ΔΙΨΩ Ηλεκτρ. Δ/νση: www.ekp-dipso.gr E-mail: roumeliotisantonios@gmail.com, info@goneisenorias.
gr
Μηνιαία Περιοδική έκδοση - Όθ. Αμαλίας 97 - Αρ. φύλλου 262 Οκτώβριος 2019 Τ.Κ. 262 22 Πάτρα - Τιμή 1c
γαπημένοι αδελφοί και
αδελφές φίλοι και φίλες μου
Καλοί μου άνθρωποι
εδιάβασα κάτι και σας το μετα-
φέρω εδώ. Νομίζω ότι θα βο-
ηθήσει στην πνευματική μας ζωή. «Υπάρ-
χουν και τέτοιοι τύποι και μάλιστα όχι ολίγοι.
Π λ ε ο ν ά ζο υ ν
μεταξύ εκείνων
Επιμέλεια που κατέχουν
θέσεις και αξι-
Αντωνίου Ρουμελιώτη
Πρωτοπρεσβυτέρου
roumeliotisantonios@gmail.com
ώματα εις την
Πολιτείαν και
την Εκκλησίαν.
Το αξίωμα, αντί να τους γεμίσει με φόβο δια
τας ευθύνας και να τους κάμει πολύ προσε-
κτικούς, ώστε να έχουν ανοικτά τα μάτια και
τα αυτιά των, δια να ακούσουν και τας γνώ-
μας και υποδείξεις των άλλων, και μάλιστα
των ειλικρινών και ευσυνειδήτων, τουναντί-
ον τους σκληρύνει και τους αποστεώνει εις
μίαν εγωπαθή αυτοπεποίθησιν. Τους βυθί-
ζει, μέσα εις μίαν ομίχλην αυτοθαυμασμού.
»Τους δημιουργεί την ψευδή ιδέαν ότι οι
άλλοι και μάλιστα, οι υφιστάμενοί των, δεν
είναι εις θέσιν και δεν έχουν καν το δικαίω-
μα, να σκέπτωνται καλύτερα και να κρίνουν
διαφορετικά από αυτούς. Γενικώτερα εκτρέ-
φει εις αυτούς και γιγαντώνει ένα εγωπαθή
υποκειμενισμόν.
»Θέλουν να προβάλλουν πάντοτε τον
εαυτόν των με κάθε τρόπον και προπαντός
με την επιβολήν της γνώμης των. Έχουν
σχηματίσει το φρόνημα ότι αυτοί έχουν φω-
τεινότητα νου και καθαρότητα κρίσεως, ότι
κατέχουν γνώσεις και σοφίαν, ότι οι άλλοι
είναι κατώτεροί των και ότι άρα έχουν καθή-
κον να τους θαυμάζουν, να τους υπακούουν
χωρίς αντιλογίας και συζητήσεις, να συμφω-
νούν με αυτούς, ως έχοντας τάχα πάντοτε
το δίκαιον. Και το τραγικόν είναι ότι κάτι τέ-
τοιοι εγωπαθής έχουν σχεδόν κατά κανόνα
το άδικον. Αλλά ποιος να τους το είπη; Και
αν κάποιος τους το υποδείξη, δεν έχουν αυ-
τιά δια να τον ακούσουν. Θα τον θεωρήσουν
μάλλον και ως εχθρόν των. Έτσι δε γίνονται
ανεπιθύμητοι και αποκρουστικοί εις κάθε
συναναστροφήν. Η εγωπάθεια του τύπου
αυτού είναι, όπως ευστόχως είπεν ο Έμερ-
σον, «ο θάνατος της συναναστροφής», της
κοινωνικής δηλαδή συμβιώσεως, της ομα-
λής και αποδοτικής συνεργασίας, της οικο-
γενειακής ζωής, της συμπεριφοράς γενικώς
του ανθρώπου ως κοινωνικού όντως.
»Και είναι φανερόν ότι οι άνθρωποι αυτοί,
οι εγωπαθείς και ασυμβούλευτοι, πέφτουν
εις γκάφες, διαπράττουν λάθη, μερικές δε
φορές φοβερά διά τον εαυτόν τους και την
κοινωνίαν. Πολύ ορθώς ο μέγας Βασίλειος
λέγει «άνθρωπος ασυμβούλευτος, πλοίον
εστίν ακυβέρνητον», το οποίο πλέει προς
βέβαιον ναυάγιον. Πώς είναι ποτέ δυνατόν
ένας άνθρωπος όσον σοφός και αν θεωρη-
θή να κρίνει πάντοτε ορθώς και να έχη πά-
ντοτε δίκαιον; Και αυτοί οι πραγματικά σοφοί
δεν είχαν ποτέ απόλυτον εμπιστοσύνην εις
την κρίσιν των και ουδέποτε απηξίωναν να
ακούσουν και να συζητήσουν την γνώμην
άλλων, «Εισακούει συμβουλίας σοφός», λέ-
γει η Γραφή, ενώ εξ αντιθέτου «οδοί αφρό-
νων ορθαί ενώπιον αυτών» (Παρ.
ιβ΄15). Οι άφρονες και οι ασύνετοι
ευρίσκουν πάντοτε ορθούς τους δρό-
μους, που ακολουθούν. Λησμονούν ή
δεν θέλουν να λάβουν υπ’ όψιν των
όσα επιτέλους και η Αγία Γραφή και
η πείρα διδάσκει. Ο Θεός μόνος είναι
ο απολύτως αλάθητος. «Γινέσθω ο
Θεός αληθής, διαλαλεί ο απόστολος
Παύλος, πας δε άνθρωπος ψεύστης»
(Ρωμ. γ΄4) (Ψαλμ. ριε΄2).
»Κάθε άνθρωπος, όσον προσε-
κτικός και αν είναι, κινδυνεύει πάντοτε
να παρασυρθεί από την πλάνη, περι-
πίπτει εις το ψεύδος… Η Παλαιά Δι-
αθήκη «Πάντες», λέγει «ως πρόβατα
επλανήθημεν, άνθρωπος εν τη οδώ
αυτού επλανήθη» (Ησαΐου νγ΄6)…
Πολύ ορθώς και ο σοφός Σολομών
προσθέτει: «Λογισμοί θνητών δει-
λοί και επισφαλείς αι επίνοιαι ημών»
(Σοφ. Σολ. θ΄14). Άθλιαι αι σκέψεις
των ανθρώπων, αβέβαιαι και ολισθη-
ραί προς την πλάνην αι επινοήσεις
μας… Ας θελήσει ο άνθρωπος αυτός,
για το ιδικόν του καλό και διά το καλό
των άλλων, να προσέξει και εφαρμό-
σει το θεόπνευστον λόγιον. «Εισακού-
ει συμβουλίας σοφός».
Αυτά τα πνευματικά λόγια έχει
γράψει ο μακαριστός Ιωάννης Κολι-
τσάρας.
Ας γίνουμε κοινωνοί δε του πνευ-
ματικού πλούτου των μακαρι-
στών αυτών Ανθρώπων. 3
Τ η ν
ημέ-
ρα της εθνικής
επετείου της
28ης Οκτω-
βρίου 1940 και
εορτασμού της
Αγίας Σκέπης
της Υπεραγίας
Θεοτόκου τον
Χρόνια πολλά Έλληνες!
πρώτο λόγο είχαν τα παιδιά των Κατηχητικών Σχολείων.
Ήρθαν στον ναό από νωρίς. Προσκύνησαν την Παναγία
την Ελευθερώτρια που βρίσκεται στο κλίτος των ανδρών
και συμμετείχαν στην εορταστική Θεία Λειτουργία: εισό-
δευσαν στην Μικρή και τη Μεγάλη Είσοδο και απήγγειλαν
και την Κυριακή Προσευχή. Ο εφημέριος του ιερού ναού
Γενεσίου Τιμίου Προδρόμου Παραλίας πρωτοπρεσβύτε-
ρος π. Αντώνιος Ρουμελιώτης μίλησε με επίκαιρο ύφος
τονίζοντας σε όλους πως είναι επιτακτική ανάγκη να επι-
στρέψουμε στον σεβασμό στα ήθη και τα έθιμα της πατρί-
δας μας αλλά και των ιερών μυστηρίων της Ορθόδοξης
Εκκλησίας μας. Λίγο πριν το τέλος της ιερής μυσταγωγίας
τελέστηκε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των
ηρωικώς πεσόντων υπέρ πίστεως και πατρίδος, το
οποίο είχαν επιμεληθεί κατηχήτριες του ιερού ναού. 4
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019
Σ
31/10
ΥΝ Α Ξ Α Ρ Ι
Ο Άγιος Νε-
ομάρτυς Νικό-
λαος μαρτύρησε
στις 31 Οκτω-
βρίου 1754 μ.Χ.
Άγιος και ώρα έκτη,
Νικόλαος στη θέση Βου-
από τη Χίο ο νάκι της Χίου.
Νεομάρτυρας Ο Άγιος Νι-
κόλαος γεννή-
θηκε στις Καρυ-
ές της Χίου από
γονείς ευσεβείς χριστιανούς, τον Πέτρο
και την Σταματού. Από μικρό παιδί ήταν
χαριτωμένος όχι μόνο στο σώμα αλλά
και στην ψυχή. Ζούσε χριστιανικά με
πολλή ευλάβεια και εγκράτεια, παρόλο
που μεγάλωνε χωρίς νουθεσίες, καθώς
ήταν ορφανός από πατέρα. Πάνω απ’
όλα ήταν απλός, άκακος και όλοι θαύμα-
ζαν την υπομονή του.
Σε ηλικία είκοσι ετών συμφώνησε
μ’ ένα συμπατριώτη του χτίστη να πάνε
μαζί στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας,
να εργαστούν. Εκεί στη Μαγνησία ο Άγι-
ος συνέχιζε τον χριστιανικό τρόπο ζωής
και πρόκοβε στην αρετή.
Κάποια μέρα όμως σαν κάτι να έπα-
θε ο νους του και έμεινε παραλογισμένος,
χωρίς ωστόσο να κάνει τρελά πράγματα.
Βλέποντάς τον οι Τούρκοι σ’ αυτή την
κατάσταση τον έφεραν στους αρχηγούς
τους με σκοπό να τον εξισλαμίσουν.
Όταν εκείνοι τον εξέταζαν ο Άγιος δεν
τους αποκρινόταν αλλά έμενε σιωπηλός,
σαν να μην άκουγε τι του έλεγαν. Οπότε
οι αγάδες αγανακτισμένοι, χτυπώντας
τον, τον έδιωξαν ως τρελλό και ήλεγξαν
εκείνους που τους τον πήγαν.
Οι συμπατριώτες του, βλέποντας
την κατάστασή του, φοβήθηκαν μη δια-
ταραχθεί ψυχικά και τον πήγαν στη Χίο,
στην αδελφή του, στην οποία και είπαν
τα καθέκαστα. Εκείνη, από αφροσύνη,
δεν τα φύλαξε μυστικά και κυκλοφόρησε
φήμη ότι ο Νικόλαος είχε εξισλαμισθεί.
Τα έμαθαν οι αγάδες του νησιού και τον
πήραν, τον ονόμασαν Μεϊμέτη (Μεχμέτ)
και τον έντυσαν τούρκικα, χωρίς να του
κάνουν όμως περιτομή. Για να ζήσει
έβοσκε τα ζώα των χασάπηδων.
Εκεί, στα βουνά της Αγίας Υπομο-
νής, τον συνάντησε κάποιος αρχιμαν-
δρίτης που ονομαζόταν Κύριλλος. Συ-
ζήτησε μαζί του, είδε την απλότητά του
και του έδωσε κάποιες συμβουλές. Αυτό
ήταν και η αρχή της αλλαγής του Νικο-
λάου.
Κάποια νύχτα κοιμήθηκε σ’ ένα μι-
σογκρεμισμένο ναό της Αγίας Άννης και
εκεί είδε στο όνειρό του μια ωραιότατη
κόρη που του είπε: Να πας στον ιερέα
του ναού του Υιού μου να σε λούσει, να
γίνεις καλά για να σε πάρω γαμπρό.
Σηκώθηκε και έτρεξε στην αδελφή
του και της διηγήθηκε το όνειρο. Πήγαν
μαζί στον ιερέα του χωριού αλλά εκείνος
δεν τους έδωσε σημασία. Τότε προσέ-
τρεξαν στον ναό του Σωτήρος, όπου
εφημέρευε ο αρχιμανδρίτης Κύριλλος, ο
οποίος του έκανε αγιασμό, του διάβασε
τις σχετικές ευχές και ο νέος ήρθε στα
συγκαλά του. Ύστερα τον κατήχησε και
τον δίδαξε. Από τότε ο Νικόλαος άρχισε
να ζει με μεγάλη μετάνοια, με προσευχή,
αγρυπνία και αυστηρή νηστεία. Επειδή
όμως είχε ακουστεί ότι είχε τουρκέψει, οι
συγχωριανοί του φοβόντουσαν την οργή
των Τούρκων και δεν τον δέχονταν στην
εκκλησία, παρόλα τα δάκρυα και την δι-
αμαρτυρία του.
Πράγματι κάποια μέρα έφτασαν
απεσταλμένοι από τον δικαστή και τον
συνέλαβαν σαν να ήταν ληστής. Μαζί
του συνέλαβαν και τον ιερέα του χωριού
με δύο προεστούς. Εκείνον τον οδή-
γησαν στον δικαστή ενώ τους άλλους
απλώς τους φυλάκισαν. Ο δικαστής τον
ρώτησε γιατί, ενώ προηγουμένως ήταν
μουσουλμάνος, τώρα έγινε πάλι χριστια-
νός. Ο άγιος απάντησε: Επειδή εγώ από
Χριστιανούς γεννήθηκα και Χριστιανός
ανατράφηκα και είμαι Χριστιανός και τον
Χριστό μου ποτέ δεν Τον αρνήθηκα ούτε
έγινα μουσουλμάνος ούτε πρόκειται να
Τον αρνηθώ ποτέ αλλά Χριστιανός πρό-
κειται να πεθάνω.
Ο δικαστής και οι δικοί του προσπα-
θούσαν με κολακείες και διάφορες υπο-
σχέσεις να τον πείσουν να εξισλαμιστεί.
Δεν κατάφεραν τίποτε παρά να ανάψουν
τον ζήλο του. Χωρίς να φοβηθεί το πλή-
θος των Τούρκων, ήλεγξε την αμάθειά
τους και την πλάνη τους χωρίς να μπο-
ρέσει κάποιος να αντιτάξει κάποιο αντιρ-
ρητικό λόγο. Επειδή λοιπόν εκείνοι ντρο-
πιάστηκαν από ένα απλό και αγράμματο
νεαρό Ρωμιό, άλλαξαν στάση, άρχισαν
τις απειλές και τον έδειραν σκληρότατα,
με πεντακόσιους ραβδισμούς στα πό-
δια. Στη συνέχεια τον έριξαν στη φυλακή
σφίγγοντας τα καταπληγιασμένα πόδια
του στο τιμωρητικό ξύλο. Σαν να μην
έφταναν τα βασανιστήρια, είχε και τους
συμπατριώτες του και μάλιστα τον ιερέα
που τον παρακινούσαν να τουρκέψει για
να απαλλαγούν από τη φυλάκιση λέγο-
ντάς του ότι μ’ ένα Χριστιανό λιγότερο
δεν κινδυνεύει η Χριστιανοσύνη.
Μετά από κάποιες ημέρες τον οδή-
γησαν και πάλι στο δικαστήριο. Εκεί άρ-
χισαν πάλι τις κολακείες, τις προτάσεις
για αξιώματα, πλούτη και τιμές αλλά και
τις απειλές για βάσανα και θάνατο. Ο
άγιος και πάλι με γενναιότητα και θάρ-
ρος τους απάντησε: Ούτε τις κολακείες
σας δέχομαι ούτε τις τιμωρίες και το θά-
νατο φοβούμαι. Χριστιανός είμαι και από
την αγάπη του Χριστού τίποτα δεν θα με
χωρίσει. Όμως αν με ακούσετε εσείς
πρώτα σε κάτι που θα σας ζητήσω, θα
σας υπακούσω κατόπιν και εγώ.
Μη γνωρίζοντας τι θα τους ζητήσει
του απάντησαν ναι, μετά χαράς. Λοιπόν
τους λέει δεχθείτε εσείς πρώτα να σας
βαπτίσω εγώ Χριστιανούς και κατόπιν
κάντε με κι εσείς ό,τι θέλετε. Τόσο πολύ
θύμωσαν ώστε επινόησαν δεινά βα-
σανιστήρια. Έχυσαν στη φυλακή νερά,
έβαλαν ύστερα κάτω μια σανίδα με καρ-
φιά και ξάπλωσαν επάνω τον μάρτυρα
και τοποθέτησαν πάνω στο στήθος και
την κοιλιά του μια βαριά πλάκα. Έδεσαν
τον λαιμό του με αλυσίδα και τα πόδια
του πάντα στο τιμωρητικό ξύλο. Ο άγιος
τα δεχόταν όλα υπομονετικά δοξάζοντας
τον Θεό.
Τη νύχτα έγινε σεισμός, έπεσε η
πλάκα από πάνω του και διαπιστώθη-
κε ότι ούτε του είχε σπάσει τα κόκαλα
ούτε τα καρφιά είχαν μπηχτεί στη
ράχη του. Η φυλακή δε είχε πλημ- 3
σελίδα 2
Σ
του μακαριστού αρθρογράφου Πολύκαρπου Πετσίνη
υγγραφέας του «Οδοιπορικού στο νομό Αχαΐας» είναι ο μακαριστός Πολύκαρπος Πετσίνης,
γνωστός στην πατραϊκή κοινωνία από την πολυετή προσφορά του ως επαγγελματίας ράφτης
αλλά και ως αρθρογράφος του τοπικού τύπου. Άνθρωπος που ενδιαφερόταν για τα κοινά και αγαπούσε
αγνά την Εκκλησία του Χριστού. Με παιδικό του πρότυπο τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, ήρωα της Ελληνικής
Επανάστασης και οραματιστή μιας ευνομούμενης Ελλάδας, και με ανεπιτήδευτη πένα κατέγραψε την
ιστορία των χωριών της αχαϊκής γης δίνοντας ταυτόχρονα το γεωγραφικό και το λαογραφικό τους στίγμα.
Και όλα αυτά με βάση την επιτόπια παρατήρησή του και την αέναη μελέτη του.
Η εφημερίδα «ΔΙΨΩ» θα φιλοξενεί σε κάθε φύλλο της ένα αυτοτελές κεφάλαιο από το
«Οδοιπορικό στο νομό Αχαΐας» προς γνώση και τέρψη του αναγνωστικού της κοινού.
Γράφουν: Μακρυγιάννης, Πολυζωΐδης, Σούτσος
Ο δεύτερος γραμματέας του Γενικού Αρχη- περισσότεροι εις τον αγώνα.
γού, Παναγιώτης Κόκκαλης με την μικρή αυτή Και οι Μπαβαρέζοι παντήχαιναν ότ’ είναι
επιστολή του ενημερώνει τον απουσιάζοντα Καπουτζίνοι (= οι Καπουτζίνοι είναι ένα από τα
από την έδρα του αρχηγείου, που ήταν τότε μοναχικά τάγματα του Καθολικισμού), δεν ήξε-
στην Κυρίτσοβα κοντά στο χωριό Πετσάκοι των ραν ότ’ είναι σεμνοί κι αγαθοί άνθρωποι και με τα
Καλαβρύτων: έργα των χεριών τους απόκτησαν αγωνίζοντας
«Φίλτατε αδελφέ …, ξέχασα να σου σημειώ- (αγωνιζόμενοι) και δουλεύοντας τόσους αιώνες
σω τον εις Αγιάννην των Τσετσεβών της Πάτρας και ζούσαν μαζί τους τόσοι φτωχοί κι έτρωγαν
πόλεμον του Μελετοπούλου και Νοταρά μετά ψωμί».
των εχθρών, όστις είναι εκ των αξιοσημειώτων. Φίλε αναγνώστη, όταν εδώ ψηλά στον Αη
Εις αυτόν εφονεύθησαν, άλλα Φλέσσα - Γιάννη ανιστορώ τα όσα βρίσκω στις έρευνές
(Παπαφλέσσα) 300 εχθροί πραγματικώς και 80 μου και χαράζω στο χειρόγραφο τις παραπάνω
ημέτεροι … Κυρίτσοβα, χωρίον πλησίον των γραμμές του Μακρυγιάννη, ρίγη συγκίνησης και
Πετσάκων τη 29 Ιουλίου 1827. Ο αδελφός σου ιερής αγανάκτησης με διακατέχουν για την ιε-
Παναγιώτης Κόκκαλης». ροσυλία και την ασέβεια των Βαυαρών και των
Ο Γενικός Αρχηγός απάντησε αμέσως στις ντόπιων συνεργατών τους.
επιστολές των αγωνιστών. Το 1927, εκατό χρό- Και συνεχίζουμε με ένα ποίημα απ’ την ποι-
νια ύστερα απ’ τον θάνατο των αγωνιστών, χτί- ητική συλλογή του Παναγιώτη Σούτσου «Η κιθά-
στηκε το ηρώο των πεσόντων λίγα μέτρα νοτιό- ρα», με τίτλο «Το Μοναστήριον», όπου γράφει
τερα της μονής μ’ ένα μαρμάρινο λιοντάρι, στο μεταξύ άλλων τα εξής μετά από μια επίσκεψή
βάθρο του οποίου διαβάζουμε: του σ’ ένα διαλυμένο μοναστήρι:
«Ρομφαία πύρινη, αστράφτη στην πλάση, «Εις τον ναόν σου σήμερον
γοργοί σαν τ’ άρμα της ιδέας περάσατε, το πένθος βασιλεύει,
η στράτα σας δαφνοσπαρμένη αι άγιαι εικόνες σου,
την πρόσκαιρη τούτη ζωή αφήσατε τα ιερά σου σκεύη,
στ’ αστραποπέρασμά σας θαμπωμένη κι οι κρυσταλλώδεις λύχνοι σου
το χρυσό κύκλο της αθανασίας περάσατε ηρπάγησαν αθρόοι,
δαφνοστεφανωμένοι». και την αγίαν τράπεζαν
Είναι αλήθεια ιστορικά εξακριβωμένη ότι εκάλυψεν η χλόη,
τα μοναστήρια πρόσφεραν τα πάντα στο έθνος τον ζευγολάτην μοναχόν
την εποχή του αγώνα αλλά και πιο πριν αμέσως του όρθρου του η ώρα.
μετά την άλωση της Πόλης, η Εκκλησία και τα Μετά σημάντρου δεν καλεί
στο άροτρό του τώρα
μοναστήρια βάσταξαν το Έθνος μας.
το ζεύγος του τ’ αροτρικόν
Μετά την απελευθέρωση και όταν το έθνος
βιαίως διελύθη,
έγινε κράτος, υπήρχαν στο μικρό εκείνο κρατίδιο
και χείρας ευεργέτιδας
που περιλάμβανε στα όριά του την Στερεά Ελλά-
το Έθνος εστερήθη.
δα, την Εύβοια, τις Κυκλάδες, την Πελοπόννησο
και μερικά νησιά, 593 μοναστήρια. Ω βιαιότης ασεβής!
Όμως τα περισσότερα απ’ αυτά με νόμο Ω ιεροσυλία!
που ψήφισε η Βαυαρική «ακρίδα», που λυμαι- Γυμνώθησαν οι νάρθηκες,
νόταν τον τόπο μας στις 25 Φεβρουαρίου 1834, οι θόλοι, τα κελλία,
διαλύθηκαν όσα είχαν κάτω από 30 μοναχούς και εις της Μεταλήψεως
και μοναχές, καρπούμενοι τις περιουσίες τους την αργυράν φιάλην.
και όλα τα τιμαλφή των ναών. Τόσο πολύ πλη- Μεθά ο κλέπτης Έφορος
γώθηκε το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού μ’ αναίδειαν μεγάλην.
με τις ενέργειες αυτές τις βαυαρικής Αντιβασιλεί-
ας και μερικών γραικύλων πολιτικάντηδων και Σας αποχαιρετώ, ναοί!
δεσποτάδων. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης μας Και σε, πατρίδος κλήρε!
κληροδοτεί την πιο γλαφυρή εικόνα: Την πίστη σου μη μίανε!
«Διάλυσαν τα Μοναστήρια, συμφώνησαν με Τα ήθη σου μη φθείρε!
τους Μπαβαρέζους και πούλαγαν τα δισκοπότη- Την γλώσσαν την Ελληνικήν
ρα κι όλα τα γερά εις το παζάρι και τα ζωντανά διαφυλάξας σώαν,
δίχως τίποτα… κληρονομίαν εις ημάς
Αφάνισαν όλως διόλου τα μοναστήρια και παρέδωκας πατρώαν.
οι καημένοι οι καλόγεροι - που αφανίστηκαν εις
τον αγώνα - πεθαίνουν της πείνας μέσα στους Τον εθνικόν μας έσωσας
δρόμους∙ αυτά τα μοναστήρια ήταν τα πρώτα προ χρόνων χαρακτήρα,
προπύργια της επανάστασής μας. και με το Ευαγγέλιον
στην κολοβήν σου χείρα,
Ότι εκεί ήταν και οι τζεπιχανέδες μας (απο-
του Έθνους επολέμησας
θήκες πολεμοφοδίων) κι όλα τα αναγκαία του
προσφάτως τους τυράννους
πολέμου. Ότι ήταν παράμερον και μυστήριον
καταγγελών μαρτύρια,
από τους Τούρκους. Και θυσίασαν (θυσιάστη-
σταυρώσεις και βασάνους». 3
καν) οι καημένοι οι καλόγεροι και σκοτώθηκαν οι
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019
Διάβασα κάπου πως ένας δημοφιλής
μουσικοσυνθέτης ελληνικής καταγωγής είχε
δηλώσει κάποτε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε
το μοναδικό έθνος που γιορτάζει την επέτειο
απαρχής ενός πολέμου, ενώ απεναντίας,
δεν γνωρί-
ζει και δεν
Επιμέλεια
της Μάρθας Στίγκα γ ι ο ρ τ ά ζ ε ι
ποτέ την
Δασκάλας
ημέρα της
απελευθε-
ρώσεώς του.
Και φυσικά μιλούσε για την εθνική επέτειο
της 28ης Οκτωβρίου 1940. Προβληματίστη-
κα αρχικά! Όπως ίσως και πολλοί άλλοι…
Ωστόσο, πόσο εύκολα λέει κάποιος νάνος
ΟΧΙ σ’ ένα γίγαντα; Και πώς αυτό το ΟΧΙ
λέγεται με «το χαμόγελο στα χείλη»; Πόσο
εύκολα δηλαδή πρέπει να ξεχνάμε τις με-
γάλες και γενναίες αποφάσεις; Δεν ξέρω…
Αυτό που μπόρεσα να βρω για την Ελλάδα
του ’40 είναι ένα κείμενο της συγχωρεμένης
- πλην όμως - πολυαγαπημένης Γαλάτειας
Γρηγοριάδου - Σουρέλη. Αυτό και σας πα-
ρουσιάζω ως «Το ημερολόγιο ενός μουλα-
ριού». Νιώστε το… Κατασταλάξτε μέσα σας
και κρατήστε το γνήσιο απόσταγμα των δι-
κών σας εμπειριών…
Ιανουάριος 1940
Μ’ αρέσει το χωριό που ζω. Έχει πολλά
παιδιά και τα παιδιά παίζουν μαζί μου. Μου
είπε η μάνα μου πως τώρα χρόνισα και πως
δεν πρέπει να ξεχνιέμαι στο παιχνίδι και κλο-
τσήσω κανένα παιδάκι. Θα του κάνω, λέει,
κακό. Άκου πράματα! Εγώ να κάνω κακό σε
παιδί! Θέλω να τους ησυχάσω. Δε μπορώ
όμως να μιλώ σαν άνθρωπος.Τι κρίμα!
Φεβρουάριος 1940
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα
μυρήσει από ευωδία. Όλοι οι φυλακισμένοι
εξεπλάγησαν και φώναζαν ότι είναι άγιος ο
άνθρωπος, ο δε ιερέας του ζητούσε συγ-
γνώμη για τα βλάσφημα λόγια του.
Ύστερα απ’ όλα αυτά αποφυλάκισαν
τους συγχωριανούς του αγίου, για να μη
βλέπουν και διαδώσουν τα θαύματα, τον
ίδιο δε τον έδεσαν χειροπόδαρα και τον έρι-
ξαν στον σταύλο των αλόγων, για να μην
τον βλέπουν οι άλλοι φυλακισμένοι και επη-
ρεάζονται αλλά και για να τον σκοτώσουν
τα άλογα καταπατώντας τον. Ο άγιος όμως
με τη χάρη του Θεού διαφυλάχτηκε σώος
και αβλαβής, όπως και ο Δανιήλ στο λάκκο
των λεόντων. Όλες τις ημέρες στον σταύλο
νήστευε, σχεδόν άσιτος και προσευχόταν.
Αντιλαμβανόμενοι οι Τούρκοι ότι δεν
κατάφερναν τίποτε τον καταδίκασαν σε θά-
νατο. Τον οδήγησαν έξω από τα τείχη της
Σούδας του κάστρου όπου τον ρώτησαν
ξανά αν τουρκεύει κι εκείνος ο μακάριος
εξουθενωμένος τους απάντησε όχι, μόνο
με κίνηση της κεφαλής. Τότε ο δήμιος τον
γονάτισε και του έδωσε μια μπηχτή μαχαι-
ριά στην πλάτη, ύστερα τον σήκωσε και
τον ρώτησε αν τουρκεύει και στην αρνητική
απάντησή του τον γονάτισε δεύτερη φορά
και τον έκοψε λίγο στο λαιμό. Τον σήκωσε
πάλι επάνω και τον ρώτησε αν τουρκεύει,
λέγοντάς του: μη στεναχωριέσαι οι πληγές
σου γιατρεύονται. Ο άγιος μεγαλομάρτυρας
από τον μεγάλο του πόθο να μαρτυρήσει
έτρεξε και γονάτισε φωνάζοντας τρεις φο-
της καλαμποκιάς. Δεν έχω παράπονο. Τ’
αφεντικό μου μού δίνει σανό. Μπόλικο σανό.
Καλός ο σανός, μα πιο καλά τα φύλλα της
καλαμποκιάς. Αλλά δε μ’ αφήνουν να τρώ-
γω όπου θέλω. Καταστρέφω, λέει, και το
καλαμπόκι και τον κήπο. Εγώ πέρυσι, που
ήμουνα πιο μικρός, πήγα κρυφά δυο τρεις
φορές στις καλαμποκιές κι έφαγα. Με μάλω-
σε τ’ αφεντικό μου. Ήθελα να του πω πώς,
σαν παιδί κι εγώ, κάτι λιμπίστηκα. Δε μπορώ
όμως να μιλώ σαν άνθρωπος. Τι κρίμα!
Μάιος 1940
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα της
καλαμποκιάς και η ελευθερία. Παίρνω αμπά-
ριζα και τρέχω πηδώ θάμνους πηδώ πέτρες.
Πήδησα κι ένα χαντάκι βαθύ που μόνο
άλογα μπορούν να το πηδήσουν. Κόντεψα,
βέβαια, να σπάσω το ποδάρι μου, αλλά το
πήδηξα. Η ελευθερία! Σπουδαίο πράμα στ’
αλήθεια. Γι’ αυτό αγρίεψα σαν πήγαν να
μου βάλουν σαμάρι. Κλότσησα, άφρισα. Τι
τα θέλεις τούτα τα καραγκιοζιλίκια, ήθελα
να πω στο αφεντικό μου. Η πλάτη μου εί-
ναι στρωτή, μπορείς να κάτσεις απάνω της.
και τα χαλινάρια τι τα θέλεις; Είμαι υπάκουος
και καταλαβαίνω όταν μου λες να σταθώ, να
ξεκινήσω, να στρίψω. Δε μπορώ όμως να
μιλώ σαν άνθρωπος. Τι κρίμα!
Ιούλιος 1940
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα της
καλαμποκιάς και η ελευθερία και το παλικάρι
που αρραβωνιάστηκε η κόρη του αφεντικού
μου. Είναι ένας λεβέντης μέχρι κει πάνω.
Αγαπάει την κοπέλα μας, τη Λενιώ, αγαπάει
και μένα. σαν παντρευτούνε, μου ψιθύρισε
στ’ αυτί, θα με πάρει μαζί του. Το είπα στη
μάνα μου. «Τι καλά!», χάρηκε η μάνα μου.
«Θα κάνει παιδιά η Λενιώ κι εσύ που είσαι
και πιο μυαλωμένος θα τα κουβαλάς στο
ρές: Παναγία, βοήθει μοι. Τότε ο δήμιος
τον χτύπησε με όλη του την δύναμη, ξανά
και ξανά, για να τον αποκεφαλίσει αλλά η
πάντιμη κεφαλή δεν κοβόταν, οπότε πιάνο-
ντάς τον από τα μαλλιά τον έσφαξε σαν το
πρόβατο.
Τότε συνέβη ένα συγκλονιστικό φαινό-
μενο. Ενώ ήταν μεσημέρι, πυκνότατο σκο-
τάδι κάλυψε όλο το νησί, σε σημείο που ο
ένας δεν έβλεπε τον άλλο ούτε τον δρόμο
για να πάνε στα σπίτια τους. Στο υπόλοιπο
νησί όπου οι κάτοικοι δεν γνώριζαν την αιτία
έλεγαν ότι σίγουρα είναι οργή Θεού. Μέχρι
και σήμερα διηγούνται για το φοβερό εκείνο
σκοτάδι. Και ενώ παντού επικρατούσε σκο-
τάδι το πρόσωπο του αγίου μάρτυρος έλα-
μπε σαν τον ήλιο. Ουράνιο δε φως έλουζε
τρεις νύχτες το άγιο λείψανο. Μη υποφέρο-
ντας οι Τούρκοι τα θεϊκά αυτά σημεία έλεγαν
ότι ο Θεός ρίχνει φωτιά να τον κάψει και πή-
γαν με δαδιά και μαύριζαν το πρόσωπο του
αγίου για να μη φαίνεται λαμπρό. Πολλοί
Χριστιανοί δωροδοκούσαν τους φύλακες
να τους δώσουν κομμάτια από τα ρούχα
του ή χώμα βρεγμένο από το αίμα του ή να
του κόψουν κάποιο από τα δάχτυλά του. Τα
μαρτυρικά λείψανά του στη συνέχεια έκα-
ναν παράδοξα θαύματα, όπως αναφέρει το
συναξάρι του.
Τέλος για να μην πάρουν οι Χριστιανοί
το λείψανό του και το τιμήσουν το έριξαν οι
ασεβείς στη θάλασσα και κανείς δεν έμαθε
που έφτασε.
χωράφι, θα τα μάθεις να σε καβαλικεύουν
χωρίς να πέφτουν κάτω». Την άλλη μέρα,
σαν ήρθε το παλικάρι μας, ο Δημήτρης, να
δει την αρραβωνιαστικιά του, μου χάιδεψε το
μουσούδι. Ήθελα να του πω αυτά όλα, για
τα παιδιά που θα κάνει με τη Λενιώ και θα
τα προσέχω. Δε μπορώ όμως να μιλώ σαν
άνθρωπος. Τι κρίμα!
Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 1940
Α πό το ημερολόγιο
ενός μουλαριού
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα της
καλαμποκιάς και η ελευθερία και το παλικάρι
που αρραβωνιάστηκε τη Λενιώ, μ’ αρέσει και
η Λενιώ. Πάντα αυτή μου βάζει φρέσκο νερό
στον κουβά μου. Δεν το ξέχασε ούτε τούτες
τις μέρες που οι δουλειές στο σπίτι περίσ-
σεψαν. Κανείς όμως δε φαίνεται πως κου-
ράστηκε. Η Λενιώ μπαινοβγαίνει χαρούμενη.
Πλένουν στο σπίτι του αφεντικού, σιδερώ-
νουν, ασπρίζουν αυλές… Όλες οι γειτόνισ-
σες βοηθάνε και τραγουδάνε παρέα. Χτες η
Λενιώ μου έφερε το φρέσκο νεράκι μου.
«Κρατάνε ακόμα οι ζέστες», μου είπε.
«Πιες νεράκι να δροσιστείς, φάε να δυναμώ-
σεις. Την Κυριακή παντρεύομαι. Εσύ θα πας
τα προικιά μου στο καινούργιο μου σπίτι. Κι
είναι πολλά τα προικιά μου».
Ήθελα να πω καλορίζικα. Δε μπορώ
όμως να μιλώ σαν άνθρωπος. Τι κρίμα!
Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 1940
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα της
καλαμποκιάς και η ελευθερία και το παλικά-
ρι μας και η Λενιώ, μ’ αρέσει και να πηγαί-
νω τα προικιά. Με πλύνανε, με τρίψανε με
βούρτσα, γυάλισα, ομόρφυνα. Μου βάλανε
χαϊμαλιά, χάντρες, κορδέλες στο κεφάλι μου,
μου πέταξαν κι ένα πολύχρωμο χράμι στη
ράχη. Ένα χράμι όλο λουλούδια, να, σαν τον
κάμπο μας την άνοιξη. Κι επάνω στην πλάτη
μου’βαλαν το μπαούλο με τα προικιά. Ήταν
βαρύ, αλλά ούτε λόγος να θυμώσω. «Κου-
ράστηκες;», με ρώτησε η Λενιώ σαν γύρισα.
Ήθελα να της πω «τέτοια βάρη κάθε μέρα
να ’χω, κυρά μου». Δεν μπορώ όμως να
μιλώ σαν άνθρωπος. Τι κρίμα!
Κυριακή 27 Οκτωβρίου 1940
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα της
καλαμποκιάς και η ελευθερία και το παλικάρι
μας και η Λενιώ και να πηγαίνω τα προικιά,
μ’ αρέσει και ο γάμος. Πάλι πλύθηκα, λα-
μπροστολίστηκα και πάνω στην καλή βελου-
δένια σέλα μου ομορφοκάθισε η νυφούλα
μας. «Να πηγαίνεις σιγά, να με καμαρώνει
το χωριό», μου ψιθύρισε η Λενιώ. Πήγα να
της πω «μείνε ήσυχη, κυρούλα μου. Στράτα
στρατούλα θα σε πάω». Δε μπορώ όμως να
Πιο συγκεκριμμένος και πιο σαφής στις
πληροφορίες του για την διάλυση και λεηλα-
σία που έγινε στα μοναστήρια είναι ο Α. Πο-
λυζωΐδης στη «Γενική Ιστορία» του, ο οποίος
λέγει: «Η Αντιβασιλεία βρήκε περί τα 500 μο-
ναστήρια καλογήρων κοινόβια ή ιδιόρρυθμα
και περί τα 40 γυναικεία, με 8.000 ως επί το
πολύ γεμάτους ζωή μονάζοντας, από τους
οποίους πολλοί αγωνίστηκαν λαμπρά κατά
τον υπέρ ανεξαρτησίας αγώνα και φονεύτη-
καν και τραυματίστηκαν.
Διέλυσε 412 μοναστήρια ανδρών κι από
τα γυναικεία αφήκε τρία. Αλλά κι από τ’ ανα-
φερόμενα στα περί διαλύσεως των μονα-
στηριών Διατάγματα ελάχιστα εκτελέστηκαν
και χρήματα από τις προσόδους των διαλυ-
θέντων μοναστηριών ουδέποτε διατέθηκαν
για τις Εκκλησίες και τα σχολεία. Έγινε μόνο
εξευτελισμός της Εκκλησίας στα μάτια του
λαού, γιατί οι μεν ευσεβείς ωργίζονταν κατά
των κυβερνώντων και ασεβών ξένων, οι δε
λιγότερο ευσεβείς προσπαθούσαν με κάθε
τρόπο ν’ αρπάξουν μοναστηριακά κτήματα.
Όλα τα κινητά των διαλυθέντων μονα-
στηριών και των Εκκλησιών τα ιερά σκεύη
χάθηκαν άσκοπα, τα περισσότερα δε απ’
αυτά τα έκλεψαν. Η διάλυση των μοναστη-
ριών υπήρξεν ενέργεια εντελώς ανόητος και
βάρβαρος, γιατί έγινε σε ακατάλληλη εποχή,
χωρίς και να επιτύχη τον σκοπό για τον οποίο
έγινε. Πέτυχε μόνο στο να βλάψη επικίνδυνα
το θρησκευτικό αίσθημα του λαού, το οποίο
δεν μπαίνει εύκολα σ’ αυτόν άμα ξεριζωθή,
σελίδα 3
μιλώ σαν άνθρωπος. Τι κρίμα!
Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 1940
Μ’ αρέσει το χωριό μου και τα φύλλα
της καλαμποκιάς και η ελευθερία και το παλ-
ληκάρι μας και η Λενιώ και να πηγαίνω τα
προικιά και ο γάμος, μ’ αρέσει και ο ύπνος.
Γι’ αυτό συγχίστηκα, σαν άκουσα το ραδι-
όφωνο του χωριού να παίζει πολύ δυνατά.
Πήγα να βγω στην πλατεία να δω τι γίνεται,
μα δεν πρόλαβα. Ο καινούργιος μου αφέ-
ντης, ο νιόγαμπρος, ήρθε κοντά μου.
«Λεβέντη μου, φεύγουμε», μου είπε.
«Φεύγουμε; Τι αστείο είναι αυτό; Θα
πάμε στη δουλειά σήμερα; Τρεις μέρες γλε-
ντάμε στο χωριό μας σε κάθε γάμο».
Θύμωσα, χτύπησα κάτω το πόδι μου.
«Κίτσο, ήσυχα», μου μίλησε το παλικά-
ρι. «Ξέρω πως αγαπάς το χωριό μας. Τώρα
θέλουνε να μας το πάρουνε. Ξέρω πως αγα-
πάς τη λευτεριά. Τώρα θέλουν να μας την
πάρουνε. Κίτσο, το χωριό μας μαζί με το
άλλο χωριό και το πλαϊνό χωριό και το διπλα-
νό χωριό και τα απέναντι χωριό, όλα αυτά τα
χωριά είναι η πατρίδα μας. Και άκουσε καλά,
Κίτσο, τούτο που θα σου πω: Την αγαπά-
με την πατρίδα μας. Και δεν την δίνουμε σε
κανέναν. Πάμε στον πόλεμο, Κίτσο. Θα δού-
νε φριχτά πράγματα τα μάτια σου. Μπορεί
και να μην γυρίσουμε πίσω εδώ. Μπορεί να
μην ξαναδούμε ποτέ τη Λενιώ. Μα δε γίνεται
αλλιώτικα, Κίτσο. Την αγαπάμε την πατρίδα
μας. Θα ’ρθεις και συ στον πόλεμο. Κι η μάνα
σου και τα αδέρφια σου. Χτυπάει η καρδιά
σου, Κίτσο, την ακούω. Φοβάσαι. Κι εγώ φο-
βάμαι, Κίτσο. Δεν θα το πω αυτό σε κανέναν
άλλον. Μόνο σε σένα. Φοβάμαι κι εγώ. Αλλά
αγαπώ την πατρίδα μου. Κίτσο, θα κάνουμε
κι οι δυο αυτό που πρέπει; Έτσι;».
Δάκρυσα. Γύρισα το κεφάλι μου. Αγκά-
λιασα με το βλέμμα μου τα σπίτια του χω-
ριού ένα ένα. Την εκκλησιά με το ρολόι. Τους
φράχτες, είδα το αυλάκι που πήδησα, μυρί-
στηκα τον αέρα, τον αέρα που γνώριζα καλά.
Είδα απέναντι τα βουνά χωμένα στην κατα-
χνιά. Σα ν’ άκουσα τα τραγούδια που λένε
οι γυναίκες όταν πλένουν, όταν σπέρνουν,
όταν κάθονται στον αργαλειό.
Ήθελα να πω στον αφέντη μου «ξέρω
τι θα πει πατρίδα, λευτεριά. Θα παλέψουμε
παρέα, μη μας τα πάρουνε αυτά τα δυο». Δε
μπορώ όμως να μιλώ να μιλώ σαν άνθρω-
πος. Τι κρίμα!
Πηγή: Πειραϊκή Εκκλησία, μηνιαίο περι-
οδικό Ι.Μ. Πειραιώς, αρ. φύλλου 131.
ούτε αν ψυχρανθή ξαναθερμαίνεται αλλά κι
αν ξαναθερμανθεί ουδέποτε σαν πρώτα». Η
μέχρι σήμερα μαστίζουσα την κοινωνία μας
θρησκευτική αδιαφορία μπορεί κανείς να πει
ότι ως κυρία αιτία έχει την τότε διάλυση των
μοναστηριών και την εκποίηση των ιερών
σκευών και πραγμάτων.
Πολλά από τα θεωρηθέντα τότε ως δι-
αλυμένα μοναστήρια εξακολουθούσαν να
υπάρχουν, αρκετά δε μάλιστα και μέχρι σή-
μερα. Ο αείμνηστος Ιωάννης Καποδίστρι-
ας, ο πρώτος κυβερνήτης της πατρίδας μας,
γι’ αυτούς που έκαναν δωρεές επί Τουρκο-
κρατίας στα μοναστήρια έγραφε:
«Στους αγνώστους και πολυαριθμοτάτους
φιλανθρώπους εκείνους άνδρας οφείλεται
ιδιαιτέρα ευγνωμοσύνη εκ μέρους όλων των
Ελλήνων, διότι την με αφάνταστες στερήσεις,
κόπους, ιδρώτα και αίμα αποχτηθείσα μικρά
περιουσία, αφιέρωσαν (όλη ή μέρος αυτής)
στα ιερά τούτα ελληνοχριστιανικά ιδρύματα.
Κι έτσι μαζί με την αδάμαστο καρτερία και θέ-
ληση των μοναστών τους κατόρθωσαν αυτά
να ανταποκριθούν στην πολυποίκιλο, όπως
είδαμε, δράση τους, και να περισώσουν την
ελληνική φυλή από βέβαιο αφανισμό».
Κατά την απογραφή του 1961 υπήρχαν
στην Πελοπόννησο 57 μοναστήρια με 1.500
περίπου καλογήρους και καλόγριες, σ’ όλη
δε την Ελλάδα 236 μοναστήρια με 8.380 πε-
ρίπου μονάζοντες.
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019 σελίδα 4

Τα νέα της ΕΝΟΡΙΑΣ

Μετά το τέλος της Δοξολογίας τα παιδιά των

Κατηχητικών Σχολείων της ενορίας παρουσίασαν
μέσα στον ναό, αφιέρωμα στην εθνική επέτειο μι-
κρό σε χρονική έκταση,αλλά πολύτιμο σε σημασία.
Υποδύθηκαν ανωνύμους ήρωες του πολέμου και
τραγούδησαν επίκαιρα τραγούδια μεγάλων Ελλή-
νων στιχουργών και συνθετών.
Κατόπιν ετοιμάστηκαν για την παρέλασή τους
που έγινε επί της οδού Αγίου Ιωάννου Προδρόμου
κρατώντας ελληνικές σημαίες. Με την μουσική υπό-
κρουση ελληνικών εμβατηρίων παρέλασαν μπρο-
στά στους μεγάλους αποσπώντας μεγάλα χαμό-
γελα και δυνατό χειροκρότημα. Η παρέλαση είχε
τέρμα το ηρώο πεσόντων του ιερού ναού, όπου οι
Εκπολιτιστικοί Σύλλογοι «Άγιος Ιωάννης Πρόδρο-
μος» και «Αναγέννηση» κατέθεσαν στεφάνια.
Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή και εψάλη για
ακόμη μία φορά ο εθνικός μας ύμνος.
Τη σκυτάλη των εορταστικών εκδηλώσεων
πήρε το Τμήμα Ελληνικών Παραδοσιακών και Λα-
ϊκών Χορών του ναού. Χόρεψαν με ζωντάνια και
χαμόγελο επισφραγίζοντας την εορταστική τιμητική
εκδήλωση για την εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρί-
ου 1940.
Και φυσικά όλοι οι παρευρισκόμενοι μπορού-
σαν να γευτούν εκτός απ’ τον πρωινό καφέ, το καθι-
ερωμένο και ευλογημένο ψαράκι με κρασί, που τους
περίμενε στον μπουφέ στο προαύλιο του ναού.
Χρόνια Πολλά, Ελλάδα! Όσο και να προσπα-
θούν να σβήσουν το φως σου, εις μάτην κοπία-
ζουν… Η νέα γενιά φέρνει την ελπίδα και η ελπίδα
αναγεννά μέσ’ από τις στάχτες…

ÅÉÓÁÃÙÃÅÓ- ÅÌÐÏÑÉÁ ÁÍÔÁËËÁÊÔÉÊÙÍ

& ÇËÅÊÔÑÏËÏÃÅÉÏ- ÓÕÍÅÑÃÅÉÏ ÁÕÔÏÊÉÍÇÔÙÍ
Êïëïêïôñþíç 1- Í. Óïýëé Ô.Ê. 26500- ôçë/öáî: +302610
641860 www.automintzas.gr, e-mail: sales@automintzas.gr
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019
Ο θάνατος του Παύλου Μελά στο χωριό
Σιάτιστα της Μακεδονίας στις 13 Οκτωβρίου
του 1904 συγκλόνισε το πανελλήνιο. Ήταν
για όλους το παλληκάρι που έπεσε για τη
Στο θάνατο
του παλληκαριού
Μακεδονία. Η θυσία του αφύπνισε πολλές
συνειδήσεις. Ο Μακεδονικός Αγώνας πέρα-
σε σε μια νέα φάση.
Η οικογένειά του έγινε ο άμεσος απο-
δέκτης της συγκινήσεως του λαού. Ένα
πλήθος κόσμου, ανώνυμοι και επώνυμοι,
έστειλαν τηλεγραφήματα και επιστολές, εκ-
φράζοντας τη συμπαράστασή τους προς την
πενθούσα οικογένεια.
Μεταξύ αυτών ο Γεώργιος Μιστριώ-
της, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής
και Πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών,
ως Πρόεδρος της Εταιρείας των Φίλων του
Λαού, έστειλε την παρακάτω συλλυπητήρια
ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΗ ΣΤΗΛΗ
«Γιόγκα»
Αρχιεπισκόπου Τυράνων
και πάσης Αλβανίας κ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Στο δυτικό κόσμο η γιόγκα αρχικά πα-
ρουσιάστηκε σαν ένα είδος «γυμναστικής»,
σαν μέθοδος χαλαρώσεως και ψυχολογικής
ηρεμήσεως. Η βασική της διαφορά από τη
γνωστή γυμναστική βρίσκεται, εκτός των
άλλων, στη χαρακτηριστική της ακινησία.
Αρκετές από τις ασκήσεις της γιόγκα πα-
ρουσιάζουν αυτές καθαυτές ορισμένα θε-
τικά αποτελέσματα πάνω σε μερικά άτομα
- πράγμα που, άλλωστε, συμβαίνει και με
ασκήσεις άλλων συστημάτων. Γενικά όμως
οι ασκήσεις αυτές τοποθετούνται μέσα σ’
ένα πλαίσιο ινδουιστικών αντιλήψεων και
αποτελούν στάδια ενός ευρύτερου όλου,
μιας γενικότερης πνευματικής πορείας.
Στην πλήρη τους ανέλιξη αποσκοπούν πολύ
μακρύτερα από τα όρια μιας σωματικής ευ-
εξίας. Αυτά που προηγούνται στις ασκήσεις
γιόγκα όπως κι αυτά που έπονται - τα οποία
κατά κανόνα οι πολλοί αγνοούν - σχετίζο-
νται στενά με συστήματα «διαλογισμού» και
εμπειριών, που βρίσκονται φορτισμένα με
ινδουϊστικές φιλοσοφικο-θρησκευτικές θεω-
ρίες και αξιώματα, κυρίως με τη διδασκαλία
περί μετενσαρκώσεως. Και για να γίνουμε
περισσότερο παραστατικοί: όπως οι γονυ-
κλισίες (οι «μετάνοιες» της μοναχικής μας
παραδόσεως) δεν είναι απλές κινήσεις του
σώματος, αλλ’ έχουν σχέση με ένα γενικότε-
ρο πιστεύω και εκφράζουν μια συγκεκριμέ-
νη διάθεση και τάση ψυχής αποβλέποντας
σε πνευματικούς σκοπούς, κατά παρόμοιο
τρόπο - τηρουμένων, βεβαίως, πάντοτε των
αναλογιών - οι συνθετότερες ασκήσεις της
γιόγκα έχουν συνάρτηση με Ινδουϊστικές πα-
ραστάσεις και σκοπεύουν τελικά σε πνευμα-
τικές θρησκευτικές εμπειρίες.
Ζεύξη, ένωση
Η λέξη «γιόγκα» (yoga) είναι μία από τις
πιο πολυσήμαντες μέσα στο ινδικό λεξιλόγιο.
Ετυμολογικά σημαίνει «ζεύξη», «ένωση»,
«σύνδεση», «άσκηση». Την χρησιμοποι-
ούν ευρύτατα οι Ινδοί για να προσδιορί-
σουν το μυστικό δεσμό του ανθρώπου με
την υπερβατική πραγματικότητα. Άλλα
και για να καθορίσουν τον τρόπο, το δρόμο
και τις μεθόδους που οδηγούν στην «ένωση»
αυτή, στην «απελευθέρωση» της ανθρώπι-
νης υπάρξεως από τα πολύμορφα δεσμά
και τις ψευδαισθήσεις του παρόντος κό-
σμου. Ως «γιόγκα» επίσης χαρακτηρίζονται
οι διάφορες κατευθύνσεις και μέθοδοι, τις
όποιες έχει διαμορφώσει η ινδική παράδοση
στο πέρασμα των αιώνων, για να επιτύχει
επιστολή στον τότε Αντιπρόεδρό της, πεθε-
ρό του Παύλου Μελά και σπουδαίο πολιτικό
άνδρα της εποχής, Στέφανο Δραγούμη.
Η επιστολή, γραμμένη με χαρακτηριστι-
κή δωρικότητα, δείχνει το ήθος του ανδρός.
Δείχνει τον άνθρωπο, τον σμιλεμένο με τις
αξίες του Έθνους, αλλά αποπνέει και το
ήθος του Έλληνα εκείνης της εποχής.
«Ευγενεστάτω Στεφάνω Δραγούμη
Ευγενέστατε,
Οι υπέρ της πατρίδος θνήσκοντες δεν
είνε θνητοί αλλ’ αθάνατοι. Ο γαμβρός σου
Παύλος Μελάς θέλει είναι το σέμνωμα της
νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας. Διό λυπήθητι
τον άνθρωπο, αλλά τον Έλληνα μακάριζε.
Γ. Μιστριώτης»
Υψηλό ήθος αποπνέει και η επιστολή
της Ναταλίας Μελά, συζύγου του κορυφαίου
τη λύτρωση του ανθρώπου και την ένωση
του με το Απόλυτο. Οι τρεις βασικοί τύποι
Ινδικής θρησκευτικότητας για την επιδίωξη
της σωτηρίας, των έργων, της γνώσεως,
της αφοσιώσεως, αποκαλούνται αντίστοιχα
«κάρμα-γιόγκα», «τζνάνα-γιόγκα», «μπάκτι-
γιόγκα». Η ίδια αυτή λέξη χρησιμοποιείται
και για τον προσδιορισμό μιας από τις έξι
κλασικές «ορθόδοξες» σχολές (ντάρσανας)
του Ινδουισμού. Έτσι στο δυτικό κόσμο, η
σύγχυση που δημιουργεί η πολυσημία της
λέξεως «γιόγκα» επιτείνεται. Συνοπτικά, η
κλασική Γιόγκα, ως Σχολή, αναγνωρίζει μεν
έναν αιώνιο Θεό, τον Ισβάρα (Κύριο), δεν
παραδέχεται όμως ότι αυτός επεμβαίνει στα
ανθρώπινα. Οι αντιλήψεις για έναν τέτοιο
Θεό δεν θα μπορούσαν βέβαια με κανένα
τρόπο να ταυτιστούν με τη χριστιανική θεο-
λογική διδασκαλία.
Βασικά στάδια της Γιόγκα
Η πρακτική της γιόγκα διδάσκεται σε μα-
κρά σειρά μαθημάτων. Μολονότι υπάρχουν
πολλές παραλλαγές, που διαμορφώθηκαν
στην πάροδο του χρόνου, τα συνηθέστερα
στάδια των μεθόδων αυτών αυτοβυθισμού
είναι οκτώ. (α) Η αυτοσυγκράτηση: συμμόρ-
φωση προς ορισμένες επιταγές, όπως είναι
η αποφυγή γενετησίων σχέσεων, κλοπής,
φιλαργυρίας, (β) Η αυτοκαλλιέργεια: επιδίω-
ξη αταραξίας, καθαριότητος, συνεπείας στην
άσκηση κ.λπ.Ύστερα από αυτά τα δύο στά-
δια ο ασκούμενος μυείται και παίρνει από το
δάσκαλο του (γκουρού) ένα νέο όνομα και
μία τελετουργική φράση (μάντρα), την οποία
οφείλει να επαναλαμβάνει επίμονα, για να
επιταχυνθεί η πορεία του προς τη λύτρω-
ση. (γ) Ο έλεγχος του σώματος: με ειδικές
στάσεις του σώματος επιδιώκεται η επιβολή
πάνω στις ζωτικές ενέργειες του ανθρωπί-
νου οργανισμού. (δ) Η ρύθμιση της αναπνο-
ής: με την εφαρμογή των ασκήσεων αυτών
ο αναπνευστικός ρυθμός επιβραδύνεται, το
σώμα και ο νους ηρεμούν και ολόκληρη η
νοητική δύναμη του ανθρώπου προετοιμά-
ζεται για τα τελικά στάδια της γιόγκα.(ε) Η
συγκράτηση των αισθήσεων: με την παρατε-
ταμένη ενατένιση ενός αντικειμένου, ο «γιό-
γκι» (δηλ. ο ασκούμενος στη γιόγκα) επιδι-
ώκει να επιβληθεί πάνω στις αισθήσεις του.
(στ) Η συγκέντρωση της προσοχής: η καθή-
λωση αυτή του νου αποβλέπει στη δημιουρ-
γία ενός μονωτικού φραγμού από τα γύρω
φαινόμενα και τις εσωτερικές φαντασίες. Για
να το επιτύχει, η ινδουϊστική παράδοση έχει
Μακεδονομάχου Παύλου Μελά,
προς τον Γεώργιο Μιστριώτη. Με
χαρακτηριστική σεμνότητα η Να-
ταλία Μελά εύχεται όπως η θυσία
του Παύλου Μελά ωφελήσει την
αγαπημένη της πατρίδα.
Δεν μιλά για τη θυσία του συ-
ζύγου της. Μιλά για τη θυσία του
Παύλου Μελά. Γιατί από τη στιγμή
που ο σύζυγός της έπεσε για τη
Μακεδονία έπαψε να ανήκει μόνο
στους οικείους του. Πλέον ανήκει
στην Μακεδονία. Ανήκει σε όλους
τους Έλληνες.
«Εν Αθήναις τη 11η Νοεμβρί-
ου 1904
Κύριε Πρόεδρε,
Βαθέως συγκεκινημένη δια
την συμμετοχήν της Εταιρείας των
Φίλων του Λαού εις το πένθος μου
παρακαλώ Υμάς να διαβιβάσητε
προς το Διοικητικόν αυτής συμ-
βούλιον την θερμήν μου ευγνωμο-
σύνη δια τας προς με ειλικρινείς
αυτού εκδηλώσεις.
Μετά των απανταχού Ελλή-
νων εύχομαι και εγώ όπως η θυ-
σία του Παύλου Μελά θεωρηθή
ως αφετηρία νέας δράσεως και αποβή τη
φίλη Πατρίδι ωφέλιμος.
Δέξασθε, Κύριε Πρόεδρε, μετά των
διαμορφώσει διάφορες τεχνικές, στις όποιες
δεσπόζουν η επανάληψη της ινδουϊστικής
ιερής συλλαβής «Ώμ», σιωπηλά η με μακρό-
συρτο ψαλμικό ρυθμό, η ενατένιση ιδιότυ-
πων σχημάτων κ.ά. Τα επόμενα δύο τελευ-
ταία στάδια οδηγούν στον τελικό σκοπό της
γιόγκα, που είναι: (ζ) Ο στοχασμός, η ενατέ-
νιση και η θεωρία. (η) Ο φωτισμός, η απε-
λευθέρωση: Με την απόλυτη περισυλλογή ο
γιόγκι πιστεύει ότι πραγματώνει την ένωση
του, τη ζεύξη με την υπερβατική πραγματι-
κότητα. Όποιος φθάσει στο τελικό στάδιο ξε-
φεύγει λένε, από την υπαρκτική σφαίρα και
κατορθώνει να βρει τη λύτρωση. Ενώ στις
πρώτες φάσεις διατηρούνται ορισμένα στοι-
χεία συνειδητότητος, στην τελευταία ο γιόγκι
καταλήγει σε μια κατάσταση υπερβάσεως κι
αυτής ακόμη της αυτοσυνειδησίας. Δεν αντι-
λαμβάνεται πια ούτε χρώμα, ούτε οσμή, ούτε
ήχο, ούτε αφή, ούτε τον εαυτό του, ούτε κα-
νέναν άλλο. Το πνεύμα του «ελευθερώνεται»
- σύμφωνα με την έκφραση των μεμυημένων
- από τη μνήμη και τη λήθη. Αυτό θεωρείται
επίγνωση, φωτισμός. Πρόκειται, τελικά, για
μια τεχνική που αποσκοπεί στη σύνδεση με
το Απόλυτο. Γι’ αυτήν όμως - όπως θα δούμε
στο επόμενο σημείωμα - δεν έχουν κανένα
νόημα οι κεντρικές χριστιανικές αλήθειες περί
Χριστού-Σωτήρος, χάριτος, ανιδιοτελούς
αγάπης, Σταυρού-Αναστάσεως. Υπάρχουν
ποικίλες κατευθύνσεις, κλάδοι, αποχρώσεις
και εφαρμογές της γιόγκα. Οι διάφορες σχο-
λές δεν παρουσιάζουν τα πράγματα όλες με
τον ίδιο τρόπο. Στην Ευρώπη μάλιστα και
την Αμερική δρουν και προπαγανδίζουν τη
γιόγκα αναρίθμητες ομάδες, με ιδιορρυθμίες
και ιδιοκατασκευάσματα, τα όποια αποδοκι-
μάζουν οι γκουρού της Ινδίας. Όλα πάντως
αυτά τα συστήματα στοχασμού, ασκήσεως
και πνευματικής εμπειρίας κινούνται κατά
κανόνα μέσα στις κατηγορίες σκέψεως και
τις θρησκευτικές προϋποθέσεις του Ινδου-
ισμού, οι οποίες είναι ριζικά διαφορετικές
από την διδασκαλία του χριστιανικού Ευαγ-
γελίου πάνω σε θεμελιώδη θέματα, όπως
είναι τα περί Θεού, κόσμου, ανθρώπου,
εσχάτων, σωτηρίας κ.ά. Κυρίως δε οδηγούν
σε μια φοβερή και επικίνδυνη σύγχυση και
σε συγκρητισμό, που αρνείται την ουσία του
χριστιανικού μηνύματος.
Γιόγκα σε χριστιανικό πλαίσιο;
Μερικοί δυτικοί διανοούμενοι αντιμετώ-
πισαν το ενδεχόμενο να απομονωθούν ορι-
σμένοι κανόνες της γιόγκα, για να χρησιμο-
ποιηθούν μέσα σ’ ένα χριστιανικό πλαίσιο. Η
προσπάθεια, εν τούτοις, να αποσπασθούν οι
ασκήσεις αυτές από τις ινδουϊστικές θεωρίες,
με τις οποίες βρίσκονται σε σύζευξη, μοιάζει
με απόπειρα διαχωρισμού του μυϊκού συ-
στήματος του ανθρώπου από το νευρικό. Για
να πραγματοποιηθεί η ανεξαρτητοποίηση
τους από την έντονη ινδουϊστική ατμόσφαι-
ρα και το ινδουϊστικό τους ήθος προϋποτίθε-
ται μία νέα, πρωτότυπη δημιουργία. Σε μια
σελίδα 5
εγκαρδίων ευχαριστιών μου την έκφρασινε-
ξαιρέτου τιμής.
Ναταλία Π. Μελά».
τέτοια περίπτωση, η χριστιανική εφαρμογή
της γιόγκα θα σήμαινε ένα είδος ασκήσεως
που θα διευκόλυνε τον άνθρωπο να οδηγη-
θεί σε μια βαθιά σιωπή• όχι μόνο από εξω-
τερικούς θορύβους, αλλά κυρίως από τους
εσωτερικούς κραδασμούς που προκαλούν
οι επιθυμίες, οι ανησυχίες, οι φαντασίες. Μια
σιωπή μέσα στην οποία το ανθρώπινο πνεύ-
μα θα ήταν δυνατό, βιώνοντας την ταπείνω-
ση, να ακούσει ευκρινέστερα τα μηνύματα
του Αγίου Πνεύματος. Αλλά γι’ αυτό, τελικά,
δεν χρειάζεται να αναζητηθούν μέθοδοι που
έχουν χρησιμοποιηθεί με αποτέλεσμα να
οδηγήσουν ακριβώς στο αντίθετο: σε μια
απόλυτη δηλαδή αυτονομία του ανθρωπίνου
πνεύματος και σε μια απίθανη σύγχυση. Η
πνευματική ζωή και τελείωση, σύμφωνα με
τη χριστιανική πίστη, είναι δώρο της χάριτος
του Θεού και όχι επίτευγμα μιας αυτόνομης
ανθρωποκεντρικής τεχνικής. Άλλωστε, για
μας τους ορθοδόξους υπάρχει ολόκληρη η
ησυχαστική εμπειρία της χριστιανικής Ανα-
τολής, η οποία από προϋποθέσεις καθαρά
χριστιανικές οδηγήθηκε στην «εν Χριστώ»
αγιοπνευματική ζωή, γαλήνη, εν αγάπη
«ησυχία». Η γιόγκα στον τόπο μας. Τα τελευ-
ταία χρόνια αυξάνονται στη χώρα μας τα διά-
φορα κέντρα «γιόγκα». Οι γνώσεις όμως και
οι αντιλήψεις γι’ αύτή παραμένουν πενιχρές,
γενικές και συγκεχυμένες. Δημόσια, η γιό-
γκα προβάλλεται σαν «είδος γυμναστικής»
και συνήθως γίνεται λόγος αποκλειστικά και
μόνο για τις ασκήσεις των μυϊκών και νευρο-
φυτικών κέντρων, για τις ασκήσεις αναπνο-
ής και τα παρόμοια. Δηλαδή από τα στάδια
που αναφέραμε στο προηγούμενο σημείω-
μα περιορίζονται στο τρίτο, έλεγχος σώμα-
τος, και το τέταρτο, ρύθμιση αναπνοής, ενώ
μερικές φορές προχωρούν και στο πέμπτο
στάδιο, συγκράτηση των αισθήσεων, και το
έκτο, συγκέντρωση της προσοχής.
Αρκετές ιδιωτικές σχολές προσπαθούν
κάπως να αποθρησκευτικοποιήσουν αυτά τα
γυμνάσματα από τον ινδουϊστικό χαρακτήρα
τους, ώστε να γίνονται ευκολότερα αποδε-
κτά από το μέσο Έλληνα. Άλλοι επιχειρούν
να βεβαιώσουν ότι η «γιόγκα» δεν είχε ποτέ
ούτε και έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και μι-
λούν απλώς για «επιστήμη», «πνευματική
επίγνωση», ψυχοσωματική άσκηση. Όσο
όμως κι αν επιστρατεύονται ιδιόμορφες και
μεγαλοπρεπείς λέξεις, για να καλύψουν την
πραγματικότητα, γεγονός παραμένει ότι ο
καθόλου προσανατολισμός της ινδικής αυ-
τής τεχνικής ήταν και είναι θρησκευτικός ή
παραθρησκευτικός. Όσοι μυούνται στο
«διαλογισμό» της γιόγκα καθοδηγούνται
σε μια κατεύθυνση σαφώς ινδουϊστική.
Με οδηγούς τις Βέδες και τα άλλα ιερά ινδικά
κείμενα (Ουπανισάντ, Πουράνας, Σούτρας,
Τάντρας), κυρίως δε έχοντας ένα «δάσκαλο»
(γκουρού), επιδιώκουν να αφομοιώσουν και
να βιώσουν τις θεωρίες περί του νό-
μου του «κάρμα» (karma) βάσει του 8
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019
ΚΑΤΗΧΗΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΑΤΡΩΝ
18o μάθημα
ΤΟ ΣΗΜΕΙΟΝ
ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
Σημείον επαφής
Σήμερα, παιδιά, είναι Κυριακή της
Σταυροπροσκυνήσεως. Βρισκόμαστε στα
μέσα της Μεγάλης Σαρακοστής. Ένα στά-
διο αγώνων είναι η Μεγάλη Σαρακοστή.
Στη μέση λοιπόν του σταδίου που βρισκό-
μαστε η Εκκλησία μας προβάλλει και μας
δίνει ένα όπλο. Μ’ αυτό το όπλο μπορούμε
να νικήσουμε κάθε εχθρό. Είναι πανίσχυρο
όπλο. Το βλέπει ο Σατανάς και τρέμει. Αυτό
το όπλο θα σας δείξω κι εγώ σήμερα. Ξέρω,
πως αγαπάτε τα όπλα, κι έχετε περιέργεια
να μαθαίνετε πως λειτουργούν. Λοιπόν κι
εγώ θα σας δείξω αυτό το όπλο. Αλλά θα
σας το δείξω με μια πολύ παλιά ιστορία, μια
ιστορία, πούγινε πολλούς αιώνες πριν να
ρθή ο Χριστός μας στον κόσμο.
Διήγησις
Βρισκόμαστε στα χρόνια, που οι Εβραί-
οι βγήκαν από την Αίγυπτον με σκοπό νάρ-
θουν στη γη της επαγγελίας. Αρχηγός τους
ο Μωυσής, ο μεγάλος Μωυσής. Αυτός τους
πήρε από σκλάβους να τους ελευθερώση
και να τους φέρη στην πατρίδα τους. Δύ-
σκολη η προσπάθειά του. Μεγάλος ο δρό-
μος, πούπρεπε να βαδίσουν. Πολλά τα
εμπόδια. Μα οι Εβραίοι προχωρούν, κι ένα
- ένα περνούν τα εμπόδια που συναντάνε.
Διατί δεν είνε μόνοι τους. Μαζί τους έρχε-
ται και κάποιος άλλος. Τους συνοδεύει ο
Θεός. Ο Παντοδύναμος Θεός. Για θυμηθή-
τε, πόσα θαύματα τους έκανε ο Θεός στην
πορεία του προς τη γη της επαγγελίας.
Και τώρα ένα καινούργιο θαύμα. Στην
έρημο του Σινά που βαδίζουν βρίσκουν
μπροστά τους ένα πανίσχυρο βασιλιά, που
θέλει ν’ ανακόψη το δρόμο τους. Στην αρχή
φοβούνται. Χανανείς λεγόταν αυτός ο βασι-
λιάς. Πολύ πιο δυνατός από αυτούς. Μα οι
Εβραίοι είχαν το Θεό, πούταν πιο δυνατός
από όλους τους δυνατούς της γης. Στο Θεό,
πούταν Παντοδύναμος, καταφεύγουν.
-Κύριε, προσεύχονται όλοι με πίστι, βο-
ήθησέ μας να νικήσουμε αυτό το βασιλιά, κι
εμείς δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ, και θα σου
προσφέρουμε και μεγάλη θυσία. Βοήθησέ
μας, Κύριε.
Κι ο Κύριος τους βοήθησε. Οι Εβραίοι
νίκησαν τον Χανανείς και τον έκαναν αιχμά-
λωτό τους.
Τι να περίμενε κανένας ύστερα από
αυτή τη νίκη, από αυτό το θαύμα; Θα περί-
μενε να παραμείνουν για πάντα οι Εβραίοι
πιστοί στον αληθινό Θεό. Έτσι δεν έπρεπε;
Δια δέστε τους! Δεν έχουν περάσει πολλές
μέρες από αυτό το θαύμα, κι έχουν αλλάξει.
Στο δρόμο προχωρώντας βρήκαν κι άλλα
εμπόδια. Έρημος, όπως ήταν δεν εύρισκαν
ούτε νερό ούτε ψωμί. Ατέλειωτος ο δρόμος.
Τα πόδια τους είχαν κουραστή. Οπότε ένα
πρωί που ξύπνησαν σηκώθηκαν αγριεμέ-
νοι. Ήσαν άλλοι άνθρωποι. Φώναζαν, βρύ-
ζανε, γόγγυζαν ήσαν θυμωμένοι και νευρι-
ασμένοι… τάβαλαν με το Μωυσή, τον άγιο
αυτό του Θεού.
-Τι ήθελες και μας ξεσήκωσες από την
Αίγυπτο; Καλά δεν καθόμασταν εκεί τώρα
που μας έφερες; Ψωμιά δεν βρίσκουμε
πουθενά για να φάμε. Νερό ούτε σταλαγ-
ματιά για να πιούμε. Τι μας έβγαλες από
την Αίγυπτο; Για να πεθάνουμε εδώ στην
έρημο; Εσύ φταίς…
Και νάταν μονάχα τα λόγια αυτά στο
Μωυσή; Έλεγαν και λόγια σκληρά βλάσφη-
μα. Και για το Θεό. Γόγγυζαν, λιποψυχού-
σαν, μίλαγαν με ασέβεια για το όνομα του
Θεού, του Θεού, που τόσες φορές τους είχε
βοηθήσει και τόσα θαύματα τους είχε κάνει.
Τι λέτε, παιδιά, δικαιολογόντουσαν να
γογγύζουν και να βρίζουν και να στενοχω-
ρούν τόσο πολύ το Μωυσή; Όχι. Η αμαρτία
τους ήταν μεγάλη. Και έπρεπε να τιμωρη-
θούν. Και τιμωρήθηκαν. Το πρωί της άλλης
ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΣΕΙΡΑ: “ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ”
ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ξ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
μέρας ξύπνησαν τρομαγμένοι.
- Πω, πω, τι πάθαμε; Νάτα, έρχονται.
Έρχονται κατά πάνω μας. Θεέ μας, βοήθα
μας!
Τι συνέβαινε; Κάτι φοβερό. Γέμισε η γη
από φίδια. Παντού φίδια. Κάτι φίδια μεγάλα,
πελώρια. Κάτι φίδια, που σύριζαν και προ-
καλούσαν τον τρόμο. Κάτι φίδια, που από
το στόμα τους πετούσαν δηλητήριο θανα-
τηφόρο. Παντού φίδια. Τι κακό είνε αυτό;
Έρχονται από την έρημο. Μπαίνουν μέσα
στο στρατόπεδο των Ισραηλιτών. Μπαί-
νουν μέσα στις σκηνές τους. Νάτα, πλη-
σιάζουν κοντά τους. Είναι στα πόδια τους.
Τι φρίκη! Τυλίγονται πάνω τους. Τους πα-
γώνουν. Τους δηλητηριάζουν… σιγά - σιγά
ένας πέφτει κάτω. Σπαρταράει στην αρχή,
και ύστερα νεκρός… χαμένα τάχουν οι Ισ-
ραηλίτες. Τρέχουν σαν τρελλοί για να γλυ-
τώσουν. Αλλά να, μπροστά τους άλλο φίδι
ξεπροβάλει. Πηδούν για να το αποφύγουν.
Μα του κάκου. Δεν γλυτώνουν. Χιλιάδες
αναρίθμητα, έχουν περιζώσει το στρατό-
πεδό τους. Πουθενά σωτηρία. Ο θάνατος
καραδοκεί παντού.
-Θα πεθάνουμε, όλοι, φωνάζουν έξαλ-
λοι οι Ισραηλίτες. Τι θ’ απογίνουμε;
-Θεέ μου, πάει το παιδί μου, φωνάζει
μια Εβραία, που βλέπει το παιδί της να το
σφίγγει ένα φίδι, και να πεθαίνη…
Σπαρακτικές κραυγές και κλάματα
ακούγονται παντού. Οι γυναίκες στριγγλί-
ζουν, τα παιδιά κλαίνε, οι άντρες βογγάνε.
Τι κακό τους βρήκε!
Πάνω στην απελπισία τους θυμήθηκαν
πάλι το Θεό και το Μωυσή. Κατάλαβαν πως
τιμωρούνται για τη μεγάλη τους ασέβεια,
για την αποστασία τους από το Θεό, για το
γογγυσμό τους και τις βρισιές τους. Μόνη
τους παρηγοριά να επιστρέψουν πάλι στο
Θεό. Τρέχουν στο Μωυσή, που τόσο τον
είχαν πικράνει. Τρέχουν και πέφτουν στα
πόδια του. Μετανιωμένοι γι’ αυτό που κά-
νανε, του λένε:
-Αμαρτήσαμε, Μωυσή, αμαρτήσαμε στο
Θεό, και γι’ αυτό τιμωρούμεθα. Λυπήσου
μας. Είπαμε σκληρά λόγια για το Θεό και
για σένα. Και τα φίδια τα δηλητηριώδη μας
έχουν περιζώσει. Δές, πόσοι μείναμε. Θα
χαθούμε. Λυπήσου μας. Προσευχήσου στο
Θεό. Στον Κύριο προσευχήσου. Συ που εί-
σαι δικός του, πιστός του δούλος. Προσευ-
χήσου και παρακάλεσέ τον να μας σώση.
Να σταματήση το κακό που μας βρήκε. Λυ-
πήσου μας, Μωυσή…
Κι ο Μωυσής τους λυπήθηκε, κι έπεσε
στα γόνατα και προσευχήθηκε για το λαό
του. Η ψυχή του πονούσε, που έβλεπε τα
παιδιά του να πεθαίνουν ένα τόσο σκληρό
θάνατο.
-Κύριε, είπε με πίστι, δώσε φάρμακο,
να σωθούμε από το δηλητήριο, από το θα-
νατηφόρο δάγκωμα των φιδιών αυτών…
Κύριε, σώσε μας.
Κι ο Κύριος και πάλι λυπήθηκε το λαό
του. Είδε τη μετάνοιά τους, και θέλησε να
τους σώση. Τους έδωκε φάρμακο. Ένα
φάρμακο τόσο δραστικό, που όποιος τό-
παιρνε δεν πάθαινε τίποτα. Τα φίδια τα
φαρμακερά εξακολούθησαν να δαγκώνουν
τους Εβραίους. Μα όποιος προλάβαινε και
έπαιρνε αυτό το φάρμακο, σωζότανε. Δεν
πέθαινε… ποιο είναι το φάρμακο αυτό;
-Μωυσή, ακούστηκε η φωνή του Θεού.
Φίδια δαγκώνουν το λαό σου. Λοιπόν θα
κάνης κι εσύ ένα φίδι. Φτιάξε ένα χάλκινο
φίδι μεγάλο και πάρτο και κρέμασέ το σ’ ένα
ξύλο. Και στήσε το σ’ ένα σημείο ψηλό, που
να το βλέπουν όλοι. Αυτό το χάλκινο φίδι
θα σώση τους Ισραηλίτας, που θα τους δα-
γκώνη φίδι φαρμακερό. Όποιος δαγκωμέ-
νος και δηλητηριασμένος προλαβαίνει και
ατενίζει αυτό το χάλκινο φίδι που θα φτιά-
ξης, θα σώζεται…
Κι ο Μωυσής, ο πιστός υπηρέτης του
Θεού, έκανε όπως ακριβώς του είπε ο Κύρι-
ος. Κατασκεύασε ένα πελώριο χάλκινο φίδι
και το έβαλε πάνω σ’ ένα ξύλο, έτσι που
ΝΕΑ
ΣΤΗΛΗ
να σχηματίζεται Σταυρός.
Και το έστησε στην κορυφή
ενός λόφου.
Ξυπνούν οι Ισραηλίτες,
βλέπουν στην κορυφή το
χάλκινο φίδι και παραξενεύ-
ονται. - Μπα, τι είναι αυτό;…
Μα δεν περιμένουν την
απάντησι. Κάποιο φίδι στα
πόδια τους τους δαγκώνει.
Κι εκείνοι βογγώντας από τον πόνο, στρέ-
φουν και ατενίζουν αυτό το χάλκινο φίδι. Και
αμέσως οι πόνοι σταματούν. Το δηλητήριο
εξαφανίζεται, ο δαγκωμένος σώζεται… Τι
θαύμα!
Από στόμα σε στόμα κυκλοφορεί η με-
γάλη είδησις. Βρέθηκε φάρμακο. Νάτο, εκεί
ψηλά κρέμεται το φάρμακό μας. Ας μας αγ-
γίζουν τώρα όσα φίδια θέλουν και ας μας
δαγκώνουν. Τίποτα δεν μπορούν να μας
κάνουν. Εκεί ψηλά τα μάτια, στο χάλκινο
φίδι. Αυτό μας σώζει…
Φαντάζεσθε, παιδιά, τι μεγάλη χαρά
νιώσανε οι Ισραηλίτες για τη σωτηρία τους
με το παράξενο αυτό χάλκινο φίδι…
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
Και σε σας, παιδιά, θα φάνηκε παράξε-
νο αυτό. Πώς ένα χάλκινο φίδι, κρεμασμέ-
νο πάνω σ’ ένα ξύλο, είχε τέτοια δύναμι;
Ή μάλλον, γιατί ο Θεός διάλεξε αυτόν τον
τρόπο, για να σώζη το λαό του;… και όμως,
παιδιά, αυτή η ιστορία που ακούσατε, συμ-
βαίνει και σήμερα. Και σήμερα υπάρχουν
φίδια. Υπάρχουν οδοιπόροι. Υπάρχουν
δαγκωμένοι και πληγωμένοι. Υπάρχουν
άνθρωποι σαν το Μωυσή. Υπάρχει δηλητή-
ριο των φιδιών. Αλλ’ υπάρχει και ο χάλκινος
όφις. Υπάρχει το ξύλο πούνε κρεμασμένος.
Υπάρχει η σωτηρία σε κείνους που ατενί-
ζουν σ’ αυτό το ξύλο. Για να δούμε με τη
σειρά:
Όλοι εμείς είμαστε οδοιπόροι. Βαδί-
ζουμε το δρόμο της ζωής αυτής, μέχρι να
φτάσουμε στη γη της επαγγελίας, στη Βα-
σιλεία των Ουρανών. Αλλά στο δρόμο μας
υπάρχουν φίδια. Είνε ο Διάβολος με τα όρ-
γανά του. Φίδι φαρμακερό ο Σατανάς, θέλει
όλους να μας δηλητηριάση με το φοβερό
του δηλητήριο. Και το δηλητήριό του είνε η
αμαρτία… πολλοί άνθρωποι δαγκώνονται
από τα φίδια της αμαρτίας και πεθαίνουν
και χάνονται στην κόλαση. Αλλά υπάρχει το
χάλκινο φίδι που όποιος το ατενίζει, όποιος
το βλέπει με πίστι, όποιος πιστεύει στη δύ-
ναμί του, αυτός δεν παθαίνει τίποτα. Σώζε-
ται από τις αμαρτίες.
Ποιο είνε αυτό το χάλκινο φίδι; Ή μάλ-
λον, τι συμβολίζει αυτό το χάλκινο φίδι;
Συμβολίζει το Σταυρό του Χριστού. Όπως
το χάλκινο φίδι δέθηκε πάνω σ’ ένα ξύλο,
έτσι κι ο Χριστός μας ήρθε κάτω στη γη και
δέθηκε και καρφώθηκε πάνω στο ξύλο του
Σταυρού. Και όπως εκείνο το χάλκινο φίδι
στήθηκε πάνω στη κορυφή ενός λόφου,
σελίδα 6
έτσι και ο Σταυρός του Χριστού υψώθηκε
και στήθηκε στην κορυφή του Γολγοθά. Και
όπως όποιος έβλεπε εκείνο το φίδι, το χάλ-
κινο, σωζότανε από το δάγκωμα των φαρ-
μακερών φιδιών, έτσι κι όποιος ατενίζει και
πιστεύει στο Σταυρό του Χριστού, σώζεται
από το φαρμάκι της αμαρτίας.
Ο Σταυρός, παιδιά, είνε το σημάδι των
χριστιανών. Είναι σημαδεμένοι οι χριστιανοί
με το σημείο του Σταυρού. Γι’ αυτό βλέπετε,
ότι κάθε πιστός χριστιανός κάνει το σημείο
του Σταυρού. Γιατί άμα κάνης το σημείο του
Σταυρού, είσαι δυνατός. Έχεις το πανίσχυ-
ρο όπλο του Σταυρού.
Μα υπάρχουν κάτι χριστιανοί και κάτι
παιδιά, που ντρέπονται να κάνουν το ση-
μείο του Σταυρού. Ο Χριστός δεν ντράπηκε
να καρφωθή με τα μυτερά καρφιά πάνω
στο Σταυρό και να χύση το Πανάγιο Αίμα
του για μας, για τη σωτηρία μας, κι αυτοί οι
χριστιανοί ντρέπονται να κάνουν κανονικά
το σημείο του Σταυρού. Γι’ αυτό δίδαγμά
μας θα βγάλουμε αυτό:
Δίδαγμα: Να μη ντρεπώμαστε να κά-
νουμε το Σταυρό μας.
Ρητόν: «Ός αν επαισχυνθή με, και ο
Υιός του ανθρώπου επαισχυνθήσεται αυ-
τόν» (Μάρκ. Θ΄.32)
ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Κάνουμε, παιδιά, το μάθημα αυτό, για-
τί, όπως σας είπα στην αρχή, σήμερα είναι
Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Σήμε-
ρα προσκυνήσαμε όλοι το Σταυρό του Χρι-
στού και πήραμε δύναμη στον αγώνα για
την υπόλοιπη Μεγάλη Σαρακοστή. Αλλά και
πάντοτε παίρνουμε δύναμη από το Σταυρό
του Χριστού. Αρκεί να τον αγαπάμε το Σταυ-
ρό του Χριστού και να μη ντρεπώμαστε να
τον κάνουμε. Πρώτα - πρώτα πρέπει να τον
έχουμε πάνω μας. Αλλά και να τον κάνου-
με πάνω μας. Γιατί μερικά παιδιά φοράνε
χρυσό σταυρό στο στήθος, μα ντρέπονται
να ενώσουν τα τρία δάκτυλά τους και να κά-
νουν κανονικά το σημείο του Σταυρού (εδώ
ο κατηχητής να επαναλάβη στα παιδιά τον
τρόπο που κάνουμε κανονικά το σταυρό
μας και τι σημασία έχει η κάθε κίνησις),
όπως και άλλοτε τονίσαμε σε μάθημα παρ-
μένο από το βιβλίο «Κοσμάς ο Αιτωλός».
Να μη ντρεπώμαστε, όταν ξυπνάμε το
πρωί, αμέσως να κάνουμε το Σταυρό μας
και την προσευχή μας. Μόλις βγούμε το
πρωί έξω από το σπίτι να πάμε στο σχολείο,
να κάνουμε κανονικά το Σταυρό μας. Όταν
περνάμε από προσκυνητάρι, ή από καμμιά
εκκλησία ή από νεκροταφείο, να κάνουμε
το Σταυρό μας. Όταν καθώμαστε να φάμε,
ή μάλλον προτού καθήσουμε να φάμε, να
σηκωθούμε να κάνουμε την προσευχή μας
και το Σταυρό μας κι έτσι να φάμε…
Μη ντρεπώμαστε. Μην υπολογίζουμε
αν μας κοροϊδέψουν για το Σταυρό που θα
κάνουμε. Και το Χριστό που σταυρώθηκε
τον κορόϊδευαν οι σταυρωταί του. Ποιόν
θα υπολογίσουμε; Το Χριστό, που σταυρώ-
θηκε για μας, ή τους ανθρώπους που μας
κοροϊδεύουν γιατί πιστεύουμε στο Χριστό;
Οι άνθρωποι δεν μπορούν να μας βοηθή-
σουν στις δύσκολες στιγμές, ούτε να μας
συγχωρήσουν τις αμαρτίες. Ενώ ο Χριστός
μπορεί και θέλει και μας περιμένει να μας
συγχωρήση τις αμαρτίες και να μας σώση.
-Σύνθημά μας: δεν με νοιάζει τι θα πη
ο κόσμος. Εγώ θα κάνω κανονικά το Σταυρό
μου.
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019
«ΠΟΙΜΕΝΑ ΑΛΗΘΙΝΟΝ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ
Η ΑΓΑΠΗ» (Ιω. Σιν. Κλίμαξ)
Η αγωνία του καλού ποιμένος
Ο π. Ευσέβιος δεν ήταν απλώς ο εξομο-
λόγος και ο πνευματικός οδηγός των πιστών
που κατέφευγαν κοντά του. Ήταν αληθινός
Πατέρας. Η αγάπη του για τα πνευματικά
του παιδιά δεν ήταν συναισθηματική, αλλά
ο σφοδρός πόθος του Πνευματικού για τη
σωτηρία των τέκνων του. Στο πρόσωπό του
έβλεπε κανείς κάθε στιγμή την εν Χριστώ και
διά Χριστόν κένωση ενός ανθρώπου ο οποί-
ος έβγαινε από τον εαυτό του και προσφερό-
ταν σε όλους με πηγαία αγάπη, με απλότητα
και χαρά.
Ημέρα και νύχτα δεν έπαυε να νουθετεί
«μετά δακρύων ένα έκαστον» (Πραξ. κ΄31)
και «ήδιστα να εκδαπανάται» (πρβλ.Β΄Κορ.
ιβ΄15) «άχρις ούμορφωθή Χριστός» (Γαλ.
δ΄,19) στην ψυχή των τέκνων του. Δεν κου-
ραζόταν, δεν απέκαμνε. Σαν άλλος Μωυσής
υποβαλλόταν σε κάθε θυσία, προκειμένου
να οδηγήσει αυτούς που ο Θεός του εμπι-
στεύθηκε, από τη δουλεία των παθών «εις
την ελευθερίαν της δόξης των τέκνων του
Θεού» (Ρωμ. η΄21). Δεν απογοητευόταν για
τη διόρθωσή τους ούτε απογοήτευε ποτέ
κανέναν. Ενέπνεε πάντα την ελπίδα και την
εμπιστοσύνη στην αγάπη του Θεού.
«Η απογοήτευση είναι το μεγαλύτερο
κατόρθωμα του διαβόλου, πανηγυρίζει. Όχι,
παιδί μου. Ποτέ, ποτέ! Ο Κύριος λίγο μας
αφήνει, για ν’ αγωνιζόμαστε, αλλά παρα-
κολουθεί και πάλι δίνει τη χάρη Του. Το ότι
βλέπεις τον εαυτό σου χειρότερο, να σ’ ευχα-
ριστεί. Όσο πλησιάζει κανείς στο φως, τόσο
βλέπει καλύτερα και τον πιο μικρό λεκέ. Όσο
προχωρούμε στην πνευματική ζωή, τόσο
βλέπουμε τις ελλείψεις, τα ελαττώματά μας,
και γνωρίζουμε τον εαυτό μας».
Είχε το χάρισμα να ενθαρρύνει τις ψυχές
και να εμπνέει τη διάθεση για αγώνα:
«Κομματάκια να βλέπεις κάτω τον εαυτό
σου από το διάβολο, να μην απελπίζεσαι. Να
λες: εδώ! Θ’ αγωνισθώ! Ο Χριστός δεν θα μ’
αφήσει. Ας χτυπάνε τα βόλια του διαβόλου.
Θα πέφτω, θα χύνω δάκρυα, θα μετανοώ με
ταπείνωση, με επίγνωση… Και πολλές φο-
ρές τα δάκρυα είναι πιο ευάρεστα από μία
αρετή». Σε κάποιο πνευματικό του τέκνο που
είχε δυσκολίες και προβλήματα, έγραφε:
«Εν πυρί δοκιμάζεται χρυσός και άν-
θρωποι δεκτοί εν καμίνω» (Σ. Σειρ. β΄5).
16 Φεβρουαρίου 1979
…Όσο ο στρατιώτης είναι έξω από την
μάχη είναι αβλαβής, αλλά όταν ακολουθή-
ση τον αρχηγό του, τότε θα αρχίσουν αμέ-
σως να βουίζουν οι σφαίρες γύρω του. Οι
Άγιοι, παιδί μου, στη μάχη κατά του εαυτού
των πολεμούσαν γενναία και νικούσαν. Και
εμείς στην πορεία μας και την ζωή μας, όταν
έχουμε αγώνες και αντιδράσεις, να είμαστε
υπερβέβαιοι ότι τότε πάμε πολύ καλά. Ίσχυε,
λοιπόν, και κραταιού. Μη φοβάσαι. Τα ζω-
ντανά ψάρια κολυμπούν πάντα αντίθετα στο
ρεύμα!
Ο πνευματικός σου πατέρας
Λυπόταν για τις πτώσεις των πνευματι-
κών του τέκνων σαν να ήταν δικές του, και
μεμφόταν τον εαυτό του. «Εγώ φταίω» έλε-
γε. «Αν ήμουν εγώ καλύτερος, θα ήσασταν κι
εσείς καλύτεροι». Υπέβαλλε τον εαυτό του σε
επίμονη άσκηση, για να αποσπάσει το έλεος
του Θεού για τον αμαρτήσαντα, αγρυπνία,
γονυκλισίες, μερικές δεκάδες μετάνοιες και
κομποσχοίνια για το πνευματικό τέκνο που
είχε λυπήσει το Θεό ή και για εκείνο που δεν
ήθελε να καταλάβει το σφάλμα του. Ακόμη
και Καθίσματα από το Ψαλτήρι διάβαζε στο
όνομά του.
Ως αληθινός ποιμένας αναζητούσε το
ασθενές πρόβατο, για να το ιατρεύσει. Στην
περίπτωση που κάποιο πνευματικό του παιδί
δεν έδινε σημεία ζωής, ο Γέροντας αγωνιού-
σε. Αύξανε τις γονυκλισίες τη νύχτα και περί-
μενε. Όταν το αντίκριζε, έλεγε με καλοσύνη:
«Οι έγγιστά μου από μακρόθεν έστησαν». Σε
περίμενα κι έλεγα «δεν φάνηκε αυτό το ευλο-
γημένο μου παιδί!. Και προσευχόμουν».
Μεγάλο πόνο προξενούσε στην ψυχή
του η εκούσια εμμονή ενός τέκνου του στην
πτώση. Πολλές φορές επίσης προσέκρουε
στο αδιαπέραστο τείχος του ιδίου θελήματος,
που χωρίζει τον εξομολογούμενο από το Θεό.
Όταν όμως ο πεπτωκώς «ερχόταν εις εαυ-
τόν» (πρβλ. Λουκ. ιε΄17) και επέστρεφε, η
χαρά του καλού ποιμένα ήταν απερίγραπτη.
Συγχρόνως λησμονούσε κάθε προηγούμενη
οδύνη. Η μακροθυμία και η συγχωρητικό-
τητά του προς τα πνευματικά του τέκνα δεν
είχαν όρια.
-Συγχωρέστε με που σας στενοχωρώ,
Γέροντα, του έλεγε κάποιος.
-Εσύ με στενοχωρείς; Όχι, παιδί μου.
Μου δίνεις πολλή χαρά, απαντούσε.
H συμπεριφορά του αυτή συγκινούσε
βαθιά τα τέκνα του, ιδιαίτερα όταν γνώριζαν
ότι εκείνος είχε λόγους να μην είναι ευχαρι-
στημένος από τον αγώνα τους, τους διήγειρε
το φιλότιμο να αγωνισθούν όσο καλύτερα
μπορούσαν.
Ο π. Ευσέβιος έλεγε στα πνευματικά του
παιδιά: «Να σας δω στον Παράδεισο, κι ας
πάω εγώ στην κόλαση». Η υπερβολική αυτή
αγάπη που φθάνει μέχρι θυσίας, μας θυμίζει
το του Αποστόλου Παύλου, «ηυχόμην γαρ
αυτός εγώ ανάθεμα είναι από του Χριστού
υπέρ των αδελφών μου» (Ρωμ. θ΄3). Το
ίδιο θυσιαστικό πνεύμα συναντάμε και σε
συγγράμματα αγίων Πατέρων. «Το πνεύμα
πρόθυμόν εστιν ειπείν τω εμώ Δεσπότη…
«Δέσποτα, ή συνεισένεγκέ μοι τα τέκνα μου
εις την βασιλείαν σου ή καμέ εξάλειψον εκ
της βίβλου σου» γράφει ο Αββάς Βαρσανού-
φιος. Παρόμοιες φράσεις τις βρίσκουμε υπο-
γραμμισμένες από το Γέροντα στα πατερικά
βιβλία του.
Συμμετοχή στα προβλήματα των τέ-
κνων του
Ο μακάριος Γέροντας «έχαιρε μετά χαι-
ρόντων και έκλαιε μετά κλαιόντων» (πρβλ.
Ρωμ. ιβ΄15). «Κατάλαβα πόσο πολύ με αγα-
πούσε, όταν είδα πόσο χαιρόταν στις επιτυ-
χίες μου, λέει πνευματικό του τέκνο. Εκείνος
χαιρόταν περισσότερο από μένα. Ο πόνος
μας ήταν πόνος του και η χαρά μας διπλή
για εκείνον…» Όταν κάποιος είχε ένα πρό-
βλημα, εκείνο που επιδίωκε ήταν να το μάθει
ο π. Ευσέβιος. Από τη στιγμή εκείνη ο Γέ-
ροντας το αναλάμβανε σαν δικό του. Κάθε
φορά, αυτή ήταν η απάντησή του: «Προσευ-
χή, παιδί μου, πολλή προσευχή θα κάνουμε,
και θα βοηθήσει ο Θεός… Δεν υπάρχει πιο
αποτελεσματικό μέσον από την προσευχή.
Η προσευχή τα τακτοποιεί όλα. Είναι ασύλ-
ληπτη η δύναμή της».
Πραγματικά, μεγάλη ευλογία ερχόταν
σε όλους με την προσευχή του. Προβλήμα-
τα δυσεπίλυτα, προσωπικά ή οικογενειακά,
έπαιρναν καλή πορεία και έβρισκαν τη λύση
τους.
Ο αδελφός μιας ευλαβούς νέας ήθελε
να νυμφευθεί κάποια κοπέλα, μάρτυρα του
Ιεχωβά. Όλες οι προσπάθειες των δικών
του να τον μεταπείσουν απέβησαν άκαρπες.
Εκείνος επέμενε και θεωρούσε εχθρούς του
όσους ήταν αντίθετοι. Η αδελφή του τότε
απαρηγόρητη κατέφυγε στον π. Ευσέβιο,
τον Πνευματικό της. «Μην ανησυχείς, παιδί
μου, θ’ αλλάξει γνώμη, την καθησύχασε. Θα
κάνουμε πολλή προσευχή, και δεν θα την
πάρει» πρόσθεσε με βεβαιότητα. Ύστερα
από δύο ημέρες, ο νέος ανακοίνωσε στους
δικούς του ότι αντιλήφθηκε τι μεγάλο λάθος
πήγαινε να κάνει, και διέκοψε οριστικά την
επικοινωνία με τη νέα εκείνη.
Ακόμη και αν χρειάζονταν πολλά χρό-
νια για τη λύση κάποιου προβλήματος, ο π.
Ευσέβιος δεν απέκαμνε να κρούει τη θύρα
του θείου ελέους, «προσκαρτερών τη προ-
σευχή και τη δεήσει» (πρβλ. Πραξ. α΄14).
Κόρη πνευματικών του τέκνων, σε ηλικία
δεκαπέντε ετών, παρασύρθηκε από κακές
παρέες και έφθασε στο σημείο να κάνει χρή-
ση σκληρών ναρκωτικών. Ο Γέροντας, όταν
το έμαθε, πόνεσε πολύ, γιατί θεωρούσε την
πνευματική ασθένεια πολύ χειρότερη από
τη σωματική. Έκανε θερμή προσευχή για
τη νέα, η οποία είχε γίνει ψυχικό ράκος και
όδευε προς τον πρόωρο θάνατο.
Επιπλέον, εκείνος έγινε το στήριγμα και
η παρηγορία όλης της οικογένειας, η οποία
είχε εισέλθει σε τρομερή περιπέτεια. «Θα
γίνει καλά! Θα επανέλθει!» έλεγε με βεβαι-
ότητα στον απελπισμένο πατέρα της «να μη
σταματήσουμε την προσευχή».
Πράγματι, επί επτά περίπου χρόνια οι
εκκλησιαζόμενοι στον Άγιο Λουκά άκουγαν
τον π. Ευσέβιο να μνημονεύει το όνομά της
στις αιτήσεις της Θείας Λειτουργίας. Ο Θεός
δεν μπορούσε παρά να βραβεύσει την υπο-
μονή και την αγάπη του. Και το θαύμα έγι-
νε. Η νέα απεξαρτήθηκε, και το δράμα της
πήρε τέλος. Με τη βοήθεια του Θεού έγινε
καινούργιος άνθρωπος και σήμερα έχει οι-
κογένεια.
Προσευχόταν όχι μόνο για την ψυχική
σελίδα 7
αλλά και για τη σωματική υγεία των
τέκνων του. Κάποια νέα προσβλήθηκε
από μυασθένεια, με πρώτο σύμπτω-
μα την παράλυση του ενός βλεφάρου.
Μετά από δύο περίπου μήνες άρχισε
να κλείνει και το άλλο μάτι της. Θα
ήταν δηλαδή τυφλή, ενώ είχε όραση.
Την παραμονή της εορτής των
Αγίων Αναργύρων, ο π. Ευσέβιος
συνέστησε σε ομήγυρη πνευματικών
του τέκνων όχι απλώς να προσεύχο-
νται για την υγεία της ασθενούς, αλλά
να παρακαλούν συγκεκριμένα «να
ανοίξει το μάτι της». Και πρόσθεσε:
«Απόψε να εκβιάσουμε τους Αγίους
Αναργύρους να ανοίξουν το μάτι της
Κ.». Στις δύο η ώρα μετά τα μεσά-
νυχτα, η νέα - χωρίς να έχει αρχίσει
κάποια θεραπεία - ένιωσε πετάρισμα
στο κλειστό μάτι. Το βλέφαρο τινάχθη-
κε μια δύο φορές και ξαφνικά άνοιξε
εντελώς. Από τότε δεν έκλεισε ξανά.
Η κ. Μ.Ν., αδελφή νοσοκόμος,
καταθέτει τη δική της μαρτυρία:
«Είχε γεμίσει το σώμα μου λεμφα-
δένες κατά την διάγνωση των γιατρών,
τραχηλικούς, μασχαλιαίους, βουβω-
νικούς μεγάλου μεγέθους. Πριν γίνει
η βιοψία που είχε προγραμματισθεί,
πήγα να πω το πρόβλημά μου στον π.
Ευσέβιο, τον Πνευματικό μου. «Η δύ-
ναμις του Τιμίου Σταυρού, παιδί μου,
είναι μεγάλη» μου είπε. Πήρε το σταυ-
ρό από τον Αγία Τράπεζα, γονάτισα
Ο μακαριστός π. Ευσέβιος Γιαννακάκης
και με σταύρωσε. Ενώ μου διάβαζε τις
ευχές, ένοιωσα να με περιλούει κρύος ο σαράντα δύο ημερών ο Μιχαλάκης, ο π.
ιδρώτας και συγχρόνως ένα μεγάλο βάρος Ευσέβιος μνημόνευε στη Μεγάλη Είσοδο:
να φεύγει από πάνω μου. Ένα απερίγραπτο «Κύριε, κατεύθυνε το χέρι των ιατρών, για να
αίσθημα. «Μην ανησυχείς. Είσαι καλά, δεν έχει αρίστη επιτυχία η εγχείρηση στην καρ-
έχεις τίποτε» είπε στο τέλος. Το επόμενο διά του δούλου Σου Μιχαήλ προς δόξαν του
πρωί στη δουλειά μου, όπου με εξέτασαν οι παναγίου Σου Ονόματος».
γιατροί λεπτομερώς, δεν βρήκαν ούτε ένα Στην Αμερική, ο Ελληνοαμερικανός καρ-
λεμφαδένα…». διοχειρουργός τηλεφώνησε μέσα από το χει-
Η αγάπη του και οι εκτενείς δεήσεις του ρουργείο στους γονείς, που περίμεναν έξω
άλλαζαν τις βουλές του Θεού. Μέρες και νύ- εναγωνίως. «Γονατίστε να ευχαριστήσετε
χτες προσευχόταν για πνευματικό του τέκνο το Θεό. Όλα πήγαν θαυμάσια». Η εγχεί-
που ήταν βαριά άρρωστο και νοσηλευόταν ρηση πέτυχε, και ο Μιχαλάκης γύρισε στην
σε μονάδα εντατικής παρακολουθήσεως στο Ελλάδα χάρη στις ευχές του π. Ευσεβίου, ο
εξωτερικό. Οι γιατροί δεν έδιναν πλέον ελπί- οποίος πήγε και πάλι στο αεροδρόμιο να τον
δα ζωής. Στις τρεις η ώρα τη νύχτα οι δικοί υποδεχθεί. Ο άγιος Γέροντας τον είχε ανα-
του τηλεφώνησαν στο Μοναστήρι, για να λάβει υπό την προστασία του. Σήμερα είναι
πουν ότι ο νέος φεύγει από στιγμή σε στιγ- ένας έξυπνος και δραστήριος νέος είκοσι
μή. Ο π. Ευσέβιος παρακαλεί γονυκλινής το δύο ετών. «Πώς να ξεχάσουμε τον π. Ευσέ-
Θεό: «Ανάστησέ τον, Κύριε!...». Ξημέρωσε βιο; Λένε με ευγνωμοσύνη οι γονείς. Έχουμε
ήταν Σάββατο του Λαζάρου. Ο νέος αναπά- το θαύμα ζωντανό μέσα στο σπίτι μας».
ντεχα άρχισε να παίρνει το καλύτερο. Έγινε
καλά και βγήκε από το νοσοκομείο. Σήμερα
έχει μια χαριτωμένη οικογένεια.
Η συμμετοχή του στα προβλήματα
των πνευματικών του τέκνων δεν περι-
οριζόταν μόνο στην προσευχή, συμπα- ΔΙΨΩ
ραστεκόταν άμεσα και από κοντά. Θαυ- Μηνιαία Περιοδική Έκδοση
μαστή και συγκινητική είναι η ιστορία
παιδιού ιερέως, το οποίο γεννήθηκε με
σοβαρή καρδιοπάθεια και οι γιατροί δεν Ιδιοκτήτης: Α.Ο. ΓΑΛΗΝΗ
έδωσαν ελπίδα ζωής. «Αυτά τα παιδιά
δεν ζουν περισσότερο από έξι μήνες» (Ελληνορθόδοξη Κοινωνία
είπε στους γονείς γνωστός παιδοκαρδι- Προσώπων ΔΙΨΩ)
οχειρουργός στο «Τζάνειο» νοσοκομείο.
Ο π. Ευσέβιος στάθηκε κοντά τους από Αρ. Φύλλου: 262
την πρώτη στιγμή και προσευχόταν θερ- Έτος: 21ο
μά για την υγεία του βρέφους. Το βάπτι-
σε δεκαπέντε ημερών και το κοινώνησε.
«Τώρα που βαπτίσθηκε ο Μιχαλάκης,
Εκδότης:
έχει τα ίδια δικαιώματα με όλους εμάς Αντώνιος Ρουμελιώτης
στη βασιλεία του Θεού, είναι ο κύριος Πρωτοπρεσβύτερος
Μιχαλάκης» έλεγε χαρακτηριστικά.
-Πάτερ Ευσέβιε, να το πάμε στην Συντάσσεται από ομάδα συνεργατών
Αμερική; ρώτησαν οι γονείς. Όλοι μας
αποτρέπουν.
-Να πάτε! είπε χωρίς δισταγμό, και Υπεύθυνη Δημ. Σχέσεων:
θα βοηθήσει ο Θεός. Εκεί τα μηχανήμα- Βασιλική Αθανασοπούλου
τα είναι τελειότερα. Καθηγήτρια Μουσικής
Ο ίδιος τους συνόδευσε στο αε-
ροδρόμιο, όταν έφευγαν. Ευλόγησε το Φωτό: Μαρία Μπουχάγιερ
βρέφος πολλές φορές και έβαλε επάνω
στο μαξιλάρι του ένα μικρό σταυρό. Ζή-
Έδρα: Πάτρα
τησε άδεια από τους αστυνομικούς και
έφθασε μέχρι τη σκάλα του αεροσκά- Τηλ.: 2610 340480
φους, βαδίζοντας δίπλα στον πατέρα, Φαξ: 2610 346687
ο οποίος κρατούσε το καλαθάκι με το Δ/νση: Όθωνος Αμαλίας 97
παιδί.
-Γέροντα, «ως πρόβατον επί σφα- Εκτύπωση: Δ. Παναγιωτόπουλος
γήν» το πάνε το καημένο. Άραγε θα γυ-
ρίσει ζωντανό; ρώτησε η ανάδοχος.
-Θα γυρίσει! απάντησε με έντονη Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν
βεβαιότητα ο Γέροντας. Θα γυρίσει! απόψεις του αρθρογράφου για τις οποίες
Τις παραμονές της μεγάλης επεμ- φέρει ο ίδιος ευθύνη.
βάσεως ανοιχτής καρδιάς που υπέστη
 ΔΙΨΩ
Οκτώβριος 2019
Βιβλιο
παρουσίαση
Προμηθευθείτε τα από το
κατάστημα εκκλησιαστικών ειδών
και βιβλίων “ΓΕΘΣΗΜΑΝΗ”.
Όθωνος Αμαλίας 97, ΠΑΤΡΑ -
τηλ. 2610 346 687.
“ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ”
του π. Βαρνάβα Γιάγκου
Παρουσίαση: Να ποιο είναι το παράδο- ισχύει «να ηττηθώ εγώ, για να ζήσεις εσύ»!
ξο της πνευματικής ζωής: Αυτό που ο κόσμος Όταν διέπει τη ζωή μας η κοσμική λογική,
το αποφεύγει ως οδύνη και δυστυχία, εμείς το θέλουμε να προστατευτούμε από τον άλλον,
επιδιώκουμε για να νιώθουμε πανίσχυροι απέναντί του. Η
ως ευλογία! πνευματική ανατροπή μάς καλεί να απωλέσου-
Ο λόγος με τον εαυτό μας για την αγάπη του Χριστού
των μακα- και να δώσουμε ζωή στον άλλον. Το δικό μας
ρισμών του πάθος να γίνει πόθος και δύναμη ζωής του άλ-
Χριστού εί- λου. Τον νικούμε καταθέτοντας τα όπλα μας.
ναι ανατρε- Τον νικούμε γκρεμίζοντας τα δικά μας τείχη.
πτικός! Ενώ Στην απόφαση μιας τέτοιας στάσης ζωής,
η κοσμική το μόνο που μπορεί να μας ενισχύσει είναι η
λογική λέει γεύση της αποκάλυψης του Θεού μέσα μας.
«να σε νική- Ένας άνθρωπος που γεύτηκε τον φωτισμό και
σω, για να τον χορτασμό του Θεού, πως να αντέξει να
είμαι εγώ ο μην τον μοιραστεί με τους άλλους;
δυνατός», (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο
στην πνευ- του βιβλίου)
ματική ζωή ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ
Παρουσίαση: Βίβλος
ΝΕΟΝ λειτουργική εστι το Θεοτοκά-
ΘΕΟΤΟΚΑΡΙΟΝ ριον, εν ή περιέχονται κανό-
νες προς τιμήν και έπαινον,
αλλά και προς εκζήτησιν της
θείας προστασίας και βοηθείας και αντιλήψεως παρά της
ακηράτου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου Μαρίας. Έκαστος
ήχος περιέχει επτά κανόνας. Εν τω Αποδείπνω, καθ’ εκά-
στην εσπέραν, ψάλλεται και εις κανών, κατά τον ενόρδινον
ήχον της εβδομάδος.
Το ύμνους υφαίνειν τη Θεοτόκω, αρχαίον. Καινόν, το
Νέον Θεοτοκάριον. Το ανά χείρας ουκ ήλθε τοις αρχαίοις
προστεθήναι, αλλά πόθον καταθείναι. Ουκ ήλθε κενόν
πληρώσαι, αλλά καρδίας πυρώσαι. Διό και φοβούμαι, μή-
πως αντί σταγόνος ταπεινής και εκθυμιωμένης, χάλαζαν
πορίζω τη ευφόρω και πίονι γη του αμπελώνος του Κυρίου.
Ιλιγγιώ, μήπως αντί κάχληκος κεγχριαίου, λίθους επιζημί-
ους και αχρήστους αποτίθημι ταις θύραις του υπερλάμπρου και υψήεντος έως ουρανών
οικοδομήματος της του Χριστού Εκκλησίας. Δειλιώ, μήπως αντί άνθους μικροφυούς και
αόσμου και ευμαράντου, άκανθαν κομίζω τω ευωδεστάτω και καλλιχλόω λειμώνι της Υμνο-
γραφίας. Δέδοικα τον εν μέσω τερετισμών των αηδόνων του κόρακος κρωγμόν. Πτήσσω,
μη επάξω επ’ εμαυτόν κατάραν και ουκ ευλογίαν. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Ο θησαυρός
της Σινώπης -
Η Αγία Νεομάρτυς Ελένη
του π. Αθανασίου Καρανταϊδου
και της Λαμπρινής Μπασιούρη
Στην όμορφη Σινώπη του Πόντου,
αρκετά χρόνια πριν τον ξεριζωμό και το
μαρτύριο των Ποντίων, μαρτύρησε ένα
κοριτσάκι, δεκαπέντε μόλις χρόνων.
Ήταν η Αγία Ελένη του Πόντου.
Ελάτε να γνωρίσουμε μια ξεχωριστή νέα με
αξίες και ιδανικά που δεν τα πρόδωσε, θυσιάζο-
ντας ακόμη και την ίδια της τη ζωή.
Σε μια εποχή, όπου όλα τα ιδανικά περι-
φρονούνται, η Αγία Ελένη αποτελεί παράδειγμα
προς μίμηση για όλους τους νέους και τα παι-
διά. Γι’ αυτό να μην ξεχνάτε, αν ποτέ χρειαστείτε
την βοήθειά της, μη διστάσετε με πίστη να την
επικαλεστείτε και να είστε βέβαιοι ότι Εκείνη θα
σπεύσει να σας προστατεύσει και να σας βοη-
θήσει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο
του βιβλίου)
σελίδα 8
Γεθσημανή
Όθωνος Αμαλίας 97 ΠΑΤΡΑ
ΤΗΛ. 2610 346 687
Στο Πνευματικό
εργαστήρι ΓΕΘΣΗΜΑΝΗ
μπορείτε να βρείτε:
* ποικιλία ορθόδοξων βιβλίων,
* αγιογραφίες,
* κομβοσχοίνια,
* χειροποίητο θυμίαμα,
* εκκλησιαστικά σκεύη,
* ιερατικά άμφια,
* ασημένιους σταυρούς,
* είδη γάμου - βάπτισης,
καθώς και άλλες χειροποίητες
δημιουργίες και δώρα όλα με αγάπη
και σεβασμό στην ορθοδοξία, τις
παραδόσεις και την οικογένεια.
οποίου καθορίζεται η
μετενσάρκωση, της
«σαμσάρα» (samsara)
- δηλαδή της ανακυ-
κλήσεως των μεταβι-
ώσεων - αναζητώντας
σε τελευταία ανάλυση
τη λύτρωση, «μόξα»
(moksa), από αυτό
τον κόσμο, τον μη
πραγματικό (maya),
σε «οδούς» που έχει
καθορίσει η ινδουϊστι-
κάθε είδους αναμέτρηση με τα διάφορα
κή παράδοση, όπως είναι οι «κάρμα-γιόγκα»,
θρησκευτικο-φιλοσοφικά ανθρώπινα κατα-
«τζνάνα-γιόγκα», «μπάκτι-γιόγκα» (που ανα-
σκευάσματα. Αλλά δικαιούται να απαιτήσει
φέραμε στο πρώτο μέρος του άρθρου) και οι
από κάθε αρμόδια αρχή, ειδικότερα δε από
ποικίλες παραλλαγές τους, όπως η «μάντρα-
τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, να δείχνουν
γιόγκα», η «χάθα-γιόγκα», η «ράτζα-γιόγκα»
καθαρά το πρόσωπο και την ιστορία τους οι
κ.λ.π. Αυτό το «θρησκευτικό πυρήνα» απο-
κατά καιρούς προπαγανδιστές διαφόρων ξέ-
σιωπούν και καλύπτουν τα διάφορα κατα-
νων θρησκευτικών ιδεών. Μοιάζει με εμπαιγ-
στατικά των Κέντρων Γιόγκα με γενικές φρά-
μό ο ισχυρισμός ότι θέλουν να μας προετοι-
σεις. Π.χ. ισχυρίζονται ότι σκοπός τους είναι
μάσουν για να «λειτουργήσουμε υπεύθυνα
«η δημιουργία ανθρώπων ολοκληρωμένων
και δημιουργικά μέσα στο κοινωνικό σύνο-
φυσικά, διανοητικά και πνευματικά». Τα προ-
λο» (όπως γράφει το καταστατικό κάποιου
σφερόμενα στη δημοσιότητα κείμενα συχνά
Κέντρου Yoga), με θεωρίες και μεθόδους
εμφανίζονται κάτω από δήθεν απλό κοινω-
που έχουν τόσο καθυστερήσει την ανάπτυ-
νικό και φιλοσοφικό ένδυμα, συχνά μάλιστα
ξη εκλεκτών ασιατικών λαών. Συγχρόνως
επικαλύπτονται με αποφθέγματα αρχαίων
όμως, όλοι όσοι έχουμε μια μικρή ή μεγάλη
ελλήνων σοφών, ή και...πατέρων της Εκκλη-
ευθύνη στην Εκκλησία είναι ανάγκη να συνει-
σίας. Γι’ αυτούς όμως που έχουν γνώση του
δητοποιήσουμε ότι, σε μια εποχή ελεύθερης
πράγματος οι θεωρίες και οι απόψεις τους
διακινήσεως των ιδεών σε παγκόσμια κλίμα-
είναι διαφανείς σαν φύλλα από πλαστική ύλη,
κα, το ανήσυχο ερευνητικό πνεύμα των Ελ-
που επιτρέπουν να διακρίνεται ο βαθύτερος
λήνων είναι φυσικό να δείχνει περιέργεια και
ινδουϊστικός χαρακτήρας τους. Θρησκευτική
ενδιαφέρον για ιδέες νεοφανείς στον τόπο
ελευθερία και παραπλάνηση. Στην Ελλάδα
μας, δυτικής ή ανατολικής προελεύσεως. Θα
βέβαια κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα «η
χρειαστεί συνεπώς σοβαρή κατάρτιση των
ανεξιθρησκεία και ελευθερία της θρησκευτι-
κληρικών, των θεολόγων, των χριστιανών δι-
κής συνειδήσεως». Αυτό όμως δεν σημαίνει
ανοουμένων και, γενικότερα, νηφάλια ενημέ-
ότι επιτρέπεται η παραπλάνηση του ελληνι-
ρωση του ελληνικού λάου. Η καλύτερη, τέλος,
κού λαού από διάφορες ομάδες, με παρα-
αντίσταση στα ποικίλα πνευματικά ρεύματα
πειστικές δηλώσεις για την ταυτότητα τους
παραμένει η συνεχής, δυναμική προσφορά
και τους επιδιωκόμενους σκοπούς τους. Η
ολοκλήρου του φάσματος της ορθοδόξου
Ορθόδοξος Εκκλησία - φορεύς της αιώνιας
παραδόσεως, η προσωπική και κοινωνική
αλήθειας του ζώντος Λόγου του Θεού - αιώ-
βίωσή της.
νες τώρα αντιμετωπίζει γαλήνια, δίχως φόβο