http://malayalamebooks.

org
 zsI gu>ugIt
aRËxHith

This work is licensed under a

Creative Commons Attribution-NoDerivs 3.0 Unported License.

E-book Published By
http://malayalamebooks.org
February 2012
 zsI gu>ugIt

\ÔTÄh
muKvu> ................................................................................................................................ 3
OÎ]h aÍY]yh.............................................................................................................. 6
>Þ]h aÍY]yh ........................................................................................................... 32
mUÎ]h aÍY]yh...........................................................................................................63

2
 zsI gu>ugIt

muKvu>
gu>uxÜˉh: EÙ]kÊieÙ atizp]cInm]y `Ù}] mt
ÆšiÙuh xhx[k]>ÆšiÙuh gu>uxÜÙ[pmueÞÜiÙuh B]>t
ÊieÙEÏ]eÙ gu>uvien |ztyDikh A>]DiÄuÎ O>u
jntyuh xhx[k]>vuh EveryuEÞ] `Îu xhsym]f[.
pu>]EftiH]xÆšiÙuh x[mZtikšiÙuh \pniSÊuk
šiÙuh EvdÆšiÙuh AgmÆšiÙuh nmuÄitieû Ev>ukL
keÞÊuv]N x]DiÄuh.

"Ac]>Yv]N pu>uES] - C]Eà]EgY]pniSd[

Evd"
(Ac]>Yen xVIk>ic{iÈuÔy]L xtYeÊ ariyuÎu);
"Ac]>Y]EÍYv vidY] vidit] x]DiS[Úh zp]pyti |ti" -
C]Eà]EgY]pniSt[ 4.9.3. (Ac]>Ynil niÎu ariyeÏÈ
vidY xPÙy]yiÊI>uÎu); "tdVi¡]n]RËh x gu>u-
Emv]BigE¢t[ xmit[p]fi® Ezs]ztiyh zbªniS[Úh" -
mu¥Ek]pniSd[ 1.2.12. (jgt[k]>fm]y zbªÊien
ariyuv]n]yi O>uvN y¡Êin]vsYm]y cmtyuh
eekyieÙTuÊ[ Ezs]ztiynuh zbªniS[Únum]y gu>uvien
xmIpiEÄÞt]f[)

AdisÜ>]c]>YR viEvkcUQ]mfiyil gu>uvieû

mHtVÊienÄuric{[ pryuÎtiÆeny]f[ -

duRÙBh ztyEmeevtd[ Edv]nuzgHEHtukh

mnuSYtVh mumuÑutVh mH]pu>uSxhzsy®
(mnuSYjMh, Em]ÑÊinuÔ |¢, mH]pu>uSM]>um]
yuÔ xHv]xh `Îiv mUÎuh atYßh duRÙBm]f[.

3
 zsI gu>ugIt
|osV>]nuzgHem]Îuek]Þum]ztEm |v mUÎuh ÙBiÄuk
yuÔU).

gu>ugIt: ‚gu>uÄM]R `ztviDh? A>]f[ yœ]RË

gu>u? gu>uvieû mHtVemß[? kpTgu>uÄM]e> `zpk]>h
ti>ic{riyuv]N k<iyuh? O>uvN `ßin]f[ gu>uvien
xVIk>iEÄÞt[?‛ O>u siSYnu EvÞ gufÆešeßÙ}]
m]f[? `ÎiÆen Em]Ñh |¢iÄuÎ O>]L avsYh ari
Çi>iEÄÞetÙ}]h visdm]yi vix[t>ic{i>ic{iÈuÔ O>u
x[Et]ztzgÖm]f[ gu>ugIt. >]m]yfvuh, n]>]yfIy
vuh, xHzxn]mEü]ztvuh Ep]eÙ gu>ugItyuh nitY
p]>]yfÊinupEy]giÄeÏTuÎ O>u visi¨zgÖm]f[.
|tu nitYvuh jpic{]ÙuÞ]kuÎ gufÆšuh |o Eü]zt
ÊilÊeÎ vRÉic{iÈuÞ[.

gu>ugIt |buÄ[: gu>ugIt x[k]àpu>]fÊil aßR

Bvic{t]efÎ]f[ visV]xh. `Î]l x[k]àpu>]fÊi
eû |Îu ÙBYm]y O>u ptiÏiÙuh |tu k]feÏTuÎumiÙ}.
atuek]Þ[ peÞEÆ] n¨eÏÈuEp]y O>u B]gÊiÙT
Æiyt]yi>iÄ]h gu>ugIt `Î[ anum]niEÄÞiyi>i
ÄuÎu. |Îu gu>ugItyueT axhKYh p]ÚÆL ÙBYm]f[.
atil muKYm]yi >Þ]fuÔt[. OÎ]mt[, nUÕieyFptil
c{iÙV]nh Es}]kÆšuÔtuh muhbyieÙ vEzjsV>iyieÙ
gu>uEdv[ xiÍpIÚÊilniÎ[ zpxiÍIk>ic{iÈuÔtum]y
gu>ugIt]p]Úm]f[. >Þ]mEÊt[, 350 Es}]kÆšuÔtuh
kurc{ukUTi zp]m]fikemÎu Et]ÎiÄuÎtuh vxiæguH
yieÙ pu>uES]Êm]nàxV]mikšueT AzsmÊilniÎuh
zpxiÍIk>ic{tum]y gu>ugIt]p]Úm]f[. |o p]Úh teÎ
y]f[ Ek>šÊil \EÌsh nUruvRSh muáu zpxiÍIkZt

4
 zsI gu>ugIt
m]y "p]>EmsV>I" vY]KY]nEÊ]TukUTiy gu>ugItyiÙuh
\pEy]gic{iÈuÔt[. x]zád]yik>ItiyiÙuÔ AzsmÆL
aDikvuh |o p]ÚÊien ahgIk>iÄuÎtuek]Þ[
zpx[tut |buÄ[ ty{]r]Äuv]nuh gu>ugItyueT |o
p]Úm]f[ \pEy]gic{iÈuÔt[. vše> ÙBitm]y "p]>Em
sV>I" `Î vY]KY]nxHith zpxiÍIk>iÄuÎ |o
"gu>ugIt mÙy]šh |buÄ[" gu>uB¬M]>]y ~vRÄuh
atYßh zpEy]jnzpdm]kuemÎu zptY]siÄuÎu.

- zpx]DkN

5
 zsI gu>ugIt

OÎ]h aÍY]yh
acißY]vY¬>Up]y niRÅuf]y guf]«En
xmüjgd]D]>mURÊEy zbªEf nm® 1

cißiÄÊÄt^}]Ê avY¬>Upm]yuh niRÅufm]yuh

xk^jgÊinuh AD]>>Upvum]yi>iÄuÎ zbªvüu
vin]yi nmÂ]>h.
äSy \ocu® -
xUt! xUt! mH]zp]¡! nigm]gmp]>g!
gu>uxV>Upmx[m]kh zbUHi xRv{m^]pHh 2

äSikL prÇu: Evd]gmÆšueT k>ey kTÎ mH]

zp]¡n]y EH xUt! xRv{m^Æešyuh nsiÏiÄuÎ
gu>uxV>UpeÊ wÆLÄ]yi prÇutÎ]^uh.
yxY zsvfm]Eztf EdHi du®K]dVimucYet
Eyn m]REÅf munyÓRv{¡tVh zpEpdiE> 3

y]et]Îieû zsvfm]zthek]ÞuteÎ EdHi du®KÊil

niÎuh Em]ciÄeÏTuEm] y]et]>u m]RÅÊ]l munikL
xRv{¡ÊVh zp]pic{uEv],
yt[ zp]pY n punRy]ti n>® xhx]>b³n]t[
tœ]viDh p>h tÊVh v¬vYmDun] tVy] 4

y]et]Îien zp]pic{iÈu n>N xhx]>b³Êil >Þ]

mtuh zpEvsiÄuÎi^}Ey] azpk]>muÔ EzsætÊVeÊ
aviTuÎu[ |EÏ]L prÇutÎ]^uh.

6
 zsI gu>ugIt
guHY]d[ guHYtmh x]>h gu>ugIt] viEsSt®
tVt[zpx]d]dYEz¢]tvYh tt[ xRv{h zbUHi xUt n® 5

>HxYÊilvc{u[ ~Õvuh >HxYvuh x]>vuh viEsSvu

m]y gu>ugIt aÆyueT zpx]dÊ]l EkLÄÊÄt]k
y]l a^}Ey] muniEzsæn]y xUt! avey^}]h wÆL
Ä]yi prÇu tÎ]^uh.
|ti xhzp]RËitÓUEt] munixheeGRÐuHuRÐuHu®
kutUHE^n mHt] Ezp]v]c mDu>h vc® 6

|zpk]>h munigfÆš]l pieÎyuh pieÎyuh v<iy]kuh

vÉh zp]RËic{u Ec]dic{tien EkÈu xUtN xEß]S
EÊ]TukUTi ave> (munigfÆeš) En]Äi mDu>m]y
v]Äukeš a>ušiecy[tu.
xUt \v]c -
sZfuDVh munyÓREv{ zsÍy] p>y] mud]
vd]mi BvE>]gG[nIh gIt]h m]tZxV>UpifIh 7

xUtN prÇu:- a^}Ey] munigfÆeš! BvE>]geÊ

nsiÏiÄuÎtuh m]tZxV>Upifiyum]y gItey pryuÎu
Þu[. niÆL `^}]v>uh atYßh zsÍEy]Tuh ~Õvuh
xEß]SEÊ]Tuh kUTi |tien EkÈ]^uh.
pu>] eek^]xsiKE> xiÍg³Rv{ExviEt
tzt k¯^t]puS[pmàiE>¸tYßxuàE> 8
vY]zGY]jiEn xm]xInh suk]dimunivàith
Eb]Dyßh p>htÊVh mEDY munigfh kVcit[ 9
zpfzmvdn] ssVÎmÂuRv{ßm]d>]t[
dZ¨V] vix[mym]pÎ] p]Rv{tI p>ipZ¢ti 10

7
 zsI gu>ugIt
muNpu xiÍg³Rv{]dikš]l ExviÄeÏÈu eek^]x
pRv{tÊil kˉkvZÑÆešeÄ]Þuh ^tkešeÄ]Þuh
puS[pÆešeÄ]Þuh >mfIym]y niku²Êil; vY]zG
cRÐÊil `<uÎÔiyi>iÄuÎvnuh suk]dimunigfÆ
š]l vàiÄeÏTuÎvnuh p>m]« tÊVÆeš munigf
ÆLÄu[ \pEdsiÄuÎvnum]y sÜ>en O>u xmyÊil;
~Õvuh nzmmuKEÊ]TukUTiyvš]yi, aTiÄTi Ad>Ev]Tu
kUTi nmÂ>iÄuÎvš]y p]Rv{ti aEÌHÊien (sÜ>en)
En]Äi |zpk]>h Ec]dic{u.
p]Rv{tYuv]c -
O]h nEm] EdvEdEvs p>]t[p>jgd[guE>]!
tV]h nmÂuRv{Et B¬Y] xu>]xu>n>]® xd] 11

p]Rv{ti Ec]dic{u:- xu>]xu>]dikš]l `EÏ]<uh B¬i

Ey]TukUTi nmÂ>iÄeÏTuÎ EH zpfvxV>Upn]y Edv
EdEvs! EH p>]¯>En! EH jgd[guE>]! aEÆÄu
nmÂ]>h.
viDiviÿumEHzà]eedYRv{àY® K^u xd] Bv]N
nmÂE>]Si kx[eem tVh nmÂ]>]zsy® ki^ 12

zbª]viÿumEHzàN mut^]yvRkš]l `EÏ]<uh niþy

m]yi Bgv]N vàiÄeÏTuÎvn]kuÎu; azpk]>muÔ
Bgv]N A>]y]fu nmÂ>iÄuÎtu[? nmÂ>iÄÊÄvN
aviTuÎ^}]et mÕ]>]fu[ \Ôtu[?
dZee¨tt[ÄRÐvipu^m]þ>Yh zptiB]ti Em
kiEmtÎvij]En¸Hh kZpy] vd Em zpEB]! 13

8
 zsI gu>ugIt
aviTueÊ |o Ac>feÊ kÞiÈu[ `niÄu[ ~Õvuh
Aþ>Yh Et]ÎuÎu. |tu[ `ßu k]>fÊ]^]efÎu
w]N ariyuÎi^}. zpEB]! atien kZpEy]TukUTi `niÄu
EvÞi a>ušiec{y[t]^uh.
BgvN xRv{DRС! zvt]n]h zvtn]ykh
zbUHi Em kZpy] shEB] gu>um]H]«YmuÊmh 14

Bgv]En! xRv{DRÐÆešyuh ariÇvEn! shBuEv! zvt

ÆLeÄ^}]h n]ykvuh \Êmvum]y gu>um]H]«YeÊ
kZpEy]TukUTi `niÄ]yi prÇutÎ]^uh.
Ekn m]REÅf EB] xV]miN EdHI zbªmEy] BEvt[
tt[ kZp]h ku>u Em xV]miN nm]mi c>fo tv 15

EH xV]miN! EdHiy]yvN ~tu zpk]>Êil zbª

mym]yi BviÄuEm] atien kZpecy[tu `niÄu prÇu
t>uÎtin]yi a^}Ey] xV]mi aÆyueT c>fÆšil
w]N nmÂ>iÄuÎu.
|ti xhzp]RËit® ssVMH]EdEv] mEHsV>®
AnàB>it® xV]Eß p]Rv{tImidmzbvIt[ 16

|zpk]>h kUeTÄUeT v<iy]kuh vÉh zp]RËic{u Ec]diÄ

eÏÈEÏ]L AnàB>itn]yiÈu p]Rv{tiEy]Tu[ |zpk]>h
a>uši ecy[tu.
zsI mH]Edv \v]c -
n v¬vYmidh Edvi >HxY]di>HxYkh
n kxY]pi pu>]Ezp]¬h tVt[ B¬Y]RËh vd]mi tt[ 17

9
 zsI gu>ugIt
mH]EdvN prÇu:- EH Edvi! >HxYÊi^uh >HxYm]y
|tu pryÊÄt^}. |tinu muNpuh y]et]>uvRÄuh
prÇueÄ]TuÊiÈumi^}. nieû B¬iey k]fuky]l
ninÄ]yieÄ]Þu[ |tien pryuÎuÞu[; EkLÄ.
mm >Up]xi Edvi tVmtüt[kœy]mi Et
E^]Ek]pk]>k® zpÎs[En] n Ekn]pi kZt® pu>] 18

EH Edvi! nI `eû >Upm]yiÊeÎ |>iÄuÎtin]l

ninÄ]yieÄ]Þu[ atien pry]h. E^]Ek]pk]>km]y
Ec]dYeÊ nI Ec]dic{u. |t[ muNpu[ O>uÊ>]^uh
Ec]diÄeÏÈtum^}.
yxY EdEv p>]B¬iRy{œ] EdEv tœ] gu>o
teexYEt kœit] HYRË]® zpk]sEß mH]«n® 19

y]ven]>uvnu Edvnil Ezsæm]y B¬iyi>iÄuÎuEv];

Edvni^uÔtuEp]e^ gu>uvi^uh B¬iyi>iÄuÎuEv] A
mH]«]vinu[ |o pryeÏÈ aRËÆL zpk]siÄuh.
Ey] gu>uÓ siv® Ezp]E¬] y® siv® x gu>ux[mZt®
vik¯h yxY kuRv{It x nE>] gu>ut¯g® 20

gu>u y]et]>uvEn] avn]fu sivn]kuÎtu[, y]et]>u

vN sivEn] aveny]fu gu>uevÎu vic]>iEÄÞtu[.
sivN EvereyÎuh gu>u EvereyÎuh vik¯m]yi
y]et]>uvN vic]>iÄuÎuEv] A mnuSYN gu>uvieû
pøiey p>izgHic{venEp]e^ atip]piy]kuÎu.
duR^}Bh ztiSu E^]EkSu tCZfuSV vd]mYHh
gu>uRzbª vin] n]nY® xtYh xtYh v>]nEn! 21

10
 zsI gu>ugIt
Ezsævuh xuà>vum]y muKEÊ]TukUTiy p]Rv{tI! mUÎu
E^]kÆši^uh ^BiÄ]N x]DiÄ]Êtu y]et]EÎ]
atien pryuÎuÞu[; EkLÄuk. ‘gu>uzbª’m^}]et xtY
m]yuh xtYm]yuh anYmi^}!
Evds]züpu>]f]ni EctiH]x]dik]ni c
mzßyzß]dividY]þ Em]HEn]c{]Tn]dikh 22

eesvs]¬]gm]dInItYEnY c bHEv] mt]®

apzBhs]® xmü]n]h jIv]n]h zB]ßEctx]h 23

Evds]züpu>]fÆšuh |tiH]xh mut^]yvkšuh mzß

yzß]dividYkšuh Em]Hnh \c{]Tnh mut^]yvyuh eesvh,
s]¬h, Agm]dikšuh mÕu x]hKY]di mtÆšuh zB]ß
ciÊM]>]y xk^jIv>]sikeš v<ietÕiÄuÎvy]
kuÎu.
jpüEp]zvth tIRËh yE¡] d]nh teeœv c
gu>utÊVmvi¡]y xRv{h vYRËh BEvt[ zpiEy! 24

EH zpiEy! gu>utÊVeÊ ariy]et jph, tpÓu[, zvth,

tIRËh, y]gh atuEp]e^ d]nh mut^]yvkeš ecy{u
Îtuh vYRËm]yiEÈ BviÄukyuÔU.
gu>ubuÍY]«En] n]nYt[ xtYh xtYh v>]nEn!
t^}]B]RËh zpyøüu kRÊYvYþ mnISiBi® 25

EH v>]nEn! gu>u¡]neÊkUT]et A«]vien

ariyuÎtinu Ever m]RÅmie^}ÎuÔtu xtYm]yiÈuh
xtYh teÎ. atien (gu>u^]BeÊ) ^BiÄuÎti
n]yiÈ]fu viEvkikš]yuÔvR zpyøh ecEy{Þtu[.

11
 zsI gu>ugIt
gU™vidY] jgM]y] EdHþ]¡]nxhBvh
vi¡]nh yt[ zpx]Edn gu>usEén kœYEt 26

gU™m]y (>HxYm]y) avidYy]kuÎ jgM]yy]l |o

s>I>h a¡]nxhBvm]yi Bvic{i>iÄuÎu. `Î]l
y]et]Îieû kZpy]l vi¡]nh \Þ]kuÎuEv] atu
gu>u séÊ]l pryeÏTuÎu.
ydhzGikm^dVàh dVàt]pniv]>kh
t]>kh BvxiE³]þ th gu>uh zpfm]mYHh 27

y]et]>uveû >Þu p]dkm^Æšuh dVà(xuKdu®K]di

>Þuvk) t]pÆešyuh nIÄuÎt]yuh Bv(jnn) x]g>
eÊ kTÊuÎvy]yuh |>iÄuÎuEv] A gu>uvien w]N
nmÂ>iÄuÎu.
EdHI zbª BEvdYx[m]t[ tVt[kZp]RËh vd]mi tt[
xRv{p]pvisuÍ]«] zsIguE>]® p]dExvn]t[ 28

zsI gu>uvieû p]dExvy]kuÎ y]et]Îin]l EdHi

xRv{ p]pÆšilniÎuh Em]cic{u visuÍ]«]yi zbªmy
m]yi BviÄuÎuEv] atien nieû xEß]SÊinuEvÞi
ninÄ]yi pryuÎu.
xRv{tIRË]vg]HxY xhzp]E©]ti P^h n>®
guE>]® p]Ed]dkh pItV] EsSh si>xi D]>yN 29

gu>uvieû p]Ed]dkeÊ kuTic{tinu EsSmuÔtien si>

Óil Ezp]ÑiÄuÎt]y]l A n>n[ xRv{tIRËÆši^uh
ý]nh ecy[ttin]^uÞ]kuÎ P^eÊ xiÍiÄuÎt]fu[.
Es]Sfh p]ppÜxY dIpnh ¡]nEtjx®
guE>]® p]Ed]dkh xmYk[ xhx]>]RÉvt]>kh 30

12
 zsI gu>ugIt
gu>u p]Ed]dkh p]ppÜeÊ nsiÏiÄuÎtuh ¡]n
EtjÓien \´V^iÏiÄuÎtuh xhx]>xmuzdeÊ v<i
y]kuh vÉh kTÊuÎtum]kuÎu.
a¡]nmU^H>fh jMkRÐniv]>kh
¡]neev>]gYxiÍYRËh gu>up]Ed]dkh piEbt[ 31

a¡]nm]kuÎ mU^k]>feÊ nsiÏiÄuÎtuh jnn

Êinu EHtuv]y kRÐeÊ O<iÄuÎtum]y gu>up]d
tIRËeÊ ¡]nvuh eev>]gYxiÍiyuh \Þ]kuÎtinu
EvÞi p]nh ecy[t]^uh.
gu>up]Ed]dkh p]nh guE>]>u¢i¨EB]jnh
gu>umUREÊ® xd] DY]nh guE>]Rn]m[n® xd] jp® 32

gu>u p]Ed]dkh (tIRËeÊ) kuTiÄukyuh gu>U¢i¨eÊ

BujiÄukyuh gu>uxV>UpeÊ `EÏ]<uh DY]niÄukyuh
gu>uvieû ti>un]meÊ `EÏ]<uh jpiÄukyuh ecy{fh.
xVEdsikeexYv c n]mkIRÊnh
BEvdnßxY sivxY kIRÊnh
xVEdsikeexYv c n]mcißnh
BEvdnßxY sivxY cißnh 33

teû Edsikn]meÊ kIRÊiÄuÎtu[ anß(avx]nmi

^}]Êv)n]kiy siveû kIRÊnm]yuh atuEp]e^ teû
Edsikn]meÊ cißiÄuÎtu[ anßn]y siven cißi
ÄuÎt]yuh BviÄuÎu.
yt[ p]dE>fuReev nitYh Ek]pi xhx]>v]>iDo
Extub³]yEt n]œh Edsikh tmup]x[mEH. 34

13
 zsI gu>ugIt
y]et]>uveû p]dDUši xhx]>xmuzdeÊ kTÄuÎ
tinuÔ cir1y]yiÊI>uÎuEv] aÆenyuÔ gu>un]œen
nitYvuh \p]xiÄuÎu.
ydnuzgHm]Eztf Es]kEm]Ho vinsYt®
tx[eem zsIEdsIEkzà]y nEm]üu p>m]«En 35

y]et]>uveû anuzgHm]ztÊ]l Es]kEm]HÆL nsi

ÄuÎuEv] A zsIEdsiEkzàn]y (gu>uv]y) p>m]«]
vin]yi nmÂ]>h.
yx[m]d[ anuzgHh ^b[DV] mHd¡]nmuXZEjt[
tx[eem zsIEdsiEkzà]y nmþ]BI¨xiÍEy 36

y]et]>uveû anuzgHeÊ ^Bic{iÈu mHÊ]kiy

a¡]nh nIÄeÏTuÎuEv] A zsIEdsiEkzàn]yi
eÄ]Þu[ aBI¨xiÍiÄuEvÞi nmÂ]>h.
k]sIEÑzth niv]xþ j]×vI c>Ef]dkh
gu>URviEsVsV>® x]Ñ]t[ t]>kh zbªniþy® 37

gu>uvieû v]xØ^h k]sIEÑztvuh aEÌHÊieû

c>Ef]dkh ghgyuh niþym]yuh gu>uvkuÎtu x]Ñ]t[
viEsVsV>n]kuÎ t]>kzbªvum]kuÎu.
gu>uExv] gy] Ezp]¬] EdH® xY]dÑEy] vT®
tt[p]dh viÿup]dhxY]Êzt dÊmnüth 38

gu>uExv (suzsUS) gy¿u tu^Yvuh gu>uvieû EdH

m]kuÎtu[ avieTyuÔ aÑyvTvZÑvuh p]dm]kuÎtu[

1
Extu - cir, p]Ùh

14
 zsI gu>ugIt
avieTyuÔ viÿup]dvuh gu>uvinu ek]TuÄeÏÈ mnÓu[
vY]pkni^y]yuÔtum]kuÎu.
gu>umURÊih x[mE>ÎitYh guE>]RÎ]m xd] jEpt[
guE>]>]¡]h zpkuRv{It guE>]>nYÎ B]vEyt[ 39

gu>uxV>UpeÊ nitYvuh x[m>iEÄÞtuh gu>un]meÊ

`EÏ]<uh jpiEÄÞtuh gu>uvieû k¯nynux>ic{u
zpvRÊiEÄÞtum]kuÎu. gu>uviÜl anYm]yi
y]et]ÎuhteÎ B]vic{ukUT]Êtum]kuÎu.
gu>uvEz¬ Øith zbª zp]pYEt tt[ zpx]dt®
guE>]RDY]nh xd] ku>Y]t[ pu>uSh eexV>ifI yœ] 40

gu>umuKÊil |>iÄuÎt]y zbªeÊ gu>uvieû zpx]d

Ê]l zp]piÄuÎt]kuÎu. p>pu>uSen DY]nic{uek]Þi
>iÄuÎ vYBic]>izüIeyEp]e^ `EÏ]<uh gu>uvien
ÊeÎ DY]niEÄÞt]kuÎu.
xV]zsmW xVj]tih c xVkIRÊih pu¨ivRÍnh
~tXRv{h p>itYjY gu>uEmv xm]zsEyt[. 41

teû (zbªc>Y]di) Azsmvuh teû (zb]ªf]di) j]ti

yuh teû kIRÊiyuh pu¨iyuh vRÍn]di |vey^}]Õi
enyuh p>itY]gh ecy[tu zsIgu>uvienÊeÎ v<iy]kuh
vÉh Azsyic{]^uh.
annY]þißyEß] Ey xu^Bh p>mh xuKh
tx[m]t[ xRv{zpyEøn guE>]>]>]Dnh ku>u. 42

15
 zsI gu>ugIt
gu>uvien annYm]yi cißiÄuÎvRÄu zpy]xh kUT]et
p>m]nàxuKeÊ ^BiÄuÎt]kuÎu. Aky]l xRv{
viDm]y zpyøEÊ]Tuh kUTi gu>uvien A>]DiÄfh.

gu>uvEz¬ Øit]vidY] gu>uB¬Y] c ^BYEt

eeztE^]EkY x[PuTv¬]E>] EdvRSipitZm]nv]® 43

gu>umuKÊi^i>iÄuÎt]y vidY (zbªvidY) gu>uviÜ^uÔ

B¬iy]l ^BiÄeÏTuÎu. mUÎuE^]kÆši^umuÔ EdvRSi
kL, pitZÄL, mnuSYR mut^]yv>uh |tienÏÕi n^}tu
Ep]e^ pryuÎv>]kuÎu.
guk]>]þ]³k]E>] Hi >uk]>Eüj \cYEt
a¡]nzg]xkh zbª gu>uE>v n xhsy® 44

‘gu’k]>h a³k]>h `Îuh ‘>u’k]>h EtjeÓÎuh pry

eÏTuÎu. aÆenyuÔ a³k]>eÊ vi<uÆuÎ zbªm]
kuÎu gu>u `ÎuÔtinu xhsymi^}.
guk]>þ]³k]>üu >uk]>üÎiE>]DkZt[
a³k]>vin]sitV]t[ gu>u>itYBiDIyEt 45

‘gu’k]>h |>ušuh ‘>u’k]>h atien tTuÄuÎtum]kuÎu.

a³k]>m]kuÎ |>ušien niE>]DiÏt]yi>iÄuÎtin]l
gu>u `Îu pryeÏTuÎu.
guk]>þ guf]tIEt] >Up]tIEt] >uk]>k®
guf>UpviHInÊV]t[ gu>u>itYBiDIyEt 46

‘gu’k]>h `Îtu guf]DItvuh ‘>u’k]>h >Up]tItvuh

AkuÎu. guf>UpÆši^}]ti>iÄuÎ k]>fÊ]l gu>u
`Îu pryeÏTuÎu.

16
 zsI gu>ugIt
guk]>® zpœEm] vREÉ] m]y]digufB]xk®
>uk]E>]üi p>h zbª m]y]zB]ßiviEm]ckh 47

‘gu’k]>m]kuÎ AdYÑ>h m]y]di gufÆeš zpk]si

ÄuÎtuh ‘>u’k]>h `Î >Þ]meÊ aÑ>h m]y]zB]ßi
(myÄh)ey nsiÏiÄuÎ p>zbªvum]kuÎu.
~vh gu>updh Ezsæh Edv]n]mpi duR^}Bh
AH]HUHUgeefþv g³Rv{]eedYþ pUjith 48

|zpk]>h EdvkLÄuEp]^uh duR^}Bm]yi>iÄuÎ gu>updh

Ezsæm]yiÈuÔt]kuÎu. H]H]HUHU tuTÆiy g³Rv{
gfÆš]lEp]^uh pUjiÄeÏÈtum]kuÎu.
zDuvh EtS]W xREv{S]h n]üi tÊVh guE>]® p>h
guE>]>]>]Dnh k]>Yh xVjIvtVh niEvdEyt[ 49

atien `^}]ÕienÄ]šuh gu>uvil p>mm]y tÊVh Ever

y]et]Îuh |^}]Êtin]l niþym]yuh gu>uvien
A>]Dn ecy[kyuh teû jIvenyuh (`^}]Õienyuh)
niEvdiEÄÞt]kuÎu.
Axnh synh vzüh v]Hnh BUSf]dikh
x]DEkn zpd]tvYh gu>uxEß]Sk]>fh 50

x]DkN gu>uzpItiÄu k]>fm]y Axnh, synh,

(emÊEy], pTuÄEy]) vzüh, v]Hnh, BUSfh mut^]y
vey zpd]nh ecEy{Þt]kuÎu.
kRÐf] mnx] v]c] xRv{d]>]DEyt[ gu>uh
dIRGd¥h nmÂZtY niR^E´] gu>uxÎiDo 51

17
 zsI gu>ugIt
gu>uxÎiDiyil ^´yi^}]Êvn]yi dIRGd¥(nIÞu
nivRÎu)eÊEÏ]e^ BUmiyil vIfu nmÂ>ic{u[, kRÐ
Ê]^uh k]yÊ]^uh mnÓin]^uh v]Äin]^uh gu>uvien
`EÏ]<uh A>]DiEÄÞt]fu[.
s>I>mizàiyh zp]fmRËxVjnb]³v]N
A«d]>]dikh xRv{h xd[gu>uEBY] niEvdEyt[ 52

s>I>eÊyuh |zàiyeÊyuh zp]fenyuh aRËeÊyuh

tÆšueT b³uÄešyuh zp]fd]>]di xRv{eÊyuh
xd[gu>uvin]yi niEvdiÄfh.
gu>uE>Ek] jgt[xRv{h zbªviÿusiv]«kh
guE>]® p>t>h n]üi tx[m]t[ xhpUjEyt[ gu>uh 53

zbªviÿusiv]«km]y OE> gu>u |o jgÊu mu<uvnuh

vYpic{i>iÄuÎu. gu>uvienkUT]et \p>iy]y tÊVh
y]et]Îumi^}. Aky]l gu>uvien n^}tuEp]e^ pUjiEÄ
Þt]kuÎu.
xRv{zsutisiE>]>øvi>]jitpd]hbujh
Evd]ß]RËzpv¬]>h tx[m]t[ xhpUjEyt[ gu>uh 54

xRv{EvdÆLÄuh siE>]>øm]yi višÆuÎ p]dp«Æ

Eš]TukUTiyvn]yuh Evd]ß]RËÆeš `TuÊu n^}tu
Ep]e^ prÇut>uÎvnum]yi>iÄuÎ gu>uvien v<i
y]kuhvÉh pUjic{]^uh.
yxY x[m>fm]Eztf ¡]nmut[pdYEt xVyh
x ~v xRv{xhpÊi® tx[m]t[ xhpUjEyt[ gu>uh 55

18
 zsI gu>ugIt
y]et]>uveû x[m>fek]Þu xVyEmv ¡]nmuÞ]
kuEm] xRv{ xáÊukšuh avNteÎy]kuÎu. Ak
y]l |zpk]>muÔ gu>uvien v<iy]kuh vÉh pUjiÄfh.
kZmiEk]TiBi>]vZ¨h duRg³m^mUztkh
Es}S[m>¬tVc]m]heexRÎÍh eectdV>]nEn! 56

EH p]Rv{tI! |o s>I>h aEnkh Ek]Ti kZmikLÄu[

|>iÏiTvuh duRg³muÔ m^mUzt]dikš]l niryeÏÈtu
m]kuÎu. kPh, >¬h, m]hxh, tVÄ[ `Îivy]l niRÐiÄ
eÏÈtum]kuÎu.
xhx]>vZÑm]>U™]® ptßi n>k]RÉEv
yü]nuÍ>Et xRv{]N tx[eem zsIgu>Ev nm® 57

xhx]>vZÑÊil kyriyi>iÄuÎ xRv{>uh n>km]kuÎ

xmuzdÊil vI<uÎu. aÆenyuÔve> `^}]ve>yuh
y]et]>uvN k> EkÕuÎuEv] aÆenyuÔ zsIgu>uvi
n]yi nmÂ>iÄuÎu.
gu>uRzbª] gu>uRviÿuR gu>uREÌEv] mEHsV>®
gu>uE>v p>h zbª tx[eem zsIgu>Ev nm® 58

gu>uv]kuÎu zbª]vu[. gu>uv]kuÎu sivN. mEHsV>

enÎ Edvnuh gu>uv]kuÎu. gu>u |zpk]>h ~km]y
p>zbªm]kuÎu. Aky]l aÆenyuÔ zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
a¡]ntimi>]³xY ¡]n]²ns^]ky]
cÑu>uMI^ith Eyn tx[eem zsIgu>Ev nm® 59

19
 zsI gu>ugIt
a¡]nm]kuÎ timi>E>]gÊ]l kÉuk]f]tuÔvnu
¡]nm]kuÎ a²neÊ `<utiyiÈu y]et]>uvn]l
kÉukeš etšiyiÄeÏÈuEv] aÆenyuÔ zsIgu>uvi
n]yi nmÂ>iÄuÎu.
aK¥m¥^]k]>h vY]p[th Eyn c>]c>h
tt[ pdh dRsith Eyn tx[eem zsIgu>Ev nm® 60

aK¥m¥^]k]>m]y c>]c>ÆL y]et]Îin]l

vY]piÄeÏÈi>iÄuÎuEv] A pdh y]et]>uvn]l
k]fiÄeÏÈuEv] aÆenyuÔ zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
Ø]v>h jhgmh vY]p[th yt[ kiWit[ xc>]c>h
tVh pdh dRsith Eyn tx[eem zsIgu>Ev nm® 61

Ø]v>jhgmÆš]y |o c>]c>h y]et]Îin]l aˉ

emÜi^uh vY]pic{i>iÄuÎuEv] A tVh pdh y]et]>uv
n]l k]fiÄeÏÈuEv] A zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
ciMyh vY]pi yt[ xRv{h eeztE^]kYh xc>]c>h
axitVh dRsith Eyn tx[eem zsI gu>Ev nm® 62

c>]c>EÊ]TukUTiy mUÎuE^]kÆšuh xRv{vuh ciMyÊi

n]l vY]piÄeÏÈumi>iÄuÎ axi pdÊien y]et]>uv
n]l k]fiÄeÏTuÎuEv] A zsIgu>uvin]yi nmÂ>i
ÄuÎu.
nimiS]ÎimiS]RÍ]dV] ydV]kY]eedV vimucYEt
xV]«]nh sivm]E^]kY tx[eem zsI gu>Ev nm® 63

20
 zsI gu>ugIt
y]et]>uv>ueT v]kYÊi(\pEdsÊi)n]l O>u nimiS Em]
nimiS]RÍxmyEm] teû A«]v]y sivÊien
(mhg^xV>UpÊien) zpk]siÏic{u y]et]>u(pu>uSN)vN
vimu¬n]kuÎuEv]; A gu>vin]yi nmÂ>iÄuÎu.
eectnYh s]sVth s]ßh EvY]m]tIth ni>²nh
n]dbiàuk^]tIth tx[eem zsIgu>Ev nm® 64

eectnYm]yuh s]sVtm]yuh s]ßm]yuh Ak]sÊi

enÄ]L atIt(kTÎtuh)vuh ni>²nvuh n]dbiàu
k^keš kTÎtum]y A zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
niRÅufh niRÐ^h s]ßh jhgmh Øi>Emv c
vYp[th Eyn jgt[ xRv{h tx[eem zsIgu>Ev nm® 65

y]et]Îin]l (yet]>u zbªÊin]l) Ø]v>jhgm

Æš]y A jgeÊ^}]h vY]piÄeÏÈi>iÄuÎuEv]; atu
niRÅufvuh niRÐ^vuh s]ßvum]y zbªm]kuÎu.
aÆenyi>iÄuÎ zbªxV>Upm]y zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
x pit] x c Em m]t] x b³u® x c Edvt]
xhx]>Em]Hn]s]y tx[eem zsIgu>Ev nm® 66

avN teÎ pit]vu,[ `eû m]t]vuh avNteÎ,

avNteÎ b³u, Edvt (eedvh)yuh avN teÎ;
xhx]>Em]HeÊ nsiÏiÄuÎ A zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
yt[ xEtVn jgt[ xtYh yt[ zpk]Esn B]ti tt[
yd]nEàn nàßi tx[eem zsI gu>Ev nm® 67

21
 zsI gu>ugIt
y]et]Îin]l jgÊu xtYm]yi>iÄuÎuEv]; y]et]>u
zpk]sÊ]l |tu[ (jgÊu[) zpk]siÄuÎuEv] y]et]>u
AnàÊ]l `^}]h AnàiÄeÏTuÎuEv] aÆenyuÔ
zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
yx[miN Øitmidh xRv{h B]ti yt[ B]n>Upt®
yt[ zpItY] zpiypuzt]pi tx[eem zsIgu>Ev nm® 68

y]et]Îuek]Þu[ |o jgeÊ^}]h ni^nilÄuÎuEv]

y]et]Îieû zpk]s>UpÊ]l |vey^}]h zpk]siÄeÏTu
ÎuEv] y]et]Îieû zpiyÊ]l B]>Y] puztN mut^]y
vR |¨muÔv>]yi>iÄuÎuEv] aÆenyuÔ zsIgu>uvi
n]yi nmÂ>iÄuÎu.
EyEndh dRsith tÊVh ciÊeectnY]dikh tœ]
j]zgXV©xuSup[tY]di tx[eem zsIgu>Ev nm® 69

y]et]>uvn]l |o ciÊvuh xܯvik¯h mut^]y

k]ytÊVÆšuh; azpk]>h j]zgh, xV©h, xuSup[ti
mut^]yvyuh k]fiÄeÏTuÎuEv] A zsIgu>uvin]yi
nmÂ]>h.
yxY ¡]nmidh visVh n dZsYh BiÎEBdEBdt®
xeedk>Up>Up]y tx[eem zsIgu>Ev nm® 70

y]et]>uveû ¡]nÊi(arivi)n]l |o visVem^}]

m]kuÎuEv]; anYEBdÊ]l dZsYm^}]etyuh `Îuh OE>
>Upm]yumi>iÄuÎ zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
yxY ¡]th mth txY mth yxY n Evd x®
annYB]vB]v]y tx[eem zsIgu>Ev nm® 71

22
 zsI gu>ugIt
y]et]>uvN gu>uvien ariyuÎuEv] avN `Ù}]mri
yuÎu. gu>uvilniÎ[ BiÎm]ytien ariyuÎvN OÎuh
ariyuÎiÙ}. azpk]>h anYB]vmi^}]ti>iÄuÎ zsIgu>uvi
n]yi nmÂ]>h.
yx[eem k]>f>Up]y k]>Y>UEpf B]ti yt[
k]>Yk]>f>Up]y tx[eem zsIgu>Ev nm® 72

k]>f>Upm]y y]et]Îu k]>Y>Upm]yi zpk]siÄu

ÎuEv] aÆenyuÔ k]>Yk]>f>Upn]y zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
n]n]>Upmidh visVh n Ekn]pYüi BiÎt]
k]>Yk]>f>Up]y tx[eem zsIgu>Ev nm® 73

n]n]>Upm]y |o visVh y]et]ÎilniÎu y]et]>u

zpk]>Êi^uh anYm]kuÎi^}Ey] A k]>Yk]>f>Upm]y
zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
¡]ns¬ixm]>U™tÊVm]^]viBUSiEf
Bu¬imu¬izpd]Ezt c tx[eem zsIgu>Ev nm® 74

¡]ns¬i (cit[s¬i)Ey]TukUTi v<iy]kuh vÉh

Ey]jic{i>iÄuÎvn]yi tÊVm]^y]l a^Ü>iÄeÏÈu
tÎil EcRÎvRÄu Bu¬imu¬ikeš t>uÎvnum]y A
zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
aEnkjMxhzp]p[tkRÐb³vid]HiEn
¡]n]n^zpB]Evn tx[eem zsIgu>Ev nm® 75

23
 zsI gu>ugIt
siSY>]l aEnkjMÆšil xá]diÄeÏÈ kRÐb³
Æeš ¡]n]ùi zpB]vÊ]l dHiÏiÄuÎvn]y A
zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
Es]Sfh BvxiE³]þ dIpnh Ñ>xád]h
guE>]® p]Ed]dkh yxY tx[eem zsIgu>Ev nm® 76

Bv(jnnm>f)xmuzdeÊ Es]SiÏiÄuÎvnuh Ñ>m]y

xáÊien nsiÏiÄuÎtinum]yi y]et]>uveû p]d
tIRËh \tkuEm] aÆenyuÔ zsIgu>uvin]yi nmÂ>i
ÄuÎu.
n guE>]>Dikh tÊVh n guE>]>Dikh tp®
n guE>]>Dikh ¡]nh tx[eem zsIgu>Ev nm® 77

gu>uvilniÎu[ \p>iy]y tÊVvuh tpvuh ¡]nvuh

Everyi^}. Aky]l aÆenyuÔ gu>uvin]yi nmÂ>i
ÄuÎu.
mÎ]œ® zsIjgÎ]Eœ] md[gu>u® zsIjgd[gu>u®
mm]«] xRv{BUt]«] tx[eem zsIgu>Ev nm® 78

`eû n]œN zsIjgÎ]œn]kuÎu. `eû zsIjgd[gu>uv]

kuÎu. `eû A«]vu xRv{BUtÆLÄu[ A«]v]kuÎu.
Aky]l A zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
gu>u>]di>n]diþ gu>u® p>meedvth
gu>umzßxEm] n]üi tx[eem zsIgu>Ev nm® 79

gu>u Adiyuh an]diyum]kuÎu. gu>u Ezsæm]y eedvvu

m]kuÎu. gu>umzßÊiÎu xmm]y mzßvuh |^}. Aky]l
A zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.

24
 zsI gu>ugIt
~k ~v pE>]b³URviSEm xmupØiEt
gu>u® xk^DRÐ]«] tx[eem zsIgu>Ev nm® 80

ApÊuk]^Êil xk^DRÐ>Upm]y gu>u OÎum]ztm

^}]et atinup>iy]y b³u y]et]>uv>uh |^}]Êti
n]l aÆenyuÔ zsIgu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
gu>umEÍY Øith visVh visVmEÍY ØiEt] gu>u®
gu>uRvisVh n c]EnY]üi tx[eem zsIgu>Ev nm® 81

gu>umÍYÊil visVvuh visVÊieû mÍYÊil gu>uvuh

Øiti ecy{uÎu. xk^ jgÊuh gu>uteÎy^}]et anY
m^}]Êtin]l aÆenyuÔ gu>uvin]yi nmÂ>iÄuÎu.
Bv]>fYzpvi¨xY diq[Em]HzB]ßEctx®
Eyn xàRsit® pÖ]® tx[eem zsIgu>Ev nm® 82

Bv]>fY(jnnm>fek]TuÜ]Èil)Êil kyri diÄriy]N

p]Ti^}]et zB]ßEctÓ]yi>iÄuÎvnu y]et]>uvN v<i
k]fuc{uek]TuÄuÎuEv] aÆenyuÔ zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
t]pzty]ùitp[t]n]ms]ßzp]fin]h Buvi
gu>uE>v p>] ghg] tx[eem zsIgu>Ev nm® 83

E^]kÊil AÍY]«ikh mut^]y t]pzty]ùiy]l

p<uÊu s]ßiyi^}]etyi>iÄuÎ zp]fikeš Ezsæm]y
ghg]j^hek]Þu tfuÏiÄuÎvn]y zsIgu>uvin]yi
nmÂ>iÄuÎu.
a¡]Enn]Hin] zgü]® zp]finü]N cikiXk®
vidY]xV>UEp] Bgv]N tx[eem zsIgu>Ev nm® 84

25
 zsI gu>ugIt
a¡]nm]kuÎ p]áin]l viShtIÞeÏÈ zp]fikeš
cikiXecy[tu >ÑiÄuÎ vidY]xV>Upn]y A zsIgu>u
vin]yi nmÂ>iÄuÎu.
EHtEv jgt]Emv xhx]>]RÉvExtEv
viBEv xRv{vidY]n]h shBEv gu>Ev nm® 85

jgÊinu k]>fm]yuh xhx]>xmuzdeÊ kTÄuÎti

nuÔ Extuv](ciry])yuh xmüvidYkLÄuh |>iÏiT
m]yuh shBuv]yumi>iÄuÎ zsIgu>uvin]yi nmÂ]>h.
DY]nmU^h guE>]RmURÊi® pUj]mU^h guE>]® pdh
mzßmU^h guE>]Rv]kYh mu¬imU^h guE>]® kZp] 86

DY]nÊinu k]>fh gu>uxV>Upvuh pUj¿u k]>fh

gu>uvieû p]dvuh mzßÊinu k]>fh gu>uv]kYvuh
mu¬iÄu k]>fh gu>ukZpyum]kuÎu.
xp[tx]g>p>Yßh tIRËý]nP^h tu yt[
gu>up]dpEy]biEà]® xHzx]hEsn tt[P^h 87

xp[tx]g>p>YßmuÔ xk^tIRËÆši^uh ý]nh

ecy[t]^uÞ]kuÎ P^h y]et]EÎ] A P^h gu>u
p]Ed]dkÊuÔiyueT Ayi>Êil O>u B]gÊin]l ^Bi
ÄuÎt]kuÎu.
siEv >uE¨ gu>uzü]t] gu>o >uE¨ n kþn
^b[DV] ku^gu>uh xmYg[ gu>uEmv xm]zsEyt[ 88

sivN Ek]piÄuÎt]y]l gu>uvin]l >ÑiÄeÏTuh.

gu>u Ek]piÄuÎt]y]l >ÑiÄuÎtinu y]et]>uv
>]^uh x]DiÄuÎt^}. Aky]l v<iy]kuhvÉh ku^gu>u

26
 zsI gu>ugIt
vien s>fh zp]pic{u[ Avk a>i¨Æeš tIRÊu
ek]Ôfh.
mDu^uEb[D] yœ] BZhg® puS[p]t[ puS[p]ß>h zvEjt[
¡]n^ub[Düœ] siESY] guE>]RguRv{ß>h zvEjt[ 89

mDuE^]BÊ]l vÞukL mDu ^BiÄuÎtuve>Äuh puS[p

ÆLEt]ruh a^Çuti>iyuÎtuEp]e^ ¡]nmi^}]Ê
siSYnuh; O>u gu>iviÜlniÎu ¡]nh ^BiÄ]ti>uÎ]l
meÕ]>u gu>uvien zp]pic{uek]EÔÞt]kuÎu.
vEà gu>UpddVàVh v]q[mEn]tItEg]c>h
EsVt>¬zpB]BiÎh sivs¬Y]«kh p>h 90

v]q[mnÓukLÄtItm]yi k]feÏTuÎ evšuÏu cuvÏu

mut^]y zpBkLÄu[ aBiÎm]yuh sis¬ixV>Upm]yuh
Ezsæm]yuh |>iÄuÎ gu>up]d]>]viàÆL >Þienyuh
nmÂ>iÄuÎu.
guk]>W guf]tIth >uk]>h >UpvR´ith
guf]tItm>UpW Ey] ddY]X gu>u® x[µt® 91

guk]>h gufeÊ kTÎtuh >uk]>h >UpmÕtum]kuÎu.

aÆenyuÔ guf]tItÊienyuh a>UpÊienyuh
y]et]>uvN t>uÎuEv] avN gu>u `Îu pryeÏTuÎu.
aztiEnzt® siv® x]Ñ]t[ dVib]Huþ H>ix[µt®
Ey]¸ctuRv{dEn] zbª] zsIgu>u® kœit® zpiEy! 92

EH zpiEy! y]et]>uvN mUÎu EnztÆši^}]Ê siv

n]yuh >ÞuBujÆEšTukUTiy viÿuv]yuh n]^umuKmi

27
 zsI gu>ugIt
^}]Ê zbª]v]yuh |>iÄuÎuEv] avn]fu zsIgu>u
evÎu pryeÏTuÎtu[.
ayh my]²^iRbEÍ] dy]x]g>xiÍEy
ydnuzgHEt] jßuþiztxhx]>mu¬iB]k[ 93

y]et]>uveû anuzgHÊ]l jIvikL (mnuSYR)

viciztm]y xhx]> (jnnm>f)ÊilniÎuh Em]ÑeÊ
aTyuÎuEv] av>ueT kZp]kT]ÑÊinuEvÞi `Î]l
|o a²^iey ecy{eÏÈi>iÄuÎu.
zsIguE>]® p>mh>Uph viEvkcÑu>zgt®
màB]gY] n psYßi a³]® xUE>Y]dyh yœ] 94

zsIgu>uvieû Ezsæm]y >UpÊien viEvkEnztmuÔvR

Ene>ÊeÎ k]fuÎu. ku>uTnu[ AditYen k]ú]N
`pk]>h x]DiÄuÎi^}Ey] azpk]>h màB]gYv]M]>]y
vRÄu zsIgu>uvien k]ú]N x]DiÄuÎt^}.
ku^]n]h ku^Ek]TIn]h t]>küzt tt[ Ñf]t[
atüh xd[gu>uh ¡]tV] ztik]^mBivàEyt[ 95

ku^Æešyuh ku^Ek]Tikešyuh OE> ÑfÊil xhx]>

x]g>h t>fh ecy{iÄuÎt]ky]l A xd[gu>uvien
ariÇu mUÎu k]^Êi^uh vfÆuÎu.
zsIn]œc>fdVàh yxY]h disi vi>]jEt
txY]h disi nmÂu>Y]t[ B¬Y] zptidinh zpiEy! 96

zsIn]œn]kiy gu>uvieû c>fÆL >Þuh y]et]>u

diÄil višÆuÎuEv] A diÄil zpiEy! divxhEt]ruh
B¬iEy]TukUTi nmÂ>iEÄÞt]fu[.

28
 zsI gu>ugIt
x]¨]gzpfip]Etn üuvÎitYh gu>uh BEjt[
Bjn]t[ eeØ>Ym]E©]ti xVxV>UpmEy] BEvt[ 97

x]¨]hgnmÂ]>h ecy[tu gu>uvien nitYvuh üutic{u

pUjiÄfh. aÆen BjiÄuÎt]y]l Øi>ÊVh \Þ]ku
ÎtukUT]et xVxV>Upmyn]yuh BviÄuh.
Ed]RBY]h pd[BY]h c j]nuBY]mu>x] si>x] dZs]
mnx] vcx] Ecti zpf]Em]¨]hg \cYEt 98

BujÆL, p]dÆL, mu<Ü]^ukL, m]Rv{u[, si>Óu[, kÉukL,

mnÓu[, v]Äu[ |vek]Þu vfÆuÎtinu x]¨]hg
nmÂ]>h `Îu pryeÏTuÎu.
teexY dies xttm²^iE>S nitYh
zpÑipYt]h muK>ieetRmDuee>® zpxUeen®
j]gRÊi yzt Bgv]N gu>uczkvRÊI
visVØitizpšyn]TknitYx]ÑI 99

y]et]>u diÄil gu>u czkvRÊiy]kiy Bgv]N visV

Øiti zpšyn]TkÊinu nitYx]Ñiy]yi \fREv{]Tu
kUTiyi>iÄuÎuEv] aÌiÄien En]Äi vi>iÇtuh mDu>
muÔtum]y zpxUnÆš]l nitYvuh |TviT]et pUjic{u
eekkUEÏÞt]kuÎu.
aBYeeü® kimudIRGk]^vimee^RvY]DizpeedRÌuS[kee>®
zp]f]y]mseet>Enkk>eefRÌu®K]«]eekRÌuRjeey®
yx[miÎBYudiEt vinsYti b^I v]yu® xVyh tt[Ñf]t[
zp]p[tuh tXHjxVB]vmnish ExEv tEmkh gu>uh 100

duS[k>vuh vY]DieyÊ>uÎtuh vše>Ä]^hek]Þu m^h

nIÆiytuh aBYxiÄeÏÈtuh du®KxV>Upvuh jyiÄ]N

29
 zsI gu>ugIt
x]DiÄ]Êtum]y nUÕukfÄ]y zp]f]y]mÆš]^uh
aEnkk]>fÆš]^uh `ß]fu zpEy]jnh? y]et]>u
\dyÊ]l du®Km]y v]yu t]en nsiÄuEm] atien
azpk]>hteÎ zp]piÄuÎtinu xHjxVB]vmuÔ ~k
n]y gu>uvien anudinvuh ExviEÄÞt]fu[.
¡]nh vin] mu¬ipdh ^BYEt gu>uB¬it®
guE>]® xm]nEt] n]nYt[ x]Dnh gu>um]RÅif]h 101

¡]nhkUT]et mu¬ipdh gu>uB¬iek]Þum]zth ^BiÄ

eÏTuÎt]fu[. gu>um]RÅh \ÔvRÄu gu>uvinu xm]nm]y
x]Dn Everyi^}.
yx[m]t[ p>t>h n]üi Enti EntIti eev zsuti®
mnx] vcx] eecv xtYm]>]DEyt[ gu>uh 102

|t^} |t^} `Îu Evdv]kYÊ]l y]et]Îu[ |tinup>i

y]yti^} `Îu pryuÎu; aÆenyuÔ xtYm]kuÎ
gu>uvien mnÓuek]Þuh v]Äuek]Þuh A>]DiEÄÞ
t]kuÎu.
guE>]® kZp]zpx]Edn zbªviÿusiv]dy®
x]mRËYmBjN xREv{ xZ¨iØitYßkRÐfi 103

gu>ukZpy]kuÎ zpx]dÊ]l zbª, viÿu, siv

mut^]yve>^}]v>uh xZ¨iØiti xhH]>]di kRÐÆšil
x]mRËYmuÔv>]yiÊI>uÎu.
EdvkiÎ>g³Rv{]® pitZyÑ]üu tuhbu>u®
munEy]pi n j]nßi gu>usuzsUSEf viDih 104

30
 zsI gu>ugIt
EdvM]R, kiÎ>M]R, g³Rv{M]R, pitZÄL, yÑM]R,
tuhbu>u mut^]y munikLEp]^uh gu>usuzsUS]viDi
eyÏÕi ariÇukUT]Êv>]kuÎu.
t]RÄik]® C]àx]eeþv eedv¡]® kRÐÚ] zpiEy!
^okik]Eü n j]nßi gu>utÊVh ni>]ku^h 105

EH zpiEy! t]RÄik>uh eevdik>uh EjY]tiSikšuh kRÐÚ

M]>uh ^okik>uh Aku^mi^}]Êvn]y gu>uvieû tÊV
eÊ ariyuÎi^}.
mH]HÜ]>gREv{f tEp]vidY]bE^n c
zBmEßYtx[miN xhx]E> GTIyzßh yœ] pun® 106

mH]HÜ]>m]kuÎ gRv{Êin]^uh tpÓu[, vidY mut^]yv

yueT b^Êin]^uh GTIyzßienEÏ]e^ pieÎyuh
pieÎyuh |o xhx]>Êil kI<[Em^]yi cuÕuÎu.
y¡iEn]¸pi n mu¬]® xYu® n mu¬] Ey]ginüœ]
t]px] api En] mu¬] gu>utÊV]t[ p>]q[muK® 107

gu>utÊVÊilniÎuh p>]q[muK>]yiÈuÔvR y¡Æeš

ecy[t]^uh Ey]g]BY]xÆeš ecy{uÎt]y]^uh tpÓu
keš ecy[t]^uh mu¬M]>]kukyi^}.
n mu¬]üu g³Rv{]® pitZyÑ]üu c]>f]®
äSy® xiÍEdv]BY]® gu>uExv]p>]q[muK® 108

gu>uExvy]l p>]q[muK>]y äSikL, g³Rv{M]R pitZ

ÄL, yÑM]R, c]>fM]R, xiÍM]R, EdvM]R mut^]y
v>uh mu¬M]>]kyi^}.
|ti zsIgu>ugIt]y]h zpœEm]¸ÍY]y®

31
 zsI gu>ugIt

>Þ]h aÍY]yh
DY]nh sZfu mH]Edvi! xRv{]nàzpd]ykh
xRv{xoKYk>h eecv Bu¬imu¬i zpd]ykh 1

EH mH]Edvi! xk^]nàeÊyuh xk^xuKeÊyuh

zpd]nh ecy{uÎtuh EB]gEm]ÑÆeš ek]TuÄuÎtum]y
gu>uDY]neÊ EkÈ]^uh.
zsImt[ p>hzbªgu>uh x[m>]mi
zsImt[ p>hzbªgu>uh Bj]mi
zsImt[ p>hzbªgu>uh vd]mi
zsImt[ p>hzbªgu>uh nm]mi 2

w]N p>zbªm]kuÎ gu>uvien x[m>iÄukyuh BjiÄu

kyuh üutiÄukyuh vfÆukyuh ecy{uÎu.
zbª]nàh p>mxuKdh Ekv^h ¡]nmURÊih
dVà]tIth ggnxdZsh tÊVmxY]di ^ÑYh
~kh nitYh vim^mc^h xRv{tI x]ÑiBUth
B]v]tIth ztuguf>Hith xd[gu>uh th nm]mi 3

zbª]nàm]yuh Ezsæm]y xuKeÊ t>uÎt]yuh \pmi

Ä]N vHiy]Êt]yuh ¡]nxV>Upm]yuh >Þi^}]Ê
t]yuh Ak]sÊinu tu^Ym]yuh tÊVmxY]di v]kYÆ
LÄu ^ÑY]RËm]yuh ~km]yuh nitYm]yuh a<uÄÕ
t]yuh |šÄmi^}]t]yuh xRv{buÍikLÄuh x]ÑiBUt
m]yuh B]vnkeš kTÎt]yuh ztigufÆL |^}]Êt]yu
mi>iÄuÎ xd[gu>uvien nmÂ>iÄuÎu.

32
 zsI gu>ugIt
HZdhbuEj kRÉikmÍYxhEØ
xihH]xEn xhØitdivYmURÊih
DY]Eyt[ gu>uh czàk^]zpk]sh
xc{t[xuK]BI¨k>h dD]nh 4

HZdy]hbujbIjmÍYÊi^i>iÄuÎ xihH]xnÊil v<i

y]kuh vÉh `<uÎÔiyi>iÄuÎ divY>UpEÊ]TukUTiy
vnuh czàÄ^ek]Þu zpk]sic{vnuh xc{d]nàm]kuÎ
xuKeÊ |¢iÄuÎvRÄu[ aBI¨v>eÊ d]nh ecy{uÎ
vnum]y gu>uvien DY]niEÄÞt]fu[.
EsVt]hb>h EsVtviE^ppuS[ph
mu¬]viBUSh mudith dViEnzth
v]m]ÜpIÚØitdivYs¬ih
màx[mith pURÉkZp]niD]nh 5

evFpÈien D>ic{vnuh evFcàneÊyuh evšuÊ

puS[pÆešyuh D>ic{vn]yuh muÊum]^kš]l a^Ü>iÄ
eÏÈvnuh xEß]SEÊ]Tuh >ÞukÉukEšTukUTiyvnuh
|TÊu tuTy]kuÎ pIÚÊil divYs¬iey vHic{i>iÄu
Îvnuh puWi>iEy]Tuh pURÉm]y kZp¿u |>iÏiTm]yuh;
Anàm]nàk>h zpxÎh
¡]nxV>Uph nijB]vyu¬h
Ey]gIzàmIQYh BvE>]geevdYh
zsImd[gu>uh nitYmHh nm]mi 6

AnàxV>Upm]yuh AnàeÊ \Þ]ÄuÎvn]yuh

xEß]SmuÔvn]yuh ¡]nxV>Upm]yuh xVxVB]v
EÊ]Tu kUTiyvnuh Ey]gIzàM]>]l üutiÄeÏTuÎ
vn]yuh jnndu®Km]kuÎ E>]geÊ nsiÏiÄuÎ

33
 zsI gu>ugIt
eevdYn]yuh zsIm]num]y (e`sV>YEÊ]TukUTiyvnuh)
gu>uvien w]N nitYvuh nmÂ>iÄuÎu.
vEà gu>uf]h c>f]>viàh
xhdRsitxV]«guf]hbuDIn]h
jnxY EyS]h gu^ik]ym]nh
xhx]>H]^]H^Em]Hs]eeßY 7

xhx]>emÎ H]^]H^h b]Dic{tumUÙh jnÆLÄuÞ]

kuÎ Em]HeÊ ekTuÊuÎ gušiky]ÄeÏÈiÈuÔtuh
xV]«]nàxmuzdeÊ v<iy]kuhvÉh k]ÈiÊÎ gu>u
vieû p]dkmÙÆeš vàiÄuÎu.
yx[miN xZ¨iØitiDVhxnizgH]nuzgH]«kh
kZtYh pWviDh ssVt[ B]xEt th gu>uh BEjt[ 8

y]et]>uvÜl xZ¨iØitixhH]>vuh nizgH]nuzgH

vum]y >UpEÊ]TukUTiy aWuvk kZtYÆšuh s]sVt
m]yiEÊ]ÎuÎuEv] A gu>uvien nmÂ>iÄuÎu.
p]d]b[Ej xRv{xhx]>d]vk]^]n^h xVEk
zbª>Ez³Øit]hEB]jmÍYØh czàm¥^h 9

y]et]>u p]dkmÙÆš]l xRv{xhx]>Æš]kuÎ vn

Æeš dHiÏiÄuÎ k]^]ùiEy]TUkUTi zbª>z³mÍYÊi
^uÔ t]m>yueT nTuvil czàm¥^Êil;
akœ]diztiE>K]b[Ej xHzxdšm¥E^
Hhxp]RsztiEk]Ef c x[mE>ÊMÍYgh gu>uh 10

‘a’k]>h, ‘k’k]>h, ‘œ’k]>h mut^]y aÑ>Æeš (a

mutl a® ve> 16-\h k mutl t ve> 16-\h œ mutl x

34
 zsI gu>ugIt
ve> 16-aÑ>Æešyuh)aTÄeÏÈ mUÎu E>KkEš]Tu
kUTiy t]m>yueT (czkÊieû)nTuvil Ayi>h (1000)
|tšukEšTukUTiy m¥^Êil Hhxp]RsVÊi^uÔ
ztiEk]fczkmÍYÊi^i>iÄuÎvnum]y gu>uvien DY]ni
Äfh.
nitYh suÍh ni>]B]xh ni>]k]>h ni>²nh
nitYEb]Dh cid]nàh gu>uh zbª nm]mYHh 11

nitYm]yuh suÍm]yuh ni>]B]xm]yuh ni>]k]>m]yuh

ni>²nm]yuh nitYEb]Dm]yuh cid]nàm]yuh zbª
m]yuh |>iÄuÎ gu>uvien w]N nmÂ>iÄuÎu.
xk^BUvnxZ¨i® k¯it]EsSxZ¨i®
niKi^nigmdZ¨i® xt[pd]ReeËkxZ¨i®
axd[gfp>Em¨i® xt[pd]ReeËkdZ¨i®
Bvguf p>Em¨i® Em]Ñm]ReegkdZ¨i® 12

xk^Buvn>q[gØ]pn]ühBy¨i®
xk>uf>xvZ¨iüÊVm]^]xm¨i®
xk^xmyxZ¨i® xc{id]nàdZ¨i®
nivxtu myi nitYh zsIguE>]RÌivYdZ¨i® 13

xk^BUvnÆešyuh xZ¨iÄuÎvn]yuh kˉitm]y

`^}]Õienyuh xZ¨iÄuÎvn]yuh xk^EvdÆLÄuh
dZ¨iy]yuh xt[pd]RËÆeš O]E>]Îienyuh k]fuÎ
vn]yuh BvgfÆLÄu p>Em¨iy]yuh O]E>] Em]Ñ
m]RÅÆešyuh k]fuÎvn]yuh xk^Æš]y E^]k>hg
Æešyuh Ø]piÄuÎ tUf]yuh k>uf]>xEÊ]Tu
kUTiy vRSm]yuh tÊVm]^kš]l xm¨iy]yuh xk^
xmyeÊyuh xZ¨iÄuÎvn]yuh xc{id]nàdZ¨iEy]Tuh

35
 zsI gu>ugIt
kUTiy zsIgu>uvieû divYdZ¨i `Îil nitYvuh v]xh
ecy[t]^uh!
n guE>]>Dikh n guE>]>Dikh
n guE>]>Dikh n guE>]>Dikh
sivs]xnt® sivs]xnt®
sivs]xnt® sivs]xnt® 14

gu>uvil kUTut^]yi y]et]Îumi^}. gu>uvil kUTut^]yi

y]et]Îumi^}. gu>uvil kUTut^]yi y]et]Îumi^}. gu>u
vil kUTut^]yi y]et]Îumi^}. `Îu sivN n]^u
zp]vsYh sivN xtYh ecy[tu pryuÎu.
|dEmv sivh |dEmv sivh
|dEmv sivh |dEmv sivh
H>is]xnEt] H>is]xnEt]
H>is]xnEt] H>is]xnt® 15

|o gu>u sivm]kuÎu. |o gu>u sivm]kuÎu. |o gu>u

sivm]kuÎu. |o gu>u sivm]kuÎu. `Îu viÿuvuh n]^u
zp]vsYh xtYh ecy[tu pryuÎu.
vidith vidith vidith vidith
vijnh vijnh vijnh vijnh
viDis]xnEt] viDis]xnEt]
viDis]xnEt] viDis]xnt® 16

xVym]ytuh ariyeÏÈtuh gu>uteÎ `Îu zbª]vu

n]^uzp]vsYh xtYh ecy[tu pryuÎu.
~vhviDh gu>uh DY]tV] ¡]nmut[pdYEt xVyh
td] gu>UpEdEsn muE¬]¸Hmiti B]vEyt[ 17

36
 zsI gu>ugIt
|zpk]>Êil gu>uvien DY]niÄuÎt]ky]l t]en
ÊeÎ ¡]nmuÞ]kuÎt]fu[. aÆenyuÔ gu>UpEds
Ê]l w]N mu¬n]efÎuh B]viEÄÞt]fu[.
gu>Updi¨m]REÅf mn®suÍih tu k]>Eyt[
anitYh K¥EyXRv{h yt[ kiWit[ A«Eg]c>h 18

gu>UpEdsm]kuÎ m]RÅÊ]l mnÓien suÍeÏTuEÊ

Þtuh A«Eg]c>m]y |o `^}]Êienyuh anitYm]
efÎu K¥iEÄÞtum]kuÎu.
E¡yh xRv{h zptItW ¡]nW mn \cYEt
¡]nh E¡yh xmh ku>Y]Î]nY® pÖ] dVitIyk® 19

Et]ÎuÎt]y y]et]Îuh E¡yemÎuh mnÓu[ ¡]n

emÎuh pryeÏTuÎu. Aky]l ¡]nE¡yÆeš >Þi
enyuh xmm]EÄÞt]f[. |tien kUT]et >Þ]h x]Dnh
|^}Îuh ariyfh.
kimzt bHuEn]E¬n s]züEk]Tiseet>pi
duR^}BþiÊvizs]ßi® vin] gu>ukZp]h p>h 20

|vieT `ßinizt vše> pryuÎu? Ezsæm]y gu>ukZp

kUT]et nUruEk]Ti s]züÆeš p]Úh ecy[t]^uh ciÊ
vizs]ßi (mnÓm]D]nh) \Þ]kuÎt^} (^BiÄuÎt^}).
k>uf]KQ[gp]Etn CitV] p]s]¨kh siEs]®
xmYg]nàjnk® xd[gu>u® Ex]¸BiDIyEt 21

k>ufy]kuÎ v]L vIsiyiÈ[ siSYeû p]sÆL `Èi

enyuh ECdic{iÈu v<iy]hvÉh AnàeÊ \Þ]Äi

37
 zsI gu>ugIt
ecy{uÎvN y]et]>uvEn] avN xd[gu>uevÎu pry
eÏTuÎu.
~vh zsutV] mH]Edvi! gu>unià]h kE>]ti y®
x y]ti n>k]N EG]>]N y]vc{zàdiv]k>o 22

mH]Edvi! |Æen prÇien EkÈtinuEsSh y]et]>u

ÊN gu>uniàey ecy{uÎuEv] avN czàxU>YM]R
nsiÄuÎ k]^hve>yuh n>kÊil Ep]yi kiTÄuÎu.
y]vt[ k¯]ßEk] EdHü]vEÌvi! gu>uh x[mE>t[
gu>uE^]Ep] n kRÊvY® xV¢Eà] ydi v] BEvt[ 23

EH Edvi! `zt k¯k]^hvE>¿uh EdHmi>iÄuÎuEv] azt

k]^h ve>yuh gu>uvien x[m>iEÄÞt]fu[. xV¢à
(tTØmi^}]Êv)n]yi>uÎ]^uh gu>uE^ph ecy[tukUT].
HuÜ]E>f n v¬vYh zp]¡sieeSY® kd]cn
guE>]>Ezg n v¬vYmxtYh tu kd]cn 24

zp]¡>]kiy siSYM]R HuÜ]>EÊ]TukUTi gu>uvien

En]Äi O>iÄ^uh prÇukUT]; atuEp]e^ gu>uxÎiDi
yil niÎiÈu[ O>u k]^Êuh axtYv]Äukešyuh prÇu
kUT].
gu>uh tVhkZtY HuhkZtY gu>ux]ÎiÍYB]Sf®
a>EfY niR´E^ EdEs xhBEvt[ zbª>]Ñx® 25

gu>uvien nIeyÎuh Huh `Îuh prÇu gu>uxÎiDiyil

niÎu v]dh ecy{uÎvN y]et]>uvEn] avN mH]>fY
Êil j^mi^}]Ê diÄil zbª>]Ñxn]yi BviÄuh.
aeedVth B]vEyÎitYh xRv{]vØ]xu xRv{d]
kd]cidpi En] ku>Y]deedVth gu>uxÎiDo 26

38
 zsI gu>ugIt
nitYvuh xk^]vØkši^uh `EÏ]<uh aeedVteÊ
ÊeÎ B]viÄfh. `Î]l gu>uxÎiDiyil y]et]>u
xmyÊuh aeedVtB]vn ecy[tukUT].
dZsYvix[mZtip>Yßh ku>Y]d[ gu>upd]Rc{nh
t]dZseexYv eekv^Yh n c tdVYtiE>kif® 27

dZsYÊil mrviyuÞ]kuÎtuve>yuh gu>upd]Rc{n

ecEy{Þt]kuÎu. azpk]>h ecy{uÎvn^}]et anYm]yu
Ôvnu eekv^Y(Em]Ñ)xiÍiyuÞ]kuÎt^}.
api xáURÉtÊVE¡] gu>utY]gI BEvdYd]
BvEtYv Hi txY]ßk]E^ viEÑpmut[kTh 28

xk^tÊVÆEšyuh ariÇi>uÎ]^uh gu>uvien tY]gh

ecy{uÎt]y]l avnu niþym]yuh m>fk]^Êil
v^ut]y viEÑpvuh \Þ]kuÎt]fu[.
gu>uk]>Yh n ^hEGt n]pZ¨V] k]>Ym]cE>t[
nHYuÊiEæÌiEs¸ntV] gu>uxd[B]vEs]Bit® 29

gu>uvien |osV>n]yi vic]>ic{u zpk]sm]yi>iÄuÎvnu

gu>uk]>YeÊ kTÎukUT]; gu>uviEn]Tu Ec]diÄ]et
y]et]>u k]>YÆšuh Ac>ic{ukUT]. gu>u |>iÄuÎ
diÄien En]Äi nmÂ>iÄ]et `<uEÎÕukUT]Êt]fu[.
gu>o xti xVyh Edvi! pE>S]h tu kd]cn
\pEdsh n eev ku>Y]t[ tœ] Eczd]ÑEx] BEvt[ 30

gu>u jIvic{i>iÄuEá]L O>u xmyÊuh t]N anYM]RÄu[

\pEdsh ecy[tukUT]. atinu vip>Itm]yi ecy{uÎt]k
y]l avN >]Ñxn]yi BviÄuh.

39
 zsI gu>ugIt
n guE>]>]zsEm ku>Y]ÌuS[p]nh p>ixRÏfh
dIÑ]vY]KY]zpButV]di guE>]>]¡]h n k]>Eyt[ 31

gu>uvieû AzsmÊil duS[p]nh (cIÊx]DnÆeš

\pEy]giÄuk) \^]Êi nTÄuk, dIÑ]vY]KY]nh
zpButVh mut^]yv zpvRÊic{ukUT]. gu>uvien prÇu
AfyiÈu (xtYh ecy[tu)kUT]Êtum]kuÎu.
En]p]zsmW p>YÜh n c p]dzpx]>fh
n]q[gEB]g]dikh ku>Y]Î^I^]mp>]mpi 32

\p]zsmh, kÈi^i>iÄuk, k]^unIÈuk, ahgEB]gh (k]^u

ewÄuk), viEn]dh mut^]yvkešyuh gu>uxÎiDiyil
ecy[tukUT]Êt]fu[.
gu>Uf]h xdxdV]pi ydu¬h tÎ ^hGEyt[
kuRvÎ]¡]h div]>]zto d]xvÎivExd[ gu>o 33

gu>uk¯n(xÊ]y]^uh axÊ]y]^uh)ey O>iÄ^uh

^hGic{ukUT]. >]Ïkl aTimeyEÏ]e^ xtYEÊ]TukUTi
vxic{uek]EÔÞtum]kuÎu.
adÊÎ guE>]RzdvYh \pBu²It kRHcit[
dÊW >Üvd[ zg]HYh zp]Ef]¸EpYEtn ^BYEt 34

gu>uvin]l dÊh ecy{]Êt]y vüuÄeš y]et]>i

Ä^uh anuBvic{ukUT]. gu>u t>uÎt]y]l aTimey
EÏ]e^ v]Æic{ueÄ]ÔuÎt]y]l avnu zp]fD]>fh
Ep]^uh x]DYm]kuÎt]fu[.
p]duk]xnsy{]di gu>uf] ydBI¨ith
nmÂuRv{It tXRv{h p]d]BY]h n ¾ZEst[ kVcit[ 35

40
 zsI gu>ugIt
gu>uvinu zpiym]yiÈuÔ p]dukh, Axnh, kiTÄ (emÊ
Ek]xTi) mut^]yvkeš^}]h nmÂ>iEÄÞt]kuÎu.
y]et]Îienyuh k]^uek]Þu et]ÈukUT]Êtuh AkuÎu.
g¢t® pZæEt] gE¢t[ gu>u¢]y]h n ^hGEyt[
En]lbfh D]>EyEdVSh n]^Ü]>]hüEœ]lbf]N 36

gu>uvieû ni<^ien kTÄ]et `vieTyuh gu>u

vieû piNEp nTEÄÞt]kuÎu. gu>uvienÄ]L kUTut
^]y EvSeÊyuh a^Ü]>eÊyuh D>ic{ukUT]Êtum]
kuÎu.
gu>unià]k>h dZ¨V] D]vEyÎ tu v]xEyt[
Ø]nh v] tt[p>itY]jYh jiHV]ECd]ÑEm] ydi 37

gu>uvien niàiÄuÎveû n]vien ECdiÄuÎtinu

x]mRËYmi^}]Ê pÑh avieTniÎuh O]TiOšiÄukEy]
a^}]Ê pÑh A EdseÊ viÈuEp]vukEy] ecy{fh.
En]¢iæh kxYciEÌyh guE>]>]¡]h n c tYEjt[
kZX[nmu¢i¨m]d]y HviRvd[BÑEyXVyh 38

gu>U¢iæeÊ y]et]>uvRÄuh ek]TuÊukUT]Êtuh gu>u

vien prÇu AfyiÈu kUT]Êtuh gu>uvieû k¯ney
viEsSm]yuh bHum]niEÄÞtum]fu[.
n]nZth n]zpiyh eecv n gRv{h n]pi v] bHu
n niEy]gp>h zbUy]t[ guE>]>]¡]h viB]vEyt[ 39

axtYm]yuh azpiym]yuh gREv]TukUTiyuh aDikm]yuh

pryuÎtinÏurm]yuÔ v]Äukeš prÇukUT. gu>uvieû
k¯ney viEsSm]yuh bHum]niEÄÞt]fu[.

41
 zsI gu>ugIt
zpEB] EdvkuE^s]n! xV]miN >]jkuE^sV>!
|ti xhEb]DeenRBIEt] gu>uB]Evn xRv{d] 40

zpBuEv Edvku^Êi^uÔ |osV>M]ReÄ^}]h xV]mI!

>]j]Ev! `eû ku^eedvEm! `ÎiÆen xhEb]Dn]
pURv{muÔ višikš]l `EÏ]<uh gu>uB]vnEy]Tuh By
EÊ]Tuh kUTiyvnum]yi>iEÄÞt]fu[.
muniBi® pÎeegRv]pi xuee>Rv{] s]piEt] ydi
k]^mZtYuBy]dV]pi gu>u® xhzt]ti p]Rv{ti! 41

EH p]Rv{ti! muniv>>]^uh pÎg>]^uh xu>Rkš]^uh

spiÄeÏÈvn]y]^uh at^}] k]^µtYuvin]l ByeÏÈv
n]y]^uh atilniÎuh aven gu>uv>N >ÑiÄuÎu.
as¬]ni xu>]dY]þ HYs¬] munyØœ]
gu>us]Ep]ppÎxY >Ñf]y c kuztcit[ 42

gu>us]pÊilniÎuh >ÑiÄuÎtinu xu>M]R tuTÆiyu

ÔvRteÎyuh s¬>]kuÎi^}. atuEp]e^ y]et]>u
munikšuh O>iÄ^uh s¬>]kuÎt^}.
mzß>]jmidh Edvi gu>u>itYÑ>dVyh
x[µtiEvdpu>]f]n]h x]>Emv n xhsy® 43

EH Edvi! ‘gu>u’ `Î mzß>]jm]y |o >ÞÑ>vuh

x[µti, Evdh, pu>]fÆL mut^]yv `^}]Õi^uh vc{u
x]>m]yiÈuÔt]efÎtinu xhsymi^}.
xt[k]>m]npUj]RËh d¥k]S]yD]>f®
x xÎY]xI n v¬vY® xÎY]xI ¡]ntt[p>® 44

42
 zsI gu>ugIt
m>Y]d, m]nh, pUj mut^]ytinuEvÞi d¥k]S]yÆeš
D>ic{vN y]et]>uvEn] aven xÎY]xi `Îu
prÇukUT]. ¡]ntt[p>N y]et]>uvEn] aven
y]fu xÎY]xi `Îu prEyÞtu[.
vij]nßi mH]v]kYh guE>]þ>fExvy]
Et eev xÎY]xin® Ezp]E¬] |tE> EvSD]>if® 45
gu>uvieû p]dsuzsUSEy]TukUTi mH]v]kYeÊ ariyuÎ
vN y]et]>uvEn] avN xÎY]xi `Îu pryeÏTuÎu.
a^}]tuÔvR EvSD]>ikšEzt.
nitYh zbªni>]k]>h niRÅufh Eb]DEyt[ p>h
B]xyN zbªB]vþ dIEp] dIp]ß>h yœ] 46
O>u dIph meÕ]>u dIpeÊ zpk]siÏiÄuÎtuEp]e^ zbª
B]vEÊ]TukUTi zpk]siÄuÎvn]yuh nitYm]yuh
ni>]k]>m]yuh niRÅufm]yumi>iÄuÎ p>zbªeÊ
Eb]Dic{uek]EÔÞt]kuÎu.
gu>uzpx]dt® xV]«nY]«]>]mni>IÑf]t[
xmt] mu¬im]REÅf xV]«¡]nh zpvRÊEt 47
gu>ukZpy]l teû A«]vil A«]>]men k]fuÎ
tin]l xmtVm]kuÎ mu¬im]RÅÊ]l xVßh (teû)
A«¡]nh zpvRÊiÄeÏTuÎu.
Azbªühbp>Yßh p>m]«xV>Upkh
Ø]v>h jhgmeeWv zpfm]mi jgMyh 48

zbª]vu mutl puleÄ]Ti ve>yuÔ Ø]v>jhgmÆšuh

p>m]«xV>UphteÎ AkuÎu. Aky]l jgMyn]y
gu>uvien nmÂ>iÄuÎu.

43
 zsI gu>ugIt
p>]t[p>t>h DY]EyÎitYm]nàk]>kh
HZdy]k]smÍYØh suÍx[PTikxÎiBh 49

EzsæÊi^uh Ezsæm]yuh nitYm]yuh AnàeÊ \Þ]Äi

ec{y{uÎtuh HZdy]k]smÍYÊil |>iÄuÎtuh suÍ
x[PTikÊinu tu^Ym]y zpk]sEÊ]TukUTiytum]y gu>u
vien DY]niÄuÎu.
x[PTiEk x[PTikh >Uph dRÏEf dRÏEf] yœ]
td]«ni cid]k]>m]nàh Ex]HmitYut 50

x[PTikÊil zpk]siÄuÎ x[PTikhEp]e^yuÔ >Up

EÊ]Tuh kÉ]Tiyil kÉ]Ti `Æen aEBdm]yi>iÄuÎu
Ev] atuEp]e^ A«]vil cid]k]>]nàEmEt] atu
niþym]yuh w]NteÎ.
ahguæm]zth pu>uSh DY]Eyc{ ciMyh HZdi
tzt x[Pu>ti Ey] B]v® sZfu tt[ kœy]mi Et 51

ahguæm]ztm]yuh ciMym]yumi>iÄuÎ pu>uSen HZdy

Êil DY]niÄuk. avieT y]et]>u >UpEÊ]TukUTi
zpk]siÄuÎuEv] atien ninÄ]yi pryuÎuÞu[.
EkLÄuk.
aEj]HmE>]HW HYn]diniDEn] HYHh
avik]>þid]nEà] HYfIy]N mHEt] mH]N 52

afivi^uh afuv]yuh mHÊi^uh mHÊ]yuh avik]>

m]yuh cid]nàvum]y ajN w]n]kuÎu; am>nuh w]n]
kuÎu; AdYßYmi^}]Êvnuh w]n]kuÎu.
apURv{mp>h nitYh xVyhEjY]tiRÎi>]myh
vi>jh p>m]k]sh zDuvm]nàmvYyh 53

44
 zsI gu>ugIt
aEg]c>h tœ]gmYh n]m>UpvivR´ith
niÒéßu vij]nIy]XVB]v]t[ zbª p]Rvti! 54

a^}Ey] p]Rvti! apURv{m]yuh ap>m]yuh nitYm]yuh

xVyh Ej]tiy]yuh ni>]mym]yuh vi>jm]yuh p>m]k]s
(A¾dmi^}]Ê evšic{)m]yuh `ÎumuÔt]yuh Anà
m]yuh avYym]yuh aEg]c>m]yuh azpk]>h agmY
m]yuh (ariyeÏT]Êt]yuh) n]m>UpÆši^}]Êt]yuh
sémi^}]Êtum]y zbªeÊ xVB]vm]yi ariEyÞt]
kuÎu.
yœ] g³xVB]vtVh kRÏU>kuxum]diSu
sIEt]ÿxVB]vtVh tœ] zbªfi s]sVth 55

y]et]>u zpk]>h kRÏU>kuxum]dikšil g³xVB]vvuh

sIEt]ÿtV]dixVB]vvuh |>iÄuÎuEv] azpk]>h zbª
Êil s]sVtvuh |>iÄuÎu.
yœ] nijxVB]Evn ku¥E^ kTk]diSu
xuvRÉEtVn tiæßi tœ]Hh zbª s]sVth 56

ku¥^h kTkh mut^]yv ~tuzpk]>h nijxVB]vÊ]l

xuvRÉm]yi>iÄuÎu, azpk]>h w]N s]sVtm]y zbª
m]kuÎu.
xVyh tœ]viED] BUtV] Ø]tvYh yztkuztcit[
kIET] BZhg |v DY]n]dYœ] Bvti t]dZs® 57

pu<u ‘w]N BZhgm]kuÎu’ `ÎuÔ DY]nÊ]l aEt

>Upm]yiÊI>uÎu. atuEp]e^ ‘w]N zbªm]kuÎu’

45
 zsI gu>ugIt
`ÎuÔ B]vny]l xVyh A tMyEÊ]TukUTi `vieT
eyÜi^uh |>iEÄÞt]fu[.
gu>uDY]nh tœ] kZtV] xVyh zbªmEy] BEvt[
piE¥ pEd tœ] >UEp mu¬]Eü n]zt xhsy® 58

azpk]>h aß®k>fÊil gu>uvien DY]niÄuÎt]k

y]l tniey zbªm]yiÊI>uh; pi¥Êi^uh pdÊi^uh
atuEp]e^ >UpÊi^uh avR mu¬>]kuh. atinu
xhsymi^}.
p]RvtYuv]c -
pi¥h kißu mH]Edv pdh kih xmud]HZdh
>Up]tItW >Uph kih ~td]KY]Hi sÜ>! 59

p]Rv{tIEdvi Ec]dic{u, EH mH]Edv]! pi¥emÎ]e^

ß]fu[? pdmÎ]e^ß]fu[? >UpemÎ]e^ß]fu[? >Up]tIt
emÎ]e^ß]fu[? a^}Ey] sÜ>]! |tienyuh `niÄu
EvÞi a>ušiecy[t]^uh.
mH]Edv \v]c -
pi¥h ku¥^inI s¬i® pdh Hhxmud]HZdh
>Uph biàu>iti E¡yh >Up]tIth ni>²nh 60

zsI mH]EdvN a>ušiecy[tu, pi¥h `Îu pryuÎtu

ku¥^inIs¬iyuh pdh Hhxpdvuh AkuÎU. >Upem
Îtu biàuvuh >Up]tItm]kuÎtu ni>²nvum]efÎu
ariÇuek]Ôuk.
piE¥ mu¬]® pEd mu¬] >UEp mu¬] v>]nEn
>Up]tIEt tu Ey mu¬]Eü mu¬] n]zt xhsy® 61

46
 zsI gu>ugIt
EH p]RvtI! pi¥Êil mu¬>]yv>uh pdÊil mu¬
>]yv>uh >Up]tItÊil mu¬>]yv>uh mu¬M]RteÎ;
|tinu xhsymi^}.
guE>RDYEneenv nitYh EdHI zbªmEy] BEvt[
Øitþ yzt kuzt]pi muE¬]¸xo n]zt xhsy® 62

nitYvuh gu>uvien DY]niÄuÎtiÙUeT EdHi zbªmy

m]yiÊeÎ BviÄuh. avN y]et]>iTÊi>uÎ]^uh mu¬
n]yiÊeÎyi>iÄuh atinu xhsymi^}.
¡]neev>]gYeemsV>Yh ys® zsI xmud]HZdh
SQ[gueefsV>YyuE¬] Hi Bv]N zsIgu>u® zpiEy 63

EH zpiEy! ¡]nh eev>]gYh, e`sV>Yh, kIRÊi,

xáÊu mut^]y SQ[gueefsV>YEÊ]TukUTiy Bgv]
n]fu zsIgu>uv]kuÎtu[.
gu>u® siEv] gu>uREÌEv] gu>URb³u® s>I>if]h
gu>u>]«] gu>uR´IEv] guE>]>ÎYÎ vidYEt 64

s>I>ikLÄu gu>u sivn]kuÎu, gu>u Edvn]kuÎu. gu>u

b³v]kuÎu. A«]vuh jIvnuh gu>uv]kuÎu. gu>uvil
niÎnYm]yi Ever OÎuhteÎyi^}.
~k]kI ni¾ZH® s]ßþiß]xUy]divR´it®
b]^YB]Evn Ey] B]ti zbª¡]nI x \cYEt 65

~k]kiyuh Asyi^}]Êvn]yuh s]ßn]yuh vY]ku^h

axUy mut^]yv |^}]Êvn]yi b]^YB]vEÊ]TukUTi
yvn]yi y]et]>uvN zpk]siÄuÎuEv] avN zbª
¡]ni `Îu pryeÏTuÎu.

47
 zsI gu>ugIt
n xuKh Evds]EzüSu n xuKh mzßyzßEk
guE>]® zpx]d]dnYzt xuKh n]üi mHItE^ 66

Evds]züÆši^uh mzßyzßÆši^uh mÕuh xuKh ^BiÄu

Ît^}. gu>uzpx]dem]Î^}]et BUmiyil O>iTÊuh xuKh
\Þ]kuÎt^}.
c]Rv]keevÿvmEtxuKh zp]B]kE> nHi
guE>]® p]d]ßiEk ydVXuKh Evd]ßxÐth 67

gu>up]d]ßikÊi^uÞ]kuÎ Evd]ßxÐtm]kuÎ xuK

eÊEp]^uÔ xuKh c]Rv{]keevÿfvmtÆši^uh
zp]B]k>mtÊi^uh ^BiÄuÎt^}.
n tXuKh xuE>zàxY n xuKh czkvRÊin]h
yXuKh vIt>]gxY muEnE>k]ßv]xin® 68

tY]gmi^}]Êvn]yi ~k]ßv]xiy]yi>iÄuÎ muniÄu

y]et]>u xuKmuÞ]kuÎuEv] A xuKh |zànuEp]^uh
^BiÄuÎt^}. czkvRÊikLÄuh \Þ]kuÎi^}.
nitYh zbª>xh pItV] tZp[Et] y® p>m]«ni
|zàW mnYEt >Üh nZp]f]h tzt k] kœ] 69

nitYvuh zbª>xeÊ p]nh ecy[tu y]et]>uvN

tZp[tn]yi>iÄuÎu avN |zàenEp]^uh aTimy]yi
k>utuÎt]y]l pieÎ >]j]ÄM]>uT kœ avieT
`ß]fu prEyÞtu[?
yt® p>meekv^Yh gu>um]REÅf eev BEvt[
gu>uB¬i>t® k]>Y] xRvd] Em]Ñk]hÑiBi® 70

48
 zsI gu>ugIt
y]et]>u k]>fÊ]l gu>um]RÅÊiÙUeT Ezsæm]y
Em]ÑmuÞ]kuÎuEv] aEt k]>fÊ]l Em]ÑeÊ
|¢iÄuÎvR `EÏ]<uh gu>uvil B¬iey Ac>iEÄÞt]
kuÎu.
~kEmv]dVitIEy]¸Hh gu>uv]EkYn niþit®
~vmBYxYt] nitYh n ExvYh eev vn]ß>h 71

OE> adVItIyN (>Þi^}]ÊvN) w]NteÎ `ÎuÔ

gu>uv]kYÊ]l niþyiÄeÏÈtien |zpk]>h divxvuh
aBYxiÄuÎvN vn]ß>eÊ ExviEÄÞt]yi v>ik
yi^}.
aBY]x]ÎimiESeefv xm]DimDig¢ti
AjMjnith p]ph tt[Ñf]Edv nsYti 72

aBY]xÊ]l nimiSm]zthek]Þu xm]DiyTyuÎu. jMh

mutÙuÞ]y p]pÆeš^}]h tt[Ñfh teÎ nsiÄuÎu.
kim]v]HnmvYE¬ vY]pEk kih vixR´nh
amURÊo c kœh pUj] kœh DY]nh ni>mEy 73

avY¬m]ytien O>u pIÚÊil Av]HiÄuÎetÆen?

vY]pkm]ytien atu muNpi>uÎt]y diÄIE^Äu[
ay¿uÎetÆen? amURÊÊien pUjiÄuÎetÆen?
ni>]myÊien `Æeny]fu DY]niÄuÎtu[?
gu>uRviÿu® xtVmEy] >]jxþtu>]nn®
t]mEx] >uzd>UEpf xZjtYvti Hßi c 74

49
 zsI gu>ugIt
gu>u >]jxmyn]y zbª]v]yiÈu xZ¨iÄukyuh xtV
myn]y viÿuv]yiÈu >ÑiÄukyuh t]mxmyn]y >uzd
n]yiÈu xhH>iÄukyuh ecy{uÎu.
xVyh zbªmEy] BUtV] t¯>W]vE^]kEyt[
p>]¯>t>h n]nYt[ xRv{gh th ni>]myh 75

xVyh zbªm]yi Bvic{iÈu[ atil p>m]ytienyuh

k]fuk. p>ÊinumÏurm]yi meÕ]Îi^}]Êt]kuÎu. `^}]
Õi^umi>iÄuÎ ni>]myvuh atuteÎy]fu[.
txY]vE^]knh zp]pY xRv{xhgvivR´it®
~k]kI ni¾ZHÒ]ß® Ø]tvYh tt[zpx]dt® 76

A gu>uvieû avE^]kneÊ ^Bic{iÈu[ aEÌHÊieû

zpx]dÊ]l xRv{EcRc{kešyuh viÈvn]yuh ~k]ki
y]yuh xRv{ AskšumÕvn]yuh s]ßn]yuh |>iEÄÞ
t]fu[.
^b[Dh v]œ n ^b[Dh v] xVˉh v] bHu^h tœ]
niS[k]Emeenv EB]¬vYh xd] xßu¨m]nx® 77

^Bic{]^uh ^Bic{ie^}Üi^uh a¯m]y]^uh aDikm]y]^uh

`EÏ]<uh AzgHiÄ]Ê kiÈuÎtieney^}]h xEß]S
EÊ]TukUTi anuBviÄfh.
xRv{¡pdmitY]HuREÌHI xRvmEy] Buvi
xd]nà® xd]s]Eß] >mEt yztkuztcit[ 78

BUvil EdHiy]yvN ~EttudiÄiÙi>uÎ]Ùuh xd]nà

n]yuh `Îuh s]ßn]yuh >miÄuÎuEv] atu xRv{¡
pdemÎu pryeÏTuÎu.

50
 zsI gu>ugIt
yeeztv tiæEt Ex]¸pi x Eds® pufYB]jnh
mu¬xY ^Ñfh Edvi tv]Ezg kœith my] 79

avN y]et]>u diÄil |>iÄuÎuEv] A Edsh pufY

Edsm]kuÎu. EH Edvi! mu¬eû ^ÑfEÊyuh niEÎ]Tu
muNpu[ `Î]l pryeÏÈu.
\pEds® xVyh Edvi gu>um]REÅf mu¬id®
gu>uB¬iüœ]tYß] kRÊvY] eev mnISiBi® 80

EH Edvi! xVym]y |o \pEdsh gu>um]RÅÊilkUTi

mu¬iey t>uÎt]kuÎu. aÆenyuÔ gu>uB¬iey
viEvkikš]yuÔvR ecy{ÊÄtum]kuÎu.
nitYyu¬]zsy® xREv] EvdkZXRvEvdkZt[
xVp>¡]nd]t] c th vEà gu>umIsV>h 81

nitYyu¬]zsynuh xRv{nuh EvdeÊ \Þ]Äiyvnuh

xmü arivienyuh \Þ]Äi ecy[vvnuh teû arivi
enyuh zp¡]neÊyuh t>uÎvnum]y A gu>uv>n]
kuÎ |osV>en nmÂ>iÄuÎu.
ydYpYDIt] nigm]® SQhg] Agm]® zpiEy!
aÍY]«]dIni s]zü]fi ¡]nh n]üi gu>uh vin] 82

EH zpiEy! EvdÆešyuh SQhgh (siÑ, kˉh, vY]k

>fh, ni>u¬h, CàÓu[, EjY]tiSh `Îiv) aÍY]«h
mut^]y s]züÆešyuh ariÇi>uÎ]^uh gu>uvien
kUTet ¡]nmuÞ]kuÎt^}.
sivpUj]>Et] v]pi viÿupUj]>Et]œv]
gu>utÊVviHInEþt[ tXRvh vYRËEmvHi 83

51
 zsI gu>ugIt
sivpUjyil >tn]yi>uÎ]^uh viÿupUjyil >tn]yi>u
Î]^uh gu>utÊVh eekv>]Êvn]y]l niþym]yuh
avey^}]h vYRËh teÎy]kuÎu.
sivxV>Upm¡]ÊV] sivpUj] kZt] ydi
x] pUj]n]mm]zth xY]c{iztdIp |v zpiEy! 84

siveû xV>UpeÊ ariy]et sivpUj ecy{uÎt]y]l

atu ciztÊi^uÔ višÄuEp]e^ Ep>inum]ztmuÔ pUj
Ey AkyuÔU.
xRvh xY]XP^h kRÐ gu>udIÑ]zpB]vt®
gu>u^]B]XRv^]EB] gu>uHInüu b]^is® 85

gu>udIÑyueT mHimy]l xRv{kRÐÆšuh n^} P^

EÊ]Tu kUTiyvy]yiÊI>uh. gu>u^]Bh OÎin]l `^}]
zpk]>Êi^umuÔ ^]BÆšumuÞ]kuh. gu>uvi^}]ÊvN
mU™n]yi BviÄuh.
gu>uHIn® psu® kIT® pthEg] v¬umRHti
siv>Uph xV>UpW n j]n]ti ytÓVyh 86

gu>uvi^}]ÊvN siv>UpeÊyuh xVyEmv A«>Up

eÊyuh ariyuÎi^}. atin]l avN mZgemEÎ] kZmi
eyEÎ], vIÈil pUc{ieyEÎ] mEÕ] pryÊÄt]kuÎu.
tx[m]t[ xRv{zpyEøn xRv{xhgvivR´it®
viH]y s]züj]^]ni gu>uEmv xm]zsEyt[ 87

Aky]l xRv{viDm]y cRc{kešyuh s]züÄUÈÆešyuh

\EpÑic{u xRv{zpyøEÊ]Tu kUTi v<iy]kuh vÉh gu>u
vien AzsyiEÄÞt]fu[.

52
 zsI gu>ugIt
ni>üxRv{xEàEH] ~kIkZtY xudRsnh
>HxYh Ey] dRsyti Bj]mi gu>mIsV>h. 88

y]et]>uvN xRvxEàHÆšuh tIRÎu >HxYm]y A

dRsneÊ OÎ]Äi k]fiÄuÎuEv] aÆenyuÔ gu>u
v]kuÎ |osV>en w]N BjiÄuÎu.
¡]nHIEn] gu>uüY]EjY] miœY]v]dI viQhbk®
xVvizs]ßih n j]n]ti p>s]ßih kE>]ti kih 89

¡]nHInnuh miœY]v]dEÊ]TukUTiyvnuh viQhbk

num]y (EvSD]>i=vWkN) gu>u \EpÑiÄÊÄvN
AkuÎu. xVyh vizs]ßiey ariy]Ê avN anYM]
RÄu[ `ßu s]ßiy]fu ecy{uÎtu[?
si^]y] kih p>h ¡]nh si^]xhGzpt]>Ef
xVyh tRÊuh n j]n]ti p>h niü]>Eyt[ kœh 90

k^}ien (ndi) kTÊuÎtinu k^}[ `ß]f[ ariyuÎt[?

teÎ kTÊieÄ]ÔuÎtinu[ ariÇukUT]ÊvN anYe>
`Æen kTÊuh? (teÎ >ÑiÄ]N x]mRËYmi^}]ÊvN
anYen `Æen >ÑiÄuh `Îu x]>h.)
n vànIy]Eü k¨h dRsn]t[ zB]ßik]>k]®
vR´EyÊ]N gu>UN dUE>! DI>]Env xm]zsEyt[ 91

aEy{]! k¨h! dRsnm]ztÊ]l zB]ßiey \Þ]Äiecy{u

Îv>]y gu>uÄM]R vàiÄÊÄv>^}. ave> ~Õvuh dU>
Êil \EpÑic{tinu EsSh DI>n]yi>iÄuÎ gu>uvien
ÊeÎ AzsyiÄfh.
p]K¥in® p]p>t] n]üik] EBdbuÍy®
züI^hpT] du>]c]>]® kZtG[n] bkvZÊy® 92

53
 zsI gu>ugIt
EvdviE>]Dikšuh (p]S¥M]R) p]peÊ ecy{uÎv>uh
n]üikM]>uh EBdbuÍiyuÔv>uh züI^áT>uh du>]c]>
M]>uh nàiyi^}]Êv>uh ek]ÄienEÏ]e^ vWkM]>u
m]y 2 gu>uÄM]R vàiÄÊÄv>^}. ave> ~Õvuh dU>
Êil \EpÑiÄfh.
kRÐzB¨]® Ñm]n¨] niàYtReeÄþ v]din®
k]min® Ezk]Dineeþv Hihzx]þ¥]® sÚ]üœ] 93
¡]n^up[t] n kRÊvY] mH]p]p]üœ] zpiEy!
~EBY] BiEÎ] gu>u® ExvY ~kB¬Y] vic]>Y c 94

kRÐzB¨M]>uh Ñmyi^}]Êv>uh niàYm]yi>iÄuÎ tRÄ

Æš]l v]diÄuÎv>uh k]mikšuh Ek]pikšuh Hihx]sI^
M]>uh c¥zkU>M]>uh azpk]>h sÚM]>uh ¡]nmi^}Ê
v>uh mH]p]pikšum]y |ve> EH zpiEy gu>uÄM]>]yi
xVIk>ic{u kUT]. |ÆenyuÔvRÄit>m]y gu>uvien
cißic{u ~kB¬iEy]TukUTi ExviÄeÏETÞt]fu[.
siSY]dnYzt EdEvsi! n vEddYxY kxYcit[
n>]f]h c P^zp]p[to B¬iE>v Hi k]>fh 95

a^}Ey] EdEvsi! siSYM]RÄ^}]et mÕu y]et]>u

ÊRÄuh |tien prÇuek]TuÊukUT]. n>M]RÄu P^
zp]p[tiÄuÔ k]>fh niþym]yuh B¬iteÎy]kuÎu.

2
ek]ÄienEÏ]e^ c^nmi^}]ti>uÎ[ tniÄu `TuÄÊÄt]y mXYh v>u
Eá]L OE> ek]Ê]l ek]ÊieyTuÄuÎtuEp]e^ viSymuÞ]kuÎtuve>
DY]nic{uek]Þi>iÄuÎ eev>]gYv]M]e>EÏ]e^ b]HYÊil k]fic{uh
\Ôil viSyDY]nEÊ]TukUTiyi>uÎu viSyh xiÍic{tinuEsSh `^}]h
ecy{uÎve>Îu x]>h.

54
 zsI gu>ugIt
gUEQ] dZQþ zpItþ moEnn xuxm]Hit®
xkZt[ k]mgEt] v]pi pWD] gu>u>I>it® 96

gU™n]yuh dZ™n]yuh xEß]SmuÔvn]yuh mon

EÊ]TukUTi v<iy]kuh vÉh xm]DiyTÇiÈuÔvn]yuh
`EÏe<Üi^uh O>u zp]vsYh AzgHeÊ nivRÊic{vnu
m]yveny]f[ (|o aWu vkkešyuh \Ôveny]fu[)
gu>u `Îu pryuÎtu[.
xRv{h gu>umuK]^}b[Dh xP^h p]pn]snh
ydYd]«Hith vüu tÊzÌvYh n vWEyt[ 97

gu>umuKÊuniÎuh ^BiÄeÏTuÎvey^}]h P^muÔtuh

p]peÊ O<iv]ÄuÎtuh AkuÎu. y]et]>u vüu tniÄu
Hitm]yiÈuÔEt] at]tu zdvYÆeš vWic{u kUT]Ê
t]kuÎu.
gu>uEdv]RÏfh vüu EtntuE¨]¸x[mi xuzvEt!
zsIguE>]® p]duk]h muzd]h mU^mzßW Eg]pEyt[ 98

n^} zvtEÊ]TukUTiyvEš! gu>uEdv]RÏfÊinuÔ vüu

y]et]EÎ] atin]l w]N tZp[tiyuÔvn]kuÎu.
zsIgu>uvieû p]dukm]kuÎ muzdEyyuh mU^mzßEÊyuh
>HxYm]yi vE¿Þt]fu[.
nt]x[mi Et n]œ! p]d]>viàh
buÍIzàiyzp]fmEn]vEc]Bi®
yc{ißYEt B]vit A«yu¬o
mumuÑuBi® kRÐmEy]ps]ßEy 99

p]Rv{ti prÇu - mumuÑuÄš]l B]viÄeÏTuÎ A«

yu¬iy]l kRÐxV>UEp]ps]ßiÄuEvÞi y]et]Îu
cißiÄeÏTuÎuEv] aÆenyuÔ aÆyueT p]d]>vià
55
 zsI gu>ugIt
Æeš buÍIzàiyzp]fmEn]v]Äukš]l EH n]œ]! w]N
nmÂ>iÄuÎvš]yi>iÄuÎu.
aEnn yd[BEvt[ k]>Yh tdVd]mi tv zpiEy!
E^]Ek]pk]>kh Edvi! ^okikßu vivR´Eyt[ 100

Bgv]N prÇu - zpiymuÔvEš! |tin]l y]et]>u

k]>YmuÞ]kuÎuEv] atien w]N ninÄ]yiÈu pry]h.
EH Edvi! |tu E^]Ek]pk]>m]yiÈuÔt]ky]l ^okik
Êien viÈukšEyÞt]fu[.
^okik]ÍRÐEt] y]ti ¡]nHIEn] Bv]RÉEv
¡]nB]Ev c yt[ xRv{h kRÐ niS[kRÐ s]mYti 101

^okikkRÐÊ]l ¡]nHInn]yiÈu Bv]RÉvÊil

(¡]nÄT^il) vI<uÎu. ¡]nB]vny]l xRvkRÐ
Æšuh aÕvn]yiÊI>uÎu.
|m]h tu B¬iB]Evn pÚN eev sZfuy]dpi
^iKitV] yt[ zpd]Enn tXRv{h P^ms[nuEt 102

|tien B¬iy]yi pÚiÄuÎt]y]^uh EkLÄuÎt]y]^uh

`<utiek]TuÄuÎt]y]^uh atieû `^}] P^Æšuh
anuBviÄuÎu.
gu>ugIt]mim]h Edvi! HZdi nitYh viB]vy
mH]vY]DigeetRdu®eeK® xRv{d] zpjEpMud] 103

EdvI HZdyÊil nitYvuh |o gu>ugItey B]viÄu

Ît]ky]l mH]vY]Dikš]l \Þ]kuÎ du®KÆši^uh
|tien xEß]SEÊ]TukUTi `EÏ<uh jpiÄfh.
gu>ugIt]Ñee>eekkh mzß>]jmidh zpiEy!
aEnY c viviD] mzß]® k^]h n]RHßi ES]QsIh 104

56
 zsI gu>ugIt
|o gu>ugItyie^ O]E>] aÑ>Æšuh Ezsæm]yiÈuÔ
mzßm]kuÎu. zpiEy! mÕu n]n] zpk]>Êi^uÔ mzßÆ
eš^}]h |til ptin]ril O>u B]gÊinu tu^Ym]kuÎt^}.
anßP^m]p[En]ti gu>ugIt]jEpn tu
xRvp]pH>] Edvi! xRvd]>izdYn]sini 105

gu>ugIt jpiÄuÎt]y]l ašvi^}]Êt]y P^Æeš

anuBviÄ]h. EdvI A gIt xk^p]pÆešyuh nsiÏi
ÄuÎtuh xRvd]>izdYÆešyuh nsiÏiÄuÎtuh AkuÎu.
ak]^mZtYuH>] eecv xRvxÜTn]sinI
yÑ>]ÑxBUt]di Ec]>vY]zGviG]tinI 106

ak]^m>feÊ |^}]t]ÄuÎtuh xk^xÜTÆešyuh

nsiÏiÄuÎtuh yÑR, >]ÑxR, BUtÆL, kÔM]R
kTuv mut^]yvkeš ek]^}uÎtum]kuÎu.
xREv]pzdvkuæ]di du¨Ed]Sniv]>ifI
yt[P^h gu>ux]ÎiDY]Êt[P^h pÚn]t[ BEvt[ 107

gu>uvieû xÎiDiyil y]et]>u P^muÞ]kuÎuEv] A

P^h, xREv]pzdvÆešyuh kuæ]dikš]y xk^du¨
Ed]SÆešyuh niv]>fh ecy{uÎvš]y |o gu>ugItey
pÚiÄuÎt]y]^uh \Þ]kuÎt]fu[.
mH]vY]DiH>] xRvviBUEt® xiÍid] BEvt[
aœv] Em]HEn vEsY xVyEmv jEpXd] 108

|o gu>ugIt mH]vY]Dikeš H>iÄuÎtuh xReevsV>Y

Æešyuh t>uÎt]f[. atuEp]e^ Em]Hnh vsYh `ÎI
kRÐÆLÄuh xVyEmv `EÏ]<uh jpiÄuk.

57
 zsI gu>ugIt
kusduRv]xEn Edvi! HY]xEn suzBkhbE^
\pvisY tEt] Edvi! jEpEdk]zgm]nx® 109

EH Edvi! kus, ecrukruk mut^]yv ek]ÞuÞ]Äiy

AxnÊie^] suzBm]y khbš]xnÊie^] EH Edvi!
~k]zgmnEÓ]TukUTiyi>uÎu jpiÄfh.
suk}h xRvzt eev Ezp]¬h vEsY >¬]xnh zpiEy!
pd[m]xEn jEpÎitYh s]ßivsYk>h p>h 110

zpiEy! `^}] k]>YÆLÄuh suk}]xnvuh vsYÊinu

cumÎ Axnvuh viDiÄeÏÈi>iÄuÎu. `Î]l Ezsæm]y
p«]xnÊi^i>uÎu nitYvuh jpiÄuÎt]y]l s]ßi
eyyuh (Øi>tyuh) vsYÆešyuh \Þ]Äi ecy{uh.
vzü]xEn c d]>izdYh p]S]Ef E>]gxhBv®
EmdinY]h du®Km]E©]ti k]Eæ Bvti niS[P^h 111

vzü]xnÊi^i>uÎu jpic{]l d]>izdYvuh p]S]fÊil

|>uÎu jpic{]l E>]gvuh BUmiyi^i>uÎu jpic{]l du®K
vuh p^kyil |>uÎu jpic{]l niS[P^vum]kuÎu.
kZÿ]jiEn ¡]nxiÍiREm]ÑzsI vY]zGcRÐfi
kus]xEn ¡]nxiÍi® xRv{xiÍiüu khbE^ 112

kZÿ]xnÊiE^] kus]xnÊiE^] |>uÎu jpic{]l

¡]nxiÍiyuh pu^iEÊ]^il |>uÎu jpic{]l ¡]n
xiÍiyuh Em]Ñ^Ñ[miyuh khbš]xnÊi^i>uÎu jpi
c{]l xRvxiÍikšuh \Þ]kuh.
AEùy{]h kRSfh eecv v]yvY]h sztun]snh
een>ZtY]h dRsnh eecv |os]nY]h ¡]nEmv c 113

58
 zsI gu>ugIt
AEùyÊil (etÄuki<Äu) muKm]yi>uÎu jpic{]l
sztun]svuh ni>ZtiEk]fil En]Äiyi>uÎu jpic{]l
dRsnvuh |os]nEk]fu En]Äiyi>uÎu jpic{]l
azpk]>h ¡]nvuh \Þ]kuh.
\dq[muK® s]ßij]EpY vEsY pURvmuKüœ]
y]EmY tu m]>fh Ezp]¬h pþiEm c Dn]gm® 114

s]ßikRÐÊinu vTÄu muKm]yi>uÎuh, azpk]>h vsY

kRÐÊinu ki<Äu muKm]yi>uÎuh, m]>fkRÐÊinu
etÄu muKm]yi>uÎuh Dn^]BÊinu pþimmuKm]yi>uÎuh
jpiÄfh.
Em]Hnh xRvBUt]n]h b³Em]Ñk>h p>h
Edv>]¡]h zpiyk>h >]j]nh vsm]nEyt[ 115

|o mzßh xRvBUtÆešyuh Em]HiÏiÄuÎtuh b³

Em]cneÊ t>uÎtuh Ezsæm]ytuh Edv>]j]dikšueT
zpiyeÊ ecy{uÎtuh >]jÄM]e>EÏ]^uh vsm]ÄuÎtu
m]kuÎu.
muKühBk>h eecv guf]n]h c vivRÍnh
duS[kRÐn]snh eecv tœ] xt[kRÐxiÍidh 116

muKühBeÊ ecy{uÎtuh gufÆeš vRÍiÏiÄuÎtuh

duS[kRÐeÊ n]sh ecy{uÎtuh atuEp]e^ xt[kRÐ
xiÍiey t>uÎtuh AkuÎu.
axiÍh x]DEyt[ k]>Yh nvzgHBy]pHh
du®xV©n]snh eecv xuxV©P^d]ykh 117

59
 zsI gu>ugIt
xiÍiÄ]Ê k]>YÆeš x]DiÄuÎtuh nvzgHByeÊ
ekTuÊuÎtuh cIÊy]y xV©eÊ nsiÏiÄuÎtuh n^}
t]y xV©P^eÊ t>uÎtuh AkuÎu.
Em]Hs]ßik>h eecv b³Em]Ñk>h p>h
xV>Up¡]nni^yh gIt]s]zümidh siEv! 118

EH siEv! |o gIt]s]züh Em]HeÊ nIÄuÎtuh b³

ÆšilniÎu viTuviÄuÎtuh A«xV>Up¡]nÊini>i
ÏiTm]yuh;
yh yh cißyEt k]mh th th zp]E©]ti niþyh
nitYh xoB]gYdh pufYh t]]pztyku^]pHh 119

y]et]>u y]et]>i¢keš cißiÄuÎuEv] niþym]yuh

atien zp]piÄuÎtuh `EÏ]<uh |o gIt]s]züh
xoB]gYeÊ t>uÎtuh pufYk]>kvuh mUÎuviDt]p
Æešyuh nsiÏiÄuÎtuh;
xRvs]ßik>h nitYh tœ] v³Y]xupuztdh
aeevDvYk>h züIf]h xoB]gYxY vivRÍnh 120

xRvs]ßikešyuh nitYvuh ecy{uÎtuh atuEp]e^

m^Ti(mc{i)Äu xXß]neÊ d]nh ecy{uÎtuh züIk
LÄu xomhg^YeÊ vRÍiÏiÄuÎtuh xoB]gYvRÍn
eÊ vRÍiÏiÄuÎtuh;
Ayu>]E>]gYeemsV>Yh puztpoztzpvRÍnh
niS[k]mj]pI viDv] pEÚEM]Ñmv]©uy]t[ 121

AyuÓu[, AE>]gYh e`sV>Yh puztpozt]dikšueT

vRÍnh mut^]yvkeš |Þ]ÄuÎtuh viDvkL

60
 zsI gu>ugIt
niS[k]mm]yi jpiÄuÎt]y]l avRÄu Em]Ñvuh
^BiÄuÎtuh;
aeevDvYh xk]m] tu ^BEt c]nYjMni
xRvdu®Kmyh vi¼h n]sEyÊ]pH]>kh 122

avL |¢yuÔvš]yi>uÎ]l aTuÊ jMÊil

xumhg^iy]yiÊeÎ tI>uÎtuh; du®Kmym]y `^}]vi¼
Æešyuh n]sh ecy{uÎtuh t]pÆešey^}}h |^}]t]
ÄuÎtuh;
xRvp]pzpsmnh DRÐk]m]RËEm]Ñdh
yh yh cißyEt k]mh th th zp]E©]ti niþith 123

xk^p]pÆešyuh akÕuÎtuh DRÐk]m]RËEm]Ñ

ÆešÊ>uÎtuh AkuÎu; y]et]>u AzgHÆeš |¢i
ÄuÎuEv] atien niþym]yuh zp]piÄuh.
k]mY]n]h k]mEDnuReev k¯iEt k¯p]dp®
ciß]mfiþißitxY xRvmhgšk]>kh 124

AzgHiÄuÎvRÄu k]mEDnuvienEÏe^yuh k¯iÄuÎ

vRÄu k¯vZÑeÊEp]e^yuh cißiÄuÎvRÄu ciß]
mfi Ep]e^yuh xRve`sV>YeÊyuh \Þ]Äi ecy{uÎ
t]kuÎu.
^iKitV] pUjEyÌYüu Em]Ñzsiymv]©uy]t[
gu>uB¬iRviEsESf j]yEt HZdi xRvd] 125

y]et]>uvN |tien `<uti pUjiÄuÎuEv] avN Em]Ñ

^Ñ[miey anuBviÄuh; aveû HZdyÊil `EÏ]<uh
viEsSm]yi gu>uB¬iyuÞ]kukyuh ecy{uh.

61
 zsI gu>ugIt
jpßi s¬]® xo>]þ gfptY]þ eevÿfv]®
eessv]® p]supt]® xREv xtYh xtYh n xhsy® 126

s]¬M]R, xo>M]R, g]fptYÄ]R, eevÿvR, eesvR,

p]suptM]R `Î^}] `^}]v>uh xtYm]yiÈuh xtY
m]yiÈuh |tien (gu>ugItey) jpiÄeÏTuÎu xhsymi^}.
|ti gu>ugIt]y]h dVitIEy]¸ÍY]y®

62
 zsI gu>ugIt

mUÎ]h aÍY]yh
aœ k]mYjpØ]nh kœy]mi v>]nEn!
x]g>]Eß x>iÊIE> tIREË H>iH>]^Ey 1

s¬iEdv]^Ey Eg]Eæ xRvEdv]^Ey suEB

vTxY D]ztY] mUE^ v] mEÚ vZà]vEn tœ] 2

pviEzt niRÐE^ EdEs nitY]nuæ]nEt]pi v]

niREv{dEnnmoEnn jpEmtt[ xm]>EBt[ 3

j]EpYn jym]E©]ti jpxiÍih P^h tœ]

HInkRÐh tYEjXRv{h gRHitØ]nEmv c 4

EH p]RvtI! |niyuh k]mYjpØ]nÆešyuh pry]h.

kTlÊI>Êi^uh tIRËÆši^uh viÿusiv]dikšueT
A^yÆši^uh s¬iEdv]^yÆši^uh m]ÈiNet]<uÊuk
ši^uh `Î^} xRv{Edv]^yÆši^uh Ep>]^iN cuvÈi^uh
en^}ivZÑc{uvÈi^uh mÚÆši^uh pUEß]ÈÆši^uh atu
Ep]e^ pviztvuh niRÐ^vum]y diÄil nitY]nuæ]n
EÊ]TukUTi monm]yi>uÎu |o jpeÊ A>hBic{u[; jpi
ÄuÎt]y]l jyEÊyuh jpxiÍieyyuh P^xiÍiey
yuh aTyuÎu. azpk]>h HInm]y kRÐeÊyuh niàiÄ
ÊÄtukš]y Ø]nÆešyuh \EpÑiEÄÞtum]kuÎu.
s[ms]En vi^VmUE^ v] vTmU^]ßiEk tœ]
xiÍYßi k]nEk mUE^ cYutvZÑxY xÎiDo 5

s[ms]nÊi^uh vi^VvZÑc{uvÈi^uh A^iNcuvÈi^uh atu

Ep]e^ j]p]^vZÑÊiN (j]p]^h=kT^]vfeÄÎuh

63
 zsI gu>ugIt
EnRv]šemÎuh pÑ]ß>muÞu[.) cuvTi^uh m]viNcuvÈi
^uh |>uÎu jpiÄuÎt]y]l xiÍikešyuh anuBviÄ]h.
pIt]xnh Em]HEn tu HYxith c]Bic]>iEk
E¡yh suk}Ws]ßYRËh vEsY >¬h zpkIRÊith 6

Em]HnkRÐÊiÜl mÇnirÊi^uÔ Axn(|>iÏiT)

vuh ABic]>kRÐÊinu kruÏunirmuÔ Axnvuh s]ßi
kRÐÊinu evšuÏunirmuÔ Axnvuh Ayi>iÄfh.
vsYkRÐÊinu >¬nirÊi^uÔ Axnvuh x]DkN
xVIk>iÄfh.
jph HIn]xnh kuRv{N HInkRÐP^zpdh
gu>ugIt]h zpy]Ef v] xhzg]Em >ipuxÜET 7

jpN jymv]E©]ti m>Ef mu¬id]yik]

xRv{kRÐ]fi xiÍYßi gu>upuEzt n xhsy® 8

Axnmi^}ti>uÎu jpic{]l HInm]y kRÐP^eÊ

Ê>uÎt]f[; |o gu>ugItey zpy]f (y]zt) xmy
Êi^uh yuÍxmyÊu sztuÄš]l xÜTh En>iTuÎ k]^
Êi^uh |>uÎu jpiÄuÎt]y]l jyeÊyuh m>fk]^
Êil mu¬ieyyuh d]nh ecy{uh; xRv{kRÐÆšuh gu>u
puzt(siSY)n]yiÈuÔvn^}]et xiÍiÄukyi^}. `ÎuÔ
til xhsymi^}.
gu>umEzß] muEK yExY txY xiÍYßi n]nYœ]
dIÑ]y]h xRv{kRÐ]fi xiÍYßi gu>upuztEk 9

64
 zsI gu>ugIt
zsIgu>umzßh y]et]>uveû muKÊi^i>iÄuÎuEv] avnu
xRv{vuh xiÍiÄuh; |tukUT]tuÔvRÄu xiÍiÄuÎt^}.
dIÑ k]>fh gu>upuztnu xRv{kRÐÆšuh xiÍiÄuh.
BvmU^vin]s]y c]¨p]snivZÊEy
gu>ugIt]hBxi ý]nh ttV¡® ku>uEt xd] 10

BvmU^vin]sÊinuh (xhx]>ÊinuÔ k]>fh |^}]t]

ÄuÎtinuh) a¨p]sÆšilniÎuh nivRÊi kiÈuÎ
tinuh EvÞi tÊV¡]ni ‘gu>ugIt’y]kuÎ evÔÊil
`EÏ]<uh ý]nh ecy[tuek]ÞuteÎ |>iÄuh.
x ~v xd[gu>u® x]Ñ]t[ xdxd[zbªviÊm®
txY Ø]n]ni xRv]fi pvizt]fi n xhsy® 11

xÊienyuh axÊienyuh ti>ic{riyuÎvnuh zbª

¡]nÊ]l Ezsænum]yvn]fu x]Ñ]t[ xd[gu>uv]
kuÎtu[. xd[gu>u vxiÄuÎ `^}] Ø]nÆšuh pviztm]
efÎuÔtinu xhsymi^}.
xRv{suÍpviEzt]¸xo xVB]v]dYzt tiæti
tzt Edvgf]® xREv{ EÑztpIEÚ c>ßi c 12

xVB]vikm]yi avR `vieTeyÜi^uh |>iÄuÎuevÜil

aviTem^}]h xRv{suÍvuh pviztvuh AkuÎu. aEt
EÑztpIÚÊiÜl xRvEdvgfÆšuh c>iÄuÎu.
AxnØ]® sy]n] v] g¢ßüiæEt]¸pi v]
asV]>U™] gj]>U™] xuSup[t] j]zgEt]¸pi v] 13

sucIBUt]® ¡]nvEt] gu>ugIt]h jpßi Ey

EtS]h dRsnxhx[pRs]t[ punRjM n vidYEt 14

65
 zsI gu>ugIt
AxnÊil |>uEÎ], kiTEÎ], nTÎuek]EÞ], niÎu
ek]EÞ], kuti>ÏurÊuh AnÏurÊuh |>uÎuek]EÞ],
xuSup[tiyiE^] j]zgÊiE^], suÍ>]yi, aRËmriÇu
ek]Þ[ y]et]>uv>]Ef] |o ‘gu>ugIt’ey jpiÄuÎt[
av>ueT dRsnvuh, x[pRsnvuh ^Bic{]l punRjMmuÞ]
kukyi^}.
xmuEzd eev yœ] Et]yh ÑI>h ÑIE> jE^ j^h
BiÎkuhEB yœ]k]sh tœ]«] p>m]«ni 15
teeœv ¡]nv]N jIv® p>m]«ni xRv{d]
e`EkYn >mEt ¡]nI yztkuzt div]nish 16

y]et]>u zpk]>h xmuzdÊil j^vuh, p]^il p]^uh,

evÔÊil evÔvuh, BiÎkuhBÊil Ak]svuh `zp
k]>Em] azpk]>h A«]vu p>m]«]vil ^yic{i>iÄuÎu.
atuEp]e^ ¡]niyueT jIvnuh `EÏ]<uh p>m]«]vil
^yiÄuÎu. azpk]>h ¡]nikL >]ztiyi^uh pk^uh
`^}]yiTÊuh e`kYm]yi >miÄukyuh ecy{uh.
~vhviDo mH]yuE¬] xd] xRvzt vRÊEt
tx[m]XRv{zpk]E>f gu>uB¬ih xm]cE>t[ 17

atu zpk]>Êil A Ey]gEÊ]TukUTiyvN `vieTyuh

`^}]xmyÊumi>iÄuÎu. Aky]l `^}]zpk]>Êi^uh
gu>uB¬iey v<iy]kuhvÉh Ac>iÄfh.
gu>uxEß]Sf]Edv muE¬] Bvti p]Rv{ti!
afim]diSu EB]¬ZtVh kZpy] Edvi! j]yEt 18

66
 zsI gu>ugIt
p]Rvti! gu>uvien zpItieÏTuÊuÎt]y]l avN
mu¬n]kuh. EH Edvi! gu>uk]>fYmuÞ]y]l afim
tuTÆiyvkšueT P^Æešyuh BujiÄ]h.
x]EmYn >mEt ¡]nI div] v] ydi v] nisi
~vhviED] mH]monI eeztE^]kYxmt]h zvEjt[ 19

¡]nikL >]ztiyi^uh pk^uh O>uEp]e^ >miÄuh.

|zpk]>muÔ mH]moni mUÎuE^]kÊi^uh O>uEp]e^
(xmm]yiÈu[) xRv{EB]gÆšuh anuBviÄuh.
aœ xhx]>ifÓREv{ gu>ugIt]jEpn tu
xRv{]N k]m]hüu Bu²ßi ztixtYh mm B]Sith 20

|niyuh xhx]>ikš]yiÈuÔvR ~v>uh |o gu>ugItey

jpiÄuÎt]y]l xk^ k]mÆšuh BujiÄuemÎu mUÎu
zp]vsYh xtYh ecy[tu w]N pryuÎu.
xtYh xtYh pun® xtYh DRÐx]>h mEy]dith
gu>ugIt]xmh Eü]zth n]üi tÊVh guE>]® p>h 21

xtYh xtYh. pieÎyuh xtYm]yuh DRÐx]>eÊ

`Î]l pryeÏÈu. gu>ugIt¿u xmm]y Eü]ztvuh gu>u
vil Ezsæm]y tÊVvuh Everyi^}.
gu>uREÌEv] gu>uRDREÐ] gu>o niæ] p>h tp®
guE>]® p>t>h n]üi ztiv]>h kœy]mi Et 22

eedvvuh DRÐvuh gu>uteÎy]fu[. gu>uviÜ^uÔ niæ

Ezsæm]y tpÓ]kuÎu. gu>uvi^uh Ezsæm]yi meÕ]Îumi^}
`Îu niEÎ]Tu mUÎu>u xtYh ecy[tu pryuÎu.

67
 zsI gu>ugIt
DnY] m]t] pit] DEnY] Eg]zth DnYh kuE^]d[Bv®
DnY] c vxuD]Edvi! yzt xY]d[ gu>uB¬t] 23

Edvi! gu>uB¬iyuÔvN y]et]>iTÊi>iÄuÎuEv] A

BUmi DnYy]yiÊI>uÎu. aveû m]t]vuh pit]vuh Eg]zt
vuh aveû ku^Êil jnic{ mÕuÔv>uh DnY>]kuÎu.
Ak¯jMEk]Tin]h y¡zvttpzkiy]®
t]® xRv{]® xP^] Edvi! gu>uxEß]Sm]ztt® 24

EH Edvi! gu>uvieû xEß]Sm]ztÊ]l k¯Ek]TijM

Æšil ecy[t y]gh, zvth, tpÓu[ `ÎI zkiykšueT
ey^}]h P^h xiÍiÄuÎt]fu[.
s>I>mizàiyh zp]fmRËh xVjnb³ut]
m]tu® ku^h pitZku^h gu>uE>v n xhsy® 25

s>I>vuh |zàiyÆšuh zp]fnuh Dnvuh, xVjnÆL,

b³uÄL, m]t]pit]ÄL tuTÆiyv>ueT ku^ÆL
tuTÆiyvey^}]h gu>u teÎy]kuÎu. xhsymi^}.
màB]gY] HYs¬]þ Ey jn] n]numnYEt
gu>uExv]xu vimuK]® pcYEß n>Ek¸suco 26

y]et]>uvN màB]gYv]n]yi as¬n]yi vimuKn]yi

gu>uExv ecy{]N mTiÄuÎuEv] avN asuci EHtu
v]yiÈu n>kÊil vI<uÎu.
vidY]Dnh b^h eecv EtS]h B]gYh ni>RËkh
EyS]h gu>ukZp] n]üi aED] g¢ßi p]Rvti! 27
zbª] viÿuþ >uzdþ Edvt] pitZkiÎ>]®
xiÍc]>fyÑ]þ aEnY c munEy] jn]® 28

68
 zsI gu>ugIt
p]Rv{ti! zbª]v[, viÿu, >uzdN, EdvtkL, pitZÄL,
kiÎ>R, xiÍR, c]>fR, yÑR, munikL mut^]yv>il
y]et]>uvnil gu>ukZp |^}Ey] aveû vidYyuh, Dn
vuh, b^vuh, B]gYvuh niS[P^m]f[. avN aD®pti
ÄukteÎ ecy{uh.
gu>uB]v® p>h tIRËmnYtIRËh ni>RËkh
xRv{tIRËmyh Edvi! zsIguE>]þ>f]hbujh 29

EH Edvi! Ezsæm]y tIRËh gu>uB]vnteÎy]kuÎu.

anYtIRËÆeš^}]h ni>RËkÆš]kuÎu. gu>uvieû
c>f]>viàh xRv{tIRËÆši^uh Ezsæm]kuÎu.
knY]EB]g>t] mà]® xVk]ß]y]® p>]q[muK]®
at® p>h my] Edvi! kœitÎ mm zpiEy! 30

aÙ}Ey] Edvi! x[ztIEB]g>tM]>uh, màbuÍikšuh, xVßh

B]>Yyil p>]q[muK>um]yvRÄ[ w]N |tuve> gu>ugIt
\pEdsic{iÈiÙ}. (avR atin[ Ey]gY>eÙ}Îu x]>h).
|dh >HxYm¾¨h v¬vYW v>]nEn!
xuEg]pYh c tv]Ezg tu mm]«zpItEy xti! 30

EH p]Rvti! |tu >HxYvuh xUÑ[mvum]kuÎu. niEÎ]Tu[

`niÄuÔ A«]RËhek]Þu m]zth pryuky]fu[. |tu
y]et]>uvE>]Tuh pryÊÄtum^}. atin]l EH xti!
`ztyuh mrc{uevEÄÞtum]fu[.
xV]mimuKYgEfs]dY]N eevÿv]dIhþ p]Rv{ti!
n v¬vYh mH]m]Ey p]d¾Rsh ku>uSV Em 32

69
 zsI gu>ugIt
gEfsN mut^]y EdvM]e> muKYeedvm]yi vic]>ic{i
>iÄuÎ g]fptYR, eevÿvR, eesvR, s]¬R, xo>R
mut^]yvRÄuh EH p]Rvti! |tu prÇuek]TuÄÊÄ
t^}. mH]m]Ey nI `eû p]deÊ et]È]^uh.
aBE¬ vWEk DUREÊ p]SE¥ n]üik]diSu
m]nx]¸pi n v¬vY] gu>ugIt] kd]cn 33

B¬i |^}]ÊvE>]Tuh vWkM]E>]Tuh du¨M]E>]Tuh

p]S¥M]E>]Tuh n]üikR mut^]yvE>]Tuh |o gu>u
gItey mnÓuek]ÞuEp]^uh O>iÄ^uh pryÊÄt^}.
gu>Ev] bHv® xßi siSYviÊ]pH]>k]®
tEmkh duR^}Bh mEnY siSYHZÊ]pH]>kh 34

siSYeû DneÊ apH>iÄuÎv>]y gu>uÄM]R |Îu

D]>]šmuÞu[. `Î]l siSYeû HZdyt]peÊ nsiÏi
ÄuÎ O>u gu>uvien `šuÏh ^BiÄuÎt^}.
c]tu>Yv]N viEvkI c aÍY]«¡]nv]N suci®
m]nxh niRÐ^h yxY gu>utVh txY Es]BEt 35

c]tu>Yv]n]yi viEvkiy]yi aÍY]«¡]nv]n]yi

y]et]>uveû mnÓu[ niRÐ^m]yi>iÄuÎuEv] avnu
gu>uÊVh Es]BiÄuÎt]fu[.
gu>Ev] niRÐ^]® s]ß]® x]DEv] mitB]Sif®
k]mEzk]DniRÐu¬]® xd]c]>] jiEtzàiy]® 36

niRÐ^>]yuh s]ß>]yuh x]DuÄš]yuh n^}v]ÄukL

pryuÎv>]yuh k]mEzk]D]dikšilniÎu O<iÇv>]yuh

70
 zsI gu>ugIt
xd]c]>M]>]yuh |zàiyÆeš jyic{v>]yumi>iÄuÎv
>]fu ‘gu>u’ AkuÎtu[ (AEkÞtu[).
xUck]dizpEBEdn gu>Ev] bHuD] x[mZt]®
xVyh xmYk[ p>IÑY]œ tÊVniæh BEjXuDI® 37

xUckn mut^]y EBdÆš]l gu>uÄM]R p^viDÊi^u

\Þ[. `Üi^uh t]NteÎ v<iy]kuh vÉh p>IÑic{iÈu
buÍim]n]yuÔvN tÊVniæn]y gu>uvien xVIk>iEÄ
Þt]fu[.
vRÉj]^midh tdVd[ b]HYs]züh tu ^okikh
yx[miN EdEvi! xmBYüh x gu>u® xUck® x[mZt® 38

Edvi! y]et]>uvn]l |o vRÉÄUÈ(aÑ>xmUH)vuh

atuEp]e^ ^okikm]y b]HYs]züÆšuh n^}Ep]e^
aBYxiÄeÏÈi>iÄuÎuEv] A gu>uv]fu xUckN.
vRÉ]zsEm]cit]h vidY]h DRÐ]DRÐviD]yinIh
zpv¬]>h gu>uh viÍi v]ckh tViti p]Rv{ti! 39

EH p]Rv{ti! vRÉ]zsmÆLÄu Ey]jiÄuÎtuh DRÐ]-

DRÐÆeš viEvcnh ecy{uÎtum]y vidYey prÇu
Eb]DiÏic{uek]TuÄuÎtum]y gu>u v]ckN `Îu pry
eÏTuÎu.
pW]Ñ>Y]dimzß]f]mupEd¨] tu p]Rvti!
x gu>uREb]DEk] BUy]duBEy]>ymuÊm® 40

EH p]Rvti! pW]Ñ>h mut^]y mzßÆeš \pEdsi

ÄuÎ gu>uvien Eb]DkN `Îu pryeÏTuÎu. AdYeÊ
>ÞuEpe> aEpÑic{[ |vN Ezsæn]kuÎu.

71
 zsI gu>ugIt
Em]Hm]>fvsY]ditu¢mEzß]pEdsinh
niSiÍgu>u>itY]Hu® p¥it]ütVdRsin® 41

Em]Hnh, m>fh, vsYh tuTÆiyuÔ duRmzßÆeš \pEdsi

ÄuÎ gu>uvieny]fu tÊV¡]nikš]y vidV]M]R
niSiÍgu>uevÎu pryuÎtu[.
anitYmiti niRÌisY xhx]>h xÜT]^yh
eev>]gYpddRsI y® x gu>uRv{iHit® zpiEy! 42

zpEy! xÜTÆLÄi>iÏiTm]Äiy xhx]>eÊ anitYm]

efÎu k]fic{u eev>]gYpdeÊ k]fiÄuÎ gu>u
y]et]>uvEn] avN teÎy]fu viHitN.
tÊVmxY]div]kY]n]mupEd¨] tu p]Rv{ti!
k]>f]EKY] gu>u® Ezp]E¬] BvE>]gniv]>k® 43

EH p]Rvti! ‘tÊVmxi’ mut^]y v]kYÆeš \pEdsi

ÄuÎ gu>uvieny]fu BvE>]geÊ niv]>fh ecy{uÎ
k]>fgu>uevÎu pryuÎtu[.
xRvxEàHxEà]HniRÐU^nvicÑf®
jMmZtYuByE¼] y® x gu>u® p>Em] mt® 44

xRv{xhsyÆešyuh EvE>]eT pi<utukšyuÎtinu

x]mRËYmuÔvnuh jnnm>fByeÊ vi^ÄuÎvnuh
y]et]>uvEn] aveny]fu p>mgu>uv]yi vic]>iEÄ
Þtu[.
bHujMkZt]t[ pufY]^}BYEt¸xo mH]gu>u®
^b[DV] tÎ pun>Y]ti siSY® xhx]>b³nh 45

72
 zsI gu>ugIt
aEnkjMÆšil ecy{eÏÈt]y pufYÊ]^^}]et
|zpk]>muÔ gu>uvien ^BiÄuÎt^}. siSYN |o
gu>uvien zp]pic{tinuEsSh vIÞuh xhx]>b³Æeš
anuBviÄuÎi^}.
~vh bHuviD] E^]Ek gu>v® xßi p]Rvti!
EtSu xRv{zpyEøn ExEvY] Hi p>Em] gu>u® 46

p]Rvti! |zpk]>h E^]kÊil gu>uÄM]R p^zpk]>Êi

^umuÞu[. `Î]l av>il p>mgu>uvienÊeÎ xRv
zpyøEÊ]TuhkUTi ExviEÄÞt]fu[.
niSiÍgu>usiSYüu du¨xܯdUSit®
zbªzpšyp>Yßh n punRy]ti mRÊY]t]h 47

niSiÍgu>uvieû siSYN du¨xÜˉÆš]l duSiÄeÏÈv

n]ytinuEsSh zbªzpšyhve>yuh pieÎ >Þ]mtuh
mnuSYn]yi jniÄuÎt^}. avnu[ \t[kZ¨m]y mnuSY
jMh ^BiÄi^}.
~vh zsutV] mH]EdvI mH]Edv vcüœ]
atYßviHV^mn]® sÜ>h p>ipZ¢ti 48

mH]Edvi mH]Edveû vcnÆešEkÈu[ ~Õvuh du®K

mnEÓ]TukUTiyvš]yiÈu[ |zpk]>h sÜ>En]Tu Ec]dic{u.
p]RvtYuv]c -
nmEü EdvEdv]zt Ezs]tvYh kiWidüi Em
zsutV] tVdV]kYmDun] BZsh xY]dViHV^h mn® 49

p]Rvti Ec]dic{u - a^}Ey] mH]Edv]! nmÂ]>h. |vieT

nißi>uvTiyi^i>uÎuh `niÄu[ a¯hkUTi ariEyÞt]yi

73
 zsI gu>ugIt
ÈuÞu[. aÆyueT v]Äukeš EkÈiÈu[ `eû mnÓ[ atYßh
viHV^m]yi>iÄuÎu?
xVyh mU™]® mZtYuBIt]® xukZt]dVi>tih gt]®
eedv]ÎiSiÍgu>ug] ydi EtS]h tu k] gti® 50

xVyh mU™M]>uh, m>fBItiyuÔv>uh, pufYkRÐh ecy{u

ÎtilniÎ[ vi>mic{iÈuÔv>um]yvR viDivs]l niSiÍ
gu>uvien Azsyic{]l av>ueT gti `ß]kuh?
zsImH]Edv \v]c -
sZfu tÊVmidh Edvi! yd] xY]dVi>Et] n>®
td]x]vDik]>Iti Ezp]cYEt zsutimüEk 51

zsImH]EdvN a>ušiecy[tu - Edvi! |o tÊVÊienyuh

prÇut>uÎuÞu[, EkLÄuk. mnuSYN `EÏ]L vi>¬
n]kuÎuEv] aEÏ]L avN aDik]>iy]kuemÎu zsuti
si>Óukšil pryeÏÈi>iÄuÎu.
aKee¥k>xh zbª nitYmu¬h ni>]myh
xVx[miN xàRsith Eyn x BEvdxY Edsik® 52

aK¥vuh ~k>xEÊ]TukUTiytuh nitYmu¬vuh du®K

>Hitvum]y zbªeÊ y]et]>uvN tÎuÔilÊeÎ
k]fic{ut>uÎuEv] avn]fu[ |veû Edsikn]kuÎtu[.
j^]n]h x]gE>] >]j] yœ] Bvti p]Rvti!
gu>Uf]h tzt xREv{S]h >]j]¸yh p>Em] gu>u® 53

p]Rvti! xmuzdh j^ÆLeÄ^}]h >]j]vukuÎtuEp]e^

xRv{viD>]y gu>uÄM]RÄuh >]j]v]kuÎtu[ |o p>m
gu>uteÎy]fu[.

74
 zsI gu>ugIt
Em]H]di>HitÒ]Eß] nitYtZp[Et] ni>]zsy®
tZfIkZtzbªviÿueevBv® p>Em]gu>u® 54

Em]Hh mut^]yvÕvnuh s]ßnuh `EÏ]<uh tZp[tiyuÔ

vnuh Azsymi^}]Êvnuh zbª]viÿuÄšueT mH]eevBv
ÆešEÏ]^uh tZfhEp]e^ vic]>iÄuÎvnuh y]et]>u
vEn] p>mgu>uv]kuÎtuh avN teÎ.
xRvk]^viEdEsSu xVtEzß] niþ^ÓuKI
aKee¥k>x]xV]dtZp[Et] Hi p>Em]gu>u® 55

xRv{Edsk]^Æši^uh xVtzßnuh c^nmi^}]Ê]Êvnuh

xuKmuÔvnuh aKee¥k>x]xV]dnÊ]l tZp[tiyuh
\Ôvn]fu p>mgu>u.

eedVt]eedVtviniRmu¨ xV]nuBUtizpk]sv]N
a¡]n]ßtms[ECÊ] xRv¡® p>Em] gu>u® 56

eedVt]eedVtÆš viÈvnuh teû anuBvm]kuÎ zpk]s

EÊ]TukUTiyvnuh a¡]nm]kuÎ mH]³k]>eÊ
|^}]t]ÄuÎvnum]y xRv¡n]fu p>mgu>uv]kuÎtu[.
yxY dRsnm]Ezf mnx® xY]t[ zpxÎt]
xVyh BUy]t[ DZtiÒ]ßi® x BEvt[p>Em] gu>u® 57

y]et]>uven k]fuÎ xmyh mnÓinu tniey

xEß]Sh eeD>Yh, s]ßi mut^]yv \Þ]kuÎuEv]
avN teÎy]fu p>mgu>u.
xiÍij]^h xm]E^]kY Ey]gin]h mzßv]din]h
tu¢]k]>mEn]vZÊi>YxY]xo p>Em] gu>u® 58

75
 zsI gu>ugIt
Ey]gikšueTyuh mzßv]dikšueTyuh xiÍikeškÞ[
y]et]>uveû mEn]vZÊi tu¢>Upm]yi BviÄuÎuEv]
avn]fu p>mgu>u.
xVs>I>h svh psYN tœ] xV]«]nmdVyh
y® züIknkEm]H¼® x BEvt[pp>Em]gu>u® 59

teû EdHeÊ y]et]>uvN svtu^Ym]yuh teû A«]

vien adVym]yuh k]fukyuh züI xVRÉh mut^]y
ti^uÔ Em]HÆeš viTukyuh ecy[tvn]fu p>mgu>u.
monI v]g[mIti tÊVE¡] dViD]BUCZfu p]Rvti!
n kþit[ monin]h ^]EB] E^]Ek¸x[miN Bvti zpiEy! 60

zpiEy! p]Rvti! EkLÄuk. muni, v]g[mi `Îu >Þu viD

Êi^]fu tÊV¡]nikšuÔtu[. atil moniyil niÎu
y]et]>uviDm]y ^]Bvuh |o E^]kÊin[ \Þ]kuÎi^}.
v]g[mI tUt[kTxhx]>x]gE>]Ê]>fÑm®
yEt]¸xo xhsyECÊ] s]züyu¬YnuBUtiBi® 60

v]g[miy]yvnu ByÜ>m]y xhx]>x]g>eÊ kTÊuÎ

tinuÔ x]mRËYmuÞ]kuh. `ÆeneyÎ]l |vN zsuti
yu¬i anuBvh mut^]yvek]Þu xk^ xhsyÆešyuh
ECdiÄuÎu.
gu>un]mjp]EÌvi bHujM]R´it]nYpi
p]p]ni vi^yh y]ßi n]üi xEàHmfVpi 61

EH EdvI! aEnkh jMÆšil xá]diÄeÏÈiÈuÔ p]p

ÆL gu>un]mjphek]Þu nsic{uEp]kuÎu. |til a¯h
Ep]^uh xEàHmi^}.

76
 zsI gu>ugIt
zsIguE>]ÓdZsh eedvh zsIguE>]ÓdZs® pit]
gu>uDY]nxmh kRÐ n]üi n]üi mHitE^ 62

zsIgu>uvinu xdZsn]y eedvvuh zsIgu>uvinu xmn]y

pit]vuh gu>uDY]nÊinu tu^Ym]y kRÐvuh |HÊil
(BUmiyil) |^} |^}.
ku^h Dnh b^h s]züh b]³v]EÓ]d>] |Em
m>Ef En]pyujYEß gu>uE>Ek]Hi t]>k® 63

ku^h, Dnh, b^h, s]züÆL, b³uÄL, Ex]d>M]R

mut^]yv>]>uh m>fxmyÊil \pEy]geÏTuÎt^}. A
xmy(m>fxmy)Êil niþym]yuh zsIgu>u O>uÊN
teÎy]fu k>EkÕuÎtu[.
ku^Emv pvizth xY]t[ xtYh xVgu>uExvy]
tZp[t]® xYuÓk^] Edv] zbª]dY] gu>utRÏf]t[ 64

xtYm]yuh gu>uExvek]Þu ku^h suÍm]kuh. gu>uvien

tZp[tieÏTuÊuÎt]y]l zbª]viÿu>uzd]dikš]y xk^
EdvM]RÄuh tZp[tiyuÞ]kuÎu.
guE>Ek] Hi j]n]ti xV>Uph eedvmvYyh
tj[¡]nh yt[zpx]Edn n]nYœ] s]züEk]TiBi® 65

a<ivi^}]Ê |osV>xV>UpeÊ ariyuÎvN gu>u O>uvN

m]ztm]fu[. aEÌHÊieû zpx]dÊ]l A xV>Up¡]n
vuh \Þ]kuh. atukUT]et s]züEk]Tikš]^uh |osV>
xV>UpeÊ ariy]N x]DiÄuÎt^}.
xV>Up¡]nsUEnYn kZtmpYkZth BEvt[
tEp]jp]dikh Edvi xk^h b]^j¯vt[ 66

77
 zsI gu>ugIt
EH Edvi! xV>Up¡]nmi^}] ÊvN ecy{uÎ tpÓu[, jph
mut^]yvey^}]h kuÈikšueT kšikLEp]e^ kZtm^}]Ê
t]kuÎu.
sivh EkciÍ>ih EkcidViDih EkciÊu Ekcn
s¬ih eedvmiti ¡]tV] vivdßi vZœ] n>]® 67

ci^R sivenyuh ci^R viÿuvienyuh mÕu ci^R ctuR

muKenyuh ci^R s¬ieyyuh eedvm]efÎuteÎ vic]
>ic{u vZœ] v]dh ecy{uÎu.
n j]nßi p>h tÊVh gu>udIÑ]p>]q[muK]®
zB]ß]® psuxm] EHYEt xVp>i¡]nvR´it]® 68

gu>udIÑ xIk>iÄ]N p>]q[muK>]yvR Ezsæm]y tÊV

eÊ ariy]Êv>uh zB]ß>uh mZgtu^Y>uh teÎÊeÎ
ariy]Êv>uh AkuÎu.
tx[m]t[ eekv^YxiÍYRËh gu>uEmv BEjt[ zpiEy!
gu>uh vin] n j]nßi mU™]üt[ p>mh pdh 69

zpiEy! atin]l Em]Ñzp]p[tiÄuEvÞi gu>uvien

ÊeÎ BjiÄfh. gu>uvi^}]et mU™M]R A Ezsæm]y
pdÊien ariyuÎi^}.
BidYEt HZdyzgÖiþiÌYEß xRv{xhsy]®
ÑIyEß xRv{kRÐ]fi guE>]® k>ufy] siEv! 70

EH siEv! gu>uk]>ufYÊ]l HZdyzgÖi EBdiÄukyuh

xRv{xhsyÆšuh ECdiÄeÏTukyuh xRv{kRÐÆšuh
ÑyiÄukyuh ecy{uÎu.
kZt]y] gu>uBE¬üu Evds]zü]nux]>t®
mucYEt p]tk]d[ EG]>]d[ gu>uBE¬] viEsSt® 71

78
 zsI gu>ugIt
Evds]zü]nux]>m]y gu>uB¬iyuÔvN EG]>p]tk
Æšil niÎuh Em]ciÄeÏTuÎu.
duÓhgW p>itYjY p]pkRÐh p>itYEjt[
ciÊci×midh yxY txY dIÑ]viDIyEt 72

duÓhgeÊyuh p]pkRÐÆešyuh p>itY]gh ecy[tiÈuÔ

ciÊci×h y]et]>uvnuEÞ], avn]fu dIÑey viDi
c{iÈuÔtu[.
ciÊtY]gniyu¬þ Ezk]DgRv{vivR´it®
eedVtB]vp>itY]gI txY dIÑ] viDIyEt 73

ciÊtY]gh ecy[tvnuh Ezk]Dvuh gRv{uh |^}]Êvnuh

eedVtB]veÊ p>itYjic{vnum]f[ dIÑ viDic{iÈuÔtu[.
~t^}Ñfxhyu¬h xRv{BUtHiEt >th
niRÐ^h jIvith yxY txY dIÑ] viDIyEt 74

|o ^ÑfÆEš]Tuh xRv{BUtÆši^uh HitEÊ]Tuh

niRÐ^jIvitEÊ]Tuh kUTiy y]et]>uvnuEÞ] av
n]fu dIÑ viDic{iÈuÔtu[.
zkiyy] c]nVith pURv{h dIÑ]j]^h ni>Upith
mzßdIÑ]BiDh x]hEg]p]hgh xRv{h siEv]dith 75

zkiykEšTukUTi dIÑkešÏÕi muNpu `Î]l pryeÏÈu.

mzßdIÑeyÎu pryuÎ xRv{vuh x]hEg]p]hgm]yi
muNpu xd]sivn]l pryeÏÈtum]fu[.
zkiyy] xY]dVi>Hit]h gu>ux]yUjYd]yinIh
gu>udIÑ]h vin] Ek] v] gu>utV]c]>p]^k® 76

79
 zsI gu>ugIt
zkiy]>Hitm]yuh gu>ux]yUjYeÊ t>uÎtum]y gu>u
dIÑkUT]et y]et]>uvn]fu gu>uÊV]c]>eÊ p]^i
ÄuÎtu[?
sE¬] n c]pYsE¬] v] eedsik]hzGixm]zsy]t[
txY jM]üi xP^h EB]gEm]ÑP^zpdh 77

siSYN s¬En] as¬En] Ay]^uh Edsikp]deÊ

v<iy]uhvÉh AzsyiÄuÎt]y]l aveû jMh xP^
m]kuh. EB]gEm]ÑP^Æeš anuBviÄ]vuÎtum]fu[.
atYßciÊpkVxY zsÍ]B¬iyutxY c
zpv¬vYmidh Edvi! mm]«zpItEy xd] 78
Edvi! `eû A«zpItiÄuEvÞi ~Õvuh ciÊp>ip]kh
vÎvRÄuh zsÍ]B¬iyuÔvRÄuh m]zth |tien
\pEdsic{uek]TuÄfh.
>HxYh xRv{s]EzüSu gIt]s]zümidh siEv!
xmYk[ p>IÑY v¬vYh x]DkxY mH]«n® 79

EH siEv! |o gIt]s]züh xRv{s]züÆši^uh vc{u

>HxYm]yiÈuÔt]ky]l n^}tuEp]e^ p>IÑic{tinu
EsSh mH]«]v]y x]Dknu[ |tien \pEdsiÄfh.
xt[kRÐp>ip]k]c{ ciÊsuÍxY DImt®
x]DkeexYv v¬vY] gu>ugIt] zpyøt® 80

xt[kRÐÊ]l ciÊh suÍm]ytinuEsSh buÍim]n]y

x]Dknu zpy]xeÏÈuh |o gu>ugItey \pEdsiÄfh.
n]üik]y kZt¼]y d]hBik]y sÚ]y c
aB¬]y viB¬]y n v]EcY¸yh kd]cn 81

80
 zsI gu>ugIt
n]üikM]RÄuh, kZt¼M]RÄuh, sÚM]RÄuh, viB¬
M]RÄuh, viB¬M]RÄuh, (viE>]DiÄuÎvRÄuh) |o gu>u
gItey O>iÄ^uh \pEdsic{ukUT].
züIE^]^up]y mURK]y k]Em]pHtEctx®
niàk]y n v¬vY] gu>ugIt] xVB]vt® 82

züIE^]^upM]RÄuh mURKM]RÄuh k]mhek]Þu duSic{

ciÊEÊ]TukUTiyvRÄuh niàiÄuÎvRÄuh xVB]vik
m]yi |o gu>ugItey \pEdsic{ukUT]Êt]kuÎu.
xRv{p]pzpsmnh xREv{]pzdvH]>kh
jMmZtYuH>h EdvI gIt]s]zümidh siEv! 83

Edvi! siEv! |o gIt]s]züh xRv{p]pÆešyuh Ep]Äu

Îtuh `^}] \pzdvÆešyuh niv]>fh ecy{uÎtuh jnn
m>feÊ niEsSh |^}]t]ÄuÎtum]kuÎu.
zsutix]>midh Edvi! xRv{mu¬h xm]xt®
n]nYœ] xd[gti® puhx]h vin] gu>updh siEv 84

siEv! Edvi! Evdx]>eÊey^}}h |Æen cu>uÄm]yi

ninÄuEvÞi pryeÏÈu. gu>updh OÎ^}}et Ever viD
Êil xd[gti ^BiÄuk x]DYm^}.
bHujMkZt]t[ p]p]dymREË] n E>]cEt
jMb³nivRtYRËh gu>uEmv BEjt[ xd] 85

aEnkjMÆšil ecy{eÏÈt]y p]pÊ]l |o ttVh

ci^RÄu >uciÄuÎi^}. Aky]l jMb³niv]>fÊinu
EvÞi `^}]xmyvuh gu>uvien Bji Äfh.

81
 zsI gu>ugIt
aHEmv jgXRv{h aHEmv p>hpdh
~t¡]nh yEt] BUy]t[ th gu>uh zpfm]mYHh 86
‘xRv{E^]kvuh w]N teÎy]kuÎu. p>mpdvuh w]N
teÎ’ `ÎuÔ ¡]nh y]et]>uvnilniÎuh \Þ]
kuÎu aÆenyuÔ gu>uvien w]N nmÂ>iÄuÎu.
a^h vikee¯>HEmv EkvE^]
myi Øi>h visVmidh c>]c>h
|dh >HxYh mm Eyn dRsith
x vànIEy] gu>uE>v Ekv^h 87
‘xhsyemßin[? Ekv^m]yvN w]N teÎ. |o c>]c>
>Upm]y visVvuh `ÎilteÎ Øitiecy{uÎu’ `ÎuÔ
>HxYvuh y]et]>uvnilniÎuh `Î]l ariyeÏÈuEv]
A gu>u O>uven m]ztEm nmÂ>iEÄÞt]yiÈuÔU.
yxY]ßh n]dimDYh nHi k>c>fh n]mEg]zth n xUzth
En] j]tiReeÎv vRÉh n Bvti pu>uES] En] npuxh nc züI 88
n]k]>h En] vik]>h nHi jnim>fh n]üi pufYh n p]ph
En]¸tÊVh ttVEmkh xHjxm>xh xd[gu>uh th nm]mi 89

y]et]>uvnu[ AdimDY]ßmi^}Ey] k>c>fÆšuh n]m

Eg]ztxUztÆšuh j]tivRÉÆšuh pu>uSN npuhxkN
züI `ÎuÔ EBdÆšumi^}Ey] xV>Upvik]>jnnm>f
Æšuh p]ppufYÆšuh attVm^}]etyuh OE> ttVxV>Up
m]yuh xHjm]yuh xm>xm]yumi>iÄuÎ A xd[gu>u
vien nmÂ>iÄuÎu.
nitY]y xtY]y cid]«k]y
nvY]y BvY]y p>]t[p>]y
suÍ]y buÍ]y ni>²n]y
nEm]üu nitYh gu>uEsK>]y 90

82
 zsI gu>ugIt
nitYm]yuh xtYxV>Upm]yuh ciXV>Upm]yuh `Îuh
putiyt]yuh ~Õvuh p<yt]yuh p>]¯>vuh suÍbuÍ
ni>²nvum]y p>mgu>uvinu[ `EÏ]<uh nmÂ]>h.
xc{id]nà>Up]y vY]piEn p>m]«En
nm® zsIgu>un]œ]y zpk]s]nàmURÊEy 91

xc{id]nà>Upn]yuh xRvvY]piy]yuh p>m]«]v]yuh

zpk]s]nà>Upvum]yi>iÄuÎ zsI gu>un]œnu nmÂ]>h.
xtY]nàxV>Up]y Eb]eeDkxuKk]>iEf
nEm] Evd]ßEvdY]y gu>Ev buÍix]ÑiEf 92

xtY]nàxV>Upnuh ¡]n>Upm]y xuKeÊ nlkuÎ

vnuh Evd]ßÆš]l ariyeÏTuÎvnuh buÍix]Ñiyuh
Ayi>iÄuÎ zsIgu>uvinu nmÂ]>h.
nmEü n]œ! BgvN! siv]y gu>u>UpiEf
vidY]vt]>xhxieÍY xVIkZt]EnkvizgH! 93

n]œ]! Bgv]en! vidY]vt]>h v<iy]kuhvÉh xiÍiÄu

ÎtinuEvÞi aEnks>I>Æeš xVIk>iÄc{vnuh siv
xV>Upnuh zsIgu>uvum]yi>iÄuÎ aÆ¿u nmÂ]>h.
nv]y nv>Up]y p>m]ReeËk>UpiEf
xRv{]¡]ntEm]EBdB]nEv cid[Gn]y Et 94

~Õvuh putiyt]yuh Oátu >Upm]yuh (zbª]v[, viÿu,

>uzdN, mEHsV>N, xd]sivN, n]dh, bi³u, s¬i, sivh
|Æen Oátu >Upm]yuh) p>m]RËm]y muKY>Upm]yuh
xk^ a¡]n]³k]>Æešyuh EBdiÄuÎt]y xU>Yn]
yuh cid[Gnvum]yi>iÄuÎ aÆ¿u nmÂ]>h.

83
 zsI gu>ugIt
xVtzß]y dy]k}p[tvizgH]y siv]«En
p>tzß]y B¬]n]h BvY]n]h BvY>UpiEf 95

xVtzßnuh dyy]kuÎ s>I>EÊ]Tu kUTiyvnuh siv]

k]>nuh B¬M]>il p>tzßmuÔvnuh BvYM]RÄu BvY
>Upnum]y aÆ¿u nmÂ]>h.
viEvkin]h viEvk]y vimRs]y vimRsin]h
zpk]sin]h zpk]s]y ¡]nin]h ¡]nxV>UpiEf 96

pu>ü]t[ p]RsVEy]® pZEæ nmÂu>Y]dup>YD®

xd] mc{iÊ>UEpf viEDHi Bvd]xnh 97

viEvkikLÄu viEvkiy]yuh vimRskM]RÄu vimRs

m]yuh zpk]smuÔvRÄu zpk]sm]yuh ¡]nikLÄu
¡]n>Upvum]yuÔ aÆyueT muNB]gÊinuh p]RsV
B]gÊinuh piNB]gÊi^uh Em^uh kI<uh `Î^} `^}]
B]gÆši^uh nmÂ]>h. aÆyueT Axnh `eû ciÊ
>UpÊil `EÏ]<uh BviÄeÈ.
zsIgu>uh p>m]nàh vEà HY]nàvizgHh
yxY xÎiDim]Ezf cid]nà]yEt nm® 98

y]et]>uveû xÎiDim]ztÊ]l mnÓu[ cid]nàmym]yi

BviÄuÎuEv] p>m]nàxV>Upnuh AnàvizgHnum]y
zsIgu>uvinu nmÂ]>h.
nmEü gu>Ev tuBYh xHj]nà>UpiEf
yxYv]g]mZth HßiviSh xhx]>xh²kh 99

84
 zsI gu>ugIt
y]et]>uveû v]Ä]kuÎ amZt[ xhx]>m]kuÎ mH]
viSeÊ nsiÏiÄuÎuEv] xHj]nàxV>Upn]y A
zsIgu>uvinu nmÂ]>h.
n]n]yuE¬]pEdEsn t]>it] siSYxßti®
tt[kZp]x]>EvEdn gu>ucit[pdmcYuth 100

A>]Ef] yu¬iyu¬m]y n]n]viD \pEdsÆšiÙUeT

siSYM]e> xhx]>x]g>ÊilniÎ[ kZp]pURvh k>
kyÕuÎt[, aÆenyuÔ acYutnuh p>m]«]vum]yi>i
ÄuÎ zsIgu>uvinu nmÂ]>h.
nEm]¸cYut]y gu>Ev¸¡]nDV]eeßkB]nEv
siSYxM]RÅpTEv kZp]pIyUSxi³Ev 101

a¡]n]³k]>eÊ nsiÏiÄuÎ xU>Ynuh, siSYM]e>

xM]RÅÊiE^Äu nyiÄuv]N xmRËnuh, kZpy]kuÎ
amZtÊin[ |>iÏiTvuh, acYutnum]y zsIgu>uvinu
nmÂ]>h.
O]mcYut]y gu>Ev siSYxhx]>ExtEv
B¬k]ee>YkxihH]y nmEü ciXuK]«En 102

siSYeû xhx]>ÊilniÎu kE>ruÎtinuÔ Extuv]y

vnuh B¬M]>ueT k]>YÆL xP^Ik>iÄuÎvnuh cit[
xuKxV>Upnuh acYutnuh zpfvxV>Upnum]y zsIgu>u
vinu nmÂ]>h.
gu>un]mxmh eedvh n pit] n c b]³v]®
gu>un]mxmÓV]mI EndZsh p>mh pdh 103

85
 zsI gu>ugIt
gu>un]mÊinu xmm]y eedvuh pit]vuh b³uÄšuh |^}.
gu>un]mÊinu xm]nm]y xV]miyuh |ÆenyuÔ p>m
pdvuh Everyi^}.
~k]Ñ>zpd]t]>h Ey] gu>uh eenv mnYEt
sV]nEy]nisth gtV] c¥]E^SVpi j]yEt 104

~k]Ñ>eÊ (zpfveÊ) zpd]t]>m]y zsIgu>uvien

y]et]>uvN m]niÄuÎi^}Ey] avN n]yyueT gRB
Êil nUruzp]vsYh jniÄuÎtuh kUT]et c¥]^Ey]ni
kši^uh jniÄuÎu.
gu>utY]g]d[ BEvMZtYu® mzßtY]g]Ì>izdt]
gu>umzßp>itY]gI >o>vh n>kh zvEjt[ 105

gu>uvien tYjiÄuÎt]y]l m>fvuh, mzßeÊ tYji

ÄuÎt]l d]>izdYvuh, gu>uvienyuh mzßeÊyuh tYjiÄu
ÎvN >o>vn>keÊyuh zp]piÄuÎu.
sivEzk]D]d[gu>uzü]t] gu>uEzk]D]¢iEv] nHi
tx[m]XRvzpyEøn guE>]>]¡]h n ^hGEyt[ 106

siveû Ek]pÊilniÎuh >ÑiÄuÎtinu gu>uvin]l

x]DiÄuh. gu>uvieû Ek]pÊilniÎuh >ÑiÄuÎtinu
sivn]l x]DiÄuÎt^}. Aky]l xRvzpyøÊ]^uh
gu>uvieû k¯ney ^hGic{ukUT]Êt]kuÎu.
xhx]>x]g>xmuÍ>eefkmzßh
zbª]diEdvmunipUjitxiÍmzßh
d]>izdYdu®KBvE>]gvin]smzßh
vEàmH]ByH>h gu>u>]jmzßh 107

86
 zsI gu>ugIt
xhx]>xmuzdeÊ kTÊiviTuÎ muKYm]y mzßvuh,
zbª]dikš]y EdvM]>]^uh munikš]^uh pUjiÄeÏTuÎ
xiÍmzßvuh, d]>izdYdu®KeÊyuh BvE>]geÊyuh nsiÏi
ÄuÎ mzßvuh, mH]ByeÊ nsiÏiÄuÎtum]y gu>u>]j
mzßeÊ vàiÄuÎu.
xp[tEk]TimH]mzß]þiÊvizBhsk]>k]®
~k ~v mH]mEzß] gu>u>itYÑ>dVyh 108

~<uEk]Ti mH]mzßÆšuh ciÊzBmÊinu k]>fBUtÆš]

ky]l ‘gu>u’evÎ >ÞÑ>muÔ |o mzßh OÎum]ztEm
Ezsæm]yiÈuÔU.
~vmu¬V] mH]Edv® p]RvtIh pun>zbvIt[
|dEmv p>h ttVh sZfu Edvi! xuK]vHh 109

|zpk]>h prÇtinuEsSh mH]EdvN p]Rv{tiey

En]Äi vIÞuh a>uši ecy[tu - ‚EH Edvi! EkLÄuk.
|tuteÎy]fu xuKeÊÊ>uÎ Ezsæm]y (p>h) ttV
emÎuhaariyuk‛.
gu>ttVmidh Edvi! xRvmu¬h xm]xt®
>HxYmidmvY¬h n vEddYxY kxYcit[ 110

Edvi! |zpk]>h gu>uttVeÊey^}}]h cu>uÄÊil

ninÄ]yi pryeÏÈu. |tu[ xUÑ[mvuh >HxYvuh
AkuÎu. Aky]l |tien (gu>ugItey), y]et]>uv
RÄuh (aEy]gYRÄ[) \pEdsic{ukUT].
n mZS] xY]diyh Edvi! mdu¬i® xtY>Upifi!
gu>ugIt]xmEzü]zth n]üi n]üi mHItE^ 111

87
 zsI gu>ugIt
Edvi! `eû |o xtYxV>Upm]y v]Äu[ a¯vuh kÔ
m]vukyi^}. |o BUmiyil gu>ugIt¿u xm]nm]y Eü]zth
|^}, |^}.
gu>ugIt]mim]h Edvi! Bvdu®Kvin]sinIh
gu>udIÑ]viHInxY pu>Et] n pEÚt[ kVcit[ 112

xhx]>duKeÊ nivRÊiÄuÎt]y |o gu>ugItey EH

Edvi! gu>udIÑyi^}]Êveû muNpilevc{[ O>u k]^Êuh
pÚic{ukUT].
>HxYmtYß>HxYEmt-
Î p]pin] ^BYmidh mEHsV>i
aEnkjM]R´itpufYp]k]-
d[guE>]üu tÊVh ^BEt mnuSY® 113

|tu >HxYm]fu[. atYß>HxYm]fu[. |tu p]pikLÄu

^BiÄÊÄt^}. aEnkjMÆšil xá]diÄeÏÈ pufY
ÆšueT p>ip]kÊ]l mnuSYN gu>utÊVeÊ xá]di
ÄuÎu.
yxY zpx]ddHEmv xRv{h
mEy{v xRv{h p>ik¯ith c
|Ëh vij]n]mi xd]«>Uph
txY]hzGip«h zpfEt]x[mi nitYh 114

y]et]>uveû zpx]dÊ]l ‘`^}]h w]N. `ÎilÊeÎ

`^}]h k¯iÄeÏÈi>iÄuÎu’ `Îizpk]>h xÊ]y A«
>UpeÊ w]N ariyuÎuEv], A zsIgu>uvieû p]dpÜj
Æeš nitYvuh w]N nmÂ>iÄuÎu.
a¡]ntimi>]³xY viS]y]zk]ßEctx®
¡]nzpB]zpd]Enn zpx]dh ku>u Em zpEB] 115

88
 zsI gu>ugIt
zpEB]! ¡]nm]kuÎ a³k]>Ê]l kÉuk]f]Ê
vnuh viSyÆšil vi^ÄeÏTuÎ ciÊEÊ]TukUTiyvnu
m]y `niÄu ¡]nzpBeyÊÎu anuzgHiÄum]r]kfh.
|ti zsIgu>ugIt]y]h tZtIEy]¸ÍY]y®

|ti zsIÂ]àpu>]Ef \Ê>KE¥

\m]mEHsV>xhv]Ed zsIgu>ugIt] xm]p[t]

|zpk]>h zsIÂ]àpu>]fÊil
\Ê>K¥Êil \m]mEHsV>xhv]dÊie^
zsIgu>ugIt xm]pic{u

gu>uEdv]RÏfmüu
O]h s]ßi® s]ßi® s]ßi®

89