SÜRDÜRÜLEBĐLĐR

“YEŞĐL”
BĐNALAR
I. BÖLÜM

Prof. Dr. Olcay KINCAY

Geçmişten Geleceğe …

Prof. Dr. Olcay KINCAY

ĐKLĐM DEĞĐŞĐKLĐĞĐ

GERÇEK BĐR
GLOBAL
PROBLEM!
Neler Yaptık ?

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Neler Yaptık ?...

Sanayi devrimi

Hızla artan üretim

Tüketim ağırlıklı yaşam biçimi

Sadece kendi çıkarlarını düşünen insanoğlu

Hırs

Fosil yakıt bağımlılığı

CO2 salınımının artması

Çevre kirliliğinin hızla artması

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 DÜNYA Tepki Veriyor…

Đklimlerin kayması

Küresel ısınma

Buzulların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesi

Orman yangınları

Göllerin küçülmesi, ırmakların kuruması

Kıyı şeritlerinin erozyona uğraması

Mercan resiflerinin azalması
Prof. Dr. Olcay KINCAY
 Ne Yapmalıyız ?...

Đnsanların bilinçlenmesi

Gelecek nesillere ve diğer türlere saygı

Sosyal sorumluluk anlayışının gelişmesi

Bireysel ve sektörel çaba

Sürdürülebilirlik kavramını benimsemek

Đnşaat sektöründe “Yeşil” bina uygulamalarını
yaygınlaştırmak

Prof. Dr. Olcay KINCAY

“Yeşil” bina ?

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 “Yeşil” bina

Doğal kaynakları verimli kullanabilecek

şekilde tasarlanan, inşa edilen, yenilenen
ve işletilen binalara verilen isimdir.

Prof. Dr. Olcay KINCAY

Yeşil binalar;

Đnsanların doğayla en verimli şekilde

bütünleşmesini hedeflemek

içinde yaşayanların sağlığını korumak

çalışanların verimini arttırmak

suyu, enerjiyi ve diğer kaynakları daha
verimli kullanmak

oluşabilecek çevresel olumsuz etkileri
en aza indirmek,

amacıyla inşa edilmektedir.

Prof. Dr. Olcay KINCAY
 Peki ama nasıl ?

Yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek

(Güneş, Rüzgar, Toprak)

Yapının kendi enerjisini üretmesi

Atık suların geri kazanımı

Gün ışığından mümkün olduğunca faydalanmak

Etkin ısı yalıtımı

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Peki ama nasıl ?...

Çevreye uyum sağlamış peyzaj

Yerel malzeme kullanımı

Nebati toprağın korunumu

Isı adası oluşumunu engellemek

Katı atık yönetimi

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Atık Suların Geri Kazanımı

Yağmur sularının toplanması

Atık suların toplanması

Toplanan suların arıtılması

Arıtılan suların bahçe sulama gibi alanlarda
kullanılması

Düşük kapasiteli rezervuarlar

Ekonomik armatürler

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Gün Işığından Faydalanmak

Tasarım sırasında hakim güneş yönünü dikkate

almak

Güney cephede büyük pencere açıklıkları

Güneyde yapraklarını döken ağaçlar, kuzeyde iğne
yapraklı ağaçlar

Binaların birbirlerine göre doğru konumlanması

Işık boruları

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Etkin Isı Yalıtımı

Çatıda izolasyon

Mantolama sistemleri

Güneş ve rüzgar yönlerinin dikkate alınması

Pencere ebatları

Binaların birbirlerine göre doğru konumlanması
 Çevreye Uyumlu Peyzaj

Çevreye uyum sağlamış bitkilerin kullanılması

Fazla su tüketen bitkilerin tercih edilmemesi

Bölgenin ana unsurlarını peyzaja dahil etmek

Nebati toprak (üst toprak) korunumunu sağlamak

Hafriyat öncesi nebati toprağı ayırmak ve koruyarak
saklamak

Peyzaj esnasında saklanan nebati toprağı
kullanmak
Isı Adası Oluşumunu Engellemek

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Katı Atık Yönetimi

Đnşaat süresince oluşan atıkların ayrıştırılması

Geri dönüşüm sürecine dahil edilmesi

Yeni malzeme kullanımında geri dönüşümlü
malzeme seçilmesi

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Sertifika Sistemleri

Yapılan işin belgelenmesini sağlar

Kurumlara prestij sağlar

Yaygınlaşan bilinçli tüketicilerin potansiyeli
dolayısıyla teşvik sağlar

Bölgelere göre çeşitlilik gösterirler

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Gönüllü Başvurulan Sertifikalar

BEES (Building for Environmental and Economic Sustainability),

BREEAM (Building Research Establishment Environmental
Assessment Method),

CASBEE (Japon’ların devlet destekli oluşturulan sertifikası),

DGNB (Alman Yeşil Bina Konseyinin yeni oluşturulan sertifikası)

ECO-QUANTUM (simülasyon bazlı bir model),

ECOPROFILE (var olan büro binaları için),

GBC (Green Building Challenge),

GREENSTAR (LEED ve BREEAM ölçütleri incelenerek,
Avustralya Yeşil Bina Konseyi tarafından oluşturuldu),

LCAid (Yaşam döngüsü analizine dayalı),

LEED (Leadership in Energy and Environmental Design)

SBtool (Sustainable Building Tool-Canada)

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 En Yaygın Kullanılanlar

LEED, BREEAM ve yeni olarak DGNB bina

bazındaki projelerin çevre üzerindeki etkilerini ve
doğal kaynakları korumadaki duyarlılıklarını ortaya
çıkarmada ölçülebilir bir referansın olmasına olanak
sağlayan bir tür sertifikasyon sürecini içeren
derecelendirme sistemi

LEED (Sorumlu kuruluş: GBCI)

BREEAM (Sorumlu kuruluş: BRE-Global)

DGNB (Sorumlu kuruluş: DGNB)

Prof. Dr. Olcay KINCAY

BREEAM
Đngiltere’de Yapı Araştırma Kurumu (BRE)
tarafından geliştirilerek, 1990 yılında kuruldu.
Günümüze kadar 115.000’den fazla yapıyı
sertifikalandırmış ve 700.000’den fazla yapı da
sertifika için başvuruda bulunulmuştur.
BREEAM ile (tümü yeni yapılar olmak üzere),
ofisler, çekirdek aileler için ekokonutlar,
apartmanlar, okullar, alışveriş merkezleri,
yurtlar, bakımevleri, endüstri yapıları, adalet
sarayları, hastaneler ve hapishane binaları
değerlendirilebilmektedir.
BREEAM…

Ayrıca Đngiltere dışındaki ülkelerde yapılacak

değerlendirmeler için BREEAM International,
(Türkiye’yi de içine alan) BREEAM Europe ve
körfez bölgesindeki ülkeler için BREEAM Gulf
geliştirilmiştir. Breeam yurtdışı uygulamalara
2008 yılından itibaren başlamıştır. Oteller,
laboratuarlar, tatil kompleksleri ve konaklama
tesisleri ile karma fonksiyonlu yapılar, talep
üzerine BREEAM Bespoke (Sipariş)
hazırlanmakta ve değerlendirme kriterleri yapı
türüne özgü olarak belirlenmektedir.
 BREEAM…

BREEAM Europe performans kategorileri ve dağılım oranları

 Bir Binaya Nasıl BREEAM
Sertifikası Alınır?
Başvurudan sonra projenin hangi değerlendirme türüne
uygun olduğuna karar verilmekte, daha sonra her yapı türü
için, aşağıda genel başlıkları verilen aşamalardan projeye
uygun olanı seçilerek çalışmalar başlatılmaktadır.
- Tasarım ve Satın Alma (Design and Procurement):
Tasarım aşaması değerlendirmesidir.
- Đnşaat Değerlendirmesi (Post Construction): Tasarım
aşamasında belirlenen BREEAM konularının uygulamasının
değerlendirilmesidir.
- Yönetim ve Operasyon (Management and Operation):
Mevcut binaların işletme sürecine ilişkin olarak
değerlendirilmesidir.
 BREEAM Sertifikaları

BREEAM’e göre değerlendirilen bir yapının çevresel

performansının belgelendirilmesi için gösterge
puanlarının en az % 30’unu toplaması gerekmektedir.

Bunun üzerinde performans gösteren yapılar kademeli

olarak Geçer (30-45 puan), Đyi (45-55 puan), Çok Đyi
(55-70 puan), Mükemmel (70-85 puan) ve Seçkin (85
puan üstü) olmak üzere derecelendirilir.
 LEED

Yapının değerlendirmeye alınması için öncelikle

her performans kategorisi için tanımlanan
önkoşulların yerine getirilmiş olması şarttır.
Tasarım ve yapım olmak üzere, iki aşamada,
yapının sağladığı kriterlere ilişkin gerekli
belgelerin internet ortamında sisteme
yüklenmesinden sonra, ABD Yeşil Bina Konseyi
(U.S. Green Building Council - USGBC)
tarafından bu belgeler incelenmekte ve açıklığa
kavuşturulması istenen konular ya da ek
döküman talepleri iletilmektedir.
L E E D…

Bu çalışmaların yapılıp USGBC’ye gönderilmesi

ile beraber, yukarıda belirtilen bölümlerdeki her
kriter için bir puan kazanılmaktadır. Bu
puanların toplamı yapının alacağı sertifika
düzeyini belirlemektedir.

LEED sertifikasyonunda 4 kademe

bulunmaktadır. Bunlar; Sertifika, Gümüş, Altın
ve Platindir.
 L E E D…

LEED NC (Yeni Yapılar ve Büyük Onarımlar) v 3.0 performans

kategorileri ve dağılım oranları
Sertifika Sistemleri
Arasındaki Farklar

Denetleme
Leed: USGBC (ABD Yeşil Bina Konseyi)
Breeam:Yetkilendirilmiş Birim Denetçisi

Sertifika Tipi
Leed: Đnşaat sonrası tek bir sefer
Breeam: Tasarım ve inşaat sonrası iki tip

Ön koşul
Leed: Her kategoride ön koşul var
Breeam: Uluslararası projelerde henüz ön koşul yok
Sertifika Genel Maliyetleri
LEED BREEAM
Sertifika ve 2.250-22500 $ £1500 (Denetçi)
Denetleme
Danışman Zorunlu değil Zorunlu değil
(+1 puan)
Enerji 5000-5000$ Zorunlu değil
Modellemesi
Commissioning %0,3-%1,5 Zorunlu değil
(sistemsel devreye
alma)

Personel Maaşları 2.000-20.000$ 2.000-20.000$

*Diğer maliyetler: Gün ışığı modellemesi,fizibilite vb.

 Takım çalışması

Yeşil bina entegre bir tasarımdır. LEED’de, alışkın

olduğumuz bina yapım süreçlerinin dışında bir süreç
tanımlanır. Proje aşamasında mal sahibinin
başkanlığında mimar, peyzajcı, inşaat mühendisi,
makina mühendisi, elektrik mühendisi, çevre
mühendisi, kimya mühendisi, sosyolog, işletmeci
biraraya gelerek yeşil bina için sistemleri
optimize ederler.

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 Neden binalara sertifika?

Bir gıda ürünü satın alan

müşteri nasıl gıdanın bütün
bileşenlerini paketin üstündeki
yazılardan öğrenebiliyorsa ☺
METRICS

binalarda yaşayan bizlerinde,

binanın içinde soluduğumuz
hava kalitesinden,
kullandığımız enerjinin sonucu
salınan karbon miktarına kadar
her türlü bilgiye erişebilme
hakkımız olmalıdır.
 ATIK
KULLANIMI
KARBON SU 50-90%
ÇEVRE EMISYONUNDA KULLANIMI
DOSTU AZALMA
BĐNALARDA
30-50%
KARLILIK
35-40%

ENERJĐ
FATURALARI
30-35%

Kaynak: Capital E
Test
 OKULLAR HASTANELER

ÜRETKENLĐK
%20 2 ½ Gün
ARTIYOR !!
DAHA ĐYĐ ERKEN
ÖĞRENCĐ TABURCU
PERFORMANSI

Kaynak: WGBC

ALIŞVERĐŞ FABRĐKALAR OFĐSLER

MERKEZLERĐ

SATIŞLARDA %2-16
ÜRETĐMDE ÜRETKENLĐK
ARTIŞ ARTIŞ ARTIŞI

Test
 AB Endüstri Komitesi
(EU Industry Committee)

2018’de bütün binalar kendi enerjilerini üretecek

Güneş panelleri

Isı pompaları

Üye ülkeler ulusal hedef belirleyecek

AB Bölgesel Gelişim Fonu (EU Regional

Development Fund)

31 Mart 2010, enerji performansını hesaplamak

için ortak metodoloji geliştirilecek

 Türkiye’de Neler Oluyor?

Enerji Verimliliği Yasası Tasarısı 22.05.2007

tarihinde TBMM Gündemine gelmiş ve 5627
Sayılı yasa olarak kabul edilmiştir.

Enerji Kaynaklarının ve Enerji Kullanımında
Verimliliğin artırılmasına dair yönetmelik-
25.10.2008.

4 milyar TL’ye ulaşan toplam enerji tasarruf
potansiyelinin %30’unun binalardan
sağlanabileceği belirtiliyor (kaynak EĐE).
 Kent Enerji Hedefleri

Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı –Strateji Geliştirme
Başkanlığı-Kentleşme Şura Raporu (Komisyon 6)

2020 hedefleri

Kentlerde sera gazı emisyonlarının %20 azaltılması

Fosil enerjileri payının ayni sürede %20 oranında
azaltılması

%20 oranında temiz enerji

%20 oranında enerji tasarrufu

2050 hedefleri

%50 temiz enerji
 Climate Change (Đklim Değişikliği)

“A global problem that requires local action”

(Yerel aksiyon almayı gerektiren global bir problem)

William J. Clinton
 Emissions – Targets & Commitments
(Emisyon-Düşürme Hedefleri)

California -25% 2020 (1990)

London -30% 2025 (1990)
New York City -30% 2030 (2007)
Paris -75% 2050 (2004)
Rotterdam -50% 2025 (1990)
Stockholm -60-80% 2050 (1990)
Tokyo -25% 2020 (2000)
 Geleneksel inşaat
sektöründeki binalar

1. Đnşaat ve kullanım süreçlerinde dünyadaki tatlı

su kaynaklarının yaklaşık 16%’nı,

2. Ağaç kaynaklarının 25%’ni, malzeme

kaynaklarının 30%’nu,

3. Enerji kaynaklarının 40%’nı tüketmektedir.

4. Küresel ısınmaya neden olan CO2’in 35%’i

inşaat kaynaklıdır.

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 5. Toprak israfının 40% inşaat süreci ve devamında
açığa çıkan atıkların depolanması sonucu meydana
gelir.
6. Stratosferdeki ozon tabakasında azalmaya neden
olan kimyasalların 50%’si geleneksel bina sektörü
tarafından üretilir

Prof. Dr. Olcay KINCAY

 “Yeşil” Yapı Karakteri

1. Yeşil binalar, yeni yapı ve eski binaların kısmen

ya da tamamının tadilatı ile oluşturulur.

2. Etkin ısı yalıtımı vardır.

3. Yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş, rüzgar,

toprak ve su enerjisi kullanımı esastır.

4. Dönüşebilen malzeme kullanımı için gerekli

üretim yöntemleri ve kullanım sahaları
geliştirilmiştir.
Prof. Dr. Olcay KINCAY
5. Tüm cihaz ve donanımların otomatik kontrolü
sağlanmıştır.

6. Aydınlatma ve elektrik kullanım veriminin

yükseltilmesi esastır.

7. Yağmur suyundan yararlanılır.

8. Bina ve çevresinde bitkilendirme oranı fazladır.

9. Korozyon etkiden korunma önlemleri alınmıştır.

Prof. Dr. Olcay KINCAY
 Geleneksel binalarla “yeşil” binaların
kullanılan malzemeler açısından
karşılaştırılması

Geleneksel binalar

Dünya ölçeğindeki bina ve yapı faaliyetlerinde,

her sene 3 milyon ton işlenmemiş malzeme tüketimi
vardır.

Bu küresel kullanımın 40%’na karşılık gelir.

Geleneksel bir evin yapımında yalnızca 5%’de geri
dönüşümlü malzeme kullanılır.

Prof. Dr. Olcay KINCAY

Prof. Dr. Olcay KINCAY
 “Yeşil” binalar
Yeşil binalarda kullanılan malzemelerin hemen
tamamı geri dönüştürülmüş kaynaklardan temin
edilir.

Kullanılan betonun 80%’i,

Tuğlanın 80%’i,

Çeliğin 65%’i,

Alüminyumun 79%’u,

Yalıtım malzemelerinin 80%’i,

Camın 21%’i geri dönüşüm süreçleri ile üretilmiş ürünlerden
temin edilir.

Yeşil bina malzeme ve ürünlerini kullanmak yenilenemez

kaynak korunumunu dünya çapında arttırmaktadır.
Prof. Dr. Olcay KINCAY
Prof. Dr. Olcay KINCAY