.

MOTIF UIORAN KAYU DI TUNJANG BAKAWALI SDN. BHD

Nur Nadia Binti Zainuddin

24611

Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian

(Pengurusan Seni)

2012

 ....'1. KhNh..t !\1akJurut Uallfmi~

tI M~m .'\1ALII' ",. ~" \",,w, ..

MOTIF UKJRAN KAYU D1 TUNJANG BAKAWALl SDN, BHD

NUR NADIA BINTI ZAJNUDDJN

2461 1

Projek ini mcrupakan salah satu keperluan untuk

Ijazah Swjana Muds Scni Gunaan dengan Kepujian

Pengurusan Seni

Fakuhi Seni Gunaan dan Kreatif

UNIVERSITI MALA YSlA SARA WAK
2012

•
----- ..
'I ~ I
 UNIVERSJTJ MALAYSIA SARAWAK

BOIlANG PE GESAHAN STATUSTESISILAPORAN

ruDUL : MOTrF UKlRAN KA YU DI TI.NJANG BAKAWALI SON. BIiD

SESI PENGAJlAN: 200912010

Saya UR NADIA BtNTI ZAlNUDDIN mengaku membenarluln tesisllaporan in! disimpan di

Pusat Khidmat MaklLll11at Akadcmik. Universiti Malaysia Sarawak dengan sYBrat-syarat
kegunaan seperti berlkut:

I. TesislLaporan adaJah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak

2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik. Universiti Malaysia Sarawak dibenarluln membuat
salinan untuk tujuan pengajian sahaja
3. Pusat Khidmat Maklwnat AkIIdemik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarluln membuat
pendigitan unluk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan
4. Pusat Khidmat Maklwnat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat
saJinan tesisllaporan ini sebagai bahan pertukaran antam instilusi pengajian tinggi
5. ·Sila tandakan Ii'!

SULIT (mengandungi maklumal yang berdatjah keselamatan atau

kepentingan seperti lermaklub di dalam AKTA RAHSIA
RASM I 1972)
TERHAD (mengandungi maklumat terhad yang lelah ditentukan oleh
organisasilbadan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD

Disa fan

Tandatangan Penulis
~t
" Penyelia
Tarikh: . '( 01, h.e 11-- Tarikh :

Alamal Telap:

Kampung Guntong Lllar,

22040 Setill,

Terengb'3l1u.

Catatan: • TesisiLaporan dimaksudkan sebagai Iesi. bagi Jjazah Doktor Falsafalt, SaJjana dan SaJjana Muds
• Jika Tesis/l..aporan ini SULIT alau TERHAD, sila lampirkan surat daripada plhak
berl<uasalorganisasi berl<enaan dengan menyatakan sebab dan tcmpoh TcsisiLaporan ini pertu
dikelaskan SULIT ala" TERHAD

,
l

- -------- 'Iil,'

 PENGAKUAN

Projck bcrtajuk Motif kiran Kayu di Tuojang Bakawali Sdn. Bbd ini telah

discdiakan oleh Nur Nadia binti Zainuddin dan telah discrabkan kcpada Fakulli Seni

Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Srujana Muda Gunaan

dcngan Kepujlao Pcngurusao SeaL

periksa olch:

i bin Abdullah)

'1 Tarikh:
\~ - r- -:Lv )V

. . . .- - - ­
 PENGHARGAAN

Bismi-Allah ar-Rahman ar-Rahim

Syukur Alhamdulillah kehadral Allah ubhanallah Taala yang membcrikao

limpah kurniaNya serta dengan izinNya juga kajian ini terlaksana. Kajian jni Jahir alaS

dasar rasa ingin berkongsi ilmu dan dorongan oleh pelbagai pihak yang membantu

dalam apa jua bcntuk. sokongan dan galakan. Setinggi jutaan terima kasih kepada Tn. Hj

Mohd Ghazali Abdullah, selaku penyelia yang telah banyak memberi lunjuk ajar,

panduan serta komentar yang mcmbina sehiugga saya dapat menyiapkan kajian ini

dengan sempuma. Terima kasih juga kcpada barisan pensyarah yang telah membantu

dari segi bimbingan dan sokoogan moral. Saya juga mgin merakamkan penghargaan

kepada kakilangan Syarikat Tunjang BakawaJi Sdn.Bhd, kerana telah membenarkan

saya untuk meojalankan kajian di sini dan berkongsi serbs sedikit maklumat tenlang

kajian ini. JUtaan terima kasih iui ditujukan khas kepada infonnan di Tunjang Bakawali

Sdn.Bhd iaitu En. Noorhaiza Noordin, PD. Chc Rohaynti Abdullah dan juga kaki tangan

yang lain. Jasa kalian amat saya hargai. Tidak dilupakan juga, saya iogin mcrakamkan

jutaan terima kasib tcrulama sekali kepada ibu saya Po. Siti Zubaidah Bioti Dollah

kerana telah banyak memberikan sumbangan dan doroogan yang padu serta Dasihat

yang tidak pernah jemu sepanjang pemprosesan kajian ini. Seterusnya adik beradik dan

sepupu saya yang turu! banyak membaotu daJam kajlan ini.

Seterusnya, ucapao tcrima kasih juga kepada sahabat handai kerana telah banyak

mcmbantu dan saling bertukar pendapal dalam melengkapkan penyelidikan ini. Jasa

kalian semua amat saya hargai. Hanya Allah S.W.T sahaja yang mendapat membaJas

jasa baik kalian semua. Terima kasih alas segalanya. Selamat majujaya.

-------
II

. -- --­
. 'I i I
 Walhamduli-ALLAH-Rabb aI ' alamain.

Jasa blian amat dihargai.

Sekian, terima kasih.

III

. - ,1';'

'j ~ I
 t'usal Khidma. Maklumat "I.adtmlk
lr.'IIYCRSm , ..1 W'" So" "'\1(

lSI KANDUNGAN

PENGESAHAN

PENGRARGAAN ill

lSI KANDUNGAN iv

SENARAJ RAJAH vii

SENARAI GAMBAR vii

SENARAJ SINGKATAN I

ABSTRAK xi

ABSTRACf xii

BAB 1 PENDAHULUAN

1.0 Pengenahm

1.I Scjarah Scni 1

1.2 Pengaruh agama Hindu Buddha 2

1.3 Hubungan Manusia dengan Kayu 3

1.4 Scjarah Scni Ukir 4

!.5 Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 5

1.5.J Carta Organisasi 6

1.6 Pennasalahan Kajian 7

1.70bjektifKajian 8

1.8 Persoalan Kajian 9

! .9 Hipotesis 9

1.1 0 Kerangka Kajian 9

1.10.1 Penerangan Rajah 1.2 12

iv
1.11 Kepentingan Kajian 12

1.12 Batasan Kajian/ Skop Kajian 13

1.13 Orgao.isasi Penyampaian 14

BAB 2 OROTAN KES SASTERAAN

2.0 Pengenalan 16

2.1 Sejw:ah Seni 16

2.2 Definisi Motif 17

2.3 Definisi UkiI1lll Kayu 19

2.4 Dcfinisi Kayu 19

2.4.1 Jenis-Jenis Kayu 20

2.5 Pengaruh Hindhu dan Buddha 20

2.6 Sejarah Perkembangan Ukiran 22

2.7 Rumusan 24

BAR 3 METODOLOGI KAJIAN

3.0 Pengenalan 25

3. 1 Lokasi Kajian 25

3.2 Metodologi Kajian 26

3.3 Kaedah Kualitatif 26

3.4 Data ekunder 27

3.5 Data Primer 29

3.5.1 Kaedah Temuramah 29

3.5.2 Kaedah Pemerhatian Tidak lkut Serta 31

v
3.6 Instrumen PengumpuJan Data 31

3.7 Rumusan 32

BAB 4 ANALISIS DATA DAN DAPATAN KAJlAN

4.0 Pengenalan 33

4.1 Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 34

4.2 Biodata lnfonnan 36

4.3 Peralatan Ukiran 42

4.4 Proses UJOran Kayu 43

4.5 Jenis dan Teknik Ukiran Kayu 45

4.6 Mengetahui Motif-motif Ukiran di Tunjang Bakawali Sdn.Bhd 46

4.7 Mengkaji Reka Bentuk dalarn Penghasilan Rekaan

Karya Ukiran Kayu yang terdapat di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 60

4.8 Menganalisis Motif dan Rcka Corak di

Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 75

4.9 KesimpuJan 80

BAB 5 RUMUSAN DAN CADANGAN

5.0 Pcngcnalan 82

5.1 Rumusan Kajian 82

5.2 Cadangan 85

5.3 Cadangan Kcpada Pihak Syarika\ Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 85

5.4 Cadangan Kepada Pengakaji Akan Dalang 86

VI

 5.5 cadangan Kepada Institusi-institusi 87

5.2 Rumusan 87

RU~ 89

LAMPIRAN 91

Lampiran A: SoaJan kepada infonnan 92

Lampiran B: Garnbar temuramah bcrsama infonnan 93

Lampiran C: Garnbar Kaedah menebuk pada bongkah kayu 94

Lampiran 0 : Gambar Kaedah membuat Ulciran HaJus 95

Lampiran E: Gambar Kaedah MCDghaJUSkan Ukiran 96

Lampiran F: Banner Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd 97

Lampiran G: Pameran Produk Tunjang BakawaJi dn. Bhd 98

Lampiran H: Garnbar Poster MotifUlciran Kayu di Tunjang Bakawalj SdD. Bhd 99

SENARAI RAJAH

Rajah 1.I : Carta Organisasi yarikal TUDjag Bakawali dn. Bhd 6

Rajah 1.2: Kerangka Konsep Seni Rupa Melayu 10

Rajah 1.3: Kerangka Kajian 13

JaduaJ 4. 1: Unsur yang telah diubah 54

SENARAI GAMBAR

Gambar 4.1: Lnforman En. Noorhaiza Noordin 36

Garnbar 4.2: Lnfonnan Pn. Che Rohayati Abdullah 38

Gambar 4.3: Infonnan En. Shaharin Noordin 39

vii

~•
- - - - - - - - - -'I·
"11 I
Gambar 4.4: Informan En. Mohd orizwan b. Mohd Radnlli 40

Gambar 4.5: MotifKetam Gun 48

Gambar 4.6: Motif Ketam Gun 48

Gambar 4.7: Motif Bayam Peraksi 49

Gambar 4.8: MotifKerak Nasi 49

Gambar 4.9: MotifUkiran Bunga Kangkung 50

Gambar 4.1 0: Motif Bunga Telipol 50

Gambar 4.11: Motif daun ketumbit dalam bulatan 51

Gambar4.12: Motifbunga raya 51

Gambar4.13 : Motifdaun Bunga Raya 52

Gambar 4.14: Motif Bunga Cina 52

Gambar 4.15: Motif Burung Selasih 55

Gambar 4.16: Motif Burung Merak 55

Gambar 4.17: Motif Fauna Burung di Hulu Keris 56

Gambar 4.18 : Motif Gunungan 57

Gambar 4.1 9: Motif Gunungan 57

Gambar 4. 20: Ukiran Khat 58

Gambar 4.2!: Se iku Tiga Segi 59

Garnbar 4.22 : Kolak Serba Guna Segi Empal 59

Gambar 4. 23: Kolak Perhiasan Benluk Bulat 60

Gambar 4.24 : Kolak hiasan 61

Gambar 4.25: Kolak Serbaguna

61

Garnbar 4.26: Kolak Serbaguna 62

Garnbar 4.27: KOIak Tiga Berkembar 62

Gambar 4.28 : Kolak Serbaguna 63

viii
 Gwnbar 4.29: Kotak Serbaguna 63

Gwnbar 4.30: Kotak Serbaguna 64

Gwnbw: 4.3\: Kolak Serbaguna 64

Gambar 4.32: Kotak Serbaguna 65

Gambar 4.33 : Kolak Serbaguna 65

Gambar 4.34: Kotak Scrbaguna 66

Gwnbar 4.35: Kolak Tisu 66

Gambar 4.36: RehaJ dan Motif Bunga BakawaJi 67

Gambar4.37: Rehal dalam Keadaan Tertutup 67

Gambar 4.38: lenis-jcnis RchaJ 68

Gambar 439: Telupai yang Bermotif Flora 68

Gambar 4.40: Tetupai yang Bermoti1kan Flora 69

Gambar 4.41 : Tetupai yang Bermotifkan Flora 69

Gambar 4.42 : Tetupai yang Bermotifkan Flora 70

Gambar 4.43 : Tetupai yang Bennotitkan Flora 70

Gambar 4.44 : Larnpu Meja 71

Gambar 4.45: Kerusi Reha! 7\

Gwnbar 4.46 : Kerusi Rehat 72

Gambar 4 .47: Gerbang Pintu 72

Gambar 4.48: Gerbang PinlU 73

Gambar 4.49: Panel Pagar Musang 74

Gambar 4.50: Hiasan Dinding 74

Gambar 4.5\ : Motif Ukiran Tumbuhan Berpunca Pasu 76

Gambar 4.52: MotifUkiran Punca Penuh Rahsia 78

Gambar 4.53: Motif Ukiran Tajam Tidak Menujah Lawan 79

ix

- . ;- ------- -­
Gambar 4.54: Motif Ukiran Lilit Tidak Memaut Kawan 80

SENARAI SINGKAT AN

PKMA - Pusat Khidmat Maklumat Akademik

UNIMAS - Universiti Malaysia Samwak

HKK - Hari KIaf Kebangsaan

x
 ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk: mengkaji lentang Motif Ukiran Kayu di Tunjang

BakawaJi Sdn.Bhd yang terletak eli Kampung Raja, Bcsut. Terengganu. Objektif kajian

ini iaJah (i) Mengetahui motif-motif ukiran kayu yang terdapat di Tunjang BakawaJi

Sdn. Bhd; (ii) Mengkaji bentuk-bentuk: dan corak karya ukiTan kayu di Tunjang

Bakawali Sdn.Bbd; (iii) MenganaJisis motif dan reka bcntuk daJam ukiran kayu di

Tunjang Bakawali Sdn.Bbd. Kaedah yang digunakan dalam kajian ini adalah kaedah

kualitatif Kaedah kuaJitatif digunapakai secara lemu buaJ bersama pengukir tcrkenal

negara Noorhaiza Noordin. pengasas Tunjang Bakawali Sdn.Bhd dan beberapa

kakitangan pekerjanya. Pengkaji juga turut membuat pemerbalian persekitaran tempat

bekcrja dan pemcrbatian tcrhadap kaedah prod uk: yang dibasilkan. Dapatan kajian

mendapati beberapa permasalahan kajian antaranya iaJah motif seni ukiran kayu ini

perlu dipertahankan agar lidak bilang di tclan arus permodenan zaman.

~ --------
 ABSTRACT

The main objective of this research is to study the motive of Wood Carving in

Tunjang Sakawali Sdn. Shd located in Kampung Raja. Besut, Terengganu. The

objective of this study were (i) to found out the motifs of wood carving in the Tunjang

Bakawali Sdn. Bhd., (ii) To review the forms and patterns of work of wood carving in

the Tunjang BakawaJi Sdn. Bhd, (iii) analyze the motives and designs in wood carving

in the Tunjang Bakawali Sdn.Bhd. The method used in this study is a qualitative

method. Qualillltive methods used in an interview with famous country sculptors

Noorhaiza oordin. the founder of the Tunjang BakawaJi Sdn. 8hd and several staff

employees. Researchers also observed the work environment and the observation of the

methods of their products. From the research, the researcher realized thaI some of them

is the art of wood carving patterns should be maintained so as nOI to lose in the

underground days of modernity.

XII

-; - - - - ~ 'i'I'

 BAB I

PENDAHULUAN

J.O Peogeoslso

Dalam Bab I ini pengenalan tentang pengertian ukir, pengertian ukiran kayu,

sejarah perkembangan ukiran kayu, sejarah perkembangan motif ukiran kayu di

Semenanjung Malaysia. Terdapat juga kaitan manusia dengan ukiran tersebut seta alam

sekitan. Pcngkaji juga turut memberi pengenalan terhadap pcngaruh kebudayaan Hindu dan

Budha yang memasuki alam Melayu. Sclain iru juga pengkaji rurut memberikan

pengenalan terhadap tempat yang di kaji. Seterusnya, dalam bab ini juga pengkaji turut

memaparkan tentang permasalahan kajian. objektif kajian, persoalan kajian, hipotesis,

kerangka kajian, kepentingan kajian. sena batasan kajian.

1.1 Sejarsb Seoi

Seni telah bermula sejak zaman prasejarab lagi dan ia dikatakan telah wujud kira­

kira 2.5 juta tabun yang lalu. Dalam zaman pra..ejarah ini telah bermulanya perkembangan

manusia yang dipanggil Zaman Batu. Terdapat pelbagai bukti melalui hasil fosil yang telah

, - ----- - 'I·,·j

 ditemui dan ini telah dipercayai sebagai tapak pennulaan evolusi manusia "erane manusia

pada ketika itu hidup di dalam gua dan menggunakan batu untuk menyalakan api. Seni

telah dikatakan dapat dilihat dalam pelbagai bent uk iaitu hiasan lukisan pada dinding gua,

ukiran-ukiran, patung-patung sembahan. tulang-tulang haiwan sebagai hiasan kecantikan

diri dan juga tugu-tugu seni bina.

Menu.rut Abdul Halim Nasir (2001) dalam buku beliau yang bertajuk Seni Ukirall

K(1)'U Me/ayu Tradisi menyatakan bahawa:

Di Semenanjung Malaysia kekayaan seni ukiran kayu orang Melayu

adalah paling kctara dapat dilihat pada binaan .rumah-rumah tradisional
terutamanya di negeri Kelantan, Terengganu, Melaka, dan Negeri
Sembi Ian. Pads sbad kc- 14 seni ukiran Melayu tradisi sekali lagi
menerima perubahan apabila agama Islam sampai ke Semananjung Tanah
Melayu sebagaimana yang tcreatat di Batu Bersurat Terengganu yang
membuktikan bahawa pad a awol kurun keempat belas agama Islam telah
dianuti Oleh masyarakat Melayu.

1.2 Peogaruh agama lIindu daD Budba

Sebelum kedatangan Islam, masyarakat Melayu menganuti agama Hindu dan Budha

yang terdapatnya kepercayaan dan unsur-unsur semangat kayu yang dipegang oleh

masyarakat mclayu dahulu. Kepercayaan daripada agama Hindu atau Budha sukar

diluputkan dalam masyarakat Melayu. 1101 ini kerana budaYII dan penga.ruh 8gama Hindu

atau Budha ini !elah mcresap kedalam masyarakat Melayu.

Menurut [smail Said dan Ahmad Saifuddin Abdullah (200 I) dalam buku Spesis­

spesis KaYIl da/am Seni Ukiran Me/ayu ada mengatakan bahawa:

Tukang ukir mempcrcayai pantang larang ketika mcmilih dan

menggunakan spcsis kayu dalam pembinaan .rumah dan perkakas atau
peralatan di dalam .rumah. Kcpercayaan ini berasal daripada pantang
lorang Hindu atau Budha (Nik Rashidin, 2000)

,~ - - - - - -rr4i'

 Malah, kepercayaan lerhadap terhadap panlang larang ban yak bertentangan dengan

agama Islam yang dian uti oleh masyarakat Melayu. Bahkan kepercayaan pantang larang

dalam proses mengukir turut menjadi faktomya.

1.3 Rubungan Manllllia dan Kayu

Manusia memcrlukan alam kerana alam sebahagian daripada kehidupan man usia.

Begitu juga dcngan penggunaan kayu terhadap manusia. Bermulanya daripada daun kayu

sebagai ulam-ulaman dan sehingga dapat menikmati buah-buahan. Malahan

penggunaannya juga sehingga ke tempat pengebumian. Hal in i menunjukkan bahawa

manusia memerlukan kayu di setiap wak1.U iaitu sejak dilahirkan sehingga ke akhir hayat

manusia. Bahan kayu ini juga berksit rapat dengan kehidupan seharian manusia. Hal ini

kerana bahan kayu turut digunakan untuk membuat rumah sebagai tempat perlindungan dan

kediaman bagi keselesaan manusia sendiri. Malahan, sebagai kegunaan untuk perhiasan

seperti kerusi. mejs, dan perhiasan dinding rumah.

Hubungan manusia dengan kayu amst rapaL Hal ini kerana kayu merupakan salah

salu daripada bahan semulajadi yang boleh digunakan dalam pelbagai jenis. Penghasilan

barangan daripada produk kayu adalah terdiri daripada sekecil-kecil barangan dapur

sehinggalah keperabot ukirdn.

Menurut Zulkifli Hanafi.(2000). Dalarn buku Polo-polo hioson di dolom haT/gunon

Tradi.5ionol Melayu menyatakan bahawa:

Ukiran melambangkan status seseorang Melayu dalam masyarakat. Kerana

itu. raja dan golongan bangsawan sanggup mcngupah tukang ukir yang

3
 mahir menyediakan komponen ukiran memenuhi i tana atau rumah
mereka. Maka, daun pintu, sisir angin, kekisi, dinding dan tiang seri diukir
daJam pelbagai motif terutama Oora. khat dan awan larat. Peralatan sepeni
cepu, kukur dan sengkalan juga diukir dengan rumit daripada kayu leban,
nangka dan ccngal. Golongan ini juga mempunyai perhiasan diri seperti
keris dan badck yang mana hulu keris diukir daripada kayu kemuning
dengan cerma! dan kemas .

Menurul ZulkiOi Hanafi lagi ;

Bagaimanapun. bagi rakyat biasa hanya mampu mendirikan rumah

daripada kayu lambong atau bermutu rendah seperti meranti,epetir, dan
leban. Ukiran pada komponen rumah mereka adalah berbenluk mudah
seperti pada paha tangga dan tehar layar. Namun begitu, disebabkan naluri
kecintaan yang mendalam kepada keindahan. akhimya seni ukiran
berkembangjuga kcpada rumah rakyal biasa.

Selain itu, manusia ruru! mengaplikasikan kayu untuk kepuasan batin mereka

seperti membuat hu lu keris yang mempunyai pelbagai bentuk dan motif yang menarik dan

dipercayai mempunyai cerita hikayal yang tersendiri. Oleh yang demikian. peranan kayu ini

arnat penting, malah kepentingannya adaJah tentang estetika kayu tersebut untuk perhiasan,

keselesaan sebagai tempat duduk. Kaj ian ini juga lurut menllai tentang kesenian kayu serta

ukirannya.

1.4 Sejarab Seni Ukir

Dari segi subjek dan panduan sen; ukiran pada .zaman lersebut mereka lebih

cenderung terhadap ukiran berteraskan haiwan dan bentuk rupa manusia. Pada umumnya,

manusia pada zaman tersebut lebih cenderung untuk mclukis tentang perkara yang berada

disekeliling mereka sahaja. Hal ini dapa! dilihat melalui penemuan lukisan-Iukisan yang

terdapal pada dinding-dinding gua.

4
 !'usat Khlllmat M.Idu••, ~ka.mili
lJNTVEItSITI MALAYSIA 5AA4WAII

Menurut Abdul Halim Nasir dalam buku Ulriran Kayu Me1o/'I Tradisi ada

menyatakan bahawa:

Titik permulaan dari peralihan zaman prasejarah ke era zaman sejarah.

tcrdapat satu zaman yang penuh mencabar bagi bangsa Melayu, iaitu
zaman yang digelar Zaman Kebudayaan Balu Hid/lp alau Megalitik. Pada
Zaman ini manusia Mclayu tclah mula mendirikan tugu-lugu batu yang
mempunyai nilai-nilai spiritual berhubung dcngan kepercayaan yang
berbentuk anemisme dan pemujaan leluhur yang mereka anuti ketika itu.

Menurut Abdul Halim Nasir lagi:

Sebelum kedatangan Islam, masyarakat Melayu menganuli kepercayaan

anamisme dan seterusnya agama Hindu dan Budha. Mcreka mempcrcayai
bahawa terdapatnya unsur-unsur dan semangal kayu yang perlu di patuhi
dalam proses penyediaan ukiran kayu. Bermula daripada proses pemilihan
pokok kayu. proses pencbangan pokok kayu itu sehingga ke proses
penyobekkan untuk membuat ukiran pada boogkah kayu dalam
penghasilnn membuat motir lersebul. Kebergantungan manusia dcngan
kayu mempunyai hubungan yang runat rapat sekali. Manusia menganggap
kayu merupakan salah satu e1eman yang amat penling dan merupakan
baban semulajadi yang bolch digunakan dalam pelbagai jenis untuk
keperluan manusia. Penghasilan barangan daripada praduk kayu adalah
lerdiri daripada sekecil-kecil barangan dapur sehinggalah ke perabol
ukiran.

1.5 Syarikat Tunjang Bakawali Sdn.Bbd

Tunjang Bakawali Sdn. Bhd merupakan sebuah syarikat yang diasaskan oleh

seorang pengukir lerkenal Negara iailu En. Noorhaiza Noordin . Syorikal lersebul telah

ditubuhkan pada Mei 2004. Pada awal penubuhan. syarikal tersebut telah memberi tumpuan

terhadap pembekalan bahan menlab sperli kayu siap bersail dan juga alalan mengukir

untuk pusat-pusat latihan ukiran kayu. pelajar-pelajar dan juga orang perseorangan.

Mcmandangkan permintaan pasaran yang semakin meningkat, scbagai pengusaha

uldran kayu Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. memilih untuk memperluaskan lagi bidang

~• - - - - - - - '1;;1'
. .~ I
 pemiagaan yang sedia ada. Tunjang Bakawali Sdn. Bhd adalah syarikst ang tertumpu

kepada komponen-komponen hiasan dalnman yang berasaskan ukiran kayu, juga

merupakan syarikat didikan Seni Ukiran Kayu Bakawali yang j uga dimiliki oleh pengukir

terkenal egara iaiw Noorhaiza Noordin. Beliau juga merupaknn perusaha ukiran kayu

yang berpengalaman lebih selsma 20 tahun .

Kini Tunjang Bnkawali Sdn.Bhd telah melebarkan saynp dalsm bidang pengeluaran

dan pemnsaran produk ukiran kayu seearn komersial bagi memcnuhi keperluan pelanggan

dan penggemar ukiran kayu dalnm semua peringkal.

1.5.1 Carta Orgsoisasi

PENGURUS SYARIKAT

I
PENGURUSAN
PENTADBIRAN LOGISTlK

120RANGI (2 ORANG)

PENGURUSAN
BAHAGIAN OPERASI
PERAKAUNAN
(150RANG)

BAHAGIAN
PEMASARAN

I I
BAHAGIAN PROMOSI BAHAGIAN JUALAN

Rajah 1.J : Carta Organisnsi Syarikat Tunjang Bakawali Sdn. Bhd

Sumber: Syarikal Tunjang Bakwali Sdn. Bhd

-r-- - - - - - 'It!

 1.6 Permasalahan Kajian

Ukiran kayu adalah salah satu warisan masyarakat mclayu tradisional yang

dipertahankan sehingga ke hari ini. la mcrupakan salah satu seni menyobek pennukaan

papan atau bongkah kayu bagi mencorakkan sesuatu motif. Terdapatlima jenis motif yang

biasa diterapkan pada kayu, antaranya ialah l1ora. fauna, kosrnos, geomatrik. dan kaligrafi

atau khat.

Menurut I mail Said dan Ahmad Saifuddin Abdullah dalam buku Spesis-spesis

Kayu do/am Sen! Ukirull Koyu Me/ayu ada mengatakan bahawa :

Seni ukiran kayu melayu perlu dimartabatkan agar tidak luput di telan
zaman dalam arus kermodenan dunia yang semakin tidak mcngendahkan
tentang berharganya warisan ini.

Dalam kajian ini pengk~ji memfokuskan kepada motif-motif dan jcnis-jenis ukiran

kayu yang temapat di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd. Kajian ini juga turut melihat manusia

dengan unsur alam. manusia sesama manusia dan makhluknya. sefta yang paling penling

man usia dengan penciptanya. Kajian ini memberi tumpuan tentang motif-motif ukiran kayu

di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd.

Ukiran kayu adalah amat unik dan hasil seni yang begitu menarik. Kcsenian basil

buatan yang dimiliki olch orang-{)rang yang tertentu sahaja. Malah bakat ini lahir daripada

minat yang mendalam terhadap seni ukiran sehing8B mcncari dan belajar dengan guru-guru

yang lebih berpengalaman dalam bidang tcrsebut.

Menurut Abdul Halim Nasir dalam buJru Ulcira" Kayu Me/ayu Tradisi telah

menyatakan bahawa:

--.-. - - - '1.1

 Kesenian Melayu tradisi yang terjelma melalui ukiran mernang sering kita
lihat di sekeliling kita saroa ada didesa-<lesa terpeneil atau di bandar.
Mungkin ramai di antara kita yang tertanya-tanya: apakah yang di katakan
seni ukiran Melayu tradisi,apakah rahsia atau falsafah yang terkandung d i
sebalik ciptaanya, men gap ianya bcrbcntuk demikian dan apakah criteria
maka kita menerimanya sebagai seni budaya masyarakat Melayu.

Hal ini kerana. ukiran kayu ini dikhuatiri hilang warisannya dan tidak
dipertahankan sebagai salah satu warisan dan penghargaan oleh
masyarakal umum pada masa akan datang. Sejauhmanakah masyarakat
akan lebih menghargai dan meminati hasil kerajinan tangan masyarakat
dahulu sebagai budaya warisan masyarakat melayu. Selain itu juga
lerdapal hanya segelintir pihak saja yang mempunyai kescdaran untuk
menghidupkan semula seni ukiran kayu melayu tradisi yang sekarang
kurang mendapat tempahan daripada penduduk setempat. Malah,Ukiran
kayu daripada Negara luar eontohnya daripada Indonesia lebih diutamakan
kerana harganya yang lebih murah berbanding dengan )..-ualiti ukiran itu
sendiri.

Oleh yang demikian kajian motif ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd.

diharap dapat menarik lebih ramai golongan pelapis dan meningkatkan kescdaran

masyarakal supaya lebih menghargai ukiran terscbut.

1. 7 Objektif Kajian

Kajian ini adalah untuk :

(i) Mengetahui motif-motif ukiran kayu yang lerdapal di Syarikal Tunjang Bakawall

Sdn. Bhd;

(ii) Mengkaji bentuk-bentuk dan corak karya ukiran kayu di Syarikat Tunjang Bakawali

Sdn. Bhd;

(iii) Menganalisis motif dan reka bentuk dalaffi ukiran kayu di Syarikat Tunjang

Bakawali Sdn. Bhd.

--- - - - - - --,­
• ·Il j
---
 1.8 Persoalan Kajisn

(i) Apakah motif-motif ukiran kayu yang tcroapat di Syarikal Tunjang Bakawali Sdn.

Bhd?

(ii) Bagaimanakah bcntuk-bentuk dan corak karya yang lerdapat di Syarikat Tunjang

Bakawali Sdn. Bhd?

(iii) Bagaimanakah motif dan reka bcntuk dalarn ukiran kayu di Syarikat Tunjang

Bakawali Sdn. Bhd?

1.9 Hipolesis

Penyelidik mengandaikan bahawa motif-motif dan jenis-jenis ukiran kayu

menggarnbarkan jati diri dan tarnadun Bangsa Melayu sendiri. Oleh yang demikian motif­

motif dan jenis-jenis ukiran kayu adalah penting daJam penghasilan sesuatu produk di

Tunjang Sakawali Sdn. Bhd.

1.10 Kentngka )(ajlsn

Kajian ini akan menggunakan pendekatan konsep. tcori dan prinsip yang dijadikan

sebagai panduan bagi kaedah mengkaji motif ukiran kayu di Tunjang Bakawali Sdn. Bhd.

Kerangka kajian ini akan melibatksn konsep. leori, dan prinsip ini akan mewujudkan satu

kerangka yang menjelaskan satu konsep penjelasan tentang motif ukiran kayu di Tunjang

Bakawali Sdn. Bhd.

- .- - - - - - - 'Ii I·