Professional Documents
Culture Documents
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο επιφυλλιδογράφος αναφέρεται στους κινδύνους που εγκυμονεί η διαφθορά για τη
δημοκρατία, οι οποίοι παραβλέπονται,γιατί η προσοχή επικεντρώνεται στη διαφθορά του
οικονομικού χώρου (1η §). Ορίζει τη διαφθορά, ως κατάχρηση της δημοκρατικής εξουσίας που
οδηγεί όχι μόνο στη νόθευση αλλά και στην κατάλυση της Δημοκρατίας (2 η §). Στη συνέχεια
αφού προσδιορίσει τους πυλώνες της Δημοκρατίας υποστηρίζει πως η δημοκρατική αρχή – που
αποτελεί τον πρώτο – προσβάλλεται, καθώς η διαφθορά νοθεύει τη λαϊκή βούληση και κατά
συνέπεια οι εκλεγμένοι από αυτήν άρχοντες εξυπηρετούν τα συμφέροντα αυτών που τους
προσφέρουν αθέμιτα ωφελήματα (3η-4η §). Επιπρόσθετα αποδυναμώνεται ο δεύτερος πυλώνας,
το κράτος δικαίου, γιατί παραβιάζονται οι αρχές δικαίου, η νομοθέτηση γίνεται ασύμμετρη και η
εφαρμογή των νόμων επιλεκτική ή άτονη (5 η §). Καταληκτικά, εξαίρει την εφαρμογή των νόμων
που επιβάλλουν τον σεβασμό και την προστασία του τρίτου πυλώνα της Δημοκρατίας, των
ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, για να καταπολεμηθεί η διαφθορά που εμποδίζει την
απόλαυσή τους (6η §).
Β1. Η διαφθορά απειλεί την προστασία και εφαρμογή των ατομικών και κοινωνικών
δικαιωμάτων. Και τούτο γιατί τα φαινόμενα διαφθοράς υπονομεύουν τις αξίες και την ίδια τη
βάση των δικαιωμάτων που συνδέονται με την ιδιότητα του πολίτη, ως μέλος του κοινωνικού
συνόλου, με βασικότερο το δικαίωμα στην ισονομία. Η ατιμωρησία των κρατικών λειτουργών
που εμπλέκονται σε φαινόμενα διαφθοράς και οι ελλειμματικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί,
καταλύουν κάθε έννοια «κανονικής» λειτουργίας των θεσμών και αφήνουν το έδαφος ελεύθερο
για σειρά προβληματικών συμπεριφορών που σχετίζονται με την προστασία και την απόλαυση
των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τα οποία προσβάλλουν με πράξεις ή παραλείψεις
τους. Επομένως, οι μηχανισμοί της διαφθοράς απαξιώνουν τους κανόνες, τους θεσμούς,
τους νόμους και τις διαδικασίες και εμφανίζουν την παραβίαση των δικαιωμάτων ως
αποδεκτή, νόμιμη και εν μέρει ηθική.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Επικοινωνιακό πλαίσιο: Άρθρο σε σχολική ιστοσελίδα.
Τίτλος νοηματικά ενεργός (σύντομος και περιεκτικός).
Αναφορική λειτουργία της γλώσσας.
Πρόσωπα γραφής: α΄ και β΄ πληθυντικό, γ΄ ενικό και πληθυντικό.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Είναι διαπιστωμένο ότι η διαφθορά ως σύνθετο και πολύπλευρο φαινόμενο, καθώς και τα
παράγωγά της, αποτελούν βασική αιτία της πολύπλευρης ηθικής, κοινωνικής, πολιτικής και
οικονομικής κρίσης που οδήγησαν τη χώρα στην εξαθλίωση και την εθνική ταπείνωση. Η
διαφθορά έχει καταστεί απειλή για τη λειτουργία του πολιτικού μας συστήματος, για την
κοινωνική μας συνοχή και την εθνική μας υπόσταση. Είναι ο εχθρός που αποδιαρθρώνει τις
δημοκρατικές δομές της Πολιτείας και γι’ αυτό στο άκουσμά της δημιουργεί αμέσως - και όχι
άδικα - τον συνειρμό μιας απαγορευμένης και απεχθούς συμπεριφοράς.
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
Το μέγεθος της διαφθοράς σε μια χώρα απεικονίζει τη διαφθορά που υπάρχει στους
κατοίκους της χώρας αυτής. Δεν είναι οι χώρες που είναι διεφθαρμένες αλλά οι άνθρωποι. Το
ερώτημα επομένως που γεννάται είναι γιατί οι άνθρωποι καταφεύγουν σε πράξεις διαφθοράς και
πιο συγκεκριμένα ποιες είναι οι πολιτικές και κοινωνικές συνιστώσες αυτού του φαινομένου.
Οι μίζες άλλωστε είναι θεσμοθετημένες και διέπονται από λογικές εξόφλησης ή δημιουργίας
μιας ηθικής ή κοινωνικής υποχρέωσης. Παρακινούμενοι οι άνθρωποι από την απληστία για
χρήμα και εξουσία καθώς και από την επιθυμία τους να μεγιστοποιήσουν το ατομικό τους
συμφέρον οδηγούνται σε πράξεις διαφθοράς. Πολίτες και πολιτικοί μεταμορφώθηκαν σε
ακόρεστους λύκους. Επιπρόσθετα, άλλες καταστάσεις διαφθοροποιές είναι η ανάγκη (πληρωμή
χρεών, διατήρηση μισθού), η αγάπη (για το φίλο, το συγγενή, τον συντοπίτη), μάλιστα η
διαφθορά μπορεί να είναι μεγάλη σε τοπικό επίπεδο, λόγω της μεγαλύτερης οικειότητας και της
συχνότερης συνεργασίας μεταξύ των ιδιωτών και των ανώτερων υπαλλήλων από ότι σε κεντρικά
επίπεδα, το μίσος (για την Κυβέρνηση, τον διευθυντή, κ.λπ.) και ο φόβος (των συναδέλφων, του
συνδικάτου, των εγκληματιών). Οι καταστάσεις αυτές κορυφώνονται σε περιόδους οικονομικής
κρίσης, αφού ο φόβος για απώλεια των ήδη κεκτημένων είναι διάχυτος. Προσπαθούμε λοιπόν –
αν όχι να μεγιστοποιήσουμε – τουλάχιστον να διατηρήσουμε τους όρους αξιοπρεπούς διαβίωσης
και ποιότητας ζωής, αξιοποιώντας λογικές που εκλαμβάνουν τις πράξεις διαφθοράς ως μια
συνήθη και κοινότυπη πρακτική και αφήνουν περιθώρια για την δικαίωσή της και την εισδοχή
της στην καθημερινότητα, βοηθώντας έτσι στην αποδοχή και εξάπλωση της διαφθοράς. Τέλος,
οι λογικές αυτές ενώ εξασκούν συνεχή πίεση στα άτομα μιας κοινωνίας βοηθούν για μια
κοινωνική αποδοχή της διαφθοράς, καθιστώντας την ως αυτονόητη κατάσταση στη δημόσια
ζωή, προκαλώντας αρχικά την παθητική αποδοχή, στη συνέχεια τον εθισμό σ’ αυτήν και
καταληκτικά στην επιδίωξή της ως μέσο επιβίωσης, αλλά και κοινωνικής επιβολής.
πείσουν για το δίκαιο των χρηματοδοτών τους ή για την ορθότητα της γραμμής του
κόμματος. Κατευθύνουν και πιέζουν τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν το κόμμα που έχει την
μεγαλύτερη πιθανότητα να πάρει την Κυβέρνηση, για να τους λύσει το προσωπικό τους
πρόβλημα – και όχι εκείνο που πιστεύουν ότι οι πολιτικές του θα βοηθήσουν τη χώρα. Η
ανεξαρτησία, μερίδας του Τύπου, από πολιτικές και οικονομικές δεσμεύσεις, επειδή δεν είναι
επιθυμητή από τα κυκλώματα διαφθοράς και θεωρείται ότι θίγει τα συμφέροντά τους προκαλεί
λογικές και πρακτικές που προσβάλλουν και φιμώνουν την ελευθερία του Τύπου, όπως
λογοκρισία και κατασταλτικά μέτρα. Οι πρακτικές αυτές επιτρέπουν στη διαφθορά να ανθεί
και να διατηρείται και οι διεφθαρμένοι – καταχραστές να συνεχίζουν ανενόχλητοι το έργο
τους, εμφανιζόμενοι σε πολλές περιπτώσεις ως κήνσορες… των σκανδάλων της
απολαμβάνοντας ηδονικά την εξουσία τους. Η ελευθερία έκφρασης του Τύπου θα μπορούσε
να συμβάλλει στην διαφάνεια και κατ’ επέκταση να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα για τη
διαφθορά. Και τούτο γιατί η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού καθιστούν
προσεκτικούς τους φορείς της εξουσίας και τονώνουν το πνεύμα ελέγχου και λογοδοσίας.
4. Θύλακας για την ανάπτυξη της διαφθοράς αποτελεί και η αδιαφορία του πολίτη
για τα κοινά, η αποξένωσή του από την πολιτική. Ο πολιτικά ανενεργός πολίτης υπηρετεί την
διαφθορά, αφού η έννοια του δημόσιου συμφέροντος υποτάσσεται στη άνευ όρων εξυπηρέτηση
του προσωπικού συμφέροντος ακόμα κι αν καταπατώνται δικαιώματα των μελλοντικών γενιών –
των παιδιών μας – ακόμα κι αν για χάρη του προσωπικού βραχυπρόθεσμου συμφέροντος
καταστρέφεται η προοπτική να μπορούμε να ζήσουμε ανθρώπινα. Η παθητική αυτή στάση του
πολίτη ενεργοποιεί τους μηχανισμούς της διαφθοράς, οδηγεί στην αναρρίχηση στους
κυβερνητικούς θώκους, ψευδομεσσιών και λαϊκιστών ηγετών που συντηρούν κι αυτοί με τη
σειρά τους τούς μηχανισμούς αυτούς. Με τον τρόπο αυτό προσβάλλεται η Δημοκρατία, αφού
υπονομεύεται η χρηστή διοίκηση, η δίκαιη μεταχείριση και η κοινωνική δικαιοσύνη και τίθενται
σε κίνδυνο τα ηθικά θεμέλια της κοινωνίας. Παραμένοντας ανενεργός αγνοεί τα θεσμικά όργανα
που τον προστατεύουν και τον βοηθούν να αντισταθεί στους εκβιασμούς των υπηρεσιών
διαφθοράς. Με την αποχή του από τα κοινά – άλλοτε από αδράνεια και άλλοτε από συνενοχή
– ενεργοποιεί ένα πολιτικό σύστημα που καλύπτει πολλούς από τους επίορκους πολιτικούς
και συγκαλύπτει τα σκάνδαλά τους που απαξιώνουν επικίνδυνα την πολιτική μας ζωή. Έχει
εξοικειωθεί με την διαφθορά στην κοινωνία και δεν αντιδρά. Διαβρώνεται και διαβρώνει ακόμα
περισσότερο την ήδη απωθητική εικόνα του δημόσιου βίου.
5. Την πολιτική συνιστώσα της διαφθοράς ενισχύουν και οι ανέντιμοι και επίορκοι
πολιτικοί (κυβερνητικού ή αυτοδιοικητικού επιπέδου), οι οποίοι υποτάσσουν το κοινό
συμφέρον των πολιτών, στο στενό προσωπικό τους συμφέρον. Ενδιαφέρονται μόνο για την
εξουσία και για να την αποκτήσουν εστιάζουν στις πελατειακές σχέσεις που τους
αποφέρουν ψήφους και κάθε είδους κέρδη. Εμπλέκονται σε όργανα που σχεδιάζουν και
αποφασίζουν νόμους, πολιτικές και κανονισμούς και επηρεάζουν την πολιτική διαδικασία καθώς
και την διαδικασία εφαρμογής τους. Υπακούν σε ένα ιδιότυπο «δίκτυο αλληλεγγύης». Κανείς
δεν μπορεί να αρνηθεί μια «βοήθεια», για ευνοϊκή μεταχείριση, για να κινήσει τα νήματα ή για
ανεκτικότητα, σε ένα συγγενή, γείτονα, κομματικό σύντροφο, φίλο. Ούτε βέβαια μπορεί να την
αρνηθεί σε οποιονδήποτε που έχει σταλεί από κάποιον από τους παραπάνω. Σε διαφορετική
περίπτωση τα άλλα μέλη του «δικτύου» θα τον επιπλήξουν, αντιπαθήσουν ή θα γίνουν εχθροί
του, με συνέπεια τον αποκλεισμό του. Αυτό όμως θα κοστίσει στον πολιτικό την «καριέρα του».
Έτσι λοιπόν εξυπηρετούν τους «ημέτερους», μη διστάζοντας να παρέμβουν ακόμα και στη
λειτουργία της δικαιοσύνης προκαλώντας αέναη αναβλητικότητα, στα όρια της παραγραφής, του
διωκτικού μηχανισμού, δημιουργώντας τις κατάλληλες ευκαιρίες για ένα κατεξοχήν επικερδές
παιχνίδι διαφθοράς. Στο πλαίσιο αυτό οργανώθηκε ένα πλέγμα πελατειακών σχέσεων
ανάμεσα στα κόμματα και το εκλογικό σώμα. Το ρουσφέτι έγινε πάγια πολιτική πρακτική
επιμέλεια: Δρ. Πολύβιος Ν. Πρόδρομος
σελίδα 4 από 7
http://www.simeonidis.mysch.gr Βασίλης Συμεωνίδης, προσωπικός δικτυακός τόπος
Έκθεση γ΄ λυκείου
που, αλώβητη από τις μείζονες οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις, σφράγισε τη
νεοελληνική κοινωνία μέχρι και τις μέρες μας.
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
Τα οικονομικά προβλήματα, η παραπληροφόρηση και η εκτεταμένη διαφθορά του
δημόσιου τομέα, καθιστούν τη ζωή άδικη, με συνέπεια να αυξάνεται η δυσαρέσκεια ενάντια
στην Κυβέρνηση και στη νομιμότητά της και σε κείνους που κυβερνούν, να χάνεται η
εμπιστοσύνη σε όλα τα πολιτικά κόμματα ακόμα και στη δημοκρατία. Έτσι, αν ο δημόσιος
θυμός και η πίεση του λαού ενάντια στη διαφθορά και στις συνθήκες που αυτή δημιουργεί, δεν
μπορεί να διοχετευθεί αποτελεσματικά μέσω της πολιτικής διαδικασίας, μπορεί να οδηγήσει
στην κοινωνική αναταραχή και αστάθεια. Τα δεδομένα αυτά καθιστούν απαρέγκλιτη την
εφαρμογή της αξιοκρατίας και την αξιοποίησή της ως μέσου πάταξης της διαφθοράς και
ενίσχυσης και εγγύησης των σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ Διοίκησης και Πολιτών, που θα
οικοδομήσει ένα Κράτος δικαίου.
Κάθε άνθρωπος αποτελεί μια ιδιαίτερη, μοναδική και ανεπανάληπτη οντότητα, έχει μια
ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση αλλά και ικανότητες και δυναμικότητα διαφορετική από εκείνη του
συνανθρώπου του αναγκαία συνέχεια της διαφοράς αυτής είναι καθένας να καταλαμβάνει μέσα
στη κοινωνία τη θέση εκείνη που ορίζεται σύμφωνα με τη δυναμικότητά του, με την αξία του.
Σε ατομικό επίπεδο:
Η αξιοκρατία επιδρά θετικά στη ψυχολογία του ανθρώπου: αυξάνει την
αγωνιστικότητά του και συνακόλουθα την αποδοτικότητα και παραγωγικότητά του, γίνεται
ισχυρό κίνητρο άμιλλας και συμβάλλει σημαντικά στην υπευθυνότητα και συνέπεια του ατόμου
εφόσον η θέση και το αξίωμα που κατέχει ανταποκρίνεται και οφείλεται μόνο στην αξία του. Το
άτομο αποκτά θάρρος, αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του. Η αξιοκρατία συνιστά
κίνητρο για ενεργοποίηση των δυνάμεων, μεγαλύτερη προσπάθεια, ανάληψη πρωτοβουλιών και
αύξηση της αποδοτικότητας του ατόμου. Εγείρει την αγωνιστικότητά του, με την οποία
αντιμάχεται κάθε εμπόδιο για την πραγμάτωση των στόχων του.
Παράλληλα αποτελεί παράγοντα ηθικοποίησης των ατόμων: Τα βοηθά να
συνειδητοποιήσουν ότι το ήθος αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την προώθησή τους, με
αποτέλεσμα να καλλιεργούν ηθικές αξίες, όπως ευγένεια, ειλικρίνεια, ανιδιοτέλεια, τιμιότητα,
υπευθυνότητα και συνέπεια. Με την λογική αυτή δεν συμμαχούν σε φαινόμενα διαφθοράς, ούτε
ενδίδουν σε διαπλεκόμενα συμφέροντα, ούτε καταδέχονται να γίνουν γρανάζι πελατειακών και
κομματικών μηχανισμών, αφού γνωρίζουν ότι το λειτούργημά τους το κατέχουν με την αξία τους
και όχι έρποντας σε κομματικά γραφεία. Έτσι όχι μόνο γίνονται παραδείγματα ήθους, αλλά και
αφήνουν να διαφανεί μια ελπίδα πως η διαφθορά και τα παράγωγά της θα αποτελέσουν
παρελθόν.
Σε κοινωνικό επίπεδο:
Η αξιοκρατία εξασφαλίζει την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία της κοινωνίας
με την καλή ποιότητα και ποσότητα στην παροχή υπηρεσιών, με τη σωστή ενεργοποίηση του
παραγωγικού δυναμικού που προάγει κάθε τομέα της κοινωνικές ζωής, την παιδεία, την
επιστήμη, την τέχνη, την οικονομία. Τοποθετούνται στην κρατική μηχανή οι άξιοι και ικανοί
πολίτες, οργανώνεται η Πολιτεία και επαληθεύεται το γνωμικό «ο κατάλληλος άνθρωπος στην
κατάλληλη θέση», με αποτέλεσμα την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την άριστη
λειτουργία της πολιτείας. Γενικότερα, η κοινωνία προοδεύει και ευδοκιμεί σ' όλους τους τομείς
(ανάπτυξη της παιδείας, της επιστήμης, των τεχνών, της οικονομίας, του βιοτικού επιπέδου)
αφού προωθούνται οι άξιοι και ικανοί πολίτες.
Επιπλέον, η αξιοκρατία αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας διότι θεωρεί όλους
τους ανθρώπους ίσους, με τις ίδιες υποχρεώσεις και δικαιώματα, με ίσες ευκαιρίες για ν’
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ακριβώς επειδή η διαφθορά είναι ένα πολιτισμικό φαινόμενο, απαιτείται ουσιαστικά μια
πολιτισμική «επανάσταση» για να περάσουμε από την εξυπηρέτηση του προσωπικού
συμφέροντος με κάθε δυνατό τρόπο στην ισορροπημένη σχέση προσωπικού συμφέροντος –
συλλογικού συμφέροντος, αποτρέποντας φαινόμενα και πρακτικές που διασπούν την κοινωνική
συνοχή, πλήττουν την αλληλεγγύη, καλλιεργούν την ασυδοσία, ανακόπτουν την ανάπτυξη,
δηλητηριάζουν την κοινωνική δικαιοσύνη και οδηγούν στην ηθική και κοινωνική κατάπτωση. Ο
κάθε πολίτης πρέπει να γίνει ενεργός πολίτης. Μόνο οι ενεργοί και συνειδητοποιημένοι πολίτες
μπορούν να μειώσουν την διαφθορά και να αναγκάσουν τους πολιτικούς άνδρες στην προώθηση
πολιτικών για τη διαφάνεια και τη δημοκρατία. Γι’ αυτό φίλοι μου ας θυμόμαστε τα λόγια του
Αβραάμ Λίνκολ: «Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα σκοτώνεις τον
εχθρό σου, με τη ψήφο σκοτώνεις το μέλλον των παιδιών σου».