1.

Ούλωφ Πάλμε & Επάφου & Χρυςίππου 1

Ζωγράφου ,  210 74 88 030
2. Φανερωμένησ 13
Χολαργόσ ,  210 65 36 551
www.en-dynamei.gr

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΔΟΔΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Γ΄ ΛΥΚΔΙΟΥ 6/4/2019

[Φωπίρ ππόηςπα]

Οιόθιεξε ε εζηθή θαη πνιηηηζηηθή καο παξάδνζε νθείιεηαη ζηνπο πλεπκαηηθνύο θαη θνη-
λσληθνύο απηνύο πξσηνπόξνπο πνπ θαηάθεξαλ λα μεπεξάζνπλ ηα επικπαηούνηα πξόηππα
ηεο επνρήο ηνπο.
Τα πξόηππα θάζε κνξθήο είλαη πεξηνξηζηηθά. Τα πξόηππα αποκλείοςν ηελ ειεπζεξία επη-
ινγήο θαη πνιεκνύλ ηελ πξνζσπηθή έθθξαζε. Τν απνηέιεζκα είλαη ην άηνκν λα ράλεη ην δη-
θαίσκα θαη πνιιέο θνξέο θαη ηελ ηθαλόηεηα απηνπξνζδηνξηζκνύ ηνπ. Γίλεηαη έλα άβνπιν όξ-
γαλν ζηα ρέξηα ησλ πξσηεξγαηώλ ηεο ηδενινγηθήο πξνπαγάλδαο. Επνκέλσο, πίζσ από θάζε
πξόηππν θξύβεηαη θάπνηα θαηαπηεζηηθή ηδενινγία.
Χέξη – ρέξη κε ηα πξόηππα βαδίδεη θαη ε πξνπαγάλδα. Είλαη ην ζθιεξό ζθπξνθόπεκα πνπ
επηδηώθεη λα επηβάιεη έλα πξντόλ νπνηαζδήπνηε κνξθήο. Απηό ην πξντόλ κπνξεί λα είλαη κηα
πίζηε, κηα θνηλσληθή νξγάλσζε, έλα πνιηηηθό θαζεζηώο, ή έλα είδνο ηεο θαζεκεξηλήο ρξή-
ζεο. Η πξνπαγάλδα ζηεξίδεηαη ζηελ επαλάιεςε, ώζηε ν ρώξνο κέζα ζνπ λα γεκίζεη από έλα
ζύλζεκα έηζη πνπ λα κελ έρεηο πηα ηε δπλαηόηεηα λα ζπιινγηζηείο από κόλνο ζνπ, κε ηνλ
εαπηό ζνπ θαη γηα ηνλ εαπηό ζνπ.
Μηιώληαο γηα πξόηππα, είλαη δύζθνιν λα ζπιιάβεη θαλείο ηελ έθηαζε θαη ηελ επίδξαζε
ηεο εκπνξηθήο δηαθήκηζεο ζηε δηακόξθσζε ηνπ ζύγρξνλνπ αλζξώπνπ. Η εκπνξηθή δηαθήκη-
ζε, κε ηα κέζα πνπ έρεη ηώξα ζηε δηάζεζή ηεο, βξίζθεηαη θάζε ζηηγκή κπξνζηά ζηα κάηηα
καο, ζηκά ζη' απηηά καο, κηα ιέμε, κηα θξάζε. Οη βηνκεραλίεο ηεο επνρήο, γηα λα κπνξέζνπλ
λα ζπληεξεζνύλ, είλαη ππνρξεσκέλεο, λ' αλαλεώλνπλ ζπλερώο ηνπο ηύπνπο ησλ πξντόλησλ
ηνπο, λα επηλννύλ βειηηώζεηο, λα δεκηνπξγνύλ έλαλ ρώξν γνεηείαο πνπ ζα ηελ νλόκαδε θα-
λείο καγγαλεία, θαζώο εθείλε πνπ ρξεζηκνπνηνύζε ν Μεθηζηνθειήο, γηα λα θεξδίζεη ηελ ςπ-
ρή ηνπ Φάνπζη.
Έηζη, ζύκα απηήο ηεο κεραλνξξαθίαο, ν άλζξσπνο ηεο επνρήο είλαη ππνρξεσκέλνο, γηα
λα δηαζώζεη ηελ αηνκηθή ηνπ αμηνπξέπεηα, λ' αλαλεώλεη ηα αηνκηθά ηνπ αγαζά, λ' αιιάδεη
ηξόπν δσήο, λα γίλεηαη άιινο. Απηέο νη κεηακνξθώζεηο, όκσο, απαηηνύλ πξόζζεηεο δαπάλεο
θαη κόρζν, πνπ πεξηνξίδεη ολοένα ηνλ ρξόλν ηεο πξνζσπηθήο δσήο έηζη πνπ ν άλζξσπνο δη-
αζέηεη ηειηθά ειάρηζην ρξόλν γηα λα ζπλνκηιήζεη κε ηνλ εαπηό ηνπ, γηα λα θνηηάμεη ν ίδηνο
ηνλ εαπηό ηνπ, δειαδή γηα λα θηινζνθήζεη.
Πην έκκεζε αιιά θαη πην επηθίλδπλε πεξίπησζε είλαη ε ππαθνή ηνπ αλζξώπνπ ζε δηαθεκί-
ζεηο κε κελύκαηα πνιηηηθνύ ή ηδενινγηθνύ ραξαθηήξα. Πξόθεηηαη γηα έλαλ καλοζηημένο
κεραληζκό πξνβνιήο αηόκσλ θαη ηδεώλ, πνπ αθαηξεί από ηηο κάδεο ην δηθαίσκά ηνπο λα α-
πνθαζίδνπλ γηα ηηο ηύρεο ηνπο. Πξόθεηηαη γηα ηελ πην αλώδπλε αιιά θαη πην απάλζξσπε ρεη-
ξαγώγεζε ησλ καδώλ.
Η κνξθσηηθή επέκβαζε ζηε δσή ησλ λέσλ, όκσο, δελ κπνξεί λα ζηνρεύεη ζηε ζπκκόξ-
θσζή ηνπο πξνο νπνηαδήπνηε πξόηππα, δηόηη κηα ηέηνηα πξνζπάζεηα απνηειεί άξλεζε ή λν-
ζεία ηεο παηδείαο. Καλέλαο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα επηβάιιεη ηα δηθά ηνπ πξόηππα θαη ηνλ
δηθό ηνπ ηξόπν δσήο ζηνπο ζπλαλζξώπνπο ηνπ. Απηό πνπ επηβάιιεηαη λα θάλεη ν παηδαγσ-
γόο είλαη λα απνκπζνπνηήζεη ηε ζθέςε ησλ λέσλ, λα ππνβάιιεη όια ηα πξόηππα ζε θξηηηθή,
λα θαιιηεξγήζεη ηε ινγηθή, λα ζηεξηρζεί ζηελ εκπεηξία θαη ζηηο αμίεο ηεο εζηθήο δσήο. Μηα
ηέηνηα εξέηαζη ζα έδεηρλε πόζν επίπιαζηα, νπηνπηθά, απζαίξεηα θαη θαηαπηεζηηθά είλαη όια
ηα πξόηππα, νπνηαδήπνηε θαη αλ είλαη ε πξνέιεπζή ηνπο.
Ι. Μ. Παλαγησηόπνπινο
θείκελν δηαζθεπαζκέλν

Επιμέλεια: Αργ. Καλλή, Τ. Τσατλόγλου, Απ. Ράπτης, Χρ. Ροϊνού, Φ. Γραμματικοπούλου, Γ. Μιχαήλ, Χρ. Μιχαήλ, Γ. Σαρδέλης
1
 1. Ούλωφ Πάλμε & Επάφου & Χρυςίππου 1
Ζωγράφου ,  210 74 88 030
2. Φανερωμένησ 13
Χολαργόσ ,  210 65 36 551
www.en-dynamei.gr

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α1. Σηελ εκεξίδα πνπ νξγαλώλεη ην ζρνιείν ζνπ ζηα πιαίζηα ελόο αθηεξώκαηνο ζηα θπξίαξ-
ρα πξόηππα δσήο, αλαιακβάλεηο λα ελεκεξώζεηο ηνπο ζπκκαζεηέο ζνπ γηα ην πεξηερόκελν
ηνπ θεηκέλνπ ηνπ Ι. Μ. Παλαγησηόπνπινπ. Εθθσλείο ζε ζύληνκε νκηιία ηελ πεξίιεςε ηνπ
θεηκέλνπ (100-120 ιέμεηο).
Μονάδερ 25

Β1. Να επαιεζεύζεηε ή λα δηαςεύζεηε, ζύκθσλα κε ην θείκελν, ηηο παξαθάησ δηαπηζηώζεηο

(πξνηάζεηο), γξάθνληαο δίπια ζην γξάκκα πνπ αληηζηνηρεί ζε θάζε πξόηαζε ηε ιέμε Σωζηό,
αλ ε πξόηαζε είλαη ζσζηή, ή ηε ιέμε Λάθορ, αλ ε πξόηαζε είλαη ιαλζαζκέλε:

α. Ο ζπγγξαθέαο πηζηεύεη όηη όια ηα πξόηππα είλαη πξνπαγαλδηζηηθά.

β. Η δηαθήκηζε δελ ζπλδέεηαη κε ηνλ ηξόπν δσήο ηνπ ζεκεξηλνύ αλζξώπνπ.
γ. Οη επηινγέο ηεο βηνκεραλίαο ππαγνξεύνληαη από ηνπο λόκνπο ηεο αγνξάο.
δ. Μηα αιεζηλή παηδεία κπνξεί λα γελλήζεη αλζξώπνπο πνπ ζπληάζζνληαη κε ηα πξόηππα ηεο
επνρήο ηνπο.
ε. Κακία δηάλνηα δελ μεπέξαζε πνηέ ηα θπξίαξρα πξόηππα ηεο επνρήο ηεο.

Μονάδερ 10

Β2. α) Να εξκελεύζεηε ηηο έλλνηεο (20-30 ιέμεηο γηα θαζεκηά):

 Πξόηππν
 Πξνπαγάλδα
Μονάδερ 6

Β2. β) Να γξάςεηε έλα ζπλώλπκν γηα θάζε ιέμε ηνπ θεηκέλνπ:

επικπαηούνηα, αποκλείοςν, ολοένα, καλοζηημένο, εξέηαζη.

Μονάδερ 5

Β3. α) Να θαηαγξάςεηε ηα δνκηθά ζηνηρεία ηεο ηξίηεο παξαγξάθνπ ηνπ θεηκέλνπ («Χέξη –
ρέξη κε ηα πξόηππα βαδίδεη… κε ηνλ εαπηό ζνπ θαη γηα ηνλ εαπηό ζνπ»).
Μονάδερ 3

Β3. β) Να βξείηε δύν ηξόπνπο αλάπηπμεο ζηελ ίδηα παξάγξαθν. Να αηηηνινγήζεηε ηελ απά-
ληεζή ζαο κε αλαθνξέο ζην θείκελν.

Μονάδερ 4

Β4. Να δηθαηνινγήζεηε ηε ζύληαμε πνπ επέιεμε ν ζπγγξαθέαο ζηελ πεξίνδν πνπ αθνινπζεί,
(2 κνλάδεο) θαη λα ηελ κεηαηξέςεηε ζην αληίζεην είδνο (1 κνλάδα):

Τα πξόηππα απνθιείνπλ ηελ ειεπζεξία επηινγήο θαη πνιεκνύλ ηελ πξνζσπηθή έθθξαζε.

Μονάδερ 3

Επιμέλεια: Αργ. Καλλή, Τ. Τσατλόγλου, Απ. Ράπτης, Χρ. Ροϊνού, Φ. Γραμματικοπούλου, Γ. Μιχαήλ, Χρ. Μιχαήλ, Γ. Σαρδέλης
2
 1. Ούλωφ Πάλμε & Επάφου & Χρυςίππου 1
Ζωγράφου ,  210 74 88 030
2. Φανερωμένησ 13
Χολαργόσ ,  210 65 36 551
www.en-dynamei.gr

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

Β5. Να μαλαγξάςεηε ην απόζπαζκα πνπ αθνινπζεί θαη λα ζπλδέζεηε ηηο πξνηάζεηο κε ππό-
ηαμε, ώζηε λα πξνθύπηεη κία εληαία πεξίνδνο, θάλνληαο αιιαγέο όπνπ απηό θξίλεηαη απαξαί-
ηεην (2 κνλάδεο). Να εμεγήζεηε ηη κεηαβνιέο επηθέξεη ε κεηαηξνπή απηή ζηνλ ιόγν θαη ην
ύθνο ηνπ απνζπάζκαηνο (2 κνλάδεο):

Τα πξόηππα θάζε κνξθήο είλαη πεξηνξηζηηθά. Τα πξόηππα απνθιείνπλ ηελ ειεπζεξία επηινγήο
θαη πνιεκνύλ ηελ πξνζσπηθή έθθξαζε. Τν απνηέιεζκα είλαη ην άηνκν λα ράλεη ην δηθαίσκα
θαη πνιιέο θνξέο θαη ηελ ηθαλόηεηα απηνπξνζδηνξηζκνύ ηνπ.
Μονάδερ 4

Γ1. Με αθνξκή ην θείκελν ηνπ Ι. Μ. Παλαγησηόπνπινπ γίλεηαη κηα ειεύζεξε ζπδήηεζε ζηελ
ηάμε ζνπ κε ζέκα ηνπο λένπο, ηα πξόηππα θαη ηηο αμίεο ηεο δσήο. Εθπξνζσπώληαο ηελ νκάδα
ζνπ, παξνπζηάδεηο ζηνπο ζπκκαζεηέο θαη ηηο ζπκκαζήηξηέο ζνπ αιινηξησηηθά πξόηππα δσήο
θαη ζπκπεξηθνξάο πνπ πξνσζεί ζηνπο λένπο ε ζύγρξνλε δηαθήκηζε θαη πξνηείλεηο έλα άιιν
κνληέιν δσήο, ηθαλό λα ζηεξίμεη, θαηά ηε γλώκε ζνπ, ηνπο λένπο. (500-600 ιέμεηο)

Μονάδερ 40

Επιμέλεια: Αργ. Καλλή, Τ. Τσατλόγλου, Απ. Ράπτης, Χρ. Ροϊνού, Φ. Γραμματικοπούλου, Γ. Μιχαήλ, Χρ. Μιχαήλ, Γ. Σαρδέλης
3