළතහොත් එයින් ්ර තිඵල ලබන්නට පහසුයි.

ජීවිතය හා තලෝකය පිළිබඳ පිරිසුදු දැනුමක් ඇතිව සුව පහසුතවන් ජීවත් වන්නට ධර්මය පිළිබඳ ඇති අවතබෝධය
අතනවශනයි. මන්ද? තබෞේධ දර්ශනය තලෝකතේ ඇති සාරධර්ම කැටි කළ තැන නිසා.

මා මාතෘකා කළ ගාථා රත්නය ධේමපදතේ තලෝක වේගයට අයත්. එහි සරල අදහස, යමකු විසින් කරන ලද පාප
කර්ම ඔහු විසින් පසුව කරන ලද කුසල කර්මවලින් වැසී යනවා නේ ඒ තැනැත්තා වලාකුළින් නිදුණු සුපුන් සඳ තසේ
තලොවම එළිය කරන්තන්ය යනුයි. බැලූ බැල්මට සරල අදහසක් ගමන වන නමුත් තමහි අභනන්තර අර්ථය ඉතා
ගැඹුරුයි. තමතැනදී තේ ගාථා ධර්මය තේශනා කරන්නට තහේතුව, තනොඑතසේ නේ නිදාන කථාව තකටිතයන් නමුත්
දැනගත්විට තමයින් කියැතවන ගැඹුරු අරුත නිවැරැදිව වටහා ගැනීම පහසු වනවා.

අතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ සැවැත් නුවර තේතවනාරාමතේ වැඩ සිටියදී අංගුලිමාල මහ රහතන් වහන්තසේ මුල්
කරතගනයි තේ ගාථාව තේශනා කතළේ. පතසේනදී තකොතසොල් මහ රජතුමාතේ පුතරෝහිත බමුණාතේ පුත්රි රත්නය
අහිංසක කුමාරයා. නිසි වයස එළැඹුණා. අධනාපනය ලබා තදන්නට තක්සලාතේ දිසාපාතමොක් ඇදුරිඳු තවතට
කුමරුන් භාර කළා. රජ මැති ඇමැතිවරුන් තේ බමුණන් තේ දරුවන් ඉතගන ගත්තත් තමතැන. අහිංසක තබොතහොම
කීකරු දක්ෂහ ශිෂනතයක්. ඇදුරු ්ර ජාවතග හිත ඉක්මනින් දිනාගත්තා. විනීත චරිතය , උතදනෝගය, බුේධිමත්කම ,
ඉවසීම, නිහතමානි ගුණය යදි උසස් ගුණාංග තේ චරිතය තුළ කැපී තපනුණා. ඉක්මනින් සිේ සතර ඉතගන ගත්තා.

අහිංසක ශිෂනයාට ගුරුවරුන්තග යදරය ලැතබන්න ලැතබන්න අතනක් සිසුන් ඊර්ෂනා කළා. දිසාපාතමොක්
ඇදුරුතුමන්ට තක්ලාේ කියා ඔහුතේ සිත සසල වන තැනට කරුණු තයදුවා. අහිංසක තමන් ට විරුේධව ක්රිටයා කරන
දුෂ්ට අසේපුරුෂයකු තසේ දුටු ඇදුරුතුමා උපක්රිමශීලිව අනුන් අතින් ඔහුට මරණය උරුම කර තදන වැඩපිළිතවළ
සකස් කළා. ගුරු පූජාව සඳහා ඇඟිලි දහසක මාලයක් ලබාතදන තලස නිතයෝග කළා. පුදුමයට පත් අහිංසක
තකතසේ නමුත් වනගතව සැඟව සිට නිනිසුන් මරා ඇඟිලි මාලය සදන්න පටන් ගත්තා.

තේ වන විට අසමසම බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදේරේ මහ තවතහර වැඩ සිට කුලුණු සිතින් තලොව බලා වදාරණවා.
උන්වහන්තසේ තේ කරුණා දැලට තේ අඟුල්මල් හසුතවනවා. ඔහු මාතෘඝාතක යනන්තරිය පාපකර්මතයන් මුදවා
ශාන්ත නිවන් පුර රුවන් තදොර විවර කරදී තබොදු සේවකු බවට පත් කළා. මහ රහතන් වහන්තසේ නමක් තලස
කලකට පසු අඟුල්මල් තතරණුතවෝ පරිනිවන්පා වදාළා. දිනක් දේ සභා මණ්ඩපතේදී පෘථේජන භික්ෂූයන් අතර
කථාවක් ඇති තවනවා.

76
 “තේ තරේ නිනී මරපු තැනැත්තකු ව සිටි අංගුලිමාල හිනියන් තකොතහේ තකොතැනක උපදින්න ඇේද” කියා. බුදුරදුන්
පිළිතුරු සපයනවා, උන්වහන්තසේ සිදු කළ අකුසල් අතහෝසි මට රහතන් වහන්තසේ නමක් තලසයි පිරිනිවන් වැඩිතේ
කියා. තබොතහෝ තදනකුට ගැටලුවක් තමතරේ නිනිසුන් මරලත් එහි අනිටු විපාක නැත්තත් ඇයි කියා. ඊට පිළිතුරු
තලසයි බුදු සනිදාතණෝ ඉහත ගාථාව තේශනා කතළේ.

මාතෘකා ගාථාතේ සඳහන් තවනවා අපතේ විතශේෂ අවධානය තයොමු කළ යුතු දහේ පද කිහිපයක්. පාප, කුසල,තලෝක
යනුතවන්. තමතැන පාප කියන්තන් ‘පහළ ට ඇද වැතටන’ කියන අදහස. දිවන මනුෂන නිවන් කියන ්රි වර්ග සේපත්
අහිනි කරන, අපා දුක් ලබා තදන, තරෝ දුක් පීඩා ඇති කරන ක්රිටයාවන්. ඊළඟට කුසල් කියන්තන් කවරකටද? අකුසල
කර්ම තසොලවා දමන, කේපනයට පත් කරන, විනාශ කර දමන කියන අර්ථයයි. කුසල යන පදතයන් අර්ථවත්
වන්තන් එයයි. අකුසල මූලයන්ට විරුේධ අතලෝභ අතදෝෂ අතමෝහ කියන කුසල මුල් පදනේව තකතරන කායික
වාචසික මානසික ක්රිටයාවලියයි කුසල කියන්තන.

මීළඟට අපතේ අවධානය තයොමුවිය යුත්තත් බුදු දහතේ ඉතා සංකීර්ණ දහේ පදයක් තසේ විග්රවහ තකතරන ‘ඉමං
තලෝකං’ කියන බණ පදයට. ‘තලෝක’ යන තේ වචනය සේබන්ධතයන් අද සමාජතේ ඉතා අපැහැදිලි ඒ වතේම
සංකීර්ණ අර්ථ භාවිත වනවා. දිවනතලෝක, බ්රාහ්මතලෝක, මනුෂනතලෝක , කාම තලෝක, ග්රවහ තලෝක යදී වශතයන්.
සංයුක්ත නිකායට අනුව සනිේධි හිනියන් බුදුරදුන්තගන් තමතහම අසනවා. “තලෝතකෝති තලෝතකෝති භන්තත
වුච්චති. කින්තාවතා තඛෝ භන්තත් තලෝතකෝ වා අස්ස තලෝක පඤ්ඤත්ති” කියා . ‘ස්වාමීනි තලෝකය තලෝකය කියා
කියනවා. තමොනවා තහේතු තකොට තගනද තලෝකය නිර්මාණය තවන්තන’ යන්න එහි අර්ථයයි. බුදුරදුන් එහිදී
තලෝකය විස්තර කතළේ ඇස් තිතබනවා; ඇස මුල් තකොට තගන ඇතිවන සිත තිතබනවා; ඒ සිතින් දැනගත යුතුතේ
තිතබනවා; තේකටයි තලෝකය කියන්තන් යදි වශතයන්. එතහම නේ තලෝකය කියන්තන් ්ර ඥේතියක්. තකටිතයන්
කිවතහොත් ඇස, කන යදි ෂේ ඉන්ද්රිවයත් රූප ශවද යදි අරමුණුත් තේ ඉන්ද්රිවය හා අරමුණු අතර ස්පර්ශයත් නිසා
පුේගලයා තුළ ඇතිවන දැන හඳුනා ගැනීමත් යන සියල්ලටමයි තලෝකය කියන්තන්.

වලාකුළු නැති අවස්ථාවල චන්ද්රතාතලෝකතයන් අවට පරිසරය බැබතළනවා. තමන් විසින් කරන ලද පේ, කුසල
බලතයන් යටපත් තකොට දස සංතයෝජන ්ර හීනන තකොට සුපිරිසුදු බවට පත් තවන පුේගලයා තමන් බැබතළනවා
වතේම සමාජතේත් දුක් අන්ධකාරය දුරු කරනින් යතලෝකය ලබා තදනවා. වලාකුළුවලින් නිදුණු චන්ද්රතයා වතගයි.
එබැවින් උදාසීනව තනොසිට අතීත දුබලතා, ්රි විධ දුෂ්චරිත ක්රිටයාත්මක වන්නට ඉඩ තනොදී යහගුණ සංවර්ධනය
කරතගන අංග සේපූර්ණ මනුෂනයන් වන්නට උත්සාහ දරමු.

77
 (32) දුලබ චරුණු හතරක්

තමොරවක වැලිව ගංගාරාම පුරාණ විහාරවාසී,

අක්මීමන ධේමසිරි හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස.

කිච්මඡෝ මනුස්ස ෙටිලාමභෝ

කිච්ඡං මච්රාන ජීවිතං
කිච්ඡං සද්ධංම්ම සවණං
කිච්මඡෝ බුද්ධානං උප්ොමදො

පින්වත්නී,

තමම ගාථා ධර්මය ධේම පදතේ බුේධ වේගයට අයත් වූවකි. තමම ගාථා
ධර්මය තේශනා කිරීමට තහේතු වූ කරුණ තමතසේය. තපර කාශනප
බුදුහාමුදුරුවන්තේ ශාසනතයහි විසි දහසක් අවුරුදු මහණ දේ පිරූ
සිල්වත් භික්ෂූයන් වහන්තසේ නමක් විය. උන්වහන්තසේ එක්තරා දිනක දිගු
ගමනක් යන අතරතුර ගංඟාවක් දැක එයින් එතතර මටම පිණිස එක්තරා
එරු අත්තක් දැක එය අල්වා තගන ඔරුවට නැඟීය. එවිගසම එරු අත්ත
කැඩී අතට යතේ ය. තමය සුළු ඇවතක් යැයි සිතා ගණනකට තනොතගන
ඇවත් තනොතදසාම මහණ දේ පිරූහ. තමතසේ කල් ගතවිය. තමම භික්ෂූයන්
වහන්තසේතේ මරණය වන තවලාතවහි තමම කරුණ සිහිපත් මට තමම එරු ඇත්ත කැඩීතමන් වූ ඇවත නිසා මතේ
ශීලය අපිරිසුදු මට යයි විමතියක් ඇති විය. එතකතනහිම කළුරිය තකොට ඒරපත්ත නේ නාගරාජව උපන, එක් දිනක
තමම නා රජ බරණැස් නුවර මහරි රුක මුල වැඩහුන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තවත එළඹ වැඳතගන අඩන්න පටන්
ගත්තත් ය. හඬන කරුණක් බුදුන් විචාල කල්හි සිදු වූ සියලු සිේධිය කියා ‘ස්වාමීනී, මම බුේධාන්තරයක් මුළුල්තලහි
නිනිසත් බවක් තනොලේතදනි. බුදු තකනකු නුදුටුතයනි. බණ ඇසීමකුත් තනොලැබුතයනි ය’ කීහ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ
ඒ අසා ඉහත සඳහන් ගාථා ධර්මය තේශනා කළ තසේක.

නිනිසත් බව ලැබීම දුෂ්කරය.

නිනිසුන්තේ දිවි පැවැත්ම අපහසු ය.

බණ ඇසීම දුර්ලභ ය.

බුදුවරයන්තේ ඉපදීම දුර්ලභ යයි වදාළ තසේක.

නිනිසත් බව තබොතහෝ කුසල් තකොට උත්සාහතයන් ලැබිය යුත්තකි. එය ලබන්තන් සතහේතුක කාමාවචර කුසල්
බලතයනි. එයින් ්රි තහේතුක කාමාවචර කුසල කර්මතයන් උපදින්තනෝ අල්තේශාකන තවති.

නිනිසුන්තේ සිත නිතර නැමී පවතින්තන් අකුසලය තවතය. නිනිසාට නිහිරි වන්තන් කුසලයට වඩා අකුසලයයි. ඒ
නිසා තබොතහෝ තදනා පස්කේ සැපතයන් ඉඳුරන් පිනවනින් ඒවා දියුණු කරනින් ජීවත් තවති.

මහ මුහුතදහි දමන ලද එක් සිදුරක් ඇති වියදණ්ඩක් සතර දිශාතවන් හමන සුළඟින් සතර දිගට තගන යනින් පවතින
කල්හි වර්ෂ සියයකට වරක් හිස නගන කන කැස්බා එම වියගි සිදුතරන් අහස දැකීමටත් වඩා නිනිසත් බව ලැබීම
දුෂ්කර කරුණකැයි වදාතළේ එතහයිනි. නිනිසත් බව ලබා පස්කේ සැපතයන් ජීවත්වන නිනිසාට ජීවිතය පවත්වාතගන
යෑමට මහත් සටනක් කළ යුතුව ඇත. යහපත් යර්ථික තත්ත්වයක් තනොමැතිව ජීවිතය පවත්වාතගන යෑමට අසීරු
ය. අලසයාට, කේමැලියාට එය තකොතහත්ම කළ හැක්කක් තනොතේ. උත්සාහවන්තයා සියල්ල ජයගනී යන කියමන
අනුව උත්සාහවන්තයා ජීවන සටනින් ජයගනී.

78
තහොඳ අේමා තකතනක් තහොඳ තාත්තා තකතනක් උත්සාහවන්තව තම යුතුකේ ඉටුකරනින් සමාජයට වැඩදායක
දරුවන් බිහිකර මහා තමතහවරක් අතේ රටට සිදුකරයි. දයාබර අේතේ දයාබර තාත්තත් දුක් මහන්සිතයන් ඔබ
තපෝෂණය කරපු ඔතව යදරණීය පුතතක් තහෝ දුතවක් තේ අතේ මාතෘූමනිය යරක්ෂහා කිරීමට පරිතනාග කර තිතවද?
එතසේ නැතිනේ ඔතව දුව තහෝ පුතා සසුනට පරිතනාග කර තිතවද? එතසේත් නැතිනේ ඔතව දරුවා සමාජ
තසේවකතයක් රටට වැඩදායක පුරවැසිතයක් වුණා ද? අන්න එතසේනේ ඔබ තේ දුර්ලභ මනුෂන යත්මභාවතයන්
්ර තයෝජන ගත්තා තවනවා. අධනාත්නික ගුණතයන් යුත් යහපත් පුරවැසිතයක් බිහිකරන දයාබර අේතේ තාත්තත්
ඔබට තේ උත්තරීතර මනුෂන ජීවිතය යතලෝකවත් තතෝතැන්නක් තවනවා ඇත. අන්න එබඳු මනුෂන යත්මය
දුෂ්කරයි කියා වදාළ බුදුරජාණන් වහන්තසේ නිනිසුන්තේ දිවි පැවැත්ම ද අසීරුයි කියා වදාළහ.

පුවත්පත් සඟරා රූපවාහිනී ගුවන්විදුලි යදී මාධනවලින් තපොදු ස්ථාන විහාරස්ථාන තබෞේධ මන්දිරවල
තබෞේධායතන යන සෑම තැනකින්ම බණ ඇතසනවා. එයින් ්ර තයෝජන ගන්නා අය ඉතා අල්පයි. නනින් පමණක්
තබෞේධයන් බවට පත්මට ඇති ඇතැේ තදතනක් ධර්මය තනොදන්තනෝ තවති. බණ ඇසීමක් නැත. විහාරස්ථානයක
බණ කීවත් තගදරක බණ තේශනා කළත් තවනත් තපොදු ස්ථානයක ධර්ම තේශනාවක් කළත් බණ අසන්නන්ට වඩා
නිකරුතණ් කාලය කා දමනින් එළිමහතන් තවනත් කතා සල්ලාප තදොඩවනින් බණ අසන ටික තදනාට බාධා
කරනින් සිටින පිරිස වැඩි බව ඔබ දන්නවා ඇති. බණ නෑසීම නිසා ධර්මය පිළිපැදීම, ්ර තිපත්තිතයන් තතොරමටමද
සිදුවුවතහොත් එය පරිහානියට කරුණක් වනු ඇත.

හතරවන ගාථා පදතයන් දැක්තවන්තන් බුදුවරයන් වහන්තසේතේ ඉපදීම දුර්ලභයි. සෑම කල්හිම බුදුවරු පහළ
වන්තන් නැත යන්නයි. බුදුවරයන්තේ ඉපදීම සැපයි. සුතඛෝ බුේධානං උේපාතදෝ යන බුදු වදනින්ද එය පැහැදිලි
තවයි. තේ බුේධ කියන වචනය අපි සිහි කරන්න ඕන. නතමෝ බුේධාය කියා වඳින්න ඕන. කල්ප තකෝටි ගණනකින්
පහළ වන තේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ සරණ යන්න ඕනෑ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ අනුගමනය කරන්න ඕනෑ. විහාර
පන්සල් තැනූ තරමට බුදුරජාණන් වහන්තසේ හැඳින ගත්තා වන්තන් නැහැ. ඒ නිසා කල්ප තකෝටි ගණනකින් පහළ
වන බුදුරජාණන් වහන්තසේ හැඳින තගන බුදුගුණ සිත සිතා උන්වහන්තසේතේ අසිරිමත් බුදු සිරිත හදවතට ඇතුළු
කරතගන ගුණ ධර්මවලින් තපෝණත වන්නට හැමතදනාම උත්සාහ වඩන්න.

එම නිසා බුේතධෝත්පාද කාලයක ඉපදී සිටින අපි සියලු තදනාම ්ර තිපත්තිකාමීව තම යුතුකේ ඉටුකරනින් සැමට
තමත් සිත පතුරවනින් තමතලොව පරතලොව සාර්ථක කරතගන සාමතයන් සමගිතයන් ජීවත් මට පරම ශාන්ත වූ
නිවතනන් සැනසීම ලබමු යැයි ්ර ාර්ථනා කරමු.

සියලු සත්වතයෝ නිදුක් තවත්වා, නීතරෝගි තවත්වා, සුවපත් තවත්වා.

79
 (33) සග-මමොක් සුව මදන චලණ මිතුරා

පල්තල්ගම තහේමරතන නා හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

අතසේවනා ච බාලානං
පණ්ඩිතානං ච තසේවනා
පූජාච පූජ නීයානං
ඒතං මංගල මුත්තමං
(මංගල සූත්රිය)

පිටකන්වත්බ්,

තථාගත තලොවුතුරා බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ පහළමටම සසර

දුකින් තවලී සිටින නිනිසාට යතලෝකයකි. තථාගත බුදුපියාණන්
වහන්තසේතේ දහේ පද, කලනාණ නිත්රිතයකි. අඳුතර් අතපත
ගානින් සංසාර ජීවිතතේ විවිධ දුක් කේකතටොලු අත්විඳිනින් තේ
යන භායනක ගමතන් දී තථාගත තේශනාව මහා පහන් ටැඹක්
තසේ හිඳිනින් අපට ධර්ම ඤාණය ධර්මාතලෝකය සපයයි. එහි දී
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ දහේ කරුණු ්රි පිටක සූත්රි
වශතයන් ගත් කල්හි විශාල ්ර මාණයකි. එයින් මහා මංගල
සූත්රිය අපතේ පරතලොව ජීවිතයට වඩා තමතලොව ජීවිතය
සාර්ථක කර ගැනීමට තේශනා කළ වැදගත් සූත්රි තේශනාවකි.
එහි මංගල කරුණු 38 ක් තේශනා කර තිතව.

අපට සමාජතයන් ඈත් මට තනිවම ජීවත්මටමට හැකියාවක් නැත.

හුදකලාව කටයුතු කිරීම ඉතා අසීරුය. ඇසුරු කළ යුත්තන් හා
ඇසුරු තනොකළ යුත්තන් තතෝරා තවරා ගැනීම ඉතා අපහසු
කාර්යයකි.

බාලයන් ඇසුරු තනොකිරීම, නුවණැත්තන් ඇසුරු කිරීම, පිදිය

යුත්තන් පිදීම ද උතුේ මංගල කරුණුයි.

අද අප ජීවත්වන සමාජය ඉතා සංකීර්ණ සමාජයකි. සුසිරිතට

වඩා දුසිරිතට තතෝතැන්නකි. එබඳු වටා පිටාවක බාලයන්
හඳුනාතගන ඔවුන්තගන් ඈත් මට ක්රිටයා කිරීම තමතලොව තමන්ම
පරතලොවට ද හිත සුව පිණිස පවතී. තමහි බාලයන් තලස
හැඳින්තවන්තන් නිතර පේ කිරීතමහි නිරත අනුවණයන්ය.
යතමකු විළිබිතයන් තතොරව පස් පේ, දස අකුසල්හි තයතදයි
නේ ඔහු පේකාරයකු තලස හඳුන්වයි. එබඳු අය නිතර ඇසුරු කරන්නන් ද පේ කිරීමට තපළතඹයි. පාප නිත්රි
තසේවනය දුරින්ම දුරු කළ යුතුය. පාප නිත්රියන්තේ ස්වභාවය ඔවුන් ඇසුරු කරන අය කුමන තහෝ උපක්රිමයකින්
තමන්තේ පැත්තට නැඹුරු කර ගැනීමයි. පාප නිත්රි තසේවනය නිසා අකාලතේ ජීවිත විනාශ කර ගත් අය ද තනොතයක්
දඬුවේ විඳින අය ද දුක් කරදරවලට පැටලී සිටින අය ද තබොතහෝය. නිල, මුදල්, යාන, වාහන, සුව පහසු මන්දිර හිනිමට
තිබුණු ඇතමුන් තේ පාප නිත්රි තසේවනය නිසා හිඟමනයට පත් වූ බව තපොත් පත්වල සදහන් තේ. අද සමාජතේ
උවදුරක් බවට පත්ව ඇති මත්ද්රතවන, මත්පැන් භාවිතයට තපළඹීම, තබදා හැරීම පිටුපස ඇත්තත් පාප නිත්රි තසේවනයයි.
දරුවන්ට කුඩා අවදිතේ දී නරක නිතුරන් ඇසුරු කිරීමට ඉඩ තනොතැබිය යුතුය. විතශේෂතයන් තදමාපියන් තම දූ
දරුවන් යහමඟට තයොමු කිරීමට කැමැත්තක් දක්වන්තන් නේ ඒ අය ඇසුරු කරන උදවිය පිළිබඳ තසවිල්තලන්
සිටිය යුතුය.
80
පාප නිත්රි තසේවනතේ යදීනව ඔවුන්ට පැහැදිලි කර දිය යුතුය. තේ සඳහා තකොතතකුත් නිදසුන් අප සමාජතයන්
තපන්වා දිය හැකිය. අපරිනිත දයාතවන් තසතනහසින් කවා තපොවා ඇති දැඩි කළ සුන්දර මල් වැනි දරුවන් නරක
යශ්රුය නිසා විපතට පත් වුන ්ර වෘත්ති ජන මාධනතයන් නිතර නිතර ඇතසේ. තකතනකු නරකයට තපළඹීමට ්ර ධාන
කරුණක් නේ ඔහු ඇසුරු කරන නරක පුේගලයන්තේ ගති සිරිත්ය. මුදල් තසමටතේ තෘෂ්ණාතවන් වටිනා ජීවිත
තමොන තරේ විනාශ කරනවාද?

දරුවන් ඇති දැඩි කරන තදමාපියන් තම දරුවන් යශ්රුය නීශ්රුය කරන්තන් කවුද යන්න තසොයා බැලිය යුතුය. ඔවුන්
යන එන ගමන් බිමන් ගැන විමසිලිමත් විය යුතුයි.

පාප නිත්රියන් යශ්රුය තනොකළ යුතුය. අසත්පුරුෂයන් යශ්රුය තනොකළ යුතුය. කලනාණ නිත්රියන්, උතුේ පුරුෂයන්
යශ්රුය කළ යුතුය.

තේ හැම තැනකදීම පාප නිත්රි තසේවනතේ භයානක කම විස්තර කරයි. යේ පාරක තසොර සතුරු භය පවතී ද, අනතුරු
බහුල යැයි ද, දැනගත් විට ඒ මඟ අතහැර තවනත් සුදුසු මගකින් යා යුතු බවත්, එතසේම පාප නිත්රියන් ද බැහැර තකොට
කලනාණ නිත්රියන් ඇසුරු කිරීම යහපත් බව බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ තසේක. අනුවණ තැනැත්තා තමන්
ඇසුරු කරන අය ද නුසුදුසු තැන්වලට පත් කරයි. යේ යේ අකටයුතු තේවල ද තයොදවයි. තදමාපියන් වැඩිහිටියන්
යදියන්තේ අවවාද අනුශාසනා නුරුස්සයි. තකෝපතයන් හා ේතේෂතයන් ක්රිටයා කරයි. අනුවණයන් (බාලයන්) ඇසුරු
කරනවා නේ ඇසුරු කළ යුත්තත් ඔවුන් යහපත් මාර්ගයට තගන්වන අදහසින් පමණි. එතසේ කළ හැකි නේ එය ද
තමතලොව පරතලොව තදකටම යහපතකි.

පින්වතුනි,

අතසේවනා ච බාලානං - පණ්ඩිතානං ච තසේවනා, යනුතවන් බුදුපියාණන් වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාතළේ බාලයා
තහවත් දැනුතමන් බුේධිතයන් ගුණ යහපත්කනින් අඩු ධර්මතයන් දුේපත් පුේගලයන් ඇසුරු තනොකරන තලසටය. ඒ
තවනුවට ගුණ යහපත්කනින් වැඩි ධර්මයට ලැදි සත්පුරුෂයන් යශ්රුය කරන තලසය. වයසින් තකතනකු හැටපස් වන
විය සේපූර්ණ කළ ද ඔහු ධර්මතයන් බිංදුව නිසා ඔහු බාලයකු තසේ සමාන තේ. තමහි බාල යනුතවන් අර්ථ විවරණය
කර ඇත්තත් වයසින් වැඩි තැනැත්තා යන අර්ථතයන් තනොතේ. වයසින් අඩු වුව ද බුේධිමත් නේ නුවණැත්තතක්
නේ ධර්මයට ලැදි නේ ඔහු පණ්ඩිතතයකි. බාල පුේගලයන් තහවත් අනුවණතයෝ විවිධ පස්පේ යදී අකුසල්වල
නිරන්තරතයන් තයතදති. පණ්ඩිතයන් ඇසුරු කිරීම තදවන මංගල කාරණයයි. අප තබොතහෝ විට පණ්ඩිතයන් තලස
හඳුන්වන්තන් උසස් අධනාපනයක් ලැබූ උගත් අයටයි. එතහත් තමතැන පණ්ඩිතයන් යැයි කියන්තන් ඊට වඩා පුළුල්
අරුතකිනි. එබැවින් බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් පණ්ඩිතයා කවතරකු දැයි හඳුන්වා දී ඇති අයුරු විමසා බැලීම
වඩාත් උචිතය.

දිේතඨ ච ධේතේ තයො අත්තථො

තයොචත්තථො සේපරායිතකො
අත්ථාභිසමයා ධීතරො
පණ්ඩිතතොති පවුච්චති

තමහි පණ්ඩිතයා තලස හඳුන්වන්තන් තමතලොව සහ පරතලොව යන තදතලොවම දියුණුව අභිවෘේධිය සලසා ගැනීමට
උත්සාහ ගන්නා ඒ අරමුණින් ක්රිටයා කරන පුේගලයාටය. ඒ අනුව තේ සත් පුරුෂ යශ්රුය කලනාණ නිත්රි තසේවනය
තමතලොව දියුණුතවන් තනොනැවතී පරතලොව ද පිහිට තකොට පවතින උතුේ කාර්යයකි. එබැවින් නුවණින් විමසා බලා
තතෝරා තවරා තගන සත් පුරුෂයන්ම ඇසුරු කිරීම වැදගත්ය.

තමන් කරනා යහපත් කාර්යයන්හි දී ඇතිවන බාධා හිරිහැර ඉවසා දරාතගන කළකිරීමට පත් තනොමට සිය අරමුණ
මුදුන් පමුණුවා ගැනීමට තනොපසුබසිනා මටර්යතයන් ක්රිටයා කිරීම එතසේ දුක් මහන්සිතයන් ධාර්නිකව උපයා සපයා ගත්
වස්තුව තසොර සතුරන්තගන් රැක ගැනීම, ඒ වස්තුව සුරා සූදු යදී දුසිරිත්වලට වැය තනොකිරීම, පාප නිත්රි තසේවනතයන්
තතොරමටම, කලනාණ නිත්රි යශ්රුතයන් යුක්තමටම, අය වැය සමතසේ පවත්වාතගන යාම, ශ්රුේධා, සීල, චාග, ්ර ඥා නේ වූ
චතුර්විධ සේපදාතවන් යුතුව තමතලොව පරතලොව දියුණුව ඇති කර ගැනීම පණ්ඩිත ලක්ෂණයක් තේ. ඕනෑම
සමාජයක යට කී ලක්ෂණ ඇති සත්පුරුෂයන් දුර්ලභය. එබැවින් විවිධ අදහස් උදහස් ඇවතුේ පැවතුේ ඇති නිනිසුන්
සමග ජීවත්මටම ඉතා පරීක්ෂාතවන් හා පරිස්සනින් කළ යුතුය. තමතලොව හා පරතලොව ජය ගත හැක්තක් එතලසින්
කටයුතු කිරීතමනි.

81
 (34) ප්රමගතිමේ ෙදනම

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

“න භතජ පාපතක නිත්තත්

නභතජ පුරිසාධ තේ
භතජථ නිත්තත් කලනාතණ්
භතජථ පුරිසුත්තතේ “

පිටකන්වත්බ්,

තලොව උතුේ ම දානය වනුතේ ධර්ම දානය බව, විතටක භාගන

වත් සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ සක් තදවියන් අරභයා
තදසූ තසේක. එබැවින් බුදුසරණ පුවත් පත මගින් ඉදිරිපත් කරනු
ලබන ධර්ම තේශනා මාලාව සැම දා පින් වැතඩන මහා
පින්කමකි. ඒ මහා පින්කමට ඔබත් එක්මට සිටීම ඔබ ට
තමතලොව පරතලොව සැනසුමට සසර තකටි කර ගන්නට එය
තමොන තරේ සහනයක් දැයි උපකාරයක්දැයි ඔබ මදක්
සිතන්න. ධර්මානු ධර්ම ්ර තිපත්ති වලට අනුව කටයුතු කරන
විට ධර්මතයන්ම යරක්ෂහාව රැකවරණය තගන තදන බව මහා
ධේමපාල ජාතකතේ දී බුදුරජාණන් වහන්තසේ තලොවට තේශනා
කළ තසේක.

තලොව පහළ වූ ශාස්තෘන් අතුරින් පුේගලයාතේ අභිවෘේධියටත්

සමාජතේ සාමූහික පැවැත්මටත් සුවිතශේෂ කරුණු රැසක්
ඉදිරිපත් කරනු ලැබුතේ තුන් තලොවක් දේ රසතයන් සනහා
වදාළ තගෞතම ශාකන මුනින්ද්රතයන් වහන්තසේ විසිනි. ඒ අතුරින්
නිතු දහමට හිනි වන්තන් සුවිතශේෂ ස්ථානයකි. ඊට තහේතුව
සමාජය සාමුහිකත්වතයන් බැඳුන නිත්රිත්වය පදනේ වූ
සංස්ථාවක් මටමයි.

බුදුසමතයන් ලැබිය හැකි උසස්ම ්ර තිඵල යශ්රුය , නිත්රිත්වය

තුළින් ලද හැකි බව තපන්වා දී ඇත. සමාජ විදනාඥයන්තේ
පිළිගැනීම අනුව ද නිනිසා සමාජශීලි සත්වතයකි. ඔහුට ඇත්තත්
සාමූහික මනසකි. තපෞරුෂ වර්ධනයට ද යශ්රුය බලපාන අතර,
ගිරාතපෝතක කථාතවන් එය කදිමට එළිදරේ තවයි. අධනාත්ම
සංවර්ධනයට , සමාජ සංවර්ධනයට යශ්රුය තුළින් ලැතබන ්ර තයෝජනය අති මහත් ය.

මංගල සූත්රිතේ සඳහන් වන පරිදි නිනිසාතේ තලෞකික දියුණුතේ සිට තලෝතකෝත්තර දියුණුව දක්වා ගත යුතු ක්රිටයා
මාර්ග විස්තර කරනු ලබයි. නිනිසාතේ අධනාත්නික ගුණවගාවත් සමාජ පරිසරයත් ක්රිමතයන් වර්ධනය වන අයුරු
දක්වයි. එහි මුලින්ම දක්වා ඇත්තත් යශ්රුයයි. අතසව නා ච බාලානං ..පණ්ඩිතානංච තසවනා..යන මංගල කරුණු
තදකින්ම යශ්රුය පුේගල දියුණුවට හා පරිහානියට බලපාන අයුරු විස්තර කර ඇත. බාලයන් යශ්රුය තනොකරන
තලසත් පණ්ඩිතයන් යශ්රුය කරන තලසත් විස්තර කරයි. සේධා ශීල තනාග ්ර ඥා යන ගුණ වලින් යුක්ත වූ
තැනැත්තා නිත්රිතයකු තලස දක්වා ඇත. සිඟාතලෝවාද සූත්රිය තුලින් ද නිත්රිත්වය යශ්රුය තහොඳින් විස්තර කර ඇත. පාප
නිතුරන් සතර තදතනකුත් කළනාණ නිත්රියන් සිේ තදතනකුත් පිළිබඳ විස්තර කර ඇත. මේපියන් දූ දරුවන් ඇතිදැඩි
කරන විට පළමු ව පතවන් වළක්වා තහොඳ අය යශ්රුයට අවස්ථාව ලබා දිය යුතු බව සිඟාතලෝවාද සූත්රිතයන් පැහැදිලි
කර ඇත.

82
මාතෘකා ගාථාව මගින් විස්තර කරනු ලබන්තන් පවිටු නිතුරන් ඇසුරු තනොකරන්න අධම පුරුෂයන් භජනය
තනොකරන්න. කළන නිතුරන් ඇසුරු කරන්න.

උත්තම පුරුෂයන් යශ්රුය කරන්න. යශ්රුය කළ යුතු තනොකළ යුතු පුේගලයන් පිළිබඳවද ධේමපද පාලිතේ එතලස
විස්තර කර ඇත.

දුදනයන් හා එක්මටම අත් හරින්න. සත් පුරුෂයන් හා එක්වන්න. තමන්ට යශ්රුය නිශ්රුයට සුදුස්තසකු තනොවන්තන්නේ
තනිව හුදකලාව විසීම උසස් බව විතටක බුදුරජාණන් වහන්තසේ ධේමපද පාලිතේදී විස්තර කර ඇත.

‘ චරං තච් නාධි ගච්තඡය තසයනං

සදිස මත්තතනෝ
එකචරියං දල්හං කයිරා
නÀථි බාතල් සහායතා

....ගුණ දහනින් පහත් අය ඇසුරු කරන්නා පිරිතහේ ගුණ දහනින් තමා හා සමානවූවන් අසුරු කරන විට පිරිහීනමක්
වන්තන් නැත. ගුණ දහනින් උසස් තකතනකු අසුරු කරන්නා දියුණුවට පත්තේ. එබැවින් පින්වතුනි තමන්ට වඩා
උසස් ගතිගුණ ඇත්තතකු ඇසුරු කිරීම තම ජයග්රවහණයට බලපාන බව සැලකිය යුතුයි. නූගත් නිතුරා ට වඩා සතුරා
තහොද බව ජාතක පාලිතේ දැක්තේ.

පුත්රියා අවුරුදු පහක් සුරතල් කළ යුතුය , දස වර්ෂයක් දක්වා දඩුවේ කළ යුතුයි. තකතළස් බිය පැනිණි කල් හි
නිතුතරකු තලස යශ්රුය කළ යුතුය. තමහි දඬුවේ කළයුතු යැයි සදහන් කතළේ වරදින් වළකා ගැනීමයි. තමය ද යශ්රුය
පිළිබඳව කරනු ලබන ඉගැන්මටමකි. තේ ඉගැන්මටම ඉපැරණි භාරතීය ෂේවරතයකු වන චාණකන ෂේවරයාතේ
්ර කාශයක් . පරිපූර්ණ නිත්රි ධර්ම ඇති විය හැක්තක් යහපත් අය අතතර් පමණක් බව ඇරිස්තටෝටල් වරක් ්ර කාශ
කතළේය. මුළු තලොවම උරුම වුනත් නිතුතරකු තනොමැතිනේ නීරස බව එතුමන් සඳහන් කළා. නිත්රි ධර්මය තනොමැතිව
නිර්භයවත් පීේතිතයනුත් වාසය කළ තනොහැකි බව එණකියුරස් විශ්වාස කතළේය. නිත්රියාට තද්රතෝහීන තනොමට ඇසුරු කිරිතේ
අගය නිත්තානිසංස සූත්රිතේ සඳහන් කරයි. ගිය ගිය තැන සේමානනයට පත්වන බවත් යදරය විශ්වාසය දිනා
ගන්නා බවත් තදතලොව ජය ගන්නා බවත් එහි විස්තර කර තිතබනවා. ඒ අනුව යශ්රුය තුළ ඇත්තත් වම්රි යයි
කරුණාවයි යදරයයි . එහි ්ර තිඵල වශතයන් සුවතසේ නිදයි, සුවතසේ අවදිතවයි, නපුරු සිහින තනොදකී. වස විෂ ගිනි
විපත් තනොම තේ යදි වශතයන් යනිසංස 11 ක් ලැතබන බව නිත්තානිසංස සූත්රිතේ දක්වා ඇත. එම නිසා පින්වතුනි
ඔබද ඔතව දූ පුතුන් ද තහොඳ යශ්රුයක් ලබා තගන තදතලොව ශාන්තිය සලසා ගන්නට උත්සුක වන්න.

ඔබ සැමා මතරුවන් සරණින් සි ලු හෙත උදාමේවා !

83
 (35) සුගති ා-බ්වනා චැඳවන දහමම් බල

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

සුවිඡාතනෝ භවං තහෝති

සුවිජාතනෝ පරාභතවෝ
ධේම කාතමෝ භවං තහෝති
ධේම තදස්සී පරාභතවෝ

චාරුණිච පිටකන්වත්න ,

සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ, විසින් පුේගලයාතේ පිරිහීනතේ ලක්ෂහණ

තපොදු සමාජයට බලපාන අයුරු සමාජ විදනානුලවලව තේශනා කළතසේක.
පුේගලයකු සමාජගත සිේධාන්තයන්ට අනුලවලමටතේ දී ඉෂ්ට සිේධ කළ
යුතු වගකීේ ශිෂ්ට සමාජය විසින් පිළිතගන ඇති ක්රිමතේදයන්ට අනුව
ක්රිටයාත්මක කරන්තන් නේ ඔහු නිනිසුන් අතර උතුේ නිනිතසක් වශතයන්
්ර කටවන්තන්ම ය. ඒතසේ තනොතේ නේ ඔහු මානුණකත්වතයන් පිරිතහන
බව සමාජ විශ්තල්ෂණතේ දී තීරණය කිරීමට පුළුවන.

නිනිසා උපදින්තන් නිනිස් වර්ගයාතගන්ම නිසා හැතදන්තන් ද කලින්

කලට උපදින උදාරතම නිනිසුන්තේ නිර්මාණාත්මක චින්තන මාර්ගතේ
පිය සටහන් අනුව ගමන් කිරීතමනි. තමතතක් මානව පරපුතර් බිහි වූ
තශ්රුේෂ්ටතම නිනිසා අප බුදුරජාණන් වහන්තසේ බව සෑම තදනාතේම
බුේධිමත් තීරණයයි. එයට තහේතුව නිනිසකු වශතයන් ඉපිද, එතමන්ම
උත්තම තම නිනිතසකු වශතයන් තපනී සිට, නිනිසා මූලික කරගත්,
එතමන්ම විශ්ව සාධාරණ ධර්මයක් දැනතගන තේශනා කිරීමයි. තමම
දහමට පිටුපෑ කිසිම තකනකුට කිසිම සමාජයකට තමතතක් වූ තසේවාවක්
ශාන්තියක් අභිවෘේධියක් තනොමැත. තසොබාදහතේ ස්වයං
ක්රිටයාකාරීත්වයත්, නිර්මල බුේධ ධර්මයත් සරල සමාන්තරව ජීවිතයට තමන්ම පරිසරයටද බලපාන බව
සිහිබුේධිතයන් නිරීක්ෂහණ කරන විට සක් සුදක්තසේ ්ර කට තේ.

තේශය, කාලය, යශ්රුය සසර පුරුේද අනුව නානත්ත කායා නානත්ත සඤ්ඤා, තනොතයක්, ශරීර තනොතයක් සඤ්ඤා
වූවද සෑම සත්වයාතේම ජීවන අතේක්ෂහාතවන් පවතින සමානකේ රාශියක් දක්නට ඇත. ඒවා උපතයෝගී කරතගන
සමාජය පිළිබඳ අනාදිමත් කාලයක් පර්තේෂණය තකොට අප සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ නිනිසා පිරිතහන
අයුරු සහ දියුණුවන අයුරු ද තවද අතීත අනාගත භවතේ ගතිපැවතුේ සතන ධර්මතේ පිහිටා අතනවශන පරිදි තේශනා
කර වදාළ තසේක.

පරාභව සූත්රිතයන් තපන්වන පිරිතහන ලක්ෂහණ එකල බමුණු සමාජය තුළ ඉතා තදින් පැවැති නිසා නිනිසාට තකතරේ
මූලික අවශනතා තිබුණත්, යශාව, තක්රිෝධය, තමෝහය මූලික කරතගන පිරිතහන මාර්ගයට පිවිතසන්නට ශීඝ්රදතයන්
සිදුවන බව ්ර කට තේ. තකනකු බුේධාදී උතුමන් විසින් තේශිත ධර්මයට පිටුපාන්තන් නේ තකතරේ ධනය, තිබුණද
ඒකාන්තතයන් ඔහුතේ කායික හා මානසික දුබලතා සමාජය ඉදිරිතේ මූර්තිමත් තේ. පුේගලික ජීවිතතේ සිතන පතන
කියන කරන අනර්ථකාරී ක්රිටයාකාරකේ සමාජය ඉදිරිතේ දී විවෘත වන්තන් නිරායාසතයනි.

සත්වයා අපායගාමී තලතයන් මුදා සුගතිගාමී තලතේ දරා සිටීමට ශක්තිය ඇති කරන්තන් ධර්මතේ බලතයනි. එය
පවිත්රිතච්තනාතේ පටන් ක්රිමතයන් නිවතසේ ගතේ පළාතත් රතේ තමන්ම නිහිමත සියලු ජනතාව ඉදිරිතේ
තුලනාත්මකව ඉදිරිපත්තකොට පරාර්ථතසේවය සඳහා ක්රිටයාත්මක කළ හැකි නේ උතුේ ධර්මයක් තේ. තනොඑතසේ නේ
තමන්ට තමන්ම තමරමාහට ද අනර්ථකාරී අසත්ධර්මයක් තේ. සමාජතයන් පරාජිතවන්නාට රුචිවන්තන් ද ඒ
දහමයි.

84
පිරිතහන නිනිසාතේ ලක්ෂහණ ්ර කට වන්තන් ක්රිම ක්රිමතයනි. කුඩා කල පවතින උදාසීන කම ශාරීරික හා මානසික
වර්ධනතේ සංයුතීන් දුර්වලමටමටත්, මතු ජීවිතතේ අතේක්ෂහා භංගත්වයටත් මූලික තහේතුවක් තේ. එවිට සමාජ
කාර්යතේ දී සියදහස්වර පසුතැවිලිමටමට සිදුතේ.

අලසකම චිත්ත සන්තානතේ තහවුරුවූ පුේගලයාතේ ශාරීරික වර්ධනය අනුව තමා වටා සිටින්නන්ට ්ර ථමතයන්
ේතේෂ තකොට යළි තපොදු සමාජතයන් පළිගැනීතේ එකම තච්තනාව ක්රිටයාත්මක කිරීමට තපළඹීම මානසික
්ර වණතාවයයි. තදමවුපියන්, ගුරුවරුන්, ඥාතීන් යගනික, සාමාජික නායකයන් තකතරහි පිළිකුතලන් බැලීමටත්,
පළිගැනීමටත් ක්රිටයාකිරීම පිරිතහන්නාතේ ්ර කට ලක්ෂහණතේ. එතමන්ම යගම දහම දර්ශනය, නීතිය, නියම යන
සියලු සංස්ථාපනයන්ට ්ර තිවිරුේධව ක්රිටයාකිරීමට තමන් අවට ඉතා භයානක අවියයුධද ්ර තයෝජනයට ගැතණ්.
අගතිතයන් රැස්කරගත් ධනය එකම ශක්තියක් කරගත් අධමයා, සුරාතවන්, සූදුතවන්, කාමනිථනාචාරතයන් කාලය
ශ්රුමය, ධනය, තයොදනින් ජීවත්මටම විනා දානය, පරිතනාගය යදී සත්ක්රිටයාවකට රුචි තනොතේ. යගනික ශික්ෂහණයකින්
යත්මය පාලනයක් නැත්තා නිතරම ඉන්ද්රිවයන් පිනමටම ්ර ධාන තත්මාව කරතගන කලකදී ධනතයන්, බලතයන් පිරිහීන
අසහනකාරීව මහත් සන්තාපයක් තේදනාවක් තශෝකයක් සන්තානගත කරගැනීතමන් පාපතරතයක් තේ.

අේප තභෝතගෝ මහා තණ්තහෝ

ඛත්තිතේ ජායතත කුතල්
තසෝච රේජං පත්තථයති
තං පරාභවතතෝ මුඛං

ධනතයන් පිරිහීන තණ්හාතවන් පිරී උසස් තනතුරු සිතීම පැතීම ක්රිටයා කිරීම පරාභව සූත්රිතේ දක්වා ඇති තදොතළොස්වන
පරාභවයයි.

යත්මීය වශතයන් පිරිතහන පුේගලයා තමන්ට රුචිපරිදි සමාජය තමතහය වන්නට යාතමන් ඉතා සුළු ්ර ශ්නයක්
මූලික කරතගන ක්රිමතයන් තලෝක සංග්රවාම පවා සිදු මට තකෝටි ගණනින් සත්වයන්, අනිලවස්තූන් උදාර
ශිෂ්ටාචාරවිනාශ මට ගිය අයුරු මානව ඉතිහාසතයන් ්ර තනක්ෂහ තේ. තලෝකතේ සෑම ශිෂ්ටාචාරයකම ලක්ෂහ සංඛනාත
ජනතාවතේ රුධිරතයන් තතත් වූ සංග්රවාම ූමනිවල වාර්තා සටහන් දක්නට ඇත්තත් බල කාමතයන් අන්ධව ක්රිටයා කළ
පුේගලයන්තේ යත්මාර්ථකාමී හැඟීේ නිසාමය.

ඒතත් පරාභතේ තලෝතක්

පණ්ඩිතතෝ සමතවක්ඛිය
අරිතයො දස්සන සේපන්තනෝ
සතලෝකං භජතත් සිවං

තමහි තපන්වා ඇති පරාභව කරුණු හඳුනා ගැනීමට උසස් බුේධියක් තිබිය යුතු අතර, තම බුේධිය තාවකාලික
හැඟීතමන් යවරණය කර ගන්තන් නේ බුේධ තේශනාතවන් පලක් ලද හැකි තනොතේ. ධර්මය දැනීම, පිළිපැදීම,
කුසලතාව යන ්රි විධ අවස්ථාවලදීම හැඟීේබර තනොමට ්ර සන්නව, නැණවත්ව ක්රිටයා කිරීමට සතිපේඨානය බුදුරදුන්
විසින් තපන්වා දී ඇත. යර්ය දර්ශනය යනු තසෝවාන් යදී මාර්ගඵල අවතබෝධයයි. වදනික ජීවිතතේ සිරිත් විරිත්
ඉෂ්ට සිේධ කරන්නා පරාභව කරුණු වලින් ඈත් මට උදාර උත්තම ජීවන පැවැත්තමන් තකදිනක තහෝ
තලෝතකෝත්තර වශතයන් තම ජීවිතය ගුණ දහනින් සේපූර්ණ කරගනී.

සෑම පුේගලයාම සමාජ ඉදිරිතේ පිරිතහන්නට කැමති තනොවන අතර දියුණු චින්තනයක පිහිටියතහොත් තදතලොව
ශාන්තියත් පරතලොව නිවනත් අවතබෝධ කරගන්තන් ය. සුරාපානය, කාමනිථනාචාරය යන පාප කර්මය තමාටත්,
අනුන්ටත් විශාල විනාශයකට තහේතුතේ.

යත්මීය වශතයන් පිරිතහන්නා තමන්ට රුචිපරිදි සමාජ පරිසරය පාලනය කරන්ට යාතමන් වැරැදි රාශියකට මූලික
තවනවා පමණක් තනොව එවැනි පුේගල යතයෝජන යළි ශතවර්ෂ ගණනකට සකසාගැනීමට තනොහැකි තේ.
විදනාත්මක තලෝකයකට පියතබන නිසා තලෝකතේ සෑම පුේගලයාම අනුන් සකස් කිරීමට ්ර ථමතයන් තම තමන්
විසින් ස්වයංවිතේචනයක තයදී තමාතගන් වියයුතු අර්ථචරියාව සමාජ සංවර්ධනයට පරිතනාග කළ යුතු තේ.

ඔබ සැමා මතරුවන් සරණයි.!

85
 (36) ඇසුරා සුදුස්සා

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අසත්පුරිතසො භික්ඛතව අසේධේම සමන්නාගතතො තහොති, අසත්පුරිස භන්තී තහොති, අසත්පුරිස චින්තී තහොති.
අසත්පුරිස මන්තී තහොතී, අසත්පුරිස වාතචො තහොතී, අසත් පුරිස කේමන්තතො තහොති, අසත්පුරිස දිේයේ තහොති,
අසත්පුරිස දානං තදති.
- චූලපුණ්ණම සූත්රිය

පිටකන්වත්බ්,

පුේගලතයකුතේ අභිවෘේධිය පිණිස කවර කාලයක වුවත්

සත්පුරුෂයන්තේ යශ්රුය අවශන වනවා. පුේගලයා නිවනට
තයොමු කරවන්තන් ද සත්පුරුෂයා විසින්. අසත්පුරුෂයා හැම
කල්හිම දුසිරිතම, පාපයට ම පුේගලයා රැතගන යනවා. ඒ නිසා
යශ්රුය සඳහා සත්පුරුෂයන් ම තතෝරා ගත යුතු වනවා. අපි
ඕනම පුණන කර්මයක් අවසානතේ සත්පුරුෂ යශ්රුය පතනින්,
අසත්පුරුෂයන් ්ර තිතක්ෂහේප කරන්නට ‘ඉනිනා පුඤ්ඤකේතේන’
යන ගාථාව කියනවා. සත්පුරුෂයා සහ සත්පුරුෂතරයා
යනුතවන් තදතදතනක් බුදුහාමුදුරුතවො අපට උගන්වනවා. පංච
දුශ්චරිතතයන් වැලකී තම ජීවිතය පුණනවන්ත කර ගත්
පුේගලයා සත් පුරුෂයායි. එවැනි තකතනක් අනනයන් ද පංච
දුශ්චරිතතයන් මුදවා ගන්නට උත්සාහ කරනවා නේ, තවතහස
වනවා නේ ඒ පුේගලයා සත්පුරුෂතරයා බවට පත් තවනවා.

පින්වත්නි,

සත්පුරුෂයා හා අසත්පුරුෂයා හඳුනා ගන්නට වටිනා කරුණු

කීපයක් චූල පුණ්ණම සූත්රිතයහි බුදුහිනියන් වදාළා. භාගනවතුන්
වහන්තසේ සැවැත්නුවර පූර්වාරාමතේ වැඩවසන සමතයහි පුන්
තපොතහෝ දිනතයක සන්ධනාතේ තමන් පිරිවරාගත් භික්ෂුප සමූහයා
තවත සත්පුරුෂයා හා අසත්පුරුෂයා හඳුනා ගන්නා යකාරය පිළිබඳ කළ තේශනාව තේ සූත්රියට ඇතුළත් මට
තිතබනවා. එයට අනුව අසත්පුරුෂයා හඳුනා ගන්නා ලක්ෂහණ අටක් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා වදාළා.

මහතණනි! අසත්පුරුෂයා පාප ධර්මතයන් යුක්ත තවනවා. (අසේධේම සමන්නා ගතතො තහොති) අසත්පුරුෂයා
අසත්පුරුෂයන්ව යශ්රුය කරනවා. (අසත්පුරිස හත්තතො තහොති) අසත්පුරුෂයා අසත්පුරුෂ සිතිවිලි වලින් යුක්ත
වනවා. (අසත්පුරිස චින්තී තහොති) අසත්පුරුෂයා අසත්පුරුෂ තලසට කථාතවන් යුක්ත වනවා (අසත්පුරිස මන්තී
තහොති) අස්තපුරුෂයා අසත්පුරිස වචනවලින් යුක්ත වනවා. (අසත්පුරිස වාතචො තහොති) අසත් පුරුෂයා අසත්පුරිස
ක්රිටයාවලින් යුක්ත වනවා. (අසත්පුරිසා කේමන්තතො තහොතී) අසත්පුරුෂයා අසත් පුරිස දෘෂ්ටි ඇත්තතක්
වනවා.(අසත්පුරිස දිේඨි තහොති) අසත්පුරුෂයා අසත්පුරිස දානයන් තදනවා.(අසත්පුරිස දානං තදති)

තේ යකාරතයන් බුදුපියාතණෝ අසත්පුරිස ගති තපන්වා තමම සූත්රිතේදී ඊළඟට ඒ එක් එක් කාරණාව විවරණය කර
තිතබනවා. ඒ අනුව අසත්පුරුෂයා තතරුවන් තකතරහි කිසිදු පැහැදීමක් නැති ධර්මය පිළිබඳ කිසිදු අවතබෝධයක්
නැති කේමැලි කුසීත සිහි මුළා වූ අඥානයකු බව බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමහිදී පැහැදිලි කළා. එතමන්ම අසත්
පුරුෂයා නිතරම ශ්රුේධාව නැති, විලිබිය නැති අල්පශ්රුැත කේමැලි, සිහිය මුළා වූ අඥානයන්ම යශ්රුයට එකතු කර
ගන්නවා. අසත්පුරුෂයා තමන්ට ද අනුන්ට ද අහිත පිණිසම සිතනවා. තමන්ටත් අනනයින්ටත් නපුරු තලසට
සිතිවිලි තගොඩ නඟා ගන්නවා.

ඊළඟට අසත්පුරුෂයා හැම විටකම අසත්පුරුෂ කථාතවන් යුතු වනවා කියන්තන් කරන කථාව තමන්ටත් පීඩා ඇති
කරනවා.

86
අනනයන්ටත් පීඩා පිණිස ම පවත්වනවා. තමන්ටත් අනුන්ටත් අනර්ථය පිණිස ම තහේතුවන කථා කරන්තන්
අසත්පුරුෂයායි. එතමන්ම අසත්පුරුෂයා තබොරු, තක්ලාේ, පරුෂ වචන සහ සේ්ර ලාප නිතර නිතරම කියනවා.
අනුන්තේ වතතගොත තසොයනින් ඒවාතේ වැරැදි අඩුපාඩු තවත් තකතනක් සමඟ කියනවා. අනනයන්තේ කීර්තිය නැති
වන විදියට විවිධ තබොරු ්ර වාද හදනවා. ඊළඟට අසත්පුරුෂයා පරපණ නසනින් තසොරකනින් ම ජීවත් වන්න උත්සාහ
කරනවා. දුෂ්ට තවළඳාේ යදිතයහි නිතරම නිරත වනවා. නිනිසුන්තේ ජීවිත විනාශ වන යකාරතයන් නිනිසුන්ට වස
විෂ විකුණනවා. ඒ වතේම තමයි කාමතයහි වරදවා හැසිතරනින් ජීවිත තිරිසනකුතේ තත්ත්වයට පත් කර ගන්තන් ද
අසත්පුරුෂතයක්, තිරිසනා හැසිතරන්තන් තමන්ට සහජතයන් ලැබුන චර්යාවන්ට අනුවය.

එතහත් නිනිසුනට එතහම තනොතවයි. මනසක් ලැබී තිතබන්තන් සිතට එන විදියටම වැඩ කරන්න තනොතවයි. ඒ නිසා
තම හැඟීේවලට වහල් තවලා රාගතයන් මුලා තවලා සමාජතේ සල්ලාලයන් තසේ ක්රිටයා කරන්තන් අසත්පුරුෂයායි.

ඒ වතේම අසත්පුරුෂයා තහොඳ නරක තමතලොව පරතලොව, කර්මය හා කර්මඵලය පිළිබඳ අවතබෝධයක් ඇත්තත්
නැහැ. ඒවා පිළිගන්තන් නැහැ. තමතලොවක් පරතලොවක් තහෝ කුසල අකුසල පිළිබඳ විශ්වාසතයන් තතොර මනුෂනයා
තම ජීවිතතේ දී තමොන තරේ පාප ක්රිටයා සිදු කර ගන්නවා ද? කුසලය හා අකුසලය පිළිබඳ විශ්වාසය නැතතහොත්
කර්මය පිළිබඳ විශ්වාසය පුේගලයකු සදාචාරාත්මක දිවි තපතවතකට තයොමු කරවනවා. වැරැේතදන් නිදී ජීවත් මටමට
උත්සාහ කරනවා. ඒත් අසත්පුරුෂයාතේ හැටි බලන්න. ඔහු තේ කිසිවක් පිළි තනොතගන පේ කර ගන්නවා.

එතමන්ම අසත්පුරුෂයා යමක් තදන විට පරිතනාග කරන විට තමන්තේම ඡ\න්ම එය කරන්තන් නැහැ. තදන තදය
තකතරහිත් ්ර තිග්රවාහකයා තකතරහිත් කිසිම තගෞරවයක් ඇත්තත් නැහැ. තමන්ට ්ර තයෝජනයට ගත තනොහැකි
තේවල් ම තසොයා දන් තදනවා. විපාකය පිළිබඳවත් විශ්වාසයක් නෑ. සමාජතයන් කීර්තියක් ලබා ගැනීම සඳහා දන්
තදන අය තේ සමාජතේ ඉන්නවා.

තේ අනුව බලන්න, තමම සූත්රිතේ දී අසත්පුරුෂයා පාප ධර්මතයන් යුතු බවත් අසත්පුරුෂයන්ව යශ්රුය කරන බවත්
සිතන සිතිවිලි අසත්පුරුෂ බවත්, කථාව වචන අසත්පුරුෂ බවත් ක්රිටයාව හා දෘෂ්ටි අසත්පුරුෂ බවත් දන්තදන්තන් ද
අසත්පුරුෂ ස්වභාවයකින් බවත් බුදුපියාණන් වහන්තසේ තමම සූත්රිතේ දී වදාළා. තේ අසත්පුරුෂයා මරණින් මතු
නිරතයහි තහෝ තිරිසන් තයෝනිතයහි උේපත්තිය ලබන බව ද බුදුපියාණන් වහන්තසේ වදාළා.

එබැවින් පින්වතුනි, ඔබ හැම විටකම තේ අසත්පුරුෂ ගතිවලින් දුරුමටමට උත්සාහ කළ යුතු තසේම බුදුරජාණන්
වහන්තසේ වදාතළේ තේ අසත්පුරුෂයන් තසේවනය තනොකළ යුතු බවයි ‘අතසේවනාච බාලානංච නභතේ පාපතක්
නිත්තත්’ යන තේශනාවන් විමසා බලන විටත් විවිධ සූත්රි තේශනා විමසන විටත් තේ අසත්පු ැරෂයන් ගැන බුේධ
තේශනාතවන් අපට පැහැදිලි තවනවා.

එබැවින්ම ජීවිතය ශක්තිමත් කර ගැනීම සඳහාත් තමතලොව අභිවෘේධිය සඳහාත්, දුගතිතයන් තවරීම සඳහාත් නිවනට
මඟ සාදා ගැනීම සඳහාත් සත්පුරුෂයන්තේ යශ්රුය සසර පුරා ලබන්නට ්ර ාර්ථනා කළ යුතු වනවා. තේ තේශනාව
කියවූ ඔබට අසත්පුරුෂයා තත්රුේ තගන ඔවුන්තගන් නිතදන්නට හා සත්පුරුෂයා දැන හැඳීන කටයුතු කරන්නට
ඔබට ශක්තිය සැලතසේවා.

87
 (37) ආමලෝචම න් ආමලෝච ා

අඹතැන්න - හපුතගොඩ ශ්රී සුභද්රතාරාම මහජන විහාරාධිපති හා මාතතල් විදනානන්ද පරිතේණාධිපති

හාරිස්පත්තුව ශාසනාරක්ෂහක බල මණ්ඩලතේ තල්ඛකාධිකාරී

බටුතගොඩ සංකිච්චායන හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

චත්තාතරො තම මහාරාජ පුේගලා

සන්තතො සංවිේජමානා තලෝකස්නිං
කතතේ චත්තාතරො ? තතමො තමපරායතණෝ
තතමෝ තජෝති පරායතණෝ
තජෝති තම පරායතණෝ
තජෝති තජෝති පරායතණෝති
(සංයුත්ත නිකාය , තකෝසල වේග පුේගල සූත්රිය )

පිටකන්වත්බ්,

බුදුරජාණන් වහන්තසේ සැවත්නුවර තදේරේ තවතහතර් වැඩ වසන

සමතයහි දී තකොතසොල් මහරජතුමන් සමග සාකච්ඡාවක් කළා. එහි
දී බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් කළ සූත්රි තේශනාවක තකොටසක් මා
තේ ධර්මතේශනාතේ මාතෘකාව වශතයන් ඉදිරිපත් කතළේ “ පුේගල
සූත්රිය” නනින් හැඳින්තවන තේ සූත්රිය මගින්. තේ තලෝකතයහි සිටින
පුේගලයින් හතර තදතනකු පිළිබඳව ්ර කාශ තවනවා.

කවුද තේ ්ර ේගලයන් සතර තදනා තතමොතමපරායතණො , අඳුතරන්

අඳුරට යන පුේගලයා, තතමොතජෝතිපරායතණෝ , අඳුතරන් එළියට
යන පුේගලයා තජොතිතජෝතිපරායතණෝ එළිතයන් අඳුරට සහ
එළිතයන් එළියට යන පුේගලයා , තමහි හැඳින්තවන පළමු
පුේගලයාතේ ලක්ෂහණ තමොනවාද ? පින්වත්නි ඇතේ අය, අකුසල
කර්ම නිසා ඉතා දුක්ඛිතව උපදිනව. කන්න අඳින්න නැති ඔවුන්ට
තේ තදොර වැනි වස්තු සේපත් කිසිවත් නැතිව, විවිධ
තරෝගාබාධවලටත් විවිධාකාර ජීවන ගැටලු හා ්ර ශ්න වලින්ද
පීඩිතව ජීවත් වනවා. එතසේම, තභෞතික අංශතයන් තමන්ම
,අධනාත්නික අංශතයන්ද පිරිහීන ඇති ඔවුන්, තිතදොරින්ම වැරැදි
ක්රිටයාවල තයතදනවා.

නිනිසුන්ට තනොගැලතපන පහත් ගති ලක්ෂහණ වලින් යුක්තව පේකාර

යකාරතයන් තමයි ජීවත් වන්තන්. ඔවුන් ජීවත් වන ඒ තත්වය
තමයි අඳුරට උපමා කරන්තන්. අඳුතර් ඉන්න ඔවුන් එයින් එළියට
එන්න හිතන්තන් නෑ. තම තමන් සිටින තත්වතේම අනාගතය
කිසිදින යතලෝකයක් කරා ගමන් කරන්තන් නෑ. අඳුතර් සිටින ඔවුන්ට හිනිවන්තන් අඳුරමයි.

තදවන පුේගලයා තමයි අඳුතරන් එළියට යන පුේගලයා අකුසල කර්ම නිසා දුක්ඛිතව උපදින ඇතේ පුේගලයින්,
තමන් සිටින දුක්ඛිත තත්වය පිළිබඳව තත්රුේ ගන්නට උත්සාහ කරනවා. යහපත් තේ ඉතගන ගැනීතමන් යහපත්
යශ්රුතයන්, ධර්මශ්රුවණතයන් ජීවිතතේ අඳුරුපැත්ත අවතබෝධ කරතගන එම තත්වතයන් තකතසේ තහෝ ඉවත්
තවන්නට සිතන ඔවුන්, මහත් තසේ මටර්යවන්ත වනවා.

88
ඉමහත් උත්සාහතයන් ඉතගන තගන, එතසේම ධන ධානන වස්තු හරි හේබ කරතගන ජීවිත සුඛිත මුදිත කරගන්න අය
සමාජතේ දකින්න පුළුවන්. නූගතුන් අතර ඉපිද වූවත් උත්සාහතයන් උගතුන් වූ අය දකින්ට පුේළුවන්. ඉතා දුේපත්ව
ඉපිද මහත් තවතහස දරා ධනවත් වූ අය දකින්න පුළුවන්. එවැනි පුේගලයින් අඳුතරන එළියට යන පුේගලයින්
ගණයටයි ගැතනන්තන්.

පසුගිය යත්මවල කළ කුසල කර්ම නිසා සමහර පුේගලයින් උපතින්ම ධනවත් බලවත්, එතසේම උගත් රූප
සේපත්තිතයන් පවා අගතැන්පත් වන්න පුළුවන්. එවැනි අය ්ර භාමත් ජීවිත ගත කරන අයයි. ඔවුන් යතලෝකතේ
සිටින අය තලස තේ සූත්රිතේ සඳහන් වනවා. එතසේ උපදින සමහරුන්, විවිධ වැරැදි ක්රිටයා සහිත ඇවතුේ පැවැතුේ නිසා
පිරිහීනමට පත් වනවා. තේ සඳහා , සුරාව, සුදුව ,දුේවැටිය , පාපනිත්රි තසේවනය, තලෝභකම, ඊර්ෂනාව
යත්මාර්ථකාමීත්වය , මාන්නය වැනි තත්වයන් තහේතු වනවා. තමවැනි පුරුදු හා ගති ලක්ෂහණ වලට හුරුතවන
කවුරුන්ට වුවද දියුණුව කරා යාමට තනොහැකියි. ඔවුන් ලබන ලබන තේ නැති කර ගන්නවා. එතසේ කර ගත් අය
ඕනෑ තරේ සමාජතේ අපට දකින්නට පුළුවන්.

තේ අයුරින් පින් ඇතිව ඉපදී තමන් ලැබූ පිනැති ජීවිතවල අගය තත්රුේ තනොතගන, ජීවිත අවාසනාවන්ත
කරගන්නා අය එළිතයන් අඳුරට යන පුේගල කණාඩායමට අයත් වනවා. එවැනි අයතේ ජීවිත තමතලොව පමණක්
තනොව පරතලොවක් අඳුරු තවනවා.

සිේවන පුේගලයා එළිතයන් එළියට යන්නා. ඔවුන් අයත්වන කණ්ඩායම සැමවිටම පින්බර ජීවිත ගත කරනින්, තව
තවත් එම ජීවිත උසස් කර ගන්න උත්සාහ දරනවා.

ගුණ නැණ තදකින් යුත් අය, තව තවත් එම තත්වයන් වර්ධනය කර ගන්නත් උත්සාහ කරන අතර, තම තමන් ලැබූ
නිනිසත් බවත්, පින්බර ජීවිතත් අගය කරනින්, වැඩි වැඩිතයන් ගුණ දහමට නැඹුරුව ක්රිටයා කරනින් උත්සාහ
කරනවා. ජීවිත පරිහානිය කරා තයොමුවන ක්රිටයා මාර්ග අනුගමනය තනොකරන ඔවුන් සමස්ත තලෝකයටම හිතැතිව
ක්රිටයා කරන්න උත්සාහ දරනවා. එනිසාම ඒ අය එළිතයන් එළියට යන පුේගලයින් තලස හැඳින්තවනවා.

තමතලොව උපදින පුේගලයින් සමානකේවලින් යුක්ත වන්තන් නෑ. විවිධ තවනස් කේ ඔවුන් අතර දකින්නට
පුළුවන්. වරක සුභ නමැති තරුණයකු බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් විමසුවා පුේගලයින්තේ අසමානතාවලට තහේතුව
. එම අවස්ථාතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ ්ර කාශ කළා පුේගල අසමානතාවලට තහේතුව කර්මය බව, අල්තේශාකන බව,
විරූපීබව, නිතරෝගී තනොමටම, අඩු යයුෂතයන් මරණයට පත්මටම, තමෝඩකම වැනි තත්වයන් අඳුරු පැත්තටයි
සේබන්ධ වන්තන්. ඊට ්ර තිවිරුේධ පැත්ත එළිය ඇති යතලෝකවත් පැත්තයි. මුලින් සඳහන් කළ අඳුරු පැතිවල
සිටින යතමක් අකුසල යන්හීනම තයතදනින්, ක්රිටයා කරන්තන් නේ ඔහු සදාකල්ම එහිම සිටින්තනක්. කිසිදා
යතලෝකයක් තසොයා තනොයන්තනක්. අ¼ඳුර තුළ සිටින තකනකු එයින් නිදී, ජීවිතය සුඛිත මුදිත කරගන්නට
උත්සාහ කරන්තන් නේ ඔහුට වාසනාවන්ත වූ යතලෝකවත් ජීවිතයක් ඇති කර ගැනීමට පුළුවනි. ධනවත් බව
මතහෝශාකනබව මනාරූප සේපත්තියකින් යුතුමටම නිතරෝගීකම, දීර්ඝායුෂ විඳීම ඥානවන්තබව වැනි තත්වයන්
හිනිකරතගන උපන් අතයක් එම තත්වයන් අගය කරනින් ඒවා යරක්ෂා වන තලසත් එම තත්වයන් තව තවත් වැඩි
දුයුණුවන තලසත් කටයුතු කරයි නේ ඔහුතේ ජීවිතය වඩ වඩාත් යතලෝකවත් තවනව.

තේ සූත්රියට අනුව, බුදුරජාණන් වහන්තසේ අපට උගන්වන්තන්, අඳුතර්ම තනො සිට එයි න් එළියට එන්න උත්සාහ
කරන්න කියලයි. යතලෝකය ඇති ස්ථානය හැම අතින්ම තහොඳයි. අවට තලෝකය මනා තසේ තේන්තන් එවිටයි.
කවුරුත් අඳුරින් අඳුරට යන්න තහොඳ නෑ.එතසේම යතලෝකය ඇති තැන සිටින අය එතැනින් අඳුර කරා යනවා නේ
එය අඥාන ක්රිටයාවක්. වඩා වැදගත් වන්තන් යතලෝකතයන් යතලෝකය කරා ගමන් කරන අයකු මටමයි. තමොතලොව
පමණක් තනොව පරතලොවත්, සැපවත් කර ගැනීමට හැකි වන්තන් යතලෝකය තුළ සිටින අයටයි. එතසේම අඳුරින්
යතලෝකය තසොයා යන අයටයි. එවිට තදොතලොව යහපත පමණක් තනොව සංසාර විමුක්තිය වූ නිවන් සුවයද ඔබට
හිනිවනවා. එනිසා පින්වත්නි අඳුතර් තනොසිට, යතලෝකය තසොයා යන්න යතලෝකතයන් යතලෝකයට යන්න, ඒ
සඳහා තේ උතුේ බුේධ තේශනාව උපතයෝගී කර ගන්න.

ඔබ සැමා මතරුවන් සරණයි.

89
 (38) දමන චළ සිත මගන මදයි සුව මසත

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

දුන්බ්ග්ග හස්ස ලහුමනෝ

ත්ථ චාම බ්ොතිමනෝ
චිත්තස්ස ද මමථෝ සාධු
චිත්තං දන්තං සු ාවහං

පින්වත්නි,

සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතේ

වැඩවසන සමතයහි එක්තරා භික්ෂූයන් වහන්තසේ නමක් අරබයා ඉහත කී
ගාථා ධර්මය තේශනා කර වදාළ තසේක.

එදවස අප බුදුරදුන්තගන් පැවිදි බව ලබා සුදුසු කමටහන් තගන හැටක්

පමණ භික්ෂූයන් වහන්තසේ චාරිකාතේ හැසිතරනින් තකොතසොල් රට
‘මාතිගාම’ නේ ගතේ පිඬුසිඟා වැඩියහ. තේ ගමට ්ර ධාන වූ ‘මාතිකා’
නේ මව තමම භික්ෂුප පිරිස දැක තම තගදරට වැඩමවා ්ර ණීත දන්
පිළිගන්වා ‘ස්වාමීනී’ තකොතහේ වඩින්නාහුදැයි විචාලාය. ‘උපාසිකාතවනි’
අපි අතේ පැවිදි පිළිතවත් සපුරා ගැනීමට පහසු තසනසුනක්
තසොයන්තනමු යැයි පිළිවදන් දුන්හ. එතසේනේ ‘ස්වාමීනි’ ඔබ හැමතදනා
වහන්තසේම තමහිම වැඩවසන ත ස්ක්වා, සියලු පහසුකේ සලසාදීමට
අපට පුළුවන. භික්ෂූයන් වහන්තසේ ද ‘මාතිකා මාතාව‘ විසින් සකසා
පිළිතයල කළ තසනසුන්වල වස් විසූහ. තමතසේ කල්ගතවන විට දිනක්
භික්ෂූයන් වහන්තසේ එක් තැනකට රැස් මට සාකච්ඡා කරන්තනෝ ‘අප සැම
තදනාම තමහි පැනිණිතේ මහණ දේ පිරීමට ය. එබැවින් එම පරමාර්ථය
ඉෂ්ට සිේධ කර ගැනීතමහිලා අ්ර මාදව මහණදේ පුරමු. බණ භාවනා
කරමු. දාන තේලාවට හා උවටැන් කිරීමාදී අවශනතාවයකට පමණක්
තගඩිතේ සඤ්ඤාව සිහිතේ තබාගනිමු. තම තමන්තේ කුටිවල විතේකීව
භාවනා කරමු යයි තිරසර කතිකාවක්, අදිටනක් ඇති කරගත්හ.

දිනක් මාතිකා මාතාව ගිලන්පස යදිය රැතගන තසේවකයන් පිරිවරාතගන පැනිණිතේ භික්ෂූයන් තනොදැක තසේවකයන්
ලවා තගඩිය ගැස්සුවා ය. භික්ෂූයන් වහන්තසේලාද කුමක් සඳහා තගඩිය ගැසුතේදැයි කුහුල් සිතින් තමතමන්තේ
කුටිවලින් තනි තනිව වැඩමවා එක්තැනකට රැස්වූහ. ‘මාතිකා’ උපාසිකා මාතාවද එම බුේධ ්ර ත්රියන් වහන්තසේලාට
දැහැත් ගිලන්පස පිළිගන්වා ‘ස්වාමීනී’ ඔබ වහන්තසේලා තවන්ව වැඩ හිඳ කරන භාවනාව කුමක්ද? එය මටද
අනුකේපාතවන් කියාතදන තසේක්වායි යයාචනා කළා ය. එවිට භික්ෂූයහු තමන්වහන්තසේලා තමන්තේ කතිකාව
විස්තරතකොට යත්මය පිළිබඳ ක්ෂහය වන අරමුණු වන සතිපේඨාන භාවනාව කියා දුන්හ. ‘මාතිකා’ මාතාව අ්ර මාදව
ඒ භාවනාතවන් තනොතබෝ දිනකින් සිේපිළිසිඹියාපත් මාර්ග ඵලයට පැනිණ යර්ය ගුණතයන් සේපූර්ණව තම
ඥානතයන් තමන්තේ උපස්ථානතයන් මහණදේ පුරන භික්ෂූයන්තේ මාර්ගඵල ලාභයක් තනොමැති බව දන එයට
තහේතුව බලන්තන් උන්වහන්තසේලාතේ යහාර සේපාය තනොමැති බවත් එය බණ භාවනාවට බාධාවක් බව දැන
කැමති කැමති කැඳ අවුල්පත් යදී යහාර ඉතා තහොඳින් සකස් කළා ය. තමයින් පසු භික්ෂූයන් වහන්තසේලා ද අ්ර මාදව
මහණ දේ පුරා සිේපිළිසිඹියාපත් රහත් බවට පත්වූහ.

උතුේ යර්ය ගුණතයන් සේපූර්ණව තමම ශ්රුාවකයන් වහන්තසේ වස් පවාරණතයන් පසු උපාසිකාවට දන්වා තදේරේ
තවතහරට තගොස් බුදුරදුන් වැඳ සියලු පුවත් දන්වා වස්කාලය තුළ සිේපසතයන් ඇප උපස්ථාන කළ ‘මාතිකා’
මාතාවතේ උතුේ ගුණාංග අප තදපක්ෂහයටම විමුක්තිය සඳහා තහේතු වූ අයුරු ද ්ර ථමතයන් ඇයතේ යර්ය ඤාණයත්
එයින් පසු අපතේ පරමාර්ථය ඉෂ්ට වූ අයුරු ද විස්තර කළහ.

90
 එහි සිටි තවත් භික්ෂුපවක් එම තතොරතුරු අසාතගන එහි තගොස් මාතිකා මාතාව දැන හඳුනාතගන සිේපසතයන්
සත්්ර ාය ලබා අ්ර මාදීව භාවනා තකොට තනොතබෝ දිනකින් උතුේ අරහත් ඵලයට පැනිණියහ. එම භික්ෂුපවතේ චිත්ත
දමනය නිනිති කරතගන බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමම ගාථා ධර්මය තේශනා කළ තසේක.

ඉතා ඉක්මනින් ඇතිව නැතිව යන්නා වූ ඇස්කන් නාසාදී පසිඳුරන් කැමති තැනකට යන්නා වූ සිත යතමක් දමනය
කරන්තන් නේ ඉතා යහපත් ය. එයින් රාගාදී තකතලස් මුලින්ම නැති තකොට විමුක්ති සුවතයන් සැනසීමට පුළුවන.
පින්වත්නි! සත්වයාතේ උතුේම වස්තුව සිත වූවද එය තමා විසින් පාලනය කර තනොගැනීතමන් රාගාදී
තකතලස්වලින් කිලිටි තේ. අසංවර තේ.

ජරා, වනාධි, මරණාදි තනොතයක් දුක් තේදනාවලින් පීඩාවට පත් තේ. මකුළු දැලක් මැද සිටින මකුළුවා දැතල්
බැතඳන සතුන් පිළිබඳව ක්ෂහණිකව ක්රිටයාත්මක වනතසේ පසිඳුරන් විසින් අරමුණු කරා තබා ඇති සඤ්ඤාව නමැති
දැලට වහාම සිත සසල තේ. සංසාරික ස්වභාවය අනුව සත්වයාතේ චිත්ත සන්තානය තලෝභාදී අකුසල මූලයන්
පදනේ කරතගන සිතුේ පැතුේ සකසා ගනී. ඒවාට සංඛාර නනින් හැඳින්තවන්තන් පංචඉන්ද්රතයන්තේ මාර්ගතයන්
කුසල් අකුසල් රැස්වන නිසා ය. සත්වයා සුගති දුගති සංඛනාත ගමන් මාර්ග තදතක්ම ගමන් කරන්තන් අභිසංඛාර
බැවින් සංවර සීලය මූලිකව අ්ර මාදීව මටර්ය වඩා ඒවා ක්රිමතයන් නැති කළ යුතු ය. තසෝවාන් යදී සිේ යර්ය
මාර්ගවලින් සන්තානගත සක්කාය දිේඨි යදී දස සංතයෝජනයන් ක්රිමතයන් සිඳ බිඳ දමා ලබන යර්යඤාණය
උත්කෘෂ්ඨ තේ. “ චිත්තං දන්තං සුඛාවහං” දමනය වූ සිත තමන්ට සැප තගනතේ. චිත්ත විතේක සැපය, උපධි විතේක
සුවය, මාර්ගඵල සුවය, නිර්මාණ සැපය, තිරසරවන අතර චංචල සිතින් පංචකාම පිළිබඳ කාම තණ්හා, විභව
තණ්හාතවන් ලබන තභෞතික සුඛාස්වාදය ක්ෂහණික සඤ්ඤා සංකල්පයක් පමණක් වන අතර එයින් ලැතබන
්ර තිඵලය ඉතාමත් භයානක ය.

චිත්ත දමනය කිරීමට තපර ඉන්ද්රිවයන් දමනය කිරීතමන් ලබන යත්ම පාලනය නිනිසාතේ උදාර ගුණාංග යරක්ෂහා
මටමට තහේතු තේ. පුේගලයා සමාජ ගත මටතේ දී යහපත් තැනැත්තතකු බවට පත්මටමත් එයින් යශ්රි ත සමාජයට යේ
කුසලතාවයක් ්ර කට කිරීමත් තකතරන්තන් යත්ම පාලනතයනි. පන්සිල් යරක්ෂහා කිරීම සමාජයට කරන මහඟු
උපකාරයක් බව අත්දැකීතමන් අවතබෝධ වන පසුතලය තමා විසින්ම සකසා ගැනීතමහිලා ඉන්ද්රිවය සංවරය
අතනවශන තේ. “ කාතයන සංවතරෝ සාධු සාධු සව බත්ථ සංවතරො” යනුතවන් වදාළ බුදු වදන් නිතර නිතරම
තමතනහි කරන්නාට ඉන්ද්රිවය සංවරය යරක්ෂහාව තේ. සිත රූප ධර්මයක යධාරතයන් නාම ධර්මයක තපෝෂණතයන්
සජීමටව පැවතිය ද අ්ර කට වස්තුවක් බැවින් පංතච්න්ද්රිවයන්තේ චලන මාත්රිතයන් ගමන් කරන චිත්ත මටර්ය ඔස්තසේ
උත්පාද, ථිති භංග වශතයන් නිතරම අනිතන ස්වභාවතයන් තසසු නාමරූප ධර්මයන්ට ්ර ධානව පවතී.තමය දමනය
කිරීමට අවශන නේ ්ර ථම තකොට ඇස්, කන්, නාසාදී ඉන්ද්රිවයයන් පාලනය කිරීතේ මූලික පියවර වශතයන් සීලය
අවශන තේ. “සික්ඛ තීති සීලං” යනුතවන් දක්වා ඇති පරිදි ඉඳුරන් හික්මවා ගැනීමට ්ර ථමතයන් ඒවාතේ
ක්රිටයාකාරීත්වය පිළිබඳ යථා ස්වභාවය හඳුනා ගන්නා ක්රිමය ඉතගන ගත යුතු ය.

‘පඨවි රූප’ ධාතුතවන් ඝනත්වයද, යතපෝ ධාතුතවන් ජලත්වයද, තත්තජෝ ධාතුතවන් උණුසුමද, චලනත්වය වාතයෝ
ධාතු තවන්ද, තපෝෂණය කරන ඇස රූපය අරමුණු කරතගන විඤ්ඤාණය ඇති තේ. ඇසත්, රූපයත්, විඤ්ඤාණයත්
නිසා ස්පර්ෂයත් තේදනාවත් ඒ නිසාම තණ්හාවත් ඇතිවන අයුරු සතිපේඨාන සූත්රිතේ දැක්තේ. එතමන් කන් නාසාදී
ඉන්ද්රිවයන් ද අරමුණු විඤ්ඤාණය යන සියල්ල අනිතන, දුක්ඛ, අනාත්ම වශතයන් බලන විට ඉන්ද්රිවයන් නිසා සිදුවන
අකුසල් දුරුතේ. සීල විශුේධිතයන් ඉඳුරන් පාලනය කරතගන සමථ භාවනා වඩා චිත්ත විසුේධිය කරා ගමන්
කරන්නාට හිත තමාට පාලනය කර ගත හැකි අතර දිේඨි විශුේධිතයන් සේමා දිේඨි කුසලය ඇතිතේ. ක්රිමතයන්
සමථ භාවනාව පුරුදු කරතගන යන විට සේත විශුේධි ලබා චතුරාර්ය සතනය අවතබෝධතයන් උතුේ නිවන් සේපත්
ලබාගැනීමට වාසනා භාගනය තේ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් ‘චිත්තස්ස දමතථො සාධු චිත්තං දන්තං සුඛාවහං’
සිත දමනය කිරීම තහොඳයි. දමනය කළ සිත සැප ඇති කරන්තන් ය. යනුතවන් තේශනා කතළේ විදර්ශනා ඤාණතයන්
අවතබෝධ කරගත් චතුරාර්ය සතනය දැනීමත් එයින් ලැතබන ශාන්තියත් සේබන්ධතයනි. අර්ථ, ධර්ම, නිරුක්ති,
්ර තිභාන යන සිේපිළිසිඹියාපත් නුවණින් තලෝකයත් තමාත් අතර සැසඳීතමන් තමයින් මතු මාරයාට ශරීරය දීමක්
නැති නිසා නිවන් සුවතයන් සැනසීමට භාගනවන්ත තේ. තමතරේ යශ්චර්ය ජනක සිතත් ශක්තිය ලබාගැනීමට සිතම
උපතයෝගී කරතගන අ්ර මාදීව සිහිබුේධිතයන් කටයුතු කරන තැනැත්තාට සිත දමනය කරගත හැකි ය. ඔබ සැමට
නිවන් සුව ලැතවවා.

91
 (39) තමා ම දල්වා ගත යුතු ජීවන ෙහන

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

රත්තාමරො මම භික් මව පුග්ගලා සන්මතො සංවිජ්ජමානා මලොචස්මිං, චතමම රත්තාමරො, තමමො තමෙරා මනො,
නමමො මජොතිෙරා මනො, මජොති තම ෙරා මනො, මජොති මජොති ෙරා මනො

පිටකන්වත්බ්,

තිතලෝගුරු භාගනවත් සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ මානව සමාජය තකතරහි මහා කරුණාතවන් මහා ්ර ඥාතවන්
නිරීක්ෂහණයතකොට සත්වයාතේ උපතත් පටන් ජීවිතාන්තය දක්වා විවිධාකාර පැවැත්ම අනුව තබදාතවන්තකොට දක්වා
වදාළ තසේක. නානත්තකාය නානත්තසඤ්ඤා යන ධර්ම නියාමට අනුව විවිධ රූප කාය තමන්ම විවිධ චින්තනයන්
නිසා සත්වයා ස්වලක්ෂහණතයන් හඳුනා ගැනීමට පුළුවන. බුදුරදුන් විසින් මානව සමාජය වර්ගකර ඇත්තත්
ක්රිටයාකාරීත්වතයන් සමානකේ දක්නට ඇති නිසාමය. අතිදීර්ඝ වූ තේ සංසාරතේ භවතයන් භවයට ගමන් කරන විට
හමුවන අපමණ සත්වයන්ට අනුරූපව හැඩ ගැතසන විට ඇතිවන සමාන අසමානකේ තකදිනක තහෝ ්ර කාශයට
පත්මටම ඒකාන්ත සිේධාන්තයක් තේ.

යතමක් තපර යත්මතේ කළා වූ පස්පේ දස අකුසල් නිසාතවන්

තමතලොව ඉතා දිළිඳුව රූපතයන් අ්ර සන්නව සේපතින් ඌනව
ක්රිටයාතවනුත් පාපීව වාසය තකතර්ද? ඔහු ජීවිතාන්තතේ දී මහත්
දුක්තේදනා විඳ මරණින් මතු සතර අපාතේ උපදීද ඒ තේ තතමෝ
තමපරායන තහවත් අඳුතරන් අඳුරට යන පුේගලයාතේ ්ර ධාන
ලක්ෂහණයයි.

යේකිසි පුේගලතයක් නීච කුලයක ඉපිද දුගී දුේපත්ව සේපතින් ඌනව

එතහත් චින්තනතයන් ක්රිටයාතවන් කුසල් තකතර්ද ඔහු ජීවිත අවසානතේ
සැපවත්ව මරණින් මතු සුගති සංඛනාත තේව මානුණකාදී සැප සේපත්
ලබයිද, ඒ තතමො තජොති පරායන තහවත් අඳුතරන් එළියට යන්නා ය.

පින්වතුනි, තේ තලෝකතේ තජොති තම පරායන පුේගලයාතේ ලක්ෂහණද

අප තමතසේ අවතබෝධ කරගත යුතු ය. යතමක් තපර ජාතිවල කරන ලද
කුසල කර්මයන්තේ ්ර තිවිපාක වශතයන් ක්ෂහ්රි ය, බ්රාාහ්මණා දී උසස් කුල
පරේපරාවල ඉපිද ධන ධානනාදී මහා සේපත් භුක්ති විඳිනින් එතහත්
සිතින් කයින් වචනතයන් පස්පේ දස අකුසල් සිදු තකතර්ද එයින්ම
ජීවිතාන්තතේ දී මහත් දුක්තේදනා විඳ මරණින් මතු දුගති සංඛනාත සතර
අපායාදීන්හි ඉපිද අතන්ක විධ වධ බන්ධන දුක් කේකතටොළුවලට
භාජනය තේ. ඒ තේ තජොති තම පරායන පුේගලයා සගතමොක්සුව
ලබන්තන් කවර කතලකද?

තවද තජොති තජොති පරායන තහවත් එළිතයන් එළියට යන්නාතේ ලක්ෂහණ තකතසේද යත්. තපර භවයන්හි කළා වූ
දානාදී කුශල කර්මවල විපාක වශතයන් තමතලොව උසස් කුලවල ජනිතව, සියලු සේපතින් අනූනව රජවරුන්,
සිටුවරුන් වශතයන් ගුරුවර, තදමේපිය යදී පිරිවර සහිතව සැප සේපත් භුක්ති විඳින්තන් උදාර චින්තනතයන්,
ක්රිටයාතවන්, දාන ශීල, භාවනාදී දස කුසල් කර්මයන්හි නිරතව ජීවිතාන්තතේ සිහිතයන්,

තසොේනසින් නියපරතලොව තගොස් මතු උපදින ජාතියක් පාසා තේවාමානුණකාදී තලෞකික සැපසේපත්
විඳිනින් උතුේ නිවන් සේපත් ලබාගනී. එවන් පුේගලයන් යශ්රුය කිරීම පවා උතුේ භාගනයකි. අප බුදුරජාණන්
වහන්තසේ විසින් මහාමංගල සූත්රිතේශනාතවන් තපන්වා වදාළ පරිදි පණ්ඩිතානංච තසේවනා සීලාදී ගුණතයන්
ධනානවිදර්ශනාදී ්ර ඥාතවන් උසස් පුේගලයන් යශ්රුය කිරීම සසර සැරිසරණතාක් ලබන තශ්රුේෂ්ඨතම මංගල කාරණය
තේ. එය විමුක්ති මාර්ගයටද මූලික පදනම තේ.

92
තමම පුේගලයන් සතර තදනාතගන් තතමොතජොතිපරායන පුේගලයාත් තජොති තජොති පරායන පුේගලයාත් සමස්ත
මානව සමාජයට ඝනාන්ධකාරයට උදාහිරු මඬලක්තසේ යහපත් ගතිගුණින් එකම යතලෝකයක් වන වග බුදුරදුන්
විසින් විස්තර කර ඇත.

සසර උපදින සෑම සත්වයාතේම ජීවනය රඳා පවත්තන් දුක සැපට තහේතුවන කුසලා කුසල කර්මය පදනේ කරතගන
නිසා එයින් සත්වයාතේ සංසාර ගමතන් ස්වභාවය භවයක් පාසා ්ර කාශනය තේ.

මේකුසක ්ර තිසන්ධිතේ සිට තමතලොවට බිහි මට ජීවිතාන්තය දක්වා චින්තනය ක්රිටයාත්මක වන්තන් තපර කළා වූ තහෝ
කරන්නා වූ තහෝ කර්ම බලතේගය විසිනි. නිර්මාණවාදීන් එම බලතේ සියලු පරාසයන් බාහිර ජීවාත්මයකට
යතරෝපණය කරන්තන් ද එයින් අපමණ අකුසල් සිදු කරන්තන් ද අවිදනාදී තහේතූන් පිළිබඳ බුේධියක් තනොමැති
නිසාමය. සත්වයාට ස්වයංචින්තනතේ තශ්රුේෂ්ඨත්වය තත්රුේ ගැනීමට අප බුදුරදුන් විසින් ්ර තනක්ෂහතයන් දැන
තේශනා කළ පටිච්ච සමුේපාද ධර්මය මතහෝපකාරී තේ.

තතමෝ තමපරායන හා තජෝති තම පරායන පුේගලයන් තදන්නා සතනාතලෝකතේ අන්ධූමතව ක්රිටයාතකොට තමන්තේ
ජීවිතයන් අන්ධකාරයට පමුණුවා එයින් ඉතා නරක අනර්ථකාරී චරිතයන් ්ර කට කරනින් අනුගානිකයන්ද තනොමඟ
යවනින් තකතසේ තහෝ ජීවත්මටතේ එකම පරමාර්ථය කරගන්තන් අවිදනාදී සංකීර්ණ අදහස් නිසා ය.

නිනිසාට බුදුදහම අවශන වන්තන් තකතසේ තහෝ තභෞතික අතේක්ෂහාතවන් පමණක් සේපූර්ණ කර ගැනීමට තනොව
තලෝක සිේධාන්ත අභිබවා පියවතරන් පියවර ජීවන දර්ශනයක් ලබා ගැනීමටය . තේ නිසාම අප බුදුරජාණන්
වහන්තසේ විසින් ස්වයං චින්තනතේ තශ්රුේෂ්ඨත්වය පහදා දී ඇත. අත්තදීපාවිහරථ, අත්ත සරණා, අත්තාහි අත්තතනො
නාතථො යදී තේශනාවලින් ්ර කට වන්තන් තම ජීවන පහන දල්වා ගත යුත්තත් තමා විසින්ම බවය.

අප තගෞතම සර්වඥයන් වහන්තසේද අවිදනාන්ධකාරය නැතිතකොට චතුරාර්ය සතන පිළිබඳ විදනාඥාණය ලබා
තුන්තලෝකය යතලෝකමත් කරගත්තත් තපරදීපංකරාදී, බුදුවරුන්, ශ්රුාවකයන් යශ්රුය කරතගනය. තේ නිසා යුගතයන්
යුගයට තවනස් වන මානව පරපුරට පරමාදර්ශයක් වශතයන් සිතා බලා සිහිබුේධිතයන් අනුගමනය කළ හැකි එකම
පිරිස බුදු පතසේබුදු රහතන් වහන්තසේලා පමණි.

තම ජීවිතය අඳුතරන් එළියට යන්නට උපරිමතයන් ්ර යත්න දරන තබෝධි සත්වයන් තමන් තමන්ම තමරමාද තතමො
තජොති පරායන මටමට හා තජෝති තජෝති පරායන මටමට එතමන්ම සත්ගුණතයන් මානව සමාජය අතරින් දීේතිමත්ව
බැබලීමට කරුණාතවන් හා ්ර ඥාතවන් සුවිතශේෂ මටමට යන්නා වූ ්ර යත්නය ඉතා යශ්චර්ය ජනක බව තබොතහෝ
ජාතක කතාවන්තගන් පවා ්ර කට වන සතන කරුණක් ද තේ. ඔබද තතමෝ තජෝති පරායන මටමට හා තජොති තජොති
පරායන මටමට අ්ර මාදීවන්න.ඔබ සැමට සසර දුක් තකළවර අමාමහ නිවන ම හිනිතේවා!

93
 (40) දස ප්රමසාදනී ධර්මම ෝ

මාතතල්, මාදිතපොල, දැඹව පුරාණ විහාරාධිපති,

තහේරත්ගම ශ්රී ධේමාරාම නා හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතො අරහතතො

සේමා සේබුේධස්ස

එවං තම සුතං එකං සමයං යයස්මා යනත න්ද්රතා රාජගතහ විහරති තවළුවතන කලන්දක නිවාතප අචිර
පරිනිවබුතතො භගවතී තතන තබො පන සමතයන රාජා මාගතධො අජාත සත්තු තවතදහි පුතත්තා රාජගහං යයස්මා
යනතන්ද්රතා පුවබනහ සමයං නිවාතසත්වා පතතමීවචරං අදාය රාජගහං පිණ්ඩාය පාවිසි....

පින්වත්නි,

තමම පාලි පාඨය මැදුේ සඟිතේ උපරි පණ්ණාසකයට අයත් තදවදහ වර්ගතේ තගෝපක තමොේගල්ලාන සූත්රිතේ
සඳහන්වන පාඨයකි.

අද වේ අටවක තපොතහෝ දින බුදුසරණ පුවත් පතත් ධර්ම තේශනාව සඳහා මා මාතෘකාව තලස තතෝරා ගත්තත් ශීලාදී
ගුණ ධර්මයන් පිළිබඳ විස්තර තකතරන දස ්ර සාදිනීය ධර්මයන් ගැනය.

තමම දස ්ර සාදනීය ධර්මය අපතේ තලොේතුරා බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ තශ්රුේෂ්ඨ ධර්ම තකොේඨාසයකි.
උන්වහන්තසේතේ පිරිනිමටතමන් පසු, දිනක් යනන්ද මහරහතන් වහන්තසේ පිණ්ඩපාතය වඩින අවස්ථාවක තගෝපක
තමොේගල්ලාන බමුණාතේ වැඩ පලට වැඩියහ. එහිදී තමම ධර්මය ගැන සාකච්ඡා කරන අවස්ථාතේ දී එම නිවසට
මඟධ රාජනතේ මහාමාතන වස්සකාර බමුණා ද පැනිණියහ. මහාමාතනතුමා යනන්ද මහ රහතන් වහන්තසේ දැක
නමස්කාර කර ස්වානිනී! මම පැනිණීමට තපර වූ ධර්ම සාකච්ඡාව කුමක්දැයි ? විචාළහ. යනන්ද මහරහතන්
වහන්තසේ මහ ඇමැතිතුමනි! තගෝපක තමොේගල්ලාන බාේහ්මණ තතතේ තමතසේ විමසූහ.

ස්වාමීනී! අපතේ තථාගතයන් වහන්තසේ යේ ධර්මයකින් යුක්ත වූතේ නේ උන්වහන්තසේතේ සර්වඥතා ඥානතයන්
සියල්ල දත් තසේක. එබඳු එකම භික්ෂුපවක් දැනට තලොව ඇත්දැයි විචාළහ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ වැනි සියල්ල දත්
එකඳු භික්ෂුපවක් තමතලොව නැතැයි යනුතවන් වදාළහ. තමතසේ සංවාදාත්මක තමම ධර්ම සාකච්ඡාව පැවැත්මටම තමහි
විතශේෂත්වයයි.

බමුණ! භාගනවතුන් වහන්තසේ තුළ නූපන් සිත් මාර්ග ඉපදීත්, තනොහටගත් සිත් මාර්ග හටතගන එය දැන ඉපදීමත්,
තනොවදාළ මාර්ගය කියන්තනකි. මාර්ගය දන්තනකි. මාර්ගතයහි දක්ෂහතයකි. පසුව තේ මාර්ගවල ගමන් කරන
ශ්රුාවකතයෝ තමකල වාසය තකතරති.එතසේම බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ යේ ශ්රුමණයන් වහන්තසේ ඒ අනුව යන්නාහු
නේ බුදුපියාණන් වහන්තසේ දැක්ක, දන්න, දැකිය හැකි පිළිසරණ ලබන අතයකි.

බ්රාාහ්මණයාතණනි! මහ සංඝ සේමුතිතයන් තබොතහෝ මහා තතරුන්වහන්තසේලා අපට භාගනවතුන් වහන්තසේතේ

ඇවෑතමන් පිළිසරණ වන්තන් යැයි තබන ලේදා වූ දැන් අප යතමකු ගමන් කරන්නා වූ එක භික්ෂුපවකුත් තනොමැත්තත්
ය. බමුණ මහා සංඝයා වහන්තසේලා අ්ර තිසරණ තනොතවමු.(පිළිසරණක් නැත්තත්ය) අපි ස්ර තිසරණ තවමු. ස්ථිර
සරණ තවමු. දහේ සරණ තකොට ඇත්තතමු.

අපි හැම විටකම පුද සත්කාර කරන්තන් නේ එවැනි භික්ෂූයන් වහන්තසේලා ඇසුරු කරන්තන් නේ ගරු සත්කාර
ලබන්නට පමණක් විසීම සුදුසු තනොතේ. එවැනි අයතේ යහපත් යහගුණ පමණක් තගන ඇසුරු කරන භික්ෂූයන් ද
ඇත්තත් ය. බ්රාාහ්මණය, දත යුතු තේ දන්නා වූ දැක්ක යුතු තේ දක්නා වූ තථාගතයන් වහන්තසේ විසින් තමබඳු ්ර ශ්න
වලට පැහැදිලි පිළිතුරක් ‘දස ්ර සාදනී ධර්ම’ වශතයන් වදාළහ. යතමක් තේ ධර්ම පිළිපදිනතාක් බැබතලන්තන් ය.
එවැනි උත්තමයන් වහන්තසේලාට සත්කාර කරේහ. ගරු බුහුමන් කරේහ.පුද සත්කාර ලබේහ. එවැන්තනෝ සුවතසේ
වසේහ. ගරු සත්කාර දක්වන, එය ඇසුරු කරන පින්වත් සැමටද සුවතසේ වාසය කළ හැක්කාහ.

94
පින්වත්නී! තේ ්ර සාදනී ධර්ම දහය හැමතදනාතේම ්ර සාදයට සැප විහරණයට තහේතු තවනවා. ඒවා යරක්ෂහා
කිරීතමන් විනයත්, ශාසනයත් මැනවින් රැකවරණය ලැතබනු ඇත.

ප්රමාතිමමෝෂ සංවර ීලල

තකොටස් තදකකින් යුක්තය. එය චාරිත්රි ශීලය හා වාරිත්රි සීලයයි.

රාරිත්ර ීලල නම්

තගදර තදොර පිරිසුදුව පවත්වාතගන යෑම පරිසරය අලංකාරව තැබීම, තම වස්ත්රිාදී ඉරී ඇත්නේ මසා ගැනීේ යදී ගෘහ
කටයුතු කිරීේද, ගිලනුන්, මහල්ලන් යදි වැඩිහිටියන්ට තමන්ම සිල්වත් ගුණවත් අයට උදේ උපකාර කිරීේ ද,
තවතහර විහාර වල වතාවත් කිරීේ නිතර වැඳුේ කිරීේ ද මැනවින් ඉතගන ගැනීම, උගත් තේ තහොඳින් හදාරා පුරුදු
පුහුණු කිරීේ යදිය ද තේ.

වාරිත්ර ීලල

දස අකුසල් තනොකර, දස කුසලයන් වැඩීම, නිතරම සිල් යරක්ෂහා කිරීම, විනය ශික්ෂහාවන් මැනවින් රැක ගැනීම, සුළු
වරදකට පවා බිය ඇතිව විසීම, හිරි ඔතේ ඇතිව කටයුතු කිරීමාදිය හැඳින්විය හැක.

ශ්රෙැති මහවත් සූත

සති සේපදා ඥානතයන් යුක්ත, මනාවූ සිහිතයන් ඇසීම, සේධර්මය මැනවින් අසා අවතබෝධක කර ගැනීම යේ ධර්ම
කරුණක් මුල මැද අග හා එහි අක්ෂහර, වනඤ්ජන ගැන පරිපූර්ණව සිටීම, අධි ශිල, අධි චිත්ත, අධිපඤ්ඤා යන ත්රිවිධ
ශීලයන්තගන් සමන්නාගතව, ඇසීම (සුනාථ) දැරීම (ධාතරථ) හැසිරීම (චරාථ) යන කරුණු අවතබෝධ කිරීම තහවත්
අර්ථය හා ධර්මය සහ කාරණය නුවණින් දැනතගන විසීම සූතය නේ තේ.

සිවු ෙසම න් ලද මලස සතුවේවීම

චීවර, පිණ්ඩපාත, තසේනාසන, ගිලාන්ර තන යන සිවුපස ඉතා යදර තගෞරවතයන් පිළිතගන දුන් අයට පින්
අනුතමෝදන් කර වැළඳීම, එහි රස, නීරස පිළිබඳ ගුණාගුණ තනොකියා තනොබලා සතුටු සිතින් පිළිගැනීම, සිවුපසය
නේ සිවුරු, දානය, නිදාගන්නා ස්ථාන හා ඇඳ, පුටු, කළාල යදිය, තබතහත් වර්ග වලින් ගන්නා යුෂ යදිය තේ.

සතර ධොාන

1.චිතක්ක - සිතතහි අරමුණ ගැනීමට උපකාර වන ස්වභාවය

2. විචාර – අරමුතණහි සිත හැසිරීමයි, එම අරමුණ සිතින් පිරිමැදීම තේ.

3. පීති - සිතතහි ඇතිවන පිනායන ගතිය පීේතියයි, සතුටයි

4. සුඛ - තමය තකොටස් තදකකට තබදිය හැක. තේදයිත සැපය හා විමුක්ති සැපය

තේදයිත සැපය නේ – පංචකාම වස්තු තකතරහි ඇතිවන සතුට තලෞකික සැපයයි.

නිමුක්ති සැපය නේ – ජාති, ජරා, වනාධි යදී සසතරහි ඇති දුක්ඛතාවයන් ගැන තමතනහි කරනින් ඒවාතයන් නිදී
තකළවර ලබන සැපය, තලෝතකෝත්තර සැප නැමැති නිර්වාන සැපයයි.

95
සෘ ද්ධි විධ සම්ෙත්

තේවා නානා්ර කාර තේ. තනොතයක් තලස ්ර ාතිහාර්යය පෑතේ ශක්තියක් පවතී. දිතයහි තනොගැටී, අහතසහි,
තපොතළොතවහි පහස තනොලබා, ගමන් කළ හැකි අදෘශනමාන බලතේගයකි. ඉර හඳ වූවත් අත්තලන් අල්ලා පිරිමැදිය
හැකි බලතේගයක් තමහි ඇත. පක්ෂිොතයකු තමන් සැරිසැරිය හැක.

දිවන තශ්රුෝත ඤාණය

දිව කණින්, මනුෂන කණින්, තනොඇසිය හැකි ශවද ඇසිය හැක. ලඟ තහෝ දුර තහෝ ඕනෑම භවයක සිටින අයතේ
ශවද ඇසීතේ ශක්තියක් දිවන තශ්රුෝත ඤාණයට ඇත.

ෙරචිත්ත විජානන ඤාණ

පරසිත් අනුන්තේ සිත්වල පවත්නා ස්වභාවය දැකීතේ ඤාණයයි. ඒ ඒ පුේගලයන්තේ රාග සිත, විරාග සිත යදී
නානා්ර කර සිත දැන ගැනීතේ හැකියාවක් තමම ඤාණය තුළ පවතී.

පුවතව නිවාසානුස්සති ඤාණය

තපර විසූ කඳ පිළිතවල දන්නා නුවණ ඒ ඒ සත්වයා ඒ ඒ යත්මවල තකබඳු තලස සිටියා දැයි තකබඳු යත්මයක
සිටියාදැයි යදී තපර භවයන්හි විස්තර දැන ගැනීතේ නුවණ තේ තුළ පවතී.

දිබ්බ රක්ඛු ඤාණ

පිරිසුදු වූ නිනිස් යත්මතේ ඇති නිනිස් ඇස ඉක්මවා පවතින දිවන ඇසින් දැකීතේ හැකියාව තමහි ඇත. ඉපදීම, මැරීම
තලොකු කුඩා, තහොඳ නරක පිළිබඳ යත්මයන් දැකීමට තමම දිවබ චක්ඛු ඤාණතයන් ්ර බල ශක්තියක් පවතී.

ආශ්රෙවෂ චර ඤාණ

කාමාදි නානා්ර කාර තකතළස් වලින් නිදී, සීල, සමාධි, ්ර ඥා, විමුක්ති ඤාණ දර්ශනා යදි ගුණ නුවණින් යුතු තමය
ශක්තිමත් ඤාණයකි. තමම දස ්ර සාදිනී ධර්මයන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් පුරන ලද තබෝධි සේභාර
ධර්මවලටද අයත්ය. තේවායින් සමහර ධර්මතයෝ රහත් බව ලැබූ තහෝ ලබන්නට උත්සාහ දරණ උත්තමයන්ටද
සාධාරණව බල පැවැත්තේ. තමයින් තව තකොටසක් පෘථේජන භික්ෂූයන් වහන්තසේලාට පමණක් තනොව ගිහි
ජනතාවටද අවශන කරන ධර්මයන් බව තපනී යයි. දස ්ර සාදනී ධර්මයන් යනුතවන් හැඳින්වනු ලබන්තන් තම
තමන්ටම අවංකව සතන තලස මනසට එකඟව ්ර සන්නතා සිතින් යුක්තව විමසීතමන් කටයුතු කිරීමයි. පින්වත්
ඔබත්, අපත් තමම කරුණු පිළිබඳව සිහි නුවණින් කටයුතු කර පරම සතන වූ නිවන් මඟ සලසා ගැනීමට තවතහස
ගනිමු.

සැමට තතරුවන් සරණයි.

96
 (41) වැසි සමම න් ඇරැඹුණු මහ පිටකනැ’ති පිටකන්චම

කතරගම කිරිතවතහර රාජ මහා විහාරාධිපති ඌව විශ්ව විදනාලතේ කුලපති,

යචාර්ය අලුත්වැව තසෝරත නා හිනි

“අනුජානානි භික්ඛතේ වස්සං වුත්ථානං භික්ඛුනං කඨිනං අත්ථරිතුං අත්ථත කඨිනානං තවෝ භික්ඛතේ භික්ඛතේ පංච
කේපිස්සන්ති අනාමන්තචාතරෝ අසමාදානචාතරෝ ගණ තභෝජනං යාචදත්ථ චීවරං, තයෝ ච තත්ථ චිවරුේපාතදෝ තසෝ
තන්සං භවිස්සති, අත්ථක කඨිනානං තවො භික්ඛතව ඉමානි පංච කේපිස්සන්ති”

කාරුණික පින්වත!

විනය පිටකයට අයත්, මහාවේග පාලිතේ කඨිනක්ඛන්ධකතයහි එන තමම පාඨය මාතෘකාව වශතයන් තයොදා
ගත්තත්, ඒ සේබන්ධතයන් කථා කරන්නට සුදුසු ම කාලය එළැඹ ඇති බැවිනි. බුද දහමත්, තබෞේධ විනයත්,
තබෞේධ සංස්කෘතිය හා ශාසන ඉතිහාසයත් එකට කැටිවුණු ඉතා වැදගත් සංසිේධියක් වන කඨින මහා පුණන
කර්මය පැවැත්තවන්තන් තේ කාල සීමාව තුළ දී මටම ඊට තහේතුවයි. භික්ෂූන් වහන්තසේට වස් සමාදන්මටම ගැනත්, වස්
කාලය නිසියාකාර නිම කිරීතමන් පසු කඨිනයක් ලබා ගැනීම ගැනත් කඨිනය ලබන භික්ෂුවට ශාසනික පක්ෂතයන්
ලැතබන වර්ර සාදත් සඳහන් වන තමම පාඨය, බුදුරජාණන් වහන්තසේ ජීවමානව වැඩ විසූ ක්රිට. පූ, 6 වන ශත වර්ෂය
දක්වා වසර 2550 ක දීර්ඝ ඉතිහාසයක් තවත අපතේ අවධානය තයොමු කරවන්නක් තලස හඳුන්වා දිය හැකි ය.

බුදු දහම වනාේත වන විට, විශාල වශතයන් බුේධිමත් පිරිස් බුදු දහම පිළිගත් විට, බුදු දහමට එතරහි තචෝදනා,
තදෝෂාතරෝපණ තමන් ම බලතේග ද ඉහළ යන්නට වූ බව තපතන්. අනනාගනික ශාස්තෘවරුන් තුළ තම තමන්තේ
අනුගානික පිරිස් අඩුමටම නිසා ඇති වූ ේතේෂයත්, බුදු දහමට ලැබුණු අසීනිත අනුග්රවහයත් නිසා හටගත් ඊර්ෂනාවක් තේ
විතරෝධතාවන්ට මුල් වූ බව නිසැක ය. තේ පසුබිම සැතකවින් තහෝ සි හිතේ තබා ගත යුත්තත් . අප කථාකරන්නට
යන මාතෘකාවට පදනේ වන්තන් ද තේ තත්ත්වය වන බැවිනි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තම අනුගානිකයනට අවවාද කතළේ “චරථ භික්ඛතේ චාරිකං බහු ජන හිතාය, බහු ජන සුඛාය,
අත්ථාය හිතාය සතේව මනුස්සානං” (මහතණනි, තදවියන් සහිත තලෝකයාතේ යහපත පිණිස සදහේ චාරිකාතවහි
හැසිතරන්න) යනුතවනි. තේ අවවාදයට අනුගත වූ භික්ෂූන් වහන්තසේ, එකී අරමුණු උතදසා පූර්ණ කාලීනව
කැපතවනින් ධර්ම ්ර චාරතේ තයතදන්නට වූහ.

අවු - වැසි තනොතකා, දිවා - රෑ තනොබලා, සැප - දුක තනොසලකා සංචාරය කරනින් බුේධාවවාදය අනුව ධර්ම ්ර චාරක
කටයුතුවල තයදුණු භික්ෂූන් වහන්තසේට වැසි සමතේ දී සමාජතයන් එල්ල වූ බරපතළ තදෝෂාතරෝපණයක් වූතේ,
නව තණ පත්රි මඩිනින් ක්ෂුද්රත ්ර ාණීන් නසනින් ශ්රුමණ භවත් තගෞතමයන් වහන්තසේතේ ශ්රුාවකයන් මහත්
තනොකටයුත්තක් කරන බවට යි.

ඒ වන විට ඉන්දියාතේ මුල්බැසතගන තිබුණු විශ්වාසවලට අනුව වැසි සමතේ දී දළුලන තෘණ වර්ගයන්ට පවා
කිසියේ ්ර ාණයක් වූ බවට පිළිගැනීමක් විය. තතත පතසහි අනන්ත අ්ර මාණ ක්ෂුද්රත ජීමටහු ඉපිද වැතඩති. ජීවත් තවති.
එතසේ තහයින් උග්රව අවිහිංසා වාදය පිළිගත් යගනික පිරිස් වැසි සමතේ දී තතත් තපොතළොව මැඩීම පාපයක් තලස
පිළිගත්හ. වැසි සමතේ දී භික්ෂුන් වහන්තසේතේ සංචාරයට එතරහි වූතේ තේ පසුබිම මතය.

ජනතා හඬට සවන් දුන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ, වැසි සමය තුළ දී උපසේපන්න භික්ෂූන් වහන්තසේ විසින් පිළිපැදිය
යුතු පිළිතවත අනුදැන වදාළහ. එනේ සෑම උපසේපන්න භික්ෂුවක් ම කිසියේ යරාමයක් තක්න්ද්රත කර ගනිනින් වස්
විසීම අනිවාර්ය කිරීමට විනය ්ර ඥේතියක් නිර්තේශ කිරීම ය. වස් විසිය යුතු කාලය, වස් විසිය යුතු පිළිතවළ, ඒ
සමය තුළ අනුගමනය කළ යුතු ්ර තිපත්ති යදී වශතයන් විස්තර වශතයන් තපන්වා දුන් වැඩ පිළිතවළක් ඊට ඇතුළත්
තවයි.

ඉන්දියාතේ ඍතු රටාව අනුව, වර්ෂා ඍතුව මාස 03 ක් තවයි. සාමානනතයන් තේ කාලය අධික වර්ෂාව සහිත,
දුෂ්කර කාල පරිච්තේදයකි. එකල ගමනාගමනය අතිශයින් අපහසු තවයි. වර්තමානතේ වුවද, තේ තත්ත්වය එතසේ ම
ය. බුේධ කාලතේ තේ තත්ත්වය වඩාත් කටුක වන්නට ඇත.

97
මාර්ග ජලතයන් යට මට, ගංගා පිටාර ගලා ඇතිවන බරපතළ තත්ත්වය භික්ෂූන් වහන්තසේතේ ධර්ම චාරිකාවලට
තමන් ් ම උන්වහන්තසේ තේ තසෞඛන තත්ත්වයට ද අයහපත් අන්දනින් බලපාන්නට ඇත. තේ කාල සීමාව තුළ එක්
තැනක රැඳී යගනික කටයුතුවල නියැතළන්නට බුදුරජාණන් වහන්තසේ නියම කරන්නට ඇත්තත් සමාජතයන් එල්ල
වූ තචෝදනා තමන් ම, එකී තත්ත්වය ද සැලකිල්ලට ගැනීතමන් විය යුතු ය.

දායකයන්තේ යරාධනයක් ඇතත්, නැතත් සෑම උපසේපන්න භික්ෂුවක් ම නියනිත කාලය තුළ නිශ්චිත යරාමයක
වස් එළැඹිය යුතු මටම, විනය ්ර ඥේතියකි. තේ කාල සීමාව තුළ, තබොතහෝ විට ම දායක දායිකාතවෝ වස් විසූ භික්ෂූන්
වහන්තසේට වැඩි කැමැත්තකින් සිවුපසය සපයති. වස් සමය තුළ - වස් එළැඹි භික්ෂුව, එම යරාමතයහි නිතනවාසී
විය යුතු ය. කිසියේ අවශනතාවක් සඳහා බැහැර යෑමට සිදු වන්තන් නේ සත් දිනක් තුළ තනොවරදවාම යපසු
පැනිණීම (සත්තාහකරණය) අනිවාර්ය තවයි. කිසියේ තහේතුවකින් එතසේ පැනිණීමට තනොහැකි වුවතහොත් වස්
තේදනය තවයි. එතසේ වස් තේදනය වුවතහොත් කඨිනය ලැබීමට තහෝ කඨිනානිශංස වශතයන් විනයානුලව®ලව
හිනිවන වරපේසාද ලැබීමට තහෝ තනොසුදුස්සකු ද තවයි.

“වස් සමාදන්මටම” යනු, ශාසනික ගිවිසුමකි. ගිවිසුමකට තකොන්තේසි අයත් තවයි. එකී තකොන්තේසි සපුරාලනින්
ගිවිසුම සපුරා ඉටු කළ පසු, නිශ්චිත දින වකවානුවල දී ගිවිසුතමන් නිදිය හැකි ය. “වස් පවාරණය” යනු එතසේ
ගිවිසුතමන් නිදීම ය. වස් පවාරණය කළ භික්ෂුවකට ලැතබන ්ර තිලාභය, කඨින චීවරයක් ලබා ගැනීමට සුදුස්සකු
මටම ය. කඨින චීවරයක් ලැබීම, ශාසනික වරපේසාද පහක් ලබා ගැනීමට හිනිකේ ලැබීමකි. ඉහත සඳහන් කළ පාලි
පාඨතයන් පැවතසන්තන් ඒ සේබන්ධවයි.

කඨින වස්ත්රියක් පිදීමත්, ලැබීමත් මහානිශංසදායක පුණනකර්මයක් තලස පිළිගනු ලැතව. බුේධ කාලතේ සිට අද
දක්වා ම එබඳු යකල්පයක් තහවුරු මට තිතබන්තන්, එම පුණන කර්මතයහි දුර්ලභකමත්, ඉන් ලැතබන යනිශංසතයහි
මහත්වයත් නිසා ය. කඨින පූජාවක් යනු, මුළුමනින්ම විනය කර්මයකි. එය විනය කර්මයක් වශතයන් තදවන
වන්තන්, සීමා සේමත විනය කර්මයකට පමණකි. තථරවාද - මහායාන තේදයකින් තතොරව, සමස්ත සංඝ සමාජයම
එක තසේ පිළිපදින විනය නීති මාලාවකින් යවරණය වූ එකම පින්කම, කඨින පූජාව තලස සඳහන් කිරීම නිවැරැදි ය.

“කඨින දානං සවබදානතතෝ අේගං ච තහෝති තසේඨං ච” (කඨින දානය සියලු දාන අතුරින් අග්රව ද

තශ්රුේෂ්ඨ ද තවයි) යනුතවන් කඨින වංශතයහි සඳහන් වන අන්දමට කඨික පින්කමකින් දායකයාට ලැතබන යනිශංස
පංච යනන්තරිය කර්මයකින් හැර අතනක් කිසිදු අකුසල කර්මයකින් අභිභවනය කළ හැකි තනොතේ.

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ඉල්ලීම පරිද කඨින පූජාතවන් තමන් ලත් අතන්ක විධ යනිශංස පිළිබඳ නාගිත තතරුන්
කරන විස්තරය නාගිතාපදානතයන් දැකිය හැකි ය. තේ අදහස් පසුකාලීන තබෞේධ සැදැහැවතුන් කඨින පූජාව
තකතරහි වඩාත් ඇදී යන්නට තහේතුවක් වූ බව නිසැක ය.

සාමානනතයන් ඕනෑම පින්කමක යනිශංස ලබන්තන්, පින්කම කරන්නා තහවත් දායකයා ය. දානයක් තදන විට
දායකයාට පින් ලැතව. ්ර තිග්රවේාහකයාට ලැතබන්තන් එහි ්ර තිලාභ ය. එතහත් කඨින පූජාවක තවත් සුවිතශේෂත්වයක්
වන්තන්, දායකයාටත්, පේතිග්රවාහකයාටත් එක තසේ එහි යනිශංස ලැබීම ය.

තමහි යරේභතේ දී සඳහන් කළ පාළි පාඨතයන් කඨිනයක් ලබන භික්ෂුවකට ලැතබන විනයානුලව®ල වරපේසාද
පහක් සඳහන් තවයි. පාළි වචන වලින් ඒවා නේ කරන්තන් අනාමත්ත චාර, අසමාදාන චාර, ගණ තභෝජන,
යාවදත්ථ ධීවරුේපාද සහ චීවරුේපාද යන නේ වලිනි. තේවා ගිහි පක්ෂයට අදාළ තනො වුව ද සිය පණ තමන් විනය
රකින භික්ෂුවකට වචනතයන් කියා නිම කළ තනොහැකි තරේ අගනා විනයානුලවල වරපේසාද ය.

“විනතයෝ නාම සාසතස්ස යයු” (සසුතන් යයුෂ විනය යි) යන බුේධ භාණතය අනුව, විනය යනු, භික්ෂු ජීවිතයක
ජීවය තවයි. සසුන පවතින්තන් විනය ගරුක භික්ෂූන් වහන්තසේ නිසාය. සිය පණටත් වඩා තමන්තේ විනය සුරැකි
භික්ෂූන් වහන්තසේ පිළිබඳ කතා පුවත් තබෞේධ සාහිතනතේ සුලබ ය. එබඳු තත්ත්වයක් යටතත් විනය නීති පහකින්
භික්ෂූන් නිදහස් කිරීම යනු අසිරිමත් ස්වාධීනත්වයක් ලැබීමකි. ඒ ස්වාධීනතාව, කඨිනයක් ලබන භික්ෂුවකට
නිශ්චිත කාලයකට හිනි තවයි.

සංඝයා වහන්තසේ තේ අනුදැනීමකින් තතොරව ගේ නියේගේහි සංචාරය කිරීම භික්ෂූන් වහන්තසේට අකැප ය. සංඝ
සමාජතේ සහජීවනයට එබඳු පැවැත්මක් අතනවශන තවයි.
98
එතහත් කඨිනයක් ලැබූ භික්ෂුවකට ස්වකීය අභිමතය පරිදි එතසේ සංචාරය කළ හැකි ය. “අනාමන්තචාරය” යනු
එයයි.

භික්ෂුවක් නිරන්තරතයන්ම තුන් සිවුතරන් යුක්තව විසීම, අනිවාර්ය තවයි. නිදා ගන්නා විටක පවා තම අත්පසක
තුන් සිවුර තිබිය යුතු බව විනය නීතියයි. එතහත් කඨිනය ලත් භික්ෂුවට එය බලපාන්තන් නැත. තමන් කැමැති
සිවුරකින් - තම අභිමතය පරිදි පරිතභෝග කිරීතේ නිදහස උන්වහන්තසේට ලැතබයි. “අසමාදානචාර” නේ ඒ වරය යි.

යමක් ඉල්ලාතගන වැළඳීම තහෝ තමන් තවනුතවන් ම තදන තදයක් පිළිගැනීම භික්ෂු විනයට පටහැනි ය. කඨිනයක්
ලත් භික්ෂුව එකී වාරණතයන්ද නිදහස් කැතර්. “ගණ තභෝජනය” යනු එය යි.

සඟ සසුතන් වැදගත් අංගයක් වන්තන් බහු භාණ්ඩික තනොමටම ය. එය අල්තේච්ඡතාවතේ ලක්ෂණයකි. ඒ නිසාම
තුන් සිවුරට අතිතර්කව සිවුරු පිළිගැනීම තහෝ දැරීම තහෝ විනය විතරෝධී ය.

කඨින චීවර ලබන භික්ෂුව තේ වාරණතයන් ද නිදහස් වන්තන් ය. “යාවදත්ත චීවර” නනින් දක්වා ඇත්තත් එම
වර්ර සාදය යි.

“චීවරුේපාදය” යනු නිශ්චික කාල සීමාවක් තුළ විහාරයට ලැතබන සියලු වස්ත්රිවලට හිනිකමන් ලැබීම ය. එතසේ
ලැතබන වස්ත්රි තම අභිමතය පරිදි තබදා දීමට කඨින චීවරය ලත් භික්ෂුවට අයිතිවාසිකමක් හිනි තවයි. එහි අදහස
සාංඝික නනායට ඒ දීමනා අයත් තනොවන බව ය.

තේ වරපේසාද පහ කථින චීවරයක් ලබන භික්ෂුවකට මාස පහක කාලයක් ගත වන තුරු හිනි තවයි.

99
 (42) මනොෙසන් මනසින් චළ-කී දෑ ෙසු ෙස එන සැටි

කතරගම උපාලි ධර්මාශ්රුමවාසී,

වාේදූතේ ධේමදින්න හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස.

මමනෝ පුබ්බංගමා ධම්මා

මමනෝ මසට්ඨා මමනෝම ා
මනසා මච් ෙදුට්මඨන
භාසතිවා චමරෝතිවා
තමතෝ නං දුක් මන්මේති
රක්චංර වහමතෝ ෙද ං

පින්වත්නි!

ජීවිතතේ කරන කියන හැම තදයකටම මුල් වන්තන් මනසයි. තශ්රුේෂ්ඨ වන්තන්ත් මනසයි. හට ගන්තන්ත්
මනසින්මයි. ඉතින් අපිරිසුදු මනසකින් යුතුව යේ තදයක් කරයිද, කියායි ද එයින් ලැතබන අකුසල විපාකය ඔහු පසු
පස්තසේ දුක ලුහුබඳියි. කුමක් තමන්ද යත් ගැල අදනා තගොනු පසුපස තනොනැවතී යන ගැල්සක තමනි.

පින්වතුනි! අපතේ භාගනවතුන් වහන්තසේ පහළ වූ යුගතේ, සැවැත් නුවර මහාසුවණ්ණ නමැති ධනවත්
වනාපාරිකතයක් හිටියා. එක්තරා දිනක දිය නා යපසු පැනිතණේදී සුවිසල් නුග රුකක් ඔහු හට දක්නට ලැබිණි. ඒ
දුටු මහා සුවණ්ණට තමතසේ සිතිණි. “තේ නුගරුතකහි මතහේශාකන තදවිරු අරක්තගන සිටින හැඩයි.” සිතා ඔහු රුක්
තසවන ශුේධ පවිත්රි කළා. අවසානතේ ඔහු එම නුග රුකට වන්දනාමාන කරතගන “අතන් තදවියනි! මට දූ දරුවන්
තනොමැති තහයින්, මට දුතවක් තහෝ පුතතක් ලැබුතණොත් මම ඔබ වහන්තසේට මහත් පූජාවක් කරනවා යැයි ්ර ාර්ථනා
කරන්නට විය.

කාලය තකනින් තගමට යේදී මහාසුවණ්ණතේ බිරිඳතේ කුසින් පුත් රුවනක් බිහි විය. මහා සුවණ්ණට ඇති වූ පීේතිය
අසීනිත විය. නුගරුතකහි වැඩ සිටිය තදවියා දරුතවක් දුන්නැයි කියා, ඔහු හට “පාල” කියා නම තැබුතේය. ටික
දවසකින් තවත් පුතතක් බිහි විය. එවිට වැඩිමහල් පුත්රියාට “මහාපාල” කියාත්, අලුත උපන් ්ර ත්රියාට “චූලපාල”
කියාත් නේ තැබීය.

කාලයාතේ ඇවෑතමන් ශිල්ප ශාස්ත්රි ඉතගන නිසි වයස එළඹි කල විවාහ දිවියටද ඇතුළත් විය. දිනක් උපාසක
උපාසිකාතවෝ පිරිසක් සුදුවතින් සැරසී, බුදු මුවින් පිට වන ඒ උතුේ ශ්රී සේධර්මය ශ්රුවණය කිරීමට තදේරේ තවතහරට
පිය නගන අන්දම මහාපාලට දැක ගන්ට ලැබිණි. මහාපාල හටද සේධර්මය ශ්රුවණය කරන්නට යශාව ඇති වූ
තහයින් උපාසක උපාසිකාවන් සමඟ තදේරේ තවතහරට තගොස් තකලවරකට මට බුදු මුවින් ගලා එන ඒ උතුේ ධර්ම
තේශනයකට සවන්දුන්හ. අර්ථ තමතනහි කිරීතමන් ටිතකන් ටික ඔහුට ශ්රී සේධර්මය තත්රුේ ගැනීමට හැකියාව
ලැබිණි. තතරුවන්සරණ ගිය මහාපාල උපාසක තුමා, අවසානතේ පැවිදිමටමට තීරණය කතළේ ය. “මහාපාල”
උපාසක තුමා, තගදර තගොස් පවුතල් සියලු තදනා කැඳවා තමන්තේ අදහස ඔවුන් තවත දන්වන ලදී. එවිට “චූලපාල”
තමතසේ කියන්නට විය. මතේ යදරණීය අයිතේ, ඔබ පැවිදි වන්න එපා. මවුපියන් නැති වූ දවතසේ පටන්, ඔබ තමයි
මතේ මවුපියන් වශතයන් හිටිතේ. අයියාට ගිහිතගයිම ඉඳතගන පින් කරන්න පුළුවන්තන්. ඇයි? ඔබ පැවිදි
තවන්තන්? එවිට උතුේ ශ්රී සේධර්මතේ ගුණ මහාපාල උපාසක විසින් කියා තදන්නට විය. පවුතල් සියලු තදනාතේ
අවසරතයන් ඔවුන් හඬා වැලතපේදී තගෞතම බුදුරජාණන් වහන්තසේ ළඟට තගොස් පැවිදි උපසේපදාව ලබා ගත්තත්
ය.

පස් අවුරුේදක් මුළුල්තල් තම යචාර්ය උපාධනායන් වහන්තසේලාට අවනත මට ධර්ම විනය ඉතගන ගත් “මහාපාල”
ස්වාමීන් වහන්තසේ භාගනවතුන් වහන්තසේ හමුමටමට ගියහ. භාගනවතුන් වහන්තසේට වන්දනා කර පැත්තකින් අසුන්
ගත් මහාපාල තතරණුතවෝ තමතසේ ්ර කාශ කරන්නට විය.

100
“ස්වාමීනී! භාගනවතුන් වහන්ස මා දැන් ධර්ම විනය පස් අවුරුේදක් මුළුල්තල් ඉතගන ගත්තා. මම කැමතියි ධනාන
වඩලා තකතලස් දුරු කර ගන්න. මා තකතරහි අනුකේපා තකොට මට උපතදස් තදන තසේක්වා” මහාකාරුණික
බුදුරජාණන් වහන්තසේ “මහාපාල” තතරුන් හට උපතදස් ලබා දුන්තන් ය. උපතදස් ලබාගත් “මහාපාල” ස්වාමීන්
වහන්තසේ තවත් ස්වාමීන් වහන්තසේ හැට නමක් සමඟ චාරිකාතේ වැඩම කළහ. සැවැත් නුවර සිට තයොදුන් ගණනක්
ඈතට වැඩියහ.

සන්සුන් ඉරියේ ඇති ස්වාමීන් වහන්තසේ දුටු ජනයා වස් තුන්මාසය එම ජනපදතේ වැඩ සිටින තලස යරාධනය
කළහ. මහාපාල තතරුන් ඇතුළු අනිකුත් ස්වාමීන් වහන්තසේ එම යරාධනාව පිළිගත් තහයින් ඉමහත් පීේතියට පත්
ජනයා ඉක්මණින් කුටි, සක්මන් මළු, භාවනා ශාලා ඉදි කරන්නට විය. ගතේ සිටි දක්ෂහ තවද මහත්මයකු ස්වාමීන්
වහන්තසේ අමතා තමතසේ පවසන්නට විය. තේ වස් තුන්මාසතේ ඔබ වහන්තසේලාට සෑතදන ඕනෑම තරෝගයකට මම
තබතහත් කරන්නේ මාහට දන්වන්න.

වස් විසීතේ නියනිත දවස උදා විය. මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේ අතනකුත් ස්වාමීන් වහන්තසේ අමතා අහනවා
“පින්වත් ස්වාමීන් වහන්ස තේ වස් තුන්මාසය ඉරියේ කීයකින් ගත කරන්නද බලාතපොතරොත්තු වන්තන්” “මහාපාල
ස්වාමීන් වහන්ස! අප ඉරියේ හතරින්ම කල් තගවන්නයි හිතාතගන ඉන්තන් යනුතවන් අනික් ස්වාමීන් වහන්තසේලා
පිළිතුරු දුන්හ” එවිට මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේ අතනකුත් ස්වාමීන් වහන්තසේලා අමතා තමතසේ ්ර කාශ කරනවා.

දැන් අපිට ජීවමාන බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් උතුේ ශ්රී සේධර්මය ශ්රුවණය කරන්නට ලැබුණා. උතුේ පැවිදි
උපසේපදා බවට පත්වුණා. ්ර මාද මටම අනතුරුදායකයි. ඉතින් මම තීරණය කළා සැතතපන ඉරියේතවන් තතොරව
ඉරියේ තුනකින් කල් තගවන්න අතනකුත් ස්වාමීන් වහන්තසේලා එම ක්රිටයාව තබොතහෝ අගය තකොට සැලලවහ.

පින්වතුනි! තේ මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේ පළමු මාසතේ තහොඳට භාවනා කළහ. තදවැනි මාසතේ මුල් සතිතේ
රා්රි යක මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේට අක්ෂිො තරෝගයක් හැදුනා. පසුදා උදෑසන පිඬු සිඟා වඩින්ට සූදානේ වන විට
අතනක් ස්වාමීන් වහන්තසේලා දුටුවා මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේතේ තදනතින් කඳුලු ගලන යකාරය. ස්වාමීන්
වහන්තසේලාට මතක් තවනවා, වස් වසන අවස්ථාතේ තවදකේ කරන්න තපොතරොන්දු වූ තවද මහත්තයා පිළිබඳව. ඒ
තවදමහත්මයාට කරුණු දැක් වූ පසු ඔහු විසින් මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේට වටිනා වතලයක් පූජා කළා. ස්වාමීන්
වහන්ස! තේ තතල් බින්දු ගෑතමන් තරෝදුක දුරුමට යාවි යැයි තවද මහත්මයා උපතදස් දුන්නා.

මහාපාල ස්වාමීන් වහන්තසේ ඇස්වල තතල් දැේතේ වාඩි තවලා. හාන්සි තවලා තනොතේ. හාන්සි තවලා තබතහත්
දැේතම තනොමැති නිසා එන්න එන්නම තරෝගය උග්රව වනවා නිසක සුවමටමක් තපන්නුේ කතළේ නැහැ. නමුත් මහාපාල
ස්වාමීන් වහන්තසේ තම අධිෂ්ඨානය අතහැරිතේ නැහැ. නිතර නිතරම කල්පනා කතළේ මම තකොතහොමත් මැතරන
තකතනක්තන්. තවත් ්ර මාද තනොමට චතුරාර්ය සතනය අවතබෝධ කරගන්නට උත්සාහ ගන්න ඕනෑ. එතසේ සිතා
උන්වහන්තසේ දිගටම භාවනා කළා.

වස් කාලය අවසන් වන දවතසේ රා්රි තේම මහාපාල තතරුන්තේ ඇස් තදක සදහටම තනොතපනී ගිතේ ය. තේ තගෞතම
බුේධ ශාසනතේදීම සියලු තකතලසුන් නසා උතුේ අරහත්වයට පත් වුතණ් ද එම අවස්ථාතේදීමය. පසුදා උදෑසන
මහාපාල තතරුන් පිණ්ඩපාතතේ තනොවැඩි නිසා, අතනකුත් ස්වාමීන් වහන්තසේලා උන්වහන්තසේ බලන්ට ගිය
අවස්ථාතේ ඇස් අන්ධ වූ කථාව ඇසූ උන්වහන්තසේලා මහාපාල රහතන් වහන්තසේට උපස්ථාන කළහ. දෑසම අහිනි වූ
නිසා උන්වහන්තසේ ්ර සිේධ වුතණ් “චක්ඛුපාල රහතන් වහන්තසේ තලසයි” මටර්ය වන්ත චක්ඛුපාල මහරහතන්
වහන්තසේතේ අවවාද අනුශාසනා නිසා, අතනකුත් ස්වාමීන් වහන්තසේලාටත් තේ තගෞතම බුේධ ශාසනතේ දීම සියලු
තකතලසුන් නසා උතුේ අරහත්වයට පත් මටමට වාසනාව ලැබුණි.

චක්ඛුපාල මහරහතන් වහන්තසේ තදේරේ තවතහතරහි වැඩ සිටින විට මහා වැස්සක් ඇද හැලිනි. පසුදා හිනිදිරි
පාන්දර, සක්මන් භාවනාව කරනින් සිටියදී, චක්ඛුපාල මහරහතන් වහන්තසේතේ තදපා වලට පෑගි මඩිතයෝ නිය
ගියහ. තේ දුටු ස්වාමීන් වහන්තසේ බුදුරජාණන් වහන්තසේට දැන්වූහ. “පින්වත් මහතණනි, සියලු තකතලසුන් නසා
අරහත්වයට පත් වූ ස්වාමීන් වහන්තසේට මරණ තච්තනාව ඇති තනොවන්තන් ය. කියා භාගනවතුන් වහන්තසේ තේශනා
කළහ. සංසාර චක්රිය නවතාලීමට තපර පින් තිබූ චක්ඛුපාල රහතන් වහන්තසේතේ ඇස් අන්ධ මටමට තහේතුව
කුමක්දැයි ස්වාමීන් වහන්තසේ භාගනවතුන් වහන්තසේතගන් විමසූහ.

පින්වත් මහතණනි! අතීතතේ බරණැස් නුවර කසී කියලා රජතකතනක් රජකේ කරන යුගතේ ්ර සිේධ ඇස් තවද
මහත්මතයකු වාසය කළහ.

101
දිනක් කාන්තාවක් ඇසක් දුර්වල නිසා, තමම තවද මහතා ළඟට පැනිණ, සුව කර තදන තලස ඉල්ලා සිටි අතර, ඇස
තහොඳ වුතවොත් දූ දරුවන් සමඟ පැනිණ තවද මහතා ළඟ බැල තමතහවරකේ කරන බවට ්ර තිඥාවක් වූවාය. තවද
මහත්තයා ඒ ගැන සතුටු මට එක තබතහතකින් ඇස සුවපත් කළහ. ඇස තහොඳ වූ පසු ඒ මහලු කාන්තාව ඇස තහොඳ
වුවතහොත්, දූ දරුවන් සමඟ බැලතමතහකාරකේ කරන්න එන බවට තවද මහත්මයාට තපොතරොන්දු වුණා. එය
කිසිතසේත් කළ හැකි තදයක් තනොතේ.

එම නිසා ඇස සනීප නැති බව පවසන්නට ඕනෑ යැයි සිතා තවද මහතා ඉදිරිතේ තබොරු තලඩක් මවා පෑවා. තවමත්
මතේ ඇස් තරෝගය තිතයනවා. තවමත් අමාරුයි. කියා මහලු ස්්රි ය කියූ විට, ඇය පවසන්තන් අසතනයක් බවත්, මැය
කපටි මැහැල්ලක බව තත්රුේ ගත් තවද මහතා ඒ ගැන කීපී නැවතත් ඇයට ඇස් අන්ධ මටමට තබතහත් දුන්තන් ය.
තබතහත් තයදූ ස්්රි යතේ දෑසම තනොතපනී ගිතේ ය. ඒ තවද මහතා තේ චක්ඛුපාල රහතන් වහන්තසේ ය. තපර කළ ඒ
කර්මය නිවන් දකින අවස්ථාතේ දී විපාක දුන්තන් ය. චක්ඛුපාල මහරහතන් වහන්තසේතේ එම කථා පුවතින් අපිරිසුදු
මනසකින් යුතුව යේ තදයක් කරයිද, කියයිද, එහි අකුසලය විපාකය විඳීමට සිදුවන බව මනාව පැහැදිලි තේ.

102
 (43) සුදුසු ඇසුර මසො මු බ්තර

නිහින්තතල්, පලුගස්වැව කටුතපොත කන්ද, වජිරාරාම යරණනතේ ,

හතරබාතේ සුමංගල හිනි.
නතමෝ තස්ස භගවතතො අරහතතො
සේමා සේබුේධස්ස
පූති මච්ඡං කුසේතේන
තයෝ නතරෝ උපනේහති
කුසාපි පූති වායන්ති
ඒවං බාලූප තසේවනා

කාරුණික පින්වත්නි,

මහා කාරුණික භාගනවත් සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ නිනිස් වර්ගයාතේ යහපත පිණිස සැප පිණිස දියුණුව
පිණිස දහේ තදසූහ. බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ශ්රී මුඛතයන් තදසා වදාළ හැම වචනයක්ම තලෝක සත්ත්වයාතේ
යහපත පිණිසම විය. එතසේ තේශනා කළ වදාළ දහේ ගාථාවකි. අද අපි තතෝරාගන්නට තයදුතන්.

යේ නිනිතසක් කුස කණ ගතසේ අගින් වුවද කුණු මස් තවලා ගනීද බැඳ ගනීද , ඔසවාගනීද ඒ තහේතුතවන් කුස තණ
ගස ද දුගඳ හමන තත්ත්වයට පත්වනවා. බාලයන්තේ ඇසුරට තයොමු මටමත් එබඳුම යැයි අතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ
අපට තේශනා කළ වදාළා , නිනිසාතේ සේපූර්ණ පරිහානිය සිදුවන්තන් බාලයන්තේ ඇසුරට තයොමු මටම නිසයි.
බාලයන්තේ ඇසුර හැම අයුරින්ම පිළිකුල් එකක් බව බුදුහාමුදුරුතවො අපට තපන්වා තදනවා. තමහි ‘බාලයා’ යන
වචනතයන් අදහස් වන්තන් වයසින් බාල අය තනොව ගුණ දහනින් තපෝෂණය තනොවූ අයයි. වයසින් බාල අය අපට
පහසුතවන් හඳුනා ගැනීමට හැකි වුවත් ගුණ දහනින් බාල අය නේ හඳුනා ගැනීමට පහසුම නැහැ. ඒ සඳහා අපට
අපතේ නුවණ තහොඳට අවශන තවනවා. එක අතකින් පාපනිත්රයා, නිත්රි්ර තිරූපකයා වශතයන් හදුන්වන්තන්ද
බාලයය. ඒ අය තලොකු කුඩා ස්තී,ේ පුරුෂ, උගත් නූගත් හැම තදනා අතරම අඩුවක් නැතිව සිටිය හැකිය. “සමන්තා
පාපනිත්තා” යනුතවන් තේශනා කළ වදාතළේ හැම පැත්තතම හැම තැනම අඩුවක් නැතිව පවිටු නිතුරන් සිටින බවයි.
එනිසා අප තබොතහෝ විට ේරතේශේ වන්නට ඕනෑ.

බාලයාතේ චරිත බාලයාතේ ස්වභාව , බාලයාතේ ලක්ෂහණ පිළිබඳව බුදුරජාණන් වහන්තසේ අපට තපන්වා තදනවා.
එය බාල පණ්ඩිත සූත්රි ධර්මය කියවන අයට පැහැදිලි තවනවා. ඒ පිළිබඳව සඳහන් වන්තන් තමතහමයි.

“මහතණනි , බාලයාතේ බාල ලක්ෂහණ , බාලනිනිති, බාල චරිත තුනයි. තමොනවාද ඒ තුන

1. තමතලොව බාලයා, තනොසිතිය යුතු තදය සිතනවා

2. කථා තනොකළ යුතු තදය කථා කරනවා
3. තනොකළ යුතු තදය කරනවා”

තමම බුේධ තේශනාව අනුව අපට මනාව පැහැදිලි තවනවා බාලයාතේ ස්වභාවය . ඒ වතේම අපට බාලයා කවර
පුේගලයකු ද කියලා හඳුනා ගැනීමටත් හැකිතවනවා. බාලයාතේ ් සිතිවිලි හරිම නරකයි, හරිම විෂ සහගතයි.
තලෝභය ,ේතේෂය, තමෝහය පදනේ කරගත් පාප සිතිවිලි , පාප විතර්ක මයි ඔහු සිත තුළ පවතින්තන් හැම විටම
පස්කේ සැපතට තලොල් වූ ගිජු වූ අදහස්මයි ඔහුතේ සිතත් රජ කරන්තන් , ඒවා සපුරා ගැනීමට විවිධ ක්රිතමෝපායන්
පිළිබඳ නිතර සිතනවා. කාමය පිළිබඳ සිතනවා. වතේම නිතර ේතේෂ සහගත සිතිවිලිත් පහල කරගන්නවා.
වවරය, තක්රිෝධය, පලිගැනීම, ඊර්ෂනාව යදී දුෂ්ට සිතිවිලි තමන්ම තමෝහයට මුලාවට බර වූ තමෝහ සහගත සිත්
උපදවා ගන්නවා. තමතලස පවිටු පුේගලයා තනො සිතිය යුතු තේ සිතනවා. එපමණින් ඔහු තනො නවතියි. එම සිතිවිලි
කායික , වාචසික , වශතයන් ක්රිටයාත්මක කරන්නට තපළතඹයි. ඒ අනුව තබොරු කීම, තක්ලාේ කීම පවිටු වචන කථා
කිරීම , හිස් වචන කථා කිරීම වශතයන් වචී දුශ්චරිත තබොතහෝ තලස කරනවා. එනිසයි අතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ
තේශනා කතළේ ‘බාලයා’ තනොකළයුතු කථා කරනවා කියලා. සතුන් මැරීම, සතුනට වද හිංසා පැනිණමටම ,තසොරකේ
කිරීම, කාමතයහි වරදවා හැසිරීම, මදයට හා ්ර මාදයට තහේතුවන මත්ද්රතවන හා මත්ද්රතවන භාවිතා කිරීම යදී
අතන්කාකාර කායික දුශ්චරිත ද බාලයා සිදු කරනවා.
103
තමම ්රි විධ දුශ්චරිත ක්රිටයා බාලයාතේ ස්වභාවය අනුව අඩු වැඩි වශතයන් සිදුවනවා. ඉහත ලක්ෂහණ ඇති පුේගලයා
බලවතතක් නේ, මහා පිරිවර ඇත්තතක් නේ මහා ධනවතතක් නේ

ඔහු සිදු කරන විපත සුළු පටු තනොතේ. සමාජයට යේ හිරිහැරයක්, කරදරයක්, හිංසාවක්, පීඩාවක්, විනාශයක්, දුකක්,
තශෝකයක් සිදුතවනවා නේ ඒ බාලයා මුල් කර තගනමයි සිදුවන්තන්. තලෝකය තදස සිහිනුවණින් බලා
විමසුවතහොත් අපට තමය තහොඳින් වටහා ගත හැකිතවනවා.

සිඟාතලෝවාද සූත්රි තේශනාතේ පාප නිත්රියන් සතර තදතනකු පිළිබඳ සඳහන් තවනවා. අඤ්ඤදථංූහර, වචී පරම ,
අනුේපියභාණි, අපාය සහය යන නේවලින් තපන්වා තදන්තන් ඒ සතර තදනයි. තේ පුේගලයන්තේ විතශේෂ ගති
ලක්ෂහණ අනුවයි. තකොටස් හතරකට තබදා ඇත්තත් කිසිවක් තනොදී කිසි සහතයෝගයක් තනොකර යේ යේ තේ
ලබාගැනීම තහෝ ඉතා ස්වල්ප යමක් දී තබොතහෝ තේ ලබා ගැනීමට පැනිණීම ‘අඤ්ඤදථංගහර’ පවිටු නිතුරාතේ
ස්වභාවයයි. තමාට පැනිතණන බිය උවදුරු වලින් නිදීමට කරදර බාධක වලින් විඳීමට ඔහු පැනිතණයි. තමොහුතේ
පැනිණීම ඔහුතේම වාසිය උතදසා මයි.

‘වචී පරම’ කියන විටම අපට ඔහුතේ ස්වභාවය තත්රුේ ගන්නට හැකිතවනවා. ඒ තැනැත්තාතේ සෑම ක්රිටයාවක්ම
වචනයට පමණක් සීමා තවනවා.

අතීතතයන් සංග්රවහ කිරීම, අනාගතතයන් සංග්රවහ කිරීම, අනවශන තදයින් සංග්රවහ කිරීම, නැති තදයින් සංග්රවහ කිරීම
තමොහුතේ කැපී තපතනන ස්වභාවයයි. නිතුරා කියන කරන සිතන තහොඳ නරක තදකම එකතසේ අනුමත කරන්තන්
අනුේපිය භාණී පුේගලයා .එතමන්ම සමීපතේ සිටින කල්හි තගෞරව කර ්ර ශංසා කර, නේබුනාම දී කථා කළත් නැති
තැන තබොතහෝ තදොස් කියයි. නින්දා කරයි, අපහාස කරයි.

සැම විටම නරකයටම, පාපයටම අපායටම තයොමු කරවන්තන් අපාය සහය පවිටු නිතුරා අපායට යාමට සහයවන
නිසා ‘අපාය සහය’ කියනවා. මදයට හා පේමාදයට තහේතුවන මත්ද්රතවන , මත්ද්රතවන භාවිතයට හුරු කරමටම , තනොකල්හි
මටදි සංචාරය කිරීම, සූදුවට හා පර අඹුවන් කරා යාම යදී අතන්ක විධ පාපක්රිටයාවනට ඔහුතේ අනුබලය , සහය,
කැමැත්ත, තපළඹමටම ලැතබනවා. තේ ස්වභාවතේ පවිටු නිතුරන් ඇසුරු කිරීතමන් වැලකීමට සැමකල්හි නුවණැති
උත්තමතයෝ කටයුතු කරනවා. ඔවුන් සමග එකට විසීමට ඇසුරු කිරීමට කිසිවිතටක පිේය කරන්තන් නැහැ. අතේ
බුදුරජාණන් වහන්තසේ ‘අතසේ වනාච බාලානං’ බාලයන් ඇසුරු තනොකරන්න කියා උගන්වා වදාළා.

බාලයන් ඇසුරු කිරීතමහි ඇති භයානක කම, නපුර පිළිබඳ තබොතහෝ තසයින් අපට තපන්වා දී තිතබනවා. ජාතක
තපොත් වහන්තසේ තගන බැලුවත්, අපට එය මැනවින් පැහැදිලි තවනවා. ධේම පද ගාථා, පරීක්ෂහා කර බැලුවත්
දුදනන්තේ ඇසුර තකතරේ පිළිකුල් ද කියා තහලිතවනවා. නපුරු දුදනන්තේ ඇසුර කිසි තලසකින් යහපත් වන්තන්
නැහැ. එහි ඇති භයානක කම තමතලොවට පමණක් සීමා වන්තන් නැහැ. කල්ප ගණනින් දුගතිවල ඉපිද අනන්ත
දුක්වලට තගොදුරු මටමටත් නිවන් මඟ වැසීයාමටත් තහේතු වන්තන් බාලයාතේ ඇසුරයි.බාලයන්තේ ඇසුරට තයොමුවන
තකතනක් කිසි දිතනක යහපත් වන්තන් නැහැ. අවපස සඳ තමන් තමොතහොතින් තමොතහොත පිරිතහනවා. එනිසා එයින්
තවන්මටමම උතුේ මංගල කරුණක් තවනවා. තේ තහේතු නිසා අතේ මහා කාරුණික සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ
අපට මහත් කුළුණින් තේශනා කර වදාළ

පවිටු නිතුරන් ඇසුරු තනොකරන්න

අධම පුරුෂයන් ඇසුරු තනොකරන්න
කළණ නිතුරන් ඇසුරු කරන්න

උතුේ පුරුෂයන් ඇසුරු කරන්න යනුතවන් අතේ පැතුමක් ඒ අනුව සකසාතගන තිබිය යුතුයි. අපි සෑම පින්කමක්ම
සිදුකර අවසානතේ ‘නිවන් අවතබෝධ කරන තුරු බාලයන්තේ ඇසුරක් තනොලැතවවා. කියා පතනවා. තමය වඩාත්
අවතබෝධතයන් හා සිහිතයන් කරන්නට අවශන තවනවා.

තමපින් තබතලන්
අප සැමට බාලයන්තේ ඇසුර නිවන් ලබනතුරු තනොලැතවවා!
තතරුවන් සරණයි !

104
 (44) සිත ෙහදවා ගත යුතු චරුණු හතරක්

කිරිඇල්ල, නැදුන් රජ මහා විහාරස්ථ යගනික තසේවා කෘතනාධිකාරී, අභිධර්මාචාර්ය, කාවන ශිතරෝමණී,

මීවනපාලතන් රතනසාර හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

රත්තාමරෝ මම් භික් මේ අග්ගප්ෙසාදා, තථාගත සම්මා සම්බුද්මධෝ අග්ගමක් ා ති. විරාමගෝ අග්ගමක් ා ති.
අරිම ෝ අට්ඨංගිමචෝ මග්මගෝ අග්ගමක් ා ති. තථාගත සාවච සංම ෝ අග්ගමක් ා තී තී.

සැදැහැවත් පින්වත්නි,

අමා මෑණි තථාගතයන් වහන්තසේ වදාළතන “දුල්ලතභෝ මනුස්සත්ත පටිලාතභෝ” කියල. නිනිතසක්මටම දුර්ලභ වූ
විතශේෂ ලාභයක්. ඔබත් මමත් තේ නිනිස් ජීවිතය ලැබුතව තපර කළ පින් බලතයන්. තපර කළ පින් ඇති අය, තපර
පින් බලතයන් ඉපදුණු අප තේ ජීවත්වන තමොතහොතතත් පිනට දහමට තයොමු විය යුතුයි. නැතිනේ වන්තන පුරාණය
වළඳනින් ජීවත්මටම. අලුත් පිනක් නැහැ, පින්වත්නි, බුදුරජාණන් වහන්තසේ සිරි මුව මඬලින් මහා කරුණාතවන්
වදාළ හැම බුදු වදනක්ම සිත සංසුන් කරනව, සිත තැන්පත් බවට පත්තවනව. පාපතයන් මුදවනව. පින් පුරනවා.
දිනක් අතේ බුදුහාමුදුරුතවෝ තේශනා කරනව, “චත්තාතරෝ තේ භික්ඛතව අේගේපසාදා”. මහතණනි. තේ හතර ගැන
ඔතව පැහැදීම ඇති කර ගන්න. ඒ පැහැදීම විශිෂ්ටයි. තමොනවද ඒ හතර? “තථාගත සේමා සේබුේතධෝ අේග
මක්ඛායති” තථාගත සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ ගැන පැහැදීම උතුේම පැහැදීමයි. “විරාතගෝ අේගමක්ඛායතී”
විරාගී වූ ධර්මය ගැන පැහැදීම උතුේ. “අරිතයෝ අේඨංගිතකෝ මේතගෝ අේගමක්ඛායතී” යර් ් ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය
ගැන පැහැදීම උතුේ. “තථාගත සාවක සංතඝෝ අේගමක්ඛායති” තථාගත ශ්රුාවක සංඝ රත්නය ගැන පැහැදීම උතුේ.
තේ තැන් හතර ගැන පහදින අයතේ දුක තසෝක සංකා දුරු මට සැදැහැවත් බව, නුවණ දියුණු තවනව.

පින්වත්නි,

සමහරු තකතනක් දැකීතමන්ම පහදිනව. සමහරු හඬට පහදිනව. තවත් අය තකතනකුතේ දක්ෂතාවලට පහදිනව.
ඒත් හැම පැහැදීමක්ම තාවකාලිකයි. සමහර පැහැදීේ යහපතට තහේතු වනව. සමහර ඒවා විනාශයට තහේතු වනව.

පින්වත්නි, තමතලොව පහළ වන නිනිසුන් අතර තනොතයක් විදිතහ දාර්ශනිකතයෝ, ඉතිහාසඥතයෝ, මතනෝ විදනාඥතයො
ඉන්නව. ඒත් ඒ හැම තදනා අතර බුදුරජාණන් වහන්තසේ උත්තරීතරයි. හිතල බලන්න පාරමී පිරූ තබෝසත් කාලය.
අතීත ජාතිවල ගත කරල තිතබන ජීවිත බැලුවත් අසිරිමත්. තවස්සන්තර යත්ම භාවය ගැන හිතන්න. තමන් සතු
වස්තුව දන් දීල ජාලිය - ක්රිටෂ්ණජිනා දරු තදන්නත් මන්ද්රිව තේවියත් සමග මහ මඟට බැස්ස. අතර මඟදි අශ්ව
කරත්තය දුන්නා. වනගතතවලා තවුස් දේ රකිේදි දරුවන් දන් දුන්නා. මන්ද්රීි තේවිය දන් දුන්නා. තේ හැම
දීමනාවක්ම වතේම යතමක් තනත් තදක ඉල්ලුව නං එතේතලම ගලවල දුන්න. ඉස් - මස් - තල් - හදවත් දන් දුන්නා.
ජීවිත පූජා කළ වාර අපමණයි. ඒ හැම පරිතනාගයක්ම කතළේ ඔබ තවනුතවන්. මා තවනුතවන්.

ඊළඟට බලන්න සිදුහත් කුමාරව ඉපදිලා ළමා කාලය ගත කළ හැටි. ඒ ළමා කාලතය හරිම සන්සුන්. අහිංසකයි.
එදා වේ මඟුල් දා සිදුවුණු තේ ඔබ දන්නවතන්. තදේදත් කුමරු හංසයකුට විදපු තවලාතව සිදුහත් කුමාරය ඒ ඊතලය
ගලවල සාත්තු කළාතන්. ඊළඟට තරුණ කාලතේ යතශෝධරාව විවාහ කර තගන රාහුල පුංචි පුතා ඉපදුණු දවතස
සියලු සැප අත්හැරල තපසට ගියාතන්. ඒ අතහැරීතමන්ම උන්වහන්තස තමොන තරේ සැහැල්ලු බවට පත් වුණාද?
ඉන් පස්තස තලොවුතුරා බුදු වුණ දවතස උන්වහන්තස .... සිත දුකට පත් කරවන සියලු තකළසුන් තකතරන්
දුරුවුණා. සියලු සසර බැනි වලින් නිදහස් වුණා. සියලු පූජාවන්ට සුදුසු වුණා. රහසින්වත් පවු නැති අසිරිමත් බුදු
සිතක් ලැබුවා.

පින්වත්නි, තකතළස් කියන්තන සිත දූණත කරන - සිත කිළිටි කරන - සිත අපිරිසුදු කරන සිතිවිලිවලට. එයින් එකක්
බලන්න. වවරය. වවරය - තරහව ඔතව සිතත් තිතබනව නේ විශාල වදයක් තන්ද? සිත ගිනි ගත්ත තන්ද? එවන්
සිතිවිලි මහා බරක්. ඔබ යේ තකතනකු සමග වවර බැඳ ගත්ත කියල හිතන්න.

105
ඒ තමොතහොතත ඉඳලම ඔතව සිතත් පහළ වන්තන නරක නපුරු සිතිවිලි තන්ද? ඒ ඔස්තස ක්රියාත්මක වන්තන
විපත්ති තන්ද? එය ඔතව ජීවිතයටම කරගත්ත තකොඩිවිනයක් තන්ද? කිසිම වැදගැේමකට නැති තේවල් නිසා ඇයි
අප අතේ සිත තකතළසා ගන්තන.

බලන්න, තලොවුතුරා බුදු සිත සියලු තකතළස් සහමුලින් දුරු කළ සිතක්. ඒ නිසා තන බුදුපියාණන් වහන්තසේ මහා
කාරුණික වුතණ්. ඒ බුදු සිතත් තිබුණු නිමටම, සැනසීම, විරාගී බව, නුවණ බුේධිය අපමණයි. ඒ බුදු සිතත් තම පුතා,
තම පියා, තදේදත් තතරුන්, යලවක තසතනවි, අංගුලිමාල කියල තවනසක් තිබුතණ් නැහැතන. හැතමෝටම සම
තමත් කරුණා දැක්වූවා.

පින්වත්නි, බුදුරජාණන් වහන්තසේ ළඟ තිබුණු අති විශිෂ්ට ගුණයක් තමා තනොඇලීම හා තනොගැටීම. ඔබටත් හැකිද ඒ
විරාගී දහම අනුගමනය කිරීමට. එතසේ හැකි නේ විශාල ජයග්රවහණයක්. සතිපේඨාන සූත්රිය ගැන දන්න ඇත්තන්ට
වැටතහේවි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තුළ තිබුණ මටතරාගී, මටතතදෝසී, මටතතමෝහීන සිතිවිලි පිළිබද බලන්න. එම සූත්රිතය මුලින්ම
දැක්තවන කය අනුව සිහි නුවණින් බැලීම තවත් කිසිතවකුට විවරණය කිරීමට ඉඩ තනොතබා විවරණය කළා.
ශරීරතේ පැවත්මට මතහෝපකාරී වන හුස්ම ටික ගැන දී ඇති විවරණය, ඊළඟට සතර ඉරියේ පැවැත්මටම ගැන, හැම
ඉරියේවක් ගැනම, තදතිස් කුණප තකොටස් ගැන, සතර මහා ධාතු ගැන මරණින් පසු ශරීරතේ ඇති තතු ගැන
විවරණය කර ඇති අයුරු අසිරිමත්. ඊළඟට බලන්න අතේ සිත ගැන, විඳීේ ගැන, තලෝකතේ ජීවිතතේ සතනතාවය
ගැන කර ඇති විවරණය අසිරිමත් තන්ද? තලෝකතේ තමොන තරේ විදනාඥතයො ඉන්නවද? ඒත් ඔතව මතේ සිත ගැන,
ඒ සිතත් පහළ වන සිතිවිලි ගැන, ඒ සිතිවිලි වලින් පහළ වන වින්දන. ඒ වින්දන නිසා එක් රැස්වන කර්ම ශක්ති
ගැන අතේ බුදුහාමුදුරුතවො මහා පුදුම විදිහට විවරණය කරල තිතබනව.

ඊළ¼ගට බලන්න යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය ගැන. පින්වත්නි, සේමා දිේඨිය ගැන හිතන්න. සේමා දිේඨිය
පිහිටන්තන සිතත්මයි. තලොව තිතබන තහොඳම දැකීම තමා පින්වත්නි සියල්ලටම මුල සිත, ඔය සිතත් පහළවන
තහොඳ නරක තදතක්ම ්ර තිඵලයක් හැටියටයි ඔබත් මාත් නිර්මාණය තවලා තිතබන්තන. ඉන් තතොරව අපව
නිර්මාණය කළ තමොනම අදෘශනමාන හස්තයක්වත් නෑ. තමොනම තදවිතයක්වත් බ්රාහ්මතයක්වත් අපව නිර්මාණය
කරල නෑ. ඔබ යේ දුකකට පත් මට ඇත්නේ ඒ ඔතවම සිතත් ඔබම පහළ කර ගත්ත රාගය - තරහව - තමෝඩකම -
මානය - ඊර්ෂනාව වතග අයහපත් සිතිවිලිවල ්ර තිඵලයක්. ඔතව සිතත් අවංක පිරිසුදු සතුටක් තිතබනව නේ එතැන
ඇලීමක් , ගැටීමක් නෑ. පින්වතුනි, ඔබ යේ තදයකට තදින් ඇලී සිටිනව නේ, ඔබ යේ තකතනකුට දැඩිව යදරය,
තසතනහස, ඇලීම, බැඳීම දක්වනව නේ මහා දුකක්තන. එය ඔබ තහොඳින් අත්විඳල ඇති.

ඕනැම තදයක් සමග හරි ඕනැම තකතනක් සමග හරි දැඩිව බැතඳන එක ගැතටන එක දුකක්මයි. පුරුේදක් පිළිබඳ
වුණත් එතහමතන. ඒක හිතට මහා බරක්. බැඳීතමන්, ගැටීතමන් දුරස් වන්න වන්න හිතට සැනසිල්ල ළඟා තවනව.
එතැන තමා දැහැනිකම. ඒ තමා පරම සතනය. තේ දැකීම ඔබ තුළ තිතබනවද? තේ උතුේ සංකල්පනා ඔබ තුළ
තිතබනවද? තමය උතුේ නිවැරදි වචනයක්. අපි මටරිය දැරිය යුත්තත නිථනා විශ්වාසවලින් නිතදන්න. වැරැදි ක්රිටයා දුර
හරින්න. ඔබ උත්සාහ කරන්න පන්සිල් රකින්න. පන්සිල් රැකීතමන් ලැතබන සතුට අ්ර මාණයි.

පින්වත්නි, තේ යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය අනුගමනය කළ අය අතර මහා සංඝ රත්නයම තශ්රුේෂ්ඨයි. සුපටිපන්න
ගුණතයන් යුක්තයි. ඉන් අදහස් කරන්තන සීලතයන්, සමාධිතයන්, ්ර ඥාතවන්, විමුක්තිතයන්, විමුක්ති ඥාණතයන්
යුක්තයි. ඒ වතේම උජුපටිපන්නයි. ඒතකන් අදහස් කරන්තන, ඒකාන්තතයන්ම නිවන් පිණිසම පිළිතවත් පුරණ
නිසයි.

ඔබතේ හද කුටිතේ ඉඩක් තවන් කරන්න, තථාගත සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේට, මටතරාගී නව තලෝතකෝත්තර
ශ්රී සේධර්මයට, යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයට, සුපටිපන්නාදී ගුණ සපිරි මහා සඟරුවනට. එය තදතලොව යහපතට,
නිවන් අවතබෝධයට උපකාරී වනව. ඔබටත් මටත් ධර්මාතලෝකය පහළ තේවා! නිර්වාණාවතබෝධය තේවා!

106
 (45) මවු පිටක ගුණ

තකොළඹ විශ්ව විදනාලතේ තජනෂ්ඨ කථිකාචාර්ය

තමොරටුව ලුනාව උයන පාතර් තබෝධිරාජාරාමාධිපති
අගලකඩ සිරිසුමන හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

තයො මාතරංවා පිතරංවා
ජිණ්ණකං ගතතයොවබනං
පහුසන්තතො න භරති
තං ජඤ්ඤා වසතලො ඉති - වසල සූතේය

පින්වත්නි, තේ ගාථාතේ අර්ථය විමසා බලමු.

තයො - යතමක්
පහසන්තතො - තබොතහෝ ධන ධානන ඇත්තත්
ජිණ්ණකං - ජරපත් වූ
ගතතයොවබනං - තයෞවන බව ඉක්ම ගිය
මාතරංවා - මව තහෝ
පිතරං වා - පියා තහෝ
න භරති - තපෝෂණය තනොතකතර්ද
තං - ඔහු
වසතලො ඉති - වසලතයකැයි
ජඤ්ඤා - දත යුතුය

තේ අනුව යතමක් තබොතහෝ සේපත් ඇතිව සිටියදී වෘේධ බවට පැනිණි තදමාපියන් තපෝෂණය තනොතකතර්ද?
යරක්ෂා තනොතකතර් ද? ඔහු වසලතයක් වන බව තේ ගාථාතවහි විගේහ තවනවා. බුදුරජාණන් වහන්තසේ තරේ මවුපිය
අගය, වටිනාකම ධර්මානුලවලව විගේහ කළ තවත් ශාස්තෘවරතයක් තලෝකතේ ඇත්දැයි අපට සැක සිතතනවා. තමන්
වහන්තසේ තේශනාතවන් පමණක් තනොව තමන් බිහි කළ මහාමායා තදවඟන තසොයා තගොස් අබිදේ තදසුම කරනින්ද
පියා වු “ශුේතධෝදන” රජු තවත පැනිණ දේ තදසා සසරින් මුදවනින් ද, කිරි තපොවා තපෝෂණය කළ “ පේජාපතී
තගෝතනිය තවත භික්ෂුපණි සමාජය උරුම තකොට සසරින් එතතර කරවනින් ද යදර්ශතයන් ම තම වගකීම ඉටු තකොට
වදාළහ. මවුපියන් තකොතරේ දරුවන්ට අගතන් ද? යන්න තත්රුේ ගැනීමට සිඟාතලෝවාද සූතේතේ දී මූලධර්ම පහක්
ඉදිරිපත් කළහ.

1.පාපා නිවාතරන්ති - දරුවන් පාපතයන් අයහපතින් මුදවා ගැනීම

2. කලනාතණ නිතවතසන්ති - යහපතතහි තයදමටම
3. සිේපං සික්ඛාතපන්ති - ශිල්ප ශාස්තේ පේගුණ කරමටම
4. පතිරූතපන දාතරන සංතයොතජන්ති - සුදුසු කාලතයහි යවාහ විවාහ කරවා දීම
5. සමතය දායේජං නියනතදන්ති - තම දායාද දරුවන්ට උරුම කරදීම

තේ අනුව දරුතවකු මවුකුතසහි පිළිසිඳ ගත්දා සිටම දරුවා අයහපත් ගතිවලින් මුදවනු පිණිසත් යහපත් දරුතවකු
බවට පත් කරනු පිණිසත්, ඉතා කරුණාතවන් කටයුතු කරන්තන් අේමාය. පියා ඒ සඳහා අහර සපයනින් සන්සුන්
දිවියකට මග හදා තදනවා. තබෝධිරාජ කුමාරයාතේ මව ගර්භණී, සමතයහි බුදුරදුන් කරා පැනිණ මාතේ කුතසහි
උපන් කුමරා තහෝ කුමරිය තතරුවන් සරණගත කරන්නැයි ඉල්ලා සිටි බව දැක්තවනවා. එබැවින් මවුවරුන්
පියවරුන් දරුවන් රාග ේතේෂ, තමෝහ, ගතිවලින් මුදවා ලීම යරේභ කරන්තන් මේකුතසේදීමයි. මේකුතසේදීම
තකොයිතරේ කරුණාවක් දරුතවකු තවනුතවන් මවක තවතින් ගලා එන්තන් දැයි සිතා බලන්න.

එපමණක් තනොව තලෝකතයහි විඳිය තනොහැකි අපහසුම තේදනාව වූ පේසව තේදනාව විඳිනින් තලොවට බිහි තකොට කිරි
තපොවා නාවා පිරිසුදු තලොවක අප රජ කතළේ අේමාමයි.

107
අේමා අතපන් තවන්වූ තමොතහොතකදී මුතේ මළමුතේ අප තනොදැනීම අතපන් පහව තගොස් ඒවා මුළු ශරීරය පුරා තවරා
තගන අත්වල පවා ගෑමට අපට යහාර තවන්නත් ඇති. එතසේ තනොවූවා යයි කාටවත් කියන්න බැහැ. අප තකතමන්
ඇති දැඩි වන විට මුතේ මළමුතේ ඇත තනොගා ගනිනින් පිරිසුදු කර ගන්නා , තලෝකතේ තහොඳම තසෞඛන පාඩම
දරුවාට කියා දුන්තන් අේමාමයි. අතේ දෑත් ශක්තිමත්ව තිතබනතාක් කල් තේ කාර්යය අපම කර ගන්තන් අේමලාට
ණයගැති බව මතක් කර තදනින් තනොතේද?

දරුවන් තවනුතවන් පියාතේ වගකීමත් තේ හා සමානව තවනවා. රාහුල පුතු පැවිදි කළ තේතලහි ශුේතධෝදන
පියරජුට දරු තසතනහස දැනුණු යකාරය මහාවේගපාලිතේ ඇතුළත් මට තිතයනවා. ඒ අනුව පුතේ තප්ර්මය වනාහීන සම
සිඳී, සම සිඳ මස් සිඳී, මස් සිඳ නහර සිඳී , නහර සිඳ ඇට සිඳී. ඇට සිඳ ඇටනිදුළු කරාම තගොස් හතදහි පතුතළේම දරු
තසතනහස කිදා බැස රැතදන බව දක්වා තිතබනවා.

බුදුවරුන් තමන් තදමාපියන් රකින උත්තම දරුවන් අතේ තබොතහෝ තගවල්වල සිටින බව අපි අමතක කරන්තන්
නැහැ. එතහත් “සිංහබාහු” ලා වතේ, තදමාපියන්තගන් තවන් තවලා තහොර රහතසේ අතරමග හමු වන තසතනහසට
යදරයට මුවා තවලා යන ඇතැේ දරුවන් තදමාපියන්තේ කීර්තිය විනාශ කරනවා. සමහර විට තදමාපියන්ට රිදවන
සැනිතයකු තහෝ බිරිදක තගදරට අරන් එනවා. අේමාට, තාත්තාට වඩා බාහිරින් පැනිණි සැනියාතේ තහෝ බිරිඳ තේ
දුෂ්ට අදහස් වලට අනුව වැඩ කරනවා. මේ කුතසේ සිට කළ සියලු උපකාර අමතක කරලා, අේමල තාත්තල අපට
තමොනවද කතළේ ? කියල සමහර දරුවන්ට අහන්න පුළුවන් තවලා තිතයනවා. එතහම වූ දරුවන් ඇතැේ තවලාවට
වියපත් තදමාපියන් තගදර සිරකාරයන් බවට පත් කර තිතබනවා.

මවුපියන් තවත උපස්ථාන කිරීම මංගල කාරණාවක් තසේ දැක්වූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඔවුන් තවත

1. පිේයවචනතයන් අමතන තලසත්

2. ඔවුන්ව වන්දනාමාන කරන තලසත්
3.ගරු සැලකිලි කරන තලසත්
4. තගෞරවනීය තලස ඔවුන් ඉදිරිතේ හැසිතරන තලසත්
5. ඔවුන්ව ඉක්මවා තනොයන තලසත්
6. ඔවුන් නාවා කවා තපොවා තලඩට දුකට පිහිටවන තලසත්
7. නිය ගිය පසු සිහිපත් තකොට පින් පමුණුවන තලසත් වදාළා

අතේ බුදුවරුන් වැනි මේපියවරුන් රැක ගනිනින් තපෝෂණය කිරීම දරුවන්තේ වගකීමක්. එතසේ තනොකිරීතමන්
ඉතවම ඔබ වසලයන් බවට පත්තේවි.

108
 (46) ජීවිත බබළවන වටිනා සම්ෙත්

බත්තරමුල්ල පූර්වාරාමාධිපති, ශාස්තේපති නාතගොඩ නන්දපාල හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස.

පඤ්චිතම ගහපති ධේමා ඉේඨා කන්තා මනාපා දුල්ලභා තලෝකස්නිං. කතතම

පඤ්ච යයුතඛෝ ගහපති ඉේතඨො කතනතා මනාතපො දුල්ලතභො තලොකස්නිං,
වතණණා ඉේතඨො කතනතා මනාතපො දුල්ලතභෝ තලොකස්නිං සුඛං ඉටඨං කනතං
මනාපං දුල්ලභං තලොකස්නිං යතසො ඉතටඨාකතනතා මනාතපො දුල්ලතභො
තලොකස්නිං සේගා ඉේඨා කන්තා මනාපා දුල්ලභා තලොකසනිං ඉතමතඛො ගහපති
පඤ්චධේමා ඉටඨා කනතා මනාපා දුල්ලභා තලොකස්නිං (අං.ගු.නි. පඤ්චක
නිපාතය ඉේඨධේමසුත්ත)

පින්වත්නි, අප ධර්මතේශනාතේ මාතෘකාව අංගුත්තර නිකාතේ එන ඉේඨධේම

සූතේයයි. තමම තේශනාතවන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ අගය කළ වටිනා සේපත්
පහක් ගැන සඳහන් තවනවා. තමම කරුණු පිළිබඳව සිහි නුවණින් සිතා බැලීම
අපකාතේත් හිතසුව සඳහාම තහේතු වන අයුරු සලකා බලන්න. යයුෂය,
ශරීරවර්ණය, ශරීර සුවය, යසස, සමගිසේපත, යන තේ කරුණු සෑම තදනාතේම
පැතුමයි. නිකේම පේාර්ථනා කළ පමණින්ම තේ එකක්වත් හිනි තනොවන බව
බුදුදහතේ ඉගැන්මටමයි. දාන, ශීල, භාවනා පින්කේවල නිරතවන යකාර අනුව
හිතත් පහල වන පින් සිතිවිලි ඇසුරින් හිතත් තගොඩනැතගන පුණන බලතේග තේ
සේපත් හිනි කර තදන යකාරය හඳුනාගත හැකි වූතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේටයි.
අදෘෂනමාන තදවිතකතනකුතේ මාර්ගතයන් ඉල්ලා ලබාගත තනොහැකි තමම සේපත් වනායාේ වල නිරතමටමකින්ද
හිනිකර ගත හැකි යයි සිතන්තන් නේ එයද නිසරු සිතිවිල්ලකි.

නිනිසත්බවම අතිවිශාල පින්රැසක පේතිඵලයකි. එම නිනිසත්බව බබලවන යර්ථාන්විත බවට පත්මටමට ඉඩසලසන
තමම කරුණුවලට හිනිකරුතවක් මටමට පේාතයෝගික වශතයන් කිේයාත්මක කළ යුතු පුණනකිය ේ ා තවන තවනම
හඳුනාතගනම කටයුතු කිරීම නිනිසත් බව බැබලීමට උපකාරවන බව වටහා ගන්න. ඒ බව බුදුරජාණන් වහන්තසේ
ජීවමානව වැඩසිටිය දී අනාථ පිණ්ඩික සිටුතුමාට මැනවින් පහදා දුන්තසේක.

එදා මහත් යස ඉසුතරන් බැබළුන එතුමා තමම සේපත් සියල්ලටම හිනිකරුතවක්ව නිනිස් සමාජතේම ධර්ම
මාර්ගයට අවනත කිරීමට කිේයාකළ උතුතමකි. බුදුරදුන්තේ පේධාන දාකයාමටමම එතුමා සසර පින්කරනින් කළ
පේාර්ථනාවල අගේඵලයයි.

තදවි තේවතාවන් අදහනින් දැඩි අනන යගනික විශ්වාසයන්තගන් පිරී ඉතිරී සිටි එදා දඹදිව වැසිතයෝ තම සියලු සිතුේ
පැතුේ, අදෘෂනමාන තදවියන්තගන් ලබාගත හැකිය යනුතවන් විවිධ තපස්කේම අනුගමනය කළහ. විශාල පර්වත
වනාන්තර ගස්ගල් සරණගිය යදිකාලීන නිනිස්සු බිතයන් සැකතයන් දවස් තගවූ යකාරය බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ
තේශනාතේම දක්නට ලැතව.

බහුං තව සරණං යන්ති

පවබතානි වනා නිච
යරාම රුක්ඛ තචතනානි

මනුස්සා භය තේජිතා. යනුතවන් ධේම පද තේශනාතේ සඳහන්වන පරිදි එදා දඹදිව සමාජය පිළිබඳ සමාජ පසුබිම
සිතාගත හැකියි. එම නිසරු පිළිතවත් අතර තපස්රැකීම, ජටාධරමටම, දත්තනොමැද සිටී

109
 (47) චාරුණිච අවවාද මදන තැනැත්තා බ්ධාන ක් මෙන්වන්නකු වැබ්

තදල්ගහතැන්න ශ්රී තේවපිේයාරාම පුරාණ විහාරතේ

ශාස්තේපති ගැටඅරළුතේ සංඝරක්ඛිත හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතො

සේමා සේබුේධස්ස

නිධීතංව පවත්තාරං
යංපස්තසේ වේජ දස්සීනං
නිේගයිහවාදිං තේධාවිං
තාදිසං පණ්ඩිතං භතේ
තාදිසං භජමා නස්ස
තසතයනො තහෝති නපාපිතයෝ
(ධේම පදය පණ්ඩිත වේග 2 )

කාරුණික පින්වතුනි!

තිතලෝගුරු සේමා සේබුදු රජාණන් වහන්තසේ විසින් සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතේදී තේශනා කරණ ලද තමම ගාථා
ධර්මතයහි සාමානන තත්රුම නේ, අතේ යේ වරදක් දැක එම වරද තත්රුේ කරදී අවවාද තදන නුවණැත්තා, නිදන්
තපන්වන්තනකු වැනි බවත්, එබඳු පේඥාවන්තයින් ඇසු ග රු කිරීතමන් සැමවිටම යහපතක් සිදුවන බවත්ය.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමම ගාථාධර්මය තේශනා කිරීමට තහේතුවූතේ දිළිඳු බමුතණකුට පිහිටමටම සඳහාය.

සැවැත්නුවර වාසය කළ එක්තරා බමුතණක් යර්ථික අතින් පිරිහීන තගොස් ඉතාමත් දිළිඳු බවට පත්විය. ඔහු උසස්
තපළපතක උපන් රාධ නමැත්තතකි. ඔහුතේ පියාණන් විසූ කාලතේම තේ දිළිඳු බව “ රාධ” බමුණාට උරුම විය.
තමන් කරා වදතවෝප සහගත අයුරින් පැනිණි දිළිඳු බතවන් නිදීමට පියාටද බැරිවිය. එතහත් දුේපත්කම තකොතතක්
තිබුණත් තම පුතු “ රාධ” ට සැම තදයක් පිළිබඳව තරමක දැනුමක් ලබාදීමට පියා උත්සාහ ගැනීමට වග බලා
ගත්තත්ය. එය රාධ තේ ජීවිතය හැඩගසා ගැනීතේදී ඉමහත් පිටුවහලක් වූහ.

රාධ බමුණා ළමා විතේ සිටම අනුන්තේ අඩුපාඩු තනොතසොයති. වරද තනොසළකති. උඩඟු බවක්ද තනොදක්වති.
කේමැළි කතමන් කල් තනොතගවයි. කීකරු කනින්ද යුක්තය. තමතසේ කල්තගවන තරුණ “රාධ” ට තුරුණු විතේදීම
තම තසතනතහබර මේපිය තදපළ අහිනිවූහ. තදමේපියන්තේ මරණින් පසුව “ රාධ” තරුණයා ඉතාමත්ම අසරණ
බවට පත්විය. කුලතයන් උසස් නිසා අන් අයට වැඩක් පළක් කරදී තහෝ තවනත් කාර්යයක නිරත මට යේ මුදලක්
තසොයා ගැනීමට ද තනොහැකිව සිටිතේය.

ඒ තම කුල පරේපරාවට නිගාතේ යන බියටය. ඉතාමත් අසරණ තත්වයට පත් වූ රාධ එක්තරා නිගමනයකට
පැනිණිතේය. ඒ බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඇතුළු මහා සංඝරත්නය වැඩ වසන සැවැත්නුවර තේතවනාරාමයට තගොස්
බුදුපාතමොක් මහසඟුනට ඇප උපස්ථාන කරනින් තමන්තේ ජීවිතයද ගැටගසා ගැනීම විය.

විහාරමළුව ඇමදීම පරමල් ඉවත්කිරීම, උණුපැන් සකස් කරදීම , සිහිල්පැන් පුරවාතැබීම , භික්ෂූන් වහන්තසේලාට
උවටැන් කිරීම ඇතුළු හැම කටයුත්තකටම සහතයෝගය දක්වනින් “රාධ” තේතවනාරාමතයහිම කල් තගමටය.
පැවිදිමටම සඳහා හිතත් සතුටක් තිබුණත් ඒ අදහස ද ඉටු තනොමටය.

බුදුරජාණන් වහන්තසේද තේ තරුණ “රාධ” බමුණා තකතරහි දැඩි අවධානයක් දැක්වූතසේක. රාධ බමුණාට රහත්මටමට
තරේ පූර්ව කුශල ඇතිබව දිවැසින් දුටු තසේක. තමදින සවස් කාලතයහි තදේරේ තවතහතරහි සැරිසැරූ භාගනවත්
බුදුරජාණන් වහන්තසේ “රාධ” බමුණා දැක “ කුමක් කරනවාදැයි විචාළහ.

110
එවිට “රාධ” තරුණයා භික්ෂුප සංඝයා වහන්තසේලාට වත් පිළිතවත් කරනියි කීතේය. තමහිදී බුදුරජාණන් වහන්තසේ
රාධතගන් නැවත තමතසේ විමසූහ. “ ඒ සඳහා කුමක් ලැතවද? “ රාධ බමුණා නැවත පිළිතුරු තදන්තන් “ බුදුරජාණන්
වහන්ස!” වැටුපක් පතා මම එතසේ තනොකරනි. පින් පිණිස එතසේ කරනි,යි පැවසීය. එතසේම පැවිදිමටමටද කැමති බව
දැන්මටය. එය ඇසූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ” තමම රාධ බමුණා කළ උපකාරයක් මතක ඇති තකතනක් අත්දැයි
විමසූහ. තමහිදී ඉදිරිපත් වූ සැරියුත් මහ රහතන් වහන්තසේ තමතසේ පැවසූහ. “ දිනක් පිණ්ඩපාත පිණිස වැඩිය දවසක
බත් එළවළු හැන්දක් පූජාකළ බව මතක ඇතැයි පැවසූහ.

“තමොහු සංසාර දුකින් අත නිදීම සඳහා කැමති කුශලට හිත ඇති තකතනකි. එම නිසා රාධ බමුණා පැවිදි කළ යුතුයයි
බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාළතසේක.

තමය පැවරුතන් සැරියුත් මහරහතන් වහන්තසේටය. සැරියුත් මහරහතන් වහන්තසේ රාධ බමුණාට බණ දහේ උගන්වා
පැවිේද ලබාදුන්හ.

සැරියුත් මහරහතන් වහන්තසේතගන් පැවිේද ලැබූ රාධ තතර ඉතාමත් කීකරුව ගුරු උපතදස් උතුේතකොට සලකනින්,
විදසුන් වඩා තනොතබෝ කලකින්ම රහත් ඵලයට පැනිණියහ. තබොතහෝ භික්ෂූන් අතර රාධ තතරුන්තේ ගුණ
කතාබහට ලක්වූහ. උපතින්ම පිහිටි කීකරුකම, වරතදහි තනොකිපීම , සන්සුන්කම පිළිබඳව කතාබහට ලක්විය.
තනොතයක් අවස්ථාවල රාධ මහරහතන් වහන්තසේ තුළ ඇති ගුණ සමුදායන් අතනකුත් භික්ෂූන් වහන්තසේලා අතර
කතාබහට ලක් විය.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමය නිනිති කරතගන, අතේ යේ වරදක් දැක එම වරද තත්රුේ කරදී අවවාද තදන නැණවතා
නිදන් තපන්වන්තනකු වැනි බවත්, එබඳු පේඥාවන්තයින් ඇසුරුකිරීතමන් තමතළොවත් පරතළොතවත් යහපතක්
සිදුවන බවත් වදාළ තසේක.

සමාජතේ වැඩිහිටි අවවාද ඇතැේවිට පිළිපදින්නන් දැක ගැනීම අසීරුය. වරදක් තපන්වාතදන තැනැත්තා සතුතරකු
තලස සලකා වරද කළ අය වරද තපන්වාදුන් අයට ේතේෂ කිරීේ, තරහමටේ, පහරදීේ වැනි අවස්ථා ඇති බවට නේ
සාධක ඇතුවාට සැකයක් නැත.

තමම කුඩා දහේ පණිවුඩය සිහිතබාතගන කල්තගමටතමන් තමතළොව පරතලොව ජය ගැනීමට හැකිතේ. සැමටම උතුේ
නිවන් සැප ලැතවවා.

111
 (48) සසර බි නසන කුසලා ෙමා මනොමවමු

බළන්තගොඩ නළුතවල ශේ පේයදර්ශන ධර්මරාජ පිරිතවන් මහා විහාරාධිපති

තගෞරව ශාස්තේතේදී බළන්තගොඩ ජිනරතන නා හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස.

“අච්තචන්ති කාලා තරයන්ති

රත්තිතයෝ ව තයෝ ගුණං අනුපුවබං ජහන්ති
එතං භයං මරතණ් තපක්ඛමාතනෝ
තලෝකානිසං පජතහේ සන්ති තපක්තඛො”

සැදැහැවත් පින්වත්නි,

ඉහත සඳහන් කළ ගාථා ධර්මය බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් එක්තරා

තේවතාතවක් සඳහා තදසන ලද පිළිතුරකි. එතේතලහි බුදුරජාණන් වහන්තසේ
වැඩ සිටිතේ සැවැත් නුවර තේතවනාරාමතේය. තේ තේවතාවා මධනම
රාතිේතයහි එහි පැනිණ, “ස්වාමීනි, භාගනවතුන් වහන්ස! අප සතුව ඇති
කාලය තගමට යනවා. ඒ සමඟම යයු කාලය රාතිේ කාලයන්තගන් ඉකුත් මට
සත්ත්වයා මරණයට පත් කරන්තන්ය. තේ කරුණු සසර බියට තහේතුවකි. එය
මරණය සමඟ සසඳනින් කුසල් කිරීම යහපත් තේයැ”යි බුදුරජාණන්
වහන්තසේට සැළ තකතළේය. බුදුරජාණන් වහන්තසේ එම තේව භාණතය අනුමත
කළ තසේක.

(සංයුත්ත නිකාය අච්තචන්ති සූතේය - තේවතා වේගය)

එතහත් තබොදුනු පිළිතවත පින්කේ කිරීමට පමණක් ම සීමා වූවක් තනොතවයි.

එහි තමයට වැඩිතයන් ගැඹුරු අරුතක් ඇත. හැම තබෞේධයකුතේම
පරමාර්ථය සසර දුකින් නිදීමයි. එනේ ජාති, ජරා, වනාධි මරණාදී
දුක්ඛයන්තගන් විමුක්තිය ලබා ගැනීමයි. ඊට සූදානේ වන තැනැත්තා
“සන්තිතපක්ඛ” නාමතයන් හඳුන්වා ඇත. ඔහු විසින් පින් දහේ කරන්තන් ද
එම පරමාර්ථතයනි.

දිවනතලෝකවල තහෝ මනුෂන තලෝකතේ සැප පතනින් තනොතවයි. පින් කිරීතේ දී එතසේ යතමක් සිතත් නේ ඉන්
ඔහුතේ භව ගමන දීර්ඝ මට නිර්වාණාවතබෝධය දුරස්ථ තවයි. එයට තහේතුව තලෞකික පැතීේ තහේතුතවන් තෘෂ්ණාව
වර්ධනය මටමය.

එයින් පුහුදුන් තකතළස් භරිත පුේගලයා අනිසය තහවත් වස්තු කාමයට තගොදුරු තවති. ඒ අනුව ඔවුන්තේ ඒකායන
බලාතපොතරොත්තුව පසිඳුරන් පිනමටම පමණය. එයින් තතොර වූ ගුණාත්මක දිවි තපතවතක් ඔවුන්ට ඇත්තත්ම නැත.
පස් පේ, දස අකුසල් කරනින් තහෝ උපතභෝග, පරිතභෝග වස්තු සේපත්වලට ම ජීවිතය කැප කරයි. තේ තදොර,
ඉඩකඩේ, නිල මුදල්, නඩු හබ කියා තහෝ සපයා ගැනීමට තහෝ මාන බලනවා. එහි දී ඔහුතේ දිවි මග තමත්, කරුණා,
මුදිතා, උතේක්ඛා යන යධනාත්නික ගුණ දහේ ඇති තවන්තන් නැත. යුක්තිය අයුක්තිය තත්රුේ ගත හැකි පේඥාවක්
නැත. එය යනිස තෘෂ්ණාව නමැති අන්ධකාර පටලතයන් වැසී ඇත.

පින්වත, ඔබට තමම අදහසින් වැරැදි වටහීනමක් ඇති විය හැකිය. එය ද ධර්මානුලවලව වටහා ගත යුතුව ඇත.

තබෞේධ පිළිතවතට අනුව තබෞේධයන්ට ධනය නිෂ්පාදනය සුදුසු ග නැතැයි බුදුරජාණන් වහන්තසේ තනොවදාළහ. එතසේ
යතමක් සිතත් නේ එය අන්තගේාහීන සිතිවිල්ලකි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ කාමතභෝගී ගිහියන්ට ධන නිෂ්පාදනය තහෝ
පරිතභෝජනය වාරණය කර නැත. නිවැරැදි දැහැනි රැකී රක්ෂා තකොට ඇති හැකි අතයක් තවන තලස වදාළහ.
සිඟාතලෝවාද, වනේඝපේජ යදී සුතේ ධර්මවල ඇති “ධර්ම නනාය” කේම ඊට මනා නිදසුන්ය.
112
ඒවාතයහි සඳහන් වන්තන් ධනතයන් වර්ධනය තවන මමත්වය දුරු තකොට, උතේක්ෂා සහගත මධනස්ථ පිළිතවතක්
අනුගමනය කරන තලසයි. එතසේ තනොමැතිව යනිෂයට ම තගොදුරු වූවන් “බාල” යන්තනන් හඳුන්වා ඇත.

ඔවුන් අස්ථිර තිේලක්ෂණය හඳුනන්තන් නැත. එතරේ ම ඔවුහු යනිසයට තලොල්ව කල් තගවති. මරණතයන් සිදුවන
සියලු වැනසීේ දකිනින් “මට පුත්තදාරකාදීන් සහිත ධනය ඇතැයි නිසරු සංකල්පයන්ට තගොදුරුව කල් තගවති. එම
පිළිතවත සසර දිගුªකරන තදතලොව පසුතැවිල්ලට තහේතුය. එතහයින් ම “ඉධතේපති තපච්ච තේපති”යැයි වදාළහ.

තමම ගාථා ධර්මතයහි සඳහන් පරිදි තලෝකානිසය දුරු කිරීම යන්තනන් අදහස් කරන්තන් ගිහි පැවිදි හැම තදතනක්ම
යර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයට අනුගතව වාසය කිරිමයි. තහවත් සීල සමාධි පේඥා යන තිේලක්ෂණ පිළිතවත් අනුගමනය
කිරීමයි. පුහුදුන් හැම තදතනක්ම යනිසයට ගිජු තවති. එනේ පසිඳුරන් පිනමටමට ඇති කැමැත්තයි. එම රුචිය
“කාමච්ඡන්ද” යැයි දහතමහි උගන්වා ඇත. තමහි දී බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් පේාතයෝගික ජීවිතවලට වැටතහන
උචිත උපමා උපතයෝගී කර තගන ඇත්තාහ.

තේවා විමුක්ති අතේක්ෂා කරන්නන්ට වහා වැටතහයි. ගතතවන කාලයත් සමග රාතිේ කාල තගමට යයුස නිමාවට
පත්ව මරණයට පත් තවයි, යන්න අවධාරණය තවත්ම බුදු දහම පසුබිේ කර ගත් බුේධිමතුන්ට ජීවිතතේ
යථාවතබෝධය තත්රුේ ගැනීමට මාවත උදා තවයි.

ඔවුහු තලෞකික තලෝතකෝත්තර කාර්යය සාධනතයහිලා වහා උත්සුක තවති. එය අපේමාදය තහවත් අධිෂ්ඨානශීලී
ජීවන පැවැත්මයි. එහි දී පුේගලයන් නිතැතින්ම අරි අටමගට පිවිතසයි. දියුණුව අතේක්ෂා කරන සැමට තමය විශ්ව
සාධාරණ සනාතන දහමකි. එය තනොදන්නා අයට අවතබෝධකරදීම තබෞේධ පිළිතවතයි. ඉගැන්මටම, තේශනය කිරීම
යන්තනන් ද අදහස් කරන්තන් එයමය.

එහි දී යගේ තහෝ ජාති තහෝ වර්ග තවදයක් නැත. අවශන තවන්තන්, බුේධිමත්ව පේතිපත්තිකාමීමටම පමණය. “බුදු
දහම” තලොවට සර්ව සාධාරණ පිළිතවතක් ඉදිරිපත් තකොට ඇති බව තමම දහේ මාවත වටහා ගැනීතමන් අවතබෝධ
තවයි.

තමම පිළිතවත් මඟට පිළිපන් අය තිතදොරින් සංවරව යචාර සේපන්න තවති. එතසේම අධනාත්මය තශ්රුේෂඨ ් ගුණ
දහනින් පරිපූර්ණය. එතසේ තනොතේ නේ තලොව සේමතව පවත්නා තලෞකික දියුණුවට පත්විය තනොහැකිය. දැන් අප
තමහිදී යනිසතයන් ඉවත්ව නිර්වාණාතබෝධයට “චිත්තය” තයොමුකර ගන්තන් තකතසේදැයි විමසා බැලිය යුතුය.

තේ ගාථාතවන් අරමුණු කර ඇත්තත් තලොව තත්රුේ ගත යුතු විපරිණාම දෘෂ්ටියයි. තහවත් තිල ේ ක්ෂණයයි.
යනිසතයන් බැහැරව විශ්ව තලෝකය තත්රුේ ගැනීමට නේ, ඇති මට නැතිවන නාම රූප ධර්මයන් අනිච්චානු
පස්සනා, දුක්ඛානුපස්සනා, අනත්තානු පස්සනා යන තිේලක්ෂණතයන් බැලිය යුතුය. එම කේමය විපස්සනා භාවනාව
තහවත් පඤ්ඤා භාවනාවයි. තමම කේමය අනන සමයාන්තරවල නැත. බුදු දහතමහි ඇති අනිතනතාවයත් එයමය.

තයෝගාවචරයා තමතලස සංඛාර ධර්මයන් තේ ස්වභාවය තත්රුේ ගන්නා කල්හි ඔහුතේ අධනාත්මය
පාරිශුේධත්වයට පත් තවයි. ඒ නිවන වසා දමන යවරණය කරන පඤ්චනීවරණ ධර්ම ඉවත්මටතමනි.

එතසේ ඉවත්ව යන්තන් කාමච්ඡන්ද, වනාපාද, උේධච්ච කුක්කුච්ච, ථීනනිේධ, විචිකිච්චා යන සසර බැඳ තබන ක්තල්ශ
ධර්ම සමුහයයි. ඒ සියල්ල පේහීනණ කිරීමට අනුබලය තදන්තන් යසවක්ඛය ඤාණයයි. (තකතළස් නැති කරන නුවණ)

බුදු, පතසේබුදු, මහ රහත් යන තුන්තරා තබෝධියට තහවත් නිවණට පැනිතණන්තන් එතසේය. තමය සසර දුකින් නිදීමයි.
නැතතහොත් භව ගමන තකළවරට පත්මටමයි. තමම ගාථා දහමට අයත් ශේ මුඛ තේශනතයන් පැහැදිලි කර වදාතළේ
යනිසයට ගිජු තනොමට නිර්වාණයට පිවිතසන මාර්ග පිළිතවතය. එයට අනුගතව කටයුතු කිරීම සැදැහැවත් තබොදුනු
පිළිතවත බව අදිටන් කර ගත යුතුව ඇත.

සියලු සත්හට නිර්වාණාතබෝධය ඇති තේවා!

තතරුවන් සරණයි.

113
 (49) සැෙත නසන පිටකළිමවත්

තැඹිලිතපොල රජ මහා විහාරය, තකෝන්නිටියන පුරාණ මල්ගල විහාරය, ඊතණවත්ත මැේතේතගොඩ පුරාණ ටැේපිට
විහාරය, රුක්අත්තතන් පුරාණ විහාරය යන සිවු මහා විහාරාධිපති නාමල්වත්තත් යනන්ද හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස...!!!

ඉත්ථි ධුත්තතෝ සුරා ධුත්තතෝ

අක්ඛ ධුත්තතෝ ච තයෝ නතරො
ලේධං ලේධං විනාතසේති
තං පරාභවතතෝ මුඛං
තසේහි දාතර්හි සන්තුේතඨෝ
තේසියාසු පදිස්සති
දිස්සති පරදාතර්සු
තං පරාභවතතෝ මුඛං
අතීත තයොවබතනෝ තපෝතසෝ
යතන්ති තිේබරුක්ඛනිං
තස්සා ඉස්සා න සුපති
තං පරාභවතතෝ මුඛං ති

ශේේධා ගුතණෝතේත කාරුණික පින්වත්නි.

බුේධිමත් ගුණ නුවණින් පිරි ඔබ සැතවොම සූදානම බුදුසරණ දහේ ලිපියට තදනයන තයොමු කරල ඒ තුළින් ජීවිතයට
ගත යුතු පේතයෝජනය ලබාතදන තමතලොව පරතලොව සැපත සතුට හා උතුේ වූ නිර්වාණය සාක්ක්ෂහාත් කර ගැනීමටයි.
ධර්ම ශේවණය කිරීම හා දහේ පත තපොත පරිශීලනය කිරීම නිනිසාතේ තදතලොව අභිවෘේධිය සඳහා උපකාරී වන්නකි.
තථාගත දහමට සම කළ හැක්තක් ධර්මයම පමණි. “සුනන්තු සේග තමොක්ඛදං” යනුතවන් තේවතාරාධනතයහි
සඳහන් වන පරිදි තලෞකික ඉහළම සැපත වන දිවනතලෝක සැපයත්, තලෝතකෝත්තර අතේදයිත අගේ වූ නිර්වාණ
සේපත්තියත් ලැබිය හැකි පුණන කර්මය ධර්ම ශේවණය කිරීමයි. එනිසා ධර්මය අසනින් දරනින් ඒ අනුව කිේයා කළ
යුතු ය. “සුනාථ ධාතර්ථ චරාථ ධේතේ”

ධර්මය කියන්තන් පුේගලයාතේ තලෞකික තලෝතකෝත්තර දියුණුවට ඉවහල්වන බුේධ වචනයයි. සේබුේධ තේශනය
මුල මැද අග පිරිසුදුවූත් නිරවුල් වූත් සැමතින්ම පරිපූර්ණවූ අර්ථවනංජනයන්තගන් පරිපූර්ණ වූවන් තලසයි ධර්මතේ
විගේහ තකොට දක්වා තිතබන්තන්. යදි කලනාණය මේත ක කලනාණං පරිතයෝසාන කලනාණ තක්වල පරිපුණ්නං
සාත්ථං සවබනංජනං යන්තනන් පැහැදිලි වන්තන් එයයි. තමකී ධර්මය අතේ ජීවිතයට එකතු කරගත යුත්තත් ඉතාම
සංසුන්ව කාය වාේ මනඞ යන තිේවිධේවාරතයන් සංවරව සිහිනුවණින් යුක්තවයි. කියවිය යුත්තත් ද තිතදොර
සංවරතයන් විතේක බුේධිතයන් යුතුවයි. “ධේමකාතමෝ භවංතහෝති ධේම තදස්සී පරාභතවෝ” යනුතවන් ධර්මයට
කැමැති වන්නා දියුණු වන බවත් ේතේශ කරන්නා පිරිතහන බවත් තේශනා තකොට වදාළහ.

ඉහත සඳහන් ගාථා ධර්මය බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතේ දී තේවතාවකු ඇසූ
පැනයකට පිළිතුරු වශතයන් තේශනා කරන ලේදක්. පරාභවයට තහවත් පිරිහීනමට තහේතුවන කරුණු කවතර්ද යන්න
තමයින් අවධාරණය කළා. වත්මන් සමාජයට ඉතා වැදගත් තේශණයක් හැටියට තමය අගය කළ හැකියි. දියුණුවට
වඩා පිරිහීනමට පත්වන කරුණු පිළිබඳ තේගතයන් හඹායන නූතන තලෝකතේ ජනතාවට එකී කනගාටුදායක
අනර්ථකාරී ජීවන රටාතවන් නිදී යහපත් ජීවන දර්ශනයක් තගොඩ නගා ගැනීම උතදසා තමම කරුණු තවතසසින්
උපකාරී වන බව සඳහන් කළ යුතු ය.

පරාභව සූතේතේ අටවැනි නවවැනි දසවැනි ගාථාවන් අද දහේ තේශනතේ මාතෘකාව තවනවා. “ඉත්ථි ධුත්තතෝ
සුරාධුත්තතො” යනාදී ගාථාතවන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ පැහැදිලි කරනුතේ යතමක් ස්තීේන් තකතර් තලොල්තේද,
සුරාවට තලොල් තේද? ලැතබන ලැතබන ධනය නිකරුතණ්, විනාශ කරයිද? එය පිරිහීනමට තහේතුවන කරුණක් බවයි.

තබෞේධයාතේ නිතන ශීලය වූ පන්සිල්හි තමම අදහස මනාව ගැව මට තිතව.

114
 වැරැදි තලස කේ සැප වින්දනය තහවත් කාමතභෝගී ජීවිතයක් ගත කිරීමද මත්ද්රතවන තකතරහි ගිජු මටමද උපයන මුදල්
තනොමනා තේ සඳහා තයදමටමද පරිහානිතේ ලක්ෂහණයන් ය. සාමකාමී තසතනතහබර තලන්ගතු ජීවන පැවැත්මක්
තගොඩ නඟා ගැනීම තකතරේ සුන්දරද? තකතරේ යදර්ශ සේපන්න වන්තන්ද? එබඳු පවුල් සංස්ථාවක් තුළ සාමය
සමඟිය දියුණුව අභිවෘේධිය නිරතුරුවම තගොඩනැතගනු ඇත. නැතතහොත් සැකතේ බිජුවට වපුල තකතක් වවරතේ
ගිනිදැල්වලින් විනාශවන්නා තසේ පවුල් සංස්ථාව තුළ අඩ දබර කල තකෝලාහල නිර්මාණය මට ජීවිත වලින් වන්දි
තගමටමට පවා සිදුවන්තන් ය. අහිංසක දූ දරුවන් කාත්කවුරුත් තනොමැතිව හුතදකලාවනු ඇත.

පේකෘති බව විකෘති කරන විවිධ මත් ද්රතවන භාවිතයට ගිජුමටම කායික හා මානසික තසෞඛනයට බරපතල හානියක්
වන්නාතසේම යර්ථික පරිහානියට ද තහේතු වන්තන් ය. තගදරතදොර අසමඟිය තගොඩනැතගන්නාතසේම යදරය දයාව,
කරුණාව වැනි ගුණදේ ජීවිත යහනාතවන් පලායනු ඇත. අතනනොනන යුතුකේ ද විනාශ වන්තන් ය. සමාජ
අවමානයටද තහේතු තේ. විවිධ කායික හා මානසික විසඥතාවයන්ට ලක් තවයි. තවද සේපූර්ණතයන් පිරිහුණු
තසෞඛනයක් ඇති පුේගලතයකු බවට පත්තේ.

ලද තදයින් සතුටු තනොමට අධික තෘෂ්ණාතවන් හා ඇස, කණ, නාසය, දිව, ශරීරය හා පසිඳුරන් පිනමටම තකතර් දැඩි
කැමැත්ත ඇති තැනැත්තාට ද දියුණු විය තනොහැකි ය. තේ සියල්ල තකතරහි උතේක්ෂහාතවන් මැදහත් සිතින්
කිේයාත්මක කිරීතමන් කායික මානසික සතුට සැනසීම සළසාගත හැකි ය. නැතතහොත් උමතුවූවන් තරෝගීන් පිරි
අයහපත් සමාජයක් නිර්මාණය වන්නාක් තමන්ම සාමය සමඟිය සතහෝදරත්වය එකමුතු බව අහිනි තක්රිෝධතයන්
වවරතයන් තකෝපතයන් දැතවන විෂ සහිත හදවත් ඇති අතෘේතිකර සමාජයක් තගොඩනැතගනු ඇත. තමකී
තත්ත්වයන් බැහැර කිරීතමන් ස්වාර්ථය හා පරාර්ථය සලසා ගන්නා නිනිසුන් පිරි යහපත් වූ සුන්දර තහට දිනක් උදා
කරගත හැකි වන්තන් ය. පරිහානිතේ නව වැන්න, තලස බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා වදාතළේ තසේහි දාතර්හි
සන්තුේතඨෝ තවසියාසු පදිස්සති, දිස්සති, පරදාතර්සු, යන්නයි. වනතික උරුමයන් ඇති තම බිරින්දෑතගන් සතුටට
පත් තනොවූතවක් පරඹුවන් තවත යාද, ඔහු පිරිහීනමට පත්වන බවයි. බහුතර තබෞේධයන් ගහන අප වැනි රටක සමාජ
සංස්ථාව තගොඩනැඟී ඇත්තත් තබෞේධ සංස්කෘතියට අනුවයි. තමතසේ තිබියදී යතමකු පස්කේ ගිජුව වවශනාවන් හා
පරස්තීේන් කරා යාද එය නීතියට සදාචාරයට හා අතේ සංස්කෘතියට පටහැනි ය.

තමබඳු සමාජ විතරෝධී කිේයාකලාපයන්ට තයොමු මටතමන් යර්ථිකය සමාජමය තත්ත්වය, තගෞරවය, කීර්තිය
පිරිතහන්නාතසේම, දඬුවේ හා තාඩන පීඩන වලට ද ලක්මටමට සිදු තේ. තවද විවිධ සමාජ තරෝගයන්ටද තගොදුරු තේ.
අකාලතේ වටිනා ජීවිත නිලින මට යනු ඇත. අවසානතේ තමතලොව පරතලොව සතුටක් සැපතක් තනොලැබ ඉතා
දුක්ඛදායකව ජීවන යාතේාව පදවන්නට සිදු තේ. තාරුණන ඉක්ම වූ යේ පුරුෂතයක් භද්රත තයෞවන විතේ පසුවන
තරුණියක හා විවාහ මටම පිරිහීනමට තහේතුවක් වන බව තමම සූතේතේ දසවැනි කරුණ තලස සඳහන් තේ. තම දරුවන්
සුදුසු කළ යවාහ විවාහ කරමටම අවශන බව සිඟාතලෝවාද සූතේතේ දී අනුදත් බුදුරදුන් එය මේපිය තදපළතේ යුතුකම
හා වගකීම තලසද තපන්වා වදාළා.වියපත් වන විට තරුණ ශක්තිය පිරිහීනම ස්වාභාවිකය. එබඳු කාලයක විවාහමටම
නුසුදුසු ය. මන්ද? සමහර විට බිරිඳ තකතරහි සැකය අවිශ්වාසය මතු මට ඊර්ෂනාව හා වවරය ද ඇතිව ඈට විවිධ
තහංචි පනවයි. රැකවල් තයොදයි. තමයින් අසහනයට පීඩනය කලකිරීමට පත් බිරිඳ තමන්තේ නිදහස සීමා වූතේ
යැයි තපරළා ඔහුට වවර කරයි. ඇතැේ විට තමනිසා ජීවිත කාලයම උනුන් තවත වවර කරනින් ඊර්ෂනා තක්රිෝධ
කරනින් අකුසල් ද රැස් කරගනිනින් ජීවත් වන්නට සිදු තේ. තලෞකික වූ කායික මානසික සතුට ද තලෝතකෝත්තර
ශාන්තිය සුගතියද දුරස් වන්තන් ය.

අවිඳු අදුතරන් තවලී ගැලී සිටින නිරතුරුව ජාති ජරාදී එතකොතළොස් ගින්තනන් ගිනි තගන දැතවන ඔබ අප නගන්තන්
කවර සිනාවක්ද? ලබනුතේ කිනේ සැපතක්ද? ධර්මය පිළිසරණ තකොට ධර්මය අනුව ජීවිත තදස බැලිය හැකි උදාර
සත්පුරුෂයන් මටමට උත්සාහ ගනිමු. ඒ උතුේ සත්පුරුෂ ගුණ දියුණු කරතගන තගෞතම බුේධ ශාසනය තුළ
සතනාවතබෝධය කිරීමට සැමට භාගනය උදාතේවා!

සේමා සේබුදු සරණයි.

115
 (50) ෙමා මනොවී හැසිරි යුතු දහම් පිටකළිමවත

තකෝේතේ යනන්ද ශාස්ත්රිාලතේ යචාර්ය ශාස්ත්රිපති

මබෝදාගම සීලවිමල හිමි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස
උත්තිතටඨ නේපමතජජයන
ධේමං සුචරිතං චතර
ධේමචාරී සුඛං තසේතී
අස්නිං තලෝතක් පරේභි ච

සැදැහැවත් පින්වත්නි

ඉහත සඳහන් ගාථාව ධේමපදයට අයත් ගාථා තේශනාවකි. තමම

ගාථාතේ ‘නේපමතජජයන’ යන වචනතේ අදහස වනුතේ
තනොපමාමටමය. මැලිකේ, අලසකේ අතහැර කළයුතු කුසල දහේහි
මනා සිහිතයන් යුතුව විසීමය. දාන, සීල භාවනාදී සියලු කුසල
ධර්මයන්හි තනොපමා බවය. නැතතහොත් නිතර එළඹ සිටි සිහිතයන්
යුතුව විසීමය. තකතලස් වසඟ තනොමටතමන් වන තනොපමා බවය.
කළයුතු සුසිරිත (කුසල්) වැඩීේ, වශතයන් තකතලස් මඩිනු සඳහා
තනොමුලා සිහි ඇතිව විසීමය. ඒ පිනට තනොපමා බව හැම සුවයකටම
තහේතු වන්නකි. ‘ධේමං සුචරිතං චතර්’ යන්තනන් ධර්මතයහි මනාව
හැසිරිය යුතු බව කියැතේ. තමහිදී ධාර්නික සිතකින් ක්රිටයා කිරීම
වැදගත් වනු ඇත. යමක් තීරණය කිරීතේ විනිසුරු නේ තමාතේ
සිතයි. දැහැනිව විසීමට නේ තමාතේ සිත සතර අගතිතයන් තතොර විය
යුතුය. තේවාතයන් අගතියට යන්තන් නේ ඔහුතේ ජීවිතය නියම මග
ගමන් තනොකරයි. නියම මඟ ගමන් තනොකරන ජීවිතයට දහසක්
කරදර ළඟා තවයි. එතසේ වනුතේ සිය සිත අධාර්නිකව හැසිරුණතහොත්
පමණකි. අපතේ සිත තකබඳු තත්ත්වයක පවතී ද? යන්න අප විසින්ම
විමසා බැලිය යුතු තේ. ජන්දතයන් අගතියට තගොස් දූ දරු හිත නිතුරුකේ නිසා යුක්තිය පැහැර හරින්තන්ද
ේතේශතයන් දූණතව සතනය අසතනය තකතරන්තන්ද? බිතයන් ත්රිස්තව මනුෂන ධර්ම තවනස් තකොට දීනයකු
කරන්තන්ද? තමෝහතයන් මුලා වූ තමෝඩකේ කරන්තන්ද? එතසේ වුවතහොත් අපට අපතේ ් ජීවිතය මහත් කරදරයක්
වන්තන්ය. අද අදම සතර අගතිතයන් තවන්ව අපතේ ් සිත ධාර්නිකව හැසිරීතමන් සැපවත් ජීවිතයක් ගත කිරීමට
උත්සාහ කළ යුතුය.

අපතේ ජීවිතතේ යථා ස්වභාවය මැනවින් අවතබෝධ කරතගන ජීවත් විය යුතුයි. තේ තලෝකතයහි තනොදිරන
තනොමැතරන තදයක් නැත්තත්ය. තලෝකතේ සියල්ල තවනස් තවයි. ස්වභාව ධර්මානුලව®ලව නිර්මාණය වූ තදය
ස්වභාව ධර්මතේ කැමැත්ත පරිදි පැවතිය යුතුයි. තවනස්විය යුතුය. එතහත් තවනස් තනොවන තනොදිරන තනොමැතරන
තදයක් ඇත්තත්ය. එනේ සතනයයි. සතන නේ කවතර්ද? යනු අපතේ ් සිත දනියි. සුගතිගාමී තනොවූ අපතේ පිරිසුදු
චිත්තතයහි යරේමණය සතනය නේ තේ . සතන දැකීමට තපර සතන දැනීමට සුදුසු තත්ත්වයට සිත පමුණුවා ගත
යුතුය. සිත අපිරිසුදු නේ සතනය තනොදනියි. අපතේ උත්සාහය බලය තයදිය යුත්තත් ් තනොදිරන තනොමැතරන තදය
එකතු කිරීමට බව නිතර සිහි කළ යුතුය. වහ වහාම සතනය තසවිය යුතුය. සතනතේ අයිතිකාරතයක් විය යුතුය.
පිරිසුදු චිත්තය අප සතනය කරා පැනිණමටමට සමත් තේ. ‘ධේමං සුචරිතං චතර්’ යැයි සඳහන් වන්තන් දහනින්
මනාතකොට හැසිරීමය. රැකීේ, පිළිපැදීේ වශතයන් වැඩිය යුතු පිරිය යුතු දහේහි යහපත් තකොට නියැලීමයි.

‘සුඛං තසේති’ සුවතසේ වාසය කිරීමයි. දුකතසේ ලත් නිනිසත් බව සපල කර ගැනීම සඳහා තමතලොවදී රැස් කළ කුසල්
දහේ සිහි තකොට බලා සතුටින් විසීමය. පරතලොව සුගති භවයක ඉපිද උසස් සැප විඳිනින් තබොතහෝ තසේ සතුටින්
විසීමය. තේ මහණ තමතලොව හා පරතලොව සුවතසේ නිදන්තන්ය.
116
 තම සිත නැසුණු මත් ඇත්තක් තකොට තගපිළිතවලින් හික්මවාගත් ඇස්, කන්, නාස් යදිය ඇතිව කුකුස් නැතිව
පිඬුසිඟා යන්තන් ලැබූ අහරින් යැතපන්තන්ය. ලැබූ අහරට වඩා රසැති අහරක් තනොපතන්තන් ය. තමතසේ වූතේම
තදොතලොව සුවතසේ තහොවතණ්ය. යදීනව තහේතුතවන් තගදර, තදොතරහි උස් පහත්කේ තනොසැලකිය යුතුය. කුල තගෝත්රි
තනොතැකිය යුතුය. ශ්රුමණ ්ර තිපත්තියම සැලකිය යුතුය. අරියවංශ ්ර තිපදාතවහි පිහිටාගත යුතුය. තේ තතතේ
යය¸යන්තේ ්ර තේණිය රකින්තන්ය. සතේවක තලෝකයාතේ ් වන්දනා මාන යදියට තැත් වන්තන් ය. තලෝකයාට
ණය නැත්තත්ය. අනුන් යටතතහි තනොවන්තන් ් ය. හැම තැන්හි විශාරද වන්තන් ය. තමතතතේ තමතලොව හැම
ඉරියේතවහිම පරතලොව හැම ඉරියේතවහිම අකේපිත තේ. භය රහිත තේ. එතහයින් තදතලොතවහිම සුවතසේ වසන්තන්
ය.

එතසේම අප තුළින් වන්නා වූ වැරැදි අවම කර ගැනීම උතදසා සිත, කය, වචන යන තිතදොර සංවර කරගත යතු තේ.

කයින් සංවරමටම ඉතා යහපත් තේ. කය කරණතකොට සිදුවන තතවැදෑරුේ අකුසලයනට අවකාශ තනොදී සිත හික්මවා
ගැනීම කළ යුතුය. තකතනකුතේ කය, වචන, සිත යන තිතදොර සංවර නේ ඔවුහු ඉතා පිරිසුදු තවති. ඒ දුසිරිත් නමැති
කිළුටු තිතදොරින් තසෝදා හැරීතමන් ඇතිවන පිරිසුදුකම අප රැකගත යුතුය. නුවණැන්තන් විසින් සංවර කළ යුතු
ස්ථාන තුනක් ඇත. එනේ සිත, කය, වචනය යන තිතදොරය.

අභිධනා, වනාපාද, නිච්ඡාදිේඨි යන තුන සංවර කර ගැනීම සිත සංවර කිරීමයි. තමතසේ සිත, කය, වචන යන තුන්
තදොරින් අකුසල් දහයක්ම මග හැරීතමන් පුේගලයා මනා සංවරතයන් යුතු අතයකු බවට පත් තේ.

තුන් තදොර සංවරය යනුතවන් අදහස් කරන්තන්ද විනතයහි හික්මීමයි. විනය වනාහි පැවිේදන් පිළිබඳ විනය ගිහියන්
පිළිබඳ විනය යැයි තදවැදෑරුේය. ඒ පුේගලයන් කිළිටි තනොමටතමන් සැප එළවන බැවින් උත්තම වූ මංගල නේ තේ.
තමාතේ කායාදී ේවාරත්රිය යරක්ෂා තනොතකොට වරදට අසුමටම ගිහි- පැවිදි තදපක්ෂයටම තමා විසින් ලැබිය යුතු වූ
සේපත්වලට අන්තරායකර තේ.

මාතෘකා ගාථාව තේශනා කිරීතේ තහේතු වූ නිදාන කථාව වන්තන් කිඹුල්වත නිතග්රවෝධාරාමයට බුදුරදුන් බුදු මට පළමු
ගමන වැඩි තසේක. ඒ සමඟ වැඩි සේ පිරිස රහතන් වහන්තසේ විසි දහසකි. එහිදී පිය මහ රජ තුමන් වූ සුේතදෝධන
මහරජතුමා ඇතුළු නෑ සමූහයට දහේ තදසා පැහැද වූ තසේක. පිය රජතුමා ‘මාතේ පුතණුවන් වහන්තසේ රහතන්
වහන්තසේ සමඟ සිය මාලිගයට දන්වැළදීම සඳහා වඩිනු ඇතැයි සිතා යරාධනා තනොතකොට තගොස් දන් පිළිතයළ
කිරීම හා අසුන් පැනැමටම තකතළේය.

තදවන දවස බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපර බුදුවරයන් පිය රජතුමන්තේ නුවර දී තග පිළිතවළින් පිඬු පිණිස වැඩි බැේ
දැක තග පිළිතවළින්ම පිඬු පිණිස වැඩිතසේක. පිය රජතුමා ඒ බැේ අසා ඉදිරියට අවුත් වැඳ තමතසේ පැවසීය.

පුතණුවනි, බුදුරදුන් වහන්ස මා විළි තනො ගන්වන්න. සිය මාලිගතේ සියලු තදනා වහන්තසේට දන් පිළිතවළ තකොට
අසුන් පනවා තිබිය දී තමතසේ පිඬු පිණිස වඩින්තන් ඇයි?

මහරජ, ඔබ විළි ගැතනන්නට, කරුණක් නැත. මම මාතේ කුල පරපුර සිරිත පවත්වනියි බුදුරදුන් වදාළහ. කිතමක්ද?
පුතණුතවනි, අපතේ කුල පරපුර තගපිළි තවළින් පිඬු සිඟා ඇවිදින්නාහු තවේද? යි රජතුමා විමසීය.

මහරජ, තේ ඔබ පරපුර තනොතේ. මාතේ කුල පරපුරයි. එයට අයත් සිරිත මම පවත්වනි යි බුදුරදුන් වදාළහ.

අනතුරුව තනොපමාව දහේහි මනා තලස හැසිරිය යුතු බවද දහේහි මනාතලස හැසිතරන තැනැත්තා තම තලොව පර
තලොව සුවතසේ තවතසන බවද වදාරා ඉහත දැක් වූ ගාථාව වදාරා පිය මහරජතුමන් තසෝවාන් ඵල පිහිටුවා නිවන් මඟ
තහළි කළ තසේක. අපද තනොපමාව පින් දහේහි නිරතව පස්පේ, දස අකුසල් දුරලා දාන සීලාදී පින් දහේ තකොට
තමතලොව සහ පරතලොව දිනාතගන සසර දුකින් නිදී තකළවර අමාමහ නිවන් සුව ්ර ාර්ථනා කරමු.

117
 (51) බි මනොවන - බි මනොමදන වවර නැති නැණවතා

තතල්ලඹුර ශ්රී පුෂ්පාරාම විහාරාධිපති

උඩුමලගල ශ්රී යදිච්චවංස
පරිතේණාධිපති
යක්කලමුල්ල ශාසනාරක්ෂහක මණ්ඩලතේ තල්ඛකාධිකාරි, ශාස්ත්රිපති
ෙලල්මල් සරණමජෝති හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ රහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
න මත්න ෙණ්ඩිමතො මහොති
ාවචා බහුභාසති
ම ම් අමේරි අභම ො
ෙණ්ඩිමතො ‘ති ෙවුච්රති ‘

චාරුණිච සුපිටකන්වතුබ් ,
තුන් තලොවක් දේ රසතයන් සනහා වදාළ ශාන්ති
නායක සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින්
තේශනා තකොට වදාළ ධර්මතයන් බිඳක් බුදුසරණ
ධර්මතේශනා තුළින් කියවන්නට සූදානේ වන ඔබ
භාගන වන්තතයක්, වාසනා වන්තතයක්, පුණන
වන්තතයක් යැයි සිතන්න මක්නිසාද? ඔබ අප ලද දුර්
ලභ මනුෂන යත්ම භාවතයන් ඉඩ ලද ලද හැම
තමොතහොතක ම පින් දහේ සිදු කර ගත යුතු තේ. අප ලද
තේ මනුෂන ජීවිතතේ වටිනා බව වචන වලින් කියා නිම
කළ තනොහැකිය. ඒ තරේ වාසනාවන්ත ජීවිතයකි, තේ
ලබා තිතබන්තන. එබැවින් ධර්ම ශ්රුවණය කිරීම , දහේ
තදසීම , ධර්මය සාකච්ඡා කිරීම, සේකායනය , සහ
භාවනාවකට සිත තයදමටම තුළිනුයි නිවන් ලබා ගත
හැකි වනුතේ. එම නිසා ධර්මය තේශනා කිරීම
සාකච්ඡා කිරීම සසර දුකින් අතනිදීමට මතහෝපකාරි
තේ.

තලොව ඇති දසුන් අතුරින් බුදු රුව දැකීම උතුේම දැකීම

තේ. ඇසුතමන් උතුේ ම ඇසුම ධර්මය ඇසීමයි. තලොව
ඇති උතුේ ම ලාභය වනුතේ සේධා සීල තනාග යදි
ධනයන්තගන් යුක්තව ක්රිටයා කිරීමය. උපස්ථාන කිරීේ
අතුරින් උතුේම උපස්ථානය වනුතේ, බුදු පතසේ බුදු මහරහතන් වහන්තසේ තවත උපස්ථාන කිරීමය. අතේ බුදුන්
වහන්තසේ යේ දිසාවකට වඩින්තන්ද ? ඒ වඩිනා මං මාවත් ඉතා පිරිසුදුව බාධක වලින් තතොර තවයි. එයට තහේතුව
තපර පතසේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ නමකතේ ධාතු වචතන තවත තගොස් පිරිසුදු තකොට තකොඩියක් පූජා කිරීතේ
යනිසංස වශතයනි. ශීලතයන් යුක්ත මටම උතුේ තේ. සිහිකිරීතමන් උතුේම සිහිකිරීම බුදු ගුණ දහේ ගුණ , සඝ ගුණ
සිහි කිරීම දිවා රාත්රීන තදක්හි සුවතසේ වාසය කරන්නට සුවතසේ නිදා පිබිතදන්නට තහේතු වන බැවින් තේ උතුේ ගුණ දේ
ඇතිව ක්රිටයා කරන්නට උත්සුක වන්න.

අද ධර්ම තේශනය ධේම පද පාලිතේ ධේමේඨ වර්ගතේ තුන් වන ගාථා රත්නය වන න තතන පණ්ඩිතතො තහොති යන
ගාථා රත්නයයි ඉදිරිපත් කරනු ලැබුතේ. තමම තේශනය භාගනවතුන් වහන්තසේ තේශනා කරනු ලැබුතේ සැවැත්නුවර
තදේරේ තවතහතර්දියි.

118
තබොතහෝ තකොට කථා කිරීතමන් තකතනකු පණ්ඩිතයකු තනොතේ. තක්ෂහනි, අතේරි, අභය පුේගලයා පණ්ඩිතයකු බව
තදසු තසේක. තබොතහෝ තකොට කථා කරන්නා ‘අත්තුක්කංසන ‘ තමා උසස් යැයි තමාම පිරිස මැදට තගොස් කථා
කරයි. පරවේභන අනුන් පහත් තකොට පිරිස මැදට තගොස් අනිකා තහළා දකිනින් කථා කරයි. තමවැනි අය
පණ්ඩිතයන් තනොවන බව අටුවාතවහිද විස්තර කරනු ලබයි. ත්නි යනු අනුන්ට උවදුරු තනොතකොට ක්රිටයා
කරන්නාය.

“අතවරි “ වවර කිරීම දරුණූ දුක්ඛ විපාක තගන තදන බව “තසේරිවාණිජ” ජාතක කථාතවන් මැනවින් තපන්නුේ
කැතර්. අවසානතේ තේවදත්ත අපා ගත මට දුක් විදින්තන් වවර කිරීතේ දුක්ඛ විපාක වශතයනි.

“ඉඳ ඉඳ එච මවමහර
විඳ විඳ දහම් මනහර
සිඳ බිඳ දුක් සසර
අමන් මදේදත් නුදුවේ මමොක් පුර

“ බුදුන් වහන්තසේතේ ඥාති සතහෝදරයා වුවත් තදේරේ තවතහතර් බුදුරදුන් සමග ජීවත් වුවත් අවසානතේ
වවරතයන් ක්රිටයා කිරීම නිසා සසර දුකින් නිතදන්නට තදේදත් තතරුන්ට තනොහැකි විය. “අභතයෝ” අභය ලබා දීම
සතුන්ට තමන්ම තම මේපියන්ට දරුවන්ට අසරණයන්ට සුවතසේ නිදහතසේ වාසය කරන්නට අවස්ථාව සලසා
තදන්නකි. එතමන්ම එය තලොකු පින්කමකි. ගව ඝාතක , සත්ව ඝාතන ස්ථාන බිහිමට ඇත්තත් අභය තනොතදන
නිසාය. එහි දුක් විපාක අප කාටත් විදින්නට සිදු තේ. එම නිසා බියට දුකට කරදරයට පත් අය මුදවා තගන සුවතසේ
වසන්නට අවස්ථාව සලසා දිය යුතු තේ.

සවග භික්ෂූයන්තේ තනොදැහැනි අසංවරය නිසා ජනයාතගන් පවා තදෝෂ දර්ශනයට ලක් විය. භික්ෂුපවක් ක්රිටයා කළ
යුත්තත් ‘අේපසන්නාං වා පසාදාය , පසන්නානං වා හීනතයො භාවාය ‘ යන බුදු වදනට අනුව තනොපැහැදුන අයතේ
පැහැදීම පිණිසත් පැහැදුන අයතේ පැහැදීම වඩාත් දියුණු මටම සඳහාත්ය. එදා චණ්ඩාතශෝකයන් ධර්මාතශෝකයන්
බවට පත් වුතේ සත් අවුරුදු වියැති නිතග්රවෝධ සාමතණ්රයන් වහන්තසේතේ ශාන්ත සුන්දර ගමන් විලාශය දැකීතමනි.
තසේඛියා තුළින් භික්ෂුප ජීවිතතේ ඇවතුේ පැවතුේ සංවරව සකසා ගන්තන් තකතසේදැයි පැහැදිලි කරදී ඇත. ඒ යභාෂය
ලත් අතේ ලාංකික තබෞේධ ජනතාවද තම දරුවන්ටත් තේ අනර්ඝ වටිනාකේ යහාර ගැනීතේ සිට උගන්වනු ලබයි.
උසස් සිරිත් විරිත් තකතනකුතේ ජීවිතය තශෝබාමත් කරනු ලබයි. නිවන් මග පසන් කරනා තුරු අතේ දිවි මැදුර
උතුේ ගුණ දහනින් ශක්තිමත් කර ගත යුතු තේ. ඔබ සැමට උතුේ වු ්රි විධ රත්නතේ යශිර්වාදතයන් තමතලොව
සැපත් නිවන් සැපත් පිණිසම තමම උතුේ දහේ තදසුම පිහිට තේවා.

119
 (52) ගැාලු ලිහන සදහම් මාවත

්ර ංශතේ ්ර ධාන අධිකරණ සංඝ නායක ්ර ංශතේ තේතවනාරාමාධිපති, ශාස්ත්රිපති මුරුංගාගස්යාතේ

ඤාණිස්සර නා හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

අන්තතෝ ජටා බහි ජටා

ජටාය ජටිතා පජා
තං තං තගෝතම පුච්ඡානි
තකෝ ඉමං විජටතේ ජටං
සීතල් පතිේඨාය නතරෝ සපඤ්තඤෝ
චිත්තං පඤ්ඤංච භාවයං
යතාපි නිපතකො භික්ඛු
තසො ඉමං විජටතේ ජටං

කාරුණික පින්වත,

උඳුවේ පුර පසතළොස්වක තපොතහොය දිනය ශ්රී ලාංකික ජනතාවට

ඉතා වැදගත් දිනයක්. සඟනිත් මහ රහත් තමතහණින් වහන්තසේ
ජය ශ්රී මහා තබෝධීන් වහන්තසේ වැඩම කරමටමත්, තමරට ජනතාව
තබොතහෝ කාලයක සිට බලාතපොතරොත්තු වන ශ්රී පාද වන්දනා
සමය ඇරැතඹන තපොතහොය දිනයත් මටම අසිරිමත් තේ.

අපතේ ජීවිතය ඇතුළත පිටත ඇතිවන ගැටලු විසඳිය යුත්තත් තකතසේදැයි බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් විමසූ
පැනයකට තේශනා කර වදාළ පිළිතුරු ගාථාවක් ඉහත මාතෘකා කතළේ.

තේ තලෝකතේ ඇතුළතත් පිටතත් ගැටලු, තමතසේ ගැටලුවලින් පිරි තලෝකයක ඒ ගැටලු, අවුල් විසඳන්තන්
තකතසේදැයි බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් එක්තරා තේවතාතවක් විමසීමක් කළා.

යේකිසි ්ර ඥාවන්ත තකනකු ශීලතයහි පිහිටා සිත වර්ධනය කර ඤාණය දියුණු කළතහොත් ඒ පුේගලයා තේ
ගැටලුවලට විසඳීමක් කරන බවයි ඉහත ගාථාතවන් පැහැදිලි වන්තන්.

සීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ්රි විධ ශික්ෂහාව තුළින් යේ තකනකුට විමුක්තියක්, නැතතහොත් ඇතුළත ගැටලු පිටත ගැටලු
යන තද යකාර ගැටලු විසඳා ගැනීමට මාවතක් තලස එම ්රි ශික්ෂහාව සඳහන් කර තිතබනව.

අතේ චිත්ත සන්තානවලට ඇතිවන ගැටලු පිළිබඳ ඔබ තමොතහොතක් සිතා බලන්න. සිත තුළ ඇති වන බලතේග නිසා
වතරක සිතතහි අභනන්තරතයහි සැඟමට ඇති සිතිවිලිත් ඉස්මතු වන අවස්ථා තිතබනවා. සිත තුළ යටපත් මට තිතබන
තකතලස් පිළිබඳ තත්ත්වය එයින් පැහැදිලි වනවා. ඒ අනුසය අවස්ථාවයි. පරිවුේඨාන කියන අවස්ථාතවන් සිතිවිලි
නැගී සිටින අවස්ථාව තපන්නුේ කළා. එය තවදුරටත් ඉස්මතු මට වචනතයන් තහෝ තේවා ශරීරතයන් තහෝ තේවා
ක්රිටයාත්මක මටතේ අවස්ථාව මටථික්රිම අවස්ථාවයි. එතසේනේ ඒ අවස්ථා තුන මර්දනය කිරීමයි. නිවනට මාවත
වශතයන් සඳහන් වන්තන්.

පංච දුශ්චරිත සිල්වත් තැනැත්තාතගන් සිදු වන්තන් නෑ. ඒ තැනැත්තාට සීලය තුළින් සංවරයක් ඇති වනවා. එය
සීලතයන් සිදු වන්නක්. සමාධිතයන් සිදු වන්තන් සිත තුළ සැඟ මට ඇති ක්තල්ශ ධර්ම නැඟී සිටින අවස්ථාතවහිදී එය
එතසේ නැගී සිටීමට අවස්ථාව තනොදී මර්දනය කිරීමයි. සිතතහි අභනන්තරතයහි නිදාතගන සිටින, සැඟමට සිටින සියලු
ක්තල්ශ ධර්ම ඉවත් කිරීමයි ්ර ඥාතවන් සිදු වන්තන්.

උදාහරණයක් තලස බලන්න. ඔබ අටසිල් සමාදන් වූ දවසක අවස්ථාවක ඔතව සිත තුළට වවරය, තකෝපය,
ේතේශය ඇති තනොවන්න පුළුවන්.

120
එතහත් එම ක්තල්ශ ධර්ම ඉස්මතු වන යකාරතේ සිේධියක් යේ තැනැත්තකු පැනිණ සිේධ කළතහොත්, එතතක් සිත
තුළ සැඟ මට සිටි ක්තල්ශයන් එකවරම නැගී සිටිනවා. ඒ අවස්ථාව දුරුකිරීමයි ්ර ඥාතවන් සිදු කරන්තන.

නින් ඔබට පැහැදිලි වනවා ඇති, සිතතහි ඇතුළත නැතිනේ අභනන්තරතයහි සිතිවිලි සැඟ මට තිතබන යකාරය. එම
ක්තල්ශයන් තහවත් පාපී සිතිවිලි නැගී සිටින්තන් යේ අරමුණක් සිත තුළට පැනිණි විට පමණයි.

මාර්ග ඵල ලැබීතමන් තකනකුතේ සිතතහි ඇතිවන ඒ පාපී සිතිවිලි ඉවත් වනවා. නිවන තහවත් සිවුසස් දහම
දැකීතමන් ඒ සියලු ක්තල්ශයන් ඉවත් කැතරනවා. තසෝවාන් සකෘදාගානි, අනාගානි අර්හත් යන සතර මාර්ගය තුළින්
එතමන්ම තසෝවාන් සකෘදාගාමී අනාගාමී අර්හත් යන සතර ඵල තුළින් සැනසීමක් උදාකර ගන්නවා. එතතක් අතේ
සිත තුළ තේ ක්තල්ශ ධර්මයන් තැන්පත් මට තිතබනවා.

ඒ නිසා අතේ සිතතහි ඇතුළත පිටත ඇතිවන ගැටලු විසඳීම සඳහා සීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ්රි ශික්ෂහාව උපතයෝගී කර
ගැනීතමන්, අපතේ සිත තුළ රැඳී පවතින තකතලස් තහවත් ක්තල්ශයන් ඉවත් කරන්නට ්ර ඥාතවන් හැකියාව
ලැතබනවා. සිතතහි වරින් වර නැඟී සිටින පාපී සිතිවිලි මර්දනය කිරීමට සමාධිතයන් අවස්ථාව ලැතබනවා.

කතයන් හා වචනතයන් සිදු වන පාපී සිතිවිලි සීලතයන් යටපත් කිරීමට අවස්ථාව ලැතබනවා.

තේ අනුව තපතනනවා සීල, සමාධි, ්ර ඥා යන ්රි විධ ශික්ෂහාව තුළින් සිතතහි බාහිර සහ අභනන්තරව හට ගන්නා සියලු
පාපී සිතිවිලි යටපත් කිරීමට ශක්තිය හා හැකියාව ලැතබන බව. ඒ වටිනා මාවත ඔස්තසේ ගමන් කිරීමට, නිතර නිතර
උත්සාහ කිරීම තබෞේධයා සතු වගකීමක් බව තමතනහි කරන්න. සිතට කවර කරදර බාධක ගැටලු අවුල් ඇති වූවද
සිතතහි නිරවුල් බව ඇති කර ගැනීමට, නිරවුල් මනසක් තගොඩනඟා ගැනීමට සේබුදු දහම තුළින් ලැතබන මග
තපන්මටම සුළු පටු තනොතේ.

එබැවින් මානසික අස්වැසිල්ලක් සැනසීමක් තසොයා භව කතතර් සැරිසරන හැමට තුනුරුවතන් බලතයන් සදා
සැනසීම ලැතවවා.

121
 (53) චල් ෙවතින සැබෑ දියුණුවචා මනොවරදින මාවත

මහනුවර, අස්ගිරි විජයසුන්දරාරාමතේ

ශාස්ත්රිතේදී,
අමුණුපුර පිටක රතන හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

සුවිජාමනෝ භවං මහෝති

සුවිජාමනෝ ෙරාභමවෝ
ධම්ම චාමමෝ භවං මහෝති
ධම්ම මදස්සී ෙරාභමවෝ

පින්වත්නි,

සනරාමර තලෝක සිවංකර අප සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ සැවැත්නුවර තේතවනාරාමතයහි වැඩ වසන කළ
එක් රා්රි යක තේවතාතවක් පැනිණ, පුේගලයකු පිරිහීනතේ තදොරටු තමොනවාදැයි ඇසූ ්ර ශ්නයකට පිළිතුරු වශතයන්
පරාභව පිරිහීනමට තහේතුවන තමම ගාථාධර්මය තේශනා කළතසේක.

දියුණුවන්නා තමන්ම පිරිතහන්නා ද ඉතා පහසුතවන් දැනගත හැකි බව

තකනකුතේ චිත්තන ධාරා ්ර සාරණතයන් තපන්නුේ තකතර්. එම
පරිහාණි තදොරටුවල මූලය වශතයන් දියුණු වන්නා දහමට හා
දැහැනියාට රුචිවන අතර පිරිතහන්නා අදහමට තමන්ම අධාර්නිකයාට
රුචිකරණ බව තමම ්ර ථම ගාථාතවන් ්ර කාශනය තේ.

දියුණුව යනු නැති තදයක් ඇති කර ගැනීම හා ඇතිතේ වැඩි කර

ගැනීමත් ය. තභෞතික වශතයන් තමන්ම යධනාත්නික ගුණදේ වශතයන්
එතසේ වර්ධනය කරගත හැකි ය.

පුේගලයකුට තම රුචිය අනුව තභෞතික සේපත් තහෝ කුසල් තහෝ

වර්ධනය කරගත හැකි ය. එතහත් මානව ධර්මය අනුව නේ කුසල්
වර්ධනය කරගැනීමත් එමඟින් තභෞතික සේපත් අවශන ්ර මාණය අනුව
වර්ධනය කරගැනීමත් ශිෂ්ඨ සමාජය වශතයන් සේමත තේ.

එය පුේගලයාතගන් සමාජයට වන උපරිම තසේවාවයි. උදාර මානුණක

හැඟීේ පුේගලාන්තරව ක්රිටයාත්මක කිරීමට නේ අප බුදුරජාණන්
වහන්තසේ විසින් තපන්වා වදාළ පිරිහීනතේ තදොරටු දැනතගන හැකිතරේ
දුරට ජීවිතතයන් එය බැහැර කළ යුතු තේ.

එතමන්ම තමහි නිනිසා ධාර්නිකමටම නිනිසාතේ යුතුකමක් නිස යගතමන්

නීතිතයන්, දර්ශණතයන්, විදනාතවන් තකතරන සේත්ර ේෂණයක්
තනොතේ. කුමන ඉගැන්මටමකින් තහෝ නිනිස් චින්තනය සමාජයට අනමන
තේ නේ එය සපුරා අධර්මයක් වන අතර ශිෂ්ඨ සමාජය විසින් එය
්ර තිතක්ෂහේප කරනු ලැතව.

කුශලා’කුශල කර්මයන්තේ ්ර තිවිපාකයන්ට සාතේක්ෂහව ධර්මා’ ධර්මය විනිශ්චය කිරීම විනා මනුතලොතේ ්ර තනක්ෂහ
තනොව තේවූමත යශ්චර්යකින් සිදුවන තදයක් තලස තීරණය තකොට බුේධියට සීමා පැනමටමක් බුදුදහතේ කිසිම
තැනක සඳහන් තනොතේ.

122
සත් ධර්මය රුචිතනොකරන අසත්පුරුෂයන්; අසත් ධර්මයට හා එවන් පුේගලයන්ටම කැමැතිමටම හා සත් ධර්මයට හා
සත් පුරුෂයන්ට ේතේෂ කිරීම තලෝකතේ ඇති ්ර ධානතම ගැටලුවයි. සත් අසත් භාවය නිසග බුේධිතයන් හඳුනාගත්
නිනිසාතේ උදාර චින්තනය හා ක්රිටයාකාරීත්වය, දියුණුතේ උපරිම තලයට පියවර තැබීමට පදනමකි.

බ්ද්දාසීලී සභාසීලී
අනුට්ඨා තාර ම ෝ නමරෝ
අලමසෝ මචෝධ ෙඤ්ඤාමනෝ
තං ෙරාභවමතෝ මු ං

ම ෝ මාතරංවා පිටකතරංවා
ජිණ්ණචං ගත ම ොබ්බනං
ෙහුසන්මතෝ නභරති
තං ෙරාභවමතෝ මු ං

පුේගතයකුතේ උසස් ක්රිටයාකාරීත්වය අරීයය වන්නට උපන් පරිසරය ්ර ධානවශතයන් බලපාන බව මානව සමාජ
විදනාව අනුව තීරණය කළ හැකි වූවද එයද තවනස් කිරීතේ ශක්තියක් නිනිසාට ඇත.

චින්තනතේ අක්රිටය භාවය, අනවශන සමාජ යශ්රුය තක්රිෝධය යන බාල සිතිවිලි පැනිතණන්තන් සන්තානතේ උදාර
හැඟීේ පිළිබඳ රික්තයක් ඇතිවූවිට ය. තේ නිසා පුස්ගලයා පිරිහීනමට පත්මටම ස්වාභාවික ය. පුේගලාන්තර
සේබන්ධතේ දී තදමවුපිය, ගුරුවර ශ්රුමණ බ්රාාහ්මණාදීන් පිළිබඳ ්ර තිචාරයද සේභාවතයන් උදාරත්වයට පැනිණීම
සඳහා කුඩා කළ පටන් පරිචිත අභනාසයක් තිබිය යුතු තේ. යගනික ජාතික සිරිත් විරිත් වලින් නමනශීලීවන
තැනැත්තාතේ යකල්ප ්ර සන්න නිසා දානය පරාර්ථ තසේවය වැනි තශ්රුේෂ්ඨ ක්රිටයාවලින් ජීවිතය අර්ථවත් වන්තන් ය.
යත්මාර්ථකාමී පුේගලයාතේ අසත්භාවය නිසා ධනය, ජාති, කුල, තගෝත්රි යන සංකල්ප ජාලය තුළම පල්මට විනාශ
වන්තන් ය. පරාභව සූත්රිතේ දක්නට ඇති පරිහානි තදොරටු විවෘත කරගන්තන් එම පුේගලයා විසින්ම ය.

ඉත්ථි ධුත්මතෝ සුරා ධුත්මතෝ

අක් ධුත්මතෝ ර ම ෝ නමරෝ
ලද්ධං ලද්ධං විනාමසේති
තං ෙරාභවමතෝ මු ං

මසේහි දාමර්හි සන්තුට්මඨෝ

මේසි ාසු ෙදිස්සති
දිස්සති ෙරදාමර්සු
තං ෙරාභවමතෝ මු ං

නීතිය මගින් නිනිස් චින්තනයට සීමා පැනවිය තනොහැකිවූවද සමාජ අවනතියට තහේතුවන පු

123
 (54) අවිදු අඳුර දුරලමු

කැලණිය වනවාසල පුරාණ විහාරවාසී

තකොටවාතේ සුසීල හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

“මචොනුහාමසො කිමාමනන්ද්රම – බ්ච්රං ෙජ්ජලිමත සති අන්ධචාමරන ඕනද්ධා - ෙ පෙං න ගමවස්සථ”

සැදැහැවතුනි,

ධර්මානුශාසනාව සඳහා ඉහතින් දැක් වූ ගාථාව ධේම පදතේ ජරා

වේගතේ පළමු ගාථාවයි. එහි අදහස නේ, “කුමන හිනාවක්ද?, කුමන
යනන්දයක් ද? අන්ධකාරතයන් වැසීතගන නිරතුරුව දැතවනව, කිම
යතලෝකයක් තනොතසොයන්තන? යන්නයි.

පින්වත අප සසර දුකට පත්ව ඇති බැවින් බුදු සසුන පරිහරණය කළ

යුත්තත් සසරින් නිදීම සඳහා ය.

තථාගතයන් වහන්තසේ නමක් තලොව පහළවන්තන් සියලු සතුනට

යහපත පිණිසය. එය ජන තකොටසකට සංස්කෘතියකට පමණක් අයත්
වූවක් තනොතේ. වත්මතන් තබෞේධ ්ර තබෝධය යැයි අප කථා කරන්තන්
සාතටෝපතයන් යුත් විච්චූරණ තගොඩකටය. ඒවා මගින් තබෞේධකම රැක
ගැනීමට අදහස වුව සසර දුකට පිළියමක් තනොදැන අප අපතේ බුේධිය
තහවත් අවතබෝධය හරහා තබෞේධ මට සිටිමුද? සසර දුකට පිළියමක්
තනොතසොයන ගිහි පැවිදි කවුරුන් වුව තබෞේධ විය තනොහැකි ය. සසර
බිය තනොදැක සසරින් එතතරමටමක් තනොතේ. සසර බිය දැක සසරින්
එතතර මටමට උත්සාහ දරන ගිහි පැවිදි පිරිස තබෞේධ යන නාමයට
සුදුස්තසෝ තවති.

“අනමතතගගායං භික්ඛතව සංසාතරො පුවබාතකොටි න පඤ්ඤායති....”මහතණනි, අනවරාග්රව වූ සසතරහි යරේභයක්

අවසානයක් පැනවිය තනොහැක. අප තේ සසතර්දී තම මව පියා යදී නෑයන් මළ තශෝකතයන් හැඬු කඳුළු සතර මහා
සාගරයටත් වැඩිය. මවුපියන් දරුවන් මළ තශෝකතයන් හැඬූ කඳුළු ද එතලසමය. එක් සංවෘත විවෘත කල්පයක් තුළ
ගවයන් එළුවන් බැටලුවන් ඌරන් යදී සතතකුව ඉපිද මස් ලෑල්ල උඩදී තගල සිඳිේදී අපතේ සිරුතරන් ගලා ගිය තල්
සතර මහා සාගරතේ ජලය පරයයි.

එතසේම තමම කල්පයක් තුළ ශරීර දරන සත්වතයකුව තේ තපොතළොවට තහළන ලද ඇටකටුවල ්ර මාණය තේපුල්ල
පර්වතයටත් වැඩි ය.

අප මගතතොටදී විරූපී අතයකු දුටුවිට දී වුවද කල්පනා කළ යුත්තත් මාද තමවැනිව තකොපමණ කාලයක් සසතරහි
දුක්විඳින්නට ඇත්දැයි යන්නය. අප තකොතරේ කාලයක් සසතරහි අන්ත අසරණ තත්ත්වතයන් ඇවිදින්නට ඇත්ද?
තයොදුනක් උස, පළල ඇති තකොටුවක අබ පුරවා වසර සියයක් ගිය තැන එක් අබ ඇටයක් ඉන් ඉවත් කරනු ලැතබයි.
එතලස කාලයක් ගතවන විට තකොටුතවහි අබ අවසන් වූවද අප සසතරහි ඉපදුන වාර අවසන් මට තනොමැත. අප
තකොතරේ යුද ගිනි වලට මැදිවන්නට ඇත්ද? පරපන නැසූ වරදට, තසොරකේ කළ වරදට, පරදාර පරපුරුෂ තසේවනය
කළ වරදට, තබොරුකී වරදට, රහතමර පානය කළ වරදට කීවතාවක් කසපහර කන්නට ඇත්ද? තම පමණ
දුක්විඳිනින් සසතරහි ඇවිද ය අප පුණන මහිමයකට මනුෂන ජීවිතයක් ලැබුතවමු.

මහතණනි, මනාව රත්කරන ලද යකඩ ලවරකින් ඇස පිරිමැදීම යහපති.

124
ඇසින් දක්නා රූපයට ඇලීතමන් තහෝ ගැටීතමන් ඒ පිළිබඳ නිනිත්තාස්වාදතයහි තයදී කර්ම විඤ්ඤාණය බිහි මට ඇති
තමොතහොතක කළුරිය කරන්තන් නේ නිරයට තහෝ තිරිසන් තයෝනියට තේ.

ඉන්ද්රිවය මගින් ගන්නා අරමුණු වලට ඇලී සිට නියතගොස් අපාගත වනවාට වඩා රත්කරන ලද යකඩ ලවරකින් ඉන්ද්රිවය
ස්පර්ශ කිරීම වඩාත් යහපත් බවයි ඉන් පැහැදිලි වනුතේ. කරුණු තමතසේ තිබියදී,

තකොනුහාතසො - කුමන සිනාවක්ද

කිමාතනන්ද්රත – කිනේ යනන්දයක්ද
නිචචං පජජලිතතසතී – නිරතුරු ගිනිතගන දැතේ.

අප සිටින්තන් ගිනියේ වූ තලෝකයකය. එහි සිට තකොතරේ පීේතිවූවද එය තාවකාලිකය. සෑම විටම සතුටු සිතින් සිටිය
හැක්තක් සසර බිය ඉක්මවූ විට ය.

තථාගත සේබුේධ තේශනාවට අනුව සසර බිය ඇත්තා විසින් ශීල, සමාධි, ්ර ඥා වැඩීම කළ යුතු ය. ්රි විධ
ශික්ෂහාවන්තගන් හික්මීම ලබන අය සසර බිය ඉක්මවූ පිරිසයි. තමම ්රි විධ ශික්ෂහාව ක්රිටයාත්මක කරන්තන් තකතසේදැයි
යතමකුට පැනයක් තිබිය හැකි ය. තලෝකයා කටයුතු කරන්තන් ඉන්ද්රිවය අරමුණු වලින් සියල්ල සිදුතේය යන
අදහසිනි. කයම මූලික පරමාර්ථය තකොට විසීම නිසා දහේ මගක් වඩා ගැනීම අපහසු තදයක් තලස සමාජයට ඒත්තු
ගැන්මට ඇත.

මවුකුස තුළ හටගත් කළලතේ ඇති ඇස, යදී ඉඳුරන් ක්රිටයාත්මක මටමට ඊට බැසගන්නා විඤ්ඤාණය මගින් මනතසේ
උපදනා චිත්තතේග අපව පාලනය කරන බව තත්රුේ ගත යුතු ය. කය අප පිළිබඳව අතිතර්ක සාධකයයි. සියලු
ධර්මයන්ට මනස තපරටුතේ, මනසම තශ්රුේෂ්ඨ තේ. සත්වයා පිළිබඳ විතශේෂ සාධකය මනසයි. සතර මහා ධාතූන්තේ
අතිශය සියුේ අවස්ථාව මනසයි. කායිකව ක්රිටයාත්මකව වන ඉන්ද්රිවය මගින් ගන්නා අරමුණු භුක්ති විඳින්තන්
මනසයි.එතහයින් සසර ගැටලුවට විසඳුම තසවිය යුත්තත් කායිකව තනොව මානසිකවයි.

ශීල, සමාධි, ්ර ඥා ක්රිටයාත්මක වන්තන් මනතසේ ්ර බලත්වය මතය. පභස්සරනිදං භික්ඛතව චිත්තං.. “මහතණනි සිත
්ර භාස්වරය. එය බාහිරින් පැනිතණන තකතලස් නිසා කිලිටි තේ. සත්වයාතේ මනින්ද්රිවය පිරිසුදු ය. එතහත් ඉන්ද්රිවය
අරමුණු ලබේදී එය අපිරිසුදු තවයි. ඉන්ද්රිවය අරමුණු නේ මනාප අමනාපයි. තේ මනාප අමනාප මගින් අපතේ චිත්තය
විකෘති තේ. මනාප අමනාපයන්ට ඇලී සිටින විට අකුසල් සිදුතේ. එම අකුසල් වලින් සසර දීර්ඝමටම වැලැක්මටමට
නේ සිත සමාධිමත් කළ යුතු ය. සමාධි යනු පංච කාම අරමුණු වලින් නිදී සිතත් ඇතිවන එකඟ බවයි. බුේධ
තේශනාවට අනුව සිත සංසුන් කරගන්තන් තකතසේද? දුෂ්කර ක්රිටයා සමය තුළ විවිධ ක්රිම අනුගමනය කළ
තබෝසතාණන් වහන්තසේට තවනත් මගක් අවතබෝධය පිණිස නැේදැයි සිහි කරන විට පියාතේ වේ මඟුල් උතළල දා
සිහිල් දඹ රුක් තසවතන් කාමයන්තගන් අකුසලයන්තගන් තවන්ව විතක්ක විචාර සහිතව විතේකතයන් උපන්
පීේතිතයන් හා සුවතයන් යුතුව පළමු දැහැනට එළඹ විසුතේ තවනියි. සිහි කතළනි. තමයම අවතබෝධයට මඟ යැයි සිත්
විය. වරක් තදවරක් වඩේදී අවතබෝධයට මඟ යැයි ක්රිමානුලවල දැනගැනීමක් විය.

තමහි කියැතවන තත්ත්වය යනාපාන සතිතයන් යරේභ මට ඉදිරියට විකාශය වන්නකි. භාවනා අරමුණින් වාඩිමට
නහය අග, උඩුතතොල ්ර තේශතේ සිහිය පිහිටුවා හුස්ම රැල්ල ඉහළට ඇදී යන අයුරුත් පහළට ඇදී එන අයුරුත්
සිහිතයන් විනාඩි 5 – 10 අතර කාලයක් බලා සිටින විට තකතමන් තකතමන් හුස්ම රැල්ල සියුේමට තනොදැනී යන
තත්ත්වයට පත්තේ. සිතතහි විසිතරන බවද අඩු මට ඇත. තමම අවස්ථාතේදී ඇතිවන පැහැපත් බව සමග අප
යනාපාන සති සමාධියට පත්ව ඇත. එහිම සිට සමාධි සිත ්ර ථම ධනානයට සමවදීවායැයි තතවරක් අධිෂ්ඨාන
තකොට හුස්ම පිළිබඳව සිහිතයන් සිටින විට කේමුල් තදපස උඩුතතොල ්ර තේශය තතරපනින් මනින්ද්රිවය උඩු අතට
නැගීවිත් උඩුතතොල මත හරහට සිටියි. තමතැන ්ර ථම ධනානය යැයි හඳුනාගැනීම තේ. තමතලස මනින්ද්රිවය
නැතගන්තන් අප පංච කාම අරමුණු වලින් ඉවත්ව හුස්මට සිහිය තයදූ නිසා ය. තමහිදී පීේතිය, සුවය සියුේ ව දැනීම
සිදුතේ. තමහිම සිට තදවන ධනානයට අධිෂ්ඨාන කිරීතමන් සමාධි සිත උඩු අතට නැතගනින් ඇහි බැම දක්වා පැනිණ
එතැන තදවන ධනානය යැයි හඳුන්වාතදයි.

තමහිදී සමාධි ස්වභාවය තීව්රැ තවනින් පීේතිය හා සුවය දැතනයි. නැවත තතවන ධනානයට අධිෂ්ඨාන කිරීතමන්
මනින්ද්රිවය නළල් තළය දක්වා ඇදී විත් තතවන ධනානය පැහැදිළි කරතදනු ඇත. තමහිදී පීේතිය ඉවත් මට සුවයට සිත
තයොමුමටම සිදුතේ. නැවතත් සිවුතවනි ධනානයට අධිෂ්ඨාන කළවිට මනින්ද්රිවය හිතසන් උඩට නැගී යයි. සුව දුක් නැති
උතේක්ෂහා මනසක් අත්විඳිය හැක්තක් තමහිදීය.

125
තමම සෑම ධනාන තළයකම විනාඩි 10 – 15 ත් අතර කාලයක් රැඳීම ්ර මාණවත්ය. අවසානතේ සමාධිය ‘බසීවා’යි
තමතනහි කරනින් පිළිතවළින් සමාධිතයන් බැසිය යුතු ය. ධනාන යනු අපට කළ තනොහැක්කක් තනොතේ.තමම
සුවයට බිය තනොවිය යුතුය,යන්න බුදුවදනයි.

තමම සමාධි තත්ත්වය දියුණු කරගත් තැනැත්තා තුළ ශ්රුේධා, විරිය, සති, සමාධි, ්ර ඥා යන පංච බලතයෝ වැතඩති.
තමොහු ශ්රුේධානුසාරී තැනැත්තා ය. ශ්රුේධානුසාරී ධේමානුසාරී පුේගලතයෝ නිවනට මුහුණලා සිටින්තනෝ ය. තේ මගින්
විදර්ශනා සමාධියක් උදාකර ගත හැකි ය. ්ර ථම වරට විදර්ශනා සමාධියක් උදාකරගත් තැනැත්තා දුගති බිය
ඉක්මවූතවක් වන්තන් ය.

තගොවිතයකුතේ තවසක් මවාගත් මාරයා බුදුරදුන් ඉදිරිපිට තපනී සිට තමාතේ ගවයින් දැක්කා දැයි ්ර ශ්න කරයි.
මාරයා හඳුනාගත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ පාපී මාරය නුඹට ගවයින්තගන් කුමන පලක්දැයි විමසූහ. ශ්රුමණය ඇස
මතේ ය. රූපයද මතේ ය. චක්ඛුසේපස්සය හා චක්ඛුවිඤ්ඤාණයද මතේ ය. තේ යකාරයට මාරයා කියනුතේ ඉන්ද්රිවය
හයත් අරමුණු හයත් ඔහුතේ බවයි. ශ්රුමණය තකොහි තගොසින් මාතගන් නිදීමක් වන්තන් ද? මහතණනි, ඇසින් දැක
මනවඩන පිේය ස්වභාව ඇති ඇලුේ කරන රූපතයෝ ඇත. භික්ෂුපව එය පිළිගනියි. ගුණ කියයි. ගැලී සිටියි. මහතණනි,
තේ මහණ තතතේ මරු වසන තැනට ගිතේ, මරු වසඟයට ගිතේ, මාරයාතේ මළපුඩුවට ගිතේයැයි කියනු ලැතව. ඔහු
මාර බන්ධනතයන් බැදුතන් මාරයාට කැමති යමක් කරන්නට හැකිවන්තන් ය.

තමම මාර වසගයට තලෝවැසි සියල්තලෝම හසුමට සිටිති. ඉන් නිදීම සඳහා ඇරයුමකි මාතෘකාතවන් පැහැදිළි වනුතේ.
අවිදනාදී නීවරණයන්තගන් අප වැසී සිටින විට ඇස, කන, නාසය, දිව, ශරීරය, මනස නිරතුරු ගිනිතගන දැතවන බව
අපට තනොතපතනයි. මහතණනි, සියල්ල ඇවිල ගන්නා ලදී, මහතණනි, ඇස ඇවිල ගන්නා ලදී, රූපයද ඇවිල
ගන්නා ලදී, චක්ඛු විඤ්ඤාණයද ඇවිල ගන්නා ලදී. (මනාප අමනාපතයන්) කන, නාසය, දිව, ශරීරය, මනස
සියල්ල ඇවිල ගන්නා ලදී. තමතලස මරු වසඟයට පත්ව සිටිේදී, කුමන හිනාවක්ද?

කුමන යනන්දයක්ද
නිරතුරු ගිනිතගන දැතවයි
අන්ධකාරතයන් වැසීතගන
කිම පහනක් තනොගන්තන්
(අවිදනාතවන් තවන් තනොවන්තන්)

තතරුවන් සරණයි.

126
 (55) ෙරස්ෙරතා නැති බඹසර ප්රමතිෙදාව

තබෞේධ හා පාලි විශ්ව විදනාලතේ මතහෝපාධනය

තකොළඹ තකොටුව ශ්රී සේබුේධාතලෝක විහාරාධිපති යචාර්ය
ඉත්තමදමලිමේ ඉන්දසර හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ

අරහමතෝ
සම්මා සම්බුද්ධස්ස
“මදමසථ භික් මව ධම්මං
ආදි චලොණං
මමඣ චලොාණං
ෙරිම ො සාන චලොාණං
සාත්ථං සබොඥජනං
මචවල ෙරිපුණ්ණං
ෙරිසුද්ධං බ්රහ්මරරි ං
ෙචාමසථ”

ශ්රුේධා සේපන්න පින්වතුනි,

අද ඉල් පුර පසතළොස්වක තපොතහොය දිනයයි. අද දිනය

සේබුේධ ශාසන ඉතිහාසතේ වැදගත් කරුණු කීපයක්
තහේතුතවන් තසෝභමාන වනව.මා මුලින් සඳහන් කළ
මාතෘකා පාඨය එදා බුදුරජාණන් වහන්තසේ පළමු වස්
එළඹීතමන් අනතුරුව මහා පවාරණතයන් පවාරණය මට
තම ශ්රුාවක සංඝරත්නයට අවවාද කළ පාඨයයි. එහි
බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ධර්මතේ ස්වභාවය කුමක්ද
කියා පැහැදිලි තවනව. උන් වහන්තසේතේ ධර්මය නිවන
කරා තයොමු වූ වැඩ පිළිතවලක්, විමුක්තිය කරා ගමන්
කිරීමට අනුගමනය කළ යුතු ක්රිටයා පේධතියක්. තමම
ක්රිටයා පේධතිතේ ස්වභාවය තමයි මුල මැද අග යන තුන්
කල්හි එකිතනක ගැලපීමකින් අනුයුක්ත මටම, එතසේ
තනොගැලතේ නේ බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ධර්මය
තලස සැළකිය තනොහැකි ය. තමම වැඩ පිළිතවළ විවිධ
නාමයන්තගන් තපළ දහතමහි විවිධ ස්ථානවල සඳහන්
තේ. එවැනි එක් අවස්ථාවකි සියලු බුදුවරයන්
වහන්තසේලාතේ අවවාදය තලස සඳහන් වන අවස්ථාව. එනේ

“සබ්බ ො ෙස්ස අචරණං

කුසලස්ස උෙසම්ෙදා
සචිත්ත ෙරිම ෝදෙනං
ඒතං බුද්ධානසාසනං”

තමහිදී “සවබපාපස්ස අකරණං” යනු සියලු පාපයන්තගන් වැළකීමයි. පේ තනොකිරීමයි. සියලු පාපයන් යනු දස
අකුසල කර්ම පාථතයෝයි. දස අකුසල කර්ම පථයන්තගන් වැළතකනවා යනු යේ පුේගලතයකු සිත කය වචනය
සංවර කර ගැනීමයි. අප අකුසල් තහවත් පාප ධර්මයන් තකතරනුතේ කය, වචනය තහෝ මනස උපතයෝගී
කරතගනයි. යේකිසි මාධනයක් තහවත් කය වචනය තහෝ මනස සංවර කර ගන්නා යනු ඒවා මුල් කරතගන සිදු
කරනු ලබන අකුසල දහනින් වැළකීමයි. තමය සීලයයි. සීල සංවරය අප වැඩ පිළිතවතළේ පදනමයි. විශුේධි මාර්ගතේ
ද සඳහන් වනුතේ

127
“සීමල් ෙතිට්ඨා
නමරෝ සෙමඤේඤී
චිත්තං ෙඤ්ඤංර භාව ං
ආතාපිටක බ්ෙමචො භික්ඛු
මසෝ ඉමං විජාමේ ජාං”

්ර ඥාවන්ත පුේගලයා සීලතේ පිහිටා සිතත් ඒකාග්රවතාව ඇති තකොට ්ර ඥාව දියුණු කරයි. තහවත් විමුක්තිය ලබයි.
තමහිදී සීලතේ පිහිටීම යනු යයති සංවරතයහි පිහිටීමයි. තුන්තදොර සංවර කර ගැනීමයි. තුන් තදොරින් සිදුවන
අකුසලයන්තගන් වැළකීමයි. තමයම යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගතේ දී සේමා වාචා, සේමා කේමන්ත, සේමා යජීව
යනුතවන් ඇතුළත් කර ඇත. එබැවින් නිවන් මතඟහි පළමු පියවර සියලු පතවන් වැලකී සීලය වැඩීමයි.

සීලය වැඩීම මනතසේ ඒකාග්රවතාවට පදනම තේ. පාපතේ ගැලුන, සැතලන මනසට එකඟතාවක් ඇති තනොතේ.
එකඟතාව ඇති කර ගැනීමට පහසුවනුතේ පාපතයන් තනොකිළිටි සිතටයි. තනොකිලිටි සිත තනොසැතල්.කිසිවකට
බියවන්තන් නැත. එබඳු සිත එඩිතරය. එබඳු සිත එක අරමුණක තනොසැ ශ තබා ගත හැකි ය. එහි ඇති තතු, යථා තතු
අවතබෝධ කර ගත හැකි ය. එම තත්ත්වය ‘කුසලස්ස උපසේපදායි. කුසලය දියුණු කිරීම යනු සිතත් එකඟකනින්
තහොඳ සිතිවිලි දියුණු කිරීමයි. විසිරුණු සිතකට යහපත් සිතිවිලි පහළවනුතේ සිත සංවර වූ තරමටයි. සංවර වූ සිතට
ශ්රුේධාව ද පදනේ කරතගන පාපී සිතිවිලි වලින් තතොර යහපත් සිතිවිලි එකිතනක පහළතවනින් තලෝකය සමග
ගැටුේකාරී තරගකාරී සබඳතාව අඩුතවනින් සහනසීලි මුදුගුණ සබඳතා තගොඩනැතගයි. සිත සමාධිගත කිරීම තමහි
තදවන පියවර තේ. අරි අටඟි මතගහි සේමා වායාම, සේමා සති, සේමා සමාධි යන අංග තුතනන් තමම පියවර
සමන්විත තේ. විශුේධි මාර්ගතේ දී සමාධිය ඇති කර ගැනීමට අවශන කරන උපාය මාර්ගයන් ඉතා පැහැදිලිව දක්වා
ඇත. එයට ඇති බාධාවන් තමොනවාද? සුදුසු ස්ථාන කවතර්ද? ඒ ඒ පුේගල චරිතවලට ගැලතපන අරමුණු තමොනවාද
යන්න සවිස්තරව දක්වා ඇත. සුදුසු පරිසරයක සුදුසු අරමුණක් ඔස්තසේ ගුරූපතේශ සහිතව තයෝගාවචරතයකුට තම
සිත සමාධිගත කර ගත හැකි ය. සමාධිගත වූ සිතට යථා ස්වභාවය වැටතහේ.

යථා ස්වභාවය යනු සංස්කාර තලෝකතේ සංස්කාර ධර්මයන්තේ යථා ස්වරූපය දැන ගැනීමයි. අවතබෝධ කර
ගැනීමයි.

“ අබ්ච්රා වත සං ාරා
උප්ොද ව ධම්මිමනො
උප්ෙජිත්වා බ්රුජ්ක්ධන්ති
මත්සං වූෙ සමමෝ සුම ෝ”

සංස්කාර ධර්මයන් ඒකාන්තතයන් අනිතන තවයි. ස්ථිරව පවත්නා ස්වරූපයක් දක්නට තනොලැතව. ඒවා ඉපිද
විනාශයට යාම ස්වභාවයයි. සියලු සංකත ධර්මයන් අනිතනය, දුක්ඛනය, අනාන්මය යන ස්වභාවය එකඟ වූ සිතකට
අවතබෝධ කර ගත හැකි ය. එම ස්වභාවය අවතබෝධ කර ගන්තන් නේ පුේගලයා තමම සංස්කාර තලෝකය සමග
තිතබන සබඳතා බිඳ දමයි. විනාශ කරයි. එවිට ඔහුට සැනසුමක් ලැතව. අපි මමය මාතේ ය යන හැඟීතමන්,
බැඳීතමන් විවිධ සංස්කාර රාමු තගොඩනගාගනිනින් ඇලීේ බැඳීේ ඇති කර ගනිමු. එම ඇලීේ බැඳීේ නිසා අපි
තේදනාවට දුකට පත්තවමු. දැඩි තලස තේදනාවත් දුක්ඛ තදෝමනස්සයන් දැතනනුතේ විවිධ බැඳීේ තහේතුතවන්
අනිතනත්වය, අනාත්ම තත්ත්වය අනවතබෝධය නිසයි. එබැවින් සමාධිගත වූ සිතතන් තමම සංස්කාර තලෝකතේ
ඇති වස්තූන් වල අනිතන, දුක්ඛ අනාත්ම ස්වභාවය අවතබෝධ කර ගත යුතු ය. එවිට අපට මානසික සැනසුම ලැතව.
එයයි ්ර ඥාව වශතයන් උගනුවනුතේ තමය අප ගමන් මතඟහි ලවට්ර ාේතියයි. එබඳු උතුමන් අපි රහතන් වහන්තසේ
වශතයන් හඳුන්වමු. එබැවින් මුල මැද අග ගැලපීම යනු අප ගමන් තමගහි සීල සමාධි ්ර ඥා යනු පිළිතවළින් ගමන්
මතගහි මනා ගැලපීමයි. එම ගමන් මග අනුපිළිතවල තහෝ තනොගැලපුනතහොත් බලාතපොතරොත්තු වූ ඵලය කරා ගමන්
කිරීමට පුේගලයාට තනොහැකිතේ. යේ වැඩ පිළිතවළක, යේ තේශනයක, මුල මැද අග ගැලපීම යනු තමවැනි
ගැලපීමකි. එවන් ගලායාමක් තනොවූතේ නේ එම වැඩ පිළිතවළ තේශනය අසාර්ථක වූවක් තේ. බුදුරජාණන්
වහන්තසේතේ සෑම සූත්රි තේශනයක්ම තුන් තන්හි කලනාණ බව ඇත. එය නුගුලුවා ධර්මය තේශනා කිරීම, පිළිපැදීම
බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ අවවාදයයි. එදා උන්වහන්තසේ දුන් එම අවවාදය සිහිපත් කරනින් ධර්මය තුන් තැන්හි
කලනාණාකාරතයන් අසා පිළිපැද සැනසුම උදාකර ගැනීමට ශක්තිය ලැතවවා.

128
 (56) සසර දුච දුරු චරන මලොව උතුම් තුන් සරණ

මහනුවර අස්ගිරි විජයසුන්දරාරාමතේ ශාස්ත්රිතේදී, පණ්ඩිත

අමුණුපුර පිටක රතන හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
මේ මක්චි බුද්ධං සරණං ගතාමසේ
නමත් ගමිස්සන්ති අො ං
ෙහා මානුසං මද්හං
මද්වචා ෙරිපූමරස්සන්ති

පිටකන්වත්ති

සනරාමර තලෝක සිවංකර අප සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ එක් සමතයක්හි පන්සියයක් මහරහතන් වහන්තසේ
පිරිවරතකොට කපිල වස්තු නුවර මහාවනතයහි වැඩවසන තසේක. එසමතයහි දස දහසක් තලෝකධාතූ®න්හි තදවි
තේවතාතවෝ බුදුරජාණන් වහන්තසේ ්ර ධාන යරියශ්රුාවකයන් දැකීමට
පැනිණියාහුය. එතසේ පැනිණි එක් තේවතාතවක් තමම ගාථාතවන් බුදුන්
සරණ යාතේ යනිශංස ්ර කාශ කතළේය. යේ තකතනක් බුදුන් සරණ ගියාහුද
ඔවුහු අපායට තනොයන්නා හ. ඒ බුදු සරණ ගිතයෝ මනුකය හැර තේව කාය
සේපූර්ණ කරන්නාහුය.

කල්ප ගණන් තිස්තසේ බුේධ යන වචනය පවා අසන්නට තනොමැතිව තිබියදී

කාලාන්තරයකින් මනුතලොව පහළවන තලොවුතුරා බුදුරජාණන් වහන්තසේ
නිසා බුේධ, ධේම, සංඝයන රතනත්රිය ්ර කට මටතමන් මනුතලොව පමණක්
තනොව දසදහසක් සක්වල එකම මංගල සේමත සලකුණුවලින්,
සිේධීන්තගන් යශ්චර්යවත් ්ර ාතිහාර්ය වලින් සියලු සත්වයන්තේ සන්තාන
්ර සන්න වන්නාහ. සාධුනාදතයන් ස්තුති පූජාතවන් තුටු පහටු වන්නාහ.
එවන් උතුේ බුදුන් දහේ සඟුන් සරණ යාතමන් ලැතබන ්ර තිවිපාක අනන්ත
වන්තන් ය.

අප තබෞේධයන් වශතයන් තසසු යගනිකයන් ඉදිරිතේ අනනනතාවතයන්

සිටීමට තහේතු වන්තන් අවංක තච්තනාතවන් ශ්රුේධාකුසල වචතසිකතයන්
තතරුවන් සරණ යාමයි. එබැවින් ඒ පිළිබඳව ශාස්ත්රීනය හා ධර්මානුගත
අවතබෝධයක් විදනාමාන විය යුතු ය. සරණ, සරණාගමන, සරණාගත,
සරණාගමන ්ර තේද, සරණාගමනඵල, සංකිතල්ශ යන කරුණු හය
තකතරහි සැලකිලිමත් වන්තන් නේ ඹ්ෂතාන්තය දක්වා වරක් ගත්
සරණාගමනය, තනොනැසී පවතින්තන් ය.

බුේධාදී රතනත්රිය සරණයාතමන් භය, ත්රිාසය, දුක්ඛ, පරිලාහ, හිංසනය භිෂණය නැති වන බැවින් සත්ත්වයන්තේ
එකම සරණ තිසරණයි. එවන් උතුේ තතරුවන් පළමුව, තදවනුව හා තතවනුවත් පිහිට කරතගන සරණයාම
සරණාගමන නේ වන්තන් ය. ඒ සරණ ගමනය ගත් තැනැත්තා සරණාගත නමුදු වන්තන් ය.

සරණාගමන ප්රමමේද

1. අත්ත සන්නීයාතන 2. තත් පරායණ 3. ශිෂන භාතවෝපගමන 4. ්ර ණිපාත අද පටන් මම මතේ ් යත්මය බුදුන්ට
බාර කරනි. දහමට සඟනටද බාරකරනි යනුතවන් බුේධාදී රතනත්රියට ජීවිත පරිතනාගතයන් සරණයාම
‘අත්තසන්නීයාතන සරණාගමන’ නේ තේ. එතමන්ම අද පටන් මම බුේධපරායණ ධේම පරායණ, සංඝපරායණ
තවනි යනුතවන් සරණයාම තත්පරායණ සරණාගමන නේ වන්තන් ය.

129
තවද මම තමතැන් සිට බුදුරදුන් තේ ් ශිෂනතයක් තවනි. ධර්මතේ සංඝයාතේද ශිෂනතවනි යනුතවන් සරණයාම
හැඳින්තවන්තන් ශිෂන භාතවෝපගමන සරණ යන නනිනි. බුේධාදී රතනත්රියට අභිවාදන අංජලිකර්ම සාමීචි
කර්මාදිතයහි සතත නියුක්තව සරණායාම පණිපාත සරණාගමනය යි. බුේධාදී තතරුවන් ගුණ අනන්ත වන්නාතසේම
වන්දන, මානන, පූජා සත්කාර කිරීතමන් ලැතබන විපාකද අනන්ත වන්තන් ම ය.
ඒවං අචින්තියා බුේධා බුේධ ධේමා අචින්තියා

අචින්තිමේ සු ෙසන්නානං විොමචෝ මහෝති අචින්තිම ෝ

යනුතවන් බුේධාදි රතනත්රිය සිහිපත් කිරීම මහත් යනිශංසදායක වන්තන්ය. තලෞකික තලෝතකෝත්තර වශතයන්
සරණාගමනතේ ්ර තිවිපාක විවිධ තේ. එදිතනදා ජීවිතතේ දුක්කේ කතටොලු දුරුමටම, තලඩතරෝග කායික මානසික
සන්තාප දුරුමටම හා තේවමානුණකාදී සැප සේපත් ඇතිමටම තලෞකික යනිශංස තේ.

ඒතං ම ෝ සරණං මේමං ඒතං සරණ මුත්තමං

ඒතං සරණ මාගම්ම සබ්බ දුක් ා ෙමුච්රති

යදී වශතයන් බුේධා දී තතරුවන් සරණතගොස් චතුරාර්ය සතන ධර්මය සමනක් ්ර ඥාතවන් දැනගන්නට උනන්දු මටම
හා දැන ගැනීම තලෝතකෝත්තර යනිශංස වන්තන්ය.

ම ෝ ධම්මං ෙස්සති මසෝ මං ෙස්සති

වශතයන් අප බුදුරදුන් වදාළ පරිදි බුදුන් සරණ තගොස් අප පියවර තැබිය යුත්තත් ඒ උතුේ නිර්වාණ ධර්මය
්ර තනක්ෂහතයන් දැන ගැනීමටය. එතසේ තනොව නාම මාත්රිතයන් තබෞේධකම ගත් පමණින් එතමන්ම අනවතබෝධ
අනුකරණතයන් සරණයාතමන් ගවයා පිතේ හකුරු පැතටේවාක් තමන් නිසි ඵලයක් තනොමැත. ශ්රුේධාතවන්
තතරුවන් සරණයාමත් පවිත්රි තච්තනාතවන් සීලය යරක්ෂා කිරීමත්, සිහිබුේධිතයන් ධර්මානුධර්ම ්ර තිපදාව
සේපූර්ණ කිරීමත් උතුේ නිවන් පසක් කර ගැනීතමහිලා මතහෝපකාරී තේ. ‘යතත් ් තඛෝ මහානාම බුේධං සරණං
ගතතෝ තහෝති, ධේමං සරණං ගතතෝ තහෝති, සංඝ සරණං ගතතෝ තහෝති, එත්තාවතා තඛෝ මහානාම උපාසතකෝ
තහෝති. යනාදී වශතයන් අප බුදුරදුන් මහානාම ශාකනයන්ට තේශනා කළ පරිදි යතමක් බුදුන් දහේ සඟුන් ගුණ
දැනතගන ශ්රුේධාතවන් සරණ යයිද ඔහුට උපාසක යන ගරුසරු නාමය අර්ථාන්විතව යතරෝපණය තේ. උපාසිකාවද
එතසේම වන්තන් ් ය. යේ ස්්රි යක් තතරුවන් සරණ යන්නීද ඇය උපාසිකා නේ වන්නීය. ගිහි සැප හැර බුදු සසුතන්
පැවිදි බව ලබන ඇය ්ර ථමතයන් තතරුවන් සරණ යා තමන් උපාසකව යළි දසසිල් සමාදානතයන් සාමතණ්ර
ශීලයද උසස්තම සීලය වශතයන් සලකන තකෝටි සංඛනාත උපසේපදා සීලයද ්ර ඥා වර්ධනයද අවසානතේ චතුරාර්ය
සතනාවතබෝධය ද යන උදාර ්ර තිඵල අනුපිළිතවළින් ලබන්තන් සරණාගමනය පදනේ කරතගනය. තලෞකික
සරණාගමනය සංකාතවන්, නිථනාදෘෂ්ටිතයන් තනොදැනුතමන් නිතර කිලිටි වන්තන්ය. එතමන්ම යත්මතයන්
යත්මයට තවනස් වන්තන් ය.

බුද්ධං ජීවිත ෙරි න්තං සරණං ගච්ඡාමි

ධම්මං ජීවිත ෙරි න්තං සරණං ගච්ඡාමි
සං ං ජීවිත ෙරි න්තං සරණං ගච්ඡාමි

යනුතවන් ජීවිතය පුරා තතරුවන් සරණ යාමත් නිවන් දක්නා තුරු යාව නිවබාණං ං සරණං ගච්ඡානි යනාදි නයින්
තතරුවන් සරණ යාමත් තම තමන්තේ කැමැත්ත අනුව සිදු කරගන්නට නිදහස ඇත. උපාසක උපාසිකාවන් මහණ
තමතහණ යන සිේවණක් පිරිසම ශ්රුේධාතවන් ්ර ඥාතවන් විර්යතයන් සිහිබුේධිතයන් තතරුවන් සරණ තගොස් සීල,
සමාධි, ්ර ඥා නිතර පුරුදු පුහුණු කළ යුතු තේ. අතිදීර්ඝ වූ සසර සැරිසරන විට සත්ත්වයාතේ සිතට අරමුණු වන
යගනික, සාමාජික, අදහස් සංකල්පනා අපමණ ය. ඒ කිසිම අරමුණකින් තහෝ චින්තාවකින් තහෝ යත්ම විමුක්තියට
උපකාරයක් තනොතේ. තමතතක් සංසාර ගමතන් අවසානයක් තනොවූතේ එවන් නිෂ්්ර තයෝජන අරමුණු අනුව ක්රිටයා
කළ බැවිනි. තමවන් අනගි අවස්ථාතවන් ්ර තයෝජන ගැනීමට නේ අචල ශ්රුේධාතවන් දිවිහිනි තකොට තතරුවන් සරණ
තගොස් අර්ථාන්විත උපාසකව, අ්ර මාදව මටර්යතයන් සසර දුක් සදහට නිවාරණය කර ගැනීමට අදිටන් කරගත යුතු
වන්තන් ය.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි!

130
 ( 57) මනොනැමසන පිටකළිසරණ

පුත්තලම, තමොණරවැව ශ්රී ගුණරතනාරාමාධිපති

විහිනාතේ අංගීරස හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස

00ධේමං විනා නත්ථි පීතාච මාතා

තතේම සරණං පතිේඨා
තස්මාහි තානං තභො කිච්ච මඤ්ඤේපහාය
සුණාථ ධාතර්ථ චරාථ ධේතේ

වාසනාවන්ත පින්වතුනි

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ උතුේ දහනින් බිඳක් ඉහතින් මාතෘකා කළා.

ඔබ සෑම සතියකම බුදුසරණ මගින් දහේ සරණ යන පිංවතුනි, එතසේ
ඔබ සරණ යන ධර්මරත්නතේ ඇති අපිරිනිත වටිනාකම තකොතතක්ද
කිව තනොහැකිය. තේ උත්සාහ කරන්තන් සුළු වශතයන් වුවද එකී උතුේ
ධර්මතේ වටිනාකම පහදා තදන්නටයි. එබැවින් පළමුව ඉහත ගාථාතේ
තත්රුම පිළිබඳව සරලව සිතමු.

තලෝක සත්ත්වයාට සසරින් නිදීම පිණිස ධර්මරත්නය ඉවහල් තේ.

ධර්මය හැර මවක් පිතයක් සසරින් නිදීමට තලෝකතේ තවනත්
තනොමැත. එතහයින් කටයුතු පතසක තබා ඉතා මැනවින්ම සමාහිතව ඒ
උතුේ ධර්මය නිසිතලස අසේ! දරේ ඒ අනුව හැසිතරේ! යන්න තේ
ගාථාතවන් ්ර කාශිත තවනව.

තේ තලෝකතේ තවත් එක් නවාතැන් පලකයි අප නතරතවලා ඉන්තන්.

එතහම කීතේ අතන්ක වාරයක් ඉපදි ඉපදී මැරී මැරී ගමන් කරන තේ භවගාමී තත්ත්වය තකොතරේ ද කියන එක
අපට තීරණය කළ තනොහැකි නිසා. එයද බුදුන් වහන්තසේ දුටු සංසාර ධර්මයකි. එතසේ වූ දීර්ඝ සසර තත්ත්වය
අවතබෝධ කරගන්නට අපට ඉතාම අමාරුයි. ඒ ධර්මය පිළිබඳව අපට නිසි අවතබෝධයක් තනොමැති නිසා. එබැවින්
ධර්මය යනුතවන් අදහස් තවන්තන් කුමක්ද යන්න තමයින් පැහැදිලි කර ගනිමු.

තලෝකතේ ඇති අජීවි සජීවි සෑම වස්තුවක්ද ධර්මතාවයනට හසුතේ. ඒ තලෝකස්වභාව ධර්මයයි. ‘ධේතමෝ හතේ
රක්ඛති ධේමචාරි’ යනුතවන් ්ර කාශ වුතේ ධර්මතයන් දිවි තගවන්නා ධර්මය විසින් යරක්ෂා කරයි කියන එකයි.
ධර්මතයන් තතොරව දිවි තගවන්නා නරකයට යයි. ධර්මානුලවලව දිවි ඇත්තා සුගතිගාමී තවයි යනුතවන් ධර්මය
්ර තේද තවයි. කුසල ධර්ම (තහොඳ යහපත් තේ සිතුවිල්ල අකුසල ධර්ම අයහපත් තේ - අයහපත් සිතිවිල්ල)

තේ සැම විටම ධර්මය යන වචනය කියතවනවා. එය තවත් විස්තර කරන්නට යනවාට වඩා ධර්මතාවයන් එකක්
තදකක් පිළිබඳවත් සිතා බලමු!

උල්පතත් එන වතුර හරිම පිරිසුදුයි. එතහත් එය පාවිච්චි කිරීතේදී හා පරිහරණය කිරීතේදී අපිරිසුදු තවනව. ඒ එක
ධර්මතාවයක්. තේ අනුව නිනිසා නමැති තේ සත්ත්වයා තපොඩි දරුතවකුව ඉපදි හැදී වැඩි තලොකු වුනාට පසු අපිරිසුදු
තවනවා. ඒ ඇයි’ ‘චක්ඛු, තසෝත, ඝාණ, ජිේහා, කාය, යන තේ පංච ඉන්ද්රිවයන් සන්තර්පණය කිරීමට යාතේදී විවිධ වූ
යරේමණයන් කරා සිත තයතදනවිට, ඇසට, කණට, නාසයට, දිවට ශරීරයට අවශන සේපත් ලබා තදන්නට යනවිට,
විවිධාකාර ගැටුේ ්ර ශ්න අවහිර බාධා ඇති තවනවිට එතනදී අවශන තවනව. ධර්මතාවයන් සිත සනසා ගැනීම පිණිස.
එතහම කීතේ, ඒ පසිඳුරන් මැඩ පවත්වා ගැනීමට මධනස්ථව කටයුතු කිරීම හා නුවණින් යුතුව ක්රිටයා කිරීම අතේ
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා දුන් මැදුේ පිළිතවත, එයද ධර්මතාවකි.

131
එතහම වනවිට මැදහත්ව ක්රිටයා කරන්තනක් බවට ඔබ පත්තවනවා. ඔබට සැනසුමක් ඇතිතවනවා. පසිදුරන්
පිනමටමට අනන්ත වූ අතේක්ෂාවන් හිතත් තිතබන විට තදොඩංතගොඩ බදාගත්තා තසේ සිේධතවනවා. සුපරික්ෂාකාරීව
මධනස්ථ වූ විට ඔහු ධර්ම චාරිපුේගලතයක් තවනවා. ‘ධේතමෝ සුචිණ්තණෝ සුඛමාවහාති’ (ධර්මය මැනවින් පුහුණු
කරන ලේතේ සුවතයන් සිටියි) එයද ධර්මතාවයකි.

‘ධේමං චතර් සුචරිතං න තං දුච්චරිතං චතර්’ සුචරිතතයහි හැසිතරන්න ධර්මානුලව®ලව දුෂ්චරිතතයන් වළකින්න.
තේ සෑම විටම සෑම අවශනතාව මත මුල් වන්තන් ් ධර්මය යි. (දහමට අනුව පැවැත්මයි) ඉහතින් දැක්වූ ඉන්ද්රිවේයන්
සැනසීම පිණිස විවිධ යශාවන් කරා තපළඹුන විට නිරායාසතයන්ම දුශ්චරිතයට ඇතදනව. ධර්මය තහෝ ධර්මතාවය
පිළිබඳව තකතනකුට කියල ඉවර කරන්න බැහැ. අතේ බුදුගුණාලංකාර කතුවරයාතණෝ ්ර කාශ කළාතන්.

සුවාසු දහසක්
තයොදුන් ගැඹුරුති මුහුදක්
තගොඩ කරමැයි උදත්
තලතහනු කළ තැත් වැන්න දවසක්

කියල. කලන්දක ජාතකතේ මුහුදට වැටුණ තල්න්පැටවා තවරා ගැනීමට මහා සාගරතේ ජලය ඉසීමට තල්න් අේමයි,
තාත්තයි වලිතග තතමාතගන තගොඩට ඇවිදින් වලිගය ගසා දැමුවා තසේ ඉතින් තකතනකුට කියල ඉවර කිරීමට
තනොහැකි වූ නිසා අදට අපි මූලික මාතෘකාතේ අදහස යළිත් සිතට ගනිමු! ධර්මය මවක් තසේ ය. පිතයක් තසේය.
එබැවින් සත්පුරුෂයිනි සසර දුක නිවා ගැනීම පිණිස ධර්මය අහන්න. ඇසු දහේ සිත්හි දරන්න. සිතට ගත් දහමට
අනුව හැසිරීතමන් ඔතව උභයතලෝකාර්ථ යහපත සැළතසේවි.

ඔබට තතරුවන් සරණයි!

132
 (58) ‘මී ෙැණි’ අමිහිරි වන හැටි

මැතල්සියාතේ ක්වාලාලාේපූර්හි ශ්රී ලංකා තබෞේධ විහාරවාසී

ශ්රී ලංකා තබෞේධ හා පාලි විශ්ව විදනාලයීය
මැතල්සියා යයතනතයහි කථිකාචාර්ය, රාජකීය පණ්ඩිත, ශාස්ත්රිතේදී
අ ගම සිරි සස්සී හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම් බුද්ධස්ස
මධුවා මඤ්ඤති බාමලො
ාව ොෙං නෙච්රති
දා ර ෙච්රතී ොෙං
අථ බාමලො දුක් ං බ්ගච්ඡති

පින්වත!

බාලයා නැතතහොත් අනුවණයා පේකේ කරනුතේ යේතාක් කාලයක් එය

විපාක තනොතේද, ඒ තාක් එය මී පැණි තසේ සිතයි. යේ කතලක පව විපාක
දීමට පටන් ගනීද එවිට තහේ අතිශය දුක් තේදනාවන්ට පත්වන්තනහිය යන්න
ඉහත ගාථාතේ අදහස යි.

පුහුදුන් නිනිසාතේ යධනාත්මය, වම්රි ය - කරුණාව පරිතනාගශීලි බව යදී

සත්ගුණයන්තගන් පිරී ඇත්තා තසේම වවරය, ඊර්ෂනාව, මානය, තලෝභකම
යදී ක්තල්ශයන්තගන් ද පිරී ඇත්තකි. ක්තල්ශ ්ර හාණය තනොලත්
පෘථේජන සත්වයාතේ ස්වභාවය ස්වකීය සිත, කය, වචනය මගින් විවිධ
තහේතු සාධක පදනේ තකොට තගන කුසල අකුසල කර්ම සිදු කිරීමයි.
සත්ත්වයන් විසින් සිදු කරනු ලබන කර්ම විපාක සහ ගත බවට පත්වනුතේ
තච්තනාව පවත්නා ස්වභාවය අනුව බව බුදුදහම අවධාරණය කරයි.

තචතනාහං භික්ඛතේ කේමංවදානි

තචතයිත්වා කේමං කතරෝති කාතයන වාචාය මනසා වා

මහතණනි! මම තච්තනාව කර්මය යැයි කියනි. කර්මය සිතාමතා කයින් තහෝ වචනතයන් තහෝ මනසින් තහෝ
කරන්තන් තවයි යන්න එහි සරල අදහස තේ.

කර්මය තහෝ කර්ම විපාක පිළිබඳව අටුවා ටීකා සහිතව විස්තර කළයුතු නැත. තහොඳ තදයක් කළ විට සැප තේදනා
සහිත සුඛදායී විපාක ලැතබන බවත්, වැරැදි තදයක් කළවිට දුක් තේදනා සහිත දුක්ඛදායි විපාක විඳීමට සිදුවන බවත්
තබොදු සමාජතේ කුඩා දරුවා වුවද දන්නා සාමානන කරුණකි.

එතහත් සමාජය තුළ පවත්නා අභාගන සේපන්න බව නේ තේ පිළිබඳව සැලකිලිමත් තනොමටමයි. වරද අල්ප වුවද
එයින් තමන්ටත් සමාජයටත් වන විපාක අල්ප වුවද එවැනි කුඩා නමුදු වරතදහි බිය උපදවා ඉන්වැළකී සිටිය යුතුය
යනු බුදු දහතමහි ඉගැන්මටමයි. (අනුවේතජසු වේතජසු භය දස්සාවි)

තනොනවත්වා බාහිර වශතයන් නිනිස් තලෝකය දියණුව කරා ඇතදේදී නිනිස් අධනාත්මය තේගවත්ව පරිහානිය කරා
ඇදීම නවතාලීමට වැට ඉනි බැඳීම මහත් අපහසු කර්තවනයක් විය හැකිය. එතහත් අනලස්සව අපි එයට තවර දැරිය
යුතු තවමු.

133
පාපය , වරද තුළ පවත්නා බාහිර සුන්දරත්වය, නිහිරි බවට සත්ත්වතයෝ මුළාවන්නාහුය. අයහපත් අනිහිරි තදය ඉතා
සුන්දර තේශයකින් තලොව තුළ විදනාමාන වන බවත් යහපත් එතමන්ම වරද රහිත තදය අනිහිරි දුෂ්කර ස්වභාවයකින්
පවත්නා බවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාළ තසේක.

අසතං සාත රූමෙන

පිටක රූමෙන අප්පිටක ං

වරද රහිත වුවද යහපත් වුවද එහි බාහිරව පවත්නා කටුක අනිහිරි ස්වභාවය නිසා නිරායාසතයන් තකතලස්බර
සත්වයාතේ ් සිත සුන්දරව නිහිරිව පවත්නා වූ අයහපත් තදයට නැතමන්තන්ය.

මැනවින් තසවිලි තනොකළ තගය වැසි දිතයන් තතමී යන්නා තසේ අභාවිත සිත නිරන්තරතයන් ක්තල්ශයන්තගන් වැසී
යන්තන් ය.

ථා අගාරං දුච්ඡන්නං
වුට්ඨි සමති විජ්ජති
එවං අභාවිතං චිත්තං
රාමගො සමති විජ්ජති

දුක්විපාක සහිත තදය තලොව නිහිරිව සුන්දරව තපතනන්නට ඇති නිසා සහ කර්ම විපාක පිළිබඳව සැලකිලිමත්
තනොමටම වැනි තහේතු නිසා නිනිසා වරද සහිත වූද, අකුසල කර්ම පාප කර්ම නිරන්තරව සිදු කිරීමට තපළඹී ඇත.

නුවණැති පිටකන්වත්බ්!

ඔබ කරන තහොඳ නරක තදතකහි වගකිව යුත්තා ඔබමය. විපාක දැරිය යුත්තත්ද ඔබ විසින්ම ය. සිදු කිරීමට උපතදස්
තදන උදේ තදන කිසිතවකුටවත් ඔබ විපාක විඳින කල ඔබව එයින් ගලවාගත තනො හැකි බව වටහා ගන්න. එබැවින්
මානසික වශතයන් තමන්ම සාමාජිත වශතයන් ද යර්ථික වශතයන් තමන්ම කායික වශතයන්ද තමතලොවදී තමන්ම
පරතලොවදීද ඔබ ලබා ගන්නා ජීවිතය අන්ත අසරණ වුවක් තනොවන්නට වද තේදනා විඳිනින් මුළු ජීවිත කාලයම ගත
කිරීමට සිදු තනොවන්නට වගබලා ගත යුතු වන්තන් ් ඔබ විසින් ම බව තත්රුේ ගත යුතු කරුණක් තේ.

ඔබ අද ජීවිතය ගැටගසා ගැනීමට සැප සේපත් ළඟා කර ගැනීමට ධනය රැස්කර ගැනීමට ඇතැේ විට සිදුකරන තදය
කුමක්දැයි සිතා බලන්න. දූ දරුවන් ජීවත් කරවන්නට වැරැදි සහගත යතයෝජන මාර්ගයක් තහෝ රැකියාවක් තහෝ සිදු
කරන්තන්ද එමගින් ලබාගන්නා ධනතයන් දූ දරුවන් තපෝෂණය කරන්තන්ද ඔබතේ ් දූ දරුවන්ට ගිනිගත් යකඩ
ගුලි ගිලින්නට දීම එයට වඩා යහපති.

යාන වාහන ඇඳ පුටු තවනුවට විදුලිසැර ක්රිටයාත්මක වන යකඩින් නිම වූ කුටියකට ඔබද ඔවුන් සමග වැද එවැනිම
යසනවල හිඳ සැතපී ශරීරය දැමට අළු මට යනතුරු සිටීම තයතහකි.

එවිට ඒ යකාර වූ දුක් තේදනා විඳිනුතේ එහි අවසානය වූ මරණ තේදනාවට පැනිතණනුතේ තේ භවතේදී පමණි.
එතහත් සමාජයට අහිතකර තලස ඔබ තගොඩනගන්නට තවර දරනා සැප සේපත්වල අවසානය තේ භවතේ යේ
දිතනක පටන් මතු මුළු මහත් සසර පුරාම අසීනිත දුක් කන්දරාවකට බඳුන් මටමට තහේතුවක් බව සිහිතබා ගත යුතුය.

අදමින් ජීවත් වනවා මවනුවා

දැහැමමන් මි නු මසොඳමයි දනහා
සමාජය තදස බලනවිට තපතනන්නට ඇති ්ර වණතා නේ ඇතැේ විට අධාර්නික තලස ධනය රැස්කරන අය මහත්වූ
පේකේ කරන අය සැප සේපත් සහිතව සමාජය තුළ ඉහළින් වැජතඹන අතර අන්ත දුක්විඳිනින් ධාර්නිකව ජීවත්වන
පුේගලයින් සැමදාම සැප තනොලබා පීඩිත ජීවිත තගවන යකාරය යි.

134
තේ තත්ත්වය තදස අවතබෝධතයන් තතොරව බලන ධාර්නිකව ජීවත්වන අය තුළ ඇතිවන මුලා සහගත සිතිවිලි නේ
ධාර්නිකව ජීවත් වන්නට ගියතහොත් කිසි දිතනකවත් දියුණුමටමට තනොහැකිය යන්නයි. එබැවින් තමන්ද කුමන තේ
තහෝ සිදුතකොට සේපත් ළඟාකර ගත යුතුය යන්න කල්පනා කිරීම වැරැදි සහගතය.

සැබෑම කාරණය නේ අධර්නිෂ්ටව පාපතයහි නියැලී කටයුතු කරන කිසිතවකුත් සැබෑ සේපතක් සතුටක් විඳින්තන් ්
නැත යන්නයි.

සැබෑ සතුට සුවිසල් මැදුරු තුළ තහෝ යාන වාහන වල කන තබොන යහාර තුළ තහෝ ඇත්තත් නැත. උතුේ සතුට නේ
තම ජීවිත පිළිබඳව සිතන විට තමන්තේ ් නිවැරැදි බව පිළිබඳව ඇතිවන අධනාත්නික සැනසිල්ලයි. අදනින් ධනය
උපයා බාහිර තලෝකයට සැප විඳින තසේ තපතනන අය තුළ එකී අධනාත්නික සැනසිල්ල තිතව යැයි ඔබ
සිතන්තනහිද?

පාපය විපාක තදනතුරු මී පැණි තමන් රසවත් වුවද එය විපාක තදනවිට පසුතැමටේ තේදනා තත්පරයක් පාසා ඇති
කරවයි.

කාරණා තමතසේ තහයින් ජීවිතය ගත කරන තේ තකටි කාලය තුළ කුඩා වුවද වරතදහි බිය දක්නා සුළුව
කුසගින්තනහි නිය ගියද, වරද තලස සේපත් තනොතසොයා සසර පුරා උපදින හැම ජීවිතයකදීම කදීම කායික -
මානසික සුවය ඇතිවන පරිදි කටයුතු කිරීමට ඔබ සැමතේ නුවණැස පහළ තේවා!

135
 (59) සසර ගමන පුරා මගන න මග වි දම්

මහනුවර අස්ගිරි විජයසුන්දරාරාමතේ

ශාස්ත්රිතේදී පණ්ඩිත
අමුණුපුර පිටක රතන හිමි

නමමො තස්ස
භගවමතො අරහමතෝ
සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අප්ෙමාමදන ම වා
මදවානං මසට්ඨතං ගමතො
අප්ෙමාදං ෙසංසන්ති
ෙමාමදො ගරහිමතො සදා

පින්වත්නි,

සුගත තථාගත අප සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ විශාලා මහනුවර

වැඩවසන සමතයක්හි මහාලී නේ ලිච්ඡමට රජු විසින් තදතදේතලොවට
අධිපති සක්තදේ රජුතේ ඉසුරු සේපත් පිළිබඳව පිළිවිසි පැන විසඳීම
සඳහා තමම ගාථා ධර්මය තේශනා තකොට වදාළ තසේක.

දිනක් මහාලී ලිචිඡමට බුදුරදුන් තවත පැනිණ ‘ස්වානිනී’ බුදුරජාණන්

වහන්ස! සක්තදේ රජු ගැන තමතරේ වර්ණනා කරන්තන් දැක දැනතගන
දැයි ්ර ශ්න කතළේය. එවිට බුදුරජාණන්වහන්තසේ මහාලිය මම ශක්රියාද
තහොඳින් හඳුනනි. ශක්රි පදවිය සඳහා කළ පින්දහේද දනිනියි, උත්තර
තදනින් ශක්රියාතේ අතීත චරිත කතාවද තේශනා කළ තසේක.

තමම සක්තදේ රජ තපර මනුතලොව ඉපිද මඝනේ මානවකව තබොතහෝ

පින්දහේ කළ බැවින් මඝවා යන නනින්ද ්ර කට තේ. තපර දානාදී පින්දහේ
කරන්තන් සැම තදනාටම ්ර ථමතයන් පුතරෝගාමීව සිටි නිසා පුරින්දද යයිද
එකල යවාස තකොට ජනයාතේ ්ර තයෝජනයට පරිතනාග කළ බැවින් වාසව
යයිද කියනු ලැතව.

තවද පින්වත්නි තමම සක්රි තේවරජතුමා අතීතතයහි මගධ රට

මචලග්රවාමතේ මඝනේ මානවකව තවත් තතතිසක් යහළු තරුණයන් සමඟ
තම කැමැත්තතන්ම මංතපත් පවිත්රි කිරීමාදී මහජන සුබ සිේධිය සඳහා
විවිධ ශ්රුමදාන කරන්නට ඉදිරිපත් වූහ.

මඝමනාවක ්ර ධාන පිරිසතේ සත් ක්රිටයාවන් තදස ඊර්ෂනාතවන් කීප දිනක් බලාසිටි ග්රවාම ්ර ධානියා තමන්තේ ් වාසිය
තත්වය නැතිතේතදෝයි සිතා රජුට තක්ලේ කියා දඬුවේ පැනිණමටමට ක්රිටයා කතළේය. තමම කුමන්ත්රිණය තනොදත්
රජතුමා රාජපුරුෂයන් යවා මඝමානවක ්ර ධාන පිරිස තගන්වා රාජාංගනතේ ඇතුන් ලවා පාගා මරන්ට නියම කළහ.
මඝමානවකයන්තේ ස්ථාතනෝචිතව ක්රිටයාතකොට රජතුමන් ඇතුළු සියලු තදනාටම වමත්රීන පැතිරමටතේ බලතයන්
ඇතුන් පෑගීම තවා ළඟටවත් කිේටු තනොවූතයන් පසුව සියලු සිේධීන් යථා පරිදි අවතබෝධ කරගත් රජතුමා පිරිස
නිදහස් කළා පමණක් තනොව මචලගම ්ර ධාන පළාත දියුණු කරන්නට රාජන තාන්්රි ක බලතල ද පැවරූහ.

මඝමානවකතයෝද ඉතා ්ර සන්න මනසින් තම යහළුවන් සමඟ තිරසර අදිටනින් ඉතා උසස් පින්කමක් කරමු යයි
කතිකා කරතගන සිේමං සමීපතේ මහජන ශාලාවක් හදන්නට පටන් ගත්හ. වඩුවන් කාර්නිකයන් ශාලාව
ඉදිකරතගන යනවිට මඝමානවකයන්තේ ් සුධේමා නේ භාර්යාව ශාලාතේ කැණිමඩල සකස් කරවා සුධේමා යන
නමද ලියවා තැබුවාය.
136
නන්දා බිරිය සිත්කළු තපොකුණක්ද චිත්තා ශාලාවට පිවිතසන ්ර තේශතේ මල්ඵල ඇති මනහර උයනක්ද කරවූවාය.

තමතසේ සත් කිේයාවන් කරතගන යන්තනෝ සේතවත් පදයක්, පිළිතවතක් අනුගමනය කළහ.

මාතාතපත්තිභරං ජන්තුං - කුලතජේඨාපචායිනං

ඝණ්හං සඛිල සේභාසං - තපසුතනනේපහායිනං
මච්තේරවිනතය යුත්තං - සච්චං තකොධාභිූමං නරං
තං තවතදවා තාවතිංසා - යහු සේපුරිතසො ඉති

මේපිය උපස්ථානය, කුලතදටුවන්ට සැලකීම, සතන භාණතය නපුරු වචන තනොකීම, තක්ලාේ තනොකීම, දන්දීම,
තක්රිෝධ තනොකිරීම යන පිළිතවත් අනුගමනය තකොට දිවි තකළවර තේතිසා තදේතලොව උපන්හ.

මඝමානවක නිනිස් තලොවදී කළ මහඟු පින්කේ අතර යවාස දානමය පුණනබල මහිමය තදවියන් සහිත තලෝකයට
්ර කට කරවනින් තිේතිසා භවන, වවජයන්ත ්ර ාසාදය, සුධර්මා සභාශාලාව චිත්රිා උයන, නන්දා තපොකුණ ිරාවණ
හස්තිරාජා යදී සේපත් හා පරිවාර තදවියන් තදවඟනන් විශ්ම කර්ම දිවන පුත්රියා යදී සිතූ පැතූ සේපත් ‘ඉච්ඡිත’ පරිදි
ලබන්නට තහේතූපකාර විය. තේ සියල්ලටම තහේතුවූතේ අ්ර මාදව පින්කේ කිරීමයි. එය සිතීේ මාත්රියක් තනොව
ශුේධාවත් සේමාදිේඨියත්, තසෝමනස්සයත් ස්වච්ඡන්දයත් එක් අරමුණක වැඩි තේලාවක් මනස පිහිටුවා ගත් කුසල
තච්තනාවයි. ‘පුඤ්ඤ’ යන නනින් කුසල වචතසිකයක් තනොමැත. එය පවිත්රිත්වතේ පරියාය නාමයයි.

සිතක් පවිත්රිව විශ්වය පුරා සකල සත්ත්ව සන්තතිය තකතරහි විවෘත වන්තන් සිහිබුේධිතයන් තලෝභය තදෝෂය,
තමෝහය යන අකුසල මූලයන් තදංග වසතයන් තහෝ වික්ඛේභන වශතයන් තහෝ සිතින් අයින් වූ විටය. අරමුතණ් ්
තබොතහෝ තේලාවක් නැවත නැවත චිත්තක්ෂහණ මටථි ගමන් කරන්තන් පුහුදුන් තලෝභය නිසාය. එය කුසල වචතසික
වශතයන් ඇතිවන තච්තනා පින්කේ කිරීමට අතනාවශන තේ. අරමුතණ් ගැටීම සංඛනාත ේතේෂයද, හරි අරමුණක්
තතෝරා තවරා ගැනීතේ තිරසර අධිෂ්ඨානය නැතිවන්තන් තමෝහය මගිනි. තේ නිසා පින්කේ කරන්ට කුසල
වචතසික වර්ධනය කරගන්නට සිහිබුේධිතයන් තහවත් අ්ර මාදතයන් අකුසල මුල අයින් කළ යුතු තේ.

තලෝභාදී අකුසල මූලයන් නැති කර දානාදී පින්කේ කරන්ට ක්රිමක්රිමතයන් තදංග වික්ඛේභන සමුච්තේද
්ර හාණතයන් නැතිතකොට යතලෝභදී කුසල මූලයන් වර්ධනය කරනින් යර්යඤාණතයන් චතුරාර්ය සතන ධර්මය
අවතබෝධ කරතගන නිවන් සුවතයන් සදා සැනසීමට අ්ර මාදය අවශනම තේ.

රාග, ේතේශ තමෝහාදී අනන්ත තකතලස් මලින් අපවිත්රි චිත්ත සන්තානය ක්රිමතයන් පවිත්රි කිරීතේ මූලික පදනම
වන්තන් අ්ර මාදතයන් යරක්ෂා කරන සීලය යි.

කිකීව අණ්ඩං චමරීව වාලිධිං

පියංව පුත්තං නයනංව ඒකකං
තතථව සීලං අනුරක්ඛමාතනො
සුතේසලා තහොථ සදා සගාරවා

කිකිළිය බිජු රකින්නා තසේ, තසමරා වලිගය යරක්ෂා කරන්නා තසේ, මවක් තම එකම පුතා යරක්ෂා තපෝෂණය
කරන්නා තසේ භික්ෂූන් විසින් සීලය යරක්ෂා කරතගන සුතේසලව වාසය කළ යුතුªබව බුදුරදුන් විසින් තේශනා
තකොට ඇත. අ්ර මාදතේ ්ර තිවිපාක වශතයන් සිහිබුේධිතයන් තහොඳ නරක තීරණය කර තුන්තදොර සංවර කර
ගැනීතමන් සීලය යරක්ෂා තේ.

අ්ර මාදය පිළිබිඹුකරණ චරිත කතා සියගණන් තබෞේධ සාහිතනතේ දැක්තවන නමුත් මඝමානවක චරිත කතාව තරේ
සජීමට එතමන්ම තම පරමාර්ථය සඳහා එකම අධිෂ්ඨානයක් ඇතිව ක්රිටයාකළ ජීවන චරිත අල්ප තේ. ඔහු හා පිරිස
අවංකත්වය, ස්ථිර අධිෂ්ඨානය නිර්භීත තපෞරුෂත්වය යන උත්තරීතර ගුණාංග තමොනවට ක්රිටයාත්මක තකොට
අවසානතේ ජයග්රවහණය ලබාතගන ඉතිහාසතේ සටහන් සංලක්ෂණ කළහ.

දානය, සීලය, භාවනාව, පින්දීම, අනුතමෝදනය, වතාවත් කිරීම වෘේධාපචායනය, ධර්ම තේශනාව, ධර්ම ශ්රුවණය,
සේමා දිේඨි යන දසවිධ පුණනක්රිටයා නිතර කිරීතමන් තකතලස් ශමණය තේ.

137
පින්කේවල නිතර තයදීතමන් තකතලස් අවම වන අතර සුගති සංඛනාත තේවමානුණකාදී සේපත් ලැබීමටද අ්ර මාදව
සමථ විදර්ශනා භාවනා කිරීතමන් නාම රූප ධර්මයන්තේ ස්වලක්ෂණ ්ර තනක්ෂමටතමන් උතුේ නිවන් සේපත්
ලබාගැනීමට වාසනාභාගී වන්තන්ය. මානසික පාලනය කයින් ශික්ෂණය වාචසික අර්ථවත්භාවය තකතනකුතේ
සමාජමය ජීවිතතේදී අතනාවශන වන්තන් උසස් ශිෂ්ටාචාරයක පසුබිමක් වශතයනි. තලෞකික තලෝතකෝත්තර
සේපත්තිදායක වූ ධනාත්මක සසර ගමනකට සීලය භාවනාව, නිතර නිතර ක්රිටයාත්මක කළයුතු වන්තන්ය.

සත්ක්රිටයාවන්තගන් රැස්කරගන්නා කුසල වචතසිකයන් විවෘත මනසින් සියලු සත්වයන් තකතරහි පැතිරීතමන්
විශ්වතේ එක් තැනක සිට සමස්ත විශ්වයම තමාට වශී කරගන්නට උපනුපන් ජාතිවල සුබවාදීව ජීවත්වන්නට
භවාන්තරතේ සත්පුරුෂයන් යශ්රුය කිරීතමන් බුදු පතසේබුදු රහත් යන තලෝතකෝත්තර පදවි ලැබීතමන් අමාමහ
නිවනින් සැනසුමට වාසනාභාගී වන්තන්ය.

ඔබ සැමට තදතලොව ශාන්තිය උදාතේවා.

138
 (60) බුදුදහම චවුරුන් සඳහාද?

රත්මලාන, අත්තිඩිය පාර ශ්රී රත්නාරාමාධිපති

බස්නාහිර පළාත් සහිත තකොළඹ නව තතොටමුතණ් ්ර ධාන අධිකරණ
සංඝනායක සේධර්ම කීර්ති ශ්රී ධේමසිේධි ,
අධනාපනපති
සූරි මගොඩ සිරිධම්ම නා හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අට්ඨ ම ෝ භික් මේ මහාපුරිස විතක්මක් මද්සිස්සාමිති. තං සුනාථ, සාධුචං මනසිචමරෝථ, භාසිස්සාමීති, ඒවං
භන්මත්ති ම ෝ මත් භික්ඛු භගවමතො ෙච්රස්මසෝසුං. භගවා ඒතදමවෝර.

පිටකන්වතුබ්,

අද මතේ ධර්ම තේශනාතේ මාතෘකාව අනුරුේධ සූත්රිය යි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ ‘සුංසුමාරගිරි’ කියන ්ර තේශතේ
තේසකලාවන නිගදාය නේ වනතයහි වැඩතවතසන කාලතේ අනුරුේධ හාමුදුරුතවෝ තච්ති ජනපදතේ ්ර ාචීනවංශ
අභය ූම®නිතයහි වැඩ සිටියා. අනුරුේධ හාමුදුරුතවෝ ේතේකයට හරි කැමැති යි. ඒ නිසා හුතදකලාව වැඩවසන්න
තේ ්ර තේශයට වැඩම කළා. විතේකීව වැඩ තවතසන විට උන්වහන්තසේට මහා පුදුම විදිතහේ අදහස් කීපයක් පහළ
වුණා.

‘අේපිච්ඡායං ධේතමෝ නායං ධේතමෝ

මහිච්ඡස්ස’

තේ ධර්මය අල්තේච්ඡ අයට යි. මහා

බලාතපොතරොත්තු තගොන්නක් ඇති අයට
තනොතවයි. තබොතහෝ යශා ඇති අයට
තනොතවයි යනු අනුරුේධ හාමුදුරුවන්ට
ඇතිවුණා අදහසක්.

බුදුදහම ්ර ාතයෝගික යි. අල්තේච්ඡ ජීවිත

ගතකරන ඕනෑ ම තකතනකුට තේ දහම
පිළිගන්න පුළුවන්. නූතන සමාජය තමවැනි
මානසික ධර්මතාවයන් තනොමැති නිසා
්ර ශ්නවලට මැදිමට සිටිනවා. බුදුදහතේ නිසිඵල
තනලාගැනීමට හැකිවන්තන් අල්තේච්ඡ බව
අගය කරන අයට යි. ගිහි පැවිදි කාටත් සතර
අකාරයකින් අතල්තේච්ඡ මටම වැදගත් බව
තපන්වා තදනවා. අප කාටත් අවශන කරන
්ර තනය සතරක් තිතබනවා.

ඇදුේ පැළඳුේ යහාර නිවාස සහ තබතහත්

යන මූලික අවශනතාවන්. තේ මූලික
අවශනතා පිළිබඳව සරල බවත්, චාේ බවත්
තිතබන්නට ඕතන්. අවුරුේද කිේටුතවන
තකොට සමහර අය ඇඳුේ ගන්න තපෝලිතේ
තබොතහෝ තදතනක් ්ර මාණයට වඩා ඇඳුේ එකතු කරතගන ඇඳුේ වලින් අල්තේච්ඡ තවලා නැහැ.

139
බුදුරජාණන් වහන්තසේ භික්ෂූන්ට නියම කතළේ තුන් සිවුරයි. පාත්තරය යි. එය තකොතරේ සරල ද චාේ ද කියා සිතා
බලන්න. ගිහි ජනතාව මංගල උත්සවතයන් උත්සවයට අලුත් ඇඳුේ ගන්නවා. තේ යකාරයට ජීවත්තවන්න ගියාම
යර්ථික ්ර ශ්න ඇතිතවනවා. ඒ නිසා ඇඳුේ පැළඳුේවලින් අල්තේච්ඡ මටම වාසිදායක යි.

තදවනුව කෑේ බීේ වලින් අල්තේච්ඡ මටම වැදගත්. අද විවිධ යකාරතේ යහාර. තබොතහෝ තදතනක් කැමැති ක්ෂණික
නිෂ්පාදන කෑම වලට. නමුත් ඒවා රසකාරක වලින් බහුල යි. අපව ඉක්මනින් තරෝගී තත්ත්වයට පත්කරනවා.
යයුෂය, බලය අඩු කරනවා. කෑම වලින් අල්තේච්ඡ තවනවා කියන්තන් තනොකා තනොබී සිටීම තනොතවයි. දුටු දුටු
තබොතහෝ තේවල් අනුභව කරනවාට වඩා ශරීර තසෞඛනයට හිතකර තේ පමණක් ගැනීම වැදගත් තවනවා.

තතවනුව තසනසුන්වලින් අල්තේච්ඡ මටම, අතේ සමහර අය තේ අංශතයන් ද අල්තේච්ඡ මට නැති බව තපතනනවා.
කුරුල්ලකුට වුණත් ඉන්න ලවඩුවක් අවශන කරනවා. ගිහි සැමටත් ඉන්න නිවසක් අවශන යි. එය අල්තේච්ඡ වුණ
තරමට සිතට සැනසීමක් ලැතබනවා.

තතවන කරුණ තසෞඛන ය. සමහර අයට තේ රතේ ඉහළ ම තරෝහල්වලට තගොසින් ්ර තිකාර ලබන තුරු තරෝගය සුව
වන්තන් නැහැ

තවත් තකතනකුට තකොත්තමල්ලි ටිකක් තේබලා බිේවම සුවපත් භාවය ලැතබනවා. ඒ නිසා තේ අංශතයන් ද
අල්තේච්ඡ වුණ තරමට තහොඳයි. තේ කියන ඇඳුේ, යහාර, තසනසුන් ් තසෞඛනය යන අංශවලින් අල්තේච්ඡ ජීවිත
ගතකරන අයටයි බුදුදහම.

පරියත්ති අල්තේච්ඡතාවයක් ඇති අයටයි බුදුදහම. සමහර අය නැති ගුණ තපන්වන්න යනවා. තනො ලබා ඇති මාර්ග
ඵල පිළිබඳ තපන්වන්න උත්සහ කරනවා. තසෝවාන්ඵල ලාභී අසවලාතේ තපොත කියවන්න කියල පුවත්පත්වල
දැන්මටේ පවා පළ කරනවා. තමන් ධර්මය දන්න තකතනක් බව අමුතුතවන් තලෝකයාට ්ර සිේධ කරන්තන් නැහැ
නියම තබෞේධයා. තමන්න තේ කාරණාවලින් අල්තේච්ඡ ඕනෑම තකනකුට බුදුදහම පිළිපදින්න පුළුවන් බව සිතට
ගන්න.

බුදුදහම කා සඳහා ද? යන ්ර ශ්නයට අදාළ තද වන පිළිතුර ඊළඟට පහදා තදන්න අතේක්ෂා කරනවා. අප ්ර ශ්න
කතළොත් වැඩිහිටියකුතගන් හරි තරුණ තකනකුතගන් හරි බුදුදහම කා සඳහා ද? කියල පිළිතුරු ලැතවවි කළකිරුණු
අයට යි. නැත්නේ වයසක උදවියටයි එතසේත් නැත්නේ තබෞේධයන්ට යි කියලා. නමුත් ධර්මානුලව®ලව කල්පනා
කරන විට ඊට වඩා හාත්පසින්ම විරුේධ පිළිතුරක් ඇතුළත් තවලා තිතබනවා ධර්මතේ. ඒ තමා, සන්තුේඨායං
ධේතමෝ නායං ධේතමෝ අසන්තුේඨස්ස’ තේ දහම සතුතටන්, සන්තතෝෂතයන් ඉන්න අයට යි. අසතුතටන්
අසන්තතෝෂතයන් අමනාපතයන් ඉන්න අයට තනො තවයි. තේ සන්තතෝෂය සතුට ජීවිතයට ඉතා වැදගත්. මනස
සැහැල්ලු තරමට කය සැහැල්ලු තරමට අප නිතරෝගිමත් තවනවා.

බුදුහාමුදුරුවන්තේ ් තේශනාවට අනුව උත්සාහතයන් මටර්යතයන් ධාර්නිකව හරිහේබ කරන්න තහනමක් නෑ.
බාධාවක් නෑ. තවර මටරිතයන් හේබකරල හුඟක් ලැබුණත්, ටිකක් ලැබුණත් ඒ ලැතබන ්ර මාණයට සතුටට
පත්තවන්න, සෑහීනමට පත්තවන්න හැකියාව තිතබනවා නේ එය ඉතා උසස් ගුණාංගයක්. එය ධර්මතේ උගන්වන්තන්
යථාලාභ සන්තතෝෂය කියලයි. සමහර අයට තකොපමණ ලැබුණත් මදි. අතෘේතිකරයි. තබොතහෝ ය සතුටින් තනො
තවයි ඉන්තන්. ඒ නිසා පින්වතුනි බුදුදහම එබඳු අයට තනොතවයි. අපි කවුරුත් කැමති නැහැ කාතගවත් වැඩකාරතයො
තවන්න. එනමුත් අපි දන්තනම නැතුව එක අයකුතග වැඩකාරතයො තවලයි ඉන්තන්. ඒ තමයි තෘෂ්ණාතේ
වැඩකාරතයෝ අපි. අතේ යශාවන්ට ඕන විධියටයි අපි කවුරුත් හැසිතරන්තන්. තේ තත්ත්වය තවනස් කරගන්න
උත්සාහ කරන්න ඕතන. නැතිනේ අතේ සතුට පලා යනවා. අසහනය ළඟා තවනවා. එතතකොට ්ර ශ්න වැඩිතවනවා.

තමොකක්ද? තේ අසහනය. අද සමාජතේ නිතර නිතර ඇතසන වචනයක් තමය. අතප බලාතපොතරොත්තු වැඩියි.
්ර ාර්ථනා එමට යි. නමුත් හිතන තරමට ලැතබන්තන් ් නැහැ. ලැතබන ්ර මාණය යි බලාතපොතරොත්තුª ්ර මණය යි
අතර විශාල පරතරයක් තිතයනවා. තේ හිඩැස තමයි අසහනය. අන්න ඒ නිසා වුවමනාවට වඩා බලාතපොතරොත්තු
ඇතිකර ගත්තහම ඒවා ඉෂ්ට කරගන්න බැරිවන විට සිතට කිසිම සතුටක් නැහැ. සහනයක් නෑ. එනිසා තම
තමන්තේ අවශනතා තත්රුේ තගන යශාවන් පාලනය කරතගන කටයුතු කළ යුතු කාලයක තමයි අප ජීවත්
වන්තන්. අතේ හිතත් ් තිතබන ්ර ශ්න අඩුකරතගන සිත සැහැල්ලු කරතගන ජීවත්මටම තමයි වටින්තන්. එතතකොට ඒ
ජීවිතය තමන්ටත් බරක් නෑ. අනුන්ටත් බරක් නෑ. සමාජයටත් බරක් නෑ. සැහැල්ලු ජීවිතය තමන්ට ම සතුට තගන
තදනවා.

140
සතුට පවතින්තන් ් තභෞතික භාණ්ඩ මත තනොතවයි. සමහර අය සිතන්තන් තගවල් තදොරවල්. නිල මුදල් යාන
වාහන තිබුණම සියල්ල සේපූර්ණයි කියලා.

සතුට අධනාත්මය හා සේබන්ධ යි. සමහර අයට යාන වාහන රැකී රක්ෂා තිතබනවා. නමුත් ජීවත්වන්තන් සතුතටන්
තනොතවයි. සමහරු තබොතහොම දැන උගත් නමුත් සතුට නැහැ. සමහර අය තබොතහොම ලස්සන යි.

නමුත් සතුට නැහැ. ඒත් පාතර් ඉන්න අහිංසක මනුෂනතයක් ළඟ අර තබොතහෝ තේවල් තිතබන අය ළඟ නැති සතුට
තිතබනවා. ජීවිතතේ සැඳෑ සමතේ යපසු හැරී බලනවිට සතුටු වියහැකි ජීවිතයක් ගතකර තිතබනවා නේ එය
වටිනවා. මතගන් සමාජයට යගම දහමට දරුවන්ට නෑදෑයන්ට රටට තසේවයක් සිදුමට ඇතැයි අවංකව ම සතුටුවිය
හැකි නේ ඒ ජීවිතය වටිනවා. එබඳු සතුටක් භුක්ති විඳින අයට බුදුදහම අර්ථවත් තලසට පිළිපදින්න පුළුවනි.
පින්වතුනි තුන් තවනුව

‘පවිවිත්තස්සායං ධේතමෝ නායං ධේතමෝ සංසරිකාරාමස්ස’ බුදුදහම විතේක ඇති අයට යි. රංචු ගැසී කාලය කා
දමන අයට තනො තවයි.

කාලය රන් හා සමාන යයි අතීතතේ කීවා. අද කියන්න තවලා තිතබන්තන් කාලය නිල කළ තනො හැකියි. කාලය
සීමා සහිතයි. ඒ සීමා සහිත කාලතයන් අසීනිත කාර්ය භාරයක් සිදුකර ගැනීමට අවශන බව හැමතදනාම සිතට
ගැනීම වැදගත්. කාර්ය බහුලව සමූහ වශතයන් ඉන්න අයට බුදුදහම පිළිපදින්න අපහසු යි. පිළිපදින්නට
හැකිවන්තන් විතේකය පිේය කරන අයට යි.

විතේකය කියන්තන් වැඩ පල තනොකර පැත්තකට තවලා

ඉන්න එක තනො තවයි. ධර්මානුලව®ලව විතේකය කායික විතේකය, චිත්ත විතේකය, උපධි විතේකය කියා තකොටස්
තුනකට තබදා තිතබනවා. කාය විතේකය කියන්තන් ශරීරයට විතේක දීම.

තද වන කරුණ චිත්ත විතේකය යි. එයින් අදහස් කරන්තන් සිතට විතේක දීම. වත්මන් සමාජය හරිම සංකීර්ණයි.
හැම තැන ම විවිධ ්ර ශ්න ගැටලු. තේ අභිතයෝගවලට මුහුණ දීල ජයගන්න නේ මානසික විතේකය අවශන යි.
මානසික විතේකය ලබාතගන තමොතහොතක් බුදුගුණ, දහේ ගුණ, පරිතනාගය, මරණය ගැන තමතනහි කරන්න. එතසේ
කිරීතමන් නිතිපතා අපිරිසුදු වන ඔතව සිත තමොතහොතකට තහෝ පහන් තේවි. පිවිතුරු මනස සැප එළවනවා.

තුන් වන කාරණය තමා උපධි විතේකය. ජීවිතයක් සාර්ථක කරගන්න තකතලසුන්තගන් විතේක ගැනීම අවශන යි.
නමුත් සමහර අය තකතලස් වැඩිකර ගන්නවා. මුළු දවතසම හේබ කරනවා. හැන්දෑවට බීල ඇවිත් වතේම ඉන්න
අයටයි අේමටයි තාත්තටයි බැනල නිදා ගන්නවා. එතහම නැතුව තකතලස් අඩුකර ගන්න අයත් ඉන්නවා.

හතරවන කාරණය තමා තේ බුදුදහම මටර්යවන්ත අයට යි කියන එක. එතසේ නැතුව කුසීතව කේමැලිව ඉන්න අයට
තනොතවයි. සෑම නිනිසකු තුළ ම අනිවාර්යතයන් ම තිබිය යුතු ගුණංගයක් තමයි මටර්ය ය. ඒ තත්ත්වය තමා ළඟ
නැත්නේ තම චරිතයට ජීවිතයට සමීප කරගත යුතුම ය. අකුසල් දුරුකර ගැනීමටත් කුසල් දියුණු කර ගැනීමටත්
මටර්යය අවශන ම ය. මටර්යය යන ගුණ ධර්මය ්ර ගුණ කළ නිසා පුරුදු පුහුණු කළ නිසා සියල්ල දත් බුදුහාමුරුවන්
වැනි ශ්තර්ෂ්ඨ ශාස්තෘවරයාණන් නමක් ගැන අපට ඉතගන ගන්න ලැබුණා. ඒ චරිතතයන් අප අපතේ ජීවිතයට
උපරිම තලස චරිතාදර්ශ එකතු කරගන්න උත්සාහ කරමු. ජීවිතයට අභිතයෝග ය විට අඬ අඬා ඉන්තන් නැතිව
පැත්තකට තවලා කල්පනා කර කර ඉන්තන් නැතුව අභිතයෝගය ජයගන්න උත්සාහ කිරීමයි අවශන වන්තන්. එබඳු
උත්සාහය මටර්යය ඇති අයට තමයි තේ බුදුදහම.

පින්වතුනි, උපේඨිත සතිස්සායං ධේතමෝ නායං ධේතමෝ මේඨස්සතිස්ස’ බුදුදහම එළඹ සිටි සතිතයන් යුක්ත අයට
යි. සිහි කල්පනාතවන් තතොරව කටයුතු කරන අයට තනොතවයි. මතක ශක්තිය දුර්වල වුණාම තබොතහෝ අවැඩ සිේධ
තවනවා. අතපය කඩන්තන් නැතුව දුක් මහන්සි තවලා හදා වඩා ඇතිදැඩි කළ තදමේපියන් සමහර දරුවන්ට අමතක
තවනවා. බුදුහාමුදුරුතවෝ තේශනා කළා තේ සතිය හැම තැන ම අවශන තදයක් බව. හිතන කියන තේවලට පමණක් ්
තනොතවයි ඉන්ද්රිවය මගින් සිදුකරන සෑම ක්රිටයාදාමයකට ම සිහිය නැත්නේ සතිය අවශන යි. ඒ එක්කම භාවනාවකින්
සිත එකඟ කරගන්නත් සතිය තහොඳට පුරුදු පුහුණු කරල තිබීම අවශන කරනවා.

141
විතේකීව වැඩ සිටින අනුරුේධ හාමුදුරුවන්ට තමතහම අදහසක් පහළ තවනවා. ‘සමාහිතස්සායං ධේතමො නායං
ධේතමො අසමාහිතස්ස’ තේ දහම තැන්පත් සිතක් ඇති අයට යි. සිත විසිරිලා විකණේත තවලා ඉන්න උදවියට
තනොතවයි. කාරණා පහක් සිතත් ් බලවත්වන විට සිත හරිම වික්ණේත යි. කලබලයි. ඒ තමා පංචනීවරණ ධර්ම.
ඉඳුරන් පිනමටමට යාතමන් සිත වික්ණේත තවනවා. ඒවා හැකිතාක් පාලනය කර ගත්තතොත් යර්ථික වශතයන් ද
තසෞඛනමය වශතයන් ද වැදගත් තවනවා. තද වන කරුණ තමා තරහව. තේ තරහව අතේ සිත වසා ගත්තම ඇතිවන
තත්ත්වය විස්තර කළ හැකියි. සිතත් තරහව ඇති වුණාම තහොඳ නරක තත්රුේ ගත තනො හැකියි. කරන කියන තේ
ගැන ඉන්න තැන ගැන අවතබෝධයක් නැහැ.

තුන්වන බලතේගය තමයි ථීනනිේධ ය. සිතත් සහ කතේ ඇතිවන මැලි ගතිය තමයි ථීනනිේධ කියන්තන්, සිතත් ්
නිදිමත ගතිය අලසකම ඇති තනොමටමට වැඩ සැලසුේ කර ගැනීම දියුණුතේ ලක්ෂණයක් බව සිතට ගන්න. සිත තනො
සන්සුන් කරන අතනක් කාරණය තමයි උේදච්ච කුක්කුච්ඡ ය. එයින් කියන්තන් සිතත් තනොසන්සුන්කම යි. සමහර
අය හරි කලබල යි. කලබලයට වැඩ කරන්න ගිහින් විවිධ විපත්වලට මුහුණ පානවා. සිත කැලඹුණ විට තනො
සන්සුන් වූ විට මතකය අවදිවන්තන් නැහැ. එනිසා කලබල වන්තන් නැතුව වැඩ කරන්න කල්පනාකාරී වන්න.

අතනක් කරුණ තමයි විචිකිච්ඡාව. සෑම තදයක් ගැනම සැක කරනව. ්ර ධාන වශතයන් තුණුරුවන් ගැන සැක
කරනවා ඉපදීම ගැන. තදමේපියන් ගැන සැක කරනවා. සැකය දියුණුවට බාධාවක්. ඉක්මණින් ම ්ර තිඵල
ලබාගන්න පුළුවන් සංවර වූ සිතක් ඇති අයට නිස අසංවර වූ සිතක් ඇති අයට තනො තවයි.

අවසාන වශතයන් පින්වතුනි, තේ බුදුදහම බුේධිමත් අය සඳහා ඳස තමෝඩ අයට තනො වන බව බුදුපියාතණෝ තමතහම
තේශනා කරල තිතයනවා. තේ දහම ්ර ඥාවන්ත අයට නිස තමෝඩ අයට තනො තේ. බුදුපියාණන් වහන්තසේතේ
ඉගැන්මටම ්ර ඥාවට මුල් තැනක් තදන දර්ශනයක්. එය භක්ති මාර්ගයක් තනොතවයි. බුේධි මාර්ගයක්. ්ර ඥාව නිනිසකු
සතු උසස් ම වස්තුවක්. යේ පුේගලයකුතේ ජීවිතය සාර්ථක වන්නනේ ඒ පුේගලයා ගුණතයන් පිරුණු තකතනක්
තවන්නත් ඕන. ්ර ඥාතවන් යුක්ත තවන්නත් ඕතන්. බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාළා. ඔහු සිල්වතතක්, ගුණවතතක්
කියලා. ඒ නිසා සීලය යි. ්ර ඥාව යි තලෝකතය අග්රවයි කියලා දක්වලා තිතබනවා. එතහම නේ අප ඕනෑ ම තකනකු
ළඟ තිබිය යුතු වැදගත් ම ගුණාංග තදකක් තමයි සීලය යි. ්ර ඥාව යි.

නැත්නේ ගුණය යි. නුවණ යි. ගුණවත් තනො මට නැණවත් තනොමට තමොන තරේ තේ කළත් අර්ථයක් නැහැ.

බුදුහාමුදුරුතවෝ තේ ධර්මය තේශනා කරල තිතබන්තන් අධික තෘෂ්ණාතවන්, වැරැදි අදහස්වලින්, අධික මානතයන්
ඉන්න අයට තනොතවයි. ඒවා අවම කරගන්න උත්සාහ දරන නිවන් තසොයන, නිවනට ඇළුණු අයට යි. අපතේ
ජීවිතය තකටියි. ඒ තකටි කාලය තුළ ගුණදේ පුරන්නට යුතුකේ ඉටුකර ලන්නට, හැකිතාක් නුවණ වැතඩන ක්රිටයා
කරන්නට කටයුතු කිරීම වැදගත්. අතේ සිත්වලට ගලා එන පවිටු තච්තනා පවිටු අදහස් බැහැර කරමු. තසෝදා හරිමු.
සිත් සතන් පිරිසුදු කර ගනිමු.

ඔබ සැමට

සේමා සේබුදු සරණයි!

142
 (61) සිත මදොස් දුරලන බ්වාත ගුණ

තකොළඹ විශ්ව විදනාලතේ සිංහල අංශතේ තජනෂ්ඨ කථිකාචාර්ය

තමොරටුව ලුනාව, උයන පාතර්ශ්රී තබෝධිරාජාරාමාධිපති, දර්ශනපති
අගලචඩ සිරිසුමන හිමි

නමමො තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
චතමම රාවුමසො මදොවරස්සචරණා ධම්මා?
ඉධාවුමසො භික්ඛු ොපිටකච්මඡො මහොති
ොපිටකචානං ඉච්ඡානං විසං ගමතො
ම්ො වුමසො භික් ොපිටකච්මඡො මහොති
ොපිටකචානං ඉච්ඡානං වසං ගමතො
අ ම්පිටකධම්මමො මදොවරස්සච රමණොති
අනුමාන සූත්ර - මජ්ඣිම බ්චා

පිටකන්වත්බ්,

අද බිනර පුර පසතළොස්වක තපොතහොය දවසයි. තථාගත බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් තේශීතව මේඣිම නිකායට
සංගෘහිතව ඇති තමම අනුමාන සූත්රිය නූතන සමාජයට තබතහවින් වැදගත් ධර්ම කාරණා රාශියක් විවරණය
වන්නකි. බුදුදතමහි හික්තමන ශ්රුාවකයා තුළ පිහිටිය යුතු උසස් ගුණධර්මයක් තලස සුවචබව නිතර නිතරම
සාකච්ඡාවට ගැතනන්නකි. කරණීය තමත්ත සූත්රිතයහි ‘සුවතචො’ යන වචනය යරේභතයහි ම දැක්තවන්තන් නිවන්
මගට ්ර තේශ මටමට අතේක්ණත පුේගලයා තුළ අතිශියන් ම වර්ධනය කර ගත යුතු කරුණු වන බැවිනි. ‘ඕවාදකාරී’
යනුතවන් ්ර ශංසාත්මක පුේගතයකුතේ ජීවිතතේ පැවැතිය යුතු ්ර ධාන ම කරුණක් තලස හික්මීම තහවත් සුවචකම
දක්වා තිතව. විනය පිළිබඳව ද වැඩිම අවධානයක් තයොමු කරන බුදුදහතේ ශ්රුාවකයා අතිශයින්ම විනයගරුක
පුේගලතයකු විය යුතු බව දැක්තවයි. තමම අනුමාන සූත්රියද පැහැදිලි කර ඇත්තත් විනයගරුක පුේගලයකු බවට පත්
විය හැකි යකාරය යි.

විතශේෂතයන් තමහිදී අවවාද කළ යුතු හා තනොකළ යුතුª පුේගලයන් කවතර්ද? යන්නත් අකීකරු බව හා කීකරු බව
ඇතිකරවන කරුණ තකතරහිත් අකීකරු ධර්ම ඇති තකතනකු එයින් නිදිය හැකි
යකාරයත් සාකච්ඡාවට ලක් තකතරයි.

තමම සූත්රිය තේශනා කතරන්තන් මුගලන් මහ තතරුන් වහන්තසේ විසිනි.

උන්වහන්තසේ බුදුරදුන් තවතින් අසා ශ්රුාවක පිරිසකට තේශනා කරන ලේදක් තලස
තමය විවරණය තවයි. මුගලන් හිනියන් භගූ රට ‘සුංසුමාර’ ගිරි නුවර ‘තේෂකලා’
නේ මුව වනතයහි වාසය කරන අතර ;මම සූත්රිය තේශනා කර තිතව. ඒ අනුව
යතමක් අවවාද කිරීමට අකමැති අවවාද තනොඉවසන, තනොරිස්සන තකනකු තේ
නේ ඔහුට අවවාද තනොකළ යුතු බවත් ඔහුතේ අකීකරු බව ඇතිකරවන ධර්ම
දහයක් පවතින බවත් මුගලන් රහතන් වහන්තසේ වදාළහ.

කවතර්ද යත්?
1. ලාමක, පහත්, යශාවන්තගන්ද අදහස් වලින් ද යුතු වූතේ ඒවාතයහි වසඟය පත්
වූ පුේගලයා.
2. තමා ම උසස් යැයි සිතා කටයුතුª කරන අනනයන් තහළා දකින අත්තුක්කංසන
පරවේභන පුේගලයා
3. තක්රිෝධයටම තයොමු වූ තක්රිෝධතයන් මඩනා ලද පුේගලයා
4. තක්රිෝධයට ම තයොමු වූ තක්රිෝධතයන් වවර බැඳ ගන්නා වූ තැනැත්තා
5. තක්රිෝධතයන් ම නිතර නිතර අනනයන් හා ගැතටන තැනැත්තා
6. තක්රිෝධ සහගත වචන භාවිත කරන පුේගලයා

143
7. යේ තචෝදනාවක් කරන කල්හීන එයට ්ර තිවිරුේධ ව කටයුතු කරන පුේගලයා
8. යේ තචෝදනාවක් කරන කල තචෝදනාව කරන්නාට තහවත් තචෝදකයාටම ගරහන පුේගලයා
9. තචෝදනාවක් කරන කල්හි තචෝදකයාට ්ර තිතචෝදනා කරන පුේගලයා.
10. තචෝදනා කරන කල්හි තවනත් කථාවකින් එය වසා දමන්නට උත්සහ කරන්නා
11. තචෝදනාවක් කරන කල්හි තමාතේ ් චරිතතයහි පිරිසුදු බව දක්වනින් එය ්ර තික්තෂේප කරන්නට උත්සාහ කරන
පුේගලයා
12. චූදිතයා ගුණමකුතවකු ව තචෝදකයාට තචෝදනා කරන පුේගලයා
13. ඊර්ෂනාතවන් මඩනා ලදුව පුේගලයා
14. කපටි වකරාටික පුේගලයා
15. තද ගති සහිත අධික මානතයන් යුතු පුේගලයා
16. තමන්තේ ම මතයන්හි දැඩිව පිහිටා කටයුතු කරන පුේගලයා

තමම ගති ඇති පුේගලයාට කිසි තලසකින් තහෝ අවවාද තනොකළ යුතු බවත් තමම ගති වලින් තතොර වූ පුේගලයා
සුවච කීකරු තකනකු වන බවත්, ඔහුට කවරාකාරතයන් වුව අවවාද කිරීම සුදුසු බවත් මුගලන් මහරහතන්
වහන්තසේ වදාළහ. තමම සූත්රිතේ තදවන තකොටසින් කියැතවන්තන් තකනකු අකීකරු බවට පත් කරවන තමම ධර්ම
තුළින් නිතදන යකාරය යි.

එනේ යේ ලාමක අදහස් ඇති පහත් යශාවන්තගන් යුතු වූ පුේගලයකු දැකීමට තමන් තුළ ඇත්තත් අපිේය බවක් නේ,
තමා එතසේ වූ විට අනනයන් ද තමා තකතරහි කටයුතු කරන්තන් එතසේ බව සලකා එවැනි දැඩි පහත් ලාමක
යශාවන්තගන් නිදී වාසය කරන්නට උත්සාහ කළ යුතු බවත් තමහි කියැතේ. එවිට ඔහු සුවච පුේගලතයකු තහවත්
කීකරු පුේගලයකු බවට පත්වන අතර ඔහුට අවවාද දීම සුදුසු බව ද තමහිදී දැක්තවයි.

එතලසින්ම අතනක් කරුණ පිළිබඳව ද කල්පනා කළ හැකිය. අත්තුක්කංසන පරවේභන තහවත් අනුන් තහළා
දකිනින් තමන් ම හුවා දක්වා ගන්නට උත්සාහ කරන පුේගලයකු පිළිබඳව තමන්ට දැතනන්තන් අපිේය බවක් නේ
දැකීමට පවා තමන් තුළ ඇත්තත් අසතුටක්නේ තමා ද එවැනි දුර්ගුණතයන් යුතු වූතේ නේ තමා තකතරහි අනනයන්
තුළද එවැනි අපිේය බවක් ඇතිවන්තන් යැයි සිතා ඒ වැරැේතදන් නිතදන්නට උත්සාහ කළ යුතුයි. තක්රිෝධශිලී පුේගලයා
තමන්ම ඉහතින් දැක්වූ තසොතළොස් ධර්ම වලින් යුතු කවර ම පුේගලතයකු වුව කිසිවකුට පිේයමනාව තනොවන්තන් ය.
යශ්රුයට ද අකමැති වන්තන් ් ඇතැේ විට දැකීමට පවා අපිේය වන්තන් ය.

එතසේ නේ තේ තසොතළොස් ලාමක ධර්මයන්තගන් කවරක් තහෝ තමා තුළ ඇති කල්හි ඒ බව සලකා තමා තුළ එම
ලාමක ධර්ම නැති තකොට කීකරු, සුවච අවවාද ලැබීමට සුදුසු තකතනකු බවට පත්මටමට උත්සාහ දැරීම ධර්මානුලවල
ජීවිත සකසා ගැනීමක් තලස දැක්විය හැකිය. තමම අනුමාන සූත්රිය අපතේ ධර්ම ශාලාවල නිතර නිතර සාකච්ඡාවට
ගතයුතු සූත්රියකි. එයට තහේතුව වන්තන් තබොතහෝ තදනා තහොඳින් ධර්මය අසා සතුටින් නිතවස් තවත ගියද තගදර තුළ
අභනන්තර ගැටලු යරාවුල් සංසිඳුවා තගන ජීවිතයට මුහුණ දීමට උත්සාහ තනොකරන බැවිනි.

තගදර තදොතර් ජීවත් වන අඹු සැනියන් අතර බරපතළ යරාවුල් තගොඩනැගී දරුවන් ගැන ද තනොතකා ගහ මරා
ගන්නා පමණක් තනොව එකිතනකාතගන් තවන්ව වසන්නට උත්සාහ ගන්නා නූතන ඇතැේ පිරිස් නිතර නිතර අපට
හමුතේ. තේ තබොතහෝ ගැටලුවලට තහේතුවක් නේ අවවාද උපතදස් තනොරිස්සන ගතියයි. තමන් ම නිවැරැදි යැයි සිතන
තමන්තේ ් මතය ම සාධාරණ යැයි සිතන කිසිවකු අනනයන්තේ අවවාදවලට හික්තමන්තන් නැත. අවවාද
තදන්නාටද තචෝදනා කරයි. වවර බඳියි. නිග්රවහ කරයි. නිහතමානී ව තම අඩුපාඩු වැරදි සකසා ගන්නට තවර මටරිය
දරන්තන් නැත.

එබැවින් බුදුදහතේ උගන්වන ‘අනතිමානී’ ගුණය තරේ චරිතය පවිත්රි බවට පත්කරවන ගුණයක් තවත් පවතීද?
අනතිමාන පුේගලයා තලොව ඕනෑම අභිතයෝගයක් ජය ගනී. අප තලොවුතුරා බුදුරජාණන් වහන්තසේ යලවක, ජය
ගත්තත් ද අංගුලිමාල ජය ගත්තත් ද යලවකතයකු, අංගුලිමාලතයකු බවට පත්ව තනොතේ. ඔවුන්තේ ් බිහිසුණු
හැසිරීේ ඉදිරිතේ දී අනතිමානීව හැසිරීතමනි. තමය නිවටකමක් තලස කවතරකු සලකන්තන්ද? මානතයන් දිවිය
අවුල් කර ගන්නවාට වඩා නිහතමානතයන් දිවිය සරු කර ගැනීම, නිවා ගැනීම තමොන තරේ සැනසිලිදායකදැයි
සිතා බලන්න.

මතරුවන් සරණයි!

144
 (62) සස වැමඩන මනොෙමා බව

කඩුගන්නාව ඉල්ලතදොර පුරාණ තපොත්ගුල් විහාරාධිපති යටිනුවර මල්වතු මහාවිහාර පාර්ශ්වතේ ්ර ධාන සංඝනායක,
කර්මාචාර්ය සංඝකීර්ති ශ්රී යරණනවාසික ශ්රී සීලානන්ද
කහගල ශ්රී ධේමරක්ඛිත නා හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේ බුේධස්ස

උේඨානවතතෝ සතිමතතෝ
සුචිකේමස්ස නිසේම කාරිතනෝ
සඤ්ඤතස්සච ධේම ජීවිතනෝ
අේප මත්තස්ස යතසෝභි වේ්ති

පින්වත්නි!

සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ රජගහ නුවර තේළුවනාරාම

මහාවිහාරතයහි වැඩවසන සමතයහි කුේභතඝෝෂක නේ සිටුපුත්රියා නිනිති
කරතගන ඉහත ගාථා ධර්මය තේශනා කර වදාළ තසේක.

රජගහනුවර මහසිටුවරයාතේ මන්දිරතේ සියලුතදනාම ‘අභිවාතක’ නේ

මාරාන්තික තරෝගයකින් පීඩා විඳින්නට විය. එතමන්ම එම පළාතත් පැතිර
පැවති එම පීඩාකාරී තරෝගතයන් නිදී ජීවත්වන්නට අවශන තකතනකු තේ
නේ බිතිත්යක් හාරා පලා යා යුතු ය. තමම සිටුපවුතල් තදමේපියන්ද එම
තරෝගාබාධයතයන් පීඩිතව මරණාසන්නව තම පුතණුවන් තදස බලා
‘පුතණුවනි’ දැන් අතේ ජීවිත ගැන අතේක්ෂහාවක් නැත. ඔබ තමම
තරෝගතයන් තවරී ජීවත්මටමට බිත්තියක් බිඳ ඈත පළාතකට තගොස් ජීවත්
වන්න. අසවල් ස්ථානතේ සතළිස් තකළක් ධනය නිධන්තකොට ඇත. යළි
පැනිණි දිනක ඒවා රැතගන වියදේ කරන්න යයි කියා නිය පරතලොව ගියහ.

සිටුපුතාද තදමවුපිය ඔවදන් පිළිතගන අඬනින් මරණ බිතයන් පලාතගොස් කඳුකර තපතදසක තදොතළොස් වසරක් දිවි
තගවා යළි සිටුතගදරට අවුත් ධනය නිධන් කළ ස්ථානය පිරික්සා යථාපරිදිව තැන්පත්ව ඇති බව දැනගත්තත් ය.
එතහත් තමතරේ ධනයක් මාසතුව ඇතත් ඒවා පරිහරණය කිරීම ක්ෂහණිකව සුදුසු නැතැයි නුවණින් සිතා දුගී දුේපත්
තේශයක් ගත්තත් ය. වසර ගණනක් ඈත පළාතක සිටිය බැවින්ද, දන්නා හඳුනන අය නැති බැවින්ද, ධන නිධාන
සලකුණු රහසිගතව සිතත් තබාතගන තගයින් තගට බැලතමතහවර කරනින් දිවිතගවන්නට විය. කලක් ගතවන විට
තමොහුට දිනපතා කේකරුවන් ්ර තබෝධ කරන රැකියාවක් ලැබිණි. තගොවියන් කේකරුවන් තවතළන්දන් පහන්තදොර
නැඟිටමටම ඔහු සතු කාර්ය විය. හිරු උදාමටමට තපර ඉතා ශවද නගා කේකරුවන් අවධිකරවන හඬ නිසා ඔහුට
‘තඝෝෂක’ යන නම වනවහාර විය.

අලුයම පිබිදී සිටි බිේබිසාර රජතුමන්ටද තේ ශවදය ඇසී රාජතසේවකයන් යවා ඔහු කැඳවාතගන එනතලස නියම
කළහ. බිේබිසාර රජතුමා ශවදතයන් පුේගලයන් හඳුනා ගන්නා ශවද විදනාව පිළිබඳ විතශේෂඥ දැනුමකින් යුක්ත
වූහ. තේ නිසා තඝෝෂකතේ ජීවිතය ගැන තතොරතුරු විමසා දැන ඔහු සතු හතළිස් තකළක් ධනය රථවලින් තගන්වා
තමතරේ ධනයක් සතු තමම තඝෝෂක බැලතමතහවර කරනින් ජීවත්මටතේ පුේගල තතු හා උපාය මාර්ග ජනතාවට
පහදා දුන්හ. තවද රජතුමා මහත් සත්කාර සේමාන සහිතව සිටු තනතුරු ද ්ර දානය කළහ. එතමන්ම රජතුමා
සිටුවරයා සමඟ බුදුරදුන් තවත පැනිණ සියලු තතුද විස්තර කළහ.

බුදුරජාණන් වහන්තසේද මහරජ තමම තඝෝෂක සිටුතේ ජීවිතය ධාර්නිකය, මටර්යවන්තය, ්ර ඥා වන්තය. එවැනි අයතේ
ජීවිතය ධනතයන් ඉසුරු බතවන් ්ර භාමත් වන්තන් යැයි දක්වා ඉහත ගාථා ධර්මය තේශනා කළ තසේක. “පින්වත්නි”
තමම ගාථා ධර්මතයන් දහේ කරුණු හතක් තපන්වා දී ඇත. උේඨානවතතෝ උත්සාහවන්තව ක්රිටයා කළ යුතු යි. එය
ඇතිමටමට තමා කරන කාර්ය පිළිබඳ සාමානන ්ර තිඵල සාධන හැඟීමක් තිබිය යුතු ය.

145
සහජ පුරුේතදන් සමාජතයන් සාධනීය කාර්යතයන් ලබන මූලික අවතබෝධය විසින් කායික මානසික ්ර තබෝධයක්
පියවර තැබීතේ මටර්යයක් ඇතිතේ. කුශලානුගත මටර්යය මතුමත්තතහි ඉදිරි පියවර මානසික වශතයන් ්ර සාරණයක්
ඇතිමටම ස්වාභාවික ය.

තබෝධි සත්වයන් වහන්තසේ නියත විවරණතේ පටන් යරේභ කරන පාරනිතාවන් අතර මටර්ය පාරනිතාව නිසා සියලු
පාරමී ධර්මයන් ක්රිටයාත්මක කිරීතේ දී තපරට එන බාධක අභිබවා ගමන් කරති. එතමන්ම මටර්ය තබෞේකංග
ධර්මයකි. එම මටර්යතයන් බුදු පතසේ බුදු මහරහත් පදවි ලබාගන්නට චිත්ත සන්තානතේ නීවරණ ධර්මයන් පහතකොට
ධනාන, විදර්ශනා මාර්ගඵල සාධනයට තයොමු තකතර්.

සතිමමතො

සෑම කාර්යයකදීම සිහිය අවශන වන අතර විතශේෂතයන් දීර්ඝ කාලයක් තුළ පවත්නා සත්ව සන්තානගත තලෝභාදී
ක්තල්ශ ධර්මයන් නැති කිරීමට ඒවා එකිතනක හඳුනාගැනීම ්ර හාණය කිරීම කමටහන්වලට සිත යතරෝපණය
සිහිතයන්ම කළ යුතු තේ. සමථ භාවනාතේ දී චිත්ත ඒකාග්රවතාවය ඇතිමටමට පදනම වන්තන් සතියයි. සුචිකේමස්ස -
කාය, වාේ, මතනෝ කර්ම පිළිබඳ පවිත්රිතාවය කුසල් කිරීතේදී අවශන තේ. විතශේෂතයන් තලෞකික ජීවිතය
යරක්ෂහාවන්තේ සමෘේධියට පත්වන්තන් කායවාේ කර්මයන්හි පවිත්රිතාවතයනි. ්ර ාණ ඝාත, අදත්තාදාන කාම
නිථනාචාර යන අපවිත්රි කර්මවලට සන්තානතේ නමනතාවය බහුලය. එතමන්ම එවන් කර්ම කිරීතමන් ලබන
යශ්වාදය තමොතහොතක් පාසා සිත නීවරණයන්තේ ්ර වාහතයන් කිලිටිවන්තන් ය. අතෘේතිකර සන්තානගත යශ්වාද
ජනක චිත්තාවලිය මරණින් මතු සතර අපායට අරමුණු වන්තන් ය.

තකනකු වචන භාවිතා කරන්තන් සන්තාන ගත අරමුණු අනුවය. සිත අපවිත්රි කරන අරමුණු තබොතහෝ තේලාවක්
තබාගැනීතමන් එයට සමගාමීව වාේ ේවාරයද ක්රිටයාත්මක මටතමන් තබොරු, තක්ලාේ, අසභන හිස් වචන භාවිතය
අපමණ තේ. එයින් තම යත්මය කිලිටි තේ. තමාට තමා හතුතරකු බවට පත්තේ. අපවිත්රි සන්තානතයන් කරන
කියන සෑම තේම පුේගලයාතේ පරිහානියට තහේතුතේ. මරණින් මතු සතර අපාතේ ඉපදීමට තහේතුකාරක තේ. කාය
වාේ මතනෝ යන ේවාරත්රිතේ පවිත්රිත්ත්වය දසකුසල ධර්ම වර්ධනයට තහේතුතේ. එතමන්ම සමථ විදර්ශනා
භාවනාතවන් තදතලොව ශාන්තිය භවාන්තතේ උතුේ නිවන් සේපත් ලැබීමට පවිත්රි තච්තනාතේ ශක්තිය මූලාධාර තේ.

බ්සම්මචාරිමනෝ
වවදනවරතයකු තරෝග නිදානය තසොයා දැනතගන තරෝගාබාධයට නියනිත ්ර තිකාරය ලබාතදන්නාතසේ තලෞකික
ජීවිතය තමන්ම තලෝතකෝත්තර ජීවිතයද සරුකරගන්නාට විමංසනය අතනවශන තේ. තමයට අභිධර්මතේ
මනසිකාරය යයිද දක්වා ඇත. එයට විතශේෂ බුේධියක් තමන්ම සිහියක් ද සමාධියක් ද තිබිය යුතු තේ.

සඤ්ඤතස්සර
කය, වචනය, මනස යන ේවාරත්රිතේ සංවර බව නිර්වාණ ගානි ්ර තිපදාව තේ. සාර්ථකත්වයට අතනවශනම තේ. කය
වචන තදතක් සිල් ගුණයද සිතත් සමාධි ගුණයද තලෞකික තලෝතකෝත්තර සුබ සාධනයට මූලාධාර වන බව
සතහේතුකව බුදුරදුන් විසින් යළි යළිත් දක්වා ඇත.

කයින් වචනතයන් හා මනසින් සෑම කාරණයකදීම සංවරමටම ඉතා යහපත් තේ. එය නිවනට මාර්ගයයි. එයින්
සීලයත් සීලතයන් සමාධියත් ඉන් ්ර ඥාවත් වර්ධනය තේ.

ධේම ජීවිතනෝ - තලෞකික ජීවිතය සාරවත් වන්තන් ධාර්නික ජීවන ්ර වෘත්තිතයනි. වංචාතවන් රැස්කරන ධනය
තසොරසතුරු කරදර අපමණ ඇතිමටමට තහේතුකාරක තේ.

අප්ෙමත්තස්ස
මුලාතනොවූ සිහි ඇතිබවද තදතලොව ශාන්තියට සසරදුකින් නිදී නිවන් සුතවන් සැනසීමට මතහෝපකාරී තේ. තමතසේ
දැක්වූ උතුේ සේත ගුණාංගයන් තගන් සේපූර්ණ වූ පුේගලයාතේ තභෞතික සේපත් කීර්ති වර්ණනාව වර්ධනය
වන්තන් ය. තමම දහේ කතාතවන් හා උතුේ ධර්මය අවතබෝධ කරගැනීතමන් ඔබ සැමට ජාති, ජරා මරණාදී
සසරදුක් නැතිතකොට පරම ශාන්ත නිවනින් සැනසීමට තහේතු වාසනා තේවා!

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි.

146
 (63) දසත ෙැතිමරන සුවඳ

තකෝේතේ යනන්ද ශාස්ත්රිාලතේ යචාර්ය, ශාස්ත්රිපති

මබෝදාගම සීලවිමල හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අප්ෙමමතතා අ ං මගන්ධා
ා ං තගර රන්දනී
ම ො ර සීලවතං මගන්ධා
වාති මදමේසු උත්තමමො

ශ්රුේධාවන්ත පින්වත්නි,

ධර්ම තේශනාවට මාතෘකාව වශතයන් සඳහන් කරන ලේතේ ධේම පදයට අයත් පුෂ්ඵ වේගතේ දහතුන් වන
ගාථාවයි. තේ ගාථාතේ සරල තත්රුම නේ ‘තුවරලා සුවඳ, සඳුන් සුවඳ යන යේ තේ සුගන්ධයන් ඇේද, ඒවාතේ සුවඳ
ඉතා ස්වල්පය, සිල්වත් වූ බුේධාදී සත් පුරුෂයන්තේ යේ සිල් සුවඳක් තේද ඒ සිල් සුවඳ උතුේ වූතේ තදේතලොතවහිදු
හමන බවයි. ඉහත ගාථාතේ ‘අේපමතතතා’ යැයි වචනයක් තේ. එහි තත්රුම නේ සුළු බව යන්නයි. තුවරලා යදී
මල්වල හා සඳුන්වල සුවඳ ඉතා සුළුය. ඒ සුවඳ නිනිස් තලොවටම වුවත් දස දිග තනොපැතිතර්. උඩු සුළඟට තනොහමයි.
හැම තැනකම තනොපැතිතරන තහයින් සුළුය. සිේවන පදතේදී ‘තේතේසු’ යැයි සඳහන් වචනයකි. එහි අර්ථය නේ
තදවියන් අතර පවා හමන බවයි. සිල්වතුන්තේ සිල් සුවඳ තදේතලොව පවා හමන බව සඳහන් තේ. අප මනුෂනයකු
තලස ජීවත්වන කාලතේ දී ජීවත්වන්නට උත්සාහ ගත යුතු තේ. යහගුණයන්තගන් තහබි මනුෂනතයකු විය යුතු ය.
හිස, තදඅත්, තදපා යදී අවයව නිනිතසකුට සමාන වූ තරනින් තහෝ තදපා නගා ගිය තරනින් නිනිතසක් තනොවනු ඇත.
වහා කිපීම, ඉතා පහත් අන්දනින් රාග අදහස් ක්රිටයාතේ තයදමටම, අනනයන්ට ඊර්ෂනා කිරීම යදී පහත් ගුණ
මනුෂනයන් තුළද පවතී නේ ඔවුහු නියම මනුෂනතයෝ තනොතවති. අප තුළ එබඳු ගුණ පවතී නේ වහා එය තවනස් කර
නියම මනුෂනතයකුමටමට උත්සාහ කළ යුතු ය.

තමතලොව සත්පුරුෂ ගුණ ධර්ම රකින සුදනනට තදේතලොව තදවිතයෝ ගරු කරති. තසත් සලසති. ඒ නිනිසුනට තනොව
නිනිසුන් විසින් රකින ගුණයටය. සිල් ගුණය උසස් තලස රැකිය හැක්තක් නිනිස් තලොව සිටමය. උතුේ සිල්වතුන්
සුලබ නිනිස් තලොවමය. තනොතයක් තලසින් සිල් රකින සිල්වතුන්තගන් සිල් සුවඳ, සඳුන් සුවඳ, මල් සුවඳ තමන් සුළු
තනොවන්තන් තදේතලොව පවා පැතිතරන මහත් සුවඳක් බැවිනි. ඒ සිල් සුවඳින් පුබුදු වූ තදවිතයෝ නිනිස් තලොවට
පැනිණ සිල්වතුන් පිරික්සා වැදීේ, පිදීේ, තකොට කුසල් ඵල ලැබුමට වෑයේ කරති.

අප කවුරුත් සියල්ලන්ටම සුවඳ හමන ලස්සන මලක් තසේ පිේය තකතනකු මටතේ ශක්තිය අපට තිබිය යුතු ය.
අනනයන් සමඟ පිේය මනාප තලසින් ජීවත්මටමට තනොහැකි නේ එයට තහේතුව අපතේ සිත තවමත් එයට වුමනා පරිදි
පිළිතයළ තනොමටම ය.

යහපත් තලස ජීවත්වන ගුණවතුන්තේ සිල් සුවඳ තදවියන් අතර පවා හමන බව මාතෘකා ගාථාතවන් කියැතවන
අතර, තකොපමණ දුර සිටියත් යහපත් චරිතතයන් යුත් තැනැත්තා මහතමර තමන් බුදු තදතනතටද තපතනනු ඇත.
උන් වහන්තසේතේ පා අනුව ගමන් කළත් නරක චරිතයක් ඇති පාපිෂ්ඨයා අන්ධකාරතයහි විදින ලද හීන තලයක්
තමන් බුදු ඇසට තනොතපතන්. බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ බුදු තනතට තපනීමට නේ තහොඳ යහපත් චරිතයක් ඇති
තකනකු විය යුතු බව අප අවතබෝධ කර ගත යුතු තේ. බුදුහාමුදුරුතවෝ පිරිනිවන් පෑවත්, උන්වහන්තසේතේ ධර්මය
අදද නිර්මලව පවතී. බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ධර්මාක්ෂිොයට තපතනන තරේ සුදුස්තසකු මටමට හැකි තරේ උත්සාහ
දැරිය යුතු ය. පහත් දීන අදහස්වලට කිසි දිනක ඉඩ තනොදිය යුතු ය. කරුණාව, වම්රි ය, මටර්යය, අධිෂ්ඨානය යදී
උසස් ධර්මයන් පුරුදු පුහුණු කළ යුතු ය. අප තකොපමණ දුර සිටියත් ධර්මය පුරුදු කරන්තන් නේ බුදු තනතට මහා
පර්වතයක් තසේ තපතනන්තන් ය. බුදු තනතට තපතනන තරේ අප පාරිශුේධ විය යුතු ය. සිත, කය, වචන යහපත් විය
යුතු ය. අපතේ ජීවිතය අනනයන්තේ දියුණුව පිණිස තයදිය යුතු ය.

147
යහගුණයන්තගන් හා සත්පුරුෂ ධර්මයන්තගන් යුතුව ජීවත්විය හැකිනේ, ඒ ගුණවත්භාවය නිසාම ඔහුතේ
සීලවන්ත භාවය තදවියන් අතර පැතිතරන, බුදු ඇසට තපතනන තකතනක් බවට පත්වනු ඇති බව මැනවින්
වටහාතගන තරෝගී නිනිසුන් තලස ජීවත් තනොවිය යුතු ය. තරෝග නේ නිනිසුන්ට වැළතඳන තලඩය. ඒ හැම තලඩටම
වඩා තකතලස් තලඩ දරුණු ය. තකතලසුනට වසඟමටම තරේ තලඩක් කයට හා සිතට තනොමැත. තබතහවින් තප ශමට
තහේතු ය. තකතලස් තලඩට වවදනවරුන්තේ පිළියේ ද තනොලැතව.

තකතලස් වසඟව තනොපත් ඇතැේ අනුවණතයෝ ගිලන් බතවහි දරුණුකම නිසා තනොතයක් කේකතටොලුවලට පැනිණ
සියදිවි හා අන්දිවි නැසීේ පවා තකොට තදතලොවම විපතට දුකට පමුණුවා ගනිති. තකතලස් වඤචක ධර්ම වශතයන්
යර්ය මාර්ගඥානය උපදවාතගන ඒ බලතයන් සත්ව සන්තානතේ ඇති තකතලස් දහේ මතු නූපදනා පරිදි තනොනැසූ
පුේගලයා තුළ තකොතතක් තකතලසුන් යටපත් මට තිබුණත්, තකතලසුන්ට හිත වූ අරමුණක් මුණ ගැසුණු විට නැවත
නැවතත් තකතලසුන් මතු මට නැගීඒම ස්වභාවයකි. එබැවින් පෘථේජන නිනිසුන් විසින් කළ යුත්තත් තකතලසුන්
තකතරන් දුරුව වාසය කිරීමට උත්සාහවත්ව බුේධිමත්ව ක්රිටයා කිරීමයි. පාප ක්රිටයාවන්හි යදීනව දැක්තවන
තේශනාවලට සවන් තයොමු කළ යුතු ය. සත්පුරුෂ කලනාණ නිත්රියන් ඇසුරු කළ යුතු ය. ගුණ, නුවණ, වර්ධනයට
හිතකර චරිතාපදානයන් නිතර, නිතර කියවිය යුතු ය. එතසේ කිරීතමන් හිතකර සත්ව සන්තානය තකතලසුන්ට
පිළිකුල් බවක් ඇතිතේ. එබඳු තැනැත්තාතේ සන්තානතේ විවිධ ක්තල්ශයන් පහළ මටමට අවකාශ තනොලැතව. එබඳු
අවස්ථාවල පුේගල සන්තානතේ ක්තල්ශ ධර්මතයෝ පහළමටමට අනන මාර්ගයක් තසොයති. එතසේ ක්තල්ශ ධර්ම
තමාතේ නියම ස්වරූපය සඟවා යේකිසි කුසල කර්මයක්හුතේ තේශතයන් උපදී. තකතලසුන්වලට බියවන
තැනැත්තා එය කුසල කර්මතයකැයි සිතා පිළිගනී. තමතසේ තමාතේ නියම ස්වරූපය සඟවා යේකිසි කුසල ධර්මයක
තේශතයන් පුේගල සන්තානතේ උපදනා ක්තල්ෂතයෝ වඤ්චක ධර්ම නනින් හඳුන්වති. එතසේ තහයින් ක්තල්ශයන්තේ
වඤ්චක ස්වභාවය නියම යකාරතයන් දැකතගන එයින් ඉවත් වන්නට ඒ පිළිබඳ අවතබෝධයක් ලබා ගත යුතු ය.
තකතළස් තලඩින් තහොඳටම ගිලන් බවට පැනිණ තවතසනවුන් අතර, අපි එබඳු තලසින් නිදී ඉතා සුවතසේ කල් තගවමු
යන හැඟීේ ඇති වාසය කිරීම ඉතා යහපත් වනු ඇත.

සත්වයන්තේ සිත් දිවා රෑ තදක්හි තපතළන්තනෝ දවන්තනෝ ක්තල්ශතයෝය, සිත තරමකින් තහෝ තනොදැමුණු
තනොසන්සිඳුනු හැඩි, දැඩි නිනිසුන්තේ සිත් රූපාදී වූ අරමුණු ශුභ විසින් රස විඳිය යුතු විසින් තගන තපතළන්තන් ය.
දැතවන්තන් ය. සැතලන්තන් ය. එය ඔවුනට තරෝගයක් බඳුය. තකතලස් තලඩින් තපතළනින්, දැතවනින් දුකතසේ ජීවත්
තවති. එබඳු ක්තල්ශාතුරයන් අතුතරහි බුදුරජාණන් වහන්තසේ අනාතුර වූවාහු සුවතසේ ජීවත්වන තසේකැයි පැහැදිලි
කරදුන් අතර අප සැතවොමද තකතලස් අවම කරගත් පිරිසක් තලස ජීවත් විය යුතු වන්තන් ය. ඉහත සඳහන් ගාථාව
තේශනා කිරීමට තහේතු වූ නිදාන කථාව වනුතේ රජගහනුවර තේළුවනාරාමතයහි වැඩ වසන කල මහාකාශනප
තතරුන් වහන්තසේ පුළිල තලතනහි සතියක් පුරා සමවත් සමවැද විසූහ. සත්වන දා සමවතින් නැගී ‘දුේපතතකුට වැඩ
සිදු තකතරනියි සිතා රජගහ නුවර පිඬු පිණිස වැඩි තසේක. එකල සක්තදවිඳුතේ තදවඟතනෝ පන්සියයක් මහාකාශනප
තතරුන් වහන්තසේට පිණ්ඩපාත පිණිස දන් තදේහයි සිතා ඇවිත් තදවඟනන් විලසින්ම අතුරු මඟ සිට ගත්තාය.
තතරුන් වහන්තසේලා ඔවුන්තේ ඉසුරු හා විලස් දැක පිඬු තනොපිළිතගන පිළිතකේ තකොට වැඩි තසේක. තදවඟතනෝ
තදේතලොව තගොස් එබැේ සක් තදවිඳුට සැළකළහ. සක්තදවිඳු මම දන් පිදුමට උපා දනිනියි සුජාතාවටත් දන්වා
තදතදන මහළු මහැලි තවස්තගන තරදි වියන්නන්තගන් යුත් මටදියක් මවා දුගී බැේ හඟාවා තගන නූල් වත්තකොට තරදි
වියනින් සිටියහ.

මහාකාශනප මහතතරුන් වහන්තසේ පැසුණු හිසතක් හා ජරාතවන් දිරුණු සිරුරු ද ඉතා දුබල වූ ඇඳුේ පැළඳුේ ද ඇති
මහලු මැහැලියන් දැක, තමනුවර ඉතා දුේපතුනැයි සලකා ඔවුන්තේ තගතදොර කරා පැනිණ වැඩ සිටි තසේක. මහල්ලා
මහළු බැේ දක්වනින් වැඳ වැටී පිඬු පිදුතේ ය. තදවියන් විසින් සැපයුණු දන් තහයින් සුවඳ පැතිතරන්නට විය.
තතරුණුතවෝ පිරික්සා බලා ‘සක්තදවිඳුනි, දුේපතුනට වන යහපත උදුරාගත් අයුරු නපුරුය. අද තේ දුේපතතකු තදන
ලද නේ තහේ උසස් සැපතින් තබොතහෝ කල් වැතඩන්තන් ය. තමවක් පටන් තමතසේ රවටා දන් තනොතදවයි වදාළහ.
සක්තදවිඳු දුගී තවස්හැර අහසට නැග උදේ ඇනූහ.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේළුවනාරාමතයහි වැඩ සිට දිවකනින් සක්තදවිඳුතේ උදේ ඇනීේ අසා භික්ෂූයන් සමඟ
‘සක්තදේ උදන් අනා යන තසේ බලවයි. දැක් වූ විට ඒ කුමක් නිසා එතසේ තකතර් දැයි ඇසූහ. තතු සගවා දුේපතුන්
තලස මහළු තවස්තගන මහාකාශනප තතරුන් තවත දන් පිළිගැන්වූ නියාව පවසා’ තුවරලා සුවඳ ද සඳුන් සුවඳ ද මැඳ
තැතනක පමණක් පැතිතරන තහයින් ඉතා සුළු ය. සිල්වන් උතුමන්තේ සිල් සුවඳ තදේතලෝ සහ බඹතලෝ දක්වා හමා
පැතිතරන තහයින් තදේ බඹහු පවා තමතසේ සිල්වතුනට පුද පැවැත්මටමට තබොතහෝ තසයින් කැමති තවතියි වදාළ
තසේක.

148
 (64) මසොබාදහමින් බුදු දහම දැකීම

මහනුවර අස්ගිරි විජයසුන්දරාරාමතේ ශාස්ත්රිතේදී පණ්ඩිත

අමුණුපුර පියරතන හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස.

මේ ධම්මා මහේතුප්ෙභවා
මත්සං මහේතුං තථාගමතෝ ආහ
මත් සංර ම ෝ බ්මරෝමධෝ
ඒවං වාදි මහා සමමණෝ

සැදැහවත් පින්වත්නි,

අප තගෞතම තබෝධිසත්වයන් වහන්තසේ අපමණ දිගු කලක් පුරා සසර භවතයන් භවයට සැරිසරනින් තසොබාදහතේ
යශ්වාදය ලබනින් එහි යථාර්ථය තත්වාකාරතයන් දැනතගන සංසාර විමුක්ති මාර්ගය තහළිතකොට දක්වා වදාළ
තසේක.

සත්වතලෝක, සංඛාරතලෝක, අවකාශතලෝක සංඛනාත විශ්වතේ පැවැත්මට

හා තනොපැවැත්මට ්ර ධාන තහේතුව වන්තන් අනිතනභාවයයි. පරමාණුතේ
පටන් අතිමහත් තභෞතික වස්තූන් ද ඇමීබාතේ පටන් කුදුමහත් ජීමටන් ද
යේතහේතු සමුදායක් නිසා ඇති මටම තමන්ම තවනස් මටම ද යළි ඇතිමටමද
ක්ෂහණමාත්රියක් පාසා සිදුවන්නා වූ විශ්වසාධාරණ ්ර වණතාවයි.

යදනිච්චං තංදුක්ඛං, යමක් ක්ෂහණයකින් තවනස් වන්තන් නේ එය අතේක්ෂහා

කරන්නාට තේදනාවක් ඇතිමටමද සචිඤ්ඤාණක තලෝකතේ තසොබාවයි.
ඇතිමටමත් නැතිමටමත් අතර අන්තරය ඉතාමත් සියුේ බැවින් යමක් පවතින
සංකල්පය මත මායා තලෝකතේ ජීවත් වන සත්වයාට අනිතනතාවය
අවතබෝධ වන්නට නේ තණ්හා, මාන, දිේඨිවශතයන් යවරණය වූ මනස
එයින් නිරාවරණය කරගත යුතු ය.

අනිච්තච් අනිච්චංති, දුක්තඛ දුක්ඛන්ති, අනත්තත් අනත්තාති යනාදීනයින්

විශ්වතේ පවතින සර්ව සාධාරණ නනායතයන් සෑම තදයක්ම බැලීම
්ර තයෝජනයට ගැනීම කරන්තන් නේ තකඳිනක තහෝ සත්වයාට එකී ්රි විධ
ලක්ෂහණ වැටතහන්තන් ය. එතතක් පුහුදුන් සත්වයා තම තමන් ගැන
උපාදාන කරතගන මහත් දුක්තේදනා විඳින්තන්ම ය.

පරිවර්තනශීලී භවතේ යථාස්වභාවය හඳුනා ගැනීමට අතේ බුදුරජාණන්

වහන්තසේ විසින් තේශිත තහේතුඵල නනාය සෑම සත්වයාටම, සෑම තේටම සෑම කල්හිම බලපවත්වන අතර ඉන් බාහිර
ධර්මයක් විෂයයක් පිළිබඳව උපකල්පනය ්ර තිඵල රහිත තේ. තභෞතික විදනාතේ බලතයන් අධි කාමතභෝගී වන
නිනිසා එයින්ම විනාශ මටම තසොබාදහමයි.

විශ්වතේ සත්වතලෝක අතර මනුතලොව පමණක් කාලාන්තරයකින් පහළවන තලොේතුරා බුදුවරයකු විසින්ම
දැනගන්නා පටිච්චසමුේපාදය තහවත් තහේතුඵල වාදය උපතයෝගී කරතගන තසොබාදහතේ ඉෂ්ටානිෂ්ට ්ර තිඵල
අවතබෝධ කරගන්තන් නේ එයින් සසර දුකින් නිඳීමට ද පුළුවන.

149
ඵස්ස ෙච්ර ා මේදනා
මේදනා ෙච්ර ා තණ්හා
තණ්හා ෙච්ර ා උොදානං
උොදාන ෙච්ර ා භමවෝ

සත්වතයකු මේකුසින් බිහිවූ දා පටන් ්ර ධාන අතේක්ෂහාව වන්තන් තමාට ලැබී ඇති ඉන්ද්රිවයයන්ට තගෝචර තසොයනින්
යේ තේදනාවක් විඳීමට ය. තගෝචරය හදවතත් ගැස්මට ඔතරොත්තු තදන්තන් නේ එහි සැපතේදනා සංකල්පතයන්
මනස අරමුණ ට අනුගතව පවත්නා අතර හදවතත් ගැස්මට ඔතරොත්තු තනොතේ නේ ්ර තිවිරුේධ හැඟීේ ජනිතව
දුක්තේදනා ඇතිමටම චිත්ත නියාමයයි.

තේදනාව යනු මානසික රසයයි. ඒ නිසා එය යරක්ෂහා කරගැනීමට තණ්හාවද ඉදිරියට පවත්වා ගැනීතේ උපාදානයද
ඇතිතේ. තේ හැඟීේ තදකින්ම සිදුවන අනිෂ්ඨ ්ර තිඵලය වන්තන් අති දීර්ඝ සංසාර පැවැත්මයි.

උපාදානය මූලිකව පවත්නා හැඟීේ මතු භවයක් ඇති කිරීතමහිලා මූලාධාර තේ. රූපාදී පංචකාම සේපත් අරමුතණන්
අරමුණට දැඩිව අල්වා ගැනීතමන් කාම උපාදානයද යත්මත් තලෝකයත් ශාස්වත උච්තේදාදී නයින් සිතීතමන් දිේඨි
උපාදානයද එයම වර්ධනය මටතමන් තගෝව්රැත, අජව්රැතාදී සීලවබත උපාදානයද විසිවැදෑරුේ යත්මදෘෂ්ටි සංඛනාත
අත්තවාද උපාදානයද යන සතර උපාදානතයෝ රූප තේදනා, සඤ්ඤා, සංඛාර, විඤ්ඤාණ යන
පංචඋපාද්රතානස්ඛන්ධයන් ්ර තන කරතගන පවත්නාහ. සත්වතයකු තමතලොව බිහිමටමද, ජීවත්මටමද තමතලොවින් චුතව
යළි ්ර තිසන්ධියක් ලැබීම ද යන ක්රිටයාවලිය තණ්හාතවන් එක්මටමද උපාදානතයන් දැඩිව අල්ලා ගැනීමද නිසා සිදුතේ.
සත්වතයකු ජීවිත කාලය පුරා මනසින් නිපදවන කුශලා කුශල වචතනසික ධර්ම උපාදානය මූලාධාර කරතගන
පවතින බැවින් ජීවිතය පිළිබඳ කිනේ පරිවර්තනයක් ඇති වන්තන් ද එය උපාදාන ධර්මතේ අඩුවැඩිමටම හා නැතිමටම
අනුව සිදුවන්තන් ය. තේ නිසා “උපාදාන නිතරෝධා භව නිතරෝතධෝ” යදී නනායතයන් උපාදානය නිතරෝධතයන් යළි
කාම, භව, රූපභව, අරූපභව යන භවත්රිතේ පිළිසිඳ ගැනීමක් තනොවන්තන්මය.

ඉමස්නිං සති ඉදං තහොති යන නනායට අනුව තණ්හා තහේතුතවන් උපාදානයද උපාදාන තහේතුතවන් භවයද ඇතිවන්නා
තසේම තහේතුව වූ උපාදානය තහවත් දැඩිව අල්ලා ගැනීමක් නැත්නේ නැවත භවයක් පිළිබඳ පැවැත්මක් ද නැත්තත්
මැයි.

තකතනකුතේ ජීවත්මටම යනු තමා විසින් හදාගත් තණ්හා තකෝෂතයක් තුළ උපාදාන කරතගන සිටීමයි. පුේගල හා
පුේගලාන්තරව ජීවතලෝකය තුළින් පැන නගින ්ර ශ්නවලට මුහුණ දීම සඳහා උපතයෝගී කරගන්නා යගම, දහම,
දර්ශනය යර්ථිකය කලින් කලට තවනස්වූවද උපාදන හැඟීේ ධාරා තනොතවනස්ව සත්ව පරපුතර් අතේක්ෂහා අතරින්
ගලායයි.

තලෝකතේ කුදුමහත් සෑම ්ර ශ්නයකටම තහේතු ජාලයක් ද තහේතු නැති කිරීතමන් ඉදිරි ්ර තිඵල ජාලයකට තවත් තහේතු
ජාලයක් ද ඇතිවග සිහිබුේධිතයන් නිරීක්ෂහණය කරන විට ්ර තනක්ෂහ තේ. තමතසේ මූල තහේතුව තහෝ සේපූර්ණ අන්ත
ඵලය තහෝ තසමටම නිරිඟුවක් ඔස්තසේ ගමනක් වැන්න. තේ නිසා වදනිකව ්ර ශ්නවලට උතේක්ෂහාතවන් මුහුණ තදන
අතර සංසාර පැවැත්මට තහේතුව වූ බුදුරදුන් විසින් දක්වා වදාළ තහේතුඵල නනාය ධර්මය ්ර තනක්ෂහ කිරීතමන් තදතලොව
අභිවෘේධිය හා උතුේ නිවන් සේපත් ලබාගැනීමට වාසනා හිනි තේ.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි.

150
 (65) ප්රමසාද වඩවමු

මහනුවර, අස්ගිරි විජයසුන්දරාරාමතේ

අමුණුපුර පියරතන හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ

අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස
බහුේපි තච් සහිතං භාසමාතනෝ
න තක්කතරෝ තහෝති නතරෝ පවත්තතො
තගෝතපෝව ගාතවෝ ගණයං පතර්සං
න භාගවා සාමඤ්ඤස්ස තහෝති.
අේපේපි තච් සහිතං භාසමාතනෝ
ධේමස්ස තහෝති අනුධේමචාරී
රාගංච තදෝසංච පහාය තමෝහං
සේමේපජාතනෝ සුවිමුත්තචිත්තතෝ
අනුපාදියාතනෝ ඉධ වා හුරංවා
ස භාගවා සාමඤ්ඤස්ස තහෝති.

පිටකන්වත්බ්,

සුගත තථාගත අප සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ සැවැත්නුවර

තදේරේ තවතහර වැඩවසන සමතයහි හිතනිත්රි භික්ෂූයන් තදනමක්
අරබයා තමම ගාථා ධර්ම තේශනාව තගනහැර දක්වා වදළ තසේක.

සැවැන් නුවර නිනිසුන් තදතදතනක් දැහැනින් තසතමන් සුහදව

සමීප සේබන්ධව ජීවත් වූහ. දිනක් තසසු නිනිසුන් සමග තදේරේ
තවතහරට තගොස් බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් බණ අසා ඉතා
සැදැතයන් සසුන්ගතව යළි බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් සසුන් දුර
විචාරා දැන වයසින් වැඩි භික්ෂුපව විදසුන් දුර වඩා අ්ර මාදව මටර්ය
වඩා පිළිතවත් පුරා තනොතබෝ කලකින් සියලු තකතලසුන්
මුළුසුන්තකොට උතුේ රහත් ඵලයට පැනිණියහ. වයසින් මදතතර
ග්රවන්ථධුර සපුරා තතවළා දහේ දැන චතුර කථිකව ඇසුවන්
තදසවන් පිනවනින් සුමධුර තලස දහේ තදසති.

තතවළා දහේ විශාරදව සිසුනට උගන්වති. එතහත් ධර්මධර

කථිකත්වතයන් උඩඟුව පිළිතවත් පිරීම ලඝුතකොට සලකති. දිනක්
රහත් වූ තතරුවන් වහන්තසේ තදේරේ තගොස් බුදුරජාණන්
වහන්තසේ වැඳපුදා යළි යහළු භික්ෂුපවතේ යරාම කුටියට වැඩියහ.
තතරුන් වහන්තසේද අතවැස්සන් ලවා යගන්තුක සත්කාර
සේමාන කරවූහ.

ග්රවන්ථධුර භික්ෂුපව තතවළාදහේ දැනීතේ ගර්වතයන් නිත්රි භික්ෂුපවතේ රහත්බව තනොදැන තනොවිමසා තමාතේ වියත්බව
හැඟමටතේ අදහසින් ්ර ශ්න විචාරීතේ අදහසක් ඇති කරගත්තත් ය. තේ කාරණය දිවැසින් දුටු බුදුරජාණන් වහන්තසේ
තවතහර සැරිසරණාතසේ එතනට වැඩ සතුටු සාමීචි බස්වදාරා තදනමතගන්ම ්ර ශ්න විචාරන්නට වූතසේක. ්ර ථමතයන්
ග්රවන්ථූරර භික්ෂුපවතගන් ්ර ශ්න විචාරා විසඳූ විට යළි ්ර ශ්න කතළන් එයට පිළිතුරු දීමට අසමත් වූවද රහත්
භික්ෂුපවතගන් පිළිවිසි කළ රහත් මගින් ලත් තියුණු නැණින් තමොනවට විසඳූහ.

151
තේ කාරණය නිනිති කරතගන බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමම ගාථා ධර්ම තදක තේශනා කළතසේක. තතවළාදේ
තබොතහෝ ඉතගන තගන අනුනට තේශනා කරනින් දැනුේ ්ර මාණතයන් තේශනා කරන නමුත් ධර්මානුධර්ම
්ර තිපදාතවහි තනොතයදී පිළිතවත් තනොපුරන ්ර මාද වූ තැනැත්තා අනුන්තේ හරක් බලන තගොපල්ලන් තමන් ශ්රුමණ
ගණයට හිනිකාරතයක් තනොවන්තන් ය.

යේ භික්ෂුපවක් තතවළා දහනින් හැකි පමණ ඉතගන තගන දැනුේ ්ර මාණතයන් තදසන ධර්මානුධර්ම ්ර තිපදාතවහි
තයතදන රාග, තදෝෂ, තමෝහ දුරුතකොට සිහි නුවණින් තකතලස් නැසූ සිතින් තමතලොව පරතලොව යත්මීය
උපාදානතයන් නිදී වාසය කරයි ද එම භික්ෂුපව ශ්රුමණ ගණයට හිනි කාරතයක් වන්තන් ය.

අනුන්තේ ගවයන් බලා ගන්නා තගොපල්ලාට පස්තගෝ රස ලැබීතේ වාසනාවක් තනොමැත්තත් ය. එතමන්ම තතවළා
දහේ ඉතගන තගන ්ර මාදව ඉසුරු සැපත් විඳිනින් කල් යන භික්ෂූයවට බණ භාවනා, ධනාන විදර්ශනා, අභිඤ්ඤා
මාර්ගඵල ලැබීතේ වාසනා මහිමය අහිනිවන්තන් ය. ධර්මයත් දැන එය මනාව පිළිපදින පරිඤාණතයන් තමොනවට
නිඳුනු තකතලසුන් ඇති මමය, මාතේ ය වශතයන් තිරය, සැපය, යත්මය වශතයන් සිත උපාදාන නැති භික්ෂුපව ශ්රුමණ
ඵලයට හිනිවන්තන්ම ය. ගවයන් හිනි කාරයන්ට සේපි නවනීතාදී පස්තගෝ රස විඳීතේ වාසනාව හිනිවන්නා තසේම
තලොේතුරු ගුණතයන් පිරිපුන් ශ්රුමණයන් වහන්තසේලාට උතුේ ශ්රුමණ භාවතේ ඵල ලැබීතේ වාසනා මහිමය ඇත්තත්
ය.

දිවමන් බුදුන් දවස එහි භික්ෂුප භාවතයන් පැවිදි වූ ශ්රුාවකයන් වහන්තසේලා පරියාේති ශාසනය තහවත් ධර්මය
පැහැදිලිව ්ර තනක්ෂහ කර ගත්තත් බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ බණ පදයකිනි. එම යර්යන් වහන්තසේලා ධනාන විදර්ශනා
මාර්ගඵලාධිගමතයන් ශාසනය විරාජමාන කළහ.

ක්රිමක්රිමතයන් සමාජ පරිණාමතේ දී නිනිසාතේ බුේධිය හීනනවන විට ධාරණය හා අවතබෝධය යටපත් මට සටහනට හා
්ර තිරූපයට තැන එන්තන් ය.

්ර ාේ ිතිහාසික තබෞේධ යුගතේ පැවති ජීවාත්මක ස්වරූපය නැති මට තභෞතික අතේක්ෂහාවන්ට ්ර ධාන තැනක්
හිනිවිය. ක්ෂහණික ්ර තිතේධයට තරේ සසර පුරුදු කළ දාන සීලාදී කුසල වාසනා තනොමැති බැවින් ස්වයං
කැමැත්තතන් තතොරව මහණ කරවන අයතේ සන්තානය නිවණට තයොමු කිරීම ඉතාමත් දුෂ්කර තේ.

තලොව බුදු පතසේ බුදු මහරහත් උතුමන්තේ ගුණාත්මක භාවය නැතිව යන්තන් සමස්ත මානව සමාජතේ පවත්නා
අමානුණක හැඟීේ ක්රිටයාවට නැංමටම නිසා ය.

නිනිසා නිතරම පර්තේෂණ කරන්තන් නිනිස් සේපත වැඩිමටම හා අවශනතා සේපාදනය කර ගැනීතේ දුෂ්කරතාවය
ගැනය. නිනිසා නිනිසාට බරකි. තේ නිසා තලෝකතේ තබොතහෝ තදනා කරන්තන් තකතසේ තහෝ සේපත් රැස්කිරීමත්
කුමන තහෝ උපායමාර්ගයකින් යශිේත සමාජය අභිබවා ජීවත්මටමටත් ය.

ධර්මය ධර්මානුලවලව අවතබෝධ කරතගන වියත්තේශනතයන් තමන්ම යදර්ශවත් තලස ක්රිටයාත්මක තකොට
තපන්මටතමන් සිල්වත් ගුණවත් පැවිදි උතුමන් තම අනුගානිකයන්තේ ශ්රුේධාදී ්ර සන්න හැ¼ගීේ වර්ධනය කිරීම
වත්මන් සමාජයට දියහැකි තශ්රුේෂ්ඨතම දායාදයයි.

අේපසන්නා නංවා පසාදාය, පසන්නානංවා භීතයනෝභාවාය යදී වශතයන් දක්වා ඇති පරිදි තබෞේධ තනොවන අයතේ
්ර සාදය පිණිසද තබෞේධ තමන්ම ්ර සන්න අයතේ ්ර සාදය තපෝෂණය පිණිසඳ භික්ෂූයන් වහන්තසේලාට ශාසනික
වශතයන් ක්රිටයා කළ හැකිනේ එයින් භික්ෂූයන් වහන්තසේලාට ශාසනික වශතයන් ක්රිටයා කළ හැකි නේ එයින් භික්ෂුප
සමාජතේ සමඟියක් බුේධාගමත් නිහිතලතේ වර්ධනය වන්තන් ය. එයම තලොව එකම පිළිසරණ වන්තන් ය.

ඔබ සැමට තදතලොව ශාන්තිය උදාතේවා

මතරුවන් සරණයි.

152
 (66) සුබ මමොමහොතින් ඵල මනළමු

පැපිලියවල දන්ගල්ල රජමහා විහාරතේ ඌරුපැලැේතේ තහේමාරාම හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

බහූහි අක්ඛණා වුත්තා -

මේගස්ස අන්තරායිකා
කදාචි කරහඩි තලොතක -
උේපේජන්ති තථාගතා

පින්වත්නි

ධර්ම තේශනාව වශතයන් මාතෘකා කරගනු ලැබූතේ අංගුත්තර නිකාතේ අේඨක නිපාතයට අයත් අක්ඛණ සූත්රියට
අයත් ගාථාවක්. තමම ගාථාතවන් කියැතවන්තන් මගඵල සුවය විඳින්නට අනවකාශ කාලයන් තබොතහොමයක් ඇති
බවත් තථාගත සේබුදුවරුන් කතලකින් තලොව පහළ වන බවත්ය. බුදුපියාණන් වහන්තසේ විසින් වදාළ එම අක්ෂණ
(අනවකාශ) පිළිබඳව තමම සූත්රිතයන් විස්තර තවනවා.

දානාදී දස තපරුේදේ පුරා තථාගතයන් වහන්තසේ විසින් අවතබෝධ තකොටතගන තේශනාකර වදාළ උතුේ ශ්රී
සේධර්මතයන් ්ර තයෝජන ගනු ලබන්තන් කවර තරේ සුළු පිරිසක් දැයි තලොව තදස බලන කළ තපනී යයි. ඒ උතුේ
ධර්මතයන් ්ර තයෝජන ගැනීතේ අවකාශය අපට මැනවින් ලැබී ඇත.

එතහත් තේ ධර්මතයන් ්ර තයෝජන තනළා ගන්නට උදා වූ තේ සුබ තමොතහොත පැහැර හරින්තන් එහි වටිනාකම
තනොදන්නා නිසාදැයි කල්පනා කර බැලිය යුතුතේ.

තමම සූත්රිතේදී සත්ත්වයාට ධර්මතයහි ්ර තයෝජනය වූ නිවන් සුව විඳිනට අනවකාශ කාලයන් අටක් පිළිබඳව
තථාගතයන් වහන්තසේ වදාරා තිතබනවා. ඒවා කරුණු වශතයන් සලකා බැලුවතහොත් තමතසේය.

* නිරතේ උපත ලැබූ කාලය

* තිරිසන් තලෝකතයහි උපත ලැබූ කාලය
* තේේතතයකුව උපත ලැබූ කාලය
*අසඤ්ඤ තලතයහි උපත ලැබූ කාලය
* ධර්මය තනොඇතසන ්ර තේශවල
උපන් කාලය (්ර තනන්ත ජනපදවල)
*නිථනා දෘෂ්ටිකව උපන් කාලය
* දුෂ්්ර ාඥව (තමෝඩතයකුව) උපන් කාලය
* තථාගත බුදුවරුන් තලොව පහළ මට

නැති කාලය

බුේධිමත් පින්වත්නි, තමකල අප තබොතහෝ තදතනකු තේ අඳුරු අවස්ථා අතටන්ම ම නිදී ඇතිබව තපතන්. තේ
අනවකාශ කාල යතටන් නිදී ධර්මාවතබෝධයට ඉඩකඩ අවස්ථාව ලද තමොතහොතක අප සැතවොම පසුතවමු. එතසේනේ
තේ උදා මට ඇත්තත් සුබ තමොතහොතක් තනොතේද? එයින් ඵල තනලන්නට අප තවර දැරිය යුතු තනොවන්තන්ද?

153
තථාගත බුදුපියාණන් වහන්තසේ වදාළ තේ තනොකල් අට තලෝවැඩ සඟරාතේ කවිතයන් දක්වා තිතව. අක්ඛණ
සූත්රිතේදී තදවැන අක්ෂණය තලස දක්වා ඇත්තත් තිරිසන් සතතකුව උපන් කාලයයි. තිරිසන් සතුන්ට
ධර්මාවතබෝධය කර ගැනීමට හැකියාවක් නැත. නමුත් ඒ සතුන්ට පින් සිදුකරගත හැකි අවස්ථා තිතබන බව තබෞේධ
කථා ්ර වෘත්තිවලට අනුව සිතිය හැකිය. නිරතේ ඉපදීම හා තිරිසන් සතතකුව ඉපදීම යන උේපත්ති තදක ඉතා
භයානක උේපත්ති තදකක් තලස විග්රවහ තකොට තිතබන්තන් එහි ඇති දුක්ඛදායකත්වය නිසා විය යුතුය.

තතවැනි කරුණ තලස තමම සූත්රිතේ දී දක්වා ඇත්තත් තේේතතයකුව ඉපදී සිටින කාලතේදී බඹසර වැසුමට ඉඩක්
තනොමැති බවයි. තමයින් දක්වා තිතබන්තන් තනොතයකුත් තේේත තලෝකවල ඉතා කටුක දුක් විඳිනින් සිටින්නට වන
තේේතයන්ට ඒ යත්මභාවතේදී මගඵල සුව විඳින්නට අවකාශ තනොමැති බවයි.

දීර්ඝායුෂාති තේව තකොේඨාසයක උපත ලැබූ කාලයද අක්ෂණයකි. තේ තේව තකොේඨාසය වනාහි සිතක් තනොමැති
අසංඥභාවයයි. එහි ඉපදී සිටින අයට බණ අසා මගඵල සුව ලබන්නට තනොහැකි බැවින් එයද අක්ෂණයක් තලස
දක්වා තිතව.

පතිරූප තේස වාතසොච යනුතවන් තථාගතයන් වහන්තසේ වදාතළේ සුදුසු ්ර තේශයක වාසය කිරීම උතුේ මංගල
කාරණයක් බවයි. අක්ඛණ සූත්රිතේ පස්තවනි අනවකාශ කාලය හැටියට දක්වා ඇත්තත් ද භික්ෂු භික්ෂුණී උපාසක,
උපාසිකා යන සිවුවනක් පිරිස තනොපැනිතණන ්ර තනන්ත ්ර තේශයක ඉපදී සිටීමයි. එබඳු ්ර තේශයක බුදුබණ සවණට
තනොවැතේ. තදතනතට දැකීමද දුලබය. ඒ අතින් ලක්වැසි අප සුදුසු රටක උපන්නා යැයි සතුටු විය හැකිය.
තලෝකතේ තබොතහෝ තදතනක් නිතනාදෘෂ්ටි වැළඳතගන සිටින අයය, නිතනාදෘෂ්ටිකතයකුට සේමා දිේඨියට
පැනිතණන තුරු නිවන් සුව ලැබිය තනොහැකිය. එම නිතනා දෘෂ්ටිය ඔහුට මගඵල ලැබීම අන්තරායකරය.

අක්ඛණ සූත්රිතේ හයතවනි අනවකාශ කාලය තලස දක්වා ඇත්තත් ද පුේගලයා නිතනාදෘෂ්ටිකව ඉපදීමයි.

එනිසා ඔහු නිවැරදි දැකීමකට එනතුරු අනවකාශ කාලයක් තලෝකතේ කී දහසක් නිසදිටුවන් අතර සේදිටු වූ අප
තකතරේ වාසනාවන්තදැයි තමොතහොතක් සිතා බලන්න. තලෝකතයහි නිනිසත් බව ලබන සියලුම නිනිසුන් අතර
සමහර අතයකු අංගවිකල බිහිරි තගොළු යදී අවාසනාවන්ත උපත්ද උරුම වූ අය එමටය. ඒ විෂම වූ නිනිස්
සමාජතයහි තහොඳ නරක- සුභාණත - දුර්භාණත තත්රුේ ගැනීමට තනොහැකි අඥාන පුේගලයන්ද සිටින බව අප දැක
ඇත. එකී දුෂ්්ර ාඥ පුේගලයන්ටද එම යත්මභාවය අක්ෂණයකි.

තමකී සියලු අක්ෂණයන්තගන් නිදී උපත ලැබුවද එය තථාගත බුදුරජාණන් වහන්තසේ නමක් තලොව පහළ මට නැති
කාලයක් නේ ඒ උතුේ ශ්රී සේධර්මය අපට අසන්නට තනොලැතබනු ඇත. අති දීර්ඝ සංසාර ගමතන්දී අප එබඳු
කාලයන් තකතරේ පසු කරන්නට ඇත්ද? එතසේ සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ නමක් තලොව පහළ මට නැතිකලක අප
උපත ලැබුවද එකලත් නිවන්සුව පසක් කිරීමට අනවකාශ කාලයක් තහවත් අක්ෂණයක් තලස තමම සූත්රිතයහි
දක්වා ඇත. එම කරුතණන්ද අප වාසනාවන්තතයෝ තවමු. මන්ද යත් තගෞතම බුදුසසුතන් තසවන ලබන්නට අප
පින්කර ඇති බැවිනි.

ලක්වැසි අප තබොතහෝ තදතනකු ඉහත දැක්වූ අන්තරායකාර තත්ත්වයන්තගන් අත්නිදී ඇති බව ඒ කරුණු තදස
බැලීතමන් මැනවින් තපනී යයි. අපි සියලු තදනා නිරය, තිරිසන්, තේේත යන තලෝකවලින් ගැලමට පින්වත් මනුෂන
ජීවිතයක් ලබා ඇති අය තවමු.

අසඤ්ඤ භාවතයහි උපතින්ද අත්නිදී ඇත්තතමු. අප රට තරේ බණ කියන අසන රටක් තලොව තවන තකොහිවත් නැත.
එබැවින් එකරුණින්ද අප වාසනාවන්තතයෝ ය. දුෂ්්ර ඥයකු තහවත් තමෝඩයකු තලස තහෝ නිතනාදෘෂ්ටිකතයකුව
උපන් අය තමබඳු ලිපි කියමටම තබා ධර්මය ශ්රුවණය කිරීමද තනොකරයි.

දහතමහි ඇලුණ පුේගලයන් වන අපි තගෞතම බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ දහම පවතින බුේතධෝත්පාද කාලයක
ඉපදීතමන් සසර ගමත න් ලැබූ සුජාත උපතක් ලැබීතේ වාසනාවන්තතයෝ තවමු. කරුණු එතසේ තහයින් පින් කිරීම
කවර කළකත් කවර යගනිකතයකුටත් කළහැකි තදයක් වන අතර දුලබ දුෂ්කර වනුතේ මගඵල සුව කරා යන්නට
අප තබොතහෝ තදතනකු තමම බාධකයන් තගන් (අක්ඛණ) නිදීමයි. එබඳු පිරිසක් තලස අප බුදුරදුන් තදසූ දහේ මතගහි
තනොපමාව ගමන්තකොට මගඵල සුවපසක් කරගන්නට හැමතදනාම අදිටන් කර ගනිමු.

තතරුවන් සරණයි!

154
 (67) සසර සයුමරන් එමතර වන්න

ශ්රී ලංකා රාමඤ්ඤ නිකාතේ තකොළඹ දිසාපාලක, ශාස්ත්රිපති, පණ්ඩිත

නාතගොඩ නන්දපාල නා හිනි
නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අේපකාතත මනු තසසසු -

තය ජනා පාරගානිතනො
අථායං ඉතරාපජා -
තීර තමවානු ධාවතී (ධේම පදය –ප. 10)

පිටකන්වත්බ්,

සසර සයුරකි. එහි පර තතර නිවනයි. නිවනට පැනිතණන අය

ටික තදතනකි. වැඩි පිරිස තමතතර වූ තේ භවතයහිම මැතරනින්
උපදිනින් රැඳී සිටිති. බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදේරේ තවතහතර්
වැඩ සිටියදී සංවිධානාත්මක බණ පින්කමක් (ගණ්න
බන්ධතනන සවබරක්තිකං ධේම සවණං කාතරසුං) (ධේම
පදේඨ කථා 290 පිට) තනොතයක් සනිති සංවිධාන මගින්
තමවැනි ධර්ම තේශනා පිරිත් පින්කේ තේ කාලතේදී ද සිදුවන
යකාරය අපි දනිමු. එදා තදේරේ තවතහතර් දී දිවමන් බුදුරදුන්
වැඩ සිටි කාලතේ දී තේ බණ පතල් බණ අසනින් සිටි නිනිසුන්
අතර වරින් වර එක්තකනා තදන්නා නැගිට ගියහ. පින්කතේ
අවසන් තමොතහොත වන විට රැඳී සිටිතේ ටික තදතනකි.පසුදින
ධේසභා මණ්ඩපයට රැස් වූ භික්ෂූයන් අතර තේ සිේධිය පිළිබඳ
සාකච්ඡාවක් ඇතිවිය. තේ අවස්ථාතේ දී එම ස්ථානයට වැඩම
කළ බුදුරජාණන් වහන්තසේ කවර නේ කරුණක් පිළිබඳව
සාකච්ඡා කරන්තන් දැයි විමසූ තසේක. එය බුදුරජාණන්
වහන්තසේතේ සේ්ර දායික චාරිත්රියයි. තකොටසක් හිත් අමනාපවද
තකොටසක් කේමැලිකම නිසාද විවිධ අවශනතා නිසා ද ගියා විය
හැකි යි. තමම සිදුමටම ධේම පදේඨකථාතේ දැක්තවන්තන්
(එකතචච තදොසනිසසිතා ථීන නිධ සමධගිතතො) යන වචන
වලිනි. ධර්ම රසය තනොහඳුනන ශ්රුේධාව අඩු ධර්මකාමී තනොවූ
විශාල පිරිසක් එදා ක්රිටයා කළ යකාරය තේ සිේධිය ඇසුරින්
අපට හඳුනා ගත හැකි යි.

එදා තදේරේ තවතහතර් දී සිදු වූ තමම සිේධිය අදද ඒ යකාරයටම සිදුවන අවස්ථා ඔබද දැක ඇති පිනට දහමට ලැදි
අය තමන්ම යවට ගියාට පින්කරන අය අද පමණක් තනොව බුේධ කාලතේ ද සිටි බව තේ සිදුමටේ තුළින් දැක ගත
හැකියි. නිවනට හිනිකේ ලබන්තන් අතතලොස්සක් බවත් වැඩි තදනා තේ සසරම රැඳී සිටින බව ්ර කාශ කරනින් කළ
තමම වටිනා ධර්ම තේශනාත්මක තමම ගාථාරත්නය නිතර සිහි කළයුත්තකි. එදා බුදුරජාණන් වහන්තසේ එම භික්ෂුප
පිරිස අමතා තේශනා කතළේ,

භික්ඛතව ඉතම සත්තා තයභුතයනන භව සන්නි සිතා භතවසු එව ලේගාමටහරන්ති, පාරගානිතනො නාම අේපකා,
(ධේමපදේඨ කථා 291 පිට) මහතණනි තේ නිනිස්සු වැඩිතදනා සසතරහිම රැඳී සිටිනවා. (පාරගානිතනො) නිවන
අවතබෝධ කරගත්තත් ඉතා ස්වල්ප තදතනකි. එදා කළ තමම තේශනාව අදට ද ගැළතපනවා තනොතේද?.

ධර්ම තේශනාවකදී ්ර කාශ වන්තන් දන්දීතේ අගය දානකථං, සිල් රැකීතේ වටිනාකම සීලකථං විපාක වශතයන්
සුගති ගාමීව සේගකථං කාමයන්තේ යදීනව කාමානං යදීනතවො අත්හැරීතේ අගය තනක්ඛ තමව යනිසංසං
යනාදියයි.

155
සමහරු තේවා අසා සිටිනවාට වඩා ගුණවර්ණනා අසා සිටීමද පිේය කරති. තුණුරුවතන් ගුණ රහතන් වහන්තසේලාතේ
ගුණ වටහා තගන අප අපතේ ජීවිතවලට ද එම උතුේ ගතිගුණ හුරු පුරුදු කර ගැනීමට උත්සාහවත් මටමයි වඩාත්
යහපත් ක්රිටයාව වන්තන්.

තමොනතරේ සැප සේපත් තිබුණත් පින්පේ හඳුනා තනොතගන ජීවත් වුතණොත් මුළු සසර ගමනම අඳුරු වන බව
නුවණින් සිතුතවොත් වැටතහනු ඇති. සවබං පහාය ගමනීයං යන බණ පදයට අනුව සියල්ල අතහැර නියයන්න
සිදුවන බව වටහාතගන පවින් වැළකී සිටීමට වගබලා ගත යුතු යි. තමය තනොතකන්තනෝ විවිධ විෂමාචාර පේ
කරනින් පින්කරන අයට ඇතැේ විට නිගා කරන අවස්ථා ද ඔබ දැක ඇති බුදුරදුන් දවස උේපලවණ්ණා රහත්
තමතහණින් වහන්තසේට ශාරීරික තේදනා සිදු කළ තරුණතයක් පණපිටින් අපායට ගිය යකාරය ධේමපදේඨ
කථාතේ සඳහන් තේ. එතුනිය සමඟ ගිහි කළ දැන හැඳුනුේ ඇති කරතගන සිටි තම තරුණයා (පටිබදධචිතතතා)
කරගත් පාපය නිසා නිවනට අහිනිතයක් විය. පේ කරනින් ලබන යස්වාද නිසා සසරින් තගොඩ මටමට තලතහසි නැත.
නූතන සමාජතේ ද සිදුකරන පේකේ කරන්නන්ට කරවන්නන්ට සැනසීමක් තනොලැතබන බවයි. තමයින් කියන්තන්
තේ ජීවිතතේ දීම පේ කළ අය විඳවනහැටි ඔබද දැක ඇති.එදා බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කතළේ

“භික්ඛතව තයොතකොචිබාතලො පාපං කේමං

කතරොතනතා මධුසකඛරාදී සු කිඤ්චිතදව මධුරං

රසං ඛාදමාතනො පුරිතසොවිය හළුපහතටඨා

උදගගුදතගගාවිය කතරොති යනුතවනි.”

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ තමම ධර්මතේශනාව තලෝවැඩ සඟරාතේ විදාගම වමත්රීන මාහිනි සරල බසින් පවසන්තන්
තමතසේ ය.

කරන කලට පේ මීරිය මී තසේ

විඳින කලට දුක් දැඩිතවයි ගිනි තසේ

ඇඳින එපේ දුරලන උපතේ තසේ

නුදුන මැනවි තුන් තදොර අවකා තසේ (37 පදනය)

එදා තමන්ම අදද බිහිසුනු පිළිකුල් පේකේ කරන කරවන අය තේ බව තනොදැනීම සමාජය අගාධයට වැටීම එක්
තහේතුවකි. බුදු බණ දැන ඉතගන පිළිපැදීමට ක්රිටයාකතළොත් නිවනට යන පිරිස හා සමග එක්මටමට පිළිවන. නිවන් මඟ
පහදා තදන එකම කලනාණනිත්රියා බුදුදහම මඟින් හඳුනාතගන සසර දුක් දුරු කිරීමට උත්සාහ කරන්න.

156
 (68) අත්හළ යුතු අන්ත මදච

රුහුණ විශ්ව විදනාලතේ කුලපති, ශ්රී තරෝහණ පාර්ශ්වතේ මහානායක රාජකීය පණ්ඩිත, සාහිතන සූරී,
මතහෝපාධනාය,
අත්තුඩාතේ සිරි රාහුල මහ නා හිනි.

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

“ේතේ තේ භික්ඛතේ අන්තා

පවබජිතතන න තසවි තවබා”

බුදු රජාණන් වහන්තසේ ‘ඉසිපතන’ නේ වූ නිගදාතයහි පස්වග මහණන් සිටි

තැනට පැනිණියහ. උන් වහන්තසේ ඈත එනු දුටු ඔේහු ‘ඇවැත්නි, අර
එන්තන් ශ්රුමණ භවත් තගෞතම තතතේ ය. උග්රව තවුස් දේ හැර තහොඳ හැටි කා
බී තවුස් දනින් පිරිහුණු ඔහුට වැඳීමට තහෝ උවටැන් කිරීමට තහෝ
උන්වහන්තසේතේ පා සිවුරු ගැනීමට තහෝ වුවමනාවක් නැත. කැමැතිනේ හිඳ
ගැනීමට අසුනක් පමණක් තබමුයි තීරණය කර ගත්හ.

තකතසේ වුවත් බුදුන් වහන්තසේ පස්වග තවුසන් සිටි තැනට ළංතවත්ම ඔවුන්
තේ තීරණය පරිදි එතසේ සිටීමට අපහසු විය. එක් තවුතසක් තපර ගමන්
තකොට බුදු රදුන්තේ පා සිවුරු පිළිගත්තත්ය. එක් තවුතසක් පා තසේදීමට දිය
ද, පා පුටුවද පා පිස්නා ද තැබීය. තවනත් තවුතසක් අසුනක් පැනමට ය.
බුදුරජාණන් වහන්තසේ පැන වූ අසුතනහි හිඳ පා තසේදූහ. එතහත් තේ තවුසන්
බුදුන් වහන්තසේ අමතන ලේතේ ඇවැත්නි, තගෝතමතයනි යනුතවනි. ඔවුන්ට
තාපසයිනි, තථාගත යන් වහන්තසේතේ නනින් තහෝ ඇවැත්නි යන
යමන්ත්රිණතයන් කථා කිරීම සුදුසු තනොතේ. තථාගත තතතේ රහත් ය.
මැනවින් බුේධත්වය ලබා ඇත. මතේ වචනය අසේ, මා විසින් නිවණ
අවතබෝධ කරතගන තිතව. මම අනුශාසනා කරනි. දහේ තදසනි. ඒ අනුශාසනාව පිළිපැද කුල පුතුන් පැවිදිව
බලාතපොතරොත්තු වන උතුේ රහත් බව ඉක්මනින් ලබාගත මැනවි.

බුදුන් වහන්තසේ තමතසේ පැවසූ කල පස්වග තවුතසෝ තමතසේ ඇසූහ. එතසේ වුවත් ඇවැත්නි, තගෞතමයිනි, ඔබ දුෂ්කර
ක්රිටයා කර ඒ උතුේ නිවන වටහා ගැනීමට තනොහැකිව තවුස් දනින් පිරිහීන, පසුව තහොඳින් කා බී සැප විඳිනින් තකතසේ
නිවන අවතබෝධ කර ගත්තතහිද? තාපසවරුනි, මම තවුස් දනින් පිරිහීන සැප විඳීමට තනොගිතයනි. මා විසින් නිවන
අවතබෝධ කරතගන තිතව. මම අනුශාසනා කරනි. දහේ තදසනි. ඒ අනුශාසනා පිළිපැද, පැවිදිව කුල පුතුන්
බලාතපොතරොත්තු වන උතුේ රහත් බව ඉක්මනින් ලබා ගත මැනවැයි බුදුන් වහන්තසේ නැවතත් පැවසූහ. තදවන
වරටත්, තතවන වරටත් පස්වග තවුසන් පළ තකතළේ එම මුල් අදහසම ය. එවිට බුදුන් වහන්තසේ ඔවුන් අමතා,
තාපසවරුනි, මීට තපර මා විසින් තතොපට මා රහත් බවක් තහෝ බුදු වූ බවක් කියා තිතවදැයි ්ර ශ්න කළහ.

“නැත ස්වාමීනි යි ඔවුහු පිළිතුරු දුන්හ. එවිට බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඔවුන්ට යළිත් තපර තසේ අමතා තමන් බුදු බව
ලබා ඇති බව තපන්මටමට සමත් වූහ. ඔවුහු එතැන් සිට බුදුන් වහන්තසේ තගන් දහේ ඇසීමට සූදානේව වැඳ ගත්හ.

බුදු රජාණන් වහන්තසේ පස්වග තවුසන්ට තමතසේ ්ර ථම දේසක් පැවතුේ සූත්රිය තදසන්නට වූහ.

තේව තම භික්ඛතේ අන්තා පවබජිතතන

න තසවිතවබා”

157
මහතණනි, පැවිේදහු විසින් අන්ත තදකක් තසේවනය තනොකළ යුතුයි. සිදුහත් තබෝසතාතණෝ විසි නව වසරක් විඳි
පංචකාම සේපත්තිය, ගිහි සැප හැර අභිනිෂ්ක්රිමණය කිරීතමන් අනතුරුව වසර හයක් දුෂ්කර ක්රිටයාව කිරීමක් යන
අන්ත තදකම නිවන් මග තනොවන බව තදසූ උන්වහන්තසේ මී ළඟට ඒ අන්ත තදතක් ස්වභාවය විස්තර කරනින්
තමතසේ පැවසූහ.

කාමසුඛල්ලිකානු තයෝගය ළාමක ක්රිටයාවකි. ග්රවාමන ක්රිටයාවකි. අඥාන පෘථේජනයන් විසින් පුරුදු කරනු ලබන
ස්වභාවයකි. යය¸යන් අනුගමනය තනොකරන තදයකි. අනර්ථතයන් යුක්තයි. තමතසේ කාමසුඛල්ලිකානු තයෝගය
ඉතා තදින් ්ර තිතක්ෂහේප කළ උන් වහන්තසේ එහි පහත් බව නිවනට ඇති හානිකර ස්වභාවය විතශේෂ පද පහකින්
පැවසූහ. කාමසුඛල්ලිකානු තයෝගයට තරේ තදින් අත්තකිලමථානු තයෝගයට පහර තනොදුන් උන්වහන්තසේ ඒ සඳහා
තයොදා ගත්තත් දුතකඛා, අනරිතයො අත්ථ ඍහිතතො යන වචන තුනයි. හීනතනො, ගතමමා, තපොථුජජනිතකො, අනරිතයො,
අනථංසංහිතතො තද වචන පාවිච්චි කතළේ නැත. බුදු රජාණන් වහන්තසේ දැඩි තලසම ේරතිතක්ෂහේප කතළේ
කාමසුඛල්ලිකානු තයෝගය බව මැනවින් පැහැදිළිය. අත්තකිලමථානු තයෝගය ගැන කීතේ එය දුක් සහිතය.
යයනයන් අනුගමනය තනොකරන සුළුය. අනර්ථතකාරීය.

තමතසේ අන්තගාමී මාර්ග තදකක් නිර්වාණාවතබෝධයට විරුේධ මාර්ග තලස ඉගැන්වූ බුදු රජාණන් වහන්තසේ දේසක්
පැවතුේ සූත්රිතයන් ඉදිරිපත් කරන්තන් නිවණට විරුේධ වූ මුලින් සඳහන් කළ අන්ත තදක හැර දමා ඒ අන්ත
තදකටම මැදි වූ සැපයට ගිජු තනොවූ එතහත් සැපය මුළුමනින්ම ්ර තිතක්ෂහේප තනොකළ යත්ම මධය තදින් පිළිතනොගත්
එතහත් එක්තරා යත්ම සංයමයකින් යුත් මධනම ්ර තිපදාවයි.

මධනම ්ර තිපදා ව වූ අරි අටඟි මග බුදු රජාණන් වහන්තසේ විසින් සීල සමාධි ්ර ඥා යන ්රි විධ ශික්ෂහාවන්හි තබදී යන
තසේ විග්රවහ කරන ලේතේ සීල සමාධි ්ර ූම යන බුේධ ධර්මතේ ්ර ධාන මූල ධර්ම තුන බැවිනි. ්ර ාණ ඝාතාදී ක්ෂුපද්රත
ශීලතයහි ද ගුණවත් වූ තැනැත්තත් සිතින් කයින් සැප විඳිනින් යය¸ ශීලය, යය¸ ඉන්ේරිය සංවරය, යය¸ ස්මෘතිය
තහවත් සති සමේපඡඤ්ඤය සහ යයන සන්තුෂ්ටිතයහි පිහිටා විතේක තසනසුනක හිද පංච නීවරණ දුරුකර විතර්ක
විචාර පීේති සුඛ එකඟතාවන් තගන් තවන් වූ ධනාන ලැබ සමාධිගත තවයි. තමම සමාධිතයන් මුළු සිරුර ම ස්පර්ශ
තකතරයි. තමතසේ සිත සමාධිගත වූ කල්හි යය¸ ්ර ඥාව සඳහා විදර්ශනා ඥානය ලබා ගැනීම පිණිස සිත තයොමු
තකතරයි.

තේ සිරුර රූප වත් ය. සතර මහා ූමතයන් තගන් නිර්නිත ය. තදමාපියන්තගන් උපනි. ස්වභාවතයන් අනිතනය.
දුඞඛය, අනාත්මය යන ්රි ලක්ෂණ වශතයන් බලා සමාහිත සිතැති මහණ තතතේ සිරුරත් එය ඇසුරු තකොට පවත්නා
විදර්ශනා ඥානතයන් දකියි. තමතසේ නුවණින් දැකීම, යය¸ ්ර ඥාව යි.

ඉහත කී පරිදි චිත්ත සමාධිය ලත් පැවිදි තතතේ රූප එකක් තදකක් මැමටම අහතසේ ජලතේ ඇවිදීම යදී ඍධි දැක්මටමට
සමත් තවයි. ඒ නුවණ ද ්ර ඥාවකි. තමතලසින් ඍධි විධි යදී ෂේ අභිඥා ලබයි. එහි යසවකනය ඥාණය නේ දුඞඛ
සමුදය නිතරෝධ මාර්ගයන් තත් වූ පරිදි දකියි. තමම යසවකනය ඥානය ලබාගත් පැවිේදාතේ සිත කාමාසව භවාස්ව
අවිේජාසවයන් තකතරන් නිතදයි. සිතත් නිදීමත් සමගම භතවොත් පත්තිතයන් නිදුතන් තේ. නිවන් දුටුතවක් තේ. තමය
යය ්ර ඥාවයි.

ඉහත කී තසේ ඉතා ගැඹුතරන් බුේධ ධර්මතේ හරයන් දේසක් පැවතුේ සූත්රිතේ ඇතුළත් තකොට තේශනා කළ
බුදුරජාණන් වහන්තසේ පස්වග තවුතසන්ම මහතණනි, නුවණැස පිරිසුදු කරන ඥානය ඇති කරන තකතලස්
සංසිදුවන සතනාවතබෝධය කරන සමනක් සතමබාධිය පිණිස පවත්නා මධනම ්ර තිපදාව මා විසින් ්ර තනක්ෂ කරන
ලදැයි තේශනා කළ තසේක.

මහතණනි, තේ දුකම සතනය මම අවතබෝධ කර ගනිනි. ඉපදීම, මහලුමටම , තලඩ මටම, නිය යෑම , පමණක් තනොව
අපිේයයන් හා එක්මටමත්, පිේයයන් තගන් තවන්මටමත් දුකකි. කැමති තේ තනොලැබීමත් අකමැති තේ ලැබීමත් දුකකි.
තකොටින්ම කියතතොත් රූප තේදනා සඤ්ඤ සංඛාර විඤ්ඤාණ යන උපාදාන ස්කන්ධ පහම දුකකි. තේ දුකම

158
 (69) දානම හි අනුසස්

මාතතල් මාදිතපොල දැඹව පුරාණ විහාරාධිපති මාතතල් මහ දිසාතේ ්ර ධාන අධිකරණ සංඝනායක

තහේරත්ගම ශ්රී ධේමාරාම නා හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස

තිතරොකුේතඩ සු තිේඨන්ති
සන්ති සංඝාට තකසු ච
ේවාර බාහාසු තිේඨන්ති
යගන්ත්වාන සකං ඝරංති

සුපින්වතුනි,

ඉහත ගාථාවට අයත් සූත්රිය ඛුේදක නිකාතේ ඛුේදක පාඨ හා ත්ර ේත වස්තු
යන ග්රවන්ථවල 6 – 7 වර්ග තදකට සේබන්ධ දහේ කරුණු ඇතුළත්
කතාවයි. අපතේ බුදුපියාණන් වහන්තසේ මුළු සත්ත්ව සංහතිය තකතරහි
දැක්වූතේ අපරිනිත මහා කරුණාවකි. මහත් දයාවකි. ඒ නිසාම
තලෝකනාථ වූ තසේක. තිතලොවග තිලක වූ තසේක. තලෝකවිදූ නේ වූ තසේක.
උන්වහන්තසේතේ ශ්රී සේධර්ම තේශනා තලෞකික තලෝතකෝත්තර
තදඅංශයටම අදාළය. තදතලොතවහි ්ර ජාවටම මා හැගි ්ර තයෝජනයක් ඉන්
ලබා ගැනීමට ශක්තිය හා වාසනාවක් ලැබිණ. පරතලොව ගිය අතේ
ඤාතීන් තකතරහි දයාතවන් යුතුව ඒ සත්ත්ව වර්ගයා විඳින දුක ගැන
මනා අවතබෝධයකින් යුතුව එයින් නිදහස් කරලීමට අවශන ධර්ම කරුණු
තපන්වා වදාළහ.

වර්තමානතේ ලක්වැසි තබොදු ජනතාවතගන් ඇතතමක් දහේ ශ්රුවණයට මහත් රුචියක් දක්වන බව තපතනයි. තපරට
වඩා තබෞේධයාතේ පිබිඳීමක් ඇතැයි ජන සමාජතේ මතයයි. සමාජතේ සාරධර්ම පිරිහීන ඇතැයි පවසතත් එහි
පිරිහීනමක් ඇත්නේ එය දැකිය හැක්තක් නිනිසුන් තුළ විනා සාරධර්ම තුළ තනොතේ. තවසක්, තපොතසොන් තපොතහෝ දින
හා වකවානුව තුළ මහත් උනන්දුතවන්, දන්දීම, සිල් රැකීම, භාවනාදී, පින්කේවල නිරතමටම, වඩාත් ්ර කටයහ.

තවත් සමහරු කරන්නන් වාතල් පින්කේ කිරීතේ සිරිතක් ද පවතී. වැඩි පිරිසක් ශ්රුේධා බුේධි සේපන්නව දානාදි
කුසල කර්මවල නිරත මටමද දැකිය හැකි ය. එය කර්ම ඵල විශ්වාස කරතගන තදතළොතවහිම වැඩදායී තලස තකතරන
මා හැඟි උතුේ පුණන කර්මයක් බව සැලකිය යුතු ය. පරතලොව ගිය ඤාතිවරතයකු ත්ර ේත යත්මයක් වැනි දුක් විඳින
ස්ථානයක උත්පත්තියක් ලබා ඇතැයි සැක පහළ විය හැකිය. එවැනි අය එම දුකින් මුදවාලීමට ශක්තියක් ඇත්තත්
දන් දී පින් අනුතමෝදන් කිරීතමනි. ඒ නිසා තවනත් ක්රිමයක් තනොමැති බව තිතරෝකුේඩ සූත්රිතයන් තපන්වා තදයි.

තමම තිතරෝකුේඩ සූත්රිය තේශනා කිරීමට තහේතුව බුදුපියාණන් වහන්තසේට ්ර ථමතයන්ම පූජා කළ විහාරය
තේළුවනාරාමයයි. එම විහාරය සාදා පූජා කරන ලේතේ බිේබිසාර මහරජතුමා විසිනි. එම විහාරස්ථානය පූජා කළ
දින රා්රි තේ මහ හඬින් වැළතපන පිරිසකතේ හඬක් සිහිතනන් රජතුමාට ඇසිණ. රජතුමා බියට පත්ව පසුදා
උදෑසනම බුදුරජාණන් වහන්තසේ හමුමටමට තේළුවනාරාමයට තගොස් සිහිනය පිළිබඳ සැලකර සිටියහ.

බුදුපියාණන් වහන්තසේ එම සිහිතනහි හඬ ගැන තතු විමසා බුදු නුවණින් බලා වදාරා, ඒ පිරිස රජතුමාතේ තපර ඤාති
පිරිසක් බවත්, තපර භවයක දන් තසොරා කෑ පවින් ත්ර ේත යත්මයක ඉපිද දුක් විඳින බව වදාළහ. ඒ ත්ර ේත සමූහයා එම
පවින් මුදවාලීමට නේ බුේධ ්ර මුඛ මහා සංඝරත්නයට සිවුරු පිරිකර සහිතව සාංඝිකව මහ දානයක් පිරිනමා පින්
අනුතමෝදන් කළ යුතු බව වදාළහ. එම තේශනාව අනුව රජතුමා දන් දී පින් අනුතමෝදන් කළ පසු ඒ ත්ර ේත සමූහයා
එම භාවතයන් නිදහස් මට සැපතට පත් වූ බව ශාසන ඉතිහාසය සඳහන් කරයි.

159
එදා පටන් තේ වන තුරුම පරතලොව ගිය ඤාතීන් තවනුතවන් දන් දී පින් අනුතමෝදන් කිරීතේ සිරිත පැවත එන බව
තපතන්. දන්දීම තකොටස් රාශියකට දැක්විය හැකිය. එයින් යනිෂ දානය, ධර්ම දානය, අභයදානය වශතයන් තකොටස්
තුනකට තබතේ.

යනිස දානය යනු නිල මුදල්, යහාර පාන, තබතහත් තහේත්, තපොත් පත්, ඇඳුේ පැළඳුේ, තගවල් තදොරවල්, යදිතයන්
සංග්රවහ කිරීම ද ශ්රුමදාන පැවැත්මටම යදියද දැක්විය හැකි ය.

අභය දානය නේ සියලු සත්ත්ව ්ර ජාවතේ ජීවිත රැක දීම, එම අසරණ වූ අයට, දුකට පිහිට මට, සැනසීමට, සතුටට පත්
කිරීම, නිවැරදිව ජීවත්මටමට මඟ සැලස්මද තේ.

ධර්මදානය නේ තම ධනය, නුවණ හා ශ්රුනිකයන් තයොදා තපොත් පත් කියවා, ලියා පළකර මහජන සුබ සිේධියට
තයදීම ධර්ම දානය වශතයන් සැළතක්.

එතසේම තව දාන ක්රිම තදකක් තබෞේධ ඉගැන්මටේ වල දැක්තේ. එය පූජා බුේධිය හා අනුග්රවහ බුේධිය තලස දක්වා ඇත.
ශීලා දී ගුණ ධර්මයන්තගන් යුතු මහ සංඝරත්නය වැනි උතුමන් තවත පූජා කරන දානය පූජා බුේධි වශතයන්
සැළතකන අතර දුගී මගී යාචකාදීන්ට තමන්ම නැති බැරි අයට අනුකේපාතවන් තදන දානය අනුග්රවහ බුේධි දානයට
අයත් තේ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ ්ර මුඛ යර්යය මහ සංඝරත්නයට පූජා බුේධිතයන් දන් පූජා තකොට, එම
පුණනානුතමෝදනාතවන් තකොටසක් පරතලොව ගිය ඤාතීන් තකතරහි වමත්රී සහගත අනුකේපාතවන් පින්
අනුතමෝදන් කිරීම අනුග්රවහ බුේධියට ද ගත හැකි බව තපතන්.

පීති මුදාරං වින්දති දාතා - ගාරවස්නිං ගච්ඡති තලෝතක

කිත්තිං මනන්තං යාති චද්රතතා - විස්සසන්තයො තහෝතිච දානා

දන් තදන තැනැත්තා දන් දී මහත් සතුටක් ලබයි. දන් දී පරතලොව ගිය අයට පින් අනුතමෝදන් කරවා ඒ අය දුකින්
නිඳීමට උදේ වන්නා තසේම මාතේ පරතලොව ගමනට ද පිහිටක් ලැතවවායි ්ර ාර්ථනා කළහැකිය. එයින්
නුවණැත්තන්තේ තගෞරවයට පාත්රි මටතමන් කීර්තියට ලක්තවනවා. අලුත් නිතුරන් ඇති තවනවා. තලෝකයා විශ්වාස
කරනවා. එවැනි අනුසස් රැසක් ලබාගත හැකියි.

තිතරො කුේතේසු තිේඨන්ති - සංධි සිංඝාටතකසු ච

ේවාර බාහාසු තිේඨන්ති – යගන්ත්වාන සකං ඝරං.....

යදී තිතරොකුේ් සූත්රිතේ ගාථා දහතුතනහිම සාරාංශය වශතයන් තමතසේ සඳහන් කළ යුතු ය. පරතලොව ගිය ඤාතීන්
පින් ලබා ගැනීතේ බලාතපොතරොත්තුතවන් බිත්තිතයන් පිටත සිටද, තදොර උළුවස්තසේ, ද හතර මංසන්දිතයහිද,
තුන්මන්හන්දිතයහි යදී තැන්වල සිටින බව සඳහන් තේ. එතසේම තගදර හදන යහාර පාන, කැවිලි තපවිලි, සකස්
කරන අවස්ථාවක පවා පරතලොව ගිය ඤාතීන් සිහි තනොතකතර් නේ ඔවුන්තේ අකුසල කර්මය ඉතා විශාල ය.

නෑයන්තගන් යතමක් ඔවුනට අනුකේපාතවන් යුතුව පරතලොව ගිය අතේ ඤාතීන් තේ පින් ලබාතගන සුඛි සුවපත්
තේවා. ඔවුනට යහපතක්ම තේවා ්ර ාර්ථනා කරනින් දන් දී පින් අනුතමෝදන් කරන විට එම පින් පරතලොව ඤාතීන්
එකතු මට පින් ලබාතගන දුකින් නිදී සැප සේපත් ලබාගනී.

එම ඤාතීන්ට දන් දුන් නිනිස් තලොව නෑයන්ට තබොතහෝ කලක් නිදුක් නීතරෝගීව ජීවත්තේවායි ්ර ාර්ථනා කරයි. එම
්ර ාර්ථනාවන් තමතලොව ඤාතීන්ට පිහිට පිණිස තේ. ත්ර ේත තලෝකාදිතයහි තගොවිතැන් තවළතහළදාේ යදී කිසිදු
ගනුතදනුවක් තනොමැත. නිනිස් තලොව තවතසන නෑයන් තදනු ලබන පිතනන් යැතපත්.

උස් බිමක පිහිටි ජලය පහත් බිමකට ගලා එන්නා තසේ නිනිස් තලොව නෑයන් තදනු ලබන දානතයහි විපාක ත්ර ේත
යත්ම වල සිටින නෑයන්ට ලැතබන්තන් ය. තලොකු කුඩා ගංගාදිතයන් ගලන ජලය මහ සාගරයට විත් පිතරන්නා තසේ
නිනිස් තලොව තවතසන ඤාතීන් දුන් දානානිසංසය පරතලොව ඤාතීන්ට පින් අනුතමෝදන් කර සැපතකට පත්කිරීම
තේ. පරතලොව තවතසන නෑතයෝ තමතලොව සිටිය දී මට තනොතයක් තලස උදේ උපකාර තකතළේ ය. ඔවුන් මතේ
නෑතයෝ යැයි ද නිතුතරෝයැයි ද සිතා ඒ උපකාර සිහි කරනින් ඔවුන් සඳහා දන් දී පින් අනුතමෝදන් තකතර්.නියගිය
නෑයන් තවනුතවන් හැඩීේ, වැළපීේ වලින් කිසිදු ්ර තයෝජනයක් තනොතේ. එය හැමට අනර්ථයකි. ඔවුන්තේ
කුසලාකුසල කර්ම අනුව යේ භවයක උපදී.

160
මහරජ! ඔබ විසින් පරතලොව ගිය ඤාති සමූහයා උතදසා බුේධ ්ර මුඛ මහ සංඝරත්නයට සාංඝිකව දුන් දානය මහත්
ඵලමනානිසංස වන්තන් ය. එයින් පරතලොව ඤාතීන්ට හිතසුව පිනිස විපාක ලැතබන්තන් ය. ඔවුන් දුක් විඳින යත්ම
වලින් නිදී සැප ලබන්තන් ය.

තේ මහ සංඝගත දක්ෂිොණාව පිරිනැමූ ඔබ විසින් විශාල ඤාති සංග්රවහයක් කරන ලදී. ඔබතේ පරතලොව ගිය ඤාතීන්
දුක් විඳින භවතයන් මුදවා දිවන සේපත්තියට පමුණුවන්නා වූ ඒ අයට මහත් උපකාරයක් කරන ලදී. භික්ෂූයන්
වහන්තසේලාට යයු, වර්ණ, සැප, බල, ්ර ඥා යන පංච සේපත්තියක් ද පංච බලයක් ද දී ඔබ ඉමහත් කුසල
සේභාරයක් රැස්කරගන්නා ලදහ. තමම ධර්ම කරුණු පින්වත් ඔබත් සිතට ධාරණය කරතගන ඒ අනුව ජීවිතය
මැනවින් හැඩගස්වා තගන ජීවත් විය යුතු ය. දානාදී කුසල ධර්මයන්හි වඩ වඩා නිරත තවනින් ජාති ජරා විරහිත
සදාකාලිකව සැප තගන තදන අමාමහ නිවන් සුව ලබාගැනීමට උත්සුක තවත්වා.සැමට සේමා සේබුදු සරණයි.

161
 (70) සැෙත අග චළ සතොමේ දහම

ඌරුගමුතේ අස්සජී හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සේමා සේබුේධස්ස
සුඛ කාමානි ූමතානී
තයො දණ්තඩන විහිංසති
අත්තතනො සුඛ තමසාතනො
තපච්ච තසො න ලභතත සුඛං
චාරුණිච පිටකන්වත්බ්,

ඉහත දැක් වූතේ අද දින ධර්ම තේශනාව සඳහා මාතෘකා

කරගත් ගාථා ධර්මයයි. එය අයත් වන්තන් ධේමපදතේ දණ්ඩ
වේගයට යි.

තමම ගාථා ධර්මතයන් සැප ලැබීතේ මාර්ගය පිළිබඳ වැදගත්

අදහසක් ඉදිරිපත් කර ඇත. තමහි සරල සිංහල අර්ථය
වනුතේ, සියලු සත්ත්වතයෝ සැප කැමති තවති. සැප තසොයන
කිසිතවක් සත්ත්වයන්ට හිංසා කරත් ද, ඔහුට තමතලොව තහෝ
පරතලොව සැපයක් තනො ලැතව යනුයි.

නිනිසුන්තේ මූලික ස්වභාවයන් තදකක් ගැන බුදුරජාණන්

වහන්තසේ තේශනා කර ඇත. මාතෘකා කරගත් ගාථාතේ
සඳහන් පරිදි “සුඛ කාමානි ූමතානී” යනු ඉන් පළමුවැන්නයි.
එනේ “සියලු සත්ත්වතයෝ සැප කැමැත්තතෝ ය” යන්නයි.

තදවැන්න වනුතේ “දුක්ඛ පටික්කුලානි” තහවත් “දුක පිළිකුල් කිරීමයි” තලෝකතේ සදාකල්හි ම පවත්නා ස්වභාවය
තමයයි. නිනිසා සැමවිටම උත්සාහවත් වන්තන් සැප තසමටමටයි.

බුදු දහතමහි සැපය ඉතා උසස් තකොට සලකනු ලැතව. උසස්ම සැපය තලස බුදුන් වහන්තසේ තේශනා කර ඇත්තත්
නිර්වාණාවතබෝධය යි. “නිවබාණං පරමං සුඛං” යනුතවන් උගන්වා ඇත්තත් එයයි. බුදුරදුන් ්ර ථම ධර්ම
තේශනාතවන් ද තලෝකයාට තේශනා කතළේ භාරතීය ජනතාව අනුගමනය කළ අන්ත තදකම තසේවනය තනොකළ
යුතුය කියා යි.

එම අන්ත තදකම එදා සැප තසමටමට අනුගමනය කළ මාර්ග තදකයි. “අත්තකිලමථානුතයෝගය” තහවත් දුතකන්
සැප තසමටම එක් පිළිතවතක් වූ අතර “කාමසුඛල්ලිකානුතයෝගය” තහවත් සැතපන් සැප තසමටම අතනක් පිළිතවත
විය. තේ තදකම බැහැර කළ බුදුරදුන් තපන්වා දුන්තන් මධනම ්ර තිපදාවයි. එතහත් නිනිසුන් බලාතපොතරොත්තු
වන්තන් පංතච්න්ද්රිවයන් පිනවනින් සැප ළඟා කර ගැනීම ය. පංතච්න්ද්රිවයන් පිනමටතමන් ලබන්තන් තාවකාලික සුවයක්
බව බුදුසමය දක්වන අදහසයි.

එහි ඇත්තත් අසතුට හා තැමටම නිශ්රු සැපතකි. තේ නිසා සුඛ, දුක්ඛ හා උතේක්ෂහා වශතයන් තලෞකික සැපතයන් ඇති
වන වින්දනය ්රි විධාකාර තේ.

අංගුත්තර නිකාතේ ගිහි සැප, පැවිදි සැප යදී සුඛ නාමාවලියක් ඉදිරිපත් කර තිතව. සමහරු සැපය ලැබීමට නේ
ධනය තිබිය යුතු යැයි, කල්පනා කරති. එතහත් උසස්ම සැපත තලස බුදුන් වහන්තසේ තේශනා කර ඇත්තත් නිවන්
සැපත යි.

162
“සේබාතධොයං ඝරාවාතසො රජස්සායතනං ඉති” යනුතවන් බිේබිසාර රජුට වදාතළේ ගිහිතගය නිවනට බාධාකර බවත්,
තකතලස් වැඩීතේ මුල්ම යයතනය වන බවත් ය. පැවිදි වනු රිසි සෑම තකතනක්ම මහා සංඝයා වහන්තසේතගන්
පැවිේද ඉල්ලන්තන් “සියලු දුක්වලින් නිදහස්ව පරම සැපත වූ නිවන පසක් කරගනු සඳහා” පැවිේද ලබා තදන තලස
යි. බුදු දහනින් තමතලොව ජීවිතතේ දී සැප ළඟා කරගත හැකි බව සඳහන් කර තිතව. එබඳු සැප ලැබීමක් පිළිබඳව
“අණන” සූත්රිතේ සඳහන් තේ.

1. අත්ථි සුඛ – තමා සතුව තම ශ්රුමය තමතහයවා දැහැනින් සපයාගත් ධනයක් තිබීතමන් ලබන සුවය.
2. තභෝග සුඛ – තමා විසින් දැහැනින් උපයා ගත් වස්තුව දානාදී පරිතනාග සිදු කරනින් පරිතභෝග කිරීතමන් ලබන
සුවය.
3. අණන සුඛ – ණය තනොමටම නිසා ලබන සුවය.

. අනවේජ සුඛ - ශ්රුමය තමතහයවා නිවැරැදිව ජීවත්මටම නිසා ලබන සුවය.

ගිහි ජීවිතය සේබන්ධතයන් තේවා සැප වුවත් පැවිදි ජීවිතය සේබන්ධතයන් තේවා පැවිදි සැප තනොතේ. ගිහි ජීවිතතේ
දී මුදල් සුවයක් තලස සැලතක්. එතහත් පැවිදි ජීවිතයට එය අදාළ තනොතේ.

වරක් මුදල් මල්ලක් යනන්ද හිනියන්ට තපන් වූ බුදුරජාණන් වහන්තසේ යනන්දය, සර්පයා දුටුතවහිද? යනුතවන්
විචාතල් ඒ නිසා යි. දුේපත්කම සැපයක් යැයි බුදු සමය කිසිතැනක දක්වා නැත. එය දුකක් තලස බුදු සමය දකියි.
එතහත් එය දුකක් තලස දක්වා ඇත්තත් ගිහියාටයි. කාමතභෝගියාටයි.

දීඝජානු තකෝලිය පුත්රියාට බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමතලොව සැපතට තහේතුවන කාරණා හතරක් පැවසූ හ. එනේ,

1. උේඨාන සේපදා (උත්සාහ සේපත්තිය)

2. යරක්ඛ සේපදා (යරක්ෂහා සේපත්තිය)
3. කලනාණ නිත්තතා (කළණ නිතුරන් ඇති බව)
4. සමජීවිකතා (සමතුලිත ජීවිතය ) යන කරුණු ය.

යලවක සූත්රිතේ දී යලවකයා විසින් බුදුරදුන් තගන් විමසන ලද ්ර ශ්නයක් වූතේ මනුෂනයාතේ සැපතට තහේතු වන
ධනය කුමක්ද? යන්නයි. එයට බුදුරදුන්තේ පිළිතුර වූතේ, ශ්රුේධාව මනුෂනයා තේ සැපයට තහේතුවන ධනය වන
බවයි. තේ අනුව බුදුරදුන් පැහැදිලි කරන ලේතේ තලෞකික - තලෝතකෝත්තර සියලු සැප ලැබීමට ශ්රුේධාව නමැති
ධනය ඉවහල් වන බවයි. තලෞකික සැපය තාවකාලික වූවත් තලෝතකෝත්තර සැපය යනු ජාති, ජරා, වනාධි, මරණ
යන සියලු දුක්වලින් සදාකාලිකව නිදහස්මටමයි.

එතසේ සාංසාරික පැවැත්මට තහේතු වන සියලු දුක්වලින් සදාකාලිකව නිදහස්මටම නිසා ඇතිවන අසීනිත සැනසීම
“නිවන” යි රහතන් වහන්තසේ ලබන තමම සැපය “තනොවිඳිනා” සැපතකි. විඳීමක් තනොමැති මටමම එහි ඇති සැපතයි.
එතසේ රහතන් වහන්තසේ ලබන නිවන් සැපත අවස්ථා තදකකින් දක්වා තිතව.

පංචස්කන්ධය තිබිය දී රහත්මටතමන් ලබන සැපය එකකි. එය “තසෝපදිතසේස” නේ තේ. පරිනිර්වාණතයන් පසු ලබන
සැපය “අනුපාදිතසේස” නේ තේ. ධේමපදතේ අත්ත වේගතේ සඳහන් “අත්තූපනායික” ධර්මතාවතේ ලක්ෂහණයක්
වන්තන් ද තමන් හා අනුන් සසඳා බලා තමන්ට තමන්ම අනුන්ටත් සැපය අවශන බව වටහා ගැනීමයි.

“සවතව සත්තා භවන්තු සුඛිතත්තා” යනුතවන් “සියලු සත්ත්වතයෝ සැප ඇත්තතෝ තවත්වා” යි සිදු කරන පැතුම
සැපත අරමුණු කරතගන සිදු කරන්නකි. තමතසේ විමසා බැලූ කල සැප විඳීතේ අයිතිය අර්ථාන්විතව භුක්තිවිඳීමට
බුදු සමතයන් ඉඩ ලැතබන බවත්, එය මනුෂනයාතේ සැපතට මුල් කරතගන තදසූ දහමක් බවත්, තපනී යයි.

එම නිසා තබෞේධ පරමාර්ථයට එකඟව සැප විඳීතේ අයිතිය අර්ථාන්විතව භුක්ති විඳිනින් ඉතා අපහසුතවන් ලද
නිනිසත් බවින් තමතලොව හා පරතලොව සුගතිය සලසා ගැනීමට අප සැතවොම උත්සාහවත් විය යුතු ය.

මතරුවන් සරණයි!

163
 (71) බි චරු සසර

රත්නපුර මුේදූව සිරිසුමන පිරිතවතනහි යචාර්ය, ශාස්ත්රිතේදී

තේරහැර ධේමරතන හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

අන්ධ ූමතතෝ අයං තලෝතකෝ

තණුතකථං විපස්සති

සකුන්තතෝ ජාලමුත්තතෝව

අේතපෝ සේගාය ගචිඡති

චාරුණිච පිටකන්වතුබ් ,

අද දින ධර්ම තේශනාවට මාතෘකාව කරගනු ලැබුතේ

ධේමපදතේ තලෝක වේගතේ අටවන ගාථාවයි. දැන් තේ
ගාථාතේ තත්රුම තගන බලමු. “තමහි ටික තදතනක්
තවතසසා දකී දැලින් නිදුණු මුවකු තමන් ටිකතදතනකු
සුගතියට යති. නිවනට යන්තනෝ ටික තදතනකි. තබොතහෝ
තදතනක් අපායට යති”.

තමයින් පැහැදිලි කරනු ලබන්තන් තලෝක වාසී සත්වයා

පුහුදුන් බවින් යුක්ත බවයි. නුවණ නැති නිනිසා තලොව ඇති
සියල්ල සැපතසේ සලකයි. පංච කාම සේපතින් ය්නව තහෝ
ඒවා තසොයායාතමන් අතන්කවිධ දුක් පීඩා යදියට සත්වයා
තගොදුරු තේ. එවන් සත්වයන් එහි ඇලී ගැලී සිටිනු නිස
ඒවාතයන් නිදීමට උත්සාහ කරන්තන් නැත. පුහුදුන් නිනිසා
යනු සසරට නිතරම පිවිතසන්නා යන අර්ථය තදන්නකි. යථා
අවතබෝධයට බැස තනොගත් අවිදනා අන්ධකාරතයන් මුලා මට
සිටින පුේගලයා ය. ඉහත ගාථා ධර්මතයන් “තණුතකථං
විපස්සති” යනු පංච කාම සේපත්හි යදීනව විතශේෂතයන්
දකින්තන් ටික තදතනකි. පංච ඉන්ද්රිවයන් හා ඒවාට තගෝචර
වන අරමුණු පස්කේ සැපයට අයත් වන්තන් ය. තමහි
නිස්සාරත්වය දැකීම නුවණැති බවයි. අනිතන, දුක්ඛ අනාත්ම
වශතයන් ්රි ලක්ෂහණය තමතනහි කිරීම හා විතශේෂතයන්
දැනගැනීම නේ තේ. වටු වැේදා එලන දැලට හසුව එයින් නිදී
පළා යන වටුවන් තමන් ඥානවන්තයා තලොව
තත්ත්වාකාරතයන් දකිනු ලැබ පස්කේ සැප බැහැර කර
අනගාරික දිවි තපතවතකට නැඹුරු තවයි. තේ නිසා සසර ගමන තකටි කරනු ලබන කුසල ක්රිටයාවල නියැතල්. සසර
බැඳ තබන තකතලස් සංසිඳමටමට නේ වස්තු සේපත් පිළිබඳව දැඩි යශාව දුරුකළ යුතුයි. මම මතේ යන සංකල්පය
ඇති තැන සසර ගමන දිගුකරනු ලබයි. තේ නිසා තලෝකවාසී සත්වයා අන්ධ වන්තන් ය. සියල්ල යත්මීය ග්රවහණයට
තගන ගැලමටමට තනොහැකි තලස බැඳී සිටීම අන්ධ බවයි. දැඩිව යමක් එල්බතගන සිටීම නුසුදුසු තේ. ධනය ඉපයීතේ
දී ධාර්නික ක්රිම රටාතවන් බැහැර වූ තැන නිනිසාට විවිධ ගැහැට විඳීමට සිදුතේ. තාවකාලික තලොවක අප ඒ සිදුකළ
යුත්තත් තහොඳ තදයයි. අස්ථිර තලොතේ අස්ථිර සේපත් රැසක් ස්ථිර කර ගැනීමට අපට හැකියාවක් නැත.

164
තේ නිසා පරතලොව තදස බලා දිවිමග යහපත් කර ගැනීමට බුේධිතගෝචර වන්තන් ය. අද තලොව තදස බලන විටදී ද
විවිධ සේපත් නිසා වටිනා ජීවිත සියගණනින් වැනසීමට ලක් තේ. එතමන්ම නිථනාදෘෂ්ඨිතයන් මුලා මට තලොව තුළ
සිදුවන ජීවිත හානි ්ර මාණය සීමා කළ තනොහැකි තරේය. නිථනාදෘෂ්ඨි වශතයන් අප වැරැදි සංකල්පනා ඇතිකරගත්
තැන සසර ගමන දිගුවන බව කල්පනාවට ගත යුත්තකි. බුේධිමතා තමතලොව දිවිය ගතකරනුතේ පරතලොව සැපය
ලද හැකි අයුරිනි. තේ නිසා ධර්මානුලවල දිවිතපතවත සැපයට තහේතුතේ. පස් පේ දස අකුසතලන් තවන් වූ තැන
කාහටත් සැනසීම ලද හැකි ය.

අඳුර තුළ සිටතගන සාපකිරීම හා විලාප දීම සුදුසු තනොතේ. අඳුර නැසීමට තම අධනාත්මය යතලෝකවත් කර ගත යුතු
ය. එවිට දුගති බිය දුරු මට සුගතියට යන මාවත පැනිතණනු ඇත. තේ සඳහා දාන, ශීල, භාවනා යන ්රි විධ පුණන
ක්රිටයාවන් හා දානය ,පිේයවචන, අර්ථචර්යාව, සමානාත්මතාව වැනි යහගුණ දහේ ්ර ගුණ කිරීතමන් තදතලොව ්ර ගතිය
උදාතේ. එතසේ තනොමැති විට පාපී ක්රිටයාවන්හි අන්ධ මට සිටීතමන් ලද හැකි වන්තන් ්ර පාතයට වැටීමයි. සසර
සැපදායක කරගත හැකි වන්තන් තම මනස යහපත් කරගතතහොත්ම පමණි. එමගින් පුේගලයාතේ කය වචනය ද
පාලනයට නතුකර ගත යුතු තේ. එතසේනේ ඔබද ඔතව දිවිමග යතලෝක කර ගැනීමට සේබුදු දහම අනුව ක්රිටයා
කරන්න. එවිට තදතලොව යහපත සැලතසනු ඇත.

“අන්ධ ූමතතෝ අයං තලෝතකෝ” යන තේ ගාථාව තේශනා කිරීමට තහේතුවන්තන් අලේනුවර දී තේෂකාරදුවක් අරභයා
ය. එම කථාව තමතසේ ය. විහාරතේ බුදුරදුන් වැඩ වසේ දී සැදැහැති පිරිස් එම විහාරයට තගොස් දන් දී බණ ඇසීතමහි
නියැලුණහ. ඒ මහා පිරිසට බුදුරදහු මරණානුස්සති භාවනාතේ අනුසස් වදාළහ. ඒ දහේ ඇසූ තබොතහෝ තදනා සිය
නිතවස් තවත තගොස් ඒ ඒ කටයුතු කිරීතමහි තයදුණහ. ඒ මහා පිරිසට බුදුරදහු මරණානුස්සති භාවනාතේ අනුසස්
වදාළහ. ඒ දහේ ඇසූ තබොතහෝ තදනා සිය නිතවස් තවත තගොස් ඒ ඒ කටයුතු කිරීතමහි තයදුනහ. ඒ මහා පිරිස, සමඟ
එකට බණ ඇසූ තේෂකාර දුවක් පැහැදී තමතසේ සිතුවා ය. අතහෝ ! බුදුරදුන් වදාළ දහම මනහරය, අගතන් ය, සෑම
තදනාට යහපත සැපත සිදු කරතදන්තන් ඒ දහමය. ඒ දහම පිළිපදින තැනැත්තා යහපත දකී. සැපත ලබයි. මම ඒ
මරණානුස්සති භාවනාව වඩනියි සිතුවා ය. බුදුරජාණන් වහන්තසේ එදා දහේ තදසා තදවුරේ තවතහරට වැඩිතසේක.
තේෂකාරදුව මරණ සති භාවනාව වැඩීතමහි උත්සාහවත් වූවා ය. ඒ අතර තේ තදොර කටයුතු ද මනාව සිදුකළා ය.
එතසේ ඇය අවුරුදු තුනක් මරණ සතිය වැඩුවා ය. ඒවාතේම ගුණධර්මතයන් පිරිපුන් වූවා ය. වමත්රීනතයන් හා
නුවණින් ද යුක්ත වූවා ය. එක් දිනක් අලුයේ කාලතයහි තලොව බැලූ බුදුරදුන්ට ඒ තේෂකාර දුව තපනුනි. තුන්
අවුරුේදක් මරණය තමතනහි කළ ඇතේ මරණය එදින සිදුවන බවත් ඇයට තසෝවාන් මටමට වාසනාව ඇති බවත්
තපනුනි. බුදුහිනිතයෝ ඇය තකතරහි කරුණාතවන් නැවත විහාරයට වැඩම කළහ. අලේ නුවර වැසිතයෝ බුදුරදුන්
වැඳපුදා බණ ඇසීමට තවතහරට රැස් වූහ. තේෂකාර දුවද ඔවුන් සමග විහාරයට යාමට සිතා ඇය සූදානේ තවේදීම
ඇතේ පියා මහන නූල්ටිකක් කැටතගන එන තලස කියා තරදි වියන හලට ගියාය. ඇය එම කැට වියවා දී වහා
තවතහරට තගොස් පිරිස් අතර හුන්නී ය. බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඇය අමතා තමතසේ වදාළ තසේක.

බුදුරජ - ළදැරියනි තකොහි සිට අවුද?

තේෂකාර දුව - බුදුන් වහන්ස මම තනොදනිනි,

බුදුරජ - තකොහි යවුද?

තේෂකාර දුව - බුදුන් වහන්ස මම තනොදනිනි.

බුදුරජ - තනොදන්තනහි ද?
තේෂකාර දුව - බුදුන් වහන්ස මම දනිනි.

බුදුරජ – දන්තනහිද?
තේෂකාර දුව - බුදුන්වහන්ස මම තනොදනිනි.

තමතසේ ඇය පිළිතුරු තදේදී අසාසිටි ජනතාව ඇය කටට ය තදයක්ම කියතියි සිතා කලබල වූහ. බුදුරදුන් පිරිස
සංසිඳවා ඇසූ ්ර ශ්නවලට එතසේ පිළිතුරු දීමට තහේතු විමසූ තසේක. එවිට තේෂකාර දුව බුදුන් වහන්ස,

1. මම තකොයි සිට අවුත් මනුතලොවැ උපන්නාද යන්න තනොදනිනි.

2. මම නියතගොස් උපදින තැන තනොදනිනි.

165
3. මම නිය යන බව දනිනි.

4. මම නිය යන තේලාව තනොදනිනි.

එම නිසා තේ යකාරයට පිළිතුරු දුන්බව ඇය කීවා ය. බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඇය ඒ මහා පිරිස මැදදී සිහි නුවණින්
යුතුව එම ්ර ශ්න වලට පිළිතුරු දීම පිළිබඳව ්ර ශංසා තකොට ඒ නිනිති තකොට ඉහත ගාථාව තේශනා කළහ. ඒ අසා
තේෂකාරදුව තසෝවාන් ඵලයට පත් වූවා ය.

තමම කථාව මගින් පැහැදිලි වන්තන් සසර ගමතනහි අඳුරු ස්වභාවයයි. ඉතා දීර්ඝ සසර ගමනක් යාමට ඇති
පුේගලයා නුවණ තමතහයවා යහගුණ දහේ වැඩිය යුතු තේ. ඉපදීම මැරීම උරුම වූවද ඒ අතර කාලය තුළ
“කත්තවබං කුසලං චරිතවබං බ්රාහ්ම චරියං” යනුතවන් වදාළ පරිදි කුසල් කළ යුතු යි. බ්රාහ්ම චර්යාව පුරුදු පුහුණු
කළ යුතු යි. සසර ගමතන් දී අතට ගත් තේ දමායන අතර සිතින් ක්තල්ශ ධර්ම රැතගන යයි. තේ නිසා තේපල සේපත්
මත තනොව අධනාත්නික දිවිතපතවත සාර්ථක කර ගැනීමට ්රි විධ පින්කේවල නියැලීම තුළින් තදතලොව සැනසිල්ල
උදාකර ගතහැකි බව සැමතදනාම සිතට ගනිත්වා.

සැමා සම්මා සම්බුදු සරණයි...!

166
 (72) මලොව උතුම් සිේ සැෙ

තදහිවල, නැදිමාතල්, තබෞේධ සංස්කෘතික මධනස්ථානතේ අධනක්ෂහ

කිරම විමලතජෝති හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතො අරහතතො සේමා සේබුේධස්ස

සුම ෝ බුද්ධානං උප්ොමදො

සු ා සද්ධම්ම මද්සනා
සු ා සං ස්ස සාමග්ගි
සමග්ගානං තමෙො සුම ො

පින්වත්නි,

අද තපොතසොන් පුර පසතළොස්වක දවසයි. තපොතසොන් පුර පසතළොස්වක පිළිබඳව

විස්තර කරන්න මතේ අදහසක් නැහැ. තපොතසොන් පුර පසතළොස්වක එහි අගය,
එදින කළ යුතු තේ යදිය පිළිබඳව නිවැරැදි හැඟීමක් අවතබෝධයක් අතේ
තබෞේධයන්ට තිතබන නිසා.

උපන් දා පටන් ම නිනිසාතේ චාරිකාව සැප තසොයා යෑමයි. දැනට තමන් සිටින
තැන තකතරේ සැප තිබුනත් නිනිස් සිතට ඒ සැප මදි. ඊට වඩා වැඩි පුර සැප
තසොයන්න ඕනෑ. තබෞේධයන් දන් දී තවනත් පින්කේ කර දිවන තලෝක
සේපත්තිය ්ර ාර්ථනා කරන්තන් තදේ තලොව නිනිස් තලොවට වඩා සැප ඇති
තැනක් කියා අසා තිතබන නිසයි. ඒ පරතලොව වශතයන්. තමතලොව වශතයනුත්
එතහමයි. ලංකාතේ දී තහොඳට ඉතගන තගන, තහොඳ රැකියාවක් කරන තකොට
තහෝ තමොන යකාරයකින් තහෝ මුදල් ටිකක් අත ගැවතසන තකොට හිතන්තන්
ලංකාව සැප මදි කියා. ඒ නිසා ඕස්තවලියාවට තහෝ කැලිතපෝනියාවට යනව
සැප තසොයා. තවත් සමහරුන් ඒ ඒ රටවල් වලට තනොගියත් ඒ රටවල් වල තිතයනවායැයි අසා ඇති තලෞකික සැප
තමතහදී ලබා ගන්න උත්සාහ කරනවා. ඒ සඳහා තනොතයක් තේ කරනවා. යානවාහන සුතඛෝපතභෝගී නිවාස, සීත
මාලිගා, තමන් විසින්ම තනා ගන්නවා. තේ සියල්ල නිනිසා හිතන්තන් සැප කියායි. තේ තලෞකික සැප තසොයනින්
තමයි නිනිසාතේ කාලය තගතවන්තන්. එතහත් තේ තලෞකික සැප සියල්ල අනිතනයි. යමක් අනිතනය නේ එය දුකයි.
තේ තලෞකික සැපතයන් මත්තවලා පීඩිත තවලා ඉන්න තේ පින්වතුන් අද තේ පසතළොස්වක දවතසේ බුදුහාමුදුරුතවෝ
විසින් තේශිත සැප තමොනවද කියල ටිකක් හිතල බලන එක යහපත් යැයි සිතනවා. තේ තත්ත්වය අද අමුතුතවන්
ඇති වූ තදයක් තනොතවයි. බුේධ කාලතේත් තේ තත්ත්වය තිබුණා. ඒ කාලතේ පෘථේජන හැම තදනාම සැප
තසොයනින් ධාවන තරගයක තයදුනු බව තේනවා. බුදුහාමුදුරුවන් වැඩ සිටි කාලතේ, රජ, සිටු, බමුණු යදී තනොතයක්
කුලවලින් තනොතයක් සැප විඳපු පිරිස් මහණ වුණා. සමහරු කිේවා තියන උතුේම සැපය රජ සැප කියලා, තවත්
තකොටසක් කිේව තිතයන උතුේම සැපත කේ සැප විඳීමය කියලා. තවත් පිරිසක් කියා සිටියා රස තබොජුන් වැලඳීම
උතුේම සැපත කියා, ඉතින් තේ විධියට දැනට අවුරුදු තදදහස් පන්සිය ගණනකට ;පරත් තේ සැපත කුමක්ද කියා
වාද විවාද උපන්නා, තේ පිළිබඳව නියම සැපත කුමක් ද යන්න විග්රවහ කරල පිළිතුරු වදාතළ බුදු හාමුදුරුතවො
පමණයි. අන්න එදා බුදුහාමුදුරුතවෝ වදාළ පිළිතුර තමයි අද තේ පින්වතුන් අහන්තන්.

බුදුන් වදාළ සිවු සැපය නේ බුදුවරුන්තේ ඉපදීම සැපය, බුදුබණ ඇසීම සැපය, බුේධ ශ්රුාවකයන්තේ, සංඝයාතේ
සමගිය සැපය, සමඟි වූවනට තකතලස් තැමටම සැපය.

සුතඛෝ බුේධානං උේපාතදො, බුදුවරුන්තේ ඉපදීම තලොවට සැපතගන තදන්තන් ය. තමහිදී අප බුදුරජාණන් වහන්තසේ
යනු කවතරක් ද යන්න අවතබෝධ කර ගත යුතු යි. බුේධ යන්න අවතබෝධය. තමන් වහන්තසේ විසින් ම යේ සතනය
ධර්මයක් අවතබෝධ කරගත්තා. ස්වයංූම ඥානතයන් ලත් අවතබෝධය තුළින් තලෝක සත්ත්වයන්ට නිවැරැදි
මාර්ගයක් පසක් කර දුන්නා. වල් බිහි වූ නගරයක නටබුන් තසොයන්නා වූ පුරාවිදනාඥයකු තසේ තලොවුතුරා බුදුරදුන්
චතුරාර්ය සතනය තලෝකයට ම පහදා දුන්නා.

167
 නිනිසාතේ අවිදු අඳුර පලවා හැර නුවණැස ලැබ ගැන්මට ඒ පිවිතුරු සතනය තුළින් එදා භාරතීය ජනතාවට හැකි මට
තිබුණාතසේම අදත් තහටත් අනාගතයටත් එය එකතසේ පිටුවහල් වනවා තනොඅනුමානයි. සුතඛෝ සේධේම තේශනා -
තේ තදතවනි සැපතයි, සේධර්මය නේ නිනිසාතේ තමතලොව පරතලොව තදක්හි ම යහපත් ජීවන මාර්ගය සලසා තදන
උගැන්මටේ මාලාවයි. බුදුහාමුදුරුතවෝ සියල්ල දත් උත්තමතයකි. එනිසා නිනිසාතේ තම තලොව වදනික ජීවිතය හැඩ
ගස්වා ගන්නා අයුරු ධනය නිවැරදි උපයන පිළිතවළ ඒ ධනය ක්රිමනුලවලව වියදේ කරන පිළිතවළ තගොවිතැන්
කරන පිළිතවළ, යහාර බුදින පිළිතවළ, නිදාගන්නා පිළිතවළ හා නිදි වර්ජිත කිරීතේ පිළිතවළ යදිය ද
උන්වහන්තසේතේ තලෞකික අංශතේ සඳහන් තවනවා. දූ දරුවන් හදන වඩන පිළිතවළ දරුවන් යවාහ විවාහ කරන
පිළිතවළ පවා තේ බුදු දහතේ සඳහන්, තලෝතකෝත්තර පැත්තතන් කමටහන් වඩන පිළිතවළ ධනාන ලබන පිළිතවළ
ධනාන සුවය විඳින පිළිතවළ සසරින් එතතර මට උත්පත්තිය නැති කරන පිළිතවළ තේ බුදු දහතේ සඳහන්. ඒ නිසා ඒ
සේධර්මය තේශනා කිරීම ජනතාවට තසත සලස්සනවා. සේධර්මය තේශනා කිරීම සැපයක්, සුව තගන තදන්නක්. ඒ
සුව තගන තදන ධර්මය තනො පිළිපදින නිසා සුවය ලබාගන්නට නුපුළුවන් මට තිතයනව. “ධේතමො හතව රක්ඛති
ධේමචාරි” ධර්මය විසින් යරක්ෂහා කරන්තන් සුව තසත සලසන්තන් ධර්මය අහන තකනාව තනොතවයි. ධර්මය
පිළිපදින තකනාව.සුඛා සංඝස්ස සාමේගි – තුන්වන සැපත මහා සංඝයාතේ සමගියයි. ගිහියන්ට සැපත උදා කරදීම
සඳහා බණ කියන්තන් මහා සංඝයායි. ඒ මහා සංඝයාතේ සමගිය රටට ජනයාට සුවතසත තගන තදයි. අප දන්නව
බුදුන් වහන්තසේතේ ඤාති සතහෝදරයකු වූ තේවදත්ත බුදුන් ඝාතනයට ගල් තපරළූ බව, තවනත් උත්සාහයන් ගත්
බව. එවැනි තපෞේගලිකව බුදුරදුන්ට කළ අවහිරතා පිළිබඳව තනොව බුදුන් වහන්තසේ වඩා කල්පනා කතළේ තේවදත්ත
සංඝයාතේ සමගිය නැසීම පිළිබඳවයි. භික්ෂූයන් වහන්තසේලා තම සමඟිය තකතරේ සියුේව ඕනෑකනින් සැලකුතේ ද
යන්න පිළිබඳව තහොඳ පුවතක් මේඣිම නිකාය අටුවාතේ තගොසිංග සාලවන සූත්රිතේ සඳහන් තවයි.

තේ තගෝසිංගසාලවනතයහි භික්ෂූයන් වහන්තසේලා තුන් නමක් ඉතා තහොඳ සමඟිතයන් කල් ගත කළා. දවසක් බුදු
හාමුදුරුතවෝ තේ භික්ෂූයන් තතනම හමුමටම සඳහා ඒ තගෝසිංග සාල වනයට වැඩියා.

එහි සිටි මුරකාරයා බුදුහාමුදුරුවන්ව හඳුනා ගත්තත නැහැ. ඒ නිසා තදොරටුපාලකයා බුදු හාමුදුරුවන්ට කිේවා තමහි
භික්ෂූයන් වහන්තසේලා තුන්නමක් වැඩ ඉන්නව. ඒ අයතග අවසරයක් නැතිව උයන ඇතුළට යන්න එපා කියල. බුදු
හාමුදුරුවන්තේ හා තදොරටුපාලකයාතේ කථාව එක භික්ෂුපවකට ඇහුණා. ඒ භික්ෂුපව ඇවිත් බැලුව තේ කථා කරන්තන්
කවුද කියල. එවිට බුදු හාමුදුරුවන්ව දැක්ක. එතහම දැකලත් ඒ භික්ෂුපව බුදු හාමුදුරුවන් තවත තපර ගමන් වැඩිතය
නැහැ. උන්වහන්තසේ සිතුතේ අප තිතදතනක් තමතන ඉන්නවා. අප තුන්තදනාම බුදුහාමුදුරුවන්තග ශිෂනතයෝ. මා
පමණක් තනිව බුදුන් තවත තපර ගමන් යෑම අප තුන්තදනාතේ සමගියට බාධාවක් කියා. ඒ භික්ෂුපව අනික් තදනම
කරා තගොස් තුන්තදනාම එකට පැනිණ බුදුහාමුදුරුවන් පිළිගත්තා. බලන්න පින්වතුනි භික්ෂූයන්තේ සමගිය තකතරේ
දුරට යරක්ෂහා කළා ද කියා. බුදුහාමුදුරුතවෝත් ඒ තුන්තදනාතේ සමගිය පිළිබඳව තබොතහෝම වර්ණනා කර වදාළා.

සමේගානං තතපො සුතඛො - සමගිය ඇතිව එක්සිත් ඇතිව සිටින අයට තපස තකතලස් මැඩීම ඉතාම පහසුයි. බුදු
සමය පළමුතවන් ම ඉතිහාසතේ දැක්තවන්තන් තවුස් පිළිතවතක් හැටියටයි. තපස ගිහි පැවිදි කාටත් සැපතකි. තපස
රැකීතමන් මාර්ග ඵල වලට පැනිණීම තමන්ට සැපතකි. එතසේ මාර්ග ඵල ලාභීන් වැඩි වැඩිතයන් සිටීම ජනයාට
සැපතකි. ඒ සැපත ලබා ගත හැක්තක් සමගිය පැවැත්මටතමනි. ඊර්ෂනාව තරහව අමනාපකේ ඇතිමටම තපසට
බාධාවකි. තපසට බාධාමටම තකතලස් මුල දුරු කිරීමට බාධාවකි. එය නිවනට බාධාවකි. සමගි බව තහොඳ හිත සාමය
පැවතීම සංවරයට ද තපසට ද යහපත් මාර්ගය තනයි. සැවැත් නුවර තදේරේ තවතහර බුදුරදුන් වැඩ සිටිය දී භික්ෂූයන්
පන්සියයක් පමණක් තදනා අතර යහපත් සැපත කවතර්දැයි ඇති වූ ්ර ශ්නයක දී කරුණු පැහැදිලි කිරීම සඳහා තේ
කරුණු සතර සිවු සැපය පිළිබඳව තේශනා කළා. තේ අනුව, සේධර්මය තේශනා කිරීම තමන් ම ඒ බණ පිළිපැදීම ද,
භික්ෂූයන් අතර තේද ඇති තනොකර භික්ෂූයන්තේ සමගියට උදේ දීම ද, ගිහි දායක පක්ෂහය විසින් සිදු තකොට සැපත ලබා
ගැනීමට අදිටන් කරගත යුතු යි. නිවන් මඟින් අවතැන් තනොමට නිවන් මඟට පිළිපන්ව, තම තපස බ්රාහ්මචරියාව දියුණු
කර ගනිනින් ජනයාට සුව තසත සැලසීමට භික්ෂූයන් වහන්තසේලා ද අධිෂ්ඨාන කර ගනිත්වා.

චිරං තිට්ඨතු මලොචස්මිං

සම්මා සම්බුද්ධ සාසනං

ඔබ සැමට නිවන් සුව අත්තේවා

168
 (73) කුසල ා නැඹුරු වීම

තකොළඹ දිසාතේ සංඝනායක තගොතටුව පාරනිතා තබෝධිමලු විහාරාධිපති, තතොරතුරු හා ජනමාධන උපතේශක
සභාතේ සාමාජික, ශාස්ත්රිපති, පණ්ඩිත,
අරම ධේමතිලක නා හිනි

තයො පාණමතිපාතතති – මුසාවාදං ච භාසති

තලොතක අදින්නං යදියති – පරදාරං ච ගච්ඡති
(ධේම පදය – මල වේගය)

පිටකන්වත්බ්,

යහපත් ජීවිතයකට අතනන්තතයන් ම අවශන වන්තන් කුසල් සිතක් පහළ කර

ගැනීමයි. තමය සමහරවිට අසීරුවන්නට පුළුවන. එතහත් සිත ඒකාග්රවතාවකට
නැඹුරු කරන්තන් නේ එය එතරේ අසීරු කරුණක් නේ තනොතේ. ජීවිතය වඩාත්
්ර පාතයට ඇදතගන යාමට ඉවහල් වන්තන් තසොරකේ කිරීම සතුන් මැරීම පරදාර
තසේවනතේ තයදීම හා තබොරු කීමයි. තේ නරක සිවු මාර්ගතයන් පුේගලයා
වැළැකිය යුතු ය.

සත්ව ඝාතනය අතිශය පිළිකුලට භාජනය වන්නකි. දැනුවත්ව පණ ඇති සතකු

මරන්තන් තකතසේ ද හරකුන්, කුකුළන් වැනි ්ර ාණඝාත දිනකට තකොපමණ
සිදුවනවා ද එම සතුන් මරන්තන් නිනිසා එම මස් අනුභව කරන බැවිනි. එතසේ
අනුභව තනොකරන්තන් නේ සත්ත්වයන් ඝාතනයට බඳුන් තනොතේ. තේ සත්ව
ඝාතනය කරන අයට ජීවිතතේ ගැලමටමක් තිතවද? කුසල් සිත් තවනුවට අකුසල්
සිත් තමෝරා තමෝදු මට යාම පමණි සිදුවන්තන්. පරපණ නැසීතමන් වැළැකී සිටීම
අපතේ සසර තකටිකර ගැනීමට ඉවහල් තේ.

තමතැන පුේගලයා තකතරහි ඇතිවන තච්තනාව ඉතාම බරපතළ ය. ජීවයක් ඇති අයකු තවත් ජීවයක් ඇති අයකු
නැත්නේ සත්ත්වයකු ඝාතනයට තගොදුරු කිරීමයි. තේ මරණය ක්ෂණික වන්නට පුළුවන. තවත් විතටක
කුමන්ත්රිණකර සැලසුේ කර කරන්නට ද පුළුවන. තකතසේ තවතත් ඝාතනය කිරීතේ තච්තනාව මත එම ඝාතනය
සිදුකරන අයට සසරින් ගැලමටමක් නේ තනොලැතව. තසොරකම ද එතසේමය යමකු යේ අයතේ ධනය තසොරකේ කිරීම
පාපයකි. පුේගලයකු දුකතසේ හරිහේබ කරගන්නා ධනය තවත් පුේගලයකු විසින් තසොරකේ කරන්තන් නේ දුක්
මහන්සිතයන් හේබකරගත් පුේගලයාට ඇතිවන තේදනාව තකොතරේ ද කියා විග්රවහ කරන්නට ශවද තකෝෂතේ වදන්
තනොමැති තරේ ය. එය තසොරාගත් තැනැත්තාට ශාපයක් බවට පත්තේ. තසොර සිත සැමදා පශ්වාත්තාපයට පත්මටම ද
නිරන්තරතයන්ම සිදුවන්නකි.

තමන්තේ භාර්යාව සිටියදී තවනත් භාර්යාවන් තසොයායන පුේගලයා පිරිහීනමට පාත්රිතේ. තමන් හරිහේබ කරගන්නා
ධනය පර අඹුවන්ට පූජා කිරීතමන් නිවතසේ අඬ දබර ඇතිමටම ද ස්වාභාවිකය. භාර්යාවන් තවනත් සැනියන් තසොයා
යන්තන් නේ එය ද පිරිහීනමට කරුණකි. නිවතසේ සතුට පළාතගොස් අ්ර සන්න තත්ත්වයක් ද තේ අනුව ඇතිතේ.
එබැවින් එකම ස්වානිතයක් එකම භාර්යාවක් පතාතගන ජීවත්මටම අනුව තමන්තේ ජීවිතයට ශාන්තියක් උදාවන
අතර ජීවිතතේ යථාර්ථය තත්රුේ ගැනීමට ද බලපාන කරුණකි. පංචකාම සේපත්තිය විඳගැනීමට තයොමුවන
පුේගලයාට අයත් වන්තන් පළඟැටියාට අත් වූ ඉරණමයි. පළඟැටියා යතලෝකය තසොයා යාතමන් එම යතලෝකයට
හසු මට විනාශ වන්නා තසේ පස්කේ සැප විඳින්නට තයොමුවන පුේගලයා ද පස්කේ සැතපන් දැමට යයි.

තබොරු කීම ද ජීවිතයට අ්ර සන්න වූවකි. තබොරු කියන්නාතේ මුඛය දුර්ගන්ධයයි කියුමක් තිතව. තබොරු කියන්නා
කාටත් ප්රි ය ජනක ද නැත. එම පුේගලයා ඇත්තක් කිේවත් පිළිතනොගන්නා තත්ත්වයක් ඇතිතේ. දුගඳ හමන
මල්වලට යසා තනොකරන පිළිකුල් කරන අයුරින් තබොරු කියන්නා තකතරහි ද එවන් තත්ත්වයක් ජනිත තේ.
නිතරම පුේගලයා සතනගරුක වන්න ජීවිතය විනාශ වූවද සතනගරුක වූ පුේගලයාට සතුටට පත්විය හැකි ය. දැන
දැන සමාජය තබොරුතවන් තනොමග යවන තැනැත්තාතේ යයුෂ කාලය ද තකටිතේ. තබොරුවට යයුෂ තකටි
වන්නාතසේ පුේගලයාතේ යයුෂ ද තකටිතේ.
169
එම යයුෂ කාලය තකටි වූවද සසර දිගුතේ. සංසාර පුරුේද මත තබොරු කියන්නට තපතළතඹන තැනැත්තාට
ජීවිතතයන් සමුගන්නට සිදුවන්තන්ත් ඉතාම කටුක දුක්ඛදායක තමොතහොතකය. තබොරුව වූ කලි සමාජ පිළිලයකි.
තබොරු කියන්නාට සමාජතේ පිළිගැනීමක් ද නැත. ඔහු තදස බලන්තන් වපර ඇසිනි. තමය පුේගලයා තත්රුේ
තනොගන්තන් නේ එය ද අවාසනාවකි. අකුසල් නූපේදා ගැනීමටත් උපන් අකුසල් හැලීමටත්, නූපන් කුසල් උපේදා
ගැනීමටත් උපන් කුසල් වර්ධනය කරගැනීමටත් අප නිතරම කටයුතු කලයුතු ය. පුේගලයාට තලෝතකෝත්තර
සුවයක් ඇතිවන්තන් එවිටය. සමහරු තබොරු කීම විතනෝදයක් බවට පත්කරතගන ඇත. ඔවුන්ට තබොරු තනොකියා
සිටින්නට බැරිතරේ ය. එතහත් තබොරු කීතේ යදීනව තනොදන්නාකම එයින් ්ර නීත තේ. එහි පවත්නා බරපතළකම
තහේතුතකොට තගන තබොරුතවන් වැළැකී සිටීමට අප නිතරම උත්සාහ ගතයුතු කරුණකි.

යට කී චතුර් ගුණතයන් සමලංකෘත වූ පුේගලයා කාටත් පිේයජනකය. ්ර සන්නය. පරමාදර්ශීයය. තසොරකේ කරන
පරදාර තසේවනතේ තයතදන තබොරු කියන සත්ත්ව ඝාතනතේ තයතදන තැනැත්තා නිතරම ජීවත් වන්තන් බිතයනි. ඒ
ඔහුට තහෝ ඇයට කිසිදු ගැලමටමක් නැති නිසා ය. පින්, පේ කියා තදකක් තලොව ඇත. බුදුරදුන් තමය අපට තපන්වා
දුන්තන් ය. නිතරම පිනට නැඹුරුවන තැනැත්තා ජීවත්වන්තන් සැහැල්ලුතවනි. එතහත් පවට බර වූ තැනැත්තා තහෝ
තැනැත්තිය දිවිතගවන්තන් බරක් දරාතගන ය. හරියට තගොනා පසු පස ගැල යන්නාතසේ පව ඔහු පසු පස හඹා යයි.
පින් කරන තැනැත්තා හරියට තමන්තේ පසුපස එන තසවණැල්ල තමන් සැහැල්ලුතවන් යුතුව ජීවන ගමතන්
තයතදයි. තමන්න තේ යථාර්ථය අනුව අප ජීවිතය සකස් කරගන්නට උත්සුක වන්තන් නේ සංසාර ගමන
තකටිකරතගන නිවන් සාක්ෂාත් කර ගැනීමට හැකිතේ. නිරන්තරතයන්ම ධර්මයට නැඹුරු වූ පුේගලයා සමාජයට
පරමාදර්ශීයය. ධර්මය යත්මය තකොටතගන ජීවිතය ගතකළ යුතු ය. ධර්ම මාර්ගය දිවියට ඒකායන මාර්ගයයි.
ධර්මකාමීව ජීවිතයක් ගත කරන්තන් නේ එම පුේගලයා ධර්මතයන්ම රකිනු ලැතව. ධර්මය හා අසේධර්මය තදකි.
පිරිසුදුව ගලා යන ජලතේ ගල් තබොරලු අප දකින්තන් ඉතාම පැහැපත් අයුරිනි. එතමන්ම ධර්මකාමී අයුරින්
දිවිතගවන තැනැත්තාතේ ජීවිතය ඒ අයුරින්ම විනිවිද දැකිය හැකි ය. තමන්තේ ධාර්නික දිවිය දැක බලා ගන්න.

එවිට තමන්තේ ජීවිතය සේබන්ධතයන් විමර්ශනයක තයදිය හැකිය. සතන දැකගත හැකි ය. ධර්මතයහි තකොතතක්
දුරට හැසිතරන්තන් ද යන්න තත්රුේ ගත හැකි ය. අදනතන සමාජතේ තබොතහෝ අය තදබිඩි චරිතවලින් ජීවත්වන බව
තපතන්. මතුපිටින් තපතනන දිවිය තනොව ඇතුළාන්තතේ පවත්තන් ඇතුළත එක් මුහුණකි. පිටත තවත් මුහුණකි.
තමවන් තවස් මුහුණු මාරු කිරීතමන් රැවතටන්තන් තමන්මය. ධර්මය තනොතේ. ධර්මකාමී පුේගලයාතේ ඇතුළත්,
පිටතත් එක සමාන ය. චරිත තදකක් තනොමැත. අවංකය, සෘජුය. ධර්මකාමී තබෞේධයා සාරධර්ම මතුපිටින්
තපන්මටමට උත්සුක තනොවන්තන් ය. අභනන්තරය පිරුණු ගතිලක්ෂහණවලින් උපයුක්තය අසාර වූ තැනැත්තාතේ දිවිය
ඇතුළත හිස් ය. කුහරයක් බඳු ය. එතහත් ධර්මතයන් සපිරි තැනැත්තා පිරුණු කළයක් බඳුය. ධර්මය තමෝස්තරයක්
බවට පත්කරතගන යන්තන් ද නැත. ගැඹූරු ගංගාව නිසලය. ධර්මතයන් පිරිපුන් තැනැත්තා ද නිසලය.

යථාවාදී තථාකාරි ධර්මයක් වූ බුදුසමය නිසි තලස පිළිපදින්තන් නේ නිනිසා වැටී ඇති දුතකන් අත්නිතදන්නට අසීරු
තනොතේ. තමහිදී වැදගත්වන්තන් තච්තනාවයි. “තච්තනාහං භික්ඛතේ කේමං වදානි” යනුතවන් සඳහන් කතළේත් ඒ
නිසා ය. පාරිශුේධ තච්තනාතවන් පරිපූර්ණ වූ පුේගලයාට සැනසීතමන් යුතුව නියයා හැකි ය. මරණය අප රැතගන
එන්තන් උපතත් සමඟය. අපට සැමදා ජීවත්විය තනොහැකි ය. සදාකාලික වශතයන් යමක පැවැත්මක් ද නැත.
අනිතන, දුක්ඛ, අනාත්ම යනුතවන් තිලකුණු පහදා දුන්තන්ත් ඒ තහේතුව නිසා ය. උසස් මනසකින් තහබි නිනිසා
එයින් උපරිම ඵල තනළාගත යුතු ය. එවිටයි ජීවිතය ජයගත හැක්තක්, තෘෂ්ණාව පසුපස හඹායාම මත ජීවිතය
සියලුම තේදනාවන්ට තගොදුරු තේ. සතුට නිහිර ලබන්නට අසීරු ය. එතහත් තේදනාව ඉතාම පහසුතවන් අත්කරගත
හැකි ය. ඒ අර පංචකාම සේපත්තියට නැඹුරුමටම මතය. තමන් හරිහේබ කරගත් ධනය නැති වූ විට පසුව
තේදනාවට පත් වන්තන්ත් තමන්මය. සන්තාපය, පසුතැමටම, පශ්චාත්තාපයට පත්මටම යදී සියල්ලටම පුේගලයා
තගොදුරුවන්තන් තාවකාලික වින්දනය සැප තසොයායාම මතය.

සැපය සදාකාලික වූවක් තනොතේ. එය තාවකාලිකය,ධනය යහනින් ඇති තැනැත්තා ඉහළින්ම සැපයක් ලබන්තන්
යැයි අප සිතමු. එතහත් ධනය රැකගන්නට ඔහු මහත් දුකක් විඳියි. ධනය නැති නිනිසා ද දුක් විඳියි. තත්ත්වය තමබඳු
නේ තේ සියල්තලහිම සැපයක් නේ නැත. දුකයි ඇතිවන්තන්. ධනය රැස්කළ තැනැත්තා එම ධනය තසොර
සතුරන්තගන් තවරා ගැනීමට දිවා, රෑ නිදි තනොලබා අසීනිත තලස දුකට පත්තවයි. ඉතින් සැපය පවත්තන් තකොතැන
ද? තේ සියල්ලම අවසානතේ මායාවක් නිථනාවක් බවට පත්තේ. අප කළ යුත්තත් තේ දුතකන් නිතදන්නටය.
ගැලතවන්නටය. එතසේ කළ හැක්තක් මල වේග ගාථා ධර්මයට අනුව එම සියල්තලන් තුරන් මට සරල දිවියකට
නැඹුරුමටමය. පුේගලයා නිරන්තරතයන්ම සැහැල්ලුතවන් දිවි තගවිය යුතු ය. හිසට බරක් දරා තනොතගන තේ ගමන
යා යුතු ය. බුදුසමතේ පිහිට පතා ඒ අනුව චතුරාර්ය සතන ධර්මයත් යර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයත් අප නිතර ගුරුතකොට
ගන්තන් නේ සංසාරතයන් එතතර මටම එතරේ අසීරු තනොතේ.

170
 (74) බ්වනා න මඟ

පානදුර ගල්තගොඩ ශ්රී මහා විහාරවාසී පානදුතර් ශාන්ත හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

තයොගා තච ඡායතී ූමරී – අතයොගා ූමරි සංඛතයො

එවං තේවධාපථං ඤත්වා - භවාය විභවායච

නථතතානං නිතවතසයන - යථා ූමරී පවඩ්තී

තම සිත යේ භාවනාවක තයදමටතමන් තලෞකික තලෝතකෝත්තර නුවණ

වැතඩන්තන් ය. භාවනාවක තනොතයදීතමන් තිතබන නුවණ පවා වැනසී යන්තන්
ය. යහපතට හා අයහපතට තයොමුවන තමම මාර්ග තදක දැනතගන තම සිත
යහපතට තයදමටම නිසා ලබා තිතබන තමම නිනිස් ජීවිතය තුළින් නිවන් සැපතට
පත්මටමට හැකි වන්තන් ය. තථාගත බුදුපියාණන් වහන්තසේ තපෝඨල තතරුන්ට
තදසූ දහමයි. ඒ තමම ධර්ම මාර්ගය ඉතාමත් ගැඹුරු ය. තත්රුේ ගැනීම අසීරු ය.
ඒ බව තථාගතයන් වහන්තසේම ‘දුේදසා, දුරනු තබෝධා, අතක්කාවචරා” යදී
වශතයන් සූත්රි පිටකතේ බ්රාහ්ම ජාල සූත්රිතේදීම වදාළ තසේක. එතසේ වූවත් ධර්මය
දැකීම, අවතබෝධකර ගැනීම ඉතාම පහසු වන්තන් නිනිස් වර්ගයාට බව අප
තත්රුේ ගැනීම ඉතා වැදගත් ය.

මානසික පීඩාතේ අන්තයටම වැටී සිටි පටාචාරාවට ද අහිංසක නේ තරුණයාට ද

අසරණ භාවතේ පතුතල්ම සිටි තසෝපාකටද හැකි වූතේ ඒ අයතේ පාරමී ගුණ වැඩී
තිබූ තහයින් යයි අපට ඇඟ තවරා ගැනීම පහසු ය. එතසේ උනත් ්රි තහේතුක
පුේගලයින්ද ත්රීනතහේතුක උත්කෘෂ්ඨ පුේගලයින් ද අප අතර අපමණ සිටිති.
එතමන්ම අෂ්ඨ දුෂ්ඨ ක්ෂහණතයන්ද නිදී නිනිස් යත්මයට පත් වූ පිරිස අප අතර
අපමණ ය. එවැනි අය තථාගතයන් වහන්තසේ තතෝරා දුන් තලස අනුපූර්ව ්ර තිපදාතේ තයදීම තහේතුතවන් තනොතහොත්
තයෝනිතසෝමනසිකාරතේ තයදීතමන් මඟඵල උපදවා ගැනීමට, තේ යත්මතේ දීම නිවන් සැප විඳීමට තනොහැකි යයි
තීරණය කිරීමට බැරි ය. තවනත් විධියකින් කියතතොත් මැදුේ පිළිතවත යයි කියන අරිඅටඟි මග හැසිරීතමන් මඟඵල
උපදවා ගැනීමට පුළුවන.

පන්සිල් අටසිල් තහෝ ගහේඨ දසසිල් සමාදන්මටතමන් ගිහි පක්ෂහයටද ඇවැත් තදසා ගැනීම තහේතුතවන් පැවිදි පක්ෂහයට
ද සේමා වාචා, කේමන්ත, යජීව යන අංග තුන උපදවාශීලතේ පිහිටිය හැකිය. ඊළඟට යනාපාන සතිය තහෝ
සමසතලිස් කර්මස්ථාන වලින් එකක් වඩා සේමා වායාම, සති, සමාධි අංග තුන උපදවාගත හැකි ය. එතලස
රූපාවචාර ධනාන හතර උපදවා ගැනීම අරුමයක් වන්තන් නැත. ධනාන හතතරන් එකක් තහෝ හතරම උපදවා ගත්
පසු තයෝගියාට ඊළඟට තිතබන්තන් හමුවන සියලුම අරමුණු අනිතන දුක්ඛ තහෝ අනාත්ම බවට පසක් වන තලස
තේදනානු පස්සනාව චිත්තානු පස්සනාව හා ධේමානු පස්සනාව එකවර වැඩීමය. තමහිදී ධනාන උපදවා ගැනීම හා
තිලක්ඛණ අනුව විදස්සනා වැඩීම ඉතා අසීරු වන්තන් නිවැරැදි ගුරු ඇසුර නැතිමටම නිසා ය. “භාවනා කරන සමහර
පින්වත්හු හිස උදුමවා ගන්තනෝ ය. සමහරු පිස්සන් තවන්තනෝ ය” මතය අප සමාජතේ නැතිවා තනොතේ. ඒ බව
වනවහාරතේ තිතබන “තනොදැන ගිතයොත් අතරමඟ” යන කියමතනන්ම ඔේපු වන්තන් ය. තයෝගියා විසින් නිවැරැදිව
තත්රුේ ගත යුතු ක්රිටයාමාර්ග තදකක් ඇත. පළමු වැන්න ධනාන උපදවා ගැනීම ය. තදවැන්න මඟඵල නිවන සාක්ෂහාත්
කර ගැනීම ය.

සියලු බුදුවරු පතසේබුදුවරු හා රහතන් වහන්තසේ එම තත්ත්වයට පත් වූතේ යනාපාන සතිය වැඩීම ඔස්තසේම ය.
සිදුහත් කුමාරාද ගුරු කුලවලදී තන්වසංඥානාසංඥායතනය දක්වා වඩා නිවන ළඟටම පැනිණියාට පසු එතැනින්
ඉවත් වූතේ තව ඉදිරියට යෑමක් එම ගුරුවරු තවත නැති බව ඇසීතමනි. ඊළඟට කතළේ තමා පස්වැනි වයතසේ දී වේ
මඟුල් දා අහතසේ පලක් බැඳගන වැඩූ යනාපානාසතිය අනුව යෑතමනි. එතසේම මල්ල රජදරුවන්තේ යමක සාල
උයතන් දී ජීවිත හරණය කතළේ ද යනාපාන සතිය වඩා චතුත්ථ ධනානයට පත්මටතමනි.
171
එතසේම මැදුේ සඟිතේ එන යනාපාන සති සූත්රිතේදී ද, “සන්තං තමව පණීතං තමව” වශතයන් එයම ශාන්ත ය. එයම
්ර ණීත යැයි වදාළ තසේක. එතසේම මහා සතිපේඨාන සූත්රිතේ එන තලස නිවන් පත්මටමට කමටහන් විසි එකක් තතෝරා
තදනින් මුලටම තයදුතේ ද යනාපාන සති පවබයමය. එහි යනාපාන පවබය ඉදිරිපත් කිරීතේ දී එහි අවසන
‘යාවතේව ඤාණ මත්ථාය පතිසස්තිමත්ථාය අනිසසිතතෝව විහරති’ වශතයන් ඤාණය මුදුන්පත් වනතුරු, සිහිය
පිහිටුවා ගන්නාතුරු යශ්රුවයන්ට තනොතහොත් ඇතලන තේවන නීවරණයන්ට තනොයන තලසත් උපතදස් දුන් තසේක.

සමථය වඩා ධනාන උපදවන තයෝගියා තේ උපතදස් දැඩිව ගත යුතු ය. පන්සිල් තහෝ යේ ශීලයක පිහිටා ඊළඟට
විනාඩි කිහිපයක් බුේධානුස්සති භාවනාව අරහං, අරහං, අරහං, අරහං වශතයන් වඩා තමාට “බුදුසරණ”, “බුදු පිහිට”
යරක්ෂහාව, ගුරු පූජාව ගුරු තගෞරවය උපදවා ගත යුතු ය. එය ඉතා සාර්ථක යරේභයක් වන්තන් ය. ඉන්පසු තම හිත
නහය ඉදිරිතේ රියනක් පමණ දුර තබාතගන නාස් ගුල් තදතකන් ඇතුළුවන ඉතා සියුේ හුළං රැල්ල පියවූ ඇසින් යුතු
ව මනසින් දැකීමට උනන්දු විය යුතු ය. උජුං කායං කී තලස උඩු කය තකළින් තබා ගැනීමට ද තදපා නමා
පය¡ ංකයා සාදා ගැනීම තමාට වැඩි තේලාවක් තනොතසල්මට සිටීමට පහසු තලසක ද විය යුතු ය. එතසේ වියයුත්තත්
භාවනා වඩන ඉතා වැඩි පිරිස ජීවිතතේ මැද වයස ඉක්මවන දරුණු තරෝගාබාධ වලට තගොදුරු වූ අයද වන තහයිනි.
විනාඩියක් තදකක් තහෝ තුනක් පමණ හිතට පැන පැන යන්නට තනොදී නහය තදසටම තයොමු කරතගන සිටින විට
නහතයන් පිටවන හුළං රැල්ල පළමුවද ඇතුළුවන රැල්ල පසුවද දැතනන්න පටන් ගනී. තමය දැතනනුතේ මුලින්ම
දක්වන දැඩි යයාසය තහේතුතවනි. එය නාස් ගුලින් ඇතුල් මට උඩු අතට ඉතා සුළු දුරක් යන තුරු දැතන්. පිටවන
රැල්ලද ගුතල් ඇතුතල් ඉතා සුළු දුරකින් යරේභ මට පිටමට උඩු තතොතල් පිට පැත්තත් වැදී යන වැනි සියුේ වින්දනයක්
දැතන්. යනාපාන තදකම දැතනන්න වූ පසු ඇතුළු තවනවා. පිටතවනවා, ඇතුළු තවනවා, පිටතවනවා යයි එම
ක්රිටයාවලිය සමඟම සිතද තයොමු කර තගන යාමට වග බලා ගත යුතු ය. සිත සෑම විටම “දුරං ගමං ඒක චරං” ය එතසේ
කියන්තන් සිත නිතරම ඉතා දුරට පැන යන බවයි. සිත පැන යන්තන් නීවරණ ධර්ම පහටය. පිේය කරන තදයට
පැනයාම කාමච්ඡන්දයයි අපිේය කරන තදයට පැන යාම වනාපාදයයි. නිදිමත තහෝ කේමැලි ගතිය දැතනන්තන් ථීන
නිේධයයි. තමොනවා තහෝ බාහිර තදයට පැනයාම උේධච්ච කුක්කුච්ච යයි.

සිත පැන ගිය බව දැනුන වහාම එය යපසු යනාපානයට තයදමටම අවශනතවයි. සතිමා විතනයන තලොතක් අභිජකා
තදෝමනස්සං යනුතවන් එය යනාපාන සතිතේ අගදී තපන්වා දී ඇත. තකොපමණ වාරයක් පැන ගියත් යපසු ගත
යුත්තත් තමා කරන කටයුත්ත තමාම කරගත යුතු තහයිනි. “මතු මත්තත් අපි නිවන් දකිනවා” යයි කීවාට පැතුවාට
නිවන ඉතවම එන තදයක් තනොතේ. මුලදී සිත පැනයාම නිතර නිතර සිදුතේ. එය තමාම යපසු ගත යුතු ය .
බයිසිකලය පැදතගන යන තැනැත්තා ඉදිරි තරෝද පාර අයිතන් වලට වැතටන බව තපතනන විට අතනක් පැත්තට
හරවා ගන්නා විලසිනි.

හිත පැන යනවා මම ගන්නවා යනාපාන බලනවා යයිත් පනිනවා යයිත් ගන්නවා. යනාපාන බලනවා තමතලස
තුන් යකාරයකට හිත හැසිතරන විට තමා තනොදැනම තම සිතත් ස්ථාන පහක විතක්ක, විචාර පීේති සුඛ ඒකේගතා
යන ්ර ථමධනානතේ අංග පහ වැතඩන්න පටන් ගනී. එය ඉතා තහනින් තනොනවත්වා සිදු වන්නකි. ඒ සමඟම වැඩී
එන සුඛ අංගය තහේතුතවන් ශරීරතේ බිම වදින තකොටස සැහැල්ලු බවට පාමට යන බවට පත්වනවා වැනි ගතියක්
දැතනන්තන් ය. දැන් හිත පැනගිය ද විතක්කයට අසුමට යපසු ගැනීම ක්ෂහණිකව සිදුවන්න පටන් ගනී. එතසේ යපසු
ගත් සිත විචාරයට හසු මට යන අපාන බලන්න තයදතේ. ඉක්මණින් යළි පැන ගියද යලි විතක්කය යපසු ගනී.
විචාරය ඉදිරියට තගන යයි. යළි සිත පනී. විතක්කය යපසු ගනී.විචාරය ඉදිරියට තගන යයි. ශරීරතේ පහළ තකොටස
හිරිගතිය දැතනන විට තකෝ තේ ්ර ථම ධනානය මට පත්වන්නට ඕනෑ යයි සිතන විටම අධිෂ්ඨාන කරන විටම අතත්
එක ඇඟිල්ලක් ඉතා සුළු තසලමටමකට පත්උනා වැනි ඉතා සියුේ තසලමටමක් ශරීරතේ තකොතැනක තහෝ දැනී මුළු
ශරීරයම සන්සුන් වන්තන් ය.

ඒ සමගම මට විතක්කය තිතව. විචාරය තිතව.

පීේතිය තිතව සුඛය තිතව. ඒකේගතාවය තිතව නැවත ්ර ථම ධනානයට පත්තවනියි. යළි අධිෂ්ඨාන කරන විටම පළමු
තසලවුන තැන යළි තසලමට සන්සුන් වන්තන් ය.

දැන් යනාපාන බැලීමක් නැත. ධනානය පංච විධ වශීතාවතයන් වශී කරන්තන් ය. අංග පහ සිහි කතළේ. ්ර තන තේක්ෂහා
වශීයයි. තමම හතර පුරුදු තවනින් සිට නැවත නැවත ධනානයට පත්තවනින් සිට විනාඩි පහතළොවක් පමණ ගතවන
විට මම තමයින් නිතදනියි සිතන විටම වායු සමීකරණ කළ වාහනයකින් බිමට බැස්සා තසේ

172
 (75) බුද්ධ ෙරිබ්ර්වාණ මංගල චරුණක් වන්මන් මචමසේද?

තගෞරව ශාස්ත්රිතේදි, මාවරතල් භේදිය හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

“ ඉධ තමොදති තපච්ච තමොදති

කතපුතඤේඤ උභයත්ථ තමොදති
තසො තමොදති තසො පතමොදති
දිස්වා කේම විසුේධමත්තතනො”

සැදැහැවත් පිටකන්වතුබ්,

ත ේ තවසක් පුන් තපොතහෝ දිනය යගනික වශතයන් මුළු තලෝකයාටම

වැදගත් වන වටිනා දවසක්. ශ්රී ලංකාතේ පමණක් තනොතවයි මුළු
තලෝකතේම තබෞේධයින් තවසක් තපොතහෝය මුල් කරතගන අධනාත්නික
ශික්ෂණයක් ලබා ගැනීම සඳහා කැප තවන අයුරු දැක ගන්නට පුළුවන්.
ඒ අතුරින් අතේ රට සුවිතශේෂයි. තවසක් තපොතහොය දිනය සිංහලයින් දාන
සීල භාවනා යන ්රි විධ පුණනක්ක්රිටයාවන්ට ්ර මුඛස්ථානයක් ලබාතදන
අයුරු දැකගන්නට පුළුවන්. තබෝධිසත්ත්වයන් වහන්තසේ සංසාරතේ
කල්පගණනක් සිදු කරපු අධනාත්නික පුහුණුතේ අවසාන ්ර තිඵලය
වශතයන් චතුරාර්ය සතන අවතබෝධ කරතගන උතුේ වූ සේමා
සේබුේධත්වයට පත් වන්තන් අදව තේ තවසක් පුර පසතළොස්වක
දවසකයි. සාේ්ර දායිකව තතමඟුල යනුතවන් හඳුන්වන්තන් සිේධාර්ථ
කුමාරයාතේ උත්පත්තියත්, ඇසතු තබෝ මුල බුේධත්වයට පත්මටමත්,
උපවත්තන සල් උයතන්දී සිදුවන බුේධ පරිනිර්වාණයත්.

සැබවින්ම තමම මංගල කාරණා තුන පිළිබඳව අපතේ අවධානය

පළමුතවන්ම තයොමු කළ යුතුතවනවා. මා සිතන යකාරයට තලෞකික
පුේගලතයක් සිදුහත් උපත සහ සේබුේධත්වයට පත්මටම මංගල
කාරණයක් තලස සලකන්නට සූදානේ වුණත් බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ
පරිනිර්වාණය මංගල කාරණයක් ම ද කියන ගැටලුව පෘථේජනයකුතේ සිත තුළ පහළ වන්නට පුළුවන්. තමය
වියතුන් අතර පවා තවම සාකච්ඡා තනොතකතරන අදහසක්. මා සිතන විදිහට තමහිදී සියලුතදනාටම එකඟ විය හැකි
මංගල කාරණය වන්තන් ස්කන්ධ පරිනිර්වාණයට වඩා තකතලස් පරිනිර්වාණයයි.

තකතලස් පරිනිර්වාණය සිදුවුතේ බුදු උපත සිදු වුන තමොතහොතත්මයි. එය සැබවින්ම මංගල කාරණයක්. පුේගල
සන්තානය තුළ පවතින ක්තල්ශ ධර්මයන් තුළින් යේ උත්තමතයක් සපුරාම නිදහස් වනවානේ එය මංගල
කාරණයක් තලස අවිවාදතයක් පිළිගත හැකියි.

නමුත් බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ස්කන්ධ පරිනිර්වාණතේදි ඒ වන විට තසෝවාන් භාවයට පත්ව සිටි යනන්ද
තතරුන් වහන්තසේ පවා තශෝකයට පත් වු බවත් රහතන් වහන්තසේලා ධර්ම සංතේගය පහළ කළ බවත් තබෞේධ
සාහිතනගත තතොරතුරු වලින් තහළිවනවා.

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ පරිනිර්වාණය මංගලනයක් බවට පත්වුතන් නිථනාදෘෂ්ටික මතයක් නිතයෝජනය කළ සුභද්රත
වැනි භික්ෂූන්ට බව ඔහුතේ ්ර කාශනයන්තගන් සනාථ කර ගන්නට අපට අවස්ථාව සැලතසනවා. නමුත් මා ඔබට
තේ කරුණූ සඳහන් කරන්තන් තමතතක් ඔබ අප තගන ය, සාේ්ර දායික තතමගුල පිළිබඳ දැරූ යකල්පය සපුරාම
බැහැර කර තමම නව අදහස කර තබා ගැනීමට සිදුකරන බලකිරීමක් තලස තනොතේ.

173
නිදහස්ව අප ඉදිරිපත් කළ ඉහත අදහස පිළිබඳව ඔබ සිතා බැලීම පමණක් කළ යුතුයි. නමුත් කිනේ අරුතකින්
ගත්තද තවසක් තපොතහෝය අධනාත්නික ශික්ෂණයක් තගොඩනගාගැනීම සඳහා පදනේ කරගත හැකි ඉතාම වටිනා
දිනයක් තලස සඳහන් කළ යුතුයි.

අද දවතසේ තමම ධර්මානුශාසනාවට මාතෘකා වශතයන් තබාගත් ගාථා පාඨය තවත අපතේ අවධානය තයොමුකරන
විට “ පින් කළ පුේගලයකු තමතලොවදි සිදුකළ කුසල කර්ම අනුස්මරණතයන් සතුටු තවයි.

පරතලොවදි විපාකානුභාවතයන් සතුටුතවයි. තදතලොවදිම සතුටුතවයි. තමාතේ විශුේධ වූ පුණනකර්මය දැක්තමන්

තහතතම තමතලොවදි සතුටුතවයි.

පරතලොතවදීද තබොතහෝ තසයින් සතුටු තවයි” බුදුරජාණන් වහන්තසේ සිදු කළ තමම උතුේ මග තපන්මටම අධනාත්නික
ශික්ෂණයක් තගොඩනගා ගැනීම සඳහා සිතන තබෞේධයාතේ සිත තුළ ඒ පිළිබඳ කැමැත්ත වර්ධනය කිරීමට තරේ
සමත්වන ඉතා ශක්තිමත් ඉගැන්මටමක් බව පළමුව සඳහන් කළ හැකියි.

තමහිදී පින්කළ තැනැත්තා පිළිබඳ කථා කිරීමට තපරාතුව පින යනු කුමක්ද යන්න පිළිබඳව නිරවුල් අවතබෝධයක්
ලබා ගැනීම ්ර තයෝජනවත් තේ. තබොතහෝ විට චිත්තංපුනාතිති පුඤ්ඤං යනුතවන් සිත තුළ ඇතිතවන සතුට පිනායාම
, පින තලස සරලව විග්රවහ කර ගැනීමක් සිදු කර ගනු ලබයි. එතහත් පාලි භාෂාතේ පුනාතිති යන වචනය තුළ අර්ථ
දැක්තවන්තන් තපොළනවා යන අදහසයි. සහල් තහෝ තවනත් ධානන වර්ගයක් තප ශතමන් අප බලාතපොතරොත්තු
වන්තන් පිරිසිදු කර ගැනීමයි.

ඒ අනුව චිත්තං පුනාතිති පුඤ්ඤා යන පාඨතයහි නිවැරැදි අරුත විය යුත්තත් සිතතහි ඇතිවන පිරිසිදු භාවය පින
යනුතවනි . එවැනි පිරිසිදු සිතක් තිතයන පුේගලයාට තලෝභ, ේතේශ , තමෝහ සිත තුළින් ක්රිමතයන් පහව යන විට
ඉදතමෝදති තමතලොව සතුට ද තපච්ච තමෝදති පරතලොව සතුට ද තවත් පින්කේ කරනු ලැබුතේ යැයි කියා තමතලොවදි
හා පරතලොවදී අත්නිතදන්නට හැකියාව ලැතව.

විතශේෂතයන්ම තවසක් තපොතහොය දිනතයහි අප සිදුකරනු ලබන දෑ අපි සිතන දෑ අපි කථා කරන දෑ සිත පිරිසිදු
භාවයට පත්වන තේවල් වුවතහොත් පමණක් ඒ තුළින් අපට තමතලොව පරතලොව සතුටු විය හැකි පිනක් අපට සිදුකර
ගත හැකිවනවා.

ඔබ දන්සල් තුළ තහෝ භික්ෂු සංඝයා වහන්තසේට තහෝ දුගී මගී යාචකයන්ට තහෝ අද දවතසේ ලබා තදන දානය
අවසානතේ ඔබ විඳිය යුත්තත් සාමානන පුහුදුන් සතුටක් තනොව තලෝභ ේතේශ තමෝහ දුරුකිරීතමන් ඇතිතවන
අධනාත්නික තෘේතියයි. එහි කාමයන් තනොතිබිය යුතුයි.

දන්සල් දීම වැනි සංස්කෘතියක් තලෝකතේ පවතින එකම රට ලංකාවයි. නමුත් තපරට වඩා එය සංකර භාවයකින්
යුක්තව අධනාත්නික පැතිකඩ අමතක කර තබා සිදුකරන ක්රිටයාවක් බවට පත්මටමකට ඉඩ තනොදිය යුතුයි. ඒ තුළ
වාදනය කරන ගීත අපතේ අධනාත්නික ශික්ෂණයට හානි කර එවා තනොවිය යුතුයි.

ඔළුබක්කන් නැටමටම වැනි ක්රිටයාවන් තමම උතුේ පින්කම සමඟ සේබන්ධ කර ගැනීතමන් දන්සල තුළ පවතින
අධනාත්නික බව සපුරාම විනාශ මට තගොස් තවසක් ‘ festival’ යන සංකල්පය කරා ගමන් කරනවා දකින්න පුළුවන්.
එය අතේ සංස්කෘතියට තනොගැලතපන්නක් බව අතේ අදහසයි.

නියම යකාරයට පින සිේධ කළතහොත් දන්සල තහෝ සීල සමාදාන වැඩසටහන තහෝ අවසානතේදී පමණක් තනොව ඒ
පිළිබඳව සිතන සැම විටමත් එහි යනිශංස බලතයන් සුගතීන්හි ඉපිද ඒතුළදීද තෘේතිමත් මටමට සකනතාවයක්
පැවතිය යුතුයි.

එතසේම තවසක් තපොතහොය දිනතයහි අප ්ර මුඛස්ථානය දිය යුත්තත් ්ර තිපත්ති පූජාමය අංශයට බව අපතේ අදහසයි.
යනිස පූජාව සපුරා ්ර තික්තෂේප කළ යුතුය යන්න ඉන් අදහස් වන්තන් නැහැ. පවුතල් සියලු තදනාම පාතහේ සිල්
සමාදන් මටම තේ උතුේ දිනතේ සිදුකළ තහොත් ඒ තුළින් ඔබට තමතලොව පරතලොව තදතකහිදීම සතුටු විය හැකි පිනක්
සිදුකර ගැනීමට හැකිවනු නියතයි.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණින් යහපතක්ම තේවා!

174
 (76) සුදුසු ඇසුර

නිහින්තතල් පලුගස්වැව කටුතපොතකන්ද වජිරාරාම යරණනතේ බළංතගොඩ සුමංගල හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

නගරඤ්ච පලාතසේන - තයෝ නතරෝ උපනේහති

පත්තාපි සුරභි වායන්ති - ඒවං ධීරූප තසේවනා

පිටකන්වත්බ්,

අද අපතේ ධර්ම තේශනාතවන් කලනාණ නිත්රි තසේවනතේ ඇති වැදගත් කම

පිළිබඳ හඳුන්වා තදන්නටයි අදහස් කරන්තන්. අපතේ ජීවිතතේ පියවතරන්
පියවර, තමොතහොතින් තමොතහොත සුමඟට තයොමුමටමට දියුණුවට පත්මටමට අවශන
මූලික අංගයකි. කලණ නිතුරු ඇසුර, තමහි ඇති වැදගත්කම පිළිබඳ බුදුරජාණන්
වහන්තසේ විවිධාකාරතයන් තපන්වා වදාළහ. අපතේ මාතෘකා ගාථා රත්නයත්
එබඳු එක් අවස්ථාවකි. අපි එහි සරල අදහස විමසා බලමු.

කලනාණ නිත්රි තසේවනය පිළිබඳව සහ එහි වටිනාකම පිළිබඳ අපතේ බුදුරජාණන්

වහන්තසේ විවිධාකාරතයන් තපන්වා වදාරා තිතබනවා. ඒ උතුේ වූ කලනාණ නිත්රි
පණ්ඩිත , සත්පුරුෂ ඇසුර අතිශය දුර්ලභ කරුණකි. සේමා සේබුදුරජාණන්
වහන්තසේ පහළ වූ තමකල අපට එම දුලභ අවස්ථාව විවිධාකාරතයන් හිනිව
පවතිනවා. එතහත් සැම කල්හිම අපට එම වාසනාව ලැතබන්තන් නැහැ.

පළමුව අපි කලනාණ නිත්රියා හදුනාගන්නට අවශන තවනවා. එතහත් එය අපට පහසු කරුණක් නේ තනොතවයි. තේ
සංකීර්ණ සමාජ සංස්ථාව තුල වනාජ අදහස්, ක්රිටයාකාරකේ බහුල පුේගලයන් සිටින නිසා නිවැරැදිව පුේගලයන්
හදුනා ගැනීම ඉතාම අපහසු කරුණක් තවනවා. ඒ සඳහා ටික කලක් ගතතවනවා.

ඇතැේ විට තමන්හටත් තනොදැනීම තනොමඟට තයොමුවන අවස්ථා තිතබනවා. තකතසේ නමුත් නිතුරන් සතුව පවතින
ලක්ෂහණ අපි හඳුනාතගන තිබුණතහොත් එය වැදගත් ;වනවා. එය අපට බුදුරජාණන් වහන්තසේ පහදා තදනවා. “
මහතණනි! කලනාණ නිතුරා යනු කවතරක්ද? යේ පුේගලතයක් සැදැහැවත් තේද? සිල්වත් තේද? තබොතහෝ දහේ දැන
උගත්තත් තේද? පැනවත් තේද? තනාගවන්ත තේද? ඔහුම කලනාණ නිත්රියා තවයි. ඔහුතේ ඇසුරු කිරීම භජනය කිරීම
සමගිව සිටීම, විශ්වාසතයන් සිටීම යහපත් තේ. “ තේ යකාරයට අපට ඇසුරට තයෝගන පුේගලයන් ධර්මානුලවලව
තසොයාගන්නට හැකිතවනවා.

එතමන්ම නිසරු තදය නිසරු වශතයන්ද සරු තදය සරු වශතයන්ද අයහපත අයහපත තලසද යහපත යහපත තලසද
පාපය පාපය තලසද පින පින තලසද අකුසලය අකුසලය තලසද කුසලය කුසලය තලසද නිවැරැදිව හදුනාගත්
වටහාගත් නිවැරැදිව අවතබෝධ කරගත් යේ තකතනක් සිටිනවා නේ ඔවුන් පණ්ඩිතයන් තවනවා. ඔේහුම කලනාණ
ගුණ ඇත්තතෝ තවනවා.

සැමතේ සිත් සනසන තම තගෞරවය රැතකන සැමට සැමතින් සැනසීම උදාකරන උදාර ක්රිටයාවන්ම කිරීමට උනන්දු
වනවා. තමතලස කායික ඍජු භාවයට පැනිතණනවා. නුවණැති සත්පුරුෂ කලනාණ නිත්රියාතේ කායික,, වාචසික ,
මානසික සියලු ක්රිටයාවන්ම පිරිසුදු වනවා.

සත්පුරුෂයා තුළ හදුනාගත හැකි තවත් තබොතහෝ ගුණ තිතබනවා. නීතියට විනයට සීලයට යුක්තියට ඔහු ගරු
කරනවා. අයුක්තිය අසාධාරණය හමුතවහි ඔහු හිස නමන්තන් නැහැ. එහිදී ඔහු ඍජුව ක්රිටයා කරනවා. එතමන්ම වරද
වරද වශතයන් ඔහු දකිනවා. යයත සංවරතේ පිහිටා වැඩ කටයුතු කරනවා. ධනය බලය, නිලය , කුලය තහේතුතවන්
දුසිරිතයට දුරාචාරයට තයොමුමටමක් නැහැ. අනනයා වරද තපන්වා තදන කල්හි කිතපන්තන්ද නැත. එහිදී ඔහු වඩාත්
සතුටුට පීේතියට , ්ර තමෝදයට පැනිතණනවා.

175
තමනට ධන නිධානයක් තපන්වා දුන්නාක් තමන් සිතා, වඩාත් පීේතිතවනවා. මෘදු , තමොතලොක් ගුණතයන් යුතු
වනවා. ඔහු හැම විටම මනා සිහිනුවණින් සියලු කටයුතු කරනවා.

සත් පුරුෂයා තලොවටම ක්ෂහාන්තියකි. තක්ෂහේම ූමනියකි. අඳුර පරදවා , තාරකා යතලෝකය අභිභවනය කර උදාවන
පිරිපුන් චන්ද්රතයා බඳුය. අඳුර දුරු තකොට තලොවට යතලෝකය සපයන හිරුවැනිය. යේ තකතනක් ඔහුතේ ඇසුරට ,
තසේවනයට පැනිතණනවා නේ ඒකාන්තතයන්ම ඔහුට යහපතක්ම යි සිදු වනවා. පුර පස සඳ තමන් ඔහුතේ
අභිවෘේධිය වැතඩනවා. ගුණ නුවණින් දියුණු තවනවා.

ඇසුරට තයෝගන කළනාණ ගුණ ඇති නිතුරන් සිේ තදතනකු පිළිබඳ අපට සිගාතලෝවාද සූත්රිතයන් හඳුනා ගන්නට
හැකිතවනවා. උපකාරක නිත්රියා සමාන සුඛ, දුක්ඛ, අත්ථක්ඛායි සහ අනුකේපක යනු එම සිේ තදනයි.

ඔවුන් තුළ පවත්නා විතශේෂ ගති ලක්ෂහණ අනුවයි තමම වර්ග කිරීම සිදුවන්තන්. ඒ පිළිබඳවත් විමසා දැන ගැනීම
අපට තබොතහොම වැදගත් තවනවා.

පළමුතවන් උපකාරක නිත්රියා හඳුනාගනිමු. යේ ්ර මාදයක් තහේතුතවන් සිය නිතුරාට හානියක් සිදුවන්තන් නේ තහෝ
ඔහු වැරැදි ක්රිටයාවනට තයොමුවන්තන් නේ එයින් මුදවා ගැනීමට කටයුතු කරනවා. යරක්ෂහාව නැති තැන යරක්ෂහාව
සපයනවා. ඔහු සතු ජීව, අජීව, සේපත් යරක්ෂහා කර තදනවා. නිතුරාට පැනිතණන බිය කරදර යදිය දුරලීමට හැකි
සැම තවතහසක්ම ගන්නවා. ඔහුතේ අවශනතා හමුතවහි අත තනොහැර හැකි පමණින් උපකාර වනවා.

සමාන සුඛ දුක්ඛ නනින් තදවන නිත්රියා නේ කරනවා. ඔහු නිතුරාතේ සැපතතහිදි සතුටුව සමීපතේ සිටිනවා. එතමන්ම
දුතකහිදීද අත තනොහැර ඉන් නිදීමට පහසුකේ සලසනවා. නිතුරාට සඟවන රහසක් ඔහු තුල නැති අතරම නිතුරාතේ
සැඟ විය යුතු රහස් කිසිදා කුමන තහේතුවක් නිසාවත් තහලි කරන්තන් නැහැ. විපතත්දී අතතනොහැර කටයුතු කරනවා
තමන්ම යහපත තවනුතවන් ජීවිත පරිතනාගතයන් වුවද, ක්රිටයා කරනවා. තමම ලක්ෂහණ ඔහුට යතේණිකව පිහිටා
තිතබනවා.

නිතුරාතේ දියුණුව, යහපත තවනුතවන් අර්ථතයන් ධර්මතයන් අවවාද අනුශාසනා කරනුතේ අථංකායි නිත්රියා,
එතමන්ම වරතදහි යදීනවය මැනවින් ;පන්වාදී වරදින් මුදවා ගැනීමටත් යහපතතහි යනිසංස තපන්වාදී යහපතතහි
තයදමටමටත් ඔහු තවතහතසනවා. තමතලස නිතුරා තකතරහි අනුකේපා තපරටුව ක්රිටයා කරන තහයින් තහේ අනුකේපක
නිත්රියා තලස නේ කරනවා. ඔහු සතු තවත් යතේණික ලක්ෂහණ කිහිපයක් වනවා. සිදුවන විපතින් තවරා ගැනීමට
මහත්තසේ තවතහතසනවා. දියුණු තේදි සතුටු ව ඒ සඳහාද උපකාර කරනවා. නිතුරාතේ අගුණ දුර්වලතා කියන්නන්
දුටු කළ ඔවුනට ඇති තතු පහදා දී එතසේ තනොකිරීමට උපතදස් තදනවා. එතමන්ම නිතුරාතේ කීර්තිය ්ර ශංසාව
අගයනින් කටයුතු කරන්නන් හමු වූ කළ ඔවුනට ්ර ශංසා කර එය තහවුරු කරනවා. තමපරිදි ඇසුරට සුදුසු නිත්රියන්
පිළිබඳ බුදුරජාණන් වහන්තසේ අපට පැහැදිලි කර වදාරා තිතබනවා.

අපි සෑම පින්කමක් අවසානතේ පතන්තන් නිවන් දකින තුරු සත්පුරුෂ ඇසුරම ලැතවවා කියලයි. එපමණට එය
උතුේ වනවා. උතුමන්තේ ඇසුරට තයොමුවන විට තම ගුණ දහේ වැතඩනවා.

අගුණ දුර්වලතා දුරු වනවා. සරු දහේ තමොතහොතින් තමොතහොත වැතඩත්වා . දියුණුවම සැපතම සැනසීමම
උදාතවනවා. ඉදින් තමනට නිසි කලනාණ නිත්රි ඇසුරක් තනොලැතබනවා නේ දැඩිව අදිටන් කර හුතදකලාව විසීම
උතුේ බවද තපන්වා වදාරා තිතබනවා. එබැවින් ගුණ නුවණින් උසස් කලණ නිතුරු ඇසුරම පිේය කරමු. එයම නිවන්
දකින තුරු පතමු.

තතරුවන් සරණයි!

176
 (77) රැස් චළ යුතු මද්

බේතේගම මහතගොඩ කන්ද ඉසිපතනාරාමවාසී බේතේගම ශාසනාරක්ෂක බල මණ්ඩලතේ තල්ඛකාධිකාරි

ශාස්ත්රිපති බලතගොඩ සිරිනිවාස හිනි

නමමෝ තස්ස භග වමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

කිංසු යාව ජරා සාූර - කිංසු සාධු පතිේඨිතං

කිංසු නරානං රතනං - කිංසු තචොතරහි දූහරන්ති

සීලං යාව ජරා සාූර - සේධා සාූර පතිේඨිතා

පඤ්ඤා නරානං රතනං - පුඤ්ඤං තචොතරහිදූහරන්ති

සැදැහැබර පිටකන්වත,

අද ධර්ම තේශනාව සඳහා මම තතෝරා ගත්තත් සංයුක්ත නිකායට අයත්

ජරා වර්ගතේ ජරා සූත්රියයි. තමම සූත්රියට අනුව තදවිතයකු විසින් අසන
ලද ්ර ශ්නාවලියකට පිළිතුරු වශතයන් තේ දහේ කරුණු ඉදිරිපත් තකොට
ඇත. දිනක් බුදුරදුන් හමුමටමට පැනිතණන තදවිතයක් ්ර ශ්න කීපයක්
තමහි පළමු ගාථාව අනුව අසයි. තමහි තදවන ගාථාතවන් එම ්ර ශ්නවලට
පිළිතුරු සැපයූ අයුරු තපන්වා තදයි.

නිනිසා ජරාවට වයසට යෑම දක්වාම කළ යුත්තත් කුමක්ද? තමයට

පිළිතුරු තලස බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා තදන්තන් ‘සීලං යාව ජරා
සාධු’ යනුතවන්. නිනිසා වයසට යෑම දක්වාම සිල් රැකීම යහපත් බව
පැහැදිලි කරයි. නිනිසා උපතත් සිට මරණය දක්වාම විවිධ
ක්රිටයාකාරකේවල නිරත තවයි. එහිදී වැඩිපුර තයොමු වන්තන් තම
තභෞතික වස්තූන් එක්රැස් කර ගැනීමටයි. අද නිනිසා යන්ත්රි සූත්රි තලස
ක්රිටයා කරන්තන් තේ අරමුණ මුල්කර තගනයි.

එතහත් තමතලොව උපන් නිනිසාතේ ඊට වඩා ්ර බල අරමුණු තිතව. නිනිසා

යනු උසස් මනසක් ඇති කරගත යුතු සත්ත්වතයකි. තේ දියුණු මනසක්
තනොමැතිව තකොපමණ භවතභෝග සේපත් ඇතිව ජීවත් වුණත් නිනිසා නිනිස් සිරුතරන් පමණක් සමන්විත තිරිසන්
ගත සත්ත්වයකු හා සමාන තවයි. එතසේනේ පිරිපුන් නිනිතසකු මටමට නිනිසා කළ යුතු එකම තදය වන්තන් ශීලයක
නිරත මටමයි. ශීලය යනු කය වදන තදක පාලනය කර ගැනීමයි. නිනිතසකුතේ වටිනාකම ඇතිවන්තන් තම කය තම
වදන මනා පාලනයක් හික්මීමක් ඇතිකර ගතතහොත් පමණි. උසස් මනසකට අයිතිවාසිකේ කිව හැක්තක්ත් එවිටයි.

අතේ බුදු දහතමහි තේ පිළිබඳ දිගු විස්තර නිතර අසන්න දකින්නට ලැතව. තේ සීලය නිසා නිනිසා යකල්පමය
වශතයන් තපොතහොසතතක් තවයි. ්ර ාණඝාත, අදත්තාදාන කාමනිතනාචාර යන කායික අකුසල කර්මවලින් තවන් මට
තම කය පාලනය කරගත හැකි නේ එය ශීලයකි. එතසේම මුසාවාද පිසුනාවාච, ඵරුසාවාච සේප්ර ලාප, නනින්
හඳුන්වා ඇති වාචසික දුසිරිතතන් තවන් විය හැක නේ එය වාචසික සුචරිතයකි. එතසේම සිය මුඛය තහවත් කට
පාලනය කර ගැනීමකි. තේ කය වචන තදකින් සිදු කරනින් හැම ක්රිටයාකාරකමකදීම සේමා සතිය මනා සිහි
කල්පනාතවන් යුක්ත වන්තන් නේ කායවාේ සංවරයක් ඇති කරගත හැකිය. තමය නිනිස් සිත පාලනය කර ගැනීම
සඳහා ද උපකාරි තවයි. සමහර විට නිනිස් සිත නිසාම නිනිසා යහපතට තහෝ අයහපතකට පත්විය හැකිය. තේ සිත
පාලනය භාවනාව තුළින් කරගත හැකිය. නිනිසාතේ තමම අංශ තුනම එනේ සිත, කය, වදන යන තුනම නිනිසා
පාලනය කරගතතහොත් ඔහු උසස් නිනිතසකි. යහපත් යකල්පවලින් පිරිපුන් මනුෂන ගනතේ නිනිතසකි. සෑම
නිනිතසක් තුලම එකම ස්වරූපතේ ශරීරාංග දැකිය හැකි වුවත් ඒ අය යකල්පමය අතින් වර්ග කළ හැකි ය.

177
ඉන් ඉහළතලතේ තකොටසයි මනුෂන යනුතවන් හඳුන්වා ඇත්තත්. මීට අමතරව, මනුෂන තේේත, මනුෂන තිරශ්චීන ,
මනුෂන තන්රයික, වශතයන් අධම නිනිසුන් ද හඳුන්වා ඇත.

නිනිසත් බවක් ලද අපි මනා යකල්පවලින් පිරි කුසල කර්මවලින් පිරි මනුෂන ගණතේ අය විය යුතුයි. ඒ ගුණවලටත්
වඩා තේවගති ගුණවලින් තහබි නිනිසුන්ද අප සමාජතයහි නැත්තත් තනොතවයි. ඔවුහු මනුෂන තේව ගනතේ උසස්
අයයි. තේ සඳහා මූල බීජය ඉහතින් සඳහන් කළ පරිදි ශීලයයි. තේ ශීලය කුඩා කළසිට මහළු වයස් දක්වාම
අතනවශන තවයි.

තමහි තදවන ්ර ශ්නය වන්තන් නිනිසා කවරක පිහිටිය තහොත් යහපත් තේද? යන්නයි. එයට පිළිතුරු තදන බුදුරදුන්
‘සේධා සාධු පතිේඨිතා’ යනුතවන් ශ්රුේධාතවහි පිහිටීම ඉතා යහපත් බව තේශනා කළහ. ශ්රුේධාව යනු තතරුවන්
තකතරහි ඇති පැහැදීමයි. බුදුන්, දහේ, සඟුන් පිළිබඳ විශ්වාසය මුල් කරගත් පැහැදීම ශ්රුේධාවයි. බුදුරදුන්තේ
බුේධත්වය පිළිබඳ පැහැදීම අදහස් කරයි. තකතසේ තවතත් තමම ශ්රුේධා වචතසිකයට බුදුදහතමහි ්ර මුඛතැනක් හිනි
තේ. ඕනෑම පුණනක්රිටයාවක් සිදුවන්තන් තේ ශ්රුේධාව මුල්කර තගනයි. තමය නිනිස් සිත තුළ ජනිත වූ මටට ම නිනිස්
සන්තානගත සියලු පාප තච්තනා යටපත් තවයි. තශෝභන සිතිවිලි ජනිත තවයි.

ශ්රුේධාවන්තයා සිල්වත් ගුණවත් අය දැකීමට කැමැතියි. සේධර්මය ඇසීමට සාකච්ඡා කිරීමට කැමැතියි. මසුරු මල
දුරලා පරිතනාගයට කැමැතියි. තමවන් ලක්ෂණවලින් තහබි ශ්රුේධාවන්තයාතේ ද ්ර තේද තදකක් ඇත. එම තදක නේ
යකාරවතී ශ්රුේධා අමූලික ශ්රුේධා යනුයි.

තුන්වන ්ර ශ්නය වන්තන් නිනිසාතේ වටිනාම රත්නය යන්තන් කුමක්ද? යන්නයි. තේ සඳහා බුදුරදුන් තදනු ලබන
පිළිතුර වන්තන් ‘පඤ්ඤා නරානං රතනං’ යන්නයි. නිනිසාට ඇති වටිනාම වස්තුව වන්තන් ්ර ඥාවයි.

තේ ්ර ඥා යනු තලොව ඇතිවන තේ යථාපරිදි අවතබෝධ කර ගැනීමට උසස්ම දැනුමයි. එය ඇතිකර ගත හැක්තක්
බුදුවරුන්ට පමණි. පෘතේජන අප පසුවන්තන් සංඥා විඤ්ඤාණ අවස්ථා තදක තුළයි.

අවසාන ්ර ශ්නය තදවියා විසින් අසන්තන් තසොර සතුරන්ට ගත තනොහැකි තේ කුමක්ද? යන්නයි. තේ සඳහා
බුදුරදුන්තේ පිළිතුර වන්තන් ‘පුඤ්ඤං තචොතර්හි දූහරං’ යන්නයි. නින් අදහස් කරන්තන් නිනිසා කරනු ලබන පින
කිසිදා තසොර සතුතරකුට ගත තනොහැකි බවයි. සිත කය වචන තුළින් සත්ත්වයා හැමවිටම කර්ම රැස්කරයි. තේ කර්ම
පින්කේ පේකේ යනුතවන් වර්ග කළ හැකිය. තමහිදී සසර සැරි සරන සත්ත්වයාට ඉතා වැදත් වන්තන් පින්කේ නිස
පේකේ තනොතවයි.

සසර උපත ලබන සත්ත්වයා විවිධ විෂම පරතතර ඇතිවන්තන්ත් උස් පහත් දුේපත් තපොතහොසත් යදී පරතර ඇති
වන්තන්ත් තේ කර්ම නිසාය. තමහිදී පින්කේකළ විට සැප විපාක ලැබිය හැකිය.

යේ යහපත් ක්රිටයාවකින් සිත ්ර තබෝධමත් තේ නේ පිනායයි තසොේනස් සහගත ස්වභාවයක් ඇති තේ නේ එය පිනයි.
යේ ක්රිටයාවක් සිදු තකොට ඒ පිළිබඳ යපසු හැරී බලා සිතා සතුටුවිය හැකි නේ එය පිනයි. තේ පින් අනන්යතාවය තමා
සතු තවයි. අන් අයට ගත තනොහැකිය. තම පසුපස පමණක් ගමන් කරයි. ඉන් තමතලොව පරතලොව සැනසුම තගන
තදයි.

එමනිසා පින්වත තමම දහේ කරුණ ඔබ ජීවිතයට එකතු කරගන්න. ඒ අනුව සිය දිවිය ගතතකොට තදතලොව සැප
ලබා අවසානතේ උතුේ නිවන්සුව ලබා ගන්න.

178
 (78) මබොදුනුවා හඳුනා ගබ්මු

වැලිව ගංගාරාම පුරාණ විහාරවාසී අක්මීමන ධේමසිරි හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

බුේධං සරණං ගතතො තහොතී

ධේමං සරණං ගතතො තහොතී
සංඝං සරණං ගතතො තහොතී
පානාතිපාතා පටිවිරතතො තහොතී
අදින්නාදානා පටිවිරතතො තහොතී
කාතේසු නිච්ඡාචාරා පටිවිරතතො තහොතී
මුසාවාදා පටිවිරතතො තහොතී
සුරාතේරය මේඡපමා දේඨානා
පටිවිරතතො තහොතී

පිටකන්වත්නී

තථාගත සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ ඝටීකාර සූත්රි තේශනාතේදී

නියම තබෞේධයා හඳුනා ගන්නා යකාරය තමතසේ පැහැදිලි කළහ.
උපාසක උපාසිකා යනුතවන් අදහස් කරන්තන් කවතරක්ද? කිසියේ
පුේගලතයකු බුදුරජාණන් වහන්තසේ, උන් වහන්තසේ තේශනා කළ
ධර්මය, උන්වහන්තසේතේ ශ්රුාවකයන් වහන්තසේලා වන යර්ය මහා
සංඝ රත්නය යන ්රි විධ රත්නය සරණයන්තන් නේ ඔහු තහෝ ඇය
උපාසකතයක් තහෝ උපාසිකාවක් වන බව දැක්වූවා. තබොතහෝ
තදතනක් හිතන්තන් තමන් පරේපරාතවන්ම තබෞේධ පරපුරකට
අයත් නිසා තබෞේධ කියලයි. තතරුවන් සමීපතේ වාසය කරන්නා
තබෞේධ යනුතවන් හඳුන්වනවා. නමුත් අතේ ඇතැේ තබෞේධයන්
තමන් තබෞේධයන් බව පිළිගත්තත් උපාසක උපාසිකා යන වචනය
ඇසීමට අකමැතියි. එය ඇතැේ තකනකු තයොදාතගන තිතබන්තන්
උපහාසය පිණිසයි. අඩුම වශතයන් තමන් උපාසකතයක්
උපාසිකාවක් කියල පිළිගන්න අකමැතිනේ ඒ අය තුළ
තබෞේධකමක් තිතබනවාද කියන එක සැකයක්. තේ නිසා
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ ධර්මය යශ්රුතයන් නිවැරදිව
උපාසකයා උපාසිකාව නැතතහොත් තබෞේධයා කියා කියන්තන්
කවුද? කියා හඳුනා ගන්න උත්සාහ ගනිමු.

දිනක් බුදුරජාණන් වහන්තසේ හමුවට පැනිණි මහානාම ශාකනයාට උන්වහන්තසේ විසින් තකතනක් උපාසකතයක්
තහෝ උපාසිකාවක් වන්තන් තකතසේදැයි යන වග පැහැදිලි කළා. ඒ අනුව කිසියේ පුේගලතයක් බුේධ ධේම සංඝ යන
්රි විධ රත්නය සරණ යන්තන්ද, එය අනුගමනය කරනවාද නැතතහොත් පිළිගැනීම තහෝ විශ්වාස කිරීම උපාසකතයක්
මටමට තහේතුවන පළමුවන කරුණයි. තකනකු තතරුවන් තකතරහි පැහැදී එය අනුගමනය කරන පුේගලතයකු බවට
පත් වූ පසුව තතරුවන් හා සේබන්ධ තදයක් නිස තවනත් නිථනා විශ්වාස පිටුපස ගමන් කිරීම තහෝ ඒවා පිළිගැනීම
කරන්තන් නැහැ. කිසිම විටකවත් ඒවා අනුගමනය කරන්තනත් නැහැ. ඔහු නිරන්තරතයන්ම තතරුවන් ගුණ
පමණක් සිහි කරනින් හා ඒවා අනුගමනය කරනින් තතරුවන් සේබන්ධ සියල්ලටම ගරු කරනින් කාලය ගත
කරනවා.

තතරුවන් සරණ ගිය පුේගලයා නිරන්තරතයන්ම බුේධානුස්සතිය, ධේමානුස්සතිය, සංඝානුස්සතිය යන ්රි විධ
අනුස්සති භාවනාවන් වඩනවා. තේ නිසා ඔහුතේ සිත තුළ රාගතයන් පිරුණු ේතේෂතයන් පිරුණු තමෝහතයන් පිරුණු
සිතිවිලි ඇති වන්තන් නැහැ. පංචකාම වස්තූන් නිසා තපළඹීමට පත්වන සිතක් ඇති තනොවන නිසා ඔහුතේ සිත හැම
තවලාවකම යහපත තමන්ම නිවැරදි තේ තකතරහි සෘජුව නැමී පවතිනවා.
179
ඔහුතේ සිත මුළුමනින්ම වවරතයන් හා වනාපාදතයන් තතොරව වමත්රීන සහගත සිතිවිලි වලින් පිරී පවතිනවා.
සමාජතේ හැම තබෞේධතයකුටම තතරුවන් ගුණ භාවනාවක් වශතයන් නිතර තමතනහි කරන්න හැකිනේ අපරාධ
රැසක් අතේ සමාජතේ සිදුවන්තන් නැහැ තන්ද? සියලුම අපරාධ සිදුවන්තන් අතේ සිත අපිරිසුදු වන නිසා තන්ද?
තිසරණතයහි පිහිටවන විට ඇතිවන මානසික පිරිසුදු බව තමන්ට පමණක් තනොතවයි. මුළු සමාජයත් එහි යහපත්
්ර තිඵල බලපානවා. තිසරණතයහි පිහිටි හැම තමොතහොතක්ම ධර්මයට අනුලව®ලව කල්පනා කරනින් අයහපත්
චර්යාවන් බැහැරතකොට රහසින්වත් පේ තනොකරන තත්ත්වයට පත්තවන්නට සැබෑ තබෞේධයා උත්සාහ ගන්නවා.

තේ නිසා ඔහු තුළ තුනුරුවන් තකතරහි ශ්රුේධාවත් ්ර සාදයත් ඇතිතවනවා. ඔහු නිරන්තරතයන්ම සිල්වතුන් දැකීමටත්
ඇසුරු කිරීමටත් රුචියක් දක්වනවා. එතසේම ධර්මය ඇසීමටත් උනන්දුතවනවා. එතසේම දීතේ හා පරිතනාගතයහි
උනන්දුතවනින් කිසිදු තේදයකින් තතොරව තමන්ට පරිතනාග කළහැකි තදයක් නුවණින් යුක්තව අන් අයතේ යහපත
තවනුතවන් පරිතනාග කරනවා. තමතසේ තිසරණතයහි පිහිටි ශ්රුේධාවත් උපාසකයා තහවත් තබෞේධයා සිල්වතතක්
වන්තන් තකොතහොමද කියා බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමතසේ පැහැදිලි කළා.

ඒ අනුව යේකිසි උපාසකතයක් තහෝ උපාසිකාවක් පන්සිල් සමාදන්ව එය යරක්ෂා කරන්තන් නේ ඔහු තහෝ ඇය
සිල්වතතක් බවට පත් වන්තන් ය. පන්සිල් යරක්ෂා කිරීමත් අනිවාර්ය තවනවා. නිවැරැදි යකාරතයන් තිසරණතයහි
පිහිටන්තන් නේ පන්සිල් රැකීමත් සිදුතවනවා. තේ අනුව තකතනක් ්ර ාණඝාතය, තසොරකේ කිරීම, කාමතයහි වරදවා
හැසිරීම තබොරුකීම, සුරාපානය යන පස් පවින් යුක්තනේ ඔහු කිසි විතටකත් තබෞේධතයක් වන්තන් නැහැ.

තබෞේධ යැයි කියන අයතේ නිතවස්වල තේ කියන ේරතිපත්ති තකොතරේ දුරට යරක්ෂා කරනවාද? අනුගමනය
කරනවාද? හරියට යගනික වශතයන් සිදුකරන වත් පිළිතවත් ටිකවත් දිනපතා නිවතසේදී කරන්තන් කී තදනාද? තේ
අනුව නියම තබෞේධයා ශ්රුේධාතවහි සීලතයහි තනාගතයහි පිහිටා ක්රිටයා කරනවා. ඒ වතේම නිතර සිල්වත් භික්ෂූන්
වහන්තසේලාතේ ඇසුර පිරය
් කරනවා.

ධර්මය ඇසීමටත් ඇසූ ධර්මය ධාරණය කර ගැනීමටත් ධාරණය කරගත් ධර්මතයහි අර්ථය හා ්ර තයෝජනය සලකා
බැලීමටත් අර්ථය මැනවින් අවතබෝධ කර ගැනීතමන් පසුව ඒ ධර්ම නිරන්තරතයන්ම අනුගමනය කිරීමටත්
උත්සාහ ගන්නවා. ඇතැේ තබෞේධයන් තුළ සැබවටම තේ ගුණ ධර්ම දකින්න ලැතබන්තන් නැහැ. ධර්ම තේශනා
කරන ස්ථානයකට ගියත් ඒ ගැන කිසිදු උඋනන්දුවක් දක්වන්තන් නැහැ. තබොතහෝ විට කරන්තන් කාන්තාවන්ට
බණ අහන්න අවස්ථාවදී පුරුෂ පක්ෂය තවනත් කටයුතුවල තයදීමයි. එතහමත් නැතිනේ ධර්මය අසන පිළිපදින අය
තකතරහි ේතේෂතයන් යුක්තව කටයුතු කරනවා. සමහර අවස්ථාවලදී ධර්මය ඇසුවත් පිළිපදින්තන් නේ නැහැ.
ධර්මය ඔහුන්තේ ජීවිත වලින් ඉවත් වන විට මුළු ජීවිතයම අඳුරට පත්තවනවා.

උපාසක උපාසිකා පිරිස අන් අයතේ යහපත තවනුතවන් කටයුතු කරන්තන් තකොතහොමද කියන බව
බුදුරජාණන්වහන්තසේ තමතසේ තපන්වා දී තිතබනවා. යේකිසි තකතනක් ශ්රුේධා, සීල, චාග යන ගුණ ධර්මයන්හි පිහිටා
අන් අයටත් ඒ ගුණ ධර්මයන් ්ර ගුණ කිරීම සඳහා මඟ තපන්මටමක් උනන්දු කිරීමක් දිරිමත් කිරීමක් සිදු කරනවානේ
එතසේම සිල්වතුන් දැකීමටත් ඇසුරු කිරීමටත් ධර්මය ඇසීමටත් ඇසූ ධර්මය සිත්හි ධාරණය කර ගැනීමටත්
තනොවැටතහන තැන්පැහැදිලි කර දීමටත්, සාකච්ඡා කිරීමටත් ධර්මය පිළිපැදීමට සහාය ලබා දීමත් එය
අනනයන්තේ යහපත තවනුතවන් කරන උතුේම තසේවයක් බව කිව හැක.

සමහර අය හිතනවා වත් පිළිතවත් සිදු කිරීම තුළින් පමණක් තබෞේධයන් වනවා කියලා. බුදුහාමුදුරුතවො තේශනා
කතළේ යනිස පූජාවට වඩා ්ර තිපත්ති පූජාව උසස් බවයි. තබෞේධතයකුට බිතයන් හා සැකතයන් තතොරව
විසාරදත්වතයන් යුක්ත බලසේපන්න ජීවිතයක් ගත කළ හැකි වන්තන් ඔහු පංචශීලය යරක්ෂා කරන්තන්නේ
පමණයි. එතසේම ඔහුට නිරතයන් නිදී සුගතිතයහි ඉපදීමට (නිනිස් තලොව හා තදේතලොව) උපකාරී වන්තන් ද පන්සිල්
රැකීමයි. පන්සිල් රකින තබෞේධයාට තමතලොවින් තහෝ පරතලොවින් බියක් තහෝ වවරයක් වචතසික වශතයන්
දුකක් තහෝ තදොේනසක් ඇතිවන්තන් නැහැ.

දිනක් බුදුරජාණන් වහන්තසේ හමුවට උපාසක පිරිසක් සමග අතන්පිඬු සිටුවරයා පැනිණ සිටි අවස්ථාවක සැරියුත්
හිනියන් ඇමතූ® බුදුරජාණන් වහන්තසේ පන්සිල් යරක්ෂා කරන තතරුවන් තකතරහි අදල ශ්රුේධාතවන් යුක්ත යජීව
අෂ්ටමක සීලය සමාදන්ව වාසය කරන ගිහි උපාසකයා තහෝ උපාසිකාව තමතලොව දීම පහසුතවන්ම සියලුම අපාය
හා දුගතීන්තගන් තතොර තසෝතාටිපන්න තත්ත්වයට පත්වන බව තේශණා කළා. බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ තේ
තේශනාව අනුව කිසියේ තකතනක් අවංකවම කැපවුනු සිතින් තිසරණතයහි පිහිටා සීලය කුඩා තදයකින් නමුත් කඩ
කරන්තන් නැතිව කටයුතු කරන්තන් නේ ඔහුට නිසැකතයන්ම තසෝතාපන්න තවන්න පුළුවන්.

180
තබෞේධයන් කී තදතනක් නේ තේ කාරණය මැනවින් තත්රුේ තගන තිතබනවාද?? අවම වශතයන් නිවැරදිව
තිසරණතයහි වත් පිහිටා සිටිනවාද?

වරක් භික්ෂූන් ඇමතු බුදුරජාණන් වහන්තසේ කිසිම දිතනක පන්සිල් යරක්ෂා කරන තබෞේධයකු (උපාසක
උපාසිකා) පන්සිල් රැකීම නිසා රාජ පුරුෂයන් විසින් රැතගන තගොස් කිසිම යකාරතේ දඩුවමක් තනොතදන බවත්
එවැනි තදයක් දක්නට තහෝ අසන්නටත් තනොලැතබන බවත් තේශනා කළා. නමුත් පන්සිල් යරක්ෂා තනොකරන
නිසා පුේගලයා විවිධාකාරතේ වද බන්ධන වලට නින්දා අපහාස වලට ලක්වන බවත් තේශනා කළා. නුවණින්
කල්පනා කතළොත් තේ බුේධ අවවාදය පමණක් වුවත් ්ර මාණවත් තන්ද? වරදින් නිතදන්න. සැබෑ අවංක
තබෞේධතයකු බවටත් පත්වන්න. නියම තබෞේධයා තතරුවන් ගැන විශ්වාසයට වඩා නැකත හා තක්න්ද්රතය ගැනත්
ශාස්ත්රි තහෝ තවනත් තවනත් යාග තහෝම යදිය තකතරහිත් විශ්වාසය තබා කටයුතු කරන්තන් නැහැ. තමතසේ
තුණුරුවන්ට නිගාතදන යකාරතයන් කටයුතු කරන්තන් තහෝ ක්රිටයා කරන්තන් නැහැ. අන් අයතේ යගේ වලට ගරු
කිරීම තබෞේධතයකුතේ ලක්ෂණයක්.

උපාසක උපාසිකාවන් අතර කරුණු පහකින් යුක්ත උපාසක චන්ඩාලයන් මලකඩ බදු පුේගලගයන් පිළිකුල්
සහගත පුේගලයන්ද සිත බව බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළා. තබෞේධතයකු පිළිකුල් සහගත පුේගලතයකු
බවට පත්වන කාරණා හය නේ

ශ්රුේධාව තහවත් තතරුවන් පිළිබඳ පැහැදීමක් නැති බව

දුස්සීලතයකු මටම
සුබ නිනිති තකතරහි විශ්වාසය තැබීම
ක්රිටයාවට වඩා නැකතට මුල් තැන දීම
තේ සස්තනන් බැහැර පුේගලයන් තසොයා තගොස් ඔවුන්තේ ඇසුර ලැබීම
තේ සස්තනන් බැහැර පුේගලයන්ට සංග්රවහ කිරීම

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ තේශනාවට අනුව තබෞේධයා යනු සත්පුරුෂතයක්. සත්පුරුෂ අසත්පුරුෂ යන තදතදනා
අතර තවනස උන්වහන්තසේ චූලපුණ්ණව හා සේපුරිස සූත්රිවල පැහැදිලි කර තිතබනවා. සෑම තදනාම සත්පුරුසයන්
තමන් කටයුතු කර යුතුයි. සත්පුරුසයා යනු පංචශීලය යරක්ෂා කරන ්ර තිපත්තිකාමී පුේගලතයක් බව ධර්මතේ
සඳහන් තවයි. බුදුදහම යනිස පූජාව ්ර තික්තෂේප කර නැහැ. තබෞේධ වත්පිළිතවත් සියල්ලම සිත සකස් කර ගැනීම
මත පදනේ වනවා. ඒවා අප කළයුත්තත් තතරුවන් තකතරහි දක්වන තගෞරවයක් උපහාරයක් වශතයන් නිස
යාඥවක් වශතයන් තනොතවයි. ඒ ක්රිටයාවලි අප අතේක්ෂා කළ යුත්තත් සිත පිරිසුදු කර ගැනීම හා සිත සකස් කර
ගැනීමයි. මල් පූජාව අනිතනතාව තහවත් ජීවිතය අවතබෝධ කර ගන්නා භාවනාවක් බවට පත්කර ගත යුතුයි.

සැබෑ තබෞේධයා අධර්මතයන් කිසිවක් අතේක්ෂා කරන්තන් නැහැ. ඔහු නිරන්තතයන්ම විවිධ හැකියාවන්තගන්
යුක්ත (සක්තකෝ) සෘජු (වූචු) වඩාත් සෘජු (සූජූ) කීකරු (සුවතචො) මෘදු තමොතලොක් ගති වලින් යුක්ත (මුදු) මානතයන්
තතොර (අනගිමානී) සතුටින් සිටින (සන්තුස්සතතෝච) පහසුතවන් තපෝෂණය කළ හැකි (සුභතරො) වැඩ අඩු
(අේපකිච්ඡ) සැහැල්ලුතවන් සිටින (සල්ලකවුත්ති) සංසුන් ඉඳුරන් ඇති (සන්තින්ද්රිවතයෝ) දක්ෂ (නිපක)
පක්ෂනාතිත්වතයන් තතොර (කුතලසු අනනූගිේතධො) නැණවතුන්තේ ගැරහුමට ලක්වන ක්රිටයාවන් තනොකරන සියලු
සත්වයන් තකතරහි තමත්සිත පතුරුවන අතයකි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ඉහත තේශන කීපතයන්ම අපට සැබෑ තබෞේධ හා උපාසකයා හා උපාසිකාව මැනවින්
හඳුනා ගන්න පුළුවනි. තබෞේධයා වනාහි ්ර ඥාවන්තතයක් ඔහු කරුණාව, වමත්රීනය, දයාව, අනුකේපාව, යදී මානව
ගුණධර්ම වලින් තපෝෂණය වු අතයක්. ජීවිතය තලෝකය, තමා පිළිබඳව තමන්ම සංසාරික තත්ත්වයන් මැනවින්
අවතබෝධ කර ගත් එලඹ සිටි සිහිතයන් හා නුවණින් යුක්තව කටයුතු කරන්තනකි. සසර බිය දකින ඔහු පවට හා
අකුසලයට ලැේජාවක් තමන්ම බියක් දක්වයි. යනිස පූජාතවන්ද ්ර තිපත්ති පූජාතවන්ද ස්වකීය සිත පිරිසුදු කර
ගැනීමට නිතර කැපතවන තබෞේධයා තමාතේත් අන් අයතේත් යහපත තවනුතවන් කටයුතු කරන්තනකි.

සියලු සත්ත්වතයෝ නිදුක් තවත්වා, නිතරෝගී තවත්වා, සුවපත් තවත්වා

ඔබ සැමා මතරුවන් සරණයි

181
 (79) මඳක් සිතන්න

තදහිවල, නැදිමාල, ඇන්ඩර්සන් පාතර්, තබෞේධ සංස්කෘතික මධනස්ථානතේ අධනක්ෂහ

කිරම විමලතජෝති හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ

අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස,

“සන්තුස්ස මචෝර සුභමරෝර

අප්ෙ කිමරරාර සල්ලවුච වුත්තී”

විශ්වතේ අතිශය චමත්කාර ජනක නිර්මාණයක් වන නිනිසා සත්ත්ව තලෝකය තුළ ඉතා උසස් මනසකින් යුතු
සත්වයා ද තේ. විසල් විශ්වතේ ක්රිටයාකාරීත්වය මනුෂනයාතේ පැවැත්ම විෂතයහි තබොතහෝ බලපෑේ එල්ල කරයි.
තමතලස විශ්ව ශක්තිතේ ක්ෂුපද්රත අංශුවක් වන නිනිසා අදනතතේදී විශ්ව නනායන් හා සංකල්පයන් අභිබවා යෑමට සෑම
විටම උත්සාහ කරයි. සැබවින්ම නිනිසා සතු ශකනතාවන් තබොතහෝ ය. එතසේ මටද ඔහු ස්වභාව ධර්මයට කරන
අභිතයෝගයන් පිළිබඳ වරක් තදවරක් තනොව සිය දහස් වාරයක් සිතා බැලිය යුතු ය.

දඩයේ යුගතේ දී නිනිසාතේ අවශනතා අතිශය සරලය සුළු ය. කුසට අහරක් නිස හිසට තසවනක් තහෝ ගතට
වස්ත්රියක් තහෝ පිළිබඳව එ දවස ඔහු පැතුතේ නැත. තසේද වලාවන් පිරුණු අහස් වියන යටදීම ඔහු ස්වභාව ධර්මතේ
ගැතියකු විය. කාලතේ තේග ්ර වාහයට නතු වූ නිනිසාතේ ඒ සරල අවශනතාවන් දිතනන් දිනම සංකීර්ණ වූ අතර
එතේර යුගය පසු කළ ඔහු තගොවි යුගතේ දී වඩා ශිෂ්ට සේපන්න මට අවශනතාවන් නිසි පරිදි ක්රිමානුලවලව ඉටු කර
ගැනීමට යුහුසුළු විය. එතතක් නිනිසා හුරුව සිටි අපිස් දිවි තපතවත විසල් විපරිණාමයකට භාජනය වූතේ තමතැන්
පටන් ය. කාලය තේගතයන් ගලා යේදී නිනිසා කාර්මීකරණයට නැඹුරු වූ අතර තමතතක් වූ සරල සුගම සුළු
අවශනතා ද සංකීර්ණ විය. නිනිසාතේ තලෞකික අවශනතා සීමා රහිත තවේදී කාලයට අනුරූපව තම සකල ක්රිටයා
කලාපයන් ක්ෂහණිකව ඉටු කර ගැනීමට ඔහුට අවශන විය. එහිදී ඔහු නමටන තාක්ෂහණය තකතරහි වඩ වඩා නැඹුරු මට
නව තසොයා ගැනීේ, අත්හදා බැලීේ තුළින් කාලය හා අවකාශය ජයගන්නට අ්ර තිහත වධර්යතයන් යුතුව
කිේයාත්මක වූතේ ය. විවිධ යන්ත්රි සූත්රි නිපදවා එවැනි තේ තුළින් තම එදිතනදා කටයුතු පහසු කර ගැනීමට ඔහු
උත්සාහ කතළේ ය. මුද්රතණ යන්ත්රිතේ සිට නිසයිලය දක්වා කළ සෑම නිර්මාණයක්ම එකී උත්සාහතේ ්ර තිඵල තලස
දක්වාලිය හැකි ය.

තමතලස නිනිසා තාක්ෂහණය හරහා සැහැල්ලු ගති පැවතුේවලින් නිදී බහුකිච්ඡතාවයට නැඹුරු විය. විවෘත යර්ථිකය,
තගෝලීයකරණය හරහා කාර්ය බහුල තත්ත්වයට පත් වූ ඔහුතේ නිදහස සීමා විය. ජීවිතය අවිතේකී විය. කටුක විය.
නීරස විය. කායික වශතයන් පමණක් තනොව මානසික වශතයන් ද අසහනයට පත් වූ අතයකු විය. නූතනතේ දී
අදනතනය වන විට අන්තර්ජාලය හරහා සෑම කටයුත්තක්ම ඉටු කර ගැනීමට නිනිසා උත්සුක තේ. තලොවම විශ්ව
ගේමානයක් වන තමම ක්රිටයාවලිය මනුෂන සංහතියටම යහපතක් කළ හැකි අතර විශාල අපරාධයන්ට ද තමයම
තහේතු තේ. අද තලොව පුරා පැතිතරන කාම රැල්ලටත්, අපරාධ රැල්ලටත් අන්තර්ජාලය තුළින් ලැතබන පිටුවහල
අතිමහත් ය. නිනිසාතේ අපරිනිත යශාවන් නිසා බිහිවන තමබඳු නිර්මාණ සමාජ පිළිලයක් මටමට ඉඩ ඇති බවද
තමයින් පැහැදිලි තේ. එතසේම නූතනතේ අවි ගනුතදනු පවා සිදු කර ගනුතේ තමම අන්තර්ජාලය හරහා ය. නමුදු
විතශේෂතයන් කිව යුතු වනුතේ වරද ඇත්තත් තමම නමටන තාක්ෂහණය තුළ තනොව එය පරිශීලනය කරන පුේගලයා තේ
මනස තුළ බව ය. ගසක අරටුව ඉවතට දමා තපොත්ත රැක ගැනීමට තමන් තවර දරන ඇතැේ පුේගලයන් තවතින්
තමවැනි සමාජ හිතකාමී තනොවන සංසිේධීන් සිදුතේ. තමකී සියලු තහේතූන්ට මුල් වනුතේ නිනිසා අල්තේච්ඡතාතවන්
නිදීමම තනොතේද?

නූතන තාක්ෂහණතේ දියුණුව සමඟ නිනිසාතේ සැහැල්ලු ගති පැවතුේ ක්රිම ක්රිමතයන් හීනන මට යාම අප සමාජතයහි
පවුල් සංස්ථාව තකතරහි ද විශාල තලස බලපෑේ එල්ල කර තිතව. පවුලක සමගිය, පැවැත්ම රඳා පවතිනුතේ එහි
සාමාජිකයන්තේ ක්රිටයාකලාප අනුවය. විවෘත යර්ථිකය ජයගයනු වස් පියා සමඟ මවද රැකියාවක නිරත මට සිටියි.
එබැවින් දරුවන් හා මේපියන් මුණ ගැතසනුතේ රාත්රීන කාලතේ පමණි.

182
තකතසේ වතුදු සතියකට තදතුන් වරක්වත් පවුතලහ් සියලු සාමාජිකයන් සතුටු සානිචිතේ තයතදනින් අතනනනන
සහතයෝගය තපරදැරි කර ගනිනින් තම තමන්තේ ගැටලු යදිය නිරාකරණය කර ගන්තන් නේ, එකී නිවතසහි
අභිවෘේධියට සහ යහපැවැත්මට කටයුතු සලසා ගත හැකි තේ. නමුදු අද තබෞේධ නිතවසක සියලු සාමාජිකයන් එක්
මට බුදුන් වඳින දර්ශනයක් පවා දැක බලා ගැනීම අතිශයින් දුලබ බව තපතන්. දහවල රැකියාවල නියුතු තබොතහෝ
මේවරු රා්රි තේ දී රූපවාහිනී තිරය මතින් දිග හැතරන තටලිනාටනවල නළු නිළියන් හා එක්ව සිනාතසති. හඬති,
වැළතපති, මන්ත්රීන බිසේ තසේ සැනියාතේ තසවනැල්ල මටමටවත්, යතශෝධරාවක තසේ සැනියාට යශිර්වාද කරන්නටවත්,
අංගුලිමාල, තතරණුන්තේ මේ තමන් තම දුවා දරුවන් රැකගන්නටවත් ඇයට නිනේවක් තහෝ අවකාශයක් නේ
නැත. බිරිඳ තමතසේ වූ විට නකුල පිතෘවරුන් නිතවස තුළ රැතඳන කාලසීමාවද සීමාසහිත ය. සුරාසැල්වල මධුවිත
පුරන්තන්ත්, කැසිතනෝ ඈ සමාජ ශාලාවල රැය පහන් කරන්තන්ත් එවැනි පියවරුන්මය. සේබුදු අේමාවරුන්,
තබෝසත් පියවරුන් තමතසේ තවේදී සුජාත දරුතවෝ පරිගණකය තුළින් අන්තර්ජාලය හරහා තලොව පුරා සැරිසරති.
ඔවුනට තලෝකය තනි යායකි. එමඟින් විවිධ දුරාචාර විෂතයහි දරුවන් තයොමු මටම දැකිය හැකි ය. එතසේ ද වූවත්
තදමේපියන් තමතලොව දී ලද වටිනාම සේපත දරු සේපත ය. නැණවත් තසේම ගුණවත් දරු පරපුරක් බිහිකර රටට
දැයට වැඩදායි තලස ඔවුන් හැසිරවිය යුතු ය. තදමේපිතයෝ වඩා සරල ජීවිතයකට හුරු වූ පසු දරුතවෝ ද එයම
අනුගමනය කරති. එවිට අසත් පථතයහි යෑමට ඔහුනට අවසර නැත.

අතීතතේ දී නිනිසා තම පණිවුඩ හුවමාරු කර ගන්නට විවිධ සරල ක්රිම අනුගමනය කර ඇත. තිරශ්චීන සත්වයන්
පවා එ විෂතයහි තයොදා තගන ඇති බව අපි දනිමු. තල්ඛන කටයුතුවලට තයොමු වූ නිනිසා අදනතනතේදීත් ලිපිතල්ඛන
වලින් තම පණිවුඩ හුවමාරු කර ගනිති. ඇතලක්සැන්ඩර් ේරැහැේ තබල් දුරකථනය හඳුන්වා දීතමන් සමාජයට සිදු
වූ තසේවාව අතිමහත් ය. සැබවින්ම විය යුත්තත් කාලය ඉතිරි කර ගැනීම තුළින් එදිතනදා කටයුතු ඉටුකර ගැනීමයි.
නමටන තාක්ෂහණය සමඟ ය ජංගම දුරකථනය මඟින් නිනිසාතේ එදිතනදා කටයුතු වඩා පහසු කර ගැනීමට හැකි විය.
සැබවින් ම විදනාතේ දියුණුව සමඟ සාර්ථකත්වතේ හිණි තපත්තටම පා නගන නිනිසාතේ කටයුතුවලට එය භාවිත
කිරීම වඩා පහසු ය. අද වනවිට සමාජතේ සෑම ස්ථරයකම තමය ජනපිේය මට ඇත.

සැබවින්ම එය සුබවාදී ය. නමුදු එහි අසුබවාදී අංශයක් ද ඇත. වර්තමාන සමාජතේ පාසල් සිසුන් තමම ජංගම
දුරකථනය විෂතයහි අතිශයින් යසක්ත මට ඇති බව තපතන්. තබොතහෝ විට තදමේපියන් තම දරුවන්ට ජංගම
දුරකථනයක් ලබා තදනුතේ ඉතා ඉක්මණින් හා විශ්වාසදායකව පණිවුඩ හුවමාරු කර ගැනීමට ය. පාසතලන් පසු
අතිතර්ක පන්තියකට සහභාගී මට නිතවසට පැනිතණනතුරු දරුවන් හා සේබන්ධතා ඇතිකර ගැනීමට තදමාපියන්
තයොදා ගනුතේ ජංගම දුරකථනයයි. නමුත් ඇතැේ දරුවන් එය තම සකල අවශනතා සඳහා තයොදා ගනී. ජංගම
දුරකථනය තුළින්ද අන්තර්ජාලය හා සේබන්ධ මට විවිධ අයහපත් ක්රිටයාකලාපයන්ට තයොමුවන ඔවුන්තේ අධනාපනය
පවා කඩාකේපල් මටමට ඉන් ඉඩ සැලතසේ. විතශේෂතයන් ගැහුණු දරුවන් විෂතයහි තමය ඉතා අහිතකර තලස
බලපායි. සමාජය තුළ අයථා සේබන්ධතා හා සාවදන ක්රිටයා රැසක් සිදු මටමට අද ජංගම දුරකථනය තහේතු මට තිතව.
එතසේනේ නමටන තාක්ෂහණය වූවද ඉතා සංයමතයන් යුතුවම පරිහරණය කළ යුතු බව තමයින් තමොනවට පැහැදිලි තේ.

එතසේම යහපත් තභෞතික සදාචාරාත්මක සමතුළිතතාවයකින් සමන්විත ජීවන රටාවක් අප සතුව ඇත. එවිෂතයහි
සෘජුවම බල පා ඇත්තත් සැහැල්ලු දිවි තපතවතමය. එය ඉවතලන නිනිසුන් නමටන තාක්ෂහණය සමඟ එන සියලුම තේ
ඉතසිතින් වැළඳ ගනුතේ ඉමහත් යඩේබරතයනි. එහි යහපත් අයහපත් තද අංශතේම ලක්ෂහණ ඇත. නිනිසා හා
ස්වභාවධර්මයා අතර මනා වූ අන්තර් සේබන්ධයක් ඇත. තාක්ෂහණතේ හිණිතපත්තට ගමන් කරන නිනිසා තසොබා
දහම පිළිබඳ එතරේ තැකීමක් තනොකරයි. නිනිසාතේ දියුණුව තහෝ යත්ම තෘේතිය සඳහා තහෝ අතනක් තදයක්
උතදසා තහෝ ස්වභාව ධර්මය විනාශ කරනින්, එහි පැවැත්මට හානි කර ගනිනින් තම ්ර ගතිය ළඟා කර ගැනීමට
උත්සාහ කිරීතේ දී සිදුවනුතේ නිනිසා තුළ පැවැති මනුෂනත්වය පිරිහීනම යි. සැහැල්ලු දිවිතපතවත අර්බුධකාරී
තත්ත්වයකට පත්මටමයි. තගෝලීය කරණය සමඟ නිනිසා බහුභාණ්ඩික තත්ත්වයකට පත්ව සිටියි. එතසේම ලද
අවසරතයන් තම ඉන්ද්රිවයන් පිනවනු වස් විවිධාකාර වූ තභෞතික ශ්රුවන දෘෂන දෑ තයොදා ගනී. සඳ කැල්මක පවිත්රිත්වය,
පීතදන මල් කැකුළක අසිරි සිරිය, තදසවන නින්නාද වන කුරුළු කුජනයක නිහිරියාව ගලා යන තදොළ පහරක
සිසිලස විඳිනින් ස්වභාවධර්මය හා ස්වාත්මීය ගත මට සිත පිනවාගන්නට අපට තවමත් අවකාශය ඇත. තාරුකා
පිරුණ අහසක් තදස බලන කල දැතනන මානසික සුවය තහෝ ඒකග්රවතාව රූපවාහිනී තිරයක් මත දිග හැතරන මාලා
නාටකයක් තුළින් තහෝ තපොේ ගීතයක් සමඟ එන නර්තනයක් තුළින් තහෝ ලද හැකි ද යන්න පැනයකි. තමතසේ
මානමටය සදාචාරය පිරිහීනම හා පාරිසරික අර්බුදය තුළ ඉතා සමීප සබඳතාවක් ඇත. තමා විසින්ම සිදු කරන කුමන
ක්රිටයාවකින්වත් සෑහීනමකට පත් තනොතවන නිනිසා විශ්වතේ නිනි වළලු තසොයා දිවයනුතේ නිරිඟු දියට තලොබ බැඳ
හැල්තේ දිවයන මුව තපොේවකු තලසය. සරලත්වතයන් හා සහජීවනතයන් කල් යවනවා තවනුවට එකිතනකා පරයා
නැතගනින් ස්වභාව ධර්මය ඉදිරිතයහි පරාජය මටමට සිදුතේ. වසර කිහිපයකට ඉහතදී සිදු වූ සුනානි වනසනයම ඒ
විෂතයහි උදාහරණ තසේ දැක්විය හැකි ය.

183
අප තලොේතුරා බුදුරජාණන්වහන්තසේ කරණීය තමත්ත සූත්රිතේ දී සැහැල්ලු දිවි පැවැත්ම පිළිබඳ කරුණු දක්වා ඇත.
තාක්ෂහණතයන් තකතරේ ඉදිරියට ගියද පුේගලතයකු අතිශය චාේ විය යුතු ය. පුේගලතයකුතේ චාේබව තුළින්
අනවශන කරදර දුක් පීඩා වළක්වා ගත හැකි ය. සැහැල්ලු දිවි තපතවතින් නිදුනු විට සමාජය තුළ තන්ක වූ අපරාධ
සිදුතවයි.

අතීතතේ දී සිේසැට බරණින් සැරසී රුවැති ළඳකට ඉතා වටිනා මාණිකන රත්නයක් සමඟ තදවුන්දර තුඩුතේ සිට
තේදුරු තුඩුව දක්වා අපහසුතාවකින් තතොරව ගමන් කිරීමට හැකියාව තිබූ බව පැවතසේ. නමුදු වත්මතනහි ඇතැේ
තරුණියකට තනොව කුඩා දැරියකට, නිත්තණියකටවත් තනිව ගමනක් යෑතමහි හැකියාවක් නැත. මනුෂන සමාජය
සාරධර්ම හා ගුණධර්ම අතින් එතරේ ම පිරිහීන ඇත. නිල මුදල් ධර්මය කර ගත් නිනිසා තනොතිත් යශාවන් සංතෘේත
කර ගනු වස් යත්ම සංයමය පාවා දී ක්රිටයාකරයි. ධර්මය තකතරහි වැඩි වැඩිතයන් නැඹුරු මටම තුළින් ගිනිතගන,
දැතවන මානමටය චින්තනය නිවාසනසා ගත හැකි ය.

ඉතිහාසය තුළ සුරුවිරුකේ දැක් වූ අප රජ දරුතවෝ කුමන රාජකාරියක නිරත වූවත් සතර තපොතහොයට සිල් සමාදන්
මටමට ධර්මය ශ්රුවණය කිරීමට හුරුව සිටියහ. සේධාතිස්ස රජු රෑ මුළුල්තල් තුන්යම අරියවංශ සූත්රිය ශ්රුවණය කතළේ
ධර්මය තකතරහි අතිශයින් ශ්රුේධාතවහි යුතුවමය. එතසේම තබොතහෝ රජවරු දිනපතා විහාරස්ථානවලට තගොස් භික්ෂූයන්
වහන්තසේලා, සමඟ එක්ව ධර්ම සාකච්ඡා පැවැත් වූ බව වංශ කථාවල සඳහන් තේ. එතසේ නමුදු අප සමාජතේ
තබොදුණුවන්ට මසකට වරක් තයතදන තපොතහෝ දිනතේදීවත් විහාරස්ථානයට තගොස් යනිස පූජාවක නිරත මටමට
තරේවත් කාලයක් තනොමැත. තන්ක විධ රාජකාරියක් නිසා සිතා තහෝ තනොසිතා තහෝ එකී කටයුතු මඟ හැතරන බව
කිව යුතු ය. තමය සාධනීය ලක්ෂහණයක් නේ තනොතේ. පුේගල අධනාත්මය සංවර්ධනය කරගනු වස් ධර්මතයහි
හැසිරිය යුතු ය.

නූතන තාක්ෂහණය සුබය, ධනාත්මකය, සිහිතයන් යුතුව එය පරිතභෝජනයට ගත යුතු ය. ඒ සමඟම චාේ බව හා
සැහැල්ලු බව පුේගල සිත තුළ ඇති කර ගනිනින් යත්ම සංයමයක් ඇති කර ගත යුතු ය. එහිදී ස්වභාවතයන්ම සරල
ගති පැවතුේ හා අල්තේච්ඡ ජීවිතයක් ඇති නිනිසාට ගුණධර්මයත් තුළින්ම නූතනත්වයට හා තාක්ෂහණයට මුහුණ දී
ජීවිතය සාර්ථක කර ගත හැකි ය.

හැම තදනාටම තතරුවන් සරණයි!

184
 (80) දියුණුවා මඟ

පලල්තල් සරණතජෝති හිනි

යක්කලමුල්ල ශාසනාරක්ෂහක මණ්ඩලතේ තල්ඛකාධිකාරී උඩුමලගල ශ්රී යදිච්ච වංස පරිතේණාධිපති ශාස්ත්රිපති

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ, සම්මා සම්බුද්ධස්ස

“උේඨාන වතතෝ සතිමතතො

සුචි කේමස්ස නිසේමකාරිතනො
සඤ්ඤතස්ස ච ධේම ජීවිතනො
අේපමත්තස්ස යතසෝභි වේඩති”

පිටකන්වත්බ්!

අසිරිමත් බුදු රුව දැකීම තරේ තනත් සිත් පහන් කරවන දසුනක් තලොව තවත්
නැත. “බුේධ” යන වචනය තරේ ඉනිහිරි වදනක් හඬක් තලොව තවත් නැත.

ගුණ දහේ වඩා දුසිරිත් දුරු කිරීමට ඔතව අතේ සිත් පහන් කරන්නට බුදු බණ
බුදුසරණින් ඉදිරිපත් කරන දහේ තදසුේ පිහිට වුණා. උතුේ නිවන් ගමන් මඟ
(යර්ය මාර්ගය) තහළි තපතහළි කරනවා අතේ සිත් ඒ සඳහා තයොමු කරවනවා. ඒ
සඳහා අපි ධර්ම තගෞරවය උපදවා තගන දහමට සිත තයොමු කළ යුතුයි.

ශ්රුේධා, ශීල, තනාග, ්ර ඥා දියුණු කළ යුතු යි. ඉහත දක්වන ලද ගාථාව තුළින්
ජීවිතයක් අවදිතයන් සහ ්ර තබෝධතයන් තගොඩ නඟා ගන්තන් තකතසේදැයි විස්තර
කර දී තිතබනවා.

උේඨාන මටර්යය, සිහිය, නිවැරැදි ක්රිටයා විමසා බලා කටයුතු කිරීම, හික්මුණු බව,
දැහැනි බව, ්ර මාද තනොමටම තමම පුරුෂාර්ථයන් තගොඩ නඟා ගනීද? ඒ තුළින්
ජීවිතය පුරාවටම යසස කීර්තිය තගෞරවය යදිතයන් පුේගලයා තුළ පමණක්
තනොව පවුල තුළත් සමාජය තුළත් රට තුළත් මුළු මහත් මානව පරපුතරහිත් සමඟිය සතහෝදරත්වය එකමුතුකම
සාමය තසෞභාගන සමෘේධිය තගොඩ නඟා ගත හැකි තේ.

එය තලෞකික සහ තලෝතකෝත්තර සුවය කරාද ගමන් කරනු ඇත.

පුේගල දියුණුව සඳහා උේඨාන මටර්යය අතිශයම අවශන තේ. අලසව කේමැලිව යතමක් ක්රිටයා කරයිද එමඟින්
දියුණුවක් යතලෝකයක් දැකිය තනොහැකි ය.

දීඝ ජානු තකෝලිය සිටුපුත්රියාටද උේඨාන මටර්යය තමතලොව දියුණුවට තහේතු වන බව පැහැදිලි කළ අතර
කරණීයතමත්ත සූත්රිය තුළින් අත්ත කුසලතයහි දක්ෂහතයකු තලස ක්රිටයා කිරීම තුළින් මානවයා තුළ තගොඩ නඟා ගත
හැකි තපෞරුෂත්වය අතිමහත් බව පැහැදිලි කර ඇත. අනර්ථතයන් බැහැරව යර්යයන් විසින් ්ර ශංසා කරන ලද
කාර්යයතයහි අලස තනොමට කේමැලි තනොමට ක්රිටයා කිරීම දියුණුවට මඟ තේ. ‘විරිතයන දුක්ඛං අ තචචති’ මටර්යයතයන්
දුක් නැති කරන බව යලවක සූත්රිතේ දී තපන්වා දී ඇත. ්ර ඥාතවන් සපිරි මටර්ය සියලු අභිමතාර්ථ ඉටු කරයි.

්ර බුේධ සමාජයන් සඳහා විර්යය, උත්සාහය, කැපමටම, අධිෂ්ඨානය බුදුසමය අගය කරයි.යමක් යරේභ කිරීතේ
ශක්තියක් එය පවත්වාතගන යෑතේ ශක්තියක් එහි අවසාන ඉලක්කය දක්වා ගමන් කිරීතේ තනොපසු බට මටර්යයක්
තිබිය යුතු ය.

185
බුේධ චරිතය පුරාත් තබෝසත් චරිතය පුරාත් එය මනාව විචිත්රිවත් කර ඇත. උපන් නිනිසුන් වශතයන් අප සැමත් එය
අගය කර අපතේ ජීවිත වලට එය ඇතුළත් කර ගත යුතු තේ.

අද කළ යුතු තේ අදම කළ යුතු තේ. තහටට කල් තනොදැනිය යුතු ය.එය තබෞේධ දර්ශනතේ එන විශිෂ්ට
උපතේශනයකි. අතේ පැරැන්නන් අතන් අනිච්චං කියා නිකං සිටිතේ නැත.

ඔවුන් ඒ තුළින් තවත් ශක්තිමත් මටර්යය උපදවා කළ යුත්ත කල් තනොදමා වහා කතළේ ය. එය පුේගලයාතේ තමන්ම
මුළු රතේම දියුණුවට තහේතු විය. ඒ නිසා අටු තකොටු පිරුණා, තකත් වතු සරු සාරවත් වුණා. මඟ දාගැව ඉදි වුණා.
පන්සිල් යරක්ෂහා කළා. ගුණ දේ වැඩුවා. මේපියන්ට ගරු කළා. ඒ නිසා මහළු නිවාස තගොඩ නැඟුතන් නැත.
මේපිතයෝ මහමග අසරණ වූතේ ද නැත. ගුරුවරුන්ට වැන්තේය, පිදුතේ ය, ගුරුවරු ඉටු තදවිතයකු තලස සැළකුතේ
ය.

මටර්යය වන්තවරු අලස කනින් තතොරව සීල සමාධි ්ර ඥා යන ්රි විධ ශාසනතයහි තයදී ක්රිටයා කිරීතමන් තමතලොව
පරතලොව සැපය පිණිස එය පවතී.

තමන් කරන කාර්ය පිළිබඳව නිවැරදිව සිහි කල්පනාතවන් කටයුතු කිරීතමන් කීර්තිය ්ර සංශාව හිනි තේ. වැරැදි
ක්රිටයාවන් තගන් ඈත්ව සියලු කාර්යයන්හි සිහිතයන් කටයුතු කරන්තන් නේ එය දියුණුතේ මඟ බව බුදුන් වහන්තසේ
තපන්වා දුන් තසේක.

කාය කර්ම වචී කර්ම දහමට අනුව කිරීතමන් එනේ කතයන් වන වැරැදි වලින් වැලකී වචනතයන් වන වැරැදි වලින්
ඈත් වන්තන් නේ එය පුේගල දියුණුව තමන්ම සමාජ දියුණුවද ඇති තේ.

නුවණින් විමසා බලා කටයුතු කිරීමද බුදුන් වහන්තසේ අගය කළ අතර රාහුතලෝවාද සූත්රිතයන්ද පැහැදිලි කරනු
ලැබුතේ තමන්ටත් අනුන්ටත් අවැඩ පිණිස අහිත පිණිස පවතින තේ කිරීතමන් වලකින තලසයි.

ඒ සඳහා මූලිකව විමසා බලා කටයුතු කළ යුතු බව තපන්වා දුන්තසේක.

තිතදොර සංවරය සියලු යහපත පිණිස පවතී. ධාර්නිකව ගිහි පැවිදි තදපක්ෂහයම ක්රිටයා කරන්තන් නේ එය පුේගලයා තුළ
තමන්ම සමාජය තුළ ද නිමටම සැනසීම අතනනොනන තගෞරවය විශ්වාසය තගොඩ නැඟීමට තහේතුතේ.

තමකී ධර්ම කාරණා අනුව කටයුතු කිරීම තුළින් කීර්තිය ්ර සංශාව හිනි වන බැවින් ඔබත් ඔතව දිවි මැදුර සරු
කරගන්නට තමම උතුේ දහේ පද අගයා ක්රිටයා කළ යුතු තේ.

ඔබ සැමට බුේධාදී ්රි විධ රත්නතේ උතුේ වූ ගුණ බලතයන් සැපත ශාන්තියම තේවා.

186
 (81) හෙතා ඇති අෙහසුව

ඇඹිලිපිටිය හිගුරයර ශ්රී තබෝධිරාජ ධර්මායතනවාසී,

ශාස්ත්රිපති යටිවල්තදණිතේ යනන්ද හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස
සුකරානි අසාධුනී -
අත්තතනො අහිතානිච
යං තව හිතංච සාධුංච -
තං තව පරම දුක්කරං

පිටකන්වත්බ් !

අපි තපර භවයන්හි පින් කළ ඇත්තතෝ තවමු. තපර පින් බලය නිසාම අපි අංග
විකල තනොමට පූර්ණ නිනිසුන් තලස වාසනාවන්තව ජීවිත ගත කරමු. පින්වත්
තදමාපියන්තේ දූ දරුවන් තලස, පින්වත් දූ දරුවන්තේ තදමාපියන් තලස අපි
ජීවත් තවමු. ඔබ අපි වාසය කරන්තන් පින්වත් තේශයකයි. සේබුදු සසුන පවතින
සමයක අපි ජීවත් තවමු. ඒ සියල්ල ඇසුතර් කල් යවන අපි, අපි ගැනම
තමොතහොතක් තමතනහි කරමු.

උදෑසන අවදි මට පුරා පැය විසි හතරක කාලයක් තුළ අප කරන තේ, සිතන තේ,
කථාකරන තේ තකබඳු ඒවාද? ඉන් කීයක් තමාතේ යහපතට, අසල් වැසියන්තේ
යහපතට , ගතේ රතේ යහපතට ඉවහල් වන ඒවා ද? පුේගලයා විසින් සිදු කරනු
ලබන කාර්යයන් පිළිබඳව බුදුරජාණන් වහන්තසේ සැකවින් කළ තේශනාවක්
ධේම පදතේ සඳහන් වන්තන් තමතසේය. තමාට අවැඩ පිණිස පවතින තේ කිරීම
ඉතා පහසු බවත් තමාට වැඩ පිණිස පවතින තේ කිරීම ඉතා අපහසු බවත් එයින්
කියතවනවා. පාසල් අධනාපනතේ මනා තලස නියැ ශය යුතු වයතසේදී තවතහස මට මහන්සි මට තපොතපතත් වැඩ කළ
යුතුයි. මැනවින් ඉතගනීම කළ යුතුයි. එය අපහසු වැඩක්, තසල්ලතමන්, තකළි තදතළන් , විතනෝද තවනින් කල්
යැමටම පහසුයි. එය පවතින්තන් තමාතේ අවැඩ පිණිසයි. ඒක ඒ වයසට තත්තරන්තන් නෑ. කර්මාන්තයක්
තගොවිතැනක් තහේනක් කුඹුරක් හරියාකාරව කරතගන යාමට නේ දියුණු කරතගන යාමට නේ තවතහස මහන්සි විය
යුතුයි. උත්සාහ විය යුතුයි. ඊට අදාළ එළි තපතහළි කිරීේ, බීජ තරෝපණය කිරිේ තපොතහොර තයදීේ රැකබලා ගැනීේ
තවතහසකරයි. තවතහස තනොබලා ඒ කටයුතු කතළොත් තමයි දියුණු වන්න පුළුවන්. කේමැලිකමට නිදා ගත්තතොත්
උදාසීනව සිටිතයොත් තගොවිතැන් පාළු තවනව. අේව, වැස්ස, පින්න තනොබලා වැඩ කතළොත් තමයි දියුණුවක් ලබා
ගන්න පුළුවන්.

සුව පහසුව ගැන සිතා විතනෝදතයන් පමණක් කල් යැවුතවොත් වනාපාර බිඳ වැතටනවා. මරණින් පසු ලැතබන යත්ම
භාව සුගතිගානි කර ගැනීමත්, සුවපත් කර ගැනීමත් එතසේමයි. කුසල් අකුසල් ගැන තනොසිතා ඇස, කන, නාසය, දිව
, ශරීරය යන ඉඳුරන් පහ පිනවනින් කල් යැමටම හරිම පහසුයි. නමුත් එය පවතින්තන් පුේගලයාතේ අහිත පිණිසයි.
තනොමනා තේ කිරීම හරිම පහසුයි. හරියට පහත් තැනකට වතුර තගනයන්නා වතේ, දුසිරිතත් තයදීතේ පහසුව
හිතනතකොටත් සතුටක්. එතහත් ඒ නිසා සිදුවන ්ර තිඵල ඒ ඒ තවලාවල් වලදී තපතනන්තනත් නෑ හිතතන්තනත් නෑ.
කායික අපහසුතා මානසික අපහසුතා ගැන තනොසිතා උනන්දුතවන් කැපමටතමන් ක්රිටයා කතළොත් ලැතබන්තන උසස්
්ර තිඵල . තමතලොව පරතලොව සැප පිණිස පවතින යහපත් තේ කිරිමට බැලූ බැල්මට ටිකක් අමාරුයි වතේ. උපමාවක්
හැටියට බැලුතවොත් පහළට ගලා බසින ගඟක් උඩහට තගනයාම අපහසු තවනව වතේයි. අමාරුතවන් නමුත් තහොඳ
තේ කතළොත් ලැතබන ්ර තිඵල විශාලයි. තේ කරුණ බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කතළේ උන්වහන්තසේ වැඩ හිටපු
යරාමතේම වාසය කළ තදේදත් භික්ෂුපව මුල් කරතගන, තබෞේධ ඉතිහාසතේ සඳහන් චරිත කථා අතරින් තේවදත්ත
භික්ෂුපව දැනගත යුතු චරිතයක්. තසේරිවාණිජ ජාතක කතාතේ එන පරිදි තබෝසත් අවධිතේ සිටම වවර බැඳගත් තේ
තැනැත්තා තබෝසතුන් බුදු වූ යත්ම භාවය දක්වාම වවර කරනින් පැනිණියා.

187
තමන්ටත් අනුන්ටත් අවැඩම සිදු කර ගනිනින් එතහත් බුදු සේවකු තලස කල් යැවූ තදේදත් තතරුන් වහන්තසේ හැම
තමොතහොතකම කල්පනා කතළේ වැරදි තේ ගැනමයි. යනන්තරීය පාප කර්ම සිදු කළ තහතතම බුදුරජාණන්
වහන්තසේට එතරහිව අපමණ වැරැදි ක්රිටයා කළා.

තේ ගැන අවධානය තයොමු කළ බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදේදත් චරිතතේ කැපී තපනුන දුබලතා ඇසුතරන් අන් අයට
ඉතා වැදගත් කරුණක් පැහැදිළි කළා. පුේගලයාතේ ක්රිටයා ඔහුතේ අනාගතයට බලපාන යකාරයත් ඒවා සිදු කිරීතේ
ස්වභාවය ගැනත් තපන්වා දුන්නා. පුේගලයා විසින් සිදු කරනු ලබන හැම ක්රිටයාවකම ස්වභාවය විමසීතේදී පැහැදිලි
වන්තන් තමාතේ යහපත, ්ර තයෝජනය පිණිස කටයුතු කිරීම අපහසු බවයි. එතහත් ්ර තයෝජනයට නැති අයහපත
පිණිස පවතින තේ කිරීම පහසු බවයි. අතේ සිතත් ස්වභාවයත් එතහමයි. ්ර තයෝජනවත් තහොඳ සිතිවිලි තහොඳ ක්රිටයා
යයාසතයන් අමාරුතවන් කළ යුතු තවනවා.

උපත ලබන විට අපි ඇහැට තපතනන, අතට පයට ස්පර්ශය තවන කිසිදු වස්තුවක් උපකරණයක් රැතගන යතේ
නැහැ. අතේ තදමාපිතයෝ යමක් හේබ කර තිබුණා. අපි අද තවතහස තවනවා යමක් උපයා ගන්න. අපි යමක් උපයා
ගන්තන් දැහැනි ක්රිටයා මාර්ග වලින් ද ? වස විස විකුණා , මස් මාංශ විකුණා මසට සතුන් ඇතිකර , ගිණි අවි විකුණා,
මත් වතුර විකුණා, මත් ද්රතවන දුේවැටි අතළවි කර ලබන මුදලින්ද අපි ජීවත් වන්තන්, එතසේ වැරදි යදායේ මාර්ග
වලින් ද අපි ධනය රැස්කරන්තන්, යැයි තමතනහි කර බලන්න. දහදිය මහන්සිතයන් කය තවතහසා, බුේධිය
තමතහයවා අපි සාධාරණ තලස මුදල් උපයන අයද? බුදුහාමුදුරුතවෝ තේශනා කල විධියට යමක් කමක් මා සතුව
ඇත යන සතුට පුේගලයකුට දැතනනවා ඒ ධනය උපයා ගන්න ක්රිමය දැහැනි නේ, එය තලොකු සතුටට කරුණක්,
අන් අය සතුව තිතබන, තවතහස මහන්සිතයන් උපයා සපයා ගන්නා තේ මංතකොල්ල කාලා, වංචා කරලා තමා සතු
කර ගත්ත ද යන්න කල්පනාතවන් බලන්න. අසාධාරණ ක්රිම වලට එකතු කරගත් ධනය යහපත පිණිස තහේතු
තනොවන බව තහොඳට තත්රුේ ගන්න ඕතන, දැහැතමන් තසතමන් සාධාරණ විධියට උපයා ගත් තේ වලින් යැතපන, දූ
දරුවන්ට කන්න අඳින්න තදන යහපත් නිනිසුන්ට තදවියන්ට අධිපති ශක්රි තේතේන්ද්රතයා පවා ගරු බුහුමන් කරන බව
ධර්මතේ කියතවනවා. අපි ජීවත්වන අද සමාජය පුරා පැතිරී තිතයන තබොතහෝ තදනාතේ විපත්තියට, විනාශයට
බලපා තිතයන මදනසාර භාවිතය ගැන තමොතහොතක් කල්පනා කරන්න, තමන්තේ ධනය බලා සිටියදීම විනාශ
තවනවා. තලඩතරෝග වැලතඳනවා. අපකීර්තිය ඇතිතවනවා.අකාලතේ නිය යනවා. රිය අනතුරු කලතකෝලාහාල
තබොතහොමයකටම තහේතු තවලා තිතයන්තන් සුරා පානයයි. අතේ පවුල් වල දුගී දුේපත් කමට බලපාල තිතයන ්ර ධාන
සාධකය මදනසාර භාවිතයයි. දුේවැටි භාවිතයත් එතහමයි. තකෝටි ගණනක් මුදල් නිකරුතන් පුළුස්සා දමනවා. ඒ
විතරක් තනොතවයි. පිළිකා වැනි තරෝගාබාධ ඇති කර ගන්නවා. මත්වන තේ වලට ඇවබැහි වූ අයතේ දෑස් අන්ධ
තවනවා වතේ හරි වැරැේද තේන්තන් නැතිව යනවා.

දිළිඳුකම වැඩි තවනවා. තමන් දුකට පත්තවනවා වතේම රටත් දුේපත් කරනවා. තකෝටි ගණන් ධනය දවසකදී
විනාශ කරනවා. තේවා භාවිතය හරි තල්සියි. දුේවැටියට මත් වතුර මටදුරුවට අපිව ලං කරන්න තකොපමණ පිරිසක්
බලා තගන ඉන්නවාද? කය , වචන යන තිතදොරින්ම දුෂ්චරිත කරන තත්ත්වයට පුේගලයා තයොමුමටමට මදනසාර
භාවිතය තහේතුතවනවා. තේ ගැන ටිකක් හිතල බලමු. රතේ ජාතිතේ යගතේ අනාගතය බාර ගන්න තරුණ පිරිස
වතේම ළමා පරපුර මත් උවදුතරන් වළක්වා ගැනීතේ වගකීම අප කාටත් තිතයනවා. ඒ කාර්යය රජය විසින්
තපොලීසිය විසින් කරල තදනකේ සමහරු බලාතගන සිටිනවා. ඒක වැරදියි. මත් උවදුර වළක්වාලීම සඳහා අප
හැතමෝම මහන්සි තවන්න ඕන . අපි ජීවත් වන සමාජය යහමගට තයොමු කිරීම අප කාටත් අයිති වැඩක්.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි

188
 (82) මදමලොවා හාබ්දා ච වාරසිච අසංවර

වැලිගම තකොක්මාදුව ශ්රී පූර්වාරාමවාසී කනංතක් රාජමහා විහාරාධිපති

ශාස්ත්රිපති කැටවල ඉන්දසාර හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස

පූරිසස්සහි ජාතස්ස
කුඨාරි ජායතත මුතඛ
යාය ජින්දති අත්තානං
බාතලෝ දුවභාසිතං භණං
(සංයුත්ත නිකාය
තකෝකාලික සූත්රිය )

වාසනාවන්ත පින්වත්නි,

අද බුදුසරණ දේතදසුම මගින් වාචසික අසංවරතයන් ලැතබන නරක ්ර තිඵල

පහදා දීමට අදහස් කරනි. ඒ සඳහා ඉහත දක්වා ඇති දහේ ගාථාව තථාගත
බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් “ තකෝකාලික “ නේ භික්ෂූයන් වහන්තසේ
මුල්කරතගන තේශනා කරන ලේදකි.

අනුවණ පුේගලයා තමා මුතවහි ඇති තකතේරියක් වැනි අසභන වචන ්ර කාශ
කරනින් තමා විසින්ම තම ජීවිතය විපතට පත්කර ගන්නා බව එම ගාථාතේ සරල
අදහස තේ.

“ තකෝකාලික “ යනු තේවදත්ත හිනිතයෝ ශිෂන භික්ෂූයන් වහන්තසේ නමකි.

උන්වහන්තසේ අගසේ සැරියුත්- මුගලන් මහරහත් තදනම පිළිබඳ වවරතයන්
පසුවූහ.

දිනක් බුදු රජාණන් වහන්තසේ හමුවට පැනිණ “තකෝකාලික “ හිනියන් සැරියුත් - මුගලන් මහරහතන් වහන්තසේ
තදනමට නින්දා අපහාස කළහ. ඉතා පහත් යශාවන්ට වසඟ මට ඉතා නරක ජීවිතයක් ගත කරන තදනමක් තලස
උන් වහන්තසේලාට තචෝදනා කළහ. රහතන් වහන්තසේලාට එතසේ නින්දා අපහාස තනොකරන තලස තථාගතයන්
වහන්තසේ තුන්වරක්ම උන්වහන්තසේතගන් ඉල්ලා සිටියහ.

එතහත් එම හිනිතයෝ බුේධ අවවාදය තනොපිළිගත්හ.

සැරියුත් - මුගලන් මහරහත් තදනමට තව තවත් තදොස් පවරා තේතවනාරාමතයන් පිටව ගිය තකෝකාලික හිනියන්තේ
ශරීරය පුරා තුවාල මතු මට ඒවා පුපුරා තගොස් අපමණ තේදනාවට පත්ව එදින රැතේදීම අපවත් විය.

රෑ මැදියම බුදුරදුන් හමුවට පැනිණි “ සහේපති” මහා බ්රාහ්මයා “ තකෝකාලික” හිනියන් මරණයට පත්ව පදුම
නරකතේ උපන් බව දැන්මටය.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ පසු දින දේ සභාතේදී එම සිේධිය සිහි පත් කරනින් තකෝකාලික සූත්රිතයන් ධර්ම තේශනා
කළහ.

එම සූත්රියට අයත් ඉහත සඳහන් ගාථාතවහි සර්වකාලීන අගතයන් යුතු දහේ පණිවිඩයක් තිතව. එය නේ වාචසික
අසංවරතයන් මුහුණ දීමට සිදුවන කටුක ්ර තිවිපාකයයි.

189
සමාජ සබඳතා පවත්වා තගන යාම සඳහා පුේගලයා විසින් වචනය ්ර ධාන මාධනයක් තලස ්ර තයෝජනයට ගනියි.

එතසේ භාවිතා කරන වචන සුභාණත හා දුභාණත තහවත් යහපත් වචන හා අයහපත් වචන නනින් තකොටස් තදකකට
තවන් කළ හැකිය. බුදු දහමට අනුව අයහපත් වචන යනු වචනතයන් සිදුවන අකුසල්ය. ඒවා සතරාකාරතවයි.

එනේ, තබොරුකීම , තක්ළාේ කීම, අසභන වචන කීම, හිස් වචන කීම යනුතවනි.

තමම වැරැදි වචන භාවිතතයන් පුේගලයාට හා සමාජයට සිදුවන හානිය ඉතා විශාලය. අතනනෝනන විශ්වාසය හා
සුහදතාවය බිඳ වැටීම, සමගිය සාමය නැතිමටම ගැටුේ ඇතිමටම හා වටිනා කාලය නිකරුතණ් විනාශ මට යාම එමගින්
සිදුතවයි. අයහපත් වචන කතා කරන පුේගලයා තමතලොවදී විවිධ නින්දා අපහාස වලට ලක්ව මරණතයන් පසු
දුගතිගාමී මටමද වැලැක්විය තනොහැකි තදයකි.

පුේගලයාට සිදුවන තමවැනි අයහපත් ්ර තිඵල නිසා ධර්මතේ දුර්භාණතය තකතේරියකට උපමා කර ඇත. භාවිතා
කරන වචන සුභාණත වචන මටම සඳහා සේපූර්ණ විය යුතු අංග හතරක් සංයුක්ත නිකාතේ සුභාණත සූත්රිතේ තපන්වා
ඇත.

සභන වචනයක් මටම

දැහැනි වචනයක් මටම
පිේය වචනයක් මටම
සතන වචනයක් මටම

තමවැනි සුභාණත වචන භාවිතා කිරීම , වාචසික කුසල් වර්ධනය කර ගැනිමකි.

එය සමාජතේ පිේය මනාප පුේගලයකු මටමට පමණක් තනොව සසර සුගතිගානි මටමටද තහේතුවකි. නිර්වාණගාමී
මාර්ගතේ සේමාවාචා අංගය සපුරා ගැනීම සඳහා ද යහපත් වචන කථා කිරීම ඉවහල් තේ.

එනිසා බුදුරදුන් වාචසික සංවරය තබතහවින් අගය කර ඇත.

පිරිසක් රැස් වූ විට දැහැනි තදයක් පමණක් කතා කරන තලසත් නැතිනේ රහතුන් වහන්තසේ තසේ නිශ්ශවදව සිටින
තලසත් අවධාරණය කර ඇත. “ ධේමීවා කථා අරිතයොවා තුණ්හි භාතවොති “ (අරිය පර්තේෂණ සූත්රිය මඞන)

පින්වත, ඔබ ද තමම දහේ කරුණු තකතරහි අවධානය තයොමුකර තම වාචසික සංවරය තුළින් තදතලොව සැනසීම
සලසා ගැනීමට උනන්දු වන්න .

තතරුවන් සරණින්

ඔබට යහපතක්ම තේවා

190
 (83) මනස සුවෙත් චරන විරාග

බත්තරමුල්ල, සිරි සුදස්සනාරාම සදහේ තසනසුතනහි ්ර ධාන අනුශාසක

යචාර්ය නිරිස්තසේ ධේනික හිනි

නතමෝතස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස

ඒකමන්තං නිසින්නං තඛෝ

යයස්මන්තං රාධං භගවා
ඒතදතවෝච රූතේ තඛෝ රාධ,
තයෝ ඡන්තදෝ තයෝ රාතගෝ
යා නන්දි යා තණ්හා තං පජහථ

කාරුණික පින්වත්නි,

සංයුත්ත නිකාතේ ඛන්ධක වර්ගතේ රාධ සංයුත්තතයහි, පඨම මාර වර්ගතේ

ඡන්ද රාග සූත්රිතේ සඳහන් උතුේ ධර්ම තකොටසක් ඉහත සඳහන් තකරිණි.
තථාගත භාගනවතුන් වහන්තසේ සැවත්නුවරදී රාධ තතරුන් වහන්තසේට තමම
ඡන්දරාග, සූත්රිය වදාළහ. “රාධ, රූපතයහි යේ ඡන්දතයක්, යේ රාගතයක්, යේ
සතුටක්, යේ තෘෂ්ණාවක් ඇත්ද එය දුරු කරවු. තමතසේ එම රූපය සිතින් ඉවත්
කිරීතමන් මුලින්ම උදුරා දමන ලද හා හිස සුන් තල් ගසක් තමන් නැවත
තනොඉපතදන්තන්ය. තේ යකාරතයන් තේදනාතේද සඤ්ඤාතේද, සංඛාරතයහිද,
විඤ්ඤාණතයහි ද ඇලීම හා බැඳීම මතු හට තනොගන්නා තලස දුරු කළ යුතු බව
තමම සූත්රි තේශනාතවහි තපන්වා දී ඇත. තමහිදී පඤ්ච ස්කන්ධතයහිම හට
ගන්නා වූ රාගය දුරු කිරීම පිළිබඳව තවන්ව සාකච්ඡා තනොතකතරන අතර, අප
විසින් පැහැදිළි කරනු ලබන්තන් රාගය තුනී කිරීතමන් හා ්ර හාණය කිරීතමන්
ලැතබන්නා වූ විමුක්ති සුවය පිළිබඳවය. භාගනවතුන් වහන්තසේ විසින් තේශනා
කරනු ලැබුතේ නාම රූප ධර්මයන් තකතර් අනිච්ච, දුක්ඛ හා අනත්ත තලස
අරමුණු පවත්වා පෘථේජන මනතසහි හට ගන්නා වූ රාග, තදෝස හා තමෝහ තුනී
කිරීමද අවසානතේ දී ්ර හාණය කළ යුතු බවය. එය සිදුකළ යුතු මාර්ගයය.

රාගය ඇවිතලන ගින්නක් බඳුය. එය බුර බුරා නගින ගින්දර තමන් පළමුව සිතත් තදවනුව ශරීරයත් දවනින් හා
තේදනාවට පත්කරවනින් තශෝකයත්, කණගාටුවත් සන්තාපයත් ඇති කරවයි. රාගය රස තෘෂ්ණාව ඇස, කණ,
නාසය, දිව හා ශරීරය ඔස්තසේ ඇතිතවයි. තමම පංච ඉන්ද්රිවයන්තගන් පිේය, රස හා නිහිරි යදී තලස විවිධ අරමුණු
අල්ලා ගනී.

සිත දැතවනින් තේදනාව තගනතදන්තන් තමම පිේය රස නිහිරි හා සුබ තලසින් අල්ලා ගත් අරමුණු තවනස්මටම යරේභ
කළ තැන් පටන්ය. එම තවනස්මටම සිදුවන්තන් තමතලොව ඇති සියල්ලම අනිතන නිසාය. එපමණක් තනොව තමන්
පිේය තලසින් අල්ලා ගත් අරමුණු තවනත් අතයකුට අයිති වන විට තහෝ තවනත් අතයකුට අයිති තේය යන බිය නිසාද
සිත තුළ දැතවන තේදනාව වැඩිවන්නට පටන්ගනී.

තමහි රාගය යනුතවන් අදහස් කරන්තන් ් ස්ත්රීන පුරුෂ තදතදතනක් තුළ හට ගන්නා වූ කාම තෘෂ්ණාවම පමණක්
තනොතේ. පංච ඉන්ද්රිවයන්තගන් අල්ලාතගන සුබ තලසින් දකින සියලු දෑ එයින් අදහස් තේ. තමම රාගය විතටක සිත
පිනවන බවක් තපන්නුේ කරයි. එතහත් සැබවින්ම එය මානසික දුක්ඛයන් කරා කැඳවාතගන යාමකි. අපි
බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ඉගැන්මටේවලින් නිදසුනක් තගන බලමු.

191
තේමතතෝ ජායතී තසෝතකෝ
තේමතතෝ ජායතී භයං
තේමතතෝ විේපමුත්තස්ස
නත්ථි තසෝතකෝ කුතතෝ භයං (ධේමපදය

‘තේේමය නිසා තශෝකය උපදී. තේේමය නිසා භය උපදී. තේේමතයන් තවන්වූවන්ට තශෝකයක් නැත. බියක් තකතසේ නේ
ඇතිවන්නද?’

තමම මනසින් අල්ලාගැනීම හඳුන්වන රාගය, තේේමය, තෘෂ්ණාව, තලෝභය හා යශාව යන වචන තබොතහෝ විතටක
සමාන තත්රුේවලින් යුක්තය. තේ අනුව රාගය, තේේමය, යශාව නිසා දුක හටගන්තන් එය අල්ලා ගැනීමක් නිසාය.
එනේ තවනස්මටම තකතරහි අවදිතයන් තනොසිට ‘මතේ’ යි තදින් සිතින් අල්ලාගත් විටය.

එකතුමටම තවන්මටමකින් තකළවරවන විට දුකකි. තවන් තනොමට සිටින්නට නේ එකතු තනොමට සිටිය යුතුය. එකතු
තනොමට සිටින්නට තනොහැකි බව ඔබ ්ර කාශ කරන්නට පුළුවනි. එතසේ නේ එකතුමටම තුළ තවන්මටමත් ඇතුළත් මට ඇති
බව දැනතගනම එකතුවිය යුතුය. තමහිදී ්ර තිඵල තදකක් ලැබිය හැකිවනු ඇත.

පළමුවැන්න නේ තවන්මටතේදී ඇතිවන දුක තහෝ තේදනාව අඩුමටමයි. තදවැන්න නේ කවදා තහෝ තවන්විය යුතු බව
දැන ජීවත්වන විට කරුණාවට, වමත්රීනයට, ඉවසීමට, ඔවුතනොවුන්ට උදවු කිරීමට හා සමාව දීමට ඔබව
තපළඹමටමයි.

තවන්මටම අප තනොදැන සිටිනවා තනොතේ. එතහත් රාගය, දැඩි තෘෂ්ණාව , යශාව මතු වූ විට ඒ බව අමතක තවයි. තේ
නිසා කරුණාව හා වම්රි ය තවනුවට තරහාව හා වවරය ඉපතේ. තබොතහෝ තදතනකුතේ මනතසහි ඇතිවන
පීඩනයන්ට තහේතුව ස්වාභාවිකව සිදුවන තහෝ ස්වභාව ධර්මතයන් සිදුවන ධර්මතා පිළිගන්නට අකමැති මටමයි.

දවස තකළවර අඳුර පැනිණීම අනිවාර්ය කරුණකි. අඳුර පැනිතණන්නට එපා යයි කියනින් හඬනින් සිටිතයොත්
සිදුවන්තන් අඳුතරහිම සිටිනින් තවත් පීඩා විඳීමටය. එනමුත් අඳුර ස්වභාව ධර්මතේ තකොටසක් බව දැන පහනක්
දල්වා ගන්නට උත්සාහ කතළොත් අඳුතරන් සිදුවන පීඩාවන්තගන් නිදහස් මටමට පුළුවනි. විරාගය නේ හැම
වස්තුවකම, පුේගලතයකුතේම අරමුණක හා සිතිවිල්ලකම ස්වභාවතයන් සිදුවන ‘තවනස්මටම’ සහ ‘නිතන තනොවන
බව‘ මනසින් පිළි තගන ඒ පිළිබඳව නිවැරැදි අවතබෝධය (ඇත්ත ඇති සැටිතයන් දැකීම) ලැබීමයි.

තේ අනුව අනවතබෝධතයන් රාගතයන්, තේේමතයන්, යශාතවන් හා තෘෂ්ණාතවන් බැඳී එහි ්ර තිඵල තලස
මානසිකවත් පසුව කායිකවත් දුක් විඳිනවාට වඩා අවතබෝධතයන් විරාගය පුරුදු කිරීම මනසට සුවයකි. තලඩදුක්
ඉක්මනින් සුව වන්නට නේ සිත නිදහස් කර ගත යුතුයැයි.

තබොතහෝ වවදනවරුන් පවසනු ඔබ තකොතතකුත් අසා ඇත. තමය විරාගය පුරුදු කරන්නට ගන්නා වූ උත්සාහයක්
තලස සැළකිය හැකිය.

තලෞකික ජීව පැවැත්ම තුළ ඔබ අධනාපනික, යර්ථික හා සාමාජික තලසින් යශාවන්තගන්ද බලාතපොතරොත්තු
වලින්ද බැඳී ඇත. තේවා ඉටුවුවත් නැතත් ඔබ සන්සුන් මනසකින් යුතුව ජීවත්මටමට කැමතිවනු ඇත. විරාගය තදසට
සිත පුරුදු කරන්නට උත්සාහ ගැනීම ඔබ මනසින් අ්ර ාණිකයකු මටම තහෝ අශුභවාදියකු මටමක් තනොතේ.

ඔබ ්ර ාණවත් හා සන්සුන් මනසක් ඇත්තකු මටමකි. හැබෑවටම රාගී මනස තුළ ඔබට ලැතබන මානසික නිදහස සීමා
සහිතය.

එතහත් විරාගය තුළ ඔබ මනසින් නිදහස් වනු ඇත. තමය තරමක් ගැඹුරින් සිතා බැලිය යුතුය. මනස නිතදොස් කර
ගැනීමට තහේතුවන ්ර ධාන කරුණු හතරක් පිළිබඳව තබෞේධ දර්ශනය විස්තර කරයි. ඒවා නේ චාග (දීම)
පටිනිස්සේග (අත් හැරීම) මුත්ති (නිදහස් මටම) හා අනාලය (තනොඇලීම) යනුතවනි.

දීම තහෝ පරිතනාගය පළමුව යරේභ වන්තන් නිවස තුළිනි. යදරය, කරුණාව, වමත්රීනය නිවස තුළම පළමු තකොට
පුරුදු කළ යුතුය. කරුණාව හා වමත්රීනය පුරුදු කරන විට අමනාපය, තරහාව හා තනොරුස්නා බවට අවස්ථාවක්
නැත.
192
ගුණවත් අේමා තකතනක් දරුවාතේ ද¼ඟකාරකම හා අකීකරුකම තනොසලකා දරුවා රකින්තන් යදරය, කරුණාව
හා වමත්රීනය නිසා තනොතේද? තදවනුව, යහාර ඇඳුේ පැළඳුේ යදී යමක් දීමට හැකිය. තදනවිට ලැබන්නාතේ
මුහුණින් පිළිඹිබු වන ්ර සන්න බව ඔබට තකොපමණ සතුටක් තගනතේද? ‘පටිනිස්සේග‘ නේ වූ අත්හැරීම මනතසහි
ඇතිවන ්ර තික්රිටයාවකි. සරල නිදසුනක් ගනිමු. ඔබ මුහුතනහි ස්වාභාවික තපනුම තවනස්කරතගන අමනාපතයන්
සිටින විට, ඇයි ඔබ අමනාපතයන් සිටින්තන් යි යතමක් ඔතබන් ්ර ශ්න කරනු ඇත. මට අසවලා බැන්නා තහෝ
ගත්තායි එවැනි අවස්ථාවක ඔබ කියනු ඇත. එවිට ‘අතන් ඕක හිතින් අත්හැර දාන්න. හිතත් තියාතගන තමොකටද
දුක් විඳින්තන්?’ වැනි උත්තරයක් නුවණැත්තතක් නේ පිළිතුරු තේවි. තබොතහෝ තදනා තමවැනි තේ සිතත් ්
තබාතගන තකොපමණ නේ සිතින් දුක් විඳිනවාද? සිතට වද තදන තබොතහෝ දෑ සිතින් ඉවත් කරගත තනොහැකිව
තබොතහෝ මනුෂනයන් දුක් විඳින හැටි පුදුම සහගතය. ‘තවනස්මටම හා අනිතන බව‘ පිළිගනිනින් අසහනකාරි සිතිවිලි
සිතින් අත්හැර දැමීමට පුරුදු කතළොත් නරකද? සිත කරදරකාරි තකතලස් වලින් නිදහස් කර ගැනීම ‘ මුත්ති ’ නේ
තේ. තමම අසහනකාරී සිතිවිලි තකතලස් තලස තබෞේධ දර්ශනතයහි හැඳින්තේ. තමම තකතලස් ්ර ධාන වශතයන්
තලෝභ (බැඳීම, අල්ලා ගැනීම, යශාව) තදෝෂ (තරහව, අමනාපය, තනොරුස්සන බව) හා තමෝහය (හරි වැරදි තහෝ
තහොඳ නරක තත්රුේ තනොගැනීම) තේ.

තමම අසහනකාරී සිතුවිලි බලවත්ව සිත තුළ වැතඩන විට තමන් ඒවාට වහතලක් තවයි. ඒ සිතුවිලි තකොපමණ
බලසේපන්න ද යත් තබොතහෝ අයට තමන්තේ ස්වභාවය ද අමතක මට පිරිහීනමට පත්තවති. තේ නිසා ‘ මුත්ති ’ පුරුදු
කිරීමට ‘තයෝනිතසෝමනිසිකාරය (එම තමොතහොතතහි ජීවත්මටම) හා සේමා සතිය ( නිවැරැදිව සිහිය පිහිටුවා ගැනීම)
අවශනයය.

තනොඇලී සිටින්නට සිත තරමක් තහෝ පුරුදු කිරීම සිතට සහනයකි. තමය අනාලය නේ වූ මගට පිවිසීමයි. බස්
රථයක් එනතතක් බස් නැවතුතේ සිටිනා ඔබ, පසුකරනින් විවිධ වාහන හා පුේගලතයෝ යති. ඔබ ඒ කිසිවක් තකතර්
තනොඇලී වාහනයක් හා පුේගලතයක් බව පමණක් දැන ගනිනින් සිතින් තනොඇලී සිටියි. එතසේ තනොමැතිව ඔබ
පසුකර යන සියලු වාහන තහෝ පුේගලයන් තකතර් ඇතලනින් ඒවා ගැන සිතන්නට ගිතයොත් ඔබට කුමක් සිදුතේද?
හැබවින්ම ඔබතේ මනස අවුල් වනු ඇත.

ජීවිත ගමතන් තබොතහෝ හමුමටේ, දැකීේ, දැනීේ සමග තනොඇලී සිටින්නට සිත ක්රිමතයන් පුරුදු වන විට ඔබ නිදහස්ය.
සන්සුන්ය. විරාගීය.

පරමාර්ථ ධර්මතයහි පිහිටා සේමුතිතයන් තලොව හැසිතරන්න. ගැතටන තලොතවහි ඔබ තනොගැතටනු ඇත. රූපාදී
අරමුණුවල ගැටුනද ඒවාතයහි තනොඇතලනු ඇත. ජාති, ජරා, වනාධි හා මරණවලින් පිරුණු සසර ගමතන් නිමාවද
එයම වනු ඇත. ඔබ සැමට උතුේ චතුරාර්ය සතන ධර්මය අවතබෝධ තේවා.

193
 (84) ආදර්ශ් උතුම්

බස්නාහිර පළාත සහිත තකොළඹ නව තතොටමුතණ් ්ර ධාන අධිකරණ සංඝනායක

සේධර්ම කීර්ති ශ්රී ධේම සිේධ සූරියතගොඩ සිරිධේම නා හිනි

නමමෝතස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සේමා සේබුේධස්ස
අත්තානතේව පඨමං -
පතිරූතප නිතවසතේ
අථඤ්ඤ මනුසා තසයන -
න කිලිස්තසයන පණ්ඩිතතො

තේ බුදු ඔවදනින් කියන්තන් තමා පළමුතවන් සුදුසු ගුණ දහේ හි පිහිටා ඒ ගැන අනුශාසනා කිරීම කළ යුතු බවයි.
ගුණ දහේ හි පිහිටා අනුශාසනා කරන පණ්ඩිතයන් තකතලතසන්තන් නැහැ.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ අවවාද දුන්තනත් ඒ අන්දමට. උන්වහන්තසේ තමා ධර්මය අවතබෝධ කරතගන අන් අයට
අවතබෝධ කරමටමට කටයුතු කළා. අභිඤ්තඤයනං අභිඤ්ඤාතං - භාතව තවබංච භාවිතං - පහාතවබං පහීනනංතේ
තස්මා බුතදධාස්නි බ්රාාහ්මණා යනුතවන් බුදුරදුන් තමා අවතබෝධ කළ යුතු වූ තදය අවතබෝධ කළ බවත් භාවිතා කළ
යුතු තේ භාවිතා කළ බවත් ්ර හාණය කළ යුතු තේ ්ර හාණය කළ බවත් වදාළා. උන්වහන්තසේ හැම විටම යථාවාදී
තථාකාරී ගුණතයන් යුක්ත වුණා. ඒ කියන්තන් කී තේ කළා. කරන තේ කීවා. තමා කරන අවවාදය තමා තුළත්
පිහිටා තිතබන බව ඔේපු කළා. තලෝකයාට බණක් කීමටත් තපර උන්වහන්තසේ ක්රිටයාතවන් තපන්නුේ කතළත් තේ
ගුණයමයි. තමන්ට බුදුබව ලබා ගැනීම සඳහා උපකාරී වුණ ඇසතු ගස අජීමට වස්තුවක් කියා අත් හැරිතේ නැහැ. ඒ
තදස ඇසිපිය තනො තහලා සතියක් බලා සිටීතමන් කෘතඥතාවය පළ කළා. කළගුණ සලකන්නැයි අනුනට බණ
කියන්නට තපර උන්වහන්තසේ එය ක්රිටයාතවන්ම ඔේපු කළා. බුදුරජාණන් වහන්තසේ මහා කාරුණික නනින්
හඳුන්වනවා. උන්වහන්තසේ හැම අතින්ම කරුණාවන්ත වුණා. අසරණ අහිංසක අය තවත බුදු කරුණාව ලැබිලා
සුවපත් වුණා. සමාජතයන් තකොන් මට සිටිය පටාචාරා, තසෝපාක, කිසාතගෝතමී යදී අසරණ අයට බුේධ කරුණාව
තනොලැබුණා නේ අදටත් සසර දුක් විඳිනවා.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තරෝගීන්ට උපස්ථාන කිරීම තමනුත් කරනිනුයි අන් අයට කරන්න කීතේ.තුවාල වලින්
තේදනා විඳි පූතිගත්ත තිස්ස හාමුදුරුවන්ට සියතින්ම වතුර උණුකර නෑේවා. ගිලනුන්ට උපස්ථාන කිරීම බුදු වදනට
ගරු කිරීමක් තලස දක්වා තිතබනවා. බුදුරජාණන් වහන්තසේ පහළ වූ සමාජතේ කුල තේදය තදින්ම තිබුණා. එකල
උසස් යැයි සේමත වූ ක්ෂහත්රීනය කුලතේ උපන් උන්වහන්තසේ කුල වශතයන් නිනිසා තබදී සිටීතේ පදනමක් නැති බව
තේශනා කළා. සුනීත තසෝපාක යදී පහත් කුල යැයි සේමත වූ අයටත් බුේධ ශාසනතේ මහණ දේ පුරන්නට ඉඩකඩ
සලස්වා දුන්නා. ඒ කාලතේ පහත් කුලවල අයට යගනික නිදහසක් තිබුතණ් නැහැ.

තකනකු වසලතයකු වන්තන්ත්, බමුතණකු වන්තන්ත් උපතින් තනොව ක්රිටයාතවන් බව තේශනා කළා. මුළු බුේධ
චරිතයම යදර්ශවත් බතේ මූර්තියක්. බුදුහාමුදුරුවන් සිය අනුගානිකයන්ට, භික්ෂූයන් වහන්තසේලාට පිේය වචනතේ අගය
ගැන වදාළා. උන්වහන්තේ තේ වචනත් පිේයංකර වුණා. තේ නිසා අනනාගනිකයන් පවා උන්වහන්තසේ තවත
පැනිණීමට පිේය කළා. උන්වහන්තසේ තහොඳින් හැඳ තපරවා මහ මඟ වැඩම කළා. භික්ෂූයන්ටත් ගේ වැදීමට තපර
තහොඳින් සිවුරු හැඳ තපරවා යන්නට අවවාද කළා. තනො පැහැදුනවුන්තේ පැහැදීමත්, පැහැදුන අය තේ වැඩි පැහැදීම
සඳහාත් ක්රිටයාකරන්නට අනු දැන වදාළා. අතේ ශාස්තෘවරයාණන් වහන්තසේ ක්රිටයාකළ යකාරයට අපිත් ක්රිටයා කළ
යුතු තවනවා. හැම විටම යදර්ශවත්ව ක්රිටයා කරන්නට බුදුරජාණන් වහන්තසේ වග බලා ගත්තා. අනුනට අවවාද
තදන්නට අනුනතේ වැරදි හදන්නට යන අයට තමාතේ වරද තේන්තන් නැහැ. කුඩා දරුවනට අර තේ කරන්න එපා.
තේ තේ කරන්නට එපා කියන වැඩිහිටියන්ම ඒ වැරදි කරනවා. පාසල් යන්නට තපර දරුතවකු යේ යේ තේ ඉතගන
ගන්තන් තගදරින්.

194
ළමයාතේ හැසිරීේ රටාව තුළින් ඔහු වසන නිවස පිළිබඳව, පරිසරය පිළිබඳව, තහොඳ චිත්රියක් පිළබි ඹු තවනවා.
සමහර තදමේපියන් දරුවන් ඉදිරිතේ රණ්ඩුසරුවල් තවනවා. දරුවන්ට මව පියා එපා වන්නට තමවැනි අවස්ථා
්ර බල තහේතුවක්. සමහර දරුවන් තලොකු මහත් වූ විට අනාගතය දැන දැඩි බියක් පසු බෑමක් ඇති කර ගන්නවා.
ඔහුතේ තපෞරුෂ වර්ධනයට අකුල් තහළුතණ් තම නිවසින්ම මටම කනගාටුදායකයි. දරුවන් ළඟ තබා තගන ඇතැේ
තදමාපියන් මත්පැන් තබොනවා.තමා දුක් මහන්සිතයන් හදන තමන්තේ ම දරුවාට තේ තදමාපියන් තදන්තන්
තමොනතරේ නරක යදර්ශයක්ද? වඩා තදින් වත් වඩා බුරුතලන්වත් තනොසැලකිල්තලනුත්, ඕනෑවට වඩා
සැලකිල්තලනුත් දරුතවක් හදන්න බැහැ.

දරුවා හැම විටම තදමාපියන් අනුකරණය කරන බව අමතක කරන්න තහොඳ නැහැ. ඇතැේ මේවරු පියා තේ
තක්ළේ අසා ගන්නට දූතයකු කරගන්තන් තමන්තේ දරුවා. අසල් වැසියන්තේ පවා තතොරතුරු දැනගන්නට ඔවුන්
හා කළහ කරන්නට දරුවා තයොදා ගන්නවා. තේවා දරුවාතේ තපෞරුෂයට විශාල හානියක්. දරුවා බලා සිටියදී
තමන්තේ තදමේපියන්ට තවනස්කේ කරන අේමලා තාත්තලා ඉන්නවා. පුංචි දරුතවෝ තදමාපියන්තේ ක්රිටයා කලාපය
විමසුේ ඇසින් බලා ඉන්නවා. ඔබ ඔතව දරුවන් හදනවා වඩනවා වාතේ තමයි තදමේපියන් ඔබව හැදුතවත්. ඒක
අමතක කරන්න එපා. ඔතව දරුවාත් ඒ අන්දමට ඔබට සලකනවාට කිසිම අනුමානයක් නැහැ. දරුවන්ට හැම විටම
යදර්ශවත් තවන්න. දරුවන් අහතගන ඉන්න විටදී ඔවුන්ට තනො ගැලතපන වදන් භාවිතා කරන්න එපා.

නිවස තුළ හැම විටම තහොඳ වාතාවරණයක් පැවතිය යුතුයි. දරුවා නිවස පිේය කරන්තන් එවිට. ඇතැේ තදමේපියන්
දරුවා ලවා තබොරු කියවනවා. දරුවා අනාගතතේ වංචාකාරතයක් වුතණොත් කවුද ඒකට මුල් වුතණ් කියා සිතා
බලන්න. පාසලට එවන දරුවා ඊළඟට ග්රවහණය කරගන්තන් ගුරුවරු, ගුරුවරුන් කියන තේ, කරන තේ, උසස් කියා
ඔහු තුළ යකල්පයක් පවතිනවා. සමහර ළමයි කියනවා අේමා දන්තන් නැහැ. අතේ ටීචර් මට කියා දුන්නා තමතහම
කියලා කියනවා ඔබත් අහලා ඇති. ළමයා තුළ පවතින ඒ යකල්පයට උචිත අන්දමට ගුරුවරුන් ක්රිටයා කරන්න
ඕන. ගුරුවරයා මුළු සමාජයටම යදර්ශයක් තවන්න ඕන. ඇඳුනින්, පැළඳුනින් කතා බතහන්, හැසිරීතමන්, ඒ
පමණක් තනොතවයි, ළමයි අත් අකුරු ලිමටමට පවා ගුරුවරුන් අනුගමනය කරන බව අවධානයට ගන්න ඕතන්.
තදමාපියන්ටත් දරුවන් තනොසලකන්තන් ඔවුන්ට ගුණ ධර්ම නූගැන්නුව නිසයි. අද ළමයිනට පන්ති හරියට පිහිනුේ
පන්ති, නැටුේ පන්ති, රීයඩා පන්ති, කුකරි පන්ති, තක්ක් පන්ති, තව නා නා ්ර කාර පන්ති, තමතහම පන්තිවලට යන
දරුවාට දහේ පාසලකට යන්න තවලාවක් නැහැ. ඔහු ඒවාතේ ගත කරල යවට තමොකද? ගුණ දහේ දන්තන් නැහැ.
ඉතින් එබදු දරුවන්තගන් ගුණ දහේ බලාතපොතරොත්තු තවන්න අපිට බැහැ. අප නිතර පන්සල් යශ්රුය කරනවා නේ
දරුවාත් අප සමඟ එයට හුරුතවනවා. පුර තපෝය දවසකටවත් පන්සලකට යාම හුරුකරගත යුතුයි. නැති බැරි අයට
උදේ කිරීමට තපළඹවිය යුතුයි. අධනාපනඥයින් පවා පිළිතගන තිතබනවා දරුවාට පරිසරතයන් හැතදන්න ඉඩ
තදන්න කියලා. එතහනේ අපි දරුවාට තහොඳ පරිසරයක් ලබා දිය යුතුයි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ පවා එය මංගල
කාරණයක් තලස දක්වා තිතබනවා.

චාේ බව අල්තේච්ඡ බව අද රතේ දකින්නට නැහැ. අනුන්ට තේන්නට ක්රිටයාකිරීමයි හැමතැනම දකින්න
තිතයන්තන් ් . ඉස්සර සිංහල නිනිස්සු චාේ අල්තේච්ඡ ජාතියක් වුණා. තේ තත්ත්වයට ඔවුන් පත් කතළේ බුදු දහම,
බුදුහාමුදුරුතවෝ අල්තේච්ඡ බව චාේ බව අගය කළා. පන්සල යශිේතව හැදුණු වැඩුණු අතේ නිනිස්සු ඒ අනුව හැදුණා
වැඩුණා. ඇමරිකාව දරුවන්ට සදාචාරය ඉගැන්මටමට අද භාවිතා කරන්තන් යකෘතිකරණය, යේ උසස් උතුතමකුතේ
යකෘතියක් තපන්වා ඒ උතුමාතේ ගුණාංග උගන්වනවා. එබඳු අය අපට ඕනෑ තරේ ඉන්නවා. බුදුහාමුදුරුතවෝ,
යනන්ද හාමුදුරුතවෝ, සැරියුත් හාමුදුරුතවෝ, මුගලන් හාමුදුරුතවෝ, යදී මහා සංඝරත්නයත්, විශාඛාව, සුජාතාව,
යතශෝධරා වැනි කාන්තාවන්, දුටුගැමුණූ රජතුමා, සේධාතිස්ස රජතුමා, ධර්මපාලතුමා, වැනි උතුමන් අපට ඕනෑ
තරේ අනුගමනය කළ හැකිය. තමබඳු අයතේ කතා පුවත් පාසලින් කියා දිය යුතුයි. ;දමේපියන් කියා දිය යුතුයි.
පැරණි තගවල්වල ධර්මපාල තුමාතේ පින්තූර තිබුණා. සීවලී පින්තූරයට නේ සැලකිලි ලැතබනවා. සීවලී හිනියන්
්ර තනලාභීන් අතරින් අග්රව වූ නිසා, තගවල්වල යදර්ශමත් උතුමන්තේ පින්තූර තිබීම වැදගත්. එවිට දරුවන් ඒ පිළිබඳ
විමසා ඉතගන ගන්නවා. දරුවාතේ තපොත් තබන කාමරතේ එබඳු පින්තූර ්ර දර්ශනය කළ හැකියි.

දරුවා සම විතේ අය ඇසුරු කරන කාලයට ඔවුනට තහොඳ නිතුරන් ලබා දිය යුතුයි. කියවන තපොත්පත් ගැන උනන්දු
වන්න ඕතන්.
191
තදමවුපියන් ඒ තපොත් අගය කළ යුතුයි. එවිට දරුවා ඉතවම එබඳු තපොත්පත් තසොයාතගන කියවන්නට
තපළතඹනවා. හැමවිටම තදමවුපියන් යදර්ශවත්ව ක්රිටයාකිරීමට උත්සාහ කළ යුතුයි.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි.

195
 (85) ෙරිහාබ්මේ මදොරවේව

තැඹිලිතපොල රාජමහා විහාරය, තකෝන්නිටියන පුරාණ මල්ගල විහාරය, රුක්අත්තතන් පුරාණ විහාරය,
ඊතණවත්ත මැේතේතගොඩ පුරාණ ටැේපිට විහාරය යන සිවු මහා විහාරාධිපති
නාමල්වත්තත් යනන්ද හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

සුරාතේරය පානඤ්ච
තයෝ නතරෝ අනුයුඤ්ජති
ඉතේවතේතසෝ තලෝකස්නිං
මූලං ඛණිති අත්තතනෝති

චාරුණිච පිටකන්වත්බ්

අතේ ජීවිත වල සතුටුවිය හැකි අවස්ථා රාශියක් තිතබනවා. තේ අතර අප

තබොතහෝ සතුටු වන්තන් තලෞකික වශතයන් ලබන ලාභ සත්කාරාදිය නිසයි.
නමුත් අප වඩාත් සතුටුවිය යුත්තත් කුසල් දහේ සිදු කරන තමොතහොතත්දීය.
තලෞකික ජීවිතතේ තභෞතික වස්තුන් නිසා ලබන ජීවන නිහිර තාවකාලිකයි.
පසඳුරන් පිනැමටතමන් ලබන සතුටද එතසේමයි. ඇතැේ විට තභෞතික වස්තූන්තේ
විනාශ නිසා කායික මානසික දුක්තේදනා විඳීමට සිදුතේ. පින් දහේ සිදුතකොට එහි
අගය වටිනාකම තත්රුේ තගන ලබන සතුට සැනසුම තදතලොව තබොතහෝ කලක්
විඳිය හැකියි. පෘථේජන නිනිසුන් තලස අප තබොතහෝ උත්සාහ ගන්තන් පස්කේ
සුව විඳීමටයි. තේ යශාවන්තේ සීමාවක් නැහැ. සංසිඳීමක් නෑ. ඇතැේ විට ජීවිතය
අවසන් තවනවා. යශාවන්තේ තෘේතිය නිමවන්තන් නෑ. තලෞකික තලෝකතේ
පෘථේජන සිතත් ස්වභාවය තමයයි. තේවා තකතළස් තරෝග. තමයින් අත් නිතදනු
සඳහා පැහැදිලි මාර්ගය වන්තන් සේබුදු රදුන් තපන්වා වදාළ ධර්ම මාර්ගතේ
ගමන් කිරීමයි. එනිසා අප සැතවොම බණඅසමු දරමු. හැසිතරමු. තලොේතුරු දහනින්
සදා සැනතසමු.

මා මුලින් සඳහන් කළ සේබුදු වදතනහි අනිල වටිනාකමක් ඇති බව තපතන්. එබැවින් එහි සරල අදහස විමසා බලමු.
යේකිසි නිනිතසක් සුරාව පානය කරන්තන්ද? ඔහු පරතලොව ජීවිතය අවාසනාවන්ත කර ගන්නා අතරම තමතලොව
ජීවිතතේ සියලු අභිවෘේධින්ද මුලිනුපුටා විනාශ කරගනු ලබයි. යනු තමහි පැහැදිලි සරළ අදහසයි. පින්වත්නි,
බුදුරජාණන් වහන්තසේ රහතමර පානතයහි යදීනව විවිධ තේශනා වලින් පැහැදිලි කර තදයි. සිඟාතලෝවාද සූත්රිතයහි
සන්දිේඨිකා ධනඤජානි, කලහේපවේ්ති, තරෝගානං යයතනාවං, අතිත්ති සංජනනී, තකෝපීනං නිදංසනී, පඤ්ඤාය
දුවබලී කරණී, ජේඨං පදං භවති ඉතේ තඛෝ ගහපතිපුත්ත ඡ යදීනවා සුරාතේරය මේජපමා දේඨානුතයෝතේ
යනුතවන් දක්වා තිතව.

ගෘහපතිය මදයට හා ්ර මාදය තහේතුවන රහ තමර පානතේ යදීනව සයක් ඇත. 1. තමා සතු රන්රිදී තේ තදොර මුතු
මැණික් යදි තේ විනාශ මට යනවා. 2. අඩ දබර කලතකෝලාහල ඇති තවනවා. 3. තලඩ තරෝග වැලතදනවා, 4. නින්දා
අපහාස ඇති තවනවා, 5. ලැේජා භය නැති මට තිරිතසතනක් තමන් හැසිතරනවා. 6, නුවණ පිරිහීන දුර්වල අතයකු
තවනවා.

ධනය වස්තුව විනාශ මටතේ මූලික තහේතුව මත්ද්රතවන පානය කිරීමයි. නිනිසුන් දිවා රෑ තදක්හි තවතහස මට ධනය
සේපාදනය කරන්තන් සතුටින් ජීවත් මටමටයි. නමුත් වදනිකව මත්පැන් පානය කරන්තන් නේ එබඳු අයට දියුණු
තවන්න බැහැ. සාමය සතුටද අහිනි තවයි. සදාකාලිකව දුකම උරුමය. සුසුේලන්නට සිදුතේ.

බුදුරදුන් ධරමාන කාලතේ හතළිස් තකෝටියක් ධනැති මහධන සිටාන තකතනක් වාසය කළා. ඔහු ඇසුරු කතළේ
සුරාව සූදුව ජීවන චර්යාව කරගත් පාපතර නිනිස් ්ර තිරූපකයන්. ටික කලකදී ඔහුතේ ධනය පිරිහුණා. තේ තදොර
ඇඳුේ පැළඳුේ යදියත් විකුණා මත්පැන් පානය කළා. අේබලමක නියැතදන්න සිදු වුණා.
196
බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඔහුතේ ජීවන තතොරතුරු දැන කරුණු පැහැදිලි කළා. කළණ නිතුරු ඇසුරක් තිබුණානේ
එනුවර පළමු සිටු තනතුරත්, මැදිවිතේ ජීවිතය පිළිබඳ සිතුවානේ තදවන සිටු තනතුරත්, අවසන් කාලතේ සිතා බලා
විමසා ක්රිටයාකතළේ නේ තතවන සිටු තනතුරත් ලබන්න ඉඩ තිබුණා. පළමුව තදවනුව තතවනුව ධර්මානුලව®ලව ක්රිටයා
කළානේ පිළිතවළින් අනාගානි සකෘදාගානි , තසෝවාන් යන මාර්ග ඵල ලැබීතේ වාසනාව තිබුණා. නමුත් සිදුවූතේ
කුමක්ද? සුරා තලෝලිත්වය නිසා තමතලොව ඉමහත් කායික මානසික දුක් තදොේනස් උරුමතකොටතගන පරතලොව
වශතයන් අපායගානි මටමයි.

සුරාතේ යදීනව අතර තදවැන්න කලතකෝලාහල ඇතිමටමයි. පළමුව නිවසින් යරේභ වන අසමගිය තදවනුව
අසල්වාසීන් අතරටද තගොස් ඥාති ධර්ම හා අතනනොනන සබඳතා පළුදු කර ගනී. සාමය සතුට සහජීවනය ද විනාශ
කරගනු ලබනවා. කායික මානසික තේදනා උරුම තකොටතගන තබොතහෝ කලක් වවරතයන් තක්රිෝධතයන්
පළිගැනීතේ තච්තනාතවන් ක්රිටයා කරනවා. ඇතැේවිට නීතිමය ්ර ශ්න ඇති කරතගන අධිකරණය සිපිරි තගය දක්වා
ඒවා වනාේත කරනවා. තුන්වැන්න දරුණු තලඩ තරෝග වැලදීමයි. මත්පැන්, මත්ද්රතවන ගැනිම නිසා ඇතිවන තබොතහෝ
තරෝග සුවකළ හැකි මේටමක නැහැ. ජීවිතතයන් සමුගැනීමට තරේ ඒවා බරපතල විය හැකියි. අක්මාව දියමට විනාශ
තවනවා. තපනහළු තරෝග උගුතර් හා යමාශ ගත තරෝග වැලතදනවා. යහාර අරුචිය, මන්ද තපෝෂණය රුධිර
පීඩනය, හෘදයාබාධ, තමොළතේ වශල විනාශමටම, වැනි බරපතල තරෝග වැලතදනවා.

සිේවැනි යදීනවය නින්දා අපහාස ලැබීමයි. මත්පැන් තබොන්නන් හඳුන්වන්තන් තවබේදන් කියල. තමබඳු අයට
සමාජතේ කිසි තැනක් නැහැ. ඔවුන් පිළිකුල් කරනවා. ගතේ සමාජතේ පන්සතල් කටයුතු වලට ඒ අය සුදුසු නැහැ.
ඔවුන්ට යවාහ විවාහ තවන්න අපහසුයි. ‘මතට තිත’ මනාතලස ක්රිටයාත්මක වන්තන් නේ තමයින් තරමක් තහෝ
නිදහස් කර ගැනීමට හැකිතේවි. රිය අනතුරු අවම තේවි. නිනිස් ඝාතන අඩුතේවි.

පස්වැන්න ලේජා භය නැති මට යාමයි. මත් වුණාම තිරිසන් ගති මතුතවන අවස්ථා ඇතිබව තේනවා. ඇ¼ඳුම ඇති
නැති බව, කියන තේවල හරයක් නැති බව වැතටහන්තන නැහැ. තම බිරිඳට දරුවනට මවුපියාදීන්ට පවා අසභන
පරුෂ වචනතයන් අමතනවා. පියා-දුව තනොහදුණන තසොතහොයුරා තසොයුරිය තනොහඳුනන, තරමට මානසිකත්වය
අවම තවනවා. තවබේදට සදාචාරයක් නැහැ. ඔවුන් බලන්තන් තාවකාලික යශ්වාදය පමණයි. තමයින් කුමක්ද
සිදුවන්තන් මවුපිය දූ දරු සබඳතා පිරිහීන යනවා. තගෞරවය තකතළතසනවා.

සයවැන්න නුවණ පිරිහීන යාමයි. මහත් අභිමානතයන් කෑදර කනින් තදතතොලින් මුවගට ගන්නා ගිනි වතුර යමාශයට
ඇතුළු තවනවා. යමාශතේදි තේවා තල් වලට ඇතුළු තවනවා. තල් සිරුර පුරාම ගමන් කරනවා. බලන්න පින්වතුනි
තේ තරේ බලසේපන්න ක්රිටයාකාරි තමොළය මත්පැන් නමැති අධික විෂ සහිත ගිනි වතුර තයොදා විනාශ කර ගන්නවා.
ඉන්පසු තමොකද තවන්තන. මතක ශක්තිය ධාරණ ශක්තිය නෑ. ශාරීරික මානසික ශක්තිය නෑ ෑ. යමක් නිසියාකාරව
නිවැරදිව නිරවුල්ව ක්රිමානුලවලව කරන්න බෑ. තමොළය තයොදා කරන සෑම ක්රිටයාවක්ම අඩපන තවනවා. ඉන්පසු මන්ද
බුේධිකතයක් පිස්තසක් වතේ ් ජීවත් තවනවා. වටිනා ජීවිත නිකරුතණ් ් විනාශ කර ගන්නවා.

පින්වතුනි, බුදුපියාණන් මහා පිරිනිවබාන සූත්රිතේ දී තේශනා කළා සුරාවට තලොල්මටම නිසා ශ්රුේධා , ශීල, ලැේජ, භය
, බහුශ්රුැතභාවය යදී යර්ය ධන විනාශ වන බව. එතසේම අනන සුත්රියට අනුව තපන්වා පුේගල දියුණුවට තහේතුවන
කරුණු හතරක් ඇතිබව. අත්ථි සුඛ, තභෝග සුඛ, අණන සුඛ , අනවේජ සුඛ යනුතවන් තේවා හැඳින්තවනවා.
සුරාතසොඩාට තවබේදාට තේ සිේ යකාර දිණුව ලබා ගත තනොහැකි තවොනවා. සිගාතලෝවාද සූත්රිතේදී සුරාව පානය
කරන්නන් පාපනිත්රියන් තලස හැඳින්වූවා. වසල පරාභව සූත්රිවලදී ‘සුරාදුත්තතෝ’ යනුතවන් ඔවුන් හ¼ඳුන්වා
තිතබනව.

පින්වත් සාධුනි, තේ දහේ ලිපිය කියවන ඔබ ඉඳහිටවත් මත්පැන් මත්ද්රතවන භාවිත කරන අතයක් නේ එයින්
අත්නිතදන්න උත්සාහ ගන්න. ඔබ මත් පැන්වලට තයොමු කතළේ ඔබට තවබේදා යන නරක නම තගන දුන්තන් ඔතව
යටි හිතයි. ඔබ එයින් ගලවා මුදවා ගත හැක්තක්ද ඔතව යටි හිතටයි. ඔබ නිතර ඔතව සිත සමඟ සාකච්ඡා කරන්න.
ගැලමටතේ නිදීතේ තවන්මටතේ මඟ තසොයන්න. තමහි අහිතවත් අනර්ථකාරී අවැඩදායි නිෂ්්ර තයෝජන බව නිතර සිහි
කරන්න. තමතලොව ඉර හඳ ගස් ගල් පවතිනා තුරා අප ජීවත් තවන්තන නැහැ. ඉතා ටික කාලයයි ජීවත්මටම. අපට
තහොඳ නිනිසත්කමක් ලැබී තිතබනවා. පිරිසුදු දහමක රස විඳින්න මඟ පෑදී තිතබනවා. එතසේනේ ඇයි මත් වතුර
මත්ද්රතවන නිසා ජීවිත විනාශ කර ගන්තන්. වැරදි කරන අය හිතත් දුක උරුම කරතගන මැරී තගොස් උපදින්තන
තබොතහෝ දුක් ඇති බිහිසුනු අපාය ූමනි වල. තේ පිළිබඳ සිතා තමතලොව පරතලොව තදතලොව පිරිතහන මත් පැනින්
ඉවත්ව මනා හැසිරීතමන් යුක්තව කටයුතු කිරීමට අදිටන් කර ගනිමු. දහේ රසද තමතනහි කිරීතමන් ලැතබන පින
තදවියන් සහිත ඔබ සියලු තදනාටම ලැබීතමන් නිතන මංගල පරම සුන්දර අමා මහ නිවනින් සැනසීම ලැතවවා!
197
 (86) බ්වැරැදි සංචල්ෙනාමවන් ජීවිත සාර ලබන්මනෝ

මහනුවර අස්ගිරි විජයසුන්දරාරාමතේ ශාස්ත්රිතේදී පණ්ඩිත

අමුණුපුර පියරතන හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අසාතර් සාරමතිතනෝ
සාතර් චාසාර දස්සිතනෝ
තත් සාරං නාධිගච්ඡන්ති
නිච්ඡා සංකේප තගෝචරා

සාරාංච සාරතතෝ ඤත්වා

අසාරංච අසාරතතෝ
තත් සාරං අධිගච්ඡන්ති
සේමා සංකේප තගෝචරා

සුපිටකන්වතුබ්,

සේමා සේබුදුරජාණන් වහන්තසේ රජගහ නුවර බිේබිසාර මහරජතුමන්

විසින් කරවා පුද කරන ලද තේළුවනාරාම මහාවිහාරතයහි
වැඩවසනතසේක් “සංජය” නේ පිරිවැජියාතේ යධානගාහීන
නිථනාසංකල්පය අරමුණු කරතගන සැරියුත් මුගලන් අග්රවශ්රුාවක
මහරහතන් වහන්තසේලා ්ර ධාන සිේවනක් පිරිසට ඉහත ගාථා ධර්මය
තේශනා කර වදාළ තසේක.

රජගහ නුවර බ්රාාහ්මණ මහාසාර පරපුරකට අයත් නැණවත්, ගුණවත්

තකෝලිත, උපතිස්ස යන නනින් ්ර කට යහළුතවෝ තදතදතනක් තලෞකික
සේපත්තීන් හි යදීනව දැනතගන ගිහිජීවිතතයන් ඈත් ව එනුවර සු්ර කට
සංජය නේ පිරිවැජියාතේ ශිෂනයන් වශතයන් කලක් තවුස්දේ පිරූහ.
එතහත් එම ්ර තිපත්තීන් සංසාර විමුක්තියට තහේතුූමත තනොවන බව
අවතබෝධ කරතගන දඹදිව ගේ නියේ ගේ ද නේවල සැරි සරා නිවන් මඟ
පානා ගුරුවරතයකු තනොලදින් යළිත් රජගහනුවරටම පැනිණ
කල්ගතකරන්නට වූහ.

එකල අප බුදුරදුන්තේ ්ර ථම ධර්මතේශනාතවන් උතුේ අර්හත්ඵලයට

පැනිණි අස්සජි මහරහතන් වහන්තසේ රජගහ නුවර තගපිළිතවළින් පිඬු
සිඟාවඩින තසේක. උපතිස්ස පිරිවැජියාද තමන්තේ ්ර ධාන අරමුණු අනුව
ගමන් කරන්තන් එම තතරුන් දැක පසුපස තගොස් වළඳන තැන දී හමුමට
ඉතා සුහදව තතොරතුරු විමසා දැන ඔබවහන්තසේතේ ගුරුන් කේදැයි
විචාළහ. අස්සජි මහරහතන් වහන්තසේ “භවත” මාතේ ගුරුනේ සේතන් තගවාදත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ යැයි
පිළිවදන් දුන්හ. “බුේධ” යන වදන කන්වැකුණු විගස පස්වනක් පීේතීන් පිනාතගොස් එම බුදුන්තේ ධර්මයක් සැතකවින්
තදසනු හිනිට බරක් තනොතේ නේ අසනු කැමැත්තත මැයි ඉතා ගරුසරු ඇතිව යයාචනා කතළන්

තේ ධේමා තහේතුේපභවා
තත්සං තහේතුං තථාගතතෝ යහ
තත්සංචතයෝ නිතරෝතධෝ
ඒවං වාදි මහා සමතණෝ

198
යනාදී චතුස්පද ගාථාතවන් දහේ වදාළ තසේක. යේධර්මයක් යේධර්මයක් නිසා ඇතිතේද එම තහේතුවත් නිතරෝධයත්
මහාශ්රුමණ තථාගතයන් වහන්තසේ තේශනා කරන තසේක. එම ගාථාතේ ්ර ථම තදපදය ඇතසන විටම ගාථාවත්,
අර්ථයත් දැනතගන එහි ්ර තිඵලයත් ලබා ශතසහසුනයින් ්ර තිමණ්ඩිත යර්යඤාණතයන් යතලෝකමත්ව උතුේ
තසෝවාන්ඵලයට පත්වූහ. තම අතේක්ෂහා මුදුන් පමුණුවාගත් උපතිස්ස තවුසාතනෝ තම යහළු තකෝලිතට තමන්ම
සංජය ගුරුවරයා ඇතුළු පිරිසට ද දන්වා සිටියද සංජයතේ අකමැත්ත නිසා තදසිය පනසක් පිරිවැජි පිරිස සමග බුදුන්
හමුවට ගියහ.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ “ඒථ භික්ඛතේ ස්වාක්ඛාතතෝ ධේතමෝ චරථ බ්රාහ්මචරියං දුක්ඛස්ස අන්තකිරියාය යයි වදාළ
තකතණහි හැමතදනම සෘේධිමය පාත්රිා සිවුරු ඇතුව ගිහිතවස් අතැර එහි භික්ෂුප භාවතයන් උතුේ පැවිදි උපසේපදා
ලබාතගන විරාජමාන වූහ. මුගලන් මහතතරුන් වහන්තසේ මහණ වූ සත්දිනකින් මගධරට කල්ලමාල නේ ගමදී
බුදුන් විසින් තදන ලද ධාතු කර්මස්ථානය අරමුණු කරතගන යර්යඤාණතයන් උතුේ අර්හත්ඵලයට පත්වූහ.
සැරියුත් මහතතරුන් වහන්තසේ රජගහනුවර සූකරඛත තලතන් දී “දීඝනඛ” නේ පරිබ්රාාජකයාට තේශනා කළ තේදනා
පරිග්රවහ සූත්රි ධර්මය අසා එයින් යර්ය ඤාණාතලෝකය උපදවා උතුේ අර්හත්ඵලයට පත්වූහ. තමතසේ අප තලොේතුරා
භාගනවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමතතක් එහි භික්ෂුප භාවතයන් පැවිදිව රහත් වූ එක් දහස් තදසියපනසක් යර්ය
ශ්රුාවකයන් වහන්තසේ ලා සමග තේළුවනාරාමතේ වැඩ සිට සැරියුත් මුගලන් තදනමට අගතනතුරු දී

සවබ පාපස්ස අකරණං

කුසලස්ස උපසේපදා
සචිත්ත පරිතයෝදපනං
ඒතං බුේධාන සාසනං

යනාදී නයින් සෑම බුදුවරතයකුතේම ්ර ධාන අනුශාසනය වශතයන් ද ඕවාද ්ර ාතිතමෝක්ෂය වශතයන් ද දැක්තවන
ගාථා ධර්මය තේශනා තකොට වදාළ තසේක. තමතසේ ධර්ම විනය නය වශතයන් ද පර්යාේති ්ර තිපත්ති ්ර තිතේධ
වශතයන් දින දින දියුණුවන්නට වූ නමුත් නිථනා දෘෂ්ටි යධානගාහිත්වතයන් තම මතයම සාරවත් යයි සිතන අය
බුදුරදුන් තවත පැනිණීම තමන්ට මදිකමක් වශතයන් සැලලවහ.

දිතනක අග්රවශ්රුාවක තදතදනා වහන්තසේ බුදුන්වැඳ තමන්තේ ගිහි ඹ්ෂතයත් සුහද නිත්රියන් වශතයන් ගත කරනින්
ගිරේග සමේජ නාටන සංදර්ශනය නැරඹීමට යාතමන් ජීවිතය පිළිබඳ යථාර්ථවතබෝධතයන් සංසාරවිමුක්තිය
තසොයනින් සිටින විට අස්සජී හිනියන් හමුමටතමන් තමතසේ සතන මාර්ගය දැනගත් අයුරු ද විස්තර කළහ. අපතේ
පූර්වාචාර්ය සංජයතේ තනොපැනිණීම ද බුදුරදුන්ට මතක් කළ විට බුදුරජාණන් වහන්තසේ ද “මහතණනි” සංජයතේ
නිථනා දෘෂ්ටිය නිසා ඔහු අසාරය සාරය වශතයන් ද සාරය, අසාරය වශතයන් ද නිච්ඡා සංකල්ප තගෝචරතයන්
විනාශශයට පත් වන්තන් යයි වදාරනින් තමම ගාථා ධර්මය තේශනා කළ තසේක.

පුේගලතයකු කායික මානසික වශතයන් සකස් වන්තන් උපන් පරිසරය අනුකරණය කිරීතමනි. යේකිසි ්ර මාණයකට
පියවතරන් පියවරට හැඩගැසුන විට හරිවැරැදි කුමක් වූවද තමා සීමා කරගත් සංකල්ප ජාලාතවන් නිතදන්නට
තකතසේවත් කැමති නැත. තාවකාලිකව තහෝ තම මතතයහිම පිහිටා තෘේතියක් ලබා ගනී. අසාතර් සාරමතිතනෝ යන
ගාථා තදක පිළිබඳ අර්ථ විවරණතේ දී සාරය, අසාරය, නිච්ඡා සංකල්පය හා සේමා සංකල්පය යන කරුණු
වනංජනාර්ථ වශතයන් අදහස් සංයුක්ත තකොට දැනගැනීතමන් තදතලොව ශාන්තිය හා භවාන්තතේ නිවන් සේපත්
ලබාගැනීතමහිලා මාර්ගය ්ර කටතේ. බුදුරදුන්තේ සෑම බණ පදයක්ම සාර්ථං සවනංජනං තක්වල පරිපුණ්ණං යන
ගුණාංග තුතනන් සේපූර්ණ වන නිසා දැනීම, අවතබෝධය, හා අවසන ්ර තිඵලය ්ර තනක්ෂහ ඤාණතයන්ම තනොතබෝ
කලකින්ම ලබාගැනීතේ වාසනා භාගීතේ.

සත්වයා තභෞතික සේපත් තණ්හා ජාලතේ තවලී පැටලී සිටින විට එය තමා ලැබූ ජයග්රවහණයක් යයි තමා විසින්
ගන්නා චින්තන සීමාව දසවස්තුක නිථනාදෘෂ්ටියයි. එයින් ඩවබලා බුේධිය තමතහයමටම වලකාලන්තන්
පංචකාමගුණයයි. ගිහිජීවිතය ගත කරන්නා තම මූලික අවශනතා අයථා මාර්ගතයන් උපයා සපයා අසීනිත
සුඛවිහරණයට හුරු වන අතර පැවිේදා සිේපසය තසමටම පරිතභෝගය, මතුවට රැස් කිරීමට පුරුදු පුහුණු තේ. තමම
තදපක්ෂහතේම සංකල්ප එකම අරමුණක් ඔස්තසේ ගමන් කරන්තන් තේ. එතමන්ම පංචකාම සේපත්තීන්හි තනො ඇලීම
එම තණ්හාජාලතයන් නිතදන්ට තහේතු කාරක තවන අතර එයින් සේමා සංකල්පය නමැති යර්ය ගුණය ක්රිටයාත්මක
තකතර්.

199
කතතමෝච භික්ඛතේ
සේමා සංකේතපෝ
තනක්ඛේම සංකේතපෝ,
අවනාපාද සංකේතපෝ
අවිහිංසා සංකේතපෝ

නිනිතසකුට උත්තරීතර අදහසක් ඇතිමටමට තමා ලබන අරමුණ ශුභවාදී විය යුතු තේ. අශුභවාදී අරමුණු මඟ ගමන්
කරණ පසිඳුරන් අනුව ක්රිටයාත්මක වන මනසින් සේමා සංකේප සංඛනාත තභෞතික සේපත් පරිකල්පනතයන්
තවන්මටම, සත්වයන් තකතරහි වමත්රීනය, අවිහිංසාව ඇති මට තහවුරු තනොතේ. තේ නිසා බුදුරජාණන් වහන්තසේ යර්ය
මාර්ගතේ ්ර ථමංගය තලස සේමා දිේඨිය දක්වා වදාළ තසේක. නිච්ඡා දිේඨියත්, නිච්ඡා සංකේපයත් නිස්සාර වන අතර
පුේගලයා සමාජගතව තැනැත්තතකු වශතයන් පුේගලාන්තරව සමාජ ්ර තිපත්තීන් සකස් කිරීතේ දී එම නිසරු තේ
බැහැර කළ යුතුම ය.

සරුතේ සරු වශතයන් ද නිසරු තේ නිසරු වශතයන් ද බුේධිතයන් තීරණය ගැනීමට සමාජ පරිසරය බාධාවක්
වන්තන් නේ සමාජ රටාතේ දුර්වල තැන් තපන්වාදීම පුේගලයා සතුවගකීම වන්තන් ය. තලෝකතේ සෑමදාම තහොඳ
නරක තදක අතර ගැටීම තපොදු ්ර වණතාවයක් වූවද එය අයාතල් ක්රිටයාත්මක මටමට ඉඩදීම මානව ධර්මයට
්ර තිවිරුේධ ය.

ඔබ සැමා මතරුවන් සරණයි.

200
 (87) මචමලස් වලාකුමළන් මි ප මලොව බබලන සදක් වන්න

්ර ංශතේ තේතවනාරාමාධිපති,්ර ංශතේ ්ර ධාන අධිකරණ සංඝ නායක

්ර වචන කීර්ති ශ්රී අේගාරාම ්රි පිටක වාගීශ්වරාචාර්ය මුරුංගාගස්යාතේ ඤාණිස්සර නා හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

තයෝච පුවතව පමේඣිත්වා

පච්චා තසෝ නේප මේක්ධති
තසෝ ඉමං තලෝකං පභාතසේති
අවභා මුත්තතෝව චන්දිමා

චාරුණිච පිටකන්වතුබ්

මේක්ධිම නිකාතේ රාජ වේගයට අයත් ගාථාවකි ඉහත දැක්වූතේ අතේ තබෞේධ
කථා තබෞේධ ජනතාවට නිතර තදතේතලහි අසා පළපුරුදුයි.

“අහිංසක “ නනින් උපන් කුමරා ඉතා දක්ෂහ තලස ශිල්ප හැදෑරුවා. ඔහු හා සම
වයතසේ අධනාපනය හැදෑරූ ශිෂනයන් තුළ තේ කුමාරයාතේ තිබූ දක්ෂහතාවය නිසා
ඊර්ෂනාවක් ඇති වුණා.

ඉතින් තේ දක්ෂහ තලස ශිල්ප හදාරන අහිංසක කුමාරයාතේ අධනාපන කටයුතු

අඩාල කරන්නට තනොතයක් යකාරතයන් කටයුතු කළද , එතසේ උත්සාහ කළ
පිරිස කණ්ඩායේ තුනක් තලස ගුරුවරයාට තක්ලාේ කියන්නට පටන් ගත්තා.
නැති වැරැදි ඇති කර තපන්මටමටයි, ඔවුන් උත්සාහ කතළේ .

අහිංසක කුමාරයා තම ගුරුවරයාටත් ගුරුවරයාතේ බිරියටත් මවුපියන් තසේ

සැලලව® කුමාරතයක්,

තකතසේ වුවත් අර පළමු කණ්ඩායම තේ අහිංසක කුමාරයා පිළිබඳ නැති වැරැදි මතු කර තම ගුරුවරයාට කියන
තේලාතේදී ගුරුවරයා ඒ කිසිවක් පිළි ගත්තත් නෑ.

ටික දිනක් ගතමටතමන් පසු අහිංසක කුමාරයා ගැන තදවැනි කණ්ඩායමත් අර පළමු කණ්ඩායම කී විස්තරයම
කියන්නට පටන් ගත්තා. තපර තසේම තේ කණ්ඩායම කියූ කරුණුත් ගුරුවරයා පිළිගත්තත් නෑ. තවත් ටික දිනක් ගත
මට තමන් පසු තතවැනි කණ්ඩායමත් අර පළමු තදවැනි කණ්ඩායේ කී කරුණුම කියන්නට පටන් ගත්තා.

ඒ තතවැනි කණ්ඩායමක් පිට මං කළත් තේ ගුරුවරයාතේ හිත ද එවිට තරමක් තවනස් වුණා.තමොවුන් සඳහන් කළ
කරුණු ගැන සිතන්නට පටන් ගත්තා. අහිංසක කුමාරයා තම ගුරු පියාණන්ටත් ගුරු මෑණියන්ටත් ඉතා භක්තිතයන්
සමීපව සංග්රවහ උපස්ථාන කරනවා. සැකය තකනකුතේ හිතට ඇතුළු වුවතහොත් ඒ තුළින් මහා විනාශයක් සිදුවිය
හැකියි. සැකය ඒ තරේම නිනිසුන්තේ ජීවිත වලට බලපානව.

සැකතයන් යුක්තව තකනකුතේ ජීවිතය තදස බලන විට ඒ සැකයට සමාන තලස පුේගලයාතේ ක්රිටයාකාරකේ
තපතනන්නට මටම නිසා තනොතයක් යකාරතේ වනවසන වලට පත් වනවා. ඉතින් අහිංසක කුමාරයා ගැන දැන් සිය
ගුරුවරයා බලන්තන්ද සැකතයන්. තකොයිතරේ තහොඳ යහපත් පුේගලයකු වුවත් විවිධ යකාරතේ උපක්රිමශීලි තත්ත්ව
නිසා ඒ යහපත් පුේගලයාතේ ජීවිතය විනාශ කිරීතේ මාර්ගය සකස් කරන්නට සමාජතේ සිටින සමහර අය උත්සාහ
ගන්නවා.

එදා තමන්තගන් ශිල්ප හැදෑරූ තේ අහිංසක කුමාරයා විනාශ කරන්නට ගුරුවරයාට සැකය මුල් වුණා. කුමාරයා තුළ
වැරැදි ඇතැයි සිතූ නිසා ගුරුවරයා උපක්රිමයක් වශතයන් කල්පනා කළා. නිනිසුන් දහසක් මරා ගුරු පූජාවක්
තබන්නට යැයි කියා එමගින් ඔහුට දඬුවේ තදන්නට
201
තමතසේ නිනිසුන් මරා කටයුතු කිරීතේදී අවසානතේදී රතේ රජතුමාතගන් නිතයෝගයක් නිකුත් තවනවා. තේ
අපරාධකරුවා අල්ලා ගැනිමට , එතමන්ම තේ ශිෂනයාතේ දයාබර මෑණියන් තවත් අතකින් තේ පුතා තසොයා තගන
යනවා තේ විපතින් තවරා ගැනීමට. තේ අතර බුදුරජාණන් වහන්තසේ, තමොහු අංගුලිමාල වැරැදීමකින්වත් තම මව
මරණයට පත් කළා නේ ඔහු පංචානන්තර්ය කර්මයට හසු වන බව බුදු නුවණින් දුටුවා .ඒ නිසා ඊට කලින්
බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඔහු තවරා ගැනීමට කටයුතු කළා.

බුදුරදුන් අතර ඔහුට තමන්ට ළංමටමට තනොහැකි අයුරින් අධිෂ්ඨාන කළා. දැන් තමොහු බුදුරජාණන් වහන්තසේ පසු පස
හඹා තගන එනවා . එතහත් තමොහුට බුදුරජාණන් වහන්තසේ තවතට ළං මටමට තනොහැකියි .ඊට පසුව තමොහු
බුදුරජාණන් වහන්තසේට කියනව නවතින්න කියලා. එවිට තමොහුට බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කරනවා මම
නැවතී සිටින්තන් ඔබත් නතර වන්න කියලා. එවිට තමොහු කල්පනා කරනවා තේ ශ්රුමණයා තබොරු කියන්තන නෑ.

එතහත්, තේ ශ්රුමණයා ගමන් කරන ගමන් නැවතුණා කියන්තන් ඇයි? කියලා බලන්න පින්වතුනි! අංගුලිමාලට
බුදුරජාණන් වහන්තසේ පිහිට වූ යකාරය. තේ කුමාරයාතේ තමොතහොතකට තපර අදහස වුතණ් දහස් වැනියාත් මරල
ඇඟිල්ලක් අතට ගැනීමයි. නමුත් තමොතහොතින් තමොහුතේ අදහස තවනස් කළා. තේ ශ්රුමණය, තබොරු කියන්තන් නෑ.
මම යනවා. ශ්රුමණයාත් යනවා. ඉතින් මම නැවතිලයි ඉන්තන, ඔබත් නවතින්න කියල මමත් කියනවා. තමහි
තත්රුම කුමක්ද? කියල. දැන ගැනීතේ අවශනතාව ඔහු තුළ ඇති වුණා. එවැනි උපක්රිම අතේ ජන සමාජතේ අතේ
අේමල කරනව තන්.

තමන්තේ අතතහි සිටින කුඩා බිළිඳා යමක් ඉල්ලා හඬන විට ඒ හැඬීම නතර කරවන්න තයොදන උපක්රිමතේ හැටි
කල්පනා කර බලන්න. දකුණු අතත් තිතබන යමක් ඉල්ලා අර බිළිඳ හඬන තකොට උපක්රිමශීලිව වේ අතට අරතගන
කියනව අන්න කපුට අරතගන කියා කියලා. කුඩා බිළිඳකු වුවත් ඒ දරුවාතේ මනස හිත ඒ අවස්ථාතේදී තවනස්
තවනවා. කිසාතගෝතනියතේ දරුවා මරණයට පත් වූ තවලාතේ ඒ මළ කඳ කතර් තියාතගන ය කිසා තගෝතනියට
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කතළේ සනීප කරන්න නේ තනොමළ තගයකින් අබ නිටක් රැතගන එන්න කියලා.
බලන්න කවුරුත් මැරිල කියල සඳහන් කළ ඒ දරුවතේ මළ සිරුර අරතගන යවම බුදුරජාණන් වහන්තසේ තනොමළ
තගයකින් අබ නිටක් රැතගන එන්නැයි අනුශාසනා කළහ.

එවිට අර හිතත් එතතක් පැවති අදහස තවනස් වුණා. ඒ තවනස්මටමත් සම¼ඟ ඇයට සහනයක් ඇති වුණා. තමතසේ
තනොමළ තගයකින් අබ නිටක් රැතගන එන්නැයි තේශනා කළාම ඇය ඇවිද ඇවිද තනොමළ තගයක් තසේවා. එයින්
ඇයට වැටහුණා හැම නිවසකම මරණයට පත් වූ අය සිටින බව .තේ අයුරින් අංගුලිමාල , කිසාතගෝතමී, පටාචාරා
යදි කතා වලින් අපට තේනව පුේගලයාතේ මනස තවනස් කරල යහපත් මාර්ගයට පත් කරන්න අවශන අවතබෝධය,
බුදුරදුන්තගන් ලැබුණා.

අහිංසක තහවත් අංගුලිමාල යහමඟට තයොමුවුතණ් ඒ මනස තවනස් කිරීතේ පිළිතවත නිසයි. සාහසික ගති පැවතුේ
තවනුවට ශාන්ත සංවර ගති පැවතුේ සිත තුළ ඇතිවුණා. බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ පිහිට - පිළිසරණ නිසා, රහත්
භාවයට පත්වුණා. එතසේ බුදුරජාණන් වහන්තසේතගන් දහේ ඇසූ තබොතහෝ තදනා වැරැදි මතඟන් නිවැරැදි මඟට තයොමු
මට නිවන් දුටු කතා පුවත් අතේ ශාසන ඉතිහාසතයහි තබොතහෝ සඳහන් වනවා. තේ නිසා පින්වතුනි අප කල්පනා කළ
යුතු වන්තන්, උත්සාහ කළ යුතු වන්තන් අතේ අතින් යේ යේ වැරැදි අඩු පාඩු සිදු වුණත් ඒවා සියල්ල මඟ
හරවාතගන පසුකාලීනව තහෝ යහපත් නිවැරැදි මාර්ගතයහි ගමන් කිරීමටයි.

තයෝච පුවතව පමේඣිත්වා

පච්චා තසෝ නේප මේකති

යතමක් මුල දී පමා මට කටයුතු කළත් පසුව තනොපමාව කටයුතු කතළොත් ඒ පුේගලයාතේ ජීවිතය බබළනවා . “තසෝ
ඉමං තලෝකං පභාතසේති අවභා මුත්තතෝව චන්දිමා ඔහු තේ තලෝකතයහි බබළනවා. වළාකුතලන් නිදුණු සඳ තමන්
බැබ ශමට පටන් ගන්නවා.වැරැදි වලින් වැසි ඇති ජීවිතයක් යහපත් පිළිතවතට පිවිසීතමන් බබළනවා යන්න, තමහි
සාමානන අදහසයි.

පින්වත, ඔබත් ඔතව ජීවිතතේ තමතතක් යේ යේ වැරැදි අඩුපාඩු සිදු වුවා නේ, ඒවා මඟ හරවාතගන යහපත්
ජීවිතයක් ගත කිරීමට අධිෂ්ඨාන කර ගන්න.

202
 (88) තමා විසින්ම රැචගත යුතු සිත

අධනාපනපති තනළුවාකන්තේ ඤාණානන්ද හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අත්තාහි අත්තතනො නාතථො

අත්තාහි අත්තතනො ගතී
තස්මා සඤ්ඤම යන්තානං
අස්සංභද්රතංව වාණිතජො

පිටකන්වත,

තේ ගාථාව ඇතුළත් තවන්තන් ධේමපදතේ භික්ඛු වේගයටයි. බුේධ

ශ්රුාවකයා භික්ඛු නනින් හඳුන් වන්තන් ඇයි ? භික්ෂුපවක් හඳුනාගත
හැක්තක් තකතසේද ? සැබවින්ම භික්ෂුපවක් සතු ලක්ෂහණ තමොනවාද ? තේ
යදි වශතයන් භික්ෂූයන් වහන්තසේ අරභයා තේශනා කළ ධර්ම කරුණු
තමයි භික්ඛු වේගතේ ඇතුළත් වන්තන්. එතහත් ඇතැේ කරුණු භික්ෂූයන්
පිළිබඳව තේශනා කර ඇතත්, ඒවා ගිහි පිරිසට ද තබතහවින්
්ර තයෝජනවත් බව තපතනයි’ අද මා මාතෘකා කළ ගාථාවටද ඇතුළත්
කරුණු ඔබටත් තබතහවින් ්ර තයෝජනවත් වන බව අදහසයි.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදේරේ තවතහර වැඩ වසන අවස්ථාවක

නංගලකුල නේ වූ තතරුන් වහන්තසේ නමක් මුල් කරතගනයි තේ
ගාථාතවන් ධර්ම තේශනා කතළේ. බැල තමතහවර කේ කරනින් ජීවත් වූ
සැවැත් නුවර එක්තරා නිනිතසක් දැක අනුකේපා සිතක් පහල මට එක්තරා
මහරහතන් වහන්තසේ නමක් ඒ නිනිසා මුණ ගැසුණා. නගුලක් කර
තබාතගන බැල තමතහයක් හැටියට සී සෑම සඳහා යනින් ඔහු සිටිතේ.
තේ තතරුණ් වහන්තසේ හා ඔහු අතර කතා බහක් ඇති වුණා. ‘පින්වත,
තේ තරේ දුක් විඳින්තන් ඇයි ? ඔබ පැවිදි මටමට කැමති නැේදැයි’
උන්වහන්තසේ විමසා සිටියා. දිළිඳු නිනිසා පැවිේදට කැමැත්තක් ඇති බැේ
දැනගත් උන්වහන්තසේ තදේරේ තවතහර තවත කැටුව තගොස් පැවිදි
ජීවිතයට වුවමනා වතාවත් යදිය උගන්වා තමන් අතින්ම හිස බූ ගා පැවිදි බවට පත් කළා.

ටික දවසක් පැවිදිකම තහොඳින් යරක්ෂා කරතගන සිටියා. වරින් වර තමන්තග පුරුදු රස්සාව සිහි තවනවා. ඒ හැම
තවලාවකම තමන්තග හිතට තමාම අවවාද කරතගන සිතිවිලි යටපත් කරතගන, භාවනාවට හිත තයදුවා. ටික
දවසක් යන තකොට උන්වහන්තසේ තකතලස් නැති තකොට, නිවන් අවතබෝධ කරගත්තා. උන්වහන්තසේතේ රහත් බව
ලැබීම නිනිති කරතගන තමයි මුලින් සඳහන් කළ ගාථාව තේශනා කතළේ.

තේ ගාථාතවන් කියතවන සාමානන අදහස නේ ‘තමාට පිහිට තමාමය. පිහිට තවන අන් තකතනක් නැත. උතුේ
අශ්වතයක් යරක්ෂා කරතගන රැක බලා ගන්නා තවතළන්තදකු තමන් තම සිත තමා විසින්ම රැක ගත යුතුය’
යන්නයි.

පින්වත බුදු දහම තලෝකතේ තිතබන අතනකුත් යගේ වලින් තවනස් වන ලක්ෂහණ රාශියක් තිතයනවා. ඉන් එකක්
තමයි අතනක් යගේ වල සත්වයා පාපතයන් ගලවා ගැනීම සඳහා ගැලවුේ කාරතයකු සිටින බව උගන්වනවා.
එතහත් බුදුදහම එවැනි තදයක් උගන්වන්තන් නැහැ. බුදුරජාණන් වහන්තසේ ගැලවුේ කාරයකු තනොව මග තපන්වන
උතුේ අනුශාසකයන් වහන්තසේ නමකි. දුකින් නිදීම සසරින් ගැලමටම තමා විසින්ම කල යුතු තදයක් නිස තවනත්
තකතනකුට එය කල තනොහැකි බවයි බුදු දහම උගන්වන්තන්. සසර පැවැත්මක් ගැන බුදු දහම උගන්වයි. අප හැම
තකනකුම සසර ගමතනහි තයදී සිටිනවා. තමහි යරේභය තකොතැනදැයි කාටවත් කීමට පුළුවන් කමක් නැහැ.

203
වරක් බුදු රජාණන් වහන්තසේ තේශනා කරනවා පුවතව නිවාසානුස්සති ඤාණය (තපර යත්ම පිළිබඳව කීමට ඇති
නුවණ) උපදවාගත් ්ර තිබල සේපන්න උත්තමයන් තදතදතනකු එක් දවසකට තමන්තේ තපර යත්ම පිළිබඳව
කල්පයක තතොරතුරු අනාවරණය කතළොත් එතසේ අවුරුදු සියයක් ගත වුනාට පසුව උන්වහන්තසේලා මරණයට
පත්වුනත් සසර මුල තසොයා ගැනීමට තනොහැකි තවන බව. එක දවසකට කල්පයක උපන් යත්ම භාව ගැන බලනින්
අවුරුදු සියයක් ගත කලත් සසර ගමතන් මුල තසොයා ගැනීමට තනොහැකි නේ අප තේ යන ගමතන් යරේභය
කවදාදැයි කාටවත් කීමට පුළුවන් කමක් නැහැ. සත්වතයකු පිළිසිඳ ගැනීතේදී සේපූර්ණ විය යුතු කරුණු අතර,
එකක් හැටියට දැක්තවනවා ගන්ධවබයාතේ පිවිසීම, නැතිනේ ජීවාත්මයක ්ර තේශය. නූතන විදනාඥයින්ට පවා
තමය ගැටලුවක් තවලා තිතයනවා. සැබවින්ම තේ ්ර තේශය බලතේගයක්. ශක්තියක්. මරණයට පත් තවනතකොට
සිරුතරන් ඉවත්ව යන නාමකාය තහවත් විඤ්ඤාණය, යළිත් තේ විදියට ගැබකට ඇතුල් තවනවා. තමතසේ ගමන්
කරන ශක්තිය ඒ ඒ ජීවිත වලදී ඉන්ද්රිවයන් හා අරමුණු ගැටීම නිසා එකතු කරගන්නා වූ බලය දිගින් දිගටම ගමන්
කරනවා. නැති වන්තන් නැහැ. තබෝසතාණන් වහන්තසේ සසර පිරූ පාරමී ධර්මයන්තේ ශක්තිය එකතු වූ නිසයි
උන්වහන්තසේට සේබුේධත්වය අවතබෝධ කරගන්ට පුළුවන්කම ලැබුතණ්.

ඒ විදියට බැලුවම අප කවුරුත් සසර නමැති තේ හදාතගන තිතයන්තන් අප විසින්ම එකතු කරගන්නා ලද කුසලා
කුසල ශක්තිය මතයි. තවනත් අය විසින් තනොතවයි. ධර්මතේ සඳහන් තවන යකාරයට පුරුදුතාවයන්, යදරය,
වවරය, තසතනහස, රුචි අරුචිකේ, දැන සිටි තදය හා අත්දැකීේ හා අනුසය තලසින් හැඳින්තවන නිවන් මගට
බාධා පමුණුවන ශක්ති විතශේෂයක්ද තවයි.

තබෝසත්වරතයකු තලස සිටින අතයකු තවත් වතරක අමනුෂනතයකුතේ ස්වභාවයටත් පත් වන්තන් තවනත්
තකතනකු තනොව ඔහුතේ සිත විසිනි. අමනුෂනතයකු තලසින් හැසිතරන ඇතැේ අය තබෝසත් වරතයකු බවට
පත්වන්තන්ද ඔහුතේ ් සිත තමතහයවන යකාරය අනුවයි. නිණී මරුතවකු තලසින් ජනතාව බිය ගන්වනින්
හැසිරුණු අංගුලිමාල ඒ ජීවිතය තුළදීම දකින්නන්තේ සිත් පහදවන, සාන්ත ඉඳුරන් ඇති තබොතහෝ තදනාතේ වැඳුේ
පිදුේ ලැබීමට සුදුසු තකතනකු වූතේත්, ඔහු තම සිත තයොදවා ගත් යකාරය මතයි. ‘සුේධි අසුේධි පච්චත්තං, නාඤ්ඤ
මඤ්ඤං විතසොධතය’ යැයි වදාතල් එබැවිනි. තකනකු පිරිසුදු අතයකු කරන්තනත්, දුර්ගුණ ඇති අතයකු කරන්තන්ත්
අන් තකතනකු තනොව තමන් විසින්ම යැයි දැක්වූතේ එනිසායි. අප ජීවත්තවන සමාජතේ හැම තකතනකුතේම සිරුර
සැකසීමට තබොතහෝ තේ තිතව. තබොතහෝ ස්ථාන තිතව. හැම තකනාම වතේ තම සිරුර ලස්සනට තබා ගැනීමට
විශාල වියදමක් කරනවා. එතහත් හිත පිරිසිදු කරන්ටත්, හිත සකසා ගන්ටත් තිතබන ස්ථාන අඩුයි. එනිසා ්ර ශ්න
වැඩියි.

තේ බණට තහේතු පාදක වූ නංගලකුල තතරුන්ට තමන්තේ ජීවිතත් යහමගට තගන, තකතලස් නැති කර රහත් බව
ලබාගන්ට තරේ ශක්තියක් ලැබුතණ් තමා විසින් තම සිත නිවැරැදි තලස තමතහය වූ නිසයි. අපි හැම තදනාම හිතට
මුල් තැන දී සිත නිවැරැදි කරතගන ජීවිතය යහපත් මගට ගනිමු. ඒ තුළින් සදා සැනසීම ළඟා කරගත හැකි තේවි.

204
 (89) කුසල් වඩන්න ෙමා මනොවන්න

තතොල්ලඹුර ශ්රී පුෂ්පාරාම විහාරාධිපති යක්කලමුල්ල ශාසනාරක්ෂහක මණ්ඩලතේ තල්ඛකාධිකාරී උඩුමලගල ශ්රී
යදිච්ච වංස පරිතේනාධිපති,
ශාස්ත්රිපති පලල්තල් සරණතජෝති හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ

අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ආරභථ බ්ක් මථ යුඤ්ප්ථ බුද්ධ ශ්ාසමන
ධුනාථ මච්චුමනො මසේනං
නලාගාරංව කුංජමරො

පිටකන්වත්බ්!

බුදුබණ පද අපතේ ජීවිත ලස්සන කරයි. ධර්මතයන් ඈත් තවන්න තවන්න ඔතව
අතේ ජීවිත අඳුරු තවයි. ඒ අසිරිමත් භාගනවත් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තදසුතේ
තජෝති තජෝති පරායණ ජීවිතයයි. එනේ යතලෝකතයන් යතලෝකය කරා ගමන්
ගන්නා ජීවිතයයි. ඒ සඳහා අපි අතේ වැරැදි අඩු පාඩු තහොඳින් විමසා බලා සකසා
ගන්නට මටර්ය කරමු.

යරභථ, නික්ඛමථ, යරේභ කරන්න, නික්තමන්න, තමොනවද යරේභ කළ

යුත්තත්? තහොඳ වැඩ තවයි. නික්නිය යුත්තත් වරදින්, අකුසලතයන්, යුඤ්ජථ බුේධ
සාසතන තයදිය යුත්තත් බුේධ ශාසන තයහි ය. සීල සමාධි ්ර ඥා යන ්රි විධ
ශික්ෂහාතවහි ය. ලියලන බට පඳුරක් තමන්, තකතලසුන් වැතඩන බැවින්
ඤාණවන්ත නිනිසා ඇතතකු බට පඳුර යේ තසේ විනාශ කරනතසේ කාමච්ඡන්දාදි
නිවරණ ධර්ම විනාශ කරයි.

එවිට සැපය සතුට ඇති තවයි. එතසේ තනොවන්තන් නේ තගොදුරු තසොයන සතතකු
තමන් ඇස් කන්, නාසාදිය පිනවන්නට ගිය විට සසර දුක ඇතිතවයි.
කාමච්ඡන්දය යනු ඇස් කන් නාසාදී ඉඳුරන් පිනමටමයි. කාම සේපත් විඳීම කාම
තලෝක වල ස්වභාවයයි. වනාපාදය යනු තක්රිෝධයයි. වවරී සිතිවිලි නටන උණු
වතුර භාජනයකට උපමා කර ඇත. වවරය තක්රිෝධය සන්සිඳුවන්නට වමත්රීනය පුහුණු කළ යුතු ය. එය විශාල
සුවයක් ශාන්තියක් තගන තදයි.

සුඛි භතවයනං නිේදුතඛො

අහං නීචචං අහං විය යන්තනන් විස්තර කරන අයුරු තමන්ට තම හිතවතුන්ට අහිතවතුන්ට මුළු විශ්ව ධාතුවටම
වමත්රීනය පැතිරවිය යුතු ය. එමඟින් තලෝක සාමයට පවා මඟ පෑතදයි. තීන නිේධ ගතත්සිතත් ඇතිවන්නා වූ මැලි
බවයි. මැලි බව නිවනට බාධාවකි.

උේදච්ච කුක්කුච්ච යනු සිතත් ඇති වන තනොසන්සුන් බව සහ විපිළිසර බවයි. සිත තගොඩ දමන ලද මාළුවකු තමන්
තනොසන්සුන් වන අතර විපිළිසර බව යනු තමාට පිනක් දහමක් කර ගත තනොහැකි වූවායැයි ඇති වන
කනස්සල්ලකි. විචිකිච්ඡාව යනු සැකයයි. එය තලෞකික ජීවිතය පවා අසාර්ථක කරන්නට තහේතු වන අතර බුේධාදි
අට තැන සැකය ඇති මටම සසර දුක ඇති කරවයි.

භාගනවත් බුදුන් වහන්තසේ දවසක් බමුතණක් තමාතේ දියණිතේ මංගල උත්සවතේ දී කවුරුවත් තනොපළඳ වන ලද
මල් මාලාවක් තම දියණියට පළඳවන්නට අදහස් තකොට මල් තසොය තසොයා ගතේය. මල් කඩා තගන විත් බැනිණියට
සහ දියණියට දුන් පසු ඔවුන් එය අසවල් උත්සවයට ගත්තා යදී වශතයන් කියයි.

205
බමුණා තවත් මල් තසොය තසොයා යන විට කපටි බමුතණකු මුණ ගැසුණා ඔහුට තේ අදහස කී විට තේ බමුණා
අමාරුතේ දමන්න තීරණය කළා. තේතවනාරාමය අසලින් නර්මදා ගඟ ගලා බසිනව ඒ අසළ අේටික්කා උයනක්
තිතබනවා. එහි අේටික්කා මල් තිතබනවා එය කිසිතවක් පළඳවා නැති නිසා ඔබට තහොඳයැයි ්ර කාශ කළා.

එයට සතුටු වූ බමුණා එම අේටික්කා උයනට තගොස් අේටික්කා මල් තසොයන්නට පටන් ගත්තා.

නමුත් අේටික්කා මල් තසොයන්න ඔහුට බැරි වූහ. අේටික්කා තගඩි තිතවනේ අේටික්කා මල් නැති විය තනොහැකියි
මල් පිතපන තුරා තමහි සිටිනවා යැයි සිතා උයතන් බිම දිග ඇදුණා.

තමහි වැඩ සිටි තයෝගාචාර්යයන් වහන්තසේ නමක් පැනිණ තේ බමුණාතගන් ඒ පිළිබඳව විමසූ විට කීතේ අේටික්කා
මල් තසොයන බවයි. බමුණ ඔබට කදාවත් අේටික්කා මල් තසොයන්න ලැතබන්තන් නැහ. කවුරු හරි ඔබ රවටා
තිතබනවා. ඒ අවස්ථාතේ බුදුන් වහන්තසේ තමය දැක විතශේෂ තේශනාවක් කළහ.

එනේ ධර්මය ඥානවන්තයන්ට බවක් නීවරණ දුරු කර ලීම සඳහා මටර්ය කළ යුතු බවත් පැහැදිලි කළහ.

එතමන්ම කාමච්ඡන්දාදී තකතලසුන් ඇතතකු බට පදුරු විනාශ කරන්නාක් තමන් විනාශ කළ යුතු ය. උරග සතුන්ට
තම පරණ හැව ඉවත් කරන්නට එහි පිළිකුල් බවක්, යධාරකතයකුත් මටර්යයකුත් තිබිය යුතු තමන් අපට ද තේ සසර
දුකින් නිදීමට අතේ ජීවිතය පිළිබඳ කල කිරීමක් ඉන් නිදීමට ශීල සමාධි ්ර ඥා යන ්රි විධ ශික්ෂහාතවහි හික්මීමක් ඒ
සඳහා මටර්යයත් තිබිය යුතු තේ.

එවිට සියලු තකතලසුන්තගන් නිදී සසර දුකින් නිදී නිවන් සුවතයන් සැනතසන්නට හැකි වනු ඇත.

එතමන්ම තලෞකික ජීවිතය ද සාර්ථක කර ගැනීම සඳහා තමම ධර්ම අනුගමනය කිරීම උපකාර තේ. ඔබ සැමට
ධර්මතේ අනන්ත ගුණ බලතයන් සැපත සතුට සැනසීම නිවන ළඟ තේවා.

ඔබ සැමට උතුේ වූ ්රි විධ රත්නතේ යශිර්වාදතයන් සැපතක්ම තේවා.

206
 (90) මනොදැනුම නසන මඟ

කෑගල්ල තතපෝවනය භාවනා මධනස්ථානතේ තතපෝවනතේ සුතේධ හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

අවිේජමපාහං භික්ඛතේ, සාහාරං වදානි, තනො අනාහාරං, තකො චාහාතරො, අවිේජාය, පඤච නීවරණාතිස්ස වචනියං,
පඤචපහං, භික්ඛතේ, නීවරතණ සාහාතර වදානි, තනො අනාහතර. (අවිේජා සූත්රිය) (අංගුත්තර නිකාය, දසක
නිපාතය)

සැදැහැබර පිටකන්වත්බ්,

සත්වයා සසර තනොතයක් භවයන්හි ඉපතදනින්, මැතරනින් ගමන් ගැනීමට තහේතුව

අවිදනාවයි. එනේ සිවුසස් ධර්මයන්තේ තනොවැටහීනමයි. සත්වයා තුළ පවතින
අවිදනාව කවර අවස්ථාවක ඇති වූතේ දැයි සඳහන් කළ තනොහැකි ය. නමුත්
අවිදනාව පවත්වන්තන් කිනේ කාරණයකින් දැයි තපන්වා දිය හැක. බුදුන්
වහන්තසේ තපන්වාතදන්තන් අවිදනාතේ පැවැත්ම ්ර තනයන්තගන් සිදුවන බවය.
එනේ එය තහේතු සහිතව පවතින කරුණක් බවය. තව විදියකින් කියතතොත්
අවිදනාතේ පැවැත්ම යහාරතයන් පවතින බවය.

මුලින්ම බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමම අවිදනාතේ යහාර (තපෝෂණය)වශතයන්

තපන්වා තදන්තන් පංච නීවරණයන් ය. එනේ, කාමච්ඡන්දය, වනාපාදය,
ථීනනිේධ, උේධච්ච කුක්කුච්ඡ, විචිකිච්ඡා ය. කාමච්ඡන්ද නේ පංච කාමයන්
පිළිබඳව ඇතිවන යශාව ය. ඇතසන් දකින ලස්සන රූප, කතයන් අහන නිහිරි
ශවද, නාසතයන් නිහිරි ගන්ධ, දිතවන් ලබන ්ර ණීත රස, කතයන් ලබන සැප
පහස යන තේවා පංචකාමතයෝ තවති. තලොව සියලු සත්වතයෝම තමම
පංචකාමයන්ට ඇලුේ කරති. කාමයන් තකතරහි ඇති කරගත් යශාව නිසා
ජීවිතය අවිදනාතවන් වැසී යන්තන් ය. සතන තනොවැටහීන යන්තන් ය. එම නිසා කාමයට ඇති කැමැත්ත
(කාමච්ඡන්දය) අවිදනාතේ තපෝෂණය (යහාරය) බව දැනගත යුතු ය. සිතත් හටගන්නා වූ වනාපාදය (තරහ)
අවිදනාතේ මීළඟ යහාරය වන්තන් ය. සතුරා දුටු සැණින් තහෝ සිහිවන විටද තමම වනාපාදය මනතසහි නැග එන්තන්
ය. එය දණ්තඩන් පහර කෑ සර්පතයක් තසේ ය. ක්ෂණිකව තරහ, තකෝපය, පැනිණි කල්හි පුේගලයාට සියල්ල අමතක
මට යන්තන් ය. තමය චතුරාර්ය සතන තනොවැටහීනමට කාරණයක් තලස දැක්විය හැක. මීළඟට ථීනනිේධය, එනේ
සිතත් හටගත් අලස බවය. එය සිතිවිලි වල ඇති අලස බව යැයි ද සඳහන් කළ හැක. අලසකම පැනනැගීම නිසා
තමා කරතගන යන සියලු කුසල සහගත කර්ම අඩාල වන්තන් ය. තමා භාවනා තයෝග කර්මයක නිරත අයකු නේ
එයද අඩාල වන්තන් ය. සිතිවිලි වල අලස බව ධර්මය නුවණින් තමතනහි කිරීමට බාධාවකි. එය සතන
තනොවැටහීනමට ද තහේතුවකි. එම නිසා ථීනනිේධය අවිදනාතේ යහාරයක් තලස දක්වා ඇත. සිතතහි ඇතිවන විසිරියන
ගතිය හා තනොසන්සුන් බව උේධච්ඡ කුක්කුච්ඡ නේ තේ. ඇස් කන් යදී ඉඳුරන්තගන් පැනිතණන්නා වූ විසම අරමුණු
මුල්තකොට නිතර සිතතහි විසිරීම හා තනොසන්සුන් බව ඇති වන්තන් ය. සිතත් තනොසන්සුන් ගතිය එක අරමුණක සිත
පවත්වාගනීමට බාධාවකි. ඒ තුළින් ඒකග්රවතාව නැතිව යන්තන් ය. තමය අවිදනාවට යහාරයක් වන්තන් ය.

තමතසේ සිතතහි හටගත් පංච නීවරණය කිසියේ ්ර තනයක් මුල්තකොට තගන ඇති බව බුදුන් වහන්තසේ තපන්වාදුන්
තසේක. හටගත් නීවරණයන්ට යහාරය තලස ්රි විධ දුෂ්චරිතයන් පවතින බව අප දැනගත යුතු ය. එනේ කාය
දුශ්චරිත, වචී දුශ්චරිත හා මතනෝ දුශ්චරිත ය. කාය දුශ්චරිත නේ, සත්ව ඝාතනය තසොරකම, කාමතයහි වරදවා
හැසිරීම, සුරාපානය වන්තන් ය. වචී දුශ්චරිත නේ මුසා බස් කීම, තක්ලේ කීම, පරුෂ වචන කීම හා හිස් වචන කීමය.
මතනෝ දුශ්චරිත නේ අභිේකා, වනාපාද හා නිච්ඡාදිේඨිය වන්තන් ය. තමහිදී අභිේකා යනු සිතතහි ඇතිවන දැඩි
තලෝභය තලස දතයුතු අතර එය තදයාකාරයකින් දැක්විය හැක. එනේ ස්වකීය පංචුපාදානස්කන්ධය පිළිබඳ
ඇතිකරගන්නා යශාව හා තමාට අයිති නැති කාම වස්තූන් තකතරහි ඇතිවන තෘෂ්ණාව යැයි තමය සඳහන් කළ
හැක. වනාපාදය යනු මුලින් සඳහන් කළ යකාරයට ඇතිකරගන්නා සතුරා නැතසත්වා යන අදහසය. නිච්ඡාදිේඨිය
යනු වැරදි දෘෂ්ටීන්හි එල්තබනින් කටයුතු කිරීම ය. තමම කියන ලද සියලු දුශ්චරිතයන් පංච නීවරණයන්තේ
තපෝෂණය බව අප දැනගත යුතු ය.
207
එතසේම තමම ්රි විධ දුශ්චරිතයන් ද කාරනා සහිතවම පුේගල ජීවිතය තුළ තගොඩනැතගන්නකි. එය නේ ඉන්ද්රීිය
අසංවරයි. පින්වත්නි, යතමකුතේ ඇස, කන නාසය දිව, කය, මනස යන තමම ඉන්ද්රිවයන් යේ යකාරතයන් අසංවර
නේ ඒ තුළින් උපදින්තන් ්රි විධ දුශ්චරිතයන් බව තත්රුේ ගත යුතු ය. තමම අසංවර ඉන්ද්රිවය ඇති මටමටද තහේතුව
අසිහිය හා මනාව තනොදැනීම වන්තන් ය. තමය අස්මෘති අසේපජඤ්ඤය යැයි දත යුතු ය. අස්මෘති යනු ස්මෘතිය
තනොමැති බවය. යතමකු තුළ ස්මෘති සේපජඤ්ඤය තහවත් නුවණින් විමසා බැලීතේ හැකියාව තනොමැති කම සතන
වටහා ගැනීමට ඇති දැඩි බාධාවක් බව හඳුනාගත යුතු ය.

පින්වත්නි, තේ කියන ලද ‘අස්මෘති අසේපජඤ්ඤය’ ද ඉතව හටගත් තදයක් තනොවන්තන් ය. එයට ද තහේතුවක් ඇත.
එය අතයෝනිතසෝමනසිකාරය (එලඹ සිටි සිහිය තනොමැති කම) නිසා ඇතිවන්නකි. අතයෝනිතසෝමනසිකාරය නිසා
පුේගලයාට කුසලය අකුසලය තතෝරාගත තනොහැකි වන්තන් ය. එතුළින් ඇස, කන, නාසය යදී ඉඳුරන්තගන්
ලැතබන අරමුණු තකතරහි ඇලීමත් ගැටීමත් ඇතිවන්තන් ය. එයින් සිදුවන්තන් තමෝහය දියුණු මටමය. සතන
තනොවැටහීනමය. එතසේම තමම අතයෝනතසෝමනසිකාරය ද ඉතව පහළ වූවක් තනොව එයට ද තහේතුවක් ඇත. එයට
තහේතුව ශ්රුේධාව තනොමැති කමයි. තමය තතරුවන් තකතරහි ශ්රුේධාව හා විශ්වාසය තනොමැති කම බව දැනගත යුතු ය.
යතමක් තුළ තතරුවන් තකතරහි ශ්රුේධාව හා විශ්වාසය තනොමැතිකම තයෝනිතසෝමනසිකාරය ඇති තනොමටමට
තහේතුවක් බව දැනගත යුතු ය. එතසේම ශ්රුේධාව තනොමැතිකමත් තහේතු සහිතව පවතින්නකි. එයට තහේතුව අසේධර්මය
ඇසීමය. එනේ සසරින් නිදහස් මටම සඳහා තේශීත ධර්මය තවනුවට සසර දික් මටම සඳහා තකතරන ්ර කාශයන් අසා
එම අසේධර්මය ්ර ගුණ කිරීමය. තමයින් සිදුවන්තන් යතමකු තුළ තතරුවන් තකතරහි යේ ශ්රුේධාවක් පැවැතුනි ද
එයද නැති මට යෑම ය.

පින්වත්නි, යතමකුට අසේධර්මය ඇසීමට නිකේම සිදු වන්තන් නැත. එයටද තහේතුවක් පවතියි. එය අසත්පුරුෂ
තසේවනය නිසා සිදු වන්නකි. අසත්පුරුෂයන් ඇසුරු කිරීම සසර ගමන දීර්ඝ මටමට තහේතුවකි. ඒ නිසා සසර දුක්
තකළවර කිරීමට බලාතපොතරොත්තු වන හැමතදනාම බුදුරජාණන් වහන්තසේ හා උන්වහන්තසේතේ යර්ය මහා
සංඝරත්නය සත්පුරුෂයන් බව සලකා ඇසුරු කළ යුත්තත් ය. තථාගත බුදුරජාණන් වහන්තසේ හා උන්වහන්තසේතේ
යර්ය මහා සංඝරත්නය සසර දුතකන් නිදහස් මටතේ ඇති වටිනාකම පිළිබඳව නිතර තේශනා කරන උත්තමයන් බව
සිහිතේ තබා ගත යුතු ය. එතසේම නේ අසත්පුරුෂ ඇසුර සසර දුක් ඉපිද මටම පිණිස තහේතුවන අතර එය අසේධර්ම
ශ්රුවණයට යහාරය බවද වටහාගත යුතු ය.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තමම අවිේජා සූත්රිතේ දී අවිදනාව සේපූර්ණ වන යකාරය පිළිබඳ තමතසේ තේශනා කළ තසේක.
එනේ මහතණනි, යේ තසේ පර්වතයක් උඩ වැහිබින්දු ඇති වර්ෂාවක් ඇති කල්හි, එම ජලය නිේනය කරා ඇදී
යන්තන් ඇළ, තදොළ, ගංඟා පුරවනිනි. ඉහළ සිට ගලා එන ජලය මුලින්ම කුඩා වලවල් ජලතයන් පුරවත්, අනතුරුව
තලොකු වලවල් පුරවත්, අනතුරුව කුඩා ගංඟා දපසුව මහා ගංඟා ද පුරවත්, මහා ගංඟා මහා සමුද්රතය පුරවත්, තමතසේ
මහා සමුද්රතතේ යහාරය ගලා පැනිණි ගංඟා ජලය වූවාතසේ පුේගල මනතසේ ඇති අවිදනාවද තේ යකාරතයන් ක්රිමතයන්
තපෝෂණය වන බවය.

පින්වත්නි, තමතසේ තථාගත ශ්රුාවකයා තමම අවිදනාතවහි පැවැත්ම පිළිබඳව හඳුනාගත් පසු එහි නිතරෝධය ්ර කට කර
ගැනීමට උත්සාහ විය යුතු ය. යේ අවස්ථාවක අවිදනාතේ නිතරෝධය ්ර කට වූ කල්හි එයින් ඇති වන්තන් විදනා
විමුක්ති ය. අවසානතේ දී බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් තපන්වා තදන්තන් සත්පුරුෂ ඇසුර සේධර්ම ශ්රුවනය
සේපූර්ණ කරන බවත්, සේධර්ම ශ්රුවනය තුළින් ශ්රුේධාව ඇතිමටතමන් තයෝනිතසෝමනසිකාරය ද
තයෝනිතසෝමනසිකාරතයන් ්රි විධ සුචරිතය ද ්රි විධ සුචරිතය ්ර ගුණ මටතමන් පංච නීවරණයන්තේ නිරුේධිය ද
නීවරණයන් සමුච්තේද මටතමන් අවිදනාතේ නිතරෝධය ද ඇති වන බවය. එතසේ නේ පින්වත්නි තමම අවිදනා සූත්රිතේ දී
බුදුරජාණන් වහන්තසේ අපට තේශනා කරන ලේතේ චතුරාර්ය සතන ධර්මයන් තනොවැටහීනමට පාදකමට ඇති කරුණු
කාරණා ය. එම නිසා යර්ය සතන තනොවැටහීනමට පාදක මට ඇති තහේතු හඳුනාතගන එම තහේතූන් නිරුේධ කිරීමට අප
අ්ර මාදීව තවතහස විය යුතු ය.

208
 (91) බුද්ධිමේ පිටකළිමවතා එළැඹුණු තැනැත්ත

වහුමුතේ විජයවංස නා හිනි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ

සේමා සේබුේධස්ස

යථා සංඛාර දානස්නිං

උේජි තස්නිං මහාපතථ
පදුමං තත්ථ ජාතයථ
සුචි ගන්ධං මතනෝරමං
ඒවං සංඛාර ූමතත්සු
අන්ධ ූමතත් පුථුේජතන්
අතිතරෝචති පඤ්ඤාය
සේමා සේබුේධ සාවතකෝති

ශ්රුාවක පාඨක පින්වතුනි,

අද දුරුතු පුර පසතළොස්වක තපොතහොය දවසයි. සේමත වර්ෂතේ පළමු පුර

තපොතහොය දවසයි.

මා ඉහත මාතෘකා කළ ගාථා තදකම එක් කළ විට සාමූහික වශතයන්

උේධෘතයක් වචනාර්ථතයන් පිළිතවළක් කරන්නට පුළුවන්.

අතිතරෝචති පඤ්ඤාය සේමා සේබුේධ සාවතකෝ, අප කවුරුත් දන්නවා බුේධ

ශ්රුාවක කියන අදහස ‘ බුදුදහම පිළිපදින තබෞේධතයෝ ‘ කියන අර්ථය ගන්න
පුළුවන්. තේ තබෞේධතයෝ කියන පුේගලයා ගැන අතේ බුදුරජාණන් වහන්තසේ
උපමා උපතේය වශතයන් සඳහන් කරනවා. මලක වර්ණවත් බව හා සුවඳවත්
බවට මලක වටිනාකම වැඩිමටමට තහේතුවක් මලක පැහැපත් බව හා සුවඳවත් බව,
එතසේ තනොතේ නේ එය තනොවටිනා මලක්.

තබෞේධයා කියන පුේගලයා උසස් පුේගලයකු වන්තන් බුේධිමත්ව නැණ

නුවණින් තපොතහොසත් වූ විටය. නැණ නුවණින් තපොතහොසත් තබෞේධයා කියන තකොට මා හිතන්තන් තවනත්
යගනික පිරිසකට වඩා තබෞේධයා සුවිතශේෂ විය යුතුමයි . ඇයි? ඔහු නැණවතතක් , ඔහු කරන කියන කථා බහ යන
එන ගමන බිමන ඇතුළු ඔහුතේ සියලු චර්යා විහරණ කරන්තන්, බුේධිමත්මයි. බලන්න, අප කථා කරන භාෂාව
ගත්තතොත් අතේ තබෞේධතයක් කියලා කියනතකොට තකොතරේ අපූරුද?

බුදු දහම අදහන විශ්වාස කරන පිළිපඳින අය තුළ ඇතිවියයුතු සංයමය ගැන කල්පනා කරන විට තකොච්චර අපූරු
ජන සමාජයක් බිහි විය යුතුද? යන කරුණු ගැන අප හිතන්න ඕනෑ.

අපට තර්කයක් ඇති වනවා නැණ නුවණින් තපොතහොසත් තබෞේධතයෝ වැඩි තේ රතේ අප ඒ සිතිය යුතු තැන
ඉන්නවද? එතහම නැත්නේ ඊට බාධක තමොනවාද? එබඳු අරමුණ සාක්ෂාත් කර ගන්න බැරිවන්තන ඇයි? බැරි
වුතන් ඇයි ද? තේ වතේ තේවල් අප කථා බහ කරගන්න ඕන.

ධර්ම ශ්රුවණතේදී තේ කරුණු ගැන අප අහනව බණ ඇහුවා හා සමානව එය අතේ ජීවිත පිළිතවතට, පැවැත්මට
එකතු කර ගන්න ඕන. බණ අහල එය පිළිතවතක් බවට පත් කර ගන්න ඕන.

හැබෑවටම තබෞේධයාතේ බුේධිමත් බව අප තකොතනින් පටන් ගන්නවාද ? නැණ නුවණ පරීක්ෂා කරල බලන්න අප
තකොතනින් පටන් ගනිමුද? කියන තයෝජනාව පළමුව කරන්න කැමැතියි.

209
බාහිර ලක්ෂහණ පිළිබඳව අප එතරේ සළකන්තන් නෑ. එතහම නේ තමයා කැපී තපතනන්තන් තමොනවා තුළින්ද?

තමොහුතේ ක්රිටයා පිළිතවත, ගමන් මග අපට හඳුනාගන්න පළමු වන තේ තමයි මනුෂනතයකු සතු ්ර ධානම කාරණය
තමයි තමොහු ගන්නා තීරණ කුමක්ද? කියන කරුණ වටහා ගන්නට ඕන රූපය , ධනය, තහෝ තවනත් උස් නිටි කේ
සළකා අප නැණ නුවණ පරීක්ෂා කරන්තන් නෑ. එතහම වුතවොත් අප එක් සීමාවකට තකොටු තවනවා .

අප තපොදු තීරණයක් ගත යුතුයි. තබෞේධයා පමණක් තනොව ශ්රී ලාංකිකයා පමණක් තනොව සමස්ත ්ර ජාව පමණක්
තනොතවයි මානව සංහතිය පමණක් තනොතවයි ්ර ාණවාචීන් පිළිබඳ තබෞේධයාතේ තපොදු ්ර තිපත්තිය කුමක්ද? කියන
කරුණු අප විමසා බැලිය යුතුයි.

ශ්රුාවක ඔබ හැම දන්නවා ඇති දුක්ඛ , පත්තාච නිේදුක්ඛා , භයේපත්තාච නිවබයා ,තසොක පත්තාච නිස්තසෝකා
තහොන්තු සවතවපි පාණිතනො අප දුකක් කැමැති තනොවන්තන් නිනිසුන්තේ පමණක් තනොතවයි දිේඨාතයව අේධිේඨා
කරණීය සූත්රිතේදී පැහැදිළි වනවා අප තකොයි තරේ දුරට ්ර මාණ නැති අ්ර මාණ යදරයක් මුළු තලෝකය තවතම
පතුරවන පිරිසක්ද ? අපි .

ඒ නිසා අප අංක එක තලස පටන් ගනිමු ජීවිතය පිළිබඳ පණ පිළිබඳ නැණ නුවණින් ඒ තැනට තකොතහොමද ?
එන්තන් කියල “ පාණාතිපාතා තේරමණී සික්ඛාපදං සමාදියානි “ ස්වයංව අප අතනක් තකනකුතේ ජීවිතයට තගෞරව
කරනවා. පාණාතිපාතා තේරමනී යදී වශතයන් කියන තකොටම මම තේ තලෝකයටම අභයදානය තදනවා කියල
කියැතවනව තන්ද? පින්වතුනි! එහි අතනක් පැත්තට නැණ නුවණින් පිරි තබෞේධයා වම්රි තේ ඉහළම තැනට පත්
කරනවා කියන කරුණු තන්ද ඒ කියන්තන් , එතහම නේ ඒ වමත්රීන පූර්වක ජන සමාජයක් තුළ ගැටුේ පිළිබඳ
ගැටලුවක් නෑ.

අප ජීවත්වන ජන සමාජතේ අතේ තගදර අේම තාත්ත ඝාතනය කරනව තන්ද? සතියකට අතේ අේමල තකොච්චර
දරුවන්තගන් මැරුේ කනවාද? තාත්තල තකොච්චර මැරුේ කනවද? පුත්තු තාත්තල අතින් තකොච්චර මැරුේ කනවද?
එතහම නේ අප තකොච්චර දුරට පිරිහිලාද?

නැණ නුවණින් පිරි තබෞේධයාතේ අංක එක වටිනාකම වම්රි ය, අභයදානය, හැම තකනාතේම ජීවිතයට
වටිනාකමක් තදනවා. ඒ වටිනාකමක් තදන ජීවිතයක් තබෞේධයා තුළින් තමයි ඇති වන්තන්,

ඉතින් අතනක් කරුණුත් එතහම තන් පින්වතුනි, තමා ගැනත් සන්තකව තිතයනව තන් හරි හේබ කළ තේ තපොළ ඒ
ඉතා පැහැදිලි නිර්වචන යන් බුදු දහතේ තිතබනවා. “ අදින්නා “ කිේතව තනොදුන් තදයක් කාටවත් අයිතියක්
තිතබනවාද ? තනොදුන් අයිතිය ගන්න පැහැදිලිවම කිසිවකුට අයිතිවාසිකමක් නෑ. එතහම නේ තේතපොළ අයිතියක්
අප අතින් තහවුරු තවනව තන්.තකොයිතරේ අපූරු ලක්ෂණයක්ද? ජන සමාජයක තේතපොළ අහිතිය තහවුරු කිරීම
නැණ නුවණින් පිරි බුේධිමතා අනුන්තේ තේතපොළ පිළිබ¼ඳ සහතිකයක් තදනවා.

“තතවැන්න කාතමසුනිච්ඡාචාරා “ තබෞේධයා අතර තිතබන්තන් තේතවො තේවියා සේධිං සංවසති, ඒ උතුේ ගති
ලක්ෂණ ඇති මනුෂනතයො තදතදනකුතේ යධනාත්නික එකතුවක් විවාහය කියල කියන්තන. ඒ තදතදනාම ගති
ලක්ෂණ අතින් එක් අයකු වතගයි. තේ ජන සමාජතේ පවුල් කියන ඒකකතේ මූලික යරේභක බේධතාව නිසා
එක¼ඟතාවය නිසා තහොඳ පුරවැසියන් තේ රතේ බිහිවුණා. අතේ තබෞේධ විවාහයට පූජනීය තගෞරවනීය තත්ත්වයක්
ඇති වුණා. අපාගත වන කරුමයක් තනොතවයි විවාහය.

තබෞේධයා අප සේමා යචාරය පිළිතගන තිතබනවා. යහපත් පැවැත්ම අප පිළිතගන තිතබනවා. ඊට තහනේ
නිතයෝග නෑ. නමුත් සේමා යචාරය පිළිගත් අප නිච්ඡා යචාරය පිටු දකින අපි ශත වර්ෂ විසි පහක් තුළ නිච්ඡා
යචාරය නිසා සිදුවන බරපතල හානි තමන්ම විසමාචාර පැවැත්මක් ඇති බව කියා තිතබනවා.

අද තත්ත්වය කියන්න කණගාටුයි ඒේස් මාරයාතගන් තවතරන්න බැරි තරේය. ඒ විසමාචාර පැවැත්ම නිසා බව
පැහැදිලියි තන්ද? අප තනොදුටු තනොසිතූ® තේවල් ජන සමාජය තුළ අහන්නට ලැතබන්තන් නිච්ඡා යචාරය නිසා
නැතිනේ වැරැදි පැවැත්ම නිසයි. අපචාර නිසා පැහැදිලිවම ජනසමාජය වනසනයට ලක් තවනවා.

අතේ සංස්කෘතිය තුළ අතේ සමාජය තුළ සේභාවය “ සදාර බ්රාහ්මචරිය “ “ සදාර සන්තුේඨි “යන වචන තදක අප
එතැනදී පාවිච්චි කරනවා
210
ඒ වචන තදකම අතේ බුදුදහතේ තිතබන ඉතාම වටිනාම විශිෂ්ඨම ඒ වචන තදකක් . “ සදාර බ්රාහ්මචරිය “ නිවන්
දක්නා ජාති දක්වාම සාංසාරික ජීවිතතේ තිතබන සුසංවිහිත බව, සුරක්ෂිොතව බව, තේ නිසා අපට සමාජය තුළ
තකොයිතරේ නේ පැහැදිලිව ජීවත්වන්නට පුළුවන්ද?

ඇත්ත වශතයන්ම අවුලකින් තතොරව ජීවත්වන්න පුළුවන්.

සිවුවැනිව විශ්වසනීයත්වයයි. තේ ජන සමාජතේ එකිතනකා අතර සැකතයන් අපට ජීවත්මටම අපහසුයි. නිවසක
පවුල් ජීවිතයක් තේවා රැකියා ස්ථානයක තේවා සැකය තහොඳ නෑ . විශ්වසනීයත්වය තගොඩ නඟාගත යුතුමයි.

පස් වැනි කරුණ ගැන මා හිතන්තන් කථා කළා වැඩිදැයි සැකයක් ඇති තවනවා. අප විරුේධ මත්පැන කියන
වචනයට වඩා නිනිසා සිහිතයන් සිටිය යුතුමයි. තේ ජන සමාජය තුළ මතට තහේතු ූමත වන්නාවූ සෑම ක්රිටයාවක්ම අප
තහළා දැකිය යුතුය. නිනිසාතේ ජීවිතය කාරණා රැසකින් වැතටනවා.

මතට තගොදුරුවූ නිනිසාතේ යර්ථිකය වැතටනවා. යතරෝගන වැතටනවා. ඔහුතේ පවුල් ජීවිතය වැතටනවා . යත්ම
ගරුත්වය වැතටනවා.

තේ මත නිසා නිනිසාතේ ඒ හැම තදයක්ම වැතටනවා. එතහම මතින් වැතටන නිනිසා නිසා වැතටන්තන් කවුද?

පන්සලත් වැතටනවා. ඇයි ඔහුතේ දුක කියන්තන් පන්සතල් හාමුදුරුවන්ට අප ඒ වගකීම බාර ගන්නට ඕන. ඒ
නිසාම අප තේ මතට විරුේධ විය යුතුය.

තමය භයානත විපතක් ඒ භයානක විපත අප ළං කරතගන තිතබනවා. එතහත් තබෞේධයා බුේධිමතතක් නේ
කවදාවත් තමබඳු අවිචාරවත් තනොමට විචාරශීලි අයකු විය යුතුයි.

අවසන් වශතයන් කල්පනාවට ගත යුතුයි එබඳු වැරැදි මාර්ගයක යන අයකු වුවත් අප ඔහු අයිනකට දාන්තන් නෑ .
තයෝච පුවතව පමේජිත්වා පච්චාතසෝනංපමේජති තසෝ ඉමං තලෝක පභාති අප එයා පුනරුත්ථාපනය කළ යුතුයි.

අප ඉඩ තදනවා එයාතේ වැරැදි සහගත ජීවිතය එයාටම අවතබෝධ කරගන්න. අප එයා නැවත තහොඳ පුරවැසියකු
හැටියට බාර ගන්නවා.

එතහම නේ අතේ බුදුදහම තුළ නැණ නුවණින් තපොතහොසත් තබෞේධයාට මා මුලින් සඳහන් කළ යකාරයට සුවඳවත්
පැහැපත් මලක් වතේ තබෞේධයාට ජිවත්මටතේ තහොඳම වාතාවරණයක් බිහිමට තිතබනවා.

ඒ නිසා ඔබ අද තේ පුර පසතළොස්වක තපෝය දවතස හිතන්න. ඔබ යේ කිසි ්ර මාද යදි තදෝෂයක් නිසා යේ කිසි වැරැදි
මාවතකට තපළඹිලා තිතබන්න පුළුවනි. එයින් අත නිතදන්න තහොඳටම අවස්ථාව තිතබනවා. කලනාණ නිත්රි
තසේවනය ඔබට ඔබ විසින් තක්තසේරුවකට පත් කර ගත යුතුයි.

මා තමන්ම තේ රතේ සුවහසක් ජනතාව කැමැති තවනවා තහොඳ මනුෂනතයො දකින්න , ඒ නිසා ඒ තහොඳ නිනිස්සු ඇති
තවනවා කියන්තන තහොඳ කර්ම ඇතිතවනවා. තහොඳ කර්ම කියල කිේතේ අතේ පුනර්ජන්මය නැත්නේ කර්ම තේගය
පිළිබඳ අතේ කර්ම ශක්තිය තපොතහොසත් මටමයි.

ඉතින් අද තේ පුර පසතළොස්වක තපෝය දවතසේ ඔබ හැම තදනාටම තේ උතුේ සේධර්මය ශ්රුවණය කිරීතමන් ජීවිත
ඉතා යතලෝකවත් මට අමා මහ නිවනින් සැනතසන්නට තහේතුතේවා!

211
 (92) නැණවතා සතුා ලබන්මන් මචමසේද

අධනාපනපති, තනළුවාකන්තේ ඤාණානන්ද හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස.

සත්තිතේ කස්සප තබොේකංගා

මයා සේම දක්ඛාතා භාවිතා බහුලිකතා,
අභිඤ්ඤාය සේතබෝධාය,
නිවබාණාය සංවත්තන්ති.
පීති සේතබෝජිකංතගො තඛො කස්සප,
මයා සේමදක්ඛාතා,
භාවිතා බහුලීකතා,
අභිඤ්ඤාය, සේතබෝධාය,
නිවබාණාය සංවත්තති ති.

පිටකන්වත,

ධර්ම තේශනාව සඳහා මාතෘකා කතළේ තබොේකංග සූත්රි තේශනා අතර මහා කස්සප තථර තබොේකංගතේ එන පීති
සේතබෝේකංගයයි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ මුලින් තමන් වහන්තසේ අවතබෝධ කරගත් ධර්මය අතනක් අයට
අවතබෝධ කරමටම සඳහා ක්රිටයාකළ ශාස්තෘන්වහන්තසේ නමකි. කිසි විතටකත් තමන් අවතබෝධ කර තනොගත් තදයක්
අවතබෝධ කරමටමට උත්සාහ කතළේ නැහැ. භික්ෂූයන් වහන්තසේට උන්වහන්තසේතේ කාර්යය පැහැදිලි කරන තේලාතවදී
මතක් කතළේ, තමන් ධර්මය වටහා ගැනීමට උත්සාහ කළ යුතුයි. වටහාගත් ධර්මය අතනක් අයට වටහාදීමට
තවතහස විය යුතු බවයි.

තබෝධි කියලා කියන්තන් අවතබෝධයටයි. නුවණින් සතනය අවතබෝධ කර ගැනීම තමයි තබෝධි කියලා
හඳුන්වන්තන්. ඒ පරම සතනය අවතබෝධ කර ගැනීමට උපකාරීතවන, උදේවන අංග තබෝධි අංග කියලා හඳුන්වලා
තිතයනවා. තකනකුට තහොඳ අවතබෝධයක්, නිවැරදි අවතබෝධයක් ලැතබන්තන් තේ තබෝධි අංග හැටියට තපන්වා
තිතබන අංග අනුගමනය කිරීම තුළිනුයි. සිදුහත් තගෞතමයන් වහන්තසේ බුේධ කියන නම ලබන්නට සුදුසු වූතේ
තලෝකතේ යථා ස්වභාවය නුවණින් පිරිසිඳ අවතබෝධ කරගත් නිසයි. තබෝධි අංග හතක් තිතයන බව තේ සූත්රි
තේශනාතේ දැක්තවනවා. ඒ තමයි සිහිය, නුවණ, මටර්යය, පීේතිය සන්සුන් ගතිය, එකඟකම හා මැදහත් බවයි. තේවා
පිළිබඳව බුදුරජාණන් වහන්තසේම වදාරනවා කාශනප තේ සත් වැදෑරුේ තබෝධනාංග ධර්ම මා විසින් මැනවින්
තපන්වාදී තිතබනවා. එපමණක් තනොතවයි මම තේවා හුරු පුරුදු කළා. නැවත නැවතත් හුරු පුරුදු කළා.

තේවා චතුරාර්ය සතනය විශිෂ්ට ඤාණතයන් අවතබෝධ කරගන්ටත් දැක ගන්ටත් උදේ තවනවා. ඒ වතේම
නිර්වාණාවතබෝධය සඳහාත් පිහිට තවනවා කියලා උන්වහන්තසේ තේ පිළිබඳව අනුදැන වදාරනවා.

පින්වත්නි, අතේ ශාන්තිනායක බුදුපියාණන් වහන්තසේ කාලයක් තිස්තසේ තහොඳට පුරුදු පුහුණු කරලා, කිසිම
තකතනක් තනොලද විදිතේ අත්දැකීේ ලබාතගන ්ර තිඵල භුක්ති විඳි උතුමන්වහන්තසේ නමක් වශතයන් තමයි තේ
තේශනාව කතළේ.

පින්වත්නි, දකින තේ, තපතනන තේ, කනට ඇතහනතේ සතනයයි කියලා තමයි තබොතහෝ විට අප විශ්වාස කරන්තන්.

සිතිවිලි වලට වහල් කරුතවක් බවට පත්තවලා ඉන්න නිසා, අපට සැබෑ තේ දකින්ට අමාරුයි. සතනය වටහා ගන්ට
අපහසුවන්නට පුළුවන්. තලෝකය මායාවක්, රැවටිල්ලක් කියලා කියන්තන් එනිසයි.

බුේධ තේශනාතේ සඳහන් කරන්තන් හිතට හිතිවිල්ලක් යවම ඒ ගැන නැවත හිතන්ට ඕන. සිතිවිල්ල ගැන යපසු
හැරී හිතතන් බලන්ට ඕන.
212
එතතකොට තීරණය කළහැකියි සිතිවිල්තල් ස්වභාවය හඳුනාතගන එය ක්රිටයාවලට නැඟිය යුතුද? නැේද? කියලා,
තේක හුරු තනොකර කළ තනොහැකි තදයක්. “තයෝනිතසෝ මනසිකාරය, සේමා සතිය, සති සේතබොේකංගය” කියලා
හඳුන්වන්තන් තේ සිහිනුවණින් යුතුව තමා තයතදන කටයුතුවල තයදීමයි.

සිහි කල්පනාතවන් යුක්තව කටයුතු කරන තකතනකුට තමයි නුවණ පහළ වන්තන් තහොඳ, නරක, ඇත්ත, නැත්ත
තතෝරා ගන්නට පුළුවන්කම ලැතබන්තන්. ධේම විචය සේතබෝධනංගය කියලා දක්වා තිතයන්තන් පුේගලයාට
ඇතිතවන තේ ්ර ඥාවන්ත භාවයයි.

නරක සිතිවිලි බැහැර කරන්ටත්, යහපත් සිතිවිලි සිතත් තදින් රඳවා ගන්ටත් තකනකුට මටර්යය තිතයන්ට ඕන.

මටර්යය නැති තැනැත්තා සිතිවිලි වලට වහල් තවනවා. සතනය අවතබෝධ කර ගැනීතේ අංගයක් හැටියට මටර්යය
දක්වලා තිතයන්තන් එනිසයි. ගතත් සිතත් ස්වභාවය තත්රුේ අරතගන ඊට ගැළතපන සිතිවිලි රඳවා ගන්නට මටර්ය
වන්තතයකුට හැර තවන තකතනකුට කළ තනොහැකියි.

තලෝකය හා සත්වයා තදසත්, තලෝකවනවහාරය, තදසත් යථාර්ථවාදීව නුවණින් දකින්ට පුළුවන් ්ර ඥවන්තයා
තලෝකය තකතරහි ඇල්මක් ඇතිකර ගන්තන් නැහැ. බැඳීමක් ඇතිකර ගන්තන් නැහැ. තදින් අල්වා ගැනීමකුත්
නැහැ. අප හැම තකතනකුටම තේදනාව, කනගාටුව, දුක ඇතිවන්තන් තේ බැඳීම, අල්වා ගැනීම තිතබන නිසයි

ඉන්ද්රිවයන් තාවකාලිකව පිනමටතමන් ලබන සතුට ඇතැේ තකනකු හිතන්තන් පීේතිය කියලා. තේක හරියට උණ
තරෝගිතයකු ගිනි මැලයක් ළ¼ගට තවලා ගිනි තැපීතමන් ලබන සැපය ගැන හිතලා සතුටු තවනවා වතේ වැඩක්. ගිනි
මැලතයන් ඉවත් වූ පසුව තරෝගය උත්සන්නයි. තේදනාව වැඩියි, දුකමයි.

පස්කේ සුවය සැපයකැයි සිතන අප ගැනත් එතහමයි සිතිය යුත්තත්. ඒත් තලෝකය තකතරහි බැඳීමක් ඇති කර
තනොගත් ්ර ඥාවන්තයා විඳින සතුට සැබෑ පීේතියයි.

පීේති සේතබෝධනංගය හැටියට තපන්නලා තිතයන්තන් තේ සැබෑ පීේතියයි. බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේ පීේතිය භුක්ති
වින්ද නිසා එහි රසය, උන්වහන්තසේ සැබවින්ම දැනතගන තමයි තපන්වලා තිතයන්තන්.

පින්වත, මායාකාරී තලෝකතේ රැවටීේ වලින් සිත අවුල් කරතගන, ඉඳුරන් පිනමටතමන් ලබන සුවය නිසා යථාර්ථය
යටපත් කරතගන රඟන තේ තලෝකතේ මුලාතවන් ගැලමට ්ර ඥාවන්ත තවමු. යථාර්ථය අවතබෝධ කරගැනීමට
උත්සාහ දරමු. එවිට ඔබට සදාතනික සුවතයන් සැනසීම ලැතවවි. ඔබ සැමට සේමා සේබුදු සරණයි.

213
 (93) තමා ගැනම මසො නු මැන

තේවැල්තදණිතේ නිල්ලවල ශ්රී තබෝධිරාජාරාමාධිපති

ශාස්ත්රිපති කහවනුතගොඩ විමලධේම හිනි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස

“අත්තනාතවෝද යත්තානං
පඨිමාතස අත්තමත්ථනා
තසො අත්තගුතනනා සතීමා ගුතත්තා
සුඛං භික්ඛු විහාසසි”

පිටකන්වතුබ් ,

අද ධර්ම තේශනාව සඳහා මාතෘකා කර ගන්න තයදුතණ් ධේම පදතේ

භික්ඛු වර්ගතේ 20 වන ගාථාවයි.

එහි අදහස තමන් තමන් කළ වැරැදි තදස විමසා බලා එම වැරදි වලට
තචෝදනා කරගන්නා භික්ෂුව (තැනැත්තා) සැපතසේ ජීවත් තවනවා
යන්නයි.

පින්වතුනි, අප අප තදසම බැලිය යුතු ක්රිම තදකක් තිතයනවා. එකක්

කායික පැත්ත . අනික මානසික පැත්ත. කායික වශතයන් ඇස, දත්, තල්
යදී ශරීරතේ විවිධ තකොටස් ගැන පරීක්ෂහා කර බැලීම තුලින් එම කායික
තරෝගවලට පිළියේ තයොදලා තලඩදුක් සුව කරතගන සැපතසේ ජීවත්
වන්න පුළුවන්. ඒ අංශය පිළිබඳ අතේ සමාජතේ තබොතහෝ තදතනක්
පරීක්ෂහා කර බලනවා . තරෝග ගැන බලනවා වතේම කයින් තකතරන
වැරැදි තමොනවාද? ඒවා මා තුලින් තකොතරේ දුරට තකතරනවාද?
වචනතයන් තකතරන වැරැදි තකොතරේ දුරට කරනවාද? කියලා පරික්ෂහා
කර බලා ඒ තකතරන වැරැදි අඩුකරගන්න ඕනෑ.

අතේ ඇතැේ තදතනක් මානසික පැත්ත ගැන එතරේ සැලකිලිමත්

වන්තන් නැහැ. හිතත් ඇතිවන තරෝග තමයි, තක්රිෝධය, වවරය, ඊර්ෂනාව, පළිගැනීම , මානය. තමවැනි තරෝග සිත්
තුළට ඇතුළු වුණාම සිත තරෝගී තවනවා. තක්රිෝධය සිතට ඇතුළු වුණාම තමන් ඉන්තන් තකොතහේද ? කරන්තන්
තමොනවාද? යදී සියල්ලක්ම අමතක තවනවා. එම තක්රිෝධතයන් ක්රිටයාකිරීම නිසා තනොසිතූ කරදර තගොඩාක් කරතගන
පසුතැවිලි වනවා. අර ඉස්සර එක බමුතණක් තමන්තේ කුඩා දරුවාත් සමඟ තගදර ඉන්න ගමන් සුරතලයට මුගටි
පැටිතයක් හදාතගන හිටියතන. එක දවසක් දරුවා තතොටිල්තල් නිදි කරවා බමුණා ගමනක් ගියා. මුගටියා දරුවා
ඉන්න අසල පැත්තක බලාසිටියා. එක පාරටම නතයක් යවා. දරුවා ලඟට යන්න යනවා. මුගටියා පැනලා නයා
කෑලිවලට කඩලා දැේමා. කතේ තල් තපරාතගන තමාකල හපන්කම කියන්න බමුණා එන තපරමඟට ගියා. බමුණා
දරුවාට කරදරයක් කරලා කියලා සැක සිතලා තකෝපයට පත්තවලා අතත් තිබු සැරයටිතයන් ගහලා මැරුවා. පසුව
සිේධිය දැකලා අපරික්ෂහාකාරී කමත් තක්රිෝධයත් ගැන හිතලා පසුතැවිලි වුනා.

වවරය සිතට ඇතුළු වුන නිසා එකිතනකාතගන් පළිගන්න හිතනවා. එම වවරය මුල්කරතගන කාලියක්ෂහනීතේ
කතාතේ දැක්තවන විදියට භවතයන් භවයට මැරී මැරී උපදින්න (ගමන් කරන්න ) සිදුතවනවා. වවර කිරීම නිසා
තමන්තේ සිතට නිතරම තේදනාව තගන තදනවා. එම නිසා එය ඉවත් කලයුතු තදයක්.

ඊර්ෂනාව නිනිසුන් අතර පමණක් තනතවයි. තිරිසන් සතුන් අතරත් පවතිනවා. ඔතව තගදර බලු පැටිතයක් හදාතගන
ඌ ටිකක් තලොකු වුනාම තගදරට තව කුඩා පැටතවක් තගන ය විට බලන්න අර තලොකු සතාතේ හිතත් ඊර්ෂනාව
ඇතිවනවා. එනිසා සමහර විට එයා තේ අතඇරලා යනවා. නැතිනේ පැටියව හපනවා.

214
 චූටි දරුතවක් තගදර ඉන්න විට එයාට තව නංගි තකතනක් මල්ලි තකතනක් ලැබූණම තදමාපිය තසතනහස ඇල්ම
බැල්ම කුඩා තකනාට සමහර විට ටිකක් වැඩිපුර ගියාම තලොකු දරුවාට ඊර්ෂනාව ඇති මටමට ඉඩ තිතබනවා. අල්ලපු
තගදර දරුවා ටිකක් තහොදට ඉතගන ගන්නවා නේ ඒ තගදරට තව කෑල්ලක් එකතු කර ගත්තනේ බයිසිකලයක්
වාහනයක් ගත්තනේ කුඩා දියුණුවක් තපන්නුේ කලා නේ තමහාතගදර අයට එය බලා ඉන්න බැරිව විවිධ ඇතැේ
විට අරියාදු කරන්තන් ඔය ඊර්ෂනාව නිසා තමයි. ඇයි අපට තව තකතනකුතග සතුට දිහා බලල සතුටු තවන්න බැරි.
තේ ගැන හිතන්න.

තලෝභ කමත් ඒ වතේම විනාශයට බලපාන තදයක්. අධික තලෝභකම , මසුරුකම නිසා පුේගලයා අපකීර්තියට
පත්වනවා. අදින්න පුවබක බමුණා අධික තලෝභතයන් මසුරුකනින් කටයුතු කරලා ඔහු දැඩි තලෝභිතයක් මසුතරක්
තලසට අපකීර්තියට පත් වුනා. ඒ අධික යශාව මුල්කරතගන විවිධ සත්ව යත්මවල උපදින බව ජාතක කථාවලින්
පැහැදිලි තවනවා.

තවත් එවැනිම දුර්ගුණයක් මානය එය හරියට තසේ්ර තිශනාව වතේ. වැඩිපුර නෑවත් ටිකක් නෑවත් , දූවිලි ටිකක්
ගියත්, පිනිබෑවත් තසේ්ර තිශනාව හැතදනවා. ඒවතේ තමයි රැකියාවක් ලැබුණත් , තහොඳට ඉතගන ගන්න පුළුවන්
වුනත්, රූපය ටිකක් ලස්සන වුනත් සල්ලි ටිකක් තිබුණත් තහොඳ තගයක් තදොරක් ඉඩකඩමක් තිබුනත් තේ හැම
තදයින්ම ඇතැේ විට තකනකු මානයට පත්තවනවා. ඒ විතරක් තනතමයි තමන්ට කිසිම තදයක් නැහැ කියලා
තකතනක් හීනනමානයට පත්වනවා. මානතයත් තකොටස් තුනක් තිතයනවාතන. තසයනමාන , සදිසමාන, හීනනමාන “
මම අතනක් අයට වඩා උසස් කියා සිතා ඇතිකරගන්නා මානය තසයනමානය “ මම අතනක් අය හා සමානයි කියා
ඇතිකරගන්නා මානය සදිසමානය. මම අන්සියල්ලටම වඩා පහත් කියලා ඇතිකරගන්නා මානය හීනනමානයයි. තේ
තකොයි එතකකුන් පුේගලයා පිරිතහනවා.

පින්වතුනි , නව වසරක් උදාවුන තේ අවස්ථාතේ ඔබට කරන්න තදයක් තිතයනවා. ඒ තමයි නිදහස් තැනකට තවලා
තමන් පසුගිය වසරක කාලය තුළ තමන් කළ කී තහොඳ නරක තමොනවද කියලා විමසල බලන එක තකොපමණ
සත්තු මැරුවද ? තකොපමණ මත්පැන්වලට මුදල් යට කළාද? දුේවැටියට තකොපමණ වැයකළාද? තබොරුතවන් අන්
අය රවටන්න උත්සාහ කලාද, පරුෂ වචන, හිස්වචන , අනුන් තවදකිරීමට බලපාන තක්ළේ තකතරේ දුරට ඔතව
මුවින් පිටවුනාද? තකතරේ දුරට මම ඉතගනීමට , මතේ රාජකාරි කටයුතු කරතගන යාමට කේමැලි වුනාද? තේවා
ගැන විමසා බලා ඔතව අඩුපාඩු වලට තචෝදනා කරගන්න. ඔබට ගිය වසතර් තපෝය තදොලතහන් කීයක සිල් ගන්න
බැරි වුනාද? පන්සිල් වලින් කීයක් කඩකලාද? විමසලා බලා තේ වසර තුල අඩුපාඩු දුරුකර ගන්න. අඩුම තරනින්
නව වසර තුල පංචශීලතයන් එකක්වත් තනොකඩවා රකින්න පුළුවන්. ඇතැේ අයකු සමාජතේ පුරුදුතවලා
තිතයන්තන් හැම වරදක්ම තවතකතනක් පිට පටවන්න . තමන් කරන වරද තමන්ටම තේන්තන් නෑ. තපරහතර්
ගමන් කරන තකනාට තපරහර තේන්තන් නෑතන්. එහි අඩුපාඩු තේන්තන් බලාඉන්න අයට පමණයි. ඒ වතේම තමයි
තමන්තේ වැරැදි අඩුපාඩු තමන්ට තේන්තන් නෑ . තව තකතනක් වරදක් තපන්නුවාම උරන තනොමට එම වරද
පිළිගැනීමට තරේ නිහතමානි වන්න. දැඩි අධිෂ්ඨානතයන් යුතුව සිල් යරක්ෂහා කරලා භාවනාවට සිත තයොමුකරලා
තේ වසර අවසානතේ තමන්ටම තමන් ගැන හිතලා සතුටු වන්න පුළුවන්. තමන්ටම ්ර ශංසා කරගන්න පුළුවන්
ස්වභාවයක් ඇතිකර ගැනීමට සිතට ගන්න .

ඔබා මතරුවන් සරණයි

215
 (94) දුරුතු මමහේ සඳ එළිම න් නව වසරච සාර්ථච ගිහි ජීවිත චා මග

තකොළඹ තකොටුව සේබුේධාතලෝක විහාරවාසී,

සහකාර අධනාපන අධනක්ෂ
උපතේශක,අධනාපන අමාතනංශය
(සමාජ ඒකාග්රවතා සහ සාම අධනාපන),
පණ්ඩිත, ශාස්ත්රිපති
විතාරන්මදණිමේ මම්ධානන්ද හිමි

නතමෝ තස්ස භගවතතෝ අරහතතෝ සේමා සේබුේධස්ස

ූමතත්තා තභොගා භතා භච්ඡා - විතිණ්ණා යපදාසුව
උේධේගා දක්ඛිණා දින්නා - අතථො පඤ්ච බලීකතා
උපේඨිතා සීලවතනතා - සඤ්ඤතා බ්රාහ්ම චාරිතයො
යදත්ථං තභොග නිච්ඡන්ති - පණ්ඩිතතො ඝර මාවසං
තසොතම අත්තථො අනුේපතතතා - කතං අනනු තාපියං
එතං අනුස්සරං මච්තචෝ - අරියධේතමඨි තතොනතරො
ඉධතචව නං පස්සන්ති - තපච්ච සේතග පතමෝදති”

පින්වත්නි ...

තබෞේධ අප හැම තකතනක් තුළම විවිධ

බලාතපොතරොත්තු තබොතහොමයක් තිතබනවා. ඒ අතර
අතේ ජීවිතතේ තීරණාත්මක බලාතපොතරොත්තු
තිතබනවා. බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේ තලෝකයට
තේශනා කළ දහම අප බලාතපොතරොත්තු වන ඒ සියලු
සිතුේ පැතුේ ඉටු කරගැනීතේ මාර්ගයකි. අද ධර්ම
තේශනාතවන් අප තේ මාර්ගය කුමක් දැයි තත්රුේ
ගැනීමට උනන්දු තවමු.

වසරක් තගමට අවසන් මට නව වසරක උදාව ජන හදවත්

තුළ තබොතහෝ ්ර ාර්ථනා ඇතිවන කාලයකි. උදාවන නව
වසර අර්ථවත් කර ගැනීම අතේ අධිෂ්ඨානය කර ගනිමු.
අතේ ජීවිතය වැදගත් තලස ඉදිරියට තගන යාමට
වැදගත් වන කරුණු තදකක් තිතබනවා.

එනේ

1.උත්සාහය සහ
2.වාසනාව යි

උත්සාහය හා වාසනාව අතේ ජීවිත සාර්ථක

කරගැනීමට ඉතාමත් වැදගත් වන කරුණු තදකකි. තේ
ජීවිතය සාර්ථක කර ගැනීමටත් සියලු දුක් නසා නිවන්
අවතබෝධ කර ගැනීමටත් අප උත්සාහ විය යුතුයි. තේ
එළැතඹන නව වසතර් අපි එය අධිෂ්ඨාන කරතගන වැඩ
යරේභ කල යුතු තවමු. නිවන් මාර්ගතේදී තමම
උත්සාහය “සේමා වායාම “ යන්තනන් දක්වා
තිතබනවා. සේමා වායාමය ඔතව නව වසර සාර්ථක

216
කර ගැනීමට වඩාත් තයෝගන තවනවා. එනේ තගමට ගිය වසර තුළ ඔතබන් සිදුවූ වැරැදි අඩුපාඩු අත් හරින්නට,

ඔබ විසින් කරන ලද තමාට හා අනනයන්ට යහපත් වූ කටයුතු තවත් ඉදිරියට ඉටු කර තගනයන්නට,ඔබට තමතතක්
කරගැනීමට අතපසු වූ යහපත් කටයුතු යරේභ කරන්නට, ඔතව අතින් යළි කිසිදු අයහපත් කටයුත්තක් සිදු
තනොවන්නට යන තමම කාරණා ඉදිරි වසර ජය ගැනීමට ඔබට තබතහවින් ්ර තයෝජනවත් තවනවා. අතීතය දිහා
කල්පනා කර කර ජීවිතය තැතවන නිනිස්සුන්ට කවදාවත් සාර්ථක ජීවිතයක් ගත කරන්න බැහැ. ඊට තහේතුව බුදු
දහම උගන්වන්තන් සංසාර ජීවිතය ජය ගන්න ක්රිමයයි. අතීතය සුනිහිරි තහෝ අනිහිරි තවන්න පුළුවන්. ඒත් එය
අනාගතය සාර්ථක කරගන්න මාවතක් කරගත යුතුයි. තේ තමොතහොත අතීතයට හා අනාගතය යන තදකටම අයිතියි.
අතීතතේ සිට තේ තමොතහොත ගැන සිතුතවොත් එය අනාගතයයි. දැන් තේ තමොතහොත වර්තමානයයි. තේ තමොතහොත
පසු වූ විට එය නැවත අතීතයයි. එනිසා ජීවිතය සාර්ථක කරගැනීමට වටින්තන් තේ තමොතහොතයි. අංගුලිමාල ,
පටාචාරා, කිසාතගෝතමී,අේබපාලි, වැනි සමාජතේ ජීවත් වූ ඒ හැම තදනාතේම අතීතය අනිහිරි වුවත් ඒ අය ධර්මය
තුළින් තමන්තේ ජීවිතය වාසනාවන්ත කරගන්නට උත්සාහ කළා. එහි ්ර තිඵලය නේ සමාජතේ තකොන්මට සිටි ඔවුන්
සමාජය ගරුකරන පූජනීයත්වයට පත්වුනා. එනිසා ජීවිතය වාසනාවන්ත මටමට උත්සාහය හැම අතින්ම වැදගත්
වනවා.

වාසනාව නැතිව උත්සාහතේ නියම ්ර තිඵල ලබන්න බැහැ. තකතනකුට තමතහම හිතතන්න පුළුවන්. මම තකතරේ
උත්සාහ කලත් වාසනාව නැති නිසා උත්සාහමටතේ තත්රුමක් නැහැ කියල. ඒක වැරැදියි. අපි දැනගන්න ඔය
වාසනාව ලැතබන්තන් තකොතහොමද කියලා. වාසනාව ලැතබන්තන් අප කරන ලද කුසල් අනුවයි. අපි සමාජයට,
තලෝකයාට අතනකුත් සත්වයන්ට පිරිසුදු සිතින් කරනු ලබන පරිතනාගයන් වල ්ර තිඵලය වාසනාවයි. එනිසා
වාසනාව නැත්නේ එය ඇති කරගන්නට තවතහස විය යුත්තත්ද තමා මයි. ඔබ ඔතව ජිවිතය තුළ කරුණාතවන්
දයාතවන් වම්රි තයන් ලාභ ්ර තයෝජන බලාතපොතරොත්තු තනොමට අන් අයතේ යහපතට තසේවයක් කරන්න. එවිට
ඔබට වාසනාව ලැතබනු තනො අනුමානයි. එනිසා උත්සාහයත් වාසනාවත් තදකම ඇති කරගත හැක්තක් ඔබට මයි.
ඒ තුළින් තේ වසර සාර්ථක සුබ නව වසරක් බවට පත්කරගන්න.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ ධර්මය සමාජයට අවතබෝධ කරගන්න බැරිමටම නිසා සමාජය ධර්මතයන් ඇතැේ
විට ඈත් තවලා. බුදු හාමුදුරුතවෝ සරණ ගියාට අප ඒ තවනුතවන් අනුගමනය කළ යුත්තත් කුමක්ද යන්න තත්රුේ
ගන්න බැරි තත්ත්වයකට පත්තවලා. බුදුරජාණන් වහන්තසේ අපිට මුලින්ම ඉගැන්වූ ගැඹුරු දහම උන්වහන්තසේ
තපන්නුතේ යදර්ශතයන්. ඒ තමා අනිනිසතලෝචන පූජාව. අද සමාජතේ තබෞේධයන් ඒක අමතක කරනවා.
එතතකොට මුල අමතක කරලා තකොතහොමද බුදුන් සරණ යන්තන්. තමන්ට උදේ උපකාර කළ අයට ඔතබන්
කෘතගුණ සැලකීම බුදුන් සරණ යාමයි.

ඉන් පසුව බුදු හාමුදුරුතවෝ සමාජතේ ජීවත්වන සත්වයන් අතර මනුෂනයා මුල්කරතගන ධර්මය තේශනා කළා.
මුලින් ගිහි ජීවිතය අතහැර සතන තසවු පිරිස්වලට ජීවිතතේ නිසරු බව තුළින් ධර්මය වටහාතගන පැවිදි බිමට
ඇතුළත් තවලා තමාතේත්, අනුන්තේත් හිතසුව පිණිස හැසිතරන්නට මග තපන්නුවා. එතසේම සමාජතේ ජීවිත අවුල්
කරගත් නිසි මාර්ගයක් තනොදත් සියලු වෘත්තිකයන්ට ඒ ඒ ජීවිත සාර්ථක ගිහි ජීවිත තගවන මාර්ගය තපන්නුවා.
ජීවිතතේ දුක නැති කරන්නට තේ සැම තේශනාවක්ම මුල්වුනා.

ජීවිතතේ දුක නැති කිරීම යනු සැපවත් ජීවිතයකට මාර්ගයයි. එනේ සාර්ථක ජීවිතයකට පදනම බුදුදහතේ පදනමයි.
තමය තත්රුේගත හැක්තක් තමා ළඟ ඇති දෘෂ්ටිතකෝණවලට තනොව මැදහත්ව ධර්මය තදස බලන පුේගලයන්ට
පමණයි. ඒ බව “පච්චත්තබබං තේදිතතබබා විඤ්ක් යුදහීනති “ යන්තනන්ම පැහැදිලි තවනවා. තේ ධර්මය ්ර තනක්ෂහ
තහවත් අවතබෝධ කරගන්න පුළුවන් තවන්තන් නුවනින්ම පමණයි. යන්න බුදුන් වහන්තසේතේ තේශනාවයි

පිටකන්වතුබ් ,
ගිහි ජීවිතයක් ගත කරන ඔබ නිතරම බලාතපොතරොත්තු වන කාරනා රාශියක් ඉහත ගාථාතවන් තපන්වාදී තිතබනවා.
“ ඉධ තඵව නං පසංසන්ති .තපච්ච සේතග පතමොදති “ යන්තනන් අර්ථවත් කතල් ඔබ කුමන ජීවිතයක් ගත කළත්
තමතලොව ්ර ශංසාවත් පරතලොව සුගතියත් ඇති කරගත යුතුයි යන්නයි. තමහි දක්වන ්ර ධාන කරුණු 2 ක් තිතබනවා.
එනේ “භුත්ත “ “තභෝගා” යන වචන තදකයි. “තභොගා තේ උේපේජන්තු සහ ධේතමො “ යන්තනන් අදහස් තවන්තන්
ධාර්නික වස්තුවයි. අද සමාජතේ ජීවත්වන ඕනෑම අතයකුට වටිනම තේ තමයි යර්ථිකය . තමන්තේ යර්ථිකය
ශක්තිමත් නැත්නේ තේ සමාජතේ ජීවිත අසරණ තත්ත්වයකට පත්තවනවා. ඒ අතර බුදු දහම තපන්වා තදන්තන්
යර්ථිකය ධාර්නික තනොවුතනොත් තමතලොව පරිහානිය වතේම පරතලොව ජීවිතයද අගාධයට පත්වන බවයි.

217
අපි අධාර්නික යර්ථිකයක් ඇති කර ගන්නවා කියන්තන් අන් අයට අයුක්තියක් ඉටු කිරීම යි. එනිසා බුදුදහම
පුේගලයා යහපත් මටම තුළ තමා පමණක් තනොව සමාජයම යහපත් අතට පත්මටමට පුේගලයා යහපත් මටතේ
වැදගත්කම තපන්වා දී තිතබනවා. අපි භුක්ති විදින ධනය අධාර්නික තදයක් තනොවන්නට අපි වග බලා ගන්න ඕනෑ.

“යතසො තේ උේපේජන්තු සහ ධේතමන “ යන්තනන් ධනවත් මටතමන් අපි සමාජතේ කීර්තියක් අතේක්ෂහා කරනවා.
තේ කීර්තිය රඳා පවතින්නට නේ අපි උපයන තේ ධාර්නික තවන්නට ඕන. නැතිනේ ටික දවසකින් තමන්තේ
අධාර්නික වනාපාර බිඳවැටී කායික හා මානසික බිඳවැටීමක් තුළින් සමාජයට මුහුණතදන්න බැරි තත්ත්වයකට
පත්තවනවා.

පිටකන්වතුබ්
අපි සමාජතේ ජීවත් තවන තකොට ධර්මය ට අනුවම ජීවිතය සකස් කරගන්නට උත්සාහ කරන්නට ඕන. තහේතුව
සමාජය ලාභ අලාභ නින්දා ්ර ශංසා යසස අයස සැප දුක වැනි තලෝක ධර්මයන් වලින් නිතරම තවනස් තවනවා.
ලාභය නිසාම අලාභය සිදුතවනවා නේ ලාභතේ අන්තය තහොයන්න තහොඳ නැහැ. තමන්තේ තරම කුමක්ද යන්න
කල්පනා කාරීව ජීවත්තවන්නට ඕන. නින්දා, ්ර ශංසා , සැප දුක යදියත් තමන්ට අත්විඳින්නට තවනවා. ඒ නිසා
සැපක් තහෝ සැපතේ තකලවරක් තසොයන පුේගලතයකුට ඒ සැපතේ තකලවර තසොයන්න වන්තන් ධර්මය තුළයි.
ධර්මය නිනිසාතේ සැපයට කිසිම තැනක බාධා ඇති කරන්තන් නැහැ. බුදුන් වහන්තසේ තේශනා කතළේ සැප තුනක්
පිළිබඳවයි. එනේ මනුෂන ‘දිවන’ නිවන් යන සැප තුනයි. ඔබ ඔතව ජීවිතය ධර්මානුලවලව ධාර්නිකව ගත කිරීමට
අධිෂ්ඨානය ඇතිකරගන්න උත්සාහවත් තවන්න. එවිට ජිවිතතේ යථාර්ථය තුළින් සාර්ථක ගිහි තහෝ පැවිදි ජීවිතයක්
ගත කිරීමට ඔබට දැනුම තුළින් බුේධිය පහළතවනු නිසැකයි. ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි.

218
 (95) නැණවතුන් ෙසසන මහඟු යුතුචම

යණමඩුව තවේබුවැ ශ්රී වර්ධනාරාමතේ

හිදව මසෝභිත හිමි

අප සතු යුතුකේ තමොනවාදැයි හරිහැටි වටහාතගන ක්රිටයා කතළොත් අතේ ජීවිතය සාර්ථක කර ගත හැකි තේ. තමා
සතු යුතුකේ මැනවින් ඉටු කළතහොත් ඒ තැනැත්තා සමාජතේ පිේයමනාප පුේගලයකු වන බව “ධර්මතේ” සඳහන්
තේ. අප හැම තකනකු විසින්ම ඔවුතනොවුන්ට ඉටුකළ යුතු යුතුකේ රාශියක් තිතව. සිඟාතලෝවාද සූත්රිය, මහා මංගල
සූත්රිය, වනේඝපේජ සූත්රිය යදී ඉතා ්ර සිේධ සූත්රි තේශනා රාශියක එම යුතුකේ සඳහන් තවයි.

“නමමෝ තස්ස භගවමතො අරහමතො

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ම ො මාතරංවා පිටකතරංවා -
මච්මරො ධම්මමන මෙොසති
තා ං න ොරිරරි ා -
මාතා පිටකතූසු ෙණ්ඩිතා
ඉධමව නං ෙසංසන්ති -
මෙච්ර සග්මග ෙමමොදති.

පින්වත්නි,

මහා කාරුණික තථාගත බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ ධර්මය තමන්ටත් අනුන්ටත් හිතකර තමතලොවත් පරතලොවත්
දියුණුව සලසන උතුේ දහමකි. ධර්තමෝපතේශ රාශියක් අන්තර්ගත එහි ඒ හැම උපතේශයක්ම නුවණැති
උත්සාහවත් මනුෂනයකුට ක්රිටයාත්මක කළ හැකි තේ. එබඳු ඉගැන්මටේ තදස බලන බුේධිමත් නූතනතලෝකයා පවා
අදත් බුදුදහම තකතරහි සිත් ඇද ගනිති. තිතලෝගුරු බුදුරජාණන්
වහන්තසේ වදාළ ධර්මය අනුව සත්ව ජීවිත තකතරහි බලපාන සාධක
රාශියක් තිතව.

සත්වයා විසින් කරනු ලබන කර්ම ඔහුතේ ජීවිතය තකතරහි බලපාන

්ර ධානම සාධකය තවයි. සුබ මානවකයාතේ පියා වූ තතෝතදයන
බමුණාතේ ජීවිතය ඊට නිදසුනක්. පුේගලයා කරන තහොඳ, නරක
ක්රිටයාවන්ට ලැතබන විපාකවලට වගකිවයුත්තත් ද එම පුේගලයාම බව
චුල්ල කේම විභංග සූත්රිතේ පැහැදිලි කර තිතබනවා. තමාතේ විමුක්තිය
ඇත්තත් තමා තුළම බවත්, අනිත් තකතනකුට තමාතේ විමුක්තිය
සලසාදීමට තනොහැති බවත් දමනය කර ගන්නා ලද පසිඳුරන් ඇති තමා
විසින්ම දුර්ලභ වූ නිවන් සුවය අත්පත් කරගන්නා බවත් කුමාරකාශනප
මාතාව නිනිති කරතගන තේශනා කර තිතව.

පින්වතුනි, තමතලොව ජීවත්වන අප හැම තකතනක්ම කුඩා අවදිතේ සිට

මරණය දක්වාම ජීවිතතේ විවිධ අවස්ථා පසු කරනවා. ඒ ඒ අවස්ථාවලදී
ඉටු කළ යුතු අප සතු යුතුකේ තමොනවාදැයි හරිහැටි වටහාතගන ක්රිටයා
කතළොත් අතේ ජීවිතය සාර්ථක කර ගත හැකි තේ.

තමා සතු යුතුකේ මැනවින් ඉටු කළතහොත් ඒ තැනැත්තා සමාජතේ

පිේයමනාප පුේගලයකු වන බව “ධර්මතේ” සඳහන් තේ. අප හැම තකනකු විසින්ම ඔවුතනොවුන්ට ඉටුකළ යුතු
යුතුකේ රාශියක් තිතව. සිඟාතලෝවාද සූත්රිය, මහා මංගල සූත්රිය, වනේඝපේජ සූත්රිය යදී ඉතා ්ර සිේධ සූත්රි තේශනා
රාශියක එම යුතුකේ සඳහන් තවයි.

219
සමාජතේ ජීවත්වන ඒ ඒ පුේගලයන් සතු යුතුකේ තමොනවාදැයි බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා තකොට තිතබනවා.
එම සිඟාතලෝවාද සූත්රිතේ දී මේපිය, දූ දරු, ගුරු, ශිෂන, ස්වානි, භාර්යා, හිත, නිතුරු, ස්වානි, තසේවක, ගිහි පැවිදි
යනුතවන් මුළු සමාජයම දිසා වශතයන් හයකටත් පුේගලයන් වශතයන් තකොටස් තදොළහකටත් තබදා ඒ ඒ
පුේගලයන්තගන් ඉටු විය යුතු යුතුකේ සියල්ල උගන්වා තිතව. එමතකොටස්වලට ඇතුළත් තනොවන කිසිතවක්
මනුෂනයන් අතර නැහැ.

තේ යුතුකේ මඟින් සමාජයට අතනනොනන වශතයන් සේබන්ධ කර තිතව. සිගාල ගෘහපති පුත්රියාට බුදුරදුන් වදාළ
සදිසා පිළිබඳ සියලු කරුණු එක්තකොට ගත්විට වගකීේ හා යුතුකේ අතර ඇති සේබන්ධය පැහැදිලි තේ. තලොේතුරා
බුදුරජාණන් වහන්තසේ සදිසාතවන් එක් දිශාවක් තපන්නුේ කතළේ තදමාපියන් පිළිබඳවය. උන්වහන්තසේත් එම උදාර
ගුණය පුරුදු කළහ. තබෝධිසත්ව කාලතේ දීත් බුේධත්වතයන් පසුවත් මේපිය උපස්ථානය යදර්ශතයන් තපන්නුේ
කළහ. මාතු තපොසක ජාතකය, සාම ජාතකය ඊට නිදසුන්තගන් කීපයකි. තථාගතයන් වහන්තසේ පස්වැනි වස ගත
කළ විශාලා මහනුවර ලවටාගාර ශාලාතේ දී දිනක් මහා කරුණා සමාපත්තිතයන් තලොව බලේදී ශුේතධෝදන මහ
රජතුමා දැඩි තලස තරෝගාතුරව මරණ මඤ්චකතයහි සිටින බව දැන ගත්තා එදිනම උන්වහන්තසේ භික්ෂුප පිරිසකුත්
සමග කිඹුල්වත්පුර රජ මාලිගාවට වැඩමවා පිය රජුතේ ඇඳළඟ පනවන ලද අසුතනහි වැඩහිඳ පියාතේ හිසට
දකුණත තබා සතන ක්රිටයා කළහ. විගස හිතසේ තේදනාව දුරු මට ගිතේය. සතන ක්රිටයා කරත්ම රජතුමාතේ සියලුම
ශාරීරික තේදනා දුරුමට ගියහ.

අනතුරුව සතුටට පත් පියාණන්ට බුදුරජාණන් වහන්තසේ අනිතන ්ර තිසංයුක්ත ධර්මයක් තේශනා කළ විට එතුමා
උතුේ වූ රහත් ඵලයට පත් වූහ. තම මවට සැළකීම සඳහා තේතිසා දිවන තලෝකයට වැඩඬම කර විජේ බණ, තේශනා
කර මාතෘදිවන රාජයා ඇතුළු තේව සමූහයාට ශාන්තිය සැලැස්වූහ. පින්වතුනි අතේ අේමාතේ තාත්තාතේ දරු
තසතනහස සිවියත් සමත්, මසත්, නහරත්, ඇටත්, විනිවිද තගොස් එයින් තනොනැවතී ඇට නිදුලුව හැපී පවතී .
මවුපියන් විසින් දූ දරුවන් ඇති දැඩි කරනුතේ දහසක් පැතුේ සිත තුළ රඳවාතගනය. එයින් බලාතපොතරොත්තු පහක්
ගැන සිඟාතලෝවාද සූත්රිතේ තේශනා තකොට තිතව. මවුපියන් තපෝෂණය කිරීම, ඔවුන්තේ කටයුතු කරදීම, පරපුර
යරක්ෂහා කිරීම, මේපියන් දුන් ධනය රැකීම සහ නියගිය තදමාපියන්ට පින්දීමය.

එම කරුණු පතහන් දරුවන් තදමාපියන්ට සංග්රවහ කළ යුතුව තිතව. දූ දරුවන්තගන් තමම සංග්රවහ ලැබීම
තදමාපියන්තේ අයිතියකි. ඒ කරුණු එතසේ ඉටු කිරීම දරුවන්තේ යුතුකම සහ වගකීම තේ. දූ දරුවන් තකතරහි ඉටු
කළ යුතු තදමාපියන් සතු යුතුකේ ඉටුවන විට එම දූදරු, මේපිය තදපක්ෂහය අතර අතනනොනන සමගිය හා සාමය ඇති
තේ. යහපත් සමාජයක් තගොඩනැඟීතේ පදනම එයින් ඇති තේ. යචාරශීලී ගුණ ගරුක තදමාපියන්තේ දරුවන්
යහපත් ගුණවතුන් තේ.

මංගල සූත්රිතේ දී තදතලොව දියුණුව ඇති කරන කරුණු තේශනා කරන බුදුරජාණන් වහන්තසේ ‘මාතා පිතූ උපේඨානං’
මවුපිය උපස්ථානය මංගල කරුණක් බව තේශනා කර තිතව. ‘තයො මාතරං වා පිතරංවා ජිණ්ණකං ගත තයොවබනං
පහුසන්තතො නභරති’ යනුතවන් යේකිසි දරුතවකු පිළිවන්කම තිබියදී තම මවුපිය තදතදනාට තනොසලකන්තන් නේ
එය වසල වූ පහත් ගතියක් තලස බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා තකොට වදාළහ.

තේ කරුණු ගැන තමතනහි කර මේපිය තදපළ තවනුතවන් කළයුතු යුතුකේ තනොපමාව ඉටු කරන්න. අපි මවුපියන්
හට තහොඳින් සලකා තමම උදාර තබෝධිසත්ව ගුණය දියුණු තකොට ඒ පින් තබතලන් අමාමහ නිවන් සේපත් ්ර ාර්ථනා
කර ගනිමු.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි.

220
 (96) සි ලු බුදුවරුන්මග් අනුශ්ාසනාව

හබරණ තවතහරතහේන තයෝගාශ්රුමතේ

මැල්ලවමගදර සමණ ධම්ම හිමි

තේ සසර ජීවත්වන සත්වයා විඳීන්තන අනන්ත දුකක්. තමන්ට ලැතබන යේ තදයක් සැපතක් කියා සිතුවත් එහි
අවසානය දුකක්. අපි සසර පුරාම ඇවිදින්තන තේ දුක් කරගහතගන. තේ දුක්තගොන්න බිම තියන්න හැකිවුතණොත්
එදාට අපට තේ සසර නිම මටතේ නවාතැන වන නිර්වාණ ධාතුවට සමීප මටතේ හැකියාව ලැතබනව.

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
සබ්බ ොෙස්ස අචරණං
කුසලස්ස උෙසම්ෙදා
සචිත්ත ෙරිම ෝදෙනං
ඒතං බුද්ධාන සාසනං

පින්වත්නි,

අටතලෝ දහම උපතින් තපොදි බැඳගත් නිනිසා අවසානතේ ගමන් කරන්තන මරණය තවතය. එය සංසාර ගමතන් එක්
අවස්ථාවක් පමණයි. නියගිය සත්ත්වයා එතැනින් තවත් ස්ථානයක උපත ලබනව. එතැනදීද තේ අටතලෝදහමට
මුහුණ තදනවා. තකළවරක් නැති තේ සසතර් ඉපතදනින් මැතරනින් ගමන්කරනව. තේ ගමතන් උපත තකොතනද?
අවසානය තකොතනද? කියල කිසි තකතනක් දන්තන් නැහැ. බුදු, පතසේබුදු මහරහතන් වහන්තසේ තේ ගමතන්
අවසානය දුටුවා.

දිනක් භික්ෂූයන් වහන්තසේ පිරිවරා වනයක් මැදින් වඩින බුදුපියාණන් වහන්තසේ එම වනතයන් තකොළ කීපයක් අහුලා
අතටතගන භික්ෂූයන් වහන්තසේතගන් තමතලස විචාලා
මහතණනි! මතේ අත තිතබන තදය තපතනනව තන්ද?
එතසේය ස්වාමීනි! තකොළ ස්වල්පයක් යයි භික්ෂූයන්
වහන්තසේ පිළිවදන් දුන්හ.

බුදු පියාණන් වහන්තසේ නැවත අහනව ඇවැත්නි! තේ

මතේ අතත් තිතබන තකොළද වනතේ තිතබන තකොළද
වැඩි කියල. භික්ෂූයන් වහන්තසේ පිළිතුරු තදනව ස්වාමීනි!
ඔබ වහන්තසේ අත ඇත්තත් ඉතාම සුළු තකොළ
්ර මාණයක්.

වනතේ තිතබන තකොළ තමයි වැඩි යනුතවන්, බුදු

පියාණන් වහන්තසේ ඒ භික්ෂූයන් වහන්තසේ අමතා තමතසේ
තේශනා කළා. ඇවැත්නි, මා අවතබෝධ කළ ධර්ම ය තේ
වනතේ තිතබන තකොළවලට සමානයි. ඔබලාට
තේශනා කර ඇත්තත් මා අතත් තිතබන තකොළවලට
සමාන ්ර මාණයක්. ඔබලාතේ ඒකායන
බලාතපොතරොත්තුව මා අවතබෝධ කළ ධර්ම ය අනුගමනය
කර තේ සසර දුකින් නිදීමටයි.

එයට අවශන ධර්ම මා්ගදය විනා තවනත් තදයක් ඔබට

අවශන නැහැ. වවදනවරයා තරෝගියාට ්ර තිකාර කරන්තන් ඔහුට වැළඳී ඇති තරෝගතේ නිධානය තසොයා එයට
අවශන ඖෂධ දීතමන්. මාද ඔබලාට කියා තදන්තන් තේ සසර ගමනින් එතරමටමට අවශන ධර්ම මා්ගදය පමණයි.

221
මා ඔබලාට කියා තදන්තන කාරණා තදකයි. ඒ කාරණා තදකනේ දුක සහ දුක නැති කිරීමයි. තේ කාරණා තදක
පමණක් මා කියා තදන්තන් තේ තලෝකතේ දුක් විඳින සත්ත්වයාට දුකින් නිදීමට ඔය කරුණු තදක අවශන තහයින්.
මම දුක කුමක්ද? කියල ඔබලාට කියා තදනව.

දුතකහි අතනක් පැත්ත සැපය. සැපය ලබන්තන තකොතහොමද කියල කියා තදනව. අතනක් තේවල් දැනගත්තට තේ
සසර දුකින් නිදහස් වන්න බැහැ. බුදු පියාණන් වහන්තසේ තේ කරුණු තදක නැවත කරුණු හතරක් වශතයන් විස්තර
කරනව. දුක කියල එකක් තියනව. එතහමනේ ඔය දුක හටගන්න තහේතුවක් තිතයන්න ඕනතන්. දුක දිගින් දිගටම
දුකටම පත්කරනින් සසර පුරා තගන යන තහේතුව තහොයන්න ඕන.

තහේතුව තසොයාගත්තට මදි. එතහමනේ ඒ දුක නැතිකරගන්න ඕන. දුක නැති කරගන්නනේ එයටත් මාර්ගයක්
තිතයන්න ඕන. ඒ දුක නැති කරන මා්ගදයත් තසොයා ගන්න ඕන.

එම භික්ෂූයන් වහන්තසේලාට සසරින් ගැලමටමට කාරණා හතරයි තේශණා කතළේ. ඒ කාරනා හතර නැවත කියනවනේ,
සසර දුකයි “දුක්ත් තලෝතක් පතිේඨිතතෝ” දුක මත තලෝකය පිහිටා තිතයන්තන. එතහම නේ ඒ දුක නැතිකරගන්න
ඕන.

දුකක් ඇතිවුනානේ එයට තහේතුවක් තිතයන්න ඕන. ඒ තහේතුව තසොයාගන්න ඕන. දුක නැති කරන්න නේ දුක නැති
කරන මා්ගදයකුත් තිතයන්න ඕන. ඒ මා්ගදයත් තසොයාගන්න ඕන.

අපි තමයට කියනව සතන හතර කියල. නැත්නේ චතුරාර්ය සතන කියල. ඔය කාරණා හතර ඔබ හරිහැටි ්ර තනක්ෂහකර
ගතතහොත් තේ සසර දුකින් නිදීතේ ඔතව අභිමතාර්ථය සේපූර්ණ්කර ගන්න පුලුවන්.

පින්වත්නි, තේ සසර ජීවත්වන සත්ත්වයා විඳීන්තන අනන්ත දුකක්. තමන්ට ලැතබන යේ තදයක් සැපතක් කියා
සිතුවත් එහි අවසානය දුකක්. මනුෂන සත්ත්වයා මේ තකතනක් තවන්න පිය තකතනක් තවන්න දරුසුරතල් බලන්න
හරිම කැමතියි. දරුවා ලැබුණට පසුව ඒ මේ පිය තදපල අනන්ත දුක් විඳිනවා.

දරුවාතේ කැත කුණු අදින්න පාසල් යවන්න, රැකියා ලබාතදන්න අනන්ත දුක් විඳිනව. දරුවාට තලඩක් දුකක්
හැදුනාම අනන්ත දුකක් විඳිනව. සැපත කියා සිතුවත් තේ සැම තදයක්ම දුක්තගොඩක්මත ජනිතතවලා තිතයන්තන.

”ජාතිපි දුක්ඛා ජරාපි දුක්ඛා, වනාධිපි දුක්ඛා, මරණේපි දුක්ඛං, අේපිතේහි සේපතයෝතගෝ දුක්තඛෝ පිතේහි
විේපතයෝතගෝ දුක්තඛෝ, යේපිච්චං නලභති දුක්ඛං, සංඛිතතත්න පඤචුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා” ස්කන්ධයන්තේ
පහලමටමයි කියන ලද ජාතිය තනොතහොත් ඉපදීම දුකයි. අංග්ර තනයන්තේ තවනස්මටම තයෞවනභාවය නැතිව යාම,
නේවූ මහලු බවට පත්මටම, ජරාපිදුක්ඛය.

ජීවිතය විනාශකිරීමට තරේ තහේතුවන එක් එක් තලඩ තරෝග සෑදීම වනාධිපි දුක්ඛය. ජීවිතතේ විනාශමටම මරණංපි
දුක්ඛය. අප්රි ය පුේගලයින් ඇසුරට ලැබීමත් දුකක්. ඔහුතගන් තමන්ට නිතරම වන්තන් විපතක්. එය අේපිතේහි
සේපතයෝතගෝ දුක්ඛය. ප්රි යවූ අයතගන් තවන්මටමත් දුකක්. මේපිය, දූදරුවන්, සතහෝදරයින්, තමන්තේ ප්රි යනිත්රියින්
විතයෝමටමත් දුකක්. එයට කියනව පිතේහි විපතයෝතගෝ දුක්ඛය කියල. තමන් අභිමතාර්ථ යේ තදයක් තනොලැබුණත්
එයත් තමන්ට දුකක්. යේ පිච්චංනලභති දුක්ඛං කීතේ එයට.

තකොටින්ම කියනවනේ පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධයම දුකයි.

පින්වත්නි, අපි සසර පුරාම ඇවිදින්තන තේ දුක් කරගහගන. තේ දුක්තගොන්න බිම තියන්න හැකිවුතනොත් එදාට
අපට තේ සසර සැරිසැරීතේ නවාතැන වන නිර්වාණ ධාතුවට සමීපමටතේ හැකියාව ලැතබනව. තේ දුක්තගොන්න
බැඳල තිතයන්තන පටිච්ච සමුේපාදතයන් අවිදනා, තෘෂ්ණා සංඛනාත සංසාර චක්රිතේ මූලධර්මයන් තහොඳීන්
හැදිනාගන්නාතුරු නිවනට පැනිතනන්න බැහැ.

පටිච්චසමුේපාදය තනොදත් තැනැත්තාට තලෝතකෝත්තර මාර්ගයට පැනිණීමට තනොහැකිබව බුදුපියාණන් වහන්තසේ

යනද ස්වාමීන් වහන්තසේට එදා වදාළහ.

222
“ඒතස්ස ආනන්ද ධම්මස්ස අඤ්ඤාණා අනනුමබෝධා අප්ෙටිමේධා ඒවම ං ෙජා තන්තාකුලච ජාතා ගුලාගුණ්ඨිච
ජාතා මුඤ්ඡබබ්බජූතා අො ං දුග්ගතිං විබ්ොතං සංසාරං නාතිවත්තන්ති”

”යනන්දය, තේ පටිච්ච සමුේපාද ධර්මය තනොදැනීම නිසා, අවතබෝධ තනොකිරීම නිසා, ්ර තිතේධ තනොකිරීමනිසා තේ
සත්ත්වතයෝ අවුල්වූවාවූ නූල් පන්දුවක්තසේ, අවුල්වූවාවූ මුඤ්ඡබවබඡ නේ තණවලින් ඇඹරූ දිරා කැඩීගිය කඹයක
තණතකඳීතමන් අවුල්වූවාවූ සැපතයන් පහවූ දුක්ඛයාතේ පැවැත්ම ඇත්තාවූ අපාය හා සංසාරය තනොඉක්මවත්”

සකල දුක්ඛස්කන්ධයාතේ පහලමටමට තහේතුවන පටිච්චසමුේපාදය අවිදනාව තනොතහොත් තනොදැනීම නැතතොත්

තමෝහය නිසාම හට ගන්නව.

අවිදනාව නමැති තහේතුව නිසා සංස්කාරතයෝ හටගන්නව.

සංස්චාරබ්සා විඥාන හාගනී

විඥාන බ්සා නාමරූෙ හාගනී
නාමරූෙ බ්සා ෂඩා තන හාගනී
ෂඩා තන බ්සා ස්ෙර්ශ් හාගනී
ස්ෙර්ශ් බ්සා මේදනාව හාගනී
මේදනාව බ්සා තෘ ෂ්ණාව හාගනී
තෘ ෂ්ණාව බ්සා උොදාන හාගනී
උොදාන බ්සා භව හාගනී
භව බ්සා ජාති හාගනී

ජාතිය නිසා ජරා, මරණ, තසෝක, පරිතේව දුක්ඛ තදෝමනස්ස උපායාසතයෝ හටගනී.

තේ සියලු හටගැනීේ සඳහා උත්පත්ති ස්ථානය අවිදනාවයි.

එතසේනේ මාතෘකා කළ ගාථාව අනුව සියලු පේ තනොකිරීමද තලොේතුරා කුසල් වැඩීමද, සිත නීවරණයන්තගන් පිරිසුදු
කරගැනීමද යන තමය සියලු බුදුවරයින්තේ අනුශාසනය බැවින් එම බුදුමඟ ගමන් කිරීතමන් සසර දුකින් නිමට
අනන්ත සැනසීම ඇති නිර්වාණ ධාතුව අවතබෝධකර ගැනීමට අධිෂ්ඨාන කරගනිමු.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි

223
 (97) මබොදු දිවි මෙමවත හඳුනා ගබ්මු

බළන්තගොඩ නළුතවල
ශ්රී ේ පිය
ේ දර්ශන මහා විහාරාධිපති
්රි පිටකධර්ම විශාරද
තගෞරව ශාස්ත්රිතේදී
බළන්මගොඩ ජිනරතන නා හිම

නමමෝතස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ම ෝ ොණමතිොමත්තී
මුසාවාදඤ්ර භාසතී
මලෝමක් අදින්නං ආදි ති
ෙරදාරඤ්ර ගච්ඡති
සුරාමම්ර ොනඤ්ර
ම ො නමරෝ අනුයුඤජති
ඉමේව මම් මසෝ මලෝචස්මිං
මූලං ණති අත්තමනෝ
(ධම්මෙද මලවග්ග 12, 13)

පින්වතුනි,

තමම ගාථා තදකින් ඉදිරිපත් මට ඇත්තත් තමතලොව ජීවත් වන පුේගලතයක් තම වටිනා දිවි තපතවත විනාශ
කරගන්නා දුසිරිත් පහක් පිළිබඳවයි. තේවාට පඤ්ච දුශ්චරිතයැයි දහතමහි වනවහාර මට ඇත. තමහි සිංහල අනුවාදය
තමතසේය. යතමක් ්ර ාණඝාතය තකතරත් ද තසොරකේ තකතරත්ද
කාම නිථනාචාරතයහි හැසිතරත් ද තබොරු කියත් ද සුරාපානතයහි
තයතදත්ද තහතතම තම දිවි තපතවතතහි මූලය තහවත්
වටිනාකම විනාශ කර ගන්තන්ය.

තේ කරුණු තදස විමසා බැලීතේදී තපතනන්තන් තමම පඤ්ච

දුශ්චරිත කවදත් සමාජය යහගුණ දහනින් පරිහානියට පත්
කරන බවයි. තේ තහේතුතකොට මනා තබොදු දිවි තපතවතක්
අධිෂ්ඨානශීලීව ගත කිරීම සදහා තමම දුසිරිත් පතහන්
වැළතකන තලස තුන්කල් ඇතැඹුලක් තසේ දත්, බුදුරජාණන්
වහන්තසේ වදාළහ.

තමතසේ වැළකීම ගිහියා තේ නිතන සීලය යරක්ෂා කිරීතමකි.

තබෞේධයන් නිති පන්සිල් සමාදන්වන්තන්, පුේගලයා සමඟ
තලෝකය වනසා දමන, අපරාධ වර්ධනය කරන පඤ්ච දුසිරිත්
වලින් නිදීම සඳහාය.

පින්වත, බුදුරජාණන් වහන්තසේ විසින් තමහිලා වදාතළේ සිත,කය,

වචන යන තිතදොර සංවර කර ගැනීමට ්රි ශික්ෂා අනුගමනය
කරන තලසයි. තමයින් පැහැදිලි කර තදන්තන් කිතමක්ද? කය
වචන තදක පාලනයට සීලයත් සිත පාලනය කර ගැනීතමන් ජීවිත විමුක්තියත් සසර විමුක්තියත් ලැබීමට
සමාධියත්, ්ර ඥාවත් අනුගමනය කළ යුතු බවයි. තබෞේධ ්ර තිපදාව අනුව ජීවිතතේ සෑම අවස්ථාවකදීම තමම
පිළිතවත් තුන (සීල, සමාධි, ්ර ඥා) ්ර ාතයෝගිකව ජීවතවල පිහිටිය යුතුය.

224
තේ සඳහා තවන් වූ ස්ථානයක් තහෝ සීමාවක් තහෝ නැත. තේ පඤ්ච දුශ්චරිත අසංවර වූ කය, වචන තදකින් සිදුවන
සැටිතයන් තවන්කර ගනිමු. කයින් සිදුවන දෑ අතර ්ර ාණඝාතය තහවත් පරපණ නැසීම, තසොරකම,
කාමනිත්ථනාචාරය ්ර ධාන තවයි. වචනතයන් තබොරුකීම සිදුතේ.

තබොරු කියන්නාතගන් තක්ලාේ කීම, පරුෂවචන තහවත් අනිහිරි වචන භාණතය හා තදතලොවට වැඩක් නැති
හිස්වචන (සේඵ්ර ලාප) කිසිදු පැකිලීමක් නැතිව කියැතවයි. දස අකුසල කර්ම විග්රවහතේදී තේවාට චතුර්විධ වාේ
අකුසල කර්ම යැයි හැඳින්තේ. සුරාව සියලු පාප කර්මයන්ට නිදාන වූ, අකුසල් කර්මයකි. සුරා පානය කිරීතමන්
නිනිසා තේ ලේජා බිය නැතිතවයි. කළයුත්ත තනොකළ යුත්ත තනොවැටතහයි.

සුරා ූරර්තතයක්මටම පරිහානියට තහේතුවක් බව පරාභව සූත්රිතේදී බුදුරජාණන් වහන්තසේ වදාළහ. ඒ තමතසේය.

ඉත්ථි ධුත්මතෝ
සුරා ධුත්මතෝ
අක් ධුත්මතෝ ර ම ෝනමරෝ
ලද්ධං ලද්ධං විනාමසේති
තං ෙරාභවමතෝ මු ං

තමහි දැක්තවන්තන් පරදාර කර්මය, සුරාූරතතයක්මටම, අන්සතු වස්තු සූදුව නමැති කපටිකනින් ගැනීමට තවතහසීම
ලබන සේපත් විනාශ කර දැමීම පුේගල දිවි මතගහි පරිහානි තදොරටු බවය.

යත්මාභිමානී තපෞරුෂතයන් තහබි දිවි තපතවතක් තගොඩනගා ගැනීමට අතේක්ෂා කරන්නන් විසින් තමම
පස්වැදෑරුේ දුසිරිත් වාරණය තකොට පඤ්ච සීලය සුරැකිය යුතුය. පුේගල සමාජතේ සුරක්ණතය සඳහා තමම සීල
්ර තිපදාව තේශනා කර ඇත.

සමාජයක් පැවැත්මටතේදී එහි ජීවත් වන්නන් තේ හදවත් තුළ අනිවාර්යතයන්ම තමත්තා, කරුණා, මුදිතා, උතේක්ෂා
(මැදිහත් බව) පිහිටා තිබිය යුත්තත්ය.

තේවා තශ්රුේෂ්ඨ උතුේ ගුණාංග බැවින් ඒ අරුතින්ම තේ අධනාත්ම පැවතුේ වලට දහතමහි සතර බ්රාහ්ම විහරණ
ධේමයැයි සඳහන් කර ඇත. පඤ්චසීල ්ර තිපදාතේ පළමුතවනි ශික්ෂාපදතයන් “සවතව සත්තා සුඛී තහොන්තු” සියලු
සත්ත්වතයෝ සුවපත් තවත්වා! යන තපොදු මානව හැඟීම සංවර්ධනය කරයි.

අන්සතු වස්තුව පැහැර ගැනීම වංචනික ක්රිටයාවකි. තමයට තසොරකම යන නාමය සුපරසිදු නාමයයි. තවද
උපක්රිමශීලිව තවළඳාතේ දී තහොරට කිරීම, මැනීම යදිතයන් ද තනොවටිනා භාණ්ඩවලට අධික නිල ගැනීතමන්ද
අදත්තාදාන අකුසල සිදුකරගත හැකිය. එපමණක්ම පමණක් තනොව, තේතනයක් අරභයා වදනිකව වැඩ
කරන්තනක් වැටුපට සරිලන තසේ වැඩ තනොකරයි ද එම ක්රිටයමාර්ගය ද තසොරකමට අදත්තාදානයට අයත් තවයි.

කාම නිත්ථනාචාරය නේ අදහැනිව පසිඳුරන් පිනමටමය. තමහි අර්ථ දැක්මටතේදී ්ර ධාන වශතයන් ගැතනන පරඹුවන්
කතුන් තසොයායෑම කාම නිථනාචාරය වශතයන් දක්වා ඇත. එපමණකින් ම එය විග්රවහ කිරීම ්ර මාණවත් තනොතේ.
සජීමට නිනිසා ්ර ධාන සත්ත්වයනට පසිඳුරන් පිනමටම තපොදු ධර්මතාවයකි. මුසාවාදය තහවත් තබොරුතවන් රැවටීම
වචනය ්ර ධාන මට තකතරන්නක් වුව ද ක්රිටයාවද අනනයන් රැවතටන පරිදි කළ හැකිය.

මුසාවාදතයන් විශ්වාසය අතහෝසි තවයි. එය පුේගලයාටත් සමාජයටත් හානිදායකය. ඉන් අවංකභාවය දුරස්ථ
වන්තන්ය. ‘සුරාව‘ පාපයට මඟ තහළි කරන අසේධර්මයකි. සමාජ අසංවර කම, පුේගල විනාශය නින් ඇති
තකතරයි. එය තත්රුේ ගත් පාලකතයෝ මත්ද්රතවන නිවාරණය තකතරති. තමසමතයහි අප රතටහි මත් උවදුරට දැඩි
නිති පනවා තිබීම යහපත් ශ්රී ලංකාවක් සඳහා තදොරටුව විවෘත කිරීමකි. මනුෂනයා යනු අරමුණක් ඇතිව මද කලක්
තලොව තවතසන්තනකි. එම කාලය තුළ පඤ්ච දුෂ්චරිතතයන් තවන්ව සාමකාමී නිදහස් දිවි තපතවතක් ගත කළ
යුත්තත්ය. පිළිතවතින් සපිරුණු තබෞේධ දිවි තපතවත එයම වන්තන්ය.

ඔබ සැමට තතරුවන් සරණයි!

225
 (98) ‘අනුන්මග් මදොස් මසවීම සැෙතා මඟ මනොමේ’

්ර ංශතේ තේතවනාරාමාධිපති
්ර ංශතේ ්ර ධාන අධිකරණ සංඝ නායක
මුරුංගාගස් ාමේ ඤාණිස්සර නා හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
න ෙමරසං විමලොමාබ් - න ෙමරසං චතාචතං
අත්තමනොව අමවම ක් ො -චතාබ් අචතාබ් ර

අද උඳුවේ පුර පසතළොස්වක තපොතහොය දිනය යි. ඉහත සඳහන් කළ මාතෘකා ගාථාතවන් අර්ථවත් වනුතේ
පුේගලයකුතේ ජීවිතය සාර්ථකත්වයට පත් කර ගැනීම පිණිස අනුගමනය කළ යුතු පිළිතවතක් ගැන
ය.තලෝකයාතේ සාමානන පිළිතවත වනුතේ අනුන්තේ තදොස් පතරොස් ගැන තසොයා බැලීම යි. එවැනි දෑ මගින් , එවැනි
අය , පරිහානියට පත් වනු නිස , යහපතක් සිදු තනොතේ. ඉන් පසක් වන තවත් එක් සතනයක් වනුතේ පුහුදුන්
මනුෂනයා තුළ දුර්වලතා අඩුපාඩු දක්නට ලැතබන බවයි.ඊට තහේතුව නේ බුදුදහතමන් තපන්වා දුන් නිනිස් සිතත් ඇති
ක්තල්ශයන්හි ස්වභාවය යි. එම ක්තල්ශ පුහුදුන් සත්වයන් තුළ දක්නට ලැතබන අතර, ඔවුන්තේ සසර පැවැත්ම
අනුව එහි අඩු වැඩි බවක් දක්නට ලැතබයි.

එක් පුේගලතයක් අධික තලස තලෝභීව කටයුතු කරන අතර, තවත් තකතනක් නිර්තලෝභීව කටයුතු කරන අයුරු
දක්නට ලැතබයි. තකතනකු තුළ ේතේශ සහගත ස්වරූපයක් දක්නට ලැතබන අතර තවත් තකතනක් තුළ එහි අඩුවක්
දක්නට ලැබිය හැකිය.තකතනකු බුේධිමත්ව කටයුතු කරන අතර, තවත් තකතනක් ඊට තවනස්ව කටයුතු කරනු
දැකිය හැකි ය.

තමයට තහේතු වශතයන් සේබුදු දහම තපන්වා තදන්තන් ඒ ඒ

පුේගලයන්තේ සිත්වල ස්වභාවය යි.

පාරනිතා යනුතවන් බුදුදහතේ ඉගැන්තවන පිළිතවත් ඉහත කී දුර්වලතා

ඉවත් කර ගැනීමට තකනකුට මඟ සලසා තදයි. පාරමී පිරූ තැනැත්තකු
හා පාරනිතා තනොපිරූ තැනැත්තකු අතර දක්නට ඇති තවනස මගින් එය
වටහා ගත හැකියි. රහත් බවට පත්වන තතක් පුේගලයන් තුළ තකතලස්
අඩු වැඩි වශතයන් පවතින්තන් ඒ නිසාය.

දාන ,ශීල, භාවනා යන ්රි විධ පුණන ක්රිටයා මගින් සිදු කරනු ලබන්තන් ද
එම වැරැදි අනුක්රිමතයන් අඩු කර ගැනීම යි.

ඉහත සඳහන් කළ පරිදි තමා තුළ පවත්නා අඩු පාඩු තදස අවංකව බලා,
ඒවා සකස් කර ගැනීමට ක්රිටයා කරන තලස බුදුරජාණන් වහන්තසේ
තලෝකයාට අනුශාසනා කළ වදාළහ.

සසර ගමතන් පැවැත්මට තහෝ නැවැත්මට වගකිව යුතු වන්තන් තමා ම

බව, බුදුරජාණන් වහන්තසේ නිතර තපන්වා දුන්හ. තම තමන්තේ අඩුපාඩු
තදස බලා ඒවා නිවැරැදි කර ගැනීතමන් යහපත් ජීවිතයකට පිවිසීතේ
වගකීම ඒ ඒ පුේගලයා තවත ම පැවතරන බව තපන්වා දුන්හ.

“තුේතහහි කිච්චං යතේපං - අක්ඛාතාතරො තථාගතා “ යනුතවන් තථාගතයන් වහන්තසේ මග කියා තදන බවත්, ඒ
මග ගමන් කිරීතේ වගකීම තමා තුළ පවත්නා බවත් පැහැදිලි කිරීතමන්, එය වඩාත් සනාථ කර ඇත. එතහත්
භාරතීය සමාජතේ පැවැති යේ යේ ඉගැන්මටේවලට අනුව පුේගලයාතේ විමුක්තිය තවනත් තකනකුට පවරා දී තිබූ
අදහස එමගින් ඉවත් කර, තමන්තේ විමුක්තිය තමා තුළම පවත්නා බව බුදුරජාණන් වහන්තසේ තපන්වා දුන්හ.

226
සේබුදු දහමට අනුව තමාතේ විමුක්තියට මාවත් තුනක් විවරණය මට ඇත. තුන්තරා තබෝධිය නනින් හඳුන්වන බුදු,
පතසේබුදු, මහරහත් යන මාර්ග තුන එමගින් තපන්වා තදයි. එය සාර්ථක කර ගැනීමට, ක්රිටයා කළ යුත්තත් ඒ ඒ
පුේගලයා ය. තමා පතන තබෝධියකින් නිවන් සුවයට පැනිණීමට පාරමී පිරිය යුතුයි.

තමාට අභිමත මාවතක් තතෝරා තගන ඒ ඔස්තසේ ගමන් කර, සේමා සේබුේධත්වයට පත්ව තහෝ පච්තච්ක
බුේධත්වයට පත්ව තහෝ අරහන්ත බුේධත්වයට පත්ව නිවනට පිවිසීමට ඒ ඒ පුේගලයාතේ ක්රිටයාකාරිත්වය ම
තහේතුතවයි.

ඒ සඳහා අනුගමනය කළ යුතු පිළිතවත නිසි යකාරයට අනුගමනය කිරීතමන් තමාතේ අභිමතාර්ථය සාර්ථක කර
ගැනීමට හැම තකනකුටම අවස්ථාව ඇත.

මට නිවන් සුව ලැතවවා යි පතනින් සිටීතමන් පමණක් එය ලබා ගැනීමට හැකියාවක් නැත. ඒ සඳහා අවශන
පිළිතවත ක්රිටයාත්මක කළ යුතුය.

අධනාපනය ලබන කුඩා දරුතවක් අනාගත අතේක්ෂහා වශතයන් වවදනවරයකු , ඉංජිතන්රුවරයකු යචාර්යවරයකු
යදී වශතයන් යේ තත්ත්වයකට පත්මටම සඳහා ්ර ාර්ථනා කරනින් සිටීතමන් පමණක් ඔහුට ඒ තත්ත්වයට පත් විය
තනොහැකි වනු ඇත. එතහත් නියනිත පරිදි එම කුඩා දරුවා අධනාපන කටයුතු තමා බලාතපොතරොත්තු වන තත්ත්වයට
සුදුසු පරිදි ක්රිටයාත්මක කිරීම මගින් අදාළ තත්ත්වයට පත්විය හැකි බව පැහැදිලිය.

පුහුදුන් ගතිය නිසා තමා තුළ ඇති අඩුපාඩු ඉවත් කර ගනිනින් භවතයන් භවය මනස දියුණු කර ගැනීමට පුරුදු
පුහුණු විය යුතුය.

්රි විධ පුණන ක්රිටයා දස පාරනිතා යදී පිළිතවත් පුේගල විමුක්තියට ඉවහල් වනුතේ ඒ අයුරිනි. පළමුව සඳහන් කළ
පරිදි නිවන් පසක් කර ගැනීම දක්වා එවැනි ක්තල්ශ පුහුදුන් මනුෂනයා තුළ දක්නට ලැතව.

නිනිස් සන්තාන තුළ පවත්නා විවිධ අන්දතේ ක්තල්ශ අනුක්රිමතයන් ්ර හාණය වන යකාරය තසෝවාන් සකෘදාගාමී
අනාගාමී යදී මාර්ග ඵල පිළිබඳ ඉගැන්මටේ වලින් පැහැදිලි තවයි.

නිනිස් සිත තුළ බල පවත්නා හැඟීේ වල අවස්ථා තුනක් බුදු දහම තපන්වාතදයි. අනුසය, පරියුේඨාන සහ ේමටතික්කම
යනු , එම තුනයි. සිතතහි තකතලස් තැන්පත්ව ඇති අවස්ථාව, අනුසය අවස්ථාවයි.එතසේ තිබීම, තවනත් කුසල ක්රිටයා
සිදු කිරීමට බාධාවක් තනොතේ. එතසේ පවතින තකතලස් ඉස්මතු මටමට යේ අරමුණක් පැනිණිය යුතුය. ක්තල්ශ නැගී
සිටීමට තහේතුවන අරමුණක් පැනිණි විට ඒවා නැගී සිටියි. එතසේ නැගී සිටීතේ අවස්ථාව පරියුේඨාන වශතයන් සඳහන්
කළ හැකි ය. එතසේ නැගී සිටි ක්තල්ශ ක්රිටයාතවන් සහ වචනතයන් ක්රිටයාත්මක වන අවස්ථාව ‘ේවිතික්කම’
අවස්ථාවයි.

තකතලස් සන්තානතයන් ඉවත් කිරීතේ වගකීම ඒ ඒ පුේගලයා සතුව පවත්නා බව, දහමට අනුව සඳහන් කළ
හැකිය.

බුදුරජාණන් වහන්තසේ ඉහත සඳහන් ගාථාතවන් තපන්වා වදාතළේ, අනුන්තේ තදොස් තසමටමට වඩා තමන් තුළ
පවත්නා දුර්වලතා තත්රුේ තගන, ඒවා නිවැරැදි කර ගැනීමට උනන්දුමටම වඩාත් ඵලදායක බවයි. දරුවකු යහපතතහි
පිහිටුමටමට මවුපියන්, ගුරුවරුන්, වැඩිහිටියන් කරන කාරුණික අනුශාසනා සහ මඟ තපන්මටේ, අඩුපාඩු තසොයා බලා
නිවැරැදි කිරීේ තමයට අදාළ තනොතේ. එමගින් සිදු කැතරනුතේ එම දරුවන්තේ යහපත පිණිස කටයුතු කිරීමයි.

සැමට තතරුවන් සරණයි

227
 (99) මසත් සුව සලසන මමත් සිත

තමතලොවදීත් වමත්රීන කිරීතමන් සැප විඳීමට හැකි බව තේ තේශනා පාඨවලින් මනාව පැහැදිලි තේ. ‘සුඛං සුපති’
තබොතහෝම තහොඳට නින්ද යනවා. එතසේම ‘සුඛං පටිභුජකති’ උතේට සැපතසේ ඇහ ඇතරනවා. ‘නපාපකං සුපිනං
පස්සති’ නපුරු හීනන දැකීතමන් බය වන්තන් නෑ. ‘මනුස්සානං පිතයො තහෝති’ නිනිසුන්ට පිේය මනාප පුේගලතයක්
තලස කවුරුත් ඇසුරට ගන්නවා. එතසේම ‘අමනුස්සානං පිතයෝ තහෝති’ අමනුස්සයින්ටත් පිේය මනාප තලස
ලැදිකමක් ඇතිවනවා. ‘තේවතාරක්ඛන්ති’ තදවිතයෝ රකිනවා.

එතගොඩඋයතන් විදර්ශනාරාම
මූල මහා විහාරාධිපති,
විනයාචාර්ය
මදහිගම වින ොල නා හිමි

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස
අරඡරා සං ාත මත්තමපිටක මරත
භික් මව භික්ඛු මමත්තං
චිත්තං ආමසවති අ ං වුච්රති
භික් මව භික්ඛු
අරිත්තජජාමනො විහරති සත්ථු
සාසනචමරො ඔවද
ෙතති චමරො අමමො ං රඪ පිටකණ්ඩං
භුඤජති මචො ජන
වාමදො මේතං බහුලීචමරොන්තීති.

පින්වතුනී,

ඉහත සඳහන් කතළේ භාගනවත් සේමා සේබුදුරජාණන්

වහන්තසේ විසින් තේශනා කරන ලද සූත්රි ධර්මයක්.
තමම සූත්රි ධර්මය අංගුත්තර නිකාතේ ඒකක නිපාතයට
අයිති සූත්රි ධර්මයක්. තමම සූත්රි ධර්මතයන් ්ර කාශ
වන්තන් භික්ෂුන් වහන්තසේ නමක් විසින් අසුරසනක්
ගසන කාලයක තුළින් වත් වමත්රීන සහගතව වාසය
කරනවා නේ එම භික්ෂුව ධනාන තනොවැඩුවත් ධනාන
වඩන ලද භික්ෂුවක් තලසත් බුදුරජාණන් වහන්තසේතේ
අවවාද අනුශාසනා පිළිපදින යහපත් භික්ෂුවක් තලසත්
දායකයින්තේ සිේපසය පිළි ගැනීමට සුදුසුවූත් ්ර මාණ
තනොකළ හැකි පින් ලබා ගැනීමට හැකිවූත් යහපත්
වමත්රීන සහගත භික්ෂුවක් බවත් මම ්ර කාශ කරනියි
යනුතවන් බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේ සූත්රි තේශනාව
තේශනා කළ තසේක.

තමයින් පින්වතුනි, වමත්රීනේ වැඩීතේ වටිනාකම ගැන

මනාව සිතීමටත් එතසේ සිතනින් එම වමත්රීනය සියලුම
සත්ත්වයින් තකතරහි දැක්මටමටත් එම දැක්මටම නිසා ඒ
තුළින් භික්ෂූන් වහන්තසේට තහෝ ගිහි පින්වත් පිරිසට
තහෝ උතුේ නිර්වාණ සුවයට පත්මටමට හැකි බවත්
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ තසේක.

228
පින්වතුනී, තමතලොවදීත් වමත්රීන කිරීතමන් සැප විඳීමට හැකි බව තේ තේශනා පාඨවලින් මනාව පැහැදිලි තේ. ‘සුඛං
සුපති’ තබොතහෝම තහොඳට නින්ද යනවා. ඉතාමත් සැප තසේ එතසේම ‘සුඛං පටිභුජකති’ උතේට සැපතසේ ඇහ
ඇතරනවා. ‘නපාපකං සුපිනං පස්සති’ නපුරු හීනන දැකීතමන් බය වන්තන් නෑ. ‘මනුස්සානං පිතයො තහෝති’
නිනිසුන්ට පිේය මනාප පුේගලතයක් තලස කවුරුත් ඇසුරට ගන්නවා. එතසේම ‘අමනුස්සානං පිතයෝ තහෝති’
අමනුස්සයින්ටත් පිේය මනාප තලස ලැදිකමක් ඇතිතවනවා. ‘තේවතාරක්ඛන්ති’ තදවිතයෝ රකිනවා.

වමත්රීන කරන අය තදවිතයෝ වඩාත් යරක්ෂා කරති. එතසේම පින්වතුනි, ‘න ස්ස අේගිවා විසංවා සත්තංවා ඛමති’ වස
විෂ යදිතයන් අවි යයුධ වලින් කිසිම හිරිහැරයක් සිදු කරන්න බෑ. වමත්රීන වඩන ඕනෑම තකතනකුට වමත්රීනතේ ඇති
යහපත් ගුණය නිසා හිරිහැර කරදර වැලකිලා යනවා. ‘මුඛවතණොණා විේපසීදති’ මුහුණ දකින දකින අයට
පිේයමනාප ගතියකින් යුක්ත තවනවා.

‘අසමමූතළහා කාලං කතරෝති’ සිහි කල්පනාතවන් යුතුව මැතරන්න පුළුවන් තවනවා. එවිට සුගතියක ඉපදීමටත්
එම හිත බලපානවා. තදේතලොව වැනි තැනකට පත්තවනවාමයි. ‘අත්තරිං අේපටි විේජතනොතා බ්රාහ්ම
තලොලවපතගොතහොති’ තනොවරදවා ම දිවන තලෝකතේ තහෝ බ්රාහ්ම තලෝකතේ ඉපදීමට වමත්රීනය වැඩීතමන් හැකි බව
බුදුරජාණන් වහන්තසේ තේශනා කළ තසේක. තමතලොවත් පරතලොවත් තදතක්දීම සැප විඳීමට ලැබී අවසානතේදී දුක්
තනොවිඳ සියලු තකතළස් ්ර හීනණ තකොට බුදු පතසේ බුදු මහරත් උතුමාණන් වහන්තසේලා නිමට සැනසී පැනිණ වදාළ
අජරාමර අමා මහ නිවන් ලැබීමට තහේතු තවනවාමයි. එතසේම තහේතු තේවායි ්ර ාර්ථනා කටයුතුයි. සියලු සත්ත්වතයෝ
නිදුක් තවත්වා! නිතරෝගි තවත්වා! සුවපත් තවත්වා! දුකින් නිතදත්වා! නිවන් දකිත්වා!

229
 (100) මනොෙමාමවන් වැමඩන සස

තකොතලාවල බණ්ඩාරගම
නාමළුව යරණන තසේනාසනතේ
චළුදෑවල ධම්මිචරතන හිමි

පස්, පේ, දස අකුසල් තකතරහි චිත්ත සන්තානතේ නමනතාව වැඩි ය. එතසේම එවන් කර්ම
කිරීතමන් ලබන සතුට නසා තමොතහොතින් තමොතහොත නිනිස් සිත නීවරණ තුළින් කිළිටි වන්තන්
ය. එය මරණින් මතු සතර අපාතයෝත්පත්තියක් ලැබීමට තහේතු කාරක තේ. එම නිසා සමථ
විදර්ශනා වඩා තදතලොව සුව සලසා ගැනීමටත් තකළවර නිවනින් සැනතසන්නටත් පවිත්රි තච්තනාව මූලාධාරයක්
තේ

නමමෝ තස්ස භගවමතෝ අරහමතෝ

සම්මා සම්බුද්ධස්ස....
උට්ඨානවමතෝ සතිමමතෝ
සුචිචම්මස්ස බ්සම්මචාරිමනෝ
සඤ්ඤ තස්සර ධම්ම ජීවිමනෝ
අප්ෙ මත්තස්ස මසෝභි වඩ්ඩති....

කාරුණික පින්වත්නි,

සියලු තලෝ සතුන් තකතරහි පතල මහා කරුණාතවන් හා දයාතවන් යුක්තව පුරා පන්සාලිස් වසක් මුළුල්තලහි
තිතලෝගුරු බුදුරජාණන් වහන්තසේ දහේ තදසූහ. මනසින් උසස් වූ
නිනිස් වර්ගයා ඇතුළු සත්වයන්, බුදුන් වහන්තසේ තේ බියකරු
සසර කතරින් එතතර කරමටමට ගත් තවතහස අපමණය.

ධේම පදතේ අේපමාද වේගතේ ගාථා ධර්මයක් මාතෘකා ගාථාව

වශතයන් ඉහතින් සඳහන් කරන ලදී. එහි සරල අදහස නේ
තනොපසුබස්නා මටර්යය සහ යහපත් සිහිය ඇති නිවැරැදි කාය,
වාේ කර්ම ඇති මනා නුවණින් විමසා කටයුතු කරන දැහැනිව
දිවි තගවන තැනැත්තාතේ යසස කීර්තිය තනොපමාව වැතඩන
බවයි.

තිතලෝගුරු බුදුරජාණන් වහන්තසේ රජගහනුවර තේළුවන නේ

අරතමහි වැඩ වසන සමතයහි කුේභතඝෝෂක නේ තරුණ සිටු
පුතකු අරභයා ඉහත ගාථා ධර්මය තේශනා කර වදාළ තසේක.
රජගහ නුවර හතළිස් තකෝටියක් ධනයට හිනිකේ කියූ මහා සිටු
පවුලක් විය. එකල රජගහනුවර වැසිතයෝ අභිවාතක නේ දරුණු
වසන්ගත තරෝගයකින් තපතළන්නට වුහ. එම සිටු මැදුරට ද
අභිවාතක නමැති එම තරෝගය තසනින් පැතිරිණි.

සිටු තදමහල්තලෝ මරණාසන්න තත්ත්වයට ද පත් විය. එම පළාතත් පැවති එම පීඩාකාරී තරෝගතයන් නිදී ජීවත්
මටමට අවශන තකතනකු තේ නේ නිවතසේ බිත්තියක් හාරා පලා යා යුතු ය. සිටු යුවල එම තරෝගතයන් පීඩිතව
තේදනාතවන් පසුවන අවස්ථාතේදී තම එකම පුතු මරණතයන් තවරා ගත යුතු යැයි සිතා පුතු අමතා තමම
තරෝගතයන් නිදී ඈත පළාතකට තගොස් ජීවත් මට පසුව නැවත පැනිණ නිදන් කර ඇති මහ ධනස්කන්ධය තගන දිවි
තගවන තලස ඉල්ලා සිටියහ. තම මේපියන් තනිකර දමා යාමට අකැමැති වූවද, පසුව ඔවුන්තේ කීමට එකඟ වූ
කුමරා ඈත පළාතකට තගොස් එම තරෝගතයන් නිදී ජීවත් විය.

230
වසර ගණනකට පසුව රජගහ නුවරට කුමරු පැනිණිමුත් කිසිවකුට ඔහුව හඳුනා ගැනීමට ද තනොහැකි විය. නුවණින්
කල්පනා කළ සිටු කුමරා තම මේපියන් නිදන් කළ ධනස්කන්දය සුරැකිව තිතවදැයි පරීක්ෂහා කර බලා නිසි කාලය
එනතුරු තවනත් රැකියාවක් කළ යුතු බව තීරණය කතළේ ය. කාලයත් සමග තමොහුට අපූරු රැකියාවක් ලැබිණි.
තගොවියන් කේකරුවන් තමන්ම නගරතේ ්ර ූම පන්තිතේ සැතවොමද පහන් තදොර අවධි කරමටම තමොහු සතු කාර්යය
විය. හිරු උදාමටමට තපර ඉතා ශවද නගා නගර වැසියන් අවධි කරවන තඝෝෂාවක් නිකුත් කරන නිසා තමොහු ‘කුේභ
තඝෝෂක’ නනින් ්ර සිේධ විය. තමතසේ දින ගණනක් ගතවන කල බිේබිසාර රජතුමා අලුයම පිබිදී සිටි තමොතහොතක
තමම කුේභ තඝෝෂකතේ කටහඬ තම කන වැටී වහා තසේවකයන් යවා ඔහු මාළිගාවට කැඳවාතගන එන තලස අණ
කරන ලදී. ශවද විදනාව පිළිබඳ හසල දැනුමක් ඇති රජතුමා එම තරුණයා උසස් කුමාරයකු විය හැකි බව දැන
තතොරතුරු විමසා මහත් සතුටු මට ඔහු සතු සියලුම ධනය වහා මාළිගාවට තගන්වා සත්කාර සේමාන සහිතව
සිටුතනතුරක් ද පිරිනමන ලදී. පසුව මහරජතුමා තමම සිටු තරණයා ද කැටුව බුදුරජාණන් වහන්තසේ බැහැදැකීමට
තේළුවනාරාමයට තගොස් එම සියලු පවත් පවසන ලදී.

පින්වත්නී!

අනතුරුව බුදුරජාණන් වහන්තසේ මහරජතුමා අමතා තමම තඝෝෂක තරුණ සිටු පුත්රියාතේ ජීවිතය තබොතහෝ
ධාර්නිකය. නුවණින් යුක්තය, එපමණක් ද තනොව මටර්යතයන් ද යුක්තය. එවැනි අයතේ දිවිය ධනතයන්, ඉසුරුමත්
බවින් ්ර භාමත් වන්තන් ය. තනොපමාව තම කීර්තිය දසත පැතිතරන්තන් ය. යනුතවන් පවසා ඉහත ගාථා ධර්මය
තේශනා කරන ලදී. තමම ගාථා ධර්මතයන් අප ජීවිතයට ගත යුතු වැදගත් කරුණු හතක් පමණ විවරණය තවයි. ඉන්
පළමු වැන්න නේ උේඨානවතතෝ තහවත් උත්සාහයයි. උත්සාහතයන් ක්රිටයා කිරීමට නේ තමන් කරන කාර්යය ගැන
විශ්වාසය හා ඉන් ලැතබන ්ර තිඵලය ගැන මනා අවතබෝධයකින් යුක්තව සිටිය යුතු ය.

අප මහ තබෝසතාණන් වහන්තසේ පාරනිතාවක් තලස නියත විවරණතේ සිට බුේධත්වය ලැබීම දක්වා පුරණය කළ
මටර්යය පාරනිතාව තහේතුතවන් සියලුම පාරමී ධර්මයන් ක්රිටයාත්මක කිරීතේ දී පැනිණි බාධක අභිබවා ගමන් කිරීමට
අවශන මානසික ශක්තිය තගොඩනැගිණි. එම නිසා බුදු, පතසේ බුදු, මහ රහත් පදවි ලබන්නට නේ තම සිත් සතන් තුළ
උපදින නීවරණ ධර්මයන් යටපත් කර ධනාන විදර්ශනා වඩා මඟඵල ලැබීමට උේඨාන මටර්යය අවශනම අංගයකි.

තදවන කරුණ නේ සතිමතතෝ තහවත් සිහිය පිහිටුවා ගැනීමයි. සෑම කාර්යයකදීම සිහිය අවශන වන අතර, එම සිහිය
දීර්ඝකාලීනව පවත්වා ගැනීමත්, චිත්ත සන්තානතේ තලෝභ, ේතේෂ, තමෝහාදී තකතලස් ධර්මයන් යටපත් කිරීමටත්,
එම තකතලස් සිතිවිලි එකිතනක හඳුනා ගැනීමටත්, ඒ තුළින් කමටහන් වඩා මඟ ඵල ලබා ගැනීමටත්, සතිමතතෝ
තහවත් සිහිය අනිවාර්යතයන්ම තිබිය යුතු ය.

‘සුචිකේමස්ස’ තහවත් කයින් වචනතයන් සහ සිතින් කරන ක්රිටයා පිළිබඳ පිරිසුදු බව කුසලතේ දී අතනවශනය.
විතශේෂතයන් තලෞකික ජීවිතතයහි සාරවත් බව රඳා පවතින්තන් තමම කාය, වාේ, කර්මයන්තේ පවිත්රිතාවය මතය.
විතශේෂතයන් පස්, පේ, දස අකුසල් තකතරහි චිත්ත සන්තානතේ නමනතාව වැඩි ය. එතසේම එවන් කර්ම කිරීතමන්
ලබන සතුට නසා තමොතහොතින් තමොතහොත නිනිස් සිත නීවරණ තුළින් කිළිටි වන්තන් ය. එය මරණින් මතු සතර
අපාතයෝත්පත්තියක් ලැබීමට තහේතු කාරක තේ. එම නිසා සමථ විදර්ශනා වඩා තදතලොව සුව සලසා ගැනීමටත්
තකලවර නිවනින් සැනතසන්නටත් පවිත්රි තච්තනාව මූලාධාරයක් තේ.

අපි යේ කර්මයක් තහවත් ක්රිටයාවක් කරන විට ඒ ගැන තසොයා බලා නුවණින් තමතනහි කර කටයුතු කිරීම
නිසේමකාරිතනෝ යන්නයි.සඤ්ඤතස්සච නේ සිත, කය, වචනය යන තිතදොතර සංවර බවයි. ජීවිතතේ
සාර්ථකත්වයට කය වචන තදතක් සීල ගුණය ද මනතසේ සමාධියද අතනවශනය. “ධේමජීවිතනෝ” යනු ධාර්නිකව
ජීවිතය පවත්වා ගැනීමයි. බුදුදහමට අනුව පුේගල ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට දැහැනින් උපයා සපයා ගත් ධනය ඉතා
වැදගත් තේ. වනේඝ පේජ සූත්රිය, පරාභව සූත්රිය යදී සූත්රි තුළින් බුදුපියාණන් වහන්තසේ ඒ බව තහවුරු කර ඇත.

‘අේප මත්තස්ස’ යනු පමා තනොමටමයි. මුලාතනොමට සිහිතයන් යුක්තව කටයුතු කරන පුේගලයා තදතලොව දියුණුව
සලසා ගන්නා බවද තේශනා කර ඇති අතර, ඒ අයුරින් කටයුතු කරන පුේගලයාතේ යසස, කීර්තිය වර්ධනය වන
බව ද තමම ගාථා ධර්මතයන් පැහැදිලි තේ.

තමතසේ දැක් වූ උතුේ සේත ගුණාංගයන්තගන් සේපූර්ණ වූ පුේගලයාතේ තභෞතික සේපත් තමන්ම කීර්තිය වර්ධනය
වන බවත් තපනී යයි. තමම ධර්මය තුළින් ඔබ සැමට ජාති, ජරා මරණාදී සසර දුකින් නිදී නිවන් සුව අවතබෝධ
තේවා!...
231