Professional Documents
Culture Documents
8097 PDF
8097 PDF
eHUomwku
d f
13 ? 107 vrf;? awmifnGefU ? &efukef / ( zkef; - 12002 )
( uefawmfuav;pmwkduf )
tkyfa& - 50000
( 'kwd,tBudrf ½dkufESdyfjcif; )
jym; 60
odef;azjrifYa&;aom
armfpDwkef;w½kyfESifY
jrefrmUtcsKyftjcmtmPm
eHUomwkduf
( 4-8-1976 )
jzefYcsDa&;ESifY yHkEdSyfvkyfief;
eHYomwkduf
13? 107 vrf;
awmifnGefY? &efukef
( zHk;- 12002 )
-------------
rsufEmS zH;k
pHw;dk
-------------
tzHk;½dkuf
aepk;d &Sed f
-------------
bavmuf
bopftifqef;
-------------
yHkESdyfxkwfa0ol
-/ jyifqifcsuf ....
-/ xkwfa0oltrSm ....
-/ &nfñTef;csuf ....
1/ &mZ0ifpOfvm w½kyfArm rdwfaqG&if;csm ....
2/ w½kyfjzLukd tm;ray;cJU ....
3/ urÇmUawmfvSefa&;\ A[kd[laom tpGJ ....
4/ Nidrf;csrf;pGm ,SOfwGJaexkdifa&;udk y,fjcif; ....
5/ rdwfaqG&if;wkdUESifY uGJ&jcif; ....
6/ ckefysHausmfvTm;wkd;wufjcif; rSef\avm ....
7/ w½kyfacgif;aqmifrsm;uGJMujcif; ....
8/ r[mypönf;rJU ,Ofaus;rI
awmfvSefa&; [lonfum; ....
9/ oabmw&m;usL;ausmfrIrS
vufawGUusL;ausmfrIokdU ....
10/ jrefrmuGefjrLepfESifY w½kyf
uGefjrLepf qufqHa&; ....
11/ pGufzufrIrsm; wvSrf;NyD; wvSrf;
wdk;vmjcif; ....
12/ jrefrmuawmY csKyfwnf;
onf;cHaecJUonf ....
13/ vdkoHk;vdkr,f aqmifxm;&mrS
ajAmifxkwfoHk;jcif; ....
14/ &ifqkdifMu&rnfh tEÅ&m,f ....
15/ b,fwkef;urS w½kyfvufatmuf
ra&mufcJY ....
-/ owif;pm tcsdefrSefrSefr& ( tcsyfykd ) ....
vkdtyfrIudk jznfhpGufjcif;
xkwfa0ol
&nfñTef;csuf
w½kyfjzLrsm;udk tm;ray;cJY
ygyJ/
'D tdEd´, w½kyf y#dyu©Mum;rSm w½kyfuGefjrLepfygwD&JU xl;jcm;wJY enf;
y&d,m,f wckudk awGUvm&jyefw,f/ ] igESifYrwl igY&efol/ igY&efoludk &efrrl
olonf igYrdwfaqGr[kwf } [laom enf;y&d,m,f aumufcsuf jzpfygw,f/
tdEd´,ESifY w½kyf y#dyu©jzpfae&mrSm ] uGefjrLepf ppfrSefvQif odkYr[kwf awmf
vSefa&;orm;jzpfvQif Mum;rae&? w½kyfbufrS ae&r,f } vdkY ZGwfawmif;qkd
vmygw,f/ uGejf rLepfr[kwaf om olwYdk EiS Yf awmfveS af &;orm;[k r,lqaom
olrsm;u Mum;aevQif onf;cHygao;w,f/ uGefjrLepftcsif;csif;qkdvQif? awmf
vSeaf &;orm;qkv d Qif olwYkd onf;rcHawmYb;l / tJ'D tcsed u f pNyD; qdAk ,d uf,el ,
D H
ESifY p uGJMuwmygyJ/ w½kyftdEd´, rdwfaqGjzpf toif;? w½kyfArm rdwfaqGjzpf
toif; ponfrsm;udkvJ rdwfaqGppf&if w½kyfudk axmufcH&r,fvkdY awmif;qkd
vmMuw,f/
'D enf;y&d,m,fopf[m wcgwkef;u w½kyfuGefjrLepfygwD atmifjrifpGm
usifYoHk;cJYwJY ] &efolbuf ygaeoludk Mum;aeatmifvkyf? Mum;aeoludk ukd,fY
bufygatmif odrf;oGif; } qkdwJY enf;y&d,m,fa[mif;ESifY vGefpGmjcm;em;ae
aMumif; awGU&ygw,f/
aemufusawmY tajccHoabmw&m; cH,lcsufESifY 0g'awG a&GUvsm;vmjyef
w,f/
vlUavmu wkd;wufa&;ordkif;udk odyÜHenf;usus Munfhjrifolwkdif;? urÇmY
awmfveS af &;udk ,HMk unfvufcMH uw,f/ ,cktcg urÇmYt&if;&Sif pepfuaeNyD;
urÇmYq&dk , S v f pfpepfoYkd tjrpfrS vSeNf yD; ul;ajymif;aejcif;[m urÇmYawmfveS af &;
BuD;ygyJ/ odkYaomf 'D urÇmYawmfvSefa&;BuD;[m EkdifiHwkdif;rSm wyHkpHwnf;ESifY
jzpfyGm;vdrfYr,fvkdY r,lqMuygbl;/ umv a'o ya,m*trsdK;rsKd;aMumifY yHkpH
trsKd;rsKd;ESifY jzpfyGm;vdrfYr,fvkdY ,HkMunfMuw,f/
urÇmYawmfvSefa&;ukd ,HkMunfMuolrsm;teuf A[kdESifY ywfoufNyD; t,l
tq uGv J mw,f/ ,cifuawmY b,fA[ku d rkd S todtrSwrf jyKyJ ud,k YfawmfveS f
a&; udk,fvkyfaeolrsm;ESifY qdkAd,uf,leD,Hudk A[kd tjzpfjzifY todtrSwfjyKol
jrefrmUrQm;ewfarmif
18 ode;f azjrifY
w½kyu
f eG jf rLepfygwD[m 1960-61 ckEpS t
f xd Nidr;f csrf;pGm ,SOw
f aJG exkid af &;
rl0g' oabmw&m;rsm;udk ESpfESpfumum vufcHcJYw,f? usifYoHk;cJYw,f/
'gaMumifYvJ tar&duefjynfaxmifpu k ukvor*¾xrJ mS r0ifEikd af tmifvyk jf cif;?
0kid ;f y,f&ef BudK;pm;aejcif; jyKaomfvnf; ratmifyJ w½kyjf ynfoYl or®wEkid if [ H m
jrefrmUrQm;ewfarmif
armfpDwHk;w½kyfESifY jrefrmYtcsKyftjcmtmPm 21
aom atmifjrifrrI sm;[m 1960 ckEpS af vmufrpS NyD; azmufjyefrmS ;,Gi;f vmaom
oabmw&m;? vrf;pOfEiS Yf rl0g'rsm;aMumifY wckNyD;wck vufvw G q
f ;kH ½H;I &w,f/
qdk&S,fvpfEkdifiH tcsif;csif;uGJNyD; w½kyfjynfolUor®wEkdifiHbufrSm t,fab;eD;
,m; wEkid if x H oJ m use&f pfawmYw,f/ uGejf rLepfEiS Yf tvkyo f rm;ygwDrsm;tcsi;f
csi;f uGNJ yD; tenf;pkuav;om w½kyu f eG jf rLepfygwDEiS Yf use&f pfawmYw,f/ w½kyf
jynfolYor®wEkdifiHESifY w½kyfuGefjrLepfygwDtzdkY trmcHtiftm;BuD;wck qHk;½HI;
oGm;jcif;ygyJ/ yg;pyfuawmY atmfEidk yf gw,f? ocifp;dk BuD;vkad v - tacsmiform;
awGEiS Yf vrf;cGjJ cif;onf tiftm;tppf? jyefvnfjyifqifa&;0g'DawGEiS Yf uGt J uf
a&;? cGJxGufa&;vkyfjcif;onf awmfvSefa&;opömw&m; ponfjzifYaygYAsm/
rdwfaqG&if;wkdYESifY uGJ&jcif;
awG tvQHy,f ayg<u,f0rS vkyjf zpfrnfh uGejf rLepfpepftqifYukd xGew f ;kH xGew f H
tqifYrSaeNyD; ckefwuf&ef BudK;pm;cJYw,f/ tdrfaygufapY tdrfaemufaz; yef;yJzkd
awG wnfapNyD; oHrPdxw k v
f yk rf I ckeyf sHausmfwuf&ef tm;xkwcf YJ w,f/ acwfrDS
oHrPdpuf½HkBuD;awG wnfaqmuf&wmu Mumoudk;/ 'gaMumifY apmifYraeEkdif
bl;/
w½kyfjynfqkd&S,fvpf wnfaqmufa&;rSm ckefysHausmfvTm;wkd;wufa&;
[laom aqmify'k jf zifY awmfveS af &;t&Sed t f [keu f kd ZGwjf r§iYfwifcYJwm b,favmuf
atmifw,f? ratmifbl;? b,favmuf jrwfw,f? ½HI;w,fqkdwm uRefawmfwkdY
wyftyfrodbl;As/ od&wmwckuawmY pD;yGm;a&; 5 ESpfpDrHudef;rsm;udk &yfqkdif;
xm;vku d &f jcif;ygyJ/ ,aeYxv d J pD;yGm;a&;pDru H ed ;f vsmxm;csuf ude;f *Pef;rsm;
NyD;rNyD; pm&if;tif;rsm;? oH;k oyfcsurf sm; rxkwaf 0awmYb;l / w½kyjf ynfp;D yGm;a&;
tajctae wk;d wufaumif;rGev f suf&ydS gw,f qkw d YJ a,bk,s ausnmcsufrsm;
ESifY &mckdkifEIef;rsm;avmufom xkwfjyefaeawmYw,f/
aus;vufawm&Gmrsm;rSm wnfaxmifcJYwJY uGefjrL;efrsm;udkawmY jyefNyD;
jyifqifcJYygw,f/ a&SUavmBuD;NyD; vGefxm;wmawGudk avQmYcsvkdufw,f/ ,ck
tcg trnftm;jzifY uGefjrL;efvkdY qufac:aeaomfvJ tqifYjrifY pkdufysKd;a&;?
or0g,rESifY pkaygif; v,f,majrtqifYavmufom &Sdygw,f/
ukefxkwfvkyfrI vufeufud&d,m rjynfhpHkyJ ckefysHausmfvTm;&ef bmYaMumifY
tm;xkwfcJYovJ/ vlOD;a& oef;aygif; 700 aMumifY rmefwufNyD; armfpDwHk;&JU
tawG;tac:udk pdwf0g'vTrf;oGm;jcif;aMumifY jzpfygw,f/
w½kyfvlOD;a& oef; 700 &SdNyD; vlOD;a& BuD;rm;vGef;jcif;ESifY vlOD;a& wkd;yGm;
EIe;f vQijf refveG ;f jcif;ESiYf ywfoufNyD; w½kyu f eG jf rLepfygwDxrJ mS t,ltqESprf sK;d
&Sdw,f/ wrsKd;uawmY rsm;vGef;tm;BuD;w,f/ pm;0wfae tqifYtwef;udk
xdxad &mufa&muf jr§iYfwifEidk &f ef ukex f w k v f yk rf pI rG ;f tm; wk;d wufrEI eI ;f ESiYf vlO;D a&
wk;d wufrEI eI ;f udk o[Zmwjzpf&ef w½kyv f Ol ;D a&wk;kd wufru I kd uefYowf&r,fvYdk
,lqw,f/ usew f rsK;d uawmY armfpw D ;kH &JU t,ltqyJ/ ]] vl[m tzd;k twefq;kH
aom t&if;tESD;ypönf;jzpfw,f/ vlESifY &if;ESD;vm&if bmrqkd jzpf&r,f/ 'g
jrefrmUrQm;ewfarmif
28 ode;f azjrifY
w½kyfacgif;aqmifrsm; uGJMujcif;
aMumif; xif&Sm;w,f/
,ckawmY armfpDwHk;wkdY vlpk[m r[mypönf;rJY,Ofaus;rI awmfvSefa&;&JU
wuJU&nf&G,fcsufudk zHk;rxm;awmYygbl;/
rsm;rMumrDu 0efBuD;csKyf csLtifvikd ;f [m *syefu, kd pf m;vS,tf zGUJ wckukd
r[mypön;f rJY ,Ofaus;rIawmfveS af &;rSm &nf&, G cf suf 3 ck&adS Mumif; ajymcYw J ,f/
(1) vli,frsm; awmfvSefa&;aoG;at;raeatmif vIHUqGay;ae&eff (2) ppfBuD;
twGuf pdwf"mwftqifoifYjzpfatmif jyifqifay;xm;&ef (3) t&if;&Sifvrf;
vkdufaeaom jyefvnfjyifqifa&;0g' 0ifaeaom w½kyfacgif;aqmifpkxHrS
tmPmukd jyefvnfodrf;ykduf&efwdkY jzpfw,fwJYAsm/
tifrwef&Sif;ygw,f/
odkYaomf tHYMop&mawmY aumif;w,f/ ygwDOuú|BuD; armfpDwkef;?
0efBuD;csKyf csLtifvidk ;f ? umuG,af &;0efBuD; rm&S,v f ifajymif polwYdk[m tmPm
vuf&Sdkjzpfygvsuf tmPmukd jyefvnfodrf;ykdufaew,fqkdwm xl;aeygw,f/
'D&nf&,G cf surf sm;aMumifY r[mypön;f rJY ,Ofaus;rIawmfveS af &;ESiYf wyfeD
vIyf&Sm;rIrsm;rSm awmfvSefa&; vkyfBuHzefwD;rIawG rsm;onfxufrsm;vmw,f/
'D&nf&,G cf surf sm;aMumifY r[mypön;f rJY ,Ofaus;rIawmfveS af &;ESiYf wyfeD
vIy&f mS ;rIrsm;[m &efvw dk ,f? ppfaoG;ppfrmef wufw,f? pGmus,u f s,Ef idk w
f ,f/
'D&nf&,G cf surf sm;aMumifY r[mypön;f rJY ,Ofaus;rIawmfveS af &;ESiYf wyfeD
vIyf&Sm;rIrsm;[m pifNydKiftmPmrsm; jzpfvmw,f/
armfpDwkef;wkdU vlpk[m ygwDjyifyrSm tm;opfarG;NyD; ygwDwGif;wkdufyGJrSm
tEkdif&atmif vkyf½HkwGifru? w½kyfuGefjrLepfygwDukd zsufqD;ypf&ef BudK;pm;cJY
onfomru? vlxkvlwef;pm; tzGJUrsm;udkvnf; zsufodrf;vkdufw,f/ w½kyf
jynfvHk;qkdif&m tvkyform;tzGJUcsKyfukd vnf;aumif;? uGefjrLepfvli,f tzJGU
tpnf;udk vnf;aumif; zsufodrf;vkdufaMumif; aMujimcJYw,f/
r[mypönf;rJY ,Ofaus;rIawmfvSefa&; aumfrwDESifY wyfeDrsm;[m
tqifYqifYaom ygwDaumfrwDrsm;? ygwD½Hk;rsm;? tqifYqifYaom tpdk;&½Hk;rsm;?
A[kt d pk;d &|mersm;? jynfe,ftyk cf sKyfraI umfrwDrsm;? ½H;k rsm; ponfwYdkukd pD;Ekid &f ef
jrefrmUrQm;ewfarmif
36 ode;f azjrifY
armfpDwkef;&JU tawG;tac:[m
urÇm\ wckwnf;aom trSefw&m;
armfpDwkef;&JU tawG;tac:[m
20 &mpkESpf rmYufpf? vDeif0g'&JU txGwftxdyf
armfpDwkef;onf urÇmYawmfvSefa&;acgif;aqmif
armfpDwkef;onf w½kyfjynfolwdkY&JU u,fwif&Sif
cdu
k v f w
T Mf uw,fvYdk ajymoHuvJ rMumcP Mum;ae&w,f/ 'gawG[m e,fcsJU
ESifY jyefvnfjyKjyifa&;0g'DawGxHrS vmaom owif;rsm; r[kwfygbl;/ yDuif;
owif;pmawGESifY yDuif; a&'D,dkrSvmwJY owif;rsm;t& odEdkifjcif;yg/
aocsmygw,f/ armfpDwHk;wkdY vlpk[m wjynfvHk;tESYH tmPmjyefYatmif
olwkdYta&; vHk;0atmifjrifatmif tBudwfte,fwkdufae&w,f/ odkYuvkd
tBudwfte,fjzpfaeonfESifYtrQ wyfeDrsm;udk tm;udk;ae&w,f/
tBudwfte,fjzpfaeonfESifYtrQ armfpDwHk; yk*dK¾ vfqnf;uyfukd;uG,frI
0g'ukd jr§ifYwifay;&w,f/
oabmw&m;usL;ausmf r I r S
vuf a wG U usL;ausmf r I o k d Y
Muygw,f/
trSeu f awmY 'g[m rsuEf mS ESpzf uf rl0g'wckukd w½kyaf cgif;aqmifrsm;u
usiYf o;kH vku d jf cif; jzpfygw,f/ ArmuGejf rLepf (oef;xGe;f ) wkYd uv dk J wwfEikd o f rQ
ajr§mufpm;r,f/ jrefrmtpkd;&ESifYvJ oifYjrwfatmif qufqHaexdkifr,fqdkwJY
rl0g'jzpfygw,f/
awmfveS af &;tpd;k &u awmwGi;f vufeufuidk t f iftm;pkrsm;ESiYf Nidr;f csrf;
a&;pum; ajym&atmif awGUqHkaqG;aEG;a&; zdwfac:vkdufwJYtcg ocifpkd;ESifY
tjcm;awmwGif;tiftm;pkrsm;u t&ifa&mufvmNyD; ocifoef;xGef;wkdY Auy
[m awmfawmfESifY pum;rjyefwmudk rSwfrdMuygvdrfYr,f/
w½kyaf cgif;aqmifrsm;u onfupd rö mS ulnyD g&apvkYd awmfveS af &;tpk;d &
udk csOf;uyfvmw,f/ Nidr;f csrf;a&;twGuf vGepf mG pdwt f m;xufoefaewJY awmf
vSeaf &;tpk;d &[m olwYdktultnDukd vufcv H u
dk w f ,f/ 'DawmY olwYdku Ekid if aH &;
ckdvIHcGifYay;xm;onfqkdaom Aodef;wif? AdkvfaZ,s paom Auy acgif;aqmif
wpkukd &efuek o f Ydk txl;av,mOfysjH zifY ykYday;vku d yf gw,f/ Nidr;f csr;f a&;udk ½d;k om;
pGm vkcd sifonfuwaMumif;? w½kyaf cgif;aqmifrsm;&JU apwemudk ,Ho k nfuvJ
waMumif;aMumifY awmfvSefa&;tpkd;&[m ArmuGefjrLepfESifY w½kyfuGefjrLepf
twGuf olyek af wGy?J olyek v f ufcaH wGyJ pwJY oabmxm;rsK;d awG rxm;yJ oHwref
qufqrH x I ;kH pHawG ab;csw d Nf yD; jyKrlaqmif&u G v f u dk jf cif; jzpfygw,f/ Aode;f wif
w
dk Ydk jrefrmjynf jyefa&mufvmNyD;aemuf olwYkdxrH S pum;Mum;&NyD;rS ocifoef;xGe;f
wkYdvpl [ k m awGUqHak qG;aEG;&ef &Jabmfa|; acgif;aqmifaom ud, k pf m;vS,t f zJUG ukd
apvTwjf cif; jzpfygw,f/ wenf;ajym&&if Ekid if jH cm;rS rD;pdr;f jyrS Nidr;f csr;f a&;pm;yGJ
0kdif;odkY vmcJYMujcif;yg/
Nidr;f csrf;a&;twGuf awGUqHak qG;aEG;a&; vkyMf uwJYtcgusawmYvJ w½kyf
yHpk EH iS Yf awmfveS af &;udo k m em;vnfxm;wJY Auy [m ud, k Yf jynfaxmifpk jrefrm
EkdifiH&JU tusKd;ukd OD;xdyfrxm;bl;/ ukd,fY jynfaxmifpk jrefrmEkdifiH&JU yuwd
½kyf0w¬K tajctaersm;ukd tajccHNyD; jzpfEdkifaom tajzukd r&Smbl;/ olwkdYygwD
vufOD;rIESifY acgif;aqmifrI &a&;? vGwfajrmufaom a'oESifY olwkdYukd,fykdif
vufeufudkifwyfrsm; xdef;odrf;xm;a&;? awmxJrSaeNyD; tpkd;&tmPmxJokdY
wku d ½f u kd f 0ifomG ;Ekid af &; ponfh &nfreS ;f csurf sm;udo k m w&m;ao qkyu f idk x
f m;NyD;
jrefrmUrQm;ewfarmif
44 ode;f azjrifY
odr;f cJYw,f/ vuúm;qkid Bf uD;rsm;? yG½J BkH uD;rsm;? ukepf nf'ikd Bf uD;rsm; pwJY ukeo f ,G f
a&; vuf0g;BuD;tkyf tzGJUtpnf;rsm;udk jynfolydkifodrf;cJYw,f/ pufrIvkyfief;
BuD;rsm;ukdvJ jynfolykdifodrf;cJYw,f/
bPfwu dk Bf uD;rsm;? ukeo f , G af &;vuf0g;BuD;tkyf tzGUJ tpnf;rsm;ESiYf pufrI
vkyif ef;BuD;rsm;[m Ekid if jH cm;ykid u f rsm;NyD; w½kyt f rsK;d om;ykid f trsm;tjym;ygw,f/
pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;rsm;udk awmfvSefa&;tpkd;&u jynfolkykdifvkyfjcif;aMumifY
jynfaxmifpjk refrmEkid if H trsK;d om;vGwv f yfa&;twGuf aumif;oavmuf Ekid if jH cm;
om; pD;yGm;a&;orm;rsm; xdckdufepfemMuojzifY rauseyfMubl;/ odkYaomfvJ
awmfveS af &;tpk;d &[m b,foYlurkd Quu G Nf yD; wdu
k cf u
dk jf cif;r[kwb f J rlt&vkyjf cif;
rkdYvkdY b,folurQ rajymomcJYbl;/
awmfvSefa&;tpdk;&[m vGwfvyfaom trsKd;om;,Ofaus;rIb0udkvJ
xlaxmifaew,f/ Ekid if jH cm;,Ofaus;rI MoZmvTr;f atmif xk;d azmuf0ifa&mufaewJY
taygufrsm;udk vku d yf wd wf ,f/ yk*v ¾ ud ydik af usmif;rsm;udk jynfoyl idk v f yk jf cif;[m
EdkifiHjcm;,Ofaus;rI MoZm0if&m tBuD;qHk;aomtaygufrsm;udk vkdkufydwfjcif;
jzpfygw,f/ omoemjyK ausmif;trsK;d rsK;d ESiYf w½kyaf usmif; trsK;d rsK;d [m Ekid if jH cm;
,Ofaus;rIMoZm xlaxmif&m A[dkrsm;jzpfaecJYygw,f/ 'gYaMumifY yk*v ¾ duykdif
sausmif;rsm;udk jynfoyl ikd v f yk v
f u dk jf cif;[m vGwv f yfaom trsKd;om;,Ofaus;rI
xlaxmifa&;ESiYf trsKd ;om;vGwv f yfa&;twGuf aumif;onfEiS YftrQ Ekid if jH cm;,Of
aus;rI vTrf;rdk;a&;ukd vkyfaeMuolwkdY xdckdufepfemoGm;MuNyD; rausreyfjzpfMu
w,f/ 'gayrJY awmfvSefa&;tpdk;&[m b,folYudkrS uGuf wkdufckdufjcif;r[kwf?
rlt&vkyfjcif; jzpfojzifY b,folurS rajymomcJYMubl;/
awmfveS af &;tpd;k &u odYkuvkd pD;yGm;a&;ESiYf ,Ofaus;rIe,fy,frmS Edik if jH cm;
MoZmawGuif;&Sif;atmif z,f&Sm;wJYtcg w½kyfrsm;[m qdk&S,fvpfppfrSef&if
tm;wufoa&m BudKqkdaxmufcHoifYw,f? tBudwftcJrxm;oifYbl;/
w½kyfjynfolYor®wEkdifiH acgif;aqmifrsm;[m awmfawmfxl;qef;w,f/
w½kyjf ynfwiG ;f rSm qd&k , S vf pfacwfajymif; awmfveS af &; t&Sed t f [keu f dk tqrwef
jrefapcsiw f ,f/ ckeyf saH usmv f mT ; wk;d wufa&;vkyw f ,f/ olwYkdEiS Yf oabmuGv J oJG l
rSeforQu t&if;&Sifvrf;vkdufol? jyefvnfjyifqifa&; 0g'orm; ponfjzifY
ac:NyD; wku d cf u
dk Mf uw,f/ w½kyjf ynf jyifyrSmawmY w½kyq f &dk if oef;<u,foal |;
jrefrmUrQm;ewfarmif
armfpDwHk;w½kyfESifY jrefrmYtcsKyftjcmtmPm 47
tawmfESHUatmif ydkYMuw,f/
armfpDwHk;&JU tawG;tac: aumufEIwfcsufrsm;qdkwJY pmtkyfeDuav;[m
jrefrmbmomjzifY jrefrmjynfxaJ &mufaewm tawmfMumoGm;NyD/ 'g[m rw&m;
a&mufaewm? tpkd;&u csrSwfxm;aom pnf;rsOf;Oya'rsm;ukd azmufzsufNyD;
a&mufaewm? 'g[m armfpDwHk;acgif;aqmifpkESifY aemufvkdufrsm;&JU usL;ausmfrI
jzpfw,f/
w½kyjf ynfwiG ;f rSm tmPmvkwu dk yf rJG sm; jyif;xefonfEiS YftrQ? r[mypön;f
rJY ,Ofaus;rIawmfvSefa&;qkdwJY aomif;usef;rI ajcvSrf;usJvmonfESifYtrQ
armfpwD ;kH yk*K¾d vf qnf;uyfu;dk uG,rf 0I g' jrifYvmonfEiS YftrQ? uReaf wmfwYdkjynfxJ
okYd w½kyu f sL;ausmfraI wG wk;d vmw,f/ ArmuGejf rLepf (oef;xGe;f tkypf )k rsm;ukd
a&SUwef;ydkUwJYtvkyfvJ oGufvmw,f/ qif0Sm qkdwJY armfpDwHk;acgif;aqmifpk
0g'jzefY,EÅ&m;[m w½kyjf ynfa&muf Auy acgif;aqmiftcsKUd &JU vIy&f mS ;rIrsm;ukd
0g'jzefYay;vmw,f/ jrefrmjynf&Sd qif0Sm ukd,fpm;vS,f[m b,favmuf
twifY&J ajAmifusovJ? w½kyfjynfa&muf Auy acgif;aqmiftcsKdU vIyf&Sm;rI
"mwfyHkowif;udk jynfolykdifowif;pmrsm;odkYyif jzefYa0cJYw,fAsm/
w,f/
txufygtaMumif;rsm;aMumifY w½kyfjynfolYtpkd;&[m rsufESmESpfzuf
0g'udkpGefYNyD; vuf&Sdta&;tcif;ukd csufaumif;,lum vkdoHk;vkdr,faqmifxm;
aom ArmjynfuGefjrLepfygwDudk ajAmifxkwfoHk;vkdufjcif;ygbJAsm/
vko d ;kH vkrd ,f aqmifxm;&mrS ajAmifxw k o
f ;kH jcif;cH&wJY Auy (ocifoef;
xGef; wkdYvlpk )uvJ rqGwfcifu nGwfcsifolawG jzpfygw,f/ toHk;cH&ef
apmifYaewm MumygNyD/ 19 ESpv f ;kH vH;k vufeufuikd yf ek u f ef awmfveS af &;vrf;pOf
udk vkdufvmcJYMuw,f/ bmwckrQ rnfrnf&& atmifjrifrIr&ao;bl;/ jynfol
vlxk rsm;&mpk&UJ axmufcrH rI &awmif Ekid if aH wmftmPmESiYf uGmvSr;f a0;aeao;
awmif a&mifpo kH yl ek t
f m;vH;k uke&f UJ nDnw G af &;&atmif olwYdk acgif;aqmifEidk &f if?
a&mifpHkolykefawG&JU AdkvfwumY Adkvfjzpfae&if? olwkdY Auy ckdifckdifrmrm ajcajc
jrpfjrpf tm;jzpfvm&if awmfao;wmaygY/ odYk r[kwf bmrS r&awmif 19 ESpv f ;kH
vH;k vufeufuikd f ykeu f efawmfveS af &; vkycf YJwUJ tawGUtBuHKawGMum;rS ocFP;f
pmrsm; xkwfwwfNyD; EkdifiHa&;todOmPfav;rsm; wkd;wufvm&if awmfao;&JU/
ckawmY olwYdkrmS atmifjrifrw I ckrrS &/ bmwckrQ wk;d wufrrI &S/d 'gaMumifY Auy
[m waeYxufwaeY ydkNyD; jynfwGif;rSm olrsm;tm;udk ukd,fYtm;vkyfw,f/
jynfyrS tjzpftysurf sm;rSm olwYdktwGuf tuGuaf umif;&Smw,f/ tcsuaf umif;
apmifYw,f/ waeYwjcm; ykdí ykdí jynfytultnDukd tm;udk;ae&awmYw,f/
armfpDwkH;acgif;aqmifpkESifY olwdkY[m bkef;BuD;½l;ESifY avSvl;qkdwmvkd vkdufzuf
aeMuygw,f/
Auy[m wcgwke;f u wwd,urÇmppfBuD;jzpfa&;rSm olwYdk&UJ xGuaf yguf
jrifw,f/ wwd,urÇmppfBuD;jzpfvmvkdY jrefrmjynf[m e,fcsJUESifY e,fcsJUqefY
usiaf &;tiftm;pkrsm;? e,fcsUJ ESiYf qk&d , S vf pf tiftm;pkrsm; ppfwu dk &f m ppfwvif;
BuD;jzpfvm&if olwYdku qk&d , S vf pfw½kyjf ynf&UJ tultnDjzifY e,fcsUJ qefYusiaf &;
wyfaygif;pkBuD;udk acgif;aqmifNyD; Ekid if t H mPmukd ,lomG ;Edik rf ,f/ 'DarQmv f ifYcsuf
olwkdYrSm tawmfBuD;cJYw,f/
odUk aomfvJ urÇmUNidrd ;f csr;f a&; tiftm;pkawGu wwd,urÇmppfBuD; jzpfciG Yf
ray;bl;/ a'oqkdif&mppfyGJrsm;udk rul;pufrysHUESHYatmif vkyf½Hkomru
a'oqkdif&m ppfyGJrsm; &yfpJoGm;atmifvkyfaeMuw,f/ 'gYaMumifY Auy[m
jrefrmUrQm;ewfarmif
armfpDwHk;w½kyfESifY jrefrmYtcsKyftjcmtmPm 55
&ifqkdifMu&rnfh tEÅ&m,f
b,fwkef;urS w½kyfvufatmufra&mufcJY
opömazgufawGvJ ay:cJYygw,f/
'Dvdk ordik ;f wavQmuf w½kyjf ynfwiG ;f rSm rif;ajymif;rif;vJjzpfwidk ;f jrefrm
jynfrmS *,uf½u kd Nf yD; qlyu
G v f yI &f mS ;wwfaomfv?J jrefrmjynf[m tajcrysucf YJyg
bl;/ jrefrmjynftjzpfjzifY wnfwYH cidk Nf rJaecJYygw,f/ jyify rnfoYl urdk S yH, k t kH m;
udk;jcif; rjyKbJ t"du udk,fYtm;udk,fudk;NyD; &yfwnfcJYjcif; jzpfygw,f/ w½kyf
bk&ifawGu jrefrmukd olwUdk MoZmcHxifNyD;? w½kyv f rl sK;d BuD;0g'udk usiYfo;kH cJYaomf
vnf; b,fwkef;urS jrefrm[m w½kyfvufatmuf ra&mufcJYygbl;/ olwkdY
taMumif;ESiYf olwYdk jrefrmjynfwiG ;f rSm 0ifa&mufpu G zf uf ½Iy½f yI af yGayG vkycf YJ wYJ
w½kyftiftm;pk rSeforQ jrefrmjynfrS xGufoGm;cJYMu&wmygbJ/ &mZ0ifpOfvm
w½kyfArm rdwfaqG&if;csm qkdwmvdkygbJ/ jrefrmjynfudk usL;ausmf0ifa&muf
pGufzufjcif; ½Iyf½IyfayGayGvkyfjcif; rjyKaom w½kyfjynfolawGESifY jrefrmjynfol
awG[m rdwaf qG&if;csm? aqGrsK;d aygufaz:ozG,o f m qufvuf qufqH aexkid f
oGm;cJYMuygw,f/
ckvJ armfpDwHk; acgif;aqmifpkESifY wyfeDawG&JU usL;ausmfrI? pGufzufrI?
Auy ESiYf taygif;ygwkYd &UJ opömazmufr?I usL;ausmaf &; tm;ay;rI? olwUdk tm;vH;k
&JU ½Iyf½IyfayGayGvkyfrIawG[m rkcs ½HI;edrfYysufjym;NyD; uRefawmfwkdYjrefrmEkdifiH&JU
tcsKyftjcm tmPmykid rf u I kd uRefawmfwYdk xde;f odr;f um jynfaxmifpjk refrmEkid if H
vkyfom;jynfolawGESifY w½kyfjynfolawG[m &mZ0ifpOfvm w½kyfArm rdwfaqG
&if;csmqkdwJY pum;twkdif; qufvufaexdkif ul;vl;qufqH oGm;MuvdrfYr,f
vkdY rrSdwfroHk ,HkMunfaMumif; az:jyvkduf&aMumif;ygAs/
odef;azjrifY
jrefrmUrQm;ewfarmif
armfpDwHk;w½kyfESifY jrefrmYtcsKyftjcmtmPm 61
tcsyfykd
jzpfw,f/
owif;pmawGu xkwfa0vkdufygvsufESifY owif;pmzwfolawG? txl;
ojzifY tNrJwrf; ,laeolawGvufxJ owif;pmra&mufjcif;[m qdkif&mwqifY
jzefUa0olawG tvkyv f yk v
f Ydk r&jcif;aMumifYaomfvnf;aumif;? wm0efraus>yef
íaomfvnf;aumif;? tvkyfrqif;Muíaomfvnf;aumif; jzpfygvdrfYr,f/
okYd aomfvJ uReaf wmfu olwUkd uku d uG Nf yD; tjypfrwifcsiyf gbl;/ a,bk,s tajc
taeudku olwkdYvkd jzpfaewmudk;/
jzpfvmw,fq&dk if oufqidk &f mausmif;awGukd ydwv f u
dk &f w,f/ pnf;urf;
azmufzsufNyD; qlyal &;udk pay;vku d wf YJ w½kyaf usmif;om;wpkaMumifY pnf;urf;
vku d ef mcsiwf YJ w½kyaf usmif;om;rsm;a&m? jrefrmwkid ;f &if;om; ausmif;om; trsm;
pkBuD;yg epfemqH;k ½H;I Mu&wmbJ/ ynmoifMum;rI t&Sed t f [kef ysuo f mG ;&w,fAs/
aemufwqifYwkd;NyD; jzpfvmw,fqkd&ifbJ puf½Hk? tvkyf½Hk? ½Hk; ponfrsm;udk
xdcu dk v
f mw,f/ tvkyrf wufou l rwuf? tvkyrf S qif;oluqif;? tvkyrf mS
&SdaeoluvJ tvkyfaumif;pGmrvkyf jzpfMuw,f/ tvkyfudk vHk;0 ydwfypfolu
ydwfypfvkdufw,f/ o,f,lydkYaqmifa&;vkyfief;awGuvJ &yfpJukefMuw,f/
tcsKyftm;jzifY qkd&&if wkdif;jynfukefxkwfvkyfrIudk xdckdufoGm;w,fAsm/
qufvufaqmif&GufoGm;Ekdifr,f/
puf½Hk? tvkyf½kH? ½kH;ESifY o,f,lkydkUaqmifa&;vkyfief;wkdYudk ydwfypfaom
tmPmykdifrsm;udkvJ tjypfrqkdEdkifygbl;/ tvkyfrwufMuolrsm;ESifY wufNyD;
tvkyrf vkyb f J pum;xkid af jymaeolrsm;ukv d J tjypfrqdck siyf gbl;/ tcktajctae
rSm tvkyo f rm;awG? trIxrf;t&mxrf;awG[m aumVm[mvukd vG,v f ,
G ,
f kH
NyD;? jzpfvmvQif xdwfvefYwMum; pkd;&drfwBuD;jzpfNyD; tvkyfpdwfajzmifYajzmifY
rvkyfEkdif jzpfwwfMuw,f/ tu,fíom onfhxufydkNyD; EkdifiHa&;todOmPf
ay;xm;cJY&if? ydkifykdifEkdifEkdif rSefrSefuefuefBuD; pnf;½Hk;xm;cJY&ifawmY puf½kH?
tvky½f ?Hk ½k;H awGrmS wpkwa0;wnf; &Sad eMujcif;u taumif;qH;k bJ/ t&m&Srd sm;
ESifY acgif;aqmifrsm;[m vkyfom;xkudk vkdovkd yJYukdifoGm;Ekdifr,f/ ukefxkwf
vkyfief;vJ tvkyfysufMurSm r[kwfbl;/ vlenf;pkjzpfaom jynfwGif;jynfy
ya,m* 0ifaewJY qlyla&;orm;rsm;ukdvJ vG,fulpGm 0kdif;y,fypfEkdifMur,f/
jrefrmYvlUabmifavmurS tnpftaMu;rsm; tjzpfjzifY pGefYy,fypfEkdifMur,f/
,ckwavmjzpfwm[m bmrS BuD;us,w f YJ tusyt f wnf; r[kwyf gbl;/
qk&d , S vf pf acwfajymif;awmfveS af &;udk vkyaf eMuw,fqw dk m uav;upm;wmrS
r[kwb f ?J pdwu f ;l ,Oftyd rf uf rufaewmvJ r[kwb f ;l As/ ESpaf ygif; axmifEiS Yf
csDNyD; Mum&SnfcJYwJY vlvlcsif; acgif;yHkjzwfrI pepftrsKd;rsKd; ( vlwwef;pm;u
vlwwef;pm;udk acgif;yHkjzwfrI? vlwrsKd;u wrsKd;udk acgif;yHkjzwf tEkdifusifYrI
ponfrsm; ) ukd tNyD;tydkif zsufodrf;&ef BudK;yrf;aejcif; jzpfw,f/ 'gYaMumifY
'Dxuf BuD;rm;wJY tcuftcJrsm;? tusyftwnf;rsm;udk ajr§mfvifYxm;&r,f/
jynfwiG ;f jynfy awmfveS af &; tzsuo f rm;rsm;? Ekid if jH cm;q&mBuD;rsm;ESiYf jynfwiG ;f
wynfrh sm; wkUd &JU ajcvSr;f rsm;udk wvSr;f NyD;wvSr;f qD;NyD;r½du k cf sK;d Ekid &f if AD,uferf
jynfolawGrSm &ifqkdif&wJY tusyftwnf;rsKd;ukd uRefawmfwkdY &ifrqkdif&bl;vkdY
rajymEkid b f ;l / AD,uferf awmifov l ,form;awG[m rD;avmifA;kH awGBuJaeonfh
txJu wzufrSm &efoludk aoewfeJYwkduf&if; tjcm;wzufrSm aumufyJoD;ESH
ydkrdk pkdufysKd;EkdifMuw,f/ AD,uferf tvkyform;awG[m AHk;ESifYBuJ tajr§mufESifY
xkaeonfh Mum;xJrS wzufu &efolav,mOfysHawGukd aoewfESifY ypfcsNyD;
tjcm;wzufu puf½HkawGu ukefypönf; ykdxGufatmif? ½kH;awGu ykdtvkyfwGif
atmif? o,f,lykdYaqmifa&;vkyfief;u ykdc&D;a&mufatmif vkyfEkdifMuw,f/ 'g
jrefrmUrQm;ewfarmif
64 ode;f azjrifY
jrefrmUrQm;ewfarmif
armfpDwHk;w½kyfESifY jrefrmYtcsKyftjcmtmPm 65
jrefrmUrQm;ewfarmif