Sigmalive Sigmalive Simerini Sportime Economy Today City I Love Style Check In Magazine

Network Cooking My Cyprus Travel

Δυσλεξία, η νόσος των χαρισματικών παιδιών

20.06.2010 00:15

ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές τα θεωρούν τεμπέλικα ή λιγότερο έξυπνα από τα άλλα παιδιά. Οι
επιδόσεις τους στο σχολείο σε όλα τα μαθήματα είναι χαμηλές. Έχουν σχολικές αποτυχίες και
βιώνουν την απόρριψη, αισθάνονται ανασφάλεια, φόβο για το αύριο, για τις προσωπικές και
επαγγελματικές τους επιλογές. Κι, όμως, κατατάσσονται στις διάνοιες και θεωρούνται
χαρισματικοί. Ο λόγος για τους δυσλεκτικούς.

Πολλοί έχουν αποδεχθεί το πρόβλημά τους, άλλοι όχι. Ως παιδιά περνούν τη σχολική ζωή του
δημοτικού σχολείου με ένα συναίσθημα ανασφάλειας, ταπείνωσης, απόρριψης και αποτυχίας.
Φοιτούν στο γυμνάσιο και αργότερα στο λύκειο και διαπιστώνουν πολύ γρήγορα ότι δεν μπορούν
ν’ ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου και στις προσδοκίες που έχουν γι’ αυτούς οι
γονείς, οι καθηγητές, η σχολική ύλη και οι διδακτικές που χρησιμοποιούνται. Τα πάντα δεν είναι
εύκολα γι’ αυτούς, η ύλη του σχολείου βουνό και οι τεχνικές, οι διαδικασίες και οι μεθοδολογίες
που χρησιμοποιούνται δεν μπορούν ν' αλλάξουν για να τα στηρίξουν. Το σύστημα δεν μπορεί να
κάνει κάτι για να τα βοηθήσει, κάτι λιγότερο δύσκολο και περίπλοκο γι' αυτά.

Αλήθεια, πόσα θα είχε στερηθεί η ανθρωπότητα χωρίς τη συνεισφορά των διάσηµων δυσλεκτικών αδελφών
Κένεντι, Τσόρτσιλ, Ουάσινγκτον, Αϊνστάιν, Λεονάρντο Ντα Βίτσι, Έντισον, Πικάσο και των πιο πρόσφατων
καλλιτεχνών Τζον Λένον, Τοµ Κρουζ, Σιλβέστερ Σταλόνε, Γουόλ Ντίσνεϊ και Χάρισον Φορντ. Οι γονείς
δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να στηρίξουν και να υποστηρίξουν το παιδί τους. Η συνεργασία τους µε
τον καθηγητή αυξάνει πολλές φορές ακόµη περισσότερο το άγχος τους και την ένταση που υπάρχει µεταξύ των
παιδιών τους και της οικογένειας.
Από τη µια υπάρχει το πρόβληµα µε τη δυσλεξία και από την άλλη εκδηλώνονται µια σειρά από προβλήµατα
όπως είναι η σχολική αποτυχία, η ανασφάλεια, η εγκατάλειψη της προσπάθειας για µάθηση, η απογοήτευση
του καθηγητή, η απόρριψη του µαθητή που εντείνονται στην περίοδο της εφηβείας. Όλα αυτά βέβαια
εκδηλώνονται και συνυπάρχουν σε ένα παιδί που είναι ιδιαίτερα έξυπνο, που βασανίζεται για χρόνια να µάθει
το «γιατί» συµβαίνει σε αυτόν, που η κοινωνία δεν µπορεί να καταλάβει και να το στηρίξει.

Τι είναι η δυσλεξία
Η δυσλεξία είναι µια απροσδόκητη αποτυχία ή πολύ χαµηλή επίδοση στην ανάγνωση και τη γραφή, που δεν
δικαιολογεί η ηλικία, οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες και το νοητικό επίπεδο του παιδιού. H δυσλεξία είναι µια
µαθησιακή δυσκολία που εξακολουθεί να προκαλεί διαφωνίες, αµφιβολίες και σύγχυση εξαιτίας κυρίως της
ελλιπούς γνώσης των αιτιών που τη δηµιουργούν. Μια δυσκολία που συνεπάγεται προβλήµατα εκπαιδευτικά,
ψυχολογικά και κοινωνικά, τα οποία επηρεάζουν διάφορες πλευρές της προσωπικότητας και της εξέλιξης του
παιδιού.

Είναι ένα πρόβληµα που δυσκολεύονται πολλοί να κατανοήσουν, να αποδεχτούν και να αντιµετωπίσουν οι
γονείς και οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Στην εφηβεία οι δυσλεκτικοί µαθητές αποτελούν
µια εξαιρετικά ανοµοιογενή οµάδα. Σχεδόν κανένας τους δεν παρουσιάζει τις ίδιες δυσκολίες µε τον άλλον. Το
µόνο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η ιδιαιτερότητα της δυσλεξίας.

Κάθε δυσλεκτικό παιδί µπαίνει στη θυελλώδη περίοδο της εφηβείας έχοντας ξεπεράσει άλλο λίγα, άλλο πολλά,
άλλο τα πιο βασικά κι άλλο τα πιο ασυνήθιστα από τα πολυπληθή συµπτώµατα της δυσλεξίας. Η εικόνα που
σχηµατίζει ο καθηγητής για το δυσλεκτικό µαθητή τού δηµιουργεί σύγχυση όσον αφορά τη φύση και την
έννοια της δυσλεξίας, τις δυνατότητες και τα προβλήµατα του δυσλεκτικού. «Αφού το παιδί δεν αντιστρέφει
πλέον γράµµατα ή συλλαβές, αφού η οµιλία του είναι σωστή και ώριµη, αφού διακρίνει το αριστερά από το
δεξιά, αφού δεν είναι υπερκινητικό, δεν µπορεί παρά να έχει ξεπεράσει αυτήν τη µαθησιακή δυσκολία».

Ο δυσλεκτικός µαθητής * Έχει µέση µέχρι πολύ υψηλή νοηµοσύνη, που χαρακτηρίζει όλες τις πλευρές της
καθηµερινής του ζωής. * Η συµπεριφορά του στο σχολείο και στο σπίτι δείχνει ότι είναι πολύ πιο έξυπνος και
δηµιουργικός απ’ ό,τι φανερώνει η επίδοσή του στην ανάγνωση, στη γραφή και µερικές φορές στην
αριθµητική. * Είναι συνήθως το παρεξηγηµένο παιδί που χαρακτηρίζεται συχνά ως τεµπέλικο, ανυπάκουο,
αδιάφορο για τη σχολική µάθηση. * Είναι ο µαθητής που απογοητεύει και προβληµατίζει τον καθηγητή, το
γονέα, τον εαυτό του τον ίδιο. * Τα συνηθισµένα συµπτώµατα δυσλεξίας, που µπορεί να παρουσιάσει το
δυσλεκτικό άτοµο στην παιδική του ηλικία, είναι ο προφορικός λόγος. * Δυσκολεύεται να χρησιµοποιήσει
σύνθετες ή πολύπλοκες λέξεις. Έχει προβλήµατα µε τους χρόνους των ρηµάτων ή τις αντωνυµίες. * Έχει
δυσκολίες στην εκτέλεση έργων που προϋποθέτουν προσανατολισµό στο χώρο ή στο χρόνο. Συγχύζει το
αριστερά - δεξιά, βορράς - νότος, χθες - αύριο. Δυσκολεύεται να διαβάσει σωστά το χάρτη ή να µάθει την ώρα.
* Δυσκολεύεται να θυµηθεί και συνεπώς να εκτελέσει µια σειρά προφορικών εντολών, να πει τους µήνες µε τη
σειρά τους, ν' αριθµήσει ζυγούς αριθµούς, να µάθει την προπαίδεια κ.ά.

Απόρριψη από το σύνολο

Σύµφωνα µε το Iνστιτούτο Γνωσιακής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας, έρευνες έχουν καταδείξει ότι τα παιδιά µε
µαθησιακές δυσκολίες -κύρια εκ των οποίων είναι η δυσλεξία- δεν χαίρουν συνήθως της εκτίµησης γονιών,
συµµαθητών και εκπαιδευτικού προσωπικού. Επιλέγονται λιγότερο ως φίλοι και δέχονται συνεχώς την
απόρριψη του κοινωνικού συνόλου. Η εικόνα του εαυτού σε παιδιά µε µαθησιακές δυσκολίες είναι πολύ
χαµηλή, γεγονός που επιδρά αθροιστικά στην έλλειψη γενικότερων ικανοτήτων τους. Αποτέλεσµα αυτής της
χαµηλής αυτοεκτίµησης είναι το γεγονός ότι σχετίζονται πολλές φορές µε συµπτώµατα κατάθλιψης, άγχους,
επιθετικότητας και κοινωνικής απόσυρσης. Τα µαθησιακά προβλήµατα συσχετίζονται άµεσα και µε
προβλήµατα ψυχοσυναισθηµατικής φύσης.

Προβλήματα επικοινωνίας
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς αυτών των παιδιών; Σύµφωνα µε το Ινστιτούτο, καλό θα είναι όταν διαγνώσουν
έλλειψη στον µαθησιακό τοµέα να επιδιώξουν παράλληλα και την ψυχολογική στήριξη αυτών των παιδιών,
ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξή τους σε όλα τα επίπεδα. Σύµφωνα µε το Iνστιτούτο Γνωσιακής Αναλυτικής
Ψυχοθεραπείας, τα παιδιά µε µαθησιακές δυσκολίες δεν έχουν καθόλου σχεδόν την ικανότητα ενσυναίσθησης,
δηλαδή δεν µπορούν να µπουν εύκολα στη θέση του άλλου, µε αποτέλεσµα να δείχνουν εγωκεντρικά, χωρίς
στην πραγµατικότητα το κίνητρό τους να είναι η προσήλωση προς τον εαυτό. Αυτή η έλλειψη ενσυναίσθησης,
όµως, οδηγεί σε επικοινωνιακά προβλήµατα και τελικά τα παιδιά αυτά βρίσκονται κοινωνικά αποµονωµένα
και ως ενήλικες µε φοβερές δυσκολίες επικοινωνίας ακόµα και για τα πιο εύκολα στοιχεία της
καθηµερινότητας. Τα παιδιά µε µαθησιακές δυσκολίες έχουν µειωµένη σχολική απόδοση. Το γεγονός αυτό
επιφέρει την απόρριψή τους από συµµαθητές, εκπαιδευτικό προσωπικό και γονείς. Τα παιδιά αυτά δέχονται
πίεση που στη δική τους ψυχολογία φαντάζει εξωπραγµατική. Τα παιδιά αρχίζουν να αισθάνονται µειονεκτικά
µε τον εαυτό τους µέσα από τα συνεχή σηµάδια σχολικής αποτυχίας και απορριπτικής συµπεριφοράς των γύρω
τους. Τελικά οι άµυνες των παιδιών αυτών απέναντι σε ένα «εχθρικό» γι' αυτά περιβάλλον είναι η
επιθετικότητα, η άρνηση συµµετοχής και η απόσυρση. Η έλλειψη παιδείας της κοινωνίας µας πολλαπλασιάζει
τα προβλήµατα αυτών των παιδιών.

Ο ρόλος των γονιών

ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ είναι καλό ν' αποφεύγουν τις συγκρίσεις σε σχέση µε άλλα παιδιά της οικογένειας ή του περίγυρου.
Δεν µπορούν να συγκριθούν ανόµοιες καταστάσεις. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες για
τις ικανότητες αυτών των παιδιών και µέχρι πού µπορούν να εξελιχθούν.
Πολλοί γονείς αρνούνται την παραδοχή της ιδιαιτερότητας αυτών των παιδιών, αφού τους είναι πολύ επίπονο
να το αντιµετωπίζουν καθηµερινά.
Σε πολύ µικρή ηλικία ειδικά οι γονείς δεν δέχονται την επίσκεψη σε εξειδικευµένους επιστήµονες, φοβούµενοι
γι' αυτά που πιθανόν να ακούσουν. Ωστόσο είναι απαραίτητο να ενηµερωθούν και να µπουν στη διαδικασία
ψυχοπαιδαγωγικών παρεµβάσεων.

Μπορεί να θεωρηθεί και «θείο δώρο»

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γενετικής κ. Σταµάτης Αλαχιώτης επισηµαίνει ότι η δυσλεξία είναι η νόσος των χαρισµατικών
παιδιών, καθώς τα παιδιά µε δυσλεξία συχνά εµφανίζουν µεγαλύτερη δηµιουργικότητα και ευρηµατικότητα
από τα υπόλοιπα. «Η δυσλεξία µπορεί να θεωρηθεί και "θείο δώρο", η "νόσος των χαρισµατικών παιδιών", µια
"παθολογία της ανωτερότητας" αν διαγνωστεί εγκαίρως και αντιµετωπιστεί επιτυχώς», εξηγεί ο καθηγητής. Η
ενηµέρωση και η βοήθεια των ηρωικών γονιών από την Πολιτεία είναι επίσης σηµαντική· για να µην
αισθάνονται ανυπεράσπιστοι, µόνοι και ανήµποροι να βοηθήσουν το «εύπλαστο» παιδί τους.

Τα χαρακτηριστικά του δυσλεκτικού παιδιού

ΤΟ ΔΥΣΛΕΚΤΙΚΟ παιδί µπορεί να παρουσιάσει τα πιο κάτω χαρακτηριστικά:
* Δυσκολία συγκέντρωσης, οργάνωσης. Υπερκινητικότητα ή µεγάλη αδράνεια.
* Άγχος για το σχολείο, υπερευαισθησία, φόβο για αποτυχία, χαµηλή αυτοεκτίµηση, ευκολία στο να
αποθαρρύνεται.
* Αρκετά υψηλή ή πολύ χαµηλή αντοχή στον πόνο.
* Ισχυρή αίσθηση της δικαιοσύνης, της ευθύνης και, πολλές φορές, τελειοµανία.
* Μπορεί συχνά να παραπονιέται για πονοκεφάλους, ιλίγγους, ή πόνους στο στοµάχι κατά τη διάρκεια του
διαβάσµατος, ιδιαίτερα όταν απαιτείται παραπάνω συγκέντρωση.
* Δυσκολεύεται ν' αντιγράψει από τον πίνακα, να µάθει σειρές ονοµάτων, όπως είναι οι µήνες ή οι µέρες της
εβδοµάδας, δεν µπορεί να µετρήσει τους αριθµούς σωστά ή αντίστροφα. Διαβάζει τους δίφθογγους ξεχωριστά.
* Μοιάζει σαν να έχει δυσκολία µε την όρασή του, ενώ οι εξετάσεις του δεν δείχνουν πρόβληµα.
* Πιάνει περίεργα το µολύβι του και συνήθως έχει δυσανάγνωστο γραπτό.
* Δεν µπορεί να λέει την ώρα, να διαχειρίζεται το χρόνο σωστά, δυσκολεύεται στην εκµάθηση διαδοχικών
πληροφοριών.
* Στην αριθµητική δυσκολεύεται µε τα προβλήµατα και αργότερα µε την άλγεβρα ή τα ανώτερα µαθηµατικά.
* Πολλές φορές µπορεί να ξέρει τις απαντήσεις, αλλά δεν µπορεί να τις αποτυπώσει στο χαρτί.
* Στην οµιλία, µπορεί να δυσκολεύεται να εκφράσει τις σκέψεις του, δεν χρησιµοποιεί τις κατάλληλες φράσεις
για να περιγράψει τις ιδέες του.
* Οι σκέψεις του έχουν στο µεγαλύτερο µέρος τους εικόνες, αισθήσεις και συναισθήµατα, καθόλου λέξεις,
ήχους.
* Η αντίληψή του µπορεί να είναι γρήγορη, να κάνει εύστοχες και έξυπνες παρατηρήσεις, να έχει ιδιαίτερα
ορθή κρίση και να βγάζει λογικά συµπεράσµατα από µικρή ηλικία.
* Μπορεί να είναι άριστος στις τέχνες, τον αθλητισµό, τους υπολογιστές και την τεχνολογία, τη µηχανολογία,
τις χειρονακτικές εργασίες και να εµφανίζει έναν εξαίσιο προφορικό λόγο.
* Έχει καταπληκτικό χιούµορ, πλούσια φαντασία, συνδυαστική ικανότητα και επινοητικότητα, καινοτοµία στη
σκέψη.
* Έχει εξαιρετική µνήµη σε πράγµατα που έχει ζήσει, σε όσα δηλαδή έχουν συµβεί στην πράξη. Θυµάται
πρόσωπα, µέρη και καταστάσεις.

Τι είπαν για το πρόβλημά τους οι μεγαλύτεροι δυσλεκτικοί…

ΤΙ ΕΙΠΑΝ για το πρόβληµά τους ορισµένοι από τις µεγαλύτερες διάνοιες και προσωπικότητες της
ανθρωπότητας:
Albert Einstein: «Οι δάσκαλοί µου έλεγαν ότι... είµαι διανοητικά αργός, ακοινώνητος, και "χαµένος" στα
ανόητα όνειρά µου..».
Thomas Edison: «Οι δάσκαλοί µου έλεγαν ότι το κεφάλι µου είναι κλούβιο. .. Ο πατέρας µου νόµιζε ότι ήµουν
ηλίθιος, και σχεδόν πείστηκα ότι ήµουν».
Leonardo da Vinci: «Θα πρέπει να προτιµάτε έναν καλό επιστήµονα χωρίς λογοτεχνικές δυνατότητες από έναν
εγγράµµατο χωρίς επιστηµονικές δεξιότητες».
Winston Churchill: «Οι σχολικές ηµέρες µου µ’ είχαν αποθαρρύνει αρκετά. Δεν ήταν ευχάριστο να αισθάνεσαι
εκτός τάξης κι ότι είσαι τόσο πίσω στην αρχή του αγώνα».
Agatha Christie, η µεγαλύτερη σε εµπορική επιτυχία συγγραφέας όλων των εποχών: «Το γράψιµο και ο
συλλαβισµός ήταν πάντα τροµερά δύσκολα για µένα. Οι επιστολές µου ήταν χωρίς την πρωτοτυπία. Ήµουν
εξαιρετικά κακή ορθογράφος και έχω παραµείνει έτσι µέχρι σήµερα».
Richard Branson, επιχειρηµατίας, ιδρυτής των Virgin enterprises: «Σε ηλικία οκτώ ετών δεν µπορούσα ακόµα
να διαβάσω. Σύντοµα κατέληξαν να µε χτυπούν µια - δυο φορές τη βδοµάδα επειδή έκανα κακή εργασία ή
επειδή µπέρδευα τις ηµεροµηνίες από τις µάχες».
Stephen J. Cannell, σεναριογράφος, παραγωγός & σκηνοθέτης: «Ήµουν ο πιο χαζός στην τάξη µου. Αυτό δεν
µου άφησε ποτέ περιθώρια να προσπαθήσω για την τελειότητα, έτσι ήµουν ευτυχής γράφοντας για να
διασκεδάσω τον εαυτό µου. Αυτός είναι ο ευκολότερος τρόπος ν’ αρχίσει κανείς».
Gary Chapman, συγγραφέας - σεναριογράφος: «Δεν ήµουν καθόλου καλός στο σχολείο. Ήµουν δυσλεκτικός,
αλλά χωρίς κανείς να το ’χει διαγνώσει. Παρακολούθησα τη θεραπευτική τάξη κι απέτυχα σ’ όλα εκτός από την
τέχνη».
Cher, ποπ σταρ και ηθοποιός: «Δεν διάβασα ποτέ στο σχολείο. Είχα πραγµατικά κακούς βαθµούς σε µερικές
τάξεις, λίγο καλύτερους σε άλλες. Στη δευτέρα λυκείου απλώς εγκατέλειψα. Το σχολείο ήταν πραγµατικά
δύσκολο. Σχεδόν όλα όσα µάθαινα, έπρεπε να τα µάθω µε το άκουσµα. Οι δάσκαλοι µού έλεγαν ότι µπορούσα
να τα καταφέρω αλλά δεν προσπαθούσα αρκετά».
Dr Simon Clemmet, ο Άγγλος επιστήµονας που ανέλυσε την ένωση άνθρακα που βρέθηκε σε µετεωρίτη από
τον Άρη. Είχε τη ταµπέλα του "αργού" στο σχολείο µέχρις ότου διαγνώστηκε µε δυσλεξία. Σε ηλικία 11 χρόνων
πήρε χαµηλό βαθµό σε σχολική έκθεση για την επιστήµη, ενώ στην ίδια έκθεση αναφερόταν ότι είχε περιθώρια
βελτίωσης στα µαθηµατικά. Δεν γράφει ούτε µια επιστολή χωρίς τον ορθογραφικό έλεγχο του υπολογιστή του.
Στέλνει συχνά µε φαξ τα επιστηµονικά έγγραφά του στον πατέρα του στην Αγγλία για να διορθώσει τα
ορθογραφικά του λάθη.
Tom Cruise, ηθοποιός: «Η παιδική µου ηλικία ήταν εξαιρετικά µοναχική. Δεν είχα πολλούς φίλους. Ήµουν
δυσλεκτικός και πολλά παιδιά µε κορόιδευαν. Εκείνη η εµπειρία µ’ έκανε να κλειστώ στον εαυτό µου γιατί
µαθαίνεις σιγά - σιγά να αποδέχεσαι σιωπηρά την κακοµεταχείριση και τον εµπαιγµό. Έπρεπε να εκπαιδεύσω
τον εαυτό µου να συγκεντρώνω την προσοχή µου. Έγινα πολύ οπτικός κι έµαθα πώς να δηµιουργώ διανοητικές
εικόνες για να αντιλαµβάνοµαι αυτά που διάβαζα».
Ronald Davis, Αµερικανικός συγγραφέας του βιβλίου «Το δώρο της δυσλεξίας» και εκατοµµυριούχος: «Στην
ηλικία των 12 θεωρήθηκα διανοητικά καθυστερηµένος. Σε ηλικία 38 ετών µπορούσα να σηµειώσω 169 στο τεστ
του δείκτη νοηµοσύνης αλλά δεν µπορούσα να διαβάσω έναν κατάλογο εστιατορίου. Αυτό που ένας µέσος
άνθρωπος θα διάβαζε σε πέντε λεπτά εµένα µου έπαιρνε µια ώρα».