KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM

1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

TAJUK 2 : FUNGSI

2.1 MEMAHAMI KONSEP HUBUNGAN DAN FUNGSI

Hubungan adalah perkaitan antara dua set.

Contohnya, jika set A = { a, b, 1 } dan set B = { a+5, b+ 5, 6 },
maka hubungan antara set A dan set B ialah tambah 5

2.1.1 Mewakilkan sesuatu hubungan menggunakan

a) Gambar rajah anak panah

A Tolak 2 B

3. .1

4. .2

5. .3

(b) Pasangan bertertib

{(3,1), (4,2), (5,3)}

(c) Graf

Set B

. .
2

1 . Set A
3 4 5

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

2.1.2 Mengenalpasti domain, kodomain, objek, imej dan julat bagi sesuatu
hubungan
Set A Set B

3. .1

4. .2

5. .3

.8

Domain Kodomain

Domain = { 3,4,5 } Kodomain = { 1,2,3,8 }

Objek = 3,4,5 Imej = 1,2,3 Julat = {1,2,3 }

2.1.3 Mengkelaskan sesuatu hubungan

a) Hubungan satu kepada satu

Set A Set B

3. .1

4. .2

5. .3

b) Hubungan banyak kepada satu

Set A Set B

3. .1

4.

5. .3

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

c) Hubungan satu kepada banyak

Set A Gandaan Set B

3∙ ∙6

∙9

7∙ ∙12

∙14

d) Hubungan banyak kepada banyak

Set A Faktor perdana Set B

6∙ ∙2

∙3
10∙

2.1.4 Mengenalpasti fungsi sebagai sejenis hubungan khas

1. Fungsi ialah sejenis hubungan dimana setiap objek di dalam domain mempunyai
satu imej sahaja

2. Fungsi adalah hubungan satu kepada satu atau hubungan banyak kepada satu
sahaja

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

2.1.5 Tatatanda fungsi

Set P Set Q

Objek x∙ ∙y Imej x

1. Gambar rajah menunjukkan fungsi f memetakan x didalam domain kepada y

didalam julat.
Ia boleh ditulis dalam tatatanda fungsi sebagai

f:x y atau f(x) = y

Contoh:
f:x 2x + 1 atau f(x) = 2x + 1

2.1.6 Menentukan domain, julat, objek dan imej sesuatu fungsi

x 2x + 3

1∙ ∙5

0∙ ∙3

–2∙ ∙ –1

Domain = { 1, 0, – 2 }

Julat = { 5, 3, –1 }

Objek = 1, 0, – 2

Imej = 5, 3, –1
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

2.1.7 Menentukan imej sesuatu fungsi apabila objek diberi atau sebaliknya

Contoh 1 :

Diberi fungsi f : x 2x – 7. Cari

a) f(4)
b) imej bagi –5
c) objek dengan imej –1

Penyelesaian:

a) f(4) = 2 (4) – 7 = 1

b) f(–5) = 2(–5) – 7 = –17

c) f(x) =–1
2x – 7 =–1
2x =6
x =3

Contoh 2 : (dilengkapkan oleh pelajar)

Diberi fungsi f : x x² – 5x + 6. Cari

a) f(2)
b) imej bagi 0
c) imej bagi k

Penyelesaian:

a)

b)

c)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
 KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

 Praktis kendiri 1

1. Ungkapkan fungsi berikut dengan menggunakan tatatanda fungsi

(a) Fungsi h yang memetakan x kepada 5 x
(b) Fungsi k yang memetakan x kepada x 3

Penyelesaian:

(a)

(b)

2. Diberi fungsi f : x  2 x  3, cari

(a) imej bagi  2
(b) objek dengan imej 5

Penyelesaian:

(a)

(b)

3. Diberi g ( x )  1  3 x, cari nilai bagi g ( 2) dan g (3)

Penyelesaian:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

1.2 MEMAHAMI KONSEP FUNGSI GUBAHAN

f g
X Y Z

x. y. .z

gf

Fungsi f memetakan set X kepada set Y dan fungsi g memetakan set Y kepada set Z.
Gabungan pemetaan ini ditakrifkan sebagai fungsi gubahan di mana ia memetakan set
X kepada set Z

2.2.1 Menentukan gubahan dua fungsi

Contoh 3 :
Diberi fungsi f : x x – 5 dan g : x 4x. Cari

a) fg
b) gf

Penyelesaian:
a) fg(x) = f ( 4x )

= 4x – 5

b) gf(x) = g (x – 5 )

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK =KVBINTULU 4 (x – 5 ) FUNGSI 12

= 4x – 20
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

Contoh 4 :

Diberi fungsi f : x x + 3 dan g : x x2 . Cari

a) fg
b) gf
c) ff
d) gg

Penyelesaian:

a) fg(x) = f ( x2 )

= x2 + 3

b) gf(x) = g ( x + 3)

= ( x + 3 )2

= x2 + 6x + 9

c) ff(x) = f(x + 3)

=x+3+3

=x+6

d) gg(x) = g ( x2 )

= x4

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

2.2.2 Menentukan imej sesuatu fungsi gubahan apabila objek diberi

Contoh 5 :

Diberi fungsi h : x 2x + 7 dan k : x x - 6. Cari

a) hk (3)
b) k²(1)
c) kh(–2)

Penyelesaian:

a) hk(x) =h(x–6) atau hk(3) = h(3–6)

= 2(x – 6) + 7 = h(–3)
= 2x –12 + 7 = 2(–3) + 7
= 2x – 5 =1

hk(3) = 2(3) – 5
=6–5
=1

b) kk(x) = k(x – 6) atau kk(1) = k(1–6)

= x–6–6 = k(–5)
= x – 12 = –5 – 6
= –11
kk(1) = 1 – 12
= – 11

c) kh(x) = k ( 2x + 7) atau kh(–2) = k [2(–2) + 7]

= 2x + 7 – 6 = k(3)
= 2x + 1 =3–6
= –3
kh(–2) = 2(–2) +1
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU = –3 FUNGSI 12
 KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

 Praktis kendiri 2

1. Bagi setiap pasangan fungsi yang berikut, cari

(i) fg (x) (ii) gf (x ) (iii) fg (2) (iv) gf (4)

(a) f : x  5 x, g : x  4  2 x

Penyelesaian:
(i) (ii)

(ii) (iv)

(b) f : x  3 x  2, g : x  2  x 2
Penyelesaian:
(i) (ii)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

(iii) (iv)

2. Diberi fungsi f : x  2 x 2  3 dan g : x  3x  2. Cari fungsi fg .

Penyelesaian:

3. Diberi fungsi f ( x)  2 x  3 dan g ( x)  x 2  1 . Cari nilai bagi fg (3)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

TAJUK 2 : FUNGSI

LATIHAN 1

Nama :..................................................................
Kursus:................................................................

1. Hubungan P dan Q ditakrifkan oleh set pasangan bertertib { (25, 5), (16, 4), (9, 3) }.
Wakilkan pasangan bertertib tersebut dengan menggunakan gambarajah anak panah.

Jawapan :

2. Rajah 2 menunjukkan hubungan dengan menggunakan gambar rajah anak panah.

Punca kuasa dua

bagi
5
25
4
16
3
9
Rajah 2

Wakilkan maklumat dalam pasangan bertertib.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

Jawapan :

3. Kenal pasti jenis hubungan pada setiap rajah berikut :

(a)
Bapa bagi
Yati
Izzat
Ahmad
Ali

(b)
Hasil tambah digit
bagi
5
23
8
41
9
62

(c)
Jenis nombor

-2 Perdana
2 Negatif
Positif
5

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

Jawapan :

(a)

(b)

(c)

4. Kenalpasti rajah yang merupakan fungsi

Punca kuasa
(a) (b)
Bapa bagi dua bagi
Yati 5
25
Izzat 4
Ahmad 16
Ali 3
9

(c) (d)
Hasil tambah Jenis nombor
digit bagi
5 -2 Perdana
23
8 Negatif
41 2
9 Positif
62 5

Jawapan :

5. Ungkapkan setiap fungsi berikut dengan menggunakan tatatanda fungsi;

3
(a) Fungsi h yang memetakan x kepada 4
x

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

(b) Fungsi k yang memetakan x kepada x2 1

Jawapan :

(a)

(b)

6. Rajah 6 di bawah menunjukkan hubungan “faktor bagi “.

faktor bagi
4
4
6
12
7
14 9
Rajah 6

Tentukan ;

(a) Domain =

(b) Julat =

(c) Objek bagi 7 =

(d) Objek bagi 4 =

(e) Imej bagi 14 =

(f) Imej bagi 4 =

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

TAJUK 2 : FUNGSI

LATIHAN 2

Nama :..................................................................
Kursus:................................................................

1. Tentukan domain, objek, imej dan julat bagi fungsi yang berikut.

(a) f
x x 3
1 4

3 6

5 8

(b)
f
x x2  3
-1

0 -3

1 -2

2 1

Jawapan :

(a) domain =
objek =
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

imej =
julat =

(b) domain =
objek =
imej =
julat =

2.
d

c
Set Y
b

2 3 5 7
Set x

Rajah 3 menunjukkan hubungan antara set X dan set Y dalam bentuk graf. Nyatakan
(a) julat hubungan itu
(b) jenis hubungan itu
Jawapan :

(a)
(b)

3. Diberi f  x   2 x 2  5 ,cari nilai f  0  , f  3  dan f  8 .

Jawapan :

f (0)  f (3)  f (10) 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

4. Diberi h x   2  3 x ,cari nilai h 0  , h  2 dan h 4  .

Jawapan :

h ( 0)  h( 2)  h ( 4) 

5. Diberi g : x  3  2 x, cari objek dengan imej 7

Jawapan :

4
6. Diberi h( x)  6  , cari
x
(a) imej bagi 2
(b) objek dengan imej -10
Jawapan :

(a) (b)

7. Fungsi g ditakrifkan sebagai g : x  4 x  1, cari

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
 KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

(a) g 2
(b) g 2 (3)

Jawapan :

(a) (b)

JAWAPAN

LATIHAN 1
 Praktis kendiri 1
 1. (a) h( x)  5 x @ h : x  5 x 1. Punca kuasa
(b) k ( x)  x 3 @ k : x  x 3 dua bagi
5
25
2. (a) f (2)  7 4
(b) x  4 16
3
9
3. g (2)  5
g ( 3)  10
2. {(25, 5), (16, 4), (9, 3)}.

3. (a) satu kepada banyak

(b) banyak kepada satu
(c) banyak kepada banyak

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

 Praktis kendiri 2
4. Rajah (b) dan Rajah (c)
1. (a) (i) fg ( x )  20  10 x
(ii) gf ( x)  4  10 x
3 3
(iii) fg ( 2)  0 5. (a) h( x)  4  @ h: x  4
x x
(iv) gf ( 4)  36
(b) k ( x)  x  1 @ k : x  x  1
2 2

(b) (i) fg ( x)  8  3x 2 6. (a)  4,12,14 (b)  4,6,7 (c)

(ii) gf ( x)  9 x 2  12 x  2
(iii) fg ( 2)  4 14
(iv) gf ( 4)  194
(d)  4,12 (e)  7 (f)  4
2. fg  18 x 2  24 x  11

3. fg (3)  20

LATIHAN 2

1. (a) domain = {1,3,5} 6. (a) h(2)  4

objek = 1,3,5 (b) h( x )  10
imej =4,6,8 1
x
julat = {4,6,8} 4

(b) domain = {1,0,1,2} 7. (a) g 2 ( x )  16 x  5

objek =  1,0,1,2 (b) g 2 (3)  43

imej =-3,-2,1
julat = {3,2,1}

2. (a) {a, c, d }
(b) hubungan banyak dengan satu

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12
KOLEJ VOKASIONAL BINTULU DVM SEM
1
MATEMATIK TEKNOLOGI I
WMT 5022
___________________________________________________________________________________________

3. f (0)  5
f (3)  13
f (8)  123

4. h(0)  2
h(2)  8
h( 4)  10

5. g ( x )  3  2 x
Diberi g ( x)  7
3  2x  7
 2x  7  3
 2x  4
x  2

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNIT MATEMATIK KVBINTULU FUNGSI 12