You are on page 1of 71

Siemens Power Academy TD

7SD52/53

Hat
Diferansiyel Koruma Rölesi

Copyright © Siemens AŞ 2015. All Rights Reserved


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.1 Ürün Özellikleri

• İki ana koruma fonksiyonuna sahiptir :


Hat difeansiyel (87L) ve mesafe koruma (21L)
• Ayarlanabilir iki diferansiyel kademe ( Idiff> , Idiff>> )
• 6 noktaya kadar haberleşme özelliği

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• Empedans koruma (21L) ile arıza yeri tespiti
• 1 / 3 kutup açma ve tekrar kapama fonksiyonu (79)
• Adaptif tekrar kapama fonksiyonları (RDT-ADT)
• Güç salınımı blokajı / açması (68/68T)
• Arıza üstüne kapama koruması (50SOFT)
• 3 kademe aşırı akım koruması ( 50-51 )
• Kontrollü aşırı akım ( 50-STUB )
• Koruma bölgesi içinde trafo uygulaması yapılabilir (87T)
• Weak Infeed (27WI) (Trip veya echo)

Page 2 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.1 Ürün Özellikleri

....
• Korunan bölgede trafo olması durumunda, kısıtlamalı
toprak kaçağı (87REF) uygulanabilir.
• Gerilim ve frekans koruma fonksiyonları (27/59 – 81)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• İzleme fonksiyonları
• Senkron Kontrol (25) manual ve tekrar kapama
• Çift koruma arayüzü (7SD523 ‘te)
• Farklı oranlarda AT kullanımı mümkün (8:1 ‘e kadar)
• Hat şarj akımlarına karşın dinamik diferansiyel akım
seviyesi değişimi
• Kablolar için termal aşırı yük koruması (49)

Page 3 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.1 Ürün Özellikleri

1/3 Kasa 1/2 Kasa 2/3 Kasa 1/1 Kasa

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


7SD61 7SD52 7SD52 7SD52
7SD53 7SD53

* Arka görünümlerdir.

Page 4 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler
Durum Ledleri Run / Error
Programlanabilir
Mimik diyagram
İmleç Tuşları

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Programlanabilir LED’ler

Kilitleme ve Yakın-Uzak
Anahtarları

Yerel İşletme Arayüzü


(DIGSI)
Fonksiyon Tuşları Anahtarlama Kontrol Tuşları
Sayısal Tuş Takımı

Page 5 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


* 1A, 5A jumper ile değiştirilebilir
// MLFB bağlı değişiyor
** 5 yüksek hızlı kontak

Page 6 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

ışıkla

Koruma data

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Arayüzü #1 and #2
teleprotection etc.
elektriksel

Sistem Arayüzü
IEC 60870-5-103
Profibus FMS IEC
61850
Servis DNP3, vs
Arayüzü
(DIGSI)

Zaman senkronu
(IRIG-B, DCF77)  değiştirilebilir
 yükseltilebilir

Page 7 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

Servis Portu (Digsi)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Hat Diferansiyel
Haberleşme Portu

C Portu (Değiştirilebilir)
Haberleşme Portu. Tiplerine Göre:
1. Profibus ( RS485- F/O)
2. Modbus
3. IEC60870-5-103
4. DNP 3.0
5. IEC61850 ( F/O, RJ45)
Page 8 Siemens Power Academy TD
1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 9 Siemens Power Academy TD
1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

Teleprotection kartları seçilirken hat


uzunlukları dikkate alınmalıdır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


* FO18 ( 60 km) , FO19 (100 km) kartları 25 km’den kısa hatlar için direkt kullanılamaz.Sinyal gücü zayıflatılmalıdır. Bunun için ek aparat
kullanılabilir (signal attenuators/sönümlendirici)

Page 10 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Ring Topology Chain Topology
• Tüm röleler çift koruma arayüzüne • Röle-3 ve Röle-1 tek haberleşme
sahip olmalıdır arayüzüne sahiptir.
• Herhangi bir fiber hattının arızalanması • Herhangi bir fiber hattının
durumunda “chain topology” olarak arızalanması sonucu haberleşme
haberleşmenin devamlılığı sağlanır bloke olur.

Page 11 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.2 Donanımsal Özellikler

Haberleşme Topolojisinin Kurulmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

1- Röle ID ‘leri çakışmamalı. (Par: 4710)


2- Topolojide kullanılacak röle sayısı her cihazda aynı olmalı (Number of Relays Par:147)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


3- Tam yük akımları (Param: 1104 Full Scale Current) aynı olmalı.Hattın iki yanında farklı AT oranlarının
kullanılması durumunda en yüksek primer akımlı AT değeri girilmelidir.
4- Olay kaydında “ Par different ON ” görülmesi durumunda aşağıdakilerin uyumu kontrol edilmelidir:
4.1 Par 230 Rated Frequency
4.2 Par 143 Transformer in the Protected Zone
4.3 Par 1104 FullScaleCurr
4.4 Par 1106 Operation Power (Par 143 aktif olması durumunda )
4.5 Par 112 Diff. Protection her bir rölede aktif olmalı
4.6 Par 149 Charge I. Comp. Aktif olmalı

5- Firmware versiyonları aynı olmalıdır.


6- İki röle de aynı zaman senkronizasyonuna sahip olmalıdır.
(Relay Index-1 timing master ‘dır. )

Page 12 Siemens Power Academy TD


1. 7SD52x/53x Özellikleri
1.3 Bağlantı Örnekleri

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 13 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

Diferansiyel Korumanın Temeli

I1

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


I2
I4
I3

I1 + I2 + I3 + I4 = 0  ∑I=0

Tanım:
Korunan objeye doğru akan akımlar pozitif olarak alınır,
Korunan objeden çıkan akımlar negatif olarak alınır,
Arızanın olmadığı durumlarda giren akımlar çıkan akımlara eşittir ve toplamları “0”’dır.
Korunan Obje:
Hat, güç trafosu, jeneratör, motor veya bara

Page 14 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

Station A Station B

IA IB

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


SD
SD
Protection Data
Protection Data Interface
Interface (PDI)
(PDI)

IDiff > ∆IRest ise TRIP !!!


ΔIRest = P-IDiff>+ δI
P-IDiff>= Parametre 1210
N
δI = ∑ δI i
i =0

δIi = ICT-Err.+ ISignal-Err+ISync-Err

Page 15 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• Röleler asenkron olarak akım örneklerini alırlar. Ölçülen değerlere zaman etiketi verilerek karşı röleye
gönderilir. (zaman referansı (timing master) = relay-1 )
• < 5 us zaman toleransıyla ölçümler karşılaştırılır.
• Haberleşme kaybında diferansiyel koruma ve sinyal aktarımıyla yapılan kilitlemeler devre dışı kalır. Yedek
korumalar her durumda aktiftir.

Page 16 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

Restraint Büyüklüğünü Etkileyen Bileşenler

• Tutuculuk büyüklüğünün tam olarak belirlene bilmesi için akım trafolarının yeni ALF ‘si dikkate alınmalıdır. Bu
değerler nominal ALF ve sekonder yük ile değişmektedir ve yeni ölçüm hatası oluşturmaktadır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Burada ;
n’ : Yeni ALF değeri
n : nominal ALF (etiket değeri)
Pn : nom. AT yükü (etiket değeri)
Pi : AT iç direnci
P’ : mevcut bağlı olan yük (kablaj+röle)

Page 17 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

Nom. ALF ‘nin operasyonel ALF’ye oranı

Nom. ALF ‘de ölçüm hatası

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Operasyonel ALF’de ölçüm hatası

Page 18 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)
Operasyonel ALF ,

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Yukarıdaki tabloya göre, yeni ALF >1,5 ise 5P
için tablodaki değer alınacaktır.

sekonder kablo direnci ,

Nominal akımda kablo yükü,

Toplam yük ,

Page 19 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

εCT[%]
εCT[A]

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


P254 Slope P254

P253 Slope P253

P251 ICT/IN-Relay-sec IN-Relay-sec*P251 IRelay-sec[A]

Parametreler 253 ve 254 iki ayrı eğimi temsil eder. Parametre 251 iki karakter arasında geçişi temsil
etmektedir.

Page 20 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

Şarj akımlarının Idiff > değeri belirlenmesinde dikkate alınması :

Ic : Şarj akımı [A] fn : Şebeke nominal frekansı [Hz]

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Unom: Şebeke nominal Gerilim [ kV] Cb’ : Hattın birim kapasitansı [nF/km] s : Hat uzunluğu [km]

* Idiff ayarı hattın nominal akımının %15 ‘inden


düşük olmamalıdır.
* Idiff> Ic’nin en az 1,5-2 katına ayarlanmalıdır.

Page 21 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.1 Hat Diferansiyel Koruma (87L)

• Şarj akımları bu katsayı oranında kompanze


edilerek daha düşük Idiff > ayarı girilebilir.
• Hat üzerinde güç trafosu veya reaktör
bulunması durumunda bu fonksiyon
kullanılmamalıdır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


1213 Val. Under switch-on condition :
Uzun veya seri reaktörlü kablolarda enerjisiz eleman
enerjilendirildiğinde yüksek frekanslı transientler dolayısı ile tek
Taraflı başlatmalar engellenir.
1132A Seal-in Time kadar süreyle ayar geçerli olur. Ic’nin 4 katı gibi
bir değer girilmeli.

Page 22 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Durum : Çift Kaynaklı Şebekeye ait Hatların


Aşırı Akım Röleleri ile Korunması

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


0,6s 0,3s

0,6s 0,3s

0,6s 0,3s

0,6s 0,3s

Sonuç : Selektif Olmayan Açma

Page 23 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Kısa devrelerin yerini empedans ölçümü ile belirlenmesi


- Arıza korunan hatta: Z1

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


~
- Arıza koruman hat dışında:
Z2

~
Seçicilik

Page 24 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Normal işletme: Korunan hatta oluşan kısa devre:


RL RL
I IYük I

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


IYük IK
V RYük x · RL RYük
V V V

V V
R Ölç. = = RL + R Yük R Ölç. = = x ⋅ RL
I Yük
IK

Sonraki hatta oluşan kısa devre:


RL1 RL2
I
V
IK x · RL2 R Ölç. = = RL1 + x ⋅ RL2
V V IK

Page 25 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

• Korunan elemanın empedansı ölçülür ( Z=V/I )

• Ölçülen empedans arıza uzaklığı ile orantılıdır

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• Ayar ile arızalı hattı koruyan veya kapsama bölgesine göre komşu
hatların mesafe korumaları başlatma almalıdır

• Akım ve gerilim ölçülmelidir

• Yedekleme özellikleri sağlanmalıdır

• Korunan hattın %100 ‘lük kesiminde ani açma sağlanmamalı

• Genel olarak ağ yapılı şebekelerde havai hat veya kablolar için


kullanılır

Page 26 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

IL1 ZL
ZL = RL + j XL
IL2
IL3

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


ZE = RE +j XE
IE Z E

UL1 UL2 UL3


6 döngü : 3 faz-faz döngüsü ve
3 faz-toprak döngüsü

faz-faz döngüsü: UL1-L2 = ZL ( IL1 - IL2)


Ölçülen Akım
Ölçülen Gerilim

(L1-L2 , L1-L3 , L2-L3 , L1-E , L2-E , L3-E)


Page 27 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

IL1 ZL
Hat empedansının
faz-faz döngüsü

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


ile hesaplanması
UL1L2
IL2 ZL
UL1-L2 = ZL ( IL1 - IL2)

U L1L 2
ZL =
I L1 − I L 2

Page 28 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

IL1 ZL
ZL = RL + j XL
IL2

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


IL3
ZE = RE +j XE
IE ZE

UL1 UL2 UL3

faz-toprak döngüsü:
UL1 = ΙL1 · ( RL + j XL )- ΙE · ( RE +j XE)

ΙL1, ΙE ; Ölçülen akım


Ölçülen gerilim

Diğer toprak döngüleri de aynı şekilde hesaplanır.

Page 29 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Hat empedansının faz-toprak


döngüsü ile hesaplanması
IL ZL

U L = IL * Z L − I E * Z E U L = I L *Z L − I E *Z E

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


UL ZL
ile çarparsak
ZL
IE ZE İki bilinmeyenli bir denklem!! ZL
U L = (I L * Z L − I E * Z E ) *
ZL , ZE ??? ZL

UL
Bir bilinmeyenli bir denklem ZL =
ZE
çözülebilir… IL −IE *
ZL

Çözüm: ZE/ZL oranı ek bilgi olarak kullanılır

Page 30 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Sıfır Bileşen Empedansı Toprak ve Pozitif Bileşen Empedanslarını içerir

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Dolayısı ile doğru sıfır bileşen değerlerinin kullanılması faz-toprak döngülerinde


hassas ölçüm sağlayacaktır.

Page 31 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Tek Taraflı Kaynak,Dirençli Faz-Faz Arızası


ΙΑ XL RL

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


ΙSC RF
VAB
ΙΒ XL RL

V AB = I SC 2 ⋅ Z L + RF ⋅ I SC
X
RF/2

Döngü Empedansı: V AB R
Z AB = = ZL + F ZL
2.I SC 2
ZLine

Page 32 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Tek Taraflı Kaynak,Dirençli Faz-Toprak Arızası


ΙL
XL RL RF
X 1+kE
ΙK

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


UPh-E RF
ΙE ∆X
XE RE
ZL ZPh-E

UPh - E = IL (ZL + ZE ) + RF ⋅ IL ve IL = - IE
ZE
1+
UPh - E ZL RF
ZPh - E = = ZL ⋅ + R
I L − kE ⋅ I E 1 + kE 1 + kE
ZE RF RF
kE , ise; ZPh - E = ZL + = ZL +
ZL ZE ZE j(ϕE-ϕL)
1+ 1+ ⋅e
ZL ZL
X ekseninde ölçüm hatası!
Bu metod Siemens tarafından kullanılmamaktadır.
Page 33 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Tek Taraflı Kaynak,Dirençli Faz-Toprak Arızası


ΙL
XL RL RF
X 1+kE,R
ΙK RF

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


UPh-E
ΙE
XE RE

UPh - E = IL (RL + j X L ) - IE (RE + j X E )+ RF ⋅ IL ZL


I E = - IL ZPh-E


R

 X ekseninde ölçüm
hatası yok.

Page 34 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Dirençli Arıza ve Çift Taraflı Kaynak

EA A ZL B EB

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


ΙA
UA
D RF Ι B

U A = I A ⋅ ZL + (I A + IB ) ⋅ RF
X

U A = I A ⋅ (ZL + RF ) + IB ⋅ RF RF ΙB
⋅ RF
ΙA
ZL
UA IB
ZA = = ZL + RF + ⋅ RF
IA IA
R

Arıza Direnci RF daha Büyük Görülür.


Page 35 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Yük Akışının Etkisi


Ι load U1 U2
ZL1 ZL2
ϑL

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


ϕ SC2
U1 U2
Ι1 RF Ι ϕ SC1
2 Ι1
R F = Arıza Direnci
Ι1
Ι2 ⋅R
Ι2
Ι2 F
Ι1 ⋅ RF
RF X RF
X
ZL1 ZL2 Arızanın kısa
ZSC2 görülmesi (solda) veya
ZSC1 ZSC2 ⋅ sinϕSC2 uzun görülmesi
ZSC1 ⋅ sinϕSC1
(sağda) riski var.
7SA karakteristiğinin
ϕSC1 ϕSC2 adaptasyonu
R R mümkün!

Page 36 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Mesafe Koruma Bölgeleri


X
Hat Hat Açısı ϕ
Z5
Açı α yüklü durumda Z2

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Z4
Z2
arızalarının Z1 bölgesinin
Z1B içine girmesini engeller.
α
Z1

Yük ϕ Yük

R
Arıza Tespiti
En Büyük Bölge Başlatma
Bölgesidir.
Z3
Rmin and ϕLoad ile Yük
Bölgesi Belirlenir.

Page 37 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.2 Mesafe Koruma / Temel Tanımlar (21L)

Z3
∆t = grading time
time Z2 t3

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Z1 t2

t1

A B C D
D1 D2 D3

distance
Örnek Bölge Tanımları :

%15 Emniyet Payı:


Z1 = 0,85 ZAB
 Hat hataları
Z2 = 0,85 (ZAB + 0,85 ZBC)  AT, GT hataları
Z3 = 0,85 (ZAB + 0,85 (ZBC + 0,85 ZCD))  Ölçüm Hataları

Page 38 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.3 Güç Sistem Verileri

• Hat verileri, hat verileri ile komutların nasıl


yorumlanacağı ve trip gelişimi durumları
parametrelendirilir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


•Hattın nominal gerilimi ve taşıma kapasitesi akımı
girilir.

• Hat açısı,hat uzunluğu, hattın birim rektansı ve


kapasitansı ve farklı bölgeler için sıfır bileşen
kompanzasyon oranı girilir.
• Birden fazla uçlu korumalarda tüm sisteme ait
toplam hat uzunluğu girilir. ( Şarj akımı
kompanzasyonu hesaplanması için)

Page 39 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.3 Güç Sistem Verileri

1105 Line Angle (Hat Açısı) Örnek Hesabı :

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Değer tam sayı olarak girilmelidir.

1211 Angle of Inclination dist. Char. : Mesafe bölgelerinin R ekseni sınır açılarını belirler. Genel
uygulama olarak hat açısı ile aynı değer alınır. Dikkat
edilmesi gereken durum, bu açının hat açısından büyük
olmamasıdır.

Page 40 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.4 Hat Verilerinin Hesaplanması

1110 X’ line reactance per lenght unit (hat reaktans uzunluk birimi) örnek hesabı :

Dikkat edilmesi gereken durum, eğer digside ayarlar sekonder olarak gösteriliyorsa, bu büyüklük
sekonder değere dönüştürülmelidir !

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Nct : Akım trafosu oranı
Nvt: Gerilim trafosu oranı

Page 41 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.4 Hat Verilerinin Hesaplanması

111x Zero Seq. Comp. Factor (sıfır bileşen dönüştürme oranı) örnek hesabı :

Re/Rl seçeneği kullanıldığında, Hat pozitif-sıfır


bileşen büyüklükleri ile katsayılar hesaplanabilir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Z1 ve diğer hatlar için değişik katsayılar girilebilir.

Page 42 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.4 Hat Verilerinin Hesaplanması

111x Zero Seq. Comp. Factor K0 (sıfır bileşen dönüştürme oranı K0) örnek hesabı :

Hat verileri polar olarak verildiğinde bu oran kullanılabilir.Hesaplanan


değerler, Ze/Zl skalar oranı ve açısıdır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 43 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.5 Hat Durumu

Hat kapamasının röle tarafından algılanma şeklidir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Trip durumunun sona erdiğini belirten parametredir.
Kesici kutuplarının inputlara aktarımı ve ölçümler
birarada kullanılabilir.

Elle kapama durumunda senkron kontrolun


gerçekleşmesi durumu ayarlanır.

3 fazlı açma yöntemi belirlenir.


w trip : 2 fazda trip durumu oluşursa 3 faz açmaya gider
w pickup: 1 fazda trip diğer fazda başlatma olursa 3 faz
açmaya gider

Page 44 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Faz-Faz empedans ölçümü için minimum


döngü akımıdır. Min kısa-devre akımının
%10’una ayarlanabilir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Arıza üstüne kapamada mesafe korumanın ne
yanıt vereceği belirlenir.
w Z1 : Z1 bölgesi içine düşen arızalar
gecikmesiz temizlenir.
wZ1B : Z1B içine düşen arızalar gecikmesiz
temizlenir.
W pick-up : Mesafe koruma herhangi bölgeden
başlatma aldıysa ani temizlenir
inactive : Elle kapama durumu hangi bölgeye
düşerse ilgili zaman gecikmesi ile temizlenir.
Yük bölgesi için limitler

Z1B ‘nin ilk TK öncesi devamlı aktive olması


durumu seçilir. YES durumunda Z1B
Z1 87L’nin aktif olmasıyla bloke edilebilir. haberleşmeden bağımsız TK’dan önce aktive
Haberleşme arızası veya parametre hatasında olur. (Z1’de TK)
Z1 otomatik olarak aktive olur.
Page 45 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Yük bölgesinin hesaplanması


Açı için beklenen min güç faktörü kullanılır

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Yük bölgesi, hatların aşırı yüklenmesi
durumunda anlık empedansın koruma bölgesine
girip, beklenmeyen açmaya neden olması
Min. empedanstan %10 çıkarılır durumunu engeller. Bunun için hattın en kötü
şartlardaki yükü, gerilimi ve en küçük güç faktörü
kullanılmalıdır.

Page 46 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Faz-Faz ve Faz toprak için ayrı yarlanabilen


direnç bölgeleri.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Faz-Faz ve Faz toprak için ayrı ayarlanabilen
açma süreleri

Bölge azaltma açısı

Page 47 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Empedansların Hesaplanması

• Reaktansı (X)  Hat Reaktansı (Xh)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• Faz-Faz Arızaları İçin
Rezistans (R) = Hat Rezistansı (Rh) + Ark Rezistansı (Rz)

• Faz-Toprak Arızalar İçin


Rezistans (R) = Hat Rezistansı (Rh) + Ark Rezistansı (Rz) + Kontak Rezistansı (Rk)
(Worrington Formula)

• Ark Rezistansı (Rarc) (ohm) = {2500 (V/m) * d (m)} / {Ifault (A)}

• Kontak Rezistansı (Rtf) => 5 ohm (Tahmini)

Page 48 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Direnç Toleranslarının Belirlenmesi

Worrington formulü: R ARC = 28700 ⋅ l[m] Ohm


I[A]
1,4

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Metre Başına Ark
2500 [V/m] ⋅ d[m]
Gerilimi: R ARC = Ohm
UARC = 2500 V/m I F [A ]

Toleranslı
X R/X-Ayarları
Faz-Faz İletken Mesafeleri
d= 3,5 m (110 kV)
d= 7 m (220 kV)
d= 11 m (380 kV)
R

Page 49 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Direnç Toleranslarının Belirlenmesi

IPh phase-
conductors

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


IE''
earthing
earth-wire(s)
resistance R R R R R R R R R
of the station tower footing
resistances
IE' Direk dirençleri

resultant fault resistance


Ph-E ΙE
5

4
60 mm2 steel wire RLNW RTF RLNW
3
2
2 earth-wires, total 60mm2
1 Toprak İletkenli hatlarda, arıza
0 akımı hat boyunca bölünür. Bu da
0 50 Ω 100 avarage tower efektif direncin azalmasına neden
footing resistance
olur.

Page 50 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Direnç Toleranslarının Belirlenmesi

Faz-faz direnç toleransı:

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Uarc= 2500 V/m , Ifmin =1957 A , ark uzunluğu iletken faz-
faz uzunluğunun (5 m) 2 katı,

Bu değer, AT ve GT oranı ile sekonder değere çevrilip


istenilen hat yüzdesinde hesaba katılabilir. %20 emniyet
payı katılabilir.

Genel Kural :

Page 51 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

Direnç Toleranslarının Belirlenmesi

Toprak arızasında hattın karşı tarafından gelen besleme


direnç hesabını etkileyecektir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


ve

Genel Kural :
Page 52 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.6 Mesafe Koruma Fonksiyonu (21L)

w dist. pick-up : Gecikme süresi ilk


bölgeye girdiğinde saymaya başlar,
bölge değişiminde sıfırlanmaz.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


w zone pick-up: gecikme süresi bölge
değiştiğinde baştan başlar.

! Sistemdeki tüm rölelerin zaman


başlatma ayarları selektif çalışmayı
sağlamak için aynı olmalıdır.

Page 53 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.7 Arıza Üstüne Kapama Fonksiyonu (50-SOFT)

• Hat üzerinde bırakılan topraklama veya kalıcı kısa devre üzerine kesici kapanması durumunda
akım kontrolü olarak ani açma sağlanır.
• Açma daima 3 kutupludur
• Tekrar kapama bloke olur.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


I>>> seviyesi elle kapama anında
aşılırsa koruma aktive olur.
I>>> değerinin yanlış açmayı
engellemek adına şarj veya demeraj
akımlarının üzerinde seçilmesi gerekir.

Page 54 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.8 Tekrar Kapama Fonksiyonu (79)
• Havai hatlar üzerinde oluşan arızaların yaklaşık %85 ‘i tek fazlı ve geçici karakterdedir.
• Kesinti sürelerini en aza indirgemek için tekrar kapama fonksiyonu kullanılır.
• 7SA 8 atışa kadar TK ‘ya olanak tanır. 1 kutup - 3 kutup veya 1+3 kutup kapamalar
gerçekleştirilebilir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• Tekrar kapama sonrası senkron kontrol fonksiyonu çalıştırılabilir.
• Karşı hattın durumu takip edilerek ölü zaman esnetilebilir.

2 atışlı TK diyagramı (2. başarılı)

Page 55 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.8 Tekrar Kapama Fonksiyonu (79)
İlk atış öncesinde kesicinin hazır olması
kontrol edilir. SF6 normal yada yay kurulu
Bunun için >CB ready inputa atanmalıdır

Başarılı TK sonrasında ayar süresi

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


sonunda döngü kendini resetler

Ölü zaman esnasında sağlıklı fazların


arıza algılama durumu başlatmayla açma
veya trip ile açma

Ölü zaman durumunda diğer fazlarda


arıza algılanırsa, 3 kutup TK veya 3
kutupla TK sonlandırma seçenekleri

Kesici açtığında kutupların açık durumu


Yay kurma süresi bu süre kadar takip edilir.
Hattın karşı tarafına TK
için gecikme süresi
(ADT yalnızca)

Page 56 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.8 Tekrar Kapama Fonksiyonu (79)

Trip bu süre içerisinde oluşmalıdır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Bekleme süreleri

1 kutuptan 3 kutba giden TK için bekleme


süresi

Page 57 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.8 Tekrar Kapama Fonksiyonu (79)
Ölü Hat Kontrolu (DLC)

• Kutup açtığında hat tarafında halen gerilim varsa TK bloke olur.


• Gerilim trafoları hat tarafında bulunmalıdır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Kısaltılmış Ölü Hat Kontrolü (RDT)

• Aşağıdaki arıza durumunda A-B ile C’nin de TK yapması durumunda, C’nin hattı, AB’nin arızayı
temizlemesi sonrasında tekrar enerjili duruma gelir. 3440 par. Şartı sağlandığında C ölü süresini
tamamlamadan kendini kapatır.

Page 58 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.8 Tekrar Kapama Fonksiyonu (79)
Adaptif Ölü Zaman Kontrolü (ADT)

• I tarafı normal TK ayarlarındadır.


• II ADT ayarlanmalı ve I-II arası haberleşme kurulu olmalıdır.
• I ve II açma yaptığında II tarafı eğer I sağlıklı TK yaptıysa, I tarafından kapama komutuyla kendini kapar

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• II tarafı sadece ve sadece hattı I tarafından tekrar enerjilenirse kapatır bu da şebekenin gereksiz TK
yaşaması engellenir.
• II ‘nin kutupları açık olacağından, III noktasının gereksiz TK yapması engellenmiş olur. RDT bu noktada
kullanılarak kesinti en aza indirgenir.
• I kesicisi II ‘nin beklemesi nedeniyle kolaylıkla TK’larını gerçekleştirebilir.

Page 59 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları

Neden iletişim?

1 2

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Bu bölgedeki arızalar Bu bölgedeki arızalar iki taraftan da Bu bölgedeki arızalar
2 tarafından t2 süresinde Ani olarak temizlenir. 1 tarafından t2 süresinde
temizlenir temizlenir

Hattın %70’ indeki arızalar ani olarak temizlenir

Kalan %30 zaman gecikmesi ile temizlenir.

Çözüm: Hattın iki ucu arası iletişim

İhtiyaçlar: İletişim kanalı (PLC, microwave radio, fibre optic, v.b.)


İletişim mantık devresi

Page 60 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları
PUTT (Pick-up)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 61 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları
PUTT (Z1-B Acc.)

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 62 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları
POTT

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 63 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları
Bloklama

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 64 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.10 Aşırı Akım Koruma ( 50 (N) – 51(N) / 50 STUB )

• Faz-Faz ve Faz-Toprak için birer ters zaman ve iki


sabit zaman ayarlanabilir.
• SOFT uygulanabilir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• I-STUB ile input veya lojik ile aktive edilebilen iki sabit
zaman mümkündür.

Page 65 Siemens Power Academy TD


3. Sinyal Aktarımı
3.1 Remote Commands

• MLFB özelliğine göre, haberleşme kullanılarak hatın iki tarafına sinyal aktarımı gerçekleştirilebilir.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


A B

Page 66 Siemens Power Academy TD


3. Sinyal Aktarımı
3.1 Remote Commands

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


• Hattın her iki tarafında aynı atamalar yapılmıştır.
• Ayırıcı izni için toprak OFF durumda olmalıdır.
• Toprak izni için ayırıcı kapalı olmamalıdır.

Page 67 Siemens Power Academy TD


3. Sinyal Aktarımı
3.2 Intertrip Fonksiyonu

YES : Tek taraflı diferansiyel trip karşı ua


aktarılır.

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Sinyal ile açma gönderildiğinde gecikme
veya süreyi uzatma durumları
gerçekleştirilebilir.

Faz ayrımlı açma yapmak mümkün.

Page 68 Siemens Power Academy TD


2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 69 Siemens Power Academy TD
2. Koruma Fonksiyonları
2.9 İletişim Şemaları

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Page 70 Siemens Power Academy TD
4. İletişim Sayfası

Can ALTAY

Elektrik Mühendisi

Copyright © Siemens AŞ 2015. All rights reserved.


Siemens TR EM SG PTI

Teşekkürler ! E-mail:
can.altay@siemens.com

Siprotec Ürün Sitesi:


http://www.energy.siemens.com/hq/en/automation/power-transmission-
distribution/protection/siprotec/

siemens.com/answers

Page 71 Siemens Power Academy TD

You might also like