You are on page 1of 4
A Linha de Caxias séhado,13dejuhode 2019 2058 (BARROSO, 1939, p. 201) "0 seu bom senso tocava as raias do génio" Visconde do Rio Branco Quando 0 marqués de Caxias chegou a porta da sala, ja os oficiais generais, que ele mandara convidar para uma reunido no palacio do governo, estavam a postos. Conversavam em pequenos grupos nos claros das janelas, em voz baixa. Voltaram-se répidos, perfilados e nciosos, para a entrada, mal nela assomou o vulto do comandante em chefe. Depois do seu ferimento em combate, o velho guerreiro sentia-se piorar de sade dia a dia. A idade, os trabalhos, o clima do Paraguai abateram sua resist&ncia férrea. No Te-Deum com que se solenizou a ocupacao de Assuncéo, tivera um desmaio’, Depois, o falecimento de seu inseparavel companheiro, amigo e secretario, coronel Fernando Sebastio Dias da Mota, contribuira ainda mais para agravarthe os padecimentos e quebrar-the as energias, como a Inhatma e como a muitos outros. Estava emagrecido e palido; mas conservava sempre aquela linha impecavel que nada podia quebrar. No peito da farda, corretamente abotoada, luziam a direita as agulhetas doiradas de ajudante de campo do Imperador. A mao enluvada repousava sobre © punho da espada e a barba encanecida se mostrava bem aparada e bem tratada. Acompanhava-o o cirurgido-mor Bonifacio de Abreu. Cumprimentou com a cabega a todos, esbogando um sorriso, e indicou-thes as poltronas que rodeavam uma longa mesa. Os oficiais generais, um a um, apertaram-the a mo e sentaram-se com um, rumor de espadas arrastadas. Ali estavam Guilherme Xavier de Sousa, que deveria substituito no comando em chefe até a chegada do Conde d'Eu, Jodo Manoel Mena Barreto, destinado a morrer gloriosamente em Peribebui, Carlos Resin, pequeno, vivo, valente como as armas, Salustiano dos Reis, Vitorino, Mallet, Polidoro, Argolo, Jacinto Machado e mais alguns. Os ajudantes de ordens ficaram de pé aos cantos: 0 capitéo de mar e guerra Pereira da Cunha, os tenentes-coroneis Luis Alves Pereira e José Maria de Alencastro, o major Francisco Cesar do Amaral, encarregado do Diario do Exército, e alguns capites cujos nomes mostravam que eram filhos ou netos de celebrados herdis das guerras do sul: André Alves de Oliveira Belo, Luis Carlos Barreto Pereira Pinto e Francisco de Paula de Andrade Neves®. Cinco ou seis coroneis, que comandavam brigadas também tinham sido convocados: Martins de Menezes, silva Pedra, Oliveira Bueno, Jardim. Pelas janelas abertas de par em par, entrava o sol da manhé e um vento frio e sutil. Morria o més de fevereiro e, desde os primeiros dias de janeiro, a velha cidade de Assungo, fundada no século XVI sob a divisa Vestigia nulla retrorsum, caira em poder do exército brasileiro. A bandeira imperial tremulara sobre os edifi 1L "Em seguida, fol ouvir missa na catedral com todo o seu estado maior, tendo ento tuma sincope, que no 0 deixou acabar esta solennidade”. Diario do exército, na Revista do Instituto Histérico e Geogréfico Brasileiro, tomo 91, volume 145, pg 514. ‘Caxias, usé 3 lafois par ge et par les fatigues de cette longue guerre, blessé.." Th. Fix, la Guerre du Paraguay, Tanera, Pais, 1870, pg 176. 2 "Quinta feira,14 de janeiro de1869. Hoje elas horas do dia, depois de lentae consumidora enfermidade, morreu 0 coronel Fernando Sebastio Dias da Mota, secretério igeral do comando em chefe...S. Exa (0 marques de Caxias, sensibilizado por tao profundo golpe, mandou convidar atoda oficialidade para assistr 20 seu funeral.” Idem, pagina612. 3, Sebastido Barreto PereiraPinto foi um dos heroicos comandantes de diviséo do marques de Barbacena no Passo do Rosério, ‘André Alves de Oliveira Belo foi o chefe de estado-maior de Jodo Propicio Mena Barreto nna campanha do Uruguai, em 1864. Andrade Neves era o Bardo do Triunfo. Que nomesno estado-maior de Caxias! 4. "El marqués de Caxias, asi que entré en la ‘Asuncién, mvand6 instalar sus fuerzas en los edificios publicosy particulares El palacio de gobierno, el cabildo, el palacio del congreso, losteatros, el departamento de policia, los cuarteles las oficinas publicas, el club nacional, las casas de los hermanos del ‘mariscal Lopez y todas las de las familias dlistinguidas, fueron las que quedaron rmarcadas con la huellas caracteristicas del paso o ocupacién de todafuerza invasora El marques de Caxias se instalé en la quinta del lay ae jantetro, a vena Clague ae AssuNgay, 1unUaUE NO SeCUIO AVE sob a divisa Vestigia nulla retrorsum, caira em poder do exército brasileiro, A bandeira imperial tremulara sobre os edificios no ‘Ano-Bom. Iniciara-se para as armas do Império com esse prenuinci feliz 0 ano da graga de 1869. Pouco mais de mil homens, a brigada do comando de Hermes da Fonseca, haviam embarcado no dia 31 de dezembro em Santo Antonio e ocuparam a capital paraguaia abandonada no dia 12. de Poucos dias depois, 0 exército, deixando as posigdes de Angostura guardadas pelos argentinos de Gelly y Obes, punha-se em marcha para a cidade. As guardas avangadas avistaram as torres da catedral no dia 4 de janeiro, No dia 5, todo o exército entrava triunfalmente pelas ruas entre a populago, faminta e miseravel. Quase no se viam homens. Algumas mulheres, com os filhos nos bragos, que pediam po. Um ou outro velho. Caxias, a cavalo, rodeado pelo estado-maior, apeara-se a porta do palacio do governo e dele tomara posse. Semana a semana, a capital deserta e triste fora se animando e alegrando. Depois de alguns excessos e pilhagens, impossiveis de evitar quando um exército penetra em cidades ao abandono, restabelecera-se a ordem e imperava a disciplina. Os batalhdes aquartelaram nos edificios publicos — Palacio do Governo, Cabildo, palacio do Congreso, teatro chefatura de policia e Clube Nacional, e nas maiores casas particulares encontradas sem dono —as dos irmos de Lopez e dos ministros, ou acamparam nos suburbios, sobretudo do lado do cemitério da Recolleta. Caxias estabeleceu o quartel-general no Cabildo e tomou para sua residéncia a quinta de D. Carlos Antonio Lopez, pai de Solano*. Os traficantes gringos estabeleceram-se por toda a parte. As familias paraguaias escondidas nos matos regressaram pouco a pouco aos seus lares. Abriram-se hoteis, cafés, salas de danga, casas de jogos inocentes como o bilhar e proibidos como a vermelhinha. As ruas movimentaram-se. Apareceram algumas carruagens e senhoras de vestidos de seda, mas descalgas. Com o sol que entrava pelas janelas no vasto sald, vinha o rumor das ruas: 2unzuns, pregées, gritos, galopes de cavalos, um ou outro toque de corneta. Caxias, depois de expor aos generais 0 estado e situago do exército, © que se sabia da atuacio de Lopez em Cerro-Leén, mostrou alguns dos ultimos despachos recebidos da Corte e referiu-se a sua partida. Passaria o comando ao marechal de campo Guilherme Xavier de Sousa e retirar-se-ia pelo paquete Guaporé®, declarou. Sua satide malbaratada, 0 cansago, a idade nao Ihe permitiam ultimar a campanha. Alias, de certo modo, ele a julgava terminada por haverem ocupado a capital do inimigo, desmoralizado e em fuga. Nisto, um rumor de vozes altas, discutindo, ecoou da ante-sala pelo reposteiro grosso e vibrou no salao. O marqués calou-se. Todos os rostos voltaram-se para a porta. Joo Manuel da Fonseca Costa, chefe do estado-maior do general, levantou 0 cortinado e, dirigindo- sea Caxias, disse: rmarcadas con la huellas caracteristicas de! paso o ocupacién de todafuerza invasora El marques de Caxias se instal6 en la quinta del expresidente Carlos A. Lopez, hoy Choza ‘Adelina, sobre fa avenida Valenzuela esquina Peru”. Hector. F. Decoud, sobre los, Escombros de la Guerra— Una Decada de Vida Nacional, tomo |, pag. 13, Asuncién 1925. 0 mesmo autor conta que os nossos soldados saquearam as casas da capital vencida e escreveram nas suas paredes estas palavras: Piorfizeram os paraguaios em Uruguaiana e Corrientes "Ao chegarS. Exa areferida capital, ordenou que toda a infantaria viesse aquartelar nos eeificios piblicos’. Digrio do Exército, idem, pe 608, "Depois de haver percorrido belos & aprecidveis sitios entre eles a quinta deLopez, assentouS. Exa em fazer nela sua residéncia..”. Idem, pg 613, 5. "Ao anoitecer saiuS. Exa da quinta, ‘acompanhado dos generais Guilherme, Jacinto eSalustiano, embarcando no vapor Guaporé com os oficiais do seu estado-maior £0 irurgigo mor do exército™. Idem, pg 614. 6. "Chegando o principe a Assungéo, no momento exato da partida dum vapor com Cinquenta e tantos a bordo mandou susté fa. L Rodrigues daSiva— Reminiscéncias da Campania do Paraguai, Cia Methoramentos des. Paulo, pe 72. 7... envergando a farda ricamente bordada dde marechal, de chapéu armado e com 0 punho profusamente agaloado de ouro, assistia 20 desfilar das tropas, com semblante indolente, bio pendido e ‘casualmente thes langava seu olharvitreo" Retrospecto da Guerra contra Rosas, de SIBER, pe 42.

You might also like