Bai Giang Thong Tin Di Dong 1

ITC Khoa Điện tử Viễn thông
THOÂNG TIN DI ÑOÄNG

CHÖÔNG I:
TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ THOÁNG GSM
I. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN CUÛA HEÄ THOÁNG THOÂNG
TIN DI ÑOÄNG GSM:
Ñieän thoaïi di ñoäng ra ñôøi töø nhöõng naêm 1920, khi ñoù
ñieän thoaïi di ñoäng ñöôïc söû duïng nhö laø caùc phöông tieän
thoâng tin giöõa caùc ñôn vò caûnh saùt ôû Myõ. Dòch vuï ñieän thoaïi
di ñoäng maûi ñeán ñaàu naêm 1960 ôû caùc daïng söû duïng ñöôïc
vaø khi ñoù noù chæ laø caùc söõa ñoåi thích öùng cuûa caùc heä
thoáng ñieàu vaän. Cuoái nhöõng naêm 1980 ngöôøi ta nhaän thaáy
raèng caùc heä thoáng toå oâng töông töï khoâng theå ñaùp öùng
ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng vaøo theá kyû sau neáu nhö
khoâng loaïi boû ñöôïc caùc haïn cheá coá höõu cuûa heä thoáng naøy:
(1) phaân boå taàn soá raát haïn cheá, dung löôïng thaáp; (2) tieáng
oàn khoù chòu vaø nhieãu xaûy ra khi maùy di ñoäng chuyeån dòch
trong moâi tröôøng fadinh ña tia; (3) khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc
dòch vuï môùihaáp daãn ñoái vôùi khaùch haøng; (4) khoâng cho
pheùp giaûm ñaùng keå giaù thaønh cuûa thieát bò di ñoäng vaø cô
sôû haï taàng; (5) khoâng ñaûm baûo tính baûo maät cuûa caùc cuoäc
goïi; (6) khoâng töông thích giöõa caùc heä thoáng khaùc nhau, laøm
cho thueâ bao khoâng theå söû duïng ñöôïc maùy di ñoäng cuûa mình
ôû nöôùc khaùc.
Giaûi phaùp duy nhaát ñeå loaïi boû nhöõng haïn cheá treân laø
phaûi chuyeån sang söû duïng kyõ thuaät thoâng tin soá cho thoâng
tin di ñoäng cuøng vôùi caùc kyõ thuaät ña truy nhaäp môùi.
Heä thoáng thoâng tin di ñoäng söû duïng kyõ thuaät ña truy
nhaäp phaân chia theo thôøi gian (TDMA) ñaàu tieân treân theá giôùi
ñöôïc ra ñôøi ôû Chaâu Aâu vaû coù treân goïi laø GSM . Ban ñaàu heä
thoáng naøy ñöôïc goïi laø “ nhoùm ñaëc traùch di ñoäng” (Group
Special Mobile) theo teân goïi cuûa moät nhoùm ñöôïc
CEPT( Conference Of European Postal And Telecommunications
Administrations – Hoäi nghò caùc cô quan quaûn lyù vieãn thoâng
vaøböu chính Chaâu Aâu) cöû ra ñeå nghieân cöùu tieâu chuaån. Sau
ñoù ñeå tieän cho vieäc thöông maïi hoùa GSM ñöôïc goïi laø “ heä
thoáng thoâng tin di ñoäng toaøn caàu” (GSM: Global System for
Mobile Communications).
GSM ñöôïc phaùt trieån töø naêm 1982 khi caùc nöôùc Baéc Aâu
gôûi ñeà nghò ñeán CEPT ñeå quy ñònh moät dòch vuï vieãn thoâng
chung chaâu AÂu ôû baêng taàn 900MHz. Naêm 1985 heä thoáng soá
ñöôïc quyeát ñònh söû duïng vaø thaùng 5 naêm 1986 giaûi phaùp
TDMA baêng heïp ñöôïc choïn löïa.
Thông tin di động Page 1

ÔÛ Vieät Nam heä thoáng thoâng tin di ñoäng soá GSM ñöôïc
ñöa vaøo töø naêm 1993, hieän nay ñang ñöôïc coâng ty VNPT (VMS,
GPC), VIETTEL, SPT, EVN, Beeline, Vietnammobile, … khai thaùc raát
hieäu quaû.
II. MAÏNG GSM:
Caáu truùc moät maïng teá baøo ñôn giaûn goàm coù:
1.Traïm di ñoäng MS: Mobile Station
Laø moät thieát bò ñoäc laäp, laøm nhieäm vuï keát noái vôùi
caùc thieát bò beân ngoaøi nhö maùy tính, Fax. MS bao goàm thieát bò
di ñoäng ME (Mobile Equipment) vaø Module nhaän daïng thueâ bao
SIM ( Subcriber Identity Module).
2. Phaân heä traïm goác BSS: Base Station Subsystem
BSS noái vôùi MS thoâng qua giao dieän voâ tuyeán vaø cuõng
noái ñeán NSS. BSS bao goàm toång ñaøi thu phaùt traïm goác BTS
(Base Transceiver Station) vaø boä ñieàu khieån traïm goác BSC (Base
Station Controller). Moät BSC ñieàu khieån nhieàu BTS. Moät boä
phaän TRAU (Transcoder/Rate Adaption Unit) thöïc hieän maõ hoaù vaø
giaûi maõ ñoàng thôøi ñieàu chænh toác ñoä cho vieäc truyeàn soá
lieäu.

Heä thoáng GSM söû duïng moâ hình OSI (Open System
Interconnection). Coù 3
giao dieän phoå bieán trong moâ hình OSI: giao dieän voâ tuyeán
giöõa MS vaø BTS, giao dieän A giöõa MSC vaø BSC vaø giao dieän A-
bis giöõa BTS vaø BSC.
MS BSS MSC
B
T
S
B
T
S BSC MSC
B GIAO DIEÄ
NA
T
S GIAO DIEÄ
N ABIS
GIAO DIEÄ
N
VOÂTUYEÁN
Hình 1.3 – BSS = BTS + BSC vaø caùc giao dieän.

3. Phaân heä chuyeån maïch NSS: Network and Switching
Subsystem
NSS trong GSM laø moät maïng thoâng minh. NSS quaûn lyù giao
dieän giöõa ngöôøi söû duïng maïng GSM vôùi ngöôøi söû duïng maïng
vieãn thoâng khaùc, noù bao goàm:
 Trung taâm chuyeån maïch dòch vuï di ñoäng MSC (Mobile
Service Switching Centre): Coù nhieäm vuï thieát laäp cuoäc goïi ñeán
vaø töø thueâ bao di ñoäng. Moät MSC ñieàu khieån nhieàu BSC.

 Chöùc naêng töông taùc maïng IWF (InterWorking Function):

laø coång giao tieáp giöõa ngöôøi duøng maïng GSM vôùi caùc maïng
ngoaøi
 Thanh ghi ñònh vò thöôøng truù HLR (Home Location
Register): chöùa taát caû caùc thoâng tin veà thueâ bao, vaø caùc
thoâng tin lieân quan ñeán vò trí hieän haønh cuûa thueâ bao, nhöng
khoâng chính xaùc. HLR coù trung taâm nhaän thöïc AUC
(Authentication Centre) vaø thanh ghi nhaän daïng thieát bò EIR
(Equipment Identity Register).
 Thanh ghi ñònh vò taïm truù VLR (Visitor Location Register):
Noái ñeán moät hoaëc nhieàu MSC, löu tröõ caùc thoâng tin hieän
haønh ñeå caäp nhaät cho MSC, nhö vò trí thueâ bao hieän haønh
(chính xaùc hôn trong HLR).
 MSC coång (GMSC): ñeå thieát laäp cuoäc goïi, cuoäc goïi
ñöôïc ñònh tuyeán ñeán GMSC, GMSC seõ tìm ñuùng soá thueâ bao
HLR chöùa soá thueâ bao ñöôïc goïi. GMSC coù giao tieáp vôùi maïng
ngoaøi.
Ngoaøi ra trong maïng GSM coøn coù phaân heä vaän haønh OSS
(Operation SubSystem). Coù 3 vuøng trong OSS :
(1)Chöùc naêng vaän haønh maïng vaø duy trì,
(2)Quaûn lyù thueâ bao, bao goàm caû vieäc laäp phieáu
vaø tính cöôùc,
(3)Quaûn lyù thieát bò voâ tuyeán.
Subscription Network
management NSS operation
and charging and
maintenance
NSS
Mobile ME
equipment MS
management SIM
Hình 1.4 – Toå chöùc cuûa OSS.
III. MOÂ HÌNH LÔÙP CUÛA GSM:

Heä thoáng GSM söû duïng moâ hình OSI (Open System
Interconnection) bao goàm 5 lôùp: Truyeàn daãn TX (Transmission),
Quaûn lyù taøi nguyeân voâ tuyeán RR (Radio Resource management),
Quaûn lyù di ñoäng MM (Mobility Management), Quaûn lyù giao tieáp
CM (Communication Management), Vaän haønh, baûo döôõng vaø duy
trì OAM (Operation,Administration and Maintenance).

Lôùp TX thieát laäp moät keát noái giöõa MS vaø BTS.

Lôùp RR bao goàm caùc giao thöùc quaûn lyù giao tieáp qua giao
dieän voâ tuyeán vaø cung caáp moät ñöôøng truyeàn oån ñònh giöõa
MS vaø BSC.
Lôùp MM quaûn lyù döõ lieäu thueâ bao vaø caùc hoaït ñoäng
xaùc thöïc .
Lôùp CM coù caùc chöùc naêng sau :
(1)Thieát laäp duy trì vaø giaûi phoùng cuoäc goïi.
(2)Quaûn lyù caùc dòch vuï boå sung. Cho pheùp ngöôøi duøng
coù moät soá ñieàu khieån cuoäc goïi cuûa hoï trong maïng.
(3)Dòch vuï baûn tin ngaén SMS (Short Message Service). Lieân
quan ñeán caùc dòch vuï baûn tin ngaén ñieåm tôùi ñieåm. Moät trung
taâm dòch vuï baûn tin ngaén coù theå keát noái nhieàu maïng GSM.
Hình 1.5 – Moâ hình lôùp cuûa GSM.
Operator User
OAM
CM
MM
RR
Transmission
IV. TRUYEÀN DAÃN VOÂ TUYEÁN:

1.Truyeàn daãn tín hieäu thoaïi:
Moät tín hieäu thoaïi töông töï 4-KHz ñöôïc chuyeån ñoåi sang tín
hieäu soá 64kbps, sau ñoù noù ñöôïc giaûm xuoáng coøn 13kbps
tröôùc khi ñieàu cheá. ÔÛ ñaây duøng toác ñoä 13kbps thay cho
64kbps ñeå phuø hôïp vôùi keânh baêng heïp 13kbps. Maõ hoaù tieáng
noùi thöôøng duøng hai caùch sau:
 Kích thích xung ñeàu RPF (Regular Pulse Excitation): phaùt
xung nhieãu ñeå moâ phoûng cho tieáng noùi.
 Maõ hoùa döï ñoaùn tuyeán tính LPC (Linear Prediction
Coding): Phaùt daïng soùng tieáng noùi baèng caùch duøng boä loïc
vôùi heä soá nhaân laø 8 ñöôïc phaùt vôùi moät khung tieáng noùi
20ms, duøng 260 bit ñeå bieåu dieãn moät khung 20ms. Coù hai caùch
truyeàn daãn tín heäu thoaïi trong GSM, ñoù laø lieân tuïc vaø khoâng
lieân tuïc.
2.Truyeàn döõ lieäu:
Toác ñoä truyeàn döõ lieäu cao nhaát cuûa GSM laø 9600bps
vaø coù hai cheá ñoä truyeàn khaùc nhau laø trong suoát vaø khoâng
trong suoát.
Cheá ñoä trong suoát vaän haønh theo cô cheá söûa sai. Coù ba
toác ñoä döõ lieäu aùp duïng cho cheá ñoä naøy laø 2400, 4800 vaø
9600 bps. Sau khi theâm caùc thoâng tin boå trôï thì toác ñoä trôû
thaønh 3.6 , 6 vaø 12 kbps.
Cheá ñoä khoâng trong suoát vaän haønh theo cô cheá töï
truyeàn laïi ARQ (Automatic Repeat Request). Döõ lieäu ñöôïc truyeàn
laïi khi noù khoâng ñöôïc xaùc nhaän ôû ñaàu cuoái. Vôùi cheá ñoä
khoâng trong suoát toác ñoä truyeàn laø 12kbps cho keânh toaøn toác
vaø 6kbps cho keânh baùn toác, loãi truyeàn daãn giaûm, tuy nhieân
do söû duïng cô cheá truyeàn laïi neân hieäu suaát söû duïng ñöôøng
truyeàn khoâng cao.
V. CAÙC LOAÏI KEÂNH:
1.Caáu truùc keânh:
Dòch vuï cho pheùp ngöôøi duøng coù boán cheá ñoä truyeàn
daãn voâ tuyeán, ba cho truyeàn döõ lieäu vaø moät cho thoaïi. Cheá
ñoä truyeàn daãn voâ tuyeán duøng keânh vaät lyù.
2. Keânh vaät lyù:
Coù ba loaïi keânh vaät lyù, cuõng ñöôïc goïi laø keânh löu löôïng
:
 TCH/F (Full rate ): keânh toaøn toác. Truyeàn daãn tín hieäu
thoaïi ôû toác ñoä 13kbps hoaëc ba toác ñoä döõ lieäu 12, 6 vaø
3.6kbps.
 TCH/H( Half rate): keânh baùn toác. Truyeàn daãn maõ tín
hieäu thoaïi ôû toác ñoä 7kbps hoaëc hai toác ñoä döõ lieäu laø 6 vaø
3.6kbps.
 TCH/8 (One-eight rate): keânh toác ñoä 1/8. Duøng cho
keânh baùo hieäu, keânh chung vaø keânh döõ lieäu toác ñoä thaáp.
Keânh vaät lyù ñöôcï toå chöùc theo quan ñieåm truyeàn daãn.
Ñoái vôùi TDMA GSM, keânh vaät lyù laø moät khe thôøi gian ôû moät
soùng mang voâ tuyeán ñöôïc chæ ñònh:
Daõi taàn soá: 890 – 915MHz cho ñöôøng leân (töø MS ñeán
BTS).
935 – 960MHz cho ñöôøng xuoáng (töø BTS ñeán
MS).
Daõi thoâng taàn cuûa keânh vaät lyù laø 200KHz. Daõi taàn
baûo veä ôû bieân roäng 20KHz. GSM 900 coù 124 daõi thoâng taàn
baét ñaàu töø taàn soá 890.2MHz. Moãi daõi thoâng taàn keânh laø
moät TDMA coù 8 khe thôøi gian. Moãi khe keùo daøi 577s, moãi
khung laø 4.62ms. Khung ñöôøng leân treã ba khe so vôùi khung
ñöôøng xuoáng. Nhôø vaäy maø MS coù theå söû duïng moät khe thôøi
gian coù cuøng thöù töï ôû ñöôøng leân hoaëc ñöôøng xuoáng ñeå
truyeàn tín hieäu song coâng.
3.Keânh logic:
a. Keânh chung ñöôøng xuoáng:
 Keânh hieäu chænh taàn soá FCCH (Frequency
Correction Channel): laëp laïi moãi 51x8 chu kyø cuïm, duøng ñeå
nhaän daïng taàn soá hieäu chænh.
 Keânh ñoàng boä SCH (Synchronization Channel): mang
thoâng tin ñoàng boä khung cho MS vaø nhaän daïng BTS.
 Keânh ñieàu khieån quaûng baù BCCH ( Broadcast
Control Channel): ñöôïc phaùt quaûng baù moät caùch ñeàu ñaën
trong moãi cell vaø ñöôïc thu bôûi caùc MS ôû traïng thaùi nghó.
 Keânh cho pheùp tìm goïi vaø truy caäp PAGCH (Paging
and Access Grant Channel): duøng ñeå thu cuoäc goïi ñeán taïi MS.
 Keânh quaûng baù cuoäc goïi CBCH (Call Broadcast
Channel): Moãi cell phaùt quaûng baù moät baûng tin ngaén, laëp laïi
moãi 2s, töø maïng ñeán MS ôû traïng thaùi nghó.
MS tìm cuïm FCCH, sau ñoù tìm moät cuïm SCH treân cuøng
moät taàn soá ñeå ñaït ñöôïc söï ñoàng boä . Tieáp theo, MS thu BCCH
treân nhieàu khe thôøi gian vaø choïn moät cell rieâng ôû traïng thaùi
nghó.
b. Keânh chung ñöôøng leân:
Keânh chung ñöôøng leân duy nhaát laø keânh truy caäp
ngaãu nhieân RACH ( Random Access Channel). RACH cho pheùp MS
choïn ñeå truy xuaát cuoäc goïi. Coù hai toác ñoä RACH/F (vôùi toaøn
toác), vaø RACH/H (vôùi baùn toác ).
c. Keânh baùo hieäu:
Taát caû caùc keânh baùo hieäu laø moät trong nhöõng
keânh vaät lyù, vaø teân cuûa keânh ñöôïc döïa treân chöùc naêng
logic cuûa noù.
 Keânh ñieàu khieån keát noái chaäm SACCH (Slow
Associated Control Channel): laø moät TCH toác ñoä thaáp duøng cho
baùo hieäu hoã trôï vaø caùc thuû tuïc khoâng khaån caáp maø chính
laø chuyeån giao cuoäc goïi giöõa caùc cell. Noù duøng vôùi toác ñoä
1/8.
 Keânh ñieàu khieån keát noái nhanh FACCH ( Fast
Associated Control Channel): Duøng cho vieäc thieát laäp cell, nhaän
thöïc thueâ bao vaø yeâu caàu chuyeån giao cuoäc goïi giöõa caùc
cell.
 Keânh ñieàu khieån ñoäc laäp SDCCH (Stand – alone
Dedicated Control Channel): Hoaït ñoäng vôùi toác ñoä thaáp, duøng
keânh TCH/8. Phuïc vuï cho vieäc caäp nhaät vaø quaù trình thieát laäp
cuoäc goïi khi moät TCH ñöôïc chæ ñònh.
Khe voâ tuyeán ñöôïc phaân phoái ñeán ngöôøi söû duïng
chi khi cuoäc goïi ñaõ ñöôïc thieát laäp xong. Coù hai cheá ñoä laø

daønh rieâng vaø roãi. Vieäc hoaït ñoäng ôû cheá ñoä naøo laø phuï
thuoäc vaøo ñöôøng leân hay ñöôøng xuoáng. Trong thuaät ngöõ GSM,
ñöôøng xuoáng laø tín hieäu phaùt ra töø traïm goác ñeán MS vaø
ngöôïc laïi cho tín hieäu ñöôøng leân.
 Keânh thoaïi/ döõ lieäu: moãi khe thôøi gian cuûa keânh
thoaïi chöùa 260 bits cho moãi khoái. Toaøn boä khoái coù 316 bits.
Moãi khe thôøi gian keânh döõ lieäu chöùa 120 hoaëc 240 bits cho
moãi khoái.
 Cheá ñoä keânh: bôûi vì söï quí giaù cuûa phoå taàn soá,
neân khoâng coù moät ngöôøi duøng naøo ñöôïc caáp moät keânh
daønh rieâng.
 Cheá ñoä daønh rieâng: duøng TCH trong suoát cuoäc
goïi ñöôïc thieát laäp vaø duøng SACCH ñeå caäp nhaät vò trí ôû cheá
ñoä daønh rieâng. TCH vaø SACCH laø caùc keânh daønh rieâng cho
caû ñöôøng leân vaø ñöôøng xuoáng.
 Cheá ñoä nghó: trong luùc khoâng coù cuoäc goïi, thì
naêm keânh ñöôøng xuoáng ôû traïng thaùi roãi: FCCH, SCH, BCCH
ñöôïc phaùt quaûng baù moät caùch ñeàu ñaën; PAGCH vaø CBCH gôûi
moät baûn tin moãi 2s. Trong suoát cheá ñoä nghó, MS laéng nghe ôû
caùc keânh ñöôøng xuoáng, vaø duøng SDCCH ñeå ghi nhaän moät söï
lieân keát vò trí vôùi moät traïm goác töông öùng trong maïng.
VI. PHÖÔNG PHAÙP ÑA TRUY NHAÄP:
GSM laø söï keát hôïp cuûa FDMA vaø TDMA. Toång soá keânh
trong FDMA laø 124, vaø moãi keânh roäng 200KHz. ÔÛ ñöôøng leân
söû duïng khoaûng taàn soá 935 – 960MHz vaø ñöôøng xuoáng söû
duïng khoaûng taàn soá 890 – 915MHz. TDMA duøng moãi keânh laø
200KHz, moät khung coù taùm khe thôøi gian, moät khung keùo daøi
trong 4.615ms.
1. Phöông phaùp FDMA.
FDMA laø gaùn caùc keânh ñeán töøng ngöôøi rieâng reõ. Caùc
keânh naøy ñöôïc gaùn döïa treân caùc yeâu caàu maø ngöôøi söû
duïng caàn.
Trong suoát thôøi gian cuoäc goïi tieán haønh, khoâng coù moät
user naøo duøng chung baêng taàn soá ñoù. FDMA coù nhöõng ñaëc
ñieåm sau:
 Keânh FDMA chæ phuïc vuï duy nhaát moät thueâ bao taïi
moät thôøi ñieåm.
 Neáu moät keânh FDMA khoâng ñöôïc duøng, thì noù ôû
traïng thaùi nghó vaø khoâng ñöôïc duøng bôûi caùc user khaùc ñeå
taêng khaû naêng cuûa heä thoáng.
 Sau khi ñaõ gaùn moät keânh thoaïi, traïm goác vaø MS
thu vaø phaùt moät caùch lieân tuïc vaø ñoàng thôøi.

Code
Frequency
Channel N
Channel 1
Channel 2
Channel 3
Time
Hình 1.6 – Caùch gaùn baêng taàn soá cuûa

FDMA.
 Baêng thoâng cuûa keânh FDMA laø töông ñoái nhoû
(khoaûng 30KHz) khi moãi keânh phuïc vuï duy nhaát moät soùng
mang. FDMA thöôøng ñöôïc aùp duïng cho heä thoáng baêng heïp.
 Thôøi gian cuûa kí hieäu laø lôùn so vôùi thôøi gian treã
trung bình. Vì vaäy giao thoa kí töï ISI thaáp vaø khoâng caàn söû
duïng Equalizer.
 Heä thoáng FDMA khoâng phöùc taïp nhö TDMA.
 FDMA laø phöông phaùp truyeàn daãn lieân tuïc, neân
caùc bits caàn cho muïc ñích ñònh tuyeán laø ít hôn TDMA.
 FDMA caàn moät caáu truùc loïc RF chaët cheõ giaûm
thieåu giao thoa keânh keà.
Toång soá keânh coù theå hoaït ñoäng ñoàng thôøi trong moät
heä thoáng FDMA laø:
Btot  2 B guard
N  (1.1)
Bc
Btot: Toång soá phoå ñöôïc phaân phoái.
Bguard: Baêng baûo veä taïi caïnh cuûa caùc keânh .
Bc: Baêng thoâng cuûa moãi keânh.
2. Phöông phaùp TDMA:
Heä thoáng TDMA chia phoå voâ tuyeán ra caùc khe thôøi gian
(Time slot) vaø moãi khe chæ cho pheùp ngöôøi söû duïng ñöôïc phaùt
hoaëc thu.
Nhö trong hình 1.7, moãi user chieám moät khe thôøi gian ñöôïc
laëp laïi moät caùch chu kyø, moät keânh ñöôïc xem nhö laø moät khe
thôøi gian maø noù laëp laïi ôû moãi khung. Moät khung coù N khe
thôøi gian. Khoâng nhö heä thoáng FDMA, heä thoáng TDMA truyeàn
daãn döõ lieäu khoâng lieân tuïc vaø chæ söû duïng cho döõ lieäu soá
vaø ñieàu cheá soá. Vieäc truyeàn daãn töø caùc user khaùc nhau
ñöôïc keát hôïp laïi thaønh moät khung laëp laïi nhö hình 1.8

Code
Channel N
s
lot
me s Channel 2 Frequency
Ti Channel 1
Time
Hình 1.7 – Phöông phaùp phaân chia keânh trong TDMA.
Moät khung bao goàm nhieàu khe thôøi gian. Moãi khung coù bit
môû ñaàu, bit thoâng tin vaø bit keát thuùc.
Trong TDMA bit môû ñaàu chöùa thoâng tin veà ñòa chæ vaø
ñoàng boä maø caû traïm goác vaø MS duøng ñeå nhaän daïng. Caùc
ñaëc ñieåm cuûa TDMA:
 TDMA chia moät taàn soá soùng mang ñôn cho moät
user. Soá khe thôøi gian trong moãi khung phuï thuoäc vaøo nhieàu
heä soá nhö kyõ thuaät ñieàu cheá, baêng thoâng…
 Truyeàn daãn döõ lieäu ôû heä thoáng TDMA laø khoâng
lieân tuïc nhöng dieãn ra theo cuïm.
 Quaù trình xöû lí chuyeån giao cuoäc goïi giöõa caùc cell
laø ñôn giaûn, MS coù theå laéng nghe töø caùc traïm goác khaùc
trong suoát thôøi gian nghó.
 TDMA duøng caùc khe thôøi gian khaùc nhau cho phaùt
vaø thu, vì vaäy truyeàn song coâng ñöôïc yeâu caàu.
 Vieäc caân baèng thích öùng luoân caàn thieát trong heä
thoáng TDMA, bôûi vì toác ñoä truyeàn daãn trong TDMA lôùn hôn so
vôùi FDMA.
 Trong TDMA thôøi gian baûo veä neân ñöôïc toái thieåu.
 Quaù trình ñoàng boä khung ñoøi hoûi raát chaët cheõ.
Toång soá keânh trong heä thoáng TDMA:
m( Btot  2 B guard )
N  (1.2)
Bc
m: laø soá user cöïc ñaïi trong moät keânh voâ tuyeán.

Moä
t khung TDMA
Preamble Information Message Tail bits
Slot 1 Slot 2Slot 3 Slot N
Trail bits Sync bits Information Data Guard bits
Hình 1.8 – Caáu truùc khung cuûa TDMA.

3. Haèng soá thôøi gian treã giöõa ñöôøng leân vaø
ñöôøng xuoáng:
Vieäc ñaùnh soá caùc khe cuûa caùc khe ñöôøng leân laø laáy
khe thôøi gian ñöôøng xuoáng baèng caùch laøm treã ba khe. Trong
tröôøng hôïp naøy, MS seõ khoâng phaùt vaø thu ñoàng thôøi bôûi vì
hai khe naøy laø khaùc nhau veà vaät lyù. Treã truyeàn daãn khi MS ôû
xa traïm goác.
4.Caùc loaïi khe thôøi gian khaùc:
Moãi cell cung caáp moät xung clock chuaån cho caùc khe thôøi
gian. Moãi khe thôøi gian ñöôïc ñaùnh soá TN (Time Slot Number) maø
noù ñöôïc bieát bôûi traïm goác vaø MS. TN ñöôïc laëp laïi moät caùch
chu kyø.
5. Cuïm vaø chuoãi höôùng daãn:
ÔÛ TDMA, tín hieäu ñöôïc phaùt ôû daïng cuïm. Chu kì cuûa
cuïm mang bieân ñoä tín hieäu phaùt baét ñaàu töø giaù trò 0 cho
ñeán giaù trò chuaån cuûa noù. Moät goùi bits ñöôïc phaùt bôûi tín
hieäu ñieàu cheá. Sau ñoù bieân ñoä giaûm veà 0. Cuïm naøy dieãn ra
taïi MS phaùt hoaëc taïi BTS neáu cuïm keà khoâng ñöôïc phaùt.
Trong moät cuïm coù caùc bit ñuoâi vaø cuïm höôùng daãn. Caùc
bits ñuoâi goàm coù ba bits taïi ñieåm baét ñaàu vaø keát thuùc cuûa
moãi cuïm, noù nhaèm cung caáp thôøi gian baûo veä.
Chuoãi höôùng daãn laø chuoãi ñöôïc bieát ôû maùy thu, noù
höôùng daãn cho boä Equalizer.
Coù caùc loaïi cuïm sau ñaây:
(1). Cuïm bình thöôøng duøng trong TCH
Flag Flag
3 57 1 26 1 57 3
Tail Information Training sequence
Information Tail
(2). Cuïm truy xuaát duøng ôû RACH höôùng ñöôøng leân.

Flag
7 41 1 35 3
Tail Training sequence Information
Tail
(3). Cuïm F vaø S. Cuïm F ñöôïc duøng ôû FCCH vaø coù ñònh daïng
ñôn giaûn. Taát caû coù 148 bits zero, ñöa ra moät daïng soùng thuaàn
sine. 5 cuïm S trong moãi 51x8 chu kyø BP ñöôïc duøng ôû SCH. Moät
cuïm S nhö sau:
Flag Flag
3 38 1 64 1 38 3
Tail Information Training sequence Information
Tail
VII. THUÛ TUÏC VAÄN HAØNH CUÛA MAÏNG:
Thuû tuïc vaän haønh cuûa heä thoáng ñöôïc chia ra boán
phaàn vaø moät thuû tuïc handoff.
1. MS khoâng khôûi ñoäng:
Khi moät thueâ bao khoâng ôû traïng thaùi goïi, noù seõ
queùt 21 keânh thieát laäp treân toång soá 416 keânh. Sau ñoù noù
choïn moät keânh maïnh nhaát vaø khoùa ôû keânh naøy. Sau 60s
quaù trình töï ñònh vò ñöôïc laëp laïi.
2. Cuoäc goïi khôûi ñoäng töø MS:
Thueâ bao baám soá caàn goïi, kieåm tra xem soá caàn goïi
coù ñuùng hay khoâng, baám nuùt “send”. Moät yeâu caàu cho dòch
vuï ñöôïc gôûi baèng caùch choïn moät keânh thieát laäp ñaït ñöôïc töø
quaù trình töï ñònh vò. Traïm goác thu tín hieäu naøy, vaø noù choïn
moät höôùng Anten toái öu cho keânh thoaïi duøng. Taïi thôøi ñieåm
naøy, traïm goác cuõng ñoàng thôøi moät yeâu caàu ñeán trung taâm
chuyeåm maïch di ñoäng MTSO ( Mobile Telephone Switching Office)
vôùi moät toác ñoä döõ lieäu cao. MTSO choïn moät keânh thoaïi thích
hôïp cho cuoäc goïi, vaø traïm goác thoâng qua ñònh höôùng Anten
ñeå keát noái vôùi MS.
3. Cuoäc goïi khôûi ñoäng töø maïng:
Thueâ bao A muoán goïi cho thueâ bao B, noù seõ quay soá
cuûa thueâ bao B. Trung taâm vuøng seõ nhaän daïng soá naøy vaø
gôûi thaúng ñeán MTSO. Ñeán löôïc MTSO seõ gôûi moät baûn tin tìm
goïi döïa treân soá thueâ bao naøy ñeán caùc traïm goác vaø taïi ñaây
tieán haønh giaûi thuaät tìm kieám. Moãi traïm goác phaùt moät baûn
tin tìm goïi treân keânh thieát laäp cuûa noù. MS nhaän daïng ñöôïc
soá naøy treân moät keânh thieát laäp maïnh nhaát , khoùa ôû ñoù
vaø ñaùp öùng veà traïm goác. MS theo caùc leänh ñeå ñöôïc daønh
rieâng keânh thoaïi vaø cuoäc goïi ñaõ saün saøng.
4. Keát thuùc cuoäc goïi:
Khi MS taét maùy phaùt, moät tín hieäu ñaëc bieät (tín hieäu
ñôn tone) ñöôïc phaùt ñeán caùc traïm goác vaø hai beân cuøng giaûi
phoùng cuoäc goïi. MS tieáp tuïc kieåm tra tìm goïi thoâng qua keânh
thieát laäp maïnh nhaát.
5. Thuû tuïc handoff:
Trong luùc cuoäc goïi dieãn ra, hai thueâ bao cuøng ôû treân
moät keânh thoaïi. Khi moät MS di chuyeån ra khoûi vuøng phuû soùng
cuûa traïm goác chöùa noù thì tín hieäu thu trôû neân yeáu. Ñeå cuoäc
goïi khoâng bò ngaét, traïm goác hieän haønh seõ yeâu caàu moät
thuû tuïc chuyeån giao cuoäc goïi ñeán moät keânh taàn soá môùi ôû
moät traïm goác môùi maø khoâng gaây ra ngaét cuoäc goïi hoaëc
baét ñaàu moät cuoäc goïi môùi.
VIII. QUAÛN LYÙ VOÂ TUYEÁN:
1. Quaûn lyù taøi nguyeân voâ tuyeán RR (Radio
Resoucre management):
Trong maïng voâ tuyeán, keânh voâ tuyeán ñöôïc phaân phoái
cho vieäc thieát laäp, chuyeån giao vaø giaûi phoùng cuoäc goïi treân
moät ñònh höôùng cuoäc goïi. Coù ba chöùc naêng quaûn lyù laø ñònh
vò, chuyeån giao vaø di ñoäng. Vieäc thöïc hieän chöùc naêng RR
yeâu caàu moät soá giao thöùc giöõa MS vaø maïng.
a. Giao thöùc ñöôøng truyeàn:
Vieäc trao ñoåi thoâng tin baùo hieäu phaûi ñöôïc gôûi vaø
hieåu bôûi moãi thieát bò hoã trôï baùo hieäu. Haàu heát caùc chöùc
naêng trao ñoåi thoâng tin ñöôïc phaân phoái ñeán caùc thieát bò
khaùc nhau. Coù ba loaïi giao thöùc ñeå cung caáp cho vieäc trao ñoåi
thoâng tin.
 Giao thöùc ñöôøng truyeàn voâ tuyeán RLP (Radio
Link Protocol) ñaëc tröng trong GSM laø LAPDm.
 LAPD laø giao thöùc ñöôøng truyeàn thích öùng vôùi
keânh D cuûa ISDN.
 Phaàn chuyeån baûn tin MTP (Message Transfer Part)
laø giao thöùc duøng cho maïng baùo hieäu soá 7.
Toác ñoä baûn tin baùo hieäu cuûa giao thöùc ñöôøng truyeàn
voâ tuyeán laø 22.8kbps. Toác ñoä baûn tin baùo hieäu ôû caùc giao
thöùc ñöôøng truyeàn khaùc laø 64kbps.
b. Giao dieän lieân keát vôùi giao thöùc ñöôøng
truyeàn:
Giao dieän Giao

MS – BTS LAPDm
BTS – BSC LAPD
BSC – MSC MTP( Giao thöùc SS7)
MSC/VLR/HLR – maïng SS7 MTP( Giao thöùc SS7)
MSC – MSC ( baùo hieäu lieân TUP( Telephone User Part)
quan tôùi cuoäc goïi)
BSC chuyeån tieáp ( baùo hieäu ISUP ( ISDN User Part)
lieân quan tôùi cuoäc goïi) BSS MAP (MAP/B)

MSC – MSC MAP (Mobility Application Part)
MAP/F
MS MSC EIR
(B)
MAP/I
VLR HLR
MAP/D
MAP/E MAP/G MAP/C
MAP/C
GMSC
VLR
(B) MAP/H
MSC
SMS - gateway
Hình 1.9 – Caùc giao thöùc töø MAP/C ñeán MAP/I
2. Quaûn lí di ñoäng MM: Mobility Manegement

Caùc tín hieäu khoâng lieân quan ñeán cuoäc goïi töông öùng
vôùi giao thöùc trong MSC maø noù khaùc so vôùi MSC hoaëc HLR
khaùc vaø ñöôïc nhoùm laïi thaønh MAP. Chuùng ta coù theåphaân
bieät chuùng baèng MAP/X, ôû ñaây X coù theå laø B, C, D hoaëc E.
MAP/B: giao thöùc giöõa BSC vaø MSC chuyeån tieáp.
MAP/C: giao thöùc giöõa GMSC vaø moät HLR.
MAP/D: giao thöùc giöõa MSC/HLR khaùc vaø HLR.
MAP/E: giao thöùc giöõa caùc MSC.
Ngöôøi duøng heä thoáng Cellular yeâu caàu quaûn lí di ñoäng
cho caùc hoaït ñoäng caäp nhaät vò trí, chuyeån giao vaø di ñoäng.
Moät hoaït ñoäng chuyeån giao xaûy ra khi moät keânh thoaïi thay
ñoåi khi moät MS ñi vaøo moät cell khaùc trong luùc cuoäc goïi ñang
dieãn ra. Di ñoäng laø khaû naêng khôûi ñoäng cuoäc goïi ôû trong heä
thoáng maïng naøy vaø phaân phoái noù ñeán heä thoáng caùc maïng
khaùc baèng caùch duøng MM vaø quaûn lí caäp nhaät vò trí.
a. Quaûn lí caäp nhaät vò trí:
Thueâ bao luoân ñöôïc lieân keát vôùi maïng di ñoäng
maët ñaát PLMN (Public Land Mobile Network) thöôøng truù cuûa noù.
Khi di chuyeån noù seõ lieân keát vôùi maïng PLMN taïm truù. Chuùng
ta coù theå nhaän daïng cuoäc goïi töø PLMN taïm truù töø vò trí cuûa
MS.

Trong quaù trình xöû lí choïn löïa PLMN, MM thöôøng tìm

cell ôû trong PLMN thöôøng truù. Neáu khoâng coù dòch vuï hieän
haønh, user coù theå choïn cheá ñoä töï ñoäng (tìm kieám maïng )
hoaëc cheá ñoä thao taùc baèng tay (tìm kieám user) ñeå tìm ñöôïc
PLMN phuø hôïp. Trong tröôøng hôïp dòch vuï giôùi haïn, MM tieáp tuïc
kieåm tra chæ 30 soùng mang maïnh nhaát. Dòch vuï giôùi haïn luoân
quan taâm ñeán vuøng phuû soùng taïi bieân giôùi cuûa caùc quoác
gia laân caän.
b.Choïn löïa cell:
Vieäc choïn löïa cell toát nhaát töø 1 MS phuï thuoäc vaøo 3 yeáu
toá.
(1)Möùc ñoä thu cuûa tín hieäu thu taïi MS.
(2) Coâng suaát phaùt cöïc ñaïi cuûa MS.
(3)Hai heä soá p1 vaø p2 ñaëc tröng cuûa cell. Ñaây laø
chuaån C1.
C1 = A – Max(B,0)
A = Trung bình möùc thu – p1
B = p2 – coâng suaát RF lôùn nhaát cuûa MS
P1 = moät giaù trò giöõa –110 vaø – 48dBm
P2 = moät giaù trò giöõa 13 vaø 43dBm
Caû hai giaù trò p1 vaø p2 ñöôïc phaùt quaûng baù töø caùc cell.
Coâng suaát lôùn nhaát cuûa MS = 29 ñeán 43dBm.
Thuaät giaûi choïn cell:
 Moät SIM phaûi ñöôïc cheøn vaøo
 C1 lôùn nhaát ñöôïc choïn baèng caùch ñaït ñöôïc C 1 töø
cell töông öùng ; C1 phaûi lôùn hôn 0.
 Taát caû caùc cell phaûi khoâng caûn trôû dòch vuï.
c. Hoaït ñoäng nhaän thöïc:
Hoaït ñoäng nhaän thöïc baûo veä maïng choáng laïi söï
truy xuaát baát hôïp phaùp.
Giai ñoaïn 1: Moät maõ soá nhaän daïng thueâ bao caù
nhaân PIN (Personnal Identification Number ) baûo veä SIM. PIN ñöôïc
kieåm tra bôûi SIM taïi choã, sau ñoù SIM khoâng bao giôø ñöôïc gôûi
ra ñöôøng truyeàn voâ tuyeán.

Hình 1.10 – Quaù trình tính toaùn nhaän thöïc.
Giai ñoaïn 2: Maïng GSM tieán haønh moät cuoäc kieåm tra
baèng caùch gôûi moät soá ngaãu nhieân RAND. Moät soá RAND 128
bits ñöôïc gôûi töø maïng ñeán MS vaø noù troän vôùi heä soá baûo
maät cuûa MS laø KI, thoâng qua moät giaûi thuaät xöû lí laø A 3, noù
ñöa ra moät SRES(Signed Result). Daøi 32 bits. Sau ñoù SRES ñöôïc
gôûi ñeán maïng töø MS ñeå chöùng thöïc.
d. Maõ hoaù:
Maõ hoaù ñeå choáng laïi vieäc nghe leùn. MS duøng RAND
thu ñöôïc töø maïng vaø troän vôùi K I thoâng qua moät giaûi thuaät
khaùc laø A8 vaø phaùt ra Kc (64 bits). Chuoãi maät maõ ñöôïc phaùt ra
töø Kc.
Soá khung vaø Kc di chuyeån ñeán giaûi thuaät maät maõ
A5 vaø phaùt ra S2 (114 bits), chuùng ñöôïc ñöa vaøo coång EX-OR maø
ñaàu vaøo laø chuoãi bits kieåm tra 114 bits vaø chuoãi maät maõ S 2
nhö hình 1.11.
e. Hoaït ñoäng nhaän thöïc thueâ bao – hoaït ñoäng
baûo maät:

SIM (phía MS) vaø AUC ( phía maïng) laø nôi chöùa khoùa
KI cuûa thueâ bao. Khoùa KI khoâng bao giôø ñöôïc phaùt ra khoâng
gian. Caû hai ñeàu tính toaùn A3 vaø A8.
3. Quaûn lyù giao tieáp CM: Communication Management
Lôùp CM cung caáp caùc dòch vuï vieãn thoâng nhö thoaïi,
fax vaø döõ lieäu cho ngöôøi söû duïng thoâng qua lôùp RR vaø MM
nhö trình baøy trong hình 1.12
Ngöôøi duøng GSM bao goàm maùy goïi vaø maùy bò goïi.
Chöùc naêng quaûn lí cuûa CM laø ñieàu khieån cuoäc goïi, quaûn lí
dòch vuï vaø dòch vuï baûn tin ngaén.
a. Ñieàu khieån cuoäc goïi CC: Call Control

CC quaûn lyù haàu heát caùc dòch vuï huôùng maïch ( nhö
thoaïi, döõ lieäu) thoâng qua MSC/VLR, GMSC, IWF vaø HLR. Chöùc
naêng cuûa CC laø thieát laäp, duy trì vaø giaûi phoùng cuoäc goïi.
Ñeå thieát laäp cuoäc goïi, soá cuûa MS phaûi ñöôïc gaùn. MS/ISDN laø
soá ISDN cuûa MS. Soá di ñoäng MS (MSRN) laø soá ñònh tuyeán, moät
soá khaùc coù theå cho pheùp thueâ bao GMS hoaëc nhaän daïng
thueâ bao quoác teá IMSI (International Mobile Subscriber Identity) vaø
cung caáp bôûi MS ñeå truy xuaát vaøo maïng quoác teá.
b. Chuyeån giao: Handoff hay Handover
Thuaät giaûi chuyeån giao cuûa GSM khoâng ñöôïc xaây
döïng thaønh moät chuaån. Ñoù laø ñaëc tröng cuûa chuyeån giao hoã
trôï di ñoäng MAHO (Mobile Assistance Handover). MS queùt caùc
soùng mang voâ tuyeán theo chæ daãn cuûa BTS. Noù theo doõi caùc
khe thôøi gian, caùc khe naøy khoâng ñöôïc gaùn ñeå noù thu tín
hieäu. Trong thöôøng hôïp naøy, theo yeâu caàu cuûa BTS, cöôøng ñoä
tín hieäu cuûa moät soùng mang voâ tuyeán ñaëc tröng ñöôïc ño trong
moät khung thôøi gian, soá ño ñoù ñöôïc gôûi thaúng veà BTS ñeå hoã
trôï quaù trình xöû lyù chuyeån giao. Quaù trình ñöôïc goïi laø MAHO.
MSC duøng hai thoâng tin ñeå quyeát ñònh cho vieäc chuyeån giao.
Hai thoâng tin naøy laø:
(1) Cöôøng ñoä maø MS thu ñöôïc taïi caùc BTS laân caän.
(2) Cöôøng ñoä tín hieäu maø BTS thu ñöôïc taïi MS.

c. Quaûn lyù caùc dòch vuï boå sung SSM: Supplementary

Service Management
CC cung caáp caùc dòch vuï boå sung nhö chôø cuoäc goïi,
ñònh höôùng cuoäc goïi, vaø traû lôøi töï ñoäng. SSM laø dòch vuï
quaûn lyù ñieåm ñeán ñieåm. Moät trung taâm dòch vuï SSM (SSM –
SC ) coù theå noái vôùi nhieàu maïng GSM. SSM bao goàm hai chöùc
naêng:
(1) Keát thuùc töï ñoäng baûn tin ngaén;
(2) Khôûi ñoäng töï ñoäng baûn tin ngaén.
4. Quaûn lyù maïng NM: Network Management
Moät trung taâm MS giaùm saùt caùc hoaït ñoäng sau:
(1) Quaûn lyù vaø giaùm saùt thueâ bao;
(2) Laäp phieáu vaø tính cöôùc ;
(3) Duy trì;
(4) Giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa thueâ bao ñeå cung caáp maõ
nhaän daïng cho ME vôùi soá nhaän daïng thieát bò di ñoäng quoác
teá IMEI (International Mobile Equipment Identity).
(5) Trong maïng quaûn lyù vieãn thoâng GSM (TMN), taát caû
caùc maùy vaän haønh vaø duy trì taïo thaønh moät maïng maø
chuùng ñöôïc keát noái ñeán taát caû caùc maùy ñieàu khieån löu
löôïng. GSM Q3 laø moät giao thöùc quaûn lyù maïng cho chöùc naêng
vaän haønh heä thoáng vaø maùy ñieàu khieån löu löôïng.
IX. QUY HOAÏCH CELL:
X. NHIEÃU TRONG HEÄ THOÁNG:
1. Nhieãu ngoaïi:
Nhieãu ngoaïi laø loaïi nhieãu ôû beân ngoaøi caùc thieát bò
vaø maïch ñieän. Coù ba loaïi nhieãu ngoaïi : Nhieãu khí quyeån,
nhieãu beân ngoaøi traùi ñaát vaø nhieãu nhaân taïo.
a. Nhieãu khí quyeån.
Nhieãu khí quyeån laø ñaët tính ñieän töï nhieân cuûa khí
quyeån traùi ñaát. Nhieãu khí quyeån thöôøng ñöôïc goïi laø nhieãu
tónh ñieän vaø aûnh höôûng cuûa noù laø xuaát hieän tieáng laøo
xaøo thöôøng nghe ôû caùc loa khi khoâng coù tín hieäu. Tónh ñieän
thöôøng ôû daïng ñaùp öùng xung maø söï phaân taùn naêng löôïng
traûi roäng treân taàn soá cuûa noù. Bieân ñoä naêng löôïng tæ leä
nghòch vôùi taàn soá cuûa noù.
V V

t t
(a) (b)
Hình 1.13 – Aûnh höôûng cuûa nhieãu leân tín

hieäu.
(a) Tín hieäu khoâng nhieãu.
(b) Tín hieäu coù nhieãu.
b. Nhieãu ngoaøi traùi ñaát:
Nhieãu ngoaøi traùi ñaát bao goàm caùc tín hieäu ñieän baét
ñaàu töø beân ngoaøi baàu khí quyeån cuûa traùi ñaát. Noù ñöôïc chia
laøm hai loaïi laø nhieãu maët trôøi vaø nhieãu vuõ truï.
 Nhieãu maët trôøi: ñöôïc phaùt ra töø söùc noùng cuûa
maët trôøi.
 Nhieãu vuõ truï: laø nguoàn nhieãu ñöôïc phaân phoái
moät caùch lieân tuïc qua daõy ngaân haø, cöôøng ñoä nhieãu töông
ñoái nhoû.
c. Nhieãu nhaân taïo:
Laø loaïi nhieãu sinh ra do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Noù
coù cöôøng ñoä maïnh trong vuøng thaønh thò vaø coâng nghieäp,
neân coù luùc ñöôïc goïi laø nhieãu coâng nghieäp.
2. Nhieãu noäi:
Laø loaïi giao thoa ñieän maø ñöôïc phaùt ra töø beân trong
moät thieát bò hoaëc maïch ñieän.
a. Nhieãu nhieät:
Sinh ra do söï di chuyeån nhanh vaø ngaãu nhieân cuûa
electron beân trong vaät daãn do söï di chuyeãn nhieät. Söï chuyeån
ñoäng cuûa electron taêng leân khi nhieät ñoä taêng.
Coâng suaát nhieãu nhieät:
N = KTB (1.11)
K: haèng soá Boltzmann (1.38.10-23J/0K)
B: baêng thoâng
T: nhieät ñoä tuyeät ñoái (0K)
b. Nhieãu shot:
Gaây ra bôûi ñeán moät caùch ngaãu nhieân cuûa soùng
mang taïi phaàn töû ñaàu ra cuûa thieát bò ñieän töû nhö laø diode,
FET, BJT.
c. Nhieãu thôøi gian vöôït:
Moät soá thay ñoåi cuûa chuoãi soùng mang khi chuùng ñi
töø ñaàu vaøo ñeán ñaàu ra cuûa moät thieát bò sinh ra moät daïng tín
hieäu khoâng hôïp leä, bieán thieân ngaãu nhieân goïi laø nhieãu thôøi
gian vöôït.
3. Ñieän aùp nhieãu:
Moâ hình töông ñöông cho nguoàn nhieãu ñieän trôû:

RI : laø ñieän trôû noäi.

RN : laø ñieän trôû taûi.
VN : laø nguoàn ñieän aùp nhieãu.
V
Khi RN = RI, ñieän aùp VR  N , khi ñoù coâng suaát nhieãu treân
2
taûi R laø:
2
V N 
 2 V2 (1.12)
 
N  KTB   N
R 4R
 V N2  4 RKTB (1.13)
 VN  4 RKTB (1.14)
4. Meùo haøi:
Meùo haøi laø khi caùc haøi khoâng mong muoán cuûa moät
tín hieäu ñöôïc sinh ra khi cho tín hieäu goác ñi qua moät boä khueách
ñaïi phi tuyeán. Meùo haøi toång coäng ñöôïc tính:
Vhigher
%THD  .100 (1.14)
V fundemental
%THD : meùo haøi toång coäng phaàn traêm.
Vhigher  V22  V32  ...  Vn2
Vfundemental = ñieän aùp hieäu duïng cuûa haøi baäc moät.
5. Meùo quaù ñieàu cheá:
Meùo quaù ñieàu cheá sinh ra caùc tín hieäu maø taàn soá laø
toång hoaëc hieäu cuûa caùc taàn soá cuûa caùc tín hieäu goác ñaàu
vaøo khi chuùng ñöôïc troän vaøo moät thieát bò phi tuyeán. Taàn soá
toång vaø hieäu goïi laø tích cheùo (Cross Product):
Cross Product = mf1  nf2 (1.15)
f1, f2 laø caùc taàn soá cô baûn .
n,m laø caùc soá nguyeân döông töø 1 ñeán voâ cuøng.
6. Tyû soá coâng suaát tín hieäu treân nhieãu:
Laø tyû soá möùc coâng suaát tín hieäu treân möùc coâng
suaát nhieãu.
S P
 S (1.16)
N PN
PS : coâng suaát tín hieäu (W).
PN : coâng suaát nhieãu (W).
S
: ñöôïc tính baèng dB thì
N
S P
(dB)  10 log S (1.17)
N PN
Neáu tính S/N qua ñieän aùp thì :

S V
(dB )  20 log S (1.18)
N VN
VS : ñieän aùp tín hieäu (V).

VN : ñieän aùp nhieãu (V).
7. Noise figure vaø Noise factor:
Noise factor (F) vaø Noise figure (NF) laø heä soá daët tröng
duøng ñeå cho thaáy tyû soá tín hieäu treân nhieãu suy giaûm bao
nhieâu khi noù ñi qua moät maïch hoaëc moät daõy maïch. Noise
S  S 
factor laø tyû leä cuûa   vaø   :
 N  IN  N  OUT
Input _ signal  to  noise _ ratio
F (1.19)
Output _ signal  to  noise _ ratio
Noise figure laø Noise factor bieåu dieãn ôû dB:
NF = 10logF (1.20)
 Noise factor vaø Noise figure cuûa maïch gheùp
casecaded:
F  1 F3  1 Fn  1
FT  F1  2   ....  (1.21)
A1 A1 A2 A1 ...An 1
FT : Noise factor toång.
F1: Noise factor cuûa maïch 1.
Fn : Noise factor cuûa maïch n.
A1 : ñoä lôïi cuûa maïch 1.
An : ñoä lôïi cuûa maïch n.
Vaø Noise figure toång cuûa maïch ñöôïc tính.
NFT(dB) = 10logFT. (1.22).

CHÖÔNG II:
KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ SOÁ TRONG
MAÏNG ÑIEÄN THOAÏI DI ÑOÄNG
I. KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ BPSK:
1. Ñieàu cheá BPSK:
Tín hieäu ñieàu cheá BPSK coù bieân ñoä khoâng ñoåi vaø pha
thay ñoåi theo hai giaù trò nhò phaân ñaàu vaøo laø 0 vaø 1.
Soùng mang hình sine:
SC = AC.cos(2fCt) (2.1)
Giaû söû ban ñaàu pha baèng 0.
Chuoãi döõ lieäu nhò phaân ñaàu vaøo laø d(t), bieåu dieãn
döôùi daïng RNZ vôùi bit 1 laø +1V vaø bit 0 laø –1V.
Tín hieäu ñieàu cheá BPSK laø:
2 Eb
S BPSK (t )  . cos(2f C t ) (d(t) = 1) (2.2)
Tb
hoaëc :
2 Eb
S BPSK (t )  . cos(2f C t   ) (d(t) = 0) (2.3)
Tb
vôùi Tb: laø chu kyø bit.
1 2
Eb  A CTb : laø naêng löôïng cuûa moät bit.
2
Töø (2.2) vaø (2.3), ta keát hôïp laïi töông öùng daïng cuûa cuûa
tín hieäu BPSK laø:
2 Eb
S BPSK (t )  d (t ) . cos( 2f C t ) (2.4)
Tb
SBPSK(t)
d(t)
Cos(2fCt)
Hình 2.1 – Sô ñoà ñieàu cheá BPSK
2. Phoå vaø baêng thoâng cuûa tín hieäu BPSK:
Tín hieäu BPSK coù theå bieåu dieãn döôùi daïng hình bao phöùc:
SBPSK(t) = RegBPSK(t).exp(j2fCt)
(2.5)
Vôùi gBPSK(t) laø hình bao phöùc cuûa tín hieäu ñöôïc cho bôûi:

2 Eb
g BPSK (t )  .d (t ) (2.6)
Tb
Maät ñoä phoå coâng suaát PSD (Power Spectral Density) cuûa
hình bao phöùc laø:
2
 sin fTb 
Pg BPSK ( f )  2 E0   (2.7)
 fTb 
PSD cuûa tín hieäu BPSK ñöôïc tính baèng caùch dòch PSD cuûa
hình bao phöùc leân taàn soá soùng mang töông öùng:
Eb  sin  ( f  f C )Tb   sin  ( f  f C )Tb 
2 2
PBPSK ( f )      (2.8)
2   ( f  f C )Tb    ( f  f C )Tb 

Baêng thoâng cuûa tín hieäu BPSK ñöôïc xaáp xæ khi noù chöùa
90% naêng löôïng cuûa tín hieäu:
1.6
BW  1.6 Rb  (2.9)
Tb
Ñoà thò xaùc suaát loãi bit trong ñieàu cheá BPSK vôùi moâi
Pe
Eb
(dB)
N0
tröôøng nhieãu traéng.
3.Thu tín hieäu BPSK:
Tín hieäu BPSK taïi maùy thu:

2 Eb
S BPSK (t )  d (t ) . cos(2f C t   ) (2.10)
Tb
 : laø ñoä leäch pha cuûa tín hieäu töông öùng vôùi thôøi gian treã
trong keânh truyeàn, noù phuï thuoäc vaøo khoaûng caùch giöõa maùy
phaùt vaø maùy thu vaø ñoä dòch pha sinhra do boä khueách ñaïi ñaët
tröôùc boä giaûi ñieàu cheá cuûa maùy thu.
Yeâu caàu ôû maùy thu laø phaûi khoâi phuïc lai ñuùng chuoãi
döõ lieäu d(t). Kyõ thuaät giaûi ñieàu cheá keát hôïp hay ñoàng boä ôû
BPSK ñoøi hoûi phaûi coù söï ñoàng boä roõ raøng veà pha vaø taàn
soá cuûa soùng mang taïo ra taïi maùy thu. Sô ñoà khoái cuûa moät
maùy thu BPSK ñöôïc trình baøy nhö hình 2.2:
Tín hieäu BPSK sau khi ñi qua maïch bình phöông laø:
2 Eb 2 Eb 1
d (t ). . cos 2 ( 2f C   )  d (t ) 1  cos 2(2f C t   )  (2.11)
Tb Tb 2
Sau khi ñi qua maïch loïc baêng thoâng vaø chia hai thì tín hieäu
taïi ñaàu ra cuûa khoâi phuïc soùng mang laø: Cos(2f t + )
C
Cos2(2fCt + ) Cos(4fCt + )
m(t)cos(2fCt +
) Square Bandpass Frequenc
law Filter 2fC y
device Divider
f/2
m(t)cos(2fCt +
)
m(t)cos2(2fCt + )
Demodulated
signal
Integrate m(t)
and Dump
circuit
Bit
Synchronizer
Hình 2.2 – Sô ñoà maùy thu BPSK
SC = cos(2fC + )
’
(2.12)
Tín hieäu SC vaø BPSK ñöôïc ñöa ñeán boä nhaân vaø tín hieäu
’
ñaàu ra cuûa boä nhaân laø:

2 Eb 2 Eb  1 1 
cos 2f C t   .d (t ). . cos 2f C t     d (t ). .  cos 2 2f C t    
Tb Tb  2 2 
(2.13)
Tín hieäu ôû (2.13) ñöôïc vaøo maïch tích phaân vaø xaû, sau
ñoù seõ ñi vaøo maïch quyeát ñònh.

Ñieän aùp ñaàu ra cuûa maïch tích phaân:

2 Eb 1 2 Eb 1
v( kTb )  d  kTb  dt  d  kTb  cos 2 2f c t    dt
kTb kTb
Tb  k 1 Tb 2 Tb  k 1 Tb 2
2 Eb
 d  kTb 
Tb
(2.14)
Nhö vaäy chuùng ta ñaõ khoâi phuïc laïi ñöôïc chuoãi döõ lieäu d(t).
4. Bieåu dieãn hình hoïc cuûa tín hieäu BPSK:
Choïn moät tín hieäu laø cô sôû laø tröïc chuaån:
2
u1 (t )  . cos 2f c t  (2.15)
Tb
Ta coù :
S BPSK (t )  E b .d  t  u1  t  (2.16)
Khoaûng caùch giöõa hai tín hieäu : d  2 E b
 Eb 0 Eb
Hình 2.3 – Khoaûng caùch giöõa hai tín hieäu BPSK
Xaùc suaát loãi trong BPSK:
1  2 Eb 
Pe  erfc  (2.17)
2  N 
 0 
Vôùi Eb laø naêng löôïng cuûa bit .

N0 maät ñoä xaùc suaát nhieãu traéng.
II. KYÕ THUAÄT ÑIEÀU CHEÁ QPSK:
1. Nguyeân lyù ñieàu cheá vaø phoå cuûa QPSK:
Tín hieäu ñieàu cheá QPSK coù daïng:
S QPSK (t ) 
2ES
TS

cos 2f c t   i  1 
2 ,

0  t  TS , i = 1,2,3,4…
(2.24)
Chuoãi nhò phaân ñaàu vaøo m(t) coø daïng NRZ vôùi Tb = 1/Rb.
2
TS  2Tb  ; ES = 2Eb
Rb
Bieán ñoåi löôïng giaùc cuûa (2.24), ta coù:
S QPSK  t  
2ES
TS
 
. cos  i  1  cos 2f c t  
2
2ES
TS
. sin  i  1  sin 2f c t 
2
 
(2.25)
2
Ñaët Q1  t   cos 2f c t  (2.26)
TS
2
Q2  t   sin  2f c t  (2.27)
TS

   
 S QPSK  t   E S . cos  i  1  Q1 (t )  E S . sin  i  1  Q2 (t )
2 2 (2.28)
Phoå cuûa QPSK töông töï nhö phoå cuûa BPSK, nhöng ôû ñaây
Eb vaø Tb ñöôïc thay theá baèng ES vaø TS:
E S  sin   f  f c TS   sin   f  f c TS  
2 2
PQPSK  f       
2    f  f c TS     f  f c TS  
 
(2.29)
 sin 2  f  f T   sin 2  f  f T  2 
2
 Eb  c b
   c b
 
 2  f  f c  T b   2  f  f c  T b  
Xaùc suaát loãi trong QPSK:
 2 Eb 
Pe ,QPSK  Q  (2.30)
 N 
 0 
Qua (2.30) vaø (2.17), ta thaáy xaùc suaát loãi cuûa BPSK vaø
QPSK laø nhö nhau. Tuy nhieân, vôùi QPSK thì hieäu suaát baêng
thoâng gaáp 2 laàn BPSK. Baêng thoâng cuûa QPSK xaáp xæ baèng Rb.
Ñoà thò xaùc suaát loãi bit trong ñieàu cheá QPSK vôùi moâi
tröôøng nhieãu traéng
2. Kyõ thuaät ñieàu cheá vaø giaûi ñieàu cheá QPSK:
Pe
LPF
Eb
(dB )
Rb/2 N0
Inpu
t Local
oscillato
data Sô Serial to
ñoà ñieàu cheá QPSK:
r BPF
parallel 
converter 90 0
Rb(m(t) QPSK
)Thông tin di động Page 26
signal
Rb/2
LPF
Hình 2.6 – Sô ñoà maùy phaùt QPSK

Tín hieäu m(t) sau khi ñi qua boä Serial to parallel converter seõ
taïo ra hai doøng bit mI(t) ( cuøng pha vôùi m(t) ) vaø mQ(t) ( leäch pha
900 ). Hai tín hieäu naøy ñöôïc ñieàu cheá ñoäc laäp qua boä ñieàu
cheá caân baèng nhö tín hieäu BPSK. Sau ñoù hai tín hieäu naøy ñöôïc
laáy toång ñeå ñöôïc tín hieäu QPSK nhö trong bieåu thöùc (2.28).
Boä loïc BPF ñaët taïi ñaàu ra cuûa cuûa boä ñieàu cheá ñeå
giôùi haïn phoå coâng suaát cuûa tín hieäu QPSK, traùnh gaây ra
nhieãu cho caùc keânh laân caän.
Sô ñoà khoái cuûa boä giaûi ñieàu cheá QPSK.
Hình 2.7 – Sô ñoà khoái cuûa maùy thu QPSK.
Decision
LPF Circuit
Symbol
Received Carrier
BPF Timing Recovery
Recovery Multiplexer
Signal Recovery Signal
Circuit
Circuit
900
Decision
LPF Circuit
Boä loïc BPF ñaët tröôùc maùy thu coù nhieäm vuï loaïi boû nhieãu
ngoaøi baêng vaø giaûm giao thoa keânh keà.
Tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa boä loïc ñöôïc chia laøm hai phaàn,
hai phaàn naøy ñöôïc ñöa vaøo hai boä giaûi ñieàu cheá keát hôïp.
Ñaàu ra cuûa hai boä giaûi ñieàu cheá keát hôïp ( moät cuøng pha vaø
moät leäch pha 900 ) ñöôïc ñöa vaøo maïch quyeát ñònh vaø sau ñoù
ta ñöôïc hai chuoãi döõ lieäu nhò phaân. Hai chuoãi naøy ñöôïc doàn
keânh ñeå ñöôïc döõ lieäu mong muoán.
III. KYÕ THUAÄT FSK:

1.Nguyeân lyù ñieàu cheá FSK:

Trong FSK, tín hieäu tín hieäu soùng mang coù bieân ñoä khoâng
ñoåi, taàn soá thay ñoåi theo hai giaù trò nhò phaân ñaàu vaøo laø 0
hoaëc 1 ( töông öùng laø taàn soù thaáp vaø cao ).
Tín hieäu FSK coù daïng :
2 Eb
S FSK  t   cos 2f c  d (t )2f  t (2.31)
Tb
ÔÛ ñaây d(t) laø chuoãi döõ lieäu nhò phaân ñaàu vaøo: d(t) =
1.
2f : laø ñoä leäch taàn soá so vôùi taàn soá soùng
mang chuaån 2fc.
Goïi taàn soá cao laø fH = fc + f vaø taàn soá thaáp fL = fc - f.
Khi ñoù tín hieäu FSK coù theå ñöôïc bieåu dieãn :
2 Eb
S FSK (t )  . cos 2  f c  f  t  0  t  Tb , ( möùc 1 ) (2.32)
Tb
2 Eb
S FSK (t )  . cos 2  f c  f  t  0  t  Tb , ( möùc 0 ) (2.33)
Tb
2. Ñieàu cheá FSK:
Goïi PH(t) vaø PL(t) laø hai giaù trò ñieän aùp coù quan heä vôùi
d(t) nhö baûng sau:
d(t) PH(t) PL(t)
+1V +1V 0V
-1V 0V +1V
Khi ñoù:
2 Eb 2 Eb
S FSK (t )  .PH cos 2  f c  f  t   .PL cos 2  f c  f  t 
Tb Tb
(2.34)
Töø (2.34), ta thaáy tín hieäu S FSK(t) laø toång cuûa hai tín hieäu
ñieàu cheá ASK vôùi taàn soá soùng mang laø ( f c + f ) vaø ( fc - f )
vaø hai chuoãi nhò phaân ñaàu vaøo laø PH vaø PL.
Sô ñoà ñieàu cheá FSK:
PH(t)
2 Eb
cos 2  f c  f  t 
Tb

SFSK(t)
2 Eb
cos 2  f c  f  t 
Tb
Thông tin di động PL(t) Page 28

Hình 2.8 – Sô ñoà ñieàu cheá FSK

3.Phoå vaø baêng thoâng cuûa tín hieäu FSK:
Theo bieåu thöùc (2.34), thì phoå cuûa tín hieäu FSK laø
toång cuûa phoå cuûa hai tín hieäu ASK taïi hai taàn soá soùng mang
laø fc + f vaø fc - f.
Phoå cuûa tín hieäu FSK nhö hình 2.9.
Baêng thoâng cuûa tín hieäu FSK ñöôïc tính theo coâng thöùc
Carson:
BT = 2f + 2B (2.35)
Vôùi B laø baêng thoâng cuûa tín hieäu daõi neàn.
Neáu choïn f = Rb, vaø ta cuõng coù B = Rb
GFSK(f)
0
f fb
fL 2.9 b - Phoå cuûa
Hình fH
tín hieäu FSK
BT = 4Rb (2.36)
laø baêng thoâng toái öu cuûa tín FSK.
4. Thu tín hieäu FSK:
Tín hieäu FSK coù theå thu baèng phöông phaùp keát hôïp vaø
khoâng keát hôïp.
a. Taùch soùng tín hieäu FSK keát hôïp:
Maùy thu FSK keát hôïp bao goàm hai boä töông quan,
chuùng ñöôïc cungCos2f
caápct tín hieäu chuaån keát hôïp taïi maùy thu.
Ngoõ ra cuûa hai maïch töông quan ñöôïc ñöa vaøo maïch so saùnh
vaø ñöôïc so saùnh vôùi ngöôõng. Neáu ñoä leäch tín hieäu lôùn hôn
ngöôõng thì ngoõ ra ôû möùc 1 vaø T ngöôïc laïi thì möù c 0.

0
dt
Decision
 Circuit
Receive Output
d
signal T
Thông tin di động 

0
dt
Page 29
sin2fct
Hình 2.10 – Sô ñoà maùy thu FSK keát hôïp.

Xaùc suaát loãi trong FSK:
 Eb 
Pe, FSK  ercf   (2.37)
 N 
 0 
b. Maùy thu FSK khoâng keát hôïp:

Sô ñoà khoái maùy thu FSK khoâng keát hôïp:
Matched
Filter at Envelop
fH e
Detecto
r
Decision
 Circuit
Receive Output
d
Signal
Matched
Filter at Envelop
fL e
Detecto
Hình 2.11 – Sô ñoà khoái r
maùy thu FSK khoâng keát hôïp.
Maùy thu bao goàm hai boä loïc coäng höôûng vaø theo sau laø
hai boä taùch soùng hình bao. Hai boä loïc coäng höôûng taïi hai taàn
soá laø fH = fc + f vaø fL = fc - f. Ngoõ ra cuûa maïch taùch soùng
hình bao ñöôïc laáy maãu taïi t =kTb, vôùi k laø soá nguyeân, vaø giaù
trò naøy ñöôïc so saùnh vaø ñöa ñeán maïch quyeát ñònh ñeå laáy
möùc tín hieäu ra töông öùng.
Xaùc suaát loãi trong FSK khoâng keát hôïp:

1  E 
Pe, FSK , NC  exp  b  (2.38)
2  2N 0 

CHÖÔNG III:
MOÂI TRÖÔØNG TRUYEÀN DAÃN –
SUY HAO ÑÖÔØNG TRUYEÀN
I. TOÅNG QUAN VEÀ ÑÖÔØNG TRUYEÀN VOÂ TUYEÁN:

Haàu heát caùc heä thoáng voâ tuyeán teá baøo vaän haønh ôû
vuøng thaønh thò neân khoâng coù ñöôøng truyeàn tröïc tieáp (line of
sight) giöõa maùy phaùt vaø maùy thu, maø ôû ñaây söï hieän dieän
cuûa caùc caáu truùc cao taàng ñaõ sinh ra hieän töôïng maát maùc
do nhieãu xaï. Bôûi do caùc soùng phaûn xaï töø nhieàu ñoái töôïng
khaùc nhau, soùng ñi theo caùc ñöôøng coù ñoä daøi khaùc nhau neân
söï taùc ñoäng cuûa caùc soùng naøy taïi moät vò trí naøo ñoù seõ
gaây ra hieän töôïng Fading nhieàu ñöôøng taïi moät vò trí naøo ñoù.
Ñeå döï ñoaùn cöôøng ñoä tín hieäu thu taïi moät khoaûng caùch naøo
ñoù so vôùi maùy phaùt, ngöôøi ta duøng caùc moâ hình truyeàn daãn.
Moâ hình duøng ñeå döï ñoaùn cöôøng ñoä tín hieäu trung bình
vôùi moät khoaûng caùch maùy phaùt – maùy thu baát kyø ñeå öôùc
löôïng vuøng phuû soùng voâ tuyeán cuûa moät maùy phaùt laø moâ
hình large – scale. Ngöôïc laïi, ñeå cho thaáy söï thaêng giaùn cuûa tín
hieäu thu ôû moät khoaûng caùch ngaén ( khoaûng vaøi böôùc soùng
) thì ta duøng moâ hình small – scale.
II. MOÂ HÌNH TRUYEÀN DAÃN TRONG KHOÂNG GIAN TÖÏ DO:
Moâ hình truyeàn daãn trong khoâng gian töï do duøng ñeå döï
ñoaùn cöôøng ñoä tín hieäu khi toàn taïi duy nhaát moät ñöôøng
truyeàn line of sight giöõa maùy phaùt vaø maùy thu ( nhö trong heä
thoáng veä tinh, Viba). Coâng suaát taïi moät ñieåm baát kyø treân
ñöôøng truyeàn soùng laø haøm cuûa khoaûng caùch. Coâng suaát thu
taïi Anten maùy thu caùch Anten phaùt moät khoaûng caùch d thì
tuaân theo phöông trình Friss:
Pt .Gt Gr .2
Pr ( d )  (3.1)
( 4 ) 2 d 2 L
ôû ñaây: Pt : coâng suaát maùy phaùt.
Gt : ñoä lôïi Anten phaùt
Gr : ñoä lôïi Anten thu.
L : heä soá maát maùc heä thoáng
Ñoä lôïi cuûa Anten quan heä vôùi goùc môû hieäu duïng A e cuûa
noù :
4A
G  2e (3.2)


vaø böôùc soùng  ñöôïc tính :

c
 (3.3)
f
c : vaän toác aùnh saùng
f : taàn soá soùng mang
Suy hao truyeàn daãn (PL) laø söï khaùc nhau ( ñöôïc ño ôû dB)
giöõa coâng suaát phaùt vaø thu:
P  G G 2 
PL(dB)  10 log t  10 log t 2r 2  (3.4)
Pr  (4 ) d 
PL: laø suy hao truyeàn daãn ( path loss)
Neáu ñoä lôïi cuûa caùc Anten ñöôïc giaû söû laø 1, thì:
  
2
PL (dB )  10 log  (3.5)

 (4 ) 2 
 
Coâng thöùc Friss chæ hôïp leä khi tröôøng laø vuøng xa.
Khoaûng caùch df töø Anten maùy phaùt thoaû maõn tröôøng vuøng xa
laø:
2D 2
df  (3.6a)

df >> D (3.6b)
df >>  (3.6c)
D: laø ñöôøng kính lôùn nhaát cuûa Anten phaùt
Nhö vaäy, moâ hình truyeàn daãn trong khoâng gian töï do laø
moâi tröôøng lyù töôûng trong heä thoáng thoâng tin. Noù phuø hôïp
vôùi caùc heä thoáng veä tinh vaø Viba khi toàn taïi ñöôøng truyeàn
tröïc tieáp line of sight.
III. SUY HAO ÑÖÔØNG TRUYEÀN:
Ôû thoâng tin voâ tuyeán ñieåm ñeán ñieåm do anten ñaët cao,
neân suy hao ñöôøng truyeàn tyû leä nghòch vôùi bình phöông
khoaûng caùch R giöõa anten thu vaø phaùt (R 2). ÔÛ thoâng tin di
ñoäng anten MS gaàn maët ñaát (khoaûng 1.5 m) neân suy hao tyû
leä vôùi luõy thöøa n khoaûng caùch R giöõa anten thu vaø phaùt (R n),
trong ñoù n>2. Ñeå tính caùc suy hao ñöôøng truyeàn ngöôøi ta laäp
caùc moâ hình truyeàn soùng khaùc nhau. Do ñaët ñieåm truyeàn
soùng khoâng oån ñònh, neân caùc moâ hình naøy ñeàu mang tính
thöïc nghieäm.
Suy hao ñöôøng truyeàn trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng
laø do aûnh höôûng cuûa caáu truùc ñòa lí vaø söï hieän dieän cuûa
caùc ñoái töôïng taùn xaï doïc theo ñöôøng truyeàn soùng. Caùc caáu
truùc phöùc taïp cuûa beà maët ñòa lí vaø caùc ñoái töôïng taùn xaï
gaây ra caùc hieän töôïng phaûn xaï phaûn chieáu ( Specular
reflection), phaûn xaï lan truyeàn (diffuse Reflection), vaø nhieãu xaï
( diffraction).
1. Phaûn xaï phaûn chieáu:

Phaûn xaï phaûn chieáu xaûy ra khi soùng voâ tuyeán gaëp moät
beà maët baèng phaúng maø khoaûng caùch giöõa hai traïm thu phaùt
lôùn hôn raát nhieàu so vôùi böôùc soùng cuûa tín hieäu voâ tuyeán.
Ñaây laø loaïi phaûn xaï tuaân theo ñònh luaät Snell, nhö trong hình
3.2
ÔÛû ñaây soùng tôùi töø Anten seõ bò phaûn xaï taïi Q. Tuy
nhieân, coù theå xem nhö soùng phaûn xaï naøy ñöôïc phaùt ra töø
Anten aûo T’, ñoái xöùng vôùi T qua beà maët.
T Base station antenna
 
T'
Hình 3.2 - AÙ
p duïng ñònh luaä
t Snell
Hình 3.2 – Aùp duïng ñònh luaät Snell

2. Phaûn xaï lan truyeàn:
Phaûn xaï lan truyeàn xaûy ra khi soùng voâ tuyeán gaëp
moät beà maët ghoà gheà maø söï ghoà gheà cuûa beà maët naøy
töông öùng vôùi böôùc soùng cuûa tín hieäu böùc xaï. Phaûn xaï lan
truyeàn khoâng tuaân theo ñònh luaät Snell. Noù bò taùn xaï naêng
löôïng vaø gaây ra caùc höôùng soùng phaûn xaï khaùc nhau. Cöôøng
ñoä cuûa soùng voâ tuyeán phaûn xaï lan truyeàn thì yeáu hôn phaûn
xaï phaûn chieáu vì naêng löôïng cuûa noù bò taùn xaï qua beà maët
phaûn xaï.
3. Nhieãu xaï:
Nhieãu xaï xaûy ra khi treân ñöôøng truyeàn soùng giöõa
maùy phaùt vaø maùy thu coù söï hieän dieän cuûa caùc ñoái töôïng
taùn xaï ( nhö ñoài nuùi, toaø nhaø cao taàng). Söï suy hao tín hieäu
phuï thuoäc vaøo caáu truùc naèm treân hoaëc gaàn ñöôøng truyeàn
line of sight.
Vieäc döï ñoaùn suy hao ñöôøng truyeàn giuùp ích raát nhieàu
trong vieäc hieåu bieát aûnh höôûng cuûa hieän töôïng nhieàu ñöôøng
cuûa tín hieäu voâ tuyeán. Tuy nhieân, söï aûnh höôûng naøy raát
phöùc taïp cho vieäc tính toaùn. Ñaàu tieân, chuùng ta phaûi tieán
haønh ño ñaïc caùc traïng thaùi tónh, vaø töø caùc soá naøy ta tieán
haønh phaân tích laïi caùc tröôøng hôïp khaùc nhau. Noù ñöôïc phaân
tích vaø ñaùnh giaù treân cô sôû lí thuyeát tröôøng ñieän töø.
IV. DÖÏ ÑOAÙN SUY HAO ÑÖÔØNG TRUYEÀN:

1. Döï ñoaùn suy hao ñöôøng truyeàn qua ñòa hình baèng
phaúng:
Khi tín hieäu soùng voâ tuyeán ñöôïc truyeàn qua ñòa hình
coù beà maët baèng phaúng (khoaûng caùch giöõa maùy phaùt vaø
maùy thu laø ñuû lôùn so vôùi böôùc soùng tín hieäu) thì hieän töôïng
phaûn xaï phaûn chieáu xaûy ra vaø chæ coù moät soùng phaûn xaï
ñeán maùy thu, nhö hình 3.3.
Hình 3.3 - Caá

u truù
c beàmaë
t aû
nh höôû
ng ñeá
n soù
ng taù
n xaï.
Hình 3.3 – caáu truùc beà maët aûnh höôõng ñeán soùng phaûn
xaï.
Nhö ñaõ bieát ôû phaàn tröôùc, phaûn xaï phaûn chieáu thì
tuaân theo ñònh luaät Snell, ôû ñaây tích cuûa heä soá khuùc xaï N 1
vôùi cosine cuûa goùc tôùi  laø moät haèng soá:
N1 = cos = const (3.17)
 Heä soá phaûn xaï:
Tyû soá cuûa soùng ñeán vôùi soùng phaûn xaï ( lieân keát vôùi
noù) goïi laø heä soá phaûn xaï, kí hieäu laø a. Ñeå tính heä soá phaûn
xaï ta duøng coâng thöùc Fressnel cho soùng phaân cöïc doïc vaø
phaân cöïc ngang.
Soùng phaân cöïc ngang laø soùng phaûn xaï töø caùc toøa nhaø
cao taàng.
Soùng phaân cöïc doïc laø soùng phaûn xaï töø maët ñaát.
Ta coù heä soá phaûn xaï cho tröôøng hôïp phaân cöïc ngang vaø
doïc theo coâng thöùc Fressnel:
1
 j h sin  1  ( c  cos 2  1 ) 2
ah e  (ngang) (3.18)
sin  1  ( c  cos 2  1 ) 2
1
 j v  c sin  í  ( c  cos 2  1 ) 2
av e  1
(doïc) (3.19)
 c sin  1  ( c  cos  1 )
2 2
ôû ñaây c = r – j60
r :haèng soá tyû leä cuûa heä soá ñieän moâi c
 :ñoä daãn ñieän cuûa moâi tröôøng.
Goùc  ñöôïc minh hoïa trong hình 3.4

Ei a
1 =a
h Er a a
1= v
Hr
Hi
Hr Ei Er
Hi
   
 Et 
Et Ht
Ht
Hình 3.5 - Quan heä giöõ
û
a soù
ng phaâ
n cöïc doïc vaøphaâ
n cöïc ngang.
(a) Phaâ
n cöïc ngang.
(b) Phaâ
n cöïc doïc.
Hình 3.4 – Quan heä giöõa soùng phaân cöïc doïc vaø phaân cöïc
ngang.
(a) Phaân cöïc ngang
(b) Phaân cöïc doïc
Ñoái vôùi maët ñaát trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng, thì
r raát lôùn vaø goùc 1 thöôøng nhoû hôn 1 Rad. Khi soùng tôùi laø
phaân cöïc doïc thì :
av  -1 (3.21)
Khi soùng tôùi laø phaân cöïc ngang thì :
ah  -1 (3.22)
Trong caû hai tröôøng hôïp treân giaù trò cuûa haèng soá ñieän
moâi laø khoâng aûnh höôûng ñeán giaù trò cuûa av vaø ah.
Hình 3.5 minh hoïa moät tình huoáng tieâu bieåu cho moâi
tröôøng soùng voâ tuyeán lí töôûng. Beà maët ñòa lí baèng phaúng,
chæ coù moät toaø nhaø phaûn xaï soùng phaùt. Tín hieäu thu taïi MS
ñöôïc tính nhö sau:
E r  Ei (1  e  jd1  a h e  jd 2 ) (3.23)
Ôû ñaây d1 vaø d2 laø ñoä leäch ñöôøng truyeàn daãn:
d1 = d1 – d (3.24a)
d2 = d2 – d (3.24b)
Vì goùc tôùi  raát nhoû neân phöông trình (3.23) ñöôïc
vieát laïi:
 j
E r  Ei (1  e  a h e  j )
1
(3.25) 2
d
Ôû ñaây  i  i
c
Vôùi c laø vaän toác aùnh saùng.
2. Döï ñoaùn suy hao ñöôøng truyeàn qua ñòa hình ghoà
gheà:

Hình 3.5 – Phaûn xaï trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng lí
E
H
E H
Gr H Dir Scatterer reflected
ou ect w E
nd ave
refl d wave d2
ect E
h1 ed H
wa E 
ve 1 H
 Hd h2
E
r
r >1
Hình 3.6 - Phaû
n xaïtrong moâ
i tröôø
ng voâtuyeá
n di ñoä
ng lyùtöôû
ng
töôûng.
Ñeå coù theå döï ñoaùn ñaët tính cuûa tín hieäu qua ñòa hình
ghoà gheà, ta phaûi ñònh nghóa tieâu chuaån ñeå xaùc ñònh möùc
ñoä ghoà gheà ñoù.
a. Xaùc ñònh tieâu chuaån:
Ñeå xaùc ñònh möùc ñoä ghoà gheà cuûa beà maët ta
duøng tieâu chuaån Rayleigh. Xeùt hình 3.6.
Hai tia tôùi chaïm vaøo beà maët vôùi möùc ñoä loài
loõm khaùc nhau. Goùc cuûa tia tôùi vaø phaûn xaï laø , ñoä leäch
ñöôøng truyeàn laø :
d = 2Hsin (3.26)
Ray 2
Wave front Ray 1
Ray 1 Ray 2
d/2
  H
Hình 3.7 - Moâhình beàmaët ghoàgheà

vôù
i tieâ
u chuaå
n Rayleigh
Hình 3.6 – Moâ hình beà maët ghoà gheà vôùi tieâu chuaån
Rayleigh
vaø ñoä leäch pha cuûa hai tia:
2 4H
  d  .d  sin  (3.27)
 
Khi  raát nhoû, coù nghóa laø söï khaùc nhau trong ñoä cao
cuûa beà maët phaûn xaï laø raát nhoû vaø beà maët ñöôïc xem nhu
laø baèng phaúng. Trong tröôøng hôïp ngöôïc laïi, coù theå xem   

vaø keát quaû laø hai tín hieäu phaûn xaï vôùi cuøng heä soá phaûn
xaï ai coù theå ñöôïc bieåu dieãn:
aiej + aiej( + ) = aI – aI = 0 (3.28)
Tieâu chuaån Rayleigh cho vieäc xaùc ñònh moät beà maët
ghoà gheà laø:
 > /2 (3.29)
Thay  > /2 vaøo (3.27), ta ñöôïc :

HR  (3.30)
8 sin 
vaø tieâu chuaån cho söï ghoà gheà laø: H > HR.
b. Tröôøng taùn xaï:
Truyeàn daãn qua moät beà maët gôïn soùng ñöôïc minh hoïa
trong hình 3.7.
Tröôøng taùn xaï Es tôùi taïi ñieåm Ps theo höôùng Anten
maùy thu coù theå ñöôïc tính baèng tích phaân Helmholtz. Giaû söû
tröôøng taùn xaï chæ coù thaønh phaàn theo truïc x vaø z, thaønh
phaàn theo truïc y baèng 0, d 1 laø khoaûng caùch töø Q ñeán P. Theo
tích phaân Helmholtz, tröôøng taùn xaï thu taïi ñieåm P qua beà
maët gôïn soùng ñöôïc bieåu dieãn bôûi
z = S(x) laø :
1   E 
E S ( P) 
4  S
E
 n
 dS
n 
(3.31)
y1  y 2 L2   E 

4 L1
E
 n
 dx
n 
obile
z
ont
Base station
Wave fr
to the m
antenna
d0

h1 To point P
S(x) >>10 d' Q(x,z)
d1
x
Hình 3.8 - Aû
nh höôû
ng truyeà
n daã
n qua beàmaë
t gôïn soù
ng.
Hình 3.7 – AÛnh höôõng truyeàn daãn qua beà maët gôïn
soùng.
e  jd
Vôùi  
d1
Vaø n laø vector phaùp tuyeán
Vì d1 >> , neân ta coù moái quan heä
d1  d 0  d . cos  (3.32)

d0 : laø khoaûng caùch ñöôøng tröïc tieáp giöõa BTS vaø MS.
d’ :laø khoaûng caùch töø BTS ñeán Q.
E
E :laø soùng ñeán vaø laø vi phaân chuaån cuûa S.
n
Ñieåm P ñöôïc giaû söû laø vò trí cuûa MS.
Khi phöông phaùp tích phaân Helmholtz cuûa phöông trình
(3.31) ñöôïc duøng ñeå tính tröôøng taùn xaï taïi ñieåm thu qua beà
maët ghoà gheà, ñieàu caàn thieát ôû ñaây laø phaûi tính toaùn
beà maët S(x). S(x) coù theå tính baèng phöông phaùp xaáp xæ
hoaëc phaân boá chuaån.
Vôùi phöông phaùp xaáp xæ. Ta giaû söû ñaët tính cuûa beà
maët S(x) laø ngaãu nhieân, baùn kính choå loài ñöôïc xem laø lôùn
hôn raát nhieàu so vôùi böôùc soùng tôùi. Khi ñoù tröôøng E S ñöôïc
tính :
E S  (1  ae j ( d  d1  d 0 ) ) E (3.33)
a : laø heä soá phaûng xaï cuûa beà maët baèng phaúng
Khi ñoù tröôøng HS laø :
H S  (1  ae j ( d  d1  d 0 ) ) H (3.34)
c. Beà maët ghoà gheà laø moät haøm cuûa khoaûng
caùch:
Cho chieàu cao cuûa Anten traïm goác laø hI, khoaûng
caùch giöõa MS vaø BTS laø d, goùc ñeán laø  thì :
h h
 1 2 (3.35)
d

maø HR 
8 sin 
Khi  nhoû thì
 d
HR    kd (3.36)
8 8( h1  h2 )

Vôùi k  (3.37)
8(h1  h2 )
Nhö vaäy HR laø moät haøm cuûa khoaûng caùch d.
V. CAÙC HEÄ SOÁ CUÛA KEÂNH VOÂ TUYEÁN – HIEÄU ÖÙNG
DOPPLER:
1. Hieäu öùng Doppler:
MS thu tín hieäu khi ñang chuyeån ñoäng, ngoaøi tín hieäu
soùng mang coù taàn soá taàn soá f c ñöôïc thu, thì laïi coù theâm moät
tín hieäu coù taàn soá khaùc ñöôïc thu, maø taàn soá naøy phuï thuoäc
vaøo vaän toác cuûa MS, taàn soá ñoù ñöôïc goïi taàn soá Doppler. Noù
ñöôïc sinh ra töø hieäu öùng Doppler.
Giaû söû MS ñang di chuyeån vôùi vaän toác v laø haèng soá,
doïc theo ñoaïn ñöôøng coù chieàu daøi laø d giöõa hai ñieåm X vaø Y.

Trong thôøi gian naøy, noù ñang thu moät tín hieäu töø nguoàn S, nhö
minh hoïa trong hình 3.8.
Hieäu ñöôøng ñi cuûa soùng töø S tôùi X vaø töø S tôùi Y laø :
d = d.cos = v.t.cos (3.38)
Trong ñoù: t laø thôøi gian MS ñi töø X ñeán Y.
 ñöôïc giaû söû laø goùc hôïp bôûi soùng tôùi taïi X
vaø Y vôùi maët ñöôøng ( giaû söû  laø nhö
nhau taïi X vaø Y).
Base station
antenna
Dire
ct w
Re ave
fle
cte
dw
h1 av
e
h2
d
Hình 3.9 - Moâhình truyeàn soù
ng qua
beàmaët baè
ng phaúng
Hình 3.8 – Moâ hình truyeàn soùng qua beà maët baèng
phaúng.
Ñoä leäch pha cuûa tín hieäu thu:
2l 2vt
   . cos  (3.39)
 
Taàn soá Doppler:
1  v
fd  .  cos (3.40)
2 t 
Phöông trình (3.40) cho thaáy moái quan heä giöõa taàn soá
Doppler vôùi vaän toác MS vaø goùc ñeán cuûa soùng tôùi so vôùi maët
ñöôøng. Noù cuõng cho thaáy raèng, neáu MS di chuyeån theo höôùng
ñeán cuûa soùng tôùi thì fd > 0 ( < 900), coøn neáu MS di chuyeán theo
höôùng ngöôïc laïi thì fd < 0 ( > 900).
2. Heä soá phaân taùn Doppler:
Phaân taùn thôøi gian cuûa keânh nhieàu ñöôøng baêng
roäng haàu heát ñöôïc ñònh löôïng bôûi treã quaù trung bình (  ) vaø
phaân taùn treã hieäu duïng () cuûa chuùng. Ta coù  vaø ñöôïc
ñònh nghóa nhö sau:
k a k2 k k P( k ) k
   (3.41)
 a k2
k
 P( k ) k
      (3.42)
2 2
vaø ôû ñaây

a  2 2
k k  P  k
2
k
2  k
 k
(3.43)
a k
2
k  P 
k
2
k
Giaù trò cuûa  ,  2 vaø  phuï thuoäc vaøo caùch choïn

ngöôõng nhieãu duøng ñeå xöû lyù P(). Ngöôõng nhieãu duøng ñeå
phaân bieät thaønh phaàn nhieàu ñöôøng vaø nhieãu nhieät.
3. Baêng thoâng keát hôïp:
Baêng thoâng keát hôïp Bc ñöôïc ñònh nghóa laø soá ño
thoáng keâ cuûa daõy taàn soá cuûa caùc keânh ñöôïc xem laø baèng
phaúng. Hay noùi caùch khaùc, baêng thoâng keát hôïp laø daõy taàn
soá maø trong ñoù coù hai thaønh phaàn taàn soá coù khaû naêng
töông quan maïnh nhaát veà bieân ñoä. Neáu coù hai tín hieäu ñieàu
hoøa maø khoaûng caùch taàn soá lôùn hôn B c thì ñöôïc xem nhö laø
hai keânh hoaøn toaøn khaùc nhau. Neáu baêng thoâng keát hôïp
ñöôïc xem nhö laø baêng thoâng maø töông quan taàn soá treân 0.9
thì ta coù theå xaáp xæ:
1
Bc  (3.44)
50 
Vôùi  laø phaân taùn treã ñöôïc ñònh nghóa ôû phaàn treân.
Coøn neáu haøm töông quan taàn soá laø treân 0.5 thì:
1
Bc  (3.45)
5 
4. Phaân taùn Doppler vaø thôøi gian keát hôïp:
Phaân taùn Doppler vaø thôøi gian keát hôïp laø heä soá
moâ taû ñaët tính bieán thieân theo thôøi gian cuûa keânh truyeàn.
Phaân taùn Doppler BD laø soá ño cuûa söï môû roäng phoå gaây ra
bôûi söï thay ñoåi thôøi gian cuûa keânh truyeàn. Vaø ñöôïc ñònh
nghóa laø daõy taàn soá maø qua ñoù phoå Doppler thu laø khoâng
zero. Khi moät tín hieäu thuaàn sine ñöôïc phaùt vôùi taàn soá f c, thì
phoå cuûa tín hieäu thu (coøn goïi laø phoå Doppler) seõ coù caùc
thaønh phaàn thay ñoåi töø f c - fd ñeán fc + fd. ôû ñaây fd laø taàn
soá Doppler.
Neáu baêng thoâng cuûa tín hieäu daõi neàn laø lôùn hôn
BD, thì aûnh höôûng caûu phaân taùn Doppler ñöôïc boû qua taïi maùy
thu. Toång soá phoå môû roäng phuï thuoäc vaøo f d, maø fd laø haøm
cuûa vaän toácMS vaø goùc giöõa höôùng di chuyeån cuûa MS va
soùng taùn xaï. Ta coù:
BD = fm (3.46)
Vôùi fm laø taàn soá Doppler lôùn nhaát.
Thôøi gian keát hôïp duøng ñeå ñaët tröng cho söï phaân
taùn taàn soá cuûa keânh truyeàn trong mieàn thôøi gian. Thôøi gian
keát hôïp TC laø nghòch ñaûo cuûa BD:
1 1
TC   (3.47)
BD fm

Thôøi gian keát hôïp laø khoaûng thôøi gian maø hai tín
hieäu thu coù khaû naêng töông quan veà bieân ñoä maïnh. Neáu
thôøi gian keát hôïp ñöôïc ñònh nghóa laø thôøi gian maø haøm töông
quan treân 0.5 thì:
9
TC  (3.48)
16f m
VI. CAÙC LOAÏI FADING:
1. Toång quaùt veà Fading nhieàu ñöôøng :
Fading nhieàu ñöôøng laø moät hieän töôïng thöôøng xuyeân
xaûy ra trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng, vaø vì vaäy noù
luoân ñöôïc quan taâm trong luùc thieát keá heä thoáng.
Tín hieäu soùng mang voâ tuyeán coù theå ñöôïc bieåu dieãn
theo caùc daïng sau:
s0(t) = a0exp[j(0t + 0)] (3.49)
s0(t) = Rea0exp[j(0t + 0)] (3.50)
s0(t) = a0cos(0t + 0) (3.51)
Ba phöông trình treân ñöôïc duøng phaân tích tín hieäu soùng
mang s0(t) phaùt töø moät traïm goác, a0 laø bieân ñoä vaø 0 laø pha.
Caû hai ñöôïc xem nhö laø haèng soá, f0 laø taàn soá soùng mang.
Hieän töôïng Fading nhieàu ñöôøng thöôøng xaûy ra ôû ba daïng:
(1) MS vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh ñeàu ñöùng
yeân;
(2) MS ñöùng yeân vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh
chuyeån ñoäng hay ngöôïc laïi;
(3) MS vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh ñeàu chuyeån
ñoäng;
a. Tröôøng hôïp thöù nhaát:
Taát caû caùc tín hieäu phaûn xaï ñeán MS moät caùch ñoäc
laäp, ñieàu ñoù ñöôïc minh hoïa trong hình 3.9.
Tín hieäu thu taïi MS laø toång cuûa N tín hieäu phaûn xaï:
N
S (t )   ai s 0 (t   i ) (3.52)
i 1
Toång thôøi gian truyeàn daãn thöù i theå ñöôïc tính baèng phöông
trình:
i =  + I (3.53)
I:laø thôøi gian treã töông ñoái cuûa thaønh phaàn thöù i.
 ñöôïc ñònh nghóa:
1 N
   i (3.54)
N i 1

Hình 3.9 – Hieän töôïng nhieàu ñöôøng.

Heä soá ai trong (3.54) laø heä soá suy hao truyeàn daãn
cuûa thaønh phaàn thöù i, noù coù theå laø moät giaù trò phöùc. Ta
coù s0(t - i) laø :
s 0 (t   i )  a0 exp j   0  t   i    0  
(3.55)
 a0 exp j  0 t   0   j 0 i 
Thay (3.55) vaøo (3.52) ta coù:
s (t )  x(t   ). exp j 0  t     j 0  (3.56)
Vôùi x(t) laø hình bao cuûa tín hieäu thu s(t):
N 
x(t )  a0  ai exp  j 0  i   (3.57)
 i 1 
Theo phöông trình (3.57) thì x(t) laø thaønh phaàn ñoäc laäp
vôùi thôøi gian. Vì theá hình bao cuûa tín hieäu thu s(t) khoâng thay
ñoåi trong tröôøng hôïp MS vaø caùc vaät taùn xaï ôû gaàn ñöùng
yeân.
b. MS ñöùng yeân vaø caùc vaät xung quanh di
chuyeån hay ngöôïc laïi:
Thôøi gian treã i vaø heä soá suy hao ai laø khaùc nhau töông
öùng vôùi thaønh phaàn thöù i. Tín hieäu thu s(t) trong tröôøng hôïp
naøy laø:
s(t) = x(t)exp(j0)exp(j2f0t) (3.58)
N
vôùi x (t )   a 0 ai (t ). exp[ j 2f 0 i (t )] (3.59)
i 1

N
Ñaët R   ai (t ). cos[2f 0 i (t )] (3.60)
i 1
N
S   ai (t ) sin[ 2f 0 i (t )] (3.61)
i 1
Luùc ñoù: x(t) = a0[R – jS]
=A(t)exp(-j(t)) (3.62)
ÔÛ ñaây bieân ñoä vaø pha cuûa x(t)laø caùc bieán phuï thuoäc
thôøi gian.
A(t )  a 0 R02  S 02 (3.63)
S
vaø  (t )  arctg (3.64)
R
Hình 3.10 – Tín hieäu thu khi Ms chuyeån ñoäng.
(a) Hieäu öùng Doppler.
(b) Fading do soùng ñöùng.
Trong tröôøng hôïp naøy, ta coù theå giaû söû raèng MS ñang
di ñoäng thì coù ba tình huoáng xaûy ra :
(1) Khoâng coù caùc vaät taùn xaï;
(2) Chæ coù moät vaät taùn xaï;
(3) Coù nhieàu vaät taùn xaï;
Ôû xung quanh MS. Ta coù theå giaû söû raèng MS ñang di
chuyeån theo höôùng döông cuûa truïc x vôùi moät vaän toác v laø

haèng soá vaø thu moät tín hieäu coù moät goùc ñeán töông öùng vôùi
truïc x nhö minh hoïa trong hình 3.10.
Tín hieäu thu trong khi MS di chuyeån:
s (t )  a 0 exp[ j ( 0 t   0  vt. cos  )] (3.65)
2
Trong ñoù   ,  laø böôùc soùng.

v
fd  . cos  laø taàn soá phaùt sinh do hieäu öùng

Doppler (seõ ñöôïc khaûo saùt sau)
Ñeå hieåu roõ aûnh höôûng cuûa hieän töôïng nhieàu
ñöôøng, ñieàu caàn thieát phaûi hieåu khaùi nieäm soùng ñöùng aùp
duïng tín hieäu voâ tuyeán. Neáu tín hieäu ñeán töø moät höôùng vaø
ñöôïc phaûn xaï hoøan toaøn theo höôùng ngöôïc laïi nhö hình 3.10b,
thì tín hieäu thu taïi MS ñang di chuyeån vôùi vaän toác v ñöôïc tính
(giaû söû  = 0):
s(t )  a 0 exp[ j ( 0 t   0  vt )]  a0 exp[ j ( 0 t   0  vt   0 )]
     
  j 2a0 sin  vt  0 . exp  j   0 t   0  0 
 2    2 
(3.66)
 laø thôøi gian maø soùng ñi tôùi vaät taùn xaï vaø trôû veà
taïi ñöôøng t = 0. Hình bao cuûa phöông trình (3.66) laø soùng ñöùng,
noù coù theå ñöôïc xem nhö laø hieän töông Fading ñôn giaûn.
Trong tröôøng hôïp taùch soùng baèng luaät bình phöông thì hình
bao cuûa (3.66) laø
   
x 2 (t )  4a 02 sin 2  vt  0 
 2  (3.67)
 2a 1  cos 2 vt   0  
2
0
2v
Taàn soá Dopplr ôû ñaây laø f d  .

c. Caû MS vaø caùc vaät taùn xaï xung quanh ñeàu
chuyeån ñoäng:
Ñaây laø moät tröôøng hôïp khaù phöùc taïp, tín hieäu thu
taïi MS thöôøng khoâng ñöôïc toát, bôûi vì tín hieäu thu laø toång cuûa
caùc tín hieäu phaûn xaï vôùi caùc goùc i khaùc nhau. Tín hieäu thu
trong tröôøng hôïp naøy laø:
N
s (t )   a0 ai exp j   0 t   0  vt cos i   i  
i 1 (3.68)
 At exp j t . exp j   0   0  
1
 2 2
 2
Vôùi At   a 0  ai cos i    a 0  ai sin  i  

N N
(3.69)
 i 1   i 1  

 a sini i
 t  arctg i 1
N (3.70)
 a cos
i 1
i i
vaø  i   i  vt. cos i (3.71)

Xeùt tröôøng hôïp coù hai soùng ñeán vôùi cuøng bieân ñoä
soùng A, pha laø 1 vaø 2 thì tín hieäu thu s(t) laø

s (t )  A.e j 2ft e  x cos1  e  x. cos 2 
 x x  (3.72)
 2 A.e j 2ft .e  jx (cos1  cos 2 ) / 2 . cos . cos 1  cos 2 
 2 2 
Vôùi x = vt vaø
x x vt
. cos 1  . cos 2  2  cos 1  cos 2 
2 2 2
(3.73)
 v
 2   cos 1  cos 2  t
 2 
Taàn soá Fading ñöôïc tìm
v
fd   cos 1  cos 2  (3.74)
2
Coâng thöùc (3.74) laø toång quaùt cho taàn soá Fading.
2. Fading baèng phaúng:
Neáu baêng thoâng cuûa keânh voâ tuyeán coù ñoä lôïi haèng
soá vaø ñaùp öùng pha tuyeán tính, maø baêng thoâng naøy lôùn hôn
baêng thoâng tín hieäu phaùt thì tín hieäu thu seõ bò Fading baèng
phaúng. ÔÛ Fading baèng phaúng, caáu truùc nhieàu ñöôøng cuûa
keânh nhö laø ñaët tính phoå cuûa tín hieäu phaùt laø khoâng ñoåi taïi
maùy thu. Tuy nhieân, cöôøng ñoä tín hieäu thu thay ñoåi theo thôøi
gian bôûi do söï thaêng giaùn trong ñoä lôïi keânh gaây ra do hieäu
öùng nhieàu ñöôøng. Ñaët tính cuûa keânh Fading baèng phaúng ñöôïc
minh hoïa trong hình 3.11.
Coù theå thaáy töø hình 3.11 raèng, neáu ñoä lôïi keânh thay
ñoåi theo thôøi gian thì coù moät söï thay ñoåi cuûa bieân ñoä dieãn
ra ôû tín hieäu thu. Theo thôøi gian, tín hieäu thu r(t) seõ khaùc nhau
theo caùc ñoä lôïi, nhöng phoå cuûa tín hieäu thì khoâng ñoåi. Trong
keânh Fading baèng phaúng, nghòch ñaûo baêng thoâng cuûa tín
hieäu phaùt thì lôùn hôn phaân taùn treã cuûa keânh, vaø h b(t,) coù
theå xaáp xæ nhö khoâng coù treã quaù. Keânh Fading baèng phaúng
ñöôïc xem nhö laø keânh thay ñoåi bieân ñoä vaø ñoâi luùc cuõng
ñöôïc xem nhö laø keânh baêng heïp vì baêng thoâng cuûa tín hieäu
nhoû hôn baêng thoâng cuûa keânh.
Moät tín hieäu bò Fading baèng phaúng khi:

s(t) r(t)
h(t,)
s(t) h(t,) r(t)

t t t <<Ts
0 Ts 0 0 Ts +
S(f) H(f) R(f)

f f f
fc fc fc
Hình 3.12 - Ñaë
c tính keâ
nh fading baè
ng phaú
ng.
Hình 3.11 – Ñaëc tính keânh Fading baèng phaúng.

BS << BC (3.75)
Vaø TS >>  (3.76)
1
Trong ñoù BS  laø baêng thoâng cuûa tín hieäu.
TS
BC vaø  laø baêng thoâng keát hôïp vaø phaân taùn treã cuûa
keânh.
3. Fading choïn loïc taàn soá:
Neáu moät keânh voâ tuyeán coù baêng thoâng coù ñoä lôïi
haèng soá vaø ñaùp öùng pha tuyeán tính, maø noù nhoû hôn baêng
thoâng cuûa tín hieäu phaùt thì keânh taïo neân Fading choïn loïc taàn
soá treân tín hieäu thu. Vôùi ñieàu kieän naøy, ñaùp öùng xung cuûa
keânh coù moät phaân taùn treã nhieàu ñöôøng lôùn hôn nghòch ñaûo
baêng thoâng cuûa tín hieäu phaùt. Khi ñieàu naøy xaûy ra, tín thu bao
goàm nhöõng phieân baûn cuûa daïng soùng phaùt maø noù bò suy
hao vaø treã theo thôøi gian vaø vì vaäy tín hieäu bò meùo. Fading
choïn loïc taàn soá laø do söï phaân taùn thôøi gian cuûa kí töï phaùt
theo keânh truyeàn. Vì vaäy keânh xaûy ra giao thoa kí töï (ISI). Theo
s(t) r(t)
h(t,)
s(t) h(t,) r(t)

t t t <<Ts
0  0 Ts +
0 Ts
S(f) H(f) R(f)
f f f
fc fc fc
Hình 3.13 - Ñaë

c tính keâ
nh fading baè
ng phaú
ng.

quan ñieåm trong mieàn taàn soá, moät vaøi thaønh phaàn taàn soá
ôû phoå tín hieäu thu coù ñoä lôïi lôùn hôn caùc thaønh phaàn khaùc.
Keânh Fading choïn loïc taàn soá thì khoù moâ taû hôn keânh
Fading baèng phaúng. Vì moãi tín hieäu thaønh phaàn phaûi ñöôïc moâ
hình vaø keânh phaûi ñöôïc ñeà caäp nhö laø moät boä loïc tuyeán
tính. Hình 3.12 minh hoïa ñaët tính cuûa Fading choïn loïc taàn soá.
Vôùi Fading choïn loïc taàn soá, phoå S(f) cuûa tín hieäu phaùt
coù moät baêng thoâng lôùn hôn baêng thoâng keát hôïp BC cuûa
keânh truyeàn. Theo quan ñieåm trong mieàn taàn soá, ñaët tính cuûa
keânh laø choïn loïc taàn soá, maø ñoä lôïi thì khaùc nhau vôùi caùc
thaønh phaàn taàn soá khaùc nhau. Keânh Fading choïn loïc taàn soá
coøn goïi laø keânh baêng roäng, vì baêng thoâng cuûa tím hieäu s(t)
thì lôùn hôn baêng thoâng cuûa ñaùp öùng xung.
Hình 3.12 – Ñaëc tính keânh Fading choïn loïc taàn soá.
Moät tín hieäu bò Fading choïn loïc taàn soá neáu:
BS > BC (3.77)
Vaø TS <  (3.78)
Fading baèng phaúng vaø Fading choïn loïc taàn soá laø loaïi
Fading xaûy ra do phaân taùn thôøi gian treã nhieàu ñöôøng.
4.Fading nhanh:
Fading nhanh xaûy ra khi ñaùp öùng xung cuûa keânh thay ñoåi
nhanh nhanh hôn chu kyø kí töï cuûa tín hieäu phaùt. Ñieàu naøy gaây
ra söï phaân taùn taàn soá do söï phaân taùn Doppler, töø ñoù gaây ra
meùo tín hieäu. Theo quan ñieåm trong mieàn taàn soá, meùo tín
hieäu do Fading nhanh taêng leân vôùi söï taêng leân cuûa phaân taùn
Doppler töông ñoái vôùi baêng thoâng tín hieäu phaùt. Nhö vaäy, moät
tín hieäu bò Fading nhanh neáu:
TS > TC (3.79)
Vaø BS < BD (3.80)
Khi moät keânh ñöôïc chæ roõ laø Fading nhanh hay Fading
chaäm, thì noù khoâng ñöôïc chæ roõ laø Fading baèng phaúng hay
Fading choïn loïc taàn soá. Fading nhanh xaûy ra do söï thay ñoåi toác
ñoä cuûa keânh do chuyeån ñoäng. Trong tröôøng hôïp Fading baèng
phaúng, chuùng ta coù theå xaáp xæ ñaùp öùng xung laø caùc haøm
delta. Vì vaäy, trong tröôøng hôïp naøy, keânh Fading nhanh laø keânh
bieân ñoä cuûa haøm delta thay ñoåi nhanh hôn toác ñoä cuûa tín
hieäu daõi neàn phaùt. Trong tröôøng hôïp Fading choïn loïc taàn soá,
keânh Fading nhanh coù bieân ñoä, pha vaø thôøi gian treã cuûa moät
soá thaønh phaàn nhieàu ñöôøng thay ñoåi nhanh hôn toác ñoä tín
hieäu phaùt. Trong thöïc teá, Fading nhanh chæ dieãn ra vôùi toác ñoä
döõ lieäu thaáp.
5. Fading chaäm:

Ts
Flat Slow Flat Fast
Fading Fading
Transmitting Symbol

Symbol Period of
Frequency Selective Frequency Selective
Slow Fading Fast Fading
Tc Ts
Transmitted Symbol Period
(a)
Bs
Frequency Selective Frequency Selective
Transmitted Baseband
Fast Fading Slow Fading

Signal Bandwidth
Bc
Flat Fast Flat Slow
Fading Fading
Bd Bs
Transmitted Baseband Signal Bandwidth
(b)
Hình 3.14 - Ma traän caùc loaïi Fading laøhaøm cuûa:
(a) Chu kyøkyùtöï;
(b) Baêng thoâng tín hieäu daõineàn
Hình 3.13 – Ma traän caùc loaïi Fading laø haøm cuûa:

(a) Chu kì kí töï;
(b) Baêng thoâng tín hieäu daõi neàn.
Fading chaäm dieãn ra khi söï thay ñoåi ñaùp öùng xung cuûa
keânh chaäm hôn toác ñoä cuûa tín hieäu daõi neàn phaùt. Trong
tröôøng hôïp naøy, keânh ñöôïc xem nhö laø tónh qua moät vaøi chu
kyø cuûa baêng thoâng nghòch ñaûo. Theo quan ñieåm trong mieàn
taàn soá, phaân taùn Doppler cuûa keânh nhoû hôn baêng thoâng
cuûa tín hieäu daõi neàn. Vì vaäy, moät tín hieäu bò Fading chaäm khi:
TS << TC (3.81)
Vaø BS >> BD ( 3.82)
Ta thaáy roõ raøng raèng vaän toác cuûa MS ( hay vaän toác
cuûa caùc ñoái töôïng trong keânh truyeàn ) vaø toác ñoä cuûa tín
hieäu daõi neàn quyeát ñònh tín hieäu bò Fading nhanh hay chaäm.
Fading nhanh vaø Fading chaäm laø loaïi Fading xaûy ra do söï phaân
taùn Doppler.
6. Caùc bieän phaùp choáng fadinh:
Ñeå choáng fadinh ngöôøi ta söû duïng caùc bieän phaùp sau
ñaây:
 Maõ hoùa keânh choáng loãi keát hôïp vôùi ñan xem
tín hieäu
 Söû duïng nhieàu soùng mang (MC:multi Carrier)
 Phaân taäp
 Caân baèng thích öùng

 Traûi phoå
 Maùy thu RAKE ( ôû thoâng tin di ñoäng CDMA)
Hai daïng maõ hoùa keânh choáng loãi ñöôïc söû duïng ôû
thoâng tin di ñoäng:
 Maõ phaùt hieän loãi: maõ khoái tuyeán tính
 Maõ söõa loãi: maõ xoaén hoaëc maõ turbo
Kyõ thuaät phaùt nhieàu soùng mang MC ñöôïc aùp duïng
cho caùc heä thoáng thoâng tin di ñoäng CDMA theá heä ba. ÔÛ lyõ
thuaät naøy luoàng soá sau traûi phoå ñöôïc chia thaønh 3 luoàng
ñöôïc ñöa leân ñieàu cheá 3 soùng mang vôùi 3 taàn soá khaùc nhau.
Caùc nghieân cöùu cho thaáy cheá ñoä phaùt MC khoâng nhöõng cho
pheùp choáng fadinh maø coøn choáng caû nhieãu.
Kyõ thuaät phaân taäp ñaõ ñöôïc söû duïng töø laâu trong
thoâng tin voâ tuyeán ñeå choáng fadinh. Toàn taïi caùc phöông phaùp
phaân taäp sau ñaây ôû caùc heä thoáng truyeàn daãn viba soá:
 Phaân taäp khoâng gian
 Phaân taäp taàn soá
 Phaân taäp phaân cöïc
 Phaân taäp thôøi gian
Phaân taäp khoâng gian laø daïng phaân taäp ñöôïc söû
duïng phoå bieán nhaát trong heä thoáng thoâng tin di ñoäng. Caùc
heä thoáng thoâng tin di ñoäng CDMA vaø TDMA söû duïng FDD
( gheùp song coâng phaân chia theo taàn soá) chæ cho pheùp söû
duïng phaân taäp khoâng gian thu (Receiving Diversity) ôû BTS. Caùc
heä thoáng thoâng tin di ñoäng söû duïng TDD ( gheùp song coâng
phaân chia theo thôøi gian) vaø CDMA cho pheùp söû duïng caû phaân
taäp khoâng gian thu laãn phaân taäp khoâng gian phaùt (Transmitting
Diversity). Ñaây laø moät öu ñieåm lôùn vì phaân taäp khoâng gian thu
chæ aùp duïng cho BTS maø khoâng theå aùp duïng cho MS. Phaân
taäp khoâng gian phaùt seõ aùp duïng cho MS. Ôû thoâng tin di ñoäng
coù theå xem nhaûy taàn ôû GSM vaø MC ôû CDMA laø moät daïng
cuûa phaân taäp taàn soá.

CHÖÔNG IV:
KHAÛO SAÙT CAÙC LOAÏI GIAO
THOA TRONG HEÄ THOÁNG GSM
I. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA GIAO THOA:
Trong heä thoáng ñieän thoaïi di ñoäng teá baøo, vaán ñeà giao
thoa luoân ñöôïc quan taâm trong luùc thieát keá. Coù nhieàu loaïi giao
thoa: giao thoa ñoàng keânh, giao thoa keânh keà, giao thoa ñaàu
gaàn – ñaàu xa, giao thoa kí töï…Trong ñoù giao thoa ñoàng keânh vaø
giao thoa keânh keà laø quan troïng nhaát.
Moät ñoái töôïng ñöôïc ñeà caäp ñaàu tieân trong heä thoáng
voâ tuyeán di ñoäng thöông maïi hoaëc quaân ñoäi laø vaán ñeà söû
duïng taàn soá, ñieàu naøy daãn ñeán söï hieân dieän cuûa caùc keânh
cuøng taàn soá trong moät heä thoáng vaø noù laøm xaûy ra hieän
töôïng giao thoa ñoàng keânh. Maët khaùc trong heä thoáng GSM söû
duïng phöông phaùp truy caäp FDMA vaø TDMA, neân khoaûng caùch
giöõa caùc keânh taàn soá keà nhau phaûi ñöôïc toái thieåu ñeå toái
öu phoå. Tuy nhieân, ñieàu naøy laøm cho caùc keânh keà nhau coù
aûnh höôûng qua laïi gaây ra giao thoa keânh keà. Trong phaàn naøy,
chuùng ta seõ khaûo saùt ñaët tính cuûa caùc loaïi giao thoa aûnh
höôûng leân heä thoáng GSM.
II. GIAO THOA ÑOÀNG KEÂNH:
1. Heä soá giaûm giao thoa ñoàng keânh:
Nhö ñaõ giôùi thieäu trong chöông I, khoaûng caùch söû duïng laïi
taàn soá cuûa caùc cell trong heä thoáng GSM laø D:
D  3k R (4.1)
Trong ñoù k laø maãu söû duïng laïi taàn soá, tuaân theo phöông
trình:
k = i2 + ij + j2 i,j  N.
R laø baùn kính cell ( xem nhö caùc cell coù baùn kính
baèng nhau)
Vieäc söû duïng laïi caùc keânh taàn soá gioáng nhau ôû caùc
cell khaùc nhau bò giôùi haïn bôûi giao thoa ñoàng keânh giöõa caùc
cell vaø vaán ñeà giao thoa ñoàng keânh trôû thaønh vaán ñeà chính.
Baây giôø, chuùng ta phaûi tìm khoaûng caùch söû duïng laïi taàn soá
maø coù theå toái thieåu ñöôïc giao thoa ñoàng keânh.
Heä soá giaûm giao thoa ñoàng keânh q ñöôïc ñònh nghóa :
D
q  3k (4.2)
R
Khi q taêng giao thoa ñoàng keânh seõ giaûm.
Trong khi ñoù, khoaûng caùch D laø haøm cuûa KI vaø C/I.
D = f(KI, C/I) (4.3)
KI laø soá cell giao thoa ñoàng keânh.

C/I laø tyû soá soùng mang treân giao thoa ôû maùy thu.
C C
 KI
I (4.4)
 Ik k 1
Giaû söû raèng boû qua caùc loaïi nhieãu khaùc, heä thoáng chæ
bò aûnh höôûng bôûi giao thoa thì:
C R 
 KI
I (4.5)
 Dk k 1
 laø ñoä doác ñöôøng suy hao, trong moâi tröôøng voâ tuyeán
giaû söû  = 4, vaø KI = 6 (caáu truùc hình luïc giaùc).
Khi ñoù ta coù:
C 1 1
 
 KI
I K
 Dk  (4.6)
  q k  
I
 
k 1  R 

k 1
D
Vôùi q  k laø heä soá giaûm giao thoa ñoàng keânh cuûa cell
R
thöù k.
2. Tín hieäu thu khi coù giao thoa ñoàng keânh:
Giaû söû tín hieäu caàn thu laø s(t) vaø tín hieäu giao thoa laø
i(t) thì ta coù quan heä sau :
s (t )  exp j ( c t   (t )) (4.7)
i (t )  r exp j ( c t   (t )   0 ) (4.8)
Vôùi (t) vaø i(t) laø thaønh phaàn ñieàu cheá pha cuûa tín
hieäu caàn thu vaø tín hieäu giao. r laø tyû soá bieân ñoä cuûa tín
hieäu giao thoa vaø tín hieäu caàn thu. Tín hieäu tröôùc boä giaûi
ñieàu cheá laø toång cuûa hai tín hieäu naøy:
vc (t )  s (t )  i (t )
 exp j c t   (t ).1  exp j  i (t )   (t )   0   (4.9)

 exp j c t   (t ). R (t ). exp j (t )
Ñaët e x  1  r exp j i (t )   (t )   0  (4.10)
Vaø x  x r  j (t ) (4.11)
Nhö vaäy ta coù:
x  ln1  r exp j i (t )   (t )   0  (4.12)
Töø (4.11) vaø (4.12), ta suy ra :
 (t )  Im ln1  r exp j i (t )   (t )   0   (4.13)
Ta coù bieåu thöùc gaàn ñuùng:

1 k
   1
k 1
ln(1  y )  .y (4.14)
k 1 k
Khi ñoù (4.13) trôû thaønh :

 1 
 (t )  Im   1 k 1 .r k `. exp jk   i (t )   (t )   0  
 k 1 k 

(4.15)
k 1 1
    1 .r k . sin k  i (t )   (t )   0 
k 1 k
Nhö vaäy tín hieäu thu taïi maùy thu sau khi ñi qua boä giôùi
haïn
v d  A. exp j c t   (t )   (t ) (4.16)
Vôùi A laø bieân ñoä haèng soá.
3. Giao thoa ñoàng keânh trong moâi tröôøng khoâng
Fading:
Ñeå tính phoå cuûa (t) trong moâi tröôøng khoâng Fading,
caàn thieát phaûi bieát ñöôïc töông quan trung bình cuûa goùc pha
ngaãu nhieân 0 töø phöông trình (4.15). Giaû söû 0 coù phaân phoái
chuaån, ñoäc laäp vaø coù giaù trò töø 0 ñeán 2, thì haøm töông
quan cuûa (t) laø :
1
E   (t ). (t     .d
T
R (t )  lim
T  2T 
T 0
1  r 2k 1
 cos k  i  t       t       i (t )   (t )  dt
T

2 k 1 k 2 lim T 
T 
T
1  r 2k
  exp  Rk (0)  Rk ( )
2 k 1 k 2
(4.17)
Vôùi Rk(t) laø haøm phöông sai cuûa k  i (t )   (t )
 k  k  i (t )   (t ) (4.18)
Maät ñoä phoå coâng suaát Sk(t) coù theå ñöôïc moâ taû:
f W
Rk (0)nôi khaùc

S k (t )   (4.19)
0
Vaø haøm phöông sai Rk() cuûa k ñöôïc cho bôûi :

 sin 2W
Rk ( )   S k ( f )e jW df  Rk (0). (4.20)
 2W
Haøm cuûa phöông trình (4.19) vaø (4.20) ñöôïc veõ trong hình
4.1
Phoå taàn soá S(f) cuûa (t) ñöôïc vieát:

S  ( f )   R ( ) exp  j 2f  d
 
1

r 2k
(4.21)
  S (f)
2 k 1 k 2 vk

Trong ñoù:
exp  Rk (0)  Rk ( ) exp  j 2f  d

S vk ( f )  

(4.22)
Spectral density
Rad2/Hz
R k ( D )
1.0 2W
0.8
0.6
R k ( )
0.4 -W W Frequency,Hz
R k (0)
0.2
0
-0.2  2
-0.4
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Hình 4.1 – Maät ñoä phoå2W

coâng suaát vaø haøm phöông sai
cuûa k.
Thay (4.20) vaøo (4.22), tacoù:
1   sin p 

S vk ( f )  exp   Rk (0)1   exp  jp  dp (4.23)
2w   p 
f
Vôùi   vaø p  2w
w
Phöông trình (4.23) raát khoù giaûi baèng phöông phaùp giaûi
tích. Vì vaäy, caàn coù moät caùch khaùc ñeå tìm gaàn ñuùng.
Giaû söû raèng (t) vaø I(t) laø ñoäc laäp vaø coù phoå laø hình
chöõ nhaät vôùi hai bieân laø –w vaø +w Hz, thì phoå cuûa S(f) ñöôïc
f  w
 2 Rad2/Hz

S ( f )   2w nôi
 khaùc
bieåu dieãn:
0
Heä soá ñieàu cheá bình phöông trung bình 2 ñöôïc ñònh nghóa:
 2  E  2  t     S   f df


(4.25)
Haøm töï töông quan cuûa (t) laø :
sin 2w
R     2 (4.26)
2w

Töông töï ta coù phoå cuûa SI(f) laø:
  iì Rad2/Hz (4.27)

S i ( f )   2w
0
Nôi khaùc

vaø ta cuõng coù :

 iì  E  2  t     S   f  df
i (4.28)

sin 2w
Ri      iì . (4.29)
2w
Khi ñoù ta tính ñöôïc :
Rk (0)  lim 2T 
1 T
T

k 2  2 (t )   iì dt 
T 

 k 2 R (0)  Ri  (4.30)

 k 2  2   iì 
1
10-1  = I = 2.55
10-2
W
s ( f ) 10-3 r2 = 0.9
r2
-4
r2 = 0.5
10
r2 = 0.1
10-5
r2 = 0.01
10-6
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
f/W
Hình 4.2 – Maät ñoä phoå cuûa giao thoa daõi neàn trong moâi
tröôøng khoâng fading.
Thay (4.30) vaøo (4.23) vaø sau ñoù thay vaøo (4.21), ta seõ coù
S(f) laø moät haøm cuûa r 2, 2 vaø  i , vôùi  = I = 2.55 vaø caùc
2
möùc r2 khaùc nhau ñöôïc veõ trong hình 4.2. Nhö vaäy, giaù trò cuûa
S(f) giaûm khi hoaëc f giaûm hoaëc r giaûm.
4. Giao thoa ñoàng keânh trong moâi tröôøng Fading
Rayleigh:
Tyû soá giao thoa treân soùng mang taïi IF laø:
i 2 (t )
r2  (4.31)
s 2 (t )
Vôùi hai tín hieäu s(t) vaø r(t) ñeàu bò Rayleigh – Fading. Haøm
maät ñoä xaùc suaát pr(x) ñöôïc bieåu dieãn nhö sau:


pr 2  (4.32)
1   x  2
vaø  ñöôïc ñònh nghóa:
1
 E r2    
r 2 p r 2 ( x) dx (4.33)
 0
 laø CIR trung bình .

Coâng suaát giao thoa ñoàng keânh E[I] taïi möùc nhieãu neàn.
E  I   E  2 wS  (0)  E  N S  (4.34)
vôùi :
E  2wS (0)   p r 2 ( x)2wS
1 x 3     2   iì 
 dx
 0 (1  x) 2 2 (   i
2 ì
dx  
1 (1  x) 2  2  (4.35)
 
1    i
2 ì
3 1
 . ln 1      
2  2   iì    1    i 21   
NS ôû phöông trình (4.34) laø coâng suaát cuûa tín hieäu nhieãu
do Fading ns(t) ñöôïc bieåu dieãn :
n s (t )   (t )  E ( (t )) (4.36)
Vôùi (t) laø tín hieäu ñaàu ra daõi neàn:
E((t)) laø tín hieäu ñaàu ra coù Fading.
1  (t )
 r2 <1
 (t )0 p r 2 ( x)dx 
 1  r2 >1
E( (t ))   (t) p r 2 ( x)dx   (4.37)
   (t )
 (t ) p r 2 ( x)dx 
 1 1 
Thay (4.37) vaøo (4.36), ta coù:
 1
1     t  r2 < 1

ns (t )   (t )  E   t     r2 > 1
(4.38)
 
1     t 
Giaù trò trung bình cuûa n s2 (t ) laø :

r2 < 1
 1 1 2
 2   t  2
 
 1   1    2
N S  ns (t )  
2 r2 > 1 (4.39)
 2 2 2
 2   t   2 .
2
 1   1   
Coâng suaát trung bình E[NS]:
2   2 2  
E N S  
 1 
0
p r 2 ( x) N S dx   1    1  x 
0 2 2
dx  
1
1    1  x 
2 2
dx 
1    2
2
(4.40)
Nhö vaäy ta coù coâng suaát trung bình cuûa giao thoa laø:
1     i 
2 2
3 1 
E I    ln(1  t )     2
2    i   
(4.41)
2 2
1    21    1    2
Coâng suaát tín hieäu ñaàu ra trung bình:

2
 
E2  
1
  t  p r ( x)dx  2 
2
2 (4.42)
1    2 1    2
2
0
Nhö vaäy:
2
2
 
E2 
E  
2
1    2
(4.43)
E I  3 1 1 
 ln1     Q

2  2   i2   1  
Q
 2
  i2  
2
Trong ñoù (4.44)
21    1    2
Chuùng ta coù theå giaûm giao thoa ñoàng keânh caùch taêng
soá maãu söû duïng taàn soá k. Tuy nhieân, khi ñoù hieäu suaát söû
duïng phoå khoâng cao. Moät bieän phaùp thöôøng thöïc hieän laø
thieát keá caùc Anten ñaúng höôùng. Ñieàu naøy laøm giaûm roõ reät
hieän töôïng giao thoa ñoàng keânh.
III. GIAO THOA KEÂNH KEÀ:
Moâ hình duøng ñeå tính giao thoa ñoàng keânh ñöôïc nôû roäng
ñeå aùp duïng cho giao thoa keânh keà. Giao thoa keânh keà ñöôïc
chia ra laø giao keânh keà trong baêng vaø giao thoa keânh keà ngoaøi
baêng. Daïng giao thoa trong baêng khi trung taâm cuûa baêng thoâng
tín hieäu giao thoa rôi vaøo trong baêng thoâng tín hieäu caàn thu.
Ngöôïc laïi vôùi daïng giao thoa baêng ngoaøi. Do aûnh höôûng lôùn
cuûa daïng giao thoa baêng trong, neân chuùng ta chæ taäp trung
vaøo daïng naøy, vì vaäy chæ xeùt tröôøng hôïp r < 1. Khi ñoù tín
hieäu caàn thu
s(t) = expj[ct + (t)] (4.45)
vaø tín hieäu giao thoa keânh keà:
i (t )  r exp j   c   a  t   i (t )   0  (4.46)
ÔÛ ñaây f = fc + fa laø taàn soá giao thoa keânh keà.
Cuõng nhö phaàn tröôùc ta coù pha giao thoa (t) laø :

1 k
 t     1 r sin k  c t   i  t     t    0 
k 1
(4.47)
k 1 k
Ñoái vôùi giao thoa keânh keà, ta cuõng chia ra hai loaïi moâi
tröôøng khaùc nhau laø khoâng coù Fading vaø coù Fading.
1. Giao thoa keânh keà trong moâi tröôøng khoâng coù
Fading:
Trong moâi tröôøng khoâng Fading, giaû söû r 2 laø haèng soá vaø
0 laø hieäu pha giöõa s(t) vaø i(t) coù phaân boá chuaån vaø ñoäc
laäp. Haøm töông quan R() cuûa (t) laø
1
E  (t )    t    
T
R ( )  lim
T  2T T

(4.48)
1 r 2k
  2 exp  Rk (0)  Rk    cos  c
2 k 1 k
vaø maät ñoä phoå coâng suaát S(f) cuûa (t) laø :

S   R    exp j   2f dx

1 
r 2k (4.49)
   S vk  f  kf a   S vk  f  kf a  
4 k 1 k 2
1    sin p 
vôùi S vk  f    exp  Rk  0  1   exp  jp  dp (4.49)
2w  
  p 
f
trong ñoù:   vaø p = 2w
w
Tyû soá tín hieäu treân giao thoa (SIR) daõi neàn laø :
2
SIR  (r2 < 1) (4.50)
2 wS   0 
2. Giao thoa keânh keà trong moâi tröôøng Fading:
Trong moâi tröôøng voâ tuyeán di ñoäng, tín hieäu caàn thu vaø
tín hieäu giao thoa keânh keà coù theå töông quan töøng phaàn do söï
suy giaûm cuûa chuùng. Xaùc suaát toàn taïi r 2  r1, vôùi r1, r2 laø hình
bao cuûa tín hieäu caàn thu vaø giao thoa. Xaùc suaát naøy ñöôïc tính
 
2 2
 
vôùi ( E r1  E r2  2 )
2
p r2  r1    dr1  p r1 , r2  dr2

 
0 r1
   r12  r22   r1r2 r 

  dr1  r1.r2 exp   I0  2 dr2
 2 1   r     1   r   (4.51)
0 r1 2
1 1 1 2
 
2 2 1    2 2
 4  r 2
Trong ñoù r laø heä soá töông quan giöõa r1 va r2.

Haøm maät ñoä xaùc suaát pr(y) cuûa r = r2/r1 coù theå ñöôïc
tính :
d  r2 
pr  y    p    (4.52)
d  r1  y 
Ñaët R  G .r , maø G laø ñoä lôïi coâng suaát taïi ñaàu ra cuûa
maïch loïc trung taàn, luùc ñoù:
1
p R 2 ( x )  p r ( y ).
2 yG y
x
G
1   r  1  x
 (4.53)
 G
 3
 x
2
x
2
G 1    4  r 
 G G 
Vôùi r ñöôïc tính :
1
r  (4.54)
1     2
2

Vôùi f  laø hieäu pha cuûa taàn soá giöõa tín hieäu thu vaø
2
tín hieäu giao thoa.
 laø phaân taùn treã
Coâng suaát giao thoa :
E I   E  2wS   0   E  N S  (4.55)
Trong ñoù:
1   r  1  x

 G 3
E  2 wS   0   
1
 0 3
.
2    iì 
2
.dx
 x
2
x
2
G 1    4  r 
 G G 
(4.56)
1   r  1  x    2   i2 
  G
 3
. dx

1
  2 
x
2 2
x
G 1    4  r 
 G G 
ÔÛ ñaây chæ tính cho tröôøng hôïp  2   i2  2.35 .
Coâng suaát tín hieäu ñaàu ra coù Fading laø:
E   t   
1
  (t ). p R2
( x ) dx   (t )  p R 2 dx 
0
1   r  1  x
 (4.57)
 G
 t
1
3
dx
0
 x x 2
G 1    4 r 
 G  G 
Vì chæ aùp duïng cho giao thoa baêng trong neân r < 1.
Tín hieäu nhieãu ñaàu ra:

n s  t     t   E   t   (4.58)
Vôùi E((t)) ñaõ ñöôïc tính ôû treân.
 
  x 
 1   r
  1   
 G
 N S (t )    t .1  
1
3
dx  (4.59)
 0
 x x 2 
 G  1    4   
 G
r
G 
  
 
 x
  1   r  1   
 1  G  2
maø N S  n s (t )  1  0 .
2
3  (4.60)
  x x 2
 G 1    4  r  
  G G 
Töø (4.60) ta tính ñöôïc E  N S   0 p R  x  N S .dx

2 (4.61)
Thay (4.61) vaø (4.56) vaøo (4.55) ta coù E[I].
Töø ñoù ta tính ñöôïc SIR :
E  
SIR  (4.62)
E I 
Vaán ñeà giao thoa keânh keà coù theå giaûm khi chuùng ta coù
moät phöông phaùp aán ñònh taàn soá ñeå baûo ñaûm cho khoaûng
caùch giöõa caùc keânh keà nhau laø roõ raøng. Ngoaøi ra, coøn coù
theå aùp duïng boä loïc baêng thoâng coù ñoä lôïi cao taïi maùy thu.
IV. GIAO THOA ÑAÀU GAÀN - ÑAÀU XA:
Giao thoa ñaàu gaàn ñaàu xa xaûy ra khi khoaûng caùch giöõa
maùy thu MS vaø BTS cuûa noù thì xa hôn khoaûng caùch giöõa noù
vaø moät BTS khaùc. Hoaëc trong tröôøng hôïp giao thoa ñaàu gaàn
ñaàu xa xaûy ra taïi BTS thì coù hai MS, nhöng chuùng thuoäc hai BTS
khaùc nhau vaø BTS gaàn nhaát cuøng thu tín hieäu khi chuùng phaùt
ñoàng thôøi. ÔÛÕ ñaây, ta xeùt tröôøng hôïp thöù nhaát. Goïi d 1 laø
khoaûng caùch töø MS ñeán BTS cuûa noù, d 2 laø khoaûng caùch töø
MS ñeán BTS khaùc coù cuøng keânh taàn soá maø noù ñang söû
duïng. Nhö vaäy, hieän töôïng giao thoa ñaàu gaàn ñaàu xa xaûy ra khi
d1 > d2.
Hieäu coâng suaát gaây ra do ñöôøng suy hao giöõa vò trí cuûa
maùy thu vaø hai höôùng cuûa vò trí maùy phaùt ñöôïc goïi laø tyû soá
giao thoa ñaàu gaàn ñaàu x, vaø ñöôïc ñònh nghóa:
path _ loss _ d1
Near – end to far – end Ratio = (4.63)
path _ loss _ d2
Ñeå coù theå tính xaáp xæ ñöôïc tyû soá giao thoa ñaàu gaàn
ñaàu xa moät caùch nhanh nhaát ( ôû dB ) ta duøng ñoä doác suy hao
laø 40dB/decade vôùi moät moâi tröôøng voâ tuyeán tieâu bieåu, thì ta
coù:

Near – end to far – end ratio = 40log(distance Ratio) (4.64)

V. GIAO THOA KYÙ TÖÏ:
Neáu moät heä thoáng truyeàn daãn soá laø tuyeán tính vaø
khoâng meùo qua caùc taàn soá, thì heä thoáng phaûi coù moät baêng
thoâng voâ haïn. Tuy nhieân, trong thöïc teá, moät heä thoáng soá
luoân coù moät baêng thoâng giôùi haïn vaø moät löôïng meùo taàn
soá. Trong moät heä thoáng khoâng meùo, moät chuoãi xung cô baûn
s(t) laø khoâng bò bieán daïng theo ñaùp öùng taàn soá. Nhö vaäy, x(t)
bieåu dieãn moät chuoãi xung:
N
 k
x(t )  a
k 1
k
s t  
 R
(4.65)
R laø toác ñoä bit.

ak = 1.
Khi s(t) laø khoâng meùo, vieäc taêng toác ñoä bit cuûa tín hieäu
coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch giaûm ñoä roäng xung vaø taêng soá
xung phaùt trong moät khoaûng thôøi gian. Tuy vaäy, vôùi heä thoáng
thöïc teá coù moät baêng thoâng giôùi haïn vaø löôïng meùo taàn soá
seõ gaây ra söï phaân taùn cuûa caùc xung rieâng bieät vaø choàng
traäp, ñoù goïi laø giao thoa kyù töï ( ISI).
Moät nguyeân nhaân khaùc gaây ra ISI laø do toác ñoä bit cuûa
tín hieäu vaø taàn soá phaùt bò aûnh höôûng cuûa phaân taùn thôøi
gian treã do moâi tröôøng voâ tuyeán (). Phaân taùn treã bò giôùi
haïn bôûi giôùi haïn baêng thoâng, vaøsöï phaûn xaï tín hieäu nhieàu
ñöôøng ñeán taïi Anten maùy thu taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau.
Khi toác ñoä bit cuûa tín hieäu 1/R >>  thì phaân taùn treã coù theå
boû qua vaø ñaây laø xem nhö khoâng coù ISI.
Ñeå giaûm hieän töôïng ISI, ta coù theå duøng kyõ thuaät laáy
daïng xung, boä Equalizer hoaëc maïch maõ hoaù soá ñaëc bieät.

CHÖÔNG V:
CAÙC PHÖÔNG PHAÙP CAÛI
THIEÄN ÑÖÔØNG TRUYEÀN VOÂ
TUYEÁN
I. KYÕ THUAÄT CAÂN BAÈNG:

Giao thoa kyù töï (ISI) sinh ra do hieäu öùng nhieàu ñöôøng trong
moät keânh phaân taäp thôøi gian baêng thoâng höõu haïn, vaø laøm
meùo tín hieäu, sinh ra loãi bit taïi maùy thu. ISI ñöôïc xem laø moät
trôû ngaïi chính cho caùc keânh voâ tuyeán khi truyeàn toác ñoä cao.
Caân baèng laø moät kyõ thuaät choáng laïi ISI.
ÔÛ daïng toång quaùt, caân baèng coù theå ñöôïc moâ taû nhö
moät kyõ thuaät xöû lyù tín hieäu ñeå giaûm ISI. ÔÛ caùc keânh voâ
tuyeán, nhieàu boä caân baèng thích öùng (Adaptive Equalizer) coù
theå ñöôïc duøng ñeå loaïi boû nhieãu. Trong keânh Fading, söï thay
ñoåi thôøi gian laø ngaãu nhieân, nhieäm vuï cuûa boä caân baèng laø
ñieàu chænh ñaëc tính thay ñoåi thôøi gian cuûa keânh voâ tuyeán, vì
vaäy ñöôïc goïi laø boä caân baèng thích öùng.
Moâ hình toång quaùt cuûa boä caân baèng thích öùng bao
goàm höôùng daãn vaø ñieàu chænh.
Ñaàu tieân, moät chuoãi höôùng daãn ñöôïc phaùt töø maùy
phaùt ñeán boä caân baèng cuûa maùy thu theo moät khoaûng thôøi
gian ñaët tröôùc. Chuoãi höôùng daãn laø moät tín hieäu nhò phaân
giaû ngaãu nhieân hoaëc moät maãu bits höôùng daãn. Sau chuoãi
höôùng daãn naøy, döõ lieäu (noù coù theå hoaëc khoâng coù theå
chöùa bit maõ hoùa) ñöôïc gôûi, vaø boä caân baèng thích öùng taïi
maùy thu duøng moät giaûi thuaät ñeå ñaùnh giaù vaø öôùc löôïng
caùc heä soá loïc ñeå buø cho keânh. Chuoãi höôùng daãn ñöôïc tính
toaùn laøm sao cho pheùp moät boä caân baèng taïi maùy thu phaûi
ñöa ra nhöõng heä soá loïc trong tröôøng hôïp xaáu nhaát cuûa keânh,
sao cho khi chuoãi höôùng daãn keát thuùc thì caùc heä soá loïc gaàn
baèng vôùi giaù trò toái öu cuûa döõ lieäu caàn thu. Khi döõ lieäu
ñöôïc thu, giaûi thuaät thích öùng cuûa boä caân baèng seõ ñieàu
chænh söï thay ñoåi cuûa keânh. Vaø nhö theá, boä caân baèng luoân
thay ñoåi moät caùch lieân tuïc ñaëc tính thôøi gian boä loïc cuûa noù.
Phaïm vi thôøi gian trong moät boä caân baèng laø moät haøm
cuûa giaûi thuaät caân baèng, caáu truùc boä caân baèng vaø toác
ñoä thay ñoåi thôøi gian cuûa keânh voâ tuyeán nhieäu ñöôøng. Boä
caân baèng yeâu caàu caùc chuoãi höôùng daãn phaûi ñöôïc laëp laïi
ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích loaïi boû ISI, vaø thöôøng trong caùc heä
thoáng thoâng tin soá, döõ lieäu phaûi ñöôïc chia ra töøng khoái ngaén

ñeå phaùt. Heä thoáng voâ tuyeán TDMA raát thích hôïp vôùi kyõ
thuaät caân baèng.
Hình 5.1 trình baøy sô ñoà khoái cuûa moät heä thoáng thoâng
tin vôùi boä caân baèng thích öùng taïi maùy thu.
f(t) =ñaùp öùng xung toång coäng cuûa maùy phaùt,

keânh voâtuyeán nhieàu ñöôøng vaøphaàn RF/IF maùy thu.
Original
baseband Modulator Radio
Transmitter
Message channel
x(t)
Detector RF Receiver
Matched Filter IF Stage Front End
f(t)
Equivalent
Noise nb (t) +
Equalizer Decision Reconstructed

heq (t) Maker Message Data
y(t)
v d(t)
d(t)
_ +
e(t)
Hình 5.1 – Sô ñoà khoái cuûa moät heä thoáng ñôn giaûn coù
söû duïng boä caân baèng taïi maùy thu.
Neáu x(t) laø tín hieäu tin töùc nguyeân thuûy, vaø f(t) laø ñaùp
öùng xung daõi neàn phöùc toång coäng cuûa maùy phaùt, keânh vaø
phaàn RF/IF cuûa maùy thu, thì tín hieäu thu ñöôïc bôûi boä caân
baèng laø:
y (t )  x (t )  f  (t )  nb (t )
(5.1)
f*(t) laø lieân hieäp phöùc cuûa f(t).
nb(t) laø nhieãu daõi neàn taïi ñaàu vaøo cuûa boä caân baèng.
Neáu ñaùp öùng xung cuûa boä caân baèng laø heq(t), thì ñaàu ra
cuûa noù laø:
dˆ (t )  x (t )  f * (t )  heq (t )  nb (t )  heq (t )
(5.2)
 x(t )  g (t )  nb (t ) heq (t )
Trong ñoù, g(t) laø ñaùp öùng xung cuûa maùy phaùt, keânh,
phaàn RF/IF cuûa maùy thu vaø boä caân baèng. Ñaùp öùng xung daõi
neàn phöùc cuûa boä caân baèng loïc ngang laø
heq (t )   c n  (t  nT ) (5.3)
n
Trong ñoù cn laø caùc heä soá loïc phöùc cuûa boä caân baèng.
Tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa boä caân baèng ñöôïc mong ñôïi laø
x(t). Giaû söû nb(t) = 0, thì dˆ (t )  x(t ) , trong (5.2) thì g(t) phaûi laø:

g (t )  f  (t )  heq (t )   (t )
(5.4)
Trong mieàn taàn soá (5.4) trôû thaønh:
H eq ( f ) F  (  f )  1
(5.5)
ÔÛ ñaây Heq(f) vaø F(f) laø bieán ñoåi Fourier cuûa heq(t) vaø f(t).
Neáu keânh laø choïn loïc taàn soá, boä caân baèng seõ naâng
cao caùc thaønh phaàn taàn soá coù bieân ñoä nhoû vaø suy hao
maïnh taïi phoå taàn soá thu ñeå ñöa ra moät ñaùp öùng taàn soá thu
ngang nhau vaø baèng phaúng vaø coù pha tuyeán tính.ö5
II. GIÔÙI THIEÄU VEÀ KYÕ THUAÄT CAÂN BAÈNG:
Equalizer
Linear Types Nonlinear
ML Symbol
DFE Detector MLSE
Transversal
Transversal Lattice Transversal Lattice
Chennal Est.
LMS LMS
Zero Forcing Gradient RLS RLS Gradient RLS RLS
LMS Fast RLS Fast RLS
RLS Sq. Root RLS Sq. Root RLS
Fast RLS
Sq.Root RLS
Algorithms
Hình 5.2 – Quaù trình chia lôùp cuûa boä caân baèng.
Kyõ thuaät caân baèng ñöôïc chia laøm hai loaïi: tuyeán tính vaø
khoâng tuyeán tính. Söï phaân loaïi naøy ñöôïc quyeát ñònh töø vieäc
ñaàu ra cuûa boä caân baèng coù ñöôïc hoài tieáp veà ñaàu vaøo hay
khoâng. Tín hieäu töông töï dˆ (t ) ñöôïc xöû lyù baèng maïch quyeát
ñònh ôû maùy thu. Maïch quyeát ñònh laáy giaù trò cuûa bit döõ lieäu
ñang thu vaø ñöa ñeán maïch giöõ hoaëc laáy ngöôõng ñeå quyeát
ñònh giaù trò cuûa d(t).
Neáu d(t) khoâng ñöôïc duøng ñeå hoài tieáp, thì quaù trình caân
baèng ñöôïc goïi laø tuyeán tính.

Neáu d(t) ñöôïc hoài tieáp thì quaù trình caân baèng goïi laø
khoâng tuyeán tính.
Coù nhieàu caáu truùc boä loïc ñöôïc duøng ñeå thöïc hieän boä
caân baèng tuyeán tính vaø khoâng tuyeán tính. Theâm vaøo ñoù,
moãi caáu truùc coù nhieàu giaûi thuaät ñeå ñieàu chænh boä caân
baèng.
Hình 5.2, trình baøy moät quaù trình phaân loaïi toång quaùt
cuûa caùc kyõ thuaät caân baèng theo caùc loaïi, caùc caáu truùc vaø
caùc giaûi thuaät ñöôïc duøng.
Caáu truùc boä caân baèng phoå bieán nhaát laø boä caân
baèng ngang tuyeán tính (Linear Transversal Equalizer – LTE). Moät boä
loïc ngang tuyeán tính ñöôïc taïo neân bôûi caùc taàng cuûa ñöôøng
treã, vôùi moãi taàng laøm treã moät chu kyø kyù töï (T S), nhö trong
hình 5.3.
Hình 5.3 – Caáu truùc boä caân baèng ngang tuyeán tính cô
Delay elements
y(t) +nb(t) TS TS TS TS
clock
with
period 
Taps
baûn.
Giaû söû, moãi thaønh phaàn Delay coù ñoä lôïi laø 1, vaø thôøi
gian treã laø TS, thì haøm truyeàn cuûa boä caân baèng ngang tuyeán
tính laø exp(-jTS) hay z-1. Moät LTE ñôn giaûn duøng chæ caùc taàng
taïo treã (khoâng coù hoài tieáp), thì haøm truyeàn cuûa noù coù daïng
laø ña thöùc cuûa z-1. Boä loïc naøy coù nhieàu zero nhöng chæ coù
moät cöïc taïi z = 0, noù ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp öùng xung höõu
haïn (FIR) hoaëc moät caùch ñôn giaûn laø boä loïc ngang.
Neáu moät boät boä caân baèng vöøa coù taàng tôùi vaø taàng
hoài tieáp thì haøm truyeàn cuûa noù laø moät haøm phaân soá cuûa
z-1, noù ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp öùng xung voâ haïn (IIR) vôùi
nhieàu cöïc vaø zero.

ITC Feedback taps Khoa Điện tử Viễn thông
X b1 X b2 X b3 X b4
y(t) TS TS TS TS
X d1 X d2 X d3 X d4
v
d(t)
Feedforward taps
Hình 5.4, trình baøy moät boä loïc caùc taàng cuûa ñöôøng treã
vôùi caû ñöôøng tôùi vaø ñöôøng hoài tieáp.
III. KYÕ THUAÄT PHAÂN TAÄP:
Phaân taäp laø moät kyõ thuaät raát maïnh ñöôïc söû duïng
trong caùc maùy thu thoâng tin, noù goùp phaàn caûi thieän chaát
löôïng ñöôøng truyeàn vôùi moät chi phí thaáp. Khoâng nhö kyõ thuaät
caân baèng phaûi caàn moät maøo ñaàu höôùng daãn (chuoãi höôùng
daãn). Quaù trình phaân taäp ñöôïc söû duïng moät caùch roäng raõi
vaø raát thöïc teá maø chi phí phaùt sinh thaáp.
Phaân taäp lôïi duïng ñaëc tính ngaãu nhieân cuûa ñöôøng
truyeàn voâ tuyeán baèng caùch tìm ra caùc ñöôøng tín hieäu ñoäc
laäp vôùi heä thoáng. Phaân taäp chæ söû duïng ôû maùy thu.
Khaùi nieäm phaân taäp ñöôïc giaûi thích nhö sau: Neáu moät
ñöôøng truyeàn voâ tuyeán bò suy hao maïnh, coøn caùc ñöôøng
khaùc coù moät tín hieäu maïnh. Nhö vaäy phaân taäp laø choïn moät
trong caùc tín hieäu naøy hoaëc choïn ñoàng thôøi vaø SNR trung bình
taïi maùy thu ñöôïc caûi thieän, thoâng thöôøng töø 20 – 30dB.
Trong moâi tröôøng Fading tyû leä nhoû (Small – Scale Fading) thì
söï thaêng giaùn bieân ñoä xaûy ra saâu vaø nhanh khi di ñoäng di
chuyeån qua moät khoaûng caùch chæ vaøi böôùc soùng. Loaïi naøy
bò gaây ra bôûi nhieàu tia phaûn xaï töø caùc vaät xung quanh di
ñoäng. Ñeå giaûm söï suy giaûm saâu ta duøng kyõ thuaät phaân taäp
vi moâ, maø coù theå lôïi duïng söï thay ñoåi moät caùch nhanh
choùng cuûa tín hieäu.
Fading tyû leä lôùn (Large – Scale Fading) bò gaây ra bôûi söï
choàng traäp do söï ña daïng cuûa beà maët ñòa lyù vaø ñaëc tính
caùc vaät xung quanh. Trong ñieàu kieän choàng traäp maïnh, cöôøng
ñoä tín hieäu thu taïi di ñoäng bò suy giaûm maïnh. Ñeå traùnh tình
traïng naøy ta choïn caùc traïm goác sao cho noù ít choàng traäp vôùi
caùc traïm goác khaùc. Nhö vaäy coù theå caûi thieän ñöôïc SNR trung
bình taïi maùy thu. Ñaây goïi laø phaân taäp vó moâ.

Phaân taäp vó moâ ñöôïc duøng raát nhieàu ôû maùy thu traïm
goác. Baèng caùch duøng caùc Anten traïm goác coù söï phaân taäp
roõ raøng trong khoâng gian vaø traïm goác cuõng coù theå caûi
thieän chaát löôïng ñöôøng truyeàn ngöôïc laïi baèng caùch choïn
Anten vôùi cöôøng ñoä maïnh nhaát töø di ñoäng.
IV. CAÙC KYÕ THUAÄT PHAÂN TAÄP:
1. Phaân taäp khoâng gian:
Phaân taäp khoâng gian coøn goïi laø phaân taäp Anten, laø
moät daïng phaân taäp phoå bieán trong heä thoáng thoâng tin di
ñoäng. Trong heä thoáng naøy, ñöôøng truyeàn tröïc tieáp giöõa maùy
phaùt vaø maùy thu khoù toàn taïi vaø söï toàn taïi cuûa caùc vaät
taùn xaï xung quanh di ñoäng ñöôïc xem nhö laø moät tín hieäu Fading
Rayleigh. Moâ hình ñöa ra ñeå thu caùc tín hieäu naøy töø caùc Anten
ñoäc laäp treân di ñoäng seõ coù hình bao khoâng töông quan vôùi söï
caùch ly cuûa caùc Anten ½ böôùc soùng hoaëc daøi hôn.
Khaùi nieäm phaân taäp khoâng gian Anten cuõng ñöôïc duøng
trong luùc thieát keá traïm goác. Taïi traïm goác, nhieàu Anten thu
ñöôïc duøng cho vieäc thu phaân taäp.
2. Phaân taäp phaân cöïc:
Taïi traïm goác, phaân taäp khoâng gian ít ñöôïc ñeà caäp trong
thöïc teá hôn taïi di ñoäng, bôûi vì khoâng gian Anten lôùn hôn goùc
ñeán cuûa tröôøng. Theâm vaøo ñoù, söï phaân taäp phaân cöïc chi phí
thaáp hôn so vôùi phaân taäp khoâng gian. Chæ caàn coù hai nhaùnh
phaân taäp, noù ñaõ cho pheùp caùc thaønh phaàn Anten ñöôïc hoaït
ñoäng toát.
3. Phaân taäp taàn soá:
Phaân taäp taàn soá laø phaùt nhieàu keânh thoâng tin treân
moät soùng mang. Loaïi naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng trong ñöôøng
Line – Of – Sight cuûa Viba (Microwave).
4. Phaân taäp thôøi gian:
Phaân taäp thôøi gian laø phaùt thoâng tin moät caùch laëp laïi
taïi caùc khoaûng thôøi gian lôùn hôn thôøi gian keát hôïp cuûa keânh,
sao cho caùc quaù trình laëp laïi naøy cuûa tín hieäu seõ ñöôïc thu vôùi
caùc ñieàu kieän Fading ñoäc laäp.
V. CÔ BAÛN VEÀ MAÕ HOÙA KEÂNH:
Maõ hoùa keânh ñeå baûo veä döõ lieäu soá töø loãi baèng
caùch ñöa theâm caùc bits thöøa trong döõ lieäu phaùt. Maõ keânh
ñöôïc duøng ñeå kieåm tra loãi goïi laø maõ kieåm tra loãi, coøn maõ
duøng ñeå kieåm tra vaø söõa loãi goïi laø maõ söõa loãi.
Coâng thöùc dung löôïng keânh cuûa Shannon ñöôïc aùp duïng
trong keânh nhieãu traéng laø:
 P 
  B log 2 1  
S
C  B log 2 1  (5.6)
 N0B   N
Trong ñoù: C laø dung löôïng keânh.
B laø baêng thoâng truyeàn daãn (Hz).

P laø coâng suaát tín hieäu thu (W).

N0 maät ñoä coâng suaát nhieãu ñôn bieân (W/Hz).
Coâng suaát thu ñöôïc taïi maùy thu:
P = EbRb
(5.7)
Eb: naêng löôïng bit trung bình.
Rb : toác ñoä bit truyeàn daãn.
Phöông trình (5.6) coù theå ñöôïc chuaån hoùa:
C  E R 
 log oøg 1  b b  (5.8)
B  N0B 
C
laø hieäu suaát baêng thoâng.
B
Muïc ñích cô baûn cuûa kyõ thuaät kieåm tra vaø söûa loãi laø
theâm caùc bits thöøa vaøo döõ lieäu ñeå caûi thieän chaát löôïng
ñöôøng truyeàn. Caùc bits naøy laøm taêng soá bit cuûa döõ lieäu
chöa ñieàu cheá vaø vì vaäy laøm taêng baêng thoâng yeâu caàu cho
moät toác ñoä döõ lieäu nguoàn. Ñieàu naøy laøm giaûm hieäu suaát
baêng thoâng cuûa ñöôøng truyeàn ôû ñieàu kieän SNR cao, nhöng
cho BER toát vôùi giaù trò SNR thaáp.
Boä maõ hoùa keânh maõ hoùa döõ lieäu thoâng tin nguoàn ra
moät chuoãi maõ khaùc ñeå phaùt leân keânh truyeàn. Coù hai loïai
maõ phaùt hieän sai vaø söõa sai cô baûn laø: maõ khoái (Block code)
vaø maõ chaäp (Convolutional code).
VI. CAÙC MAÕ HOÙA KEÂNH THÖÔØNG DUØNG:
1. Maõ khoái:
Maõ khoái laø maõ söõa sai truyeàn thaúng (Forward Error
Correction – FEC), noù cho pheùp moät soá bits loãi ñöôïc söõa sai maø
khoâng caàn truyeàn laïi. Maõ khoái coù theå ñöôïc duøng ñeå caûi
thieän chaát löôïng ñöôøng truyeàn khi caùc phöông phaùp khaùc
khoâng hieäu quaû.
Trong maõ khoái, caùc parity bits ñöôïc theâm vaøo khoái bit
thoâng tin ñeå taïo neân caùc töø maõ khaùc hoaëc khoái maõ. ÔÛ boä
maõ hoùa khoái, k bits thoâng tin ñöôïc maõ hoùa ra thaønh n bits.
Toång caùc bits (n –k) ñöôïc coäng vaøo caùc bits thoâng tin vôùi muïc
ñích phaùt hieän sai vaø söõa sai. Maõ khoái ñöôïc xem laø moät maõ
(n,k), vaø tyû leä maõ ñöôïc ñònh nghóa Rc = k/n vaø baèng toác ñoä
thoâng tin chia cho toác ñoä keânh chöa ñieàu cheá.
2. Maõ chaäp:
Maõ chaäp laø khaùc cô baûn so vôùi maõ khoái. Thay cho caùc
chuoãi thoâng tin ôû maõ khoái ñöôïc chia ra caùc khoái rieâng leõ vaø
maõ hoùa laø moät chuoãi bits thoâng tin ñöôïc saép xeáp thaønh
moät chuoãi lieân tuïc taïi ñaàu ra cuûa boä maõ hoùa. Vôùi cuøng
moät ñoä phöùc taïp thì ñoä lôïi maõ hoùa cuûa maõ chaäp lôùn hôn
maõ khoái.

Moät maõ khoái ñöôïc sinh ra baèng caùch cho chuoãi

thoâng tin ñi qua caùc thanh ghi dòch traïng thaùi höõu haïn. Thanh
ghi dòch naøy chöùa N(k bits) taàng vaø phaùt ra m haøm ñaïi soá
tuyeán tính döïa treân vieäc phaùt ra caùc ña thöùc, ñieàu naøy ñöôïc
minh hoïa trong hình 5.5. Döõ lieäu ngoõ vaøo ñöôïc dòch vaøo vaø
theo thanh ghi dòch k bits taïi moãi thôøi ñieåm. Soá bits ñaàu ra vôùi
moãi chuoãi döõ lieäu ngoõ vaøo k bits laø n bits. Tyû leä maõ Rc =k/n.
Heä soá N ñöôïc goïi laø chieàu daøi baét buoäc vaø cho thaáy soá bits
döõ lieäu ngoõ vaøo phuï thuoäc vaøo ngoõ ra hieän haønh. Noù
quyeát ñònh theá maïnh vaø ñoä phöùc taïp cuûa maõ.
N Stages
k Data 1 1 1
k k k
bits
+ + +
1 2 n
Encoded Sequence
Hình 5.5 – Sô ñoà khoái toång quaùt cuûa boä maõ hoùa chaäp.

PHAÀN 2:
KHAÛO SAÙT VEÀ WAVELETS
CHÖÔNG I:
GIÔÙI THIEÄU VEÀ WAVELETS
I. ÑOÂI NEÙT VEÀ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA WAVELET:

1.Tröôùc naêm 1930:
Tröôùc naêm 1930, lyù thuyeát phaân tích tín hieäu ñöôïc baét
ñaàu vôùi lyù thuyeát phaân tích taàn soá cuûa Fourier (1807) maø
chuùng ta thöôøng goïi laø phaân tích Fourier. OÂng phaùt bieåu raèng
moïi haøm f(x) tuaàn hoaøn chu kyø 2 ñeàu coù theå ñöôïc bieåu
dieãn baèng toång

a0    ak coskx bk sinkx
k1
Caùc heä soá a0, ak, vaø bk ñöôïc tính theo caùc tích phaân
2 2 2
1 1 1
a0 
2 
0
f (x)dx, ak 
 
0
f (x) cos(kx)dx, bk 
  f (x) sin(kx)dx
0
Toång treân ñöôïc goïi laø chuoãi Fourier.

Sau naêm 1807, qua quaù trình nghieân cöùu baûn chaát cuûa
caùc haøm, söï hoäi tuï cuûa chuoãi Fourier, vaø caùc heä tröïc giao,
caùc nhaø toaùn hoïc daàn daàn chuyeån yù töôûng phaân tích taàn
soá sang phaân tích tyû leä. Coù nghóa laø, phaân tích f(x) baèng
caùch taïo caùc caáu truùc toaùn hoïc thay ñoåi theo tyû leä. Taïo moät
haøm, dòch haøm ñoù moät löôïng naøo ñoù, vaø thay ñoåi tyû leä
cuûa noù. Caáu truùc naøy ñöôïc aùp duïng trong xaáp xæ tín hieäu.
Laáy caáu truùc cô sôû, dòch noù, vaø thay ñoåi tyû leä noù moät laàn
nöõa. AÙp duïng cô sôû naøy cho tín hieäu treân ñeå coù moät xaáp
xæ môùi. Nhö vaäy, loaïi phaân tích tyû leä naøy ít nhaïy hôn ñoái vôùi
nhieãu bôûi vì noù tính toaùn thay ñoåi trung bình cuûa tín hieäu ôû
caùc tyû leä khaùc nhau.
Wavelets ñaàu tieân laø Haar wavelet (1909)
2.Nhöõng naêm 1930:
Nhieàu nhoùm khaùc nhau ñoäc laäp nghieân cöùu caùch bieåu
dieãn caùc haøm duøng caùc haøm cô sôû coù tyû leä thay ñoåi (scale-
varying basic function). Caùc nhaø khoa hoïc thaáy raèng caùc haøm
cô sôû Haar coù nhieàu öu ñieåm hôn so vôùi caùc haøm cô sôû
Fourier
3.Nhöõng naêm 1960 ñeán 1980:
Guido Weiss vaø Ranald R. Coifman nghieân cöùu caùc phaàn töû
cô baûn nhaát cuûa moät khoâng gian haøm, ñöôïc goïi laø caùc atom,

nhaèm muïc ñích tìm caùc atom cho moät haøm chung vaø tìm caùc
luaät keát hôïp cho pheùp xaây döïng taát caû caùc phaàn töû cuûa
khoâng gian haøm duøng caùc atom naøy. Naêm 1980, Grossman vaø
Morlet ñònh nghóa wavelets trong vaät lyù löôïng töû.
4.Nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 1980:
Naêm 1985, Stephene Mallat aùp duïng wavelets trong xöû lyù
soá tín hieäu. OÂng ta phaùt hieän moät soá lieân heä giöõa caùc
maïch loïc göông hai keânh (quadrature mirror filter), caùc thuaät
toaùn hình thaùp, vaø caùc cô sôû wavelets tröïc giao. Maeyer wavelet
ñöôïc coâng boá. Ingrid Daubechies söû duïng keát quaû nghieân cöùu
cuûa Maeyer ñeå xaây döïng caùc haøm cô sôû tröïc giao maø hieän
nay ñang ñöôïc söû duïng nhieàu trong caùc öùng duïng wavelets.
Phaân tích Fourier vaø phaân tích wavelet coù lieân heä chaët
cheõ vôùi nhau. Do ñoù, ñeå tìm hieåu wavelets moät caùch deã
daøng, tröôùc heát chuùng ta seõ xem laïi moät soá kieán thöùc toång
quaùt, ñònh tính veà phaân tích Fourier.
II. GIÔÙI THIEÄU VEÀ WAVELET VAØ HEÄ THOÁNG KHAI TRIEÅN
WAVELET:
1. Khai trieån hoaëc bieán ñoåi Wavelet:
Moät tín hieäu hoaëc moät haøm f(t) coù theå ñöôïc phaân
tích, moâ taû hoaëc xöû lyù neáu noù ñöôïc bieåu dieãn nhö laø moät
phaân tích tuyeán tính bôûi:
f (t )   a l l  t  (1.1)
l
Trong ñoù: l laø moät heä soá nguyeân

al laø caùc heä soá khai trieån (coù giaù trò thöïc)
l(t) laø taäp caùc giaù trò thöïc cuûa t, ñöôïc goïi laø
taäp khai trieån.
Neáu khai trieån (1.1) laø duy nhaát, thì ñoù goïi laø cô sôû.
Neáu cô sôû naøy laø tröïc giao, coù nghóa laø :
kl (1.2)
thì heä soá coù theå ñöôïc tính bôûi tích trong:
ak  f  t  k  t    f  t   t  dt
(1.3) k
Neáu cô sôû laø khoâng tröïc giao, thì moät taäp cô sôû keùp
~k  t  , toàn taïi, baèng caùch duøng (1.3) vôùi cô sôû keùp ta seõ ñöôïc
heä soá mong muoán.
2. Heä soá WAVELET:
Taäp khai trieån Wavelet laø khoâng duy nhaát. Coù raát
nhieàu loaïi heä thoáng Wavelet khaùc nhau ñöôïc duøng raát hieäu
quaû nhöng chuùng ñeàu coù ba ñaëc tính sau:
(1)Moät heä thoáng Wavelet laø moät taäp caùc khoái ñeå xaây
döïng hoaëc bieåu dieãn moät tín hieäu hoaëc moät haøm. Noù laø
moät taäp khai trieån hai chieàu (thöôøng laø moät cô sôû) vôùi vaøi
lôùp cuûa tín hieäu moät chieàu (hoaëc cao hôn). Noùi caùch khaùc,
neáu moät taäp Wavelet ñöôïc cho bôûi j,k(t) vôùi caùc chæ soá j,k =
1,2…, moät khai trieån tuyeán tính laø f  t   

k j
a j ,k j ,k  t  vôùi caùc
taäp heä soá aj,k.

(2)Khai trieån Wavelet cho bieát thoâng tin veà vò trí thôøi gian –
taàn soá cuûa tín hieäu. Ñieàu naøy coù nghóa raèng haàu heát naêng
löôïng cuûa tín hieäu ñöôïc bieåu dieãn roõ raøng bôûi moät vaøi heä
soá khai trieån aj,k.
(3)Vieäc tính toaùn caùc heä soá khai trieån coù theå thöïc hieän
moät caùch hieäu quaû. Nhieàu pheùp bieán ñoåi Wavelet coù theå
tính vôùi O(N) coâng vieäc. Ñieàu ñoù coù nghóa raèng soá pheùp
nhaân vaø pheùp coäng taêng tuyeán tính vôùi chieàu daøi cuûa tín
hieäu.
3.Caùc ñaët tính boå xung cuûa heä thoáng Wavelet:
Coù ba ñaët tính boå xung cuûa heä thoáng Wavelet:
(1) Haàu heát caùc heä thoáng Wavelet thuoäc theá heä thöù
nhaát ñöôïc ñöa ra töø moät haøm tyû leä hoaëc Wavelet ñôn baèng
moät tyû leä hoaëc moät pheùp dòch ñôn giaûn: Ñaëc tính hai chieàu
naøy ñaït ñöôïc töø haøm Wavelet (ñoâi luùc goïi laø Wavelet meï) (t)
baèng caùch:
 j ,k  t   2 2   2 j t  k 
j
j,k  Z (1.4)
j
Heä soá 2 2 duy trì moät söï ñoäc laäp chuaån haèng soá cuûa
thang j. k bieåu dieãn vò trí veà thôøi gian hoaëc khoâng gian vaø j
bieåu dieãn vò trí veà taàn soá hoaëc tyû leä.
(2) Taát caû caùc heä thoáng Wavelet höõu duïng ñeàu thoaû
maõn ñieàu kieän ña phaân giaûi. Coù nghóa raèng, neáu moät taäp
caùc tín hieäu coù theå ñöôïc bieåu dieãn bôûi toång caùc haøm (t
– k), thì moät taäp hôïp lôùn hôn (bao goàm caû tín hieäu goác) coù
theå ñöôïc bieåu dieån bôûi toång cuûa caùc haøm (2t – k).
(3) Caùc heä soá coù ñoä phaân giaûi thaáp coù theå ñöôïc tính
töø caùc heä soá coù ñoä phaân giaûi cao baèng moät giaûi thuaät
caáu truùc caây goïi laø daõi loïc. Ñieàu naøy cho pheùp vieäc tính
toaùn raát hieäu quaû caùc heä soá khai trieån (ñöôïc goïi laø bieán
ñoåi Wavelet rôøi raïc) vaø quan heä giöõa bieán ñoåi Wavelet vôùi
caùc phaàn tröôùc ñoù trong xöû lyù tín hieäu soá.
Phaân tích Wavelet phuø hôïp vôùi caû tín hieäu quaù ñoä.
Phaân tích Fourier thích hôïp cho tín hieäu tuaàn hoaøn hoaëc caùc tín
hieäu maø ñaëc tính cuûa noù khoâng ñoåi theo thôøi gian. Vôùi phaân
tích Wavelet, noù cho pheùp moät khai trieån Wavelet cuûa moät söï
kieän quaù ñoä ñeå ñöôïc moâ hình baèng caùc heä soá. Ñaây laø
moät theá maïnh trong vieäc aùp duïng khai trieån Wavelet trong
phaân tích tín hieäu.
III. CAÙC COÂNG CUÏ CUÛA MOÄT HEÄ THOÁNG WAVELET:
1. Khoâng gian tín hieäu:

Moät khoâng gian haøm laø moät khoâng gian vector tuyeán
tính (höõu höôùng hoaëc voâ höôùng) maø caùc vector laø caùc haøm,
caùc voâ höôùng laø caùc soá thöïc (ñoâi luùc laø soá phöùc), pheùp
nhaân voâ höôùng vaø pheùp coäng vector thì töông töï nhö trong
(1.1). Tích trong cuûa hai vector f(t) vaø g(t) laø moät voâ höôùng, noù
ñöôïc ñònh nghóa:
a  f (t ), g (t )   f * (t ).g (t ) dt (1.5)
Vôùi phaïm vi cuûa tích phaân phuï thuoäc vaøo lôùp tín hieäu
ñang khaûo saùt. Tích trong naøy ñònh nghóa moät chuaån hoaëc
chieàu daøi cuûa vector vaø ñöôïc ñònh nghóa nhö sau:
f  f, f (1.6)
Noù laø khaùi quaùt ñôn giaûn veà tính chaát hình hoïc ñöôïc
ñònh nghóa trong khoâng gian Euclice ba chieàu. Hai tín hieäu (hoaëc
vector) khoâng Zero ñöôïc goïi laø tröïc giao neáu tích trong cuûa
chuùng laø Zero.
Moät khoâng gian con ñaëc bieät quan troïng trong xöû lyù tín
hieäu laø L2(R). Ñaây laø khoâng gian cuûa taát caû caùc haøm f(t)
vôùi ñònh nghóa tích phaân cuûa bình phöông module cuûa haøm. “L”
bieåu thò cho tích phaân Lebesque; “2” bieåu thò tích phaân bình
phöông Module cuûa haøm; R cho bieát bieán t cuûa tích phaân laø
bieán thöïc. Vôùi moät haøm g(t) laø moät phaàn töû cuûa khoâng gian
ñoù seõ ñöôïc kyù hieäu laø g  L2(R) hoaëc moät caùch ñôn giaûn:g
L2 .
Cho moät khoâng gian vector tín hieäu S, neáu f(t)  S coù theå
ñöôïc bieåu dieãn, f (t )   a k  k (t ) , thì caùc haøm k(t) laø moät taäp
k
khai trieån cuûa khoâng gian S. Neáu bieåu dieãn laø duy nhaát, thì
taäp haøm k(t) goïi laø cô sôû. Ngöôïc laïi, moät khoâng gian vector
tín hieäu coù theå baét ñaàu vôùi taäp khai trieån hoaëc cô sôû vaø
ñònh nghóa khoâng gian S nhö laø moät taäp cuûa taát caû caùc haøm
maø coù theå bieåu dieãn : f (t )   a k  k (t ) . Ñaây ñöôïc goïi laø taäp
k
sinh cuûa cô sôû.

2. Haøm tyû leä:
Ñeå duøng ñöôïc yù töôûng veà ña phaân giaûi, chuùng ta seõ
baét ñaàu baèng caùch ñònh nghóa haøm tyû leä vaø sau ñoù ñònh
nghóa Wavelet. Taäp caùc haøm tyû leä laø haøm tyû leä cô sôû ñöôïc
dòch ñi moät soá nguyeân laàn:
k t   t  k  (1.7)
Khoâng gian con cuûa L (R) ñöôïc sinh bôûi caùc haøm naøy
2

V 0 Span k  t   (1.8)
Vôùi k  (-, +), coù nghóa laø : f  t    a k  k  t  , moät soá
k
f(t)  V0.

Töø haøm tyû leä cô sôû, chuùng ta thay ñoåi tyû leä vaø
duøng pheùp dòch seõ cho ra moät haøm hai chieàu:
 j ,k  t   2 2   2 j t  k  (1.9)
j
Taäp sinh cuûa noù thoâng qua k laø:

  
V j  span  k 2 j t  span j ,k  t  (1.10)
k k
Vôùi k  Z. Nhö vaäy, vôùi f(t)  Vj , thì noù coù theå ñöôïc
bieåu dieãn:
f  t    a k   2 j t  k  (1.11)
k
Vôùi j > 0, thì taäp sinh coù theå laø lôùn hôn khi j,k(t) laø
heïp hôn vaø ñöôïc dòch ôû caùc böôùc nhoû hôn. Vì vaäy coù theå
bieåu dieãn chi tieát hôn. Ngöôïc laïi, ôû j < 0, j,k(t) laø roäng hôn vaø
ñöôïc dòch ôû caùc böôùc lôùn hôn.
 Phaân tích ña phaân giaûi:
Chuùng ta dieãn taû yeâu caàu cô baûn cuûa phaân tích ña
phaân giaûi baèng caùch thieát laäp haøng loaït caùc khoâng gian con:
…  V-2  V-1  V0  V1  V2 …  L2 (1.12)
hoaëc Vj  Vj+1, vôùi j  Z(1.13)
vaø V- =0, V = L2 (1.14)
Khoâng gian chöùa caùc tín hieäu coù ñoä phaân giaûi cao
seõ chöùa caùc tín hieäu coù ñoä phaân giaûi thaáp. Bôûi vì vieäc
ñònh nghóa cuûa Vj caùc khoâng gian naøy thoaû maõn ñieàu kieän
tyû leä:
f  t   V j  f  2t   V j 1 (1.15)
Ñieàu naøy baûo ñaûm caùc thaønh phaàn trong moät khoâng
gian naøy laø moät phieân baûn tyû leä cuûa caùc thaønh phaàn trong
moät khoâng gian keá tieáp. Moái quan heä naøy cuûa khoâng gian
con ñöôïc minh hoïa trong hình 1.1:
Moät taäp sinh cuûa (2jt –k) ñöôïc kyù hieäu laø V j nhö trong
(1.12) vaø (1.15), minh hoïa trong hình 1.1 thì (t)  Vj, coù nghóa laø
(t) V0 vaø (t)  V1, khoâng gian naøy ñöôïc sinh bôûi haøm (2t).
Nhö vaäy (t) coù theå ñöôïc bieåu dieãn qua haøm (2t):
  t    h n  2  2t  n  , n  Z (1.16)
n
3  2  1 0

Hình 1.1 – Taäp caùc khoâng gian vector ñöôïc sinh bôûi haøm tyû leä.
h(n) laø chuoãi soá haøm tyû leä coù giaù trò thöïc hoaëc
phöùc, 2 toàn taïi chuaån cuûa haøm tyû leä.
Phöông trình ñeä qui naøy laø cô baûn cuûa lyù thuyeát haøm
tyû leä vaø trong moät soá tröôøng hôïp, noù töông töï nhö phöông
trình vi phaân heä soá h(n) vaø nghieäm (t) coù theå toàn taïi, khoâng
toàn taïi hoaëc duy nhaát. Tuøy theo quan ñieåm coù theå goïi phöông
trình baèng caùc teân khaùc nhau nhö phöông trình choïn loïc, phöông
trình ña phaân giaûi ( MRA ) hoaëc phöông trình giaûn.
3. Haøm Wavelet:
Caùc ñaëc tính quan troïng cuûa tín hieäu laø coù theå moâ
taû hoaëc soá hoùa. Trong ñoù khoâng duøng j,k(t) vaø vieäc taêng j
ñeå taêng kích thöôùc cuûa caùc khoâng gian sinh con bôûi haøm tyû
leä, thay vaøo ñoù ta ñònh nghóa moät taäp khaùc j,k(t). Noù ñöôïc
goïi laø haøm Wavelet.
Coù nhieàu thuaän lôïi ñeå thieát laäp caùc haøm tyû leä vaø
Wavelet tröïc giao. Caùc haøm cô baûn tröïc giao cho pheùp vieäc tính
toaùn caùc heä soá moät caùch ñôn giaûn vaø duøng ñònh lyù
Parseval ñeå chia naêng löôïng cuûa tín hieäu trong mieàn bieán ñoåi
Wavelet. Buø tröïc giao cuûa Vj trong Vj+1 ñöôïc ñònh nghóa laø Wj.
Luùc ñoù taát caû caùc thaønh phaàn cuûa V j thì tröïc giao vôùi caùc
thaønh phaàn cuûa Wj, chuùng ta coù :
 j , k  t  , j ,l  t     j , k  t  , j ,l  t dt  0 (1.17)
vôùi j,k,l  Z.
Neáu ta baét ñaàu taïi Vj ( j = 0 ) thì töø (1.12) ta coù theå
vieát laïi:
V0  V1  V2  …  L2 (1.18)
Chuùng ta ñònh nghóa khoâng gian con sinh cuûa Wavelet:
V1  V0  W0 (1.19)
Luùc ñoù môû roäng ra ta coù :
V2  V1  W1  V0  W0  W1 (1.20)
Moät caùch toång quaùt:
L2  V0  W0  W1   (1.21)
Trong ñoù V0 laø khoâng gian ñaàu tieân. Hình 1.2 minh hoïa
taäp caùc khoâng gian haøm tyû leä Vj vôùi caùc tyû leä j khaùc nhau
vaø caùc khoâng gian Wavelet rôøi raïc khaùc nhau hoaëc caùc buø
tröïc giao.
Tyû leä cuûa caùc khoâng gian con ñaàu tieân ñöôïc choïn
moät caùch tuyø, vaø coù theå choïn taïi moät ñoä phaân giaûi cao j =
10:

L2  V10  W10  W11   (1.22)

hoaëc taïi moät ñoä phaân giaûi thaáp j = -5:
L2  V5  W5  W 4   (1.23)
hoaëc thaäm chí taïi j = -, khi ñoù :
L2    V 2  W1  W0  W1  W2   (1.24)
Moät caùch khaùc ñeå moâ taû quan heä cuûa V 0 vôùi khoâng
gian Wavelet:
W   W 1 V0 (1.25)
3  2  1 0
w2  w1  w0  0
w2 w1 w0 0
Hình 1.2 – Khoâng gian haøm tyû leä vaø vector Wavelet.
Moät laàn nöõa ta thaáy tyû leä cuûa khoâng gian tyû leä coù
theå choïn moät caùch tuyø yù. Trong thöïc teá, noù luoân ñöôïc choïn
ñeå bieåu dieãn chi tieát thoâ nhaát cuûa moät tín hieäu.
Haøm Wavelet coù theå ñöôïc ñònh nghóa töø haøm Wavelet
(2t):
  t    h1  n . 2  2t  n  , nZ (1.26)
n
Vôùi h1(n) laø heä soá Wavelet. h1(n) coù theå ñöôïc tính töø
heä soá h(n) nhö sau:
h1  n     1 h1  n 
n
(1.27)
hoaëc vôùi h(n) höõu haïn vaø chaún thì
h1  n     1 h N  1  n 
n
(1.28)
Töø haøm Wavelet meï (1.26), ta coù moät lôùp caùc haøm
Wavelet khai trieån ôû daïng:

 j ,k  t   2 2   2 j t  k 
j
(1.29)
Trong ñoù 2j laø tyû leä cuûa t (j coù tyû leä laø log 2), 2-jk laø
j
pheùp dòch trong t, vaø 2 2 toàn taïi chuaån L2 cuûa Wavelet taïi caùc
tyû leä khaùc nhau.
Moät haøm g(t)  L2 (R) coù theå ñöôïc xaây döïng thoâng
qua caùc haøm k(t) vaø j,k(t) theo bieåu thöùc sau:
  
gt   c k   t     d  j, k   t 
k j ,k (1.30)
 j 0 
Trong khai trieån (1.30), toång ñaàu tieân bieåu dieãn moät
ñoä phaân giaûi thaáp hay thoâng tin thoâ cuûa g(t). Vôùi vieäc taêng j
ôû toång thöù 2, moät haøm coù ñoä phaân giaûi cao ñöôïc coäng
vaøo vaø vì vaäy möùc ñoä chi tieát taêng leân.
Caùc heä soá c(k) vaø d(j,k) trong (1.30) ñöôïc tính nhö sau:
c k   c0  k   g  t  ,  k  t    g  t  k  t  dt (1.31)
vaø d j  k   d  j.k   g  t  j ,k  t    g  t  j ,k  t  dt
(1.32)
Ñieàu quan troïng ôû ñieåm naøy laø phaûi nhaän bieát moái
quan heä giöõa phaàn tyû leä vaø phaàn Wavelet trong khai trieån
(1.30).
IV. BIEÁN ÑOÅI WAVELET RÔØI RAÏC VAØ ÑÒNH LYÙ PARSEVAL:
1. Bieán ñoåi Wavelet rôøi raïc:
Nhö phaàn tröôùc ta ñaõ coù :
L2  V j  W j  W j   (1.33)
0 0 0 1
Theo (1.30), tín hieäu g(t) ñöôïc bieåu dieãn baèng haøm tyû
leä vaø Wavelet:

g  t    c j0  k  j0 , k  k     d j  k  j , k  t 
k k j  j0
(1.34)
Trong ñoù:
 
j0
 j0 , k  t   2 2
 2 j0 t  k
 j ,k  t   2 2   s j t  k 
j
vaø
  2 j0 t  k     d j  k  2 2   2 j t  k 
j0  j
 g  t    c j0  k .2 2
k k j  j0
(1.35)
Trong ñoù j0 ñöôïc choïn moät caùch tuyø yù.
Vieäc choïn j0 thieát laäp moät tyû leä thoâ nhaát maø khoâng
gian cuûa noù ñöôïc sinh bôûi  j0 ,k  t  . Phaàn coøn laïi cuûa L2(R) ñöôïc
sinh bôûi Wavelet, noù chöùa caùc chi tieát phaân giaûi cao hôn cuûa
tín hieäu.

Caùc heä soá trong khai trieån Wavelet ñöôïc goïi laø bieán
ñoåi Wavelet rôøi raïc (DWT) cuûa tín hieäu g(t). Neáu heä thoáng
Wavelet laø tröïc giao, caùc heä soá naøy ñöôïc tính bôûi tích trong:
c j  t   g  t  ,  j ,k  t    g  t  j ,k  t  dt (1.36)
d j  t   g  t  ,  j ,k  t  
(1.37)  g  t   t  dt
j ,k
DWT töông töï nhö vôùi chuoãi Fourier, nhöng trong nhieàu
tröôøng hôïp noù linh ñoäng vaø ñaày ñuû hôn. Cuõng nhö chuoãi
Fourier, noù coù theå bieåu dieãn caùc tín hieäu tuaàn hoaøn moät
caùch hieäu quaû. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc tín hieäu quaù ñoä,
khoâng tuaàn hoaøn, noù coù theå ñöôïc duøng moät caùch tröïc tieáp
vôùi keát quaû hoaøn haûo.
2. Ñònh lyù Parseval:
Neáu haøm tyû leä vaø Wavelet coù daïng cô sôû tröïc
chuaån, thì ñònh lyù Parseval seõ cho thaáy moái quan heä giöõa
naêng löôïng tín hieäu g(t) vôùi caùc thaønh phaàn vaø caùc heä soá
Wavelet cuûa noù.
Vôùi moät khai trieån Wavelet toång quaùt trong (1.34), ñònh
lyù Pareval laø:
  
g  t  dt   c t    d k
2

2 2
j (1.38)
l   j  0 k  
vôùi naêng löôïng trong mieàn khai trieån ñöôïc chia thaønh nhieàu
phaàn trong mieàn thôøi gian bôûi k vaø mieàn tyû leä bôûi j.
V. DAÕI LOÏC VAØ PHEÙP BIEÁN ÑOÅI WAVELET RÔØI RAÏC:
1. Phaân tích – Töø tyû leä tinh ñeán tyû leä thoâ:
Ñeå laøm vieäc moät caùch tröïc tieáp vôùi caùc heä soá
bieán ñoåi Wavelet, chuùng ta ñöa ra moái quan heä giöõa caùc heä
soá khai trieån taïi moät möùc tyû leä thaáp ôû daïng cuûa möùc tyû
leä cao. Chuùng ta baét ñaàu vôùi phöông trình ñeä qui cô baûn sau:
  t    h n  2  2t  n  (1.39)
n
vaø giaû söû laø nghieäm toàn taïi duy nhaát, chuùng ta duøng tyû leä
vaø dòch bieán thôøi gian ñeå ñöôïc :
  2 j t  k    h(n) 2  2 2 j t  k   n    h n  2  2 j 1 t  2k  n 
n n
(1.40)
Ñaët m = 2k + n, ta coù :
  2 j t  k    h m  2k  2  2 j 1 t  m  (1.41)
m
neáu ta kí hieäu Vj laø :


V j  Span2 2  2 j t  k  
j
(1.42)
k  
  2 j 1 t   k
 j 1 
thì f  t   V j 1  f  t    c j 1  k  2 2
(1.43)
k

ñöôïc bieåu dieãn taïi tyû keä j + 1, maø ñoä phaân giaûi thaáp hôn,
Wavelet caàn thieát cho chi tieát cuûa tín hieäu. Chuùng ta coù :
f  t    c j  k .2 2   2 j t  k    d j  k  2 2   2 j t  k 
j j
(1.44)
k k
Neáu j,k(t) vaø j,k(t) laø tröïc chuaån hoaëc khung kín, caùc heä soá
tyû leä möùc j ñöôïc tìm bôûi tích trong:
 
j
c j  k   f  t  , j ,k  t    f  t  2 2  2 j t  k dt (1.45)
Baèng caùch söû duïng (1.41) vaø ñoåi vò trí cuûa toång vaø
tích phaân, ta coù theå vieát laïi:
 j 1
c j (k )   h m  2k   f (t )2 2
  2 j 1 t  k  dt (1.46)
m
Ta nhaän thaáy bieåu thöùc tích phaân laø cj + 1(m) neân:
c j  k    h m  2k .c j 1  m  (1.47)
m
Töông töï ta cuõng coù heä soá Wavelet:

d j  k    h1  m  2k  c j 1  m  (1.48)
m
 Quaù trình loïc vaø laáy maãu giaûm:

Theo nguyeân taét cuûa xöû lyù tín hieäu soá, vieäc loïc moät
chuoãi soá ñaàu vaøo baèng caùch chaäp noù vôùi moät chuoãi khaùc
(laø heä soá loïc hay ñaùp öùng xung). Vôùi moät chuoãi ñaàu vaøo
x(n) vaø heä soá loïc laø h(n), thì chuoãi ñaàu ra laø:
N 1
y  n    h k  x  n  k  (1.49)
k 0
Neáu heä soá loïc N laø höõu haïn, thì boä loïc ñöôïc goïi laø
boä loïc ñaùp öùng xung höõu haïn (FIR – Finite Impulse Response).
Coøn neáu N laø voâ haïn, thì boä loïc ñöôïc goïi laø boä loïc ñaùp öùng
xung khoâng giôùi haïn (IIP – Infinite Impulse Response). Vaán ñeà
thieát keá laø choïn h(n) ñeå ñuôïc caùc muïc ñích loaïi boû nhieãu hay
caùch ly tín hieäu.
Trong caùc boä loïc soá ña toác, coù söï giaû söû moái quan
heä giöõa heä soá nguyeân cuûa tín hieäu vaø thôøi gian. Thöôøng thì
chuoãi soá ñöôïc xem moät caùch ñôn giaûn laø maãu khoâng gian
cuûa haøm thôøi gian.
Hai maïch laøm vieäc cô baûn trong boä loïc ña toác laø boä
laáy maãu giaûm (down – sampler) vaø boä laáy maãu taêng (up –
sampler).
Boä laáy maãu giaûm bieán moät tín x(n) ñaàu vaøo thaønh
moät tín hieäu ñaàu ra y(n) = x(2n). Noù ñöôïc kyù hieäu:
x(n) x(2n)
2

Hình 1.3 – Boä laáy maãu giaûm.

ÔÛ quaù trình laáy maãu giaûm, roõ raøng moät nöõa thoâng
tin ñaàu vaøo bò loaïi boû. Neáu tín hieäu nguyeân thuûy coù baêng
thoâng giôùi haïn (moät nöõa heä soá Fourier laø zero) thì khoâng coù
söï maát maùc thoâng tin do quaù trình laáy maãu giaûm.
Phöông trình (1.47) vaø (1.48) laø bieåu thöùc tính heä soá
tyû leä vaø Wavelet taïi caùc möùc tyû leä khaùc nhau coù theå ñaït
ñöôïc baèng caùch chaäp caùc heä soá tyû leä taïi tyû leä j vôùi heä
soá ñaûo thôøi gian h(-n) vaø h 1(-n) thì quùa trình laáy maãu giaûm
cho ra heä soá khai trieån taïi möùc keá j – 1. Vieäc thöïc hieän phöông
trình (1.47) vaø (1.48) ñöôïc minh hoïa trong hình 1.4.
dj
h1(-n)
2
cj+1
cj
h0(-n)
2
Hình 1.4 - Daõi phaân tích hai baêng tích hai baêng.
ÔÛ ñaây h0(n) = h(n) laø heä soá haøm tyû leä.
Quaù trình taùch, loïc, laáy maãu giaûm coù theå ñöôïc laëp
laïi theo caùc heä soá tyû leä ñeå coù caáu truùc tyû leä hai taàng nhö
trong hình 1.5.

Quaù trình laëp laïi theo caùc heä soá tyû leä goïi laø quaù
trình laëp laïi cuûa caùc daõi loïc. Theo ñoù ta coù caáu truùc tyû leä 3
2 dj
h1(-n)
cj +1
h1(-n) 2 dj - 1
h0(-n) 2 cj
h0(-n) 2 cj -1
taàng nhö trong hình 1.6.

Hình 1.5 – Caáu truùc caây phaân tích 2 baêng 2 taàn
Hình 1.6 – Caáu truùc caây phaân tích 2 baêng 3 taàn.
2 W2
h1(-n)
V3
2 W1
h1(-n)
2 V2 h1(-n) 2 W0
h0(-n)
h0(-n) 2 V1
h0(-n) 2 V0
Ñaùp öùng taàn soá cuûa boä loïc soá laø bieán ñoåi Fourier
rôøi raïc thôøi gian cuûa ñaùp öùng xung h(n) cuûa noù. Nhö vaäy,
H() laø ñaùp öùng taàn soá cuûa boä loïc thì :

H     h n .e j n
(1.50)
n  
Ñoä lôùn cuûa H() laø tyû soá giöõa ñaàu ra vaø ñaàu vaøo
cuûa boä loïc vôùi moät chu kyø laáy taïi taàn soá  (rad/s) naøo ñoù.
Coøn goùc pha cuûa H() laø ñoä leäch pha cuûa ñaàu ra vaø ñaàu
vaøo.

Taàng thöù nhaát cuûa daõi chia phoå cuûa c j + 1(k) thaønh hai
baêng: moät thoâng thaáp vaø moät thoâng cao, keát quaû ta ñöôïc
heä soá tyû leä vaø Wavelet cj(k) vaø dj(k). ÔÛ taàng thöù hai, quaù
trình chia laïi ñöôïc tieáp tuïc thöïc hieän, vaø ta laïi ñöôïc hai baêng :
moät thoâng thaáp vaø moät thoâng cao khaùc. Taàng thöù nhaát chia
phoå ra laøm hai phaàn baèng nhau, taàng thöù hai laïi chia phoå cuûa
phaàn thaáp ra laøm hai…Cuoái cuøng ta coù moât taäp baêng thoâng
ñöôïc minh hoïa trong hình 1.7.
Vôùi moät tín hieäu thöïc teá coù baêng thoâng höõu haïn,
seõ coù moät tyû leä giôùi haïn treân j = J, maø caùc heä soá
Wavelet treân noù, dj(k), ñöôïc boû qua. Baét ñaàu taïi moät ñoä phaân
giaûi cao cuûa tín hieäu ôû daïng caùc heä soá tyû leä c J, caáu truùc
caây phaân tích tính DWT xuoáng ñeán moät ñoä phaân giaûi thaáp j
= J0, nhö vaäy coù taát caû laø J – J0 taàng. Vôùi f(t)  Vj, thì noù ñöôïc
tính nhö sau:

V0 W0 W1 W2

  
Hình 1.7 – Baêng taàn soá cho caáu truùc keânh phaân tích
f  t    c J  k  J ,k  t    c J 1  k  J 1,k  t    d J 1  k  J 1,k  t 
k k k
(1.51)
J 1
f  t    c J  2  k  J  2 , k  t     d  k J 1 J 1, k t (1.52)
k k j  J 2
J 1
f  t    c0  k  J 0 ,k  t     d J 1  k  J 1,k  t  (1.53)
k k jJ0
2. Toång hôïp - Töø tyû leä thoâ ñeán tyû leä tinh:
Coâng vieäc ôû ñaây laø tìm bieåu thöùc ñeå xaây döïng caùc
heä soá tyû leä tinh cuûa tín hieäu qua caùc heä soá tyû leä vaø
Wavelet ôû moät ñoä phaân giaûi thoâ.
Khaûo saùt moät tín hieäu vôùi khoâng gian haøm tyû leä j +
1, f(t)  Vj+1. Haøm naøy coù theå ñöôïc vieát laïi döôùi daïng haøm tyû
leä (khoâng coù Wavelet):
 j 1
f  t    c j 1  k  2 2
  2 j 1 t  k  (1.54)
k
ÔÛ daïng tyû leä keá (yeâu caàu coù Wavelet) laø:

f t    c j  k 2 2  2 j t  k    d j  k 2 2  2 j t  k 
j j
(1.55)
k k
Maët khaùc ta laïi coù:
 j 1
    2 j 1 t  2k  n 
j
2 2  2 j t  k   h n  2 2
n
 j 1
    2 j 1 t  2k  n 
j
vaø 2 2  2 j t  k   h1  n  2 2
  2 j 1 t  2k  n  
( j 1)
 f t   c  k   h n  2
j
2
k n
 j 1
(1.56)
  d j  k   h1  n  2 2
  2 t  2k  n 
j 1
k n
So saùnh (1.54) vaø (1.56), trong ñoù
 2 j 1
t  2k  n     2 j 1

t  k  , tacoù :
c j 1  k    c j  m  h k  2m    d j  m  h1  k  2m  (1.57)
m m
 Quaù trình loïc vaø laáy maãu taêng:

Vôùi vieäc toång hôïp ôû daõi loïc, ñaàu tieân baét ñaàu
baèng quaù trình laáy maãu taêng, sau ñoù laø quaù trình loïc. Ñieàu
ñoù coù nghóa raèng, tín hieäu ñaàu vaøo cuûa boä loïc seõ ñöôïc
cheøn theâm caùc zero vaøo giöõa, hay:
y(2n) = x(n) vaø y(2n + 1) = 0 (1.58)
Trong ñoù tín hieäu ñaàu vaøo ñöôïc traûi ra vôùi chieàu daøi
gaáp ñoâi tín hieäu nguyeân thuûy, vaø caùc zero ñöôïc cheøn vaøo.
Roõ raøng quùa trình laáy maãu taêng khoâng laøm maát thoâng tin.
Trôû laïi phöông trình (1.57), phöông trình naøy ñöôïc tính
baèng quaù trình laáy maãu taêng chuoãi tyû leä c j(k), coù nghóa laø
gaáp ñoâi chieàu daøi cuûa c j(k) baèng caùch cheøn theâm caùc zero,
sau ñoù tích chaäp noù vôùi caùc heä soá tyû leä h(n). Quaù trình naøy
ñöôïc thöïc hieän töông töï nhö ñoái vôùi heä soá Wavelet, keát quaû
naøy ñöôïc coäng laïi ñeå ñöôïc heä soá haøm tyû leä möùc j + 1. Caáu
truùc naøy ñöôïc minh hoïa trong hình 1.8, vôùi g 0(n) = h(n) vaø g1(n)
= h1(n).
dj 2 g1(n)
cj+1
+
cj 2 g0(n)
Hình 1.8 – Daõi toång hôïp hai baêng.

VI . GOÙI WAVELET:

1. Phaân tích goùi Wavelet ñaày ñuû:

Ñeå ñöa ra moät heä thoáng cô sôû maø noù cho pheùp
phaân tích ñoä phaân giaûi cao hôn taïi caùc taàn soá cao, chuùng ta
seõ laëp laïi quaù trình taùch vaø laáy maãu giaûm treân nhaùnh
Wavelet thoâng cao cuûa caáu truùc giaûi thuaät Mallat ra caùc
nhaùnh tyû leä thoâng thaáp. Quaù trình cuõng ñöôïc laëp laïi treân
nhaùnh thoâng thaáp. Ñaây laø quaù trình ñaõ ñöôïc xeùt ñeán ôû
phaàn daõi loïc.
Neáu chuùng ta taùch taát caû caùc baêng thoâng thaáp vaø
cao taïi taát caû caùc taàng, keát quaû laø ñöôïc caáu truùc daõi loïc
caây nhò phaân ñaày ñuû ôû trong hình 1.9.
Ñaây laø moät caáu truùc caây ñaày ñuû thöïc hieän 0(NlogN)
pheùo tính vaø keát quaû coù moät ñoä phaân giaûi taàn soá hoaøn
haûo. Thöïc teá, caáu truùc cuûa noù gioáng nhö caáu truùc giaûi
thuaät FFT. ÔÛ ñaây caùc chæ soá döôùi bieåu thò khoâng gian tín
hieäu. Chæ soá döôùi ñaàu tieân laø tyû leä j cuûa khoâng gian nhö
minh hoïa trong hình 1.10. Caùc chæ soá döôùi theo sau laø “0” hoaëc
“1”, phuï thuoäc vaøo ñöôøng ñi qua daõi loïc cuûa khoâng gian tyû leä
hay Wavelet. Neáu “0” cho bieát khoâng gian ñi qua boä loïc thoâng
thaáp, vaø moät “1” cho bieát khoâng gian ñi qua boä loïc thoâng cao.
h1 2 w211
h1 2 w21
h0 2 w210
h1 2 w2
h1 2 w201
h0 2 w20
h0 2 w200

h1 2 w11
h1 2 w1
h0 2 w10
h0 2 
h1 2 w0
h0 2 
h0 2 21
Hình 1.9 – Caây nhò phaân ñaày ñuû vôùi bieán ñoåi goùi
Wavelet ba taàng.
2.Heä thoáng goùi Wavelet thích öùng:
Thoâng thöôøng chuùng ta quan taâm ñeán ñaàu ra cuûa
moãi keânh, hoaëc baèng bieán ñoåi Wavelet vaø ñieàu naøy khoâng
gaây ra moät heä thoáng cô baûn dö. Tuy nhieân, neáu chuùng ta quan
taâm ñeán caùc tín hieäu taïi ñaàu ra cuûa moãi baêng vaø taïi moãi
taàng hoaëc tyû leä töùc thôøi, luùc ñoù chuùng ta coù soá ñaàu ra
nhieàu hôn soá ñaàu vaøo vaø roõ raøng coù moät heä thoáng dö. Töø

taát caû caùc ñaàu ra naøy, chuùng ta coù theå choïn moät taäp con
ñoäc laäp laøm moät cô sôû. Vieäc naøy coù theå thöïc hieän moät
caùch thích öùng, phuï thuoäc vaøo ñaëc tính cuûa tín hieäu theo moät
soá tieâu chuaån toái öu.
w211 3
2
w0 1
w210 w11 0 w10 w200
w201
Hình 1.10 – Phaân tích khoâng gian vector vôùi

heä thoáng goùi Wavelet ñaày ñuû M
=2

CHÖÔNG II:
CÔ SÔÛ TOAÙN HOÏC CHO PHAÂN
TÍCH TÍN HIEÄU
I. GIÔÙI THIEÄU:
Trong chöông naøy chuùng ta seõ giôùi thieäu chi tieát caùc cô sôû
ñeå phaân tích tín hieäu. Caùc cô sôû ñoù bao goàm: Khoâng gian
Hilbert, ñaïi soá tuyeán tính, lyù thuyeát Fourier, xöû lyù tín hieäu
lieân tuïc vaø rôøi raïc döïa treân pheùp bieán ñoåi Laplace vaø
bieán ñoái Z.
II.KHOÂNG GIAN HILBERT:
Caùc khoâng gian höõu höôùng ñöôïc nghieân cöùu trong ñaïi
soá tuyeán tính thöôøng lieân quan ñeán caùc vector höõu höôùng
trong C hoaëc R. Caùc khoâng gian naøy ñöôïc kí hieäu töông öùng laø
Cn hoaëc Rn.
1. Ñònh nghóa caùc khoâng gian vector vaø tích trong:
a. Khoâng gian vector:
Moät khoâng gian vector E qua tröôøng soá thöïc R hoaëc phöùc C, laø
moät taäp vector E, töông öùng vôùi pheùp coäng vaø pheùp
nhaân voâ höôùng.
Cho x,y  E; ,  C hoaëc R thoûa maõn caùc ñieàu kieän sau:
(a) Giao hoaùn : x + y = y + x;
(b)Keát hôïp : (x + y) +z = x + (y + z)
()x = (x)
(c) Phaân phoái : (x + y) = x + y
( + ) = x + y
(d)Trung hoaø coäng: 0  E : x  0  x, x  E
(e) Ñoái coäng: x  E ,   x   E : x    x   0 .
(f) Trung hoaø nhaân: 1  E : 1.x  x, x  E.
x, y  E laø moät taäp hôïp hoaëc chuoãi goàm n phaàn töû
x  y   x1 , x 2 ,   y1 , y 2 ,   x1  y1 , x 2  y 2 , (2.1)
x    x1 , x 2 ,  x1 ,x1 , (2.2)
b. Khoâng gian con vaø taäp sinh:
Moät taäp M ñöôïc goïi laø khoâng gian con cuûa E neáu:
(a) x, y  M thì x  y  M
(b) x  M ,  C hoaëc R thì x  M
 Taäp sinh (Span):

Cho S  E , taäp sinh cuûa S laø moät khoâng gian con cuûa E
bao goàm taát caû caùc toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc vector trong S,
ví duï ôû caùc khoâng gian höõu höôùng:
 
Span S     i xi  1  C / R, xi  S  (2.3)
 i 1 
c. Ñoäc laäp tuyeán tính vaø phuï thuoäc tuyeán tính:
Caùc vector x1, x2…xn ñöôïc goïi laø ñoäc laäp tuyeán tính neáu:
n
 x
i 1
i i 0 (2.4)
laø ñuùng neáu  i  0, i .

Ngöôïc laïi, caùc vector laø phuï thuoäc tuyeán tính.
Neáu coù voâ haïn caùc vector x1, x2 … chuùng laø ñoäc laäp
tuyeán tính neáu vôùi k  Z, thì x1, x2 …xk laø ñoäc laäp tuyeán tính.
Moät taäp hôïp con  x1 , x n  cuûa khoâng gian vector E ñöôïc
goïi laø cô sôû cuûa E khi:
E  Span x1 ,  x n  (2.5)
vaø x1, x2, …xn laø ñoäc laäp tuyeán tính. Luùc ñoù chuùng ta goïi E
coù n chieàu.
d. Tích trong:
Moät tích trong treân khoâng gian vector E ( qua C hoaëc R ) laø
moät giaù trò phöùc , , ñònh nghóa treân ExE vôùi caùc tính
chaát sau:
(a) x  y, z  x, z  y, z
(b) x, y   x, y
(c) x, y  y , x

(d) x, x  0 vaø x, x  0  x  0
Tích trong laø tuyeán tính.
Chuù yù: Ta choïn vieäc ñònh nghóa tích trong baèng caùch laáy
lieân hieäp phöùc cuûa vector ñaàu tieân.
Ví duï, xeùt tích trong cuûa caùc haøm thuoäc R vaø Z nhö sau:

f ,g   f 
 t  g  t  dt (2.6a)


x, y  x
n  

( n) y ( n) (2.6b)
Chuaån cuûa vector ñöôïc ñònh nghóa töø tích trong:
x  x, x (2.7)
Khoaûng caùch giöõa hai vector x vaø y laø hieäu chuaån cuûa
chuùng: x  y
e. Caùc tính chaát:
 Baát ñaúng thöùc Cauchy – Schwarz:
x, y  x y (2.8)
Daáu baèng xaûy ra khi vaø chæ khi x = y.

 Baát ñaúng thöùc tam giaùc:

x y  x y (2.9)
Daáu baèng xaûy ra khi vaø chæ khi x = y.
 Luaät song song:
x y
2
 x y
2
 x 2
 y
2
 (2.10)
f. Tröïc giao vaø tröïc chuaån:
Cho x, y  E, chuùng ñöôïc goïi laø tröïc giao neáu vaø chæ neáu:
x, y  0 (2.11)
Luùc ñoù ta kí hieäu laø x  y. Chuùng thoûa maõn ñònh lyù
Pythagor:
(2.12)
2 2 2
x y  x  y
Moät vector x ñöôïc goïi laø tröïc giao vôùi taäp vector S   y i  neáu:
x, y i  0, y (2.13)
Kí hieäu x S.
Toång quaùt: Cho hai khoâng gian con S1,S2,chuùng ñöôïc
goïi laø tröïc giao, neáu taát caû caùc vector cuûa S1 laø tröïc giao vôùi
taát caû caùc vector cuûa S2. Kí hieäu S1  S2.
Moät taäp vector  x1 , x 2 ,  ñöôïc goïi laø tröïc giao neáu xi
 xj, khi i  j .
Neáu caùc vector ñöôïc chuaån hoùa ñeå coù chuaån laø 1,
thì chuùng ta coù heä thoáng tröïc chuaån, vaø chuùng thoûa maõn
ñieàu kieän:
xi , x j    i  j  (2.14)
Caùc vector trong moät heä thoáng tröïc chuaån laø ñoäc
laäp tuyeán tính. Moät heä thoáng tröïc chuaån trong moät khoâng
gian vector E laø moät cô sôû tröïc chuaån neáu noù sinh ra E.
2. Khoâng gian tích trong ñaày ñuû:
a. Khoâng
gian tích trong ñaày ñuû:
Moät khoâng gian vector ñöôïc trang bò moät tích trong
ñöôïc goïi laø khoâng gian tích trong ñaày ñuû.
Moät chuoãi caùc vector  x n  trong E ñöôïc goïi laø hoäi tuï
ñeán x trong E neáu x n  x  0 khi n   .
Moät chuoãi  x n  ñöôïc goïi laø chuoãi Cauchy neáu
x n  x m  0 khi n, m   .
Neáu moãi chuoãi Cauchy thuoäc E hoäi tuï ñeán moät
vector thuoäc E, thì E ñöôïc goïi laø ñaày ñuû.
b.Khoâng gian Hilbert:
Moät khoâng gian tích trong ñaày ñuû goïi laø khoâng gian
Hilbert.
Chuùng ta quan taâm ñeán khoâng gian Hilbert coù theå
chia ñöôïc, bôûi vì moät khoâng gian Hilbert chöùa moät cô sôû tröïc
chuaån ñeám ñöôïc neáu vaø chæ neáu noù laø chia ñöôïc.

Chuù yù, moät khoâng gian con ñoùng cuûa moät khoâng
gian Hilbert chia ñöôïc laø chia ñöôïc. Nhö vaäy noù cuõng chöùa caùc
cô sôû tröïc chuaån ñeám ñöôïc.
Cho moät khoâng gian Hilbert E vaø moät khoâng gian con
S, buø tröïc giao cuûa S kí hieäu S laø  x  E xS  .
Giaû söû S laø moät taäp hôïp ñoùng, nhö vaäy noù chöùa
taát caû caùc chuoãi vector giôùi haïn.
Cho caùc vector y  E , toàn taïi duy nhaát v  S , vaø cuõng
toàn taïi duy nhaát wS  sao cho y  v  w . Chuùng ta coù theå vieát:
E  S  S  (2.15)
E laø toång tröïc tieáp cuûa khoâng gian con vaø buø tröïc
giao cuûa noù.
c.Caùc ví duï veà khoâng gian Hilbert:
 Khoâng gian thöïc /phöùc:
Khoâng gian phöùc Cn laø taäp taát caû n phaàn töû x = (x1,
…xn) vôùi xi laø höõu haïn trong C. Tích trong ñöôïc ñònh nghóa laø:
n
x, y   xi . y i (2.16)
i 1
n
x
2
vaø chuaån laø : x  x, x  i (2.17)
i 0
Cuõng töông töï nhö ñoái vôùi khoâng gian thöïc Rn, nhöng
chuù yù ôû ñaây khoâng söû duïng giaù trò lieân hieäp phöùc cuûa
vector.
 Khoâng gian caùc chuoãi bình phöông khaû coäng:
Trong quaù trình xöû lyù tín hieäu rôøi raïc thôøi gian, chuùng
ta seõ laøm vieäc vôùi chuoãi x(n) coù toång bình phöông höõu haïn
(hay naêng löôïng höõu haïn). Moät caùch toång quaùt, x(n) laø moät
chuoãi giaù trò phöùc vaø n  Z.
Xeùt chuoãi x(n)  L2(R). Tích trong ñöôïc ñònh nghóa :

x, y   x  n y n
n  

(2.18)
vaø chuaån laø :
 x n 
2
x  x, x  (2.19)
nZ
Nhö vaäy L2(R) laø moät khoâng gian cuûa taát caû caùc chuoãi coù
x  .
 Khoâng gian caùc chuoãi bình phöông khaû tích:

Moät haøm f(t) ñöôïc ñònh nghóa treân R ñöôïc goïi laø
khoâng gian Hilbert L2(R) neáu f  t  laø khaû tích, ñoù laø :
2
 f t
2
dt   (2.20)
tR
Tích trong:
f

f,g  (t ) g (t ) dt (2.21)
tR

vaø chuaån laø :


2
f  f, f  f (t ) dt (2.22)
tR
Ñaây laø khoâng gian voâ höôùng.

3. Cô sôû tröïc chuaån:
Trong phaàn naøy chuùng ta ñöa ra phöông phaùp ñaïi soá
tuyeán tính ñeå tröïc giao hoùa moät cô sôû baát kyø.
a. Phöông phaùp tröïc giao hoùa Grand – Smchidt:
Cho moät taäp caùc veetor ñoäc laäp tuyeán tính  xi   E ,
chuùng ta coù theå xaây döïng moät taäp tröïc chuaån  y i  vôùi cuøng
taäp sinh nhö sau:
x1
Ñaët y1  (2.23)
x1
xk  vk
Taäp ñeä qui: y k  (2.24)
xk  vk
k = 2,3, …
k 1
Trong ñoù v k   y i , xi y i (2.25)
i 1
Luùc ñoù  y i  laø moät cô sôû tröïc chuaån cuûa E.

b. Baát ñaúng thöùc Bessel:
Neáu chuùng ta coù moät heä thoáng vector tröïc chuaån
 xi   E thì y  E ñeàu thoûa maõn baát ñaúng thöùc Bessel:

2 2
y  xk y (2.26)
k
Neáu ta coù moät heä thoáng tröïc chuaån ñaày ñuû trong E,
thì ta coù moät cô sôû tröïc chuaån trong E, vaø quan heä Bessel trôû
thaønh ñaúng thöùc, ñöôïc goïi laø ñaúng thöùc Parseval.
c. Cô sôû tröïc chuaån:
Moät taäp vector S   xi  ñöôïc goïi laø cô sôû tröïc chuaån khi
coù hai ñieàu kieän sau:
 Taát caû caùc vector trong S laø tröïc chuaån.
 Noù laø ñaày ñuû. Nghóa laø moãi vector baát kyø cuûa
khoâng gian ñeàu coù theå bieåu dieãn thaønh moät toå hôïp tuyeán
tính cuûa caùc vector thuoäc S.
Noùi moät caùch khaùc, moät heä thoáng tröïc chuaån  xi 
ñöôïc goïi laø moät cô sôû tröïc chuaån cuûa E neáu vôùi moãi y  E thì
:
y   k xk (2.27)
k
Trong khoâng gian höõu höôùng ( Rn,Cn), coù moät taäp

tröïc chuaån kích thöôùc n laø ñuû ñeå coù moät cô sôû tröïc chuaån.
Tuy nhieân, ñieàu naøy chöa haún ñaõ ñuùng trong khoâng gian voâ
höôùng.

Ñònh lyù sau ñaây cho pheùp chuùng ta kieåm tra moät
heä thoáng tröïc chuaån coù phaûi laø cô sôû hay khoâng.
Ñònh lyù: Cho moät heä thoáng tröïc chuaån  x1 , x 2 ,  x n   E , caùc
ñieàu kieän sau laø töông ñöông :
(a) Taäp caùc vector  x1 , x 2 ,  x n  laø moät taäp cô sôû.
(b)Neáu xi , y  0 vôùi i = 1, … thì y = 0.
(c) Taäp sinh   xi   laø truø maät trong E, ñoù laø moãi vector
trong E laø moät giôùi haïn cuûa chuoãi vector trong taäp sinh   xi   .
(d)Vôùi moãi y  E :

2 2
y  xi , y (2.28)
i
Ñaây laø phöông trình Parseval.

(e) Vôùi y1 , y 2  E thì :


y yù , y yø  xi , y1 xi y 2 (2.29)
i
Ñaây laø phöông trình Parseval toång quaùt.

d. Hình chieáu tröïc giao vaø xaáp xæ bình phöông toái
thieåu:
Thoâng thöôøng moät vector cuûa khoâng gian Hilbert E
phaûi ñöôïc xaáp xæ bôûi moät vector ôû trong moät khoâng gian con
S ñoùng. Ta giaû söû raèng E laø chia ñöôïc, vì vaäy S chöùa moät cô
sôû tröïc chuaån  x1 , x 2 ,  , thì hình chieáu tröïc giao cuûa y  E  S
ñöôïc cho bôûi:
yˆ   xi , y xi (2.30)
i
Chuù yù, sai phaân d  y  yˆ thoaû maõn d  S.

Trong tröôøng hôïp dy ˆ thì :
 d (2.31)
2 2 2
y  y ˆ
Ñieàu naøy ñöôïc minh hoïa trong hình 2.1.
Moät tính chaát quan troïng cuûa quaù trình xaáp xæ laø
khaû naêng bình phöông toái thieåu toát nhaát:
min y  x (2.32)
vôùi x  S, ñöôïc cho bôûi x    i xi , trong ñoù
i
 i  xi , y (2.33)
laø heä soá Fourier.
x3
x2
Thông tin di động ŷ Page 91
x1
Hình 2.1 – Hình chieáu tröïc giao leân khoâng gian con.
Ghi chuù: y  R3 vaø ŷ laø hình chieáu cuûa noù leân
taäp sinh  x1 , x 2  vaø y  yˆ laø tröïc giao vôùi  x1 , x 2 
Goïi ŷ  k  laø xaáp xæ toát nhaát cuûa y treân khoâng gian con
sinh bôûi  x1 , x 2  x k  vaø caùc heä soá  1 , 2 ,  , k  , trong ñoù
 i  xi , y , thì xaáp xæ y ˆ  k 1 ñöôïc cho bôûi:
yˆ  k 1  yˆ  k   x k 1 , y x k 1 (2.34)
4. Cô sôû toång quaùt:
Trong khi cô sôû tröïc chuaån laø raát tieän lôïi, thì trong tröôøng
hôïp toång quaùt cô sôû khoâng tröïc giao vaø ñoàng tröïc giao thì
cuõng quan troïng khoâng keùm.
Moät heä thoáng  x i , ~ xi  taïo neân moät caëp cô sôû ñoàng tröïc
giao cuûa khoâng gian Hilbert E neáu vaø chæ neáu :
(a) i, j  Z : xi , ~x j   i  j (2.35)
~ ~
(b)Toàn taïi caùc haèng soá döông A,B, A, B sao cho y  E thì

2 2 2
A y  xk , y B y (2.36)
k
~ ~ ~

2 2 2
A y  xk , y B y (2.37)
k
So saùnh caùc baát phöông trình treân vôùi (2.29) trong tröôøng
hôïp tröïc chuaån. Cô sôû thoûa maõn (2.36) vaø (2.37) ñöôïc goïi laø
cô sôû Riesz. Luùc ñoù coâng thöùc khai trieån tín hieäu laø :
y   xk , y ~
xk   ~
xk , y xk (2.38)
k k
Ñònh lí trình baøy ôû phaàn treân cuõng töông cho tröôøng hôïp
ñoàng tröïc giao vaø chuùng ta coù moái quan heä Parseval:
~

2 
y  xi , y xi , y (2.39)
i
~
xi , y 2  ~

 
y1 , y 2  xi , y1 xi , y1 xi , y 2 (2.40)
i i
5. Caùc khai trieån ñaày ñuû:

ÔÛ phaàn tröôùc, chuùng ta ñaõ ñeà caäp ñeán khai trieån tín
hieäu döïa treân cô sôû, ñoù laø caùc vector duøng ñeå khai trieån laø

ñoäc laäp tuyeán tính. Tuy nhieân, cuõng coù theå bieåu dieãn moät
tín hieäu döôùi daïng toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc taäp vector ñaày
ñuû khoâng ñoäc laäp tuyeán tính. Taäp caùc vector ñaày ñuû goïi laø
moät khung. Moät taäp haøm  x k  thuoäc khoâng gian Hilbert H ñöôïc
goïi laø moät khung neáu toàn taïi hai haèng soá A > 0, B < , sao
cho y  H :

2 2 2
A y  xk , y B y (2.41)
k
A,B goïi laø giôùi haïn khung. Khi daáu baèng xaûy ra ta goïi laø
khung kín. Vôùi moät khung kín ta coù:

2 2
xk , y  A y (2.42)
k
vaø tín hieäu ñöôïc khai trieån nhö sau:

y  A 1  x k , y x k (2.43)
k
Coâng thöùc (2.43) töông töï nhö coâng thöùc khai trieån trong
tröôøng hôïp tröïc chuaån ( A = 1).
Moät caùch toång quaùt, moät khung khoâng taïo neân moät cô
sôû tröïc chuaån. Neáu A = B = 1 vaø x k  1 thì  x k  laø moät cô sôû
tröïc chuaån.
III. CAÙC THAØNH PHAÀN CUÛA ÑAÏI SOÁ TUYEÁN TÍNH:
1. Ñònh nghóa vaø tính chaát:
a. Ñònh nghóa:
Xeùt heä caùc phöông trình:
A11 x1    A1n x n  y1
 (2.44)
Am1 x1    Am1 x1  y m
Heä treân coù theå ñöôïc vieát laïi moät caùch ngaén goïn:
Ax = y (2.45)
Trong ñoù A laø ma traän chöõ nhaät ( m haøng , n coät):
 A11   A1m 
 
A    (2.46)
A 
 m1   Amn 
Ma traän mx1 goïi laø ma traän coät.
Ma traän 1xn goïi laø ma traän haøng.
Ma traän mxn ( m = n) goïi laø ma traän vuoâng.
Ma traän 1x1 goïi laø moät voâ höôùng.
Moät vector haøng coù theå ñöôïc vieát laø vT , trong ñoù T laø kí
hieäu chuyeån vò ( thay ñoåi vò trí giöõa haøng vaø coät ). Neáu caùc
phaàn töû ma traän laø soá phöùc thì ta duøng chuyeån vò Hermit, kí
hieäu laø *.
Ma traän 0 laø ma traän chöùa taát caû caùc phaàn töû 0.
Ma traän trung hoøa I coù Aij = 1, coøn caùc nôi khaùc baèng 0.
Ma traän naøy coù khi goïi laø ma traän ñöôøng cheùo.

Ma traän phaûn ñöôøng cheùo J coù caùc thaønh phaàn treân

ñöôøng cheùo laø 0, coøn caùc nôi khaùc laø 1.
Ma traän tam giaùc treân (hay döôùi) laø moät ma traän vuoâng
vôùi taát caû caùc thaønh phaàn ôû döôùi (hay treân) ñöôøng cheùo
chính laø 0.
b.Caùc pheùp toaùn treân ma traän:
Cho hai ma traän A, B cuøng kích thöôùc, chuùng ta ñònh nghóa
pheùp coäng vaø tröø:
 A11  B11   A1n  B1n 
 
A B      (2.47a)
A  B 
  Amn  Bmn 
 m1 m1
 A11  B11   A1n  B1n 

 
A B      (2.47b)
A B   Amn  Bmn 
 m1 m1
Cho ma traän A coù kích thöôùc mxn , vaø ma traän B coù kích
thöôùc nxp, ma traän C goïi laø tích cuûa A vaø B laø
n
C ij   Aik Bkj (2.48)
k 1
Pheùp nhaân ma traän khoâng coù tính giao hoaùn, töùc laø AB 
BA. Chæ coù (AB)T = BT.AT.
c. Tích trong vaø tích ngoaøi:
Tích trong cuûa hai vector coät treân Rn laø
v1 , v 2  v1T .v 2 (2.49a)
coøn treân C thì
n
v1 , v 2  v1 .v 2 (2.49b)
Tích ngoaøi cuûa hai vector coät treân R vaø R laø :
n m
v1 , v 2  v1 .v 2T (2.50)
d. Ñònh thöùc cuûa ma traän:
Cho ma traän vuoâng A(nxn), ñònh thöùc cuûa A ñöôïc tính:
det M ij 
n
det A   A ij   1
i j
(2.51)
i 1
Trong ñoù Mij laø ma traän con ñöôïc sinh ra baèng caùch boû ñi
haøng i vaø coät j trong A.
Moät ma traän vuoâng A goïi laø kyø dò khi det(A) = 0.
Tích cuûa hai ma traän laø khoâng kyø dò neáu caû hai ma traän
laø khoâng kyø dò.
e. Caùc tính chaát lieân quan ñeán ñònh thöùc cuûa ma
traän:
 Neáu C = AB thì det(C) = det(A)det(B).
 Neáu ma traän B laø ma traän A hoaùn ñoåi hai haøng /
coät thì det(B) = - det(A).
 Det(AT) = det(A).

 Cho moät ma traän vuoâng A(nxn) thì:

det(cA) = cndet(A)
c laø moät voâ höôùng.
 Ñònh thöùc cuûa ma traän tam giaùc hay ñöôøng cheùo
baèng tích cuûa caùc thaønh phaàn treân ñöôøng cheùo chính.
f. Haïng cuûa ma traän (Rank):
Haïng cuûa ma traän laø kích thöôùc cuûa ma traän con
khoâng kyø dò lôùn nhaát cuûa noù.
Trong moät ma traän mxn, haïng cuûa coät baèng haïng cuûa
haøng, soá coät ñoäc laäp tuyeán tính baèng soá haøng ñoäc laäp
tuyeán tính.
Moät ma traän nxn khoâng kyø dò coù haïng laø n. Ta cuõng
coù :
Rank ( AB)  min Rank ( A), Rank ( B ) (2.52)
g. Ma traän nghòch ñaûo:
Cho moät ma traän vuoâng A, khoâng kyø dò, ma traän A-1
ñöôïc goïi laø ma traän nghòch ñaûo cuûa A vaø noù ñöôïc tính:
Adjugate( A)
A 1  (2.53)
det( A)
Trong ñoù Adjugate(A) laø ma traän phuï hôïp cuûa A.
 Adjugate( A)  ij    1 i  j det(M ij ) (2.54)
vôùi ma traän vuoâng A thì A.A = A A =I. -1 -1
Cho ma traän chöõ nhaät A(mxn), ma traän L(nxm) ñöôïc goïi

laø nghòch ñaûo traùi neáu LA = I.
Ma traän R(nxm) ñöôïc goïi laø nghòch ñaûo phaûi neáu AR =
I.
Caùc nghòch ñaûo naøy coù theå laø khoâng duy nhaát vaø
thaäm chí khoâng toàn taïi.
Neáu ma traän A laø vuoâng vaø coù haïng ñaày ñuû, thì
nghòch ñaûo traùi baèng nghòch ñaûo phaûi vaø coù theå tính baèng
coâng thöùc (2.53).
2. Heä phöông trình tuyeán tính:
Xeùt phöông trình Ax = y, heä caùc phöông trình naøy coù
theå coù nghieäm duy nhaát neáu A laø khoâng kyø dò, vaø nghieäm
cuûa noù laø x = A -1y. Tuy nhieân, vieäc tính nghieäm tröïc tieáp nhö
vaäy raát ít ñöôïc thöïc hieän maø chuùng ta thöôøng duøng phöông
phaùp khöõ Gauss.
Tích Ax taïo thaønh moät toå hôïp tuyeán tính caùc coät cuûa
A vaø vôùi caùc thaønh phaàn cuûa x. Neáu y thuoäc moät khoâng
gian coät cuûa A, hay coøn goïi laø taàm cuûa A, thì heä coù nghieäm.
Neáu caùc coät laø ñoäc laäp tuyeán tính thì nghieäm laø duy
nhaát, ngöôïc laïi coù voâ soá nghieäm.
3. Giaù trò rieâng vaø vector rieâng:
Ña thöùc ñaëc tính cuûa ma traän A laø D(x) =det(xI – A).
nghieäm cuûa ña thöùc naøy goïi laø giaù trò rieâng i.

Vector p  0 thoûa :
Ap = p (2.55)
Ñöôïc goïi laø vector rieâng töông öùng vôùi caùc giaù trò
rieâng .
Neáu moät ma traän coù kích thöôùc nxn, coù n vector ñoäc
laäp tuyeán tính, thì noù coù theå ñöôïc cheùo hoùa vaø ñöôïc vieát:
A = TT-1 (2.56)
Trong ñoù  laø ma traän ñöôøng cheùo chöùa caùc giaù trò
rieâng cuûa A doïc theo ñöôøng cheùo vaø T laø ma traän coù caùc
vector rieâng laø coät.
Neáu moät ma traän A laø ñoái xöùng hoaëc ñoái xöùng Hermit
(tröôøng hôïp giaù trò phöùc A* = A) thì taát caû caùc giaù trò rieâng
laø thöïc vaø caùc vector rieâng laø tröïc giao. Choïn caùc vector
rieâng laø coät cuûa ma traän U, sau khi chuaån hoùa chuùng coù
chuaån laø 1 sao cho U*.U = I, nhö vaäy chuùng ta coù theå vieát moät
ma traän ñoái xöùng Hermit laø :
A = UU* (2.57)
Vector rieâng laø quan troïng trong vieäc nghieâng cöùu caùc
toaùn töû tuyeán tính. Giaû söû raèng ma traän A coù taäp caùc
vector rieâng ñoäc laäp tuyeán tính, vector x coù theå ñöôïc vieát
baèng moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc vector rieâng x    i vi thì
i
:
 
Ax  A   i vi  
 i 
   Av      v
i
i i
i
i i i (2.58)
4. Caùc ma traän ñaëc bieät:

a. Ma traän Unitar:
Ma traän chöõ nhaät U(nxn), vôùi m  n, ñöôïc goïi laø ma
traän Unitar neáu:
Ux  x , x  C n (2.59)
hay Ux, Uy  x, y , x, y  C n (2.60)
Ma traän Unitar coù module cuûa giaù trò rieâng laø ñôn
vò, vaø taäp caùc vector rieâng laø tröïc giao.
b. Ma traän voøng:
Ma traän voøng laø ma traän maø doøng sau coù ñöôïc baèng
caùch xoay voøng (phaûi) cuûa doøng tröôùc, noù coù daïng:
 C0 C1  C n 1 
 
 C n 1 C 0  C n  2 
C  (2.61)
  
 
 C 
 1 C 2  C0 
c. Ma traän Toeplitz:

Ma traän Toeplitz laø ma traän coù phaàn töû (i,j) chæ phuï
thuoäc vaøo giaù trò i – j vaø caùc giaù trò doïc theo ñöôøng cheùo laø
haèng soá, noù coù daïng:
 t0 t1 t2  t n 1 
 
 t 1 t0 t1  t n2 
T  (2.62)
  
 
t 
 n 1 t  n  2 t  n 3  t 0 
d. Ma traän DFT:
Ma traän DFT coù kích thöôùc nxn laø ma traän coù thaønh
phaàn ( i,j) laø caên baäc n ñôn vò laø:
Wnik  e i 2lk / n (2.63)
Ma traän DFT cheùo hoùa ma traän voøng, coù nghóa laø coät
vaø haøng cuûa noù laø caùc vector rieâng cuûa ma traän voøng.
e. Ma traän xaùc ñònh döông:
Ma traân A ñöôïc goïi laø xaùc ñònh döông neáu taát caû caùc
giaù trò rieâng cuûa noù laø lôùn hôn 0, luùc ñoù ta coù:
x  0 thì x T Ax  0 (2.64)
Vôùi moät ma traän xaùc ñònh döông A, toàn taïi moät ma traän
khoâng kyø dò sao cho :
A  W TW (2.65)
W ñöôïc xem laø “ caên baäc hai” cuûa A.
f. Ma traän ña thöùc:
Ma traän ña thöùc laø ma traän coù caùc phaàn töû laø ña
thöùc, noù coù daïng:
  ai x i   ai x i 
 
H  x        H i xi (2.66)
 c xi  i 
 i  di x 
i
Haïng cuûa ma traän ña thöùc laø raát khoù xaùc ñònh.

IV . LYÙ THUYEÁT FOURIER VAØ QUAÙ TRÌNH LAÁY MAÃU:
Lyù thuyeát Fourier laø moät coâng cuï quan troïng trong
vieäc nghieâng cöùu vaø xöû lyù caùc tính hieäu rôøi raïc vaø lieân
tuïc. Trong phaàn naøy chuùng ta seõ nghieâng cöùu chi tieát veà lyù
thuyeát bieán ñoåi vaø chuoãi Fourier. Ngoaøi ra, chuùng ta cuõng tìm
hieåu quaù trình laáy maãu, ñaây laø quaù trình thieát laäp moái lieân
keát vieäc xöû lyù giöõa tín hieäu lieân tuïc vaø rôøi raïc.
1. Bieán ñoåi Fourier:
a. Caëp bieán ñoåi Fourier:
Cho moät haøm f(t) khaû tích tuyeät ñoái, bieán ñoåi Fourier
cuûa noù ñöôïc ñònh nghóa:

F     f  t e
 jt
dt  e it , f  t  (2.67)

Noù ñöôïc goïi laø coâng thöùc phaân tích Fourier.

Bieán ñoåi Fourier ngöôïc laø:


1
f t   F   e
jt
d (2.68)
2 
Ñaây goïi laø coâng thöùc phaân tích Fourier.

Giaû söû raèng bieán ñoåi Fourier vaø Fourier ngöôïc cuûa noù
toàn taïi, ta kí hieäu:
f  t   F   (2.69)
laø moät caëp bieán ñoåi Fourier.
b. Caùc tính chaát cuûa bieán ñoåi Fourier:
 Tuyeán tính :
Cho f(t) vaø g(t) coù bieán ñoåi Fourier laø F() vaø G() vaø ,
 C hoaëc R thì :
f  t   g  t   F     G    (2.70)
 Ñoái xöùng:
Neáu F() laø bieán ñoåi Fourier cuûa f(t) thì
F     2f     (2.71)
 Dòch :
Neáu trong mieàn thôøi gian neáu f(t) bò dòch ñi moät ñoaïn laø
t0 thì trong mieàn taàn soá bieán ñoåi Fourier cuûa noù ñöôïc nhaân
vôùi moät heä soá pha:
f  t  t 0   e  j t 0 (2.72)
Ngöôïc laïi, neáu trong mieàn taàn soá seõ nhaân moät heä soá
pha trong mieàn thôøi gian:
e j 0t f (t )  F     0  (2.73)
 Tyû leä:
Moät tyû leä trong mieàn thôøi gian seõ sinh ra moät tyû leä
nghòch trong mieàn taàn soá:
1  
f  at   F  (2.74)
a a
 Vi phaân/ tích phaân:
n f t
  j  F   
n
(2.75)
t n
F  
    d  j 
t

(2.76)
Ñoái vôùi vi phaân trong mieàn taàn soá thì
  jt  n f  t    F  
n
(2.77)
 n
 Moment :
Goïi mn laø moment thöù n cuûa F(t):

mn  t
n
f  t  dt , n = 1,2 … (2.78)

 Tích chaäp:
Tích chaäp cuûa hai haøm F(t) vaø g(t) ñöôïc ñònh nghóa :


h t    f   g  t    d (2.79)

Kí hieäu h(t) = F(t)g(t) = g(t)*F(t).

Goïi F() vaø G() laø bieán ñoåi Fourier cuûa F(t) vaø g(t) thì
F(t)*g(t) F()G() (2.80)
Söû duïng tính chaát ñoái ngaãu, ta coù:
1
f t gt  F    G  (2.81)
2
Ñaây goïi laø ñònh lyù ñieàu cheá cuûa bieán ñoåi Fourier.
c. Coâng thöùc Parseval:
Bieán ñoåi Fourier laø moät bieán ñoåi tröïc giao, noù thoûa
maõn ñieàu kieän baûo toaøn naêng löôïng theo coâng thöùc Parseval.
Coâng thöùc bieán ñoåi Parseval cho bieán ñoåi Fourier:
 
1
 f  (t )g (t ) dt  F

( )G    d (2.82)

2 
Khi g(t) = F(t) thì:

 
1
 f t  F  
2 2
dt  d (2.83)

2 
2. Chuoãi Fourier:
Cho haøm tuaàn hoaøn F(t) vôùi chu kyø T:
F(t+T) = F(t) (2.82)
Noù coù theå ñöôïc bieåu dieãn laø moät toå hôïp tuyeán tính
cuûa caùc soá muõ phöùc vôùi taàn soá n0, trong ñoù 0 = 2/T. Khai
trieån chuoãi Fourier cuûa F(t)

f t   F  k e jk 0 t
(2.83)
k  
T
1 2
vôùi F  k    f  t  e  jk 0t dt (2.84)
T T
2
3. Haøm Dirac vaø toång Poisson:
a. Ñònh nghóa haøm Dirac:
Haøm Dirac (t) ñöôïc ñònh nghóa:

  (t ) dt

1 (2.85)
 
hay  f (t  t 0 ) (t )dt   f (t ) (t  t 0 ) dt  f (t 0 ) (2.86)

 
b. Tính chaát cuûa haøm Dirac:

 Tích chaäp:
F(t) * (t – t0) = F(t – t0) (2.87)
F(t). (t) = F(0). (t) (2.88)
 Bieán ñoåi Fourier cuûa haøm Dirac:
  t  t 0   e  j t 0 (2.89)
vaø e j t  2     0 
0
(2.90)
c. Coâng thöùc toång Poisson:

Cho khoâng gian haøm Dirac vôùi T > 0, kí hieäu ST(t) laø

ST  t      t  nT  (2.91)
n  
vôùi haøm F(t), ta khai trieån noù qua ST(t):

 
 f    S  t    d

T   f  t  nT  (2.92)
n  
Goïi T laø chu kyø cuûa haøm F(t), giaû söû F(t) laø moät haøm
baèng phaúng vaø giaûm nhanh sao cho vuøng hoäi tuï cuûa chuoãi
(2.91) ñeán F0(t). Ta coù theå khai trieån F0(t) thaønh moät chuoãi
Fourier hoäi tuï:
1 T2
 
f0 t   
 f ( )e  j 2k / T
d  e j 2kt / T
n    T T 
 2 
(2.92)
Heä soá Fourier trong coâng thöùc treân ñöôïc tính :
T  2 n 1 T

 2k 
2 2
 f 0 ( )e  j 2k / T
d    f   e  j 2k / T
d  F 
 T 

T  
n   2 n 1 T
2 2
(2.93)
Khi ñoù coâng thöùc toång Poisson ñöôïc cho bôûi:

1   2k  j 2kt / T
 f (t  nT )  T  F 
n   k  
e
T 
(2.94)
Söû duïng coâng thöùc toång Poisson treân, ta coù bieán ñoåi
Fourier cuûa ST(t) laø
2 
2k
ST      (  ) (2.95)
T n   T
4. Quaù trình laáy maãu:
a. Quaù trình laáy maãu:
Quaù trình laáy maãu laø heát söùc quan troïng trong xöû lyù tín
hieäu rôøi raïc thôøi gian.
Goïi fT(t) laø phieân baûn maãu cuûa f(t), ta coù:

f T (t )  f (t ).S T (t )   f (nT ). (t  nT )
n  
(2.96)
Bieán ñoåi Fourier cuûa FT(t) laø:
1 
 2  1 
 2 
FT     F         k   F   k 
T k   T  T n   T 
(2.97)
2
FT() laø moät haøm tuaàn hoaøn vôùi chu kyø , noù laø baûn
T
2
sao cuûa F() taïi moãi soá nguyeân laàn cuûa .
T
Laáy bieán ñoåi Fourier tröïc tieáp töø (2.97), ta coù:


FT      f  nt  e  jnT
(2.98)
n  
b. Ñònh lyù laáy maãu.

Neáu F(t) laø lieân tuïc vaø baêng thoâng höõu haïn ñeán m, thì
noù coù theå ñöôïc ñònh nghóa duy nhaát bôûi maãu laáy taïi 2m.
Taàn soá laáy maãu nhoû nhaát ñeå coù theå khoâi phuïc laïi F(t) laø S
= 2m. Khi ñoù:

f t   f  nT  sin c  t  nT  T (2.99)
n  
Trong ñoù:
sin cT  t  
sin t  T (2.100)
t
T
5. Bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian:
a. Ñònh nghóa:
Cho chuoãi  f  n  nZ , thì bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian
cuûa noù laø:
   f  n e

F e j   j n
(2.101)
n  
noù tuaàn hoaøn vôùi chu kyø 2.

Bieán ñoåi Fourier ngöôïc cuûa noù laø:
  F  e  e d
1 
f  n   i j n
(2.102)
2 
Ñieàu kieän caàn ñeå chuoãi (2.101) hoäi tuï laø f(n) khaû coäng
tuyeät ñoái.
Neáu f(n) coù ñöôïc baèng caùch laáy maãu moät haøm thôøi
gian lieân tuïc taïi caùc khoaûng caùch nT thì :
F(n) = F(nT) (2.103)
Khi ñoù bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian cuûa noù quan heä
vôùi bieán ñoåi Fourier cuûa f(t).
Goïi Fc() laø bieán ñoåi Fourier cuûa maãu f(t), luùc ñoù :

1   2 
FT      f  nT .e  jnT   FC    k  (2.104)
n   T k    T 
Trong (2.101) thay  bôûi T thì
F  e jT  

 f  nT  e
n  
 jnT
(2.105)
Duøng (2.104), ta coù :
2 
 

1 
F e jT 
T
F
n  
C   k
 T 
 (2.106)
b. Tính chaát:
 Tích chaäp:
Cho hai chuoãi F(n), g(n) vaø bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi
gian cuûa noù laø F(ej) vaø G(ej) thì

 f  n  l  g  l    f  n  . g  n  l   F  e  G  e  
 
f (n)  g (n)  j j
(2.107)
l   l  
 Ñaúng thöùc Parseval:


 f  n g  n  2  F  e  G  e   d

 1  j j
(2.108)
n    
Khi F(n) = g(n) thì:


 F  e 

1
 f  n
2  2
 j
d (2.109)
n   2 
6. Chuoãi Fourier rôøi raïc thôøi gian:

Neáu moät chuoãi rôøi raïc thôøi gian tuaàn hoaøn chu kyø N,
f(n) = f(n + lN), l  Z, thì chuoãi Fourier rôøi raïc thôøi gian cuûa noù
laø :
N 1
F  k    f  n W Nnk , k  Z (2.110)
n 0
1 N 1
vaø f  n    F  k W N nk , n  Z (2.111)
N k 0
Vôùi WN laø caên baäc N ñôn vò.
V. XÖÛ LYÙ TÍN HIEÄU :
Trong phaàn naøy, chuùng ta ñeà caäp ñeán vieäc xöû lyù tín
hieäu lieân tuïc vaø rôøi raïc thôøi gian. Hai pheùp bieán ñoåi ñöôïc söû
duïng cho xöû lyù tín hieäu laø bieán ñoåi Laplace vaø bieán ñoåi Z.
1. Xöû lí tín hieäu lieân tuïc:
Xöû lyù tín hieäu laø döïa treân neàn taûng cuûa lyù thuyeát
Fourier theo caùc giaûi thuaät.
a. Bieán ñoåi Laplace:
Bieán ñoåi Fourier trong maët phaúng phöùc:

F  s   f  t e
 st
dt (2.112)

Trong ñoù: s    j
F(s) goïi laø bieán ñoåi Laplace cuûa f(t). Ñieàu naøy töông
ñöông vôùi bieán ñoåi Fourier cuûa f(t)e-t.
Bieán ñoåi (2.112) chæ hoäi tuï trong moät vuøng hoäi tuï (ROC)
naøo ñoù.
b. Caùc tính chaát cuûa ROC:
ROC laø moät vuøng doïc theo truïc ñöùng cuûa maët phaúng
phöùc.
Neáu truïc j chöùa ROC thì bieán ñoåi Fourier laø hoäi tuï.
Neáu bieán ñoåi Laplace coù daïng phaân soá, thì ROC khoâng
theå chöùa moät soá ñieåm cöïc.
Neáu moät tín hieäu laø beân phaûi (baèng 0 khi t < T 0) hoaëc
beân traùi (baèng 0 khi t > T 1) thì ROC cuõng beân phaûi hoaëc
beân traùi töông öùng vôùi truïc doïc.
Bieán ñoåi Laplace vôùi caùc ROC khaùc nhau thì töông öùng
vôùi caùc tín hieäu trong mieàn thôøi gian khaùc nhau.
c. Bieán ñoåi Laplace ngöôïc:

  j
1
f t  F  s  e st dt
2j  j
(2.113)
 ñöôïc choïn beân trong ROC.

Kí hieäu cuûa caëp bieán ñoåi Laplace:
f t   F  s (2.114)
d. Heä thoáng baát bieán thôøi gian tuyeán tính:
Tích chaäp: cho f(t) vaø g(t) coù bieán ñoåi Laplace ngöôïc töông
öùng laø F(s) vaø G(s) thì:
f(t)*g(t)  F(s)G(s) (2.115)
Vôùi ROC chöùa ROC cuûa F(s) vaø G(s).
Tích phaân cuûa bieán ñoåi Laplace:
f  t 
 sF  s  (2.116)
t
Coù ROC chöùa ROC cuûa F(s).
Phöông trình vi phaân heä soá haèng soá tuyeán tính coù theå
ñöôïc moâ taû baèng moät bieán ñoåi Laplace, goïi laø haøm truyeán
H(s). Phöông trình vi phaân baát bieán theo thôøi gian, tuyeán tính
ñöôïc cho bôûi:
N
 k y k  M
 k x(k )
k 0
a k
t k
 
k 0
bk
t k
(2.117)
Sau khi laáy bieán ñoåi Laplace, ta coù:

N
Y  s
b s k
k
H  s   k 0
(2.118)
X  s M
a sk 0
k
k
Chuùng ta coù theå xem ñaàu vaøo vaø ñaàu ra coù quan heä
vôùi nhau qua moät boä loïc coù ñaùp öùng xung laø h(n), vôùi h(n) laø
bieán ñoåi Laplace ngöôïc cuûa H(s).
Ñeå laáy bieán ñoåi Laplace ngöôïc naøy, chuùng ta duøng moät
ROC ñaëc tröng. Thoâng thöôøng chuùng ta tìm nghieäm nhaân quaû.
2. Xöû lyù tín hieäu rôøi raïc:
Cuõng nhö bieán ñoåi Laplace laø moät daïng toång quaùt cuûa
bieán ñoåi Fourier, thì bieán ñoåi Z cuõng ñöôïc xem laø moät daïng
bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian. Trong phaàn naøy, chuùng ta
seõ nghieâng cöùu phöông trình vi phaân vaø boä loïc thôøi gian rôøi
raïc.
a. Bieán ñoåi Z:
Bieán ñoåi Z cuûa moät haøm F(n) ñöôïc ñònh nghóa :

F  z   f  n z n
(2.119)
n  
Vôùi Z  C.

Treân ñöôøng troøn ñôn vò z  e j thì F(Z) laø bieán ñoåi Fourier
rôøi raïc thôøi gian.
Vôùi z  e j thì F(Z) laø bieán ñoåi Fourier rôøi raïc cuûa chuoãi
f(n).n.
Töông töï nhö bieán ñoåi Laplace, bieán ñoåi Z coù moät vuøng
hoäi tuï töông öùng, ñoù laø vuøng treân maët phaúng Z maø F(Z) hoäi
tuï.
Bieán ñoåi Fourier rôøi raïc thôøi gian hoäi tuï tuyeät ñoái khi
ROC chöùa voøng troøn ñôn vò. Voøng troøn ñôn vò trong maët
phaúng Z töông öùng laø truïc j trong maët phaúng S.
Bieán ñoåi Z coù caùc ROC khaùc nhau seõ cho caùc tín hieäu
khaùc nhau trong mieàn thôøi gian.
Trong ROC, caëp bieán ñoåi töông öùng laø
f(n)  F(Z), Z  ROC (2.120)
Khi bieán ñoåi Z coù daïng phaân soá, bieán ñoåi ngöôïc cuûa
noù toát nhaát laø neân phaân tích toång cuûa caùc phaân soá rieâng
leõ (coù bieán ñoåi Z ngöôïc deã laáy), sau ñoù laáy bieán ñoåi ngöôïc
cuûa töøng phaân soá naøy.
b. Tích chaäp, phöông trình vi phaân vaø boä loïc rôøi
raïc:
Tích chaäp: cho f(n) vaø g(n) coù bieán ñoåi Z töôngöùng laø F(Z)
vaø G(Z) thì:
f(n)*g(n)  F(Z)G(Z) (2.121)
Vôùi ROC chöùa ROC cuûa F(Z) vaø G(Z).
Tích chaäp vôùi boä loïc ñaûo thôøi gian coù theå ñöôïc dieãn taû
nhö moät tích trong:
~ ~
f  n    x  n  h n  k    x  k  h ( k  n)  x  k  , h  k  n  (2.122)
k k
~
Vôùi h  n   h  n  : laø ñaûo thôøi gian.
Vì bieán ñoåi Z cuûa ñaùp öùng xung (n –1) laø Z-1, vì vaäy Z-1
goïi laø moät Delay, vaø noù ñöôïc duøng ñeå kí hieäu laø sô ñoà khoái
cuûa Delay.
Cho x(n) coù bieán ñoåi Z laø X(Z), thì bieán ñoåi cuøa x(n – k)
laø :
x(n – k)  z-nX(Z) (2.123)
Phöông trình vi phaân heä soá haèng, tuyeán tính coù theå
phaân tích baèng bieán ñoåi Z, Giaû söû noù ñöôïc cho döôùi daïng:
N M
 a y  n  k    b x n  k 
k 0
k
k 0
k (2.124)
Laáy bieán ñoåi Z hai veá vaø duøng tính chaát treå, ta coù
haøm truyeàn laø tyû soá cuûa ñaàu vaøo vaø ñaàu ra (ôû daïng bieán
ñoåi Z):

Y  z
b zk
k
H  z  
k 0
(2.125)
X  z N
a z
k 0
k
k
Nhö vaäy, ñaàu ra vaø ñaàu vaøo coù quan heä bôûi tích chaäp
vôùi boä loïc thôøi gian rôøi raïc coù ñaùp öùng xung laø h(n), vôùi h(n)
laø bieán ñoåi Z ngöôïc cuûa H(Z).
ROC phuï thuoäc vaøo chuùng ta muoán laáy nghieäm laø nhaân
quaû hay khoâng nhaân quaû.
Moät chuoãi goïi laø nhaân quaû khi x(n) = 0, vôùi n < 0.
Heä thoáng laø oån ñònh neáu vaø chæ neáu ROC chöùa voøng
troøn ñôn vò.
Moät heä thoáng coù haøm truyeàn laø phaân soá oån ñònh
neáu vaø chæ neáu caùc cöïc ôû trong ñöôøng troøn ñôn vò.

CHÖÔNG III:
KHAI TRIEÅN CHUOÃI DUØNG
WAVELETS
I. ÑÒNH NGHÓA:
1. Khai trieån chuoãi cuûa caùc tín hieäu rôøi raïc:
Cho taäp hôïp caùc chuoãi tröïc giao  k (n) kz , moät tín hieäu
baát kyø x(n)  L2 ( R ) coù theå ñöôïc vieát :

x (n)  
k  
 k ( m), x ( m)  k ( m) (3.1)

Trong ñoù  k ( m), x ( m)  
m  
k ( m) x ( m)
Baây giôø chuùng ta tìm taäp caùc haøm thôøi gian lieân tuïc
ñöôïc chuaån hoùa  k (t ) sao cho vôùi f (t )  l 2 ( R ) coù theå bieåu
dieãn :

f (t )  
k  
 k (u ), f (u )  k (t ) (3.2)
Trong ñoù

 k (u), f (u )    *k (u) f (u )du

Nhö vaäy, f(t) coù theå ñöôïc vieát döôùi daïng toång cuûa caùc
hình chieáu tröïc giao cuûa noù leân taäp vector cô sôû  k (t )
Ñieàu kieän tröïc chuaån cuûa taäp cô sôû laø :
 k (u ), f (u )   (k  l )
 k (t )
laø ñaày ñuû.
Khai trieån chuoãi ñöôïc bieát thoâng duïng nhaát laø chuoãi
Fourier . Trong ñoù, moät haøm tuaàn hoaøn f(t+nT)=f(t) coù theå
ñöôïc vieát nhö moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc sine vaø cosine
hoaëc soá muõ phöùc :

f (t )   F ( k )e
k  
j ( 2kt ) / T
(3.3)
F(k) laø heä soá Fourier noù ñöôïc tính :
T /2
1
e
 j ( 2kt ) / T
F (k )  f (t )dt
T T / 2
Ñoù laø bieán ñoåi Fourier cuûa xaáp xæ coù chu kyø taïi
nguyeân laàn  o  2 / T . Deã daøng thaáy raèng taäp caùc haøm soá
e j (2kt ) / T k  z, t    T / 2, T / 2 laø moät taäp tröïc giao, hay laø :
e j ( 2kt ) / T , e j ( 2lt ) / T  T ( k  l )
 T / 2 ,T / 2 
Moät khai trieån chuoãi tieâu bieåu khaùc laø cuûa caùc tín hieäu
coù baêng thoâng höõu haïn .

Cho tín hieäu x(t) coù X ( ) =0 vôùi  

 s thì taàn soá maãu
2
cuûa x(t) vaø xs(t) coù ñöôïc baèng caùch nhaân x(t) vôùi xung Dirac
taïi nguyeân laàn cuûa T.

x s (t )   x(nT ) (t  nT )
n  
(3.4)
Laáy bieán ñoåi Fourier cuûa xs(t) vôùi chu kyø s ta coù :
1
X s ( )  X (  k s ) (3.5)
T
Töø (3.5) ta thaáy raèng bieán ñoåi Fourier cuûa x(t) vaø x s(t)
   
treân ñoaïn  s 2 , s 2  coù quan heä vôùi nhau , X()=TXx() (
 
  s ).
2
Ñeå khoâi phuïc laïi tín hieäu X(), chuùng ta phaûi laáy cöûa soå
tín hieäu maãu Xs() hoaëc laø X() = G( )Xs(), trong ñoù G() laø
haøm cöûa soå :
T    s
 2
G   
0 Nôi khaùc

Bieán ñoåi Fourier ngöôïc cuûa noù :
Sin(t / T ) (3.6)
g (t )  SinCT (t ) 
t / T
goïi laø haøm Sinc.
Töông öùng trong mieàn thôøi gian, chuùng ta chaäp haøm maãu
xs(t) vôùi haøm cöûa soå g(t) ñeå ñöôïc tín hieäu nguyeân thuûy x(t):

x(t )  x s (t ) * g (t )   x(nT ) SinC
n  
T (t  nT ) (3.7)
Taäp haøm  SinCT (t  nT ) n  Z laø moät taäp tröïc giao vì:
SinCT (t  mT ), SinCT (t  nT )  T  m  n 
Moät tín hieäu x(t) baêng thoâng höõu haïn, quaù trình xöû lyù
1
maãu taïi nT coù theå ñöôïc vieát : x(nT )  SinCT (u  nT ), x(u )
T
(3.8)
Khi ñoù (3.7) ñöôïc vieát laïi :

1
x(t ) 
T

n  
SinCT (u  nT ), x(u ) SinCT (t  nT ) (3.9)

Neáu moät tín hieäu khoâng coù baêng thoâng höõu haïn, (3.9)
bieåu dieãn moät hình chieáu tröïc giao leân baêng thoâng cuûa tín
   
hieäu baêng thoâng höõu haïn treân   s 2 , s 2  ,
 
2. Ñoä phaân giaûi thôøi gian vaø taàn soá:
Trong caùc phaàn tröôùc, chuùng ta chæ xeùt moät khoâng gian
tín hieäu giôùi haïn tín hieäu tuaàn hoaøn vaø baêng thoâng giôùi
haïn. Trong phaàn naøy, chuùng ta seõ xeùt ñeán caùc tín hieäu toång
quaùt hôn. Luùc ñoù, caùc haøm cô sôû phaûi coù caùc khai trieån
daïng ñoùng vaø ít suy giaûm trong mieàn thôøi gian .
Chuùng ta xaây döïng caùc khai trieån chuoãi döïa treân Wavelet.
Nhöng tröôùc heát ta caàn ñöa ra caùc ñaëc tính caàn thieát cuûa caùc
haøm cô sôû.
(a) Ñaëc tính ñôn giaûn.
(b)Tính ñònh vò trong mieàn thôøi gian vaø taàn soá, ñoù laø
söï suy giaûm thích öùng trong caû hai mieàn .
(c) Baát bieán.
(d)Baèng phaúng (Lieân tuïc, khaû naêng sai phaân).
(e) Tính chaát Moment(moment=0).
Tuy nhieân moät soá yeâu caàu treân coù theå laø maâu thuaãn
laãn nhau vaø tuøy theo caùc öùng duïng maø ta choïn caùc yeâu
caàu naøo cho tieâu bieåu.
Khi phaân tích moät tín hieäu taïi caùc ñoä phaân giaûi khaùc
nhau, thì Fourier coå ñieån khoâng ñaùp öùng ñöôïc. Ñaït ñeán moät
ñoä phaân giaûi naøo ñoù, khoâng nhöõng quan troïng trong caùc
öùng duïng (xöû lyù tín hieäu vaø neùn aûnh), maø coøn laïi moät lyù
thuyeát hieäu quaû ñeå xaây döïng vaø phaân tích caùc cô sôû
Wavelet thay cho cô sôû Fourier.
Ñeå thoûa maõn moät soá yeâu caàu treân, ñaàu tieân chuùng ta
quan taâm ñeán caùc phöông phaùp hoå trôï phaân tích Fourier sao
cho caùc ñaëc tính tín hieäu cuïc boä ôû mieàn thôøi gian coù theå
nhaän bieát ñöôïc trong mieàn bieán ñoåi lieân quan ñeán yù töôûng
naøy, ta söû duïng hai pheùp bieán ñoåi Fourier laø bieán ñoåi Fourier
thôøi gian ngaén vaø bieán ñoåi Fourier töøng ñoaïn.
 Bieán ñoåi Fourier Thôøi gian ngaén (ñeà caäp chi tieát ôû
phaàn sau) : vôùi moät tín hieäu coù chieàu daøi baát kyø, chuùng ta
choïn moät haøm cöûa soå coù ñoä roäng coá ñònh laø T, sau ñoù
tröôït cöûa soå naøy treân suoát chieàu daøi cuûa tín hieäu. Laáy bieán
ñoåi Fourier cuûa noù, ta coù bieán ñoåi Fourier thôøi gian ngaén.
 Bieán ñoåi Fourier töøng ñoaïn :Vôùi moät tín hieäu coù chieàu
daøi baát kyø, chuùng ta chia tín hieäu ra caùc ñoaïn coù chieàu daøi
T vaø khai trieån caùc ñoaïn naøy thaønh daïng chuoãi Fourier. Chuù
yù, taïi bieân giöõa caùc ñoaïn cuûa khai trieån laø khoâng chính xaùc
vôùi quaù trình chu kyø hoùa khoâng lieân tuïc. Tuy nhieân caùc sai
soá naøy khoâng ñaùng keå vaø phöông phaùp ñôn giaûn laø duøng

khai trieån tröïc giao maø coù caû hai chæ soá : moät chæ soá cho
taàn soá vaø moät cho thôøi gian . Ta khai trieån x(t) nhö sau :
 
xˆ (t )   
n   n  
 m ,n (u ), x(u )  m ,n (t ) (3.10)
Trong ñoù :
 1 j 2 (u  mT ) / T
 T e u   mT  T / 2, mT  T / 2


 m ,n (u )  
0 Nôi khaùc



1
Heä soá laøm cho cô sôû coù chuaån laø 1.
T
(m  1)
Khai trieån xˆ (t )  x (t ) ( Ngoaïi tröø taïi t  T ) vaø vì vaäy
2
x(t )  xˆ (t )  0 . (3.10) goïi laø chuoãi Fourier töøng ñoaïn.
Khai Trieån (3.10) laø hôïp leä cho caùc haøm baát kyø. Thay cho
khai trieån phaân tích ôû bieán ñoåi Fourier, ta coù moät khai trieån
toång keùp (double-sum), taäp haøm cô sôû laø tröïc chuaån vaø ñaày
ñuû. Theo caùch naøy, tính ñònh vò thôøi gian laø ñaït ñöôïc vaø ngay
caû ñoái vôùi taàn soá (tuy nhieân khoâng ñöôïc toát).
ÔÛ daïng ñoä phaân giaûi thôøi gian – taàn soá. Ta coù Tilling
chöõ nhaät cuûa mieàn thôøi gian vaø taàn soá, ñoù laø tieâu bieåu
cuûa bieán ñoåi Fourier thôøi gian ngaén.
Kích thöôùc cuûa ñoaïn T ñöôïc choïn moät caùch tuøy yù, neân
gaây ra moät soá khoù khaên. Vieäc xaây döïng xˆ (t ) coù caùc ñieåm
kyø dò ngay caû khi x(t) laø lieân tuïc, vaø bieán ñoåi cuûa x(t) coù
theå coù nhieàu thaønh phaàn taàn soá cao ngay caû khi x(t) laø tuaàn
hoaøn ñôn giaûn. Vì vaäy khai trieån seõ hoäi tuï chaäm ñeán haøm.
Hay noùi caùch khaùc, neáu chuùng ta muoán xaáp xæ moät haøm tín
hieäu vôùi moät chuoãi thì chaát löôïng cuûa xaáp xæ seõ phuï thuoäc
vaøo vieäc choïn T. Ñaëc bieät, söï hoäi tuï taïi caùc ñieåm khoâng
lieân tuïc laø khoù ñaït ñöôïc do hieän töôïng Gibbs. Cuoái cuøng, moät
söï dòch cuûa tín hieäu coù theå gaây ra caùc heä soá bieán ñoåi
khaùc nhau vaø bieán ñoåi baát bieán thôøi gian.
3. Khai trieån Haar:
Chuùng ta tìm hieåu khai trieån Haar vì noù laø moät ví duï ñô
giaûn veà khai trieån Wavelet, noù chöùa taát caû caùc thaønh phaàn
ñeå xaây döïng Wavelet.
Thay cho cöûa soå coù chieàu daøi coá ñònh T, laø cöûa soå coù
kích thöôùc thay ñoåi ñöôïc. Vaán ñeà baát bieán thôøi gian laø khoâng
ñaït ñöôïc. Haar Wavelet hoaëc haøm cô sôû maãu coù support höõu
haïn trong mieàn thôøi gian vaø suy giaûm 1/ trong mieàn taàn soá.
Haar Wavelet ñöôïc ñònh nghóa:

0t<½
½<t1 (3.11)
nôi khaùc
Taát caû caùc haøm cô sôû ñaït ñöôïc baèng caùch co giaûn vaø
dòch  (t ) :
Hình 3.1 – Haøm tyû leä vaø Wavelet Haar.
(a) (b)
(c) (d)
(a) Haøm tyû leä (t).

(b)Bieân ñoä cuûabieán ñoåi Fourier    
(c) Wvavelet (t)
(d)Bieân ñoä cuûa bieán ñoåi Fourier    
 m ,n (t )  2 m / 2
 ( 2  m t  n) m, n  Z (3.12)

m laø heä soá tæ leä , m, n coù chieàu daøi 2 . m
n laø heä soá dòch.

2-m/2 laø heä soá chuaån hoùa ñeå  m , n (t )  1
Haar Wavelet ñöôïc cho trong hình 3.1
Caùc haøm cô sôû ôû (3.12) laø tröïc giao.
Thaät vaäy, taïi moät tæ leä naøo ñoù  m , n (t ) vaø  m , n (t ) '
khoâng coù moät support chung. Ngay caû khi coù support chung, thì
haøm cô sôû daøi hôn laø haèng soá treân support cuûa cô sôû ngaén

hôn. Do ñoù tích trong vôùi trò trung bình cuûa haøm ngaén hôn laø
baèng 0, hay :
 m , n (t ), m ,n (t )   ( m  m ' ) ( n  n ' )
' '
Öu ñieåm cuûa caùc haøm cô sôû laø chuùng ñònh vò toát trong
mieàn thôøi gian. Khi m   , chuùng neùt trong mieàn thôøi gian vì
chieàu daøi tieán veà 0. Tuy nhieân, söï ñònh vò trong mieàn taàn soá
laø khoâng toát vì bieán ñoåi Fourier cuûa (3.11) suy giaûm 1 /  khi
   . Caùc haøm cô sôû khoâng baèng phaúng, thaäm chí khoâng
lieân tuïc.
Moät ñaëc tính cô baûn cuûa caùc loaïi khai trieån Wavelet laø
chuùng khai trieån qua toång keùp (double-sum) . Trong ñoù, moät
toång dòch vaø toång kia cho tyû leä, coù söï ñaùnh ñoåi giöõa ñoä
phaân giaûi thôøi gian vaø taàn soá.
Caùc haøm cô sôû daøi (m lôùn vaø döông) laø neùt ôû taàn soá
(töông öùng maát maùc ñoä phaân giaûi trong mieàn thôøi gian).
Caùc haøm cô sôû ngaén (vôùi n lôùn) laø neùt trong mieàn thôøi
gian
Ñònh lyù 4.1:
Taäp haøm  m , n (t ) m , nZ , vôùi (t) vaøm,n(t) cho trong (3.11)
vaø (3.12) laø moät cô sôû tröïc chuaån cho L2(R).
 Chöùng minh :
Chuùng ta xeùt caùc haøm laø haèng soá treân ñoaïn
 
n2 , (n  1)2  mo vaø chuùng coù support höõu haïn treân  2 m1 ,2 m1 .
 mo
 
Baèng caùch choïn mo vaø m1 ñuû lôùn, moät haøm baát kyø coù theå
xaáp xæ vôùi moät haøm soá trong L2(R) .
Goïi haøm haèng soá töøng ñoaïn f (  mo )

Haøm Indicator ñöôïc ñöa ra treân ñoaïn n2  mo , ( n  1) 2  mo laø : 
Ñaây goïi laø haøm tæ leä trong tröôøng hôïp Haar.
  m2o
2 n2  mo  t  (n  1)2  m0 (3.13)

 mo ,n (t )  
0 Nôi
 khaùc

f (  mo ) (t ) coù theå ñöôïc vieát thaønh moät toå hôïp tuyeán tính
caùc haøm Indicator (3.13)
 (m ) N 1



f o
(t )  
n N
f n(  m )  m ,n (t ) 
o
o

(3.14)
m m (m ) (  m / 2) (m ) m
Trong ñoù N  2 o , f n o  2 o f o (n2 o )
Böôùc tieáp theo : Kieåm chöùng treân hai ñoaïn
   
2n 2 , (2n  1)2  mo vaø (2n  1)2  mo , (2n  2)2  mo . Haøm naøy qua hai
 mo
giai ñoaïn ñoù töø (3.14) laø:

f 2(n mo ) mo , 2 n (t )  f 2(nm1o )  mo , 2 n 1 (t ) (3.15)

Tuy nhieân coù theå bieåu dieãn haøm treân baèng trung bình
(average) coäng vôùi sai coäng vôùi sai phaân (difference) caàn thieát.
Giaù trò trung bình :
f 2(n mo )  f 2(nm1o )
2  mo 1, n (t )
2
vaø sai phaân bieåu dieãn qua Haar Wavelet :
f 2(n mo )  f 2(nm1o )
2  mo 1, n (t )
2
Chuù yù, ôû ñaây ta duøng haøm Wavelet vaø tyû leä coù ñoä
daøi gaáp ñoâi support cuûa noù töø
n2  mo 1
, (n  1)2  mo 1  mo
 
 2 n 2 , ( 2 n  2) 2  mo
vaø cuõng chuù yù heä soá 2 
bôûi vì   m o  1, n (t ) vaø   mo 1,n (t ) coù ñoä cao laø 2( mo 1) / 2  2mo / 2 2 thay vì
2 mo / 2 nhö chuùng ta baét ñaàu .
Baây giôø goïi
f n(  mo 1) 
1

f 2(n mo )  f 2(nm1o ) 
2
(  m 1)
vaø d n  o
1
f (  mo )
2n  f 2(nm1o ) 
2
Chuùng ta coù theå vieát (3.15) thaønh
(  mo 1) (  mo 1)
f n   mo 1,n (t )  d n   mo 1,n (t )
AÙp duïng bieåu thöùc treân vôùi hai ñoaïn treân toaøn haøm,
cuoái cuøng chuùng ta ñöôïc :
f t (  mo )  f N(  m1o 1) (t )  d (  mo 1) (t )
2
N N
1 1
2 2
 fN
n
(  mo 1)
 m o 1, n
(t )  d
N
(  mo 1)
n  m
o 1, n
(t )
n n
2 2
Caùc phaân tích trung bình vaø sai phaân laø rieâng bieät.
Ñeå coù ñöôïc f (  mo  2 ) (t ) , ta coäng theâm moät soá toå hôïp
tuyeán tính cuûa   m  2 , n (t ) . o
Quaù trình naøy cuõng ñöôïc laëp laïi treân haøm f (  mo 1) (t )
Laëp laïi quaù trình treân cho ñeán khi trung bình qua caùc ñoaïn
coù chieàu daøi 2m, vì vaäy :
m1 2m1  m 1
f (  mo )
(t )  f (  m1 )
(t )   d
m   mo 1 n  2m1  m
( m)
n  m ,n (t ) (3.16)
( m1 ) (  mo )
Haøm f (t ) laø baèng trung bình cuûa f (t ) qua caùc ñoaïn
 
 2 ,0  vaø 0,2 m1 / 2  töông öùng .
m1

(m )
Xeùt ñeán nöõa phaûi, noù baèng f o 1 töø 0 ñeán 2 m1 , coù
(m ) m /2
chuaån laø f o 2 o 1
. Haøm naøy coù theå phaân tích ra baèng trung
bình treân ñoaïn 0,2 m1 1
 coäng vôùi haøm Haar. Haøm trung bình
môùi coù chuaån

f o
( m1 )
2 m1 / 2   f o( m1 ) 2 ( m1 1) / 2 . Laëp laïi M laàn thì
2
chuaån cuûa haøm trung bình giaûm theo

f o
( m1 )
2 m1 / 2   f o( m1 ) 2 ( m1  M ) / 2 .
M /2
2
( mo )
Töông töï nhö ñoái vôùi ñoaïn traùi, vaø vì vaäy ta coù f coù theå
xaáp xæ:
m1  M 2 m1  m 1
f (  mo )
(t )  
m   mo
d
1 n  2 m1  m
( m)
n  m , n (t )   M
 
 M  f1( m1 )  f o( m1 ) 2 ( m1  M ) / 2 : laø sai soá xaáp xæ .
Sai soà xaáp xæ  M coù theå choïn moät caùch tuøy yù khi f n
( m1 )
,
n = -1,0 laø giôùi haïn vaø M coù theå coù choïn lôùn moät caùch tuøy
yù. Cuøng vôùi vieäc choïn mo vaø m1 lôùn moät caùch tuøy yù, ñaõ
chöùng minh raèng moät soá haøm trong L 2(R) coù theå bieåu dieãn
baèng moät toå hôïp tuyeán tính cuûa Haar Wavelet.
Cô sôû cho vieäc chöùng minh ôû treân laø phaân tích moät
haøm ra moät xaáp xæ thoâ (trung bình) vaø moät chi tieát (sai
phaân) . Khi chuaån cuûa phieân baûn thoâ daàn tôùi 0 thì tyû leä
tieán ñeán voâ cuøng , nhö vaäy moät haøm soá trong L 2(R) coù theå
bieåu dieãn thaønh moät daõy caùc chi tieát ña phaân giaûi.
Ta tìm hieåu moät soá ñaëc tính cuûa tröôøng hôïp Haar. Ñaàu
tieân ñònh nghóa khoâng gian Vm cuûa caùc haøm haèng soá töøng
ñoaïn coù chieàu daøi 2m . Trong ñoù Vm+1 chöùa Vm, cô sôû tröïc giao
cuûa Vm laø  m vaø caùc haøm cuûa noù dòch ñi moät soá nguyeân
laàn 2m .
Goïi Wm laø buø tröïc giao cuûaVm trong Vm+1 .
Cô sôû tröïc giao cuûa Wm laø  m vaø caùc haøm dòch cuûa noù
ñi moät soá nguyeân laàn 2m .
Chöùng minh treân döïa vaøo vieäc phaân tích Vm thaønh Vm 1 o o
vaø Wm 1 vaø quaù trình naøy ñöôïc laëp laïi treân caùc khoâng gian
o
sau ñoù.
II. KHAÙI NIEÄM VAØ PHAÂN TÍCH ÑA PHAÂN GIAÛI :
Trong phaàn naøy, ta phaân tích tín hieäu ra caùc thaønh phaàn
döïa treân daõy xaáp xæ. Moät tín hieäu seõ ñöôïc xaáp xæ thoâ
coäng vôùi caùc chi tieát. Trong ñoù khoâng gian con thoâ vaø khoâng
gian con chi tieát laø tröïc giao vôùi nhau. Noùi caùch khaùc, tín hieäu
chi tieát laø hieäu cuûa phieân baûn thoâ vaø phieân baûn tinh cuûa
tín hieäu . Baèng caùch aùp duïng moät caùch ñeä quy caùc daõy

xaáp xæ, chuùng ta seõ thaáy khoâng gian caùc tín hieäu ñaàu vaøo
L2(R) coù theå ñöôïc sinh ra bôûi caùc khoâng gian cuûa daõy xaáp xæ
taïi taát caû caùc ñoä phaân giaûi. Khi ñoä phaân giaûi chi tieát tieán
ñeán voâ cuøng thì sai soá xaáp xæ tieán ñeán 0.
Ñoä phaân giaûi ñöôïc ñöa ra bôûi Mallat vaø Meyer, noù khoâng
chæ laø cô sôû cho Wavelet maø coøn laø coâng cuï toaùn hoïc raát
maïnh ñeå lieân keát Wavelet vaø phaân tích baêng con tín hieäu.
1. Ñònh nghóa mang tính nguyeân taét cuûa phaân tích
ña phaân giaûi:
Ñònh nghóa : Moät phaân tích ña phaân tích ña phaân giaûi bao
goàm moät chuoãi cuûa khoái caùc khoâng gian con ñoùng.
...V2  V1  Vo  V1  V 2 ...
Sao cho :

(a) Ñ aày ñuû hôïp : Vm  L2 ( R )

mZ
(3.17)
(b) Ñaày ñuû giao : V m   0
mZ
(3.18)
(c) Baát bieán tyû leä :
f (t )  V m  f ( 2 m t )  V o (3.19)
(d) Baát bieán dòch
f (t )  Vo  f (t  n)  Vo , n  Z (3.20)
(e) Toàn taïi    Vo sao cho :
 (t  n) n  z (3.21)
laø moät cô sôû tröïc chuaån Vo.
Chuù yù :
(a) Neáu kyù hieäu proj V ( f (t )) laø hình chieáu tröïc giao cuûa f(t)
m
leân Vm thì (3.17) ñöôïc bieåu dieãn :

lim projVm  f (t )   f (t )
n 
(b) YÙ töôûng phaân tích ña phaân giaûi lieân heä maät thieát
vôùi (3.20), vì taát caû caùc khoâng gian chæ laø caùc baûn ñöôïc
ñònh tyû leä cuûa khoâng gian chính V0.
(c) Haøm trong (3.21) laø haøm tyû leä.
(d) Duøng coâng thöùc Poisson, tính tröïc giao cuûa hoï
 (t  n nZ nhö trong (3.21) laø töông ñöông trong mieàn bieán ñoåi
Fourier sau:

     2k 
2
1 (3.22)
2 
k  
  2 m t  n
m
(f) Taäp haøm 1 laø moät taäp cô sôû cuûa Vm.
nZ
(g) Tính tröïc giao cuûa (t) laø khoâng caàn thieát, vì moät cô
sôû baát kyø coù theå ñöôïc tröïc giao hoùa.

Ví duï: ñònh nghóa Vm laø khoâng gian cuûa caùc haøm haèng
soá töøng ñoaïn coù chieàu daøi 2 m vaø ñònh nghóa (t) laø haøm
Indicator cuûa ñoaïn ñôn vò. Luùc ñoù, ta thaáy raèng Haar Wavelet
thoûa maõn nguyeân taéc cuûa ña phaân giaûi.
Theo taäp caùc khoâng gian vaø tính chaát tyû leä, chuùng ta
thaáy raèng haøm tyû leä (t) thoûa maõn phöông trình hai tyû leä. Khi
V0  V1, (t)  V0  (t)  V1. Vì vaäy noù coù theå ñöôïc vieát thaønh
moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc haøm cô sôû töø V 1. Tuy nhieân,
chuùng ta bieát raèng  2  2t  n  nZ  laø moät cô sôû tröïc chuaån
cuûa V1, thì (t) coù theå ñöôïc vieát

t  2  g  n   2t  n 
0 (3.23)
n  
Trong ñoù g 0  n   1 vaø g 0  n   2   2t  n  ,   t  .

Laáy bieán ñoåi Fourier hai veá, ta coù:

      t  e dt 
 jt
2  g  n   2t  n  e
0
 jt
n  

1  jt  j n
 g 0  n  
2
 2  t e 2
e 2
dt
n  
1 

j  n 
j  t

2
 g  n e
n  
0
2
 t e 2
dt
1 j  
 G0 
e 2 
  
2   2
(3.24)
Trong ñoù G0  e    g 0  n  e
j  jn
nZ
Nhö vaäy, haøm (t) ñaëc tröng cho moät phaân tích ña phaân
giaûi. Noù tuaàn hoaøn vôùi chu kyø 2 vaø coù theå xem nhö laø
moät bieán ñoåi Fourier rôøi raïc cuûa moät boä loïc rôøi raïc thôøi
gian.
Cuoái cuøng laø söï baûo toaøn moái lieân heä giöõa thôøi gian
rôøi raïc vaø lieân tuïc, noù cho pheùp chuùng ta xaây döïng caùc cô
sôû Wavelet lieân tuïc baét ñaàu töø caùc boä loïc rôøi raïc laëp laïi.
Noù cuõng cho pheùp tính toaùn caùc khai trieån Wavelet thôøi gian
lieân tuïc duøng caùc giaûi thuaät thôøi gian rôøi raïc.
Moät tính chaát quan troïng cuûa G  e j . laø :

G0 e j  2

 G 0 e j      2
2 (3.25)
Chöùng minh:
Söû duïng (3.22) cho 2:

  2  2k 
2
1 (3.26)
k  
Thay (3.24) vaøo (3.26), ta coù:

1
1
2 k

 G 0 e j    k   2
    k 
2


1
2 k

 G0 e j    2 k   2
    2k 
2

  G0 e j    ( 2 k 1)   2
    ( 2k  1) 
2

k

1
G e j
2 0
     2k 
2 2

1

G e j    
2 0
    (2k  1) 
2 2

k k

1
 G e j
2 0
  2

 G 0 e j      2


 G 0 e j  2

 G 0 e j      2
2
2. Xaây döïng Wavelet:
Chuùng ta ñaõ trình baøy moät phaân tích ña phaân giaûi ñöôïc
ñaëc tröng bôûi moät haøm tuaàn hoaøn, chu kyø 2G0(ej), vôùi moät
soá tính chaát. Nguyeân taét (3.17) – (3.21) baûo ñaûm toàn taïi moät
cô sôû cho khoâng gian xaáp xæ V m. Söï quan troïng trong phaân tích
ña phaân giaûi ñöôïc nhaán maïng trong ñònh lí sau.
Ñònh lí: Vôùi baát kyø moät khoâng gian thoûa maõn (3.17) –
(3.21) thì toàn taïi moät cô sôû tröïc chuaån cho L2(R):
 m,n  t   2 2   2 m t  n , m, n  Z
m
Sao cho  m ,n  t  m , nZ laø moät cô sôû tröïc chuaån cho W m. Trong
ñoù Wm laø buø tröïc giao cuûa Vm trong Vm + 1.
Chöùng minh:
Ñeå chöùng minh ñònh lí, chuùng ta caàn coù moät soá ñònh
nghóa:
Goïi Wm laø buø tröïc giao cuûa Vm trong Vm + 1.
Vm + 1 = Vm  Wm.
Baèng caùch laëp laïi quaù trình treân, cuoái cuøng ta coù:
L2  R    W m (3.27) mZ
Do tính chaát tyû leä cuûa khoâng gian V m trong (3.19), neân
cuõng toàn taïi moät tính chaát tyû leä cho khoâng gian Wm:
f  t   W m  f  2 m t   W0 (3.28)
Töø caùc ñieàu kieän ôû treân, chuùng ta xaây döïng moät
Wavelet (t)  W0, sao cho (t-n), n  Z laø moät cô sôû tröïc chuaån
cho W0.
Neáu chuùng ta coù moät Wavelet (t), thì baèng tính chaát
(3.28), m,n(t), n  Z laø moät cô sôû tröïc chuaån cho Wm.
Cuøng vôùi caùc tính chaát ñaày ñuû hôïp/giao, thì ta thaáy
raèng m,n(t), n  Z laø moät cô sôû tröïc chuaån cho L 2(R). Nhö vaäy,
ñònh lí ñaõ ñöôïc chöùng minh.
Chuùng ta xaây döïng moät Wavelet (t), sao cho   W0  V1.
 t   2  g 1  n   2t  n  (3.29)
nZ
Laáy bieán ñoåi Fourier hai veá, ta coù :

1  
     G1  e 2  
j
(3.30)
2   2
Trong ñoù G1  e 2  laø haøm tuaàn hoaøn 2 töø L2([ 0, 2]).
j
 
Vì (t)  W0 neân (t)  V0, suy ra :
  t  k  ,  t   0, k
Dieãn taû trong mieàn Fourier:
    .    e
jk

d  0
hoaëc töông ñöông:
2
e
jk
d      2l      2l   0
0 l
Nhö vaäy coù nghóa raèng:

    2l      2l   0
l
(3.31)
Thay (3.24) vaø (3.30) vaøo (3.31), ñoàng thôøi chia toång qua l
thaønh hai toång qua l leõ vaø l chaún.
1 j    2 l       j    2 l      
 G1  e 2   2l G0  e 2    2l  
2 l   2    2 
1 j   ( 2 l 1)       j   ( 2l 1)      
  G1  e 2   ( 2l  1) G0  e 2    ( 2l  1)   0
2 l   2    2 

Tuy nhieân, haøm G0 vaø G1 thuaàn hoaøn 2, vaø thay   , ta
2
coù:
G1  e j Go  e j      2l  G1  e j (   ) Go  e j (   )      (2l  1) 
2 2
0
l l
Theo (3.22), thì:

      
G1 e j Go e j  G1 e j (   ) Go e j (   )  0 
Vì G  e  vaø G  e  khoâng tieán ñeán zero cuøng luùc,
 j  j (  )
0 0
neân ta phaûi coù:
 
G1 e j   e j Go e j        
Trong ñoù   e  laø tuaàn hoaøn 2, vaø:
j
  e j     e j (  )   0
Chuùng ta coù theå choïn:   e j   e  j , ñeå ñaït :
 
G1 e j  e  j Go e j       (3.33)
Töông öùng trong mieàn thôøi gian:
g 1  n     1 g 0   n  1
n
Cuoái cuøng, ta coù Wavelet laø:

1  j
 j   1     
     e 2
G0  e  2    (3.34a)
2   2
 

  t   2    1 g 0   n  1  2t  n 
2
(3.34b)
nZ
3. Ví duï veà phaân tích ña phaân giaûi:

a. Tröôøng hôïp Haar:
Goïi Vm laø laø khoâng gian cuûa caùc haøm haèng soá qua
ñoaïn [n.2 m ,  n  1 2 m ) , khi ñoù:

f m
 t   Vm  f m
 f n
m
 m ,n  t 
n  
Laáy trung bình qua hai ñoaïn lieân tieáp taïo neân haøm
 m 1
f  Vm 1 , haøm naøy laø haèng soá treân ñoaïn [ n.2 m 1 ,  n  1 2 m 1 ) ,
roõ raøng Vm – 1  Vm.
Quaù trình laáy trung bình thöïc chaát laø laáy hình chieáu tröïc
giao cuûa f(m)  Vm leân Vm – 1, khi ñoù sai phaân d(m – 1) = f(m) - f(m – 1)m
laø tröïc giao vôùi Vm – 1 (tích trong cuûa d (m – 1) vôùi moät soá haøm
töø Vm – 1 laø baèng 0). Moät caùch khaùc, d (m – 1)
 Wm – 1 tröïc giao vôùi
Vm – 1. Khoâng gian con Wm – 1 ñöôïc sinh ra baèng caùch dòch m – 1,n(t) .

d  m 1  Wm 1  d  m 1  d n
m 1
 m1, n  t 
n  
Haøm sai phaân laïi laø hình chieáu tröïc giao cuûa f(m) leân Wm – 1.
Chuùng ta ñaõ bieát moät haøm f(m) coù theå ñöôïc vieát laø
moät trung bình coäng vôùi moät haøm sai phaân:
f  m   t   f  m 1  t   d  m 1  t  (3.35)
Vaäy, Wm – 1 laø buø tröïc giao cuûa Vm – 1 trong Vm, neân:
Vm  Vm 1  Wm 1
(3.35) coù theå ñöôïc vieát laïi:
  
f  m   t   Pr ojVm 1 f  m   t   Pr ojWm 1 f  m   t  
Tieáp tuïc quaù tình treân (phaân tích V m – 1 thaønh Vm – 2  Wm – 2
…), cuoái cuøng ta coù:
Vm = Wm – 1  Wm – 2  …
Khi caùc haøm haèng soá töøng ñoaïn laø truø maät trong L 2(R),
kích thöôùc caùc böôùc daàn tôùi 0 thì thoaû maõn (3.17) hay (3.27)
vaø nhö vaäy daïng Haar Wavelet laø cô sôû cho L2(R).
Baây giôø ta xaây döïng Haar Wavelet töø caùc kyõ thuaät ñaõ
duøng ôû phaàn tröôùc.
Cô sôû cho V0 laø   t  n  , n  Z vôùi:
 0t1
1
  t    nôi khaùc

0
Ñeå tìm G0(ej), ta vieát:
(t) = (2t) + (2t – 1)
Vì vaäy :

 j
1 1 e 2
 
     
2 2 2
Töø ñoù G0  e   1  e 
j 1  j
2
Khi ñoù:
1  e j     1  e  j
   
G1 e j  e  j G0 e j      e  j 
2 2
Nhö vaäy ta coù ñöôïc :     

1
G1  e
j
2   
2   2
Cuoái cuøng ta coù :
  t     2t     2t  1
Hoaëc
1 0t<½


  t    1 ½t<1


Nôi
0
khaùc
Haøm Wavelet, haøm tyû leä vaø bieán ñoåi Fourier cuûa noù
cho nhu trong hình 3.1.
b. Tröôøng hôïp sinc:
Ñeå ñöa ra caùc sinc Wavelet, ta baét ñaàu vôùi taäp caùc
khoâng gian. Thay cho caùc haøm haèng soá töøng ñoaïn, ta ñeà caäp
ñeán caùc haøm baêng thoâng höõu haïn.
Goïi V0 laø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu haïn treân
[ -, ] (chính xaùc laø V0 chæ chöùa caùc haøm cos(t), khoâng chöùa
caùc haøm sin(t)).
V1 laø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu haïn treân [
-2, 2 ].
W0 laø khoâng gian caùc haøm baêng thoâng höõu haïn treân [
-2, - ]  [ , 2 ] (W0 chæ chöùa sin(t), khoâng chöùa cos(t)). Vì
vaäy:
V1 = V0  W0
V0 tröïc giao vôùi W0 vaø chuùng cuøng sinh ra cuøng moät
khoâng gian V1. Roõ raøng, moät hình chieáu cuûa moät haøm f (1) töø
V1 leân V0 seõ laø moät xaáp xæ thoâng thaáp f(0), trong khi ñoù sai
phaân d(0) = f(1) – f(0) seõ toàn taïi trong W0. Laëp laïi quaù trình phaân
tích treân, ta coù :

V1   Wm
m 0

Quaù trình treân ñöôïc minh hoïa trong hình 3.2.

Hình 3.2 – Phaân tích V0 ra thaønh baêng baùc boä .
V-1
V0 V1
W-1 W0
  2
2
Ñaây goïi laø phaân tích baùt boä cuûa V1. Noù cuõng ñöôïc goïi
laø moät boä loïc Q haèng, bôûi vì moãi baêng chöùa moãi baêng
thoâng töông ñoái haèng soá.
Roõ raøng moät cô sôû tröïc giao cho V0 cho bôûi:
sin  t 
t 
t
laø haøm tyû leä cho tröôøng hôïp sinc vaø khoâng gian caùc haøm
baêng thoâng höõu haïn treân [ -,  ]. Nhö vaäy g0(n) coù theå
ñöôïc bieåu dieãn:
g 0  n 
n
1 sin  2  
2 n
2
  (3.36)
Khi ñoù :
G0(ej) laø boä loïc thoâng thaáp lí töôûng.
G1(ej) ñöôïc tính:

 2
-/2    /2
  j
G 0 e   j
   
 02e nôi
   ,    , 
 
j
G1 e   
khaùc
2 2
0 Nôi
khaùc
G1(ej) laø moät boä loïc thoâng cao lí töôûng vôùi moät ñoä dòch
pha.
g1(n) ñöôïc tính:
g1(n) = (-1)ng0(-n +1)
(3.37)
Ta ñöôïc   t   2    1 g 0  n   2t  n  1 .
n 1

Ta coù theå xaây döïng Wavelet moät caùch tröïc tieáp baèng
caùch laáy bieán ñoåi Fourier ngöôïc haøm Indicator treân caùc ñoaïn [
-2, - ]  [ , 2 ]:
1

jt
2
1 jt
  t    e d   e d  2  
t
sin 2t  sint  sin  2  
 3t 
2 2 2   2t  t  t
2
 
. cos 
 2 
(3.38)
Haøm naøy tröïc giao vôùi caùc haøm dòch nguyeân laàn cuûa
noù hay   t  ,  t  n     n  .
Ñeå keát hôïp vôùi ñònh nghóa cuûa W 0, chuùng ta caàn dòch
(t) ñi ½ vaø do ñoù  t  n  12, n  Z laø moät cô sôû tröïc giao cho
  
W0. Wavelet cô sôû baây giôø laø:
m
 m,n  t   2 2  2 m t  n  1 , m, n  Z
2
Trong ñoù  m ,n  t  , n  Z laø moät cô sôû cho caùc haøm coù
support treân   2  m 1  ,2  m     2  m  ,2  m 1   .

(a) (b)
(c)
(d)
Hình 3.3 – Haøm tyû leä vaø Wavelet trong tröôøng hôïp sinc.
(a) Haøm tyû leä (t).
(b) Bieân ñoä cuûabieán ñoåi Fourier    
(c) Wvavelet (t)
(d) Bieân ñoä cuûa bieán ñoåi Fourier    
Vì m coù theå lôùn moät caùch tuyø yù (döông hoaëc aâm), neân
ta coù moät cô sôû cho caùc haøm trong L2(R).
Haøm Wavelet, haøm tyû leä vaø haøm bieán ñoåi Fourier sinc
Wavelet ñöôïc trình baøy trong hình 3.3.
III. CHUOÃI WAVELET VAØ CAÙC TÍNH CHAÁT CUÛA NOÙ:
1. Ñònh nghóa vaø caùc tính chaát:
a. Ñònh nghóa:
Giaû moät phaân tích ña phaân giaûi ñöôïc ñònh nghóa bôûi
caùc nguyeân taét töø (3.17) – (3.21) vaø Wavelet meï (t) cho trong
(3.29), thì moät haøm f  L2(R) coù theå ñöôïc bieåu dieãn:
f t   F  m, n   t 
m,n (3.39)
m , nZ

Trong ñoù F  m, n    m , n  t  , f  t    m,n  t  f  t  dt


(3.40)
Chuùng ta giaû söû moät Wavelet laø thöïc (ñoâi khi moät lieân
hieäp phöùc laø caàn thieát).
Phöông trình (3.39) laø coâng thöùc phaân tích.
Phöông trình (3.40) laø coâng thöùc toång hôïp.
b. Caùc tính chaát:
 Tuyeán tính:
Giaû söû raèng toaùn töû T ñöôïc ñònh nghóa:
T  f  t   F  m, n    m ,n  t  , f  t 
Vôùi a, b  R thì:
T  af  t   bg  t    aT  f  t    bT  g  t  
 Dòch :
Neáu tín hieäu vaø heä soá bieán ñoåi cuûa noù ñöôïc kí hieäu
laø f(t) vaø F(m,n) thì tín hieäu f(t - ),  = 2mk, k  Z seõ coù F(m’,n – 2-
m’
), m’  m laø heä soá bieán ñoåi cuûa noù, ñoù laø:
f  t  2 m k   F  m, n  2 m  m k 
Vôùi k  Z, m’  m.
Do ñoù, neáu moät tín hieäu coù moät khai trieån tyû leä höõu
haïn
M2
f t    F  m, n   t  m,n
nZ m  
Thì tín hieäu naøy seõ coù tính dòch yeáu töông öùng ñöôïc dòch
M
ñi 2 2 k , ñoù laø :
M

M m
f t  2 2 k  F m, n  2 2 k  
vôùi -   m  M2.
 Tyû leä:
Neáu tín hieäu f(t) coù heä soá bieán ñoåi Wavelet laø F(m,n) thì:
 
f 2 k t  2 2 F  m  k , n  , k  Z
k
 Ñaúng thöùc Pareval:

Hoï Wavelet tröïc chuaån  m ,n (t ) thoûa maõn  
2
  m,n  t 
2
 f f  L2(R).
m , nZ
 Laáy maãu ñoâi vaø Tiling thôøi gian - taàn soá:

Khi ñeà caäp moät khai trieån chuoãi, ñieàu quan trong laø xaùc
ñònh vò trí caùc haøm cô sôû trong mieàn thôøi gian – taàn soá. Quaù
trình laáy maãu ôû mieàn thôøi gian, taïi tyû leä m, ñöôïc thöïc hieän
vôùi chu kyø 2m, luùc ñoù m,n(t) = m,0(t –2mn).
ÔÛ daïng tyû leä, soá muõ cuûa 2 thöôøng ñöôïc ñeà caäp. Khi
taàn soá laø ñaûo cuûa tyû leä thì ta thaáy neáu Wavelet taäp trung

0
quanh 0 thì m,n() taäp trung quanh m . Ñieàu naøy sinh ra moät
2
quaù trình laáy maãu ñoâi cuûa mieàn thôøi gian - taàn soá ñöôïc trình
baøy trong hình 3.4.
Scale m
m =2
m =1
m =0
Shift n
m =-2
m =-2
Hình 3.4 – Laáy maãu ñoâi cuûa mieàn thôøi gian

taàn soá cuûa khai trieån chuoãi
Wavelet.
Chuù yù ôû ñaây söû duïng truïc theo thang logarith, coøn
neáu thang laø tuyeán tính ta coù Tiling thôøi gian – taàn soá nhö
trong hình 3.5.
Hình 3.5 – Tiling cuûa mieàn thôøi gian taàn soá.

 Ñònh vò:
+ Ñònh vò thôøi gian: giaû söû raèng chuùng ta quan taâm
ñeán tín hieäu xung quanh t = t 0. Caâu hoûi ñaët ra: giaù trò naøo

cuûa F(m,n) seõ mang moät thoâng tin veà tín hieäu f(t) taïi t 0, hay laø
vuøng löôùi (m,n) naøo seõ cho thoâng tin veà f(t0).
Giaû söû moät Wavelet (t) coù support moät caùch chaët cheõ
treân ñoaïn [ -n1 , n2 ]. Do ñoù m,0(t) laø support treân [ -n 12m , n22m ]
vaø m,n(t) laø support treân [ (-n1+n)2m , (n2+n)2m ]. Vì vaäy, taïi tyû
leä m, heä soá Wavelet vôùi chæ soá n thoûa maõn:
 n
1
 
 n 2m  t  n  n 2m
0 2

seõ ñöôïc ñaûm baûo. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc vieát laïi:
2 m t  n  n  2 m t  n
0 2 0 1
Hình (3.6a) cho thaáy vuøng naøy treân löôùi (m,n).

Caâu hoûi ngöôïc laïi: cho moät ñieåm F(m 0,n0) trong khai trieån
chuoãi Wavelet, vuøng naøo cuûa tín hieäu phaân boá ñeán noù? Töø
support cuûa m,n(t), theo ñoù f(t) vôùi t thoûa maõn:
  n1  n0  2 m0  t 0   n2  n0  2 m0
baûo ñaûm F(m0,n0).
+ Ñònh vò taàn soá: Bieán ñoåi Fourier cuûa
  2  m t  n  laø 2 2   2 m  e  j 2  , ta coù theå vieát F(m,n)
m
 m,n  t   2
m m
2
baèng caùch duøng coâng thöùc Parseval:

 
2  F       2 m   e j 2 n d
1 m2
F  m, n    m, n  t  f  t  dt 
m

2 
Giaû söû moät Wavelet (t) bieán maát trong mieàn Fourier beân
ngoaøi vuøng [ min , max ]. Taïi tyû leä m, support cuûa

 min  max 
m,n() seõ laø  m , m  . Vì vaäy, moät thaønh phaàn taàn soá taïi
 2 2 
0 baûo ñaûm chuoãi Wavelet taïi tyû leä m neáu:
 min 
m
   max
2 2m

(a) (b)
Hình 3.6 – (a) Vuøng cuûa heä soá F(m,n) seõ bò taùc ñoäng
bôûi giaù trò cuûa haøm taïi t0.
(b) Vuøng taùc ñoäng cuûa thaønh phaàn Fourier
F(0)
Ñieàu naøy ñöôïc minh hoïa trong hình 3.6b. Ngöôïc laïi, cho
moät tyû leä m0, taát caû caùc taàn
 min  max
soá cuûa tín hieäu naèm giöõa m
vaø seõ baûo ñaûm cho
2 2m
caùc khai trieån taïi tyû leä ñoù.
2. Caùc tính chaát cuûa haøm tyû leä:
a. Phöông trình hai tyû leä:
Haøm tyû leä coù theå ñöôïc xaây döïng töø chính noù.
Trôû laïi ñònh nghóa mang tính nguyeân taét cuûa ña phaân
giaûi, haøm tyû leä (t)  V0. Tuy nhieân V0  V1  (t)  V1. Ta bieát
raèng, (t - n) laø moät cô sôû tröïc chuaån cuûa V 0, do ñoù 2  2t  n 
laø moät cô sôû tröïc chuaån cuûa V 1. Ñieàu naøy coù nghóa raèng
moät soá haøm töø V0 (bao goàm caû (t)) coù theå ñöôïc bieåu dieãn
thaønh moät toå hôïp tuyeán tính cuûa caùc haøm cô sôû töø V 1, ñoù
laø (2t - n). Töø ñieàu naøy ta coù phöông trình hai tyû leä:
t  2  g 0  n   2t  n  (3.41)
n
Töông töï ñoái vôùi Wavelet   t   W0  V1 thì:

 t  2  g 1  n   2t  n  (3.42)
n
Hai quan heä naøy coù theå ñöôïc bieåu dieãn trong mieàn
Fourier:
1  jn      
     g 0  n  e 2     M 0     (3.43)
2 n 2 2 2
1  jn      
    g1  n  e 2    M 1    (3.44)
2 n 2 2 2
Phöông trình hai tyû leä cuõng coù theå duøng laø ñieåm baét
ñaàu ñeå xaây döïng moät phaân tích ña phaân giaûi. Trong ñoù, thay
cho ñònh nghóa mang tính nguyeân taét cuûa moät ña phaân giaûi,
 g  n
2
chuùng ta cho (t) nhö (3.41) vôùi 0
 vaø
n
0  A       2n 
2
 B   . Luùc ñoù, ñònh nghóa V m laø moät khoâng
n
gian con ñoùng ñöôïc sinh bôûi 2  2  2  m t  n .

m
 
b. Tính chaát moment:
Trôû laïi boä loïc thoâng thaáp g 0(n) trong phaàn daõi loïc, noù
coù ít nhaát moät zero taïi  = , vaø vì vaäy g1(n) coù ít nhaát
moät zero taïi  = 0. Khi () = 1, thì noù keùo theo () coù ít nhaát
moät zero taïi  = 0, do ñoù:


  t  dt    0  0
Ñieàu naøy luoân ñöôïc mong ñôïi khi (t) laø moät haøm baêng
thoâng.
Moät caùch toång quaùt, neáu G0(ej) vôùiù moät zero baäc N taïi
 =  thì Wavelet () coù moät zero baäc N taïi  = 0. Duøng ñònh lí
moment cuûa bieán ñoåi Fourier, ta coù nhö sau:

 t   t  dt  0 n = 0, …, N –1.
n

Ñieàu ñoù coù nghóa N moment ñaàu tieân cuûa Wavelet laø
zero.
3. Tính toaùn chuoãi Wavelet vaø giaûi thuaät Mallat:
Moät ñaëc ñieåm noãi baäc cuûa khai trieån Wavelet laø döïa
treân neàn taûng caáu truùc ña phaân giaûi ñeå ñöa ra moät giaûi
thuaät rôøi raïc thôøi gian hieäu quaû, baèng caùch thöïc hieän moät
daõi loïc, giaûi thuaät naøy ñöôïc ñöa ra bôûi Mallat vaø ñöôïc goïi laø
giaûi thuaät Mallat.
Cho haøm f(t)  V0 vaø f  t     t  n  , f  t  , n  Z , luùc ñoù:
 0

f t   f    n   t  n 
0
(3.45)
n  
Giaû söû raèng caùc nguyeân taét cuûa phaân tích ña phaân
giaûi vaãn giöõ. Vieäc khaûo saùt hình chieáu cuûa f(t) leân V -1 vaø W-1,
chuùng ta duøng vaø (t) vaø (t) thoûa maõn caùc phöông trình hai
tyû leä.
Hình chieáu ñaàu tieân cuûa f(t) leân V-1 laø:
1 t 
f  1
 n     n , f  t  (3.46)
2 2 

Bôûi vì   t   2  g 0  k   2t  k  , neân:
k
t  1
   n    g 0  k   t  2 n  k  (3.47)
2 2  k
Khi ñoù (3.46) trôû thaønh:
f  1   n    g 0  k    t  2 n  k  , f  t 
k
vaø duøng (3.45):

f  1  n    g 0  k  f  0   t    t  2n  k  ,   t  l  (3.48)
k l
Bôûi vì tính tröïc giao cuûa (t) vôùi caùc dòch nguyeân laàn
cuûa noù, tích trong ôû phöông trình treân thì baèng (l – 2n –k). Do
ñoù chæ taïi l = 2n – k thì toång thöù hai toàn taïi. Baèng caùch thay
ñoåi bieán soá, chuùng ta coù theå vieát laïi (3.48):
f  1  n    g 0  k  2n  f  0   k  (3.49)
k
Caùc heä soá cuûa hình chieáu leân V -1 ñaït ñöôïc baèng caùch
~  n
loïc f vôùi g
(0)
0 vaø laáy maãu giaûm 2. Ñeå tính hình chieáu leân W-
1 , chuùng ta duøng   t   2  g1  k   2t  k  .
k
Goïi d(-1)(n) laø heä soá hình chieáu leân W-1 hoaëc:
1 t 
d  1  n      n , f  t 
2 2 
Duøng phöông trình hai tyû leä cho (t) hay khai trieån cho f(t)
trong (3.45), ta tính ñöôïc d(-1)(n):
d  1  n     g  k  f    l    t  2n  k  ,   t  l 
1
0
k l
   g  k  f    l   l  2n  k 
k l
1
0
  g  l  2n  f    l    g~  2n  l  f    l 
l
1
0
l
1
0
Trong ñoù g~1  n   g1   n  .

Caùc heä soá cuûa hình chieáu leân W -1 coù ñöôïc baèng caùch
~
loïc f(0) vôùi g 1 vaø laáy maãu giaûm 2.
Töông töï hình chieáu cuûa V-2 vaø W-2 coù theå ñaït ñöôïc baèng
caùch loïc f(-1) vaø laáy maãu giaûm 2.
Nhö vaäy hình chieáu leân W m, m = -1,-2, … ñaït ñöôïc baèng
~  n
caùch loïc m +1 vôùi g 0 , sau ñoù laø laáy maãu giaûm 2, keát thuùc
quaù trình loïc bôûi g1  n  vaø cuõng laáy maãu giaûm 2. Giaûi thuaät
~
thôøi gian rôøi raïc naøy ñöôïc goïi laø giaûi thuaät Mallat vaø ñöôïc
thöïc hieän ñeå khai trieån chuoãi Wavelet, ñöôïc minh hoïa trong hình
3.6.
IV. BIEÁN ÑOÅI WAVELET LIEÂN TUÏC:

1. Phaân tích vaø toång hôïp:

Cho haøm Wavelet meï   t   L2  R  , chuùng ta coù theå coù taäp
haøm Wavelet
1 t b
 a ,b  t     (3.49)
a  a 
a, b  R (a  0) vaø chuaån  a ,b  t     t 
Giaû söû Wavelet thoûa maõn ñieàu kieän cho pheùp
 
 2
C  


d   (3.50)
Trong ñoù () laø bieán ñoåi Fourier cuûa (t).
Bieán ñoåi Fourier cuûa (t) taïi  = 0 laø 0.

  t  dt

   0  0
Phoå cuûa (t) giaûm ôû taàn soá cao, Wavelet coù ñaëc tính
thoâng qua.
Baây giôø ta chuaån hoùa Wavelet sao cho noù coù naêng löôïng
laø ñôn vò:
 
1
 t   t    
2 2 2
 dt  d  1

2 
Bieán ñoåi Wavelet lieân tuïc cuûa haøm f(t)  L2(R) ñöôïc ñònh
nghóa:

CWT f  a, b  
  t  f  t  dt    t  , f  t 

a ,b (3.51) a ,b

Haøm f(t) coù theå ñöôïc khoâi phuïc laïi töø bieán ñoåi cuûa noù
bôûi coâng thöùc khoâi phuïc goïi laø ñaëc tröng phaân giaûi:
Cho bieán ñoåi Wavelet lieân tuïc CWT f(a,b) cuûa haøm f(t) 
L2(R), haøm f(t) coù theå khoâi phuïc laïi baèng caùch:
 
1 dadb
f t    CWT  a, b   t  a
f a ,b 2 (3.52)
C   
ÔÛ ñaây ta chæ xaây döïng laïi haøm f(t)  L2(R).

Moät caùch toång quaùt, coâng thöùc phaân tích/toång hôïp
lieân quan ñeán hai Wavelet:1(t) cho phaân tích; 2(t) cho toång hôïp.
Neáu caû hai Wavelet thoûa maõn:

 1    2  



d  
Thì :
 
1 dadb
f t    1a ,b , f  2 a ,b (3.53)
C 1 , 2    a2

 1    2  
Trong ñoù C 1 , 2
 


d
2. Tính chaát:
 Tuyeán tính:
Tuyeán tính CWT chính laø tuyeán tính cuûa tích trong.

 Dòch:
Neáu f(t) coù CWT laø CWTf(a,b) thì f  t   f  t  b  coù CWT cho
bôûi:
CWT f   a, b   CWT f  a, b  b (3.54)
 Tyû leä:
Neáu f(t) coù CWTf(a,b) laø bieán ñoåi Wavelet lieân tuïc cuûa
1 t 
noù, thì f  t   f   coù bieán ñoåi:
s s
a b
CWT f   a, b   CWT f  ,  (3.55)
s s
 Baûo toaøn naêng löôïng:
Cho f(t)  L2(R) vaø bieán ñoåi Wavelet cuûa noù laø CWT f(a,b)
thì ta coù:
  
1 dadb
f  t  dt    CWT  a, b 
2

2
C f
a2
(3.56)
   
Cho hai haøm f(t) vaø g(t) coù bieán ñoåi Wavelet laø CWT f(a,b)
vaø CWTg(a,b) thì:
  
1 dadb
 f 
 t  g  t  dt    CWT  a, b  CWT  a, b  a

f g 2 (3.57)

C   
V. BIEÁN ÑOÅI FOURIER THÔØI GIAN NGAÉN:

1. Ñònh nghóa:
Ñeå ñaït ñöôïc moät bieán ñoåi Fourier cuïc boä, chuùng ta coù
theå ñònh nghóa moät bieán ñoåi Fourier cöûa soå. Tín hieäu ñaàu
vaøo ñöôïc nhaân vôùi moät haøm cöûa soå (t - ) vaø sau ñoù laáy
bieán ñoåi Fourier cuûa noù. Keát quaû laø moät bieán ñoåi hai chæ
soá STFTf(,) ñöôïc cho bôûi:

STFT f   ,     t    f t e
  jt
dt

(3.58)
Khi ñoù ta theå bieåu dieãn döôùi daïng tích trong:
STFT f   ,    g  ,  t  f  t 
Vôùi g  ,  t     t    e
j t
Moãi haøm thaønh phaàn trong khai trieån coù cuøng ñoä phaân
giaûi thôøi gian vaø taàn soá, moät caùch ñôn giaûn laø moät söï ñònh
vò khaùc nhau ôû mieàn thôøi gian – taàn soá.
2. Tính chaát:
Caùc haøm duøng trong khai trieån STFT coù ñöôïc baèng caùch
dòch vaø ñieàu cheá haøm cöûa soå (t):
g  ,  t   e jt   t    (3.59)

Cho   t   1 vaø giaû söû noù laø khaû tích tuyeät ñoái.
f(t) coù theå ñöôïc khoâi phuïc laïi trong L 2(R) baèng tích phaân
keùp
 
1
f t    STFT  ,   g    t  dd (3.60)
2   
f ,
STFT cuõng coù tính chaát baûo toaøn naêng löôïng theo ñònh
ñeà sau:
Ñònh ñeà: cho f(t)  L2(R) vaø bieán ñoåi Fourier thôøi gian
ngaén cuûa noù laø STFTf(,) thì:
 
1
f t STFT f   ,  
2

2
 d d
2   

CHÖÔNG IV:
CAÙC ÖÙNG DUÏNG CUÛA WAVELET
I. ÖÙNG DUÏNG WAVELET CHO XÖÛ LÍ TÍN HIEÄU:

Ñeå xöû lí tín hieäu trong mieàn taàn soá, ta laáy bieán ñoåi
Fourier (hoaëc chuoãi Fourier hoaëc DFT) cuûa tín hieäu, nhaân moät
soá heä soá Fourier vôùi 0, sau ñoù laáy bieán ñoåi Fourier ngöôïc.
Ñieàu naøy coù theå loaïi boû moät soá thaønh phaàn cuûa tín hieäu,
trong khi caùc thaønh phaàn khaùc khoâng ñoåi. Vaán ñeà cuõng ñöôïc
xöû lí töông töï nhö ñoái vôùi bieán ñoåi trong mieàn Wavelet.
Sô ñoà khoái cho vieäc xöû lí tín hieäu trong mieàn bieán ñoåi
Wavelet ñöôïc cho trong hình 4.1:
X X̂
Invers
DWT
e
Processor
DWT
Linear Linear Linear

or
nonline
ar
Hình 4.1 – Boä xöû lí tín hieäu baèng pheùp bieán ñoåi.
Quaù trình xöû lí tín hieäu döïa treân Wavelet tuyeán tính coù
sô ñoà khoái nhö hình 4.1, noù thöïc hieän nhaân DWT vôùi moät soá
haèng soá (coù theå laø 0). Neáu caùc tín hieäu khoâng mong muoán
hoaëc nhieãu coù theå ñöôïc caùch ly vôùi tín hieäu mong muoán
trong mieàn bieán ñoåi Wavelet, thì chuùng coù theå bò loaïi boû
baèng caùch nhaân vôùi caùc zero, sau quaù trình naøy ta laáy bieán
ñoåi DWT ngöôïc ñeå ñöôïc tín hieäu ban ñaàu.
II. SÖÛ DUÏNG WAVELET TRIEÄT NHIEÃU:
Giaû söû moät tín hieäu coù chieàu daøi höõu haïn vôùi
nhieãu coäng:
y i  xi  ni , i  1,  N (4.1)
Trong ñoù ni laø nhieãu traéng, coù trung bình laø zero.
 : ñoä leäch chuaån.
Muïc ñích cuûa chuùng ta laø taùi taïo laïi tín hieäu x töø tín
hieäu thu ñöôïc y.
Goïi W laø ma traän bieán ñoåi Wavelet (khaû ñaûo) DWT, thì
bieåu thöùc (4.1) ñöôïc vieát ôû mieàn bieán ñoåi:
Y = X + N hoaëc Yi = Xi + Ni (4.2)

Caùc chöõ caùi hoa bieåu thò bieán trong mieàn bieán ñoåi vôùi
Y = Wy. Ma traän bieán ñoåi nghòch ñaûo toàn taïi:
W-1W = I (4.3)
Goïi X̂ laø xaáp xæ cuûa X döïa treân söï baûo toaøn cuûa Y.
Ma traän hình chieáu tuyeán tính ñöôøng cheùo:
  diag   í ,  N  ,  i   0,1 , i  1,  N (4.4)
Ta tính ñöôïc:
xˆ  W 1 Xˆ  X 1 Y  W 1 Wy (4.5)
Sai soá xai xæ:
ˆ , X   E x
R X ˆ  x   E W  X ˆ  X    E X 
2 2
ˆ  X
(4.6)
2 1

 
 
 

Phöông trình (4.6) coù ñöôïc laø do tính tröïc giao cuûa W.
Caùc heä soá toái öu cuûa  laø  i  1 X  , nhö vaäy caùc giaù trò
i
Y töông öùng vôùi caùc thaønh phaàn cuûa X lôùn hôn  ñöôïc giöõ ,
taát caû caùc thaønh phaàn khaùc baèng 0.
Sai soá lí töôûng:

 Xˆ , X    min X 
N
Rid 2
, 2 (4.7)
n 1
Sai soá lí töôûng khoâng theå ñaït ñöôïc trong thöïc teá.
Giaû thuaät cho trieät nhieãu baèng Wavelet goàm ba böôùc:
(1)Choïn moät Wavelet, choïn moät möùc N. tính phaân tích
Wavelet:
Y = Wy (4.8)
(2)Choïn möùc ñeå laáy ngöôõng trong mieàn bieán ñoåi
Wavelet theo hai phöông phaùp laáy ngöôõng cöùng hoaëc laáy
ngöôõng meàm:
 Ngöôõng cöùng:
Y , Y  t
ˆX  T Y , t    (4.9)
n
0, Y  t
 Ngöôõng meàm:
SignY . Y  t  , Y  t
ˆX  T Y .t    (4.10)
s
 0, Y  t
(3) Taùi taïo: xˆ  W 1 X
Taùi taïo laïi tín hieäu döïa treân heä soá xaáp xæ caáp N vaø
caùc heä soá chi tieát töø 1  N.
Sô ñoà giaûi thuaät cho yù töôûng treân:

Start
Choïn loaïi Wavelet, möùc

N,bieán
ñoåi Wavelet tín hieäu ñaàu vaøo
M =1
N
MN
Choïn ngöôõng
Loaïi boû nhöõng heä soá

chi tieát beù hôn ngöôõng Y
Laáy bieán ñoåi Wavelet

ngöôïc
End
IV. NEÙN DÖÕ LIEÄU:

1. Giôùi thieäu:
Chuùng ta bieát raèng soá bit trung bình caàn thieát ñeå bieåu
dieãn caùc quan heä cuûa bieán ngaãu nhieân rôøi raïc ñoäc laäp X laø
Entropy cuûa noù H(X). Neáu phaân phoái p(X) ñöôïc bieát, ta coù theå
duøng maõ Huffman hoaëc caùc phöông phaùp maõ hoùa soá hoïc ñeå
toái öu.
Caùc bieán ngaãu nhieân lieân tuïc yeâu caàu moät soá voâ
haïn caùc bits ñeå bieåu dieãn, vì vaäy quaù trình löôïng töû laø caàn
thieát cho caùc bieåu dieãn höõu haïn thöïc teá. Tuy nhieân ñieàu naøy
gaây ra nhieãu löôïng töû. Muïc ñích ôû ñaây laø phaûi coù tyû leä
meùo nhoû nhaát ñeå döõ lieäu khoâng bò sai.
Vaán ñeà neùn, maõ hoùa daïng soùng, maõ hoùa baêng con ñaõ
ñöôïc nghieân cöùu nhieàu. ÔÛ ñaây ta chæ taäp trung vaøo vieäc
neùn döõ lieäu duøng Wavelet, hay toång quaùt hôn laø maõ hoùa
bieán ñoåi. Vì vaäy chæ taäp trung vaøo caùc döõ lieäu toác ñoä bit
thaáp.
2. Boä maõ hoùa bieán ñoåi maãu:

Caáu truùc ba taàng cuûa boä bieán ñoåi maãu ñöôïc cho trong
hình 4.2. Böôùc thöù nhaát laø bieán ñoåi tín hieäu. Vôùi moät tín
hieäu f(t) coù chieàu daøi N, ta khai trieån noù thoâng qua moät taäp
haøm cô sôû tröïc giao:
N
f  n    ci i  n  (4.11)
1
Trong ñoù ci  f  n  , i  n 
Transform Quantize Entropy Code
Hình 4.2 – Boä maõ hoùa bieán ñoåi maãu.

ÔÛ ñaây ta duøng boä löôïng töû voâ höôùng chuaån Q nhö
hình 4.3, vôùi ñoä roäng duøng cho neùn döõ lieäu duøng Wavelet laø:
cî  Q ci  (4.12)
Böôùc löôïng töû ñöôïc kí hieäu laø T.
Sai soá bình phöông do quaù trình löôïng töû:
N
c  cî    ci2    ci  cî 

2 2
i (4.13)
i 1 iI iI
Vôùi I  i : ci  T  .
ĉ i
T cj
Hình 4.3 – Boä löôïng töû voâ höôùng chuaån.
Khi daïng bieán ñoåi laø tröïc giao, noù gioáng nhö loãi taùi
taïo.
Goïi M laø soá caùc heä soá coù bieân ñoä lôùn hôn T ( caùc
heä soá coù nghóa).
Giaû söû raèng T ñuû nhoû, sao cho caùc heä soá coù nghóa
laø phaân boá chuaån vôùi moãi löôïng töû. Daïng thöù hai cuûa bieåu
thöùc loãi coù theå ñöôïc vieát:

T2
  ci  cî  2
iI
M
12
(4.14)
Vôùi daïng thöù nhaát, chuùng ta caàn coù ñònh lí xaáp xæ
tieâu chuaån maø noù quan heä vôùi chuaån lp cuûa caùc heä soá:
1
 N  p
   ci
p
f p
 (4.15)
 i 1 
1 1
Ñònh lí: cho   p  2 thì:
2
f
c M 1 2 
p
2

2  1
i
iI
(4.16)
Ñònh lí coù theå ñöôïc toång quaùt hoùa cho khoâng gian coù
2
voâ haïn chieàu f p   . Ñònh lí naøy cho thaáy daïng thöù nhaát cuûa
bieåu thöùc loãi giaûm nhanh khi caùc heä soá coù nghóa taêng cao.
Toác ñoä bit cuûa caùc giaûi thuaät neùn maãu coù theå ñöôïc
chia laøm hai phaàn.
Phaàn thöù nhaát, ta caàn cho bieát söï toàn taïi cuûa caùc
heä soá coù nghóa. Ví duï, chuùng ta coù theå duøng 1 cho heä soá
coù nghóa, vaø 0 cho chöõ soá khoâng coù nghóa. Ta caàn taát caû N
caùc Indicator naøy.
Phaàn thöù hai, ta caàn bieåu dieãn giaù trò cuûa caùc heä
soá coù nghóa. Ta chæ caàn M giaù trò. Bôûi vì phaân boá cuûa caùc
giaù trò vaø caùc Indicators laø khoâng bieát tröôùc neân maõ Entropy
thích öùng ñöôïc duøng ôû ñaây.
Taäp turng naêng löôïng laø moät tính chaát quan troïng cuûa
maõ bieán ñoåi toác ñoä bit thaáp. Giaû söû kích thöùôc cuûa böôùc
laáy maãu laø T, chuùng ta coù hai taäp cô sôû ñeå sinh ra caùc heä
soá coù nghóa. Phaân boá caùc Indicator coù nghóa laø khoâng baèng
phaúng, vì vaäy yeâu caàu ít bits ñeå maõ hoaù. Wavelet coù tính
chaát taäp trung naêng löôïng toát hôn bieán ñoåi Fourier vôùi tín
hieäu khoâng lieân tuïc. Vì vaäy, söû duïng Wavelet cho neùn döõ lieäu
laø raát hieäu quaû.
Giaûi thuaät cho vieäc neùn döõ lieäu cuõng coù ba böôùc
nhö xöû lí tín hieäu:
(1) Phaân tích.
(2) Laáy ngöôõng caùc heä soá chi tieát.
Vôùi moãi möùc töø 1  N, moät ngöôõng ñöôïc choïn vaø
ngöôõng cöùng ñöôïc aùp duïng cho heä soá chi tieát.
(3) Taùi taïo.
Ñieåm khaùc nhau giöõa giaûi thuaät neùn tín hieäu vôùi trieät
nhieãu laø ôû böôùc hai. Coù hai khaû naêng neùn coù theå ñaït
ñöôõc. Ñaàu tieân bao goàm vieäc laáy khai trieån Wavelet cuûa tín
hieäu vaø giöõ caùc heä soá giaù trò tuyeät ñoái lôùn nhaát. Trong
tröôøng hôïp naøy, chuùng ta coù theå thieát laäp moät ngöôõng cuïc

boä, thöïc hieän neùn, hoaëc moät quaù trình taùi taïo chuaån bình
phöông töông ñoái. Vì vaäy chæ caùc heä soá ñôn ñöôïc choïn. Khaû
naêng thöù hai laø vieäc aùp duïng vieäc laáy ngöôõng phuï thuoäc
möùc moät caùch tröïc quan.
3. Caûi tieán giaûi thuaät neùn treân cô sôû Wavelet:
Giaûi thuaät maãu ôû treân laøm vieäc raát toát, nhöng coù
theå ñöôïc caûi tieán theâm. Nhöõng yù töôûng cuûa vieäc caûi tieán
nhö sau:
Caùc heä soá khoâng coù nghóa thöôøng ñöôïc nhoùm laïi vôùi
nhau.
Vieäc choïn löïa cô sôû laø raát quan troïng. Caùc phöông phaùp
ñaõ ñöôïc phaùt trieån ñeå choïn löïa thích öùng cô sôû cho tín hieäu.
 Maõ run – length ñaëc bieät coù theå ñöôïc duøng ñeå saép
xeáp ra caùc maõ coù nghóa vaø giaù trò. Caùc phöông phaùp maõ
löôïng töû tieân tieán (nhö löôïng töû vector, löôïng töû döï ñoaùn) coù
theå ñöôïc duøng thay theá cho löôïng töû voâ höôùng ñôn giaûn.
 Phöông phaùp döïa treân thoáng keâ nhö phaân lôùp, moâ
hình hoùa, xaáp xæ vaø döï ñoaùn cuõng ñöa ra keát quaû toát.
 Thay cho vieäc duøng caùc böôùc löôïng töû moät caùch coá
ñònh, ta coù theå ñònh nghóa laïi quaù trình löôïng töû baèng caùch
duøng kích thöôùc böôùc nhoû hôn.
 Bieán ñoåi Wavelet coù theå thay theá baèng moät bieán ñoåi
Wavelet integer – to –integer, quaù trình löôïng töû laø khoâng caàn
thieát, vaø quaù trình neùn laø khoâng coù maát maùc.

Bai Giang Thong Tin Di Dong 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang Thong Tin Di Dong 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ITC Khoa Điện tử Viễn thông

THOÂNG TIN DI ÑOÄNG

Thông tin di động Page 1

II. MAÏNG GSM:

Thông tin di động Page 2

Hình 1.3 – BSS = BTS + BSC vaø caùc giao dieän.

Thông tin di động Page 3

 Chöùc naêng töông taùc maïng IWF (InterWorking Function):

Hình 1.4 – Toå chöùc cuûa OSS.

III. MOÂ HÌNH LÔÙP CUÛA GSM:

Thông tin di động Page 4

Lôùp TX thieát laäp moät keát noái giöõa MS vaø BTS.

IV. TRUYEÀN DAÃN VOÂ TUYEÁN:

Thông tin di động Page 7

Thông tin di động Page 8

Hình 1.6 – Caùch gaùn baêng taàn soá cuûa

Thông tin di động Page 9

Hình 1.7 – Phöông phaùp phaân chia keânh trong TDMA.

Thông tin di động Page 10

Preamble Information Message Tail bits

Slot 1 Slot 2Slot 3 Slot N

Trail bits Sync bits Information Data Guard bits

Hình 1.8 – Caáu truùc khung cuûa TDMA.

(2). Cuïm truy xuaát duøng ôû RACH höôùng ñöôøng leân.

Thông tin di động Page 11

Giao dieän Giao

Thông tin di động Page 13

MSC – MSC MAP (Mobility Application Part)

2. Quaûn lí di ñoäng MM: Mobility Manegement

Thông tin di động Page 14

Trong quaù trình xöû lí choïn löïa PLMN, MM thöôøng tìm

Thông tin di động Page 15

Hình 1.10 – Quaù trình tính toaùn nhaän thöïc.

Thông tin di động Page 16

a. Ñieàu khieån cuoäc goïi CC: Call Control

Thông tin di động Page 17

c. Quaûn lyù caùc dòch vuï boå sung SSM: Supplementary

Thông tin di động Page 18

Hình 1.13 – Aûnh höôûng cuûa nhieãu leân tín

Thông tin di động Page 19

RI : laø ñieän trôû noäi.

Thông tin di động Page 20

VS : ñieän aùp tín hieäu (V).

Thông tin di động Page 21

Thông tin di động Page 22

Thông tin di động Page 23

ñaàu ra cuûa boä nhaân laø:

Thông tin di động Page 24

Ñieän aùp ñaàu ra cuûa maïch tích phaân:

Vôùi Eb laø naêng löôïng cuûa bit .

Thông tin di động Page 25

Hình 2.6 – Sô ñoà maùy phaùt QPSK

III. KYÕ THUAÄT FSK:

Thông tin di động Page 27

Thông tin di động PL(t) Page 28

Hình 2.8 – Sô ñoà ñieàu cheá FSK

Thông tin di động 

Hình 2.10 – Sô ñoà maùy thu FSK keát hôïp.

b. Maùy thu FSK khoâng keát hôïp:

Thông tin di động Page 30

Thông tin di động Page 31

I. TOÅNG QUAN VEÀ ÑÖÔØNG TRUYEÀN VOÂ TUYEÁN:

Thông tin di động Page 32