Edificio Administrativo San Caetano, s/n

15781 Santiago de Compostela

www.edu.xunta.gal

INSTRUCIÓN DO 6 DE SETEMBRO DE 2019, DA DIRECCIÓN XERAL DE EDUCACIÓN,

FORMACIÓN PROFESIONAL E INNOVACIÓN EDUCATIVA, PARA A ELABORACIÓN DE
PLANS DE IGUALDADE NO CURSO 2019/2020, NOS CENTROS DOCENTES SOSTIDOS
CON FONDOS PÚBLICOS DE NIVEIS NON UNIVERSITARIOS DA CONSELLERÍA DE
EDUCACIÓN, UNIVERSIDADE E FORMACIÓN PROFESIONAL

A igualdade entre mulleres e homes constitú e un principio reitor das sociedades

democrá ticas, e ası́ se recolle en multitude de normas de á mbito internacional, estatal e
autonó mico.

A lexislació n educativa, que vehicula as polıt́ icas pú blicas en materia de igualdade
dirixidas aos centros educativos, inspıŕ ase no marco legal antedito. A Lei orgá
nica
2/2006, do 3 de maio, de educació n, manifesta no seu preá mbulo que a educació n é
o medio de transmitir e de renovar a cultura e o acervo de coñ ecementos, ası́ como
os valores que a sustentan. Un dos principais oins que se persegue é a formació n
no respecto dos dereitos, das liberdades fundamentais e da igualdade efectiva de
oportunidades entre mulleres e homes, ası́ como a valoració n crı́tica das desigualdades,
de forma que sirvan para superar os comportamentos sexistas. O artigo 1 desta lei
establece como principio da educació n “o desenvolvemento, na escola, dos valores que
fomenten a igualdade efectiva entre homes e mulleres, ası́ como a prevenció n da
violencia de xé nero”. E o artigo 2 establece que o sistema educativo se orientará á
consecució n de determinados oins, entre os que salienta a “educació n no respecto dos
dereitos e liberdades fundamentais, na igualdade de dereitos e oportunidades entre
homes e mulleres”. Os decretos de currı́culo desenvolven estes principios.

Para impulsar o modelo de escola coeducativa, a Consellerıá de Educació n, Universidade

e Formació n Profesional (en diante CEUFP), xunto coa Xeral da Igualdade,
CVE:
reigz Secretarıá
Dvz
W5
Verifi aprobou o I Plan de actuació ns para a Igualdade nos centros educativos de Galicia 2016-
cació
n:
https
://se
2020, para desenvolver o principio de igualdade de oportunidades e a prevenció n da
de.x
unta.
gal/c violencia de xé nero.
ve

Páxina 1 de 9
 Ası́ mesmo, a CEUFP asinou un acordo coa Vicepresidencia da Xunta de Galicia co oin de
cumprir as medidas do Pacto de Estado contra a violencia de xé nero. Este acordo inclú
e medidas concretas de actuació n, con especial atenció n á organizació n dos centros e
á formació n do profesorado.

Por todo isto, para organizar as propostas de traballo dos centros educativos
elaborarase un plan de igualdade que concrete as medidas de actuació n que se van
propoñ er para acadar os obxectivos coeducativos.

En consecuencia, co oin de promover e garantir o desenvolvemento de acció ns

orientadas a paliar as desigualdades baseadas no xé nero, esta direcció n xeral dita
as seguintes instrució ns para o curso 2019/2020, que será n de aplicació n en todos
os centros docentes sostidos con fondos pú blicos que imparten ensinanzas de nivel
non universitario.

Primeiro. Obxecto e ámbito de aplicación

Esta instrució n ten por obxecto regular a elaboració n do plan de igualdade dos
centros docentes sostidos con fondos pú blicos que impartan as etapas de educació n
infantil, primaria, secundaria ou formació n profesional. Os centros integrados de
formació n profesional rexeranse pola sú a instrució n especı́oica.

Segundo. Carácter
Esta instrució n ten cará cter bá sico e é de obrigado cumprimento para os
centros educativos aos que vai dirixida. Nela establé cese o procedemento para que
cada un
deles, dentro da sú a , adapte o plan á sú a realidade contextual e educativa.
autonomıá
O plan de igualdade elaborado formará parte do Proxecto educativo de cada centro, e
CVE:
reigz desenvolverase anualmente no marco da sú a Programació n xeral anual.
Dvz
W5
Verifi Como plan de centro, a sú a elaboració n será responsabilidade do equipo directivo. Para
cació
n:
https
://se
realizar esta tarefa poderá contar coa colaboració n do Departamento de Orientació n e
de.x
unta.
gal/c do persoal con formació n en igualdade.
ve
 Terceiro. Principios
O plan de igualdade basearase nos principios de valores democrá ticos, transversalidade,
inclusió n, igualdade de oportunidades e visibilidade.

1. Valores democráticos
A coeducació n constitú e un modelo educativo que garante os valores sobre os que
sustentan as sociedades democrá ticas (igualdade, liberdade, xustiza) pois garante a
defensa dos dereitos humanos.
2. Transversalidade
A perspectiva de xé nero integrarase no proxecto educativo como estratexia de
introdució n da transversalidade nas polı́ticas pú blicas educativas.
3. Inclusión
A aplicació n da perspectiva de xé nero supó n a erradicació n de calquera situació n
de discriminació n do alumnado por razó n de sexo, xé nero, identidade de xé nero
ou orientació n sexual.
4. Igualdade de oportunidades
O centro educativo axuda á construció n dunha sociedade libre na que mulleres e
homes teñ an as mesmas oportunidades de realizació n persoal e profesional.
5. Visibilidade
O plan de igualdade contribú e a transmitir un coñ ecemento libre de estereotipos
que favorece a identioicació n e o recoñ ecemento de todos os saberes má is alá do xé
nero.

Cuarta. Estrutura básica

O plan de igualdade incluirá os seguintes apartados:

1. Introdució n.
2. Contextualizació n normativa e do centro.
CVE:
reigz
Dvz 3. Aná lise da situació n do centro en relació n coa igualdade de xé nero, coa violencia
W5
Verifi
cació
n:
de xé nero e coa LGBTIfobia.
https
://se
de.x 4. Obxectivos coeducativos que se abordan no plan:
unta.
gal/c
ve 4.1. Promoció n da igualdade de oportunidades entre mulleres e homes.
 4.2. Prevenció n, detecció n e intervenció n en casos de violencia de xé nero.
4.3. Promoció n do respecto pola diversidade afectivo-sexual.
4.4. Prevenció n, detecció n e intervenció n en casos de LGBTIfobia.
5. Medidas concretas de actuació n nos seguintes á
mbitos:
5.1. Organizació n do centro.
5.2. Eliminació n dos estereotipos de xé nero na transmisió n dos valores e
dos saberes.
5.3. Xestió n dos espazos, dos recursos e as oportunidades de realizació
n vocacional de xeito inclusivo.
5.4. Inclusió n dos valores coeducativos na xestió n da convivencia escolar.
6. Seguimento e avaliació n.

No Anexo I recó llense algunhas pautas de aplicació n orientativas para a elaboració n

deste plan. Poderase acordar unha programació n plurianual das medidas de actuació n
recollidas nel.

Quinta. Inclusión na Programación xeral anual

O Plan de igualdade incluirase como anexo da Programació n xeral anual.

Sexta. Supervisión e seguimento do Plan de igualdade

A inspecció n educativa supervisará este plan para verioicar a sú a adecuació n
ao establecido nestas instrució ns, formular as suxestió ns que estime oportunas e indicar
as correcció ns que procedan.

Santiago de Compostela, 6 de setembro de 2019

CVE:
reigz
Dvz
W5
Verifi
cació
n:
https
Manuel Corredoira Ló pez
://se
de.x O director xeral de Educació n, Formació n Profesional e Innovació n Educativa
unta.
gal/c
ve
 ANEXO I

1. Introdución
A modo de preá mbulo do plan, pó dense comentar brevemente neste apartado as
cuestió ns organizativas relacionadas coa igualdade de xé nero que xa estean a funcionar
no centro. Pó dense ter en conta as seguintes:

OBRIGATORIAS (segundo a lexislació n vixente):

 nomeamento dunha persoa responsable en materia de igualdade no Consello
Escolar.
 activació n de protocolos ou medidas de intervenció n para abordar condutas
contrarias á convivencia por razó n de xé nero.
 concreció n dos obxectivos coeducativos a travé s dos plans do centro.
 difusió n dos obxectivos coeducativos entre os distintos membros da comunidade
educativa para a sú a informació n e sensibilizació n.
 deoinició n das medidas de acompañ amento do protocolo de identidade de xé
nero.
 concreció n dos contidos dunha educació n afectiva-sexual integral para todo o
alumnado do centro.
 promoció n dunha orientació n laboral e profesional libre de estereotipos de xe
nero.
 realizació n de actividades dirixidas a todo o alumnado co gallo das datas sinaladas
no calendario escolar ooicial (25 de novembro, 8 de marzo e celebració ns LGBTI).

RECOMENDADAS:
 presenza da coeducació n como marca de identidade do Proxecto educativo.
 existencia dun Plan de igualdade ou coeducativo con anterioridade a esta instrució n.

CVE:
 existencia dun diagnó stico previo da situació n da igualdade de xé nero e da
reigz
Dvz
W5
violencia machista no centro.
Verifi
cació
n:  impartició n de materias de libre conoiguració n especı́oicas de igualdade de xé
https
://se
de.x
nero.
unta.
gal/c
ve
  actividades formativas especı́oicas sobre obxectivos coeducativos (promoció n da
igualdade entre mulleres e homes, prevenció n da violencia de xé nero, educació
n afectivo-sexual, prevenció n do abuso sexual infantil, prevenció n da LGBTIfobia...).
 participació n do centro en ó rganos consultivos ou de decisió n para a prevenció n
da desigualdade e da violencia machista.
 participació n en Plans de formació n permanente do profesorado onde se traballe de
maneira directa ou transversal a perspectiva de xé nero etc.

2. Contextualización normativa e do centro

Neste apartado pó dense comentar as cuestió ns organizativas relacionadas coa
igualdade de xé nero que xa oiguren na documentació n do centro con anterioridade
a esta instrució n. Pó dense ter en conta as seguintes:
 se oiguran obxectivos coeducativos concretos no Plan de convivencia (acció ns
orientadas a fomentar a igualdade de oportunidades entre mulleres e homes e a
previr a violencia de xé nero e a LGBTIfobia).
 se oiguran obxectivos coeducativos concretos no Plan de acció n titorial (acció ns
orientadas a fomentar a igualdade de oportunidades entre mulleres e homes e a
previr a violencia de xé nero e a LGBTIfobia).
 se se ten en conta a especial atenció n á prevenció n da violencia de xé nero,
á igualdade e á non discriminació n nas normas de organizació n, funcionamento
e convivencia.
 se oiguran obxectivos coeducativos concretos no Proxecto educativo.

3. Análise da situación do centro en relación coa igualdade de xénero, coa

violencia de xénero e coa LGBTIfobia
Neste apartado pó dense comentar as situació ns de partida (as fortalezas e as
debilidades do centro) para afrontar os desequilibrios sociais que se dan arredor do
xé nero, facendo oincapé nas acció ns positivas que desenvolve para superalos.
CVE:
reigz
Dvz Neste apartado tamé n se poden comentar as situació ns de desequilibrio má is acusadas
W5
Verifi
cació (fendas de xé nero) que o centro ten detectadas. Recollemos aquı́ algunhas das que se
n:
https
://se
de.x
poden valorar:
unta.
gal/c
ve
 - representació n de profesorado e alumnado nos distintos ó rganos de decisió n.
- escolarizació n nas distintas etapas educativas e ula nos distintos itinerarios
matrıć
formativos.
- nivel de titulació n e resultados acadé micos obtidos.
- necesidades especı́oicas de apoio educativo ou nivel de vulnerabilidade polo grao de
inclusió n do alumnado no seu grupo de referencia.
- abandono escolar temperá n, taxa de idoneidade e absentismo escolar.
- rexistro de condutas contrarias á convivencia (conolitividade escolar).
- uso de espazos escolares e extraescolares e participació n en actividades comple-
mentarias (ex. deportivas, artı́sticas, tecnoló xicas etc.).

4. Obxectivos coeducativos desenvolvidos a través do plan en canto aos seguintes

temas:
4.1. Promoció n da igualdade de oportunidades entre mulleres e homes.
4.2. Prevenció n, detecció n e intervenció n en casos de violencia de xé nero.
4.3. Promoció n do respecto pola diversidade afectivo-sexual.
4.4. Prevenció n, detecció n e intervenció n en casos de LGBTIfobia.

5. Medidas concretas de actuación nos seguintes ámbitos:

5.1. Organizació n do centro:
• favorecer a representación de homes e mulleres nos ó rganos de decisió n
e representació n de xeito equitativo.
• nomear unha persoa responsable en materia de igualdade no Consello
Escolar para participar no impulso do Plan de igualdade.
• difundir o plan entre os distintos axentes da comunidade (con especial
atenció n á s familias).
• promover a formación do profesorado, do alumnado e das familias en
CVE:
reigz materia de igualdade.
Dvz
W5
Verifi • empregar unha linguaxe inclusiva e igualitaria na actividade do centro.
cació
n:
https
://se
• colaborar con outras entidades na realizació n de actividades coeducativas.
de.x
unta.
gal/c
ve
 • concretar actividades arredor das datas coeducativas do calendario
escolar (25 de novembro, 8 de marzo, celebració ns LGBTI etc.).
• concretar o desenvolvemento curricular da educación afectivo-sexual
integral para todo o alumnado do centro.
• concretar o desenvolvemento curricular da orientación laboral e
profesional libre de estereotipos, poñ endo o foco na incorporació n
aos itinerarios na ESO, á s modalidades no bacharelato e aos ciclos de
formació n profesional.
• promover pautas de actualizació n curricular e revisión do material
didáctico con perspectiva de xé nero.
• ofertar materias especíoicas de igualdade de xé nero.
• participar en programas especíoicos de igualdade de xé nero para traballar
a coeducació n desde o currı́culo etc.
5.2. Eliminació n dos estereotipos de xé nero na transmisió n dos valores e
dos saberes:
• revisar as programacións didácticas e a prá ctica docente desde unha
perspectiva de xé nero: para incluı́r as mulleres relevantes en cada á
mbito do saber, os saberes asociados tradicionalmente á s
mulleres, as desigualdades de xé nero, para completar a historia da
humanidade...
• revisar o material didáctico empregado na aula (valores, normas,
representació ns, selecció n dos contidos, dos personaxes, das imaxes,
da linguaxe, da proposta de actividades).
• realizar actividades de sensibilización na aula.
• realizar actividades de informació n e sensibilización coas familias.
5.3. Xestió n dos espazos, dos recursos e das oportunidades de realizació
n vocacional de xeito inclusivo:
• difundir informació n a travé s dun taboleiro no centro.
CVE:
reigz
Dvz • promover lecturas coeducativas a travé s da biblioteca escolar.
W5
Verifi
cació
n:
• revisar a idoneidade dos contidos audiovisuais das actividades do centro.
https
://se
de.x • revisar a idoneidade das entidades colaboradoras co centro en canto ao
unta.
gal/c
ve respecto á diversidade sexual e de xé nero, poñ endo o foco nas empresas.
 • empregar contidos de actualidade para sensibilizar sobre a necesidade
de avanzar cara á igualdade real.
• xestionar as actividades e da ocupació n do patio para favorecer a
inclusió n.
• promover a cooperació n nos espazos tecnolóxicos.
• promover a prevenció n ante a discriminación por razón de sexo,
xénero ou orientación sexual dende o á mbito da orientació n educativa
e vocacional.
• previr o acoso sexual, por razón de sexo, orientación sexual e
identidade de xénero do alumnado na realizació n da fase de prá cticas na
empresa como parte da prevenció n de riscos laborais.
• promover a participación do sexo menos representado nas actividades
cientı́oico-tecnoló xicas, deportivas, ticas, de coidado etc.
artıś
5.4. Inclusió n dos valores coeducativos na xestió n da convivencia escolar:
• promover o respecto e do bo trato entre mulleres e homes.
• promover actividades de coidado entre persoas, do medio ambiente etc.
• promover o respecto cara á diversidade sexual e de xé nero.
• promover metodoloxıá s activas participativas e cooperativas.
• promover a corresponsabilidade na realizació n das tarefas.
• promover actividades de intervención social na comunidade educativa.

6. Seguimento e avaliación
Pó dense recoller neste apartado o procedemento de avaliació n do funcionamento do
plan a travé s da deoinició n de indicadores de medida e de instrumentos de avaliació
n que permitan obter evidencias e valorar os avances coa maior obxectividade
posible. Logo da aná lise e da valoració n destes datos, estableceranse propostas de
mellora para os seguintes cursos escolares co oin de ir completando a abordaxe
CVE:
reigz dos distintos obxectivos coeducativos.
Dvz
W5
Verifi
cació
n:
https
://se
de.x
unta.
gal/c
ve