กระบองเพชร

กับ
ความลับ
ที่ซ่อนไว้ใต้หนามแหลม

µÒâµ
กระบองเพชร
กับ
ความลับ
ที่ซ่อนไว้ใต้หนามแหลม

µÒâµ
 บทนำ
กระบองเพชร เปนพืชชนิดหนึ่งที่อยูในทะเลทราย ตนกระบองเพชร
สามารถยืนตนอยูไดแมพื้นที่จะเเหงแลงก็จะไมตายโดยตนกระบองเพชร
จะเก็บน้ำไวในลำตนเปนจำนวนมากมันจะใชน้ำตลอดระยะเวลาแหงแลง
ที่ยาวนาน และมันจะเปลี่ยนใบเปนหนามเพื่อลดการคายน้ำ
ปจจุบันการเลี้ยงตนกระบองเพชรหรือแคคตัส (Cactus) แพรหลาย
มาก เพราะตนกระบองเพชรเปนพืชที่มีรูปรางสวยงามและเลี้ยงงายทนตอ
สภาพแวดลอม เลยทำใหไดรับความนิยมในการตกแตงสวน หรือปลูกใส
กระถางเล็กไวประดับบานและวางบนโตะทำงาน
หนังสือเลมนี้จะเผยความลับวิธีการเลี้ยงดูของเจาตนหนามแหลมใหยืนยาว
และคุณจะรูวามันไมใชตนไมเล็กๆธรรมดาแนนอน
 สารบัญ
เรื่อง หน้า
Part 1 ยินดีที่รู้จัก 1-5
Part 2 เพิ่มมุมสวยให้บ้านเรา 6-18
Part 3 บันทึกแห่งความทรงจำ 19-31
Part 4 วิธีการเลี้ยงดูกระบองเพชร 32-40
Part 5 10 ความลับน่าทึ่งที่ซ่อนไว้ใต้หนามแหลม 41-53
Part 6 สายพันธุ์แคคตัสน่ารักๆ 54-70
เกมหรรษา พาสนุก 71-73
เฉลย 74-75
 Part 1
ยินดีที่รู้จัก
ฉันคือ กระบองเพชร

2
ฉันมีเพื่อนหลากหลายชนิด
เต็มไปหมดเลยยยย

3
กระบองเพชร เป็นพืชชนิดหนึ่งสามารถยืนต้น
อยู่ได้ แม้อยู่ในที่แห้งแล้งได้โดยไม่ตาย
เพราะนานๆ ครั้งหนึ่งจะมีฤดูฝน
โดยต้นกระบองเพชรจะเก็บน้ำไว้ในลำต้น
เป็นจำนวนมาก มันจะใช้น้ำตลอดระยะเวลา
แห้งแล้งและมันจะเปลี่ยนใบเป็นหนาม
เพื่อลดการคายน้ำ

4
5
 Part 2
เพิ่มมุมสวยให้บ้านเรา
ส่อง ไอเดีย
วิธีจัด Cactus กระบองเพชร สุดน่ารัก!!
แคคตัส Cactus หรือที่เพื่อนๆ รู้จักคือ ไม้ตระกูล
“กระบองเพชร” มีหน้าตาหลากหลายแบบ มีหนามแหลม
มีหนามเป็นขน เป็นเสี้ยนเล็กๆ หลากหลายสีและหลากหลาย
สายพันธุ์ ปัจจุบันคนนิยมนำมาปลูกเลี้ยง แต่อีกประโยชน์ของมัน
นอกจากจะดูน่ารักแล้วยังสามารถนำมาตกแต่ง เพิ่มมุมสวยๆ
ของบ้านให้คุณได้อีกด้วย สามารถนำมาปลูกในกระถางที่แขวน
ติดผนัง ให้ดูน่ารัก จะย้ายไปตรงไหนก็สะดวกเพราะแคคตัส
เป็นต้นไม้ที่เราแทบจะไม่ต้องดูแลมากเลย

7
 เพื่อนๆ สามารถหามุมเล็กๆ
มาจัดวางเจ้ากระบองเพชร
ให้บ้านดูสบายตา สดใส น่าอยู่ขึ้น
แถมยังดูแลง่ายมากไม่ทำให้บ้านรกจนเกินไป
เหมาะสำหรับเพื่อนๆ ที่ชอบให้บ้านมีสีเขียวๆ
มีความเป็นธรรมชาติเพิ่มมากขึ้น

8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
 Part 3
บันทึกแห่งความทรงจำ
นำรูปภาพเจาหนามแหลมของคุณ
มาแปะไวในอัลบั้มหนังสือของเรา
20
21
22
23
24
25
27
28
29
30
31
32
33
 Part 4
วิธีการเลี้ยงดูกระบองเพชร
อุปกรณ์ในการดูแลต้นไม้

35
¡ÒÃàÅÕé§áÅдÙáÅᤤµÑÊËÃ×Í¡ÃкͧྪÃ

¡ÒÃô¹éÓ
ÇÔ¸Õ¡ÒÃÅ´¹éÓ·Õè¶Ù¡µŒÍ§¤×͵ŒÍ§Ã´ãˌ⪡¶Ö§ÃÒ¡ áÅÐô¤ÃÑ駵‹Íä»
àÁ×èÍ´Ô¹àÃÔèÁáËŒ§ ÃÐÇѧÍ‹ÒãËŒ¹éӢѧËÃ×Í´Ô¹á©ÐᤤµÑÊÍҨ๋Ò
ËÃ×Í໚¹âäµÒÂä´Œ

36
µŒÍ§ÃÙŒäÇŒ¡‹Í¹
Ç‹ÒᤤµÑÊᵋÅоѹ¸ØÁÕ¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒûÃÔÁÒ³¹éÓáÅФÇÒÁ¶Õè
㹡ÒÃô¹éÓµ‹Ò§¡Ñ¹ä» ¨Ö§ÁÕÇÔ¸Õ·´Êͺ§‹ÒÂæ â´Â¡Òû˜¡
äÁŒáËŒ§àÅç¡æ ŧä»ãËŒÅÖ¡¶Ö§â¤¹¡Ãжҧã¹Çѹ·Õèô¹éÓ
àÁ×è͹ѺÃÐÂÐàÇÅÒ¨Ò¡Çѹ·Õèô¹éÓÇѹáᨹ¶Ö§Çѹ·ÕèäÁŒ»˜¡áËŒ§
¡ç¨Ðä´Œª‹Ç§àÇÅÒ㹡ÒÃÅ´¹éÓ·ÕèàËÁÒÐÊÁ

37
 áʧᴴáÅÐÍسËÀÙÁÔ
ª‹Ç§á´´·ÕèàËÁÒÐÊÁ¡Ñºá¤¤µÑʹÑé¹à»š¹ª‹Ç§àªŒÒËÃ×ͪ‹Ç§º‹Ò·Õè
á´´äÁ‹ÃŒÍ¹ÁÒ¡¹Ñ¡ ¶ŒÒä´ŒÃѺáʧÁÒ¡à¡Ô¹ä»µŒ¹äÁŒ¨ÐáËŒ§à»š¹
ÊÕ¹éÓµÒÅ ´Ñ§¹Ñé¹µŒÍ§ãÊ‹ã¨àÃ×èͧËÁà§ÒËÃ×;ÃÒ§áʧãËŒàËÅ×Í
»ÃÐÁÒ³ 70-80% ᤤµÑÊʋǹãËދ໚¹¾×ªàÁ×ͧÌ͹
ÍÂÙ‹áÅŒÇ ã¹àÁ×ͧä·Â¨Ö§ÊÒÁÒöàÅÕé§ᤤµÑÊä´Œ´Õã¹à¡×ͺ·Ø¡
Ä´Ùã¹ÍسËÀÙÁÔÃÒÇ27-32 ͧÈÒà«Åà«ÕÂÊ

38
 ¸ÒµØÍÒËÒÃËÃ×ͻ؉Â
ʋǹÁÒ¡¹ÔÂÁ㪌»Ø‰ÂÇÔ·ÂÒÈÒʵÏ à¾ÃÒÐÁÕÊÙµÃãËŒàÅ×Í¡ÁÒ¡
ÁÒ «Ö觷ÓãËŒà¡Ô´ª¹Ô´áÅлÃÔÁÒ³¸ÒµØÍÒËÒÃä´Œ§‹ÒÂ
»ÃÔÁÒ³¡ÒÃãËŒ¢Öé¹ÍÂÙ‹¡Ñº¤ÇÒÁµŒÍ§¡ÒâͧᤤµÑÊᵋÅÐ
¾Ñ¹¸Ø ¢¹Ò´µŒ¹ ÃÇÁ·Ñé§ÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ㹡ÒûÅÙ¡
ᵋµŒÍ§ÃÐÁÑ´ÃÐÇѧäÁ‹ãËŒ»Ø‰ÂࢌÁ¢Œ¹¨¹à¡Ô¹ä»

39
 เคล็ดลับเล็กๆ ของการเลี้ยงดูแคคตัส
มาวาถึงอีกเรื่องที่สำคัญก็คือ การใหน้ำ แคคตัสเปนพืชที่ไม
ชอบน้ำมาก ใหน้ำมากคือการฆาพวกเขาใหตายนั่นเอง
การเอาตัวรอดในเรื่องน้ำ พวกเขาพัฒนามาเปนลาน ๆ ปแลว
นั่นคือลำตนที่อวบอิ่มเก็บกักน้ำไวภายในนั่นเอง
ใหสังเกตดินปลูกเลี้ยงวาแหงแลวหรือยัง ถาแหงแลวก็ใหใช
ฝกบัวรดใหชุม สวนระยะเวลาหางในการรดน้ำ สังเกตงาย ๆ
หลังจากที่เรารดน้ำไปวันแรก ใหเช็คดูวา อีกกี่วันดินถึงจะแหง
เมื่อดินแหงแลวใหเวนไปอีก 1 วัน แลวคอยรดน้ำใหม
โดยใหปลอยดินไดแหงบาง ไมใชชุมฉ่ำเปยกอยูตลอดเวลา
ขนาดของกระถางเล็ก กระถางใหญ ก็มีผลกับระยะในการ
แหงของดิน โดยเฉลี่ยแลวจะรดประมาณ 4-5 วันครั้ง
ถาเปนไมตอที่ตองการน้ำมากหนอย ก็จะรดวันเวนวัน
ขึ้นอยูกับสายพันธุอีกตางหาก

40
 การดูแลรักษา
แสง : ตองการแสงแดดนอยในรม จนถึงแสงแดดจัดกลางแจง
น้ำ : ตองการปริมาณน้ำนอย ทนตอความแหงแลงใหน้ำ
ดิน : ดินรวนปนทราย ความชื้นปานกลาง
ปุย : ควรใสปุยคอกหรือปุยหมัก ใสปละ 5-6 ครั้ง
การขยายพันธุ : การใชเมล็ด และการปกชำ
ศัตรูพืช : ไมคอยมีปญหาเรื่องศัตรูพืช
โรค : โรครากเนา
อาการ : ลำตนเหี่ยว และแคระแกร็น
การปองกัน : ควบคุมการใหน้ำ และความชื้นอยางเหมาะสม
การรักษา : ตัดสวนที่เปนโรคทิ้งหรือปลูกใหม

41
 การปลูกเลี้ยง
การปลูกแบงเปน 2 วิธี
1.การปลูกในกระถางเพื่อประดับภายในอาคารและภายนอก
อาคาร ใชกระถางทรงและขนาดตางกันแลวแตชนิดพันธุใช
ปุยคอกหรือปุยหมักทรายหรือดินรวน ผสมดินปลูก การเปลี่ยน
กระถางแลวแตความเหมาะสมของชนิดพันธุและผูปลูก แตถาจะให
เจริญสวยงามตองควบคุมเรื่องปุย และน้ำใหถูกวิธี
2.การปลูกในแปลงปลูกเปนแนวรั้วบาน แตจะตองเปนชนิดพันธุ
ที่คอนขางใหญ แข็งแรง ใชปุยคอกหรือปุยหมักดินรวน
ผสมดินปลูก

42
 Part 5
10 ความลับ
น่าทึ่งที่ซ่อนไว้ใต้หนามแหลม
1. มีมากกว่า 2,000 สายพันธุ์
ตนกระบองเพชรถือเปนพืชมีความ
หลากหลายทางสายพันธุอีกชนิดหนึ่ง
ที่มีมากกวา 2,000 สายพันธุ ซึ่ง
แตละสายพันธุก็มีรูปรางและขนาด
ตางกันออกไป

44
2. มีรากขนาดใหญ่
รากของกระบองเพชรไมวาจะสายพันธุ
เล็กหรือใหญ ตางก็มีรากที่มีขนาดใหญ
และมีความแข็งแรง เนื่องจากพวกมันตอง
ใชรากแทงลึกลงในดิน เพื่อดูดซึมและกัก
เก็บน้ำจากใตดิน

45
 3. หนามมีพิษ
หนามของกระบองเพชรที่พบทั่วไปมี
ขนาดเล็กและเรียวแหลม หากถูกผิว
หนังจะแครูสึกเจ็บเล็กนอย แตหนาม
ของกระบองเพชรบางสายพันธุนั้นมีพิษ
เมื่อโดนผิวหนังอาจทำใหมีอาการ
ปวดและเปนหนองไปหลายวัน

46
 4. ออกดอกต่างเวลา
สีของดอกกระบองเพชรมีหลากหลาย
ขึ้นอยูกับสายพันธุ ทั้งสีขาว เหลือง
แดง ชมพู และมวง อีกทั้งดอกของ
กระบองเพชรบางสายพันธุสามารถอยู
ไดหลายวัน ในขณะที่ดอกกระบองเพชร
บางสายพันธุบานเชา-เย็นรวง บาน
เฉพาะตอนกลางคืน หรือบานเฉพาะ
แคตอนกลางวัน

47
5. ดอกจะส่งกลิ่นเหม็นเน่าเพื่อล่อแมลง
เชนเดียวกับดอกไมทั่ว ๆ ไป ดอกกระ
บองเพชรจะผสมเกสรผานทางแมลง
โดยดอกกระบองเพชรสีแดงบางชนิด
จะสงกลิ่นคลายเนื้อนาเพื่อลอแมลง
ใหเขามาหานั่นเอง

48
 6. รากมีฤทธิ์กดประสาท
รากของกระบองเพชรสายพันธุปโยเต
สายพันธุทองถิ่นของเม็กซิโก ถูกนำไป
ใชในทางการแพทยในยุคกอนการคนพบ
ของโคลัมบัส โดยจะใชในการผาตัด
เนื่องจากรากกระบองเพชรชนิดนี้มี
ฤทธิ์กดประสาท ชวยระงับอาการเจ็บ
ปวดได

49
7. ผู้ช่วยชีวิตกลางทะเลทราย
ถึงแมวาน้ำในลำตนของกระบองเพชร
จะมีลักษณะเหนียวขนและไมไดใสสะอาด
นาดื่ม แตมีผูพิสูจนมาแลววาสามารถดื่มได
เปนผูชวยชีวิตสัตวจากความกระหายใน
ทองทะเลทรายอันแหงแลงมาเยอะแลว

50
 8. หนามใช้เย็บแผลได้
เนื่องจากหนามของกระบองเพชรมีลักษณะ
เรียวแหลมและแข็งคลายกับเข็ม จึงสามารถ
นำไปเย็บแผลได แตทั้งนี้ตองผานการฆา
เชื้อกอน ซึ่งการฆาเชื้อก็ทำไดโดยการวาง
บนถานหรือหินรอน ๆ

51
9. เยียวยาบาดแผลให้ตนเอง
กระบองเพชรเปนแหลงอาหารที่สำคัญ
ของสัตวหลายชนิด ถึงแมวาจะมีการ
สรางหนามเพื่อปองกันแลว แตก็ยังโดน
แมลงตัวเล็ก ๆ กัดกินเนื้อและดูดน้ำ
ทำใหเกิดรอยขีดขวนตามลำตน แตบาด
แผลและรอยขีดขวนจะหายไดเองโดย
ตนกระบองเพชรจะสรางเนื้อเยื่อไป
แทนที่สวนที่แหวงไป

52
10. อายุยืนกว่าร้อยปี
เนื่องจากกระบองเพชรเปนพืชทนรอน
เลยทำใหตนกระบองเพชรปาสามารถ
อยูไดถึง 100 ป สวนกระบองเพชร
ที่นิยมเลี้ยงกันนั้นก็มีอายุตั้งแต 10 ป
ขึ้นไปเลยทีเดียวถาไดรับการดูแลที่
ถูกตอง แตประสิทธิภาพในการรักษา
บาดแผลจะลดลงเมื่อกระบองเพชรมี
อายุมากขึ้น

53
 Part 6

สายพันธุแคคตัสนารักๆ
 กระบองเพชร หรือ แคคตัส เปนพืชอวบน้ำ
ที่ไดรับความนิยมในการปลูกเลี้ยง เพื่อประดับตกแตง
บาน หอง หรือคอนโด เพราะปลูกและเลี้ยงงาย
เพราะ มีขนาดเล็กและ มีลักษณะแปลกตา แตก็นารัก
หลายๆ คนจึงนิยมปลูกเลี้ยงไวประดับหองหรือคอนโด
เพื่อสรางสีสันความเปนธรรมชาติใหหองนาอยูอาศัยมากขึ้น

55
 Astrophytum myriostigma
หรือ หมวกสังฆราชขาว

แคคตัสนารักๆ มีลักษณะเปนเหลี่ยมหลายพูติดกันจนดู
คอนขางกลม มีลายสีขาวทั่วทั้งตน
คลายกับหมวกของพระสังฆราช ไมมีหนาม
และมักจะมีดอกสีเหลือง

56
 Echinocactus grusonii
หรือ ถังทอง

ลำตนมีสีเขียว ลักษะคอนขางกลมสวนบนสุดตัดเวา
คลายปากถัง มีหนาวสีขาวขนาดใหญรอบลำตน

57
 Eriocactus leninghausii
หรือ กระบองทอง

ลำตนมีลักษณะเปนทรงกระบอกสีเขียวคลายกระบอง
แตปกคลุมดวยหนามสีเหลืองทองทั่วลำตน
จึงไดชื่อวากระบองทอง

58
 Echinopsis calochlora
หรือ ดาวลอมเดือน

ลำตนมีลักษณะเปนกลีบพูหลายๆ พูตอกันคอนขางกลม
ตนมีสีเขียวทั้งตน ที่แตละเหลี่ยมจะมีหนามสีขาว
และมักจะมีตนเล็กๆ ขึ้นอยูรอบตนใหญ
คลายกับดาวที่ลอมอยูรอบเดือน

59
 echinopsis subdenudata
หรือ นูปตา

ลำตนมีสีเขียวเขม รอบๆมีหนามสีขาว ที่โคนหนามมี

ลักษะเปนปุยขนสีขาว เมื่อออกดอกจะมีดอกสีขาว
ขนาดใหญและกานดอกยาว

60
 Dolichothele longimamma
หรือ กลวยหอม

ตนแคคตัสสายพันธุนี้มีลักษณะที่โดดเดนคือลำตนมี
คลายผลกลวยหลายๆ ผลอยูรวมกัน ที่ปลายแตละ
ผลจะมีหนามโดยทั่วไปเมื่อออกดอกมักมีดอกสีเหลือง
หรือสีขาว

61
 Mammillaria scrippsiana
หรือ หนามพิกุล

ตนมีลักษณะคอนขางกลมสีเขียวเขม มีหนามรอบตน
และมีปุยขนสีขาวแทรกอยูระหวางแตละกลุมหนาม
เมื่อออกดอกมักมีดอกสีชมพู

62
 Mammillaria bocasana
หรือ ลูกแมว

แคคตัสสายพันธุนี้จะมีลักษณะเดนคือมีขนสีขาวคลาย
ขนแมวปลกคลุมทั่วลำตน เมื่อออกดอกมักมีดอกสีชมพู

63
 Mammillaria plumosa
หรือ ขนนกขาว

ตนมีลักษณะคอนขาวกลม บริเวณที่ควรเปนหนามจะ
เปนแพขนสีขาวคลายกับขนนกปกคลุมทั่วทั้งตน

64
 Mammillaria elongata
หรือ นิ�วทอง

ตนมีลักษณะเปนทรงกระบอกสีเขียว ปกคลุมดวย
หนามสีเหลืองทอง มักขึ้นอยูรวมกันเปนกลุม
ลักษณะคลายนิ�วมือสีทอง

65
 Faucaria tuberculosa
หรือ กรามเสือ

มีลักษณะเปนใบสามเหลี่ยมสีเขียวอวบน้ำเลียงซอน
ทับกัน โดยที่ขอบใบจะมีปุมหนามโดยรอบ จึงทำให
ใบมีลักษณะคลายกรามเสือ

66
 Haworthia limifolia
หรือ มาเวียน

ลักษะเปนใบสามเหลี่ยมแหลมอวบน้ำสีเขียวซื้อทับกัน
หลายชั้น และแตละใบมีลายขวางสีขาวตลอดใบ

67
 Haworthia rufescens
หรือ กุหลาบดำ

เปนแคคตัสแบบใบอวบน้ำ ในขนาดเล็กมีสีเขียวที่โคน
ใบและสีออกมวงชมพูที่บริเวณปลายใบ

68
 Dorsteria หรือ
มะพราวทะเลทราย

เปนแคคดัสแบบมีใบ ลักษณะคลายตนมะพราว
แตจะมีขนาดเล็ก

69
 Opuntia microdasys
หรือ หูมิ�กกี้เมาท

ตนมีลักษณะแบนแตอวบน้ำ มีหนามเล็กๆ สีน้ำตาลอยู

ทั่วบริเวณ และมักแตกกิ�งตนออนทีละกิ�ง
ทำใหดูคลายกับหูของตัวการตูนมิ�กกี้เมาท

70
เกมหรรษา พาสนุก
อะไรเอ่ย แอบอยู่ในป่า
มีเจ้าหนามแหลมอยู่กี่ต้น เมื่อหาเจอแล้ววงกลมได้เลย

72
อุปกรณ์อะไรบ้างที่ช่วยในการดูแลรักษาปลูกเจ้าหนามแหลม
วงกลมคำตอบที่ถูกต้องเลย

73
เฉลย
เฉลย

75
 หนังสือเล่มนี้จะเผยความลับ
วิธีการเลี้ยงดูของเจ้าต้นหนามแหลมให้ยืนยาว
และคุณจะรู้ว่ามันไม่ใช่ต้นไม้เล็กๆธรรมดาแน่นอน
 หนังสือเล่มนี้จะเผยความลับ
วิธีการเลี้ยงดูของเจ้าต้นหนามแหลมให้ยืนยาว
และคุณจะรู้ว่ามันไม่ใช่ต้นไม้เล็กๆธรรมดาแน่นอน