Sora Gaang, Mitos Ti Gunung Sawal

Dina nonohan mata pangajaran Bahasa Sunda

ti kersana Ibu Evi Sulastri, M. P.d.

Wasta : Ilham Kelian Ramadhan

Kelas : XI MIPA 4
No. Absen : 15

Cabang Dinas Pendidikan Wilayah 13

SMA NEGERI 1 CIAMIS
Jalan Gunung Galuh No. 37 Tlp. (0265) 771069 Ciamis 46211
Web: http//www.sman1-ciamis.sch.id Email: smansacis_goals@sman1-ciamis.sch.id
 Sora Gaang, Mitos Ti Gunung Sawal
Gunung sawal, hiji-hijina gunung di Kabupatén Ciamis. Anu legana ti mimiti
kecamatan Cipaku, Kawali, Sadananya, Cikoneng, Sindangkasih, Cihaurbeuti jeung
Panumbangan. Kulantaran hiji-hijina gunung di Kabupatén Ciamis, ieu gunung dijadikeun
ikon khas Kabupatén Ciamis neupi ka dijadikeun latar tina logo Kabupatén Ciamis.
Gunung sawal jangkungna 1.764 meter diluhureun laut. Fisik gunug sawal teu beda
jauh jeung gunung sejenna, pinuh ku tangkal jararangkung tur cinyusu. Mung ayeuna mah
sababara persen tina gunung sawal teh tos janten kebon garapan warga. Padahalmah gunung
sawal teh geus jadi kawasan Suaka Margasatwa anu aya di Indonesia anu ditetapkeun ku
kaputasan Mentri nomor:240/kpts/UM/1979 tanggal 4 Juli 1979 anu legana 4.500 hektar.
Sato jeung tutuwuhan anu khas di gunung saal diantarana bae aya meong congkok, maung
totol, pelanduk, saeran jeung helang lurik.
Ku legana ieu gunung téh ngajadikeun réa na wisata alam, kabudayaan, sejarah, katut
ka carita-carita anu aya di masyarakat. Wisata alam na ti mimita tempat swafoto atawa selfi
téa, atawa wisata anu maké fisik dina ngalakonan na. Wisata alam anu poténsial pikeun
wisata unggulan diantarana, kebon enéteh di bangbayang Cipaku atawa puncak Tugu
Sadananya, kadua tempat ieu téh cocog pisan jadi temptat kemping kulantara pamandangan
na endah tur hawana anu seger. Iwal ti éta aya ogé wisata anyar, salah sahijina nyaeta
kawasan selfi Murbey di Ciakar Cipaku, anu jarakna kana 5km ti alun-alun Surawisesa
Kawali, cukup ku naék ojég nu mayarna mah teu lewih ti 20 rébu, atawa bisa wae naék mobil
pribadi ngan medan jalan na rada hésé upamana can pati ngawasaan.
Wisata alam di gunung sawal tos dikenal, tinggal upaya ti pemerintah pikeun
ngapromosikeun tur dimerenahkeun ogé éta tempat wisatana. Iwal ti éta gunung sawal ogé
miboga ragem carita anu aya di masyarakat, dongeng nepi ka carita mistis tur mitos gé loba
ayanan. Mitos mitos anu aya di gunung sawal nyatana loba kacida, unggal daérah miboga
carita mitos na sewang-sewangan.
Ari anu ngarana mitos téh nyaéta salah sahiji bagéan tina foklor atawa carita carita
anu latar waktu na aya dina waktu baheula. Mitos osok ogé disebut ku carita tradisional. Aya
ogé mitos anu tos jadi pakem tradisi atawa norma- norma anu jadi hal biasa di masyarakat.
Maksuda nyaeta mitos anu geus jadi aturan anu sifatna maksa jeung lamun teu dialkonan aya
hal anu ditarima, hukuman boh ssajabana. Kasupnamah jadi norma kana norma kabiasaan.
Umumna mah mitos téh nyaritakeun ngeunaan kaayaan dunya, prosés kajadian hiji hal,
kahirupan manusa, atawa mahluk mahluk mitologis. Mitos téh catetan sejarah anu di leuwih-
leuwihkeun atawa di personifikasikeun. Mitos mimitana mah aya di Yunani nyaéta ngeunaan
dewa jeung dewi na anu digunakeun pikeun hal kaagamaan. Pon kitu deui mitos di indonesia
téh sok dikaitkeun kana hal kaagamaan. Padahal mitos téh patojaiah jeung agama, komo anu
agaman islam ma kaasup kana dosa gedé.
Numuntkeun dina pangajaran islam mah, mitos téh nyaéta cara-cara mikir jelema-
jelema anu musrik. Ari jelema musyrik téh jelma anu percaya iwal ti Allah, asupna kana dosa
anu gedé. Kayakinan mitos téh dina hakékatna mah nyaéta pamikiran masyarakat jahiliyyah,
anu bisa ngaleungitkeun kaimanan ka Allah SWT.
Mitos di gunung sawal tangtu loba pisan ragem na, salah sahijina baé nyaéta mitos
ngeunaan sora gaang téa. Ayana di désa Ciakar kecamatan Cipaku. Jarak ti pusat kabupatén
Ciamis mah kurang leuwih aya dina 21 km nepi ka 23 km. Upama diukur ti Taman
Surawisesa Kawali mah mung aya dina 3 km nepi ka 5 km.
Leuwih jentré na mah Mitos
ieu teh ayana di 3 Dusun, nyaéta
Dusun Tangjung Jaya, Sindang Asih
jeung Sindang Jaya, dusun-dusun
anu aya di gunung sawal pisan.
Bénten deui jeung 3 dusun anu
sejenna, nyaéta Dusun Desaweta,
Desakulon jeung Ciakar Hilir.
Kulantaran deukeut kota jadi waé
Mitos ieu tos rada teu diterpekeun
deui.

Gaang teh nyaéta Gegeremet, insék, atawa insékta anu sajenis jeung jangkrik.
Numutkeun Wikipedia Gaang téh ngawengku kulawarga Gryllotalpidae, gegeremet nu
awakna kandel, panjangna kira kira 3–5 cm, biwir hareupna mekar kawas singkup pikeun
ngagali taneuh jeung ngojay, panonna bolotot. Gaang sawawa bisa hiber nepi ka 8 kilo jauhna
(dina usum kawin), getol sapanjang taun, tapi mun keur usum tiris mah hibernasi.

Gaang téh omnivora, ngahakan jentik, cacing, akar tutuwuhan, jeung jukut. Anapon
gaang, sok dimangsa ku manuk, beurit, lasun, peusing, jeung careuh.Gaang téh aya di mana-
mana, tapi ku sabab liarna peuting sarta lolobana mah cicing dina jero taneuh, manusa jarang
nu mireungeuh. Biasana, gaang mah cicing dipakébonan, sawah, patamanan, atawa lapang
golep. Lima ti antara tujuh spésiés gaang nu aya di Amérika Kalér asalna ti Éropa, Asia,
jeung Amérika Kidul, sarta tara dianggap hama. Di Asia, gaang kadang sok digoréng.

Nu dimaksud mitos sora gaang ieu teh nyaéta sababaraha hal anu ulah dilakukeun
atawa pantang dilakonan upama aya sora gaang. Ari sora gaag biasa aya dina wanci sareupna,
aya dina saacan magrib nepi ka saacan isya, kira-kira dina jam 5 nepi ka jam 7. Jadi tos biasa
upama jam sakitu di Ciakar mah tos tiiseun komo deui di gunung na mah.
Eusi mitos na mah diantarana baé ulah dahar atawa nginum, ulah nyieun kadaharan,
ulah saré, ulah ngajieun gagandéngan, ulah mandi, ulah kaluar ti imah jeung sajabana.
Numutkeun Wati ( 40 Tahun) salah sahiji masyarakat Tanjung Jaya, Ciakar mitos ieu téh tos
jadi kawajiban upama aya sora gaang. Saurna mitos ieu teh pikeun ngahormatan si gaang na,
Wata nyaritakeun “ Ari sora gaang teh tanda peuting rék dimimitian, tanda sagala kagiatan
kudu dieureunan. Iwal ti éta sora gaang ogé nandakeun tutuwuhan jeung sasatoan téh keur
muji ka Allah tur ngadoakeun urang, lamun urng malah ngalakonan kagiatan sejen éta téh teu
ngahormatan kana sasatoan tur tutwuhan anu keur ngadoakeun urang. Saupama urang can
bisa muji ka Allah sahentena hormatan anu keur muji ka Allah” Kitu pok na mah.
Anu kudu dilakonan mah mung ibadah ka Gusti Allah SWT, rék dzikir atau maca
Qur’an. Mitos ieu teu nanaon upama teu dilakukeun. Upamana ka barudak atawa rumaja nu
rék nyiar élmu di madrasah anu biasana tas magrib diayakeunna. Mitos ieu teu nanaon upama
teu dilakukeun asal urang keur ngalakonan hal-hal kaagamaan.
Mitos ieu tos sapertos norma budaya. Atos jadi aturan-aturan anu diturunkeun ti buyut
buyutna. Sanaos mitos téh patojaiyah jeung agama, mung mitos ieu mah ngenaan pisan
agama. Bukti lamun akar-akar agama heubel téh masih aya jeung bukti akulturasi 2 hal anu
béda.
Sanaos patojaiyah, mitos ieu tangtu gaduh mangpaat . Diantarana kulantaran
ngaulahkeun kaluar ti imah, jadi tiasa ngaminimalisir kagiatan anu teu dipikaharep aya, teras
nyégah ayana maling oge. Salain ti éta ulah ngajieun gagandéngan tangtu moal ngaganggu
tatangga atawa masyarakat sejen anu matak moal aya paraséa antara urang jeung tatangga.
Beuki robahna jaman beuki roba ogé pola pamikiran. Loba anu ngalakonan tangtu
loba ogé anu teu ngalakonan. Anggi ( 14 tahun) misalna, ” Mitos ieu rada nyusahkeun urang
dina ngalakonan hiji kagiatan, pan loba kabutuhan anu ngadadak jeung ayana ogé di kota anu
nyebabkeun urang kudu kaluar ti imah. Salain ti éta kusabab ulah dahar atawa nginum sok
matak kanu aya riwayat kasakit Maag mah kulantaran telat dahar”
 Mitos ieu can pati dikenal di luar Desa Ciakar mah, Ku kituna hayu cobi ka Ciakar
ngarasaosan kumaha mitos ieu dimasyarakat téh . jeung deui ka wisata selfi di Murbey.