UNIDADE I : CUALIDADES DO SON

As cualidades do son, son catro: Altura que nos pemíte diferenciar entre Grave / Agudo. A
Intensidade que nos permite diferenciar entre Forte/suave e os matices nunha obra musical. Duración que
nos permite diferenciar entre longo/curto e da lugar ás figuras musicais e Timbre que nos permite diferenciar
entre qué/quen produce o son: unha voz, un instrumento. Cada unha delas relacionase con unha serie de
símbolos musicais que están representados no esquema que aparece a continuación:

1. k 1 Clasifica os seguintes sons segundo todolas cualidades. Escribeos neste orde : altura ( A/G),
duracion ( L/C), intensidade ( F/S) e timbre ( instrumento ou voz ).

Exemplo: grave, curto, forte, trompeta:

a) Este son é , , e de timbre .

b) Este son é , , e de timbre .

c) Este son é , , e de timbre .

d) Este son é , , e de timbre .

1
1. k 2
Tendo en conta as cualidades do son clasifica os seguintes signos musicais que poden aparecer
nunha:

Exemplo : pentagrama ........... altura

_________ /_________ ______/________ ___________/ _________

__________/ _______ __________/ ____________ ___________/ ___________

II. O OIDO E AS SÚAS PARTES

O oido é o sentido que se debe considerar como máis perfecto nun músico xa que gracias a el
podemos facer e disfrutar da música. É por isto polo que debemos coidar os nosos oidos xa que a
capacidade auditiva dunha persoa tende a diminuir co paso dos anos. Esta tendencia agrávase se
expoñemos ós nosos oidos á sons moi intensos ou que superen 120Decibelios ( Db ) de intensidade. Polo
xeral unha persoa cun sentido auditivo é capaz de captar sons que van dende 20 Herzios ata 20000
Herzios. Todolos sons que estan por debaixo de 20 Hz coñecense coma infrasons e os que están por riba
de 20000Hz ultrasóns. A continuación podes ver e estudar un pequeno esquema das funcións máis
destacadas do noso oido.
 III. A MÚSICA : AUDICIÓNS COMENTADAS

A música sempre foi unha forma de expresión que xenera diversas emocións, pero máis alá
disto, ten tamén efectos moi beneficiosos sobre o noso organismo. Por exemplo, todos temos
comprobado dalgún xeito que cando estamos ansiosos e escoitamos unha melodía concreta,
logramos relaxarnos, ou por exemplo, en momentos de actividade física, notamos que o noso
rendemento e concentración parecen aumentar mentres escoitamos música. Hai disciplinas como a
musicoterapia que son empregadas como ferramenta para tratar emocións e traumas que non se
logran solventar. Algúns dos beneficios da música son os seguintes:

A continuación propoñemosche unha seria de frases de pensadores, músicos, escritores.... escoita o

que para eles significaba a música:
“A música é o eco dun mundo
“A música pode dar nome ó innombrable e
invisible”
Giuseppe Mazzini (1805-1872)
comunicar o descoñecido”
Político italiano
Leonard Berstein ( (1918-1990) Compositor
estadounidense.
O   que   escoita
música, sente que a
súa   soidade,   de
A múúsica éúsinóúnimó dé libérdadé, dé
tócar ó qúé qúéiras é cómó qúéiras, repente, se poboa. 
sémpré qúé séxa bó é ténñ a paixóún.Qúé
Robert Browling (1812-1889)
a múúsica séxa ó aliméntó dó amór.
Poeta inglés.

Kurt Cobain ( 1967 -1994 ) Lider da

banda Nirvana

“A música é a taquigrafía da emoción”

2
Leon Tolstoi ( 1828-1910 ) -Escritor ruso
 A continuación escoitarás o fragmento musical pertencente á obra Los planetas do
compositor británico Gustav Holst:

Suite “Os planetas” de Gustav Holst ( 1874-1934 )

Fragmento de Xupiter “o que trae a ledicia”

Gustav Holst, foi un compositor de música británico de finais do s. XIX e comezos do XX. E
mundialmente coñeceido coma o compositor da suite* orquestal Os planetas.Consta de sete
movementos, os movementos son fragmentos independentes que o unirse forman a suite. A cada un dos
planetas atribúeselle cualidade: Marte ( o portador da guerrra ) no que moitos viron o reflexo do
estoupido da primeira guerra mundial, Venus ( o que trae a paz ), Mercurio ( o mensaxeiro alado ),
Xupiter ( portador da ledicia), Saturno ( o que trae a vellez ) , Urano ( o mago ) e Neptuno ( o místico ).
É de destacar que a un fragmentos de Xúpiter, e xa coa chegada do armisticio, engadíuselle un texto e
creouse un himno patriótico coñecido como “I vow to thee my country” ( Comprométome contigo, meu
país )

*Suite: é unha agrupación de danzas de diferentes tipos. Neste caso trátese de pequenos movementos orquestais nos que cada
fragmento esta relacionado cun planeta.

1 Pensa en momentos da túa vida nos que soes escoitar música e resposta:

a) Está moi presente a música na túa vida? Canto tempo soes adicar a escoitar música e en que lugares?
______________________________________________________________________________

b) Soes combinar a música con outras actividades? Con qué actividades? ________________________

c) Que efecto ten a música en ti? Descríbeo coas túas propias palabras. Que ou como te fai sentir?
___________________________________________________________________________________

d) Elixes un tipo de música ou estilo sempre para as mesmas actividades? Nunca te preguntaches por
que o elixes, por que ese tipo de música e non outro?
___________________________________________________________________________________

e) Por último que estilos musicais adoitas escoitar? Escolles ti a música ou pos a radio?
__________________________________________________________________________________
IV. INTERPRETACIÓN: PULSOS E FIGURAS MUSICAIS

Relacionado co concepto de duración temos as figuras básicas que antes practicamos con sílabas rítmicas:

1 Coloca as liñas divisorias tendo en conta a indicación de compás:

En relación co concepto de altura temos as seguintes notas. Fíxate nas liñas adicionais e como se sitúan:

5
 2 A continuación realiza o exercicio escrito de nomes de notas. Podes practicalo con opción de
tempo e dificultade en http://www.vozdelamusica.wordpress.com

3 Practica o a lectura e entonación co compás de 4 pulsos.

4 A continuación marca o compás de catro

pulsos sobre o exemplo musical que acabamos de facer.

Practicao na casa coas notas.

 III. a) LECTURA DE ESTRUCTURAS RÍTMICAS E MELÓDICAS

Para ler estructuras rítmicas nos compases básicos ( 2/4, 3/4, 4/4 ), debemos ter sempre en conta o
pulso rítmico. Nestes compases a unidade de tempo ou pulso, sempre é a negra. As figuras coas que
comezaremos practicando son as seguintes:

1. Realiza con instrumentos de percusión de altura indeterminada os seguintes fragmentos

musicais:

2 A continuación e empregando as mesmas figuras transcribe os dictados rítmicos que

escoitarás:

3
 III.b) IDENTIFICACIÓN DO PULSO RÍTMICO EN COMPASES BÁSICOS

Os compases binario, ternario e cuaternario teñen unha acentuación concreta que é a que
sinalamos a continuación:

Cando escoitamos unha interpretación musical sentimos o pulso rítmico e tamén se nos fixamos
podemos sentir os acentos que recaen nos pulsos fortes do compás. Dese xeito podemos saber en
que compás se atopa escrita a composición. Hai que dicir que en moitos casos os compases binarios
e cuaternarios son moi semellantes e so teñen pequenas diferencias.

3 A continuación escoitaras diferentes fragmentos musicais escritos nos tres compases

anteriores. Identificaos poñendo B ( “binario”), T ( “ternario” ), C (“cuaternario”) en cada
recadro.

Marcha Imperial ( John Williams )

Come ( Jain )

Marcha fúnebre para unha marioneta ( C. Gounod )

Vals do Emperador ( J. Strauss )

As catro estacións ( 2º mov. do Inverno ) ( Vivaldi )

III.c) IDENTIFICACIÓN AUDITIVA DE FRAGMENTOS MUSICAIS

3 Entoa os seguintes fragmentos melódicos intentando memorizalos e distinguilos:

a b

c d
 PERCUSIÓN CORPORAL

A continuación practicaremos unha peza instrumental empregando como únicos

acompañamento a percusión corporal ( Body Percussion ) e a voz cantada da melodía dos anos 60
de Ben E. King

Stand by me ( Ben E. King )

Primeiramente aprendemos a percusión corporal por partes:

Cando teñamos isto seguro intentamos introducir a voz:

 V. O MUSEO DOS INSTRUMENTOS: A FAMILIA DE PERCUSIÓN

Un instrumento de percusión é un tipo de instrumento musical cuxo son se orixina ao ser golpeado
ou axitado. É, quizá, a forma máis antiga de instrumento musical. A percusión distínguese pola variedade de
timbres que é capaz de producir: poden obterse unha grande variedade de sons cambiando o método que
empregamos para producir o son. Os modos máis habituais de producir o son nos instrumentos desta familia
son:

FAMILIA DE PERCUSIÓN
( idiófonos e membranófonos )

⇙ ⇘
TEÑEN DIFERENTES CLASIFICACIÓN EN
TIMBRES SUBFAMILIAS
SONOROS

⇙ ⇓ ⇘ ⇙ ⇘
COAS MANS CON BAQUETAS CO PROPIO
DIFERENTES
PERCUSIÓN ALTURA PERCUSIÓN ALTURA
INSTRUMENTO DETERMINADA INDETERMINADA

Maracas, claves,
Djembé, caixón, Xilófono, caixa chinesa,
darabouka, congas marimba, temple block,
vibráfono, carillón soanllas
Só poden facer ritmos e
Poden facer melodías, posúen empreganse normalmente como
altura sonora acompañamento das melodías

6 7
1 5 8
2

10
11
3 9

16
12 15
14
13

4 17
18

1.Timbais 2.Campás tubulares 3.Marimba 4.Xilófono 5.Bombo 6.Bongoes 7.Cabasa 8.Caixa 9.Carraca 10.Caixa china
11.Castañolas 12.Cencerro 13.Claves 14.Congas 15.Gong 16.Güiro 17.Pandeireta 18.Pandeiro
 2 Escoita as seguintes tres versións da canción “Always on my mind” . A primeira delas é a
versionada por Elvis Presley no ano 1972, a segunda unha versión do ano 1987 de Pet Shop Boys, un grupo
británico de músca pop electrónico e por último, a terceira é unha versión de Michael Bublé un cantante
canadiense. A continuación relacionaas con un ambiente concreto e xunto co teu grupo de compañeiros
representa o ambiente sonoro de cada unha das versións.

EXERCICIOS DE REPASO

1 Identifica os seguintes instrumentos de percusión. Di o seu timbre (nome do instrumento) e a familia á

que pertencen dentro dos instrumentos de percusión ( idiófonos ou membranófonos ). Por último identificaos
sonoramente:

Timbre: __________ Timbre: ______________

Timbre: ______________ Timbre: ______________
Familia: _____________ Familia: ______________
Familia: ______________ Familia: ______________

Timbre: __________ Timbre: __________ Timbre: __________

Familia: _____________ Timbre: __________
Familia: _____________ Familia: _____________
Familia: _____________

2 Cita as familias instrumentais nas que se dividen os instrumentos segundo como se produce o son
( clasificación técnica ) :__________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________
 VI. AS VERSIÓNS MUSICAIS

En música popular, unha canción versionada ou unha versión

(úsase ás veces a voz inglesa cover, que significa cuberta) é unha nova
interpretación (en directo, ou unha gravación) dunha canción
gravada previamente por outro artista. No noso idioma é común
utilizar o termo «versionar» para referirse á acción de crear ou
interpretar unha canción versionada. En inglés, unha cover band é
unha banda que exclusivamente interpreta versións. Os músicos
populares poden interpretar cancións versionadas como unha Break of reality realizan versións
de grupos de heavy
homenaxe ao intérprete ou compositor orixinal, para gañar audiencia
á que lle gusta escoitar unha canción familiar, ou para incrementar a
súa oportunidade de éxito utilizando unha canción xa recoñecida como éxito popular, comprobado ou
gañando credibilidade pola comparación coa versión orixinal. aínda que moitas versións son tan boas como
as orixinais outra, con todo, superan á orixinal. As cancións versionadas con certa frecuencia cumpren unha
función de «renovación» do son dun tema, polo que a nova versión é dalgunha maneira presentada a unha
nova xeración da audiencia que quizais non coñecía antes o tema. Nalgúns casos unha canción versionada
que chega a ser moi aclamada é máis asociada co novo intérprete que co intérprete orixinal. Por exemplo,
«Knockin' on Heaven's Door» de Guns N' Roses, un tema orixinal de Bob Dylan, «The Man Who Sold The
World» de Nirvana un tema de David Bowie, así como o famoso éxito «Torn» de Natalie Imbruglia,
interpretado orixinalmente pola banda Ednaswap.

1 A continuación escoitarás dous temas, un orixinal e o seu cover. Enumera as diferencias que atopes:

Alleluia 1. _________________________________________

2. _________________________________________

3. _________________________________________

4. _________________________________________
por Jeff Buckley ( 1966- 5. _________________________________________
1997)

Alleluia 1._________________________________________

2. _________________________________________

3. _________________________________________

4. _________________________________________
Leonard Cohen (1934)
5. _________________________________________
7
 OS INSTRUMENTOS DE PERCUSIÓN - LÁMINAS

Os instrumentos de láminas pertencen á familia de percusión determinada porque ó percutirlos

producen sons concretos ou afinados. Trátase dun instrumento polifónico por que pode producir varios sons
ou melodías de xeito simultaneo e para percutilos precisamos de baquetas, feitas xeralmente de lá ou feltro.

Distinguimos tres grupos: xilófonos ( con placas de madeira ), metalófonos ( con placas de metal ) e
carillóns ( con placas metálicas e de menor tamaño que os metalófonos ). Estes últimos tamén se empregan
na orquestra pero con outro nome que é o de glockenspiel. Todos estes grupos de instrumentos están
subdivididos á sua tendo en conta o tamaño e a altura sonora do instrumento. Así que deste xeito, nos
xilófonos temos un xilófono agudo que se coñece co nome de xilófono soprano, un intermedio e algo máis
grave que o anterior, coñecido como xilófono contralto, e por último un x. ilófono máis grande e grave que
os dous anteriores, o xilófono baixo. Nos metalófonos temos exactamente a mesma clasificación. Nos
carillóns, a clasificación é diferente xa que só temos dous tipos, un agudo: o carillón soprano e un grave o
carillón contralto.

Recorda en relación co anterior: que

Na imaxe: 1. Frauta sopranino 2. Frauta soprano 3. Frauta
contralto 4. Frauta tenor 5. Frauta baixo
é moi frecuente que nunha familiaa de
instrumentos, indicar a altura sonora
do instrumento empregando termos
como soprano-contralto-tenor-
barítono- baixo facéndonos saber así
que unha frauta ou outro instrumento é
máis agudo ou máis grave. Estes
nomes tamén se empregan nas voces
cantadas para indicar a altura.

1 Constrúe un acompañamento para a peza Stand by me empregando instrumentos de placas.

Baséate nas notas dos seguintes acordes:
 3 Realiza os seguintes dictados rítmicos:

4
4

3
4

4 Resposta do xeito máis completo posible:

a) ¿Que é e en que consiste un “cover”? _______________________________________________

________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

b) ¿Cuales son as razóns polas que un músico decide versionar unha canción? _________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

c) Da unha definición dos seguintes termos tal e como se fixo na aula:

“ad libitum” : ____________________________________________________________________

“a capella”: _____________________________________________________________________

VII. HISTORIA DA MÚSICA ACADÉMICA OCCIDENTAL

A historia da música occidental podémola dividir en varios periodos. Son os que aparecen a
continuación:

A Idade Media é o momento histórico no que se dan numerosas manifestacións musicais, algunhas
delas son: o canto gregoriano, a música de xograres e trovadores e o nacemento e perfeccionamento da
polifonía ( varias liñas melódicas diferentes que soan de xeito simultaneo ).

8
 Para comprender a música deste momento temos que comprender como era ese periodo a nivel
político, artístico e de pensamento:
↙ ↓
FEUDALISMO
A sociedade feudal era
tremendamentedesigualitaria.
O Rei era o elemento máis
importante seguido polo alto
clero e a nobreza. Os
campesiños libres traballaban
e vivían nas propiedades dos
señores feudais e por último
os sirventes da terra que
traballaban e servían ó señor
feudal durante toda a súa vida
polo simple feito de teren
nacido nese lugar.
1 Observa as características do canto gregoriano nunha audición. Trata de comprender que as melodías
de canto gregoriano, foron as primeiras melodías en seren anotadas en toda a historia da música.
Foi compilado e
impulsado por GregorioI
Magno e de ahí toma o
seu nome.
O seu ritmo é libre e está
en función dos acentos do
texto. Non posúe compás
medido nen liñas
divisorias.
A IDADE MEDIA
caracterízase por ser a época do ....
TEOCENTRISMO
Deus é o centro de todo e
a relixión inflúe en todalas
actividades cotiás. Os
coñecementos culturais e o
saber atópanse nos
mosteiros por medio de
códices, manuscritos e
libros. Será nestes
mosteiros onde nacerán as
primeiras mostras das
nosas actuais partituras.
CANTO GREGORIANO ( S.VI )
Era un canto de
loubanza a Deus e
escribíase en latín, lingua
oficial da igrexa.
Estaba escrito nunhas
antigas escalas chamadas
modos gregorianos que
eran 8 e cada un dos
cuales tiña unha
sonoridade diferente.
↓ ↘
É A ÉPOCA DO GREGORIANO, MÚSICA
ROMÁNICO E DO DOS TROV ADORES E
GÓTICO CANTIGAS DE SANTA
MARÍA
Estes dous estilos
arquitectónicos coincidiron
A música esta dividida en
co canto gregoriano
música relixiosa e música
(románico) e co
profana. Como exemplo da
nacemento da polifonía
música relixiosa atopamos o
(gótico).Relacionamos os
Canto Gregoriano mentres
avances da técnica da
que os xograres cantan
construcción, cos avances
cantigas e fan música
musicais que ocorreran nesa
profana con instrumentos
época.
diversos.
Adoita ser cantado “a
Posúe textura monódica, capella”, é dicir só con
que consiste nunha soa voces humanas e sen
liña melódica cantanda ó empregar acompañamento
únisono polo coro instrumental.
Estaba escrito nun
tetragrama e empregaba Nesta época Guido
neumas nun primeiro D'Arezzo deulle nome ás
momento. Posteriormente notas musicais. Empregou
comezaron a empregarse para iso un himno a San
notas cuadradas e dúas Xoan. Notas: Ut – Re –
claves: a de do e de fa. Mi – Fa – Sol – La- Si
 "Stand by me" Ben E. King


Voz  44           
When the night has come
No I won't be afraid

 44  

     
     

 
  
4           
Piano
    
4
 4 
3 3  4 2  
Bass Guitar 4           
8

Drumset  44    



 

   


 


   

 
 
D I D I I D I I D I D I I D I I D I D I I D I I
D D D D D D

      
4

V.
              
and the land is dark an the moon is the only
No Iwon't be a fraid just as long as just stand
  
              

        
Pno.
     
  

3 0
 4 0
 4 1

B. Guit.
8
           
Drumset
       
 
D I D I I D I I
D D


1. 2.
         
 
7

V.     
ligth You 'll see see and dar ling dar ling
Stand by me me
       
             
Pno.
          
    
     
   4 3 

4 3 3 3 4 3
B. Guit.                
8


4 3
Drumset
    

2016
     
             
11

V.      
stand by me Oh stand by me
 
                   
 
Pno.
           
           

3 3  4 2 3 3  4 2 3 0
 4 0 3 0

              
B. Guit.
8 

                        
   
Drumset
         
D I D I I D I I D I D I I D I I D I D I I D I I D I D I I D I I
D D D D D D D D

    
15

V.               
Stand by me Stand by me Stand by me
     
            
Pno.
              
 
 
 
4 3
 

4 1 3 3
B. Guit.
           
8

                    
     
Drumset
    
D I D I I D I I D I D I I D I I D I D I I D I I
D D D D D D

  
19
If the sky that we look upon
V.
Should tumble and fall
Or the mountain should crumble to the sea
   I won't cry, I won't cry
Pno. No, I won't shed a tear
  
Just as long as you stand, stand by me

B. Guit.
  
8

Drumset
  

2016
2
UNIDADE 2: A FORMA MUSICAL

2.1. A ESTRUCTURA DA MÚSICA

* Chamamos forma musical á estrutura ou esquema dunha peza, á organización interna dunha obra a través das
partes ou melodías que a integran.

* Unha obra componse de varias melodías. Pero estas non soan sempre igual senón que se presentan de xeitos as
veces lixeiramente diferentes (variación ) ou noutros casos completamente diferentes ( contraste ).

* O autor ten varias técnicas para facer a composición o suficientemente atractiva e complexa de xeito que
resulte interesante para ó ointe:

* Empregaremos as letras do alfabeto para nomear as diferentes melodías ou ideas musicais. Cando estas ideas
musicais son semellantes nomearémolas coa mesma letra ( A, A), se teñen pequenas diferencias empregaremos
comas para indicar que son lixeiramente diferentes ( A, A' ) e se son totalmente diferentes empregaremos letras
diferentes ( A, B, C). Os prodedemtnos que temos, son os seguintes:

- A repetición ou imitación exacta da mesma frase musical. (A, A,...)

- A variación: é a repetición dunha melodía con certas modificacións, para que non soe sempre igual. En cada
variación sempre queda algo para podela identificar como repetición da melodía orixinal. (A, A', A''...)

- O contraste: a nova parte é completamente diferente da precedente. (A, B,...)

- O desenvolvemento: É unha transformación ou elaboración da melodía inicial, para crear unha nova parte, que
pode ter algún trazo reconocible ou presentar novas ideas respecto do orixinal.

2.2 A FRASE MUSICAL

A frase musical é un conxunto de sons que forman unha idea musical con sentido propio. Consta de dous
partes, unha que actúa como pregunta e outra como resposta. A pregunta ten sentido de interrogación, tende a
ascender. A resposta dá sensación de final e tende a descender. Velaquí tes unha frase musical composta por unha
pregunta e unha resposta
 Características:

* sempre ten un número de compases par, é unha estructura simétrica de 2, 4, 8, ... compases.
* esta formada polos seguintes elementos que van de mais complexo a menos complexo tal e como se
expón a continuación:

FRASE MUSICAL > SEMIFRASE > MOTIVO

4 ou 8 compses A metade de 1 ou dous
compases que compases
a frase musical

2.3 ANÁLISE DA FRASE MUSICAL

Para analizar unha frase musical o primeiro que temos que facer é localizar as semifrases ou o que é o
mesmo a pregunta e resposta, sabendo que normalmente teñen a metade de lonxitude do que a frase musical, é
dicir se a frase ten 8 compases, cada semifrase terá 4 compases. Se as dúas semifrases son semellantes e na
segunda so existe unha pequena variación cara o final, teremos unha semifrase a, e unha semifrase a'. O seguinte
paso é analizar os motivos. Os motivos, son pequenos ritmos de un ou dous compases que se repiten ó longo da
frase musical. Se miras a seguinte frase verás que sempre se repite o ritmo de duas corcheas e unha negra ( ese

será o

primeiro motivo que se chamará a). No segundo compás volta a aparecer o mesmo motivo pero nesta vez
cambian as notas que o forman ( non é mi-sol-sol, senón, mi-re-do ) polo que ten unha variante e chamarémolo
motivo a' . No terceiro e cuarto compases aparece un motivo novo de catro cocheas e branca que por ser diferente
ós anteriores se pasará a chamar motivo b. E así sucesivamente...

NORMAS PARA O ANALISE DAS FRASES MUSICAIS

1. Se un motivo é igual a outro en ritmo e en notas chámanse igual, son o mesmo.

2. Se un motivo é igual en ritmo pero cambian as notas chámase igual pero cunha coma que indica variación a'
3. Se un motivo é diferente en ritmo e notas, é dicir non ten nada en común, chámase diferente ó anterior.
4. Coas semifrases pasa igual á hora de darlle nome. Se son iguais, mesmo nome, se teñen o ritmo igual pero
cambian notas, serán a', e se son totalmente diferentes chamanse diferente.
2.4 EXERCICIOS DE ANALISE MUSICAL

1 Observa a partitura de Frere Jacques e sinala SÓ os motivos musicais. Fíxate nos ritmos que se repiten e
sinalaos tal e como se fixo no anterior exemplo:

2 Sinala no seguinte exemplo da canción popular “Campanita del lugar” as semifrases e dalles nome tal e
como se indicou na explicación:

3 Analiza agora na seguinte partitura de “Na beira do mar “ os motivos as semifrases. A frase sería todo o

conxunto, nomea os motivos e indica ata donde chegarías a semifrases:

 4 Resposta ás seguintes cuestións de xeito completo:

a) Que é a forma musical?

b) Con que nome se coñece o procedemento que emprega un compositor para modificar as melodías?

c) Que outros procedementos empregan os compositores para darlle variedade ás melodías?

d) Qué é unha frase musical?

e) De que outras estructuras se compón unha frase musical?

f) Cando un motivo musical se nomea como a e outro como a', que teñen en común e que de diferente?

2.5 A FORMA MUSICAL CANCIÓN

* Unha canción é unha composición musical para a voz humana (comunmente acompañada por outros
instrumentos musicais) e con letra.

* Tipicamente é para un só vocalista, aínda que pode tamén ser para un dueto, trío, ou para máis voces.

* As palabras das cancións son tradicionalmente de corte poético, aínda que poden ser versos doutro tipo.

O esquema, estrutura ou forma dunha canción típica podería ser como segue a continuación. Para ilustralo,
escoita a canción de Dani Martín, Cero.

Introdución ( x 4 compases )

Estrofa ( A+B ) (x 16 )

Previo ó refrán ( x 4 )

Refrán ( x 8 )

Interludio instrumental ( x 4 )

Estrofa (A+B ) (x 16 )

Previo refrán ( x 4)

Refrán ( x 8 )

Só instrumental (x 8)

Variante C (x 4 )

Coda ( variación do refrán ) Dani Martín, foi vocalista do grupo pop rock El canto del
Loco e agora na actualidade realiza carreira en solitario.

5 Na anterior canción non falamos de frases musicales, senón de partes sendo as mais recoñecibles: Estrofa,

estribillo ou refrán, preestribillo ou prerefrán, Variante, etc... A coda é unha parte que indicaría claramente a

chegada do final da canción e soe ter caracter conclusivo. Escolle unha canción e realiza un esquema da

canción diferenciando cada unha das partes.

 2.6. A MÚSICA : AUDICIÓNS COMENTADAS

No apartado audicións comentadas adicaremos un tempo a escoitar

dúas obras de diferentes épocas e estilos musicais. Dentro do que é a música
académica, é dicir clásica, escoitaremos e coñeceremos un fragmento da ópera
“Rinaldo” de George F. Haendel ( 1685 -1759 ). A ópera foi unha
manifestación artística que naceu no s. XVII en Florencia, cando unha serie de
poetas e compositores protexidos polo mecenas Giovanni de Bardi, comezaron
a realizar experimentos musicais tratando de expresar un texto e as emocións Farinelli un dos máis famosos
contidas nel por medio da música. A este tipo de reunións coñeceuselles como castratti do s. XVIII
Camerata Bardi ou Florentina. Xurdíu así unha intima unión entre a letra e o
texto que sería adornada tamén polo escenografía: vestiario, decorados e a propia interpretación teatral dos
cantantes. A primeira ópera conservada integramente é “Orfeo e Euridice” (1607 ) de Claudio
Monteverdi ( XVII ).

Fragmento : “ Lascia ch'io pianga Forma musical: Aria da

ópera Rinaldo / Compositor: G.F. Haendel

Lascia ch´io pianga Deja que llore

mia cruda sorte, mi cruel suerte,
y che sospiri y que suspire
la libertà; por la libertad;
e che sospiri... y que suspire...
e che sospiri... y que suspire...
la libertà. por la libertad

Il duolo infranga El dolor infringe

queste ritorte este sesgo
de' miei martiri de mi martirio
sol per pietà; sólo por piedad;
de' miei martiri de mi martirio
sol per pietà. sólo por piedad.

Lascia ch´io pianga Deja que llore

mia cruda sorte, mi cruel suerte,
y che sospiri y que suspire
la libertà por la libertad;
e che sospiri... y que suspire...
e che sospiri... y que suspire...
la libertà. por la libertad

CARACTERÍSTICAS DA AUDICIÓN

- É unha Aria da capo para solista e orquestra. Isto significa que esta formada por dúas seccións A – B da
que a primeira se volta a repetir con pequenas variacións A' nas que o solista improvisa e aproveita para o
seu lucimento.

- O solista era habitualmente un castratti ( que era unha das voces típicas do Barroco s.XVII )

- A melodía é facilmente recoñecible e esta acompañada pola orquestra. Este tipo de textura ( forma na que
se escriben a obra ) coñécese como monodia acompañada na que se lle da moita importancia a dúas voces
ou partes do conxunto: o baixo ( parte máis grave da composición ) e á melodía ( parte máis aguda e
facilmente recoñecible ) .

- Búscase a unión intima entre o poesía e a música de xeito que ambos se complementen e transmitan as
paixóns e emocións contidos no texto.

Fragmento: “Jonnhy B. Good” ( Chuck Berry )

Estilo: Rock & Roll / Década dos 50

Escoita e aprende a seguinte canción:

1 Busca información sobre o estilo músical coñecido como Rock and Roll dos anos 50 en que

consistíu e cuales foron as súas principais caractarísticas e principais representantes musicais.

2 Localiza información sobre os seguintes termos:

Camerata Bardi Aria da capo Castratti Barroco

 Cantiga de Santa María 353
Alfonso X O Sabio

Flute & b 42 Œ œ œ .. œ . œ œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ
œ œ. œ œ œ œ

2
Xylophone & b 4 Œ œ œ .. œ . œ œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ œ œ. œ œ œ œ

2 .. ˙
&b 4 Ó ˙˙ ˙˙
˙
˙˙
˙ ˙˙˙ ˙˙˙
Piano
? b 42 Ó .. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙

? 2 Ó .. œ œ . œ œ. œ œ. ˙
Electric Bass b 4 J J J ˙

Percussion ã 42 Ó .. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
> > > > > > > > >

œ nœ œ œ œ. œ œ œ œ.
7

& b œ œ œ œ œ. œœœœ œ nœ œ. œœœœ

œ œ
Fl.

j
7

Xyl. & b œ œ œ œ œ. œœœœ œ œ œ nœ œ

œ
nœ
œ
œ.
œ. œœ œœ œœ

œœ
7

& b ˙˙ œœ
œ œ ˙˙
˙
˙˙
˙
˙˙
˙
œœ
œ œœ
˙ œ
Pno.
? ˙ ˙ œ œ
b ˙ œ œ ˙

?b œ œ.
7

œ œ œ ˙
˙ œ œ œ œ
E.B.
˙ œ J
7

Perc. ã œœœœœœ œ œ œ œ œ œ œœ œœ œ œœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ
> > > > > > > > >
œ œ œ œ œ œ
2014©
 2 Cantiga de Santa María 353

œ œ œ. œ ..
13

&b œ œ œ œ. œ nœ œœ œ œ. œœœœ
œ œ œ
Fl.

j .
13

Xyl. & b ˙˙ œœ nœ
œ œœ .
. œœ œœ œœ œœ œ œ .

..
13

& b ˙˙˙ ˙˙
˙
˙˙
˙
œœ
œ œœ œœ
œ
Œ
œ
Pno.
? ˙ ˙ œ œ œ œ œ Œ ..
b ˙

?b ˙ ..
13

œ œ œ œ œ Œ
E.B.
˙ ˙

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ..
13

Perc. ã œœœœœœœ œœœœ œœœœ œœœœœœœ

> > > > > >

A MÚSICA NA IDADE MEDIA

Resposta ás seguintes cuestións:

1. Cuales foron as principais aportacións de Gregorio I. Enumeraas.

2. ¿Que significa que unha composición é monódica? ¿E polifónica? Pon un exemplo de cada
unha delas.
3. Por que o canto gregoriano era coñecido tamén como "canto chan"?
4. Nos cantos gregorianos ¿con que nome se coñecen os fragmentos nos que hai moitas notas
para unha soa sílaba?
5. En que século aparecen as primeiras composicións polifónicas?
6. Nomea algúns dos compositores máis destacados desa época ( epoca polifónica )
7. Cita algúns dos instrumentos máis comúns das Cantigas de Santa María.