Onderzoeks- en

ontwerprapport
Dhr. Ir. G.P. van Gils
Versie 1

RENÉ KUIJVENHOVEN
NIELS DE RIJK
RICK VERMEER
JEROEN LANGENKAMP
DANIËL VAN OOSTEROOM
Onderzoeks- en
ontwerprapport
Dhr. Ir. G.P. van Gils

René Kuijvenhoven (18079121)

Niels de Rijk (18096352)
Rick Vermeer (18100546)
Jeroen Langenkamp (19133715)
Daniël van Oosterom (16006542)
Werktuigbouwkunde Leerjaar 2 blok 5
The Hague University of Applied Sciences
03-09-2019

2
Voorwoord
In Semester 3 van de opleiding Werktuigbouwkunde aan de Haagse Hogeschool te Delft moeten wij,
een team van vijf eerstejaars studenten, een solar cooker onderzoeken en simuleren.

Wij zijn René Kuijvenhoven, Niels de Rijk, Jeroen Langenkamp, Rick Vermeer en Daniël van
Oosteroom en zijn voltijd studenten werktuigbouwkunde aan de Haagse Hogeschool te Delft. De
bachelor van deze studie duurt vier jaar.

Dit rapport is bestemd voor het vak Leertaken. In dit rapport is het onderzoek beschreven die we
hebben gedaan naar de Solar Cooker. Ook hebben we onze conceptoplossingen er in verwerkt. Commented [KP(1]: Later aanvullen/ verbeteren

Verder willen wij onze vakdocent, de heer G.P. van Gils bedanken voor de nuttige lessen en de
feedback op ons werk. Hierdoor heeft de groep beter kunnen begrepen waar wij op moeten letten
bij het ontwerpen en produceren van een product. Tot slot willen wij de heer Wim Hoogland
bedanken voor het maken van het voorbeeldrapport ‘Rapport over Rapporteren R.O.R.’. Met behulp
van de lessen en de hulp die wij hebben gekregen tijdens het realiseren wordt dit rapport
geschreven.

Delft, September 2019

3
Inhoud
Voorwoord .............................................................................................................................................. 3
Symbolenlijst ........................................................................................................................................... 7
Verklarende woordenlijst ....................................................................................................................... 7
Samenvatting .......................................................................................................................................... 8
1. Inleiding............................................................................................................................................... 9
1.2 Probleemstelling ........................................................................................................................... 9
1.3 Onderzoeksvraag .......................................................................................................................... 9
1.4 Doelstelling ................................................................................................................................. 10
1.5 Hypothese ................................................................................................................................... 10
2. Onderzoeksmethode......................................................................................................................... 10
3. Oriëntatie .......................................................................................................................................... 11
Box type ............................................................................................................................................ 11
Reflector type.................................................................................................................................... 12
4. Ontwerp ............................................................................................................................................ 13
Hoofdonderzoeksvraag ..................................................................................................................... 13
Deelonderzoeksvragen ..................................................................................................................... 13
Functieanalyse .................................................................................................................................. 13
Black Box Model ............................................................................................................................ 13
Functies, Functieboom en Functieblokschema............................................................................. 13
5. Simulink ............................................................................................................................................. 15
6. Energiebalans Solar cooker ............................................................................................................... 17
7. Conceptkeuze.................................................................................................................................... 18
Morfologisch overzicht ..................................................................................................................... 18
Concepten ......................................................................................................................................... 19
Succescriteria en weging................................................................................................................... 19
Beoordeling concepten en keuze...................................................................................................... 20
8. Conceptuitwerking ............................................................................................................................ 21
9. Variabelen Solar cooker .................................................................................................................... 22
10. Simulink berekening eindconcept ................................................................................................... 23
11. Handberekeningen Reflector en Box type ...................................................................................... 24
12. Energiebalans Solar cooker ............................................................................................................. 27
13. Conclusie ......................................................................................................................................... 28
Bibliografie ............................................................................................................................................ 29
Bijlage 1; Plan van aanpak..................................................................................................................... 30
De Taak.............................................................................................................................................. 30

4
 De Opdrachtgever ............................................................................................................................. 30
Waarom ............................................................................................................................................ 30
Hoe .................................................................................................................................................... 30
Tegenprestatie .................................................................................................................................. 30
Bijlage 2; Concepten ............................................................................................................................. 31
René Kuijvenhoven ........................................................................................................................... 31
Daniël van Oosteroom ...................................................................................................................... 32
Niels de Rijk ....................................................................................................................................... 33
Jeroen Langenkamp .......................................................................................................................... 33
Rick Vermeer ..................................................................................................................................... 34
Bijlage 3; Tekeningen model ................................................................................................................. 36
Bijlage 4; Reflectieverslag René Kuijvenhoven ..................................................................................... 39
360ᵒ -feedback René Kuijvenhoven .................................................................................................. 39
Competentieverslag .......................................................................................................................... 41
Bijlage 5; Reflectieverslag en competenties Rick Vermeer................................................................... 43
Reflectie Rick ..................................................................................................................................... 43
Reflectie Niels ................................................................................................................................... 43
Reflectie René ................................................................................................................................... 43
Reflectie Jeroen................................................................................................................................. 44
Reflectie Daniël ................................................................................................................................. 44
Competenties .................................................................................................................................... 44
Bijlage 6; Reflectieverslag en competenties Niels de Rijk..................................................................... 45
Competentieverslag .......................................................................................................................... 45
360 graden feedback ........................................................................................................................ 45
Reflectie Jeroen Langenkamp ........................................................................................................... 48
Reflectie Rick Vermeer ...................................................................................................................... 48
Reflectie René Kuijvenhoven ............................................................................................................ 49
Reflectie Niels de Rijk ........................................................................................................................ 49
Reflectie Daniël van Oosteroom ....................................................................................................... 49
Bijlage 8; PEER review ........................................................................................................................... 50
Bijlage 9; Logboek ................................................................................................................................. 51
Gezamenlijk deel ............................................................................................................................... 51
Rick Vermeer ..................................................................................................................................... 51
René Kuijvenhoven ........................................................................................................................... 51
Jeroen Langenkamp .......................................................................................................................... 51
Niels de Rijk ....................................................................................................................................... 51

5
Daniël van Oosteroom ...................................................................................................................... 51

6
Symbolenlijst
Tabel 1; Symbolenlijst
Grootheid Betekenis Eenheid Betekenis
T Temperatuur °C Graden Celsius
Q Warmtestroom W/m2 Watt per vierkante meter
A Oppervlakte m2 Vierkante meter
C Warmtecapaciteit J/K Joule per Kelvin
ɑ Warmtestraling coëfficiënt n.v.t. n.v.t.
p Bestraalde gedeelte % Procent

Verklarende woordenlijst
Tabel 2; Verklarende woordenlijst
Woord Betekenis
Solar cooker Een solar cooker is een apparaat dat de energie van direct
zonlicht gebruikt om drank en andere voedselmaterialen te
verwarmen
Hiërarchisch Een hiërarchie is een manier om personen, objecten of
gegevens te ordenen volgens asymmetrische relaties
daartussen, waarbij meerderen met minderen worden
verbonden.
Absorptie Medisch: het feit waardoor iets (meestal vloeistoffen)
opgenomen of opgezogen wordt in iets anders.
Natuurkunde: opname van licht, warmte door materie.
Biologie: het proces waarbij de celwand zich opent, een
voedingsdeeltje wordt omsloten en nadien wordt verteerd
binnenin de cel.

7
Samenvatting
In dit rapport is de onderzoeksfase en de ontwerpfase van het project de Solar Cooker weergegeven.
Met behulp van de onderzoeksfase kon de ontwerpfase gebeuren. De vraag die eerst beantwoord
moest worden waren: Hoe onderzoek ik en wat moet ik onderzoeken om mijn doelstelling te kunnen
bereiken?

Om dit te onderzoeken zijn is er eerst literatuur geraadpleegd in H2, hier vindt u zowel informatie
over onderzoek zelf als over informatie over solar cookers zelf. Hierna in H3 zijn er simulink
modellen bekeken van de twee soorten solar cookers (box model en reflector model). Na deze
Simulink modellen zijn de uitkomsten gecheckt met behulp van handberekeningen in H4. Vervolgens
is hier een conclusie uit geformuleerd.

Vervolgens is het ontwerp deel gestart. Hiervoor is eerst een PVE gemaakt in H5.1 Daarna een
Morfologisch overzicht in H5.2 Hierna is een eindconcept bepaald en verder uitgewerkt met behulp
van Inventor in Hoofdstukken H5.3 en H5.4.

Door middel van het onderzoek en het ontwerp is de onderzoeksvraag:

Is het mogelijk om in de Nederlandse zomer een hoeveelheid water van 250 ml op te warmen met
behulp van direct zonlicht? Welke temperatuur is dan haalbaar en hoelang duurt het om die
temperatuur te bereiken?

Het benodigde aantal Watt per vierkante meter om water te laten kijken bedraagt: qzon = 642
[W/m2]. Deze zonsterkte wordt vele malen bereikt in Nederland. Er zijn zelfs dagen dat deze
Zonsterkte aanwezig is van 10:00 in de ochtend tot en met 17:00 in de avond. Om deze reden
beantwoorden wij de onderzoeksvraag met: Ja, het is mogelijk om in Nederland 250 ml water te
laten koken door middel van energie die wordt opgeleverd door de zon.

8
1. Inleiding
Op 3 September is de opdracht van de Haagse Hogeschool in Delft ontvangen om een Solar Cooker
te onderzoeken en hier een conceptontwerp van te maken. Hierbij werken vijf studenten om dit
onderzoek te voltooien en een conceptontwerp te creëren.

De aanleiding voor het onderzoek zijn de veel grotere duurzaamheid van Solar Cookers ten opzichte
van het huidige systeem om eten te koken. Dit is voordelig met het oog op de veranderende
klimaatproblemen.

Om de algemene kennis over solar cookers te vergroten, wordt er eerst onderzoek gedaan naar de
verschillende types, de voor- en nadelen en de efficiëntie van de verschillende types solar cookers.
Hierna wordt er een ontwerp voorgesteld over een mogelijk ontwerp van een solar cooker. Hiervoor
worden hieronder de probleemstelling, de onderzoeksvraag, de doelstelling en de hypothese
vastgesteld.

1.2 Probleemstelling
Onze probleemstelling hebben we via school ontvangen en hierbij hebben we deelvragen
geformuleerd. De probleemstelling en deelvragen luiden als volgt:
Er is inzicht nodig over de werking van de energieomzetting in verschillende types solar cookers
zodat duidelijk wordt of en hoe solar cookers kunnen worden toegepast in de Nederlandse situatie.

1.3 Onderzoeksvraag
Is het mogelijk om in de Nederlandse zomer een hoeveelheid water van 250 ml op te warmen met
behulp van direct zonlicht? Welke temperatuur is dan haalbaar en hoelang duurt het om die
temperatuur te bereiken?

De onderzoeksvraag wordt aangepakt in twee stappen:

1. Onderzoek de werking van twee typen solar cookers; in box type en reflector type.
2. Bepaal een geschikte conceptoplossing voor een solar cooker speciaal
voor de Nederlandse situatie (zie onderzoeksvraag).
Deelvragen:
- Wat is een box type en wat zijn de voor en nadelen?
- Wat is een reflector type en wat zijn de voor en nadelen?
- Hoeveel zonlicht produceert een gemiddelde Nederlandse zomer?
- Hoeveel energie is er nodig om 250 ml 10 graden te verwarmen?
- Welke solar cooker kan de meeste energie produceren in het
Nederlandse klimaat?
- Welke temperatuur is haalbaar als je 250 ml water moet
opwarmen?
- Hoe lang duurt het voordat 250 ml water op de maximale Figuur 1; Lichtintensiteit Nederland
temperatuur zit?

9
1.4 Doelstelling
Het onderzoek heeft tot doel het verkrijgen van kennis en inzicht over en in solar cookers om meer
te weten komen over de mogelijkheden voor toepassing in Nederland door een onderzoek en
conceptontwerp te maken.

1.5 Hypothese
250 ml water opwarmen met behulp van zonlicht is in Nederland mogelijk als we kijken naar de
warmste maand, omdat tijdens deze periode de zonlichtintensiteit hoog genoeg is. Er wordt
verwacht dat het water van 20 naar 100 graden Celsius zal stijgen in 6,7 minuten.

2. Onderzoeksmethode
In dit hoofdstuk wordt er gekeken naar de manier van onderzoeken die in dit rapport is toegepast.
Hierbij wordt gekeken naar enkele punten, waaronder het doel van het onderzoek, het type
onderzoeksgegevens naar waar gezocht wordt en het type onderzoek dat wordt gezocht.

1. Doel van het onderzoek Verkennend

2. Type onderzoeksgegevens Kwalitatief
3. Type onderzoek Deskresearch
Er wordt verkennend onderzocht, omdat er onderzocht moet worden naar types van solar cookers
en hun werking. Hierbij moet werk gevonden worden dat goed aansluit bij de onderzoekvraag en de
deelvragen uit de inleiding. Hierbij wordt er vooral gezocht op de online databank van de Haagse
Hogeschool.

In hoofdstuk 3 wordt de gevonden informatie gebruikt om een oriëntatie te maken van de

verschillende types solar cookers en de voor- en nadelen van elk type.

10
3. Oriëntatie
In dit hoofdstuk wordt er gekeken naar de twee opties voor een solar cooker aan de hand van de
informatie die gevonden is in de verschillende bronnen. Hierbij wordt eerst een korte uitleg gegeven
van de twee types solar cookers, het box en het reflectortype, en per type wordt er gekeken naar de
voordelen en nadelen in vergelijking tot de ander.

Box type
Box type solar cookers werken op het principe
van convectiestroming binnen de doos. De
doos bestaat uit een spiegel die het zonlicht
weerkaatst op een glazen plaat. Deze glazen
plaat zorgt ervoor dat alleen de
infraroodstraling van het zonlicht doorgelaten
wordt, omdat infraroodstraling het gedeelte
van het zonlicht is wat ervoor gaat zorgen dat
het water zal koken. Verder zorgt deze glazen
plaat er ook voor dat de warmte binnen de
doos blijft, zodat het verlies van energie
Figuur 2; Werking box type solar cooker
minimaal blijft. Als laatste is de doos van
binnen zwart geverfd. Dit is gedaan, omdat een zwarte kleur beter is in het absorberen van hitte dan
een witte kleur. De zwarte binnenkant van de doos wordt daardoor zeer warm wat uiteindelijk de
pan verwarmt.

De voordelen van een box type solar cooker zijn;

- Men kan meerdere pannen tegelijk verwarmen.
- Uit simpel materiaal te maken, waardoor het goedkoop te produceren is.
- Hoeft niet richting de zon te staan.
- Stabiele constructie in vergelijking met reflector type solar collectors.

De nadelen van een box type solar cooker zijn;

- Bereikt geen hoge temperaturen voor het grillen van eten.
- Werkt minder goed in de ochtend en de avond.

Enkele gegevens over de box type solar cooker die relevant zijn voor het verslag zijn.
- Absorptie coëfficiënt afdekplaat ≈ 5 [%]
- Transmissie coëfficiënt afdekplaat ≈ 90 [%]
- Absorptie coëfficiënt absorber ≈ 60 [%]
- Reflectiecoëfficiënt reflector ≈ 85 [%]
- Deel van de reflector dat op de absorber valt ≈ 80 [%]

11
Reflector type
Reflector type solar cookers werken op het principe van het
reflecteren van zonlicht op een punt of een bepaalde oppervlakte.
Hierbij zijn er de twee types; de parabolische solar cooker en de
paneel solar cooker. De parabolische solar cooker werkt met een
koepel die het zonlicht reflecteren op één punt, namelijk de
constructie waar de pan vast in staat. Een paneel cooker werkt op
een vergelijkbare manier als een parabolische solar cooker, maar
hierbij wordt om de pan heen reflectors geplaatst die het zonlicht
over het gehele oppervlakte verspreiden.

De voordelen van een reflector type solar cooker zijn;

- Werkt bij elke hoeveelheid zonlicht, ook ’s ochtends en ’s

Figuur 3; Werking parabolische solar
avonds. cooker
- Uit simpel materiaal te maken, waardoor het goedkoop te
produceren is.
- Bereikt zeer hoge temperaturen.

De nadelen van een reflector type solar cooker zijn;

- Bestaat vaak uit duurdere materialen dan box type
solar cookers.
- Kan maar een pan tegelijk verwarmen.
- Werken minder goed wanneer het waaierig is.

Figuur 4; Werking paneel solar cooker

12
4. Ontwerp
Hoofdonderzoeksvraag
Kunnen we 250ml water koken met een Solar Cooker van goedkope en duurzame materialen
doormiddel van de energie die de zon oplevert?

Deelonderzoeksvragen
1. Wat is de meest efficiënte manier om zoveel mogelijk zonlicht op te vangen?
2. Welke duurzame materialen hebben een zo’n hoog mogelijk rendement op het reflecteren
van zonlicht?

Functieanalyse
In dit hoofdstuk wordt er gekeken naar de functies die de solar cooker heeft of moet hebben. Hierbij
wordt gekeken naar de input en output van de solar cooker aan de hand van een black box model,
de functies worden geformuleerd, er wordt een functieboom opgesteld van het gehele systeem en
er wordt een functieblokschema gemaakt.

Black Box Model

Als eerste wordt er gekeken naar een simpel black box model van de solar cooker. Hierin wordt
aangegeven wat er in het systeem gaat en wat eruit komt. Aan de hand van dit black box model kan
er later in dit hoofdstuk dieper gekeken worden naar wat er binnen het systeem van de solar cooker
plaatsvindt.

Een solar cooker werkt op zonlicht, de energiebron, om een pan te verwarmen. In de gegeven
situatie wordt er uitgegaan dat er water moet worden opgewarmd totdat het kookt en dit is dus de
materiaalstroom die bij de solar cooker plaatsvindt. Bij het verwarmen van het water komt er ook
nog warmte vrij, omdat er binnen de overdracht van energie altijd warmte verloren gaat. De solar
cooker kan niet worden aangestuurd, dus is er geen informatiestroom. Met behulp van deze
informatie kan er onderstaand model worden gemaakt.

Figuur 5; Black Box Model Solar Cooker

Functies, Functieboom en Functieblokschema

In dit onderdeel worden de functies van de solar cooker geformuleerd aan de hand van het black
box model in voorgaand onderdeel. Met behulp van deze functies wordt vervolgens een
functieboom opgesteld, waardoor de functies van de solar cooker in relatie tot elkaar worden
weergegeven. In tabel 3 staan de functies. Met behulp van deze items wordt vervolgens een
functieblokschema gemaakt.

13
Hoofdfunctie: Water verwarmen

Op het moment dat er water wordt verwarmd, dan worden enkele grootheden gebruikt bij dit
proces. De grootheid die het meest met deze hoofdfunctie te maken heeft is de hoeveelheid energie
die wordt overgedragen naar het water. Het symbool hiervoor is J.
Tabel 3; Functies Solar Cooker
Deelfunctie Grootheid Symbool Eenheid Afkorting
Reflecteren zonlicht Hoek ɑ Booggraden °
Opvangen zonlicht n.v.t. - - -
Energie overbrengen Energie E Joule J
Reservoir vasthouden Kracht F Newton N
Constructie dragen Kracht F Newton N

Met behulp van deze functies kan er een functieboom gemaakt worden. In onderstaand figuur staan
de eerder besproken functies in een hiërarchische volgorde.

Water
verwarmen

Reflecteren Energie Reservoir

zonlicht overbrengen vasthouden

Opvangen Constructie
zonlicht dragen
Figuur 6; Functieboom Solar Cooker

Tabel 4; Functieblokschema
Tijd 1 2 3
Materie Zonne-energie Zonne-energie Verhitten reservoir
opvangen reflecteren

Constructie dragen Reservoir vasthouden

Informatie Water begint te koken

Energie Zonne-energie wordt omgezet

in chemische energie (warmte)

14
5. Simulink
Er zijn rekenmodellen vrijgegeven door de opleiding. Dit zijn rekenmodellen in de vorm van een
model in simulink. Er is een model gegeven voor een Box type solar cooker en er is een model
gegeven voor een Reflector type solar cooker. Vanuit de oriëntatie en literatuurstudie is gebleken
dat voor het Reflector type de volgende parameters de grootste invloed hebben op de
eindtemperatuur van het water: Oppervlakte van de reflector, Reflectiecoëfficiënt, deel dat op
object valt, oppervlakte van object en oppervlakte van de absorber. Door het simulink model
meerdere keren te laten lopen met verschillende parameters is te achterhalen of deze parameters
ook daadwerkelijk de bepalende factoren zijn of dat er eventueel nog meer bepalende parameters
zijn. Het model hieronder is het Reflector type. In een Reflector type is geen afdekplaat aanwezig en
de lucht rondom het object is niet anders dan de lucht rondom het complete type. Hierdoor worden
deze 2 factoren min of meer uitgesloten.

Figuur 7: Simulink model Reflector type

De manier waarop is gekeken naar welke parameters de meeste invloed hebben op de

eindetemperatuur is hieronder weergegeven. Eerst wordt het model gerund met de standaard
waardes. Hierna wordt 1 parameter aangepast en wordt en gekeken naar de invloed hiervan op de
eindtemperatuur van het object.

Figuur 8: Parameters Reflector 1e run Figuur 9: Parameters Reflector 2e run

Er is te zien dat er een stijging is van 308℃. De enige parameter die veranderd is, is dat het deel dat
op het object valt met 10% omhoog is gegaan. Hieruit wordt geconcludeerd dat dit een zeer
belangrijke parameter is en er dus tijdens het ontwerpen gestreefd moet worden om deze
parameter zo hoog mogelijk te krijgen.

15
 Figuur 10: Parameters absorber 1e run Figuur 11: Parameters absorber 2e run

De eindetemperatuur van het object is niet veranderd. Dit terwijl de warmtecapaciteit met 800% is
gestegen. Dit betekent dat deze parameter geen grote invloed heeft. Hiervoor zal er tijdens het
ontwerpen minder rekening worden gehouden met deze parameter.

Na het nagaan van alle parameters op deze manier zijn er een paar parameters uitgekomen die de
meeste invloed hebben. De genoemde parameters vanuit de oriëntatie en literatuurstudie zijn
inderdaad belangrijk. Hiernaast is nog gebleken dat ook de warmtecapaciteit van het op te warmen
object een grote rol speelt. Wanneer er gekozen wordt om een Reflector type Solar cooker te
ontwerpen moet er gekeken worden naar het optimaliseren van de hiervoor genoemde parameters.
Wanneer dit gedaan wordt zal de temperatuur van het object sneller stijgen, hiernaast zal de
eindtemperatuur hoger uit komen.

Wat er gedaan is voor het Reflector type kan ook gedaan worden voor het Box type. Vanuit de
oriëntatie en de literatuurstudie is gebleken dat de parameters van de afdekplaat zeer belangrijk
zijn, ook de lucht om het object speelt een grote rol. Wat we kunnen concluderen is dat wanneer we
kijken naar het Box type solar cooker we zien dat de parameters die niet van belang waren bij het
Reflector type, nu een belangrijke rol spelen. De parameter die bijna geen rol speelt is de reflector.

Figuur 12: Simulink model Box type

16
Voor het Box type is dezelfde techniek toegepast als bij het Reflector type om zo te achterhalen
welke parameters de meeste invloed hebben. Hieruit is gebleken dat de volgende parameters een
belangrijke rol spelen bij de eindetemperatuur van het object: Transmissie coëfficiënt, absorptie
coëfficiënt en de oppervlakte van de afdekplaat, de warmtecapaciteit van het op te warmen object,
oppervlakte van object en oppervlakte van de absorber. Wanneer gekozen wordt voor het
ontwerpen van een Box type solar cooker zal gestreefd worden om deze parameters zo gunstig
mogelijk te ontwerpen.

6. Energiebalans Solar cooker

Een Solar cooker heeft net zoals elk ander apparaat een energiebalans. De energie toevoer van de
Solar cooker bestaat uit de Zonne-energie. De verliezen/afvoer bestaan uit stralingsenergie,
convectie-energie en conductie-energie. De netto energie die overblijft komt terecht in het water in
de vorm van warmte.

Figuur 13: Energiebalans Solar cooker

De verhoudingen van de verliezen en het netto aantal dat overblijft is niet geheel realistisch. Dit zal
in de energiebalans van het eindconcept wel realistisch zijn. Dit omdat er dan berekend is hoeveel
Joule er verloren gaat bij elk verlies soort.

17
7. Conceptkeuze
In dit hoofdstuk worden de concepten gekozen aan de hand van de functieboom uit hoofdstuk 3.
Hierbij wordt per deelfunctie eerst een oplossing verzonnen. Deze oplossingen worden
gecombineerd tot enkele concepten en deze worden onderling vergeleken om tot één ontwerp te
komen.

Morfologisch overzicht
In onderstaande tabel staat het morfologisch overzicht, hierin zijn de deelfuncties van de
functieboom opgelost aan de hand van deeloplossingen. Deze worden in het volgende hoofdstuk
gecombineerd tot verschillende oplossingen.
Tabel 5; Morfologisch overzicht
Deelfunctie Oplossing 1 Oplossing 2 Oplossing 3
Reflecteren
zonlicht

Energie
overbrengen

Reservoir
vasthouden

Opvangen
zonlicht

Constructie
dragen

18
Concepten
We hebben twee mogelijke combinaties gemaakt die een Solar cooker kunnen vormen. Deze twee
concepten worden weergegeven en beschreven in onderstaand hoofdstuk. Deze concepten staan in
de bijlagen.

De eerste combinatie is schuine plaat, omringende warmtebuffer, verwarming gas, op de bodem en

zelfondersteuning. Wij hebben de schuine plaat gekozen, want als je een omringende warmtebuffer
gebruikt is het onnodig om het zonlicht te op één punt te focussen want de warmte wordt toch wel
opgevangen. Wij hebben de omringende warmtebuffer gekozen, omdat de warmte dan goed wordt
vast gehouden en met een glasplaat erboven krijg je een greenhouse effect en dat is een goede
manier om een ruimte warm te krijgen. Wij hebben de verwarming gas gekozen, omdat die
makkelijk te combineren is met de omringende warmtebuffer, want zo blijft het gas eromheen goed
warm. Wij hebben op de bodem gekozen, omdat oor de omringende warmte buffer de hele
omgeving warm wordt en dan maakt het niet uit of je de pan op de bodem zet of hangt. De
makkelijkste optie is dan om de pan op de bodem te zetten. Als laatste hebben we de zelf
ondersteunende constructie gekozen, omdat dat het stevigst is en het heeft verder geen nadeel op
de hoeveelheid zonlicht dat de Solar cooker opvangt of de warmte die de Solar cooker vast kan
houden.

De tweede combinatie is geslote reflector, direct op de pan, thermische geleiding, hangend en

simpel vakwerk. We hebben de geslote reflector gekozen, dan alle warmte gefocust kan worden op
één punt waardoor dat punt heel warm wordt. Om dezelfde reden hebben we direct op de pan
gekozen, want dan wordt de pan heel snel heel heet, waardoor het water snel opwarmt. De
thermische geleiding gebeurt via de pan dus die past goed bij de vorige keuze, want zo wordt het
water via de pan warm. We hebben hangend gekozen, omdat de geslote reflector dan als een halve
bol om de pan heen kan, waardoor er zo veel mogelijk zonlicht gereflecteerd kan worden naar de
pan. En als laatste hebben we simpel vakwerk gekozen, omdat je dan zo min mogelijk zonlicht
blokkeert.

Succescriteria en weging
Voordat er wordt bepaald welk concept het beste is, moet er bepaald worden waarop deze keuze
wordt gebaseerd. Eerst wordt bepaald wat mogelijke succescriteria zijn en vervolgens worden deze
gerangschikt. Deze mogelijke succescriteria zijn:

1. Hoe makkelijk het product te gebruiken is.

2. Hoe lang de solar cooker zijn temperatuur behoudt.
3. Snelste tijd om de hoogste temperatuur te behalen.
4. Productiekosten.
5. Grootte van het product.

Met behulp van deze succescriteria kan er een weging worden gegeven per criteria.
Tabel 6; Succescriteria
Weging Criteria
5 Snelste tijd om de hoogste temperatuur te
behalen. (Snelheid opwarmen)
4 Hoe lang de solar cooker zijn temperatuur
behoudt. (Vasthouden warmte)
3 Productiekosten.
2 Hoe makkelijk het product te gebruiken is.
1 Grootte van het product.

19
Beoordeling concepten en keuze
Als laatste wordt er gekeken naar de twee concepten en per concept een score gegeven. Hieruit
komt een concept dat een hogere score heeft wat het concept is wat verder wordt uitgewerkt.
Tabel 7; Score per criteria
Concept 1 Concept 2
Snelheid opwarmen 2 4
Vasthouden warmte 3 5
Productiekosten 1 5
Gebruiksgemak 2 4
Grootte 2 3

Tabel 8; Gewogen score per criteria

Concept 1 Concept 2
Snelheid opwarmen 10 20
Vasthouden warmte 12 20
Productiekosten 3 15
Gebruiksgemak 4 8
Grootte 2 3
Totaalscore 31 66

Hieruit blijkt dat concept 2 overduidelijk de betere keuze is voor de gegeven situatie. Dit komt vooral
uit het feit dat deze solar cooker meer gebouwd is op het vasthouden van energie, maar ook beter is
in de snelheid van het opwarmen omdat het zowel convectie als straling gebruikt voor het
opwarmen.

20
8. Conceptuitwerking
Nadat we gekeken hebben naar al onze concepten (die weergegeven zijn in bijlage twee) kwamen
we neer op het concept van René. Dit is het Box type solar cooker en van deze schets hebben we
een gedetailleerd model gemaakt in (Dassault Systèmes S.A) . Hiermee hebben we een duidelijk
beeld hoe het eruit moet zien samen met de gewenste maten enzovoort. De afmetingen en
materialen zijn te vinden in de bijlage. Ons model ziet er als volgt uit:

Figuur 13; isometrisch aanzicht Solidworksmodel Figuur 14; voorkant aanzicht Solidworksmodel

Figuur 15; schuine zijde Solidworksmodel

Figuur 16; voorkant Solidworksmodel

21
9. Variabelen Solar cooker
De effectiviteit van een Solar cooker hangt af van verschillende variabelen. Elke variabele heeft een
ander effect op de werking van de Solar cooker. Hieronder wordt een lijst weergegeven met daarin
de variabelen voor de Solar cooker.

Variabelen:
Warmtestroom van de zon [W/m2]
Buitentemperatuur [℃]

Afdekplaat:

- Oppervlakte [m2]
- Absorptie coëfficiënt [%]
- Transmissie coëfficiënt [%]
- Warmtecapaciteit [J/K]
- Begintemperatuur [℃]

Absorber:

- Oppervlakte [m2]
- Absorptie coëfficiënt [%]
- Warmtecapaciteit [J/K]
- Begintemperatuur [℃]

Lucht om object:

- Warmtecapaciteit [J/K]
- Begintemperatuur [℃]

Object:

- Oppervlakte [m2]
- Warmtecapaciteit [J/K]
- Begintemperatuur [℃]

Reflector:

- Oppervlakte [m2]
- Deel dat op object valt [%]
- Reflectiecoëfficiënt [%]
- Deel dat op absorber valt [%]

Voor het box model van de Solar cooker worden voor een paar variabelen andere waardes gebruikt
dan bij het reflector model. Dit staat aangegeven bij de berekening zelf.

22
10. Simulink berekening eindconcept
Berekening eindconcept Reflector type
Voor het Reflector type model is een berekening gemaakt in Simulink. De parameters die zijn
ingevuld zijn hieronder weergegeven.

Variabelen:

Zonne-energie = 600 [W/m2]

Buitentemperatuur = 22 [℃]

Afdekplaat:
 Oppervlakte = 0,074663 [m2]
 Absorptie coëfficiënt = 5 [%]
 Transmissie coëfficiënt = 90 [%]
 Warmtecapaciteit = C= m * c = 1.3 * 840 = 1098 [J/K]
 Begintemperatuur = 22 [℃]

Absorber:
 Oppervlakte = 0,166503 [m2]
 Absorptie coëfficiënt 60 [%]
 Warmtecapaciteit = C = m * c = 0.816 * 1880 = 1534 [J/K]
 Begintemperatuur = 22 [℃]

Lucht om object:
 Warmtecapaciteit = C = m * c = 0.0099 * 1005 = 10 [J/K]
 Begintemperatuur = 22 [℃]

Object:
 Oppervlakte = 0,004418 m2
 Warmtecapaciteit = C = m*c = 0,250 * 4200 = 1050 [J/K]
 Begintemperatuur = 22 [℃]

Reflector:
 Oppervlakte = 0,074663 [m2]
 Deel dat op object valt = 5 [%]
 Reflectiecoëfficiënt = 85 [%]
 Deel dat op absorber valt = 80 [%]

Uitkomst Reflector type Simulink model:

Temperatuur object = 101 ℃

23
Temperatuur

Tijd

11. Handberekeningen Reflector en Box type

Hieronder worden de handberekening weergegeven van zowel het reflector model als van het inbox
model.
De handberekening van de energiebalans van de solar cooker als Reflector type:

Q toevoer = qzon*c * Awater*deltaT

qzon = de energietoevoer van de zon [W/m2]
c = de reflectiefactor [geen eenheid]
A𝑤𝑎𝑡𝑒𝑟 = oppervlak van het water dat wordt blootgesteld aan zonlicht [m2]
deltaT = het temperatuurverschil [Kelvin of ℃]

Q afvoer = (Twater-Tomgeving) * deltaT/ (1/ (α * Awater))

α = warmtestraling coëfficiënt
∆𝑇= het temperatuurverschil [Kelvin of ℃]

in de stationaire situatie geldt dat Q netto = 0 dus daaruit volgt dat Q toevoer= Q afvoer:

qzon*c * Awater*∆𝑇= (Twater-Tomgeving) * ∆𝑇/ (1/(α * Awater))

qzon*c = (Twater-Tomgeving)/ (1/α)
(qzon*c)/ α = Twater-Tomgeving
Twater = T omgeving + (qzon*c)/ α

De handberekening van de energiebalans van de solar cooker als Box model:

Ook hier geldt weer dat in stationaire situatie de Q netto 0 is en daarom dus Q toevoer = Q afvoer:

De Q toevoer en afvoer zijn anders dan bij het reflector model omdat hier het water niet direct
wordt bestraald, de ruimte om het water heen warmt op en daardoor warmt ook het water in de
ruimte op. De ruimte om het water warmt op door 3 verschillende factoren: De wand van de box
warmt op, de lucht in de box warmt op en het water zelf warmt een klein beetje direct op door het
zonlicht dat het water wel raakt. Hierdoor koelt het water ook af door dezelfde 3 verschillende
factoren en krijgen we dus ook 3 verschillende energiebalansen.

Q toevoer Water = (Tlucht-Twater) * deltaT/RLw + (Twand-Twater) *∆𝑇 /RWw

∆𝑇 = het temperatuurverschil [Kelvin of ℃]

24
RLw = 1/ αc * Awater
αs = warmteoverdrachtscoëfficiënt [W/m2 K]
RWw = 1/ αs * Awater
αs= warmtestralingscoëfficiënt [W/m2 K]
Awater = oppervlak van het water dat wordt blootgesteld aan zonlicht [m2]

Q afvoer Water = (Twater-Tomgeving) * deltaT/ α * Awater

α = warmtestraling coëfficiënt
deltaT = het temperatuurverschil [Kelvin of ℃]

(Tlucht-Twater) * ∆𝑇 /RLw + (Twand-Twater) *∆𝑇 /RWw = (Twater-Tomgeving) * ∆𝑇 / α * Awater

(Tlucht-Twater)/RLw + (Twand-Twater)/RWw = (Twater-Tomgeving)/ α * Awater

(Tlucht-Twater)/(1/ αc) + (Twand-Twater)/(1/ αs) = (Twater-Tomgeving)/ α

Q toevoer Lucht = (Twater-Tlucht) * ∆𝑇 /RLw + (Twand-Tlucht) *∆𝑇 /RLw

∆𝑇 = het temperatuurverschil [Kelvin of ℃]

RLw = 1/ αc * Awater
αs = warmteoverdrachtscoëfficiënt [W/m2 K]
Awater = oppervlak van het water dat wordt blootgesteld aan zonlicht [m2]

Q afvoer lucht = 0, de reden voor deze nul is dat er wordt aangenomen dat de afdekplaat een zeer
hoge weerstand heeft en dus geen warmte kwijt raakt via de afdekplaat.

(Twater-Tlucht) * ∆𝑇 /RLw + (Twand-Tlucht) *∆𝑇 /RLw = 0

(Twater-Tlucht) = -(Twand-Tlucht)
Twater + Twand = 2 *Tlucht

Q toevoer Wand = p*qzon*Awand*∆𝑇

qzon = de energietoevoer van de zon [W/m2]
p = deel van de wand dat bestraald wordt
∆𝑇 = het temperatuurverschil [Kelvin of ℃]
Awand = oppervlak van de wand [m2]
Q afvoer Wand: (Twand-Tlucht)/RLw + (Twand-Tbuiten) /RLw
RLw = 1/ αc * Awater
αc = warmteoverdrachtscoëfficiënt [W/m2 K]
Awater = oppervlak van het water dat wordt blootgesteld aan zonlicht [m2]

p*qzon*Awand*∆𝑇 = (Twand-Tlucht)/RLw + (Twand-Tbuiten) /RLw

p*qzon*∆𝑇 = (Twand-Tlucht)/(1/αc) + (Twand-Tbuiten)/(1/αc)

Als we het Simulink model van het Reflector type gaan controleren via de handberekening zou er
ongeveer dezelfde temperatuur uit moeten komen als uit het Simulink model, wanneer we dezelfde
parameters invoeren.

Twater = Tomgeving + (qzon*c)/ α

Tomgeving = 22 [℃]

25
Qzon = 600 [W/m2]
c = 0.85 [85%]
α = 7 [W/m2*K]

Twater = 22 + (600*0.85)/ 7
Twater = 22 + 72.8
Twater = 94.8 [℃]

Uit het Simulink model van het reflector type komt 101 ℃, het verschil is 6 ℃, dit is een verschil van
5.9 %. Het verschil in deze twee berekeningen is te verklaren door de waarde van de parameter:
Deel dat op absorber valt. Er is nu een waarde genomen van 80 %. Dit is redelijk aan de hoge kant.
Wanneer er een waarde van 35% wordt genomen voor deze parameter komt er een waarde van
94.4 ℃ uit. Deze waarde is een stuk realistischer. Dit betekent ook dat wanneer wij onze solar
cooker willen verbeteren we goed moeten kijken hoe we zoveel mogelijk zonne-energie op de
absorber laten vallen.

Om het water te laten koken moet het water een temperatuur van 100 ℃halen. Als we kijken naar
de handberekening van het reflector type moet dit mogelijk worden bij een zonnesterkte van 642
[W/m2].

Twater = Tomgeving + (qzon*c)/ α

100 = 22 + qzon * 0.85/ 7
qzon = ((100 – 22) * 7)/ 0.85

qzon = 642 [W/m2]

Deze zonsterkte wordt vele malen bereikt in Nederland. Er zijn zelfs dagen dat deze Zonsterkte
aanwezig is van 10:00 in de ochtend tot en met 17:00 in de avond. Dit betekent dat er 7 uur de tijd is
om het water te laten verhitten. Hierdoor concluderen wij dat het mogelijk is om 250 ml water te
laten koken door het gebruik van het eindconcept van de solar cooker.

26
12. Energiebalans Solar cooker
Deze gegevens zijn in vorig hoofdstuk berekend of al ergens vandaan gehaald. Hier wordt er mee
verder gewerkt, voor de oorsprong zie hoofdstuk tien.

 Zonne-energie = 600 [W/m2]

 Oppervlakte = 0,004418 m2
 Soortelijke warmte = 4200 [J/kg*K]
 massa = 0.250 kg
 temperatuurverschil = 79 Kelvin
Het aantal energie dat op het water schijnt dat van de zon afkomt is:

600 ∗ 0.004418 = 2.651 𝑊𝑎𝑡𝑡

Er is ook nog energie dat via de reflector op het water komt. Dit wordt berekend door het aantal
Zonne-energie te vermenigvuldigen met het oppervlak van de reflector en dit nog eens te
vermenigvuldigen met de reflectiecoëfficiënt. Dit getal moet dan nog worden vermenigvuldigd met
het aantal procent dat daadwerkelijk op het object valt. Hierdoor komen we uit op:

600 ∗ 0,074663 ∗ 0,85 ∗ 0,05 = 1,904 Watt

De totale hoeveelheid Watt komt dan uit op 4,555 Watt. Het kost theoretisch gezien 0,8 *105
seconden om met 600 (W/m2) de temperatuur van het water naar 100 ℃ te krijgen. Wanneer we
dus Watt naar Joule willen omrekenen moeten we de totale hoeveelheid maal dit aantal seconden
doen. We komen dan uit op:

4,555 ∗ 0,8 ∗ 105 = 364393 𝐽𝑜𝑢𝑙𝑒

Dit is de totale hoeveelheid energie die op het water valt in die 0,8 *105 seconden.

De totale hoeveelheid energie dat het water gebruikt om het water op te warmen is:
𝑄𝑤𝑎𝑡𝑒𝑟 = 𝑐𝑤 ∗ 𝑚 ∗ 𝑑𝑇
𝑄𝑤𝑎𝑡𝑒𝑟 = 4200 ∗ 0.250 ∗ 79
= 82950 𝐽
Het rendement van onze Solar
cooker is dus:
82950
∗ 100% = 23%
364393
Dit betekent dat de overige 77%
verloren gaat aan Straling,
Convectie en Conductie.

Figuur 7; Sankey-diagram

27
13. Conclusie
In ons onderzoek hebben we gekeken of het mogelijk is om in de Nederlandse zomer een
hoeveelheid water van 250 ml op te warmen met behulp van direct zonlicht? Welke temperatuur is
dan haalbaar en hoelang duurt het om die temperatuur te bereiken?
Op basis van deze vraag hebben we een hypothese uitgesproken met het idee die wij verwachten.
Hierin staat dat we water 80 graden kunnen laten stijgen in 6,7 minuten.

Om deze hypothese te toetsen en de onderzoeksvraag te beantwoorden hebben we een plan van

aanpak gemaakt en onszelf georiënteerd op twee typen solar cookers: box type en reflector type.
Van deze soorten hebben we de voor- en nadelen opgezocht om te kunnen afwegen bij ons ontwerp
later.

Nadat we berekeningen op ons Simulink model hebben losgelaten kwamen we tot de conclusie dat
tussen onze berekeningen en Simulink 5,9% verschil zit. Dit vinden we zo klein dat we de gegevens
hebben ingevoerd in Simulink.
Het benodigde aantal Watt per vierkante meter om water 78 graden te laten stijgen bedraagt: qzon =
642 [W/m2]. Deze zonsterkte wordt vele malen bereikt in Nederland. Er zijn zelfs dagen dat deze
Zonsterkte aanwezig is van 10:00 in de ochtend tot en met 17:00 in de avond. Om deze reden
beantwoorden wij de onderzoeksvraag met: Ja, het is mogelijk om in Nederland 250 ml water te
laten koken door middel van energie die wordt opgeleverd door de zon.

28
Bibliografie
C. Alan Nichols P.E., C. (1993). THE TRACKING SOLAR COOKER. Tuscon, Arizona.

CES. (2018). CES EDUPACK. Delft, Nederland.

Dassault Systèmes S.A. (sd). Solidworks. Waltham, Massachusetts, Verenigde Staten: Dassault
Systèmes S.A.

I. Oskam, P. Souren, I. Berg, K. Cowan, L. Hoiting. (2017). Ontwerpen van technische innovaties (OTI).
Utrecht: Noordhoff Uitgevers.

KNMI. (2018, September 22). Nederland-nu maand en seizoensoverzichten zomer 2018. Opgehaald
van Knmi: https://www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/maand-en-
seizoensoverzichten/2018/zomer

W. Hoogland, R. Dik, I. Brand. (2015). Rapport over rapporteren. Houten: Noordhoff Uitgevers.

Wittel, Herbert; Muhs, Dieter; Jannasch, Dieter; Vobiek, Joachim;. (2013). Roloff/ Matek
machineonderdelen. Amsterdam: Boom Uitgevers.

29
Bijlage 1; Plan van aanpak
In het plan van aanpak wordt beschreven hoe een project wordt aangepakt. Dit betekent dat er een
paar dingen worden uitgelegd. De precieze taak van het project, hoe deze taak wordt uitgevoerd,
door wie dit wordt uitgevoerd, waarom deze taak wordt gedaan en wat voor tegenprestatie er
tegenover dit project staat.

De Taak
De taak van dit project is het bedenken van een concept van een Solar cooker die gebruikt kan
worden in Nederland. Voordat er een concept kan worden gemaakt is informatie nodig over de
werking van een solar cooker. Bij het bedenken van een solar cooker moet rekening worden
gehouden met onder andere de straling van de zon op de dag zelf en of die voldoende is om iets te
kunnen laten koken in de solar cooker.

De Opdrachtgever
De opdrachtgever van dit project is de Haagse Hoogeschool. Het concept/eindproduct is bedoeld
voor het Nederlandse volk. Dit betekent dat beide partijen tevreden moeten zijn met het
eindproduct om het project te laten slagen.

Waarom
De reden voor dit project is dat Nederland meer moet doen om energie te besparen. Dit betekent
naast het verminderen van het energieverbruik ook dat er hernieuwbare energiebronnen moeten
worden gebruikt. Een solar cooker is een voorbeeld van een apparaat dat werkt op een
hernieuwbare energiebron.

Hoe
Het project wordt stapsgewijs uitgevoerd. In de eerste week wordt informatie vergaard, doormiddel
van een onderzoek, over onder andere de werking van verschillende solar cookers en de
omstandigheden hier in Nederland. Uit het onderzoek zal blijken welke variabelen er gebruikt gaan
worden om mee te rekenen en of ons onderzoek betrouwbaar is. In de andere weken wordt een
concepten bedacht en wordt er een eindconcept gekozen. Op basis van het eindconcept wordt dan
een simulatiemodel voor een energieomzetting gemaakt voor dat eindconcept.

De projectgroep bestaat uit 5 mensen, ieder krijgt elke week een taak toegewezen.

Tegenprestatie
De tegenprestatie die tegenover dit project staat zijn 2 studiepunten.

30
Bijlage 2; Concepten
René Kuijvenhoven

31
Daniël van Oosteroom

32
Niels de Rijk

33
Jeroen Langenkamp

34
Rick Vermeer

35
Bijlage 3; Tekeningen model

36
37
38
Bijlage 4; Reflectieverslag René Kuijvenhoven
360ᵒ -feedback René Kuijvenhoven
De positieve punten die ik ga behandelen in de feedback over mezelf zijn:
- Discipline
- Iniatief
- Plannen en organiseren
- De verbeterpunten die ik zie bij mezelf en ga behandelen zijn:
- Delegeren
- Sensitiviteit
- Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid

39
Discipline
Als ik terugkijk op de afgelopen op de afgelopen acht weken denk ik dat ik gedisciplineerd gewerkt
heb. Dit komt omdat ik vaak het voortouw heb genomen wat natuurlijk logisch is als projectleider.
Maar ik vind dat dit een stuk discipline van je vraagt. Ook heb ik vaak veel werk verzet en heb ik veel
tijd gestoken in plannen, het werkstuk en realiseren van de davit. Een voorbeeld hiervan is dat ik
geen minuut in de werkplaats gemist terwijl we aan het bouwen zijn geweest. Ook als mensen als
Tomas niks deden aan het verslag heb ik steeds die mensen achter hun kont aangezeten om ze in
ieder geval te pushen om iets te gaan doen. Dit is bij Tomas niet gelukt, maar van hebben we ook al
niets meer gehoord sinds hij uit ons groepje is.

Initiatief
Ik heb als projectleider vaak het voortouw genomen en mensen aangestuurd om dingen te gaan
doen. Ook was ik zelf al begonnen aan het schrijven van het werkstuk in de eerste week om alvast
een basis te creëren. Vaak ben ik bezig geweest met dingen plannen en mezelf ergens neerzetten
om dingen te gaan doen. Dit lukte vaak en ook wel eens niet maar de ambitie was er vaak. Hierbij
ben ik bijvoorbeeld een hele zaterdag gaan bouwen aan een Inventor model terwijl ik eigenlijk een
voetbalwedstrijd had. Maar het was ook één keer voorgekomen dat ik te veel last op mijn schouders
had gelegd en dat ik uiteindelijk moest vragen of alsjeblieft Jingyu het wilde doen.

Plannen en organiseren
Als projectleider werd van me verwacht dat ik iedereen duidelijk maakte wat hij moest doen. Hier
kwam een groot stukje plannen en organiseren bij kijken. Voor mijn gevoel is dit plannen en
organiseren mij wel goed afgegaan om dat ik bijna nooit klachten kreeg van mensen die niet wisten
wat ze moesten doen. Een feit is wel dat ik er sterk in gegroeid ben en dat het me aan het einde van
het project veel beter afging dan in de eerste week.

Delegeren
In het begin gebeurde het regelmatig dat ik naar het werkstuk keek en deze ging bewerken terwijl de
rest van mijn groepje niet wist dat ik dit aan het doen was. Hierdoor deed ik in het begin veel meer
dan dat anderen deed. Na 2 weken hebben ze me als projectleider benoemd en toen ging het beter
doordat ik het makkelijker vond en mezelf meer recht vond hebben om taken te delegeren naar mijn
groepsgenoten. Dit is voor mij soms best moeilijk omdat ik al heel gauw het gevoel heb dat ik te
weinig doe en dan zelf taken uitvoer terwijl mijn groepsgenoten ook het gevoel hebben dat ze niks
doen en dat ik hun taken volbreng.

Sensitiviteit
Ik kan soms best plat overkomen en daardoor breng ik sommige onderwerpen denk ik niet met heel
veel gevoel. Als ik het ergens niet mee eens ben zal ik dit vaak laten merken ook en schreeuw ik mijn
mening er al gauw bovenuit. Een slimmer idee zou zijn om meer te luisteren en anderen laten
uitspreken. Een leider hoort immers niet alleen maar te praten, maar luisteren is minstens zo
belangrijk. Vaak als ik mijn mening vertel vergeet ik dat stukje ‘’fluency’’ erin te leggen. En ondanks
dat ik me er hier bewust van ben en weet dat als je mensen soms dingen met een beetje
vriendelijkheid vraagt, ze veel meer bereid zijn te doen voor je, gaat het toch geregeld fout.

Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid
Ik mis geregeld de woorden in mijn mond om mijn mening op een goede manier te verwerken. Dit
valt niet heel erg op omdat ik de ‘Westlandse taal’ ga spreken of omdat ik met subjectieve
argumenten kom. Ook is presenteren niet mijn sterkste punt en dit is soms duidelijk gebleken.

40
Competentieverslag
In het competentieverslag kijk ik naar de competenties die we behaald hebben tijdens het afgelopen
project die we drie weken lang hebben gedaan. Hierbij gaat het om de volgende competenties en
hun niveau:

41
Bij de competentie onderzoeken zijn we doormiddel van dezelfde technieken als die we hebben
geleerd bij het vak onderzoeken vorig jaar. Hierin hebben we vanuit complexe vraagstukken
informatie kunnen verkrijgen en onze kennis kunnen vergroten met behulp van het internet, boeken
enzovoort. Mijn taak hierin was bronnen opzoeken. Doormiddel van simultaan zoeken en op het
internet heb ik genoeg informatie gevonden om genoeg te weten te komen voor dit onderzoek naar
de solar cooker.

Bij de competentie ontwerpen ben ik een stuk beter geworden. Met behulp van een vriendin van mij
op het grafisch lyceum in Rotterdam heb ik goed kunnen kijken naar het ontwerpen en een reëel
idee voor de solar cooker. Het was namelijk iedereen zijn taak om een concept te schetsen voor de
solar cooker. Uiteindelijk is het ook mijn ontwerp geworden en ben ik best trots op mijn concept
geworden.

42
Bijlage 5; Reflectieverslag en competenties Rick Vermeer
In dit onderdeel van het verslag staat de feedback die ik aan mijn medestudenten van mijn groep en
mijzelf heb gegeven.

Reflectie Rick
Gedragsindicator Positief Negatief
1. Helpt anderen Niet streng genoeg
2. Harde werker Knopen doorhakken
3. Alles op tijd af
Tijdens dit project heb ik geprobeerd om zo veel mogelijk inzet te tonen voor het project. Hierbij heb
ik mijn best gedaan om anderen te helpen, wanneer zij moeite hadden bij een gedeelte van het
verslag. Ik heb bijvoorbeeld het stuk tekst dat enkele mensen moeten schrijven, commentaar op
gegeven en gecontroleerd op Nederlands. Verder heb ik mijn best gedaan om mijn eigen gedeelte
van het verslag van goede kwaliteit en op tijd in te leveren.

Mijn negatieve punten hebben te maken met het feit dat ik deze leertaken nogal relaxed in ging, ook
al hadden we maar een korte tijd om het gehele verslag in elkaar te zetten. Hierdoor had ik strenger
moeten zijn binnen de groep om te zorgen dat de taken gedaan werden en sneller knopen moeten
doorhakken.

Reflectie Niels
Gedragsindicator Positief Negatief
1. Stressbestendig Niets
2. Brengt goede sfeer mee
3. Harde werker
Niels heeft tijdens deze leertaken goed zijn werk verricht en stressbestendig gewerkt. Dit was te
zien, omdat hij tijdens de berekeningen problemen had bij het vaststellen van de variabelen en de
formules. Echter is het hem gelukt om dit zo goed mogelijk op te lossen en hebben wij hierdoor een
goed resultaat kunnen opbrengen. Hierdoor zijn er ook geen slechte punten die Niels heeft binnen
de groep.

Reflectie René
Gedragsindicator Positief Negatief
1. Zeer harde werker Beslissingen
2. Goede kwaliteit
3. Neemt initiatief
René werkt altijd zeer hard aan ons werk en neemt ook het initiatief om een groot deel van het werk
dat gemaakt moet worden op zich te nemen. Hij neemt het bijvoorbeeld op zich om de opzet van
enkele verslagen op te zetten en probeert andere groepsleden aan te sporen om alvast aan deze
verslagen te werken. Verder is de kwaliteit van zijn geleverde werk zeer goed.

René communiceert soms niet helemaal goed als het gaat om het maken van beslissingen. Hierdoor
komt het soms voor dat hij niet een beslissing wil maken, omdat het meer werk voor de groep zal
leveren. Echter is deze beslissing wel belangrijk en moest deze gemaakt worden.

43
Reflectie Jeroen
Gedragsindicator Positief Negatief
1. Geduldig Stil
2. Harde werker
3. Communicatie
Jeroen heeft tijdens deze leertaak laten zien dat hij een geduldig persoon is, dus dat hij kan wachten
op mensen die moeite hebben met hun gedeelte van het project, maar zelf ook een harde werker is.
Zo heeft hij de grote taak van het maken van het model op zich genomen en hier met Niels, wie de
maten bepaalde, goed gecommuniceerd om zo tot een goed resultaat te komen.

Echter was Jeroen aan het begin van deze leertaken nogal stil, maar langzaamaan begint hij
makkelijker zijn mening te geven en meer mee te doen binnen conversaties buiten de projecttaken.

Reflectie Daniël
Gedragsindicator Positief Negatief
1. Goed geleverd werk Afwezigheid
2. Communicatie
3. Tijd
Helaas weet ik niet veel over Daniël, omdat hij niet vaak aanwezig was tijdens de taakuren of op
school tijdens de afgesproken vergaderingen. Echter is het werk dat hij tijdens de leertaken heeft
geleverd van een goede kwaliteit.

Maar Daniël was niet vaak op school tijdens de leertaak uren of tijdens de geplande vergaderingen.
Verder heeft hij slechte communicatie gehad met ons dat hij in principe afwezig was en was zijn
werk vaak laat klaar.

Competenties
Tijdens deze leertaken zijn er twee competenties waarop wij ons moeten verbeteren om het naar
niveau 2 te krijgen, namelijk onderzoeken en ontwerpen. Hierbij moeten wij bij het onderzoeken ons
verbeteren op het opstellen van de doelstelling van een onderzoek en het selecteren en verkrijgen
van informatie vanuit een complexe vraagstelling. Bij ontwerpen moeten wij ons verbeteren op het
bedenken en kiezen van een complexe conceptoplossing.

Binnen de competentie onderzoeken ben ik verbeterd, omdat het vaststellen van een doelstelling
binnen een vraagstelling mij nu een duidelijker beeld geeft van naar welke informatie ik moet
zoeken en ook hoe relevant de informatie is die ik uiteindelijk vind. Ik kan nu beter kijken naar een
vraagstelling en grenzen opstellen van waar ik naar moet kijken binnen het onderzoek. Met behulp
van deze informatie kan ik daardoor een resultaat leveren die aansluit op de doelstelling.

Binnen de competentie ontwerpen ben ik ook verbeterd, omdat het makkelijker is om een
conceptoplossing te vinden die aansluit bij een bepaalde vraagstelling. Hierdoor kan ik met een
onderzoek naar bestaande ontwerpen of ideeën bepalen wat een verbetering hierop zou kunnen
zijn. Hierdoor kan ik zien dat ik verbeterd ben binnen deze competentie.

44
Bijlage 6; Reflectieverslag en competenties Niels de Rijk
Competentieverslag
In deze leertaken wordt naar twee competenties gekeken die worden verbeterd naar niveau 2. Deze
zijn ontwerpen en onderzoeken. Bij ontwerpen moeten wij ons verbeteren op het bedenken en
kiezen van een complexe conceptoplossing. Ik ben verbeterd binnen de competentie ontwerpen
doordat het eenvoudiger is om een conceptoplossing te vinden die aansluit op een specifieke
vraagstelling. Ik kan, door onderzoek te doen naar bestaande ontwerpen, een verbetering te
bedenken op deze ontwerpen. Hiermee toon ik aan dat ik verbeterd ben in deze competentie.

Om de competentie onderzoeken naar niveau 2 te krijgen moeten wij ons verbeteren op het
opstellen van de doelstelling van een onderzoek en het selecteren en verkrijgen van informatie
vanuit een complexe vraagstelling. Ik ben verbeterd binnen deze competentie doordat het maken
van een doelstelling binnen een vraagstelling mij een beter beeld geeft van welke informatie ik moet
vinden en hoe relevant die informatie is. Hierdoor kan ik betere afbakening maken voor de
vraagstelling van het onderzoek. Doordat ik dit beheers kan ik een resultaat leveren die beter
aansluit op de doelstelling.

360 graden feedback

Mezelf
Positief:
- Samenwerken
Ik vind dat ik altijd best goed kan samenwerken. Ik zal nooit iemand uitlachen of afvallen voor een
idee dat diegene heeft. Als iemand een oplossing niet begrijpt zal ik het net zolang uit proberen te
leggen totdat diegene het wel begrijpt.
- Stressbestendig
Veel mensen krijgen stress wanneer ze zien wat er allemaal gedaan moet worden, maar ik niet. Ik
vind zelf dat ik altijd best wel cooltjes blijf ookal moet er veel gedaan worden.
- Flexibiliteit
Tijdens de takenverdeling van het project maakt het mij niet heel erg veel uit wat welke taak ik krijg.
Of ik nou moet rekenen of het verslag moet typen of juist heel praktisch in de werkplaats moet
werken, ik vind eigenlijk alles wel leuk om te doen.
Negatief:
- Omgevingsbewust
Wanneer er geconcentreerd gewerkt wordt heb ik dat niet altijd door. Als ik dan even een kleine
pauze neem voor mezelf ga ik altijd tegen andere mensen praten. Hierdoor verstoor ik natuurlijk wel
een beetje de goeie werksfeer. Dit zou ik kunnen verbeteren.
- Discipline
Ik ben niet altijd op tijd met alles. Tijdens projectmeetings kom ik wel eens te laat. Niet drastisch te
laat maar toch is het iets om op te letten voor mezelf. Ook met opdrachten die ik moet inleveren is
een verbetering geen onmogelijke taak.
- Luisteren
Ik ben soms bezig met andere dingen wanneer iemand iets zegt. Niet dat ik compleet aan iets anders
denkt maar dan ben ik met me eigen oplossing/idee bezig terwijl het natuurlijk handig is om te
luisteren naar wat andere te zeggen hebben.

45
Rick
Positief:
- Systeemdenken
Rick is goed in systeemdenken omdat wanneer ons groepje een beetje te diep ergens op in gaat hij
iedereen aan het globale plaatje herinnert.
- Besluitvaardig
Vaak zitten we te discussiëren tussen verschillende oplossingen en komen we eigen niet heel veel
verder. Rick probeert dan vaak een besluit te maken zodat we niet blijven hangen bij sommige kleine
details.
- Discipline
Rick is altijd op tijd, zowel met zijn aanwezigheid als met het inleveren van zijn werk. In mijn ogen
duidt dit toch wel op een goeie discipline.
Negatief:
- Flexibiliteit
Wanneer Rick een plan voor zichzelf heeft is het moeilijk om hem daarvan af te laten wijken.
- Omgang van details
Rick laat het soms een beetje na op de details. Het globale plaatje heeft die dan wel maar de details
zijn natuurlijk ook belangrijk.
- Creatief
De meeste ideeën die Rick heeft zijn niet heel creatief. Ze zijn meer gebaseerd op al bestaande
ideeën. Soms is het wel handig om iets creatiever te denken.

René
Positief:
- Luisteren
René is erg goed in het luisteren naar andere groepsleden. Hierdoor begrijpt hij vaak ook in een keer
wat er bedoeld wordt. Het is erg fijn om zo iemand in je groep te hebben.
- Stressbestendig
René blijft altijd heel rustig ookal moet er nog veel gebeuren. Hierdoor zal er nier zo snel paniek
uitbreken in onze projectgroep.
- Omgevingsbewust
Hij reageert soms anders in verschillende omgevingen. Dit duidt erop dat hij heel omgevingsbewust
is.
Negatief:
- Klantgerichtheid
René denkt soms niet helemaal aan wat de klant wil. In ons geval was het dan natuurlijk de opdracht
die we kregen waar eisen in stonden. Deze eisen moeten we natuurlijk niet vergeten.
- Discipline
Net zoals mij is René soms een beetje te laat bij de groepsmeeting en zijn de opdrachten niet altijd
optijd.
- Mondelinge presentatie
Tijdens een presentatie wordt René een beetje zenuwachting waardoor hij minder goed uit zijn
woorden komt.

46
Jeroen
Positief:
- Werklust
Jeroen heeft altijd zin om te werken aan het project. Het is erg fijn om zo iemand in je projectgroep
te hebben.
- Resultaatgericht
Het is goed te merken dat Jeroen wel echt naar een doel toe werkt. Dit is handig omdat je zo altijd
iemand hebt die in zijn achterhoofd houdt waar het omdraait.
- Durf
Jeroen probeert soms wel een risico te nemen qua ideeën. Dit is fijn omdat je zo vaak ook met
oplossing komt die wat alternatiever zijn dan wat de rest doet.
Negatief:
- Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid
Soms is het moeilijk te begrijpen wat Jeroen bedoelt omdat hij dan niet goed kan omschrijven wat hij
bedoelt.
- Discipline
Jeroen is soms ook een beetje laks met het inleveren van de opdrachten voor het project.
- Plannen en organiseren
Jeroen is soms niet geweldig met het plannen en organiseren van zijn tijd. De opdrachten moet hij
soms op het laatste moment nog maken omdat er iets tussen kwam. Met goed plannen kan dat
voorkomen worden.

Daniël
Positief:
- Durf
Daniël probeert soms wel een risico te nemen qua ideeën. Dit is fijn omdat je zo vaak ook met
oplossing komt die wat alternatiever zijn dan wat de rest doet.
- Werklust
Daniël heeft altijd zin om te werken aan het project. Het is erg fijn om zo iemand in je projectgroep
te hebben.
- Stressbestendig
Veel mensen krijgen stress wanneer ze zien wat er allemaal gedaan moet worden, Daniël blijft altijd
heel rustig en probeert dan een agenda op te stellen van wat er allemaal nog gedaan moet worden.
Hierdoor neemt de stress ook weer af.
Negatief:
- Discipline
Net zoals mij is Daniël soms een beetje te laat bij de groepsmeeting en zijn de opdrachten niet altijd
optijd.
- Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid
Soms is het moeilijk te begrijpen wat Daniël bedoelt omdat hij dan niet goed kan omschrijven wat hij
bedoelt.
- Creatief
De meeste ideeën die Daniël heeft zijn niet heel creatief. Ze zijn meer gebaseerd op al bestaande
ideeën. Soms is het wel handig om iets creatiever te denken.

47
Bijlage 7; Reflectieverslag Jeroen Langenkamp
Dit verslag heb ik geschreven als reflectie van mij en mijn groepsleden van het project uit blok 1 van
semester 3. In dit verslag ga ik van elk groepslid wat positieve en negatieve punten opnoemen,
hierdoor kunnen zij zien wat ze goed en waar hun verbeter punten liggen. Ik heb dit Project met Rick
Vermeer, René Kuijvenhoven, Niels de Rijk en Daniël van Osteroom gewerkt. Het was wel een kort
project daardoor is het was ingewikkelder om duidelijk te zien wat iedereens positieve en negatieve
kanten zijn, maar ik heb mijn best gedaan om iedereen goed te beoordelen.

Reflectie Jeroen Langenkamp

Gedragsindicator Positief Negatief

1. Stres bestendig Stil

2. Harde werker Actiever zijn in de groep

3. Niet altijd weten wat af moet

Tijdens dit begon ik een beetje stil en hielt me een beetje op de achtergrond. Ik wist ook niet wat we
wanneer allemaal af moesten hebben. Het is echter dat wanneer er iets af moet ik echt hard kan
werken en het wel af krijg. Ik heb ook niet snel stres hierdoor blijf ik wel rustig, maar daardoor heb ik
soms ook dingen pas op het laatste moment af

Reflectie Rick Vermeer

Gedragsindicator Positief Negatief

1. Werkt hard Iets meer de leiding nemen

2. Helpt altijd

3. Weet wat er moet gebeuren

Rick was dit project voorzitter, dan liet hij echter niet altijd merken. Hij werkt wel altijd hard door en doet dingen
zonder er moeilijk over te doen. Aan het begin van elk project wist hij wel altijd wat er moest gebeuren en wat er
in het verslag moet.

48
Reflectie René Kuijvenhoven
Gedragsindicator Positief Negatief

1. Neemt initiatief Laten weten wat je doet

2. Werkt Hard

3. Alles op tijd af

René werkt altijd hard door en heeft alles ruim van tevoren af. Als hij niks te doen heeft dan neemt
hij het initiatief en begint hij alvast aan andere dingen. Hij laat echter niet altijd weten waar hij mee
bezig is want soms voor verwarring zorgt.

Reflectie Niels de Rijk

Gedragsindicator Positief Negatief

1. Samenwerken Planning

2. Flexibel

Niels maakt het nooit uit wat hij moet doen. Hij is heel flexibel en doet alles zonder problemen. Hij
kan ook goed overleggen en samenwerken en dat is heel goed voor een groepsproject. Hij heeft
echter soms dingen niet op tijd af of op het laatste moment, wat het soms moeilijker maakt voor
andere mensen.

Reflectie Daniël van Oosteroom

Daniel was er door persoonlijke redenen dit project niet heel vaak, daardoor is het moeilijk om een
goede reflectie te schrijven. Hij reageerde namelijk niet altijd snel en we wisten nooit of hij kwam,
maar uiteindelijk heeft hij ons toch nog goed kunnen helpen.

49
Bijlage 8; PEER review
Beoordeling over de andere groepsleden:
Tabel 9; PEER review Niels
René Rick Jeroen Daniël
Inzet 5 5 3 1
Bijdrage 4 5 4 1
Houding 5 4 4 1

Tabel 10; PEER review René

Niels Rick Jeroen Daniël
Inzet 4 5 4 1
Bijdrage 4 5 4 1
Houding 3 4 5 1

Tabel 11; PEER review Rick

Niels René Jeroen Daniël
Inzet 4 5 4 1
Bijdrage 5 5 4 1
Houding 3 4 5 1

Tabel 12; PEER review Jeroen

Niels Rick René Daniël
Inzet 4 5 4 1
Bijdrage 3 5 4 1
Houding 4 4 5 1

Tabel 13; PEER review totaalscore

René Rick Jeroen Niels Daniël
Totaalscore: 4.56 4.67 4.11 3.78 1

50
Bijlage 9; Logboek
Gezamenlijk deel
Datum: Tijd: Duur (min) Gedaan: Problemen:
3-9-19 16:30-18:00 90 Planning gemaakt, taken verdeeld voor de oriëntatie
6-9-19 14:15-15:00 45 Vergadering, taken verdeeld Daniël afwezig
9-9-19 8:45-10:30 105 Afgemaakte oprdachten gecontroleerd, planning gemaakt voor de rest van het project Daniël afwezig
13-9-19 15:35-16:00 25 Progressie gecontroleerd en planning voortgezet Rene, Daniel afwezig
16-9-19 8:45-1030 105 Presentatie voortgang gepresenteerd, planning doorgenomen, opdrachten gecontroleerd Daniël afwezig

Rick Vermeer
Datum: Tijd: Duur (min) Gedaan: Problemen: Totaal uren: 8,5
5-9-19 14:00-15:00 60 Functieanalyse gemaakt
8-9-19 12:00-13:30 90 Bronnen opzoeken
8-9-19 20:00-21:00 60 Conceptschets maken
12-9-19 14:00-15:30 90 Oriëntatie maken
14-9-2019 16:30-16:00 30 Inleiding afmaken
19-9-2019 13:00-14:00 60 Reflectieverslag
19-9-2019 15:30-16:00 30 Functieblokschema
20-9-2019 19:00-20:30 90 Verslag afmaken

René Kuijvenhoven
Datum: Tijd: Duur (min) Gedaan: Problemen: Totaal uren: 9,67
4-9-2019 13:00 10 voorwoord begonnen
4-9-2019 20:00 20 werkstuk ''frame'' bouwen
5-9-2019 11:55 25 mogelijke bronnen opzoeken
5-9-2019 16:30 35 schrijven doelstelling en inleiding starten
5-9-2019 17:05 5 kijken functieanalyse van Rick
6-9-2019 14:45 30 hypothese opstellen
8-9-2019 21:50 35 schets concept
9-9-2019 10:50 25 eindrapport in elkaar knutselen
14-9-2019 16:00 20 onderzoeksvraag
14-9-2019 16:20 35 conclusie
15-9-2019 15:00 30 eindrapport in elkaar knutselen
16-9-2019 10:30 10 'moeilijke'' woordenlijst
18-9-2019 18:50 35 werkstuk in elkaar zetten
18-9-2019 19:25 10 uploaden schets
18-9-2019 19:35 25 morfologisch overzicht
18-9-2019 22:25 60 reflectieverslag
18-9-2019 23:25 20 bronnen in werkstuk zetten van iedereen
19-9-2019 18:30 20 conceptuitwerking
20-9-2019 09:00 15 ontwerp conclusie
20-9-2019 19:10 20 werkstuk in elkaar zetten
20-9-2019 19:30 25 reflectieverslag
20-9-2019 19:55 45 werkstuk in elkaar zetten
20-9-2019 23:00 25 werkstuk doorlezen en inleveren

Jeroen Langenkamp
Datum: Tijd: Duur (min) Gedaan: Problemen: Totaal uren: 6,75
5-9-19 14:00-14:30 30 Info opdoen solarcookers en warmte
8-9-19 23:00-23:15 15 Ontwerpschets
9-9-19 13:00-13:10 10 Planning
14-9-19 12:10-13:10 60 Solidworks
15-9-2019 20:00-21:30 90 Solidworks
16-9-2019 19:30-21:30 120 Solidworks
17-9-2019 16:30-16:40 10 Solidworks
19-9-2019 13:00-13:20 20 Foto's solidworks
20-9-2019 10:40-11:30 50 morfologisch overzicht beschrijven

Niels de Rijk
Datum: Tijd: Duur (min) Gedaan: Problemen: Totaal uren: 8
3-9-19 1910-1920 10 Logboek gemaakt
7-9-19 10:30-12:00 90 Conceptschets gemaakt en Variablen gemaakt
10-9-19 11:00-12:30 90 Energiebalans gewerkt
14-9-19 10:00-11:30 90 Energiebalans afgemaakt
18-9-2019 10:00-11:00 60 Simulink model afgemaakt
19-9-2019 12:00-13:00 60 Reflectieverslag gemaakt
20-9-2019 1800-1920 80 Peer review en competenties gemaakt

Daniël van Oosteroom

Datum: Tijd: Duur (min) Gedaan: Problemen: Totaal uren: 4
15/09/2019 14:00-16:00 120 Deelvragen-ontwerpmethode
18/09/2019 11:00-13:00 120 Morfologischekaart-ontwerp

51