KINEZITERAPIJA

KINESIOTHERAPY

1
DEFORMITETI KIČMENOG
STUBA 2

2
 TEMATSKE CELINE:

ž Kineziološka analiza osnovnih pokreta trupa

(lordoza, skolioza).
ž Degenarativna oboljenja kičmenog stuba
(artroza, lumbalni sindrom).

3
žIskrivljenje lumbalnog dela kičme (po Cob-u) – 15-30 stepeni.
žLordoza:
žPRIMARNA – posledica anomalija u predelu karlice.
žSEKUNDARNA ili kompenzatorna.
žOkretanje karlice gornjom ivicom napred i dole – povećana
inklinacija, iznad 65 stepeni – žene, 55 stepeni – muškarci –
približavanje pripoja mišića pregibača u zglobu kuka, vreme-
nom dovodi do skraćenja.
ž Čučeći položaj – parketari, keramičari, …).
ž Preterano korišćenje čučećeg i sedećeg
položaja kod dece u razvoju – negativno
dejstvo!
ž Školska klupa – tipizirana.
4
ž Inklinacija karlice (anteverzija) – prenosi se i na položaj i pokrete
kičmenog stuba.
ž Kratkoća stabilizatora kuka – stalna potreba za povećanjem
lumbalne krivine kako bi se održao ravnotežni položaj.
ž Povećana inklinacija karlice – pasivno približenje pripoja lumbalnih
ekstenzora koji se vremenom skraćuju.
ž OSNOVNI UZROK nastanka lordoze – narušavanje tonične
ravnoteže između pregibača i opružača u zglobovima kuka.
ž Funkcionalni stadijum – lordotično držanje nastaje uglavnom
zbog insuficijencije trbušne muskulature.

5
ž fiziološka lumbalna krivina je povećana,
ž trbuh ispupčen, mlitav i opušten,
ž karlica u povećanoj inklinaciji,
ž kukovi blago pomereni napred,
ž kolena u pojačanoj ekstenziji, hiperekstenziji,
ž stopala su često insuficijentna.

6
ž Hiperlordoza – je drugi naziv za pojačanu fiziološku lordotičnu
komponentu kičme u lumbalnom ili vratnom delu kičmenog stuba.

ž Hipolordoza je pojam za smanjenu fiziološku lordotičnu komponentu

kičme u lumbalnom ili vratnom delu kičmenog stuba, koja može nastati
kao posledica nerazvijenosti kičme i njenih struktura. tzv. ravna leđa.

ž Hiperlordoza, odnosno lordotično držanje ima slideće karakteristike:

• Zakrivljenost u abdominalnom delu je povećana.
• Karlica je rotirana put napred.
• Pregibači natkolena, u zglobu kuka, su skraćeni (m. iliopsoas).

7
ž Uzrokovane su kongenitalnim anomalijama, najčešće anoma-
lijom karlice.

Stečene lordoze
• Najčešći uzrok nastajanja stečenih lordoza spominje se:
– Rahitis.
– Obostrano iščašenje kuka.
– Različite oduzetosti.

8
 TESTOVI
ž Voljno zatezanje trbušne muskulature.
ž Test u ležećem položaju na leđima sa savijenim kolenima.
ž Test sa savijenim kolenima u visu.
ž Fiziološka lordotična komponenta je izražena u vratnoj i
lumbalnoj kičmi.
ž Ako vršimo procenu viskom: normalna lordoza vratne kičme
je 3-4 cm, lumbalne kičme 4-5 cm.
ž Po Cobbu, mereno stepenima, 15-30 se
smatra normalnom lordotičnom zakrivljenošću.
Normalni
merenje
ugao

Lumbalna lordoza 31 -50º L1 - L5

Tomas test
9
ž Dijagnoza lordoze sprovodi se :
• Rendgenskim snimkom (X-ray).
• Magnetnom rezonancom.
• CT skeniranjem.

ž Važno je rano dijagnostikovati lordotično držanje kako bi

mogli postići bolje rezultate kineziterapijskim postupcima.

10
ž korekcija stava,
ž korekcija seda,
ž vežbe za jačanje odgovarajućih mišića i mišićnih grupa,
ž vežbe za istezanje odgovarajućih mišića i mišićnih grupa.
ž Trbušni mišići – razni početni položaji (da ne potenciraju povećanje
lumbalne krivine).
ž Lordotična deca treba da izvode pokret odizanja trupa samo do 45
stepeni.
ž Olakšavajući položaj – razvoj donje muskulature (sa savijenim kolenima).
ž Opasnost – pojava kila (hernija).
ž Posebna vrednost – vežbe u ležećem položaju na leđima sa savijenim
kolenima.
ž Podizanje gornjeg dela tela.
ž Podizanje donjeg dela tela.
ž Istovremeno podizanje gornjeg i donjeg dela tela.

11
ž Ciljevi kineziterapijskih postupaka su:
• Jačanje abdominalnih mišića.
• Mobilizacija lumbalnog segmenta kičmenog stuba.
• Relaksacija i rasterećenje slabinskih mišića.
ž Metode mogu biti:
• PASIVNE
– Pri ležanju na trbuhu sa podmetnutim jastukom pod trbuh
(korekcija lumbalne kičme – kompenzacija hiperlordoze),
sprovođenje raznih tehnika opuštanja slabinskih mišića.
• AKTIVNE
– Vežbe jačanja abdominalnih mišića.
– Vežbe opuštanja slabinskih mišića.

12
13
ž Proučavanje u medicinskim i u paramedicinskim
naukama.

ž Hipokrat, Galen, Niolas Andry

ž Skolioza – ne samo lateralno krivljenje kičmenog

stuba, već i rotacija kičme i torzija pršljenova.

ž Funkcionalna – reduktibilna skolioza – samo la-

te-ralno iskrivljenje, voljnom kontrakcijom ispravlja.

ž Strukturalne – ireparabilne – fiksirane skolioze –

postoji i izražena rotacija kičmenog stuba – egzi-
stencija rebarne grbe (gibus) ili torzion.

14
ž Funkcionalne – reduktibilna – nema koštanih promena (posledica
lošeg stava, kompenzacije…).

ž Strukturalne – promena u strukturi i morfologiji tela pršljena

trnasti nastavci (procesus spinosus) – okrenuti ka konkavitetu, a
poprečni nastavci (procesus transversus) su izbočeni unazad.

ž Na zadnjoj strani kičme javlja se rebarna grba.

ž Na mesti torzije pršljenova stvara se jedna PRIMARNA, a u

susednim segmentima, ispod nje, kompenzatorno se stvaraju jedna
ili više SEKUNDARNIH krivina suprotnog smera.

ž Ligamenti i mišići na konkavnoj strani skoliotične krivine se skra-

ćuju, a na konveksnoj izdužuju.
15
ž urođene – kongenitalne.
ž stečene – akvirirane.
ž Kongenitalne – kada se dete rađa sa izmenjenim oblikom i
strukturom pršljena ili rebra, nedostatak dela pršljena… oko 15%
od ukupnog broja skolioza.
ž Stečene – 60-80% pripadaju grupi idiopatskih, jer im je uzrok
nepoznat.
ž neuropatske skolioze (dečija i cerebralna paraliza),
ž miopatske skolioze (mišićna distrofija),
ž osteopatske skolioze (oboljenje koštanog tkiva),
ž torakogene skolioze (oboljenja, traume, operativni zahvati na grud-
nom košu).
ž James (1957) – oko 50 uzročnika skolioze.
ž Mac Ewen (1973) – porodična povezanost 30-80%.
ž 70% idiopatke skolioze, u svim uzrasnim periodima, češće kod
ženske populacije (5-8:1). 16
ž Prema uzrastu skolioze se dele na:
ž INFANTILNE – do 3. god. imaju lošu prognozu, češće kod muške dece.
ž JUVENILNE – između 4 i 9 god. češće kod devojčica (vežbe i Milwaukee
mider).
ž ADOLESCENTNE – posle 10 god. više kod devojčica. Mogu biti pro-
gresivne i do 10 stepeni godišnje.
Prema lokalizaciji:
ž CERVIKALNE – u oko 1% slučajeva (C1-C6),
ž TORAKALNE – T2-T11 najčešće T5 i T7,
ž TORAKO-LUMBALNE – T12 i L1,
ž LUMBALNE – L1-L4,
ž KOMBINOVANE – KOMPENZATORNE sa dve ili više krivina – u tora-
kalnom i lumbalnom delu kičme.
ž Ponseti i Friedman:
ž lumbalne – 24%,
ž torakalne – 22%,
ž torakolumbalne – 16%,
ž cervikotorakalne – 0.5-1%,
ž kombinovane – 37%.
17
ž RTG snimak.

ž Izračunavanje skoliotične krivine:

ž metoda po COB-u (prednost),
ž metoda po FERGUSSON-RISSER-u.

ž Izvode specijalizovane zdravstvene ustanove.

ž Pomoću viska i lenjira, dermatograf.
ž Svetlosni efekti (Neldihin i Danić, 1979).
ž Moirees topografija.

18
• Cobbova metoda – povuče se horizontalna linija na gornjem
rubu superiornog završnog pršljena i na donjem rubu inferior-
nog završnog pršljena. Povuču se okomito iz te dve linije koje
zatvaraju određeni ugao koji se očita uglomerom predstavlja-
jući ugao krivine.

19
20
ž Oboljenje rasta – nastaje i pogoršava se sa rastom (posebno u periodu ubrzanog
rasta u predpubertetu i pubertetu).
ž INFANTILNE IDIOPATSKE SKOLIOZE – neodređena prognoza, potpuno
različiti tokovi, nephodno sistematski pratiti, kontrolisati tok.
ž JUVENILNE IDIOPATSKE SKOLIOZE – često ima lošu prognozu, intenzivan
tretman i permanentna kontrola.
ž ADOLESCENTNE IDIOPATSKE SKOLIOZE – na početku pubertetskog perioda
upućuje na lošu prognozu.

ž ZNACI TEŠKE PROGNOZE

ž OSNOVNI
ž krivina 50 i više stepeni,
ž ingantilna progresivna skolioza,
ž gubitak pošetne korekcije tokom konzervativne terapije.
ž DOPUNSKI
ž krivina 40-49 stepeni,
ž rotacija trećeg stepena,
ž izražena klinasta nesimetrija.
21
 PROGNOZA
ž TEŠKA – 1 osnovni i 2 dopunska znaka.
ž LAKA – odsustvo teške prognoze, nema progresije krivine.
ž UMERENA – odsustvo teške prognoze, krivina se povećava.

Karaiković – podela skolioza:

ž do 30 stepeni – lake ili skolioze I stepena,
ž 30-50 stepeni – srednje ili skolioze II stepena,
ž preko 50 stepeni – teške ili skolioze III stepena.

22
ž Posmatranje sa zadnje strane – lateralno iskrivljenje u levu ili desnu stranu.
ž Lorentzov trougao – trougao stasa je asimetričan.
ž Položaj karlice je narušen.
Prema lokaciji i izgledu skoliotične krivine:
ž PARCIJALNE SKOLIOZE - izgled slova C zahvataju pojedine segmente.
ž TORAKALNE SKOLIOZE – izgled slova C zahvataju ceo kičmeni stub.
ž KOMPENZATORNE ILI KOMBINOVANE SKOLIOZE – izgled slova S i sa dve 2
primarne i 2 sekundarne krivine – dvostruka S krivina.
ž Narušavanje estetskog izgleda – posebno kod devojčica.
ž Velike skoliotične krivine locirane u torkalnom delu – respiratorna i kardiov-
askularna insuficijencija (više od 75 stepeni).

23
 POSEBNI OBLICI SKOLIOZA
ž KIFO – SKOLIOZE – kifotična komponenta (velike rotacije
pršljenskih tela i rebara).
ž LORDO – SKOLIOZE – rotaciona lordoza.

SKOLIOZA I NEUROFIBROMATOZA
ž brza progresija – 5-30% praćene skoliozom (oštećenje kič-
mene moždine).

24
ž Hipokrat – pacijent privezan za merdevine.
ž Nastavnik fizičkog vaspitanja – preventivno delovanje.
ž Cilj – korekcija, sprečavanje njenog napredovanja i nastajanja
tečkog deformiteta.
Metode lečenja:
ž kineziterapija uz observaciju,
ž konzervativno lečenje ortotskim i gipsanim miderima uz odgovarajuće
vežbe,
ž operativno lečenje,
ž U periodu XIX veka – metoda trakcije kičmenog stuba pomoću pomagala
(longitudinalna trakcija).

ž Kineziterapija – nedovoljan broj radova - argumentacija (stavovi od

negiranja do prihvatanja).
25
Boston prsluk i hiruška intervencija

26
ž Fizičko vaspitanje – ne može da ugrozi i pogoršaju skoliozu do 20 stepeni!

ž Konsultacije – lekar ortoped.

ž Pozitivni efekti fizičkog vežbanja sa skoliotičnom krivinom do 30

stepeni (u smislu smanjenja).

ž do 10 stepeni – potpunost fizičkog vaspitanja,

ž 11 do 20 stepeni – bez ikakvih ograničenja + korektivne vežbe,
ž 21-30 stepeni – redukovan program fizičkog vaspitanja (skokovi, koluti,
nošenja, dizanja…),
ž 31-50 stepeni – oslobađanje od redovnog
programa,
ž preko 50 stepeni – trajno oslobađanje.

27
ž Kretanje utiče na bolji rast kostiju, okoštavanje, poboljšanje
mišićnog tonusa i mišićne snage.

ž Pravilno odabran i primenjen.

ž Do 30 stepeni i sa lakšim oblicima – mogu da se bave

određenim sportovima: ritmička gimnastika, sportska gimna-
stika, plivanje (simetrični sportovi).

28
ž Vežbe za poboljšanje mobilnosti kičmenog stuba.
ž Vežbe istezanja.
ž Vežbe za jačanje ekstenzora kičmenog stuba.
ž Vežbe za korekciju sagitalnih krivina kičmenog stuba.
ž Vežbe ravnoteže u korigovanom položaju.
ž Vežbe disanja.

29
DEGENERATIVNA
OBOLJENJA
KIČMENOG STUBA

STUDENT GORA

30
 ARTROZA

Artroza kičmenog stuba (spondiloza) je oboljenje vrlo

slično degenerativnim oboljenjima ostalih zglobova.

Povećana funkcionalna aktivnost vratnog i lumbalnog

dela kičme je uglavnom najveći razlog što se degenera-
tivne promene tu lociraju.

31
 LUMBALNI SINDROM
Podrazumeva tegobe u vidu bolova,uz poremećaj funkcije

lumbalnog dela kičmenog stuba i zaštitnu mišićnu reakciju

na bol.

ETIO-PATOGENEZA
LUMBALNOG SINDROMA

Nastanak ovog sindroma uglavnom se vezuje za izmenjenu statiku kičmenog

stuba i donjih extremiteta usled dejstva ili urođenih deformiteta.

32
 LUMBAGIJA
Bol u lumbalnom predelu najčešće nastaje prilikom naglih

pokreta (podizanje tereta,ispravljanje trupa iz savijenog

položaja) pacijenti ga opisuju kao “ubod nožem”.

ZAŠTITNA MIŠIĆNA REAKCIJA NA BOL

Javlja se u vidu povišenja tonusa (spazam) leđnih mišića.

33
 POREMEĆAJ FUNKCIJE
LUMBO-SAKRALNOG
DELA KIČMENOG STUBA

Nastaje radi učestalog bola (otežani i ograničeni pokreti

ispravljanja trupa iz savijenog položaja).

34
KLINIČKA SLIKA
LUMBALNOG
SINDROMA

Zavisno od stadijuma
(akutni,subakutni
i hronični) javljaju
se određeni
simptomi: bol,
zaštitna mišićna
reakcija,
poremećaj
funkcije
lumbo-
sakralnog dela
kičmenog stuba.

35
 LUMBALNA RADIKULOPATIJA

Mesto primarnog oštećenja ,određuje se prema specifičnom

“radikularnom bolu” (određeni pršljenovi kičmenog stuba

manifestuju bol u predelima poput tabana ili potkolenice).

36
Zavisno od stadijuma oboljenja (akutni,subakutni i hronični)
lečenje je uglavnom “konzervativno” (simptomatsko).

Lečenje podrazumeva mirovanje, tj. relaksacija!

37
Fizioterapeut u saradnji sa lekarom može da sprovodi vežbe za
mišićne extremitete i onih segmenata koji ne dovode do pojave
bola.

Takođe lečenje podrazumeva i primenu kineziterapije

i fizikalne terapije (elektroterapija).

U ovoj fazi preporučuje se izvođenje vežbi za jačanje

trbušnih i leđnji mišića.

Nastavnik u korekciji držanja tela može značajno da

doprinese primenjujući korektivnu gimnastiku
(vežbe za istezanje lumbalnih extenzora,mišića zadnje
lože buta i vežbama za podizanje misićne snage trupa).
38
Povećanjem elstičnosti snage svih mišića,povećava

se i funkcionalna sposobnost kičmenog stuba

(snažni mišići sprečavaju prekomerno i iznenadno

opterećenje na kičmu,jer su sposobni da prihvate i

amortizuju neželjene pokrete).

39
Osnovni zadatak u vežbanju je da se sačuvaju
krivine kičmenog stuba (razvijanjem njegovih
segmenata), za smnjenje krivina kičmenog stuba
koriste se “ležanja na tvrdoj podlozi”, a za razvlačenje
segmenata “ležanja na kosoj klupi i visovi”.

40
 U PRAXI SE NAMEĆE PITANJE.

“Kako omogućiti jednostavnije i efikasnije mere za prevenciju

i terapiju bolne osetljivosti kičmenog stuba???
(posebno lumbalnog segmenta) 41
TIPIČNE VEŽBE:

Ø Pasivan vis.

Ø Vis “zavesom”
o podkoleno.

Ø Vežba na kosoj klupi.

42
 PASIVNI UPOR

Postizanje potpune opuštenosti

mišića i leđa,a naročito slabinskog
i karlicnog pojasa kao i muskulature
nogu.

PREPORUKE:

§ Izbegavati “pognuti položaj.

§ Izbegavati podizanje i nošenje tereta.

§ Izbegavati dugotrajno statičko opterećenje kičmenog stuba.

§ Prilikom odmora rasteretiti kičmeni stub.

43
44
HVALA NA PAŽNJI!!!

45
 TEMATSKE CELINE:

ž Kineziološka analiza osnovnih pokreta trupa

(lordoza, skolioza).
ž Degenarativna oboljenja kičmenog stuba
(artroza, lumbalni sindrom).

46
DEFORMITETI KIČMENOG
STUBA 2

47