‫دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‪ /‬شماره هفتم‪ /‬پاییس و زمستان ‪ /4931‬از صفحه ‪ 93‬تا صفحه

‪88‬‬

‫راتطِ «سهیٌِّای اصلی» ٍ «هؿیارّای» اجتْاد طثزی‬

‫در تزرسی ٍ تزجیح آراء تفسیزی‬

‫*‬ ‫ٗ‪٢‬یبض ذب‪ٛ‬یٗوسٕ‬

‫ثیسُٔی**‬ ‫ٗح٘س توی زیبضی‬

‫تبضید زضیبكت‪1394/07/21 :‬‬

‫تـبضید تبیـیس‪1394/11/16 :‬‬

‫چکیذُ‪:‬‬

‫پػ‪١ٝ‬ف حبيط ثب اؾتلبز‪ ٟ‬اظ ض‪ٝ‬ـ «تحٔیْ ٗحت‪ٞ‬ا» ث‪ٝ ٠‬اًب‪ٝ‬ی ًّ٘ی ‪ً ٝ‬یلیِ ضاثُ‪ٗ ٠‬یب‪ ٙ‬ظٗی‪١٠ٜ‬بی انٔی ‪ٝ‬‬
‫ٗؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز َجطی زض ثطضؾی ‪ ٝ‬تطریح آضاء ٗتلب‪ٝ‬ت تلؿیطی زض رـبٗغ آجیب‪ ٙ‬ػ‪ ٚ‬تإ‪ٝ‬یْ آوطآ‪ٙ‬‬
‫ٗیپطزاظز‪ .‬ثط اؾبؼ تتجغ ‪ِٛ‬بض‪ٛ‬س‪َ ،ٟ‬جطی زض ‪ٞٗ 1952‬ضز‪ ،‬ث‪ ٠‬شًط آضاء ٗرتٔق تلؿیطی پطزاذت‪ٛ ٝ ٠‬ظط‬
‫ارت‪٢‬بزیِ ذ‪ٞ‬ز ضا ثیب‪ٗ ٙ‬یً‪ٜ‬س ً‪ ٠‬ثطرؿت‪٠‬تطی‪ٛ ٚ‬تبیذ پػ‪١ٝ‬ف زضثبض‪ ٟ‬ظٗی‪ٗ ٝ ٠ٜ‬ؼیبض آ‪٢ٛ‬ب ثسی‪ ٚ‬هطاض اؾت‪:‬‬
‫‪َ -1‬جطی زض چ‪٢‬بض ظٗی‪ ٠ٜ‬انٔی قبْٗ ثط «اؾجبة ‪ٛ‬ع‪« ،»ّٝ‬هطائت»‪« ،‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی» ‪ٗ« ٝ‬لطزات‬
‫هطآ‪ٛ‬ی» ث‪ ٠‬ثیب‪ ٙ‬آضاء ٗرتٔق تلؿیطی ‪ ٝ‬ا‪ٛ‬تربة ‪ٛ‬ظط ثطُعیس‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز پطزاذت‪ ٠‬اؾت‪ٝ -2 .‬ی اؾتلبز‪ٗ ٟ‬تؼسزی‬
‫اظ قف ٗؼیبض «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت»‪« ،‬ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع»‪ً« ،‬الٕ ػطة (‪ٛ‬ح‪ٞ‬ی‪ ،‬ثالؿی ‪ٓ ٝ‬ـ‪ٞ‬ی)»‪،‬‬
‫«انبٓت تؼ٘یٖ»‪« ،‬ض‪ٝ‬ایت نحیح اظ پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)» ‪« ٝ‬ضؾٖ آ٘هحق هطآ‪٘١ ٝ »ٙ‬چ‪ٜ‬ی‪ٚ‬‬
‫اؾتلبز‪ٗ ٟ‬ؼس‪ٝ‬زی اظ چ‪٢‬بض ٗؼیبض «ػوْ»‪ٛ« ،‬ظط نحبث‪« ،»٠‬احٌبٕ كو‪٢‬ی» ‪« ٝ‬تبضید» زض تطریح ٗیب‪ ٙ‬آضاء‬
‫تلؿیطی زاقت‪ ٠‬اؾت‪َ -3 .‬جطی زض ٗز٘‪ٞ‬ع اظ ؾ‪ٗ ٠‬ؼیبض «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت»(‪ٞٗ701‬ضز)‪ً« ،‬الٕ‬
‫ػطة»(‪ٞٗ603‬ضز) ‪« ٝ‬ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع» (‪ٞٗ456‬ضز) ثیكتطی‪ ٚ‬اؾتلبز‪ ٟ‬ضا ًطز‪ ٟ‬اؾت‪ٝ -4 .‬ی زض ظٗی‪٠ٜ‬‬
‫«اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ »ّٝ‬ثط ٗؼیبض «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» (‪51‬زضنس)‪ ،‬زض ظٗی‪« ٠ٜ‬هطائت» ثط «ق‪٢‬طت ‪ٝ‬‬
‫ار٘بع»(‪ 64‬زضنس)‪ ،‬زض ظٗی‪« ٠ٜ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی» ثط «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» (‪53‬زضنس) ‪ ٝ‬زض ظٗی‪٠ٜ‬‬
‫«ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی» ثط «ًالٕ ػطة»(‪ 44‬زضنس) ػ‪ٜ‬بیت ثیكتطی زاقت‪ ٠‬اؾت‪.‬‬

‫کلیذٍاصُّا‪ :‬ض‪ٝ‬ـ تحٔیْ ٗحت‪ٞ‬ا‪ ،‬ارت‪٢‬بز‪ ،‬ربٗغ آجیب‪ ،ٙ‬اث‪ ٚ‬رطیط َجطی‪.‬‬

‫* زا‪ٛ‬كز‪ٞ‬ی زًتطی زا‪ٛ‬كٌس‪ ٟ‬ان‪ ّٞ‬آسی‪ ٚ‬هٖ (‪ٞٛ‬یؿ‪ٜ‬س‪ٗ ٟ‬ؿئ‪andqurani.qom@gmail.com )ّٞ‬‬

‫** زا‪ٛ‬كیبض ُط‪ ٟٝ‬ػٔ‪ ٕٞ‬هطآ‪ ٝ ٙ‬حسیج زا‪ٛ‬كِب‪ ٟ‬هٖ ‪mt_diari@gmail.com‬‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /07‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫(رؼلط‪107 :1420 ،‬ـ‪ -)110‬ث‪٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ٖ٢ٗ ٙ‬تطی‪ ٚ‬زالیْ‬ ‫هقذهِ‬

‫ا‪ٛ‬تربة تلؿیط ٗصً‪ٞ‬ض‪ ،‬اقبض‪ً ٟ‬طز‪.‬‬ ‫‪ٝ‬حی آ‪٢‬ی ً‪ ٠‬زض هبٓت هطآ‪ً ٙ‬طیٖ ثط پیبٗجط اؾالٕ‬
‫َجطی‪ ،‬ا‪ِٛ‬یع‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز اظ ‪ِٛ‬بضـ ربٗغ آجیب‪ ٙ‬ضا‬ ‫(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ) ‪ٛ‬بظّ ُطزیس‪ٛ ،‬ظبٗی ربٗغ اظ‬
‫پسیس آ‪ٝ‬ضز‪ ٙ‬تلؿیطی ربٗغ‪ ،‬ثیب‪ ٙ‬زٓیْ‪١‬بی ٗ‪ٞ‬ضز اتلبم‬ ‫آٗ‪ٞ‬ظ‪١ٟ‬بی ثی‪ٜ‬كی (اثطا‪١‬یٖ‪ًُٜ ،)10/‬كی (ثوط‪ٝ )187/ٟ‬‬
‫اٗت اؾالٗی زض تلؿیط هطآ‪ٛ ،ٙ‬وس آضای ‪ٛ‬بن‪ٞ‬اة ‪ٝ‬‬ ‫ُطایكی (ثوط‪ )44/ٟ‬ضا زض اذتیبض ا‪ٛ‬ؿب‪ ٙ‬هطاض زاز‪ ٟ‬اؾت‬
‫ت‪ٞ‬يیح آ‪ٛ‬چ‪ ٠‬ث‪ٛ ٠‬ظط ‪ٝ‬ی نحیح ٗیضؾس‪ ،‬ثیب‪ ٙ‬زاقت‪٠‬‬ ‫تب ‪ٝ‬ی ثت‪ٞ‬ا‪ٛ‬س ؾجي ظ‪ٛ‬سُی ذ‪ٞ‬ز زض ز‪ٛ‬یب ‪ ٝ‬ؾط‪ٞٛ‬قت ‪ٝ‬‬
‫(َجطی‪ ٝ )4-3/1 :1412 ،‬ثسی‪ٜٗ ٚ‬ظ‪ٞ‬ض‪ ،‬اظ چ‪٢‬بض ض‪ٝ‬ـ‬ ‫ربیِب‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬یف زض آذطت ضا ثطُعی‪ٜ‬س‪ .‬ثط ‪٘١‬ی‪ ٚ‬اؾبؼ‬
‫ػ٘س‪ ٟ‬ثطای ثیب‪ ٙ‬تلؿیط آیبت اؾتلبز‪ً ٟ‬طز‪ ٟ‬اؾت‪ٛ -1 :‬ظط‬ ‫اؾت ً‪ٗ ٠‬لؿطا‪ ٙ‬اظ نـسض اؾالٕ تبً‪ ،ٜٙٞ‬ث‪ ٠‬تجیی‪ٚ‬‬
‫ذ‪ٞ‬ز ضا ُٗطح ًطز‪ ٝ ٟ‬ث‪َٞ٠‬ض ٗؼ٘‪ ّٞ‬ثب ثیب‪ ٙ‬ػجبضاتی‬ ‫آٗ‪ٞ‬ظ‪١ٟ‬بی هطآ‪ ٙ‬پطزاذت‪٠‬ا‪ٛ‬س تب اظ ض‪ِ١‬صض تلبؾیط‪ ،‬ك‪ٖ٢‬‬
‫ٗب‪ٜٛ‬س «ث‪ٜ‬ح‪ ٞ‬آصی هٔ‪ٜ‬ب كی شٓي»‪ ،‬ق‪ٞ‬ا‪١‬س ض‪ٝ‬اییِ ‪ٛ‬ظط‬ ‫ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٝ ٙ‬زض ‪ٛ‬تیز‪ً ٠‬بضًطز‪١‬بی ا‪ٛ‬سیك‪٠‬ای ‪٢ٗ ٝ‬بضتیِ‬
‫ذ‪ٞ‬ز ضا شًط ٗیً‪ٜ‬س (َجطی‪)108/1 :1412 ،‬؛ ‪ٛ -2‬ظط‬ ‫ایكب‪ ٙ‬اضتوبء یبثس‪ .‬اٗب ث‪ ٠‬زٓیْ آ‪ٗ ٠ٌٛ‬لؿطا‪ ٙ‬هطآ‪ ٙ‬ثط‬
‫ذ‪ٞ‬ز ضا ُٗطح ًطز‪ ٝ ٟ‬ؾبیط ‪ٛ‬ظطات ‪ٛ‬عزیي ث‪ٛ ٠‬ظط ذ‪ٞ‬ز‬ ‫ٗج‪ٜ‬بی ُطایف‪١‬ب ‪ ٝ‬ض‪ٝ‬ـ‪١‬بی ُ‪ٛٞ‬بُ‪ ٙٞ‬ث‪ ٠‬ای‪ ٚ‬اٗط ا‪١‬ت٘بٕ‬
‫ضا ثب ػجبضاتی ٗب‪ٜٛ‬س «ث‪ٜ‬ح‪ ٞ‬آصی هٔ‪ٜ‬ب كی شٓي هبّ ؤ‪ْ١‬‬ ‫‪ٝ‬ضظیس‪ٟ‬ا‪ٛ‬س‪ٛ ،‬ظطات ٗرتٔق ‪ُ ٝ‬ب‪ٗ ٟ‬تؼبضوِ تلؿیطی‪،‬‬
‫آتإ‪ٝ‬یْ ػٔى اذتالف ٗ‪ ٖ٢ٜ‬كی آؼجبض‪ ٟ‬ػ‪ُ »٠ٜ‬ـعاضـ‬ ‫ایزبز ‪ ٝ‬ض‪ٝ‬اد یبكت‪ ٠‬اؾت؛ آجت‪ٛ ٠‬جبیس اظ ‪ٛ‬وف ا‪ٛ‬سیك‪١٠‬بی‬
‫ٗیً‪ٜ‬س (َجطی‪)95/30 ،1412 ،‬؛ ‪ -3‬آضاء ٗرتٔق‬ ‫كطه‪١٠‬بی ٗ‪ٜ‬حطف ‪ ٝ‬اكطاز ‪ٛ‬ل‪ٞ‬شی زض ظٗی‪ٗ ٠ٜ‬صً‪ٞ‬ض‪ ،‬ؿبكْ‬
‫پیطاٗ‪ ٙٞ‬ر‪٢‬بت ٗرتٔق آی‪ ٠‬ضا (حؿت ٗ‪ٞ‬ضز) ُٗطح‬ ‫قس (رالٓیب‪ٌٛ .)224 :1387 ،ٙ‬ت‪٠‬ای ً‪ ٠‬زض ای‪ٗ ٚ‬یب‪ٙ‬‬
‫ًطز‪ ٝ ٟ‬زض اًخط ٗ‪ٞ‬اضز‪ ،‬ي٘‪ ٚ‬تهطیح ث‪ٛ ٠‬ظط ذ‪ٞ‬ز‪ ،‬ػٔت‬ ‫زاضای ا‪٘١‬یت كطا‪ٝ‬ا‪ ٙ‬اؾت‪ٛ ،‬ح‪ ٟٞ‬ض‪ٝ‬یبض‪ٝ‬یی ثب آضاء‬
‫ثطُعیس‪ٛ ٙ‬ظط ذ‪ٞ‬ز ضا ثیب‪ٗ ٙ‬یً‪ٜ‬س‪ -4 .‬اثتسا ث‪ ٠‬ثیب‪ٛ ٙ‬ظط‬ ‫ُ‪ٛٞ‬بُ‪ ٙٞ‬تلؿیطی ‪ ٝ‬چِ‪ِٛٞ‬یِ ثطُعیس‪ ِٙ‬ضؤی تلؿیطیِ‬
‫ذ‪ٞ‬ز پطزاذت‪ ،٠‬ؾپؽ ؾبیط ‪ٛ‬ظطات ٗؼبضو ضا ثیب‪ً ٙ‬طز‪ٟ‬‬ ‫نحیح اؾت‪.‬‬
‫‪ ٝ‬ث‪َٞ٠‬ض ٗؼ٘‪ ّٞ‬زض ا‪ٛ‬ت‪٢‬ب ثب ثیب‪« ٙ‬إ‪٘ٛ‬ب اذتط‪ٛ‬ب آو‪ ّٞ‬آصی‬ ‫ثسی‪ٚ‬ض‪ِٛ ،ٝ‬بض‪ٛ‬س‪ ٟ‬زضنسز اؾت ثب ٗطارؼ‪ ٠‬ث‪٠‬‬
‫اذتط‪ٛ‬ب كی شٓي»‪ ،‬ػٔت ا‪ٛ‬تربة ‪ٛ‬ظط ثطُعیس‪ ٟ‬ضا ثیب‪ٙ‬‬ ‫تلؿیط ربٗغ آجیب‪ ٙ‬ػ‪ ٚ‬تإ‪ٝ‬یْ آوطآ‪ ٙ‬تإٓیق ٗح٘س ث‪ٚ‬‬
‫ٗیً‪ٜ‬س‪.‬‬ ‫رطیط َجطی (ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬یٌی اظ تلبؾیط ربٗغ ‪)ٚ٢ًُ ٝ‬‬
‫پػ‪١ٝ‬ف حبيط ‪ٛ‬بظط ث‪ ٠‬ض‪ٝ‬ـ ؾ‪ ٝ ٕٞ‬چ‪٢‬بضٕ‬ ‫ٗ‪ٞ‬اضز ًّ٘ی ‪ً ٝ‬یلیِ رعئیبتِ ض‪ٝ‬ـ ٗؤٓق آ‪ ٙ‬زض ظٗی‪٠ٜ‬‬
‫َجطی زض ض‪ٝ‬یبض‪ٝ‬یی ثب آضاء تلؿیطی ‪ ٝ‬زضنسز‬ ‫ٗصً‪ٞ‬ض ضا ثطضؾی ً‪ٜ‬س‪ٗ .‬یت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬اظ «هسٗت تلؿیط‬
‫پبؾرِ‪ٞ‬یی ث‪ ٠‬ای‪ ٚ‬پطؾف اؾت‪« :‬ثط اؾبؼ ض‪ٝ‬ـ‬ ‫َجطی»‪ِٛ -‬بقت‪ ٠‬قس‪ ٟ‬پیف اظ ؾبّ ‪١ 290‬زطی ه٘طی‬
‫تحٔیْ ٗحت‪ٞ‬ا‪ ،1‬ثطضؾی ًّ٘ـی ‪ً ٝ‬یلیِ ضاثُ‪ٗ ٠‬یــب‪ٙ‬‬ ‫(ثـسازی‪« ،-)161/2 :1417 ،‬قرهیت ػٔ٘ی َجطی ‪ٝ‬‬
‫ظٗی‪١٠ٜ‬بی انٔی ‪ٗ ٝ‬ؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز‪١‬بی َجطی زض‬ ‫ػظ٘ت تلؿیط ‪ٝ‬ی زض ٗیب‪ ٙ‬نبحت‪ٛ‬ظطا‪(»ٙ‬ؾـی‪َٞ‬ی‪،‬‬
‫ثیتب‪« ٝ )79 :‬تإحیط كطا‪ٝ‬ا‪ ٙ‬تلؿیط ‪ٝ‬ی ثط ٗلؿطا‪ ٙ‬ثؼس اظ‬

‫‪1 .Content Analysis‬‬ ‫ذ‪ٞ‬ز»‪ٗ -‬ب‪ٜٛ‬س قید َ‪ٞ‬ؾی زض آتجیب‪ ٙ‬كی تلؿیط آوطآ‪ٙ‬‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪04 /‬‬
‫پػ‪١ٝ‬ف‪١‬بی زیِط ‪ٛ‬ر‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز‪١ ،‬ط چ‪ٜ‬س ً‪ ٠‬ض‪ٝ‬ـ ‪ٝ‬‬
‫ٗ‪ٞ‬ي‪ٞ‬ع ترههیِ ای‪ ٚ‬پػ‪١ٝ‬ف‪ٞٛ ،‬ی‪ ٚ‬اؾت‪.‬‬
‫ضا ث‪ ٠‬زؾت ٗیز‪١‬س؟» تب اظ ض‪ِ١‬صض آ‪ ،ٙ‬ي٘‪ ٚ‬ث‪ ٠‬زؾت‬
‫آضٌایی اجوالی تا ضخصیت ٍ تفسیز طثزی‬ ‫زاز‪ ٙ‬چِ‪ِٛٞ‬یِ ث‪٢‬ط‪ُٟ‬یطی یٌی اظ ٗلؿطا‪ٗ ٙ‬تجحط ‪ٝ‬‬
‫ٗح٘س ث‪ ٚ‬رطیط ث‪ ٚ‬یعیس َجطی زض ؾبّ ‪١ 224‬زطی‬
‫ه٘طی زض ق‪٢‬ط آْٗ زیس‪ ٟ‬ث‪ ٠‬ر‪٢‬ب‪ُ ٙ‬ك‪ٞ‬ز (اث‪ٛ ٚ‬سیٖ‪،‬‬
‫‪ ٝ )291 :1391‬پؽ اظ آؿبظ تحهیالت ذ‪ٞ‬ز زض آْٗ‪،‬‬
‫ر‪٢‬ت ًؿت ٗؼبضف اؾالٗی ث‪ ٠‬ق‪٢‬ط‪١‬بیی چ‪ ٙٞ‬ضی‪،‬‬
‫ً‪ٞ‬ك‪ٗ ،٠‬هط ‪ ٝ‬قبٕ ؾلط‪١‬بیی زاقت تب اظ ٗحًط اؾتبزا‪ٙ‬‬
‫حبشم ظٗب‪ ٙ‬ذ‪ٞ‬یف ث‪٢‬ط‪ٜٟٗ‬س ُطزز‪ٝ .‬ی كو‪ٗ ٠‬بٌٓی ‪ٝ‬‬
‫قبكؼی ضا اظ انحبة آ‪ٛ‬ب‪ ٙ‬آٗ‪ٞ‬ذت ‪ ٝ‬پؽ اظ تٌ٘یْ‬
‫تحهیْ ث‪ ٠‬ثـساز ضكت ‪ ٝ‬ث‪ ٠‬رع ز‪ٗ ٝ‬ؿبكطت ث‪ ٠‬آْٗ‪ ،‬تب‬
‫پبیب‪ ٙ‬ػ٘ط ذ‪ٞ‬ز ث‪ ٠‬تسضیؽ ‪ ٝ‬تإٓیق زض ثـساز پطزاذت‬
‫(ح٘‪ٞ‬ی‪.)2442/6 :1393 ،‬‬
‫ثطذی ٗؼتوس‪ٛ‬س ً‪ٝ ٠‬ی زض اثتسا اظ ُٗجٔـب‪ ٙ‬كو‪٠‬‬
‫قبكؼی ث‪ٞ‬ز‪( ٟ‬ؾی‪َٞ‬ی‪ )96/1 :1396 ،‬اٗب پؽ اظ‬
‫زؾتیبثی ث‪ ٠‬زضر‪ ٠‬ارت‪٢‬بز‪ٗ ،‬ص‪١‬ت كو‪٢‬یِ رسیسی ضا ث‪٠‬‬
‫‪ٝ‬ر‪ٞ‬ز آ‪ٝ‬ضز‪ ٟ‬اؾت (اث‪ٛ ٚ‬سیٖ‪)293-292 :1391 ،‬؛ اٗب‬
‫زض ٗوبثْ‪ ،‬ثطذی ٗؼتوس‪ٛ‬س ً‪ٝ ٠‬ی اظ ‪١‬یچ ٌٗتجی تؤیس‬
‫‪ٌٛ‬طز‪ ٟ‬اؾت (اث‪ ٚ‬ذٌٔب‪ .)191/4 :1971 ،ٙ‬آظازا‪ٛ‬سیكی‬
‫َجطی ‪ٞٗ ٝ‬يغُیطی‪١‬بی ‪ٝ‬ی زض ٗوبثْ ا‪ٛ‬سیك‪١٠‬بی‬
‫ُط‪ ٟٝ‬ح‪ٜ‬بثٔ‪ ٠ً- ٠‬زض آ‪ ٙ‬ظٗب‪ ٙ‬زض ا‪ٝ‬د هسضت ث‪ٞ‬ز‪ ٝ ٟ‬ثط‬
‫ٗرٔ‪ٞ‬م ث‪ٞ‬ز‪ ٙ‬هطآ‪ ،ٙ‬ثی حطٗتی زض حن حًطت‬
‫ػٔی(ػٔی‪٠‬آؿالٕ) ‪ ٝ‬تكجی‪ ٠‬ذسا‪ٛٝ‬س (اث‪ ٚ‬هتیج‪:1412 ،٠‬‬
‫‪ )47‬پبككبضی ٗیًطز‪ٛ‬س‪ٞٗ -‬رت قس تب ضكت ‪ ٝ‬آٗس‪١‬بی‬
‫‪ٝ‬ی ت‪ٞ‬ؾٍ ح‪ٜ‬بثٔ‪ٗ ٠‬حس‪ٝ‬ز (ش‪١‬جی‪ٝ )202/2 :1419 ،‬‬
‫ٗت‪ ٖ٢‬ث‪ُ ٠‬طایف ث‪ ٠‬قیؼ‪( ٠‬ضاكً‪ُ )٠‬طزز (ثـسازی‪:1417 ،‬‬
‫‪164/2‬؛ ػؿوال‪ٛ‬ی‪.)103/5 :1390 ،‬‬
‫ثطذی اظ نبحت‪ٛ‬ظطا‪ٝ ٙ‬ی ضا اٗبٕ ٗلؿطا‪ٙ‬‬
‫ثطضؾی آضاء ٗتلب‪ٝ‬ت تلؿیطی ‪ ٝ‬ثطُعیس‪ٛ ٙ‬ظط ٗرتبض زض‬
‫تلؿیط «ربٗغ آجیب‪ ٙ‬ػ‪ ٚ‬تإ‪ٝ‬یْ آوطآ‪ ،»ٙ‬چ‪ ٠‬آٗ‪ٞ‬ظ‪١ٟ‬بیی‬
‫ٗؼط‪ٝ‬ف نسض اؾالٕ اظ ٗؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز زض ظٗی‪١٠ٜ‬بی‬
‫تلؿیط هطآ‪ ٝ ٙ‬تطریح آضاء تلؿیطی‪٠ٛٞ٘ٛ ،‬ای اظ ا‪١‬ت٘بٕ‬
‫‪ٛ‬ظبٕٗ‪ٜ‬س ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٙ‬هط‪ ٙٝ‬ا‪ٓٝ‬ی‪ ٠‬اؾالٗی ث‪ ٠‬تلؿیط هطآ‪ٙ‬‬
‫ًطیٖ اضائ‪ُ ٠‬طزز‪.‬‬
‫تبً‪ ٜٙٞ‬پیطاٗ‪ ٙٞ‬ر‪ٜ‬ج‪١٠‬بی ٗرتٔق تلؿیط َجطی‪،‬‬
‫آحبضی ث‪ ٠‬ظی‪ٞ‬ض َجغ آضاؾت‪ ٠‬قس‪ ٟ‬اؾت ً‪ ٠‬زضثبض‪ٗ ٟ‬جب‪ٛ‬ی ‪ٝ‬‬
‫ٗؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز‪١‬بی َجطی‪ ،‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬ث‪ ٠‬ؾ‪ٗ ٠‬وبٓ‪٠‬‬
‫اقبض‪ٗ ٟ‬یُطزز‪ٗ :‬ح٘س كبئی زض ٗوبٓ‪« ٠‬تلؿیط َجطی‬
‫زض ‪ٛ‬وس ‪ ٝ‬ثطضؾی» اظ ؾیبم ‪ ٝ‬پی‪ٞ‬ؾتِی آیبت‪ ،‬ار٘بع‬
‫ػٔ٘ب‪ ،‬قی‪ٗ ٟٞ‬ؼ٘‪ ّٞ‬ػطة‪ ،‬تؼ٘یٖ ثركیس‪ ٙ‬ث‪ٗ ٠‬ؼب‪ٛ‬ی ‪ٝ‬‬
‫پط‪١‬یع اظ توییس ثس‪ ٙٝ‬حزت‪ ،‬ذجط نحیح اظ‬
‫پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ) ‪ٗ ٝ‬ؼیبض تبضیری ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ٙ‬‬
‫ٗؼیبض‪١‬بی َجطی زض ثطضؾی آضاء تلؿیطی یبز ًطز‪ٝ ٟ‬‬
‫‪١٠ٛٞ٘ٛ‬بیی ضا ثیب‪ً ٙ‬طز‪ ٟ‬اؾت (كبئی‪/9 :1368 ،‬‬
‫‪ .)156-146‬ؾی٘ی‪ ٚ‬زذت قبًطی زض ٗوبٓ‪ٗ« ٠‬جب‪ٛ‬ی‬
‫تلؿیط‪ِٛ‬بضی َجطی»‪ٗ ،‬جب‪ٛ‬ی َجطی ضا قبْٗ ثط اؾتلبز‪ٟ‬‬
‫اظ ظب‪١‬ط آیبت‪ ،‬ؾیبم‪ ،‬حٌٖ ػوْ‪ ،‬ض‪ٝ‬ایت ٗؼتجط‪ ،‬ار٘بع‬
‫ا‪ ْ١‬تإ‪ٝ‬یْ‪ ،‬قی‪ ٟٞ‬ثیب‪ٛ‬ی ٗؼ٘‪ ّٞ‬ػطة‪ ،‬انبٓت تؼ٘یٖ‪،‬‬
‫كط‪ َٜ١‬ض‪ٝ‬ظُبض ‪ٛ‬ع‪ ٝ ّٝ‬هیبؼ زا‪ٛ‬ؿت‪ ٠‬اؾت (قبًطی‪،‬‬
‫‪٘١ .)81 :1383‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬زض ٗوبٓ‪« ٠‬تإحیط ؾیبم زض تطریح‬
‫هطائبت زض تلؿیط َجطی» ‪ٛ‬یع ٗؿبئْ ٗرتٔق ‪ٗ ٝ‬طتجٍ ثب‬
‫ٗ‪ٞ‬ي‪ٞ‬ع ٗوبٓ‪ٞٗ ٠‬ضز تحٔیْ هطاض ُطكت‪ ٠‬اؾت (ؾت‪ٞ‬ز‪ٛ ٟ‬یب‪،‬‬
‫هبؾٖ ‪ٛ‬ػاز‪ .)150-127 :1392 ،‬ث‪ٛ ٠‬ظط ‪ِٛ‬بض‪ٛ‬س‪ٝ ،ٟ‬ر‪ٞ‬ز‬
‫‪ٛ‬وبیهی چ‪ ٙٞ‬پطاً‪ٜ‬سُی‪ ،‬كوسا‪ ٙ‬ا‪ٛ‬ؿزبٕ ٗ‪ٜ‬بؾت‪ ،‬تتجغ‬
‫‪ٛ‬بًبكی ‪ ٝ‬رعئی‪ِٛ‬طی ٗ‪ٞ‬ر‪ٞ‬ز زض آحبض ٗطتجٍ‪ٗ ،‬ب‪ٛ‬غ اظ‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /07‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫ثیب‪ ٙ‬ض‪ٝ‬ایبت ثؿیبضی اظ آحبض ٗلو‪ٞ‬ز‪ٜٗ ،‬جغ ٗ‪ٜ‬بؾجی ثطای‬ ‫(األز‪ٝ٠ٛ‬ی‪ ٝ )48/1 :1417 ،‬اظ ػبٖٓتطی‪ ٚ‬زا‪ٛ‬ك٘‪ٜ‬سا‪ٙ‬‬
‫ثبظؾبظی آ‪٢ٛ‬ب ‪ ٝ‬یب زؾتًٖ اظ‪٢‬بض‪ٛ‬ظط زضثبض‪ ٟ‬آ‪٢ٛ‬بؾت‪.‬‬ ‫زا‪ٛ‬ؿت‪٠‬ا‪ٛ‬س‪ .‬ثب احتؿبة ٗست ػ٘ط ‪ٝ‬ی ٗكرم ٗیُطزز‬
‫ث‪٠‬ضؿٖ آ‪ ٠ٌٛ‬زض اًخط ٗ‪ٞ‬اضز اظ تلؿیط َجطی ث‪٠‬‬ ‫ً‪ٝ ٠‬ی زض ‪١‬ط ض‪ٝ‬ظ‪ ،‬چ‪ٝ ْ٢‬ضم ُٗٔت ػٔ٘ی ‪ِٛ‬بقت‪٠‬‬
‫ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬تلؿیطی ض‪ٝ‬ایی ‪ٛ‬بٕ ثطز‪ٗ ٟ‬یق‪ٞ‬ز (ش‪١‬جی‪:2000 ،‬‬ ‫اؾت (ؾی‪َٞ‬ی‪)97/1 :1396 ،‬؛ ‪٘١‬چ‪ٜ‬ب‪ ٠ً ٙ‬ته٘یٖ‬

‫‪ ،)149/1‬اٗب ت‪ٞ‬ر‪ٝ ٠‬ی ث‪ٛ ٠‬وس ض‪ٝ‬ایبت‪ٞٗ ،‬رت قس تب‬ ‫زاقت تب تلؿیط ذ‪ٞ‬ز ضا زض هبٓت ؾی ‪١‬عاض ثطُ‪ ٠‬ث‪٠‬‬

‫ز‪ٝ‬ض‪ِٛ ٟ‬بضـ تلــــبؾیط ٗحى ثــ‪ ٠‬پـبیـب‪ ٙ‬ثطؾس‬ ‫قبُطزا‪ٛ‬ف اٗال ً‪ٜ‬س ً‪ ٠‬ث‪ ٠‬ؾ‪١ ٠‬عاض ثطُ‪ ٠‬اًتلب ًطز (اث‪ٚ‬‬

‫)‪(Goldziher, 1920: 93‬؛ ثسیـ‪ٚ‬ض‪ٗ ٝ‬یت‪ٞ‬ا‪ٙ‬‬ ‫ر‪ٞ‬ظی‪ .)216/13 :1992 ،‬اظ ر٘ٔ‪ ٠‬آحبض ‪ٝ‬ی‪ً ،‬تبة‬

‫ٌٗتت تلؿیطیِ ‪ٝ‬ی ضا ارت‪٢‬بزی‪-‬ض‪ٝ‬ایی زا‪ٛ‬ؿت‬ ‫ٗلهٔی اؾت ً‪ ٠‬زضثبض‪َ ٟ‬طم حسیج ؿسیط ‪ِٛ‬بقت‪ ٠‬اؾت‬

‫(ثبثبیی‪.)60/3 :1391 ،‬‬ ‫(‪ٛ‬زبقی‪ ٝ )322 :1365 ،‬اظ زیِط آحبض ‪ٝ‬ی ٗیت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬ث‪٠‬‬
‫تبضید االٖٗ ‪ٝ‬آطؾْ ‪ٝ‬آ٘ٔ‪ٞ‬ى‪ ،‬إذتالف آؼٔ٘بء‪ ،‬آوطاءات‬
‫‪ ٝ‬ؤحٌبٕ قطائغ االؾالٕ اقبض‪ً ٟ‬طز (ؾی‪َٞ‬ی‪:1396 ،‬‬
‫اًتقادات تز تفسیز طثزی‬
‫‪.)96/1‬‬
‫‪«-1‬ػسٕ تهطیح ث‪ ٠‬قــإ‪ٛ ٙ‬ع‪ ّٝ‬آیبتِ ٗطتجٍ ثب‬
‫تلؿیط َجطی زض ٗیب‪ ٙ‬زا‪ٛ‬ك٘‪ٜ‬سا‪ ٙ‬اؾالٗی اظ‬
‫ا‪١‬ـْ ثیت (ػٔی‪ٖ٢‬آؿالٕ)‪ ،‬ث‪٠‬ضؿٖ تهطیح ث‪ ٠‬آ‪٢ٛ‬ب زض‬
‫ا‪٘١‬یت ‪ٝ‬االیی ثطذ‪ٞ‬ضزاض ث‪ٞ‬ز‪ ٟ‬اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬‬
‫ٗ‪ٜ‬بثغ زیِط»(اؾتبزی‪- )99-87 :1368 ،‬آجت‪ ٠‬زض‬
‫ؾی‪َٞ‬ی ٗؼتوس اؾت ً‪ ٠‬تلؿیط َجطی‪ ،‬اضر٘‪ٜ‬ستطی‪ِٚ‬‬
‫ٗ‪ٞ‬اضز ٗؼس‪ٝ‬زی ث‪ ٠‬كًبئْ ا‪ْ١‬ثیت (ػٔی‪ٖ٢‬آؿالٕ)‬
‫تلبؾیط اؾت ً‪ ٠‬ثط اؾبؼ ‪ٛ‬ظط اًخط ػٔ٘ب‪ٗ ،‬ب‪ٜٛ‬س آ‪ ٙ‬تإٓیق‬
‫اقبض‪ً ٟ‬طز‪َ( ٟ‬جطی‪-)212/3 :1412 ،‬‬
‫‪ٛ‬كس‪ ٟ‬اؾت (ؾی‪َٞ‬ی‪ ،‬ثیتب‪ .)79 :‬ػال‪ ٟٝ‬ثط ُٗبٓجی ً‪ ٠‬زض‬
‫‪ٛ« -2‬وْ اؾطائیٔیبت»(َ‪ٞ‬ؾی‪ ،‬ثیتب‪َ(- )1/1 :‬جطی‪،‬‬
‫ٗوسٗ‪ ،٠‬پیطاٗ‪ ٙٞ‬اضظق٘‪ٜ‬سیِ تلؿیط ربٗغ آجیب‪ُٗ ٙ‬طح‬
‫‪ -)120/29 :1412‬ضا ‪ٝ‬اضز زا‪ٛ‬ؿت‪ ٠‬ا‪ٛ‬س اٗب ای‪ٞٗ ٚ‬اضز‪،‬‬
‫ُطزیس‪ٗ ،‬یت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬قبذمتطی‪ ٚ‬زالیْ ثطرؿتِی تلؿیط‬
‫ٗب‪ٛ‬غ اظ ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ث‪ ٠‬قبیؿتِی‪١‬بی ػٔ٘یِ تلؿیط َجطی ‪ٝ‬‬
‫َجطی زض ٗیب‪ ٙ‬تلبؾیط ‪ِٛ‬بقت‪ ٠‬قس‪ ٟ‬زض ز‪ٝ‬ض‪١ٟ‬بی ٗرتٔق‬
‫ا‪ٛ‬زبٕ پػ‪١ٝ‬ف‪١‬بی الظٕ ثط اؾبؼ آ‪٘ٛ ،ٙ‬یق‪ٞ‬ز‪.‬‬ ‫تبضید تلؿیط ضا زض ز‪ ٝ‬ػبْٗ زا‪ٛ‬ؿت (ٗطًع زائط‪ٟ‬‬
‫َجطی زض ق‪ٞ‬اّ ؾبّ ‪١ 310‬زطی ه٘طی‬ ‫آ٘ؼبضف ثعضٍ اؾالٗی‪-1 :)6018/15 :1367 ،‬‬
‫ضحٔت ًطز (ح٘‪ٞ‬ی‪ )2442/6 :1393 ،‬اٗب اظ آ‪ٛ‬زب ً‪٠‬‬ ‫ربٗغآجیب‪ ٙ‬ثب حزٖ ػظی٘ی اظ ض‪ٝ‬ایبت تلؿیطی‪ ،‬ثبٓؾ ثط‬
‫ٗت‪ ٖ٢‬ث‪ ٠‬تكیغ ث‪ٞ‬ز‪ ،‬پیٌط ا‪ ٝ‬ضا قجب‪ ،٠ٛ‬زض ذب‪ ٠ٛ‬ذ‪ٞ‬یف‬ ‫‪ 38400‬ض‪ٝ‬ایت ٗرتٔق (‪،)GAS، 1990: 120‬‬
‫زك‪ً ٚ‬طز‪ٛ‬س (اث‪ً ٚ‬خیط‪ .)167/11 :1408 ،‬ثطذی اظ‬ ‫ُعاضقی ٓحظ‪ ٠‬ث‪ٓ ٠‬حظ‪ ٠‬اظ ض‪ٝ‬یساز‪١‬بی تلؿیطی پیف اظ‬
‫ٗحووب‪ ٙ‬ثط ای‪ ٚ‬اػتوبز‪ٛ‬س ً‪ٝ ٠‬ی ث‪ٗ ٠‬ص‪١‬ت تكیغ‬ ‫ذ‪ٞ‬ز اضائ‪ ٠‬زاز‪ ٟ‬اؾت تب ‪ ٖ١‬اظ ‪ٛ‬ظط ًٗ٘‪ٜٗ ،ٙٞ‬جؼی ؿ‪ٜ‬ی‬
‫ُط‪ٝ‬یس‪ ٟ‬اؾت (رؼلطیب‪ ٠ً )21-4 :1368 ،ٙ‬ای‪ ٚ‬اٗط‬ ‫ثبقس ‪ ٖ١ ٝ‬اظ ‪ٛ‬ظط ض‪ٝ‬ـ‪ ،‬آِ‪ٞ‬یی ٗ‪ٜ‬بؾت ثطای اًخط آحبض‬
‫‪ٛ‬یبظٗ‪ٜ‬س ثطضؾی ‪ٛ ٝ‬وس اؾت‪.‬‬ ‫ٗ‪ ٖ٢‬تلؿیطی ‪ ٝ‬ؿیطتلؿیطی ُطزز‪ .‬چ‪ٜ‬ب‪ ٠ًٙ‬ای‪ ٚ‬احط ثب‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪09 /‬‬
‫ٗعیـت‪١‬بیی چ‪ ٙٞ‬اؾت‪ٜ‬بز زهین ‪ ٝ‬تحٔیْ ذبٓمِ ٗت‪ٚ‬‬
‫ثس‪ ٙٝ‬پیف زا‪ٝ‬ضی‪ٞٗ ،‬ضز ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ثطذی اظ ٗحووب‪ٗ ٙ‬ؼبضف‬
‫زی‪ٜ‬ی هطاض ُطكت‪ ٝ ٠‬ث‪ ٠‬اؾتلبز‪ ٟ‬اظ آ‪ ،ٙ‬ت‪ٞ‬نی‪ ٠‬قس‪ ٟ‬اؾت‬
‫(رب‪ٛ‬یپ‪ٞ‬ض‪ ،‬قٌطا‪ٛ‬ی‪.)30-27 :1392 ،‬‬
‫پؽ اظ تإْٗ زض ا‪ٞٛ‬اع ض‪ٝ‬ـ‪١‬بی تحٔیْ ٗحت‪ٞ‬ا‬
‫ً‪ ٠‬زض ٗ‪ٜ‬بثغ ٗرتٔق زضثبض‪ ٟ‬آ‪ ٙ‬ثحج قس‪ ٟ‬اؾت‪ ،‬ض‪ٝ‬ـ‬
‫تحٔیْ ٗحت‪ٞ‬ای ًٗ٘‪ٛٞ‬ی‪ ٠ً- 1‬كطاتط اظ ق٘بضـ ػجبضات‬
‫یب ًٔ٘بت زض یي ٗت‪ ،ٚ‬ث‪ ٠‬ق‪ٜ‬بؾبیی ایس‪١ٟ‬بی نطیح ‪ٝ‬‬
‫ي٘‪ٜ‬ی زض زاز‪١ٟ‬ب ٗیپطزاظز ‪(Macqueen, Guest,‬‬
‫)‪ - 2012: 3‬ر‪٢‬ت ا‪ٛ‬زبٕ ای‪ ٚ‬پػ‪١ٝ‬ف ا‪ٛ‬تربة ُطزیس‬
‫ً‪ ٠‬ثط اؾبؼ آ‪ٞ٘ٛ ،ٙ‬زاض ار٘بٓی كطای‪ٜ‬س ض‪ٝ‬ـ پػ‪١ٝ‬ف‬
‫حبيط ثسی‪ ٚ‬تطتیت ذ‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز ‪ ٝ‬زض شیْ ای‪ٞ٘ٛ ٚ‬زاض ث‪٠‬‬
‫ن‪ٞ‬ضت تلهیٔی ث‪٘ٛ ٠‬بیف زضآ‪ٝ‬ضز‪ٗ ٟ‬یق‪ٞ‬ز‪:‬‬
‫‪1. Thematic content analysis.‬‬
‫رٍش پضٍّص‬
‫اظ ر٘ٔ‪ ٠‬ض‪ٝ‬ـ‪١‬بی ٗ‪ٜ‬بؾت ثطای تحٔیْ ا‪ٛ‬سیك‪١٠‬ب ‪ٝ‬‬
‫زیسُب‪١ٟ‬ب‪ ،‬ض‪ٝ‬ـ تحٔیْ ٗحت‪ٞ‬اؾت ً‪ ٠‬زض تؼطیق آ‪ ٙ‬ثیب‪ٙ‬‬
‫زاقت‪٠‬ا‪ٛ‬س‪« :‬ض‪ٝ‬قی ‪ٛ‬ظبٕٗ‪ٜ‬س اؾت ً‪ٞٗ ٠‬رت ٗیُطزز‬
‫ٗحت‪ٞ‬ای یي ٗت‪ ٚ‬ثط اؾبؼ ه‪ٞ‬ا‪ٛ‬ی‪ ٚ‬نطیح ‪ ٝ‬ض‪ٝ‬ق‪ٜ‬ی‬
‫زؾت‪٠‬ث‪ٜ‬سی ُطزز‪ (Weber, 1990: 12) ».‬زض ‪ٝ‬اهغ ثط‬
‫اؾبؼ ای‪ ٚ‬ض‪ٝ‬ـ‪ ،‬ثب تزعی‪ ٝ ٠‬تحٔیْ ٗلب‪١‬یٖ ‪ُ ٝ‬عاض‪١ٟ‬بی‬
‫اؾترطاد قس‪ ٟ‬اظ ٗت‪ ،ٚ‬ر‪٢‬تُیطی ‪ٛ ٝ‬وف ‪١‬ط ًسإ‪ ،‬ثیب‪ٙ‬‬
‫قس‪ ٝ ٟ‬چبضچ‪ٞ‬ة حبًٖ ثط آ‪٢ٛ‬ب ًكق ٗیُطزز‪ٗ .‬ج‪ٜ‬بی‬
‫ای‪ ٚ‬ض‪ٝ‬ـ چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬اؾت ً‪ٗ ٠‬یت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬ثب تحٔیْ تؼساز‬
‫ا‪ٛ‬ؼٌبؼ ‪ ٝ‬كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬یِ ًٔ٘بت ؾبز‪ ،ٟ‬آٗ‪ٞ‬ظ‪١ٟ‬بی اؾت‪ٜ‬جبَیِ‬
‫هبثْ ت‪ٞ‬ر‪٢‬ی پیطاٗ‪ٗ ٙٞ‬ؿبئْ ٗ‪ ٖ٢‬ث‪ ٠‬زؾت آ‪ٝ‬ضز‬
‫)‪.(Stemler, 2001: 431‬ای‪ ٚ‬ض‪ٝ‬ـ ثـ‪ ٠‬زٓـیْ‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /01‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫قس ‪ ٝ‬زض ٗز٘‪ٞ‬ع‪ ،‬ز‪ٗ ٟ‬ؼیبض «ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع»‪« ،‬ؾیبم‬ ‫زض ٗوبٕ ثیب‪ ٙ‬تلهیٔیِ كطای‪ٜ‬س پػ‪١ٝ‬ف ‪ٛ‬یع‪ ،‬شًط ؾ‪ٌٛ ٠‬ت‪٠‬‬
‫‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت»‪ً« ،‬الٕ ػطة (‪ٛ‬ح‪ٞ‬ی‪ ،‬ثالؿی ‪ٓ ٝ‬ـ‪ٞ‬ی)»‪،‬‬ ‫يط‪ٝ‬ضی اؾت‪:‬‬
‫اظ‬ ‫نحیح‬ ‫«ض‪ٝ‬ایت‬ ‫هطآ‪،»ٙ‬‬ ‫آ٘هحق‬ ‫«ضؾٖ‬ ‫الف) ‪ِٛ‬بض‪ٛ‬س‪ ٟ‬ثب ٗطارؼ‪ ٠‬ث‪ ٠‬ت٘بٗی ٗزٔسات‬
‫تؼ٘یٖ»‪،‬‬ ‫«انبٓت‬ ‫پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)»‪،‬‬ ‫تلؿیط َجطی (‪ 30‬رٔس)‪ ،‬ثط ٗح‪ٞ‬ض ًٔیس‪ٝ‬اغ‪« ٟ‬اذتٔق» ‪ٝ‬‬
‫«ػوْ»‪ٛ« ،‬ظط نحبث‪ ٝ ٠‬تبثؼی‪« ،»ٚ‬احٌبٕ كو‪٢‬ی» ‪ٝ‬‬ ‫ٗب‪ٜٛ‬س آ‪ ٝ ٙ‬ثب ضنس ػجبضات َجطی ً‪ ٠‬ثط ‪ٛ‬ظط ارت‪٢‬بزیِ‬
‫«تبضید» ث‪ ٠‬زؾت آٗس ً‪ٗ ٠‬ؼطكی ٗرتهط آ‪٢ٛ‬ب ثسی‪ ٚ‬قطح‬ ‫‪ٝ‬ی زالٓت زاضز‪ٞٗ ،‬اضز ًٔیِ ارت‪٢‬بز َجطی ضا اؾترطاد‬
‫اؾت‪:‬‬ ‫ًطز‪ ٠ً ٟ‬ثب ٗطارؼ‪ ٠‬ث‪ ٠‬یٌبیي آ‪٢ٛ‬ب‪ ،‬تؼساز ‪ٞٗ 1952‬ضز ثط‬
‫‪ -‬ضْزت ٍ اجواؼ‪ :‬چ‪ٜ‬ب‪ٛ‬چ‪ ٠‬یٌی اظ اه‪ٞ‬آی ً‪َ ٠‬جطی‬ ‫اؾبؼ ٗ‪ٞ‬ي‪ٞ‬ع پػ‪١ٝ‬ف‪ٛ-‬ظطات ارت‪٢‬بزیِ َجطی ً‪٠‬‬
‫ٗتصًط قس‪ ٟ‬اؾت‪ ،‬زاضای ق‪٢‬طت ثیكتطی ثبقس یب ای‪٠ٌٜ‬‬ ‫ثیب‪ِٛ‬ط تطریح آضاء تلؿیطی اؾت‪ -‬ا‪ٛ‬تربة قس‪ .‬شًط ؾ‪٠‬‬
‫ار٘بع ٗلؿطا‪ ٙ‬ثط یٌی اظ آضاء تلؿیطی (زض ظٗی‪١٠ٜ‬بی‬ ‫‪ٌٛ‬ت‪ ٠‬زض ای‪ ٚ‬ظٗی‪ ٠ٜ‬هبثْ اػت‪ٜ‬بؾت‪:‬‬
‫ٗرتٔق) ثبقس‪ ،‬ای‪ ٚ‬اٗط اظ اضظـ ‪ٝ‬االیی ‪ٛ‬عز َجطی‬ ‫«ػ‪ٜ‬سی‪/‬ػ‪ٜ‬س‪ٛ‬ب»‬ ‫«ؤ‪ٓٝ‬ی»‪،‬‬ ‫‪ٝ‬اغُب‪ٙ‬‬ ‫ٗیت‪ٞ‬ا‪ٙ‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثطذ‪ٞ‬ضزاض اؾت (َجطی‪.)21/17 :1412 ،‬‬ ‫‪«ٝ‬آه‪ٞ‬اة‪/‬ثبٓه‪ٞ‬اة» ضا ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ًٔ ٙ‬یس‪ٝ‬اغ‪١ٟ‬بی‬
‫‪ -‬سیاق ٍ غاّز آیات‪ِٛ :‬بض‪ٛ‬س‪ ٟ‬ث‪ ٠‬زٓیْ ‪ٛ‬عزیي زا‪ٛ‬ؿت‪ٚ‬‬ ‫زؾتیبثی ث‪ ٠‬ارت‪٢‬بز‪١‬بی َجطی زا‪ٛ‬ؿت ً‪ ٠‬كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی آ‪٢ٛ‬ب ثط‬
‫تؼبضیق ؾیبم (‪ٞٛ‬ػی ‪ٝ‬یػُی ثطای ‪ٝ‬اغُب‪ ٙ‬یب ػجبضت ً‪٠‬‬ ‫اؾبؼ ٗ‪ٞ‬ي‪ٞ‬ع پػ‪١ٝ‬ف‪ ،‬ث‪ ٠‬تطتیت‪599 ٝ 603 ،938 :‬‬
‫ثط احط ‪٘١‬طا‪ ٟ‬ث‪ٞ‬ز‪ ٙ‬آ‪٢ٛ‬ب ثب ًٔ٘‪١٠‬ب ‪ ٝ‬ر٘ٔ‪١٠‬بی زیِط پسیس‬ ‫ٗ‪ٞ‬ضز اؾت‪.‬‬
‫ٗیآیس (ثبثبیی‪ ٝ ))120/1 :1389 ،‬ظب‪١‬ط آیبت (ٗؼ‪ٜ‬بى‬ ‫‪َ -‬جطی زض ٗ‪ٞ‬اضز هبثْ ت‪ٞ‬ر‪٢‬ی ث‪ ٠‬شًط اه‪ٞ‬اّ ٗرتٔق‬
‫ض‪ٝ‬ق‪ ٝ ٚ‬آقٌبض آیبت (َجبَجبیی‪ ٠ً )74/3 :1417 ،‬زض‬ ‫تلؿیطی اًتلب ًطز‪ٛ ٝ ٟ‬ظط ثطُعیس‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز ضا ثیب‪ٛ ٙ‬ساقت‪٠‬‬
‫‪ٝ‬اغُب‪ ٝ ٙ‬ػجبضات آ‪ ٙ‬آقٌبض اؾت) ً‪ ٠‬زض ‪١‬ط ز‪ ،ٝ‬هیس‬ ‫اؾت ً‪ٗ ٠‬یت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬ػٔت ای‪ ٚ‬اٗط زض اًخط ٗ‪ٞ‬اضز ضا ٗجت‪ٜ‬ی‬
‫تإْٗ زض ظب‪١‬ط آیبت ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ز زاضز‪٘١ ،‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ث‪٠‬‬ ‫ثط ‪ٛ‬ظط َجطی حبًی اظ آ‪« ٠ٌٛ‬ؿیط ‪ٛ‬بكغ آؼٖٔ ث‪ ٝ ٠‬ال‬
‫تإًیس ثطذی اظ ٗحووب‪ٗ ٙ‬ج‪ٜ‬ی ثط آ‪َ ٠ٌٛ‬جطی‪ ،‬ا‪ٓٝ‬ی‪ٗ ٚ‬لؿط‬ ‫يبض آز‪ ْ٢‬ث‪ -»٠‬زا‪ٛ‬ؿت‪ ٚ‬ثطذی اظ ُٗبٓت‪ٜٗ ،‬لؼتی ‪ٛ‬ساضز‬
‫زض تبضید تس‪ٝ‬ی‪ ِٚ‬تلؿیط ث‪ٞ‬ز‪ ٠ً ٟ‬ث‪ٗ ٠‬ؼ‪ٜ‬بیی كطاتط اظ ٗل‪ٕٞ٢‬‬ ‫‪ٛ ٝ‬سا‪ٛ‬ؿت‪ ٚ‬آ‪٢ٛ‬ب ‪ٛ‬یع يطضی ‪ٛ‬ر‪ٞ‬ا‪١‬س زاقت‪َ( -‬جطی‪،‬‬
‫ٓـــ‪ٞ‬ی ؾیبم زض ًبضثطز ؾـیبم تـ‪ٞ‬ر‪ٛ ٠‬ـ٘‪ٞ‬ز‪ٟ‬‬ ‫‪ -)88/7 :1412‬زا‪ٛ‬ؿت‪.‬‬
‫اؾت(ؾت‪ٞ‬ز‪ٛ ٟ‬یب‪ ،‬هبؾٖ ‪ٛ‬ػاز‪ ،)128 :1392 ،‬ؾیبم ‪ٝ‬‬ ‫‪ -‬ا‪١‬ت٘بٕ َجطی ثط ػسٕ شًط ٗ‪ٞ‬اضز تٌطاضی زض ارت‪٢‬بز‪١‬ب‬
‫ظب‪١‬ط آیبت ضا زض هبٓت یي ٗؼیبض زض ‪ٛ‬ظط ُطكت‪ ٠‬اؾت؛‬ ‫(ً‪ ٠‬زض ثبٓؾ ثط ‪ٞٗ 400‬ضز ثب شًط ػجبضاتی چ‪« ٙٞ‬كإؿ‪ٜ‬ى‬
‫آجت‪ ٠‬ای‪ ٚ‬اٗط ثیب‪ِٛ‬ط ػسٕ ػ‪ٜ‬بیت ثط تلب‪ٝ‬ت‪١‬بی آ‪ ٙ‬ز‪ٝ‬‬ ‫شٓي ػ‪ ٚ‬إػبزت‪ ٠‬كی ‪١‬صا آ٘‪ٞ‬يغ» ای‪ٞٗ ٚ‬ي‪ٞ‬ع ضا‬
‫‪ٛ‬ر‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز ثٌٔ‪ ٠‬اقبض‪ٟ‬ای ث‪ ٠‬قجب‪١‬ت‪١‬ب ‪ ٝ‬ث‪ٖ٢‬پی‪ٞ‬ؾتِی‬ ‫ُ‪ٞ‬قعز ًطز‪ ٟ‬اؾت) ا‪ٛ‬سًی اظ زق‪ٞ‬اضیِ ای‪ ٚ‬ثرف اظ‬
‫آ‪ ٙ‬ز‪ ٝ‬اؾت‪َ .‬جطی زض ٗ‪ٞ‬اضز كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی ثطای تطریح اه‪ٞ‬اّ‬ ‫پػ‪١ٝ‬ف‪ً ،‬بؾت‪.‬‬
‫تلؿیطی ثط یٌسیِط‪ ،‬ث‪ ٠‬ؾیبم ‪ ٝ‬پی‪ٞ‬ؾتِی (َجطی‪،‬‬ ‫ب) ثطای ا‪ٛ‬تربة ٗؼیبض‪١‬بی َجطی زض‬
‫‪ ٝ )38/24 :1412‬ظب‪١‬ط آیبت (َجطی‪:1412،‬‬ ‫ارت‪٢‬بز‪١‬بیف‪ ،‬تؼسازی اظ آحبض پػ‪١ٝ‬كیِ ٗطتجٍ ُٗبٓؼ‪٠‬‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪07 /‬‬
‫تلؿیطی‪ ،‬آضایی اؾت ً‪ ٠‬ت‪ٞ‬ؾٍ نحبث‪ٛ ٠‬وْ قس‪ ٟ‬اؾت‪.‬‬
‫‪ٝ‬ی ػٔت ای‪ ٚ‬اٗط ضا حً‪ٞ‬ض ‪ ٝ‬اَالع ایكب‪ ٙ‬اظ ‪ٝ‬هبیغ‬
‫نسض اؾالٕ ٗیزا‪ٛ‬س (َجطی‪.)68/28 :1412 ،‬‬
‫‪ -‬احکام فقْی‪َ :‬جطی زض ثطذی اظ ٗ‪ٞ‬اضز ‪ٛ‬یع ٗت‪ٜ‬بؾت‬
‫ثب حٌٖ كو‪٢‬ـی ث‪ ٠‬ا‪ٛ‬تربة ‪ٛ‬ظط تلؿیطیِ ثطُعیس‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز‬
‫ٗیپطزاظز (َجطی‪.)74/7 :1412 ،‬‬
‫‪ -‬تاریخ‪ :‬اؾتلبز‪ ٟ‬اظ ُعاضـ‪١‬بی تبضیری ‪ٛ‬یع اظ زیِط‬
‫ٗؼیبض‪١‬بی َجطی زض تطریح یي اظ اه‪ٞ‬اّ تلؿیطی ثط‬
‫ؾبیط اه‪ٞ‬اّ اؾت (َجطی‪.)121/4 :1412 ،‬‬
‫ج) ثب تتجؼی زض تلؿیط َجطی ‪ ٝ‬تإٗٔی زض كطای‪ٜ‬س‬
‫ثطضؾی آیبت ت‪ٞ‬ؾٍ َجطی ٗكرم ُطزیس ً‪ٝ ٠‬ی‬
‫زضثبض‪ ٟ‬چ‪٢‬بض ر‪ٜ‬ج‪ ٠‬ثطرؿت‪٠‬ی آیـبت ث‪ ٠‬شًط آضاء‬
‫تلؿیطی ‪ ٝ‬ثیب‪ ٙ‬ارت‪٢‬بز ذ‪ٞ‬ز ٗیپطزاظز ً‪ ٠‬قبْٗ ثط‬
‫«هطائت»‪« ،‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی» (تطًیت‪١‬بی اؾ٘ی ‪ ٝ‬كؼٔی)‪،‬‬
‫«ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی» (ًٔ٘‪١٠‬بی ثب ٗؼ‪ٜ‬ب زض ًالٕ ػطة ً‪٠‬‬
‫قبْٗ ثط اؾٖ ‪ ٝ‬كؼْ ٗیق‪ٞ‬ز (ت‪٢‬ب‪ٞٛ‬ی‪:1996 ،‬‬
‫‪« ٝ ))1612-1608/2‬اؾجبة ‪ٛ‬ع‪ »ّٝ‬اؾت‪ٝ .‬ی زض‬
‫ثطضؾی ٗلطزات ‪ ٝ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‪ ،‬ثط ٗل‪ ٝ ٕٞ٢‬زض‬
‫ٗ‪ٞ‬اضزی ‪ٗ ٖ١‬هسام‪ٛ ،‬ؿد آیبت ‪ ٝ‬اػطاة ػ‪ٜ‬بیت زاضز‬
‫ً‪ٗ ٠‬یت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬آ‪٢ٛ‬ب ضا ظٗی‪١٠ٜ‬بی كطػیِ ارت‪٢‬بز َجطی ‪ٛ‬بٕ‬
‫‪٢ٛ‬بز‪.‬‬
‫تُجین ٗؼیبض‪١‬ب ثط ظٗی‪١٠ٜ‬بی انٔیِ ٗصً‪ٞ‬ض (ثط‬
‫اؾبؼ ػجبضات َجطی ً‪ ٠‬ثط ‪ٛ‬ظط ارت‪٢‬بزیِ ‪ٝ‬ی زالٓت‬
‫زاضز) زض هبٓت رس‪ٓٝ‬ی ن‪ٞ‬ضت پصیطكت ‪ ٝ‬زاز‪١ٟ‬بی‬
‫پػ‪١ٝ‬ف ضا ث‪ ٠‬زؾت زاز‪ .‬اظ آ‪ٛ‬زب ً‪ ٠‬شًط ت٘بٗیِ‬
‫اَالػبت رس‪ٗ ّٝ‬صً‪ٞ‬ض زض ای‪ُٝ ٚ‬ؾغ ‪٘ٛ‬یُ‪ٜ‬زس‪ ،‬ث‪٠‬‬
‫ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬ت‪٢ٜ‬ب ث‪ ٠‬شًط ز‪ ٝ‬رس‪ ّٝ‬رعئی اظ تُجین یٌی‬
‫اظ ػجبضات ثیب‪ِٛ‬ط ارت‪٢‬بز َجطیِ ٗطتجٍ زض ظٗی‪١٠ٜ‬بی‬
‫هطائت ‪ ٝ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی اًتلب ٗیُطزز‪.‬‬
‫‪ )101/20‬ػ‪ٜ‬بیت زاقت‪ ٝ ٠‬زض ٗ‪ٞ‬اضزی ‪ٛ‬یع اظ ظب‪١‬ط ؾبیط‬
‫آیبت ثطای تطریح آضاء تلؿیطی زض آیبت زیِط اؾتلبز‪ٟ‬‬
‫ًطز‪ ٟ‬اؾت (َجطی‪.)79/21 ،121/27 :1412 ،‬‬
‫‪ -‬کالم ؾزب‪َ :‬جطی اظ ر‪ٜ‬ج‪١٠‬بی ٗرتٔق ‪ٛ‬ح‪ٞ‬ی‪ ،‬ثالؿی‬
‫‪ٓ ٝ‬ـ‪ٞ‬ی ًالٕ ػطة ثطای تطریح اه‪ٞ‬اّ اؾتلبز‪ً ٟ‬طز‪ٝ ٟ‬‬
‫زض ٗ‪ٞ‬اضز ٗتؼسزی ث‪ ٠‬اقؼبض ػطة ر‪٢‬ت ای‪ ٚ‬اٗط اؾت‪ٜ‬بز‬
‫رُؿت‪ ٠‬اؾت (َجطی‪.)46/8 :1412 ،‬‬
‫‪ -‬اصالت تؿوین‪َ :‬جطی چ‪ٜ‬ب‪ٛ‬چ‪١ ٠‬یچ زٓیٔی زض ظب‪١‬ط ‪ٝ‬‬
‫ؾیبم آیبت‪ ،‬احبزیج ‪ٛ‬ج‪ٞ‬ی (نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)‪،‬‬
‫ار٘بع ٗلؿطا‪ٗ ٝ ٙ‬جبحج ػؤی ‪ٛ‬جبقس‪ ،‬هبثْ ث‪ ٠‬ػسٕ‬
‫ترهیم ثس‪ٝ ٙٝ‬ر‪ٞ‬ز ضرحب‪ ٙ‬اؾت ‪ ٝ‬اظ شًط ٗل‪ٝ ٕٞ٢‬‬
‫ٗهبزین ذبل ثطای آیبت‪ ،‬احطاظ ٗیً‪ٜ‬س (َجطی‪،‬‬
‫‪.)187/5 ،149/4 :1412‬‬
‫‪ -‬رٍایت صحیح اس پیاهثز(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)‪ :‬اظ‬
‫زیِط ٗؼیبض‪١‬بی َجطی زض تطریح آضاء تلؿیطی‪ ،‬ض‪ٝ‬ایبت‬
‫نحیح (ث‪ ٠‬ظػٖ َجطی) ‪ٛ‬ج‪ٞ‬ی(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)‬
‫اؾت ً‪ ٠‬زض ظٗی‪١٠ٜ‬بیِ ػجبضات (َجطی‪:1412 ،‬‬
‫‪ٗ ٝ )120/29‬لطزات هطآ‪ٛ‬ی (َجطی‪ٝ )212/4 :1412 ،‬‬
‫هطائبت آیبت (َجطی‪ٞٗ )330/2 :1412 ،‬ضز اؾتلبز‪ٟ‬‬
‫‪ٝ‬ی هطاض ُطكت‪ ٠‬اؾت‪.‬‬
‫‪ -‬رسن الوصحف قزآى‪ :‬اظ زیِط ٗؼیبض‪١‬بی َجطی زض‬
‫تطریح آضاء زض ثرف هطائبت‪ٞٗ ،‬اكوت هطائت ثطُعیس‪ٟ‬‬
‫ثب آ‪ٛ‬چ‪ ٠ً ٠‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬ذٍ ضؾ٘ی ‪ ٝ‬ضؾٖ آ٘هحق هطآ‪ٙ‬‬
‫زض ٗیب‪ٗ ٙ‬ؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٙ‬ض‪ٝ‬اد یبكت‪ ،٠‬اؾت (َجطی‪:1412 ،‬‬
‫‪.)190/3‬‬
‫‪ -‬ؾقل‪ :‬زالیْ ػؤی ‪ٛ‬یع زض ثطذی اظ ٗ‪ٞ‬اضز ت‪ٞ‬ؾٍ‬
‫َجطی ٗ‪ٞ‬ضز اؾت‪ٜ‬بز هطاض ُطكت‪ ٠‬اؾت تب یٌی اظ اه‪ٞ‬اّ ثط‬
‫اه‪ٞ‬اّ زیِط تطریح زاز‪ ٟ‬ق‪ٞ‬ز (َجطی‪.)63/17 :1412 ،‬‬
‫‪ً -‬ػز صحاتِ‪ :‬اظ زیِط ٗؼیبض‪١‬بی َجطی زض تطریح آضاء‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /07‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی‬ ‫ٗؼیبض ارت‪٢‬بز‬ ‫ظٗی‪ ٠ٜ‬ارت‪٢‬بز‬ ‫ػجبضت ثیب‪ِٛ‬ط ارت‪٢‬بز َجطی‬

‫‪25‬‬ ‫ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع‬ ‫هطائت‬ ‫آه‪ٞ‬اة ٗ‪ ٚ‬آوطاء‪ ٟ‬كی شٓي ػ‪ٜ‬س‪ٛ‬ب‬

‫‪8‬‬ ‫ًالٕ ػطة‬ ‫هطائت‬ ‫آه‪ٞ‬اة ٗ‪ ٚ‬آوطاء‪ ٟ‬كی شٓي ػ‪ٜ‬س‪ٛ‬ب‬
‫‪5‬‬ ‫ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت‬ ‫هطائت‬ ‫آه‪ٞ‬اة ٗ‪ ٚ‬آوطاء‪ ٟ‬كی شٓي ػ‪ٜ‬س‪ٛ‬ب‬
‫‪1‬‬ ‫ضؾٖ آ٘هحق‬ ‫هطائت‬ ‫آه‪ٞ‬اة ٗ‪ ٚ‬آوطاء‪ ٟ‬كی شٓي ػ‪ٜ‬س‪ٛ‬ب‬

‫كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی‬ ‫ٗؼیبض ارت‪٢‬بز‬ ‫ظٗی‪ ٠ٜ‬ارت‪٢‬بز‬ ‫ػجبضت ثیب‪ِٛ‬ط ارت‪٢‬بز َجطی‬

‫‪40‬‬ ‫انبٓت تؼ٘یٖ‬ ‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬ ‫ؤ‪ٓٝ‬ى األه‪ٞ‬اّ كی شٓي ثبٓه‪ٞ‬اة‬

‫‪37‬‬ ‫ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت‬ ‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬ ‫ؤ‪ٓٝ‬ى األه‪ٞ‬اّ كی شٓي ثبٓه‪ٞ‬اة‬
‫‪15‬‬ ‫ًالٕ ػطة‬ ‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬ ‫ؤ‪ٓٝ‬ى األه‪ٞ‬اّ كی شٓي ثبٓه‪ٞ‬اة‬
‫‪6‬‬ ‫ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع‬ ‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬ ‫ؤ‪ٓٝ‬ى األه‪ٞ‬اّ كی شٓي ثبٓه‪ٞ‬اة‬
‫‪5‬‬ ‫ض‪ٝ‬ایت نحیح اظ پیبٗجط‬ ‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬ ‫ؤ‪ٓٝ‬ى األه‪ٞ‬اّ كی شٓي ثبٓه‪ٞ‬اة‬

‫ثط اؾبؼ زاز‪١ٟ‬بی آٗبضی‪ ،‬ثیكتطی‪ ٚ‬ارت‪٢‬بز‪١‬بی َجطی‬ ‫تحلیل کوّی ٍ کیفی دادُّای پضٍّص‬
‫زض ظٗی‪ ٠ٜ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی ث‪ٞ‬ز‪ ٠ً ٟ‬زض ٗز٘‪ٞ‬ع ثب ‪919‬‬ ‫ُٗبٓت ای‪ ٚ‬ثرف زض ز‪ ٝ‬ثرف ػ٘‪ٗٞ‬ی ‪ ٝ‬ترههی‬
‫ٗ‪ٞ‬ضز‪ ،‬ثبٓؾ ثط ‪ 47‬زضنس ٗ‪ٞ‬اضز پػ‪١ٝ‬ف ضا قبْٗ ٗی‪-‬‬ ‫اضائ‪ٗ ٠‬یُطزز‪:‬‬
‫ق‪ٞ‬ز‪ .‬پؽ اظ آ‪ ،ٙ‬ظٗی‪ ٠ٜ‬هطائت ثب ‪ٞٗ 629‬ضز ‪ ٝ‬ظٗی‪٠ٜ‬‬ ‫‪ -1‬تحلیل کوّی ٍ کیفیِ ؾوَهی‬
‫ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی ثب ‪ٞٗ 383‬ضز ‪ ٝ‬اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ ّٝ‬ثب ‪20‬‬ ‫ٗیت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬ثب یي ‪ِٛ‬طـ ًُٔی ث‪ ٠‬زاز‪١ٟ‬بی پػ‪١ٝ‬ف‪ ،‬یبكت‪-٠‬‬
‫ٗ‪ٞ‬ضز هطاض زاضز‪ٞ٘ٛ .‬زاض ؾت‪ٛٞ‬ی ‪ً ٝ‬یلیِ ًیلیت زكؼبتی ً‪٠‬‬ ‫‪١‬بیی ضا زض ز‪ ٝ‬ثرف ظٗی‪١٠ٜ‬ب ‪ٗ ٝ‬ؼیبض‪١‬ب ث‪ ٠‬زؾت آ‪ٝ‬ضز‪:‬‬
‫َجطی زض ظٗی‪١٠ٜ‬بی انٔی ث‪ ٠‬ارت‪٢‬بز پطزاذت‪ ،٠‬ثسی‪ ٚ‬هطاض‬
‫اؾت‪:‬‬ ‫سهیٌِّای تزجیح آراء تفسیزی‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪00 /‬‬

‫هطائبت ذ‪ٞ‬ز ت‪ٞ‬يیح زاز‪ ٟ‬اؾت (َجطی‪.)50/1 :1412 ،‬‬ ‫اظ زاز‪١ٟ‬بی پػ‪١ٝ‬ف ث‪ ٠‬زؾت ٗیآیس ً‪٠‬‬
‫ػ‪ٜ‬بیت ثط ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی (ٗلب‪١‬یٖ‪ٗ ،‬هبزین‪ٛ ،‬ؿد ‪ٝ‬‬ ‫ثیكتطی‪ٝ ٚ‬ر‪ ٠‬ا‪١‬ت٘بٕ َجطی زض تجیی‪ ٚ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬
‫اػطاة) ‪ ٝ‬اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ ّٝ‬زض ٗطاتت ثؼسی اظ ت‪ٞ‬ر‪َ ٠‬جطی‬ ‫(ٗلب‪١‬یٖ‪ٗ ،‬هبزین‪ٛ ،‬ؿد ‪ ٝ‬اػطاة) ث‪ٞ‬ز‪ ٟ‬اؾت‪ .‬پؽ اظ‬
‫هطاض زاض‪ٛ‬س‪.‬‬ ‫ػجبضت هطآ‪ٛ‬ی‪ ،‬ثیكتطی‪ ٚ‬ت‪ٞ‬ر‪َ ٠‬جطی ث‪ ٠‬ثحج هطائت‬
‫ث‪ٞ‬ز‪ ٠ً ٟ‬ای‪ ٚ‬اٗط ٗیت‪ٞ‬ا‪ٛ‬س ثیب‪ِٛ‬ط ترهم َجطی ثبقس ‪ٝ‬‬
‫هؿیارّای هؤثز در تزجیح آراء تفسیزی‬ ‫ًتبثی ً‪ٝ ٠‬ی ث‪ٛ ٠‬بٕ «آوطاءات» ‪ِٛ‬بقت‪ ٠‬اؾت (ؾی‪َٞ‬ی‪،‬‬
‫َجطی زض تطریح آضاء تلؿیطی اظ ز‪ٗ ٟ‬ؼیبض اؾتلبز‪ٟ‬‬ ‫‪ٗ ،)96/1 :1396‬ؤیس ای‪ُٔٗ ٚ‬ت ذ‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز؛ آجت‪ٝ ٠‬ی‬
‫ًطز‪ٞ٘ٛ ٠ً ٟ‬زاض ؾت‪ٛٞ‬ی كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی اؾتلبز‪َ ٟ‬جطی اظ ٗؼیبض‪١‬ب‬ ‫زض تلؿیطـ تبًیس زاقت‪ ٠ً ٠‬زٓیْ ثطذی اظ هطائت‪١‬بی‬
‫ثسی‪ ٚ‬هطاض اؾت‪:‬‬ ‫ثطُعیس‪ ٟ‬زض تطریح ٗیب‪ ٙ‬آضاء ٗرتٔق ضا زض ًتبة‬

‫ا‪ِٛ‬كتق٘بض اؾت‪ .‬ثسی‪ٚ‬ض‪ٗ ،ٝ‬یت‪ٞ‬ا‪ٗ ٙ‬ؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز‬ ‫ٗ‪ٖ٢‬تطی‪ٌٛ ٚ‬ت‪٠‬ای ً‪ ٠‬اظ یي ‪ِٛ‬ب‪ًٔ ٟ‬ی ث‪ ٠‬اؾتلبز‪ٟ‬‬
‫َجطی ضا ث‪ ٠‬ز‪ ٝ‬زؾت‪ ٠‬پُطًبضثطز‪ ،‬قبْٗ ثط قف ٗؼیبض‬ ‫َجطی اظ ٗؼیبض‪١‬ب زض ارت‪٢‬بز ث‪ ٠‬زؾت زاز‪ٗ ٟ‬یق‪ٞ‬ز آ‪ٙ‬‬
‫«ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت»‪« ،‬ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع»‪ً« ،‬الٕ ػطة‬ ‫اؾت ً‪َ ٠‬جطی اظ ثطذی اظ ٗؼیبض‪١‬ب ث‪ ٠‬زكؼبت اؾتلبز‪ٟ‬‬
‫(‪ٛ‬ح‪ٞ‬ی‪ ،‬ثالؿی ‪ٓ ٝ‬ـ‪ٞ‬ی)»‪« ،‬انبٓت تؼ٘یٖ»‪« ،‬ض‪ٝ‬ایت‬ ‫ًطز‪ ٟ‬اؾت اٗب زض ٗوبثْ‪ ،‬اؾتلبز‪ٝ ٟ‬ی اظ ثطذی اظ آ‪٢ٛ‬ب‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /07‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫ارتثاط کوّیِ هیاى سهیٌِّای اصلی ٍ هؿیارّای‬ ‫نحیح اظ پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)» ‪« ٝ‬ضؾٖ‬
‫پُزکارتزد‬ ‫آ٘هحق هطآ‪ًًٖ ٝ »ٙ‬بضثطز قبْٗ ثط چ‪٢‬بض ٗؼیبض «‪ٛ‬ظط‬
‫ٗیت‪ٞ‬ا‪٘ٛ ٙ‬بی ًٔی اظ تؼساز زكؼبت ث‪٢‬ط‪ُٟ‬یطیِ َجطی اظ‬ ‫نحبث‪« ،»٠‬ػوْ»‪« ،‬احٌبٕ كو‪٢‬ی» ‪« ٝ‬تبضید» زؾت‪٠‬‬
‫ٗؼیبض‪١‬بی پُطًبضثطز زض ظٗی‪١٠ٜ‬بی انٔیِ ارت‪٢‬بز ‪ ٝ‬تطریح‬ ‫ث‪ٜ‬سی ًطز‪ .‬ثسی‪٢‬ی اؾت زض تحٔیْ ضاثُ‪ ٠‬ظٗی‪١٠ٜ‬ب ثب‬
‫آضاء تلؿیطی ضا زض هبٓت رس‪ ّٝ‬شیْ اضائ‪ً ٠‬طز‪:‬‬ ‫ٗؼیبض‪١‬ب‪ٗ ،‬ؼیبض‪١‬بی پُطًبضثطز زاضای ا‪٘١‬یت ثیكتطی‬
‫ذ‪ٞ‬ا‪ٜ١‬س ث‪ٞ‬ز‪.‬‬
‫ضؾٖ‬ ‫حسیج ‪ٛ‬ج‪ٞ‬ی‬ ‫انبٓت تؼ٘یٖ‬ ‫ق‪٢‬طت ‪ٝ‬‬ ‫ًالٕ ػطة‬ ‫ؾیبم ‪ٝ‬‬ ‫ٗؼیبض‪١‬ب‬
‫آ٘هحق‬ ‫ار٘بع‬ ‫ظب‪١‬ط آیبت‬ ‫ظٗی‪١٠ٜ‬ب‬
‫‪-‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪10‬‬ ‫اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ّٝ‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪387‬‬ ‫‪285‬‬ ‫‪111‬‬ ‫هطائت‬
‫‪-‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪161‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪148‬‬ ‫‪473‬‬ ‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی‬
‫‪-‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪171‬‬ ‫‪107‬‬ ‫ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی‬
‫‪19‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪227‬‬ ‫‪457‬‬ ‫‪604‬‬ ‫‪701‬‬ ‫ٗز٘‪ٞ‬ع‬

‫اسثاب الٌشٍل‬ ‫‪ -2‬تحلیل کوّی ٍ کیفیِ تخصصی‬

‫َجطی اظ پ‪ٜ‬ذ ٗؼیبض زض ظٗی‪ ٠ٜ‬اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ ّٝ‬اؾتلبز‪ٟ‬‬ ‫زض ای‪ ٚ‬ثرف‪ً ،‬یلیت ًّ٘ی ‪ً ٝ‬یلیِ اؾتلبز‪َ ٟ‬جطی اظ‬
‫ًطز‪ٞ٘ٛ ٠ً ٟ‬زاض ٗطث‪ ٠َٞ‬ثسی‪ ٚ‬قٌْ اؾت‪:‬‬ ‫ٗؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز زض ‪١‬ط یي ظٗی‪١٠ٜ‬ب‪ ،‬اضائ‪ٗ ٠‬یُطزز‪:‬‬

‫اؾبؼ ُٗبٓجی ً‪ ٠‬زض ذ‪ٞ‬ز آی‪ ٝ ٠‬یب هجْ ‪ ٝ‬ثؼس اظ آ‪ٙ‬‬
‫‪ٝ‬ر‪ٞ‬ز زاضز‪ ،‬ث‪ ٠‬ا‪ٛ‬تربة ضؤی تلؿیطیِ ذ‪ٞ‬ز ٗیپطزاظز‪ .‬ث‪٠‬‬
‫ػ‪ٜٞ‬ا‪ ،٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬شیْ آی‪ٗ َٝ) ٠‬ب هَسَضُ‪ٝ‬ا آَّٔ‪ َ٠‬حَنَّ هَسِضِ‪ ِٟ‬إِشْ هبُٓ‪ٞ‬ا‬
‫ٗب ؤَ‪ْٛ‬عََّ آَّٔ‪ ُ٠‬ػَٔى ثَكَطٍ ِٗ‪ ْٚ‬قَیِء‪((...‬ا‪ٛ‬ؼبٕ‪ ،)91/‬ؾجت‬
‫‪ٛ‬ع‪ ّٝ‬آی‪ ٠‬ضا ؾر‪ٗ ٚ‬كطًب‪ ٙ‬هطیف زا‪ٛ‬ؿت‪ ٝ ٠‬ػٔت‬
‫َجطی زض ثطضؾی اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ ،ّٝ‬ث‪َٞ ٠‬ض ٗؼ٘‪ّٞ‬‬
‫ث‪ ٠‬شًط اه‪ٞ‬اّ ٗرتٔق ثؿ‪ٜ‬س‪ٗ ٟ‬یً‪ٜ‬س ‪ ٝ‬ثط اؾبؼ تتجغ‬
‫‪ِٛ‬بض‪ٛ‬س‪ ،ٟ‬زض ‪ٞٗ 20‬ضز پؽ اظ شًط آضاء ٗرتٔق‪ٛ ،‬ظط‬
‫ذ‪ٞ‬ز ضا ثب اؾت‪ٜ‬بز ث‪ ٠‬زالیٔی ثیب‪ٗ ٙ‬یً‪ٜ‬س ً‪ ٠‬زض ای‪ٗ ٚ‬یب‪،ٙ‬‬
‫ت‪ٞ‬ر‪ٝ ٠‬یػ‪ٝ ٟ‬ی ث‪ ٠‬ظب‪١‬ط ‪ ٝ‬ؾیـبم آیبت اؾت ‪ ٝ‬ثط‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪03 /‬‬
‫ههبل آ‪ ٙ‬ظ‪ ٙ‬ضايی ‪٘ٛ‬یقس‪ٛ‬س‪ ،‬ثٌٔ‪ ٠‬ث‪ ٠‬ربی ا‪ٗ ٝ‬طزی‬
‫ضا ث‪ ٠‬ههبل ٗیًكت‪ٜ‬س‪ -2 .‬آی‪ ٠‬زضثبض‪ ٟ‬ز‪ ٝ‬هجیٔ‪ ٠‬ا‪ٝ‬ؼ ‪ٝ‬‬
‫ذعضد ‪ٛ‬بظّ قس‪ ٠ً ٟ‬زض ظٗب‪ ٙ‬پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪٠‬‬
‫‪ٝ‬ؾٖٔ) ٗیب‪ ٙ‬آ‪ٛ‬ب‪ ٙ‬ر‪ َٜ‬ؾرتی رطیب‪ ٙ‬زاقت ‪١ ٝ‬ط ًسإ‬
‫اظ زیِطی‪ ،‬ظ‪ٛ‬ب‪ٗ ٝ ٙ‬طزا‪ ٙ‬ظیبزی ضا ًكت‪ٜ‬س ‪ٝ‬‬
‫پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ) ٗإٗ‪ٞ‬ض ث‪ ٠‬ثطهطاض ًطز‪ٙ‬‬
‫نٔح ٗیب‪ ٙ‬آ‪ ٙ‬ز‪ُ ٝ‬طزیس ‪ٗ ٝ‬إٗ‪ٞ‬ض قس ً‪ ٠‬زی‪١ ٠‬ط یي اظ‬
‫ٗطز‪ ،‬ظ‪ ٝ ٙ‬ثطز‪ ٟ‬ضا اظ ز‪ ٝ‬هجیٔ‪٘١ ٠‬ب‪ٜٛ‬س هطاض ز‪١‬س‪ -3 .‬ای‪ٚ‬‬
‫كطٗب‪ٛ‬ی اؾت اظ ؾ‪ٞ‬ی ذسا ٗج‪ٜ‬ی ثط ههبل زض ٗ‪ٞ‬ضز ‪١‬ط‬
‫یي اظ آظاز‪ ،‬ث‪ٜ‬س‪ٗ ،ٟ‬طز ‪ ٝ‬ظ‪ ٙ‬اظ قرم هبتْ‪ -4 .‬آی‪ ٠‬زض‬
‫حبٓی ‪ٛ‬بظّ قس ً‪ٗ ٠‬طزٕ زض ٗوبثْ ٗطزا‪ ٝ ٙ‬ظ‪ٛ‬ب‪ ٝ ٙ‬ث‪ٜ‬س‪ٝ ٟ‬‬
‫آظاز‪ ،‬ههبل ػبزال‪ٗ ٝ ٠ٛ‬توبثْ ‪٘ٛ‬یًطز‪ٛ‬س‪ .‬ذسا‪ٛٝ‬س حٌٖ‬
‫ههبل ضا ث‪ ٠‬قی‪ ٟٞ‬ػبزال‪ ٠ٛ‬اػالٕ كطٗ‪ٞ‬ز‪ .‬آ‪ِٛ‬ب‪َ ٟ‬جطی‬
‫ه‪ ّٞ‬چ‪٢‬بضٕ ضا تطریح زاز‪ ٝ ٝ ٟ‬اذجبض كطا‪ٝ‬ا‪ ٙ‬ثب ‪ٛ‬وْ‬
‫ٗت‪ٞ‬اتط اظ پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ) ضا ػٔت ای‪ٚ‬‬
‫ا‪ٛ‬تربة اػالٕ ٗی‪٘ٛ‬بیس َجطی‪)62-60/2 :1412 ،‬‬
‫اٗب ‪ٌٛ‬ت‪٠‬ای ً‪ ٠‬شًط آ‪ ٙ‬ربٓت ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬اؾت‪،‬‬
‫ثطذ‪ٞ‬ضز َجطی ثب اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ ّٝ‬ثطذی اظ آیبتی اؾت ً‪٠‬‬
‫پیطاٗ‪ ٙٞ‬كًبیْ ا‪ ْ١‬ثیت‪ٛ :‬بظّ قس‪ ٟ‬اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ٙ‬‬
‫‪ ٠ٛٞ٘ٛ‬شیْ آی‪ ٠‬اً٘بّ زی‪ٗ( ٚ‬بئس‪ )3/ٟ‬ث‪ ٠‬شًط اه‪ٞ‬اّ‬
‫ٗرتٔق پیطاٗ‪ ٙٞ‬ؾجت ‪ٛ‬ع‪«ّٝ‬آی‪ ٕٞ‬اً٘ٔت ٌٖٓ زی‪»ٌٖٜ‬‬
‫پطزاذت‪ ٝ ٠‬ربٓت آ‪ ٙ‬اؾت ً‪ ٠‬ث‪١ ٠‬یچ ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬اقبض‪ٟ‬ای ث‪٠‬‬
‫‪ٝ‬اهؼ‪ ٠‬ؿسیط ذٖ ‪ٛ‬ساضز ‪ ٝ‬زض ا‪ٛ‬ت‪٢‬ب ‪ٛ‬یع ‪ٛ‬ظط ػ٘ط ث‪ ٚ‬ذُبة‬
‫(ٗج‪ٜ‬ی ثط ‪ٛ‬ع‪ ّٝ‬آی‪ٗ ٠‬صً‪ٞ‬ض زض ض‪ٝ‬ظ ػطك‪ ٝ ٠‬پؽ اظ كتح‬
‫ٌٗ‪ ٝ ٠‬ثیط‪ ٙٝ‬ضا‪ٛ‬س‪ٗ ٙ‬كطًب‪ )ٙ‬ضا ثط ٗیُعی‪ٜ‬س (َجطی‪،‬‬
‫‪ .)54/6 :1412‬زض حبٓی ً‪ ٠‬زض ًتت تبضیری (ثـسازی‪،‬‬
‫‪ ٝ )274/8 :1417‬تلؿیطی (ؾی‪َٞ‬ی‪)259/2 :1404 ،‬‬
‫ٗؼتجط ا‪ ْ١‬ؾ‪ٜ‬ت‪ ،‬حساهْ ث‪ ٠‬اضتجبٌ ‪ٝ‬اهؼ‪ ٠‬ؿسیطذٖ ث‪ ٠‬آی‪٠‬‬
‫ٗصً‪ٞ‬ض اقبض‪ٟ‬ای قس‪ ٟ‬اؾت‪.‬‬
‫ا‪ٛ‬تربة ای‪ٛ ٚ‬ظط ضا ؾیبم ذجط اػالٕ ٗیً‪ٜ‬س ‪ ٝ‬ته‪ٞ‬ض‬
‫ثطذی ً‪ ٠‬ؾجت آ‪ ٙ‬ضا ؾر‪ ٚ‬ا‪ ْ١‬ی‪ٞ٢‬ز زا‪ٛ‬ؿت‪٠‬ا‪ٛ‬س ضا‬
‫ذالف ظب‪١‬ط ؾر‪ ٚ‬ذسا‪ٛٝ‬س زا‪ٛ‬ؿت‪ ٠‬اؾت‪ ،‬ظیطا ی‪ٞ٢‬زیب‪ٙ‬‬
‫ث‪ً ٠‬تبة‪١‬بی آؾ٘ب‪ٛ‬ی (نحق حًطت اثطا‪١‬یٖ ‪ٝ‬‬
‫ٗ‪ٞ‬ؾى(ػٔی‪٘٢‬بآؿالٕ) ‪ ٝ‬ظث‪ٞ‬ض حًطت زا‪ٝ‬ز(ػٔی‪٠‬آؿالٕ))‬
‫اػتوبز زاقت‪ٜ‬س زض حبٓی ً‪ ٠‬ذسا‪ٛٝ‬س زض ای‪ ٚ‬آی‪ ٠‬اظ اظ‪٢‬بض‬
‫تؼزت ػس‪ٟ‬ای زضثبض‪ٛ ٟ‬ع‪ً ّٝ‬تبة آؾ٘ب‪ٛ‬ی ثط كطزی اظ‬
‫اكطازِ ثكط ذجط ٗیز‪١‬س (َجطی‪.)178/7 :1412 ،‬‬
‫ٗؼیبض زیِط ‪ٝ‬ی‪ ،‬انبٓت تؼ٘یٖ اؾت ‪ ٝ‬زض‬
‫ن‪ٞ‬ضتی ً‪ٝ ٠‬ی ثط اؾبؼ زالیْ ٗرتٔق ث‪ ٠‬نحت یٌی‬
‫اظ آضاء تلؿیطی زؾت ‪ٛ‬یبثس‪ ،‬ث‪ٜ‬ب ضا ثط ػسٕ ترـهیم‬
‫ٗیُصاضز‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬شیْ آی‪ ) ٠‬ال یَحِعُ‪ْٛ‬يَ آَّصِی‪َٚ‬‬
‫یُؿبضِػُ‪ َٙٞ‬كِی آٌُْلْطِ ِٗ‪ َٚ‬آَّصِی‪ َٚ‬هبُٓ‪ٞ‬ا آَٗ‪َّٜ‬ب ثِإَكْ‪ٞ‬ا‪َِٖٓ َٝ ِِٖ٢ِ١‬‬
‫تُؤِْٗ‪ ْٚ‬هُُٔ‪ٞ‬ثُ‪ٗ( (ُِٖ٢‬بئس‪ٛ ،)41/ٟ‬ظطات ٗرتٔق ً‪ ٠‬ؾجت‬
‫‪ٛ‬ـع‪ ّٝ‬آی‪ ٠‬ضا ‪ٛ‬ـلبم اث‪ ٚ‬ن‪ٞ‬ضیب یب اث‪ٓٞ‬جبث‪ ٝ ٠‬ؿـیط آ‪ٙ‬‬
‫ٗیزا‪ٜٛ‬س‪ ،‬ثیب‪ٗ ٙ‬یزاضز ‪ ٝ‬تهطیح زاضز ً‪ ٠‬ثحج آی‪٠‬‬
‫زضثبض‪ٜٗ ٟ‬بكوب‪ ٙ‬اؾت ‪ ٝ‬ؾجت ‪ٛ‬ع‪ ّٝ‬آی‪ٗ ٠‬یت‪ٞ‬ا‪ٛ‬س ت٘بٗیِ‬
‫ٗ‪ٞ‬اضز ٗطتجٍ ثبقس ‪ ٝ‬زٓیٔی ثطای ترهیم ‪ٝ‬ر‪ٞ‬ز ‪ٛ‬ساضز‬
‫(َجطی‪.)151/6 :1412 ،‬‬
‫اؾتلبز‪ ٟ‬اظ حسیج ‪ٛ‬ج‪ٞ‬ی(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)‬
‫اظ زیِط ٗؼیبض‪١‬بی ‪ٝ‬ی زض تكریم ضؤی نحیح‬
‫پیطاٗ‪ ٙٞ‬اؾجبة آ‪ٜ‬ع‪ ّٝ‬آیبت اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬شیْ‬
‫آی‪ ٠‬قطیل‪ًُ( ٠‬تِتَ ػََٔیٌُُِٖ آْوِهَبلُ‪()...‬ثوط‪ )178/ٟ‬چ‪٢‬بض‬
‫ضؤی ٗتؼبضو زض ؾجت ‪ٛ‬ع‪ ّٝ‬آی‪ ٠‬ضا ثسی‪ ٚ‬تطتیت ثیب‪ٙ‬‬
‫ٗیً‪ٜ‬س‪ -1 :‬آی‪ ٠‬زض قإ‪ ٙ‬ه‪ٗٞ‬ی ‪ٛ‬بظّ قس‪ ٠ً ٟ‬اُط ث‪ٜ‬س‪ٟ‬ای‬
‫اظ آ‪ٛ‬ب‪ ٙ‬ا‪ٛ‬ؿب‪ ٙ‬آظازی ضا ٗیًكت‪ ،‬ا‪ٓٝ‬یبی ٗوت‪ ّٞ‬زض ٗوبٕ‬
‫ههبل ت‪٢ٜ‬ب ث‪ً ٠‬كت‪ ٚ‬هبتْ ضايی ‪٘ٛ‬یقس‪ٛ‬س‪ ،‬ثٌٔ‪ٗ ٠‬هٖ٘‬
‫ث‪ٞ‬ز‪ٛ‬س ا‪ٛ‬ؿب‪ ٙ‬آظازی ضا اظ ا‪ٓٝ‬یبی هبتْ ث‪ ٠‬ههبل ثٌك‪ٜ‬س‬
‫‪ ٝ‬اُط ظ‪ٛ‬ی‪ٗ ،‬طزی ضا ٗیًكت‪ ،‬ا‪ٓٝ‬یبی ٗوت‪٘١ ّٞ‬چ‪ٜ‬ب‪ ٙ‬ث‪٠‬‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /77‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫كبَ٘‪(٠‬ؾالٕاهللػٔی‪٢‬ب) زض رطیب‪ٛ ٙ‬صض ثطای قلبی‬ ‫‪٘١‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬شیْ آی‪)٠‬إِ‪َّ٘ٛ‬ب ‪َِٓٝ‬یٌُُُّٖ آَّٔ‪ َٝ ُ٠‬ضَؾُ‪َٝ ُ٠ُٓٞ‬‬
‫حؿ‪ٜ‬ی‪(ٚ‬ػٔی‪٘٢‬بآؿالٕ) ‪ ٝ‬اػُبی ؿصای اكُبضیكب‪ ٙ‬ثط‬ ‫آَّصی‪ َٚ‬آَٗ‪ُٜٞ‬ا آَّصی‪ َٚ‬یُویُ٘‪ َٙٞ‬آهَّال‪ َٝ ٟ‬یُؤْتُ‪ َٙٞ‬آعًَّب‪ُِٖ١ َٝ ٟ‬‬
‫یتیٖ ‪ ٝ‬كویط ‪ٗ ٝ‬ؿٌی‪ ٚ‬ث‪ٗ ٠‬سّت ؾ‪ ٠‬قت پیبپی‪ٛ ،‬بظّ قس‬ ‫ضاًِؼُ‪ٗ( (ٙٞ‬بئس‪ )55/ٟ‬ث‪ ٠‬ضؿٖ تهطیح ٗ‪ٜ‬بثغ تلؿیطی ا‪ْ١‬‬
‫(آٓ‪ٞ‬ؾی‪١ ،)173/15 :1415 ،‬یچ اقبض‪ٟ‬ای ث‪ ٠‬ای‪ٝ ٚ‬اهؼ‪٠‬‬ ‫ؾ‪ٜ‬ت (حتی ٗؼبنطا‪َ ٙ‬جطی (اث‪ ٚ‬اثی حبتٖ‪:1419 ،‬‬
‫‪ٜٞ٘ٛ‬ز‪ ٟ‬اؾت‪.‬‬ ‫‪ ))1162/4‬ث‪ ٠‬آ‪ ٠ٌٛ‬آی‪ ٠‬ث‪ ٠‬ؾجت ا‪ٛ‬لبم حًطت‬
‫ػٔی(ػٔی‪٠‬آؿالٕ) زض ‪ِٜ١‬بٗی ً‪ ٠‬زض ضً‪ٞ‬ع ‪٘ٛ‬بظ ث‪ٞ‬ز‪،‬‬
‫قزائت‬ ‫‪ٛ‬بظّ قس‪ ٟ‬اؾت‪ ،‬ؾجت ‪ٛ‬ع‪ ّٝ‬آی‪ ٠‬ضا زض ؾ‪ ٠‬ه‪ٗ ّٞ‬رتٔق‬
‫اظ ر٘ٔ‪ ٠‬ظٗی‪١٠ٜ‬بیی ً‪َ ٠‬جطی زض ٗ‪ٞ‬اضز ٗتؼسزی‬ ‫«ػجبز‪ ٟ‬ث‪ ٚ‬آهبٗت»‪« ،‬ت٘بٗیِ ٗؤٗ‪ٜ‬ب‪« ٝ »ٙ‬حًطت‬
‫پیطاٗ‪ ٙٞ‬آ‪ ٙ‬ث‪ ٠‬اظ‪٢‬بض ‪ٛ‬ظط ‪ُ ٝ‬عی‪ٜ‬ف ه‪ ّٞ‬نحیح اظ ‪ٛ‬ظط‬ ‫ػٔی(ػٔی‪٠‬آؿالٕ)» ثیب‪ً ٙ‬طز‪ ٝ ٟ‬اظ ثیب‪ٛ ٙ‬ظط ثطُعیس‪،ٟ‬‬
‫ذ‪ٞ‬ز پطزاذت‪ ،٠‬ثحج هطائت اؾت ً‪ ٠‬زض اًخط ٗ‪ٞ‬اضز ث‪ ٠‬ز‪ٝ‬‬ ‫ذ‪ٞ‬ززاضی ًطز‪ ٟ‬اؾت‪ٛ ٝ .‬یع شیـْ آیـ‪ َٝ ) ٠‬یُُْؼُِ٘‪َٙٞ‬‬
‫یب ؾ‪ٗ ٠‬ؼیبض اؾت‪ٜ‬بز رؿت‪ ٠‬اؾت‪ً .‬یلیت اؾتلبز‪ ٟ‬اظ‬ ‫آَُّؼبَٕ ػَٔى حُجِّ‪ِٗ ِ٠‬ؿٌِی‪ٜ‬بً ‪ َٝ‬یَتی٘بً ‪ َٝ‬ؤَؾیطاً( (ا‪ٛ‬ؿب‪ٝ )8/ٙ‬‬
‫ٗؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز زض ظٗی‪ٗ ٠ٜ‬صً‪ٞ‬ض ثسی‪ ٚ‬ن‪ٞ‬ضت اؾت‪:‬‬ ‫ث‪٠‬ضؿٖ تهطیح اًخطیت هطیت ث‪ ٠‬اتلبم ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ٗ ٙ‬ج‪ٜ‬ی ثط‬
‫آ‪ ٠ٌٛ‬زض قإ‪ ٙ‬حًطت ػٔی(ػٔی‪٠‬آؿالٕ) ‪ ٝ‬حًطت‬

‫‪،144/29‬‬ ‫‪،41/28 ،18/16‬‬ ‫‪،55/16 :1412‬‬ ‫‪٘١‬ب‪ ٠ً ٠ُٛٞٙ‬زض ‪ٞ٘ٛ‬زاض ‪ٛ‬یع ٗكرم اؾت‪،‬‬

‫‪ٞٗ )116/30‬ضز اذتالف ضا ث‪ ٠‬زٓیْ ق‪٢‬طت ‪ٗ ٝ‬ؼ‪ٜ‬بی‬ ‫َجطی زض ظٗی‪ ٠ٜ‬هطائبت‪ ،‬ػ‪ٜ‬بیت ‪ٝ‬یػ‪ٟ‬ای ث‪ ٠‬ز‪ٗ ٝ‬ؼیبض‬

‫نحیح آ‪٢ٛ‬ب پصیطكت‪ ٝ ٠‬تبًیس ًطز‪ ٟ‬اؾت ً‪ ٠‬هطائت ث‪١ ٠‬ط‬ ‫«ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع» هطائت‪١‬ب ‪ٗ ٝ‬ؼ‪ٜ‬بی ٓـ‪ٞ‬ی آ‪٢ٛ‬ب ثطاؾبؼ‬

‫یي اظ آ‪٢ٛ‬ب نحیح ‪ ٝ‬ن‪ٞ‬اة اؾت‪ ،‬آجت‪ ٠‬زض ٗ‪ٞ‬اضز‬ ‫«ًالٕ ػطة» زاقت‪ ٝ ٠‬ای‪ ٚ‬اٗط تب ثسا‪ٛ‬زبؾت زض ‪238‬‬

‫ٗؼس‪ٝ‬زی ‪ٛ‬یع ثب ػجبضاتی چ‪« ٙٞ‬كجإیت‪٘٢‬ب هطؤ آوبضا‬ ‫ٗ‪ٞ‬ضز‪١ ،‬ط ز‪ ٝ‬هطائت (َجطی‪،65/5 ،169/3 :1412 ،‬‬

‫ك٘هیت ؿیط ؤ‪ٛ‬ی ٗغ شٓي ؤذتبض آوطاء‪َ(»ٟ‬جطی‪:1412 ،‬‬ ‫‪ )118/27 ،11/18 ،17/12‬یب ؾ‪ ٠‬هطائت (َجطی‪،‬‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪74 /‬‬

‫زالیْ ذ‪ٞ‬ز شًط ٗیً‪ٜ‬س‪٘١ .‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬زضثبض‪ ٟ‬هطائت‬ ‫‪« ،)19/18‬كجإیت‪٘٢‬ب هطؤ آوبضا ك٘هیت ؿیط ؤ‪ ٙ‬ؤػزت‬

‫«آ٘الئٌ‪ »٠‬ث‪ ٠‬ز‪ ٝ‬هطائت ٗرتٔق (ث‪ ٠‬ضكغ ‪ً ٝ‬ؿط)‬ ‫آوطاءتی‪ ٚ‬إٓی»(َجطی‪« ٝ )35/19 :1412 ،‬كجإیت‪٘٢‬ب هطؤ‬

‫اقبض‪ٗ ٟ‬یً‪ٜ‬س ‪ ٝ‬هطائت ضكغ (ث‪ ٠‬زٓیْ ػُق ث‪ٞ‬ز‪ٙ‬‬ ‫آوبضا ك٘هیت ‪ ٝ‬إ‪ً ٙ‬ب‪ ٙ‬آتكسیس كی آؿی‪ ٚ‬ؤتٖ ػ‪ٜ‬س‪ٛ‬ب‬

‫«آ٘الئٌ‪ »٠‬ث‪« ٠‬اهلل») ضا ثطُعیس‪ ٝ ٟ‬ثطای احجبت نحت‬ ‫كی شٓي» (َجطی‪ )113/23 :1412 ،‬ثط یٌی اظ آضاء‪،‬‬

‫هطائت ا‪ٛ‬تربثـی‪ ،‬آیبت ‪ 22‬ؾ‪ٞ‬ض‪ٗ ٟ‬جــبضً‪ ٠‬كزط ‪ٝ‬‬ ‫تبًیس ثیكتطی ٗیً‪ٜ‬س‪.‬‬

‫‪ 158‬ؾ‪ٞ‬ض‪ٗ ٟ‬جـبضً‪ ٠‬ا‪ٛ‬ؼبٕ ضا شًط ٗیً‪ٜ‬ـس ً‪ ٠‬زض آ‪ٙ‬‬ ‫‪ٛ‬وف ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت ‪ٛ‬یع اظ زیِط‬

‫ز‪ٝ ،ٝ‬اغ‪ٗ« ٟ‬الئٌ‪ »٠‬ث‪٘١ ٠‬ی‪ ٚ‬تطتیت هطائت قس‪ ٟ‬اؾت‪،‬‬ ‫ٗؼیبض‪١‬بی پطًبضثطز ً‪ ٠‬زض ‪ٞٗ 111‬ضز ث‪ً ٠‬بض ضكت‪٠‬‬

‫حتی ‪ٝ‬ی اقٌبّ احت٘بٓی ثط آی‪ 22٠‬ؾ‪ٞ‬ض‪ٟ‬ی ٗجبضً‪٠‬‬ ‫اؾت‪ .‬یٌی اظ ٗؼیبض‪١‬بی َجطی ً‪ ٠‬ت‪٢ٜ‬ب زض ثرف‬

‫كزط ً‪ ٠‬زض آ‪ٔٗ« ٙ‬ي»‪ٗ ٠ٛ -‬الئٌ‪ -٠‬ث‪ً ٠‬بض ضكت‪ ٠‬اؾت‬ ‫هـطائت ٗ‪ٞ‬ضز اؾتلبز‪ٝ ٟ‬ی هطاض ُطكت‪ ٠‬اؾت‪ ،‬ضؾٖ‬

‫ضا ُٗطح ًطز‪ ٝ ٟ‬تهطیح زاضز ً‪ ٠‬زض ًالٕ ػطة‪ُ ،‬ب‪ٟ‬‬ ‫آ٘هحق اؾت؛ ثسی‪ٗ ٚ‬ؼ‪ٜ‬ب ً‪َ ٠‬جطی زض ‪ٞٗ 19‬ضز‪،‬‬

‫ًٔ٘بت ث‪ ٠‬ن‪ٞ‬ضت ٗلطز ث‪ً ٠‬بض ٗیض‪ٝ‬ز اٗب ٗؼ‪ٜ‬بی ر٘غ‬ ‫آ‪ٛ‬چ‪ ٠ً ٠‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬ضؾٖ آرٍ زض ٗهحق هطآ‪ٛ‬ی ً‪ ٠‬زض‬

‫ٗ‪ٞ‬ضز ‪ٛ‬ظط اؾت (َجطی‪.)91-90/2 :1412 ،‬‬ ‫اذتیبض ت٘بٗیِ ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٙ‬اؾت ‪ٞٗ ٝ‬ضز پصیطـ آ‪ٛ‬ب‪ٙ‬‬

‫‪٘١‬ب‪َٞٙ‬ض ً‪ٗ ٠‬كب‪١‬س‪ُ ٟ‬طزیس‪َ ،‬ـجطی زض‬ ‫هطاض زاضز ضا ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ٗ ٙ‬ؼیبض زض تطریح آضاء ٗتلب‪ٝ‬ت‬

‫ثطضؾی هطائت ًٔ٘بت آی‪ٗ ٠‬صً‪ٞ‬ض (ً‪ٞٗ ٠‬ضز اذتالف‬ ‫پیطاٗ‪ ٙٞ‬هطائت هطاض زاز‪ ٟ‬اؾت‪.‬‬

‫‪ٝ‬اهغ قس‪ٟ‬ا‪ٛ‬س) اظ چ‪٢‬بض ٗؼیبض «ض‪ٝ‬ایت نحیح اظ پیبٗجط‬ ‫اؾتلبز‪ ٟ‬اظ ض‪ٝ‬ایبت پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪٠‬‬

‫نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ»‪« ،‬ضؾٖ آ٘هحق هطآ‪،»ٙ‬‬ ‫‪ٝ‬ؾٖٔ) زض ‪ٛ‬ح‪ ٟٞ‬هطائت ‪ٛ‬یع اظ زیِط ٗؼیبض‪١‬بیی اؾت‬

‫«ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» ‪ً« ٝ‬الٕ ػطة» ث‪٢‬ط‪ ٟ‬ثطز‪ٟ‬‬ ‫ً‪ ٠‬ت‪ٞ‬ؾٍ َجطی زض ٗ‪ٞ‬اضز ٗؼس‪ٝ‬زی ث‪ً ٠‬بض ُطكت‪ ٠‬قس‪ٟ‬‬

‫اؾت‪.‬‬ ‫اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪َ ،٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬جطی پیطاٗ‪ ٙٞ‬آی‪َْْ١) ٠‬‬

‫یَ‪ْٜ‬ظُطُ‪ َٙٝ‬إِالَّ ؤَ‪ ْٙ‬یَإْتِیَ‪ ُُٖ٢‬آَّٔ‪ ُ٠‬كی ظٍَُْٔ ِٗ‪ َٚ‬آْـَ٘بِٕ ‪َٝ‬‬

‫ؾثارات قزآًی‬ ‫آَْ٘الئٌَِ‪( (...٠‬ثوط‪ُ )210/ٟ‬عاضقی اظ اذتالف زض‬

‫َجطی زض ظٗی‪ ٠ٜ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی (ً‪ ٠‬ثیكتطی‪ ٚ‬حزٖ اظ‬ ‫هطائت «ظْٔ» ٗیز‪١‬س ً‪ ٠‬ثطذی «كِی ظٍَُْٔ» ‪ ٝ‬ثطذی‬

‫ارت‪٢‬بز‪١‬بی ‪ٝ‬ی زض تطریح آضاء تلؿیطی ضا ث‪ ٠‬ذ‪ٞ‬ز‬ ‫زیِط «كی ظالّ» هطائت ًطز‪ٟ‬ا‪ٛ‬س‪ .‬ؾپؽ ثب شًط‬

‫اذتهبل زاز‪ ٟ‬اؾت) اظ هطیت ث‪ ٠‬اتلبم ٗؼیبض‪١‬ب‬ ‫ض‪ٝ‬ایتی اظ ضؾ‪ ّٞ‬ذسا(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ ٠‬ؾٖٔ) (إ‪ٚٗ ٙ‬‬

‫اؾتلبز‪ً ٟ‬طز‪ٞ٘ٛ ٠ً ٟ‬زاض ٗطث‪ ٠َٞ‬ثسی‪ ٚ‬تطتیت اؾت‪:‬‬ ‫آـ٘بٕ َبهبت یإتی اهلل كی‪٢‬ب ٗحل‪ٞ‬كب) هطائت ‪ٛ‬رؿت ضا‬

‫ٗیپصیطز ‪ ٝ‬تُبثن آ‪ ٙ‬ثب ضؾٖ آ٘هحق ضا اظ زیِط‬

‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬
‫‪ٝ‬اهؼ‪ ٠‬تطى ‪٘ٛ‬بظ ر٘ؼ‪ ٠‬ث‪ٜٗ ٠‬ظ‪ٞ‬ض زاز ‪ ٝ‬ؾتس ثب ًبض‪ٝ‬ا‪ٙ‬‬
‫تزبضی زاضز) ضا پصیطكت‪ ٝ ٠‬ػال‪ ٟٝ‬ثط تإًیس ثط نحت‬
‫ؾ‪ٜ‬س ض‪ٝ‬ایت اظ ربثط‪ ،‬ػٔت آ‪ ٙ‬ضا حً‪ٞ‬ض ربثط زض ٗیب‪ٙ‬‬
‫ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٙ‬نسض اؾالٕ ‪ٗ ٝ‬كب‪١‬س‪ٟ‬ی ٗؿتویٖ اػ٘بّ آ‪٢ٛ‬ب‬
‫ٗیزا‪ٛ‬س (َجطی‪.)68/28 :1412 ،‬‬
‫‪ٝ -‬ی زض شیْ آیـ‪) ٠‬شَا آ‪ ُِّٜٙٞ‬إِشْ شَ‪َ١‬تَ ُٗـبيِجبً كَظَ‪ َّٚ‬ؤَ‪ْٙ‬‬
‫َٓ‪َٛ ْٚ‬وْسِضَ ػََٔیِ‪( (...٠‬اال‪ٛ‬جیبء‪ )87/‬پؽ اظ شًط آضاء‬
‫ُ‪ٛٞ‬بُ‪ٛ ،ٙٞ‬ظط ذ‪ٞ‬ز ضا ثیب‪ٗ ٙ‬یزاضز ً‪ ٠‬اظ ت‪ٞ‬يیح َجطی‬
‫ث‪ ٠‬زؾت ٗیآیس ً‪ ٠‬پصیطكت‪ٛ ٚ‬ظط اكطازی ً‪ ٠‬آی‪ ٠‬ضا ث‪٠‬‬
‫ُ‪٠ٛٞ‬ای تإ‪ٝ‬یْ ٗیً‪ٜٜ‬س ً‪ُٞ ٠‬یب حًطت ی‪ٛٞ‬ؽ(ػٔی‪٠‬‬
‫آؿالٕ) اػتوبز زاقت‪ ٠ً ٠‬ذسا‪ٛٝ‬س هسضت احبَ‪ٝ ٠‬‬
‫ثبظذ‪ٞ‬اؾت اظ ا‪ ٝ‬ضا ‪ٛ‬ساضز‪ ،‬ثط ذالف ػوْ اؾت‪ ،‬ظیطا‬
‫چِ‪ ٌٚ٘ٗ ٠ٛٞ‬اؾت ً‪ ٠‬ذسا‪ٛٝ‬س‪ ،‬كطزی ضا ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ٙ‬‬
‫پیبٗجط ثطُعی‪ٜ‬س ‪ٓٝ‬ی آ‪ ٙ‬كطز ‪ٛ‬ؿجت ث‪ ٠‬ذسا‪ٛٝ‬س ًبكط ثبقس‬
‫(َجطی‪.)63/17 :1412 ،‬‬
‫‪َ -‬جطی زض شیْ آیــ‪ َٝ ) ٠‬ؾَجِّحِ ثِحَِ٘سِ ضَثِّي(‬
‫(َ‪ٞ‬ض‪ )48/‬پؽ اظ شًط ز‪ ٝ‬ضؤی تلؿیطی‪ ،‬یٌی ضا‬
‫ثطُعیس‪ ٝ ٟ‬زض ‪ٛ‬وس زیِطی ٗی‪ٞٛ‬یؿس‪ ،‬ثط اؾبؼ ار٘بع‬
‫ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٙ‬زض احٌبٕ ‪٘ٛ‬بظ‪ ،‬ث‪١ ٠‬یچ ػ‪ٜٞ‬ا‪ٝ ٙ‬ارت ‪ٛ‬یؿت تب‬
‫‪ /77‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬
‫‪٘١‬ب‪ ٠ً ٠ُٛٞٙ‬اظ ‪ٞ٘ٛ‬زاض ث‪ ٠‬زؾت ٗیآیس‪ٝ ،‬ر‪٠‬‬
‫ا‪١‬ت٘بٕ َجطی زض تطریح آضاء تلؿیطی زض ظٗی‪ ٠ٜ‬ػجبضات‬
‫هطآ‪ٛ‬ی‪ ،‬زض ثیف اظ ‪ٛ‬ی٘ی اظ ٗ‪ٞ‬اضز (‪51‬زضنس) ثط تُجین‬
‫ثط اؾبؼ ٗؼیبض «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» اؾت ‪ ٝ‬پؽ اظ‬
‫آ‪ٗ ،ٙ‬ؼیبض‪١‬بی انبٓت تؼ٘یٖ (‪17‬زضنس) ‪ً ٝ‬الٕ ػطة‬
‫(‪16‬زضنس) هطاض زاضز‪ .‬ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ث‪ ٠‬چ‪٢‬بض ‪ٌٛ‬ت‪ ٠‬زض ای‪ ٚ‬ظٗی‪٠ٜ‬‬
‫هبثْ ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬اؾت‪:‬‬
‫‪ )1‬اظ ‪ٌٛ‬بت هبثْ ت‪ٞ‬ر‪ ،٠‬اؾتلبز‪ ٟ‬اظ چ‪٢‬بض ٗؼیبض‬
‫ًٖ ًبضثطز «‪ٛ‬ظط نحبث‪« ،»٠‬ػوْ»‪« ،‬احٌبٕ كو‪٢‬ی» ‪ٝ‬‬
‫«تبضید» زض ای‪ ٚ‬ظٗی‪ ٠ٜ‬اؾت ً‪ ٠‬ث‪٠ٛٞ٘ٛ ٠‬ای اظ ث‪٢‬ط‪ُٟ‬یطی‬
‫اظ آ‪٢ٛ‬ب اقبض‪ٗ ٟ‬یُطزز‪:‬‬
‫‪َ -‬جطی شیْ آی‪ َٝ ) ٠‬إِشا ضَؤَ‪ِٝ‬ا تِزبضَ‪ ٟ‬ؤَ‪ِٞ٢َٓ ِٝ‬اً ا‪ْٛ‬لًَُّ‪ٞ‬ا إَِٓیِ‪٢‬ب‬
‫‪ َٝ‬تَطًَُ‪ٞ‬ىَ هبئِ٘بً هُْْ ٗب ػِ‪ْٜ‬سَ آَّٔ‪ ِ٠‬ذَیِطٌ ِٗ‪ َٚ‬آَّٔ‪َِٚٗ َٝ ِِٞ٢‬‬
‫آتِّزبضَ‪ َٝ ٟ‬آَّٔ‪ ُ٠‬ذَیِطُ آطَّاظِهی‪( (َٚ‬ر٘ؼ‪ )11/٠‬پؽ اظ شًط‬
‫آضاء ُ‪ٛٞ‬بُ‪ٛ ،ٙٞ‬ظط ربثط ث‪ ٚ‬ػجساهلل ا‪ٛ‬هبضی (آی‪ ٠‬ذُبثی‬
‫اظ ؾ‪ٞ‬ی ذسا‪ٛٝ‬س ث‪ ٠‬پیبٗجطـ اؾت ٗج‪ٜ‬ی ثط آ‪ ٠ٌٛ‬زض ‪ٛ‬عز‬
‫ذسا‪ٛٝ‬س‪ٛ ،‬كؿت‪ ٚ‬زض ‪٘ٛ‬بظ ر٘ؼ‪ ٝ ٠‬اؾت٘بع ذُج‪١٠‬بی‬
‫ضؾ‪ ّٞ‬ذسا(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ) اظ تطى آ‪ ٙ‬حًطت ‪ٝ‬‬
‫اقتـبّ ث‪ً ٠‬ؿت ‪ً ٝ‬بض‪ٛ ،‬یٌ‪ٞ‬تط اؾت ‪ ٝ‬زض ‪ٝ‬اهغ اقبض‪ ٟ‬ث‪٠‬‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪79 /‬‬

‫تب ‪ ٖ١‬پی٘ب‪ٛ‬ب‪ٛ‬ی ً‪ ٠‬ثب هؿٖ ث‪ ٖ١ ٠‬پی‪ٞ‬ؾت‪٠‬ا‪ٛ‬س اظ یٌسیِط‬ ‫زض آ‪ ٙ‬شًط «ؾجحب‪ٛ‬ي ‪ ٝ‬ثح٘سى» ُلت‪ ٠‬ق‪ٞ‬ز تب آی‪ ٠‬ضا‬
‫اضث ٗیثطز‪ٛ‬س (َجطی‪.)35/5 :1412 ،‬‬ ‫ثسی‪ ٚ‬تطتیت تلؿیط ًطز ً‪ ٠‬ذسا‪ٛٝ‬س ُلت‪ ٚ‬آ‪ ٙ‬شًط ضا ثط‬
‫‪َ )2‬جطی زض اًخط ٗ‪ٞ‬اضز ث‪ ٠‬ثیب‪ٗ ٙ‬ل‪ٗ ٝ ٕٞ٢‬هسام‬ ‫اؾبؼ ای‪ ٚ‬آی‪ٝ ٠‬ارت ُطزا‪ٛ‬یس‪ ٟ‬اؾت (َجطی‪:1412 ،‬‬
‫ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی پطزاذت‪ ٠‬اؾت اٗب زض ٗ‪ٞ‬اضزی ‪ٛ‬یع ث‪ ٠‬ثیب‪ٙ‬‬ ‫‪٘١ .)23/27‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬زض شیْ آیــ‪ ) ٠‬ال یُؤاذِصًُُُٖ آَّٔ‪ُ٠‬‬
‫اذتالف آضاء پیطاٗ‪ ٙٞ‬اػطاة ػجبضات ‪ٛ‬یع ‪ٛ‬ظط ٗیز‪١‬س ً‪٠‬‬ ‫ثِبَّٓٔـْ‪ ِٞ‬كی ؤَیِ٘ب‪ ٌِْٚٓ َٝ ٌُِِٖٛ‬یُؤاذِصًُُِٖ ثِ٘ب ػَوَّسِتُُٖ آْإَیِ٘ب‪َٙ‬‬
‫ٗؼیبض ‪ٝ‬ی زض آ‪ ٙ‬ػطن‪ً ،٠‬الٕ ػطة ث‪٘١ ٠‬طا‪ ٟ‬ؾیبم ‪ٝ‬‬ ‫كٌََلَّبضَتُ‪ ُ٠‬إَِْؼبُٕ ػَكَطَ‪َٗ ٟ‬ؿبًی‪ ِْٚٗ َٚ‬ؤَ‪ِٝ‬ؾٍَِ ٗب تُُْؼُِ٘‪َٙٞ‬‬
‫ظب‪١‬ط آیبت اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬زض شیْ آی‪) ٠‬یإَیُّ‪َ٢‬ب آَّصی‪َٚ‬‬ ‫ؤَ‪ِٔ١‬یٌُِٖ ؤَ‪ًِ ِٝ‬ؿِ‪َٞ‬تُ‪ ُِٖ٢‬ؤَ‪ ِٝ‬تَحِطیطُ ضَهَجَ‪ٗ( (...٠‬بئس‪٠ً )89/ٟ‬‬
‫آَٗ‪ُٜٞ‬ا قَ‪٢‬بزَ‪ ٟ‬ثَیِ‪ ٌُِِٖٜ‬إِشا حًََطَ ؤَحَسًَُُٖ آَْ٘‪ِٞ‬ت ‪(...‬‬ ‫پیطاٗ‪ً ٙٞ‬لبض‪ ٟ‬ؾ‪ُٜٞ‬س زض‪ٝ‬ؽ اؾت‪ٛ ،‬ظطات اذتالكی‬
‫(ٗبئس‪ٛ )106/ٟ‬ظطات ٗرتٔق پیطاٗ‪ ٙٞ‬ػٔت ضكغ ػجبضت‬ ‫پیطاٗ‪ ٙٞ‬هیس « ِٗ‪ ْٚ‬ؤَ‪ِٝ‬ؾٍَِ ٗب تُُْؼُِ٘‪ َٙٞ‬ؤَ‪ِٔ١‬یٌُِٖ‪ »...‬ضا شًط‬
‫«قَ‪٢‬بزَ‪ ٟ‬ثَیِ‪ »ٌُِٖٜ‬ضا ثیب‪ ٙ‬زاقت‪ ٝ ٠‬زض ا‪ٛ‬ت‪٢‬ب ‪ٛ‬ظط ثطُعیس‪ٟ‬‬ ‫ًطز‪ٛ ٝ ٟ‬ظط ذ‪ٞ‬ز (ٗج‪ٜ‬ی ثط ضػبیت ٗیب‪ِٛ‬ی‪َ ٚ‬ؼبٗی ً‪ ٠‬زض‬
‫ذ‪ٞ‬ز ضا چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬ثیب‪ٗ ٙ‬یزاضز ً‪ٝ ٠‬اغ‪« ٟ‬آك‪٢‬بز‪ٗ »ٟ‬هسضی‬ ‫‪ِٜ١‬بٕ كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬یب ػسٕ كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ی ثطای ذب‪ٞٛ‬از‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز‬
‫اؾت ً‪ ٠‬ثط اؾبؼ ًالٕ ثؼس اظ ذ‪ٞ‬ز («إِشا حًََطَ»)‬ ‫كطا‪ٗ ٖ١‬یً‪ٜ‬یس) ضا ثب اؾت‪ٜ‬بز ث‪ ٠‬احٌبٕ كو‪٢‬ی ً‪ ٠‬پیبٗجط‬
‫ٗطك‪ٞ‬ع قس‪ ٝ ٟ‬ػٔت ای‪ ٚ‬ا‪ٛ‬تربة ضا تُبثن آ‪ ٙ‬ثب ه‪ٞ‬ا‪ٛ‬ی‪ٚ‬‬ ‫ذسا(نٔیاهللػٔی‪ٝ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ) كطٗ‪ٞ‬ز‪ ٝ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز ث‪ ٠‬آ‪ ٙ‬ػْ٘‬
‫ًالٕ ػطة ٗیزا‪ٛ‬س (َجطی‪.)67/7 :1412 ،‬‬ ‫‪ٞ٘ٛ‬ز‪ ٟ‬اؾت‪ٗ ،‬ؿت‪ٜ‬س ٗیؾبظز (َجطی‪.)16/7 :1412 ،‬‬
‫‪٘١ )3‬چ‪ٜ‬ی‪َ ٚ‬جطی ثط اؾبؼ تتجغ ‪ِٛ‬بض‪ٛ‬س‪ ٟ‬زض ثبٓؾ‬ ‫‪ٝ -‬ی زض شیـْ آی‪ ٌٍُِّْٓ َٝ) ٠‬رَؼَْٔ‪ٜ‬ب َٗ‪ٞ‬آِیَ َِّٗ٘ب‬
‫ثط ‪ٞٗ 30‬ضز ث‪ ٠‬شًط اه‪ٞ‬اّ ٗرتٔق پیطاٗ‪ٜٗ ٙٞ‬ؿ‪ٞ‬خ ث‪ٞ‬ز‪ٙ‬‬ ‫تَطَىَ آْ‪ٞ‬آِسا‪ َٝ ِٙ‬آْإَهْطَثُ‪ َٝ َٙٞ‬آَّصی‪ َٚ‬ػَوَسَتِ ؤَیِ٘ب‪ ٌُُِٖٛ‬كَأتُ‪ُِٖ١ٞ‬‬
‫یب ‪ٛ‬ج‪ٞ‬ز‪ ٙ‬ػجبضات هطآ‪ٛ‬ی پطزاذت‪ ٠‬اؾت‪ٝ .‬ی ٗؼتوس ث‪٠‬‬ ‫‪َٛ‬هیجَ‪( (...ُٖ٢‬آ‪ٜ‬ؿبء‪ )33/‬زضثبض‪ ٟ‬اذتالف ٗلؿطا‪ ٙ‬پیطاٗ‪ٙٞ‬‬
‫‪ٛ‬ؿد زض ز‪ ٝ‬ر‪ٜ‬ج‪ٛ ٠‬ؿد زض حٌٖ (تـییط ‪ ٝ‬تجسیْ حٌٖ‬ ‫«آَّصی‪ َٚ‬ػَوَسَتِ ؤَیِ٘ب‪ ٌُُِٖٛ‬كَأتُ‪َٛ ُِٖ١ٞ‬هیجَ‪ُ »ُٖ٢‬عاضـ ٗیز‪١‬س‬
‫ا‪ ّٝ‬ث‪ ٠‬حٌٖ ز‪ٛ ٝ )ٕٝ‬ؿد زض تال‪ٝ‬ت (آی‪٠‬ای ً‪ ٠‬ثیب‪ِٛ‬ط‬ ‫ً‪ ٠‬ػس‪ٟ‬ای ٗطاز اظ آ‪ ٙ‬ضا ‪ٖ١‬پی٘ب‪ٛ‬ب‪ٛ‬ی زا‪ٛ‬ؿت‪٠‬ا‪ٛ‬س ًـ‪ ٠‬اظ ضا‪ٟ‬‬
‫حٌ٘ی ث‪ٞ‬ز‪ ،ٟ‬كطاٗ‪ٞ‬ـ ق‪ٞ‬ز) اؾت (َجطی‪:1412 ،‬‬ ‫هـؿٖ (‪ ٠ٛ‬هطاثت ‪ ٝ‬ذ‪ٞ‬یكب‪ٛٝ‬سی) ثـ‪١ ٠‬ـٖ ٗیپی‪ٞ‬ؾت‪ٜ‬س ‪ٝ‬‬
‫‪ٝ .)378/1‬ی زض ای‪ ٚ‬ظٗی‪ ٠ٜ‬زض ٗ‪ٞ‬اضز ٗتؼسزی ثط پبی‪٠‬‬ ‫اظ یٌسیِط اضث ٗیثطز‪ٛ‬س؛ ػس‪ٟ‬ای آ‪ ٙ‬ضا ثیب‪ِٛ‬ط ‪٘١‬ب‪ٙ‬‬
‫ٗؼیبض «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» ث‪ ٠‬ا‪ٛ‬تربة ‪ٛ‬ظط ثطُعیس‪ٟ‬‬ ‫ػوس اذ‪ٞ‬ت ٗیب‪ ٙ‬ا‪ٛ‬ـهبض ‪٢ٗ ٝ‬برطا‪ ٙ‬زا‪ٛ‬ؿت‪٠‬ا‪ٛ‬س ً‪ٞٗ ٠‬رت‬
‫پطزاذت‪ ٝ ٠‬زض اًخط ٗ‪ٞ‬اضز ث‪ ٠‬ػٔت آ‪ ٠ٌٛ‬زٓیٔی ثطای ‪ٛ‬لی‬ ‫قس‪ ٟ‬ث‪ٞ‬ز تب آ‪٢ٛ‬ب اظ یٌسیِط اضث ثط‪ٛ‬س ً‪ ٠‬آجت‪ ٠‬ثؼسا حٌٖ‬
‫ًبْٗ حٌٖ زض آی‪ ٠‬ا‪ٗ ّٝ‬كب‪١‬س‪٘ٛ ٟ‬یً‪ٜ‬س‪ ،‬ضؤی ث‪ ٠‬ػسٕ‬ ‫آ‪ ٙ‬تـییط یبكت؛ ػس‪ٟ‬ای زیِط ‪ ٖ١‬آی‪ ٠‬ضا زض ذه‪ٞ‬ل‬
‫‪ٛ‬ؿد آیبت ٗیز‪١‬س‪ٝ .‬ی زض ٗ‪ٞ‬اضز ٗؼس‪ٝ‬زی‪ٛ ،‬ؿد آیبت‬ ‫اكطازی زا‪ٛ‬ؿت‪ ٠ً ٠‬زض ز‪ٝ‬ضا‪ ٙ‬رب‪ٔ١‬ی كطظ‪ٛ‬سا‪ ٙ‬زیِطا‪ ٙ‬ضا‬
‫ضا ٗیپصیطز‪ ،‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬تهطیح زاضز ً‪ ٠‬ثط اؾبؼ‬ ‫ث‪ ٠‬كطظ‪ٛ‬سی ذ‪ٞ‬یف پصیطكت‪ ٝ ٠‬آ‪٢ٛ‬ب ضا زض ُطكت‪ٗ ٚ‬یطاث‬
‫ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت ‪ ٝ‬ار٘بع ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ،ٙ‬حٌٖ آی‪َٝ ) ٠‬‬ ‫قطًت زاز‪ ٟ‬ث‪ٞ‬ز‪ٛ‬س‪َ .‬جطی ‪ٛ‬ظط ا‪ ّٝ‬ضا ٗیپصیطز ‪ ٝ‬زض ٗوبٕ‬
‫ػََٔى آَّصِی‪ َٚ‬یُُِیوُ‪ ُ٠َٛٞ‬كِسِیَ‪ََ ٠‬ؼبُٕ ِٗؿٌِِی‪( (ٍٚ‬ثوط‪ )184/ٟ‬ثب‬ ‫ثیب‪ ٙ‬ػٔت ای‪ ٚ‬ا‪ٛ‬تربة تهطیح زاضز ً‪ ٠٘١ ٠‬آُب‪١‬ب‪ ٙ‬ث‪٠‬‬
‫آیـ‪) ٠‬كََ٘‪ ْٚ‬قَ‪ِ٢‬سَ ِٗ‪ ٌُُْٖٜ‬آكَّ‪ِ٢‬طَ كَْٔیَهُِ٘‪( (ُ٠‬ثوط‪)185/ٟ‬‬ ‫تبضید ػطة ٗیزا‪ٜٛ‬س ً‪ ٠‬قی‪ٗ ٟٞ‬تسا‪ ّٝ‬ػطة ثط آ‪ ٙ‬ث‪ٞ‬ز‪ٟ‬‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /71‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫‪ٛ‬یؿتی‪ ،‬ث‪ٝ ٠‬ؾیـٔ‪ُٛ ٠‬ل‪٠‬ای ذٔن ٗیق‪ٞ‬ز ‪ ٝ‬حیـبت ٗی‪-‬‬ ‫ٗ‪ٜ‬ؿ‪ٞ‬خ قس‪ ٟ‬اؾت؛ ظیطا اظ یي ؾ‪ ،ٞ‬ي٘یط «‪ »ٟ‬زض‬
‫یبثس ‪ ٝ‬ز‪ٝ‬ثبض‪ ٟ‬ثب رسایی ض‪ٝ‬ح اظ رؿ٘ف‪ ،‬حیبت ذ‪ٞ‬ز ضا‬ ‫«ػََٔى آَّصِی‪ َٚ‬یُُِیوُ‪ »ُ٠َٛٞ‬ث‪ ٠‬شًط ض‪ٝ‬ظ‪( ٟ‬نیبٕ) ثط ٗیُطزز ‪ٝ‬‬
‫اظ زؾت ٗیز‪١‬س (َجطی‪٘١ .)151/3 :1412 ،‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬زض‬ ‫اظ ؾ‪ٞ‬ی زیِط‪ ،‬ار٘بع ٗؿٔ٘ب‪ٛ‬ب‪ ٙ‬ثطآ‪ ٙ‬اؾت ً‪ ٠‬ثطای كطز‬
‫تطریح اه‪ٞ‬اّ تلؿیطی شیْ آی‪ ) ٠‬كََٔ‪ ِٞ‬ال إِ‪ًُْٜ ْٙ‬تُِٖ ؿَیِطَ‬ ‫ؿیطثی٘بضی ً‪ٗ ٠‬ؿبكط ‪ٛ‬یع ‪ٛ‬جبقس اٗب ض‪ٝ‬ظ‪ ٟ‬ثطای ا‪َ ٝ‬بهت‬
‫َٗسِی‪ِٜ‬ی‪ٝ( (ٚ‬اهؼ‪ )86/٠‬ثب اؾت‪ٜ‬بز ث‪ ٠‬ظب‪١‬ط آی‪ٗ) ٠‬بِٓيِ یَ‪ِِٕٞ‬‬ ‫كطؾبؾت‪ ،‬ربیع ‪ٛ‬ر‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز ً‪ ٠‬ض‪ٝ‬ظ‪ ٟ‬ذ‪ٞ‬ز ضا اكُبض ً‪ٜ‬س‬
‫آسِّی‪( (ٚ‬آلبتح‪ ٝ )4/٠‬زض ‪ٛ‬ظط ُطكت‪ ٚ‬ؾیبم ‪ ٝ‬آی‪ ٠‬ثؼسی‬ ‫‪ ٝ‬ث‪ ٠‬ربی آ‪ ،ٙ‬اكطاز ‪ٛ‬یبظٗ‪ٜ‬س ضا اَؼبٕ ز‪١‬س (َجطی‪،‬‬
‫)تَطْرِؼُ‪٢َٛٞ‬ب إِ‪ًُْٜ ْٙ‬تُِٖ نبزِهی‪ٝ( (َٚ‬اهؼ‪ٛ )87/٠‬ظط ثطُعیس‪ٟ‬‬ ‫‪.)82/2 :1412‬‬
‫ذ‪ٞ‬ز ضا ثسی‪ ٚ‬تطتیت ثیب‪ٗ ٙ‬یزاضز ً‪ ٠‬اُط ثطذالف‬ ‫‪ٌٛ )4‬ت‪ ٠‬زیِط آ‪ ٙ‬اؾت ً‪ ٠‬ث‪٠‬ضؿٖ نجـ‪ ٠‬ض‪ٝ‬ایی‬
‫‪ٝ‬اهؼیت‪ ،‬ذ‪ٞ‬ز ضا كبضؽ اظ رعای آ‪٢‬ی ٗیزا‪ٛ‬یس‪ ،‬آضظ‪ٝ‬ی‬ ‫تلؿیط ربٗغ آجیب‪َ ،ٙ‬جطی زض ثطذی اظ ٗ‪ٞ‬اضز اظ ظب‪١‬ط‬
‫ٗطٍ ً‪ٜ‬یس تب ٗكرم ق‪ٞ‬یس آیب رعای ذ‪ٞ‬ز ضا ذ‪ٞ‬ا‪١‬یس‬ ‫ؾبیط آیبت ثطای تطریح یٌی اظ آضاء تلؿیطی ثط ؾبیط‬
‫زیس یب ذیط (َجطی‪.)121/27 :1412 ،‬‬ ‫آضاء اؾتلبز‪ٗ ٟ‬یً‪ٜ‬س ً‪ ٠‬زض ‪ٝ‬اهغ ض‪ٝ‬ـ تلؿیط هطآ‪ ٙ‬ث‪٠‬‬
‫هطآ‪ ٙ‬ذ‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬زض تجیی‪ ٚ‬آی‪) ٠‬تُرْطِدُ‬
‫هفزدات قزآًی‬ ‫آْحَیَّ ِٗ‪ َٚ‬آَْ٘یِّتِ ‪ َٝ‬تُرْطِدُ آَْ٘یِّتَ ِٗ‪ َٚ‬آْحَی( (آّ‬
‫ًیلیت اؾتلبز‪َ ٟ‬جطی اظ ٗؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز زض ظٗی‪٠ٜ‬‬ ‫ػ٘طا‪ )27/ٙ‬اظ آی‪ًَ) ٠‬یِقَ تٌَْلُطُ‪ َٙٝ‬ثِبَّٓٔ‪ًُْٜ َٝ ِ٠‬تُِٖ ؤَِٗ‪ٞ‬اتبً‬
‫ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی ثسی‪ ٚ‬تطتیت اؾت‪:‬‬ ‫كَإَحِیبًُِٖ حَُّٖ یُِ٘یتٌُُِٖ حَُّٖ یُحِیِیٌُِٖ حَُّٖ إَِٓیِ‪ ِ٠‬تُطْرَؼُ‪(ٙٞ‬‬
‫(ثوط‪ )28/ٟ‬اؾتلبز‪ٗ ٟ‬یً‪ٜ‬س ً‪ ٠‬ثط اؾبؼ آ‪ ،ٙ‬ا‪ٛ‬ؿب‪ ٙ‬اظ‬

‫هطآ‪ٛ‬ی ‪ ٝ‬تطریح آضاء تلؿیطی ثط ٗؼیبض «ًالٕ ػطة»‬ ‫ثط اؾبؼ زاز‪١ٟ‬بی پػ‪١ٝ‬ف زض ای‪ ٚ‬ظٗی‪،٠ٜ‬‬
‫هطاض زاضز‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬زض ثیب‪ٗ ٙ‬ؼ‪ٜ‬بی «تطائت» آضاء‬ ‫ثیكتطی‪ٝ ٚ‬ر‪ ٠‬ا‪١‬ت٘بٕ َجطی زض تجیی‪ٗ ٚ‬ل‪ٗ ٕٞ٢‬لطزات‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪77 /‬‬

‫‪ٝ‬ی ‪٘١‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬زض ‪ٞٗ 58‬ضز ثط ٗؼیبض «انبٓت‬ ‫ٗرتـٔق قبْٗ ثط «ٗ‪ٞ‬يـؼی ً‪ُ ٠‬طز‪ٛ‬ـج‪ٜ‬س ظ‪ ٙ‬هـطاض‬
‫تؼ٘یٖ» ‪ٛ‬یع ػ‪ٜ‬بیت زاقت‪ ٝ ٠‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ،٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬اظ شًط‬ ‫ٗیُیطز»‪ٗ« ،‬یب‪ ٙ‬قب‪ ٝ ٠ٛ‬ؾی‪« ،»٠ٜ‬اَطاف زؾت‪٢‬ب‪ ،‬پب‪١‬ب ‪ٝ‬‬

‫ٗهسام ذــبل ثطای ‪ٝ‬اغ‪ ٟ‬اؾیط زض آیــ‪َٝ ) ٠‬‬ ‫چكٖ‪١‬ب»‪« ،‬ػهبض‪ ٟ‬هٔت»‪« ،‬پبیی‪ ٚ‬ز‪ٛ‬س‪١ٟ‬بی ً٘ط»‪،‬‬

‫یُُْؼُِ٘‪ َٙٞ‬آَُّؼبَٕ ػَٔى حُجِّ‪ِٗ ِ٠‬ؿٌِی‪ٜ‬بً ‪ َٝ‬یَتی٘بً ‪ َٝ‬ؤَؾیطاً(‬ ‫«ٗیب‪ً٘ ٙ‬ط ‪ ٝ‬ثبالی ؾی‪ »٠ٜ‬ضا شًط ٗیً‪ٜ‬س ‪ ٝ‬زض ت‪٢ٜ‬ب ثب‬

‫(ا‪ٛ‬ؿب‪ )8/ٙ‬احطاظ ٗیً‪ٜ‬س (َجطی‪)130/29 :1412 ،‬‬ ‫اؾت‪ٜ‬بز ث‪ً ٠‬الٕ ػطة ‪ ٝ‬شًط اقؼبضی‪ٗ ،‬ل‪ ٕٞ٢‬آ‪ ٙ‬ضا‬

‫اظ زیِط ٗؼیبض‪١‬بی َجطی ثطای تطریح آضاء تلؿیطی‬ ‫«ٗ‪ٞ‬يؼی ً‪ُ ٠‬طز‪ٛ‬ج‪ٜ‬س ظ‪ ٙ‬هطاض ٗیُیطز» زا‪ٛ‬ؿت‪ ٠‬اؾت‬
‫(َجطی‪.)93-92/30 :1412 ،‬‬
‫زض شیْ ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی‪ٗ ،‬ؼیبض «ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع»‬
‫پؽ اظ ًالٕ ػطة‪ ،‬ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت اظ‬
‫اؾت ً‪ ٠‬زض ‪ٞٗ 16‬ضز‪ٞٗ ،‬ضز ػ‪ٜ‬بیت ‪ٝ‬ی هطاض ُطكت‪٠‬‬
‫زیِط ٗؼیبض‪١‬بی پطًبضز َجطی زض تطریح آضاء‬
‫اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬پؽ اظ شًط اه‪ٞ‬اّ ٗرتٔق زض‬
‫تلؿیطی اؾت‪ .‬ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٠ٛٞ٘ٛ ٙ‬زض ثیب‪ٗ ٙ‬ؼ‪ٜ‬بی ‪ٝ‬اغ‪ٟ‬‬
‫رَ‪َّٜ‬بتٍ‬ ‫)‪َٝ‬‬ ‫آیـ‪٠‬‬ ‫ٗؼ‪ٜ‬بی «آلبكب» زض‬ ‫ثیب‪ٙ‬‬
‫«اٗكبد» زض شیْ آی‪) ٠‬إِ‪َّٛ‬ب ذََٔوْ‪َٜ‬ب آْئِ‪ْٛ‬ؿب‪ُُْٛ ِْٚٗ َٙ‬لَ‪٠‬‬
‫ؤَْٓلبكب((‪ٛ‬جإ‪ ،)16/‬تبًیس زاضز ً‪ ٠‬ثط اؾبؼ ار٘بع‬
‫ؤَِٗكبد‪( (...‬ا‪ٛ‬ؿب‪ )2/ٙ‬اه‪ٞ‬اّ ٗرتٔق ضا ثسی‪ ٚ‬تطتیت‬
‫ٗلؿطا‪ٗ ،ٙ‬ؼ‪ٜ‬بی ‪ٝ‬اغ‪ٗ ٟ‬صً‪ٞ‬ض‪« ،‬پیچیس‪ »ٟ‬ذ‪ٞ‬ا‪١‬س ث‪ٞ‬ز‬
‫‪ٛ‬وْ ٗیً‪ٜ‬س‪ٗ -1 :‬رٔ‪ ٌٞ‬قس‪ٜٗ ٙ‬ی ٗطز ‪ ٝ‬ظ‪ٙ‬؛ ‪-2‬‬
‫(َجطی‪.)6/30 :1412 ،‬‬
‫تـییط ض‪ ٝ َٛ‬حبٓت ‪ُٛ‬ل‪ ٠‬ث‪ ٠‬ػٔو‪ًٗ ،٠‬ؼ‪... ٝ ٠‬؛‪-3‬‬

‫تحث ٍ ًتیجِگیزی‬ ‫ػط‪ٝ‬هی ً‪ ٠‬زض ‪ُٛ‬ل‪ ٠‬هطاض زاض‪ٛ‬س‪ .‬ؾپؽ ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ث‪٠‬‬

‫ثطآی‪ٜ‬س ٗجبحج ُٗطح قس‪ ٟ‬زض ای‪ ٚ‬پػ‪١ٝ‬ف ضا ٗیت‪ٞ‬ا‪ٙ‬‬ ‫ظب‪١‬ط آی‪ٛ ،٠‬ظط ا‪ ّٝ‬ضا ٗیپصیطز‪ ،‬ظیطا «اٗكبد» ث‪٠‬‬

‫زض ؾ‪ٌٛ ٠‬ت‪ ٠‬اضائ‪ً ٠‬طز‪:‬‬ ‫ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬نلتی ثطای «‪ُٛ‬ل‪ »٠‬آ‪ٝ‬ضز‪ ٟ‬قس‪ ٟ‬اؾت‪ ،‬ثسی‪ٚ‬‬

‫‪ٗ -1‬یت‪ٞ‬ا‪ ٙ‬اظ «اؾجبة ‪ٛ‬ع‪« ،»ّٝ‬هطائت»‪« ،‬ػجبضات‬ ‫تطتیت ً‪ ٠‬چ‪ٜ‬ب‪ٛ‬چ‪ُٛ ٠‬ل‪ ٠‬ث‪ ٠‬قٌْ زیِطی زضآیس‪ ،‬زیِط‬

‫هطآ‪ٛ‬ی» ‪ٗ« ٝ‬لطزات هطآ‪ٛ‬ی» ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ ٙ‬ظٗی‪١٠ٜ‬بی انٔی‬ ‫ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ُٛ ٙ‬ل‪ ٠‬ق‪ٜ‬بذت‪ٛ ٠‬ر‪ٞ‬ا‪١‬س قس تب تـییط ض‪ٝ َٛ‬‬

‫ارت‪٢‬بز‪١‬بی َجطی ‪ ٝ‬اظ «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت»‪،‬‬ ‫حبٓت آ‪ٞٗ ٙ‬ضز ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬هطاض ُیطز (َجطی‪:1412 ،‬‬

‫«ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع»‪ً« ،‬الٕ ػطة (‪ٛ‬ح‪ٞ‬ی‪ ،‬ثالؿی ‪ٝ‬‬ ‫‪٘١ .)127-126/29‬چ‪ٜ‬ی‪ ٚ‬زض ثیب‪ ٙ‬ػٔت ضكغ ‪ٝ‬اغ‪ٟ‬‬

‫ٓـ‪ٞ‬ی)»‪« ،‬انبٓت تؼ٘یٖ»‪« ،‬ض‪ٝ‬ایت نحیح اظ‬ ‫«رعاء» زض آی‪ َٝ ) ٠‬آَّصِی‪ًَ َٚ‬ؿَجُ‪ٞ‬ا آؿَّیِّئبتِ رَعاءُ ؾَیِّئَ‪٠‬‬

‫پیبٗجط(نٔیاهللػٔی‪ٝ ٠‬آ‪ٝ٠‬ؾٖٔ)» ‪« ٝ‬ضؾٖ آ٘هحق‬ ‫ثِِ٘خِْٔ‪٢‬ب ‪ َٝ‬تَطْ‪َ١‬وُ‪ ُِٖ٢‬شَِّٓ‪( (٠‬ی‪ٛٞ‬ؽ‪ ،)27/‬ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ث‪ ٠‬ؾیبم‬

‫هطآ‪« ،»ٙ‬ػوْ»‪ٛ« ،‬ظط نحبث‪« ،»٠‬احٌبٕ كو‪٢‬ی» ‪ٝ‬‬ ‫آی‪ ٝ ٠‬تإًیس ثط آ‪ ٠ٌٛ‬زض پیف اظ آی‪ٗ ٠‬صً‪ٞ‬ض‪ ،‬ذسا‪ٛٝ‬س اظ‬

‫«تبضید» ث‪ ٠‬ػ‪ٜٞ‬ا‪ٗ ٙ‬ؼیبض‪١‬بی ارت‪٢‬بز‪١‬بی َجطی زض‬ ‫آ‪ٛ‬چ‪ ٠‬ثطای ا‪ٓٝ‬یبی ذ‪ٞ‬ز ٗ‪٢‬یب ًطز‪ ٟ‬ذجط ٗیز‪١‬س ‪ ٝ‬زض‬

‫تطریح ٗیب‪ ٙ‬اه‪ٞ‬اّ تلؿیطی ‪ٛ‬بٕ ثطز‪.‬‬ ‫ای‪ ٚ‬آی‪ ٠‬اظ آ‪ٛ‬چ‪ ٠‬ثطای ُ‪ٜ‬ب‪ٌ١‬بضا‪٢ٗ ٙ‬یب ًطز‪ ٟ‬ذجط ٗی‪-‬‬

‫‪َ -2‬جطی زض ‪ٞٗ 1952‬ضز اظ تلؿیط ذ‪ٞ‬ز ث‪ ٠‬شًط آضاء‬ ‫ز‪١‬س‪ٝ ،‬اغ‪« ٟ‬رعا» ثط احط اي٘بض‪ ،‬ث‪ ٠‬ن‪ٞ‬ضت ٗطك‪ٞ‬ع شًط‬

‫ٗرتٔق تلؿیطی پطزاذت‪ ٠ً ٠‬زض ظٗی‪« ٠ٜ‬اؾجبة‬ ‫قس‪ ٟ‬اؾت (َجطی‪.)87/11 :1412 ،‬‬
‫سال چهارم‪ ،‬شماره اول‪ ،‬پاییس و زمستان ‪4931‬‬ ‫‪ /77‬دوفصلنامه علمی‪ -‬پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬

‫(‪ .)1992‬الوٌتػن فی تاریخ الولَک ٍ االهن‪ ،‬ث‪٠‬‬ ‫آ‪ٜ‬ع‪ »ّٝ‬ثط ٗؼیبض «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» زض ظٗی‪٠ٜ‬‬

‫تحوین ٗح٘س ػجسآوبزض ػُب‪ٗ ،‬هُلی ػجسآوبزض‬ ‫«هطائت» ثط «ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع»‪ ،‬زض ظٗی‪« ٠ٜ‬ػجبضات‬
‫هطآ‪ٛ‬ی» ثط «ؾیبم ‪ ٝ‬ظب‪١‬ط آیبت» ‪ ٝ‬زض ظٗی‪٠ٜ‬‬
‫ػُبء‪ ،‬ثیط‪ٝ‬ت‪ :‬زاض آٌتت آؼٔ٘ی‪.٠‬‬
‫«ٗلطزات هطآ‪ٛ‬ی» ثط «ًالٕ ػطة» ػ‪ٜ‬بیت ثیكتطی‬
‫‪ -‬اث‪ ٚ‬ذٌٔب‪ ،ٙ‬ق٘ؽ آسی‪ٍ .)1971( ٚ‬فیات األؾیاى‬ ‫زاقت‪ ٠‬اؾت‪.‬‬
‫ٍأًثاء أتٌاء الشهاى‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین إحؿب‪ ٙ‬ػجبؼ‪،‬‬ ‫‪ -3‬ثطضؾی ض‪ٝ‬ـ َجطی زض تطریح آضاء تلؿیطی‬

‫ثیط‪ٝ‬ت‪ :‬زاض نبزض‪.‬‬ ‫ثیب‪ِٛ‬ط ز‪ٌٛ ٝ‬ت‪ ٠‬هبثْ تإْٗ اؾت‪ٝ -1 :‬ی انبٓت ضا ث‪٠‬‬
‫«ظب‪١‬ط ‪ ٝ‬ؾیبم آیبت» زاز‪ ٝ ٟ‬پؽ اظ آ‪ً« ،ٙ‬الٕ‬
‫‪ -‬اث‪ ٚ‬هتیج‪ ٠‬آسی‪ٜٞ‬ضی‪ ،‬ؤث‪ٗ ٞ‬ح٘س ػجس اهلل ث‪ٗ ٚ‬ؿٖٔ‬
‫ػطة» ‪« ٝ‬ق‪٢‬طت ‪ ٝ‬ار٘بع» اظ زیِط ٗؼیبض‪١‬بیی اؾت‬
‫(‪ .)1412‬االختالف فی اللفع ٍالزد ؾلى الجْویِ‬ ‫ً‪ٝ ٠‬ی‪ ،‬اؾتلبز‪ ٟ‬كطا‪ٝ‬ا‪ٛ‬ـی اظ آ‪٢ٛ‬ب زاقت‪ ٠‬اؾت؛‪-2‬‬
‫ٍالوطثِْ‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین ػ٘ط ث‪ٗ ٚ‬ح٘‪ٞ‬ز ؤث‪ ٞ‬ػ٘ط‪ ،‬ثی‪-‬‬ ‫‪ِٛ‬طـ ‪ٝ‬ی ثیكتط ٗؼُ‪ٞ‬ف ث‪ ٠‬ر‪ٜ‬ج‪١ ٠‬سایتیِ هطآ‪ ٙ‬اؾت‬

‫رب‪ :‬زاض آطای‪ ٠‬آُجؼ‪.٠‬‬ ‫‪ ٝ‬ثب ت‪ٞ‬ر‪ ٠‬ث‪ ٠‬ػویس‪ٝ ٟ‬ی ث‪ ٠‬ثحج انبٓت تؼ٘یٖ‪ ،‬اظ‬
‫ٗحس‪ٝ‬ز ًطز‪ ٙ‬آیبت هطآ‪ ٙ‬ث‪ ٠‬اكطاز‪ُ ،‬ط‪١ٟٝ‬ب ‪ ٝ‬ح‪ٞ‬ازث‬
‫‪ -‬اث‪ً ٚ‬خیط‪ ،‬اثی آحبكظ اؾ٘بػیْ (‪ .)1408‬الثذایِ ٍ‬
‫ذبل پط‪١‬یع ٗیً‪ٜ‬س‪.‬‬
‫الٌْایِ‪ ،‬تحوین ػٔی قیطی‪ ،‬ثیط‪ٝ‬ت‪ :‬زاض احیب آتطاث‬

‫آؼطثی‪.‬‬
‫هٌاتؽ‬
‫‪ -‬اث‪ٛ ٚ‬سیٖ‪ ،‬اث‪ٞ‬آلطد ٗح٘س ث‪ ٚ‬اثی یؼو‪ٞ‬ة (‪1391‬م)‪.‬‬ ‫‪ -‬قزآى کزین‬

‫فْزست‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین ضيب تزسز‪ ،‬ت‪٢‬طا‪ٗ :ٙ‬حون‪.‬‬ ‫‪ -‬آٓ‪ٞ‬ؾى‪ ،‬ؾیس ٗح٘‪ٞ‬ز (‪ .)1415‬رٍح الوؿاًى فى‬

‫‪ -‬األز‪ٝ٠ٛ‬ی‪ ،‬ؤح٘سث‪ٗ ٚ‬ح٘س (‪ .)1417‬طثقات‬ ‫تفسیز القزآى الؿػین‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین ػٔى ػجسآجبضى‬

‫الوفسزیي‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین ؾٔی٘ب‪ ٙ‬ث‪ ٚ‬نبٓح آرعی‬ ‫ػُی‪ ،٠‬ثیط‪ٝ‬ت‪ :‬زاضآٌتت آؼٔ٘ی‪.٠‬‬

‫آ‪ٜ‬بقط‪ ،‬ػطثؿتب‪ :ٙ‬ثی ‪ٛ‬ب‪.‬‬ ‫‪ -‬اث‪ ٚ‬اثى حبتٖ‪ ،‬ػجسآطح٘‪ ٚ‬ث‪ٗ ٚ‬ح٘س (‪1419‬م)‪.‬‬

‫‪ -‬اؾتبزی‪ ،‬ضيب (‪« .)1368‬ا‪ ْ١‬ثیت ضؾبٓت زض‬ ‫تفسیز القزآى الؿػین‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین اؾؼس ٗح٘س آُیت‪،‬‬

‫تلؿیط َجطی»‪ ،‬کیْاى اًذیطِ‪ ،‬ق٘بض‪ ،25 ٟ‬ت‪٢‬طا‪:ٙ‬‬ ‫ػطثؿتب‪ ٙ‬ؾؼ‪ٞ‬زى‪ٌٗ :‬تج‪ٛ ٠‬عاض ٗهُلى آجبظ ‪.‬‬

‫ا‪ٛ‬تكبضات ًی‪٢‬ب‪.ٙ‬‬ ‫‪ -‬اث‪ ٚ‬احیط‪ ،‬ػعآسی‪ .)1385( ٚ‬الکاهل فی تاریخ‪،‬‬

‫‪ -‬ثبثبیی‪ ،‬ػٔی اًجط (‪ .)1389‬هکاتة تفسیزی(ج‪،)1‬‬ ‫ثیط‪ٝ‬ت‪ :‬زاض نبزض‪.‬‬

‫هٖ‪ :‬پػ‪١ٝ‬كِب‪ ٟ‬ح‪ٞ‬ظ‪ ٝ ٟ‬زا‪ٛ‬كِب‪.ٟ‬‬ ‫‪ -‬اث‪ ٚ‬ر‪ٞ‬ظی‪ ،‬اثی آلطد ػجسآطح٘‪ ٚ‬ث‪ٗ ٚ‬ح٘س‬
 ‫مهیار خانی مقدم و همکار‪ :‬رابطه زمینههای اصلی و معیارهای اجتهاد طبری در بررسی و ترجیح آراء تفسیری ‪70 /‬‬

‫«تأثیز سیاق در تزجیح قزائات در تفسیز طثزی»‪،‬‬ ‫(‪ .)1391‬هکاتة تفسیزی(ج ‪ ،)3‬هٖ‪:‬‬ ‫‪-‬‬

‫دٍ فصلٌاهِ ؾلوی پضٍّطی هطالؿات قزآى حذیث‪،‬‬ ‫پػ‪١ٝ‬كِب‪ ٟ‬ح‪ٞ‬ظ‪ ٝ ٟ‬زا‪ٛ‬كِب‪.ٟ‬‬

‫ق٘بض‪ ،12 ٟ‬نم‪ ،150-127‬ت‪٢‬طا‪ :ٙ‬زا‪ٛ‬كِب‪ ٟ‬اٗبٕ‬ ‫‪ -‬ثـسازی‪ ،‬اثیثٌط اح٘س ث‪ ٚ‬ػٔی (‪ .)1417‬تاریخ‬

‫نبزم‪.‬‬ ‫تغذادی‪ ،‬تحوین ٗح٘س ػجسآوبزض ػُب‪ ،‬ثیط‪ٝ‬ت‪:‬‬

‫‪ -‬ؾی‪َٞ‬ى‪ ،‬رالّ آسی‪ .)1404( ٚ‬الذر الوٌثَر فى‬ ‫زاضآٌتت آؼٔ٘ی‪.٠‬‬

‫التفسیز الوأثَر‪ ،‬هٖ‪ً :‬تبثرب‪ ٠ٛ‬آیت اهلل ٗطػكى‬ ‫‪ -‬ت‪٢‬ب‪ٞٛ‬ی‪ٗ ،‬ح٘س ػٔى (‪ .)1996‬هَسَؾِ کطاف‬

‫‪ٛ‬زلى‪.‬‬ ‫اصطالحات الفٌَى ٍ الؿلَم‪ ،‬ثیط‪ٝ‬ت‪ٌٗ :‬تج‪ٓ ٠‬ج‪ٜ‬ب‪ٙ‬‬

‫‪ -‬ؾی‪َٞ‬ی‪ ،‬رالّ آسی‪ .)1396( ٚ‬طثقات الوفسزیي‬ ‫‪ٛ‬بقط‪.ٙٝ‬‬

‫الؿطزیي‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین ػٔیٗح٘س ػ٘ط‪ ،‬هب‪١‬ط‪ٌٗ :ٟ‬تج‪٠‬‬ ‫‪ -‬رؼلط‪ ،‬يیط (‪ .)1420‬الطیخ الطَسی هفسزاً‪ ،‬هٖ‪:‬‬

‫‪١ٝ‬ج‪. ٠‬‬ ‫زكتط تجٔیـبت اؾالٗی‪.‬‬

‫‪ -‬شاکری‪ ،‬سیمین دخت (‪« .)1383‬هثاًی تفسیز‬ ‫‪ -‬رؼلطیب‪ ،ٙ‬ضؾ‪« .)1368( ّٞ‬قرهیت ػٔ٘ی ‪ٝ‬‬

‫ًگاری طثزی»‪ ،‬دٍفصلٌاهِ ؾلوی پضٍّطی هقاالت‬ ‫كط‪ِٜ١‬ی َجطی»‪ ،‬کیْاى اًذیطِ‪ ،‬ق٘بض‪،25 ٟ‬‬

‫ٍ تزرسیْا‪ ،‬ق٘بض‪ ،76 ٟ‬نم‪ ،102-81‬ت‪٢‬طا‪:ٙ‬‬ ‫نم‪.21-4‬‬

‫زا‪ٛ‬كِب‪ ٟ‬ت‪٢‬طا‪.ٙ‬‬ ‫‪ -‬رالٓیب‪ ،ٙ‬حجیت اهلل (‪ .)1387‬تاریخ تفسیز قزآى‬

‫‪َ -‬جبَجبیى‪ ،‬ؾیس ٗح٘س حؿی‪ .)1417( ٚ‬الویشاى فى‬ ‫کزین‪ ،‬ت‪٢‬طا‪ :ٙ‬ا‪ٛ‬تكطات اؾ‪.ٟٞ‬‬

‫تفسیز القزآى‪ ،‬هٖ‪ :‬زكتط ا‪ٛ‬تكبضات اؾالٗى ربٗؼ‪٠‬ى‬ ‫‪ -‬ح٘‪ٞ‬ی‪ ،‬یبه‪ٞ‬ت (‪ .)1393‬هؿجن األدتاء إرضاد‬

‫ٗسضؾی‪ ٚ‬ح‪ٞ‬ظ‪ ٟ‬ػٔ٘ی‪ ٠‬هٖ‪.‬‬ ‫األریة إلى هؿزفِ األدیة‪ ،‬ث‪ ٠‬تحوین إحؿب‪ٙ‬‬

‫‪َ -‬جطى‪ ،‬اث‪ ٞ‬رؼلط ٗح٘س ث‪ ٚ‬رطیط (‪ .)1412‬جاهؽ‬ ‫ػجبؼ‪ ،‬ثیرب‪ :‬زاض آـطة اإلؾالٗی‪.‬‬

‫الثیاى فى تفسیز القزآى‪ ،‬ثیط‪ٝ‬ت‪ :‬زاض آ٘ؼطك‪.٠‬‬ ‫‪ -‬ش‪١‬جی‪ ،‬ق٘ؽ آسی‪ .)1419( ٚ‬تذکزُ الحفاظ‪،‬‬

‫‪َٞ -‬ؾى‪ٗ ،‬ح٘س ث‪ ٚ‬حؿ‪( ٚ‬ثیتب)‪ .‬التثیاى فى تفسیز‬ ‫ثیط‪ٝ‬ت‪ ،‬زاضآٌتت آؼٔ٘ی‪.٠‬‬

‫القزآى‪ ،‬تحوین اح٘س ههیطػبٗٔى‪ ،‬ثیطت‪ :‬زاض احیبء‬ ‫(‪ .)2000‬التفسیز ٍالوفسزٍى‪ ،‬هب‪١‬ط‪:ٟ‬‬ ‫‪-‬‬

‫آتطاث آؼطثى‪.‬‬ ‫ٌٗتج‪١ٝ ٠‬ج‪. ٠‬‬

‫‪ -‬ػؿوال‪ٛ‬ی‪ ،‬ػٔی ث‪ٗ ٚ‬ح٘س ث‪ ٚ‬حزط(‪ .)1390‬لساى‬ ‫‪ -‬ؾت‪ٞ‬ز‪ٛ ٟ‬یب‪ٗ ،‬ح٘سضيب‪ ،‬هبؾٖ ‪ٛ‬ػاز‪ ،‬ظ‪١‬طا (‪.)1392‬‬
4931 ‫ پاییس و زمستان‬،‫ شماره اول‬،‫سال چهارم‬ ‫ پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن‬-‫ دوفصلنامه علمی‬/77

- GAS, Gilliot, C. (1990). Exégèse, .‫ػبت‬ٞ‫ ُٓٔ٘ج‬٠‫ االػٔ٘ی‬٠‫ؾؿ‬ٞٗ :‫ت‬ٝ‫ ثیط‬،‫الویشاى‬

langue et théologie en Islam:
ٝ ‫وس‬ٛ ‫ «تلؿیط َجطی زض‬.)1368( ‫ ٗح٘س‬،‫ كبئی‬-
l'Exégèse coranique de Tabari,
Paris: vrin. ،‫ هجلِ داًطکذُ ادتیات ٍ ؾلَم اًساًی‬،»‫ثطضؾی‬
- Goldziher, Ignas (1920). Die
ٟ‫كِب‬ٛ‫ زا‬:‫س‬٢‫ ٗك‬،143-190‫ نم‬،ٕٝ‫ ز‬ٟ‫ق٘بض‬
Richtungen der islamischen
Koranauslegung, Leiden: brill. .‫ؾی‬ٝ‫كطز‬
- Guest, Greg; MacQueen, Namey ُ‫ دائز‬.)1367( ‫ مرکز دائره المعارف بزرگ اسالمی‬-
(2012). Applied Thematic Analysis,
london: kingdom. ٟ‫ ٗطًع زائط‬:ٙ‫طا‬٢‫ ت‬،‫الوؿارف تشرگ اسالهی‬
- Stemler, Steve (2001). “An .‫آ٘ؼبضف ثعضٍ اؾالٗی‬
overview of content analysis”,
Practical Assessment, Research & ،‫ رجال الٌجاضی‬.)1365( ‫ ػٔى‬ٚ‫ اح٘س ث‬،‫ نجاشی‬-
Evaluation, (17). ٠‫ ٓزبٗؼ‬٠‫كط االؾالٗی آتبثؼ‬ٜٓ‫ ا‬٠‫ ٗؤؾؿ‬:ٖ‫ه‬
- Weber, R. Philiph (1990). Basic
.ٚ‫آ٘سضؾی‬
Content Analysis, Newbury Park.