BS Bozic BSC PDF

Institut za građevinarstvo „IG“ d.o.o.
Banja Luka
Kralja Petra I Karađorđevića 92-98, 78 000 Banja Luka; tel: +38751348367, fax: +38751348372
PROJEKAT br: 0301112013/BSB

GLAVNI MAŠINSKI PROJEKAT STANICE ZA SNABDIJEVANJE MOTORNIH VOZILA NAFTNIM
DERIVATIMA I TEČNIM NAFTNIM GASOM (TNG-om)
OBJEKAT: Benzinska stanica BOŽIĆ PROMET
LOKACIJA: Štrbe, Čelinac, RS, BiH
INVESTITOR: Božić promet doo, Čelinac
UGOVOR br.:
Banjaluka PROJEKAT IZRADIO:

03.12.13
Dipl.ing.maš. Dragan Tadić
1
Institut za građevinarstvo „IG“ d.o.o. Banja Luka
SADRŽAJ
1. OPŠTI PODACI I PRAVNA DOKUMENTACIJA
1.1. Podaci o INVESTITORU

1.2. Saglasnost INVESTITORA na izrađenu tehničku dokumentaciju
1.3. Saglasnost na lokaciju
1.4. Rješenje (LICENCA) preduzeća o ispunjenosti uslova za izradu Tehničke dokumentacije
1.5. Rješenje o imenovanju odgovornog projektanta
1.6. LICENCA odgovornog projektant
1.7. Izjava odgovornog projektanta
2. PROJEKTNI ZADATAK
3. TEHNIČKI OPIS OBJEKTA
3.1. Tehnički opis terena

3.2. Tehnički opis postrojenja
3.2.1. Skladišni rezervoari
3.2.2. Pretakalište
3.2.3. Distributivna pumpa
3.2.4. Cijevna instalacija
3.2.5. Dispenzer
3.2.6. Sistem za otkrivanje iscurenja
3.2.7. Pristupni i protivpožarni putevi
3.2.8. Sistem protivpožarne zaštite
4. OPIS TEHNOLOŠKOG PROCESA
5. ZONE OPASNOSTI I ZAŠTITNE ZONE
5.1. Podzemni skladišni rezervoar

5.2. Pretakalište
5.3. Pumpa
5.4. Dispenzer
6. OPŠTI I TEHNIČKI USLOVI ZA IZGRADNJU
6.1. Opšti uslovi

6.2. Tehnički uslovi
7. PRILOG O PRIMJENJENIM MJERAMA ZAŠTITE NA RADU I ZAŠTITE OD POŽARA
8. PRORAČUNI
8.1. Fizičko hemijske osobine naftinih derivata i TNG-a

8.2. Kapacitet postrojenja
8.3. Kapacitet skladišnog rezervoara
8.4. Dimenzionisanje cjevovoda
8.5. Dimenzionisanje AT ventila
8.6. Dimenzionisanje distributivne pumpe
8.7. Kapacitet ispuštanja sigurnosnog ventila skladišnog rezevoara
9. PREDMJER OPREME, MATERIJALA I RADOVA
10. SPISAK KORIŠTENE LITERATURE
2
11. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA
BS 00. 00. 00 Situacioni plan

BS 01. 01. 00 Tehnološka šema gasne stanice
BS 01. 02. 00 Tehnološka šema stanice
BS 02. 00. 00 Dispozicija
BS 03. 02. 00 Centralni šaht
BS 04. 01. 00 Rezervoar 6,4 m3
BS 04. 02. 00 Rezervoar 40 m3 2 komorni
BS 04. 03. 00 Rezervoar 40 m3 3 komorni
BS 04. 03. 01 Tehnološka šema sistema za kontrolu plašta
BS 05. 01. 00 Cijevna instalacija TNG-a
BS 05. 03. 00 Cijevna instalacija naftinih derivata- utakanje
BS 05. 04. 00 Cijevna instalacija naftinih derivata- istakanje
BS 05. 05. 00 Cijevna instalacija naftinih derivata- ozrake
BS 06. 00. 00 Detalji
3
1. OPŠTA I PRAVNA DOKUMENTACIJA
4
1.1. Podaci o investitoru
5
Naziv
Božić promet doo, Črlinac
Sjedište
Branešci, Čelinac, RS, BiH;
Vlasnik
-
Šifra
BSB
Napomena
Direktor
Telefon
Fax.
E-mail
www
6
1.2. Saglasnost INVESTITORA na tehničku dokumentaciju
7
Božić promet doo

Čelinac
Banja Luka 06.12.13
Broj: 030113S/BSB
SAGLASNOST
na izrađeni glavni mašinski projekat
U potpunosti smo saglasni sa izrađenim glavnim mašinskim projektom „Glavni mašinski

projekat stanice za snabdijevanje motornih vozila naftinim drivatima i tečnim naftnim gasom (TNG-
om)“.
Obrazloženje:
Na osnovu projektnog zadatka br. 031113/BSB ispostavljenog od strane naručioca firme Božić
promet doo, Čelinac iz Čelinca dana 25.11.2013, Lokacijskih uslova br. 15.02-364-55/12 od dana
23.03.2012 i Saglasnosti na lokaciju rezervoara za naftine derivate rezervoara za propan-butana
br.08-D/P-5-215-226/2-12 od dana 12.03.2012 izrađen je „Glavni mašinski projekat stanice za
snabdijevanje motornih vozila naftinim derivatima i tečnim naftnim gasom (TNG-om)“ br.
0301112013/BSB, od strane projektantske firme „Institut za građevinarstvo“ IG d.o.o. Banjaluka.
Projekat je rađen pod nadzorom lica ovlaštenih od strane naručioca i u potpunosti prema zahtjevima
naručioca i situaciji na terenu. Naručilac nema primjedbi na izrađeni projekat te stoga daje saglasnost
kao što je navedeno u dispozitivu.
Sve ostale izmjene i dorade projekta ukoliko se ukaže potreba će biti tretirane kao dopuna
glavnog projekta.
Investitor:
M.P. ____________
8
1.3. Saglasnost na lokaciju
9
10
11
1.4. Rješenje (LICENCA) preduzeća o ispunjenosti uslova za izradu Tehničke dokumentacije
12
13
14
1.5. Rješenje o imenovanju odgovornog projektanta
15
IG d.o.o.
Banjaluka
Banjaluka 25.11.13
Broj: 03-11/13-BSB
Na osnovu Zakona o preduzećima i Statuta firme “IG” d.o.o. Banjaluka donosim:
RJEŠENJE
o imenovanju odgovornog projektanta
Ovim Rješenjem imenujem diplomiranog inžinjera mašinstva Dragana (Dušana) Tadića iz Banjaluke,
licenca br. 1741/98 za:
ODGOVORNOG PROJEKTANTA
Mašinske faze sistema za snabdijevanje motornih vozila gorivom
Na objektu:
Benzinske stanice “BOŽIĆ PROMET” u Štrbe, Čelinac, RS, BiH;

vlasništvo Božić promet iz Čelinca
Rješenje stupa na snagu danom donošenja.
Protiv ovog rješenja radnik ima pravo žalbe u roku od 8 (osam) dana.
-a/a M.P. Direktor:

-imenovanom ___________
-investitoru
16
1.6. Licenca odgovornog projektanta
17
18
1.7. Izjava odgovornog projektanta
19
IZJAVLJUJEM
Da sam se u toku izrade glavnog mašinskog projekta stanice za snabdijevanje motornih vozila naftnim
derivatima i tečnim naftnim gasom (TNG-om) br. 0301112013/BSB na objektu BS BOŽIĆ PROMET u
Štrnama, Čelinac, RS, BiH vlasništvo Božić promet iz Čelinca pridržavao zahtjeva iz projektnog
zadatka br. 031113/BSB i svih važećih propisa i standarda kojima je regulisana ova oblast.
Banjaluka Izjavu dao:

__________ dipl. ing. maš. Dragan Tadić
20
2. PROJEKTNI ZADATAK
21
OBJEKAT: BS BOŽIĆ PROMET
LOKACIJA: Štrbe, Čelinac, RS, BiH
INVESTITOR: Božić promet d.o.o. Čelinac
PROJEKTNI ZADATAK
za izradu projektne dokumentacije- GLAVNI MAŠINSKI PROJEKAT
PROJEKTNI ZADATAK
za izradu projektne dokumentacije- GLAVNI MAŠINSKI PROJEKAT STANICE ZA

SNABDIJEVANJE MOTORNIH VOZILA GORIVOM
Za investitora Dragana Radojičića iz Banja Luke potrebno je izraditi projektnu dokumentaciju- GLAVNI
MAŠINSKI PROJEKAT stanice za snabdijevanje motornih vozila naftnim derivatima i tečnim naftnim
gasom.
Skladište stanice treba da sačinjavaju dva rezervoara.
rezervoar br.1 je zapremine 100 m3 sa sledećom specifikacijom tečnog goriva:
– REZERVOAR I komora 1 EURODIZEL4 10 m3

komora 2 EURODIZEL5 30 m3
– REZERVOAR II komora 1 BEZOLOVNI BENZIN 95 oktana 10 m3

komora 2 BEZOLOVNI BENZIN 98 oktana 10 m3
komora 3 LAKO LOŽIVO ULJE 20 m3
Pretakanje goriva u automobilske rezervoare će se vršiti putem dva automatska uređaja sa 8 (osam) i
sa 2 (dva) pištolja. Punjenje rezervoara će se vršiti sa obe strane ostrva na kojem se nalaze
automatski uređaji. Automatski uređaji za snabdijevanje putničkih automobila treba da omogući protok
od 40 lit./min po jednom pištolju .
Dopremu tečnog goriva u skladišne rezervoare predvidjeti autocisternama a pretakanje slobodnim
isticanjem putem centralnog šahta. Sistem za dopremu goriva treba da omogući EKO istakanje
odnosno istakanje sa povratom para iz rezervoara u autocisternu.
Snabdijevanje motornih vozila TNG-om će se vršiti putem jednog automata- dispenzera kapaciteta 50
lit./min. Skladištenje tečnog naftnog gasa predvidjeti u jednom podzemnom rezervoaru kapaciteta 6,4
m3. Dopremu tečnog naftnog gasa u skladišni rezervoar predvidjeti putem pretakališta. U sklopu
GLAVNOG MAŠINSKOG PROJEKTA predvidjeti i sve ostale elemente i uređaje neophodne za
nesmetan rad isnatlacije.
Projekat uraditi u skladu sa važećim propisima kojima je regulisana ova oblast,urbanističko-tehničkim
uslovima i urbanističkom dozvolom.
U prilogu ovog PROJEKTNOG ZADATKA Vam dostavljamo:

– Saglasnost na lokaciju rezervoara;
– Prilog tehničkog opisa lokacije opreme i skladišnih rezervoara.
M.P. Investitor:
_____________
22
3. TEHNIČKI OPIS OBJEKTA
23
3.1. Tehnički opis terena
Izgradnja objekta benzinske pumpe sa pratećim sadržajem planirana je na zemljištu

označenom k.č. 1256/1 i 1256/2 K.O. Štrbe, neposredno uz Regionalni put R476 Čelinac-Ukrina).
Mašinske instalacije projektuju se u skladu sa programskim zadatkom i podrazumijevaju razvod svih

potrebnih instalacija, te obezbjeđene sljedeće opreme:
- dva podzemna rezevoara za uskladištavanje zapaljivih tečnosti ukupne zapremine 80 m 3

(jedan podzemni dvokomorni rezervoar 10+30 m 3, te jedan trokomorni podzemni rezervoar
zapremine 10+10+20 m3),
- oprema za snabdijevanje motornih vozila tečnim gorivom,
- postrojenje za uskladištavanje tečnog naftnog gasa (podzemni rezervoar kapaciteta 6,4 m 3 i

dr. potrebnu opremu),
- oprema za snabdijevanje vozila koja troše tečni naftni gas,
- prateći objekat za smještaj zaposlenog osoblja sa nadstrešnicom.
Instalacije vodovoda i kanalizacije koje nisu predmet ove tehničke dokumentacije, treba da definišu
dovod vode na predmetnu lokaciju, preko priključnog okna, razvod svih potrebnih instalacija unutar i
van glavnog objekta (vanjska hidrantska mreža), odvod otpadnih sanitarnih voda iz pratećeg objekta,
te oborinskih zauljenih voda sa otvorenih manipulativnih površina sa parcele benzinske stanice.
3.2. Tehnički opis postrojenja
„Gasna stanica za snabdijevanje motornih vozila tečnim naftnim gasom“ je smješteno na prethodno
opisanom terenu i sastoji se od:
- rezervoarskog prostora (skladišni rezervoar);
- Centralnog šahta za istakanje goriva u skladišni rezervoar;
- pretakališta;
- distributivne pumpe;
- automatskoih uređaja za punjenje automobilskih rezervoara;
- cijevne instalacije;
- pristupnih i protivpožarnih puteva;
- sistema protivpožarne zaštite;
- sistema za hlađenje autocisterne.
Predmetno postrojenje je izgrađeno u skladu sa „Tehničkim propisima o izgradnji stanica za

snabdijevanje motrnih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva“ koji su sastavni dio „Pravilnika o
izgradnji stanica za snabdijevanje gorivom motornih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva“ izdatih
u Službenom listu SFRJ, br. 27/71 i „Tehničkim propisima o izgradnji postrojenja za tečni naftni gas i o
uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa“ koji su sastavni dio „Pravilnika o izgradnji postrojenja
za tečni naftni gas i o uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa“ izdatih u Službenom listu SFRJ,
br. 24/71 i 26/71. Lokacija postrojenja je data u grafičkom dijelu ovog projekta cr. br. BS 00. 00. 00
„Situacioni plan“ i cr. br. BS 02. 00. 00 „Dispozicija“. Tehnološka šema postrojenja je data u grafičkom
dijelu ovog projekta cr. br. B.S. 01. 01. 00 „Tehnološka šema gasne stanice“ i BS 01. 02. 00
"Tehnološka šema stanice".
24
3.2.1. Rezervoarski prostor (skladišni rezervoar)
Rezervoarski prostor sačinjavaju 2 (dva) skladišna rezervoara. Zapremina skladišnog rezervoara

naftnih derivata iznosi 40 m3. Zapremina skladišnog rezervoara tečnog naftnog gasa iznosi 6,4 m 3.
Skladišni rezervoari su postavljen podzemno na odstojanju 0,6 m jedan od drugog i osigurani su od
potiska podzemnih voda. Lokacija rezervoarskog prostora i raspored opreme su dati u grafičkom dijelu
ovog projekta cr.br. BS 02. 00. 00 „Dispozicija“.
Rezervoar br. 1 je cilindrični, ukopani, petokomorni, dvoplašni predviđen za skladištenje benzinaskih
goriva EURODIZEL ED4 30 m3, EURODIZEL ED5 10 m3, BEZOLOVNI BENZIN BMB95 10 m3,
BEZOLOVNI BENZIN BMB98 (EUROSUPER) 10 m3 i LAKOG LOŽIVOG ULJA LU 20 m3.
Na prirubnici otvora za ulaz rezervoara se nalazi pločica sa sledećim podacima :

– Naziv proizvođača;
– Fabrički broj;
– Godina proizvodnje;
– Nazivna zapremina u m3;
– Ispitni pritisak rezervoara u barima;
– Oznaku broj JUS M. Z3. 014 standarda ako je rezervoar izrađen prema
jugoslovenskim standardima ili broj atesta ako je rezervoar izrađen prema inostranim
standardima i normama.
Rezervoari su opremljeni za svaku komoru po jednim šahtom na čijim se poklopcima nalaze priključci:
– Priključak za istakanje iz autocisterni putem centralnog šahta DN80 (3“);
– Priključak za snabdijevanje automata za istakanje DN50 (2“);
– Priključak za ozrake i povrat para kod EKO utakanja DN50 (2“);
– Priključak sa cijevnim nastavkom za mjernu letvu DN50 (2“);
– Rezervni priključak DN80 (3“);
Na priključku za istakanje iz autocisterne putem centralnog šahta se nalazi sledeća oprema:
– Kompenzator DN80NP6
– Prirubnički spoj DN80NP6
– Ventil protiv prepunjenja
Na priključku za snabdijevanje automata za istakanje se nalazi sledeća oprema:

– Usisna korpa DN50NP6
Na priključku za ozrake i povrat para kod EKO utakanja se nalazi sledeća oprema:
Na priključku za mjernu letvu se nalazi sledeća oprema:

– Zaštitna kapa sa podkapom
Rezervni priključak je snabdjeven slijepom prirubnicom DN80NP6 i predviđen je za ugradnju

elektronskog mjerila nivoa skladištenog derivata u rezervoaru.
Rezervoar je opremljen uškama za nanošenje rezervoara u toku montaže i šahtovima u kojima su

smješteni revizioni otvori sa svim prethodno navedenim priključcima i po jednim priključkom za
montažu sistema za otkrivanje iscurenja koji je neposredno spojen sa međuplašnim prostorom.
Sva oprema na rezervoarima je ispitana i odobrena. Šaht su izrađeni zavarivanjem od čeličnih profila i
čeličnog lima Č 0361. Šahtovi su nepropusni. Čelična konstrukcija šahtova je zaštićena antikorozivnim
premazom i neiskrećim oblogama na mjestima gdje se može pojaviti varničenje usljed pomjeranja
poklopaca šahtova. Prodori cijevi u šahtove su izvedeni sa uvodnicama koje sa gumom otpornom na
uticaj skladištenih naftnih derivata vrše zaptivanje ovih prodora.
Konstrukcija rezervoara, priključaka i ostale opreme je u potpunosti izvedena prema JUS M.Z3.014 i
prikazana je u grafičkom dijelu ovog projeka cr.br. BS 04. 02/03. 00 „Rezervoar 40m 3“.
25
Rezervoar za TNG je cilindrični, stabilni ležećeg tipa položen na dva betonska segmenta u sloj
opranog, nabijenog pijeska debljine 20 cm i osiguran je od potiska podzemnih voda. Konstrukcija
rezervoara je u potpunosti izvedena prema JUS M.Z2.600 i prikazana je u grafičkom dijelu ovog
projeka cr.br. BS 04. 01. 00 „Rezervoar 6,4 m3. Rezervoari su ispitani i odobreni.
Na rezervoarima se nalazi pločica sa sledećim podacima :

- naziv proizvođača;
- fabrički broj;
- godina proizvodnje;
- debljina plašta i podnice;
- oznaka materijala od kojeg je rezervoar izrađen;
- žig ili druga oznaka nadležnog inspekcijskog organa;
- ukupan sadržaj posude;
- radni pritisak rezervoara u barima;
- oznaka maksimalno dozvoljenog punjenja rezervoara gasom pri temperaturi od 40 0C.
- natpis: SAMO ZA NAFTNI GAS ČIJI PARNI PRITISAK NE PRELAZI 16,7 bar pri 40 0C.
- Oznaku broj JUS standarda ako je rezervoar izrađen prema jugoslovenskim standardima ili
broj atesta ako je rezervoar izrađen prema inostranim standardima i normama.
Rezervoari su opremljeni sa sledećom opremom i priključcima:
- Priključak tečne faze od prestrujnog ventila na distributivnoj pumpi sa protivlomnim ventilom i

zapornim ventilom DN32;
- Priključak parne faze od degazatora na distributivnoj pumpi sa nepovratnim ventilom i
- Priključak tečne faze pražnjenja rezervoara pumpom sa nepovratnim ventilom i zapornim
ventilom DN50;
- Priključak povrata parne faze kod punjenja i pražnjenja rezervoara sa nepovratnim ventilom i
- Priključak tečne faze kod punjenja i pražnjenja rezervoara sa nepovratnim ventilom i zapornim
ventilom DN50;
- Priključak sa magnetnim indikatorom nivoa tečnosti u rezervoaru DN80;
- Priključak sa termometrom R1/2“;
- Revizioni otvor sa poklopcem DN500 na kojem se nalazi priključak R1/2“ za manometar 0-40
bar, sa priključkom DN25 za tropozicioni šipkasti mjerač nivoa i prekretni uređaj DN65 za dva
sigurnosna ventila DN50;
- Rezervni priključak sa slijepom prirubnicom DN32;
- Priključak za ispuštanje taloga sa dva zaporna ventila DN40;
- Čelične trake za osiguranje od potiska podzemnih voda.
Sva oprema na rezervoarima je ispitana i odobrena. Šaht je izrađen od čeličnih profila, čeličnog i
aluminijumskog lima. Šaht je nepropusan i podijeljen pregradama tako da zapremina jednog
pregrađenog volumena ne prelazi 0.5 m3. Čelična konstrukcija šahta je zaštićena neiskrećim
oblogama na mjestima gdje se može pojaviti varničenje usljed pomjeranja poklopaca. Prodori cijevi u
šaht su izvedeni sa uvodnicama koje sa gumom otpornom na uticaj tečnog naftnog gasa vrše
zaptivanje ovih prodora.
Grafički prikaz priključaka i opreme rezervoara je dat u grafičkom dijelu ovog projekta cr. br. BS 04. 01.
00 „Rezervoar 10 m3“.
3.2.2. Pretakalište
Za pretakanje goriva za motorna vozila iz dopremnih autocisterni u skladišne rezervoare se koristi

centralni šaht. Centralni šaht se sastoji od betonskog korita, metalnog kućišta sa poklopcem i
priključaka.
26
Korito centralnog šahta je izrađeno od armiranog betona i u potpunosti je nepropusno. Prodori cijevi u
korito su izvedeni sa uvodnicama tako da je spriječen prodor podzemnih voda. Gornja ivica korita
šahta je izdignuta od okolnog terena 150 mm tako da je spriječen prodor oborinskih voda.
Metalno kućište i poklopac šahta su izvedeni od čeličnih profila i lima Č.0361 i snabdjeveni su
katancem tako da je onemogućen pristup neovlaštenim licima priključcima za istakanje. Konstrukcija
kućišta i poklopca centralnog šahta je zaštićena antikorozivnim premazom u najmanje dva sloja.
Metalno kućište šahta je ankerima vezano za betonsko korito i sa njime čini cjelinu centralnog šahta.
U centralnom šahtu se nalaze priključci:

– Istakanje EUROD4 (DN80NP6)
– Istakanje EUROD5 (DN80NP6)
– Istakanje BMB95 (DN80NP6)
– Istakanje BMB98 (DN80NP6);
– Istakanje LU (DN80NP6)
– Povrat para kod istakanja EUROD4 (DN50NP6)
– Povrat para kod istakanja EUROD5 (DN50NP6)
– Povrat para kod istakanja BMB95 (DN50NP6)
– Povrat para kod istakanja BMB98 (DN50NP6)
– Povrat para kod istakanja LU (DN50NP6)
Svi priključci u centralnom šahtu su izvedeni zavarivanjem, snabdjeveni su kapom i podkapom
izrađenim od neiskrećeg materijala i postavljeni su pod uglom od 45 0 da bi se omogućio što lakši
pristup u toku priključenja autocisterni.
Lokacija centralnog šahta je data u grafičkom dijelu ovog projekta cr.br. BS 02. 00. 00 „Dispozicija“.
Konstrukcija centralnog šahta je data u grafičkom dijelu ovog projekta cr.br. BS 03. 02. 00 „Centralni
šaht“.
3.2.3. Distributivna pumpa
Za distribuciju tečnog naftnog gasa od podzemnih skladišnih rezervoara do dispenzera za

snabdijevanje motornih vozila predviđene su serijski vezane distributivne krilna i centrifugalna pumpa
za tečni naftni gas protoka po 100 lit./ min. Krilna pumpa je spojena sa prostorom tečne faze tečnog
naftnog gasa u podzemnom skladišnom rezervoaru nepropusnim usisnim cjevovodom. Na potisni
priključak krilne pumpe spojen je usisni priključak centrifugalne pumpe. Navedena konfiguracija
pumpne stanice je odabrana da bi se smanjio uticaj pojavljivanja gasne faze u usisnom cjevovodu
pumpi odnosno zastoj u isporuci TNG-a. Pumpe su postavljene na temeljnu betonsku ploču na visini
od 100 mm u odnosu na okolni teren. Lokacija pumpi i način spajanja na cijevnu instalaciju je
definisana u grafičkom dijelu ovog projekta cr. br. BS 02. 00. 00 „Dispozicija“, cr. br. BS 05. 01. 00
„Cijevna instalacija TNG-a“ .
Pumpe su snabdjevene pogonskim elektromotorom, zapornim ventilima na usinoj i potisnoj strani,
manometrima na usisnoj i potisnoj strani, filterom na usisnom cjevovodu, degazatorom, sigurnosnim
prestrujnim ventilom, by-pass ventilom i indikatorom strujanja. Pogonski elektromotor i ostala
elektrooprema na pumpi je izvedena u Ex izvedbi u skladu sa „Propisima o električnim postrojenjima
na nadzemnim mjestima ugroženim od eksplozivnih smjesa“.
3.2.4. Cijevna instalacija
Cijevna instalacija automatskih uređaja je postavljena podzemno i izvedena od PE-HD cijevi prema
EN14125. Cijevi su položene u zemljani kanal u sloj nabijenog suhog opranog pijeska debljine
najmanje 200 mm mjerenu u svim pravcima od vanjskog prečnika stijenke cijevi. Ispod saobraćajnica
cijevi su položene u armirano- betonski kanal u sloj pijeska kao što je navedeno za polaganje cijevi u
zemljane kanale.
Za transport nafte i benzina od pretakališta do skladišnog prostora koristi se cjevovod pretakališta

izrađen od čeličnih bešavnih cijevi. Cjevovod je izrađen sa nagibom od 0,5% prema skladišnim
rezervoarima. Cjevovod je u potpunosti izveden podzemno na dubini definisanoj ovim projektom.
Cijevna instalacija skladišnog prostora se sastoji od cjevovoda utakanja i cjevne instalacije odušnih
ventila i povrata para. Cijevna instalacija skladišnog prostora je postavljena podzemno sa nagibom od
27
0,5% prema rezervoarima i na dubini ukopavanja koja je određene ovim projektom. Cijevna instalacija
skladišta je u potpunosti izvedena od čeličnih bešavnih cijevi sa nepropusnim spojevima.
Za distribuciju nafte i benzina od skladišnih rezervoara do uređaja za snabdijevanje gorivom motornih
vozila koristi se cijevna instalacija automata. Ova cijevna instalacija se sastoji od cjevovoda
postavljenih podzemno na dubini od najmanje 800 mm odnosno ispod zone smrzavanja sa nagibom
od 0,5% prema skladišnim rezervoarima. Cijevna instalacija automata je u potpunosti izvedena od PE-
HD cijevi sa nepropusnim spojevima.
Instalacija-cjevovod TNG-a se sastoji od cjevovoda pretakališta, cjevovoda skladišnog prostora i

cjevovoda dispenzera za punjenje automobilskih rezervoara.Cijevi tečne faze su obilježene zelenom
bojom RAL 6018, cijevi parne faze su obilježene žutom bojom RAL 1021, odušne cijevi i ispusne cijevi
sigurnosnih ventila su obilježene crvenom bojom RAL 2005 a oslonci i nosive konstrukcije su
zaštićene premazom temeljne boje u dva prolaza i ofarbane crvenom bojom RAL 3000. Sve cijevi su
prije nanošenja obilježavajućeg premaza a poslije ispitivanja na čvrstoću i nepropusnost premazane
zaštitnom temeljnom bojom u dva prolaza.
Za transport TNG od pretakališta do skladišnog prostora odnosno disttributivne pumpe koristi se
cjevovod pretakališta izrađen od atestiranih čeličnih bešavnih cjevi. U svom sastavu cjevovod ima
cjevi tečne i gasne faze. Cjevovod se postavlja nadzemno, oslonjena na čelične nosače na visinu koja
je određena ovim projektom.
Za distribuciju tečnog naftnog gasa od skladišnih rezervoara do dispenzera za punjenje automobilskih
rezervoara koristi se cjevovod izrađen od atestiranih čeličnih bešavnih cijevi. Ova cijevna instalacija se
sastoji od cjevovoda parne i tečne faze postavljena je podzemno na dubini od najmanje 800 mm
odnosno ispod zone smrzavanja i odvojena je od instalacije skladišnog prostora izolacionim
prirubnicama. Cijevi su antikorozivno izolovane slojem bitumena najmanje debljine 3 mm ili spiralno
nalijepljenom PVC trakom (npr. PLASTIZOL) najmanje debljine 3 mm i položene su u zemljani kanal u
sloj nabijenog suhog opranog pijeska debljine najmanje 200 mm mjerenu u svim pravcima od
vanjskog prečnika stijenke cijevi.Ispod saobraćajnica cijevi su položene u armirano- betonski kanal u
sloj pijeska kao što je navedeno za polaganje cijevi u zemljane kanale. Prikaz cjevne instalacije za
distribuciju tečnog naftnog gasa od skladišnog prostora do punionice boca za domaćinstva i
dispenzera za punjenje automobilskih rezervoara dat je u grafičkom dijelu ovog projekta cr.br. TNG 05.
00. 00 „Cijevna instalacija“.
3.2.5. Dispenzer
Za punjenje automobilskih rezervoara koristi se jedan automatski uređaj sa 8 (osam) pištolja.

Automatski uređaji su snabdjeveni po jednim setom pumpa- degazator- volumetar za svaku vrstu
goriva posebno. Kapacitet jedne pumpe za pretakanje goriva u rezervoare putničkih vozila je 40
lit./min a kapacitet pumpe za pretakanje goriva u rezervoare teretnih vozila i autobusa je 80 lit./min..
Automatski uređaji su smješteni na centralnom ostrvu i može se vršiti punjenje automobilskih
rezervoara obostrano. Automatski uređaji su odobreni i ugrađeni u svemu prema „Tehničkim propisima
o izgradnji stanica za snabdijevanje motrnih vozila i o uskladištenju i pretakanju goriva“ koji su
sastavni dio „Pravilnika o izgradnji stanica za snabdijevanje gorivom motornih vozila i o uskladištenju i
pretakanju goriva“ izdatih u Službenom listu SFRJ, br. 27/71. Lokacija uređaja za snabdijevanje
gorivom motornih vozila je data u grafičkom dijelu ovog projekta cr.br. BS 02. 00. 00 „Dispozicija“.
Za punjenje pogonskih rezervoara motornih vozila, koristiće se jedana apatar za mjerenje TNG tipa
''simplex'' sa 1 pištoljem, koji je predviđen za rad u eksplozivno ugrožarnim sredinama. Kapacitet
aparata je 50 l/min. Aparat je postavljen na zaštitnom ostrvu koje je izdignuto 14 cm od saobraćajnice.
Pristup vozilima je obezbeđen sa jedne strane zaštitnog ostrva.
Iznad aparata je predviđena nadstrešnica. Povezivanje aparata sa cjevovodom je pomoću fleksibilnih
crijeva.
3.2.6. Pristupni i protivpožarni putevi
Pristupni put skladišta tečnog naftnog gasa je sastavni dio skladišta i predstavlja dio saobraćajnice
kojom transportna vozila prilaze pretakalištu. Dužina pristupnog puta mora iznositi najmanje dvije
dužine transportne cisterne i izrađen je bez nagiba. Na ulazu i izlazu pristupnog puta se nalaze rampe
da bi se spriječio neovlašten ulazak drugih vozila. Saobraćaj na pristupnom putu se obavlja u jednom
smjeru. Pristupni put je snabdjeven neophodnom protivpožarnom opremom koja je definisana u
28
elaboratu protivpožarne zaštite, sredstvima za osiguranje cisterni od samopokretanja i stabilnim

sistemom za hlađenje i gašenje autocisterni. Detaljan prikaz pristupnog puta je dat u „Građevinskom
projektu“ dio saobraćajnica.
3.2.7. Sistem protivpožarne zaštite
Sistem protivpožarne zaštite se sastoji od:

– hidrantske mreže
– aparata za gašenje požara
– tabli upozorenja
Hidrantska mreža se sastoji od 2 nadzemna hidranta predviđena propisima, na rastojanjima većim od
25, a manjim od 35 metara od skladišnog rezervoara i sistema za hlađenje i gašenje autocisterni
instalisanog na pretakalištu.
Skladište je snabdjevena sljedećim aparatima za gašenje požara:
– rezervoar S-50 1 kom
– pretakalište S-50 1 kom
– dispenzer S-9 2 kom
Pored toga su postavljeni sanduci sa pijeskom zapremine 0,3 m3. Table upozorenja su postavljene
prema propisima. Detaljan prikaz protivpožarne zaštite je dat u „Elaboratu protivpožarne zaštite“.
29
4. OPIS TEHNOLOŠKOG PROCESA
30
Benzinska stanica služi za snabdijevanje gorivom motornih vozila. Doprema goriva u skladišne
rezervoare se vrši autocisternama. Istakanje goriva u skladišne rezervoare se vrši putem centrtalnog
šahta. Istakanje se vrši slobodnim isticanjem goriva iz autocisterni u skladišne rezervoare. Povrat para
u cisternu se vrši putem cjevovoda povrata koji su neposredno spojeni na parni prostor skladišnog
rezervoara i autocisterne.
Distribucija goriva u maloprodaji se vrši punjenjem automobilskih rezervoara putem automatskog
uređaja. Do automatskog uređaja se gorivo doprema pumpama koje se nalaze u automatskim
uređajima i cijevne instalacije automata.
Kompletna instalacija benzinske stanice radi na nadpritisku 0,5 bara.
Opis tehnološkog procesa „Gasne stanice za snabdijevanje motornih vozila tečnim naftnim gasom“
Predmetna gasna stanica služi za snabdijevanje motornih vozila tečnim naftnim gasom u maloprodaji.
Tečni naftni gas se doprema autocisternama. Poslije odvage autocisterne se spajaju na priključak za
istakanje na rezervoaru. Istakanje tečnog naftnog gasa možemo vršiti na sledeće načine:
istakanje slobodnim isticanjem
Istakanje slobodnim isticanjem vršimo tako što spojimo parni prostor skladišnog rezervoara i
autocisterne a zatim spojimo prostor tečne faze skladišnog rezervoara i autocisterne. Ovim se stvara
uslov da se izvrši slobodno isticanje tečnog naftnog gasa iz autocisterne u skladišni rezervoar.
Istakanje pomoću pumpe vršimo tako što spojimo prostore parne faze i skladišnog rezervoara a zatim
prostor tečne faze autocisterne spojimo sa usisnom stranom pumpe a prostor tečne faze skladišnog
rezervoara spojimo sa potisnom stranom pumpe. Pumpa u ovom slučaju stvara razliku pritisaka
između autocisterne i skladišnog rezervoara i na taj način omogućuje istakanje tečnog naftnog gasa.
Po izvršenom istakanju tečni naftni gas je uskladišten u skladišnim rezervoarima na povišenom
pritisku koji ne dozvoljava isparavanje (max. 16.7 bara).
Disitribuciju tečnog naftnog gasa u maloprodaji vršimo na sledeće načine:
Distribucija punjenjem automobilskih rezervoara
Distribuciju punjenjem automobislkih rezervoara vršimo tako što pomoću pumpe cjevovodom
dovodimo tečnu fazu do dispenzera za punjenje automobilskih rezervoara.
31
5. ZONE OPASNOSTI I ZAŠTITNE ZONE
32
5.1. Podzemni skladišni rezervoari
Zone opasnosti eksplozivne atmosfere koju čine zapaljivi gasovi i pare zapaljivih tečnosti su ugroženi
prostori koji se klasifikuju u zone na osnovu učestalosti pojavljivanja i trajanja takve atmosfere.
Zona «0» (nula) je prostor u kome je eksplozivna atmosfera prisutna stalno ili duži period u toku
eksploatacije. Kod podzemnih rezervoara je to prostor unutrašnjosti rezervoara.
Zona «1» (jedan) je prostor u kojem je vjerovatno da će se eksplozivna atmosfera pojaviti u toku
normalne eksploatacije. Kod podzemnih rezervoara je to prostor sfere poluprečnika 1 metar čiji je
centar lociran u šahtu rezervoara odnosno revizionom otvoru rezervoara koji se nalazi u šahtu.
Zona «2» (dva) je prostor u kojem nije vjerovatno da će se eksplozivna atmosfera pojaviti za vrijeme
normalne eksploatacije a ako se i pojavi zadržat će se kratko vrijeme. Kod podzemnih rezervoara to je
prostor kupe čije baze centar se nalazi u vertikalnoj osi sa izvorom ispuštanja i ima poluprečnik od 3
metra a vrh kupe se nalazi na odstojanju od 1 metar od izvora ispuštanja mjereno vertikalno.
Doseg zona je rastojanje u bilo kom pravcu od izvora ispuštanja do tačke kada je gasno-vazdušna
smjesa razređena vazduhom do vrijednosti ispod donje granice eksplozivnosti.
Zaštitna zona skladišnog prostora za skladišta do 10 m 3 koja sačinjavaju podzemni rezervoari je

prostor okolnog terena koji je na rastojanju od 5 metara mjereno od gabarita šahtova na rezervoarima.
U zaštitnoj zoni skladišnih rezervoara ne smiju se nalaziti izvori paljenja, udubljenja u terenu, javni i
drugi putevi, susjedno zemljište i šahtovi a preko te zone ne smiju prelaziti električni vodovi svih
naponskih nivoa zbog opasnosti koja nastaje kidanjem tih vodova. Zaštitna zona se mora redovno
čistiti od rastinja, korova i trave kako bi se izbjegla opasnost nastanka požara i ugrožavanja
rezervoara. U zaštitnoj zoni se ne smiju deponovati i skladištiti nikakvi materijali, zapaljivi materijali i
otpad niti postavljati montažni i drugi objekti.
5.2. Pretakalište
Zaštitna zona pretakališta je pojas širine najmanje 7,5 metara mjereno od gabarita priključnih cisterni i
u njoj se ne može nalaziti oprema niti materijal koji mogu biti izvor paljenja. U zaštitnoj zoni
pretakališta se ne smiju nalaziti udubljenja u terenu, kanali, otvoreni i neosigurani šahtovi, javni putevi i
objekti u kojima borave ljudi.
Ako se pretakalište nalazi unutar zaštitne zone skladišnih rezervoara, udaljenost između priključene
cisterne i skladišnih rezervoara mora iznositi najmanje 7,5 m računajući od gabarita.
U zaštitnoj zoni se ne smiju deponovati i skladištiti nikakvi materijali, zapaljivi materijali i otpad niti
postavljati montažni i drugi objekti.
5.3. Pumpa
Zaštitna zona pumpe je zbog njihove lokacije u skladišnom prostou pokrivena zaštitnom zonom
skladišnih rezervoara. Rastojanje pumpe i kompresora od gabarita šahtova na rezervoarima mora biti
najmanje 1 m.
U zaštitnoj zoni se ne smiju deponovati i skladištiti nikakvi materijali, zapaljivi materijali i otpad niti
postavljati montažni i drugi objekti.
5.4. Dispenzer
– Zona I obuhvata unutrašnjost automata za punjenje, armaturu i ostalu opremu koja čini
cjelinu uređaja za punjenje
– Zona II obuhvata prostor oko automata za istakanje, poluprečnika 2,5m mereno
horizontalno i visine 1m iznad tog automata (mjereno od tla), kao i prostor oko otvora za
punjenje rezervoara motornih vozila, poluprečnika 1m mereno horizontalno i visine 1m
iznad otvora mjereno od tla.
– Zona III obuhvata prostor iznad okolnog terena širine 5m mjereno horizontalno od ivice
zone II i visine 0,5m mjereno od tla.
33
6. OPŠTI I TEHNIČKI USLOVI
34
6.1. Opšti uslovi
6.1.1. Ugovor za izvođenje radova na izgradnji projektovanog objekta zaključit će se

između INVESTITORA i IZVOĐAČA radova a na osnovu ovog odobrenog projekta. Projekat je
sastavni dio ugovora;
6.1.2. IZVOĐAČ radova je obavezan da odredi RUKOVODIOCA RADILIŠTA odnosno

fizičko lice koje će rukovoditi radovima a ima zakonsko pravo na ovu funkciju;
6.1.3. INVESTITOR je obavezan da odredi NADZORNOG ORGANA odnosno fizičko lice

koje će sprovoditi nadzor nad izvedenim radovima a koje ima zakonsko pravo na ovu funkciju;
6.1.4. Instalacija i oprema odnosno mašinska faza predmetnog objekta mora biti izvedena
tako da u svemu odgovara ovom projektu i u skladu sa važećim propisima i standardima.Svako
odstupanje od projekta dozvoljeno je samo uz prethodnu saglasnost projektanta a sve izmjene
se moraju unijeti u građevinski dnevnik;
6.1.5. Radovima izgradnje objekta se ne smije pristupiti bez građevinske dozvole izdate
od nadležnih organa;
6.1.6. INVESTITOR je dužan da prije početka radova na izgradnji objekta IZVOĐAČU

obezbjedi priključak električne energije i vode;
6.1.7. IZVOĐAČ ovog projekta dužan je da prije početka radova prekontroliše

usaglašenost projekta sa stvarnim stanjem na gradilištu. U slučaju ne usaglašenosti projekta sa
stvarnim stanjem na gradilištu IZVOĐAČ je dužan da sa dovoljno obrazloženja traži da se
projekat prilagodi;
6.1.8. IZVOĐAČ je dužan da :

– radove izvede prema projektu;
– radove izvede prema propisima, standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta
koji važe za ovu vrstu objekta;
– blagovremeno preduzme mjere za sigurnost zaposlenih radnika, prolaznika, saobraćaja,
susjednih objekata, objekta i radova, opreme, uređaja i postrojenja;
6.1.9. Garantni rok za kvalitet radova je rok predviđen zakonskim propisima ukoliko u
ugovoru nije drugačije određeno. Za ugrađenu opremu važi garancija proizvođača te opreme.
Garantni rok teče od dana tehničkog prijema izvedenih radova pod uslovom da komisija da
pozitivno mišljenje;
6.1.10. U toku izvođenja radova IZVOĐAČ je obavezan da koristi materijal koji u potpunosti
odgovara važećim propisima i standardima.Ugrađeni materijal i oprema moraju imati svu
potrebnu prateću dokumentaciju predviđenu zakonskim propisima (atesti, sertifikati itd.);
6.1.11. Ako NADZORNI ORGAN zahtijeva da se izvrši ponovno ispitivanje materija

IZVOĐAČ radova će ga podnijeti na ispitivanje ovlaštenoj ustanovi. Ukoliko ispitivanje pokaže
da materijal odgovara važećim propisima i standardima troškove ispitivanja snosi INVESTITOR.
U slučaju da ispitivanje pokaže da materijal ne odgovara važećim propisima i standardima
troškove ispitivanja snosi IZVOĐAČ a predmetni materijal mora biti uklonjen sa gradilišta i
zamijenjen drugim odgovarajućim materijalom;
6.1.12. Ukoliko INVESTITOR bude raspolagao određenim materijalom i ukoliko ga ustupi

IZVOĐAČU u cilju njegove ugradnje u postrojenje, IZVOĐAČ je dužan da sav materijal detaljno
pregleda i neispravan odbaci. Ako NADZORNI ORGAN izričito zahtijeva da se ugradi
neodgovarajući materijal, IZVOĐAČ će ga ugraditi i u tom slučaju IZVOĐAČ ne odgovara za
posledice uzrokovane ugradnjom ne odgovarajućeg materijala a garancija se izuzima za dio
instalacije u koju je ugrađen navedeni materijal. Sve prethodno navedeno se mora konstatovati
35
u građevinskom dnevniku i odgovarajućoj dokumentaciji u pisanoj formi (zapisnik, aneks

ugovora itd.);
6.1.13. Ako IZVOĐAČ izvede instalaciju u svemu po odobrenom projektu i sa materijalom

predviđenim ovim projektom, snosi odgovornost za ispravno funkcionisanje sistema samo u
pogledu izvršenih radova, kvaliteta materijala i kapaciteta pojedinih elemenata. Samovoljno
mijenjanje projekta od strane IZVOĐAČA zabranjeno je.
Za manje izmjene u odnosu na usvojeni projekat dovoljna je saglasnost NADZORNOG
ORGANA. Ukoliko se ukaže potreba za većim izmjenama projekta, tada je potrebno da
projektant preradi projekat. Tako prerađen projekat mora se ponovo uputiti investitoru na
odobrenje;
6.1.14. IZVOĐAČ je obavezan, ukoliko prilikom izvođenja radova primjeti da je predloženo

rješenje tehnički neispravno ili neusaglašeno sa građevinskim objektima i drugim instalacijama,
da o tome obavijesti INVESTITORA i traži izmjenu projekta;
6.1.15. IZVOĐAČ radova mora za pojedine stručne radove imati na gradilištu rukovodeće
tehničko osoblje koje ima zakonsko pravo za rukovođenje takvim radovima. Svi radnici moraju
imati odgovarajuće kvalifikacije i stručno znanje potrebno za izvođenje radova na datoj
instalaciji.
NADZORNI ORGAN ima pravo i dužnost da putem građevinskog dnevnika naredi IZVOĐAČU
da sa gradilišta odstrani nestručno osoblje;
6.1.16. Pri izvođenju radova IZVOĐAČ mora voditi računa da ne dođe do oštećenja okolnih
objekata, samog objekta na kom se izvode radovi i već izvedene instalacije. Svaku učinjenu
štetu koja je uzrokovana namjerno, nemarnošću ili zbog nedovoljne stručnosti od strane
IZVOĐAČA, IZVOĐAČ je dužan da otkloni ili da snosi troškove otklanjanja nastale štete;
6.1.17. Sve otpatke i smeće koje IZVOĐAČ sa svojim radnicima pri izvođenju radova
načini, dužan je da o svom trošku odnese sa gradilišta na za to određeno mjesto;
6.1.18. Mjere bezbjednosti zaposlenih radnika na ovom poslu dužan je da preuzme

IZVOĐAČ radova po važećim propisima;
6.1.19. Za vrijeme radova IZVOĐAČ je dužan da na gradilištu vodi građevinski dnevnik. U

građevinskom dnevniku moraju biti upisani: uslovi pod kojima se izvode radovi, broj radnika,
opis izvedenih radova sa naznačenim izvršenim poslovima i ugrađenim pozicijama, promjene i
odstupanja od glavnog projekta i evidencija ostalih događaja u toku građenja (havarija, povreda
na radu, posebni zahtjevi INVESTITORA i nadzornog organa itd.). Građevinski dnevnik
ovjeravaju nadzorni organ i predstavnik IZVOĐAČA radova;
6.1.20. Nadzorni organ vodi građevinsku knjigu u kojoj evidentira sve izvedene radove.
građevinska knjiga mora biti zapečaćena i ovjerena od strane investitora a mora biti ovjerena od
strane predstavnika IZVOĐAČA radova i nadzornog organa;
6.1.21. Završeni objekat se ne smije upotrebljavati prije izvršenja tehničkog pregleda

objekta. Zahtjev za izvršenje tehničkog pregleda objekta podnosi INVESTITOR kod ovlaštene
ustanove;
6.1.22. IZVOĐAČ je dužan da po završetku radova izradi i preda investitoru upustvo za

rukovanje instalacijom. Upustvo za rukovanje mora biti urađeno u tri primjerka od kojih jedan
mora biti zastakljen, uramljen i postavljen na mjesto dostupno rukovaocu objekta;
6.1.23. Tokom izvođenja radova INVESTITOR mora obezbijediti lice koje će vršiti stručni
nadzor nad izgradnjom. Ime nadzornog organa INVESTITOR saopštava IZVOĐAČU u pisanoj
formi prije početka izvođenja radova. Nadzorni organ mora ispunjavati uslove propisane
Zakonom o izgradnji objekata i posjedovati odgovarajuće stručne kvalifikacije. Nadzorni organ
vrši nadzor nad izvođenjem radova, usklađuje dinamiku izvođenja radova i daje potrebna
36
upustva IZVOĐAČU radova. Nadzorni organ ovjerava građevinski dnevnik, građevinsku knjigu,
situaciju i ostala službena dokumenta;
6.1.24. IZVOĐAČ je na gradilištu odgovoran nadzornom organu i sa njim komunicira putem

građevinskog dnevnika;
6.1.25. Nakon završetka montažnih radova cjelokupno postrojenje se mora ispitati.
Ispitivanje vrši IZVOĐAČ radova uz obavezno prisustvo nadzornog organa;
6.1.26. O izvršenom ispitivanju moraju se sačiniti zapisnici. Zapisnici ispitivanja treba da

sadrže:
– predmet ispitivanja;
– popis lica koja su vršila i prisustvovala ispitivanju;
– datum i vrijeme ispitivanja;
– okolnosti pod kojima je ispitivanje vršeno;
– rezultate ispitivanja sa tačno dobijenim vrijednostima ispitivanih parametara;
– zaključak u kojem se konstatuje da rezultati ispitivanja zadovoljavaju ili ne zadovoljavaju;
– svojeručan potpis lica koja su vršila ispitivanje i koja su prisustvovala ispitivanju.
6.1.27. Završetkom radova se smatra dan kada IZVOĐAČ podnese nadzornom organu
pismeni izvještaj o završetku ugovorenih radova i nadzorni organ pismeno potvrdi navedeni
izvještaj u građevinskom dnevniku. Nakon završetka radova nadzorni organ podnosi zahtjev za
izvršenje tehničkog pregleda u pisanoj formi INVESTITORU;
6.1.28. Za tehnički prijem objekta IZVOĐAČ odnosno INVESTITOR dužni su komisiji za

tehnički prijem dostaviti sledeću dokumentaciju na uvid:
– odobrenje za gradnju sa svim potrebnim saglasnostima;
– kompletnu investiciono-tehničku dokumentaciju;
– ocjenu izvedenih radova od strane ovlaštene ustanove a sa aspekta zaštite na radu i
protivpožarne zaštite;
– atestnu dokumentaciju ugrađenog materijala;
– zapisnik o izvršenoj kontroli i prijemu konstrukcije prije montaže;
– zapisnik i izvještaj ispitivanja;
– ateste zavarivača;
– dnevnik rada i građevinsku knjigu;
– upustvo za puštanje u rad i održavanje sa šemom postrojenja.
6.1.29. IZVOĐAČ je dužan da obezbjedi mjerne i kontrolne uređaje i instrumente i

neophodnu radnu snagu za obavljanje tehničkog pregleda i prijema;
6.1.30. IZVOĐAČ radova je dužan da o svom trošku otkloni sve nedostatke koje komisija
za tehnički pregled pronađe i navede ih u pisanoj formi a koji su po ugovoru obaveza
IZVOĐAČA radova;
6.1.31. Nakon dobijanja dozvole za upotrebu objekta, objekat se može pustiti u probni rad.
Odobrenje za upotrebu izdaje organ koji je izdao odbrenje za gradnju i odredio komisiju za
tehnički pregled objekta;
6.1.32. INVESTITOR i IZVOĐAČ radova, nakon dobijanja dozvole za upotrebu objekta

dužni su u zakonskom roku izvršiti primopredaju objekta;
– * ovi opšti uslovi su sastavni dio glavnog projekta i u svemu su obavezni za IZVOĐAČA
iINVESTITORA;
– **ostali uslovi se regulišu između IZVOĐAČA i INVESTITORA Ugovorom o izvođenju radova.
37
6.2. Tehnički uslovi
6.2.1. Investicija se mora izvesti tako da u potpunosti odgovara projektu, tehničkom opisu,
predmjeru i predračunu, tehničkim i posebnim uslovima i uputstvima;
6.2.2. Izvođač je dužan blagovremeno i prije početka radova obavijestiti investitora o

terminima izvođenja radova kako bi se mogao napraviti usglašen termin plan sa ostalim
izvođačima;
6.2.3. Izvođač montažnih radova ne smije ometati druge izvođače koji rade na
predmetnom objektu;
6.2.4. Prije početka izvođenja montažnih radova građevinske podloge i podovi moraju biti
gotovi do te mjere da se po njima može kretati i transportovati materijal i oprema bez opasnosti
od oštećenja tih podloga i podova;
6.2.5. Prije početka montažnih radova na instalaciji u objektima krov i zidovi objekta
moraju biti u potpunosti gotovi tako da naknadni građevinski radovi ne bi doveli do oštećenja
postrojenja i instalacije;
6.2.6. Materijal za izradu ppostrojenja mora biti nov, konstrukcije i obrade u skladu sa
važećim tehničkim propisima iz ove oblasti.
Ugrađeni materijal mora imati sve neophodne ateste i sertifikate predviđene važećim propisima i
standardima kojima je regulisana ova oblast;
6.2.7. Sva oprema, armature i fitinzi moraju imati odgovarajuće ateste i sertifikate
predviđene važećim propisima;
6.2.8. Rezervoari moraju biti odobreni;
6.2.9. Rezervoare mora biti izrađen i opremljen za podzemnu ugradnju;
6.2.10. Rezervoari moraju biti ukopani ispod nivoa smrzavanja;
6.2.11. Prije ukopavanja rezervoari moraju biti ispitani ispitnim pritiskom od 25 bara;
6.2.12. Spoljne površine rezervoara moraju biti zaštićene od korozije izolacionim

materijalom debljine najmanje 6 mm.
Zabranjena je upotreba jute ili sličnih izolacionih materijala;
6.2.13. Rezervoari moraju biti položeni u sloj opranog i nabijenog pijeska debljine najmanje
200 mm, koji mora pri polaganju biti suh, bez zemlje, kamenja i šljunka;
6.2.14. Rezervoari moraju biti obezbjeđeni od pomjeranja i potiska podzemnih voda;
6.2.15. Iznad podzemnih rezervoara ne mogu se izgrađivati bilo kakvi objekti i putevi;
6.2.16. Podzemni rezervoari se ne smiju postavljati jedan iznad drugog;
6.2.17. Oprema podzemnih rezervoara postavlja se u zaštitno okno od metala ili betona,
koje mora biti zaštićeno poklopcem snabdjevenim bravom.
Vrh okna mora biti najmanje 200 mm izdignut od okolnog terena;
6.2.18. Krajevi odušnih cijevi sigurnosnih ventila ppodzemnih rezervoara moraju se sigurno
učvrstiti i nalaziti na visini od najmanje 2,5 m iznad okolnog terena;
38
6.2.19. Kapacitet ispuštanja sigurnosnih ventila podzemnih rezervoara mora biti najviše 30
% manji od kapaciteta ispuštanja sigurnosnih ventila predviđenih za nadzemne rezervoare iste
zapremine;
6.2.20. Odvodnjavanje zaštitnih okana mora biti riješeno tako da se spriječi prodiranje gasa
u kanalizaciju;
6.2.21. Odmuljivanje taloga mora se vršiti van zaštitnog okna tako da se spriječi prodiranje
gasa u kanalizaciju;
6.2.22. Objekat punionice mora biti izgrađen od materijala koji obezbjeđuje vatrootpornost
konstrukcije predviđenu za najmanje 6 (šest) sati;
6.2.23. Automatski uređaji za istakanje derivata u rezervoare moraju biti odobreni;
6.2.24. Automat za istakanje mora imati ventil za automatsko zatvaranje u svim položajima
pištolja kad je on van upotrebe;
6.2.25. Pištolj automata za istakanje mora biti izveden tako da je onemogućeno

prepunjenje rezervoara i da je onemogućeno njegovo ispadanje pri automatskom zatvaranju;
6.2.26. Automat za istakanje se postavlja na trotoar, ostrvo ili zaštitno ostrvo uzdignuto
iznad okolnog terena 140 mm, na udaljenosti 500 mm od ivice trotoara. Automat za
istakanje se ne smije postavljati ispod nivoa terena niti unutar ili ispod objekta osim ispod
nadstrešnice predviđene za ovu namjenu;
6.2.27. Ako se automat za istakanje postavlja na trotoar bez zaštitnog ostrva, širina puta na
kom se nalazi motorno vozilo za vrijeme punjenja mora iznositi najmanje 2,5
metara;
6.2.28. Ako se automati za istakanje postavljaju na trotoaru sa zaštitnim ostrvom ili na dva
ili više ostrva, rastojanje između trotoara i zaštinog ostrva mora biti najmanje toliko da
je omogućeno nesmetano mimoilaženje vozila;
6.2.29. Ako je saobraćaj na stanici regulisan u jednom smjeru, rastojanje između ostrva
odnosno trotoara i ostrva mora biti najmanje 3 metra;
6.2.30. Rastojanje između 2 (dva) automata za istakanje mora iznositi najmanje 2 m

mjereno od osovine automata;
6.2.31. Automati za istakanje moraju biti udaljeni najmanje 5 metara od uređaja za kontrolu
pritiska u pneumaticima i zamjenu ulja u motoru;
6.2.32. Pretakalište mora u potpunosti biti izgrađeno na zemljištu investitora;
6.2.33. Pretakalište mora biti u potpunosti izvedeno nadzemno;
6.2.34. Završetak nepokretnih cjevovoda mora biti sigurno učvršćen tako da se onemogući
lom cijevi u slučaju pomijeranja transportne cisterne prije nego što se savitljive cijevi odvoje od
pretakališta;
6.2.35. Priključci za spajanje transportnih autocisterni na pretakalištu moraju imati natpise

odnosno oznake koje pokazuju da su spojene sa prostorom parne ili sa prostorom tečne faze
skladišnih rezervoara;
6.2.36. Odušne cijevi ventila pretakališta moraju biti usmjerene vertikalno na gore i njihov
slobodan kraj mora biti na visini od najmanje 2,5 m u odnosu na nivo okolnog terena;
39
6.2.37. Sigurnosni ventil na nepokretnom cjevovodu u zoni pretakališta ne mora imati

odušnu cijev;
6.2.38. Sva oprema pretakališta mora biti odobrena za gasne instalacije;
6.2.39. Priključna armatura za transportne cisterne na pretakalištu ne mora biti smještena u

zaštitno kućište;
6.2.40. Armatura i cjevovod pretakališta moraju biti ispitani na pritisak od najmanje 25 bara
hladnim vodenim pritiskom;
6.2.41. Priključenje transportnih autocisterni na pretakalištu mora biti izvedeno pomoću

savitljivih cijevi koje su izrađene iz jednog komada.
Zapremina gasa u savitljivim cijevima ne smije biti veća od 60 litara;
6.2.42. Savitljive cijevi se ispituju jednom u 3 (tri) mjeseca hladnim vodenim pritiskom od
najmanje 25 bara. pri tome se na cijev stavlja naljepnica žute boje sa datumom ispitivanja.
O ovom ispitivanju se vodi posebna evidencija;
6.2.43. Podmetači za obezbjeđenje autocisterni od pokretanja za vrijeme pretakanja

moraju imati čeličnu užad dužine najmanje 15 m;
6.2.44. Pristup vozilima koja nisu namijenjena za transport gasa onemogućava se rampom;
6.2.45. Pretakalište mora biti snabdjeveno instalacijom za hlađenje autocisterne i gašenje

požara raspršenom vodom kapaciteta od 10 lit/min na kvadratni metar tlocrtne površine svih
priključenih cisterni u trajanju od najmanje 2 (dva) sata i pritiska vode na mlaznicama od
najmanje 3,5 bara;
6.2.46. Pumpa i kompresor za pretakanje tečnog naftnog gasa moraju biti odobreni za
gasne instalacije;
6.2.47. Pumpa i kompresor se ne smiju postavljati ispod nivoa terena niti u bilo kakva
udubljenja;
6.2.48. Pumpa i kompresor ne smiju biti postavljeni neposredno na priključke skladišnih

rezervoara;
6.2.49. Ako nisu pokretni pumpa i kompresor moraju biti postavljeni na betonski temelj čiji
nivo mora biti najmanje 100 mm iznad nivoa okolnog terena;
6.2.50. Pumpa i kompresor mogu biti postavljeni na otvorenom prostoru ili u građevinski
objekat posebno opremljen za tu namjenu;
6.2.51. Kompresor mora biti spojen na posude tako da uvijek prazni i puni samo parnu
fazu;
6.2.52. Pumpa mora biti spojena na posude tako da uvijek puni i prazni samo tečnu fazu;
6.2.53. Spajanje pumpe i kompresora na nepokretni cjevovod mora biti izvedeno savitljivim
cijevima na usisnim priključcima;
6.2.54. Pumpa i kompresor moraju biti uzemljeni;
6.2.55. Priključni cjevovodi pumpe i kompresora moraju biti označeni brojem a sigurnosni
ventili crvenim prstenom na svom priključku;
40
6.2.56. Uz pumpu i kompresor mora se nalaziti upustvo za rukovanje i znaci ili natpisi
upozorenja;
6.2.57. Cjelokupna cijevna mreža postrojenja i instalacija mora biti izrađena od cijevi koje
se ispituju na odgovarajući pritisak odgovarajućim medijem. Uz cijevi moraju biti isporučeni
atesti proizvođača;
6.2.58. Cijevne trase treba tako postaviti da im je omogućena neometana dilatacija.

Dilatacija cijevi ne smije dovesti do kidanja ili oštećenja elemenata koji nose cjevovode ili do
oštećenja građevinskih objekata;
6.2.59. Svi nepokretni oslonci cjevovoda moraju biti solidno izvedeni tako da se cjevovod
ne može kretati na tim mjestima;
6.2.60. Sva mašinska oprema mora biti propisno ankerisana;
6.2.61. Iskop rova za podzemni cjevovod vršiti ručno ili mašinski. Polaganje izvršiti u
potpunosti prema grafičkoj dokumentaciji ovog projekta;
6.2.62. Svi spojevi podzemnog dijela cjevovoda moraju biti izvedeni zavarivanjem;
6.2.63. Zavarivanje cjevovoda mogu izvoditi samo atestirani varioci;
6.2.64. Čelične cijevi upotrebljene u instalaciji su od Č.1212;
6.2.65. Zavarivanje metalnih i PE-HD cjevovoda mogu izvoditi samo atestirani varioci;
6.2.66. Sve cijevi upotrebljene u instalaciji su od Č.1212 prema DIN2448 i od PE-HD cijevi
prema EN14125;
6.2.67. Prije zavarivanja cijevi treba očistiti sa spoljne i unutrašnje strane. Hemijska
sredstva za skidanje hrđe ne treba upotrebljavati. Zakošene krajeve cijevi treba očistiti čeličnom
četkom do metalnog sjaja. Zavarivanje se ne smije izvoditi prilikom loih vremenskih uslova;
6.2.68. Nakon zavarivanja cjevovoda potrebno je izvršiti radiografsku kontrolu zavarenih

spojeva i to:
- 100 % podzemno položeni cjevovodi

- 30 % nadzemno položeni cjevovodi.
Ukoliko se pojave negativni nalazi radiografskog snimanja zavarenih mjesta na podzemnim

cjevovodima potrebno je izvršiti popravke loše izvedenih zavarenih spojeva a zatim ponoviti
radiografsko snimanje.
Ukoliko se pojave negativni nalazi radiografskog snimanja zavarenih mjesta na nadzemnim
cjevovodima potrebno je izvršiti popravke loše izvedenih zavarenih spojeva a zatim ponoviti
radiografsko snimanje. Dalje je potrebno izvršiti radiografsko snimanje preostalih zavarenih
spojeva i ponoviti postupak popravke i ponovnog radiografskog snimanja ukoliko se pojave
negativni nalazi.
6.2.69. Cjevovod se postavlja najkraćim putem, o mogućnosti u pravolinijskim dionicam

van javnih puteva i komunikacija;
6.2.70. Cjevovod se ostavlja van zgrada i drugih objekata nadzemno ili podzemno stim da
se podzemni cjevovod ukopava na dubini od najmanje 800 mm odnosno ispod zone
smrzavanja;
41
6.2.71. Cjevovodi mogu ulaziti u građevinski objekat u kome su smještena trošila za gas
samo preko ventila za zatvaranje koji se postavlja sa spoljne strane objekta najmanje 200 mm
od fasade;
6.2.72. Cjevovodi se moraju postaviti tako da ne ometaju saobraćaj i druge aktivnosti i da

nisu izloženi toplotnom i mehaničkom opterećenju;
6.2.73. Instrumenti, armature i trošila spajaju se na cjevovod navojnim spojem;
6.2.74. Cjevovodi izvedeni prirubničkim i drugim vijčanim spojevima se ne smiju ukopavati

u zemlju;
6.2.75. Cjevovodi koji prolaze kroz zidove i stropove se moraju zaštiti cijevnim elementima
većeg prečnika;
6.2.76. Cjevovodi parne i tečne faze gasa kao i cjevovodi pomoćnih medija u punionici
boca moraju biti obojeni odgovarajućom bojom po cijeloj dužini i moraju biti vidljivo označeni;
6.2.77. Cjevovodi koji prolaze preko željezničkog kolosijeka podižu se na visinu najmanje
1,5 m veću od visine željezničkog gabarita;
6.2.78. Cjevovodi koji se polažu ispod željezničkog kolosijeka ili puta moraju se postavljati
u armirano- betonski kanal na dubinu od najmanje 800 mm ispod kolovozne konstrukcije;
6.2.79. Ukrštanje cjevovoda sa kanalizacijom pod uglom od 900 vrši se samo ako je
cjevovod zaštićen cijevnim segmentom većeg prečnika, čija dužina mora iznositi najmanje 2 m
sa jedne is a druge strane od spoljnog zida kanalizacionih cijevi;
6.2.80. Ako se ukrštanje cjevovoda i kanalizacije vrši pod oštrim uglom, kateta normalna na
kanalizacionu cijev mjereno od kraja zaštitnog cjevnog segmenta mora da ima vrijednost od
najmanje 2 m;
6.2.81. Krajevi zaštitnog cijevnog segmenta se zalijevaju bitumenom i takav cijevni

segment mora imati odušak;
6.2.82. Podzemni cjevovodi ne smiju prolaziti ispod temelja građevinskih objekata;
6.2.83. Cjevovodi stabilnih instalacija za gas moraju biti izvedeni od atestiranih čeličnih
bešavnih cijevi ili cijevi njima odgovarajućeg kvaliteta, a daljinski cjevovodi moraju biti izvedeni
od srednjeteških ili teških čeličnih bešavnih cijevi čija je debljina zidova povećana;
6.2.84. Bakarne, mesingane i aluminijumske bešavne cijevimogu biti upotrebljavane za

parnu fazu gasa unutar objekta kao pomoćni vodovi dužine do 1,5 m i unutrašnjeg prečnika do
10 mm;
6.2.85. Cjevovodi izrađeni od čeličnih bešavnih cijevi spajaju se zavarivanjem,

prirubnicama ili cijevnim navojnim spojevima a daljinski cjevovodi isključivo zavarivanjem
odnosno pojedine sekcije prirubničkim spojem koji mora biti premošten;
6.2.86. Spajanje cjevovoda prirubnicama vrši se pri ugrađivanju armature, pri pripajanju
savitljivih cijevi prečnika većeg od 15 mm i pri ugradnji instrumenata, ako postoji potreba za
čišćenjem i odmuljivanjem cjevovoda;
6.2.87. Cjevovodi moraju biti uzemljeni i zaštićeni odgovarajućim sredstvima protiv korozije;
6.2.88. Armatura cjevovoda mora se zaštiti od mehaničkog oštećenja i eventualnog

korištenja od strane neovlaštenih lica;
42
6.2.89. Cjevovod prečnika većeg od 50 mm mora imati ventil protiv loma cijevi na svim
prelazima, prolazima i ostalim kritičnim mjestima. Takvi ventili se postavljaju između dva
zaporna organa;
6.2.90. Između dva zaporna organa mora biti postavljen sigurnosni ventil dovoljnog
kapaciteta ispuštanja za odnosnu sekciju cjevovoda;
6.2.91. Sigurnosni ventil se postavlja na cjevovod tečne faze a na cjevovod parne faze
samo na mjestima na kojima se može očekivti pojava kondenzacije;
6.2.92. Cjevovod mora biti obezbjeđen od ekspanzije, kontrakcije, potresa, vibracija i

slijeganja tla;
6.2.93. Mjere katodne zaštite kao i mjere zaštite od korozije određuju se u zavisnosti od
vrste tla;
6.2.94. Cjevovod ispod željezničkog kolosjeka mora biti postavljen u zaštitnu cijev na dubini
od najmanje 1,2 m računajući od donjeg nivoa praga do gornjeg nivoa plašta zaštitne cijevi;
6.2.95. Polaganje cjevovoda ispod puta izvodi se isto kao polaganje cjevovoda ispod
željezničkog kolosijeka stim što se dubina mjeri od gornjeg nivoa puta;
6.2.96. Polaganje cjevovoda iznad puta, željezničkog kolosijeka, vodenog toka i slično
izvodi se cijevnim mostom;
6.2.97. Pri pretakanju gasa ili spajanju stabilne gasne instalacije na uređaje koji u toku rada
vibriraju moraju se koristiti armirane savitljive cijevi;
6.2.98. Spojevi između stabilnog i savitljivog cjevovoda moraju biti izvedeni tako da je
onemogućeno jihovo razdvajanje bez upotrebe alata;
6.2.99. Na stabilnom cjevovodu ispred spoja sa savitljiv cjevovodom mora se nalaziti ventil
za zatvaranje;
6.2.100. Na savitljivom cjevovodu ne smiju se nalaziti zaporni organi;
6.2.101. Cjevovod se ne smije postavljati u otvore za liftove, otvore podruma, ventilacione

otvore i dimovodne kanale;
6.2.102. Cjevovod se ne smije polagati u rovove predviđene za polaganje uzemljenja

električnih vodova, parovoda, vodova za transport kiseline i slično;
6.2.103. Ako se cjevovod ukršta sa vodovima navedenim u prethodnoj tački mora se izvesti
njihovo mimoilaženje na visinskoj razlici od 0,5 m stim što se cjevovod gasa mora zaštiti
cijevnim segmentom većeg prečnika;
6.2.104. Prije puštanja u rad iz gasne instalacije se mora izduvati zrak inertnim gasom;
6.2.105. Ispitivanje svih vodova visokog pritiska (parna i tečna faza TNG-a) izvršit će se:
- na čvrstoću pritiskom od 20 bara ( 1,2 x radni pritisak),
- na nepropusnost pritiskom od 16.7 bara.
6.2.106. Ispitivanje cjevovoda vršiti prije nanošenja antikorozivne i hidro zaštite;
6.2.107. Ispitivanje na čvrstoću vrši se poslije polaganja cjevovoda u rov. Ispitivanje na

čvrstoću se obavlja nakon izjednačavanja temperature materijala u trajanju od najmanje 30
minuta. Ispitivanje na čvrstoću obavlja se hidrauličkim pritiskom vode. Nakon završetka
ispitivanja mora se sva voda iz instalacije ukloniti a cijevna instalacija dobro prosušiti;
43
6.2.108. Instalacija se smatra nepropusnom ako popslije 10 minuta pritisak u narednih 10

minuta ostane konstantan;
6.2.109. Ispitivanje instalacije na nepropusnost vrši se vazduhom, ugljen dioksidom ili nekim
drugim inertnim gasom. Prije početka ispitivanja cjevovod treba sa unutrašnje strane dobro
očistiti. Za vrijeme ispitivanja na nepropusnost treba da su svi ventili na instalaciji otvoreni. Prije
punjenja instalacije ispitnim fluidom treba da su ventili zatvoreni i da se zatim redom otvaraju
kako bi se provjerila njihova funkcionalsnost. Ispitivanje na nepropusnost obavlja se nakon
izjednačavanja temperatura u trajanju od 30 minuta za cjevovode visokog pritiska odnosno 10
minuta za cjevovode niskog pritiska;
6.2.110. Za vrijeme ispitivanja na čvrstoću i nepropusnost treba demontirati instrumente i

opremu koji bi mogli biti oštećeni u toku ispitivanja;
6.2.111. U toku ispitivanja potrebno je:

– Stalno pratiti pritisak na manometru
– Pregledati sve zavarene i prirubničke spojeve
– Pregledati spoljni omotač rezervoara
– Evidentirati ispitivanje u Dnevniku rada
– Sačiniti zapisnike o izvedenom ispitivanju
Ukoliko se u toku ispitivanja primjete znaci iscurenje ili rošenja potrebno je uočene nedostatke
otkloniti i kompletan postupak ispitivanja ponoviti. Ako nema pada pritiska u odnosu na početnu
vrijednost ( uz korekciju pritiska zbog uticaja temperature ) i vidljivih iscurenja i rošenja smatra
se da je instalacija zadovoljila ispitivanje na nepropusnost.
6.2.112. O rezultatima ispitivanja na nepropusnost i čvrstoću treba napraviti zapisnik;
6.2.113. Da bi se spriječilo dejstvo korozije cjevovode i svu armaturu treba zaštiti na

odgovarajući način;
6.2.114. Za antikorozivnu zaštitu čeličnih kosntrukcija smještenih u prostoru sa industrijskim

atmosferskim uslovima koristiti sledeća premazna sredstva:
Osnovno premazno sredstvo jedna od sledećih grupa:
O-I 1,2,3 Osnovno premazno sredstvo sa olovnim minijumom JUS C.T7.326 30
mikrona
Osnovno premazno sredstvo sa olovnim minijumom JUS C.T7.327 30 mikrona
Za konstrukcije 3. klase
O-II 1,2,3 Osnovno premazno sredstvo dovoljan je samo jedan sloj osnovnog
premaznog sredstva i preko njega pokrivni premaz sa cink-hromatom JUS C.T7.322
30 mikrona
Osnovno premazno sredstvo sa cink- hromatom (tonirano) JUS C.T7.322 30 mikrona
Pokrivno premazno sredstvo jedna od sledećih grupa:
P-I 1,2,3 Premazno sredstvo sa titan-dioksidom JUS C.T7.342 25

mikrona
Premazno sredstvo sa titan-dioksidom JUS C.T7.371 30 mikrona
P-II 1,2 Premazno sredstvo sa oksidom gvožđa JUS C.T7.343 30
mikrona
Premazno sredstvo sa oksidom gvožđa JUS C.T7.372 40 mikrona
Umesto JUS C.T7. 372 može se uzeti JUS C.T7.373
P-IV 1,2,3 Premazno sredstvo sa bitumenom JUS C.T7.361 100
mikrona Premazno sredstvo sa bitumenom JUS C.T7.375 100
mikrona Premazno sredstvo sa bitumenom i aluminijumom u prahu - tip B JUS C.T7.364
20 mikrona
44
6.2.115. Za izolaciju i zaštitu podzemnih dijelova cjevovoda koristi se samoljepljiva traka

«PLASTIZOL» ili slično. Da bi zaštita bila potpuna i efikasna potrebno je detaljna i ispravna
priprema površina cijevi. Oštri rubovi moraju biti zaobljeni a zavareni spojevi poravnati. Na
potpuno očišćene i suhe površine prvo se nanosi osnovni premaz koji sadrži lako isparljivi
rastvarač. Potrebno je ravnomjerno nanijeti sloj od oko 300 gr/m2 čije sušenje traje 2-3 minuta.
Nakon sušenja nanosi se samoljepljiva traka u obliku spirale sa odgovarajućim preklopom koji
zavisi od dimenzija cijevi i širine trake. Namotavanje trake vrši se ručno i pri tome se mora paziti
da istezanje trake bude u dozvoljenim granicama. Prejake napone i namotavanje na mahove u
trzajima treba izbjegavati jer to prouzrokuje naknadno klizanje i pomjeranje trake;
6.2.116. Izolaciju cjevovoda treba vizuelno ispitati;
6.2.117. Sve nadzemne dijelove cjevovoda, armature i ostale elemente instalacije po

završetku montaže treba dobro očistiti od korozije i drugih nečistoća i dva puta premazati lakom
otpornim na vremenske uticaje a zatim ofarbati u dva sloja odgovarajućom bojom: vodove tečne
faze-zeleno,vodove parne faze-žuto, ručice ventila-crno, ventile sigurnosti i odušne ventile-
crveno, cijevnu instalaciju sistema za hlađenje-plavo;
6.2.118. Na mjestima gdje to zahtijevaju uslovi montaže kao i na spojevima armature

upotrijebit će se prirubnice koje se moraju propisno premostiti radi odvođenja statičkog
elektriciteta;
6.2.119. Završni radovi su aktivnosti koje se provode po završetku montažerskih radova:

- Nakon završetka nanošenja antikorozivne zaštite vrši se ispitivanje visokonaponskim
detektorom na neprobojnost izolacije napopnom 15000 V.
- Mora se izvršiti premošćavanje prirubničkih spojeva vezama čiji prelazni otpor mora biti
manji od 0,03 Ω.
- Ukloniti sav otpadni materijal sa objekta i izvršiti pripreme za primopredaju objekta i probni
rad.
6.2.120. Proba postrojenja i cjevovoda poslije završenih radova izvodi se u cilju ispitivanja
rada postrojenja, pravilnosti održavanja, pravilnosti izvršenih radova u smislu funkcionalnosti;
6.2.121. Prilikom probe postrojenja i instalacija mora se utvrditi sledeće:

- potpuna zaptivnost svih elemenata i vodova,
- funkcionalnost svih armatura i instrumenata,
- da svi sigurnosni uređeji i instrumenti reaguju blagovremeno i pouzdano,
- da su postignuti svi pritisci i temperature predviđeni proračunom.
6.2.122. Poslije uspješno izvršene probe postrojenja, o čemu se mora sačiniti zapisnik
između izvođača radova i nadzornog organa, pristupit će se probnom pogonu;
6.2.123. Kvalitetni prijem postrojenja izvršit će se kad spoljna temperatura bude +20 0C;
6.2.124. Pri montaži, ispitivanju i puštanju u rad obavezno se pridržavati Uputstava

za montažu, ispitivanje i rukovanje koje je izdao proizvođač opreme;
45
7. PRILOG O PRIMJENJENIM MJERAMA ZAŠTITE NA RADU I ZAŠTITE OD POŽARA
46
7.1. Spisak opasnosti koje se mogu javiti u toku izgradnji i eksploataciji
- nepridržavanja važećih propisa iz oblasti zaštite na radu i zaštite od požara

- nepravilno korištenje alata i opreme u toku izgradnje i eksploatacije
- nepravilno izvršeno dimenzionisanje opreme i cjevovoda
- nepravilno postavljanje cjevovoda
- nekvalitetno izvedeni radovi montaže cjevovoda i armatura
- mehanička oštećenja usljed nestručnog i nepravilnog rukovanja
- mogućnost pojave korozije zbog nekvalitetno izvedene zaštite
- opasnosti havarija nastalih usljed korištenja nekvalitetnog materijala u toku montaže
- opasnost od požara
- opasnost od el. energije
- opasnosti u toku održavanja zbog ukrštanja sa drugim izvorima energije ili zbog njihove
blizine
7.2. Spisak štetnosti koje se mogu javiti u toku izgradnje i eksploatacije
- hidro i termička izolacija su loše ili nikako izvedene

- buka i vibracije
- nedovoljan prostor za opsluživanje i održavanje opreme i instalacije
- nemogućnost regulacije i upravljanja opremom i instalacijom
- iscurenje na spojevima
- nedostatak protivpožarne opreme
- loši mikroklimatski radni uslovi
- nedostatak el. energije
7.3. Opšte napomene i obaveze
- Izvođač radova je obavezan da uradi elaborat o uređenju gradilišta o mjerama zaštite na radu
i zaštite od požara u toku izgradnje
- Proizvođač oruđa i alata za rad obavezan je da uz isto dostavi upustvo za upotrebu i
održavanje, potvrdu da su na oruđima i alatima primjenjene mjere zaštite na radu
- Investitor odnosno Izvođač su dužni da u roku od 8 ( osam ) dana prije početka radova
obavijeste inspekciju zaštite na radu i zaštite od požara o početku radova
- Izvođač radova je dužan da se u potpunosti pridržava odredbi pravilnika i normativa o zaštiti
na radu i zaštite od požara
- Izvođač je dužan da izvrši adekvatnu obuku radnika i da ih upozna sa njihovim pravima i
obavezama a u vezi sa pravilima i normativima zaštite na radu i zaštite od požara
- Investitor je dužan da se u potpunosti pridržava odredbi pravilnika i normativa o zaštiti na radu
i zaštite od požara
- Investitor je dužan da izvrši adekvatnu obuku radnika i da ih upozna sa njihovim pravima i
obavezama a u vezi sa pravilima i normativima zaštite na radu i zaštite od požara
47
8. PRORAČUN
48
8.1. Fizičko-hemijske osbine TNG-a
TEČNI NAFTNI GAS (TNG)

DIN 51622 „Tečni gas propan, propen, butan, buten i njihove mješavine“;
Fiz.Hem. osobine TNG-a Jed. Propan Butan
Hemijska oznaka C3H8 C4H10
Molna masa kg/kmol 44,06 58,12
Gasna konstanta J/(kgK) 188,8 143,2
Gustina gasa pri 00C i 1 bar kg/m3 2,02 2,67
Kritična temperatura 0
C 95,6 152
Kritični pritisak bar 43,6 38
Donja toplotna moć pri 15 0C i 1 bar MJ/m3 92,97 122,17
Gornja toplotna moć pri 15 0C i 1 bar MJ/m3 100,56 132,38
Hemijski sastav:
– Sadržaj inertnih gasova, najviše 0.2 % težiskih jedinica;
– Sadržaj ugljovodonika, C1 i C2 najviše 3.0 % težinskih jedinica;
– Sadržaj ugljovodonika C4 najviše 65 % težinskih jedinica;
– Sadržaj ugljovodonika C5 najviše 1 % težinskih jedinica;
– Sadržaj ugljovodonika C3 ostatak do 100 %.
Fizikalno-hemijske osobine:
– pritisak pare na 40 0C, najviše 14.7 kp/cm2;
– ogled otparavanja, najviše 1.1 0C;
– korozija (Cu traka na 40 C/1 sat), najviše
0
br. 1b;
– sadržaj ukupnog sumpora, najviše 50 mp/kp;
– sadržaj ulja, najviše 50 mp/kp;
– smole ne sadrži;
– amonijak ne sadrži;
– voda iznad 30 0C u tragovima;
– alkalije ne sadrži;
– miris- smjesa propan-butana u prodaji mora imati dovoljno intezivan miris kako bi se
omogućilo otkrivanje svih njenih mješavina sa vazduhom već u koncetracijama koje su veće
od jedne petine donje granice paljenja. Izuzetno ukoliko odorant smeta procesu u kojem se
smjesa propan-butana koristi tada se navedena smjesa može isporučiti bez mirisa.
– HdTNG=99,35 MJ/m3 (23729 kcal/m3n)- Pogonska toplotna moć;
– HdTNG=27,60 KWh/m3.
Upotreba:
– gorivo za proizvodnju toplote i za osvjetljenje;
– gorivo za motore sa unutrašnjim sagorijevanjem;
– sirovina za specijanu upotrebu u industriji.
49
PROPAN
[kg/ dm³] Density
0.6
0.56
0.52
0.48
0.44
0.4
0.36
0.32
0.28
0.24
Vapour pressure
[bar]
36
32
28
24
20
16
12
8
4
-4
-100 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80 [°C]
50
n- BUTAN
[kg/ dm³]
Density
0.84
0.8
0.76
0.72
0.68
0.64
0.6
0.56
0.52
0.48
0.44
0.4
0.36
0.32
0.28
0.24
[bar] Vapour pressure
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
-100 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 [°C]
51
Bezolovni motorni benzin BMB95 BAS EN 228

Red.br. Karakteristika Jedinica Standard Vrijednost
1 Ispitni oktanski broj - BAS ISO 5164: 1998 min. 95
2 Motorni oktanski broj - BAS ISO 5163: 1998 min. 85
3 Sadržaj olova mg/l BAS ASTM D 3237: 2007 max. 5
4 Gustoća na 15 C 0
kg/m 3
BAS ASTM D 4052: 2003 720- 775
5 Sadržaj sumpora mg/kg BAS ISO 8754: 2004 max. 150
Korozija (Cu traka 3 h na
6 st.kor. BAS ISO 2160: 2004 klasa I
50 0C)
7 Boja - vizuelni pregled bezbojan
8 Sadržaj olefina % v/v BAS ASTM D 1319: 2004 max. 18,0
9 Sadržaj benzena % v/v BAS ASTM D 6277: 2004 max. 5
10 Sadržaj aromata % v/v BAS ASTM D 1319: 2004 max. 45,0
11 Sadržaj kiseonika % m/m BAS ASTM D 5845: 2004 max. 2,7
12 Isparenje na 70 0C % v/v 22,0- 50,0
13 Isparenje na 100 0C % v/v 46,0- 71,0
14 Isparenje na 150 C 0
% v/v min. 75
15 Gornja tačka ključanja 0
C max. 210
16 Ostatak % v/v max. 2
17 Napon para kPa BAS AASTM D 5191: 2004 45- 80
Motorni benzini BMB95 i BMB98 se primjenjuju kao pogonsko gorivo u motorima sa unutrašnjim
sagorijevanjem
EURODIZEL4 BAS EN 590

1 Cetanski broj - BAS ISO 5165: 1998 min. 51
2 Cetanski indeks - BAS ISO 4264: 2004 min. 46
3 Gustoća na 15 C 0
kg/m 3
BAS ASTM D 4052: 2003 820- 845
50 0C)
7 Temperatura paljenja 0
C BAS ISO 2719: 2003 min. 55
8 CFPP 0
C BAS EN 116: 1998/ AC- 2003 max. -10
9 Sadržaj vode mg/kg BAS ISO 12937: 2002 max. 200
Sadržaj policikličnih
10 aromatskih % m/m ASTM D 2425: 1998 max. 11
hidrokarbonata
11 Ukupne nečistoće % m/m BAS ISO 12662: 2000 max. 24
Kinematski viskozitet na
12 mm 2/s BAS ISO 3104: 2002 2,0- 4,5
40 0C
13 Donja tačka ključanja 0
C max. 65
Dizel gorivo EURODIZEL4 se koristi kao pogonsko gorivo motora sa unutrašnjim sagorijevanjem
52
EURODIZEL5 BAS EN 590

1 Cetanski broj - BAS ISO 5165: 1998 min. 51
2 Cetanski indeks - BAS ISO 4264: 2004 min. 46
3 Gustoća na 15 0C kg/m3 BAS ASTM D 4052: 2003 820- 845
50 0C)
C BAS ISO 2719: 2003 min. 55
8 CFPP 0
C BAS EN 116: 1998/ AC- 2003 max. -10
Sadržaj policikličnih
10 aromatskih % m/m ASTM D 2425: 1998 max. 11
hidrokarbonata
12 mm 2/s BAS ISO 3104: 2002 2,0- 4,5
40 0C
13 Donja tačka ključanja 0
C max. 65
Dizel gorivo EURODIZEL5 se koristi kao pogonsko gorivo motora sa unutrašnjim sagorijevanjem
LAKO LOŽIVO ULJE BAS 1002

3 Gustoća na 15 0C kg/m 3 BAS ASTM D 4052: 2003 max. 860
4 Sadržaj sumpora % m/m BAS ISO 8754: 2004 max. 0,3
5 Marker indikator mg./l BAS 1024: 2004 min. 0,6
C BAS ISO 2719: 2003 min. 55
8 Tačka stišnjavanja C0
BAS ISO 3016: 2000 max. -12
Karbonski ostatak(10%
10 % m/m BAS ISO 6615: 2000 max. 0,15
destilacionog ostatka)
11 Sadržaj pepela % m/m BAS ISO 6245: 2003 max. 0,01
13 mm 2/s BAS ISO 3104: 2002 2,5- 6,0
20 0C
14 Donja toplotna moć MJ/kg BAS ASTM D 4868: 2003 min. 42,6
Lako loživo ulje se koristi kao energent u domaćinstvima i industriji za loženje energetskih sistema
posebno konstruisanih za upotrebu lakog loživog ulja.
53
8.2. Kapacitet postrojenja
Na zhtjev investitora a zbog ograničenih mogućnosti smještanja skladišnih rezervoara za skladišni

prostor usvajam:
– Skladišne rezervoare kapaciteta 40 [m3]

– Skladišne rezervoare kapaciteta 40 [m3]
– Skladišni rezervoar 6,4 [m3]
– Broj skladišnih rezervoara 3
8.3. Kapacitet skladišnog rezervoara
Najveća dozvoljena količina skladištenog tečnog naftnog gasa po jednom rezervoaru za temperaturu
skladištenja T=10 [0C]:
S⋅V p
V max= [ lit ]
⋅K⋅100
S=51 [%] Najveći dozvoljeni stepen punjenja stabilnog rezervoara ( u skladu sa

4.2.3 – Tabela 3 Pravilnika o izgradjnji postrojenja za tečni naftni gas i
o uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa );
V p=6400 [lit. ] Zapremina skladišnog rezervoara;
=0,5564[ kg/ dm3 ] Specifična težina TNG-a za T= 15 [0C];
K =1,013 Korekcioni faktor zapremine za T= 10 [0C] ( u skladu sa 4.2.3– Tabela

4 Pravilnika o izgradjnji postrojenja za tečni naftni gas i o
uskladištenju i pretakanju tečnog naftnog gasa);
V max =5892[lit ]
Gmax=⋅V max [kg] Težina najveće moguće zapremine skladištenog TNG-a;
Gmax =2830[kg]
54
8.4. Dimenzionisanje cjevovoda
d=1000⋅
 V max⋅4
3600⋅w⋅
[mm] Računski unutrašnji prečnik cijevi;
3
V max =9,048[ m ] Maksimalna zapremina tečne faze plina u jednom rezervoaru;
w=3 [m/ sec] Usvojena brzina strujanja tečne faze TNG-a u toku pretakanja;
Provjera dimenzije stijenke cijevi:
d s⋅p
s pr = c1 c2 [mm ]
K Proračunska dimenzija stijenke cijevi;
20⋅  p
S
p=25 [b ar ] Ispitni pritisak cijevi;
=1 Koeficijent oslabljenja za bešavne cijevi;
K =240 [ N / mm2 ] Proračunska čvrstoća za St35.4 na temperaturi T= 20 [0C];
S=1,5 Stepen sigurnosti za bešavne cijevi sa atestom;
c 1 =0,085⋅s0 [mm ] Dodatak za dozvoljeno odstupanje mjera cijevi do 8%;
d s⋅p
c 1 =0,085 [ mm]
⇒ K
20⋅  p
S
c 2 =1[ mm] Dodatak za koroziju materijala cijevi;
Usvojene dimenzije cijevi zadovoljavaju ako su ispunjeni uslovi:
– Dimenzija stijenke usvojene cijevi veća je od proračunske dimenzije stijenke cijevi ⇒ s> spr ;
– Stvarna brzina strujanja TNG-a u cijevi je manja od usvojene brzine strujanja ⇒ w≥ wst ;
V max⋅4
w st =1000 [m/ sec] Stvarna brzina strujanja TNG-a u usvojenoj cijevi;
d 2u⋅⋅3,6
d u =d s −2⋅s[mm ] Unutrašnji prečnik usvojene cijevi;
d s [ mm] Spoljašnji prečnik usvojene cijevi;
55
Za cijev skladišni rezervoari- dispenzer tečna faza usvajam:
Čeličnu bešavnu cijev DN32 prema JUS C.B5.221 materijal Č.1212 (DIN 2448 materijal St35.4):
s=2,6[mm ] Debljina stijenke cijevi;
d s =42,4 [mm] Spoljašnji prečnik cijevi;
d u =42,4−2⋅2,6=37,2[ mm] d s / d u =42,4 /37,2=1,14
c 1 =0,028 [mm ]
s pr =1,36[ mm]
ss pr zadovoljava;
w st =0,23[ m/sec ]
w ≥ w st zadovoljava;
Prečnik cijevi skladišni rezervoari- dispenzer gasna faza:
Za cijev skladišni rezervoari- dispenzer gasna faza usvajam:
Čeličnu bešavnu cijev DN25 prema JUS C.B5.221 materijal Č.1212 (DIN 2448 materijal St35.4):
s=2,6[mm ] Debljina stijenke cijevi;
d s =33,7 [mm ] Spoljašnji prečnik cijevi;
d u =33,7−2⋅2,6=28,5 [mm ] d s / d u =33,7/ 28,5=1,18
c 1 =0,022 [mm]
s pr =1,28[ mm] ss pr zadovoljava;
56
Cjevovodi naftnih derivata:

Za uslov uzimamo punjenje najveće komore rezervoara u roku od jednog sata;
d=100
 4⋅V
3600⋅w⋅
[ mm ] Proračunski prečnik cijevi;
d=87,6[ mm]
du=90 [mm ] Unutrašnji prečnik usvojene cijevi;
3
V =65[ m / h] Zapreminski protok pri istakanju;
w=3[ m/ sec] Usvojena brzina istakanja;
3 V max⋅4
w st =10 2
[ m/ sec] Stvarna brzina istakanja;
d u⋅⋅3,6
w st =2,84 [ m/ sec ]
w ≥w st Zadovoljava;
Za cijevni sistem istakanja naftnih derivata u skladišne rezervoare usvajam čeličnu bešavnu cijev:
3"- DN80;
Skladišni rezervoari- automati za istakanje
Usvajam maksimalni protok kroz napojnu cijev do automata za istakanje u rezervoare putničkih vozila:
V =50[ lit./min. ]
Usvajam maksimalni protok kroz napojnu cijev do automata za istakanje u rezervoare teretnih vozila i
autobusa:
V =80[ lit./ min.]
d=100
 4⋅V
600⋅w⋅
[mm ] Proračunski prečnik cijevi;
d=18,8[ mm] Proračunski unutrašnji prečnik cijevi za protok 50 lit./min.;
du=47[ mm] Unutrašnji prečnik usvojene cijevi za protok 50 lit./min.;
w=3[ m/ sec] Usvojena brzina istakanja;
3 V max⋅4
w st =10 2
[ m / sec] Stvarna brzina istakanja;
d u⋅⋅60
w st =0,48 [ m/ sec ]
57
d=23,8[ mm] Proračunski unutrašnji prečnik cijevi za protok 80 lit./min.;
du=47[ mm] Unutrašnji prečnik usvojene cijevi za protok 80 lit./min.;
w st =0,77 [ m/ sec ]
Za cijevni sistem istakanja naftnih derivata u rezervoare potrošača usvajam PE-HD cijevi:
2"- DN50 EN14125
8.5. Dimenzionisanje AT ventila
U slučaju maksimalnog dozvoljenog protoka od 65 m 3/h u toku istakanja goriva u skladišne rezervoare
prečnik svijetlog otvora ispuštanja AT ventila iznosi:
d=1000
 4⋅V
3600⋅w⋅
[ mm] Proračunski prečnik cijevi;
d=47,9[ mm]
du=53 [mm ] Unutrašnji prečnik usvojene cijevi;
3
V =65[ m / h] Zapreminski protok pri istakanju;
w=10 [ m/ sec ] Usvojena brzina u odušnom cjevovodu;
3 V max⋅4
w st =10 2
[ m/ sec] Stvarna brzina u odušnom cjevovodu;
d u⋅⋅3,6
w st =8,19 [ m/ sec ]
Za odušne ventile usvajam AT ventile DN50 (2“) za svaku komoru po jedan. Prema JUS M. E2.
170/1984 za posude čiji najveći dozvoljeni radni pritisak ne prelazi 3 bara najveće dozvoljeno
prekoračenje iznosi 0,50 bara. Zatvaranje AT ventila treba da se obavi na pritisku najviše 10 %
manjem od radnog odnosno pad pritiska zatvaranja ne smije biti manji od 0,3 bara.
Za pad pritiska u odušnom cjevovodu:

2
 w ⋅ 2⋅D E
 p= LE [ N / m2 ] ⇒ LE= p [m]
DE 2  w ⋅
2
2
 p=0,03⋅p0=0,03⋅1,5⋅10⁵=4500 [ N /m ] Najveći dozvoljeni pad pritiska u odušnom
cjevovodu;
D E=0,053 [ m ] Unutrašnji prečnik cjevovoda do AT ventila;
w=10 [ m/ sec ] Usvojena brzina u odušnom cjevovodu;
58
3
=1,74 [kg/ m ] Specifična težina zraka na 15 0C i p= 1,5 bar;
0,3164
=F R e = [mbar / m] Darsijev faktor trenja za turbulentni režim
R2
strujanja prema Blazijusovoj jednačini;
w⋅d
R eTSi = Rejnoldsov broj;

d −6 2
= =3,95⋅10 [ m / sec] Kinematski viskozitet;

LE=140,9 m Maksimalna dozvoljena ekvivalentna dužina cjevovoda do AT ventila.
8.6. Dimenzionisanje distributivne pumpe
Na osnovu zahtjeva investitora usvojen je dispenzer za snabdijevanje automobila TNG-om kapaciteta

50 lit./min.
Usvajam pumpu za podzemne rezervoare kapaciteta 100 lit./min. radnog pritiska 16,7 bar.
Usvajam serijski vezane pumpe krilnu i centrifugalnu da bi se izbjegla pojava gasne faze gasa u
usisnom cjevovodu.
Pad pritiska u cijevnoj mreži:

r l a
H gi = H TSi   H TSi  H TSi [ mbar] Ukupan pad pritiska;
r
 H TSi = R TSi⋅l TSi [ mbar] Pad pritiska u ravnim dijelovima trase;
1  2 −2
R TSi= TSi ⋅w TSi⋅10 [ mbar /m ] Pad pritiska po jediničnoj dužini cjevovoda;
d uTSi 2
0,3164
=F R e = [mbar / m] Darsijev faktor trenja za turbulentni režim
R2
strujanja prema Blazijusovoj jednačini;
w⋅d
R eTSi = Rejnoldsov broj;

d 2
= [ m / sec ] Kinematski viskozitet;

l TSi [ m] Dužina ravnog dijela cijevi;
d uTSi [ mm] Unutrašnji prečnik usvojene cijevi;
V TSi⋅4
w TSi = 2
[m / sec] Stvarna brzina;
duTSi⋅⋅3600
l TSi 2 −2
 H TSi =  w TSi⋅10 [mbar ] Gubitak pritiska usljed lokalnih otpora;
2
 Koeficijent lokalnog otpora;
59
a −2
H TSi = g⋅∓ H ⋅⋅10 [ mbar] Razlika pritiska usljed visinske razlike;
2
g[m / s ] Ubrzanje sile zemljine gravitacije;
∓ H [ m] Visinska razlika polaza voda niskog pritiska i

priključka potrošača;
3
[ kg/ m ] Specifična težina derivata;
60
KOEFICIJENTI LOKALNIH GUBITAKA 

Fazonski i spojni komadi i Koeficijent TS
Red.br.
armatura gubitka  1 2 3 4 5 6
1 Redukcionio komad 0.40
2 Etažni prelaz 0.50
3 Promjena smjera 0.70 6 6 6 6 6 5
4 T- komad 90° prolaz 0.30
5 T- komad 90° ogranak 1.30
6 T- komad 90° za čišćenje 1.30
7 T- komad 90° grananje 1.50
8 T- luk, prolaz 0.30
9 T-luk, ogranak 0.90
10 T- luk, za čišćenje 0.90
11 Dvostruki T- luk račvanje 1.30
Krstasti komad 90° ,
12 1.30
prolaz
Krstasti komad 90° ,
13 2.00
ogranak
Krstasti komad 90° , za
14 0.50
čišćenje, prolaz
Krstasti komad 90° , za
15 1.30
čišćenje, ogranak
16 Usisna korpa 2.00 1 1 1 1 1 1
17 Zaporna slavina, prolazna 2.00
Zaporna slavina ugaona
18 5.00
izvedba
19 Zaporna slavina, kuglasta 0.50 2 2 2 2 2 2
Zaporna slavina kuglasta,
20 1.30
ugaona izvedba
21 Zasun 0.50
Suma po trasama  7.2 7.2 7.2 7.2 7.2 6.5 0 0 0
Dužina trase u metrima l 45 40 32 32 40 35
Dimenzije cijevi
Proračunski prečnik cijevi 18,8 18,8 18,8 18,8 23,8 18,8
Usvojen vanjski prečnik cijevi [mm] 63,0 63 63 63 63 63
Debljina stijenke usvojene cijevi [mm] 5,0 5 5 5 5 5
Unutrašnji prečnik usvojene cijevi d [mm] 53 53 53 53 53 53
PEHD DIN
PEHD DIN
PEHD DIN
PEHD DIN
PEHD DIN
PEHD DIN
8075
8075
8075
8075
8075
8075
Vrsta cijevi trase ( JUS/ DIN )
Prosječna visina hrapavosti u milimetrima D 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01

Hidraulički glatke cijevi- nove
61
PAD PRITISKA
 BMB95= 750 kg/m3 = 2,0 m²/sec PEHD DIN 8075 = 0,01 mm
 BMB98= 750 kg/m 3
= 2,0 m²/sec PEHD DIN 8075 0,01
EUROD4= 830 kg/m 3
= 4,5 m²/sec PEHD DIN 8075 0,01
EUROD5= 830 kg/m 3
= 4,5 m²/sec PEHD DIN 8075 0,01
LU= 850 kg/m 3
= 6,0 m²/sec PEHD DIN 8075 0,01
1 2 3 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Vrsta derivata
Broj istak.
mjesta
Trasa
V VTSi l d TS i w TSi R ∑H TSi r  ∑H TS i l H ∑H TSi a H gi
TS lit./min. m3/h m mm m/s mbar/m mbar - mbar m mbar mbar

-
220,73
678,56
453,97
53.00
10,09
3.00
45.0
7.20
3,86
0.38
3,00
1 BMB95 2 50
220,73
628,11
403,53
53.00
10,09
3.00
40.0
7.20
3,86
0.38
3,00
2 BMB98 2 50
244,27
686,09
437,55
53.00
13,67
3.00
32.0
7.20
4,27
0.38
3,00
3 EUROD4 2 50
244,27
686,09
437,55
53.00
13,67
3.00
32.0
7.20
4,27
0.38
3,00
4 EUROD4 2 50
1500,14
1244,95
244,27
53.00
31,12
10,92
4.80
40.0
7.20
0.60
3,00
5 EUROD5 2 80 250,16
780,75
526,65
53.00
15,05
3.00
35.0
6.50
3,95
0.38
3,00
6 LU 2 50
8.7. Kapacitet ispuštanja sigurnosnog ventila skladišnog rezervoara
Skladišni rezervoar:
Z =P⋅D⋅L⋅f [m3 /min.] Kapacitet ispuštanja sigurnosnog ventila;
P=24,8 [m3 /min.m 2 ] Količina ispuštanja plina po 1 [m2] tlocrtne površine rezervoara pri
atmosferskom pritisku i temperaturi T= 15 [0C] za
P⋅D=10−12[ m3 / min.m 2 ] ;
L=6,6 [m] Dužina rezervoara;
D=1,25 [m] Prečnik rezervoara;
62
f =1,01 Korektivni faktor za vazduh za rezervoare sa radnim pritiskom

p> 14 [bar];
Z =275,7 [m3 /min.]
Usvajam sigurnosni ventil DN50 kapaciteta ispuštanja 200 [m 3/min.] sa podešenim pritiskom otvaranja
16,7 [bar]; Usvajam dva ventila postavljena na prekretnu glavu;
Na osnovu Pravilnika usvajam sigurnosni ventil 30% manjeg kapaciteta ispuštanja od proračunatog
(za podzemne rezervoare);
63
9. PREDMJER OPREME, MATERIJALA I RADOVA
64
TNG:
Cijena bez Iznos bez Iznos Iznos sa
Rb. Naziv artikla J.M . Kol
PDV -a PDV -a PDV -a PDV -om
M AŠINSKE INSTALACIJE-GAS
A REZERV OAR ZA TNG sa potrebnom armaturom
Isporuk a horizontalnog rezervoara z a
podz em nu ugradnju V = 10 m 3,z a
skladištenje TNG-a u svem u prem a
JUS M.Z2.600, b ez arm ature,
1 rez ervoar je fab rički hidroizolovan sa k om 1
šahtovim a za sm eštaj arm ature, dva
kom pleta pojasnih traka za
ankerisanje. Uz rez ervoar isporučiti i
kontrolnu ploču z a inspek cijsk i nadz or.
2 Šipkasti m erač nivoa tečnosti k om 1
Prekretni uređaj tip: 242 DN65/50
3 k om 1
PN25
Ventil sigurnosti DN50 (NPT 6/4")
4 k om 2
podešeni na 16,7 b ar
Indik ator nivoa sa m ag. prenosom ,
opseg m erenja 3 – 97% z a podzem ni
5 rez ervoar prečnika Ø2200 m m . k om 1
Priključna prirub nica na rez ervoaru
DN80 PN40.
6 Prirub nica z a m agnetni m jerac k om 1
Term om etar b im etalni R1/2” z a opseg
7 od -20º do + 60ºC sa sondom dužine k om 1
160 m m
8 Manom etar 25- Ø100 AKS k om 1
Usisna korpa sa nepovratnom
9 klapnom k om 1
R2’’ PN25 Danfos
10 Protivlom ni ventil navojni DN32 Rego k om 3
11 Protivlom ni ventil navojni DN50 Rego k om 2
12 Čelična prirub nica s grlom DN25 k om 2
16 Čelična prirub nica slijepa DN40 k om 1
17 Ham b urski luk - Ø 48,3 x 3,2 k om 1
18 Besavna cijev - Ø 60,3 x 3,2 m 2
19 Besavna cijev - Ø 48,3 x 3.2 m 1
Kuglasta slavina za gas,
20 k om 3
prirub ničk a DN25
21 k om 1
prirub ničk a DN32
22 k om 2
prirub ničk a DN40
23 k om 2
prirub ničk a DN50
UKUPNO A
65
B PUM PA I PRETAKALISTE
B1 Pumpni dio
Isporuk a pum pe sa elektrom otorom z a
tečni propan-b utan gas, sa
prirub ničkim priključcim a, proiz vod
“SIHI” sledećih k arak teristika :
1 tip: CEHA 3608/5 k om
protok : Q = 100 l/m in
pri dif. pritisku: Δp = 12 b ar
2 LPG DEGAZATOR DN32 k om

3 Prestrujni ventil DN25 k om
4 Krilna usisna pum pa za TNG k om
5 Manom etar 25-63 AKS k om
6 Difuzor
UKUPNO B1
B2 Pretakacki most
1 Postolje za pretakalište k om 1
UKUPNO B2
Armatura gasne faze pretakalista

do rezervoara
Kuglasta slavina za gas, prirubničk a
k om 1
DN32
Protivlomni ventili prirubničk i DN32 k om 1
Kuglasta slavina, navojna R 1/2"
k om 1
PN25
Trok rak a manometarsk a slavina
k om 1
R1/2"
Ventil sigurnosti tip: 215 R1/2” (po =
k om 2
18,3 bar)
Manometar 25- Ø100 RAD k om 1
Čelična prirubnica s grlom DN32 k om 3
Čelična prirubnica s grlom DN40 k om 1
Čelična prirubnica slijepa DN40 k om 1
Hambursk i luk - Ø 42.4 x 3,2 k om 5
Muf 1/2" k om 2
Cijevni navoj 1/2" k om 1
Cijev šavna 1/2" m 1,2
UKUPNO B3
66
Armatura tecne faze pretakalista do

B4
rezervoara
Kuglasta slavina z a gas, prirub ničk a
1 k om 1
DN50
2 Protivlom ni ventili prirub ničk i DN50 k om 1
3 Indikator protoka DN50 PN25 k om 1
4 Hvatač nečistoća DN50 k om 1
5 Kuglasta slavina, navojna R 1/2" PN25 k om 1
6 Manom etar 25- Ø100 RAD k om 1
7 Trokrak a m anom etarsk a slavina R1/2" k om 1
8 k om 2
18,3 b ar)
10 Čelična prirub nica slijepa DN50 k om 1
11 Usta za punjenje k om 1
12 Cijev šavna 1/2" m 1,2
13 Cijevni navoj 1/2" k om 1
14 Ham b urski luk - Ø 60,3 x 3,2 k om 5
UKUPNO B4
Armatura tecne faze od pumpe do

B5
dispenzera
Kuglasta slavina z a gas, prirub ničk a
1 k om 1
DN32
3 Manom etar 25-63 RAD k om 1
4 Trokrak a m anom etarsk a slavina R1/2" k om 1
5 k om 1
18,3 b ar)
6 Muf 1/2" k om 2
7 Ham b urski luk - Ø 42.4 x 3,2 k om 2
Koncentricna redukcija - Ø 42.4 / Ø
8 k om 1
26.9
9 Cijevni navoj 3/4" k om 1
10 Kuglasta slavina, navojna R 3/4" PN25 k om 1
UKUPNO B5
67
Armatura gasne faze od rezervoara

B6
do dispenzera
1 Kuglasta slavina, navojna R 3/4" PN25 kom 1
Koncentricna reduk cija - Ø 33.7 / Ø
2 kom 1
26.9
3 Cijevni navoj 3/4" kom 1
4 Ham b urski luk- Ø 33.7 x 3,2 kom 1
5 Čelična prirub nica s grlom DN25 kom 1
6 Muf 1/2" kom 1
7 kom 1
18,3 b ar)
UKUPNO B6
Armatura tecne faze od rezervoara

B7
do pumpe
Kuglasta slavina za gas, prirubničk a
1 k om 1
DN50
2 Hvatač nečistoća DN50 k om 1
Ventil sigurnosti tip: 215 R1/2”
3 k om 1
(po = 18,3 bar)
Trok rak a manometarsk a slavina
4 k om 1
R1/2"
5 Manometar 25-63 RAD k om 1
6 Butansk i ventil 1/2" k om 1
7 Muf 1/2" k om 3
8 Čelična prirubnica s grlom DN50 k om 4
9 Hambursk i luk - Ø 60,3 x 3,2 k om 1
UKUPNO B7
Armatura gasne faze od rezervoara

B8
do pumpe
1 Cijevni navoj 1" k om
2 Čelična prirub nica s grlom DN25 k om
3 Ham b urski luk - Ø 33.7 x 3,2 k om
4 Muf 1/2" k om
Ventil sigurnosti tip: 215 R1/2”(po =
5 k om
18,3 b ar)
UKUPNO B8
C Cijevi UKUPNO B:
C1 Tecna faza - pretakaliste
1 - Ø 60,3 x 3,2 m 12
C2 Gasna faza - pretakaliste
2 - Ø 42,4 x 2,9 m 12
C3 Tecna faza - aparat
2 - Ø 42,4 x 2,9 m 24
C4 Gasna faza - aparat
3 - Ø 33,7 x 2,9 m 30
C5 Tecna faza - pumpa/rezervoar
1 - Ø 60,3 x 3,2 m 12 68
C6 Gasna faza - pumpa/rezervoar
3 - Ø 33,7 x 2,9 m 6
UKUPNO C:
D Ostalo
1 Ank er vijci za rez ervoar 20x170 k om 4
2 Cijevni navoj Bypass k om 1
3 Nitro raz ređivač 1/1 k om 5
4 Nitro tem eljna 0.75 l k om 7
5 Nitro lak 0.75 l k om 5
6 Antikoroz ivna traka k om 0
Sitni i potrošni m aterijal (b rusne i rezne
ploče, elektroda, teflon trake, izolir
7 pauš. 1
trake, četke i valjci za farb anje, krep
traka...)
Vijcana rob a ( raz ni vijsci, navrtk e,
8 pauš. 1
podloske.. )
Volum etrijsk o snim anje z aprem ine
9 cisterni i izdavanje b az darnih tab lica k om 1
od nadlez nog organa.
Ispitivanja cisterni na nepropusnost i
10 k om 1
izrada Zapisnika o tlacnoj prob i.
Ispitivanje hladnim vodenim tlakom
ugradjenih cijevi na tlak od 25 b ar,
11 paus 1
ispustanje vode, propuhivanje i
susenje cijevi.
12 DIHTUNG DN80 k om 4
UKUPNO D
E Dispenzer I sonda
Autom at za istak anje plina S&B
kom 1
( sim plex )
Sonda sa plovk om I uloskom kom 1
F Rad i ugradnja završna sa farbanjem

Rad i puštanje u rad pauš. 1
Iznos bez Iznos Iznos sa

ZAV RŠNA REKAPITULACIJA
PDV -a PDV -a PDV -om
REZERVOAR ZA TNG sa potreb nom
A
arm aturom
B PUMPA I PRETAKALISTE
C Cijevi
D Ostalo
E Dispenzer I sonda
F Rad i ugradnja završna sa farb anjem
UKUPNO:
69
NAFTA:
A- Skladišni prostor sa pretakalištem- oprema

R. Oznaka/ Cijena/ jedinici Cijena/ količini
Naziv artikla Dimenzije Količina Jedinica
b r. Šifra KM KM
Rezervoar za
podzemnu
ugradnju sa 5
1 40000 lit. 2 kom.
komore
35+20+15+15+15
i5 šahtova
2 Sonda L=2300 5 kpl.
3 Šipka za mjerenje L=2500 1 kom.
Ventil protiv
4 - 5 kom.
prepunjenja
DN50 0,5
5 EKO odušni ventil 5 kom.
b ar
Prema cr. b r.
Nosač odušnih
6 BS 05. 01. 1 kom.
cijevi
01
Kompenzator
7 DN50NP10 11 kom.
dilatacije
Automatski uređaj
8 za istakanje sa 2 80 lit/min 1 kom.
istakačka mjesta
Automatski uređaj
9 za istakanje sa 10 50 lit/min 1 kom.
istakačkih mjesta
Prema cr.b r.
10 Centralni šaht BS 03. 00. 1 kom.
00
Prema cr.b r.
BS 04. 01.
11 Šaht na rezervoaru 5 kom.
01 i BS 04.
02. 01
DN600 prma
Poklopac ulaznog
12 cr.b r.BS 04. 5 kom.
otvora
03. 00
DN50-
13 Kapa sa podkapom 10 kom.
mesing
DN80-
14 Kapa sa podkapom 5 kom.
mesing
15 Usisna korpa DN50NP10 6 kom.
Sistem za detekciju
16 2 rezervoara 1 kpl.
iscurennja
UKUPNO A
70
R. Oznaka/ Cijena/ jedinici Cijena/ količini

Naziv artik la Dim enzije Količina Jedinica
b r. Šifra KM KM
Prelazni k om ad
1 DN50NP10 16 kom .
čelik /PEHD
2 Prirub nica DN80NP10 20 kom .
3 Prirub nica DN50NP10 10 kom .
Cijev PEHD kao 3"EN14125/
4 36 m
SMARTFLE DIN8075
5 240 m
SMARTFLE DIN8075
6 48 m
SMARTFLE DIN8075
7 Cijev 3" Č.1212 42 m
8 Cijev 2" Č.1212 72 m
9 Koljena 3" Č.1212 15 kom .
10 Koljena 2" Č.1212 38 kom .
2"EN14125/
11 T kom ad PEHD 5 kom .
DIN8075
klim gerit/
12 Dihtunzi razni 5 kg.
teflon
13 Vijčane veze paušal kpl.
UKUPNO
R.b r
Naziv Opis radova Cijena
.
Postavljanje i m ontaža rezervoara na priprem ljenu
1 Montaža rezervoara
podlogu, ugradnja šahta.
2 Ispitivanje rezervoara Ispitivanje rezervoara nakon m ontaže.
Montaža cjevovoda za
Izrada i m ontaža cjevovoda 3" od pozicije
3 doprem u derivata do
centralnog šahta do rezervoara
rezervoara
Montaža cijevnih segm enata u centralnom šahtu i
4 Montaža centralnog šahta povezivanje sa cijevnim sistem om doprem e
derivata do rezervoara
Montaža cijevnog sistem a
Montaža cijevi 2“ od rezervoara do pozicije
5 za doprem u derivata do
autom atskih uređaja za istakanje u rezervoare
autom atskih uređaja
Ispitivanje izrađene cijevne instalacije na
6 Ispitivanje cjevovoda
nepropusnost i čvrstoću.
Izrada antikorozivne Čišćenje cijevne instalacije i nanošenje jednog sloja
7
zaštite tem eljne b oje i dva sloja antikorozivnog prem aza.
Montaža cijevne Montaža cijevne instalacije 2" od odušnih
8 instalacije ozračnog priključaka rezervoara i EKO priključaka u
sistem a centralnom šahtu do pozicije oz račnih ventila
Produvavanje fasadne i razvodne cijevne instalacije
Čišćenje cijevne
9 inertnim gasom i odstranjivanje svih z aostalih
instalacije
nečistoća, vode, zraka i ostalog
Montaža autom atskih Montaža autom atsk ih uređaja i povezivanje sa
10
uređaja cijevnim sistem om
Montaža ozračnog Izrada i m ontaža sistem a za ozračivanje. Montaža
11
sistem a autom atskih ozračnih ventila
12 Prob ni rad Puštanje instalacije u prob i rad
13 Tehnički prijem Priprem a instalacije za tehnički prijem
14 Ostalo Transport 71
Izrada tehničke
15 Mašinski projekat
dokum entacije
UKUPNO
R.br. Šifra Naziv Cijena
1 PM_PR_O PREDRAČUN OPREME

2 PM_PR_FCA PREDRAČUN FITINZI, CIJEVI
3 PM_PR_R PREDRAČUN RADOVI
UKUPNO
72
10. SPISAK KORIŠTENE LITERATURE
73
Bogner, M. Tehnički propisi u gasnoj tehnici, 2000

Isailović, M.
Bogner, M. Propan i butan, 2004
Muštović F. PROPAN- BUTAN, 2006
Bogner, M. Projektovanje termotehničkih i procesnih sistema, 1998
Strelec, V. Plinarski priručnik, 1982
S.A.M.P.I., Katalog opreme
COPRIM, Katalog opreme
TPS gmbh, Katalog opreme
Razni autori, Standardi i propisi iz oblasti termotehnike i energetike
74
11. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA
75

BS Bozic BSC PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

BS Bozic BSC PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Institut za građevinarstvo „IG“ d.o.o.

PROJEKAT br: 0301112013/BSB

OBJEKAT: Benzinska stanica BOŽIĆ PROMET

LOKACIJA: Štrbe, Čelinac, RS, BiH

INVESTITOR: Božić promet doo, Čelinac

Banjaluka PROJEKAT IZRADIO:

1. OPŠTI PODACI I PRAVNA DOKUMENTACIJA

1.1. Podaci o INVESTITORU

3. TEHNIČKI OPIS OBJEKTA

3.1. Tehnički opis terena

4. OPIS TEHNOLOŠKOG PROCESA

5. ZONE OPASNOSTI I ZAŠTITNE ZONE

5.1. Podzemni skladišni rezervoar

6. OPŠTI I TEHNIČKI USLOVI ZA IZGRADNJU

6.1. Opšti uslovi

7. PRILOG O PRIMJENJENIM MJERAMA ZAŠTITE NA RADU I ZAŠTITE OD POŽARA

8.1. Fizičko hemijske osobine naftinih derivata i TNG-a

9. PREDMJER OPREME, MATERIJALA I RADOVA

10. SPISAK KORIŠTENE LITERATURE

11. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA

BS 00. 00. 00 Situacioni plan

1. OPŠTA I PRAVNA DOKUMENTACIJA

1.1. Podaci o investitoru

1.2. Saglasnost INVESTITORA na tehničku dokumentaciju

Božić promet doo

Banja Luka 06.12.13

U potpunosti smo saglasni sa izrađenim glavnim mašinskim projektom „Glavni mašinski

1.3. Saglasnost na lokaciju

1.4. Rješenje (LICENCA) preduzeća o ispunjenosti uslova za izradu Tehničke dokumentacije

1.5. Rješenje o imenovanju odgovornog projektanta

Na osnovu Zakona o preduzećima i Statuta firme “IG” d.o.o. Banjaluka donosim:

Benzinske stanice “BOŽIĆ PROMET” u Štrbe, Čelinac, RS, BiH;

-a/a M.P. Direktor:

1.6. Licenca odgovornog projektanta

1.7. Izjava odgovornog projektanta

Banjaluka Izjavu dao:

OBJEKAT: BS BOŽIĆ PROMET

LOKACIJA: Štrbe, Čelinac, RS, BiH

INVESTITOR: Božić promet d.o.o. Čelinac

za izradu projektne dokumentacije- GLAVNI MAŠINSKI PROJEKAT

za izradu projektne dokumentacije- GLAVNI MAŠINSKI PROJEKAT STANICE ZA

– REZERVOAR I komora 1 EURODIZEL4 10 m3

– REZERVOAR II komora 1 BEZOLOVNI BENZIN 95 oktana 10 m3

U prilogu ovog PROJEKTNOG ZADATKA Vam dostavljamo:

3. TEHNIČKI OPIS OBJEKTA

3.1. Tehnički opis terena

Izgradnja objekta benzinske pumpe sa pratećim sadržajem planirana je na zemljištu

Mašinske instalacije projektuju se u skladu sa programskim zadatkom i podrazumijevaju razvod svih

- dva podzemna rezevoara za uskladištavanje zapaljivih tečnosti ukupne zapremine 80 m 3

- oprema za snabdijevanje motornih vozila tečnim gorivom,

- postrojenje za uskladištavanje tečnog naftnog gasa (podzemni rezervoar kapaciteta 6,4 m 3 i

- oprema za snabdijevanje vozila koja troše tečni naftni gas,

- prateći objekat za smještaj zaposlenog osoblja sa nadstrešnicom.

3.2. Tehnički opis postrojenja

Predmetno postrojenje je izgrađeno u skladu sa „Tehničkim propisima o izgradnji stanica za

3.2.1. Rezervoarski prostor (skladišni rezervoar)

Rezervoarski prostor sačinjavaju 2 (dva) skladišna rezervoara. Zapremina skladišnog rezervoara

Na prirubnici otvora za ulaz rezervoara se nalazi pločica sa sledećim podacima :

Na priključku za snabdijevanje automata za istakanje se nalazi sledeća oprema:

Na priključku za mjernu letvu se nalazi sledeća oprema:

Rezervni priključak je snabdjeven slijepom prirubnicom DN80NP6 i predviđen je za ugradnju

Rezervoar je opremljen uškama za nanošenje rezervoara u toku montaže i šahtovima u kojima su

Na rezervoarima se nalazi pločica sa sledećim podacima :