WAKWAK O MALIGNO

By: Nicolas E. Aytong Jr.

Kadtong bata pako, didtoa ko nagpuyo sa akung lola, siya si Josefina B. Espelita. Ang
balay sa akung lola adunay duha ka kwarto sa taas, ug sa silong sala lang ug kusina. Ang akung
lola lang ang nagpuyo sa maong balay nga napalibutan ug dagkong kahoy sama sa puno-an sa
santol, kaymito, atipo ug uban pa. aduna usab mga punoan sa kawayan ug tambuwang duol sa
iyahang balay likod ug atubangan, napuno pud ug bulak sa palibot adunay dagkong punoan sa
sanfrancisco na bulak nga maoy nagsilbing kural sa iyang balay palibot kay dagko ug taas na ang
mga punoan ang iyahang balay nahimutang sa Brgy. Tagboa Lupon Davao Oriental.
Kaniadto wala pay kuryente sa maong lugar ug gasira lang ang gamit, usahay pagmahutdan me
ug gas ang buhaton sa akung lola kay maghimo ug lana sa lubi ug maoy himuong suga kay
musiga man kini. midyo layo pud sa baryo ug tindahan, wala pud mga silingan sa duol kay dako
man ug area sa yuta ug bukid ang akung lola ug akung lola lang pud ang nagpuyo sa iyahang
balay kay ang iyahang mga anak aduna naman pud mga sariling pamilya kay mga minyo naman,
aduna siyay anak na ulitawo pero naa man sa baryo nagpuyo ug ang uban naglangyaw pero pila
na katuig ang nanglabay wala na nakauli ug walay kontak kay wala pud nauso sa una ang
cellphone.
Pag-abot ug alasayes 6pm, ngit-ngit na ang maong lugar ug midyo hadlok dyud kay magtingog
na ang mga dagko na langgam na gitawag ug manghak, ngiw-ngiw ug mo batog kini sa punoan
sa kahoy aduna usab tingog sa insekto sama sa gangis. Ako kay bata pa lage anang panahuna
lisod kaayo para sa akoa kay puro kahadlok nalang ang naa sa akung huna-huna naa lang ko
sulod sa balay ug akung dalunggan nagpaminaw sa palibot. Basta mutingog na gani ang
manghak muhilom dyud ko dili ko mag-estorya kay kuno ang manghak mangdagit daw ug bata
lugiton daw ang mata maoy estorya na akung nadunggan sa akung mama ug papa kaniadto.
Isa kagabii matulog nami sa akung lola, didtoa ko matulog pud sa iyahang kwarto siya sa katre
ako nagbanig ubos pud sa iyahang katre pareho pud me naka muskit (mosquito net) naa ko sa
kilid sa debisyon sa isa ka kwarto pero sa ubos sa debisyon abre (open) siya kay wala nahuman
bali ang dibesyon na plywood gikan sa taas kutob lang sa batiis wala pud pultahan ang kwarto
ug ngit-ngit kaayo kay walay suga ug ang bitana ani puro lang kahoy na ge babag murag rihas-
rihas ug ge tabunan lang ug habol kada gabii.
Tunga-tunga sa gabii alas-dose nakamata ko ug kalit, maoy pag-abre sa akung mga mata nakita
nako adunay mata nga siga ug pula kaayo tungod kay ngit-ngit ang isa ka kwarto walay suga ang
iyahang mata lang ang akung nakita na naghinay-hinay ug duol sa akoa. Saakung kahadlok ni
shagit ko ug nihilak gesampit nako akung lola, pero akung lola dugay kaayo nakadungog sa
akoa, ug nag-anam na ug kaduol ang maong mga mata ning tyabaw ko ug hilak hangtod sa
nakamata akung lola ug dali-dali milayat sa iyahang katre ge dali ko niya ug duol ug
gepangutana kung naunsa ko.
Gepalingkod ko sa akung lola ug gegakos ko niya gepangutana ko kung naunsa ko mao tong ni
ingon ko sa akung lola nga adunay wak-wak maligno siga kaayo ang mata akung ge tudlo mao
tong gepatindog ko sa akung lola labas sa moskit ug ni lili me sa pikas kwarto ug ana siya asa
mandihaa, akung ge tudlo ang mata nga siga ni ingon ko sa akung lola tuara oh, pero walay
nakita akung lola bisan unsaon nako ug tudlo, ni ingon akung lola wala man. Mao tong sa
kahadlok nako ni talikod ko ug nigakos sa akung lola. Pagbalik nako ug tan-aw nawala na ang
mga mata na siga kaayo, mao tong gepalingko ko niya sa hagdanan kay iyaha kung kuhaan ug
tubig para painumon ko.
Pagbalik namo ug tulog didtoa nako gepatulog sa katre sa akung lola gepatapad ko niya,
nakatulog na ang akung lola pero ako wala ko nakatulog kaya kung nakita sa ibabaw sa moskit
sa akung lola ang mga anino na daghan kaayo nagka lain-lain lang adunay mga hayop, adunay
tao na nagbalik-balik ug inom sa iyahang tubig sulod ug labas sa maon balay ug uban pang
ginahimo niya. Wala nako nakatingog tungod kaya kung lola nihanok naman ug katulog, nagsige
nalang ko ug tan-aw sa mga anino ug naghilom nalang ug ang akung huna-huna na mabuntag
na unta, kadugay pud mabuntag ug nagpaminaw sa tugaok sa manok sa lagyong dapit.
Kadugayan ni takilid nako ug nagpaminaw sa mga tugaok sa manok na akung nadungog sa layo
mentras naghunahuna na mabuntag na unta, ge abot ko ug duka ug nakatulog ko ug balik
pagmata nako pwerte nakung lipaya kay buntag na ug mahinumduman dyud to pirme sa akung
lola na pwerte daw nako shagit pero wala dyud mutoo akung lola ato pero gina estorya pud sa
akung lola kung mahinumduman niya tong panghitaboa ug nagkatawa kay wala dyud daw siya
nakita sa akung ge tudlo na wak-wak o malign bisan pila na katuig ang naglabay. hangtod karon
mahinumduman gehapon nako tong panahuna ug dili dyud nako makalimtan ang maong
panghitabo, gina estorya pud nako sa akung mgakaila. Naglibog ko kay mata lang akung nakita
kay ngit-ngit man unsa kaha to wakwak o maligno.