Professional Documents
Culture Documents
Sept. 9-13
Sept. 9-13
(PAGBASA/ PAGPAPARINIG)
Iparirinig ng guro at babasahin ng ilang piling mag-aaral ang mga
awiting bayan at bulong.
Lawiswis ng kawayan
Si Pilemon Si Pilemon
Ili Ili Tulog Anay
II. ANALISIS 1.Tungkol saan ang inyong 1. Ano-anong bahagi ng kultura ng Kabisayaan ang 1. Ano ang masasabi mo sa wikang Filipino batay sa
mga narinig at napanood na masasalamin sa mga awiting bayan at bulong na napakinggan/ napanood na dokumentaryo tungkol sa wika?
mga awiting awit at bulong? napanood? Isa-isahin ito.
2. Anong damdamin ang 2. Suriin ang ginawang pagtatanghal ng pangkatang gawain. 2. Sa iyong palagay bakit nagkakaroon ng iba’t ibang antas
naramdaman ninyo habang Ano ang mensahe na nais nitong iparating? ng wika? Isa-isahin ang mga dahilan nito.
inaawit ang mga awitin at 3. Naging madali ba ang paglikha ng mga awiting bayan/ bulong 3. Saan o kanino mo kadalasang naririnig ang mga salitang
habang pinakikinggan ang ng bawat pangkat? Bakit? naimbento o nabuo lamang? Madali ba para sa iyo na maunawaan
mga bulong? 4. Ano-anong mga bagay ang masasalamin sa mga katutubong ang mga ito?
3. Kailan mo kadalasang awitin at mga bulong? 4. Suriin ang mga antas ng tao sa lipunan na gumagamit ng
naririnig o ginagamit ang 5. Paano mapananatili at mapapalaganap ang mga katutubong mga malalamin na salita, ng mga salitang karaniwan at ng mga
mga bulong at awiting panitikan tulad ng mga awiting bayan at bulong sa kasalukuyang salitang hindi pormal.
bayan? henerasyon. 5. Mahalaga ba ang kasanayan sa iba’t ibang antas ng wika?
4. May masasalamin bang Bakit? Pangatwiranan.
kultura sa ating mga
katutubong awitin at mga
bulong? Pangatwiranan.
5. Nararapat bang hindi
makalimutan ang mga
bulong at patuloy na awitin
ang mga awiting bayan?
Bakit? Patunayan ang
kasagutan.
III. PAGBIBIGAY NG Ibibigay ang Kahulugan ng ANG KABISAYAAN MGA ANTAS NG WIKA
INPUT NG GURO bulong, awiting bayan at isang multilinggwal na pangkat etnikong Pilipino. Pangunahin silang 1. Balbal o Pabalbal – Ito ang wikang ginagamit sa lansangan.
mga halimbawa nito. naninirahan sa Kabisayaan at sa hilagang-silangang Mindanao Ito ang pinakamababang antas ng wika. Ang salitang balbal ay
habang ang iba naman ay dumayo sa ibang mga bahagi ng bansa, nabubuo sa pamamagitan ng iba’t ibang paraan tulad ng pagkuha
kasama na ang Kalakhang Maynila, kung saan sila ang bumubuo ng ng dalawang huling pantig ng salita,pagbaligtad ng titik sa salita,
mayoriya. pagkuha ng salitang Ingles at pagbibigay rito ng ibang kahulugan.
Cebuano, Hiligaynon (o Ilonggo), at Waray-Waray ang mga Halimbawa:
nangungunang wika ng mga Bisaya pagdating sa bilang ng mga Amerikano- kano bagets- kabataan
tagapagsalita. Bagaman maaaring magkaunawaan ang mga Tigas-astig charing-biro
tagapagsalita ng mga wikang ito (at ng iba pang mga wikang Bisaya) Datung- pera sikyu- guwardiya
kung pipilitin, hindi pa rin ito sapat para sa masaysay na talastasan,
at karaniwang Filipino o Ingles ang ginagamit bilang wikang 2. Kolokyal –Mataas lamang ito ng kaunti sa salitang balbal.
pantalastasan sa pagitan ng mga kasapi ng iba’t ibang pangkat Wikang sinasalita ng pangkaraniwang tao ngunit bahagya lamang
linggwistiko. Higit 40% ng mga Pilipino ang may kanunununuang na tinatanggap sa lipunan. Madalas na ginagamitan ng pagpapaikli
Bisaya. o pagkakaltas ng ilang titik sa salita upang mapaikli o mapagsama
ang dalawang salita.
Halimbawa:
Pa’no- mula sa paano kelan- mula sa kailan
P’re mula sa pare meron mula sa mayroon
3. Lalawiganin –Ito’y wikang ginagamit sa isang rehiyon at sila
lamang ang nagkakaintindihan kung ang pagbabatayan ay wikang
pambansa.
Halimbawa:
Ambot- mula sa salita Bisaya na ang ibig sabihin ay ewan
Kaon- mula sa salitang Bisaya na ang ibig sabihin ay kain
Halimbawa:
Ang bilugang pisngi’y may biloy na sa kanyang pagngiti ay
binubukalan mandin ng pag-ibig.
IV. ABSTRAKSIYON (PICTURE-CONCEPT) (CONCEPT NOTE) (STUDYANTE BLUES)
Bubuo ang mga mag-aaral ng Tutukuyin ng mga mag-aaral ang mga notangnaglalaman ng mga Tutukuyin ng mga mag-aaral ang mga estudyante na nagpapakita
pangkalahatang konsepto sa tradisyon at kulturang masasalamin sa mga awiting bayang tinalakay. ng iba’t ibang antas ng wika.
pamamagitan ng pag-
uugnay sa mga larawan.
a. Balbal c. Lalawiganin
e. Pampanitikan
b. Kolokyal d. Pambansa
DBDAB