नेटलर्क

वंगणर् नेटलर्क शे PCs आणण इतय वाधने मानां र्ेफरच्मा वशाय्माने एर्त्र जोडरेरे वंवाधन
आशे ज्माचा लाऩय भाहशती आणण वंवाधने ळेअय र्यण्मावाठी र्ेरा जातो.

नेटलहर्ंगचे पामदे

 वंवाधने ळेअरयं ग - वलक वंगणर् एर्च प्रिंटय लाऩरून र्ाभ र्रू ळर्ता.
 डे टा ळेअरयं ग,वाभायमर् र्यणे - नेटलर्क भध्मे एखादी पाईर वह्जयीत्मा र्ॉऩी हर्ंला
access र्ेरी जाऊ ळर्ते.

 आणलरर्ेळन ळेअरयं ग - नेटलहर्ंग चा वलाकत भोठा पामदा म्शणजेच आणलरर्ेळन

ळेअरयं ग.माभुऱे नेटलर्क भधीर वलक लाऩयर्ते एर्ाच लेऱी एर् आलरीर्ेऴण लाऩरू ळर्तात(उदा.
यतर्ीट फुहर्ंग िणारी भध्मे एर् िोग्राभ नेशभी दषता घेतो हर् एर्च यतर्ीट एर्ाच लेऱी
दोघांना हदरे गेरेरे नाशी).
 नेटलर्कचे घटर्

नेटलर्कभध्मे वलक वाधायणऩणे खारीर फाफींचा वभालेळ शोतो:

 NIC- NIC म्शणजेच नेटलर्क इं टयपेव र्ाडक जे एर् वंगणर्ाभध्मे स्थाप्रऩत अडॅ लटय र्ाडक
आशे जे नेटलर्करा र्नेणटटणहशटी ऩूयप्रलन्माचे र्ामक र्यते.

 शफ - माचा लाऩय इथयनेट नेटलर्क र्ॉम्लमूटय जोडणीर्यीता र्ेरा जातो. 'शफ' रा र्धी र्धी
नेटलर्क भधीर PCs एर्त्र जोडन्मार्यता लाऩयरे जाणाये उऩर्यण म्शणून हश वंफोधरे जाते.
ऩण खये तय तो एर् भल्टी ऩोटक यीप्रऩटय आशे .

 Modems - वलक वाभान्म लाऩयर्ते इं टयनेटळी र्नेटट र्यण्मावाठी वलाकत वाभान्म ल

स्लस्त भागक म्शणून दयू ध्लनी राईनळी जोडल्मा गेरेल्मा भोडे भ भागाकचा लाऩय र्यतात.
ऩण शे तंत्रसान डी.एव.एर. आणण र्ेफर टे टनॉरॉजीज द्वाये लेगाने फदररे जात आशे .

 रयप्रऩटय हर्ंला ऩुनरुच्चाय र्यणाये उऩर्यण - माचा लाऩय नेटलर्क भध्मे जात अवरेल्मा
यवग्नल्वना ऩुनघकटीत र्यण्मावाठी र्ेरा जातो.रयप्रऩटवक packet हपल्टय र्यण्माचं र्ामक
र्यत नाशीत. दव
ु ये भशत्लाचे म्शणजे माचा लाऩय दोन यबन्न नेटलर्क भध्मे र्यता मेत नाशी.
ऩण एर्ाच नेट्लर्क भध्मे जोडण्मावाठी लेगलेगळ्मा cables लाऩयल्मा जाऊ ळर्तात

 bridges :- शे उऩर्यण रयप्रऩटय वायखेच र्ाभ र्यते,त्माचिभाणे नेटलर्क चे प्रलबाजन र्रून

ट्राहपर् र्भी र्यण्माचे र्ाभ वुद्धा मेथे र्ेरे जाते. तवेच दोन हर्ंला प्रलयबन्न नेटलर्क
जोडन्मार्यता (म्शणजे टोर्न रयं ग ल इथयनेट) दे खीर माचा लाऩय शोतो. bridges स्त्रोत
ऩत्मालय आधारयत याऊटींग वायण्मा तमाय र्यतो. प्रिज स्त्रोत ऩत्ता वाऩडत नवल्माव तो वलक
प्रलबागात ऩॅर्ेट अग्रेप्रऴत र्यतो.

 णस्लच - णस्लच नेशभी डे टा नेटलर्क भध्मे ऩाठलण्माऩूली नेटलर्क भध्मे ट्राहपर् अवणाय
नाशी माची र्ाऱजी घेते आणण स्त्रोत भळीन र्डू न आरेरा डे टा त्माच्मा destination
भळीन र्डे ऩाठलुन दे तो. इं टयनेटलय डे टा ऩाठप्रलण्मावाठी ऩुयेवा स्भाटक नाशी,मावाठी
आऩल्मारा एर् याऊटयच लाऩयाला रागंर.

 Routers - एर् प्रिज जी र्ाशी र्ामे र्यतो ती वलक र्ामे आणण हर्ंफशुना त्माशुनहश र्ाशी
जास्त र्ामे तो र्रू ळर्तो. Routers र्ॉम्ऩरेटव नेटलर्क भध्मे लाऩयरे जातात र्ायण ते
िॉड्र्स्ट ट्राहपर् ऩाव र्यत नाशीत. याऊटय ऩॅर्ेट ऩाठप्रलण्मावाठी वलाकत िबाली भागक यनणित
र्यतो आणण ज्मा प्रलबागांना डे टा यभऱारेरा नवतो त्मांना तो ऩाठलून दे तो. Unroutable
िोटोर्ॉर forward र्ेरी जाऊ ळर्त नाशी.

 गेटले - वशवा भेनफ्रेभ हर्ंला इं टयनेट र्नेटळन म्शणून लाऩयरे जाते. गेटले प्रलप्रलध
िोटोर्ॉर, डे टा िर्ाय आणण लातालयणा दयम्मान वंिेऴणचे वषभ भाध्मभ म्शणून लाऩयरे
जाते.

 पामयलॉर - एर् शाडक लेअय हर्ंला वॉफ्टलेअय घटर् जो नेटलर्कचे त्माच्माऩावून जाणामाक
फार्ीच्मा नेटलर्क ट्राहपर् ऩावून वंयषण र्यते . फशुतांळ घटनांभध्मे, पामयलॉर वलक अंतगकत
नेटलर्क लाशतूर् (फाशे यीर जगात ईभेर, लेफ वुप्रलधा, इ) वोडण्मा ची ऩयलानगी दे ते, ऩयं तु
अंतगकत नेटलर्क भध्मे िप्रलष्ट र्रू ऩाशणाऱ्मा फाशे यीर जगातीर वलक लाशतूर् थांफप्रलण्मावाठी
नेटलर्कलय स्थाऩीत र्ेरे जाते.

NETWORK आहर्कटे टचय

नेटलर्क आहर्कटे टचय खारीरिभाणे आशे त

1. इथयनेट नेटलर्क: -

इथयनेट नेटलर्कचा लाऩय आज वलाकयधर् रोर्प्रिम आशे . माची उत्ऩप्रत्त 1960 भध्मे ऩॅर्ेट
ये हडओ नेटलर्कच्मा र्ाऱात झारी, माचा वलक िथभ लाऩय अरोशा नेटलर्क म्शणून शलाई
प्रलद्याऩीठ द्वाये झारा. ते CSMA / वीडी (Carrier Sense Multiple Access with Collision
Detection) िोटोर्ॉर लाऩयते.

इथयनेट दोन भुख्म िर्ायात प्रलबागरे आशे

 10Mbps इथयनेट

 100Mbps इथयनेट
 2. टोर्न रयं ग

टोर्न रयं ग एर्ा भोठ्मा िभाणात, स्लत:ची वुधायना र्यणाये नेटलर्क म्शणून आमफीएभ र्ंऩनीने
प्रलर्यवत र्ेरे. टोर्न रयं ग शे IEEE 802.5 भानर् वंचयरत, आणण शे हपजीर्र स्टाय ऩण
ताहर्कर्(logically) रयं ग नेटलर्क म्शणून र्ाभ र्यते. स्टाय नेट्लर्क भध्मे ित्मेर् नोड शा MSAU
(Multistation िलेळ मुयनट) हर्ंला यनमंत्रीत-िलेळ मुयनट (CAU) द्वाये स्लतःच्मा म्शणजेच (टोर्न
रयं ग) र्ेफरळी जोडरेरा अवतो आशे .

टोर्न रयं ग, त्माच्मा नालािभाणेच एर् टोर्न फ्रेभ लाऩयते जी घड्माऱ यनशाम हदळेने रॉजीर्र
रयं ग भधून ऩाव शोते. लर्कस्टे ळन त्माच्मा जलऱच्माNearest active Up-Stream
Neighbor (NAUN) ऩावून एर् टोर्न यभऱलतो आणण त्माच्मा जलऱच्मा Nearest active
Down-Stream Neighbour (NADN) रा ऩाठलून दे तो. एर् स्टे ळन जंहशा भोपत टोर्न िाप्त
र्यतो तेहशा तो त्मा टोर्न भध्मे भाहशती वंरग्न र्रू ळर्तो जी ऩूणक रयं गभध्मे ऩुयलरी
जाते. ित्मेर् स्लतंत्र स्टे ळनरा टोर्न यनमंत्रण यभऱप्रलण्माव एर् वभान वंधी उऩरब्ध अवते.
शी टोर्न िणारी नॉन टनटे न्ळन भीहडमा िलेळ ऩद्धत लाऩयते.

नेटलहर्ंग topologies

फव
हश एर् जुनी टोऩोरॉजी आशे आणण ज्माभध्मे वलक वंगणर् एर्ाच र्ेफरद्वाये जोडरे अवतात. मा
िर्ायची नेटलर्क वशवा Thinnet (10base2) cabling लाऩयते.

आऩण ऩाशू ळर्ता जय वंगणर् # 1 ने वंगणर् # 4 व एर् ऩॅर्ेट ऩाठलरे तय त्माव वंगणर्# 2
आणण 3 # ऩाव र्यणे आलश्मर् आशे , शे जास्तीचे यशदायी तमाय र्यणाये आशे .

2. स्टाय
स्टाय शी फशुदा आज वलकवाभान्मतः लाऩयरी जाणायी टोऩोरॉजी आशे .माभध्मे twisted
pair (10baseT हर्ंला 100baseT) cabling चा लाऩय शोतो आणण वलक वाधने शी शफ ळी
र्नेटट र्ेरेरी अवतात.
 3. रयं ग
रयं ग टोऩोरॉजी स्टाय वभान हदवते,ऩण ते भुख्मतः प्रलळेऴ hubs आणण इथयनेट
अडॅ लटव सक लाऩय मांचा र्यते. रयं ग टोऩोरॉजी टोर्न रयं ग नेटलर्कभध्मे लाऩयरी जाते .

4. शामिीड – शामिीड topologyशी लयीर वलक तोऩोरोयगएव चे एर्त्रीर्यण आशे आणण

माचा लाऩय भोठ्मा नेटलर्कलय वाभान्म आशे. उदाशयणाथक, एर् स्टायफव नेटलर्क भध्मे वलक
hubs (एर् फव नेटलर्क वायखे) जोड्रॆरे अवतात आणण वलक वंगणर् शफळी जोडन्मार्ताक
स्टाय टोऩोरॉजी चा लाऩय शोतो.

5. भेऴ- भेऴ टोऩोरॉजी भध्मे ित्मेर् नोड नेटलर्कभधीर ित्मेर् इतय नोड ळी र्नेटट
र्ेरेरा अवतो. भेऴ टोऩोरॉजी नेटलर्क भध्मे लाऩयण्माव पाय भशाग अवते, ऩयं तु दल
ु े दयम्मान
failure फाफतीत रयडं डंयव ऩुयलते .

आमएवओ-OSI 7-रेअय नेटलर्क आहर्कटे टचय

1984 भध्मे, आंतययाष्ट्रीम िभाणफद्धता वंस्था (आमएवओ) मांनी जेहशा लाऩयर्ताक भाहशती enter
र्यण्मावाठी र्ऱपरर्(keyboard) आणण भाउव लाऩरून भाहशती enter र्यतो तंहशा त्माचे शोणाये
इरेणटट्रर्र हर्ंला ये हडओ राटाभध्मे रूऩांतय जी एर्ा लामयीच्मा तुर्डमातून ऩाव शोते आणण
नेटलर्कच्मा एर्ा घटर्ातून भाहशती दव
ु माक घटर्ार्डे र्ळी शस्तांतरयत शोते माचे लणकन
र्यण्मावाठी OSI भॉडे र प्रलर्यवत र्ेरे.

OSI वंदबक भॉडे र वात वोलमा स्तयांभध्मे प्रलबागरे गेरे आशे .लणकन खारी हदरे आशे .
1. हपणजर्र रेअय

2. डाटा यरंर् रेअय

3. नेटलर्क रेमय

4. ट्रन्स्ऩोटक रेअय

5. वेऴण रेमय

6. िेजेण्टे ळन रेमय

7. आऩयरर्ेष्ण रेमय