ÅÄÈÍÑÒÂÅÍÎÒÎ ÁÎÃÀÒÑÒÂÎ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà.
(Íåáåòî ÷èñòî. Âðåìåòî òèõî è õëàäíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
Õîðàòà, êàòî çàáîãàòåÿò, íå öåíÿò âå÷å õëÿáà. Êîãàòî íå
ãî öåíÿò, îñèðîìàøàâàò. È êàòî îñèðîìàøåÿò, îöåíÿâàò ãî.
Òåìàòà, êîÿòî ïðèãîòâèõòå çà äíåñ, å: “Îò êàêâî çàâèñè óñïå-
õúò íà ÷îâåêà?” Îò íåãîâèÿ óì, ñúðöå è âîëÿ. Çàâèñè îò íå-
ãîâàòà ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà. Àêî òè íÿìàø ñâåòëèíà,
òîïëèíà è ñèëà, óñïåõ íå ìîæå äà èìàø. Çàùîòî, àêî ñè â
íÿêîÿ òúìíà íîù è èñêàø äà îòèäåø íÿêúäå, àêî íîùòà å
òúìíà êàòî ðîã, ÷å íèùî íå ñå âèæäà, êúäå ùå îòèäåø? Â
æèâîòà èìà íÿêîè ìîìåíòè, êîãàòî ñè ñå îò÷àÿë, ÷å íèòî
åäíà çâåçäèöà íÿìà íà òâîåòî íåáå. Îò÷àÿíèåòî ïðèëè÷à íà
åäíà òúìíà íîù.
Ñåãà èíòåðåñíîòî å: çàùî èäâà îò÷àÿíèåòî? Êîé å ïðîèç-
õîäúò íà îò÷àÿíèåòî? Çàùî ÷îâåê ñå îò÷àéâà, îáåçñúð÷àâà?
Íåêà äà ðàçãëåäàìå åäíî ïðîñòî ÿâëåíèå. Âèå êàçâàòå: “Òðÿá-
âà ìè êåñèÿ.” Íåêà äà ðàçãëåäàìå êåñèÿòà. Çàùî íè å êåñèÿòà?
Áúëãàðèòå èìàò êåñèè ñïëåòåíè, îòãîðå óñòàòà èì ñå ñòÿãà.
È ñå ðàçòâàðÿò. Íÿêîè êåñèè èìà íàïðàâåíè îò êîæà. Ñåãà
ìîäåðíèòå êåñèè ñà ñ ïðåãðàäè. Ñåãà îòâàðÿø êåñèÿòà ñè.
Çàùî? Èëè äà òóðèø, èëè äà èçâàäèø íåùî. Êàçâàø: “Òðÿáâà
êåñèÿ.” Ñåãà, àêî òè ñå ñïðåø, àêî òè òðÿáâà ñàìî êåñèÿ,
êàêâî ùå íàïðàâèø? Àêî íÿìà íèùî â êåñèÿòà òè? Èìàø
êåñèÿ, íî íèùî íÿìà â íåÿ. Êàêâî òå ïîëçóâà? Çíà÷è, êàòî
êàçâàìå “êåñèÿ”, òðÿáâà äà èìà íåùî â íåÿ. Êàçâàìå: “Áåç
ïàðè íå ìîæå.” Òî å òîëêîç âÿðíî, êîëêîòî å âÿðíî, ÷å áåç
êåñèÿ íå ìîæå. Çàùîòî, àêî íÿìà êåñèÿ, íÿìà êúäå äà òóðèø
ïàðèòå. Òîâà å âòîðîòî ïîëîæåíèå íà âÿðàòà. Íàé-ïúðâî âÿð-
âàø â êåñèÿòà ñè. Êåñèÿòà å õóáàâà, íî òðÿáâà äà èìà ñúäúð-

#
æàíèå. Ïàðèòå ñà ñúäúðæàíèåòî íà êåñèÿòà. Äîáðå, äà
äîïóñíåì, ÷å èìàø êåñèÿ è ïàðè. È êàçâàø, ÷å áåç ïàðè íå
ìîæå. Òè ìèñëèø, ÷å êàòî èìàø ïàðè, âñè÷êî ìîæå. Äîáðå,
èìàø ïàðè, íî ïàðèòå ÿäàò ëè ñå? Ñ ïàðèòå ìîæåø ëè äà
ñè êóïèø äèøàíå? Ìèñúë? Íå ìîæåø. Òå ñà óñëîâèÿ. Ïàðèòå
ñà òîëêîç âàæíè, êîëêîòî êåñèÿòà. Òè îòèâàø ñ ïàðè ïðè
íÿêîé áàêàëèí è ñè âçåìàø çàõàð. Çíà÷è, íà òåçè ïàðè èì
òðÿáâà íåùî. Êàêòî íà êåñèÿòà º òðÿáâà íåùî, ò.å. òðÿáâà
äà òóðèø ïàðè â íåÿ, çà äà òè ñòàíå òÿ öåííà è îáè÷íà,
ñúùî òàêà è ïàðèòå, çà äà òè ñòàíàò îáè÷íè, ñ òÿõ òðÿáâà
äà âçåìåø íåùî: èëè çàõàð, èëè äðåõè, èëè øàïêà. Öåííè ñà
òîãàç ïàðèòå. Òè èìàø âÿðà â ïàðèòå, ïîíåæå çà òÿõ ùå
òè äàäàò äðåõè, øàïêà, çàõàð è ïðî÷åå.
Òðåòî ïîëîæåíèå å ñëåäíîòî: òè êàçâàø, ÷å áåç õëÿá íå
ìîæåø. Òè êàçâàø: “Áåç êåñèÿ íå ìîæå, áåç õëÿá íå ìîæå è
áåç ÿäåíå íå ìîæå.” Àêî òè èìàø õëÿá, êåñèÿ, ïàðè, õðàíà,
íî íå ìîæåø äà ÿäåø? Òðÿáâà è äà ÿäåø. Êàê âúðâÿò ïðîöåñè-
òå? Áåç êåñèÿ íå ìîæå. Áåç ïàðè, áåç õëÿá è áåç ÿäåíå íå
ìîæå. Íî è òàì íå ñå ñïèðà ïðîöåñúò ñåãà. Íî àêî òàçè õðàíà,
ñëåä êàòî ñè ÿ òóðèë â ñòîìàõà, íå ñå ñìèëà? È áåç ñìèëàíå
íå ìîæå. Íî, ñëåä êàòî ñå ñìåëè, àêî òàçè õðàíà íå îòèäå íà
ñâîåòî ñè ìÿñòî, íà ñâîåòî ïðåäíàçíà÷åíèå? Íî è òàì íå ñå
ñïèðà. Îáà÷å [àêî] è ñëåä êàòî âëåçå â óìà òè, íå ïðîèçâåäå
ñâåòëèíà è êàòî âëåçå â ñúðöåòî òè, íå ïðîèçâåäå òîïëèíà è
êàòî âëåçå â äóøàòà òè, íå ïðîèçâåäå ñèëà, òîãàç çàùî òè ñà
êåñèÿòà, ïàðèòå, õëÿáúò, ÿäåíåòî è ñìèëàíåòî?
Õîðàòà ñå ñïèðàò ñåãà è ñå ñàìîçàáëóæäàâàò, è êàçâàò:
“Áåç ïàðè íå ìîæå.” ×îâåê êàçâà: “ß àç äà ñúì áîãàò!” Òîé
êàçâà, ÷å ñ ïàðè ùå áúäå ïî÷èòàí. Òè ñ ïàðè ùå áúäåø
ïî÷èòàí òàêà, êàêòî ìàãàðåòî, êîåòî å íàòîâàðåíî ñ èêîíè.
Åäíî ìàãàðå, êàòî áèëî íàòîâàðåíî ñ êðúñòîâå è èêîíè è
õîðàòà ïî÷íàëè äà ãî ïî÷èòàò, ìàãàðåòî ïî÷íàëî äà ðåâå. È
ãîñïîäàðÿò ìó êàçàë: “Ïî÷èòòà íå å çà òåáå, íî çà òâîèòå
èêîíè, êîèòî íîñèø íà ãúðáà ñè.”
×å, àêî òåáå òå ïî÷èòàò çà ïàðèòå, òîâà å ñúùîòî. Òåáå
òðÿáâà äà òå ïî÷èòàò çà òâîÿ óì, ñúðöå è äóøà. Òîâà å ïî÷èò.
À ïúê áîãàòñòâîòî, òî å òîëêîâà âàæíî, êîëêîòî å âàæíà è
êåñèÿòà. Òî å êðèâî çàêëþ÷åíèå, àêî ìèñëèø, ÷å ïàðèòå ùå

$
òå ïîâäèãíàò â ñâåòà. Ñòàðèòå õîðà, êàòî îñòàðåÿò,
âçåìàò ñè áàñòóí è ñå îïèðàò íà áàñòóíà. Ïî÷íåø ëè íà
òðè êðàêà äà õîäèø, òî òâîÿòà ðàáîòà å ñâúðøåíà. Íàé-
ñèãóðíà ðàáîòà å õîäåíåòî íà äâà êðàêà. Òàì òâîÿòà âîëÿ
ñå ïðîÿâÿâà. Íî àêî õîäèø íà òðè êðàêà, òè ïî÷âàø äà
íàêóöâàø è òîãàâà òâîÿòà ðàáîòà å ñâúðøåíà.
Ñåãà, íå èñêàì äà êàæà, ÷å äà íÿìàòå ïàðè. Íî òóðåòå
ïàðèòå íà òÿõíîòî ìÿñòî. Íå ãè òóðÿéòå äî î÷èòå ñè, ÷å äà
îñëåïååòå, íèòî áëèçî äî óøèòå ñè, ÷å äà îãëóøååòå. Íèòî
ãè òóðÿéòå ïðè óñòàòà ñè, ÷å äà îíåìååòå. Íèòî áëèçî äî ðú-
êàòà ñè, ÷å äà èçñúõíå ðúêàòà âè. Òîãàç ùå îñàêàòèø ðúöåòå
ñè. Â ðàçêàçà çà Æàí Âàëæàí èìà ñëåäíîòî. Ñëåä êàòî ðåøèë
òîé äà ðåôîðìèðà æèâîòà ñè, íå ïîíàøåìó, íî ñïîðåä èäåàëà
íà Âèêòîð Þãî, òîé âèæäà, ÷å åäíî äåòå èãðàå ñ ïàðèòå ñè.
È Æàí Âàëæàí òóðÿ êðàêà ñè âúðõó ïàðèòå ìó. Äåòåòî ïëà÷å
è òúðñè ïàðèòå ñè. Æàí Âàëæàí çíàå êúäå ñà ïàðèòå, íî äåòå-
òî íå çíàå.
Ïèòàì: Àêî òâîÿò êðàê íàòèñêà ïàðèòå, êàêâà ÷îâåùèíà
èìà â òåáå? ×å, íàé-ïúðâî, òè íå ñè ïðàòåí íà Çåìÿòà äà
áúäåø áàíêåðèí. Ãîñïîä íå òå å ïðàòèë äà äúðæèø åäíà êå-
ñèÿ, ñàìî äà ÿ ïúëíèø è äà ÿ èçïðàçâàø. Êàêâî ùå áúäå äà
íîñèø êåñèÿòà ñè è äà êàçâàø, ÷å äîêàòî ñà ïàðèòå ñ òåáå,
âñè÷êî ìîæåø? Âÿðâàø â êåñèÿòà, â ïàðèòå è â òîâà, êîåòî
ïàðèòå ùå òè äîíåñàò. Íî âñè÷êèòå òåçè êåñèè ñà îñàêàòèëè
õîðàòà. Öÿëàòà êóëòóðà å îñàêàòåíà îò òîâà âÿðâàíå, ÷å áåç
ïàðè íå ìîæå. È áåç õðàíà íå ìîæå. Îò èêîíîìè÷åñêî ãëåäè-
ùå ñå áèÿò õîðàòà. Áèÿò ñå çà çåìÿ, äâàìà äóøè ñå êàðàò çà
çåìÿ. È íàðîäèòå äíåñ ñå êàðàò çà çåìÿ.
Åäèí ãîñïîäèí, êîéòî å õîäèë â Ãåðìàíèÿ, ðàçïðàâÿøå:
ãåðìàíöèòå ñà âñè÷êî íàðåäèëè. Ìåõàíè÷åñêè å íàðåäåíî,
êàêòî â ìàøèíà. Âñÿêî íåùî å íà ìÿñòîòî ñè. Õóáàâî, òè
îòèâàø â åäíà ôàáðèêà, òàì âñè÷êî ­ êîëåëåòà è ïðî÷åå, å
íàðåäåíî. Íî áèõòå ëè æåëàëè âèå äà ñòå íà ìÿñòîòî íà åäíà
ìàøèíà? È êîëåëåòàòà äà ñå âúðòÿò. Áèõòå ëè æåëàëè äà
ñòå íà ìÿñòîòî íà åäíà ìàøèíà, êîÿòî êúëöà ìåñîòî çà êþô-
òåòà? Íàëè çíàåòå êàê ñå ïðàâÿò êþôòåòà îò êúëöàíî ìåñî?
Íÿêîè âåðóþùè, ñëåä êàòî ñà ïðåñòàíàëè äà áúäàò ìåñîÿäöè,
ïîíåæå ñà èçëåçëè îò Åãèïåò, èìèòèðàò ÿñòèå, ïðèãîòâåíî

%
îò ìåñî. Áîãàòà ñòðàíà áåøå Åãèïåò òîãàâà! È êàòî
èçëåçíàõà îò Åãèïåò, åâðåèòå êàçâàõà: “Íÿìà ìåñöå!” Òà,
òåçè, êîèòî íå ÿäàò ìåñî, ñêúëöâàò áîá, êàêòî ñêúëöâàò
ìåñîòî, è ãî çàìåñâàò ñ ìàëêî áðàøíî è ìèñëÿò, ÷å ìåñî
ÿäàò. È êàçâàò: “Íèå ñìå âåãåòàðèàíöè!” Èëè ïðàâÿò
êþôòåòà îò ëåùà ñ ìàëêî ìàãäàíîç, ñ åäíî ÿéöå ñ÷óêàíî è
ñ ìàëêî áðàøíî. Âñå èì å æàëêî è êàçâàò: “Ìíîãî
ñúæàëÿâàìå, ÷å íàïóñíàõìå ìåñîòî, íî êàêâî äà ñå ïðàâè.”
Íÿêîè ðåëèãèîçíè, êàòî ñòàíàò ðåëèãèîçíè, íàé-ïúðâî
ñå îòêàçâàò îò õóáàâèòå äðåõè, ïîíåæå òå ñà ìåñíàòà õðàíà.
Õóáàâàòà øàïêà, õóáàâàòà âðúçêà ñà ìåñíà õðàíà. Òå äîéäàò
äî âåãåòàðèàíñêàòà õðàíà ­ ñêúñàíàòà øàïêà, äðèïàâàòà äðå-
õà áèëà âåãåòàðèàíñêàòà õðàíà. Òîâà íå å âÿðíî. Òîâà ðàç-
ñúæäåíèå å â êðèâà ïîñîêà. Ñêúñàíèòå äðåõè ­ òîâà å ìåñîÿä-
ñòâî. Ïîíåæå ñêúñàíèòå äðåõè èìàò ìàçíèíè, à ïúê íîâàòà
äðåõà íÿìà ìàçíèíà. Íîâàòà øàïêà íÿìà ìàçíèíà. À ïúê â
ñòàðàòà øàïêà êîëêî ìàñëî èìà! È ïî ñòàðàòà äðåõà ñúùî.
Îñòàâåòå òîâà. Òîâà íå å âåãåòàðèàíñòâî. Ñèðîìàøèÿòà íå
íè òðÿáâà. Ìàçíèíà èìà â ñèðîìàøèÿòà.
Íÿêîè êàçâàò: “Äà áúäåì ñèðîìàñè!” Êàòî ñå êàæå
“ñèðîìàñè”, ñúâñåì äðóãà èäåÿ ñå êðèå â òîâà. Àêî ñèðîìà-
øèÿòà òå ïðàâè íåäîâîëåí, òîãàâà... Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å íà
ãúðáà ñè íîñèòå 50­60 êã æèòî è òå êàðàò äà ãî íîñèø 50­60
êì. Íÿìà ëè äà ñúæàëÿâàø çà òîâà? Ùå ñè íåäîâîëåí îò
æèâîòà. Çíà÷è ñèðîìàøèÿòà íîñè íåùî. È òîâà ãî áåçïîêîè.
Áîãàòñòâî, êîåòî òå áåçïîêîè, íå å áîãàòñòâî. È ñèðîìàøèÿ,
êîÿòî òå áåçïîêîè, íå å ñèðîìàøèÿ. Ñèðîìàøèÿ àç íàðè÷àì
òîâà: òÿ äà íå áåçïîêîè ÷îâåêà. Äà òè å ïðèÿòíî, ÷å ñè ñèðî-
ìàõ. È êàòî ñè áîãàò, áîãàòñòâîòî äà íå òè ïðè÷èíÿâà áåçïî-
êîéñòâèå, äà íå òè ïðè÷èíÿâà íèêàêâà òåæåñò, íèêàêâî ãëàâî-
áîëèå.
Òîâà íàðè÷àì àç èñòèíñêî áîãàòñòâî. À ïúê òîâà ñå ïðè-
äîáèâà ñàìî ñ ÷îâåøêèÿ óì, ñúðöå è âîëÿ, ñúåäèíåíè â åäíî.
Èñòèíñêè áîãàò ÷îâåê å îíçè, êîéòî å ñúåäèíèë óìà ñè è
ñúðöåòî ñè ñ äóøàòà ñè. È èñòèíñêè ñèðîìàõ å îíçè ÷îâåê,
êîéòî ïàê å ñúåäèíèë óìà ñè, ñúðöåòî ñè è äóøàòà ñè â åäíî.
Çàùîòî äîâîëñòâîòî íà ÷îâåêà âñÿêîãà ïðîèçòè÷à îò ñâåòëè-
íàòà, êîÿòî èìà, îò òîïëèíàòà, êîÿòî èìà è îò ñèëàòà, êîÿòî

&
èìà. Íî íå ñàìî äà èìàø ñâåòëèíà. Òè ìîæå äà ñå ëúæåø,
÷å èìàø ñâåòëèíà. Àêî èìàø ñâåòëèíà è òÿ íå òå ïîëçóâà,
òè èìàø êåñèÿ. È çà ñâåòëèíàòà òðÿáâà íåùî. Àêî òè îòâî-
ðèø òàÿ ñâåòëèíà è ìîæåø íà íåÿ äà ÷åòåø åäíà êíèãà, òî-
ãàâà òÿ èìà ñìèñúë. Àêî ñàìî èìàø ñâåòëèíà, êàêâî ùå òè
ïðèíåñå? Àêî âèå íà Çåìÿòà ñòå ñàì è íèêîãî íå âèæäàòå, è
ñåáå ñè íå âèæäàòå, êàêâî ùå áúäå òâîåòî ïîëîæåíèå? Ïðåä-
ñòàâåòå ñè, ÷å íà Çåìÿòà íèùî íå âèæäàòå èëè âèæäàòå
Çåìÿòà ãîëà, áåç íèêàêâè öâåòÿ è äðóãè ðàñòåíèÿ, ñàìî êàòî
åäíà ãëàäêà òîïêà ñ ÷åðâåí öâÿò. Èëè äà êàæåì, ÷å èìàòå
òîïëèíà, íî ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å ïðåäìåòúò, íà êîéòî ñåäèø,
å íàãîðåùåí äî 200 ãðàäóñà è òè ñåäèø ïðè òàÿ òîïëèíà îò
200 ãðàäóñà ­ êàêâî ùå òè äîïðèíåñå òîïëèíàòà?
Êàçâàòå, ÷å ÷îâåê òðÿáâà äà èìà òîïëèíà. Òå ñìÿòàò ïîä
òîïëèíà ÷óâñòâàòà. Íî àêî òåçè ÷óâñòâà òå áåçïîêîÿò, ïðàâè
ëè ñà òåçè ÷óâñòâà? Àêî åäíà ìèñúë òå áåçïîêîè, ïðàâà ìè-
ñúë ëè å òÿ? Íå ñà ïðàâè. Àêî èìàø ñèëà è òÿ òå áåçïîêîè,
òîâà íå å ñèëà. Òðÿáâàò ðåä ðàçñúæäåíèÿ. Òè êàçâàø: “Äà
áúäeì áîãàòè.” Ñúãëàñåí ñúì. Íî àêî òè â ñâîåòî áîãàòñòâî
óìèðàø, ïèòàì: çàùî òè å òîâà áîãàòñòâî? Àêî ñ áîãàòñòâîòî
ìîæåø äà æèâååø è äà ñòàíåø áåçñìúðòåí, ðàçáèðàì òàêîâà
áîãàòñòâî.
Êîå å òîâà áîãàòñòâî? Åäèíñòâåíîòî áîãàòñòâî â ñâåòà,
òîâà å Ëþáîâòà. Åäèíñòâåíîòî áîãàòñòâî â ñâåòà, òîâà å Ìúä-
ðîñòòà. Åäèíñòâåíîòî áîãàòñòâî â ñâåòà, òîâà å Èñòèíàòà.
Òå ñà òðè íåùà, êîèòî ÷îâåê òðÿáâà äà èìà. Êîéòî ãè èìà, å
èñòèíñêè áîãàòèÿò ÷îâåê! Ëþáîâ çà äóøàòà, Ìúäðîñò çà
÷îâåøêèÿ óì è Èñòèíà, êîÿòî íîñè ñèëàòà. Èñòèíàòà å, êî-
ÿòî íîñè ñèëà è ñâîáîäà.
Òà êàçâàì: Ñåãà çà êàêâî òðÿáâà äà íè óâàæàâàò? ×å, çà
êàêâî ìîãàò äà âè óâàæàâàò? Àêî âúâ âàøàòà äóøà íÿìà
ëþáîâ, çà êàêâî ìîãàò äà âè óâàæàâàò? Êàæåòå ìè! È àêî
âúâ âàøèÿ óì íÿìà ìúäðîñò, çíàíèå, çà êàêâî ìîãàò äà âè
óâàæàâàò? È àêî âúâ âàøèÿ äóõ íÿìà ñèëà, çà êàêâî ìîãàò
äà âè óâàæàâàò? Ìåí ìè å ïîòðåáíà âàøàòà ñâåòëèíà, òîïëè-
íà è ñèëà. È íà âàñ âè å ïîòðåáíà ìîÿòà ñâåòëèíà, òîïëèíà è
ñèëà. Íèå åäíè çà äðóãè ñìå íåîáõîäèìè äîòîëêîç, äîêîë-
êîòî ìîæåì äà áúäåì íîñèòåëè íà Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà,

'
Áîæåñòâåíàòà òîïëèíà, ïîíåæå òÿ å ïðîâîäíèöà íà
æèâîòà è íà Áîæåñòâåíàòà ñèëà. Îðãàíèçìúò ñå äúðæè
÷ðåç ñèëàòà. Òÿ å, êîÿòî ïîääúðæà ÷îâåøêèÿ îðãàíèçúì.
Âèå ñåãà ïîíÿêîãà ìèñëèòå è ñå ïèòàòå: “Çàùî õîðàòà ñå
áèÿò?” Åäèí íàðîä å êàòî åäèí ãîëÿì ÷îâåê. Åäèí íàðîä å
ñàìî åäèí ïî-ãîëÿì ÷îâåê. È â åäèí íàðîä èìà âñè÷êèòå ïî-
ãðåøêè, êàêòî â åäèí ÷îâåê. Òè ñå ðàçñúðäâàø íÿêîé ïúò è íå
çíàåø çàùî ñå ñúðäèø. Çà êàêâî ñå ñúðäèø? Äåòåòî ñå ñúðäè,
çàùîòî ìàéêà ìó íå ìó å äàëà õëÿá. Ðàçñúðäè ñå è íå èñêà äà
ÿäå. È êàòî ñå ðàçñúðäè, ùå ñå îòäàëå÷è. Íÿìà äà ãëåäà ñ
î÷èòå ñè ìàéêà ñè, íî ñè îáðúùà ãúðáà. À êàêâî îçíà÷àâà
÷îâåøêèÿò ãðúá? Òî èñêà äà êàæå: “Òè ñè îò äðóã ñâÿò è àç
ñúì îò äðóã ñâÿò. Àç çà òåáå ïåò ïàðè íå äàâàì.” Ìàéêàòà ùå
èäå îòïîäèðå ìó è ùå êàæå: “Ìàìà ùå ãî ïîãëàäè.” Òî êàçâà:
“Äà çíàåø àç êîé ñúì! Òè ñè ìàéêà, çàùîòî àç òå íàïðàâèõ
ìàéêà. Òè ñè ñòàíàëà ìàéêà, ïðèäîáè íàé-ãîëÿìàòà ñëóæáà â
ñâåòà. Ãîñïîä òå å òóðèë íà òàÿ ñëóæáà çàðàäè ìåíå. Àç êàòî
ñè çàìèíà, òè íå ñè ìàéêà, àç òå íàïðàâèõ ìàéêà, äà çíàåø!”
Òîâà å èäåÿòà, êîÿòî ñåäè â óìà íà äåòåòî. È òîãàâà ìàéêàòà,
çà äà âúçñòàíîâè ñâîÿ àâòîðèòåò, èìà ñè åäíà ìàãè÷åñêà
ïðú÷êà è êàçâà: “Òàêà ëè?” È êàêòî òî ñå å îáúðíàëî, òÿ ãî
óäàðè îòçàä è òî ñå îáúðíå è äîéäå ñ ëèöåòî ñè êúì íåÿ. Âñåêè,
êîéòî îáðúùà ãúðáà ñè íàçàä, òîÿãàòà èçëèçà, çà äà âúçñòàíîâè
íåùàòà. Äåòåòî âñÿêîãà òðÿáâà äà ãëåäà ìàéêà ñè â ëèöåòî. È
ìàéêàòà òðÿáâà äà ãëåäà äåòåòî â ëèöåòî.
Âèå ñåãà òðÿáâà äà ðàçãëåæäàòå æèâîòà òàêà, êàêòî òðÿá-
âà. Àêî âëåçåòå â ñúâðåìåííîòî ó÷èëèùå, êîå å îíîâà, êîåòî
ïîâäèãà ó÷åíèêà â ó÷èëèùåòî? Ñïîñîáíîñòèòå íà åäèí ó÷å-
íèê, êàòî ñå ó÷è äîáðå.  õàðàêòåðà ñè ìîæå äà íå å òîëêîâà
äîáúð, ìîæå äà èìà ñëàáî ïîâåäåíèå ­ íî ñå ó÷è äîáðå. Èìà
ïîâåäåíèå 3, íî ñå ó÷è. “Ñïîñîáåí”, êàçâàò çà íåãî. Äðóã èìà
ïîâåäåíèå 6, ìíîãî äîáðî ïîâåäåíèå, íî å íåñïîñîáåí. Òà, â
æèâîòà ñïîñîáíîñòòà íà ÷îâåêà ñòðóâà ïîâå÷å, îòêîëêîòî
íåãîâîòî ïðèâèäíî áëàãî÷åñòèå. ×å å äîáúð, ÷å íå ñå êàðà ñ
íèêîé ó÷åíèê, ñåäè ñè, áîæà êðàâè÷êà å. Ïèòàì: Êîëêî ìëÿêî
äàâàò áîæèèòå êðàâè÷êè? Êîé îò âàñ å ïèë ìëÿêî îò åäíà
áîæà êðàâè÷êà? Àç íå áèõ æåëàë äà áúäà åäíà áîæà êðàâèöà.
Èñêàì äà áúäà åäíà ãîëÿìà êðàâà, äà äàâàì ìëÿêî. Õóáàâè


ñà òåçè íåùà, íî êàêâî òðÿáâà äà ñå ðàçáèðà ïîä áîæèÿ
êðàâèöà? Áîæèÿòà êðàâè÷êà ­ èñòèíñêàòà, äàâà ìëÿêî íà
âñè÷êè õîðà, íî âèå íèêîãà íå ñòå âèæäàëè òàçè êðàâà. Òÿ íå
å îíàçè ìàëêàòà êðàâà, áîæèÿòà êðàâè÷êà. Òÿ å ôèêöèÿ.
Îíàçè êðàâà, êîÿòî äàâà ìëÿêî íà âñè÷êè, è íàé-ìàëêèòå
áóáîëå÷êè ÿäàò îò íåéíîòî ìëÿêî, è âñè÷êè äðóãè.
Áîæåñòâåíîòî òðÿáâà äà áúäå òîâà â íàñ, êîåòî å åäíàêâî
äîñòúïíî è çà óìà íè, è çà ñúðöåòî íè, è çà äóøàòà íè. Òîâà,
êîåòî íå å äîñòúïíî çà âñè÷êè õîðà, òî íå å Áîæåñòâåíî. È
íàøàòà ïîãðåøêà ïðîèçòè÷à îò ôàêòà, ÷å íèå íå óïîòðåáÿâà-
ìå Áîæåñòâåíèòå ðàáîòè òàêà, êàêòî òðÿáâà. È â íàñ îíçè,
êîéòî ñòðàäà, å Áîã. Àêî èìà â ñâåòà åäèí, êîéòî ñòðàäà,
òîâà å Áîã. Íèå îùå íå ñòðàäàìå. Íèå íèùî íå ñìå äàëè îò
ñåáå ñè. Íàïðèìåð íÿêîé îò âàñ ìîæå äà êàæå, ÷å ñòðàäà.
Êàêâî ñòå äàëè îò ñåáå ñè? Âèå èñêàòå åäèí ÷îâåê äà âè îáè-
÷à. Êàêâî ùå âè îáè÷à? Êàêâî ñòå ìó äàëè âèå íà íåãî? Íÿêîé
êàçâà: “Îáè÷àì ãî.” ß äà âèäÿ ëþáîâòà âè! Êàêâî ñòå äàëè?
Åäíà ëþáîâ, çà êîÿòî ìíîãî ñå ãîâîðè, òÿ å áåçïðåäìåòíà. È
êîãàòî íÿêîé ÷îâåê èñêà äà ìå îáè÷à, çà äà ïðèâëå÷å âíèìà-
íèåòî ìè èëè êîãàòî àç îáè÷àì íÿêîãî, çà äà ïðèâëåêà âíè-
ìàíèåòî ìó, òîâà íå å ëþáîâ.
Òè, àêî íå îáè÷àø, ùå óìðåø. Òè, àêî íå ãëåäàø, ùå
îñëåïååø. Òè, àêî íå ñëóøàø, ùå îãëóøååø. Òè, àêî íå ðàáî-
òèø, ùå óìðåø. Àêî ðàáîòèø, ùå æèâååø. Àêî íå ðàáîòèø,
ðúöåòå òè ùå ñå àòðîôèðàò. Òè êàçâàø: “Àç íå èñêàì äà ãî
îáè÷àì.” Àêî íå îáè÷àø, ùå ñå àòðîôèðà òâîåòî ñúðöå. ×î-
âåê òðÿáâà äà îáè÷à, ïîíåæå ñúðöåòî ñ ëþáîâòà ïîääúðæà
ñâîÿ æèâîò. È óìà ÷ðåç ìèñëåíåòî ïîääúðæà ñâîÿ æèâîò. Òè
êàçâàø: “Àç ìèñëÿ çà íåãî.” Çà êîãîòî è äà ìèñëèø, òî å
åäèí Áîæåñòâåí ïðîöåñ. Áîã êàçâà: “Ùå ìèñëèø!” Çàùîòî
ùîì ìèñëèø, ùå æèâååø. Áîã êàçâà: “Ùå ÷óâñòâóâàø!” Çà-
ùîòî ùîì ÷óâñòâóâàø, ùå æèâååø. Áîã êàçâà: “Ùå âúçïðèå-
ìàø ñèëà â ñâåòà!”, çàùîòî ùîì âúçïðèåìàø òàçè ñèëà, òè
ùå æèâååø. È ùå äîéäåø äî èñòèíñêîòî ïîëîæåíèå â æèâî-
òà. Âúâ âàñ èìà íåùî ñåãà, êîåòî âèå íå ãî ñúçíàâàòå îùå. Â
åäíà ÿáúë÷íà ñåìêà èìà åäíà åíåðãèÿ, êîÿòî ÿáúëêàòà íå
ïîçíàâà. Íî çà òàçè ñêðèòà ñèëà â ÿáúëêàòà òÿ èìà ìîÿòà
îáè÷. Ñ òàçè ñèëà ïîñÿòàòà ñåìêà ñëåä 5­6 ãîäèíè äàâà õóáà-


âè, âêóñíè ïëîäîâå. Çàùî ïðàâè òåçè ïëîäîâå? È ñàìîòî
ÿáúë÷íî äúðâî íå çíàå. Òåçè ÿáúëêè íå ñà ïîòðåáíè çà äúðâî-
òî. Òÿ íå ñå õðàíè ñ òÿõ. Íî òîâà, êîåòî òÿ ïðàâè, å íåîáõîäè-
ìî çà íåÿ. È âúâ âàñ èìà åäíà ñèëà, çà êîÿòî õîðàòà ìîãàò äà
âè ïî÷èòàò. È äà âè óâàæàâàò. È äà âè îáè÷àò. Òîâà, çà êî-
åòî õîðàòà âè îáè÷àò, òî å Áîæåñòâåíîòî. Òî å öåííîñòòà â
÷îâåêà. Âñåêè ÷îâåê íîñè Áîæåñòâåíîòî â ñåáå ñè. Áåç äà
çíàå. È êàòî ñå ïðîáóäè ÷îâåê è ïî÷íå äà ñúçíàâà, ÷å èìà
íåùî Áîæåñòâåíî â íåãî, òî å ðàçâèòèåòî íà ÷îâåêà.
Àêî íå èñêàì äà ñå ãíåâÿ, [òî å] íå çàðàäè õîðàòà, íî
çàùîòî íå èñêàì äà îáèäÿ Áîæåñòâåíîòî, Êîåòî æèâåå â ìå-
íå. Êîãàòî àç ñå ñúðäÿ íà õîðàòà, òå íå ñòðàäàò, íî ñòðàäà
Áîã, Êîéòî æèâåå â ìåíå. Òà, íèå, êàòî èçìú÷âàìå ñåáå ñè,
íå èçìú÷âàìå ñåáå ñè, íî èçìú÷âàìå Îíçè, Êîéòî ïðåç âåêî-
âåòå å ðàáîòèë çà íàñ. Íèå êàçâàìå â êðú÷ìàòà: “Äàé îùå,
äàé îùå!” Òè êàçâàø íà Ãîñïîäà: “Ïàðè ìè òðÿáâàò. Õîðàòà
íå ìå îáè÷àò.” Âñåêè äåí ïðîïîâÿäâàø íà Ãîñïîäà òîâà, îíî-
âà äà íàïðàâè. Êàçâàø íà Ãîñïîäà è Òîé òúðïè, òúðïè, òúð-
ïè. È äîêàòî òúðïè, ðàáîòèòå âúðâÿò. Íî åäèí äåí, òè êàòî
ïðåêàëèø, Òîé ïðåñòàíå äà ìèñëè çà òåáå, ïðåñòàíå äà ÷óâ-
ñòâóâà çà òåáå, âçåìà ñè ñèëàòà è â òåáå ïîòúìíÿâà, íàñòàâà
â òåáå îò÷àÿíèå, òúìíîòà, áåçñèëèå è êàçâàø: “Ñâúðøè ñå
òàÿ ðàáîòà.” Âèå èñêàòå äà ñòàíåòå âèäíè â ñâåòà. Õóáàâî å.
Íî íå èçìú÷âàéòå ñåáå ñè.
Òà êàçâàì: Íå äà âè íàêàðàì äà áúäåòå êðîòêè, ÷å äà âè
ÿäàò âúëöèòå. Âúëêúò êàòî õâàíå åäíà îâöà, çíàåòå ëè êàêâî
ïðàâè òîé? Òîé íàìðàçâà îâöàòà. Êàòî ÿ õâàíå, òîé º êàçâà:
“Çàùî ñè çàêúñíÿëà òè? Çíàåø ëè êîëêî òå ÷àêàõ!” È êúñà
åäíî ïàð÷å îò íåÿ, âòîðî ïàð÷å è óäðÿ ÿ íà çåìÿòà, è ÿ óáèå,
è êàçâà: “Çàùî íå äîéäå òî÷íî íàâðåìå?” Òîâà å íåãîâàòà
ìèñúë: ÷å íå ñòàíàëà íåãîâàòà âîëÿ, ÷å òîé ÷àêàë, âìåñòî
ïîëîâèí ÷àñ, ïîâå÷å âðåìå. Òîé êàçâà: “Çàùî íå ìè äîíåñå
õðàíàòà íàâðåìå? Çàùî ìå îñòàâè òîëêîâà âðåìå äà ñå ìú-
÷à?” È ÿ íàêàçâà ñúñ ñìúðòíî íàêàçàíèå. Çàùîòî íå äîíåñëà
ìåñöåòî íàâðåìå. È êàçâà º: “Òè ñ æèâîòà ñè ùå ïëàòèø.”
Ãîëÿì àðèñòîêðàò å òîé. Çàùîòî ÿäåíåòî ìó íàâðåìå íå äîø-
ëî, òîé ÿ íàêàçâà ñúñ ñìúðòíî íàêàçàíèå.
È çíàåòå ëè, ÷å â åäíî âàøå ðàçñúðäâàíå íÿêîé ïúò ñòà-


âàò åäèí ìèëèîí êëåòêè æåðòâà âúòðå âúâ âàñ è óìèðàò.
Çà ãîëåìèòå ñðúäíè ñòàâàò 5 ìèëèîíà êëåòêè æåðòâà. Â
íàé-ãîëåìèòå ðàçñúðäâàíèÿ 10 ìèëèîíà êëåòêè óìèðàò. È
çà åäèí ìåñåö âèå ñòå ðàçñòðîåíè, íåðàçïîëîæåíè. Çíà÷è
öåëèÿò âè ñâÿò å ðàçäðóñàí. Êàêòî ïðè åäíà âîéíà. È ñëåä
åäèí ìåñåö ïàê äîéäåòå íà ñåáå ñè.
“Çàùî õîðàòà âîþâàò?” ­ êàçâàòå âèå. Ñúùèòå ïîãðåøêè
ïðàâÿò. Õîðàòà òúðñÿò ñâîåòî ùàñòèå âúí îò Áîãà. Èëè äðó-
ãîÿ÷å êàçàíî, ãðåõúò ñòîè â òîâà, ÷å íèå èñêàìå äà íàïðàâèì
Ãîñïîäà ñëóãà, ðîá íà íàøèòå æåëàíèÿ, ìèñëè è äåéñòâèÿ. Â
òîâà ñà ãðåøíè àíãåëèòå.  òîâà ñúãðåøàâà è ÷îâåê äíåñ. È
âñåêè, êîéòî èñêà äà ñòàíå íåãîâàòà âîëÿ, òîé ñå îñúæäà ñàì
íà ñìúðò. Íèå ïðîïîâÿäâàìå â ñâåòà åäíî ó÷åíèå. Áåç-
ñìúðòèåòî ñåäè â òîâà: íàïðàâåòå Áîãà ãîñïîäàð â ñåáå ñè!
Ùàñòèåòî ñåäè â òîâà. Íå ïðàâåòå ñåáå ñè ãîñïîäàð. À Ãîñïî-
äà íàïðàâåòå ãîñïîäàð â ñåáå ñè. Òè êàæè: “Êàêâîòî êàæåø,
Ãîñïîäè, àç ùå èçïúëíÿ. Àç ùå áúäà ñëóãà, à ïúê Òè ùå áú-
äåø Ãîñïîäàð.” Àêî òàçè íîâà ôèëîñîôèÿ íå âëåçå âúâ âàñ,
âñè÷êèÿ ñâÿò ãî î÷àêâà åäèí è ñúù ðåçóëòàò. Åäíà æåíà èìà
åäèí ìúæ è ñòðàõ ÿ å äà íå ãî îòêðàäíàò. ×å, òÿ íèêîãà íå å
âèæäàëà ìúæà ñè. ß ìè êàæåòå, êîÿ æåíà îò âàñ å âèæäàëà
ìúæà ñè? Ìèñëèòå ëè, ÷å òîâà, êîåòî ïðåãðúùàòå, å âàøèÿò
ìúæ? Íå.
Ñåãà àç ñúì äîøúë äî åäíî çàêëþ÷åíèå çà âúçïèòàíèåòî.
Êàê ìîæå äà ñå îòó÷è åäèí âúëê äà ÿäå îâöè? Èçìèñëèë ñúì
íåùî. Ùå íàïðàâÿ åäíà èçêóñòâåíà îâöà îò êúëöàíè âåãå-
òàðèàíñêè êþôòåòà, õóáàâà îâöà. È òÿ äà ìîæå äà ñå äâèæè
ìåõàíè÷åñêè. Ùå º òóðÿ è êîçèíà îòãîðå. Òîé ùå ÿ ÿäå ïî
ñòàð íà÷èí, íî ñëåä êàòî ÿ ÿäå, ñëåä ïîëîâèí ÷àñ ùå ÿ ïîâúðíå.
È âñè÷êî ùå ïîâúðíå. Òðè ïúòè êàòî ìó äàì äà ÿäå îò òåçè
îâöè, àç ùå ìó êàæà: “ßæ!” Íî òîé ùå êàæå: “Íå èñêàì âå÷å.”
Òîçè å çàêîíúò, êîéòî èäâà ñåãà. Òðÿáâà äà äîéäàò õî-
ðàòà äî îòâðàùåíèå. Òðÿáâà äà ñå îòâðàòèì îò ñòàðèòå ïî-
ãðåøêè, ïîíåæå òå íè ïðè÷èíÿâàò õèëÿäè ñòðàäàíèÿ. Ñëåä
êàòî ñå áîðèø çà áîãàòñòâî è ãî ïðèäîáèåø è ïîñëå óìèðàø,
êàêâî ñè ïðèäîáèë? Àêî ñè åäèí öàð è ïðàâèø 10 âîéíè è
íÿêîëêî ìèëèîíà óìèðàò, êàêâî äîáèâàø? Ðèáèòå ðàæäàò
ïîâå÷å, îòêîëêîòî õîðàòà. Åäíà ðèáà ðàæäà 300 000. Åäíà ìàé-

!
êà ðàæäà ñàìî åäíî äåòå, à åäíà ðèáà çà åäíà ãîäèíà ­ 300 000.
À ïúê çà 10 ãîäèíè ïî 300 000, êîëêî ìèëèîíà ñòàâàò? 3
ìèëèîíà. Íå å â ðàæäàíåòî. Òîâà íå å íèêàêâî ðàæäàíå.
Àêî òè íå ïî÷èòàø ìèñúëòà íà òâîÿ ìúæ, àêî òè íå
óâàæàâàø ñúðöåòî íà òâîÿ ìúæ è íåãîâàòà äóøà, êúäå å òâî-
ÿò ìúæ? Àêî òè ìó ïðèïèñâàø íàé-ãîëåìèòå ïðåñòúïëåíèÿ,
ïèòàì: êúäå å ìúæúò?
Àç çàñÿãàì ñåãà âàøèÿ ëè÷åí æèâîò. Òè ìîæå áè îòäà-
âàø âñè÷êè òâîè ïîãðåøêè íà ñâîÿ óì. Òè êàçâàø: “Óìúò
ìè å êðèâ.” Íå ñúçäàâà óìúò ïîãðåøêèòå íà ÷îâåêà. Ïîãðåø-
êèòå íà õîðàòà ïðîèçòè÷àò îò åäèíñòâåíèÿ ôàêò, ÷å òè ñè
ïðåñòàíàë äà îáè÷àø Áîãà. Òîâà å ïðåñòúïëåíèå â ñâåòà. Ïðå-
ñòúïëåíèåòî íå èäå íèòî îò ñúðöåòî, íèòî îò óìà, íèòî îò
äóøàòà, îòíèêúäå íå èäå îò ìàòåðèàëíèÿ ñâÿò. Ïðåñòúïëå-
íèåòî å â òîâà, ÷å òè ñè ïðåñòàíàë äà îáè÷àø Îíçè, Êîéòî å
äàë âñè÷êî è òè ñè îáðàçóâàë åäèí íîâ ñâÿò, â êîéòî äà æè-
âååø êàêòî òè èñêàø.
Ñåãà íÿêîè îò âàñ, êàòî ìå ñëóøàò, êàçâàò: “Îò÷àÿíè
ñìå: òîëêîç ãîäèíè íèå ñå òðóäèì è Ó÷èòåëÿò íàìèðà, ÷å
íèùî íå ñìå ïðèäîáèëè.” Òîâà, êîåòî ñòå ïðèäîáèëè, å ìíî-
ãî äîáðî, íî ùå âè ñå âçåìå. Äà âè êàæà èñòèíàòà: Òîâà,
êîåòî ñåãà èìàòå, ùå âè ñå âçåìå. Òîãàâà êàêâî âè ïîëçóâà?
Åäèí äåí ùå áúäåòå ñèðîìàñè. Î÷èòå, óñòàòà, óøèòå, ðúöåòå
ùå âè ñå âçåìàò, ñëåä 120 ãîäèíè ùå âè ñå âçåìàò. Êàêâè ùå
áúäåòå òîãàâà? Ïèòàì: Ñëåä 120 ãîäèíè êàêâè ùå áúäåòå?
Ñëåä 120 ãîäèíè öâåòÿòà ùå âè ñå ñìåÿò. Ùå èìàòå åäíà íàä-
ãðîáíà ïëî÷à, ÷å òóê ñåäè åäèí ñâåòèÿ, îêóëòèñò, êîéòî å
óìðÿë îò íåèçïúëíåíèåòî Âîëÿòà Áîæèÿ. Ñëåä 120 ãîäèíè
ùå ïèøå: “Òóê ñåäè åäíà ñåñòðà, êîÿòî å óìðÿëà îò ëþáîâ
êúì ñâîÿ ìúæ.” Ïðåñòàíåòå äà óìèðàòå îò ëþáîâ. Òîâà å
ëúæà. Íÿêîé êàçâà: “Îò ëþáîâ ùå óìðà çà íåÿ.” Àç ãîâîðÿ
ñåãà íà îíèÿ ó÷åíèöè, êîèòî ùå ìå ðàçáåðàò. Íÿìàì íèùî
ïðîòèâ âàøèòå âúçãëåäè. Íÿêîè îò âàñ òðÿáâà äà îòèäåòå â
ñâåòà, äà ñè äîæèâååòå. Æåíåòå ñå íà ñâÿò*. Ðàæäàéòå äåöà
íà ñâÿò, çàáîãàòÿâàéòå íà ñâÿò, êàêâèòî æåëàíèÿ èìàòå, ïî-
ñòèãíåòå ãè, çà äà èìàòå åäíà ÿñíà ïðåäñòàâà. Êàçâàø: “Ìåí

* íà ñâÿò ­ ñâÿñòíî, êàêòî òðÿáâà.

"
òîâà íå ìè òðÿáâà, îíîâà íå ìè òðÿáâà.” Âñè÷êî âè òðÿáâà!
È ñâåòëèíà âè òðÿáâà, è òîïëèíà âè òðÿáâà, è ñèëà âè òðÿáâà,
è êðàñîòà âè òðÿáâà. Êàêâî ëè íå! Êàêâîòî Áîã å äàë, ïîñòèã-
íåòå ãî.
Ñåäèòå ñòàðè ñåñòðè è ñå ñàìîçàáëóæäàâàòå. Êàçâàø: “Ùå
äîéäå âúçêðåñåíèåòî.” ×å, çíàåòå ëè êàê âúçêðúñâà ÷îâåê?
×óäíè ñà ðåëèãèîçíèòå. Êàê âúçêðúñâàò öâåòÿòà? Åäíî öâåòå
âúçêðúñâà, êàòî äîéäàò ñâåòëèíàòà, òîïëèíàòà è âëàãàòà. Íî
äà íå å çàðîâåíî íà åäèí ìåòúð, à íà äâà ïðúñòà. È êàòî äîéäàò
ñâåòëèíàòà, òîïëèíàòà è ñèëàòà, öâåòåòî ñå ïîêàçâà íàä çåìÿòà
­ òî âúçêðúñâà. Àêî Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà
íå ìîæå äà íè îçàðè, êàê ùå âúçêðúñíåì? Àç âúçêðúñâàì,
êàòî ïî÷íà äà îáè÷àì Ãîñïîäà è äà îáè÷àì òåçè, êîèòî Áîã
ãè å ñúçäàë. Àç íå ìîãà äà îáè÷àì ÷îâåêà. Çàêîíúò å òàêúâ:
Ñàìî Áîæåñòâåíîòî ìîæå äà ñå îáè÷à ­ òîâà, êîåòî å
áåçñìúðòíî. Òè íå ìîæå äà îáè÷àø ñìúðòòà. Êàê ùå îáè÷àø
îíçè, êîéòî òè âçåìà âñè÷êî? Äà îáè÷àø Îíçè, Êîéòî òè äàâà
âñè÷êî, ðàçáèðàì. Âèå ìîæå ëè äà ñåäèòå ïî-ãîðå îò Íåãî?
Íå ìîæå äà îáè÷àòå îíçè, êîéòî âñè÷êî âçåìà îò âàñ.
Èäâà åäèí äåí åäíà ìëàäà ñåñòðà ïðè ìåí è ìè êàçâà:
“Ó÷èòåëþ, äà ìå íàáèåø, çà äà ïîóìíåÿ.” Êàçàõ: “Ñëåä êàòî
òå íàáèÿ, àç íèùî íå ñïå÷åëâàì. Çàùî òðÿáâà äà òå áèÿ?” Òÿ
êàçâà: “Çà äà ïîóìíåÿ.” Êàçàõ º: “Ïîóìíÿâàíå ñ áîé íå ñòà-
âà. Ïî äâà íà÷èíà ìîæå äà ïîóìíåå ÷îâåê: èëè òðÿáâà äà òå
îáèêíà, çà äà ïîóìíååø, èëè òðÿáâà äà ìå îáèêíåø, çà äà
ïîóìíååø. Íî íå äà òå îáèêíà, çà äà òå ëúæà. È íå äà ìå
îáèêíåø, çà äà ìå ëúæåø.” Íÿêîé èäâà ïðè ìåí è ïðåìèãâà.
Êàçâàì: Òåçè ïðåìèãâàíèÿ àç ãè çíàì, òå ñà îò äÿâîëà.
Ñâåòñêè õîðà èäâàò è êàòî ìå ãëåäàò, èçìåðâàò ìå. Ãëåäàò
ìå äàëè ïðèëè÷àì íà ñâåòèÿ. Àç ãëåäàì è êàçâàì: “Àç ñúì
îò íîâèòå ñâåòèè. Ïëàùàì íà âñÿêîãî òàêà, êàêòî òðÿáâà.
Ïëàùàì çà îíîâà ñàìî, êîåòî ñòðóâà íåùî, à ïúê çà îíîâà,
êîåòî íå ñòðóâà, íèùî íå ïëàùàì.” Ñåäè åäíà ñâåòñêà äàìà
è èñêà äà ìå ðàçïîëîæè, àç äà º ãàäàÿ. È ãëåäà ìå êàòî ñâå-
òèÿ. Àç ÿ ïîãëåäíàõ ñòðîãî, òÿ ñå ñãóøè. Òÿ êàçâà: “Êîëêî
ñòðàøíî ìå ïîãëåäíà! Ñòðàøíî ãëåäà òîé!” Òè èñêàø äà ìå
ëúæåø. Íå ìèñëè, ÷å àç çà òâîÿ ïîãëåä ùå êàæà íåùî. Ïî-
êàíè îíîâà Áîæåñòâåíîòî, êîåòî å â òåáå. Íå ëúæè! Òîçè

#
ìèëèÿò ïîãëåä å åäèí äÿâîë. (Ó÷èòåëÿò ïîêàçâà òîâà ñ
ëèöåòî ñè.)
Íÿêîè ñåñòðè ñè ñòèñêàò óñòàòà, çà äà ïîêàæàò, ÷å ñúðöå-
òî èì å íà ìÿñòîòî. Íå, íå å íà ìÿñòî ñúðöåòî, êîãàòî óñòàòà
ñà ìíîãî îòâîðåíè èëè ñòèñíàòè. Äðúæ ñè óñòàòà ñâîáîäíî.
Êîãàòî ñè ñòèñêàø óñòàòà, òîâà ñà ñòèñíàòè ÷óâñòâà. Íÿêîé
ñè ñòèñêà çúáèòå. Îñòàâè ñè óñòàòà ñâîáîäíà, çà äà ïðèèæäà
ïîâå÷å êðúâ âúâ âàøèòå óñòà, ïîíåæå àêî èçòúíåÿò óñòíèòå
âè, ùå îòñëàáíàò âàøèòå ÷óâñòâà. Àç íå èñêàì äà èìàì ðàáî-
òà ñ åäèí ÷îâåê, êîéòî èìà òúíêè óñòà, êîèòî ïðèëè÷àò íà
òúíêè êîíöè. È êàòî ïî÷íàò äà îñòàðÿâàò õîðàòà, óñòíèòå
èì ñòàâàò òúíêè. È êàòî ïî÷íàò äà ñòàâàò íåäîâîëíè, ñòàâà
ñúùîòî. Äðúæòå ìÿðêàòà. Ãîðíàòà è äîëíà óñòíè òðÿáâà äà
èìàò Áîæåñòâåíàòà ìÿðêà, äà íå èçòúíÿâàò. È íîñúò íå òðÿá-
âà äà ñòàíå ìíîãî òúíúê. Àêî óøèòå, âåæäèòå, íîñúò è óñòàòà
ñòàíàò òúíêè, ÷îâåê ñâúðøâà âñè÷êî.
Áèõà ìå çàáëóäèëè õîðàòà. Ãëåäàì õîðà ñ òúíêè âåæäè è
êàçâàì çà òÿõ: “Êàêâà èíòóèöèÿ! Ïúê åäèí ìè êàçâà: “Òå ñà
èçïîòúðãàíè, êîñìèòå.” Åäèí äåí îáúðíàõ âíèìàíèå, ÷å ñà
òúðãàíè* êîñìèòå. Çíà÷è íèêàêâà èíòóèöèÿ! Êàçàõ: Èìà è
îò ìîèòå ïî-êðàñèâè âåæäè.
Íå òúðãàéòå íèòî åäèí êîñúì îò âåæäèòå ñè! Òî å ïðå-
ñòúïëåíèå. Öåííîñòòà íà âåæäèòå èäå îò êîëè÷åñòâîòî íà êîñ-
ìèòå, êîèòî èìàø. Àêî åäèí êîñúì ïàäíå îò âàøèòå âåæäè,
òå èçãóáâàò öåííîñòòà ñè. Íèòî åäèí êîñúì íå òðÿáâà äà ïàä-
íå îò òÿõ. Ïèñàíèåòî êàçâà: “Íèòî åäèí êîñúì íÿìà äà ïàäíå
îò âàñ áåç Âîëÿòà íà Îòöà âàøåãî.” Âñåêè êîñúì íå å óêðà-
øåíèå. Òîé êîñòâà íåùî. Àç ãîâîðÿ çà îíàçè æèâàòà ïðèðîäà,
êîÿòî å â íàñ. Êîãàòî êîñìèòå íà ãëàâàòà ïî÷íàò äà ïàäàò,
òîâà íå å äîáúð ïðèçíàê. Íàáèðà ñå ìëå÷íà êèñåëèíà. Òÿ å
åäíà îòðîâà, êîÿòî èçêîðåíÿâà êîñìèòå è êîñàòà ïî÷âà äà êàïå.
Òà, ñåãà, äà âè íàâåäà íà ìèñúëòà: Ðàçñúæäàâàéòå! Êåñè-
ÿòà ­ òîâà å âàøåòî ñúðöå. Áîãàòñòâîòî íà âàøåòî ñúðöå ñà
÷óâñòâàòà. Íî òåçè ÷óâñòâà òðÿáâà äà èìàò îáðàùåíèå. Òåçè
ïàðè òðÿáâà äà ìèíàâàò. Â ñúðöåòî ñå êîðåíÿò êîðåíèòå íà
æèâîòà. Òåçè ñîêîâå íà æèâîòà, òîâà áîãàòñòâî, âàøàòà êå-

* òúðãàì ­ äèàë. äúðïàì, òåãëÿ; ñêóáÿ.

$
ñèÿ ­ âàøåòî ñúðöå, ïàðèòå âúòðå, òîâà ñà ñîêîâå, êîèòî
òðÿáâà äà ñå ïðåâúðíàò. Òîâà ïîäðàçáèðà è õëÿáà, è ÿäåíåòî,
è ñìèëàíåòî, è ñèëàòà, êîÿòî îòèâà â íàñ. Îò êîðåíèòå
íà âàøåòî ñúðöå òåçè ñîêîâå òðÿáâà äà îòèäàò âúâ âàøèÿ
óì è äà ïðîèçâåäàò ñâåòëèíà, îò êîÿòî ñå îáðàçóâàò
÷îâåøêèòå ìèñëè. À ïúê ñàìàòà ñâåòëèíà èçïðàùà ñâîèòå
ñèëè è îáðàçóâà ÷îâåøêàòà ñèëà. Êîãàòî ñå ñúåäèíÿò
ñâåòëèíàòà è òîïëèíàòà çàåäíî, òå îáðàçóâàò ÷îâåøêàòà
ñèëà â ÷îâåøêàòà äóøà. À ïúê ÷îâåøêàòà äóøà ðàáîòè
íàâñÿêúäå. Òîãàâà ìîæå äà ðàáîòè ÷îâåê. Íà âàñ âè òðÿáâà
ñåãà îíîâà èñòèíñêîòî áîãàòñòâî ­ áîãàòèÿò ñ âÿðà, íî è
áîãàòèÿò ñ íàäåæäà, è áîãàòèÿò ñ ëþáîâ. Âñè÷êî òîâà
òðÿáâà äà ñå òóðè â äåéñòâèå.
Íå òðÿáâà äà âçåìàòå ìîÿòà ìèñúë, ÷å èñêàì äà âè ñúäÿ.
Çàùîòî íÿìà âàøà ïîãðåøêà, êîÿòî äà íå ìå å çàñåãíàëà.
Ìîÿòà ïîãðåøêà ìå å çàñÿãàëà, íî è âàøàòà ïîãðåøêà ìå å
çàñÿãàëà. Êîãàòî äîéäå åäèí ïðè ìåíå, êîéòî êðàäå, è â ìåíå
ùå ñå çàðîäè æåëàíèå äà êðàäà. Äîéäå åäèí ìåñîÿäåö ­ è ó
ìåíå ñå ðàæäà æåëàíèå äà ÿì ìåñî; äîéäå åäèí áàíêåðèí,
êîéòî îáè÷à ïàðèòå ­ è â ìåíå ñå çàðàæäà òîâà æåëàíèå;
äîéäå íÿêîé, êîéòî å ãîðäåëèâ ­ è â ìåíå ñå çàðàæäà ñúùîòî
÷óâñòâî; äîéäå íÿêîé ïðè ìåíå äîáúð ­ è â ìåíå ñå çàðàæäà
æåëàíèå äà áúäà äîáúð. Àç îùå íå ñúì òîâà. Â ìåíå õîðàòà
ñå îòðàçÿâàò. Êúäå ñúì àç? Êîãàòî äîéäå ïðè ìåíå åäèí ÷î-
âåê ãíåâëèâ è àç ñúì ñïîêîåí, òîâà ñúì àç. Êîãàòî äîéäå
åäèí ãíåâëèâ ÷îâåê, àç âçåìàì ïðîòèâîïîëîæíàòà ïîñîêà è
êàçâàì: “Àç íå ñúì êàòî òåáå.” Àç ñå ðàäâàì, ÷å òîé íå å
äîáúð. Êàòî âèäÿ åäèí äîáúð ÷îâåê è êàòî âèäÿ åäèí ëîø
÷îâåê, àç ñå ðàäâàì. Àç ñå ðàäâàì íà ëîøèÿ ÷îâåê, ÷å íå ñúì
êàòî íåãî. È êàçâàì: Äîáðå å, ÷å íå ñúì íà íåãîâîòî ìÿñòî.
Ðàäâàì ñå è íà äîáðèÿ, ÷å íå ñúì íà íåãîâîòî ìåñòî. Àç ñå
ðàäâàì, ÷å íå ñúì êàòî íåãî. Àç ñå ðàäâàì, ÷å òîé å äîáúð.
Àç ñå ðàäâàì è íà íåãîâàòà ðàäîñò. Àç ñúì ÷îâåê, êîéòî ñå
ðàäâà è íà äîáðèÿ, è íà ëîøèÿ ÷îâåê. Íî ñå ðàäâàì, çàùîòî
íå ñúì êàòî òÿõ. Àç ñúì ÷îâåê, êîéòî ñå ðàäâàì, ÷å íå ñúì
êàòî òÿõ, íî ñúì íåùî îñîáåíî. Ðàäâàì ñå ïîñëåäîâàòåëíî è
íà ëîøîòî, è íà äîáðîòî â õîðàòà. Íî ñå ðàäâàì ñàìî îò
ìîåòî ãëåäèùå. Òîâà, ìîåòî, íå èñêàì äà ãî ïðåäàì íà

%
äðóãèòå è íå ìîãà äà ãî ïðåäàì. Âèå íå ìîæå äà ìå ðàç-
áåðåòå êàê ìîæå äà ñå ðàäâàì íà çëîòî. Àç ñå ðàäâàì, ÷å íå
ñúì ëîø êàòî òÿõ è ÷å íå ñúì äîáúð êàòî òÿõ. Çàùîòî,
àêî ñå ðàäâàì, ÷å ñúì äîáúð, òî å òùåñëàâèå âúòðå â ìåíå.
Àç ñå ðàäâàì íà íåãîâàòà ðàäîñò.
Àêî òàêà íå ìîæå äà ìèñëèòå âèå, æèâîòà íå ìîæå äà ãî
ðàçáåðåòå. Ùå ãî ðàçáåðåòå. Òîâà å ïðåäèñëîâèå íà âúçêðå-
ñåíèåòî. Çà äà âúçêðúñíåòå, âèå òðÿáâà äà èìàòå òàêîâà ðàç-
áèðàíå! Õðèñòîñ, êàòî íîñåøå ãðåõîâåòå íà ñâåòà, ñòàíà ëè
ãðåøíèê? Åäíà äîáðîäåòåë, êîÿòî âèå èìàòå, ñðàâíåíà ñ
äîáðîäåòåëòà íà åäèí àíãåë, ñå ðàçëè÷àâà ìíîãî. Âàøàòà
äîáðîäåòåë, ñðàâíåíà ñ íåãîâàòà, ùå èìà åäèí òúìåí öâÿò.
Âàøåòî äîáðî ïðè äîáðîòî íà åäèí àíãåë ùå áúäå çëî. Ìèñ-
ëèòå ëè, ÷å êàòî ÿäåòå îò ìåñîòî íà åäíà îâöà, âèå ñòå äîáðè?
Ìèñëèòå ëè, ÷å êàòî ÿäåòå âàðåí áîá, âèå ñòå ñâåòèÿ? ×å ñòå
âåãåòàðèàíåö? ×å, âèå èçìú÷âàòå áîáà. Àç íèêàê íå ÿì òà-
êîâà ÿäåíå.
Âèå ñè æèâååòå êàêòî ðàçáèðàòå, íî âè êàçâàì: Ñðàâíÿ-
âàéòå òåçè çàêîíè äîêîëêî ñà âåðíè. Àç âè ãîâîðÿ ìíîãî
âåðíè ðàáîòè. Â òîâà, êîåòî ãîâîðÿ, íÿìà íèêàêâà ëúæà. Íå
èñêàì äà îñèðîìàøà íèêîãî, íî íå èñêàì äà íàïðàâÿ áîãàò
íèêîãî. Çàùîòî òîâà å ïðåñòúïëåíèå. Íà âñåêèãî êàçâàì äà
áúäå êàêúâòî Áîã ãî å ñúçäàë. Êàçâàì: Ìèñëè òàêà, êàêòî
Áîã òå å ñúçäàë; ÷óâñòâóâàé òàêà, êàêòî Áîã òå å ñúçäàë; áú-
äè ñúñ ñèëà òàêà, êàêòî Áîã òå å ñúçäàë. Âèå òðÿáâà äà ìèñ-
ëèòå ïî ñúùèÿ íà÷èí. Àç òðÿáâà äà ñå ïðîÿâÿ êúì âàñ òàêúâ,
êàêúâòî Áîã ìå å ñúçäàë. Îíîâà, êîåòî Áîã èñêà îò ìåíå,
òîâà âè è ãîâîðÿ. Àêî èñêà äà èìàì âàøåòî äîáðî ìíåíèå,
ùå ãîâîðÿ, ÷å âèå ñòå òàëàíòëèâ, ùå êàæà: “Êàêúâ ñòå êðàñèâ!
Êàêâè êðàñèâè óñòà è î÷è èìàòå!” Òîâà ñà çàáàâëåíèÿ. Àç
ùå âè êàæà êàêâî íåùî ñà î÷è, óøè è ïð. Æèâèòå î÷è ñà
êðàñèâè! Òðÿáâà äà ñå ïðîÿâèòå òàêèâà, êàêâèòî ñòå. Àêî
âèå îò ëþáîâ êúì Áîãà íå ìîæå äà ïðîÿâèòå åäíà äîáðî-
äåòåë, òÿ íå å äîáðîäåòåë.
Òè êàçâàø: “Òÿ å æåíà.” ×å, Ãîñïîä íå ñúçäàäå æåíè â
ñâåòà ­ æåíèòå âèå ãè ñúçäàäîõòå. Ãîñïîä ãîñïîäàðè íå ñúç-
äàäå ­ âèå ñúçäàäîõòå ãîñïîäàðèòå. Ãîñïîä íå ñúçäàäå â ñâåòà
ñèðîìàñè õîðà ­ âèå ñúçäàäîõòå ñèðîìàñèòå. Åäèíñòâåíîòî

&
íåùî, êîåòî Áîã å ñúçäàë â ñâåòà, òîâà ñà áðàòÿ è ñåñòðè.
Âèå ìèíàâàòå çà áàùè è ìàéêè. À áàùè è ìàéêè íà Çåìÿòà
âèå ãè ñúçäàäîõòå. Òîâà å âàøà ôèêöèÿ. Òè êàçâàø: “Àç ñúì
ìàéêà.” Òè ñè ïðåäñòàâëÿâàø ìàéêàòà. Òè ñè åäíà êàðòèíà.
Àêî àç íàðèñóâàì íà åäíà êàðòèíà åäíà ìàéêà, òîâà ìàéêà
ëè å? Åäèíñòâåíàòà Ìàéêà è åäèíñòâåíèÿò Áàùà â ñâåòà,
òîâà å Áîã. Åäèí å âàøèÿò Îòåö! Åäèí å Äóõúò! Âúâ âñèíöà
âè å Åäèí! È â ìåíå, Êîéòî ãîâîðè, è âúâ âàñ ãîâîðè. Íà
ìåí íå ìîæå äà ãîâîðè Áîã, ÷å ëþáîâòà å òàêàâà, à ïúê íà
âàñ äà ãîâîðè, ÷å ëþáîâòà å äðóãî íåùî. Áîã ãîâîðè åäíî:
“Âèå ñòå íîâèòå õîðà, ãîòâåòå ñå!”
Âèå êàçâàòå: “Êàêúâ ùå áúäà àç â ñëåäóþùåòî ïðåðàæ-
äàíå?” Àç íå èñêàì äà îñòàíåòå âèå â ñëåäóþùåòî ïðåðàæäà-
íå. Îùå ñåãà òðÿáâà äà ñå ïðåðîäèòå. Äíåñ, òàÿ ñóòðèí òðÿáâà
äà ñå ïðåðîäèòå! Äíåñ! Êîéòî å êàíäèäàò, äíåñ äà ñå ïðåðîäè!
Âèå êàçâàòå: “Òîãàâà êàêâî ùå ñòàíå ñúñ ñòàðèÿ æèâîò?”
Ñòàðèÿ æèâîò ùå ãî ïðåðàáîòèòå. Ùå âçåìåòå íåùî îò ñòàðèÿ
æèâîò è ùå ãî âíåñåòå â íîâèÿ æèâîò, íî ïðåðàáîòåíî. Íèòî
åäíî îò ñåãàøíèòå âàøè ÷óâñòâà íå òðÿáâà äà ñå ãóáè. Êîãàòî
Õðèñòîñ óâåëè÷è õëÿáà, êàçà: “Ñúáåðåòå âñè÷êî, ÷å äà íå ñå
èçãóáè íèùî.” È íàïúëíèõà 12 êîøà ñ òðîõè, óêðóõè. Îò
ñåãàøíèÿ æèâîò âñè÷êî òîâà, êîåòî èìàòå: ìèñëè, ÷óâñòâà è
ïðî÷åå, òðÿáâà äà ñå èçðàáîòè. È íèùî èçëèøíî äà íå îñòàíå.
Âèå ñåãà êàêòî ðàáîòèòå, íè íàé-ìàëêî îùå íå å ñïîëó÷ëèâà
ðàáîòàòà. Êîëêî ïúòè ñå ñåêíåòå? Ùîì ñå ñåêíåø, íå ñè
ñâåòèÿ. Àç ñúì íà îñîáåíî ìíåíèå. Íÿêîé äîéäå ïðè ìåíå è
ñå ñåêíå ­ íå å îùå ñâåòèÿ. Òúêìî ìèíàâàø è íÿêîé ïëþå íà
çåìÿòà ­ è òîé îùå íå å ñâåòèÿ. Íàé-ïúðâî ùå ãëåäàø íà äåí
âåäíúæ äà ïëþåø; ïîñëå íà ñåäìèöàòà âåäíúæ; ïîñëå íà
ìåñåöà âåäíúæ. È ùå ñå ñåêíåø âåäíúæ. È ïîñëå, êàòî
ïî÷íåø íà ãîäèíà ñàìî âåäíúæ äà ñå ñåêíåø è äà ïëþåø, òè
ñè åäèí îò ãîëåìèòå ñâåòèè. À ïúê ñåãà ñâåòèéñòâîòî ãî
ïðîäàâàò ìíîãî åâòèíî: êàòî ïîæúëòåå ÷îâåê, êàòî ìó
õëúòíàò áóçèòå. Íå. Íÿêîè ñåñòðè ñåãà ùå âè ïðåäñòàâÿò êàê
àç ñúì êàçàë.
Ïîãëåäíåø íÿêîé ÷îâåê â î÷èòå. Àç êàòî ãî ïîãëåäíà,
äâå íåùà ìèñëÿ. Íÿêîé äîéäå ïðè ìåí. Ïàäíàë äóõîì, îáåç-
ñúð÷åí. À ïúê àç êàòî ãî ïîãëåäíà, êàçâàì: “Æåëàÿ è àç äà

'
ñòàíà êàòî òåáå.” Äà ãî ïî÷óâñòâóâàì! Òîé å íåùî îñîáåíî!
Çàùîòî íå ñúì ïî÷óâñòâóâàë êàêâî íåùî å îáåçâåðÿâàíå. Äîé-
äå íÿêîé è ñå å îáåçâåðèë. Êàçâàì: “È àç äà ñòàíà êàòî òåáå.”
À ïúê äîéäå íÿêîé è èìà âÿðà. À ïúê àç èìàì âÿðà 10 ïúòè
ïî-ãîëÿìà. È êàçâàì: “Àç íå æåëàÿ äà áúäà êàòî òåáå.” Íÿêîé
ïúò, êàòî âèäÿ åäèí ÷îâåê, êàçâàì: “Àç æåëàÿ äà áúäà êàòî
òåáå.” È êàòî êàæà òàêà, êàçâàì îùå è ñëåäíîòî: “Èñêàì äà
òè äàì íåùî îò ìåíå.” Êàòî äîéäà äî âåðóþùèÿ, êàçâàì:
“Äà èìàø âÿðàòà, êîÿòî àç èìàì.” Íî êàòî äîéäà äî ñëàáèÿ
âúâ âÿðàòà, êàçâàì: “Èñêàì è àç äà èìàì îò òâîÿòà âÿðà.”
Íÿêîé êàçâà çà íÿêîè õîðà: “Òå ñà îùå ïðîñòè õîðà.” Áîã,
Êîéòî å âúâ âàñ, íå å ïðîñò. Àç íèêîãà íå êàçâàì, ÷å íÿêîé å
ïðîñò ÷îâåê. Áîã å âñåçíàþù. Áîã, Êîéòî å â ìåí, å âñåçíàþù.
È Áîã, Êîéòî å â íåãî, å âñåçíàþù. Çà Áîãà àç îáè÷àì òîçè
÷îâåê. È çàòîâà, êàòî ñðåùíà íÿêîãî, àç ñå ðàäâàì. Êàòî
ñðåùíà åäèí ãðåøíèê, àç ñå ðàäâàì. Ïðè âñè÷êèòå ãðåøêè,
êîèòî èìà, ïîíåæå Áîã æèâåå â íåãî, òîçè ÷îâåê èìà áúäåùå.
Êîãàòî åäèí ÷îâåê èìà çíàíèå, àç ñå ðàäâàì, ÷å òîâà çíàíèå
å îò Áîãà. È êîãàòî å äîáúð ÷îâåê, àç ñå ðàäâàì, ÷å òîâà
äîáðî å îò Áîãà. È àç ñå ðàäâàì, ÷å Áîã æèâåå âúâ âàñ è ùå
âè íàïðàâè òàêèâà, êàêâèòî Òîé èñêà.
Òà êàçâàì: Oáè÷àéòå Òîçè, Êîéòî æèâåå âúâ âàñ. È ðàáî-
òåòå çà Òîçè, Êîéòî æèâåå âúâ âàñ! È íàâñÿêúäå, êúäåòî õî-
äèòå, ñúçíàâàéòå òîâà. Ðàäâàéòå ñå, êîãàòî ñå ðàäâàò. Ðàä-
âàéòå ñå, êîãàòî îñèðîìàøååòå è êîãàòî çàáîãàòååòå. Íà âñè÷-
êî ñå ðàäâàéòå. Ïîíåæå ñèðîìàøèÿòà è áîãàòñòâîòî, è íåâå-
æåñòâîòî, è çíàíèåòî, è ñèëàòà, è ñëàáîñòòà ñà åäíî óñëîâèå
çà Áîãà! Âñè÷êî, êàêâîòî è äà å, òî å åäíî óñëîâèå, îò êîåòî
Áîã âñè÷êî ìîæå äà íàïðàâè. Îò âàøèòå ïðåãðåøåíèÿ Áîã
ùå íàïðàâè îãúðëèöè ñúñ ñêúïîöåííè êàìúíè è áèñåðè. Îò
ëîøèòå äóìè, ñ êîèòî ñå îáèæäàòå, Áîã ùå íàïðàâè
óêðàøåíèÿ, íàé-õóáàâèòå. È áëàãîäàðåíèå íà ëîøèÿ æèâîò
äúðâåòàòà ðàæäàò. Â Áîãà íÿìà ñëàáîñòè! Áîã ùå ïðåâúðíå
âñè÷êî ëîøî â äîáðî!
Òà êàçâàì: Íå ñå îáåçñúð÷àâàéòå! Òóðåòå ñè ñëåäíîòî â
óìà: â íîâîòî ó÷åíèå õîðàòà òðÿáâà äà áúäàò ãåðîè. Êàçâàé:
“Íèå ùå ñå ðàäâàìå íà âñè÷êo!” Çàùî? Çàùîòî Áîã æèâåå â
òÿõ. Íèå ùå ñå ðàäâàìå íà âñè÷êè õîðà, çàùîòî Áîã æèâåå â


òÿõ. Àêî âè ïèòàò: “Êàêâî ó÷èòå âèå?”, îòãîâîðåòå: “Íèå
ñå ðàäâàìå íà âñè÷êè õîðà, çàùîòî Áîã æèâåå â òÿõ.” Áîã å
âúòðå â ñâåòà. Ùîì Áîã å âúòðå â ñâåòà, òî âñè÷êî, êîåòî
å â ñâåòà, Áîã ùå ãî íàïðàâè çà äîáðî. È òîâà å Ñëàâàòà
Áîæèÿ, ÷å Áîã âñè÷êî ùå ïðåâúðíå çà äîáðî. È çàòîâà,
áúäåòå ãåðîè. Èçïðàâåòå ñå! Íàïðåä ñåãà! Ðàçâåéòå
çíàìåíàòà ñåãà! Çíàìåíàòà âè äà èìàò ñåäåì öâÿòà: ÷åðâåí,
ïîðòîêàëåí, æúëò, çåëåí, ñèí, òúìíîñèí è âèîëåòîâ.
Ðàçâåéòå çíàìåíàòà è íàïðåä! È íàòî÷åòå âàøèòå åçèöè.
È âñåêè äåí åçèêúò âè äà ìàõà. Òîé å êàïåëìàéñòîð ­
äèðèæèðà. Âúîðúæåòå ñå ñåãà ñ âàøèòå óìîâå, ñúðöà, äóøè
è ñ äóõà ñè è ­ ñúñ çíàìåòî íàïðåä! Òðÿáâà äà ñå ïîáåäè íà
ñâÿò. Îíçè íåîðãàíèçèðàí âúòðåøåí ñâÿò â íàñ òðÿáâà äà
ñå ïîáåäè, çà äà ñå ïðîñëàâè Áîã! Äà çíàåø, ÷å Áîã â òåáå
æèâåå! Çà äà ñå èçïúëíè Âîëÿòà Áîæèÿ! È êàæè: “Äà áúäå
Âîëÿòà Áîæèÿ, êàêòî ãîðå íà íåáåòî, òàêà è äîëó íà
Çåìÿòà!”

Òàéíà ìîëèòâà

Äà êàæåì 3 ïúòè ñëåäíîòî:

Äà ñå ïðîñëàâèø, Ãîñïîäè, â íàñ ÷ðåç Ëþáîâòà Ñè!
(3 ïúòè)
Äà ñå ïðîñëàâèø, Ãîñïîäè, â íàñ ÷ðåç Ìúäðîñòòà Ñè!
(3 ïúòè)
Äà ñå ïðîñëàâèø, Ãîñïîäè, â íàñ ÷ðåç Èñòèíàòà Ñè!
(3 ïúòè)
Äà ñå ïðîñëàâèø, Ãîñïîäè, â íàñ ÷ðåç Äóõà Ñè!
(3 ïúòè)
Àìèí. Àìèí. Àìèí.

6.20 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà ­ óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

1-âà øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 27 ñåïòåìâðè 1939 ã.,

 ÊÎÅÒÎ ÒÎÉ ÂÈ ÊÀÇÂÀ!

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Âðåìåòî òèõî è òîïëî. Íåáåòî ïðîøàðåíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Äóõúò Áîæè”

Èìàòå ëè çàäàäåíà òåìà? (­ “Íå.”) Ïèøåòå âúðõó òåìàòà:

“Ñëóæáàòà íà óñòàòà”. Ùå ïèøåòå âúðõó ðàçóìíàòà ñëóæáà,
çàùîòî èìà è ãëóïàâà ñëóæáà. Ïèøåòå âúðõó ðàçóìíàòà ñëóæ-
áà íà óñòàòà, à íå âúðõó ãëóïàâàòà. Çàùîòî íÿêîé ïúò óñòàòà
ïðàâè ãëóïàâè ðàáîòè, îò êîèòî ÷îâåê ñòðàäà. Íÿìà ïî-õóáàâî
íåùî îò ñëóæåíåòî! Íî è íÿìà ïî-ëîøî íåùî îò ñëóæåíåòî.
Êîãàòî çíàåø êàê äà ñëóæèø, ïî-õóáàâî íåùî íÿìà îò òîâà.
Íî êîãàòî íå çíàåø êàê äà ñëóæèø, íÿìà ïî-ëîøî íåùî îò
òîâà. Íÿêîè ìèñëÿò, ÷å ñëóæåíåòî å êà÷åñòâî íà ìàëêèòå,
÷å òå òðÿáâà äà ñëóæàò. È ãîëåìèòå ñëóæàò.
Ñåãà âèå ñå íóæäàåòå îò åäíî. Ñåãàøíèòå õîðà ñà ìíîãî
íàòîâàðåíè. Ñ 10 ÷åðóïêè ñà óâèòè. Íàé-ïúðâî èìàø îòâúòðå
åäíà áÿëà ðèçà. Íÿêîé ñå çàäîâîëÿâà ñàìî ñ ðèçàòà, à äðóãè
èìà è åäíà âúíøíà ðèçà, çà ïðåä õîðàòà. Ïîñëå, èìàø è æè-
ëåòêà, è ïàëòî, à íÿêîé è çèìíî âðåìå òóðè è åäíà ôëàíåëà,
ìîæå äà å ïàìó÷íà èëè âúëíåíà; íÿêîè òóðÿò è äâå ôëàíåëè.
Ïðåäè ãîäèíè äîéäå åäíà ñåñòðà, êîÿòî ñòðàäàøå. Äîñòà óìíà
è äîñòà íàáîæíà. Òÿ êàçâà: “Íå ñúì çäðàâà.” Òÿ ñè íàìúêíàëà
òîëêîâà äðåõè! Êàçàõ º: “Òðÿáâà äà ñíåìåø ïîëîâèíàòà îò
òåçè äðåõè.” Òóðèëà íà ñåáå ñè äâå ïàëòà è âñå º å ñòóäåíî.
×îâåøêàòà ìèñúë èçñòóäÿâà ÷îâåêà, àêî å áåç ëþáîâíî
÷óâñòâî. Òîãàâà òÿ ñâèâà êàïèëÿðíèòå ñúäîâå. Ñòðàõúò èçñòó-
äÿâà ÷îâåêà, ñâèâà êàïèëÿðíèòå ñúäîâå è êðàêàòà íà ÷îâåêà
çàïî÷âàò äà òðåïåðÿò. Çíà÷è ñúáèðà ñå äîñòà åíåðãèÿ è íÿìà
êúäå äà èçòå÷å è öåëèÿò îðãàíèçúì ñòðàäà. Íÿêîé ïúò íàêà-
ðàé âîäåíè÷àðÿ äà ñïðå âîäåíèöàòà çà 20 ìèíóòè è ïîñëå äà
ïóñíå âîäàòà. Êàòî äîéäå âîäàòà, â íà÷àëîòî çàâúðòè
êàìúêà, äîäåòî ñå ïîäâèæè ïî-ïðàâèëíî. Íÿêîè ÷óâñòâà
âè äðóñàò, ñìóùàâàò âè, âèå òðåïåðèòå. Ùîì ïðåìèíå
òàçè åíåðãèÿ ïðàâèëíî, òî ïî÷âà ïðàâèëíèÿò õîä. Èìà
ìíîãî ðàáîòè äà èçïðàâèì. Íèå ñåãà ìèñëèì, ÷å ìíîãî
çíàåì. Äåéñòâèòåëíî çíàåì. Íî îò òîâà, êîåòî çíàåì, íå
çíàÿ êàêâî ìîæå äà ñòàíå. Àêî ñå íàìåðèì â åäèí ñâÿò,
êàêòî ãåðìàíöèòå, êîÿòî ìàðêà ñå òàêà íàìàëè, ÷å äà íå
ìîæåø ñ åäèí ìèëèàðä ìàðêè äà ñå íàõðàíèø, òîãàâà êàêâî
ùå ïðàâèø?
Òà, íÿêîé ïúò ñå îáåçöåíÿâàò íåùàòà. È â ÷îâåêà èìà
íÿêîé ïúò ôèêòèâíà èäåÿ. Ïðåäïîëàãàø, ÷å ñè ìíîãî óìåí
÷îâåê. Àêî ìèñëèø, ÷å ñè ìíîãî óìåí, èäè äà ïðèìèðèø
äâàìà äóøè, êîèòî ñå êàðàò. Ðàçïðàâÿøå ìè åäèí ãîñïîäèí
òàêà: “Âåäíúæ õîäèõ äà ïðèìèðÿâàì äâàìà äóøè è ìå íàáèõà
è äâàìàòà, áåç äà èñêàò: è ìúæúò, è æåíàòà. Ïîíåæå ãè äúð-
æàõ è òå, íàìåñòî åäèíèÿò äà óäàðè äðóãèÿ, âñåêè óäðÿøå
ìåíå, òóïàõà ìåíå.” Ïî íÿêîé ïúò âèå ñòå îò ìèðîëþáèâèòå,
êîèòî ïðèìèðÿâàòå òîçè, êîéòî íå ìîæå äà ñå ïðèìèðè. ×î-
âåê, êîéòî èñêà äà ïðèìèðè õîðàòà, òîé òðÿáâà äà ïðèìèðè
íåùî â ñåáå ñè. Èìà íåùî, êîåòî å íåïðèìèðèìî â íåãî. Íà-
ïðèìåð îáèäåí ñè. È òîãàâà íåùî òè ãîâîðè îòâúòðå. Òè ñå-
äèø è ñúçíàâàø, ÷å íÿìà çàùî äà ñå îáèæäàø, íî íåùî îòâúò-
ðå òè ìúðìîðè. Ëåãíåø ñè, ñòàíåø ñóòðèíòà è ïàê òè ìúðìî-
ðè. Òè êàçâàø: “Òðÿáâàøå ëè äà ãî íàïðàâè òîé?” Ïîäõëúç-
íàë ñå åçèêúò ìó. Íî òè êàçâàø: “Òðÿáâà äà ñè âëàäåå åçèêà.”
Êàê ùå ãî óáåäèø ñåãà, ÷å íå ñà ãî îáèäèëè? Êîé å òîçè
âúòðå, êîéòî ñå å îáèäèë? Êîãàòî íÿêîé òóð÷èí íàïðàâè ïî-
ãðåøêà, êàçâà íà òóðñêè: “Àôåäåðñèí!” ­ “Èçâèíåòå!” Íà áúë-
ãàðñêè ùå êàæàò: “Èçâèíåòå!”; íà ôðåíñêè ùå êàæàò: “Ïàð-
äîí!”; íà àíãëèéñêè ùå êàæàò: “Èêñêþç ìè.” Àêî íà åäèí
ôðàíöóçèí êàæåø: “Èçâèíåòå!”, òîé êàêâî ùå êàæå? Àêî ìó
êàæåø: “Ïàðäîí, ìîñüî!”, ùå ðàçáåðå. Íî òðÿáâà äà çíàåø
êàê äà ìó êàæåø. Èìà åäèí íà÷èí íà êàçâàíå. Ñåãà, ïñè-
õîëîãè÷åñêè èìà õîðà, â êîèòî ëè÷íèòå ÷óâñòâà ñà ñèëíî ðàç-
âèòè è íå ìîãàò äà ñå ñàìîâëàäàò. ×îâåê òðÿáâà äà âëàäà
åäíî ñâîå ÷óâñòâî. Ëè÷íèòå ÷óâñòâà, òîâà ñà íàé-âúçâèøåíî-
òî, äî êîåòî ÷îâåê å äîøúë.  ëè÷íèÿ æèâîò íà ÷îâåêà òîâà

!
å íàé-âúçâèøåíîòî ÷óâñòâî ­ ÷óâñòâî çà ñâîåòî
äîñòîéíñòâî. Íî èìåííî òðÿáâà äà çíàåø â êàêâî ñåäè
îáèäàòà. Îáèäàòà ñåäè â òîâà: àêî íÿêîé å ïîíèçèë òâîåòî
äîñòîéíñòâî. È â êàêâî ìîæå äà ãî ïîíèçè? Èëè íÿêîé
ìîæå äà òå ïîõâàëè ñåãà. Òå ñà ñàìî íàøè ñõâàùàíèÿ çà
íåùàòà. Àêî ïîçëàòèì åäèí ïðåäìåò, íàïðèìåð, àêî
ïîçëàòèì ìåäòà, ìîæå ëè äà ñòàíå çëàòî? Èëè àêî çëàòîòî
ãî îêàëÿìå, ïàê ìîæå ëè äà ñå îòíåìå êà÷åñòâîòî ìó?
Íåùàòà âèíàãè ñè îñòàâàò òàêèâà, êàêâèòî ñà. Òîâà,
êîåòî èìàìå, âñúùíîñò íèêîé íå ìîæå äà ãî îòíåìå. Íî è
òîâà, êîåòî ãî íÿìàìå, íèêîé íå ìîæå äà íè ãî äàäå. Íèêîé
íå ìîæå äà òå íàïðàâè äîáúð, àêî íå ñè äîáúð. Íèêîé íå
ìîæå äà òå íàïðàâè ëîø, àêî íå ñè ëîø. È íèêîé íå ìîæå
äà òå íàïðàâè óìåí, àêî íå ñè óìåí. È íèêîé íå ìîæå äà òå
íàïðàâè ãëóïàâ, àêî íå ñè ãëóïàâ.
Çà íÿêîè ðàáîòè âèå ìèñëèòå, ÷å ñòå ãëóïàâè. Ïðè êàêâè
óñëîâèÿ âèå ìèñëèòå, ÷å ñòå ñëàáè? Íåêà âçåìåì ìÿðêàòà íà
íàøàòà ñèëà. Íàé-ñèëíèòå õîðà êîëêî ìîãàò äà âäèãàò?
×îâåê èçîáùî íîðìàëíî ìîæå äà âäèãà òîëêîç, êîëêîòî ñàì
òåæè. Ìðàâêàòà âäèãà 10 ïúòè ïîâå÷å îò ñâîÿòà òåæåñò. Íÿ-
êîå ñúùåñòâî ìîæå äà âäèãíå 10 ïúòè ïîâå÷å, îòêîëêîòî òå-
æè, íî ìðàâêàòà ñå å óïðàæíÿâàëà. Êîëêî ñèëåí îðãàíèçúì
å òÿ! Òÿ å åäèí àòëåò. Íÿêîé îò âàñ èìà ìàòåðèÿ, êîÿòî íå ìó
å ïîòðåáíà, íàïðèìåð íÿêîè îò âàñ ñòå ïúëíè. Òàçè ïúëíîòà
çà íèùî íå âè ñëóæè. ×îâåê òðÿáâà äà å èçòúêàí îò ôèíà
ìàòåðèÿ è äà íÿìà íèêàêâè ìàçíèíè. Åäèí èäåàëåí ÷îâåê íå
òðÿáâà äà èìà íèêàêâè ìàçíèíè íà âðàòà ñè. Òðÿáâà äà èìà
ìàëêî ìàçíèíè, êîëêîòî äà ñå âúðòè êîëåëîòî, íî èíàê ­
íèêàêâè ìàçíèíè! Ïîñëå, ìúæåòå íÿêîé ïúò ïðèëè÷àò íà
áðåìåííè æåíè. Êðúñòúò òðÿáâà äà áúäå äîñòà òúíúê. Äâà
ïúòè ìÿðêàòà íà êðúñòà òðÿáâà äà áúäå ïðè ðàìåíàòà. Ðà-
ìåíàòà òðÿáâà äà áúäàò øèðîêè. Äà èìà åäíà ëèíèÿ òàì.
Êîãàòî òàçè ëèíèÿ ñúùåñòâóâà, òîãàâà å õóáàâî.
Ñåãà ìîæå ìíîãî ïúòè, êàòî ñå ñïèðàìå âúðõó èçâåñòíè
ïîãðåøêè, êîèòî ñå äúëæàò íà õèëÿäè ïîêîëåíèÿ, êîèòî ñà
ñúçäàëè ñåãàøíîòî àíîðìàëíî ñúñòîÿíèå. Ó íÿêîè âðàòîâåòå
ñà êúñè è äåáåëè, à ó íÿêîè ñà äúëãè è òúíêè. Âñè÷êè òåçè
õîðà ñ äåáåëèòå âðàòîâå ãè î÷àêâà äà èìàò íÿêîé àïîïëåêòè-
÷åí óäàð. Òîçè ÷îâåê òðÿáâà äà ñå ïàçè. Àïîïëåêñèÿ ìîæå
"
äà ãî óäàðè. À ïúê îíçè, ÷èéòî âðàò å òúíúê è äúëúã, òîé
å íåðâåí, ñïðèõàâ ­ äà ãî áóòíåø è ùå èçáóõíå.
Òà, ïúðâîòî íåùî ñåãà å äà ñå íàó÷èòå íà ïðàâèëíà ñëóæ-
áà íà óñòàòà. Äà ñå íàó÷èòå äà ãîâîðèòå. È íå áúðçàéòå íèêîãà
äà ãîâîðèòå íàáúðçî! Êàòî âè çàïèòà íÿêîé, íå áúðçàéòå äà
îòãîâîðèòå. Òóðè ñè ðúêàòà îòçàä è ñè êàæè: “Íå ãîâîðè.”
Òóðè ñè ðúêàòà îòãîðå è îòïðåä íà ãëàâàòà è ñè êàæè: “Íå
ãîâîðè.” Òóðè ñè ðúêàòà íà ÷åëîòî è íà íîñà ñè è ïàê ñè êàæè
òàêà. È òîãàâà ÷àê êàæè íÿêîÿ äóìà. Òîâà å, çà äà âëîæèø
èçâåñòíà ëåêîòà â äóìèòå ñè. Êàòî áàðàø òåçè öåíòðîâå, äà
ïðåäèçâèêàø ìåêîòàòà. Òðÿáâà äà èìà ìåêîòà â äóìèòå òè. È
ïîñëå, òàçè ìåêîòà íå òðÿáâà äà áúäå åäíà êàøà. Èìà ðàáîòè,
êîèòî ñà îðãàíèçèðàíè. Çíàåòå ëè êîëêî å ãúâêàâî òÿëîòî íà
çìèÿòà? Òàçè çìèÿ ìîæå äà ñ÷óïè ãðúáíà÷íèÿ ñòúëá íà êîãîòî
è äà å. ×îâåê òðÿáâà äà èìà òàçè ìåêîòà, êîÿòî å îðãàíèçèðàíà.
È ïðåç öåëèÿ ñè æèâîò âèå èñêàòå äà âè îáè÷àò õîðàòà.
Òî å âàøå ïðàâî. Íî êîãà õîðàòà ìîãàò äà âè îáè÷àò? Çà
íÿêîå êà÷åñòâî, êîåòî Áîã å âëîæèë âúâ âàñ. Òè ìîæåø äà
îáè÷àø íÿêîé ÷îâåê çà ìóçèêàëíîòî ÷óâñòâî, êîåòî Áîã å
âëîæèë â íåãî. Íÿêîé ïúò òè ìîæåø äà îáè÷àø ÷îâåêà çà
õóáàâèÿ ìó ãîâîð. Ñëàä÷èíà èìà â ãîâîðà ìó. Íî òîçè ÷îâåê
òðÿáâà äà óïðàæíÿâà ãîâîðà ñè. Ïåò ãîäèíè âè òðÿáâàò äà ñå
óïðàæíÿâàòå, çà äà ñå íàó÷èòå äà ãîâîðèòå, ÷å êàòî êàæåø
åäíà äóìà, ìåä äà êàïå, ñ äóìàòà äà ïðîòå÷å ìåä. Ñåãà ãëåäàì
íÿêîÿ ñåñòðà, êàòî äîéäå, ùå êàæå íåùî è òåêàò ñúëçè îò
î÷èòå º, íî îò åçèêà º íèùî íå èçëèçà. Õóáàâî å ïðîòè÷àíåòî
íà ñúëçèòå. Òîé å åäèí äîáúð ïðèçíàê. Ùîì àç âèäÿ, ÷å íÿêîÿ
ñåñòðà ïëà÷å, àç êàçâàì: òÿ ñè ìèå ïðîçîðöèòå, çà äà âèæäà
ïî-ÿñíî. Àç ÷àêàì äà ñè èçìèå òÿ ïðîçîðöèòå. Òÿ ñè èçâàäè
êúðïàòà è êàòî ïîòåêàò ñúëçè, áúðøå ãè. Òîâà å åäèí ïðîöåñ.
Âèæäàì, ÷å îùå íå ñà èçìèòè. Ïîãëåäíà è âèæäàì, ÷å ïàê
ïëà÷å. Íå ñà äîèçìèòè ïðîçîðöèòå. È ïàê ñè áúðøå î÷èòå.
È ñëåä òîâà ïî÷íå äà ãîâîðè.
Âèå ùå êàæåòå: “Òîâà å ìåêîòà. Òîâà å æåíñêè õàðàêòåð.”
Íÿìà ÷îâåê, êîéòî äà íå ïëàêàë. Íÿìà ÷îâåê, êîéòî äà íå ñè
å ìèë î÷èòå. È òðÿáâà ïîñòîÿííî äà ãè ìèå. È àêî ìíîãî
ïëà÷åø è òðèåø î÷èòå ñè, òè çà î÷èòå ñè òðÿáâà äà èìàø
åäíà êîïðèíåíà êúðïà, ìíîãî ìåêà. Íèêîãà íå áúðøåòå
î÷èòå ñè ñ òâúðäà êúðïà. È êàòî çàïëà÷åòå, íå
#
ïîçâîëÿâàéòå äà ïàäàò ñúëçèòå âè äîëó, íî âçåìåòå ñ êúðïà
òåçè ñúëçè. Òå äåéñòâóâàò ëå÷åáíî. Àêî òåçè ñúëçè áèõòå
ãè ñúáèðàëè â øèøåíöà, ùÿõòå äà ìîæåòå äà ñå ëåêóâàòå
îò ðåâìàòèçúì, îò áúáðå÷íà áîëåñò, îò çàõàðíà áîëåñò,
îò ñêëåðîçà. Ñêëåðîçàòà ïðîèçòè÷à îò ãîëÿìî
áåçïîêîéñòâèå.
Òè ñå áåçïîêîèø íàïðèìåð, ÷å êúùàòà íå å õóáàâà, ÷å
ñòåíèòå íå ñà õóáàâè, ÷å òîçè ñòîë íå å õóáàâ. Êàçâàø: “Òîçè
êðåâàò êðåâàò ëè å? ×îâåê íå ìîæå äà ñïè.” Êðåâàòúò å òàì,
â ãëàâàòà. È ñòîëúò, è âñè÷êî å òàì.
Ñ äðóãè äóìè êàçàíî, âñè÷êî òîâà çàâèñè îò ÷îâåøêèÿ
óì. Âèå ñòå ïðàòåíè îò Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Âèå ñòå èìàëè âñè÷-
êè óäîáñòâà â Íåâèäèìèÿ ñâÿò, çàùî äîéäîõòå íà Çåìÿòà? Çà
ïå÷àëáà. Òè ñè áèë íà íåáåòî. Òàì íå ìîæåø äà ïå÷åëèø.
Òè ìîæå äà ñè åäèí öàðñêè ñèí; àêî ñåäèø ñàìî ñ èäåÿòà, ÷å
ñè öàðñêè ñèí, ÷å ñêúïà êðúâ òå÷å â æèëèòå òè, ÷å òå îáëè÷àò
äðóãèòå è ïðî÷åå, êàêâî ùå òå ïîëçóâà òîâà? Òè òðÿáâà äà
ñúáóäèø â ñåáå ñè çíàíèå, îíèÿ ñïîñîáíîñòè è ñèëè, êîèòî
èìàø. È çàòîâà ùå òå óâàæàâàò õîðàòà.
Íÿêîè îò âàñ èñêàòå äà áúäåòå ñâåòèè. È ìíîãî õîðà â
ìèíàëîòî íå ìîæàõà äà ñòàíàò ñâåòèè ïî åäèíñòâåíàòà ïðè-
÷èíà, ÷å íå çíàÿò êàê ñå ñòàâà ñâåòèÿ. Êàçâàò: “Òîé å ñâÿò
÷îâåê.” Òî å âúïðîñ. Ñâåòèÿòà òðÿáâà äà ðàçáèðà çàêîíèòå
íà ñâåòëèíàòà. Ñâåòèÿ, êîéòî íå ðàçáèðà êàê ñå ñúçäàâà ÷î-
âåøêàòà ìèñúë, êîéòî íå ðàçáèðà êàê äà ñú÷åòàâà ñâîèòå
ìèñëè, êîéòî íå çíàå äà ãè öåíè, êîéòî íå çíàå äà ïîñòàâè
âñÿêà ìèñúë íà ñâîåòî ìåñòî, òîé íå ìîæå äà áúäå ñâåòèÿ.
Çàùîòî âñÿêà ìèñúë å ôîðìà, â êîÿòî ùå ñå âëåå íÿêîå ÷óâ-
ñòâî. È àêî òè íå ìèñëèø ïðàâî, è ñúðöåòî òè íÿìà äà èìà
ïðàâèëíî ÷óâñòâî. Êàêúâòî å óìúò íà ÷îâåêà, òàêîâà ìó å è
ñúðöåòî.
Òîâà, êîåòî âè êàçâàì, ñà îáùè ðàáîòè. Âñåêè åäèí îò
âàñ èñêà äà áúäå ñâåòèÿ. Íàé-ïúðâî, íèêîãà íÿìà äà çàãàñâàø
ñâåòëèíàòà íà ñâîÿ óì. Âñå òàêè òðÿáâà äà èìàø íÿêîÿ ìàëêà
âîùåíèöà, êîÿòî äà òè ñâåòè. Íÿìà äà èìàø ãîëÿìà ñâåù.
Íàé-ïúðâî, çà äà íå ñòàâàò ãîëåìè ðàçõîäè. Ïîñëå, ñâåòèÿòà
íèêîãà íå çàãàñâà îãúíÿ ñè. Òîé íå ãàñè. Âñÿêîãà îãúíÿò ìó
áëåùóêà. À ïúê îíåçè, êîèòî íå ñà ñâåòèè, âñÿêà ñóòðèí, êàòî
ñòàíàò, ùå ïàëÿò îãúíÿ. Ñâåòèÿòà íå ïàëè. Äðóãèòå íîùíî
$
âðåìå, êàòî ñå ñúáóäÿò, ùå ïàëÿò. Òðÿáâà äà äúðæèì â
áóäíî ñúñòîÿíèå íàøèòå ñïîñîáíîñòè. Ñòðàõúò íà ÷îâåêà
íå ïðîèçòè÷à îò íåãîâèòå ñïîñîáíîñòè, à îò íåãîâèòå
÷óâñòâà. ×îâåê èìà åäíî ÷óâñòâî íà ñòðàõ, ÷å ìîæå äà
èçãóáè. Ñâåòèÿòà ìîæå äà ñå ñòðàõóâà, íî òîé ùå ñå
ñòðàõóâà îò òîâà, ÷å íå å ïîñòúïèë òàêà, êàêòî òðÿáâà.
Ïîíåæå ñìå èçëîæåíè íà ñòðàäàíèÿ, êàòî òå áîäíàò
íÿêúäå, ìîæåø äà ñòðàäàø è òè ùå âçåìåø ìåðêè äà íå ñå
èçëàãàø íà íåíóæíè óäàðè. ×îâåê ìîæå äà òå óäàðè ñ äóìè.
Ñ íÿêîÿ äóìà ìîæå äà òå óäàðè, ñ ïîãëåä. Ìîæå äà òå óäà-
ðè è ñ ðúêàòà ñè. Òà, èìà ðàçëè÷íè óäàðè, êîèòî ïðîèç-
âåæäàò ðàçëè÷íè ïîñëåäñòâèÿ. È ÷îâåê ñàì íå òðÿáâà äà
ñå óäðÿ. Âèæäàë ñúì íÿêîè äåöà, ÷å óäðÿò ãëàâàòà ñè. Èñêàò
äà êàæàò: “Çàùî íå å ìèñëèëà?” Íÿêîé ñè ïëÿñêà ãëàâàòà
îòãîðå, à ïúê íÿêîé îòñòðàíè.
Íèå ùå äàäåì åäèí êîíêóðñ çà ñàìîâúçïèòàíèåòî íà
÷îâåêà. Êàòî îòèäåòå â Íåâèäèìèÿ ñâÿò, íàé-ïúðâî ùå âè
èçâèêàò äà êàæåòå åäíà äóìà. Ùå âè çàïèòàò: “Îòêúäå èäå-
òå?” Âèå ùå êàæåòå: “Èäà îò Áúëãàðèÿ.” Àêî òè íå çíàåø
êàê äà ïðîèçíåñåø “Áúëãàðèÿ”, ùå òå âúðíàò íàçàä. Ùå òè
çàäàäàò âòîðè âúïðîñ: “Çàùî íàïóñíàõòå Áúëãàðèÿ?” Âèå ùå
êàæåòå: “Íå ñå æèâåå òàì.” Ùå âè êàæàò: “Àêî íå ñå æèâåå,
òîãàâà âñè÷êè áúëãàðè òðÿáâà äà äîéäàò òóê. È ïîíåæå òè
ñè ñàì äîøúë, òè íå ãîâîðèø èñòèíàòà.” Èëè ùå êàæåø:
“Æèâîòúò íà Çåìÿòà å ñòàíàë òåæúê.” ­ “Àêî æèâîòúò íà
Çåìÿòà å ñòàíàë òåæúê, òî âñè÷êè õîðà òðÿáâà äà äîéäàò òóê.
À ïîíåæå ñà òàì, çíà÷è òè íå ãîâîðèø èñòèíàòà.” Êàêâî
òðÿáâà äà êàæåø òîãàâà? Ïèòàò òå íàé-ïîñëå: “Çàùî èäâàø
òóê?” ­ “Èäâàì äà ñè ïî÷èíà.”
Êîëêî âðåìå ìîæå äà ïî÷èâàòå â Íåâèäèìèÿ ñâÿò? 45
ãîäèíè. Ñëåä 45 ãîäèíè ùå âè êàæàò: “Ùå ñåäèòå ëè îùå?
Ùå îñòàíåòå ëè?” È àêî ðå÷åòå äà îñòàíåòå, âåäíàãà ùå âè
íàìåðÿò ðàáîòà è ùå ðàáîòèòå ìúæêè. Êàêâîòî âè êàæàò,
âñè÷êî ùå íàïðàâèòå. Íÿìà äà êàæåø: “òîâà íå ìîãà, îíîâà
íå ìîãà”. Ùå ðàáîòèø.
Íÿêîè ñà ìå ïèòàëè: “Êàê òðÿáâà äà ñå îáõîæäàìå ñ õî-
ðàòà? Êàê ÷îâåê òðÿáâà äà ñå îáõîæäà ñúñ ñåáå ñè?” Èìà
åäíî îáõîæäàíå: ùå ñå îáõîæäàø òàêà, ÷å äà íå ïîíèæèø
ñâîåòî äîñòîéíñòâî, íàé-ïúðâî äà íå óíèæèø ñåáå ñè. Àêî
%
ãîâîðèø íåâåðíè ðàáîòè, àêî íå ÷óâñòâóâàø, íå ìèñëèø è
íå ïîñòúïâàø êàêòî òðÿáâà, óíèæàâàø ñåáå ñè. Íàé-ïúðâî,
íÿìà äà óíèæèø ïî íèêîé íà÷èí ñåáå ñè! Òàêà, êàêòî Áîã
òå å ñúçäàë, òàêà ùå ïîñòúïâàø.
Òðóäíà ðàáîòà å òàÿ, íî âñè÷êè òðóäíè ðàáîòè ñå ïîñòè-
ãàò. Íÿìà òðóäíà ðàáîòà, êîÿòî äà íå ñå ïîñòèãà â ñâåòà. Òî
å ñàìî âúïðîñ íà âðåìåòî, íà ñèëè èëè âúïðîñ íà çíàíèå,
âúïðîñ íà ñòðåìåæ è âúïðîñ íà ñèëà. Àêî ÷îâåê èìà åäíà
ñèëíà ìèñúë, àêî òîé èìà åäèí ñèëåí ñòðåìåæ è àêî å ñèëåí
ïî ïîñòúïêèòå ñè, òîé ìîæå äà ïîñòèãíå.
Íÿêîè îò âàñ ñòå äîñòà çàõëàñíàòè. ×îâåê å çàõëàñíàò,
êîãàòî ñå ðàçäâîè íåãîâèÿò óì èëè íåãîâîòî ñúðöå è òè ïî÷-
íåø äà ìèñëèø êàêâî ëè ùå ñòàíå ñ òåáå ñëåä 20 ãîäèíè.
Òðúãâàø íà ó÷èëèùå è ìèñëèø äàëè ùå ñâúðøèø èëè íå.
Òåáå íå òè òðÿáâà äà çíàåø äàëè ùå ñâúðøèø èëè íå. Ñïî-
ñîáíèÿò ÷îâåê, êàêâîòî òðÿáâà çà äíåñ, ùå ãî íàïðàâè. Âñå-
êè äåí ùå ñå ïîãðèæè çà ñåáå ñè. Îñòàâè äåíÿò äà ñå ãðèæè
çà ñåáå ñè, à ïúê òè ùå ñå ãðèæèø çà îíÿ äåí, â êîéòî æèâååø.
Äíåøíèÿò äåí å íàé-âàæåí. Êàêâîòî ïðèäîáèåø â äíåøíèÿ
äåí, å íàé-âàæíî. Ùå ïðèäîáèåòå åäíî íîâî íåùî âúâ âàøåòî
ðàçáèðàíå.
Òðÿáâà äà èìàòå íàé-äîáðîòî ðàçïîëîæåíèå. Âúòðå â íàñ
èìà åäèí ñâÿò è òðÿáâà äà èìàìå ðàçïîëîæåíèåòî íà òîçè
âúòðåøåí ñâÿò. Çíàåòå ëè êàêâî ïðîòèâîðå÷èå ñúùåñòâóâà?
Àêî ïðåäè ãîäèíè áÿõòå â Ðóñèÿ è àêî íå ñè íàáîæåí, ãîðêî
òè! Àêî ìèíåø ïîêðàé íÿêîÿ öúðêâà è íå ñå êðúñòèø, ãîðêî
òè! À ïúê ñåãà, àêî îòèäåø â Ðóñèÿ è àêî ñå êðúñòèø, ïàê ùå
òå íàêàæàò. Òîãàâà, àêî íå âÿðâàø â Áîãà, ùå òå íàêàæàò; à
ïúê ñåãà, àêî âÿðâàø, ùå òå íàêàæàò. Òî å ðàçáèðàíå. Îíåçè
ñ÷èòàõà, ÷å îíîâà âåðóþ å ïðàâî, ïúê ñåãà ñ÷èòàò, ÷å îíîâà
âåðóþ å ïðàâî. Íÿìà äà âÿðâàìå â ìèíàëîòî.
Èìà íåùà, â êîèòî ìîæåì äà âÿðâàìå è èìà íåùà, â
êîèòî íå ìîæåì äà âÿðâàìå. Òîçè âúïðîñ å ïîñòàâåí òàêà,
êàêòî íå òðÿáâà. Àêî ìèñëèø çà Áîãà, àêî âÿðâàø â Áîãà è
àêî íÿìà ëþáîâ, òî å ôèêöèÿ. Àêî âÿðâàø â Áîãà, äåòî íÿìà
ìúäðîñò, òî å ôèêöèÿ. Àêî âÿðâàø â åäèí Áîã, äåòî íÿìà
æèâîò, òî å ôèêöèÿ. Àêî âÿðâàø â åäèí Áîã, äåòî íÿìà ñâåò-
ëèíà, çíàíèå, òî å ôèêöèÿ. Àêî âÿðâàø â åäèí Áîã, äåòî íÿìà
ñâîáîäà, òî å ôèêöèÿ. Òè, êàòî âÿðâàø â Áîãà, Ëþáîâòà òðÿá-
&
âà äà èçíèêíå. Ïèñàíèåòî êàçâà: “Áîã å Äóõ è êîèòî Ìó ñå
êëàíÿò, äà Ìó ñå êëàíÿò ñ Äóõ è Èñòèíà.” Çíà÷è òðÿáâà äà
èìà ïúëíî ðàçáèðàíå.
 íÿêîå îòíîøåíèå âèå ñòå ìíîãî íàïðåäíàëè. Ó íÿêîè
îò âàñ ëè÷íèòå âè ÷óâñòâà ñà ðàçâèòè ïîâå÷å, îòêîëêîòî âè
òðÿáâà. Âèå èìàòå ëè÷íè ÷óâñòâà òîëêîç ìíîãî ðàçâèòè, ÷å
íå âè òðÿáâà òîëêîç. Òðÿáâà äà ãè ïîíàìàëèòå ìàëêî. Ó íÿêîè
îò âàñ ëè÷íèòå ÷óâñòâà ñà ðàçâèòè, à ìèëîñúðäèåòî å ìíîãî
ñëàáî. Ïîíåæå èìàòå ìíîãî ëè÷íè ÷óâñòâà, çà ìèëîñúðäèåòî
ìíîãî ìàëêî ìèñëèòå. Îáè÷àø æåíà ñè, äúùåðÿ ñè, íÿêîè
ñâîè ðîäíèíè, à ïúê çà äðóãèòå êàçâàø: “Ãîñïîä äà èì å íà
ïîìîù. Ãîñïîä äà ñå ãðèæè çà òÿõ.” Òîâà íå å ìèëîñúðäèå.
Òîâà å ÷àñòè÷íî ðàçáèðàíå. È àêî òâîåòî ñúðöå íå ñå ñòèìó-
ëèðà îò ñòðåìåæà íà âñè÷êè òèÿ äóøè, êàòî ãëåäàø êàêâè
óñèëèÿ ïðàâÿò, ñëàáî ìèëîñúðäèå èìàø.
Çàùî âñè÷êè äóøè ïðàâÿò óñèëèå? Çà äà îñúùåñòâÿò èäå-
àëà ñè. Çàùîòî âñè÷êè äóøè èìàò èäåàë, êúì êîéòî ñå ñòðå-
ìÿò. Íî âñè÷êè íå ñà ïîäãîòâåíè. Íÿêîè èìàò ïîäõîäÿùà
ìàòåðèÿ, à ïúê íÿêîè íÿìàò. È êîëêî ãîäèíè òðÿáâà äà ðà-
áîòÿò, çà äà ñè ñúçäàäàò õóáàâ ìàòåðèàë. Òè àêî èñêàø äà
óñèëèø ìèëîñúðäèåòî â ñåáå ñè, íÿìà äà òúðñèø õîðà, ïî-
äîáíè íà òåáå, áåç ìèëîñúðäèå, íî ùå òúðñèø õîðà ñúñ ñèëíî
ðàçâèòî ìèëîñúðäèå. È âñåêè äåí âñåêè åäèí îò âàñ òðÿáâà
äà ìèíå [ïîêðàé] 10 äóøè ìèëîñúðäíè è ùå ïîìèñëèø çà
òÿõ. Êàòî ñðåùàø è îáùóâàø ñ ìèëîñúðäíè õîðà, òè ùå ïî-
÷óâñòâóâàø â äóøàòà ñè, ÷å èìàø åäíî íîâî ðàçïîëîæåíèå.
À ïúê òè ùå ìèíåø ïîêðàé åäèí ñêúðæàâ è ùå ñòàíåø îùå
ïî-ñêúðæàâ.
È õîðàòà ñå çàíèìàâàò ñ âúïðîñà êîé å ðåëèãèîçåí. Çà
äà áúäå ÷îâåê ðåëèãèîçåí, òîé òðÿáâà äà èìà áåççàâåòíà âÿðà!
Êàêâîòî ìó êàæåø, òîé âÿðâà.
Àç ñúì èçëîæèë îíçè ïðèìåð çà åäèí ñóëòàí, êîéòî èçäàë
çàïîâåä äà ìó êàæàò åäíà ñúùèíñêà ëúæà. Èäâà åäèí è íîñè
åäèí êîñúì îò áðàäàòà íà áàùà ñè. È êàçâà: “Áàùà ìè êàòî
òóðè òîçè êîñúì íà Äóíàâà, ñòàíà ìîñò è íàøèòå âîéñêè
ìèíàõà â Ðóìúíèÿ.” Ñóëòàíúò êàçàë: “Âúçìîæíî å!” Åäèí
íîñè åäíî ïà÷å ÿéöå è êàçâà: “Ìàéêà ìè êàòî òóðè òàêîâà
ïà÷å ÿéöå, èçëåçå åäíà êàìèëà.” Ñóëòàíúò êàçàë: “Âúçìîæíî
å!” È íàé-ïîñëå, äâàìà íîñà÷è íîñÿò åäèí ãîëÿì êþï*.
'
×îâåêúò, êîéòî âîäèë íîñà÷èòå, êàçàë: “Áàùà Âè åäíî
âðåìå õîäè íà
âîéíà ñ ìîñêîâöèòå è âçå íàçàåì ïàðè îò áàùà ìè ñ òîçè
êþï.” Ñóëòàíúò êàçàë: “Òîâà å ëúæà!” Çàùîòî êàòî êàæå:
“Âúçìîæíî å!”, òðÿáâà äà ïëàòè. Òà, âñÿêî íåùî, êîåòî íå
íè äîïàäà íà õàðàêòåðà, êîåòî íè çàñÿãà, çà íåãî êàçâàìå:
“Òîâà å ëúæà!” À ïúê çà âñÿêî íåùî, êîåòî íå íè çàñÿãà,
êàçâàìå: “Âúçìîæíî å!”
Íàé-ïúðâîòî íåùî å: Òóðåòå â óìà ñè è ïîääúðæàéòå
ñëåäíàòà èäåÿ: âñè÷êî â ñâåòà Áîã å ñúçäàë çà äîáðî! Âòî-
ðîòî, êîåòî òðÿáâà äà ïîääúðæàòå, å, ÷å Áîã å òóðèë íÿêîè
íåùà êàòî êîíòðàñòè, êàòî ñåíêè, íåîáõîäèìè çà åäèí
õóäîæíèê. Åäèí õóäîæíèê áåç ñåíêè íèùî íå ìîæå äà
íàïðàâè. Íî õóäîæåñòâîòî íå ñåäè â ñåíêèòå.
Õóäîæåñòâîòî ñåäè â ëèíèÿòà. (Ó÷èòåëÿò íà÷åðòà åäíà
ëèíèÿ íà äúñêàòà.) Îò òàçè ëèíèÿ ìîæå äà íàïðàâèòå åäèí
÷îâåøêè íîñ.
Çà äà áúäå íîñúò õóáàâ, íå å âàæíà ñàìî
äúëæèíàòà íà íîñà, íî è ñòðîåæúò: íîñúò èìà
èçâåñòåí ñòðîåæ. Íÿêîé íîñ ìîæå äà å ìíîãî
äúëúã, íî äîëó å ñïèòåí ­ ëèïñâà ìó íåùî. Â
òîçè íîñ èìà èíòåëèãåíòíîñò, íî ìó ëèïñâà
ñòðåìåæ, íÿìà ñòðåìåæ. Ó äåöàòà, êîèòî íå
ìèñëÿò, íîñîâåòå ñà êúñè. À ïúê îíåçè õîðà,
êîèòî ñà ìíîãî çàìèñëåíè, ó òÿõ íîñúò ñå å ïðîòî÷èë. Íî
êîëêî òðÿáâà äà ñå ïðîòî÷è íîñúò? Íîñúò òðÿáâà äà ìîæå
äà ñå ïðîòî÷è òîëêîç ìíîãî, ÷å òè ìîæåø äà ñå ñòðàõóâàø.
Ëèíèÿòà íà íîñà ñúîòâåòñòâóâà íà ëèíèÿòà íà óìà.
Áèëîòî íà íîñà. Àêî òàçè ëèíèÿ ñå ïðîòî÷è íàäîëó, îòèäå
ìíîãî íàäîëó, òîâà ïîêàçâà åäíà áåçïîëåçíà ãðèæà è ñòðàõ
çà áúäåùåòî. Òàêúâ ÷îâåê å ñòðàõëèâ. Ïëàøè ñå îò íàé-
ìàëêèòå ðàáîòè. Ñëåäîâàòåëíî ñòðàõúò ñè èìà ñâîåòî
ìÿñòî, íî òîé òðÿáâà äà áúäå ñàìî åäíà ïîäáóäèòåëíà
ïðè÷èíà, ïîíåæå íèå æèâååì â åäèí ñâÿò íà ãîëåìè îïàñíîñ-
òè è çàòîâà ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå ïðåäïàçëèâ. Êàòî âúðâè
ïî óëèöèòå, íå òðÿáâà äà áúäå ìíîãî áëèçî äî êúùèòå.

* êþï (îò ïåð.-òóð.) ­ äèàë. ãîëÿì ãëèíåí ñúä; äåëâà.

!
 Ðàçïðàâÿøå ìè åäèí ìîé ïîçíàò ñëåäíîòî. Òîâà ñå
ñëó÷âà âúâ Âàðíà. Òîé ìè êàçà: “Âúðâÿ îáëå÷åí ñ íîâà äðåõà,
í î
ñúì íåäîâîëåí îò ñåáå ñè, âêèñíàò ñúì. Äðåõèòå ìè ñà õóáàâè,
íî íå ñúì äîâîëåí. Ëèïñâà ìè íåùî. Ïî åäíî âðåìå, êàòî
ìèíàâàõ, èçëÿ ñå åäíà êîôà âîäà âúðõó ãëàâàòà ìè.” Òîâà
áèëî â Íîâàòà ìàõàëà âúâ Âàðíà. Òîé êàçà îùå: “Æåíàòà
ìè êàçà: “Èçâèíåòå.” À ïúê òÿ ñè êúïåëà äåòåòî è áåç äà
ãëåäà íàäîëó, èçëÿ öÿë ëåãåí âîäà íà óëèöàòà. È êàòî ìå
îêúïà, èçâåäíúæ èç÷åçíà íåðàçïîëîæåíèåòî ìè, èìàõ âå÷å
ðàçïîëîæåíèå è ïî÷íàõ äà ñå ñìåÿ. Íåðàçïîëîæåíèåòî ñè
îòèäå. Íàìåðèõ, ÷å òîâà äåòå, êîåòî òÿ å êúïàëà, å äîáðî. È
÷îâåê ùå ñòàíå. Òîâà êúïàíå ìè äîíåñå áëàãîñëîâåíèå. Àç
êàçàõ íà æåíàòà: “Íÿìà íèùî! Ñòàâàò òåçè ðàáîòè.” È àç ñè
îòèäîõ âåñåë ó äîìà ñè. È ðàçáðàõ, ÷å âîäàòà, ñ êîÿòî ìå
êðúñòèõà, å äîáðà è ñè êàçàõ: “Îò ìåíå ÷îâåê ùå ñòàíå âå÷å!”
È îòòàì íàñåòíå âñè÷êî ìè ïðîâúðâÿ! Äîòîãàç íå ìè âúðâÿõà
ðàáîòèòå. Íî êàòî ìè èçëÿõà âîäàòà è ìå îêúïàõà, òðúãíà
ìè. È íèêàêâî ïåòíî íå îñòàíà ïî äðåõèòå.”
Òà êàçâàì: Áîæèèòå áëàãîñëîâåíèÿ íÿêîé ïúò èäàò ïî
òîçè íà÷èí. Êîãàòî îêúïÿò íÿêîãà åäíî äåòå, êàòî íå ñè äî-
âîëåí, âñå ùå èçëåÿò ìàëêî âîäà âúðõó ãëàâàòà òè. Çàùî õî-
ðàòà áÿãàò îò äúæäà? ×å, òîâà å âñå îêúïàíèòå äåöà îò íåáåòî.
È ðàçïðúñêâàò òàçè âîäà ïî âñè÷êèòå òðåâè è äúðâåòà.
Ñåãà àç âè ãîâîðÿ çà îíçè âúòðåøåí îáíîâëÿâàù ïðîöåñ,
êîéòî òðÿáâà äà ñòàâà â äóøàòà íè. Èìà åäíî óæàñíî
ïîëîæåíèå, â êîåòî ñúâðåìåííèÿò ñâÿò ñå íàìèðà. Ïðåäñòàâå-
òå ñè, åäèí ãåíåðàë íà áîéíîòî ïîëå èìà åäíî ñðàæåíèå.
Õèëÿäè õîðà ñà òàì è òîé ìèñëè êàê äà ïîáåäè. Íî çíàåòå ëè
çà òàçè ïîáåäà êîëêî õîðà òðÿáâà äà ñòàíàò æåðòâà? È àêî
òîçè ãåíåðàë áåøå ìåêóøàâ, òîé ùåøå äà äàäå ãðúá. Íî òîé
òðÿáâà äà äàäå îòïîð.
Íî òàçè âîéíà è ñ íàñ ñòàâà. Òè êàçâàø: “Áåç âîéíà!” ß
êàæåòå, êàê ñòàâà áåç âîéíà? Äîêàòî íå ðåøèì òîçè
âúïðîñ âúòðå, âîéíàòà îòâúí íå ìîæå äà èç÷åçíå. Òî å åäèí
âúòðåøåí ïðîöåñ. Íèå íå ñìå ñå íàó÷èëè äà æèâååì ìèðíî.
Òåïúðâà èìà äà ó÷èì äà æèâååì ìèðíî. “Áîã æèâåå âúâ
âñèíöà íè” ­ êàçâàø òè. Íî êàòî äîéäåø äî åäèí ÷îâåê, íè

!
íàé-ìàëêî íå ìèñëèø, ÷å Áîã æèâåå â íåãî. È òîé, êàòî òå
ïîãëåäíå, ìèñëè, ÷å Áîã Ãî íÿìà â òåáå. Íî Áîã ñå ïðîÿâÿâà
â íàøèòå ìèñëè. Êîëêîòî ìèñúëòà ñòàâà ïî-ñâåòëà è
êîëêîòî ÷óâñòâàòà ñòàâàò ïî-òîïëè è íîñÿò æèâîò,
òîëêîç Áîã å ïîâå÷å ïðîÿâåí. Áîã ñå ïðîÿâÿâà ÷ðåç íàøèòå
ìèñëè è ÷ðåç íàøåòî ñúðöå Íÿêîé ïúò äîéäåø äî åäíî
òåæêî ïîëîæåíèå è îòâúòðå òè ñå ãîâîðè: “Òúðïè, òàçè
ðàáîòà ùå ñå óðåäè.” Òè êàçâàø: “Êàê ùå ñå óðåäè?” Íà åäíîãî
êàçàõ: “Òâîÿòà ðàáîòà ùå ñå óðåäè.” Òîé êàçà: “Êàê ùå ñå
óðåäè?” Êàçàõ ìó: “×å, òâîèòå ðàáîòè ñà óðåäåíè. Òè èìàø
åäíà õóáàâà ãëàâà. Áîã òå å ïðàòèë äà ïååø íà õîðàòà, à
ïúê òè ñè òðúãíàë äà òúðñèø äðóãè ðàáîòè. Â òîâà òè å
áúäåùåòî.” ­ “Èñòèíà ëè å?” ­ “Èñòèíà å!” Íà äðóã êàçâàì:
“Òè ñè ìíîãî äàðîâèò ÷îâåê! Âåæäèòå òè ïîêàçâàò, ÷å
èìàø îòëè÷íè õóäîæåñòâåíè ñïîñîáíîñòè. Ìíîãî äîáðè
î÷è èìàø! Îò òåáå îòëè÷åí, ãåíèàëåí õóäîæíèê ìîæå äà
ñòàíå.” Òîé êàçâà: “Ñ öàïàíå êàêâî ìîæå äà íàïðàâÿ?” Êàçàõ
ìó: “Ùå íàïðàâèø êàðòèíè ­ è ïàðè, è âñè÷êî äðóãî ùå
äîéäå.”
Ìîãà äà âè ïîêàæà â êàêâî ñåäè âàøåòî ùàñòèå. Àêî
çíàåõòå êàê äà îáúðíåòå âàøèÿ åçèê, ìíîãî áèõòå íàïðàâèëè.
Çíàåòå ëè êàê äà îáúðíåòå åçèêà ñè? Âèå íå ñòå ïðàâèëè ãèì-
íàñòèêà íà åçèêà ñè. Âèå íÿêîé ïúò êàçâàòå íà íÿêîé ÷îâåê:
“Îáè÷àì Âè.” Íå, àêî àç áÿõ íà âàøåòî ìÿñòî, ùÿõ äà âçåìà
åäíà äèíÿ íà ìàñàòà ñè è ùå ñå ó÷à. Ùå º êàæà: “Ìíîãî Âè
îáè÷àì.” Íî äà ÷óâñòâóâàì, ÷å ÿ îáè÷àì. È êàòî º êàæà:
“Îáè÷àì Âè”, ùå º êàæà: “Çà äà òè ïîêàæà, ÷å òå îáè÷àì,
ñåãà àç ùå òå èçÿì.” Ñëåä êàòî èçÿì äèíÿòà, ùå º êàæà: “Ìíî-
ãî òå îáèêíàõ, ùå òè äàì íàé-õóáàâîòî ìÿñòî, êîåòî èìàì â
ñåáå ñè.” Èëè ùå âçåìà åäíà ÿáúëêà è ùå º êàæà: “Ìíîãî òå
îáè÷àì.”
Òà, êàòî ñå íàó÷èòå íà ÿáúëêèòå, íà ÷åðåøèòå, íà äèíèòå,
íà ðåàëíèòå íåùà, òîãàâà ùå äîéäåòå äî õîðàòà, äà èì êàæåòå:
“Àç Âè îáèêíàõ.” Ñåãà îíçè, êîãîòî âèå îáè÷àòå, òîé ùå âè
ïîñòàâè íà èçïèò, ùå êàæå: “Ùîì ìå îáè÷àø, êàêâî ùå ìè
äàäåø?” Òîãàâà àç, çà äà ïîêàæà ñâîÿòà ñè ëþáîâ, ùå èçëÿçà
âúí ïî óëèöàòà, ùå íàìåðÿ åäèí ãëàäåí ÷îâåê, êîéòî å ãëàäó-
âàë òðè äåíà è êîéòî ñè êàçâà: “Äà èìà íÿêîé äîáúð ÷îâåê

!
äà ìå ïîêàíè...” Ùå ìó íàïðàâÿ åäèí õóáàâ îáÿä, ùå ãî ïîêà-
íÿ. È àç ùå ñåäíà íà ñòîë. Äâàìàòà ùå ñå ðàçãîâàðÿìå è ùå
ÿäåì. Òîâà å ëþáîâòà. Êàòî ÿäåì äâàìàòà, àç ùå ãî ïèòàì:
“Îáè÷àòå ëè òîâà ÿäåíå?” Ùå ìó òóðÿ õëÿá è ùå ìó êàæà:
“Îáè÷àòå ëè òîçè õëÿá?” Òîé ùå êàæå: “Ìíîãî ãî îáè÷àì!”
Ñëåä ïúðâîòî ÿäåíå ùå êàæà: “Îáè÷àòå ëè ãî?” Òàêà ùå ãîâî-
ðÿ çà ëþáîâòà. Àç ùå ãî çàïèòâàì è òîé ùå ìè îòãîâàðÿ.
Âèå ïðîâåðÿâàëè ëè ñòå äîêúäå å äîñòèãíàëà âàøàòà ëþ-
áîâ? Áîã òîëêîç íè îáè÷à, à ùîì äîéäàò íÿêîè ìàëêè ïðîòè-
âîðå÷èÿ â æèâîòà íè, íèå ïî÷âàìå äà ñå êîëåáàåì, ÷å Òîé íå
íè îáè÷à. Èñòèíñêàòà ëþáîâ ñå ïîçíàâà â ïðîòèâîðå÷èÿ. Àêî
òè åäèí ÷îâåê íå ìîæåø äà ãî îáè÷àø ïðè ïðîòèâîðå÷èÿòà,
êîèòî ñðåùàø, êàêâà ëþáîâ èìàø? Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å åäèí
ìíîãî óìåí ÷îâåê ïîïðàâÿ êðàêà òè, êîéòî å ñ÷óïåí. Ùå êà-
æåø: “Êîëêî å æåñòîê! Íå çíàå êàê äà ïèïà.” Íå, òè ùå áëàãî-
äàðèø íà Áîãà, ÷å òîçè ÷îâåê ùå òè ïîìîãíå. Òîé ùå òè
ïðè÷èíè ñòðàäàíèå, íî ñëåä âðåìå ùå áúäåø çäðàâ.
Âñÿêà áîëêà, êîÿòî ïðè÷èíÿâàø íà íÿêîé ÷îâåê, ùå äîé-
äå äî âàñ. Âñè÷êè ñòðàäàíèÿ, êîèòî ñúùåñòâóâàò, ñà çà èçïðàâ-
ëåíèå íà íÿêîé íåäúã, êîéòî ñúùåñòâóâà â òåáå. Âèå ñåãà ñå
ñòðàõóâàòå ñàìî îò îáèäàòà íà õîðàòà. Íî èìà è äðóãè õîðà,
êîèòî íå âèæäàòå. Ïðè âñåêè ÷îâåê ñåäè åäèí äðóã ÷îâåê îò
äðóãèÿ ñâÿò. Íåãîâèÿò àíãåë! Òè ìîæå äà îáèäèø íåâèäèìèÿ
÷îâåê, íî ìîæå äà îáèäèø íåãîâèÿ äóõ. Íÿêîé ÷îâåê êàçâà:
“Òîé îáèäè ìîÿ äóõ.” Òà, ùå ñå ïàçèì äà íå îáèæäàìå äóõà ­
îíåçè âúçâèøåíè ñúùåñòâà, êîèòî ðúêîâîäÿò äóøàòà. Òå âèæ-
äàò âñè÷êè ñëàáîñòè íà ÷îâåêà, íî ãî âúçïèòàâàò. Åäèí àíãåë
å ïðàòåí äà âúçïèòà íÿêîè õîðà è çà äà ñå âúðíå íà íåáåòî,
çàâèñè îò òîâà äàëè ùå âúçïèòà òèÿ äóøè. È àêî íå ìîæå,
ùå îñòàíå äúëãî âðåìå òóê. Íÿêîé àíãåë ìîæå äà ñå íàìèðà
â ïðîòèâîðå÷èå. Íÿêîè õîðà íå ïðèåìàò òîâà, êîåòî òîé ðà-
áîòè âúðõó òÿõ è ñ òîâà óñëîæíÿâàò ðàáîòèòå. È óñèëâàò ñòðà-
äàíèÿòà ìó.
Íÿêîé ïúò íèå ïðè÷èíÿâàìå ñòðàäàíèÿ íà Õðèñòà, Êîéòî
èñêà äà íè ïîìîãíå. Íèå ñåäèì è Ìó ñúçäàâàìå ìú÷íîòèè,
îòãîðå íà òåçè, êîèòî èìà Òîé. Ïðè ãîëåìèòå ìú÷íîòèè, êî-
èòî èìà, íèå èñêàìå Òîé âñè÷êî äà íàïðàâè çàðàäè íàñ. Òîé
êàçâà: “Ïîòúðïè ìàëêî.” Òè êàçâàø: “Êàê äà òúðïÿ?” Õðèñ-

!!
òîñ êàçâà: “È Àç ó÷èõ òîâà òúðïåíèå. Êîãàòî Ìå áèõà îíàçè
âå÷åð, Àç òúðïÿõ. È Àç èìàõ äîñòîéíñòâî! Ìèíàâàõ çà Ñèí
Áîæè, íî êàòî Ìå íàëàãàõà, ó÷èõ ñå íà Çåìÿòà êàêâî íåùî å
òúðïåíèåòî!”
Ïðåäñòàâÿòå ëè ñè êàêâî áåøå íà Õðèñòà ïîëîæåíèåòî
îíàçè âå÷åð? Òîé ÷åòåøå óäàðèòå: 1, 2, 3, 4 è ïðî÷åå. Âîëÿ
èìàøå! Íà òåçè âîéíèöè îòìàëÿâàõà ðúöåòå. Êàòî ñå èçðå-
äèõà âñè÷êèòå ðèìñêè âîéíèöè äà Ãî áèÿò âå÷åðòà, òå êàçàõà:
“Çà ïðúâ ïúò âèäÿõìå åäèí ÷îâåê, êîéòî ìîæå äà òúðïè, êîé-
òî ìîæå äà èçäúðæè!” Âèå îùå íå ñòå ìèíàëè òîâà. Òîçè
îïèò å åäíî ïîñâåùåíèå! Áîã íå å ëè áèë âúâ âñè÷êèòå òåçè
ðúöå? Áîã íå áåøå ëè â òåçè óäàðè? Õðèñòîñ çíàåøå, ÷å âúâ
âñåêè óäàð å Áîã! È êàçà: “Áëàãîñëîâåíà äà áúäå ðúêàòà,
êîÿòî Ìå áèå!” Òîâà å âå÷å õàðàêòåð, ñèëà íà ÷îâåêà! Íÿìà
âñåêè äåí äà òå áèÿò. Ñàìî åäíà âå÷åð! È îòòàì íàñåòíå Õðèñ-
òîñ æúíà ïëîäîâåòå íà îíîâà òúðïåíèå!
Âèå îùå íå ñòå èìàëè òîâà ìú÷åíèå. Åäèí äåí, êîãàòî
äîéäàò è òå ïîñòàâÿò â ãðîáà è äóøàòà òè íå ìîæå äà èçëåçå
îòòàì è ïî÷âàø äà ÷óâñòâóâàø, ÷å òîâà, çà êîåòî ñè ñå ãðè-
æèë, ñè îòèâà... Äîéäå åäèí óäàð è îòêúñíå åäèí ïðúñò. Ïîñ-
ëå îòêúñíå âòîðèÿ ïðúñò, òðåòèÿ ïðúñò, îòêúñíàò òè íîñà,
óñòàòà. Òîâà ùå ãî âèäèø â ãðîáà. Êàêâî ùå ïðàâèø òîãàâà?
Ìíîãî óìðåëè èìà, êîèòî âèêàò: “Èçáàâåòå íè, èçáàâåòå íè!”
È íèêîé íå èäå.
Òîâà íå å çà ñòðàõ. Åäèí ÷îâåê ùå áúäå ïîñòàâåí íà èç-
ïèòè èçâåñòíè, êîèòî òðÿáâà äà èçäúðæè. Íå òðÿáâà äà ñå
ïëàøèì îò íèùî. Ïðè íàé-ãîëåìèòå ñòðàäàíèÿ ÷îâåê òðÿá-
âà äà âèäè Ðúêàòà Áîæèÿ, Êîÿòî äåéñòâóâà â äàäåíèÿ ñëó-
÷àé. È íà âàñ âñèíöà âè òðÿáâà äà ÷óâñòâóâàòå â ñåáå ñè ïðè-
ñúñòâèåòî íà Áîãà. Äà ìèñëèòå, ÷å èìà åäíà Ðúêà íàä âàñ. È
Ïèñàíèåòî êàçâà: “Âñè÷êî îíîâà, êîåòî ñå ñëó÷è íà îíåçè,
êîèòî ëþáÿò Áîãà, ñå ïðåâðúùà íà äîáðî!” Íå èñêàì äà ñå
ïîâðúùàìå íàçàä. Âèå íå ñòå çàâúðøèëè âàøåòî ðàçâèòèå.
Ïî ïúòÿ íà Õðèñòà âñè÷êè ùå ìèíåòå!
È öÿëàòà ñåãàøíà êóëòóðà ìèíàâà ïî ïúòÿ íà ñòðàäà-
íèÿòà. Òåçè íàðîäè, êîèòî ñåãà ñå áèÿò, ñà õðèñòèÿíè. Åäíî
âðåìå êàçâàõà: “Åçè÷åñêè ñà òåçè íàðîäè.” Ïîíåæå ìàñêèòå
íå ñòàâàò, êîãàòî ÷îâåê å ñ áðàäà, òî êàðäèíàëèòå òðÿáâà äà

!"
ñè îáðúñíàò áðàäèòå, çà äà ñè òóðÿò ìàñêè. Òà äà íå âëèçàò
çàäóøëèâèòå ãàçîâå. Òà, àíãëèéñêèòå ñâåòèè ñè îáðúñíàõà
áðàäèòå. Íÿêîè êàëóãåðè ñè ïîæåðòâóâàõà áðàäèòå. Íÿêîè
îò êàðäèíàëèòå ­ ñúùî.
Òà, ùå äîéäå íÿêîé ïúò äà ïîæåðòâóâàìå íÿêîè ðàáîòè.
Òè èìàø åäíî äîñòîéíñòâî ­ òîâà å åäíà áðàäà. Áðàäà íà
äîñòîéíñòâî. Òè ìèñëèø, ÷å ñè íåùî. Íà áîéíîòî ïîëå êîëêî
ïàðè äàâàò çà òâîÿòà áðàäà? Òè êàçâàø: “Àç íå îáè÷àì äà ñå
ïîêëàíÿì.” Íî êàòî èäâà ãðàíàòàòà, òè ñå íàâåæäàø è ïúï-
ëèø ïî çåìÿòà. Ùå ñå ïîêëîíèø è îòòàòúê ùå ìèíåø. Êî-
ãàòî äîéäå äî ñòðàäàíèåòî, ùå âçåìåø ïîçèöèÿ, ùå íàìå-
ðèø òîãàâà ñìèñúë â ñòðàäàíèåòî. Ùå âèäèø, ùå ðàçñúæäà-
âàø êàêâî ìîæå äà òè äîíåñå åäíî ñòðàäàíèå.
Íàøèÿò ñâÿò, íà ïúðâî ìÿñòî, å ñâÿò íà ñòðàäàíèå. Îíå-
çè àíãåëè îò Íåâèäèìèÿ ñâÿò, êîèòî íå çíàÿò êàêâî å ñòðà-
äàíèå, ïðàùàò ãè íà Çåìÿòà, çà äà ñå íàó÷àò êàêâî å òî.
Òîâà îïèòàíî çíàíèå òðÿáâà äà ãî äîáèåì. Ñåãà, òåçè íåùà
è äà ãè èñêàìå, è äà íå ãè èñêàìå, ùå äîéäàò. Íî âÿðâàéòå,
÷å íèêîãà íÿìà äà âè äîéäå ñòðàäàíèå, êîåòî íå ìîæåòå äà
íîñèòå. Ùå âè äîéäàò ñòðàäàíèÿ, êîèòî âè ñà íåîáõîäèìè
çà âàøåòî ðàçâèòèå. Íÿìà äà âè äîéäå ïî-ãîëÿìî ñòðàäàíèå,
êîåòî íå ìîæåòå äà íîñèòå.
Òà ñåãà, êàêâî âè òðÿáâà íà âàñ? Òðÿáâàò íîâè óïðàæíå-
íèÿ. ×îâåê íàé-ìàëêî íà äåí äà îòäåëè 10­15 ìèíóòè çà ìèëî-
ñúðäèåòî! Äà ðàçìèøëÿâà êàêâî íåùî å ìèëîñúðäèåòî. Äà
îòäåëè 10­15 ìèíóòè çà Áîæèÿòà Ëþáîâ. Äà ðàçãëåäà êàêâî
íåùî å Áîæèÿòà Ëþáîâ. Ïîñëå äà îòäåëè 10­15 ìèíóòè çà
âÿðàòà. Äà ðàçãëåäà êàêâî íåùî å âÿðàòà êàòî åäíî ÷óâñòâî.
Êàê ùå ðàçáåðåòå âèå ìèëîñúðäèåòî íàïðèìåð? Âèå
êàçâàòå: äà äàäåòå íÿêîìó íåùî. Ìèëîñúðäíèÿò ÷îâåê å íà
ôèçè÷åñêîòî ïîëå.  ñòðàäóþùèÿ ÷îâåê èìà åäíà âúòðåøíà
áîëêà. Íèêîé íå ìó å êàçàë åäíà áëàãà äóìà. Íèêîé íå ìó
âëèçà â ïîëîæåíèåòî ìó. Ñ õëÿá òàçè ðàáîòà íå ñòàâà. Òðÿáâà
äà èìàòå èçâåñòíà îïèòíîñò. Òðÿáâà äà ìó êàæåòå åäíà áëàãà
äóìà, äà çíàåòå êàê äà ãî óòåøèòå, ÷å äà ìó ñòàíå ëåêî. Îíçè
íå çíàå çàùî ìó èäâàò òåçè ñòðàäàíèÿ. Äà ìó äàäåòå èñòèíñêî
ðàçðåøåíèå íà âúïðîñà. È âñè÷êè õîðà èìàò íóæäà îò òàêèâà
ðàçÿñíåíèÿ.

!#
 Íàñêîðî åäèí ìëàä ìîìúê èäâà ïðè ìåíå è ìè ðàçïðàâÿ
åäíà ñâîÿ îïèòíîñò: “Çà ïðúâ ïúò àç ñðåùíàõ åäíà ìîìà, êî-
ÿòî íå ïðîèçâåäå â ìåíå ÷óâñòâî íà ïîëîâî âëå÷åíèå, íî ïðî-
èçâåäå â ìåíå òîëêîç õóáàâè ÷óâñòâà, ÷å ñàìî êàòî ÿ âèäÿ,
êàòî ñå âúðíà, ïèøà, ðàáîòÿ! Ñàìî êàòî ÿ âèäÿ! Èñêàì ñåãà
äà º ñå îáàäÿ. È êàòî ÿ âèäÿ, â ìåíå ñå ðàæäà íàé-õóáàâîòî.”
Òîâà å Áîæåñòâåíîòî. Áîæåñòâåíîòî å òîâà, êîåòî ñú-
áóæäà â íàñ íàé-õóáàâèòå ìèñëè è íàé-õóáàâèòå ÷óâñòâà, è
íàé-õóáàâèòå ïîñòúïêè. Òè âÿðâàø â Áîãà, íî íå ñå ñúáóæäà
â òåáå íèêàêúâ ïîäòèê. Òîâà íå å Áîæåñòâåíî! Òè âÿðâàø â
íÿêàêâà ëþáîâ, íî â òåáå íå ñå ñúáóæäà íèêàêâî õóáàâî ÷óâ-
ñòâî. Îíàçè ëþáîâ, îíàçè ìèñúë, êîÿòî ñúáóæäà â òåá åäèí
ïîäòèê, òÿ å Áîæåñòâåíîòî! Ùîì äîéäå Áîæåñòâåíîòî âúòðå,
âåäíàãà òàçè ìúãëà, êîÿòî ñúùåñòâóâà â òåáå, ùå ñå ðàçïðúñ-
íå.
Òîçè ìîìúê ìè êàçà: “Òÿ å êàòî êàòàëèçàòîð â ìîÿ æè-
âîò. Êàòî ÿ âèäÿ, âñè÷êî îòðèöàòåëíî â ìåíå èç÷åçâà è ñå
ðàçòîïÿâà. È êàòî íå ÿ âèæäàì, ïàê îòïàäàì äóõîì.” Áîæåñò-
âåíîòî å, êîåòî ïîñòîÿííî ïîâäèãà äóõà òè! Íèå ìèíàâàìå
ïðåç îáëàñòòà íà èçïèòàíèÿ. È íàé-õóáàâîòî, êîåòî èìàòå,
ìîæå äà ñå îòíåìå, àêî íå ñìå ñèëíè. Òà, Áîæåñòâåíîòî ïî-
ñòîÿííî èäâà è íè ïîääúðæà.
Òà, äðúæòå ïîñòîÿííî Áîæåñòâåíîòî â ñåáå ñè. (Ó÷èòå-
ëÿò ïîãëåäíà íà çîðàòà, êîÿòî áåøå ðîçîâà.) Òàì èçòîêúò
êàêâî ïîêàçâà? Òîçè öâÿò ïîêàçâà, ÷å â ÷îâåêà òðÿáâà äà
èìà ìèñúë, òîé òðÿáâà äà èìà åäèí ïðîçîðåö. Òîâà å åäèí
ïðîçîðåö íà Áîæåñòâåíîòî. Âñÿêîãà â ÷îâåêà òðÿáâà äà èìà
åäèí ïðîçîðåö.
Òà êàçâàì: Ïðåîäîëÿâàéòå ñåãà ïî åäèí ñúçíàòåëåí íà÷èí
ìú÷íîòèèòå, êîèòî èìàòå. Âèå èìàòå åäíè âúòðåøíè ìú÷-
íîòèè, â êîèòî íèêîé íå ìîæå äà âè ïîìîãíå, è íåùà, êîèòî
âèå ñàìè òðÿáâà äà ïðåîäîëååòå. È âàøàòà ñèëà çàâèñè îò
òîâà ïðåîäîëÿâàíå.
Íàïðèìåð íåäîâîëåí ñè. Ñàìî êàòî ïîìèñëèø çà Áîãà,
âåäíàãà äà âè îëåêíå íà äóøàòà. Êàòî ñè ïîìèñëèø çà Áîãà,
òè èìàø âðúçêà âå÷å. Áîëåäóâàø ­ ñàìî êàòî ïîìèñëèø çà
Áîãà, áîëåñòòà èç÷åçíå. Ñèðîìàõ ñè ­ êàòî ïîìèñëèø çà Áîãà,
ñèðîìàøèÿòà èç÷åçíå. Íå ðàçáèðàø íÿêîé ïðåäìåò. Êàòî

!$
ïîìèñëèø çà Áîãà, ïðåäìåòúò ñòàâà ÿñåí. Ïèñàíèåòî
êàçâà: “Áîã å, Êîéòî äåéñòâóâà â íàñ.” Òîé å, Êîéòî íè
ó÷è. Åäèí äåí âñè÷êè ùå áúäåì íàó÷åíè îò Íåãî. È ñåãà
ìíîãî äîáðå íè ó÷è.
Òà, äà áúäåì ðàäîñòíè è áëàãîäàðíè íà îíîâà ó÷åíèå, ñ
êîåòî Òîé íè ó÷è îòâúòðå. È äà îñòàâèì âñè÷êè ïðîòèâîðå÷èÿ
íà æèâîòà. Äà îñòàâèì íåùàòà, êîèòî íå ìîæåì äà ðàçðå-
øèì, äà ãè îñòàâèì íà Íåãî, Òîé äà ãè ðàçðåøè. Ñìúðòòà íå
å åäèí âúïðîñ, êîéòî íèå ìîæåì äà ðàçðåøèì. Ñâîáîäàòà íå
å åäèí âúïðîñ, êîéòî íèå ìîæåì äà èçâîþâàìå. Äà çàïàçèì
ñâîáîäàòà ìîæåì, íî äà ÿ äîáèåì, íå å ïî íàøèòå ñèëè. Èìà
íåùà, êîèòî èäàò îò òîçè, æèâèÿ èçâîð íà æèâîòà!
Òà êàçâàì: Âñè÷êè òðÿáâà äà äúðæèòå òàçè âúòðåøíà
âðúçêà ñ Áîãà, äðúæòå îíîâà, êîåòî Òîé âè êàçâà: “Îáè÷àéòå
áëèæíèÿ ñè êàòî ñåáå ñè!” Ðàçáèðàéòå òîâà. “Ëþáåòå âðàãà
ñè!” Ðàçáèðàéòå òîâà! Êîé å íàé-ãîëåìèÿò âðàã íà ÷îâåêà?
Ñàìèÿò ÷îâåê, íèçøåòî â ÷îâåêà. Ùå ãî îáè÷àø. Âðàãúò å
âúòðå â òåáå. Ùå ãî îáè÷àø. Òîâà å ïëúòòà. È Ïèñàíèåòî
êàçâà: “×îâåê òðÿáâà äà îáè÷à ïëúòòà ñè.” Òîçè âðàã, êîéòî
òè ñúçäàäå âñè÷êèòå òè ñòðàäàíèÿ, òðÿáâà äà ãî îáè÷àø. Íå
÷å òîé òè ìèñëè çëîòî, òîé êàçâà: “Ùå æèâååø è çàðàäè ìåíå.
Íÿìà äà ñå çàõëàñâàø ñàìî íàãîðå, íî ùå ïîìèñëèø è âúðõó
ïî-áëèçêîòî â æèâîòà. Íàé-ïúðâî ùå ïîìèñëèø çà ìåí íå-
ùî.”
Òà, ñëåäîâàòåëíî â òîâà îòíîøåíèå òðÿáâà äà ñëóæèì
íà ñåáå ñè, çà äà áúäå íàøèÿò äóõ ñâîáîäåí. Òàêà, êàêòî Áîã
å ñúçäàë ñâåòà, òðÿáâà äà áëàãîäàðèì íà Áîãà çà òÿëîòî ñè,
çà ñúðöåòî ñè, çà óìà ñè, çà ñèëàòà ñè, çà âñè÷êèòå âúçìîæ-
íîñòè, êîèòî íè å äàë. Âñåêè äåí êàòî ñòàíåì, äà áëàãîäàðèì,
÷å ñìå ñòàíàëè. Äà áëàãîäàðèì, ÷å íå å ïî-çëå, îòêîëêîòî å.
Âñåêè äåí å ïî-äîáðå. Ïî òîçè íà÷èí âñè÷êèòå íåùà âúðâÿò
äîáðå.
Äóõîâíî òðÿáâà äà óÿêíàò âñè÷êèòå. Ñåãà èäàò âðåìåíà
íà ãîëåìè èçïèòàíèÿ. È âñè÷êè òðÿáâà äà áúäåòå þíàöè. Íÿ-
ìà êîé äà âè íîñè. Íÿìà äà èìà êîíå, íî êàêâîòî èìàø, íà
ãúðáà ñè ùå ãî íîñèø. Àêî íå ìîæå äà íîñèø, ùå îñòàíåø
íà ïúòÿ. Õîðàòà èìàò âñè÷êîòî æåëàíèå, íî íÿìà äà ìîãàò
äà âè ïîìîãíàò. Ðàçâèâàéòå òîãàâà â ñåáå ñè îíàçè âÿðà, êîÿòî

!%
íîñè ñèëàòà íà ÷îâåøêèÿ óì. Ðàçâèâàéòå íàäåæäàòà, êîÿòî
íîñè ñèëàòà íà ÷îâåøêèòå ÷óâñòâà. Ðàçâèâàéòå è ëþáîâòà,
íà ïúðâî ìÿñòî ëþáîâòà, êîÿòî íîñè â ñåáå ñè Áîæåñòâåíèÿ
æèâîò. È Õðèñòîñ êàçâà: “È òîâà å æèâîò âå÷åí, äà ïîçíàÿò
Áîãà!”

“Îò÷å íàø”
6.10 ÷ ñóòðèíòà
(Íà ïîëÿíàòà ­ óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

2-ðà øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 4 îêòîìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

!&
 ÊÚÌ ÎÁÅÒÎÂÀÍÀÒÀ ÇÅÌß !
(ÂÅËÈÊÀÒÀ ÏÅÑÅÍ)

5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî. Âðåìåòî òèõî è õëàäíî.)

“Îò÷å íàø”
“Äóõúò Áîæè”

(×åòå ñå òåìàòà: “Ñëóæáà[òà] [íà] óñòàòà”.)

Óñòàòà å âðàòà çà åäèí âåëèê ñâÿò, çà åäèí Áîæåñòâåí
ñâÿò. Ïðåç âðàòàòà âëèçàò è èçëèçàò. Ïî íÿêîé ïúò âèå ïàäàòå
â åäíà ïîãðåøêà, ïîíåæå ñå îñíîâàâàòå ñàìî íà õèïîòåçè â
æèâîòà. Õèïîòåçàòà ñå îñíîâàâà ñàìî íà åäèí ôàêò. Ñëó÷èëî
ñå íåùî è òè ùå íàïðàâèø åäíà õèïîòåçà. Èçãóáèø ñè êåñèÿòà
âêúùè è ùå íàïðàâèø õèïîòåçà ïî êàêúâ íà÷èí ñè ÿ èçãóáèë.
È ùå ñå ìú÷èø äà íàìåðèø ïî êîé íà÷èí ñè ÿ èçãóáèë è
êúäå ñå å äÿíàëà. Êàçâàø ñè: “Êàòî ñå âúðíàõ îò ïàçàðà, êåñè-
ÿòà ìè áåøå â äæîáà ìè. Êàòî âëÿçîõ â ñòàÿòà, êåñèÿòà áåøå
â äæîáà ìè. Íî êàòî ñåäíàõ â ñòàÿòà, èç÷åçíà.” Òè ðàçñúæäà-
âàø. Èìàø âå÷å äâà ôàêòà. Òîâà å âå÷å òåîðèÿ. Ïúðâèÿò
ôàêò å, ÷å íå çíàåø êúäå ñå å äÿíàëà êåñèÿòà, à ïúê âòîðèÿò
ôàêò å, ÷å å âëÿçúë åäèí ïðèÿòåë ó äîìà âè. “È ïîíåæå íå
ñúì ÿ âçåë ­ ñè êàçâàø ­ òî òÿ òðÿáâà äà å îòèøëà â äæîáà íà
ïðèÿòåëÿ ìè.” Òè ñè êàçâàø: “Çàùî ìó å òàçè êåñèÿ?”
Òîâà âå÷å å òåîðèÿ. À ùîì èìàø 4 ôàêòà, òî å âå÷å ïðèëî-
æåíèå. ×åòèðèòÿõ ôàêòà ïîêàçâàò, ÷å òè ðàáîòèø âå÷å îáóùà-
òà. Íàé-ïúðâî ðàçãëåæäàø îáóùàòà, èçáèðàø êîæà è ïîñëå
ãè øèÿò. Òîâà å âå÷å ïðèëîæåíèå íà åäíî çíàíèå. Ìèñëèø
ëè, ÷å êàòî ñòàíåø îáóùàð, ùå ñòàíåø âèäåí ÷îâåê? Ìîæå
äà ñòàíåø âèäåí, àêî ìîæåø äà ïðàâèø îáóùà çà öàðñêèòå
äúùåðè. À ïúê êðàêàòà èì ñà äåëèêàòíè. Àêî çíàåø äà ïðà-
âèø îáóùà íà öàðñêè äúùåðè, íà öàðèöàòà è íà öàðÿ, ùå òå
òúðñÿò. È òàêà äà ãè ïðàâèø, ÷å äà ïðèëåïâàò îáóùàòà íà
êðàêàòà. È ùå êàæàò: “Ïðèäâîðåí, öàðñêè îáóùàð”. Íÿìà

!'
äà òè ïëàòÿò 20­30 ëåâà, íî ïðåáîãàòî! Èëè ïúê, ÿ äà ñè
ïðèäâîðåí øèâà÷!
Íî íåêà äà äîéäåì äî ñúùåñòâåíîòî. Äâå íåùà èìà ñåãà.
Âèå íÿìàòå åäíàêâè ðàçáèðàíèÿ. Âèå ñòå íà ðàçíè âúçðàñòè.
Íàé-ñòàðèÿò å íà îêîëî 80 ãîäèíè; äàëè èìà íÿêîé îò âàñ
ïî-ñòàð îò 80 ãîäèíè? Ñåãà ñå ðàçëè÷àâàò âàøèòå âúçãëåäè.
Êàêâî å ïðîèçâåëà Çåìÿòà, ñëåä êàòî ñå å ïðåîáúðíàëà 80
ïúòè îêîëî ñåáå ñè? Òÿ, êàòî ñå å îáúðíàëà 80 ïúòè îêîëî
ñåáå ñè, å ðàáîòèëà, à ïúê âèå, áåç äà ñòå ðàáîòèëè, ñòå îñòà-
ðåëè, óìîðèëè ñòå ñå. Êàòî ñå å îáúðíàëà òÿ ïúðâè ïúò, òè ñè
ñå ðîäèë ñúâñåì ìàëúê. À ïúê ïðåäè äà ñå å îáúðíàëà Çåìÿòà,
òè íèêàê íå áåøå ñå ðîäèë. Çíà÷è, êàòî ïî÷íàëà Çåìÿòà äà
ñå âúðòè îêîëî ñåáå ñè, òè îñòàðÿâàø. Àç óïîòðåáÿâàì èçðàçà
“Çåìÿòà ñå âúðòè”, íî è ÷îâåê âúðøè ñàìîñòîÿòåëíî äâè-
æåíèå âúðõó Çåìÿòà. Íàïðèìåð äíåñ åäèí ÷îâåê å èçâúðâÿë
åäèí äåí. Êîëêî êèëîìåòðà ìîæå äà ñå èçâúðâè çà åäèí äåí?
Àêî å âîéíèê, ùå èçâúðâè 20 êèëîìåòðà. Àêî å òúðãîâåö,
êîëêî ùå èçâúðâè? Àêî ìó å ïðèïðÿíà ðàáîòàòà, êîëêî ìîæå
äà èçâúðâè? (­ “60 êèëîìåòðà.”) Íî àêî å ñ àâòîìîáèë? (­
“200­300.”)
Èìà åäíà âàæíà ñòðàíà, íà êîÿòî òðÿáâà äà ñå ñïðåòå.
Àêî ñè îêàëÿí, èñêàø äà ñè èç÷èñòèø êàëòà; òðÿáâà äà çíàåø
êàê. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òå áîëè êîðåìúò, à ïúê ðàçïðàâÿø
íà íÿêîãî, êîìóòî íå å áîëÿë êîðåìúò. Òîé ùå êàæå: “Íèêîãà
íå ìå å áîëÿë êîðåìúò. Íå çíàÿ.” Âèå èìàòå ñâèâàíèå è íå
ñàìî ñâèâàíèå, íî â ñâèâàíèåòî èìà íåùî, êîåòî áåçïîêîè
óìà òè. Èëè î÷èòå ãî áîëÿò. Èëè óøèòå ìó, çúáúò ãî áîëè.
“Áîëè ãî çúá, ÷å êóöà” ­ ñìåÿò ñå õîðàòà. Îò çúá ñå ïîäóëî
ëèöåòî ìó, öÿëà íîù íå å ìîãúë äà ñïè. Çàùî ñòðàäà çúáúò?
Çúáúò áîëåäóâà, à ïúê òè ñòðàäàø; êðàêúò áîëåäóâà, à òè
ñòðàäàø; î÷èòå òå áîëÿò ­ òè ñòðàäàø. Èìà â ãëàâàòà íÿêîå
ñúçíàíèå, íÿêîé îðãàí ïðàâè ïîãðåøêà, à ïúê òè ñòðàäàø.
Óñòàòà ÿëè è ïèëè, è êîðåìúò ó÷àñòâóâàë â ÿäåíåòî è ïèåíåòî,
ñêàðàëè ñå, óñòàòà è ñòîìàõúò çàáîëåëè è òè õîäèø äà ãè
ïðèìèðÿâàø. Óñòàòà ÿ ìàæåø, ðàçòðèâàø ÿ, ãëàäèø ÿ, ãî-
âîðèø º, ÷å âòîðè ïúò íå òðÿáâà äà ïðàâè òàêèâà ðàáîòè. È
ñòîìàõúò òå áîëè, ðàçòðèâàø ãî, òîïëà âîäà ùå ìó òóðèø,
êîìïðåñè, ùå ãî ãëàäèø, çàùîòî ÷ðåç íåãîâîòî áîëåäóâàíå

"
ñå ïðåïÿòñòâóâà íà íàøàòà ôèðìà, òÿ ñå ñïúâà. È äîêàòî
ãî óáåäèø! Òîâà å ôèãóðà íà ðå÷òà ïàê. Îíåçè, êîèòî ñà
èçïîëçóâàëè ñëîâåñíîñòòà, ìîãàò äà êàæàò êàêâà ðå÷ å
òàçè. Ìîæå ëè äà ñå ðàçãîâàðÿø òàêà ñúñ ñòîìàõà ñè?
Îíåçè, êîèòî îòèâàò ïî-äàëå÷å, êàçâàò, ÷å èìà èçâåñòíè
ñúùåñòâà, êîèòî ñà ñëóæèòåëè ñàìî íà ñòîìàõà. Íàïðèìåð
îáóùàðèòå ñà íàïðàâèëè îáóâêèòå. Òè ñ îáóùàòà íÿìà äà
ãîâîðèø, à ñ îáóùàðÿ. Ðàçãëåæäàø îáóùàòà è êàçâàø: “Òåçè
îáóùà íå ñà íàïðàâåíè êàêòî òðÿáâà.” Íî íå ãîâîðèø íà
îáóùàòà, à íà îáóùàðÿ. Êàçâàø: “Òóê íå ñè òóðèë êëå÷êèòå
õóáàâî, íî ìíîãî íàðÿäêî. Èñêàì îùå ïî åäíà êëå÷êà äà
óäàðèø.” È îáóùàðÿò âçåìà è òóðÿ îùå ïî åäíà êëå÷êà.
Îíçè ùå êàæå: “Àç ãîâîðèõ íà îáóùàòà.” Íî âñúùíîñò òè
ãîâîðèø íà îáóùàðÿ, ÷å òîé òðÿáâà äà ïîïðàâè îáóùàòà.
Îáóùàòà ñà åäèí ðåçóëòàò. Òà êàçâàì: Àêî çíàåø êàê äà
êàæåø íà îáóùàðÿ, òîé ùå ïîïðàâè îáóùàòà. Íî àêî íå
çíàåø êàê äà ìó ãîâîðèø, íÿìà äà ãè íàïðàâè. Òè êàçâàø:
“Ñòÿãàò ìå îáóùàòà.” Îíçè òå ïèòà: “Êúäå òå ñòÿãàò?”
Òè êàçâàø: “Íå çíàÿ, íàìåðè. Íà ïðúñòèòå ëè å, íà ïåòàòà
ëè å, îòñòðàíè ëè å, íå çíàÿ. Íî çíàÿ ñàìî, ÷å ìå ñòÿãàò,
÷å íå ìè ïðèëÿãàò.” À ïúê îíçè îáóùàð, êîéòî å ìàéñòîð,
ùå êàæå: “Íà ãîëåìèÿ ïàëåö òå ñòÿãà” èëè “Íà ìàëêèÿ ïðúñò
òå ñòÿãà.” Òàêúâ îáóùàð, êàòî ìó ïîñî÷èø, òîé çíàå êàê
äà ãè ïîïðàâè.
Èìà íåùî, êîåòî òå ñòÿãà. Òè êàçâàø: “Íåðàçïîëîæåí
ñúì.” Íî íÿìà çíàíèå â òåçè äóìè. Íåðàçïîëîæåíèåòî âè
ïðîèçòè÷à îò íÿêàêâà ïðè÷èíà. Êîéòî å ìàëêî ôèëîñîôñêè
ðàçâèò, ùå òúðñè ïðè÷èíàòà, à ïúê êîéòî íå å ôèëîñîô, ùå
êàæå îáùî: “Íåðàçïîëîæåí ñúì”, áåç äà çíàå ïðè÷èíàòà. Òè
êàçâàø: “Íåðàçïîëîæåí ñúì, ïîíåæå èìàì äà ïëàùàì äâå
ïîëèöè è íÿìàì ïàðè äà ãè ïëàòÿ. È îò íåäîèìúê íà ïàðèòå
èìàì íåðàçïîëîæåíèå. Ïîíåæå, àêî íå ïëàòÿ, êðåäèòúò ìè
ùå ñå íàìàëè, ÷åñòòà ìè ùå ñå íàêúðíè, çàùîòî õîðàòà ùå
ìèñëÿò, ÷å íå ìîãà äà ïëàùàì.” Èëè ñè ó÷åíèê è íå ñè ðàçïî-
ëîæåí. Çàùî? “Ñíîùè ­ êàçâàø òè ­ õîäèõìå íà òåàòúð, íà
êîíöåðò è íå ñè íàó÷èõ óðîöèòå. À ïðîôåñîðúò å ìíîãî ñïðè-
õàâ, âçèñêàòåëåí. È ùå ìå ñðåæå. À ïúê òðÿáâà äà îòèäà íà
ó÷èëèùå, íî íå ñúì ðàçïîëîæåí.” Èëè òè ñè ðåëèãèîçåí

"
÷îâåê, â áúðçèíàòà ñè íå ñè ñå ïîìîëèë è ñè îòèøúë íà
ðàáîòà. Òè èìàø òàéíà ñòàè÷êà è ñè óâåðåí, ÷å êàòî ñå
ïîìîëèø, ðàáîòàòà òè ùå ñòàíå ñúñ ñòî íà ñòî
ñèãóðíîñò. À ïúê ñåãà, îò áúðçèíà íå ñè ñå ïîìîëèë, à äà ñå
âðúùàø íå ìîæå. Íåðàçïîëîæåí ñè. Çàùî? Çàùîòî íå ñè ñå
ïîìîëèë. Ñåãà ïðàêòèêàòà å, ìîãàò äà òå ïîïèòàò: “Ïî
ïúòÿ íå ìîæåø ëè äà ñå ïîìîëèø?” Íî òè âå÷å èìàø åäèí
âúçãëåä, ÷å òðÿáâà åäíà öúðêâà, çà äà âëåçåø âúòðå äà ñå
ïîìîëèø. Íÿìà è öúðêâà. Ïîñëå ñè ñâèêíàë äà èìàø åäèí
ìîëèòâåíèê è äà ãî îòâîðèø è äà ÷åòåø îò íåãî. Íàèçóñò
íå çíàåø ìîëèòâèòå. À ñè çàáðàâèë ìîëèòâåíèêà ­ íå å
èçâèíåíèå. Êàêâî ùå ïðàâèø ñåãà? Òåçè ñà ðåëèãèîçíè äåöà
ñåãà. À ïúê îíçè ðåëèãèîçåí, êîéòî å ó÷åí, ìîëèòâåíèêúò
å â ãëàâàòà ìó. Òîé ïî ïúòÿ è íàâñÿêúäå ñå ìîëè ­ äåòî ìó
äîéäå íà óìà äà ñå ìîëè. Êîéòî çíàå, òàêà ïðàâè, à ïúê
êîéòî íå çíàå, ùå òúðñè íÿêàêâî ìåñòî äà ñå ìîëè. Êîéòî
çíàå äà ïåå, íàâñÿêúäå ïåå, à ïúê êîéòî íå çíàå, òúðñè íÿêîé
ñàëîí, îòîïëåí ìíîãî õóáàâî è ïîñëå äà èìà ðåçîíàíñ. È
êàçâà: “Íå ìîæå áåç òîâà.” Îíåçè, êîèòî ñåãà çàïî÷âàò äà
ïåÿò, íà òÿõ òðÿáâàò òåçè íåùà. À îíçè äàðîâèòèÿò ïåâåö,
òîé ñàì ñè ñúçäàâà ñàëîíà, åäèí õóáàâ ñàëîí.
Âåäíúæ íàïðàâèõ åäèí õóáàâ îïèò. Èìà òåîðèÿ, êîÿòî
êàçâà, ÷å çèìíî âðåìå òðÿáâà äà ñå õîäè ñ áàëòîí. Òðÿáâà äà
èìà íåùî êàòî âàòà âúòðå ­ ïîäïëàòà âúòðå íà áàëòîíà. Äå
ùå ìó íàìåðèø âàòà? Àç íÿìàõ ïàðè çà áàëòîí ñ òàêàâà ïîä-
ïëàòà. Êóïèõ ñè áàëòîí áåç ïîäïëàòà, íå áåøå áàëòîí, íî
ïðåäïîëàãàõ, ÷å áåøå áàëòîí. Êàòî ãî îáëÿêîõ ïðåç çèìàòà,
ïðåäïîëàãàõ, ÷å å áàëòîí. È òîïëî ìè äúðæåøå. Âèå ñå ñìå-
åòå. Îíçè, êîéòî íå ðàçáèðà, ìèñëè, ÷å íå å âúçìîæíî. Àç
òóðèõ íà òîçè áàëòîí åäíà ìàãíåòè÷åñêà îáâèâêà âúòðå íàâñÿ-
êúäå. Òóðèõ ìó ìàãíåòè÷åñêà îáâèâêà è íå ãî çàêîï÷àâàì.
Êàçâàò ìè: “Ùå èçñòèíåø.” Òîïëèíà èçëèçà îò ìàãíåòè÷åñ-
êàòà îáâèâêà! Òàêúâ áàëòîí ïðèòåãëÿ òîïëèíàòà. Êàòî ãî
îòâîðÿ, òîïëèíàòà âëèçà âúòðå.
Êàçâàì: Ñïîðåä êàêòî ìèñëè ÷îâåê, òàêà è ñòàâà. Èìà
åäèí çàêîí çà òîâà. À çà êðàêàòà å ñúùîòî. Êàçâàø: “Ñòóäåíè
ñà êðàêàòà ìè.” Íî àêî ñè ñúñðåäîòî÷èø ìèñúëòà, àêî ðàçáè-
ðàø çàêîíèòå, ñëåä 5­10­15 ìèíóòè êðàêàòà òè ùå ñå ñòîïëÿò.

"
Çà äà ñå ñòîïëÿò êðàêàòà òè, òðÿáâà äà ñòàíå åäíà
ïðîìÿíà âúòðå. Íÿêîé ïúò ìîæåø äà ìèñëèø, íî íå ñå
ñòîïëÿò êðàêàòà òè. À ïúê íÿêîé ïúò ìîæåø äà ìèñëèø
è òîïëèíàòà ùå îòèäå òàì.
Äà âè äàì åäíî îáÿñíåíèå êàê ñòàâàò íåùàòà. Êàçâàò, ÷å
êàêâîòî ÷îâåê ìèñëè, òîâà è ñòàâà. Ñòàâà, íî ïðè èçâåñòíè
óñëîâèÿ ñòàâà. Òè òðÿáâà äà çíàåø êàê. Äîïóñíåòå, ÷å âèå
ñåäèòå ïîä åäíà êðóøà. Çàêîí èìà, ïèñàíî å: òàçè êðóøà äà
íå ÿ áóòàø. Ñàìî àêî íÿêîé ïëîä ñå îòêà÷è è ïàäíå äîëó,
èìàø ïðàâî äà ãî âçåìåø. À ñàì íÿìàø ïðàâî äà áóòàø äúð-
âîòî. Òîãàâà òè ùå êîíöåíòðèðàø óìà ñè, ùå ïðåäèçâèêàø
åäíî ñúòðåñåíèå âúâ âúçäóõà. Ìîæåø äà íàïðàâèø òîâà. È
âúçäóõúò ùå ïðîèçâåäå ñúòðåñåíèå â êðóøàòà è êðóøèòå ùå
ïàäíàò. Òè ùå ãè âçåìåø è ùå ãè òóðèø â äæîáà ñè. Çíà÷è,
àêî ñàì áóòíåø êðóøàòà, èìà ïðåñòúïëåíèå. Íî àêî áóòíåø
âúçäóõà è âúçäóõúò áóòíå êðóøàòà, íÿìà ïðåñòúïëåíèå. Êàê
ùå ãî îáÿñíèø? Êîåòî å ñòàíàëî ïî çàêîí è êîåòî å ñòàíàëî
áåç çàêîí ­ êàêâî çíà÷è òîâà? Ïîä äóìàòà “çàêîí” ðàçáèðàìå
ñëåäíîòî. Âå÷å èìàìå åäèí ïîðÿäúê â ñâåòà, åäèí çàêîí. Ìî-
æå áè õèëÿäè ïîêîëåíèÿ ñà æèâåëè è ñà îáðàçóâàëè åäèí
íà÷èí, åäèí ìåòîä çà ÷îâåøêèòå ïîñòúïêè. Êàæåø èçâåñòíà
äóìà, íàïðèìåð, àêî êàæåø íà õîðàòà íà ôðåíñêè, íà íÿêîé
÷óæä åçèê åäíà îáèäíà äóìà, íÿìà íèùî. Íî àêî ìó êàæåø
íà ñîáñòâåí åçèê, âåäíàãà èìà çàêîí.
 àíãëèéñêè åçèê èìà äâå äóìè: “ëúæåö” è “çàêîííèê”,
êîèòî ñà äîñòà áëèçêè, åäíàêâè ïî ïðîèçíîøåíèå, èìàò ìàë-
êî ðàçëè÷èå.* Íÿêîé ïúò ìîãàò äà òè êàæàò: “Òè ñè ëúæåö.”
Òè àêî êàæåø: “Êàê òàêà?”, îíçè ìîæå äà òè êàæå: “Àç êàçàõ
“çàêîííèê”, íî èìàøå ïîäõëúçâàíå è òè ñè ïîìèñëè, ÷å ñúì
òè êàçàë “ëúæåö”. Íî òîâà å èçîïà÷àâàíå íà çàêîíà.  ñúçíà-
íèåòî ñè îíçè çíàå, ÷å òè å êàçàë îáèäíàòà äóìà, íî ïîíåæå
çàêîíúò ãî õâàùà, òîé òúðñè äðóãà äóìà è èñêà äà ñå èçâèíè.
×å êàê ñå ïîäõëúçíàë åçèêúò ìó? Òî íå ìîæå äà ñå ïîäõëúçíå.
Èëè ïúê íÿêîé ïúò âèå ñåäèòå ïðè íÿêîé îáóùàð, âçåìåòå
îáóùàòà è ìó ðàçïðàâÿø, ðàçïðàâÿø è íàé-ïîñëå êèïíåø.
Ñåãà, îò êàêâî ïðîèçõîæäà êèïâàíåòî? ×åñòî êèïâàíåòî
ñòàâà îò ãîñïîäàðÿ èëè îò ãîñïîäàðêàòà. Ïðè ñëóãèíÿòà
ìíîãî ëåñíî êèïâàø, à ïúê ñëóãàòà ïðè ãîñïîäàðÿ ñè ìàëêî

* lyar (àíãë.) ­ ëúæåö; lawyer (àíãë.) ­ çàêîííèê. "!

êèïâà. Ñëóãàòà òðÿáâà äà áúäå ìíîãî óìåí, çà äà íå êèïíå
ãîñïîäàðÿò. Àêî íå å óìåí ñëóãàòà, ãîñïîäàðÿò ùå êèïíå.
Ïèòàì: Çàùî ãîñïîäàðÿò êèïâà? Ïîíåæå öåíè ñâîåòî âðåìå.
Àíãëè÷àíèòå êàçâàò, ÷å âðåìåòî å ïàðè. Åäèí àíãëè÷àíèí è
åäèí àìåðèêàíåö ñå õâàùàò íà áàñ. Àìåðèêàíåöúò êàçâà íà
àíãëè÷àíèíà, ÷å åäè-êîé ñè ìèëèàðäåð ìîæå äà ãî ïðèåìå.
Îíçè êàçâà: “Íå, àç ïîçíàâàì êàêúâ ÷îâåê å! Íå ìîæåø.” È
õâàùàò ñå íà áàñ çà 250 àíãëèéñêè ñòåðëèíãè. Îòèâà òîé ïðè
ìèëèàðäåðà è ïîñëåäíèÿò ìó êàçâà: “Âðåìåòî çà ìåí å ïàðè.
Âñÿêà ìèíóòà ìè ñòðóâà 10 ñòåðëèíãè.” Îíçè ìó êàçàë: “Êîë-
êîòî ñòðóâà, ùå òè ïëàòÿ. Ìåí ìè òðÿáâàò ñàìî 5 ìèíóòè.”
Ìèëèàðäåðúò ñè èçâàäèë ÷àñîâíèêà, ãëåäà ÷àñîâíèêà è êàçâà:
“Êàæè çàùî äîéäîõòå! Èçòå÷å âðåìåòî.” Îíçè êàçâà: “Õâàíàõ
ñå íà áàñ çà 250 ëèðè. Íà òåáå âñÿêà ìèíóòà ñòðóâà 10 ñòåð-
ëèíãè. Äàâàì Âè 50 ñòåðëèíãè, íà ìåí îñòàâàò 200. È ìîåòî
âðåìå å ñêúïî. È àç ïî-äúëãî âðåìå íå ìîãà äà ñòîÿ.” Ñ òîçè
ïðèìåð êàêâî èñêà äà ñå ïîêàæå? Ìèñëèòå ëè, ÷å âòîðè ïúò
òîçè ìèëèîíåð ùå ìîæåø òàêà äà ãî èçëúæåø? Íå. Âòîðè
ïúò íå ìîæåø. Âòîðè ïúò îíçè, êîéòî ùå îòèäå, òðÿáâà äà
èçìèñëè íåùî íîâî. Äà îñòàâèì ñåãà òîâà.
×îâåê òðÿáâà äà ñå íàó÷è íàé-ïúðâî äà ìèñëè. Äâà ôàêòî-
ðà èìà: ÷îâåøêèÿò óì è ÷îâåøêîòî ñúðöå. ×îâåê òðÿáâà äà
çíàå êàê äà óïîòðåáÿâà ñâîÿ óì è ñâîåòî ñúðöå. Ñúðöåòî ïúê
ðàçïîëàãà ñ ÷óâñòâàòà. Êàòî êàæåì “ñúðöå”, òîâà å îáùî êà-
çàíî. Çà äà ðàçáèðàø ñúðöåòî, òðÿáâà äà ðàçáèðàø ñâîèòå
÷óâñòâà, à ïúê òå ñà îò ðàçíè ñòåïåíè, êàêòî â ìóçèêàòà. Òè
êàòî èçó÷àâàø ìóçèêàòà, òðÿáâà íàé-ïúðâî äà çíàåø äîáðå
ñåäåìòÿõ îñíîâíè òîíà. È íå ñàìî òîíîâåòå, íî è çíàöèòå.
Âñåêè òîí ñè èìà êàïðèçè. Íÿêîé ïúò òîé å íåðàçïîëîæåí.
Ùå ìó òóðèø åäèí áåìîë ïðè íåðàçïîëîæåíèåòî. Íÿêîé ïúò
å ðàçïîëîæåí. Ùå ìó òóðèø äèåç, ùå ãî ïîâèøèø. Òðÿáâà
äà çíàåø êàê å íåðàçïîëîæåí, êàê äà ìó ãîâîðèø. Èìà åäíî
åñòåñòâåíî ïîëîæåíèå. Îáèêíîâåíèÿ òîí ùå ãî âçåìåø êàêòî
òðÿáâà. À ïúê íåðàçïîëîæåíèÿò, àêî íå ãî âçåìåø êàêòî å
íåðàçïîëîæåí, ùå êàæå: “Íå ìå âçåìàø ïðàâèëíî.” Òðÿáâà
äà ãî ïîíèæèø ñ ïîëîâèí òîí íàäîëó. À ïúê äðóã åäèí òîí
ïååø è òîé ùå êàæå: “Òàêà íå ñå ïåå.” Åäèí òîí, êîéòî èìà
ðàçïîëîæåíèå, ùå ãî âäèãíåø ñ ïîëîâèí òîí íàãîðå. È ùå

""
âçåìåø äî äèåç. ß âçåìåòå äî äèåç. Èçïåéòå òàêà äóìàòà
“äîáðîòî”. Âçåìàì äî çà îñíîâåí òîí íà æèâîòà. Êàê ùå
âçåìåø ïîâèøåíî “äîáðî”? Ðàáîòè ìè åäèí ðàáîòíèê.
Ïàçàðèë ñúì 10 ëåâà. È êàòî ìè ñâúðøè ðàáîòàòà, ùå ìó
äàì åäèí ëåâ ïîâå÷å ­ 11 ëåâà. À ïúê àêî íå ìè ñâúðøè äîáðå
ðàáîòàòà, ùå ìó äàì 9 ëåâà. Òîé êàçâà, êàòî èçëèçà: “Èçÿäå
ìè åäèí ëåâ, îòáè ìè åäèí ëåâ.” Íå. Ùå ìó ñå êàæå: “Òàçè å
ìèíîðíàòà ãàìà.” Íÿêîé ïúò å ïî-äîáðå äà âçåìåø 9 ëåâà,
îòêîëêîòî 10 ëåâà. Âëèçàø â íÿêîé äîì, òàì èìà ìúæ è
æåíà, äâàìà äóøè. Èìà è 10 ñëóãè, à ïúê äåöà íÿìàò. À ïúê
âëåçåø íÿêúäå, òå èìàò 9 äåöà è íèêàêâè ñëóãè íÿìàò.
Ïèòàì: Äà èìàòå 10 ñëóãè èëè äà èìàòå 9 äåöà? Äà èìàòå
äåöà, ñèíîâå ­ òå ñà íàé-äîáðèòå. Íÿìà ïî-äîáúð ñëóãà îò
ñèíîâåòå. È íÿìà ïî-äîáðè ñëóãè îò äúùåðèòå. È íÿìà
ïî-äîáðà ñëóãèíÿ îò ìàéêàòà. Íàé-äîáðàòà ñëóãèíÿ å
ìàéêàòà. Òÿ ñëóæè ïî âñè÷êèòå ïðàâèëà, áåç ïàðè: îòêàòî
âëåçå â òîçè æèâîò, äîêàòî çàìèíå â äðóãèÿ ñâÿò, áåç ïàðè
ñëóæè. È êàòî º êàæåø íåùî, òÿ êàçâà: “Ùå áúäå òîâà.”
Êàòî º êàæàò, ÷å ùå èìà àïàðòàìåíò, òÿ âÿðâà; êàòî º
êàæàò, áîãàòà ùå ñòàíå, òÿ âÿðâà; êàòî º êàæàò, ÷å öàðèöà
ùå ñòàíå, òÿ âÿðâà. Êàòî º êàæàò, ÷å â ðàÿ ùå îòèäå, òÿ
âÿðâà. È êàòî çàìèíå, êàçâà: “Äîáúð å Ãîñïîä. Âòîðè ïúò
êàòî äîéä[à], îùå ïî-äîáðå ùå ìè áúäå.”
Äà äîéäåì äî ñúùåñòâåíîòî. Ùå íàïóñíåòå âàøèÿ ñå-
ãàøåí æèâîò. Òðÿáâà äà ãî íàïóñíåòå. Íå äà ãî íàïóñíåòå,
íî äà ãî ïðîìåíèòå. Åäèí ãîëÿì áîãàòàø áèë ìíîãî óìåí
÷îâåê. Íÿêîé ïúò ñå çàñåäÿâàëè ãîñòèòå ìó. Òîé ñè èìàë åäíà
ñïåöèàëíà åëåêòðè÷åñêà èíñòàëàöèÿ è âñåêè ñòîë ñè èìàë
ïî åäíà èãëà. È êàòî ñå çàñåäèø ïî-äúëãî âðåìå, òîé ùå áóòíå
åäíî êîï÷å, ùå ïîòå÷å òîê è ùå òå áîäíå èãëàòà. Òè ùå ñòà-
íåø äà ñè âúðâèø, íî çà äà íå ñå çàñðàìèø, ùå êàæåø, ÷å ñè
èìàø ðàáîòà. Êîãàòî òè äîéäàò ãîñòè, êàæåø íÿêîé ïúò, íî
îíçè íå ñå ìúðäà. Íî êîãàòî äîéäå èãëàòà, òîãàâà ñå ìúðäàø.
Òà òîâà å âÿðíî.
Ïîíåæå â íÿêîå îòíîøåíèå ìîæå äúëãî âðåìå äà ñå çàñ-
òîèø, ïðèðîäàòà å ïðåäâèäèëà òîâà, òÿ ñè èìà ñâîè èãëè.
Òà, êàòî âëåçåø, òðÿáâà äà çíàåø, ÷å ùîì ñåäèø íÿêúäå 5
ìèíóòè ïîâå÷å, èãëàòà ùå äîéäå. Èëè àêî íå çíàåø êàê äà

"#
ãîâîðèø, ùå äîéäå òàçè èãëà. Èãëàòà, òîâà å
áåçïîêîéñòâèåòî. À ïúê âñè÷êè èìàòå æåëàíèå æèâîòúò
âè äà áúäå óðåäåí. Âñè÷êè æåëàåòå äà áúäåòå áîãàòè, çäðàâè,
âåñåëè. Âñè÷êî òîâà ìîæå äà áúäåòå. Íî òðÿáâà äà çíàåòå
êàê. Àêî äîéäå â åäíà êúùà åäèí ïúðâîêëàñåí ïåâåö, êàòî
âëåçå â êúùàòà, âåäíàãà âñè÷êè ùå ðàçïîëîæè. Àêî å äîáúð
ðàçêàçâà÷, ùå èì ãîâîðè õóáàâè ïðèêàçêè è ïàê ùå ãè
ðàçïîëîæè. Íî àêî íå çíàåø êàê äà ïååø, êàê äà ïðèêàçâàø,
êàòî âëåçåø, íå ùå ìîæåø äà ãè ðàçïîëîæèø. Íî åäèí óìðÿë
÷îâåê ìîæå ëè äà ðàçïîëîæè õîðàòà? È äåòåòî, êàòî äîéäå
â ñâåòà, çà äà îáúðíàò âíèìàíèå íà íåãî, òî çàïÿâà. Ñ êàêâî
âíèìàíèå î÷àêâàò áàùàòà, ìàéêàòà è áàáàòà äà çàïåå òîâà
äåòå. È êàòî çàïåå òî, êàòî çàïëà÷å, êàçâàò: “Çàïî÷âà òî.”
È âñè÷êè ñëóøàò è êàçâàò: “Êàêúâ õóáàâ ãëàñ, àíãåëñêè ãëàñ!”
Íå ñúì ãè ñëóøàë îùå äåöàòà, íî ïðåäïîëàãàì. Íå ñúì âèæäàë
äåöàòà êàê êðÿêàò, êàòî ñå ðîäÿò. Èìà îùå íåùî, êîåòî
íå çíàÿ. Íÿêîè îò âàñ çíàÿò ïî-äîáðå îò ìåíå òîâà. Íî àç
ïðåäïîëàãàì. ×óâàë ñúì, êàòî ñå ðîäè àãíå, êàêâî êàçâà. Íî
çà äåòåòî íå çíàì. Ãîâîðÿ èñòèíàòà. Êàòî ñå ðîäè àãíå,
çíàì êàê âèêà. Íî çà ÷îâåê íÿìàì ôàêòè. Íî ïðåäïîëàãàì
îò àãíåòî. Òîâà, êîåòî å âÿðíî çà àãíåòî, å âÿðíî è çà
äåòåòî. Ìîæå ëè äà ìè êàæå íÿêîé îò âàñ êàê âèêà äåòåòî?
×å, ïðè âàñ òîëêîâà äåöà ñà ñå ðàæäàëè ­ êàêúâ áåøå ïúðâèÿò
èì ãëàñ? Ìíîãî å ìú÷íî äà ñå êàæå. Äåòåòî, êàòî èçêàæå
ïúðâèÿ çâóê, ïðîèçâåæäà èçâåñòíî ðàçïîëîæåíèå ó ìàéêàòà,
÷å òîâà äåòå å æèâî. È êàòî èçêàæå ãëàñ, ïðàâè è ìàëêî
äâèæåíèå. Âñÿêî ìóçèêàëíî äâèæåíèå èìà èçâåñòíî
äåéñòâèå. Ïåâåöúò, êîéòî ùå ïåå, ïðàâè îñîáåíî äâèæåíèå.
Ïåâåöúò, êàòî ãî âèäÿ îùå, ÷å ïðàâè äâèæåíèåòî, çíàÿ, ÷å å
äîáúð ïåâåö. À ïúê äðóã, êàòî íàïðàâè äâèæåíèå äðóãî,
êàçâàì: Òîçè íå å îò äîáðèòå ïåâöè.
Òà êàçâàì ñåãà: Âçåìåòå îñíîâíèÿ òîí äî è èçïåéòå “äîá-
ðîòî”. Ñèìåîíå, èçñâèðè äóìàòà “äîáðîòî” ñ òîíà äî. (Ó÷èòå-
ëÿò èçïÿ “äîáðî” ñàì ñ òîíà “äî” è ñëåä òîâà âñè÷êè çàåäíî.)
Ïðè ïååíåòî çàâèñè êàêâà ìèñúë èìà â ÷îâåêà. Àêî âëåçå ñòðàõ,
èìà åäíî òðåïåðåíå íà ãëàñà. Àêî å ñúáóäåíà âÿðàòà, òîíúò
èìà äðóãî èçðàæåíèå; àêî å ñúáóäåíà íàäåæäàòà, òîíúò èìà
äðóãî èçðàæåíèå; àêî å ñúáóäåíî ìèëîñúðäèåòî, òîíúò èìà
äðóãî èçðàæåíèå; àêî å ñúáóäåíà ñúâåñòòà, òîíúò èìà äðóãî
"$
èçðàæåíèå. Ïåâèöàòà, àêî èñêà äà ïåå õóáàâî, íà âñåêè òîí
òðÿáâà äà äàäå öåííîñò. Òàêà òðÿáâà äà ïåå ÷îâåê çà ñåáå ñè.
Äà ñå âúçïèòàâàòå ÷ðåç ïåíèåòî. Íåðàçïîëîæåí ñè ­ èìàø
íåðàçïîëîæåíèå è òðÿáâà äà ãî ñìåíèø.
Íåðàçïîëîæåíèåòî âèíàãè ïðîèçòè÷à îò ÷óâñòâàòà
íà õîðàòà. Èìà íåðàçïîëîæåíèå íà ñòðàõà; èìà
íåðàçïîëîæåíèå íà ÷åñòíîñòòà, ÷åñòíîñòòà å íàðóøåíà;
èìà íåðàçïîëîæåíèå íà ìèëîñúðäèåòî. Íÿêîé ïúò
÷óâñòâóâàø, ÷å íå ñè òîëêîâà ìèëîñúðäåí, êîëêîòî òðÿáâà.
Èëè íåðàçïîëîæåíèåòî íÿêîé ïúò çàâèñè îò íàäåæäàòà,
÷å íå ñå íàäÿâàø, êîëêîòî òðÿáâà. Íÿêîé ïúò íå âÿðâàø,
êîëêîòî òðÿáâà. È èìàø íåðàçïîëîæåíèå. Ïî íÿêîé ïúò
÷îâåê íå å òîëêîâà ìèëîñúðäåí.
Æèâîòúò å åäíî òå÷åíèå ­ íåïðåìåííî*, âå÷íî äâèæåíèå.
Òè âëàãàø â òîâà òå÷åíèå òîâà, êîåòî ñè èçâúðøèë. Òâîÿò
æèâîò, êàòî åäíà ìàëêà ñòðóÿ, âëèçà â îáùèÿ æèâîò. È õîðàòà
ñå ðàçëè÷àâàò â äàäåíèÿ ñëó÷àé ñïîðåä îíåçè ÷óâñòâà, êîèòî
ãè çàíèìàâàò. Íÿêîé ïúò òè å ïðèÿòíî äà âèäèø åäèí ÷îâåê:
ìèëîñúðäèåòî ìó å ïèñàíî íà ëèöåòî. À ïúê íÿêîé ïúò âèæ-
äàø òâúðäîñòòà â ÷îâåêà: êàêâîòî êàæå, íå îòñòúïâà.  íÿ-
êîãî âèæäàø ÷åñòíîñòòà: êàêâîòî êàæå, ùå ãî íàïðàâè. Â
íÿêîãî âèæäàø âÿðà; íÿêîé ïúò âèæäàø, ÷å å óìåí ­ òîâà íå
å ÷óâñòâî, à ñïîñîáíîñò. Íÿêîãî âèæäàø, ÷å å ôèëîñîô: ðàç-
ñúæäàâà çà ïðè÷èíè è ïîñëåäñòâèÿ.
Íÿêîé ÷îâåê å íàáëþäàòåëåí: êàêòî è äà ïîìðúäíåø,
êàòî ïîìðúäíåø íÿêúäå, îò òåçè ïîìðúäâàíèÿ òîé ÷åòå íåùî.
Àêî êðàêúò òè ñå ìúðäà êàòî ñåäèø, àêî òðåïåðè êðàêúò òè,
òîé ÷åòå íåùî. Ó÷èòåëÿò âèæäà, ÷å ó÷åíèêúò òðåïåðè: çíà÷è
èìà ñòðàõ. È êîéòî òðåïåðè, íå ìîæå äà èçêàæå ðàáîòèòå.
Òîé òðÿáâà äà ïðåñòàíå äà òðåïåðè è òðÿáâà äà ìèñëè. Òè
êàçâàø: “Áåøå ìå ñòðàõ.” Íî òîâà å ÷óâñòâî, íå å ìèñúë.
Ùîì ïî÷íå ìèñúëòà, ñòðàõúò òðÿáâà äà èç÷åçíå. È ìè-
ñúëòà å, êîÿòî ðåãóëèðà âñè÷êèòå ÷óâñòâà è ãè òóðÿ â õàðìî-
íèÿ. Óìúò ùå êàæå íà ñòðàõà: “Íÿìà çàùî äà ñå áîèø. Òàçè
ðàáîòà ùå ñå óðåäè äîáðå.” Ùîì òè êàæå, ÷å ùå ñå óðåäè
äîáðå, òè ùå ñå óñïîêîèø. Íÿêîé ÷îâåê ãî å ñòðàõ â æèâîòà,
ïàðè íÿìà. Êàêâî ùå ìó ãîâîðèø? Àêî èìàø áàùà, áàùà òè
ùå òè èçïðàòè; àêî èìàø ìàéêà, ìàéêà òè ùå òè èçïðàòè;

* íåïðåìåíåí (ðóñ. íåïðåìåííûé) ­ êíèæ. îñòàð. ïîñòîÿíåí. "%

àêî èìàø ïðèÿòåë, ïðèÿòåëÿò ùå òè èçïðàòè. Àêî ïúê
íÿìàø íèêîãî, ùå ñè êàæåø: “Ãîñïîä ùå óðåäè òàÿ ðàáîòà.”
Íà Íåãî ìîæåø äà ðàç÷èòàø! Ñåãà âèå íà êîãî ðàç÷èòàòå:
íà áàùà ñè, íà ìàéêà ñè, íà ÷è÷î ñè, íà áðàòà ñè, íà ñåñòðà
ñè è ïðî÷åå. Âñå òàêè íà íÿêîãî òðÿáâà äà ðàç÷èòàø â
ñâåòà. Àêî ðàç÷èòàìå íà Áîãà, ñ êàêâî ùå ðàç÷èòàìå? Çíà÷è
ñ ÷óâñòâî. Ïèñàíèåòî êàçâà: “Áåç âÿðà íå ìîæå äà ñå
ðàáîòè.” Áåç âÿðà, áåç ëþáîâ è áåç íàäåæäà íå ìîæå äà ñå
ðàáîòè. Àêî íÿìàìå âÿðà, íàäåæäà è ëþáîâ, íèå íå ìîæåì
äà ðàáîòèì ñ Áîãà! À ïúê çàêîíúò å ñúùèÿò: Ñ íàäåæäà, ñ
âÿðà è ñ ëþáîâ ùå ðàáîòèø ñ áàùà ñè. Ñ òÿõ ùå ðàáîòèø è
ñ ìàéêà ñè. È ñ òâîÿ áðàò ùå ðàáîòèø ñ òÿõ. È ñ ïðèÿòåëÿ
ñè. Òîçè, â êîãîòî èìàø íàäåæäà, êîìóòî âÿðâàø è êîãîòî
îáè÷àø, íåïðåìåííî ìîæå äà òè ïîìîãíå. È òîãàâà, àêî íå
òè ïîìîãíå, êúäå å ïðè÷èíàòà?
Äà äîïóñíåì, ÷å òè ñè åäèí îáóùàð, çíàåø çàíàÿòà äîáðå.
Íå òè ñå ðàáîòè è êàçâàø: “Ñ òîçè çàíàÿò ÷îâåê íå ìîæå äà
ñå ïîìèíå. Íå èñêàì äà ðàáîòÿ îáóùàðñòâî.” È âçåìàø ñè
åäèí ëîòàðèåí áèëåò. ×àêàø ñåãà äà ñïå÷åëèø 500 000 ëåâà.
Íå ÷óêàø âå÷å. “Íå èñêàì äà çàáèâàì âå÷å êëå÷êè” ­ êàçâàø
è âçåìàø ëîòàðèåí áèëåò. Òîé ãî ãëåäà, èçâàæäà ãî îò äæîáà
ñè è êàçâà: “Ñêîðî ùå ñå òåãëè ëîòàðèÿòà!” Íî êàòî òåãëÿò
ëîòàðèÿòà, íå âúðâè. Ìèíà ñå öÿëà åäíà ãîäèíà. Âòîðà ãîäèíà
ïàê íå ÷óêàø êëå÷êè, ïàê âçåìàø áèëåò. Òðåâîæèø ñå. Êàêâî
òðÿáâà äà ïðàâèø? Òè ñè âçåìè áèëåò, íî åäíîâðåìåííî ñè
÷óêàé ïàê êëå÷êèòå. ×óêàé êëå÷êèòå, äîêàòî òè èçëåçå
áèëåòúò. Êàòî èçëåçå áèëåòúò ñ 500 000 ëåâà, îñòàâè ÷óêîâåòå,
íèùî ïîâå÷å! Íî ïðåäè äà å èçëÿçúë áèëåòúò, òè ÷óêàé. ×ó-
êàé, äîêàòî èçëåçíàò ïàðèòå. Äîêàòî íå èçëåçíàò, íå îñòàâÿé
÷óêà. Êúäå òè å ïîãðåøêàòà? Òè âçåìàø áèëåòà, îñòàâèø
÷óêà è ïîñëå êàçâàø: “Íå ìè âúðâè!” Êàòî äîéäàò 500 000
ëåâà, îñòàâè ÷óêà íàñòðàíà, îáëå÷è ñå äîáðå è ïðàâè êàêòî
èñêàø.
Òè ïðàâèø ñúùàòà ïîãðåøêà è â äðóãà îáëàñò. Òè ñå ìî-
ëèø çà íåùî è ñè îñòàâèø ðàáîòàòà è íå ðàáîòèø. Çàêîíúò
å: Êàòî ðàáîòèø, òè ó÷è. Òè ñåãà íå ó÷èø. Èìà ó÷åíèöè,
êîèòî êàçâàò, ÷å èìàò âÿðà. Êàçâàò: “Àç íÿìà äà ñå ó÷à, íî
êàòî äîéäå âðåìåòî, ùå äîéäå íåùî îòãîðå â ìåí è ùå ìå

"&
âäúõíîâè, ùå ìè ñå âäúõíå.” Òî å âÿðíî, ÷å ùå òè ñå âäúõíå.
Íî àêî õóáàâî ñè íàó÷èø óðîêà, ùå òè ñå ïîìîãíå, ùå òè
ñå âäúõíå, ùå ñå âäúõíîâèø; íî àêî íå ñè íàó÷èø óðîêà,
âäúõíîâåíèåòî íÿìà äà äîéäå.
Òà, âñè÷êè ñåãà èìàòå ñòàðè ðàçáèðàíèÿ, ñòàðè íàâèöè,
ñ êîèòî ìíîãî ìú÷íî ìîæå äà ñå ñïðàâèòå. Òîâà ñà ñòàðè
íàâèöè, êîèòî âå÷å íå âè ñà ïîòðåáíè. Íàïðèìåð òè ñè ñëó-
æèø ñ åäèí ìåòîä ­ äà õâàëèø õîðàòà. Õóáàâî å òîçè ìåòîä,
íî èìà õîðà, êîèòî íå îáè÷àò äà ãè õâàëèø. Íàïðèìåð êàæåø
íà åäèí îáóùàð, ÷å ìó ñà ìíîãî õóáàâè îáóùàòà. Òîé å äîâî-
ëåí. Êàæåø ìó: “Òè ñè îòëè÷åí îáóùàð, ìíîãî õóáàâè îáóùà
ïðàâèø!” Íèêîãà íå õâàëè åäèí ÷îâåê, äîêàòî íå å íàïðàâèë
îáóùàòà. Òè ìó êàçâàø: “Ñëóøàë ñúì, ÷å ñè ìíîãî äîáúð
÷îâåê, ìíîãî äîáúð îáóùàð!” Íî òîé íå òè íàïðàâè äîáðå
îáóùàòà è òè ñè èçìåíèø ìíåíèåòî. Íå ñè äàâàé ìíåíèåòî,
ïðåäè äà å íàïðàâèë îáóùàòà. È êàòî ãè íàïðàâè, êàæè, ÷å
ìíîãî õóáàâè ãè å íàïðàâèë. Âèå ñòå [íå]äîâîëíè îò æèâîòà
ïî åäèíñòâåíàòà ïðè÷èíà, ÷å íå çíàåòå êàê äà æèâååòå. ×å,
çíàåòå ëè êîëêî å ìú÷íî äà ñå æèâåå! Ïðè ñåãàøíèòå óñëîâèÿ
èìà õîðà ñ ìíîãî õóáàâî ðàçâèòî îáîíÿíèå. Òîé óñåùà óõàíèå-
òî. À ïúê êðàêàòà òè íå ñà óìèòè, íåùî ìèðèøàò. Îòèâàø
ïðè òîçè ÷îâåê è áåç äà èñêàø, çëå ùå ãî ðàçïîëîæèø. Òè
êàòî îòèäåø â ãðàäà, èäè íàé-ïúðâî íà áàíÿ è ñå óìèé õóáàâî.
È êàêòî ïðàâÿò ñåãàøíèòå õîðà, ïîíàðúñè ñå ìàëêî. Òè êàç-
âàø, ÷å íÿìàø ïàðè. Âçåìè ìàëêî çäðàâåö, òóðè ãî â ìàëêî
âîäà è ñå ïîíàðúñè ñ íåÿ êàòî ñ îäåêîëîí. È êàòî îòèäåø
ïðè ÷îâåêà, òîé ùå êàæå: “Êîëêî õóáàâî óõàíèå èçëèçà îò
íåãî!” Òîâà å íàóêà.
Èëè íàïðèìåð òè îòèâàø äà âçåìåø ïàðè îò íÿêîãî. Èñ-
êàì äà âè êàæà êàê äà âçåìåòå ïàðè îò íÿêîé áàíêåð. Àç íå
ñúì âçåìàë ïî òîçè íà÷èí. Òîâà å òåîðèÿ, õèïîòåçà. Ìîæå
äà å âÿðíî. Àêî ñå ïðèëîæè è îïèòà, ùå ñå âèäè. Ïðåäè äà
îòèäà, àç ùå ñè ïðåäñòàâÿ, ÷å ñúì áàíêåðèí è ðàçïîëàãàì ñ
áîãàòñòâî. [...] è ìè êàæå: “Äàé ìè 1000 ëåâà.” Êîéòî äîéäå,
äàâàì ìó 1000 äîëàðà, ëåâà; íà äðóãè äàâàì 10 000 ëåâà,
100 000 ëåâà. Ùåäúð ÷îâåê! Àç ñúì ñèðîìàõ, íî ðàçäàâàì.
Àç êàòî îòèâàì òàêà ùåäúð ïðè íåãî, òîé âúçïðèåìà ìîèòå
ìèñëè è èñêà äà ñòàíå êàòî ìåíå. À ïúê âèå îòèâàòå ïðè

"'
áàíêåðèíà è ïåò ïàðè íå èñêàòå äà äàâàòå. È òîé âúçïðèåìà
âàøåòî ñúñòîÿíèå ­ ïåò ïàðè íå èñêà äà âè äàäå. Íî ãëåäàéòå
òîçè áàíêåðèí äà èìà ïàðè. Èíà÷å òîé ùå êàæå: “Åëàòå ñëåä
åäíà ñåäìèöà è 1000 ëåâà ùå âè äàì.” Âèæòå êàñè÷êàòà ìó
èìà ëè ïàðè.
Èìà íåùà â æèâîòà, êîèòî ñà ïîñòèæèìè. È âñè÷êè òðÿá-
âà äà ðàáîòèì âúðõó òÿõ. Íàé-ïúðâî ðàáîòåòå. Íÿêîé ïúò
çàáåëÿçâàì, ÷å åäíà ëèíèÿ èìà íà óñòàòà âè, êîÿòî îçíà÷àâà,
÷å âúíøíèòå óñëîâèÿ ñà ñòàíàëè âå÷å òåæêè. Òàçè ëèíèÿ ìî-
æå äà ñå îáðàçóâà îò âúíøíèòå óñëîâèÿ. Òÿ ìîæå äà ñå îáðà-
çóâà îò õîðàòà. Òè ñè íåäîâîëåí è ïî÷íå òàçè ìèñúë äà òå
çàíèìàâà. Ñòàíåø ïåñèìèñò è ïî÷íå òîãàç úãúëúò íà óñòàòà
äà îòèâà íàäîëó. È êîéòî âèäè, ìó å íåïðèÿòíî. Ñëîæè åäíà
ïðèÿòíà ìèñúë. Íå ìèñëè, ÷å ñè ãîëÿì ãðåøíèê. À ìèñëè,
÷å ñè ñâåòèÿ, ìàêàð è äà íå ñè ñâåòèÿ. Íå ñè ìóçèêàíò, íî
ìèñëè, ÷å ñè åäèí âåëèê ìóçèêàíò. ×å íå ñè, íÿìà íèùî. Ìèñ-
ëè, ÷å ñè ìóçèêàíò. Íÿìà íèùî. ×å àêî àç âèäÿ åäíà êðàñèâà
ìîìà, àç, äà êàæåì, ÷å íå ñúì êðàñèâ, íî ùå èìàì ïîäáóæäå-
íèå è àç äà ñòàíà êðàñèâ. Âèæäàø åäèí áîãàò ÷îâåê. Âñÿêî
íåùî, êîåòî âèæäàø, òî å åäíî ïîäáóæäåíèå. Çàêîíúò å:
Èìàø ïðàâî äà âíåñåø â ñåáå ñè âñè÷êî, êîåòî å õóáàâî. À
ïúê õóáàâîòî íîñè áîãàòñòâà, ñèëà, ìîù â ÷îâåêà! Âíàñÿéòå
õóáàâîòî, áåç äà ñå ñìóùàâàòå. Òè ìèñëè, ÷å èìàø âÿðà, ìàêàð
÷å ÿ íÿìàø. Âçåìè íÿêîé ÷îâåê, êîéòî èìà ñèëíà âÿðà è
ìèñëè, ÷å è òè èìàø òàêàâà âÿðà. Çà ïîñòèæåíèå íàïðàâè
òîâà.
Ñåãà íåêà âçåìåì äî. (Âñè÷êè ïåÿò “äî”.) Ùå èçïååì
äóìèòå äîáðî, äâèæè, êîëåëî, ñâåòëèíà, êðàñè, æèâîò, çåìÿ.
Ùå ãî èçïååì â îêòàâàòà îò äîëíî äî äî ñè. Äî å äîáðî, ðå ­
äâèæè, ìè ­ êîëåëîòî, ñâåòëèíà ­ ôà, êðàñè ­ ñîë, æèâîò ­
ëà, çåìÿ ­ ñè. (Âñè÷êè èçïÿõà òàêà.) Êàòî êàæåø “äîáðî”,
ùå ìèñëèø, ÷å äîáðîòî å êà÷åñòâî, îò êîåòî íåùàòà èçëèçàò.
Òî å åäíî ñåìå, êîåòî òðÿáâà äà ñå ïîñåå. Êàòî âçåìàø ðå,
ùå çíàåø, ÷å îáðàçóâàø ïîäòèê çà äâèæåíèå. Èíåðòåí ñè,
íå èñêàø äà ðàáîòèø ­ âçåìè ðå. È ïîñëå, äà êàæåì, ÷å ìèñúë-
òà òè íÿìà ãúâêàâîñò, çíà÷è ãúâêàâîñòòà òè íÿìà ñúäúðæàíèå
­ âçåìè ìè. Áîãàòñòâîòî å ôà; êðàñîòàòà å ñîë; ñëîæåíà å
åäíà òðàïåçà ­ òîâà å ëà; ñè å ó÷àñòèåòî, òîâà, â êîåòî õîðàòà

#
ó÷àñòâóâàò. Òàêà êàòî ñå ðàçáèðà ìóçèêàòà, èìà ñìèñúë.
Òðÿáâà äà âçåìà äî, ïîíåæå ñ äîáðîòî ùå ñå çàíèìàâàì. Ïðè
ðå ­ ñ äâèæåíèåòî ñå çàíèìàâàì, äâèæà êîëåëîòî. Êîëåëîòî
å ìèñúëòà. Ôà å ñâåòëèíàòà. Êàòî áðúêíåø â äæîáà ñè è
èçâàäèø íåùî, âñè÷êî å ñâåòëî âå÷å: è ïúòÿ íàìèðàø, è òðåí
íàìèðàø, è ïðî÷åå. Àêî íÿìàø ïàðè, â òúìíèíà ñå äâèæèø.
Òà êàçâàì: Íèå òðÿáâà äà ìèñëèì, ÷å ñâåòëèíàòà å áîãàò-
ñòâî, êîåòî Áîã íè äàâà. Íèå ñåäèì ïðè òàçè ñâåòëèíà, ïðè
òîâà áîãàòñòâî è íå ìîæåì äà ãî èçïîëçóâàìå. Íÿêîé ïúò òè
ñè íåðàçïîëîæåí. Ñìåíåòå âàøåòî íåðàçïîëîæåíèå. Ìîæåø
ëè äà áúäåø íåðàçïîëîæåí â ïðèñúñòâèåòî íà Áîãà, Êîéòî
òå îáè÷à? Ìíîãî äåöà ñà íåðàçïîëîæåíè â ïðèñúñòâèåòî íà
áàùà ñè. È ñ òîâà òå ïðèäàâàò ñâîåòî íåðàçïîëîæåíèå è íà
áàùà ñè, ñ òîâà òå âúçáóæäàò áàùà ñè è òîé äà áúäå íåðàçïî-
ëîæåí.
Êîãàòî áúäåø â ïðèñúñòâèåòî íà åäèí ÷îâåê, êîéòî èìà
äîáðî ðàçïîëîæåíèå, íå ðàçâàëÿé äîáðîòî ìó ðàçïîëîæåíèå!
Íèêîãà íå ðàçâàëÿé ñâîåòî äîáðî ðàçïîëîæåíèå. È êàòî ïðà-
âèëî òóðè: Íèêîãà íå ðàçâàëÿé äîáðîòî ðàçïîëîæåíèå íà
äðóãèòå! Âëèçàø â åäèí äîì è íå ñè ðàçïîëîæåí. Íå ðàçâà-
ëÿé äîáðîòî ðàçïîëîæåíèå íà äîìàøíèòå ñè, íà ïðèÿòåëèòå
ñè. Íîñè ñàì òîâàðà! Íå ðàçïðàâÿé! Ìîæåø äà ðàçïðàâÿø
òúãèòå è ñêúðáèòå ñè êàòî îòèâàø ïðè ñâåòèÿòà. Íî òàì,
äåòî õîðàòà íå ñà ñâåòèè, ìúë÷è çà ñòðàäàíèÿòà ñè êàòî ðè-
áèòå. Íî ïðåä ñâåòèÿòà ìîæå. À ïúê âñè÷êè âèå èìàòå åäèí
íàâèê: ùîì ñòå íåðàçïîëîæåíè, âèå ñå ïîêàæåòå òàêèâà,
êàêâèòî ñòå. ×å, òè êîãà ñè íåðàçïîëîæåí, òè òàêúâ ëè ñè?
Òè íå ñè íè íàé-ìàëêî ­ òîâà å åäíî ñúñòîÿíèå â òåáå.
Íÿêîè òàêà ñè äúðæàò ðúöåòå. (Ðúöåòå â þìðóöè íà êðúñ-
òà.) Âîéíèöèòå òàêà ñè äúðæàò ðúöåòå. (Ðúöåòå, ñïóñíàòè
íàäîëó, ïðàâî.) À ïúê íÿêîè íîñÿò òàêà ðúöåòå ñè! (Äÿñíàòà
ðúêà íà êðúñòà, à ëÿâàòà íàäîëó.) Òîâà êàêâî ïîêàçâà? (­
“Ñìåëîñò.) À ïúê íÿêîé ñè òóðÿ ðúöåòå òàêà. (Ðúöåòå åäíà
âúðõó äðóãà ïîä ëúæè÷êàòà, âúðõó ñëúí÷åâèÿ âúçåë.) Òàì å
áëèçî ñëúí÷åâèÿò âúçåë. Êîãà ñè íåðàçïîëîæåí è ñè òóðèø
ðúöåòå òàì, òîâà å íà ìÿñòî. Òàêà ñå óðåãóëèðâàò òå÷åíèÿòà.
Ñëúí÷åâèÿò âúçåë, òîâà å ïîäîáíî íà ñúðöåòî â ÷îâåêà. Òàêà
òóðÿø ðúöåòå ñè, çà äà ñå õàðìîíèðàø ñúñ ñëúí÷åâèÿ âúçåë.

#
Äà âëåçåø â õàðìîíèÿ ñúñ ñâîèòå ìèñëè è ÷óâñòâà. Ðúöåòå
è êðàêàòà îçíà÷àâàò âîëåâàòà ñòðàíà. Àêî òóðèø ðúöåòå
ñè ïî-äîëó, òè âëèçàø â åäèí ñâÿò ïî-äîëåí. Ìîæåø äà
òóðèø ðúöåòå ñè âúðõó ãúðäèòå ñè íà âèñî÷èíàòà íà
ñúðöåòî ñè, çà äà èìàø õóáàâî ðàçïîëîæåíèå. (Ïîëîæåíè
âúðõó òÿëîòî, åäíà âúðõó äðóãà.) Íÿêîè, êàòî ñå èçïðàâÿò
çà ìîëèòâà, ñè ïîñòàâÿò äâåòå ðúöå íà âèñî÷èíàòà íà
ãúðäèòå, äîïðåíè ñ äëàíèòå è íàñî÷åíè íàïðåä è íàãîðå.
Íî òè íå ìîæåø äà ñå ìîëèø òàêà, àêî íÿìàø òîâà
ðàçïîëîæåíèå. Ñ òîâà ïîëîæåíèå íà ðúöåòå òè èñêàø äà
ïîêàæåø, ÷å ñè ãîòîâ äà íàïðàâèø âñè÷êî! Íî àêî èñêàø
äà íàïðàâèø íåùî è íå ìîæåø äà ãî íàïðàâèø? Ùîì ñè
äúðæèø ðúöåòå îò äâåòå ñòðàíè äî ðàìåíàòà ñ îòâîðåíè
äëàíè íàïðåä, òè êàçâàø: “ß ãî ïðàâÿ, ÿ íå. Íå çíàÿ äàëè ùå
ãî íàïðàâÿ. Àêî òîâà å ñúîáðàçíî ñúñ çàêîíà, êîéòî Áîã å
ñúçäàë, âúçìîæíî å äà ãî íàïðàâÿ.” Êîãàòî ðàçïðàâÿø íåùî
íà íÿêîé ÷îâåê è òîé òóðÿ ðúöåòå ñè â òîâà ïîëîæåíèå,
èñêà äà êàæå: “Âúçìîæíî å, òîâà å çàêîí íà ðàçìíîæàâàíå.”
Òè èñêàø äà êàæåø: “Òîâà, êîåòî êàçâàø, àêî óìúò ìè ìîæå
äà ãî ïðèåìå è àêî ðúöåòå ìè ìîãàò äà ãî íàïðàâÿò,
âúçìîæíî å. Àêî óìúò ãî ðàçáåðå è àêî ðúöåòå ìè ìîãàò
äà ãî íàïðàâÿò, âúçìîæíî å!”
Òà, âåðóþùèòå, ñåãà, êàêâè äâèæåíèÿ òðÿáâà äà èìàòå?
Òè ñåäèø è ñè òúðêàø âçàèìíî ðúöåòå. Êîãàòî ñè ìèåø ðú-
öåòå, òî å ÷èñòåíå ­ õóáàâî. Êàòî ñå ÷èñòèø, öåëèÿ äåí íÿìà
äà ñå ÷èñòèø. Äåñåò ìèíóòè ùå òè âçåìå ìèåíåòî. Íî ùîì
ñè èçìèåø ðúöåòå è ïàê òàêà ñè òúðêàø ðúöåòå âçàèìíî,
êàêâî çíà÷åíèå ìîæå äà èìà òîâà? Ñëåä êàòî ãè èçìèåø, ùå
ðàáîòèø. Äà äîïóñíåì, ÷å èìàòå ïðåä ñåáå ñè åäèí ÷îâåê,
êîãîòî íå îáè÷àòå. Èñêàòå äà ãî íàðåæåòå õóáàâî. Èìàòå
ïðàâî. Íî åòî ïðè êàêâè óñëîâèÿ. Íàé-ïúðâî, ïîñòàâè ñå â
íåãîâîòî ïîëîæåíèå è âèæ êàê èñêàø äà òå íàðåæàò. È êàêòî
èñêàø äà òå íàðåæàò, ïî òîçè íà÷èí ãî íàðåæè. À ïúê òè ãî
íàðÿçâàø è òîãàâà ïðåêàëÿâàø. Ñåãà âèå èñêàòå äà ïîêàæåòå
âàøàòà âÿðà. Èëè èñêàòå äà ïîêàæåòå âàøàòà íàäåæäà, ÷å
ìîæå äà ïååòå. Êàòî ïååòå, çàùî òðÿáâà äà ïååø? Òåçè õîðà
ñà áåäíè âêúùè. Ùå èì èçïåÿ åäíà ïåñåí, êîÿòî íîñè ñðåäñòâà
çà òÿõ. Êàòî èçïåÿ, òåçè õîðà òðÿáâà äà ïî÷óâñòâóâàò.

#
 Äà âè ïðèâåäà åäèí ïðèìåð êàêâî îçíà÷àâà äà ñâèðèø è
äà ïååø. Ìèíàâà çíàìåíèòèÿò öèãóëàð Ïàãàíèíè êðàé åäèí
ñòàð öèãóëàð, 80-ãîäèøåí. Öèãóëêàòà ìó áèëà ñòàðà è õóáàâà.
Ïàãàíèíè ìó ïîãëåæäà öèãóëêàòà, âçåìà ÿ. Ñòàðåöúò ìó
êàçâà: “Íå ìè äúðæàò ðúöåòå. Íå ìîãà äà ñâèðÿ. Ïðàçíà å
êîïàíêàòà ìè! Åäíî âðåìå áåøå äðóãî!” Ïàãàíèíè ãî òóïà
ïî ðàìîòî, âçåìà öèãóëêàòà è çàïî÷âà äà ñâèðè. Ñëåä 10­15
ìèíóòè ñúáèðà ñå åäíà ïóáëèêà îò 20­30 äóøè è ïîâå÷å, è
âñè÷êè ñëóøàò! Òîé ñâèðè è òå òóðÿò â êîïàíêàòà! 15 ìèíóòè
êàòî ñâèðè Ïàãàíèíè, âñè÷êàòà êîïàíêà ñå íàïúëâà ñ äîñòà
ïî÷òåíà ñóìà!
Êàòî âëåçåø íÿêúäå, òàêà äà ñâèðèø è äà ïååø, ÷å äà
íàïúëíèø êîïàíêàòà. Âëåçåø â íÿêîé äîì è êàòî âëåçåø ñ
âÿðà, ñ òàçè âÿðà äà íàïúëíèø êîïàíêàòà. Òè êàçâàø, Ãîñïîä
ùå òå áëàãîñëîâè. Ãîñïîä ùå òå áëàãîñëîâè, íî ÷ðåç Ïàãàíè-
íè, ÷ðåç íåãîâàòà öèãóëêà ùå çàñåãíå ñúðöàòà íà õîðàòà è
ùå ãè ðàçïîëîæè. Ñòàðåöúò êàçàë: “Ñèíêî, çàùî íå äîéäå
ïî-ðàíî, êîãàòî áÿõ ïî-ìëàä!” Ïàãàíèíè êàçàë: “Íÿìà íèùî!”
­ “Ñèíêî, ïîíå â ãîäèíàòà âåäíúæ ìå ïîñåùàâàé.” Çàñëóæàâà
ïîíå â ãîäèíàòà ïîíå âåäíúæ äà òå ïîñåòè, äà òè ïîñâèðè è
äà òè íàïúëíè êîïàíêàòà! Ñòàðåöúò êàçàë: “Äà ãè ðàçäåëèì?”
­ “Íå, âñè÷êî å çà òåáå.” Ñåãà êàæåòå ìè, êîëêî å èìàëî â
êîïàíêàòà? 20 000 ëåâà! Âÿðíî ëè å? Ïðîâåðåòå. Àç ïðåäïî-
ëàãàì, ïîíåæå îíåçè, êîèòî ñà ìèíàâàëè ïîêðàé Ïàãàíèíè,
ñà áèëè âñå ìóçèêàíòè. Êàòî ãî ñëóøàëè, îòâîðèëî èì ñå
ñúðöåòî èì è òóðÿëè ïî-ãîëåìè ñóìè, ïî-ãîëÿìà áàíêíîòà.
Àíãëè÷àíèòå ñà ìíîãî òàêèâà: êàòî èçâàäè ñòåðëèíãèòå, òóðÿ
áîãàòî! Áúëãàðèíúò íÿìà çëàòî è òóðÿ åäèí ëåâ. Íå çíàÿ,
àêî âèå ñëóøàòå Ïàãàíèíè, êîëêî ùÿõòå äà òóðèòå? ­ Ïî
åäèí ëåâ.
Ïîìíåòå Áîæåñòâåíèÿ çàêîí: Îíîâà, êîåòî äàâàø íà
õîðàòà, ùå ñå äàäå íà òåáå. Òè ñàì îïðåäåëÿø ñâîÿòà ñúäáà ­
êîëêî äà òè äàâàò õîðàòà. Òè áðúêâàø â äæîáà ñè, èìàø
áàíêíîòè îò 100 ëåâà, ïîñëå èìàø ìîíåòè îò 10 ëåâà, 5 ëåâà
è 1 ëåâ. Èçâàæäàø åäèí ëåâ è ìó äàâàø. È íà òåáå ùå äàäàò
1 ëåâ. Äàâàø 10 ëåâà ­ 10 ëåâà ùå òè äàäàò. Äàâàø 100 ëåâà
­ 100 ëåâà ùå òè äàäàò. Ùåäðî äàâàéòå, íî íå ñ îãëåä êàêâî
ùå âçåìåø. Ùåäðè áúäåòå è â ñâîèòå ìèñëè è ÷óâñòâà. Âèäèø

#!
íÿêîé ÷îâåê ­ ïîæåëàé ìó äà ñâúðøè ó÷èëèùåòî, ïîæåëàé
ìó äà ïåå! Íà âñè÷êè õîðà, êîèòî îòèâàò â ñâåòà, ïîæåëàâàé
èì íàé-õóáàâîòî îò âñè÷êîòî ñè ñúðöå è ñ âñè÷êèÿ ñè óì!
Çàêîíúò å ìíîãî âåðåí: Òîâà, êîåòî íà äðóãèòå õîðà ïîæåëà-
âàø, è äðóãèòå õîðà íà òåáå ùå ãî ïîæåëàÿò, è Áîã ùå òè ãî
ïîæåëàå. Òîâà, êîåòî íà äðóãèòå õîðà íå ïîæåëàâàø, è Áîã
íÿìà äà òè ãî ïîæåëàå. Íÿìà èçêëþ÷åíèå! Ñ êàêâàòî ìÿðêà
ìåðèø. Àêî ìåðèòå ñ ìÿðêàòà íà ëþáîâòà, è íà òåáå ñ íåÿ
ùå ìåðÿò. Àêî ìåðèòå ñ ìÿðêàòà íà ìèëîñúðäèåòî, è íà òåá
ùå ìåðÿò ñ íåÿ. Íÿìà èçêëþ÷åíèå â òîçè çàêîí!
Òà êàçâàì: Àêî íèå èñêàìå â áúäåùå äà ñå èçìåíè æèâî-
òúò íè, íèå òðÿáâà äà çíàåì çàêîíà: Äà çíàåì, ÷å ïîñòèæåíèÿ-
òà íà âñè÷êè îíåçè, êîèòî ñà ïðåäè íàñ, ñà íàøè ïîñòèæåíèÿ
è íàøèòå ïîñòèæåíèÿ ­ íà äðóãèòå, êîèòî èäàò ñëåä íàñ. Òè
êàçâàø: “Çàùî äà ïîæåëàâàì íà äðóãèòå?” Îíåçè, êîèòî ñà
ïîñòèãíàëè ïðåäè íàñ, ñà îòâîðèëè ïúò çà íàøèòå ïîñòèæå-
íèÿ, à ïúê íèå, êàòî ïîñòèãíåì, ùå îòâîðèì ïúò çà ïîñòèæå-
íèåòî íà äðóãèòå, êîèòî èäàò ñëåä íàñ. Òè êàòî ñðåùàø åäèí
äîáúð ÷îâåê, ðàäâàé ñå! Òîé òè êàçâà: “Òîâà, êîåòî àç ïîñòèã-
íàõ, è òè ùå ãî ïîñòèãíåø!” Ñúùîòî å, êîãàòî ñðåùíåø åäèí
ó÷åí ÷îâåê, åäèí äîáúð ïåâåö è ïðî÷åå. Áîæåñòâåíîòî å âúòðå
â òåáå.
À êàòî ñðåùíåø åäèí ëîø ÷îâåê, òîé ùå òè êàæå: “Àç â
ñâåòà íå ïîñòèãíàõ íåùàòà, çàùîòî ñúì ëîø. Òîãàâà òè êàç-
âàì: “Íå áúäè êàòî ìåíå!” Ñðåùàø åäèí ÷îâåê, êîéòî å ãëóõ.
Òîé òè êàçâà: “Àç íå ñëóøàõ è çàòîâà îãëóøàõ. È òè êàçâàì:
“Íå áúäè êàòî ìåíå, çà äà íå ñòàíåø êàòî ìåíå.” Ñðåùàø
ñëåïèÿ èëè áåäíèÿ. Ñðåùíåø áîãàòèÿ. Áîãàòèÿò å âúâ âúçõî-
äÿùà ñòåïåí, à ñèðîìàõúò ­ â íèçõîäÿùà ñòåïåí.
Ïîíÿêîãà òè êàçâàø, ÷å ñè ñå ìîëèë. Íî çíàåòå ëè êàêâî
íåùî å ìîëèòâàòà? Òî å íàé-êðàñèâèÿò Áîæåñòâåí åçèê, êîé-
òî ñúùåñòâóâà â ñâåòà. Äà ñå ìîëèø, òîâà çíà÷è äà ãîâîðèø
íà Áîãà. Ïðè ìîëèòâàòà òè ìîæå áè ùå óïîòðåáèø òåçè äóìè:
“Ãîñïîäè, çàùî ìå çàáðàâè?” Ãîñïîä ùå òè êàæå: “Çàáðàâèõ
òå, çàùîòî îãëóøà! Íå ñëóøàøå. Çàáðàâèõ òå, çàùîòî ñòàíà
êîðàâîñúðäå÷åí; çàáðàâèõ òå, çàùîòî ñòàíà óïîðèò; çàáðàâèõ
òå, çàùîòî ñòàíà òâúðäîãëàâ, îïúðíè÷àâ; çàáðàâèõ òå, çàùîòî
ëîøî ìèñëèø!” Çà äà íå òå çàáðàâè Ãîñïîä, áúäåòå áëàã,

#"
êàêòî å è Îòåö áëàã. Íèå èìàìå èäåàë. Íÿêîé ïúò ñìå
ìíîãî áëàãè, íî íÿêîé ïúò íå ñìå áëàãè. Â ñâåòà íÿêîé ïúò
çà íèùî è íèêàêâî íèå ñè èçãóáâàìå ãîëÿìîòî áîãàòñòâî.
Òà êàçâàì: Ñåãà ñúùåñòâåíîòî íå å â íàøèÿ ëè÷åí æèâîò.
Èäåàëíîñò â ñâåòà å äà èçïúëíèì Âîëÿòà Áîæèÿ íà Çåìÿòà!
Èìà ðàçóìíà Âîëÿ Áîæèÿ. Äà ñâúðøèì åäíà ðàáîòà òàêà,
êàêòî Òîé èñêà! È êàòî ìèíå Òîé, äà êàæå: “Ñâúðøåíà å òàÿ
ðàáîòà!” Ñðåùàëè ëè ñòå âèå íÿêîé ôðàíöóçèí, àíãëè÷àíèí
èëè áúëãàðèí, êîéòî õóáàâî ãîâîðè? (Ó÷èòåëÿò ãîâîðè ñ ãðóá
ãëàñ.) “Àç òè êàçàõ, ÷å òè íå òðÿáâà äà ïðàâèø òîâà! Ñëÿï ëè
ñè, ãëóõ ëè ñè?” Òè ãîâîðè íåæíî: “Ìíîãî õóáàâî ãîâîðèø!
Êàêâà õóáàâà óñìèâêà èìàø è êàêúâ âúðâåæ! È â ãîâîðåíåòî
òè, è â ìèñëèòå òè èìà íåùî ñâåæî!” Òè êàæè òîâà â ñåáå ñè.
Êàæè â ñåáå ñè: “Êîëêî å êðàñèâ òîçè ÷îâåê! Äà çíàåø êàêúâ
ïîãëåä èìà! È êàêâî ÷åëî, êàêâè äâèæåíèÿ!” Íà ñåáå ñè ãî-
âîðè. À ïúê òè ìîæå áè ùå êàæåø çà íåãî: “Õà, êîëêî å
ïðîñò!” È ùå íàïðàâèø ãðóáî äâèæåíèå ñ ðúêàòà ñè.
×å â êàêâî ñåäè íîâîòî ó÷åíèå? Ùå èçìåíèø âñè÷êèòå
ñè äâèæåíèÿ. Àç êàòî ãîâîðÿ íà íÿêîÿ ñåñòðà, òÿ íàïðàâè
ãðèìàñà ñ óñòàòà ñè. Òåçè äâèæåíèÿ ãè çíàÿ âå÷å. Àç ðàçáèðàì
âå÷å. Òîâà å óäàð. Òÿ ìè äàâà åäèí óäàð. È àç, çà äà íå ïàäíà
â òàÿ ïîñîêà, è àç ìîãà äà íàïðàâÿ òàêàâà ãðèìàñà. Òîâà å
çàêîí âúòðå. Ñâåòúò å çàïî÷íàë ñ äâèæåíèÿòà. È âñÿêî åäíî
äâèæåíèå ñå îòðàçÿâà âúðõó ÷åðòèòå íè. È âèæäàìå, ÷å õî-
ðàòà, êîèòî ñà æèâåëè ñ õèëÿäè ãîäèíè íåïðàâèëíî, òÿëîòî
èì å ñòàíàëî íåñèìåòðè÷íî. Íà íÿêîãî ðàìîòî å êðèâî. Â
åäíà îáëàñò â Àìåðèêà åäèí àìåðèêàíñêè âëàäèêà ñè íàâåæ-
äàë ãëàâàòà âëÿâî, êîãàòî âúðâÿë. È âñè÷êè ïðîïîâåäíèöè
òàì âñå òàêà âúðâåëè ­ ñ ãëàâàòà íàâåäåíà âëÿâî. È ïî òîâà
ãè ïîçíàâàëè. Îíçè, êîéòî âúðâè ñ ãëàâàòà íàâåäåíà âëÿâî,
ñúðöåòî ìó èìà íàäìîùèå. À ïúê òå ìèñëÿò, ÷å òîâà å íåùî
áëàãîðîäíî.
Òà êàçâàì: Ïîñòúïâàéòå äîáðå, çàùîòî õîðàòà ìîãàò äà
âè ïîäðàæàâàò. Âèå êàòî îòèäåòå è ñå ïðåäñòàâèòå â äðóãèÿ
ñâÿò, êàòî ñå ïðåäñòàâèòå íà íà÷àëíèöèòå, êàêúâ âèä ùå âçå-
ìåòå? Ùå ñè òóðèòå ëè ðúöåòå â äæîáîâåòå âúòðå? (Ó÷èòå-
ëÿò ñè òóðãà ðúöåòå íà ãúðäèòå.) Êàêâà ïîçà ùå âçåìåòå?
Çàêîíúò íà ñàìîîáëàäàíèåòî òðÿáâà äà äîéäå. Íàó÷åòå ñå äà

##
ñå ñàìîâëàäàòå. Ìíîãî ìú÷íî å ÷îâåê äà ñå ñàìîâëàäà. Ñåäè
íÿêîé ïúò íà ñòîë è ñè êàæå: “Ïåò ìèíóòè íÿìà äà ñå ìúð-
äàì.” Çàòâîðè ñè î÷èòå è óøèòå è íå ñå ìúðäàé! Ùå äîéäå
âðåìå, ÷å íåùî ùå òå ùèïå. Àêî òè ñå ìðúäíåø, òàêà òè
÷îâåê íå ìîæå äà ñòàíåø. Ñåäíè è íÿìà äà ñå ìúðäàø. È
èãëà äà òóðÿò, äà íå ìðúäíå ëèöåòî òè. Òúêìî òè ñè ñåäíàë
äà ðàçìèøëÿâàø è ñè êàçâàø: “Â áàíêà Ãèðäàï ïðîïàäíàõà
òâîèòå 100 000 ëåâà.” È íàïðàâèø ãðèìàñà. Ñòî õèëÿäè ëåâà,
åäèí ìèëèîí ëåâà ­ íèùî! Òîçè óìðÿë, îíçè óìðÿë ­ íèùî.
Îòèøúë ïðè Áîãà! Ñïîëåòÿëî íÿêîãî åäíî ãîëÿìî íåùàñòèå
­ äîøëî ìó åäíî ãîëÿìî áëàãîñëîâåíèå! Îñèðîìàøàë íÿêîé
­ ÷èíîâíèê ùå ñòàíå. Êàòî ñòàíå ÷îâåê ñèðîìàõ, íàó÷àâà ñå
äà ðàáîòè. À ïúê êàòî ñòàíåø áîãàò, ùå äàâàø. Êàòî ñè ñèðî-
ìàõ, ùå ðàáîòèø.
Òóðåòå ñè ìèñúëòà äà ñå ñàìîâëàäàòå. Òèõè è ñïîêîéíè
äà áúäåòå. Ãîñïîä òå å ïðàòèë çà åäíà âåëèêà ðàáîòà! Ïåé
òàêà: (Ó÷èòåëÿò ïåå òèõî, ñ äúëáî÷èíà è ìåêî.)
Òè ÷îâåê èñêàø äà ñòàíåø.
Ìèñëè äîáðå!
Íåêà âñÿêà òâîÿ ïîñòúïêà
äà èìà êðàñîòà â ñåáå ñè!
È äà íîñè æèâîò
çà âñè÷êè ïî Çåìÿòà,
íà Çåìÿòà è çà òåáå!
Ñåãà àç ùå òúðñÿ íÿêîìó äà ïåÿ. Ùå ïååø íà ñåáå ñè
òàêà:
Òè ÷îâåê èñêàø äà ñòàíåø!
Òðÿáâà äîáðå äà óïîòðåáÿâàø
ñâîÿ óì è ñâîåòî ñúðöå!
(Ïîñëåäíèòå äâå äóìè Ó÷èòåëÿò èçïÿ ìíîãî âèñîêî è
êàçà:) Òàêà ïååòå âèå, çàùîòî ñòå íåäîâîëíè. (Ó÷èòåëÿò ïàê
çàïÿ ñëåäíîòî.)
Òè ÷îâåê èñêàø äà ñòàíåø.
Âíèìàâàé íà ïîñòúïêèòå ñè â æèâîòà.
Òàêà òè ùå áúäåø áëàãîïðèÿòåí
íà Áîãà è íà âñè÷êè äîáðè õîðà!

#$
 Ðàçáðà ëè! Ðàçáðà ëè òîâà,
êîåòî äîñåãà íå ñè çíàåë?
Âèå ñå ïëàøèòå êàêâî ùå êàæàò õîðàòà. Â ñåãàøíèÿ æè-
âîò, êàòî âè ãëåäàì, íÿìà íèêàêâà õàðìîíèÿ â äâèæåíèÿòà,
â æèâîòà âè. Âñè÷êî å õóáàâî, íî âñè÷êî òîâà íå å ñúåäèíåíî,
ñú÷åòàíî äîáðå.
Äà ñå ðàäâàìå íà âñè÷êè, äà ñå ðàäâàìå íà îíîâà, êîåòî
èìàìå. Äà ñå ðàäâàìå íà âñè÷êî, êîåòî õîðàòà èìàò: ïîíåæå
âñè÷êî, êîåòî õîðàòà èìàò, å íàøå è âñè÷êî, êîåòî èìàìå
íèå, å òÿõíî! È äà ñå ðàäâàìå, ÷å Áîã íè å ïîâèêàë çà åäíà
âåëèêà ðàáîòà! Êàêâî ùå ñå íàâåæäàì è äà êàçâàì: “Êàêâî
ùå ïðàâèì ñåãà?” Òè êàçâàø: “Îñòàðÿõìå.” Ñòàðèòå õîðà ñà
çà ðàáîòà. À ïúê ìëàäèòå ­ äà èãðàÿò. Ìëàäèòå ­ äà èãðàÿò,
ñòàðèòå ­ äà ðàáîòÿò, à ïúê âúçðàñòíèòå ­ äà ñëóãóâàò.
Òà, ïúðâîòî íåùî å: Âíåñåòå ñâåòëèíà âúâ âàøèÿ óì! È
îòñòðàíåòå âñåêè åäèí ðîïîò! Äà íå ïîääúðæàìå îíçè ðîïîò!
Åâðåèòå, êàòî ãè èçâàäèõà îò Åãèïåò, îò ðîáñòâîòî, è îòèäîõà
â ïóñòèíÿòà, ðîïòàåõà, ÷å íÿìà ìåñöå, ÷å íÿìà êðàñòàâèöè.
È òðÿáâàøå 40 ãîäèíè äà ãè âîäè Ìîèñåé, äà îáèêàëÿò, êîãàòî
ìîæåøå çà 3 ìåñåöà äà ÿ ìèíàò. 40 ãîäèíè òðÿáâàøå äà ÿ
îáèêàëÿò, äîêàòî ñå îñâîáîäÿò îò åãèïåòñêèÿ ñòðàõ. Íèå,
ñúâðåìåííèòå õîðà, èìàìå åâðåéñêèÿ ñòðàõ, êîéòî òå ñà äîáè-
ëè, êàòî ñà áèëè 400 ãîäèíè â Åãèïåò. È êàòî âëÿçîõà â ïóñòè-
íÿòà, òðÿáâàøå äà íàó÷àò îíçè çàêîí íà âÿðàòà: ÷å Áîã ùå
ïðîìèñëè! Òå ñè ñïîìíèõà çà ìíîãî ðàáîòè, êîèòî èìàõà â
Åãèïåò.
Òà, âèå ñè ñïîìíÿòå çà ñòàðèÿ Åãèïåò. Îò Åãèïåò ñìå
èçëåçëè âå÷å! Ïðåç ×åðâåíîòî ìîðå [ñìå] ìèíàëè è ñìå â
ïóñòèíÿòà. Íå ñìå âëåçëè îùå â Õàíààíñêàòà çåìÿ. Êúì íåÿ
îòèâàìå. È àêî âúðâèì ïî ïðàâèÿ çàêîí, ùå âëåçåì! Àêî íå
­ ùå îáèêàëÿìå 40 ãîäèíè è ùå èìàìå ìíîãî ìú÷íîòèè.
Òîâà, êîåòî å âÿðíî çà åâðåèòå, å âÿðíî çà âñè÷êè. Ìíîãî
èìàò ðîïîò. Êàçâàø: “Äåöàòà ìè òàêèâà, æåíàòà ìè òàêàâà”
è ïðî÷åå. ×å, áëàãîäàðè íà Áîãà è íà âñè÷êè òåçè õîðà, ÷å ñà
ðàáîòèëè çà òåáå. È åäèí äåí, êàòî èçëåçåø îò òîâà âðåìåííî
ïîëîæåíèå, òåá òå î÷àêâà íåùî ìíîãî õóáàâî. Òè ñè èìàë
åäíî ëîøî ñúñòîÿíèå. Òè ñè ïúòóâàë è ñè â åäíà îâ÷àðñêà
êîëèáà ­ íÿìà äà æèâååø ïîñòîÿííî òàì. Â òàçè êîëèáà íå

#%
òè å ïðèÿòíî, íî êàòî èçâúðâèø èçâåñòíî ìÿñòî, âòîðè
ïúò ùå ñðåùíåø äðóãà, ïî-õóáàâà êîëèáà. Åäíî òâîå
ñúñòîÿíèå å åäíà êîëèáà. Åäíî òâîå íåðàçïîëîæåíèå å åäíà
êîëèáà. Äîêàòî äîéäåòå åäèí äåí äî ïîëîæåíèå, êîãàòî
ùå æèâååòå âúâ âàøå æèëèùå, äåòî âñè÷êî å äîáðå
óðåäåíî, ñ âñè÷êèòå ìó óäîáñòâà, ñ ãðàäèíèòå ìó, ñ
öâåòÿòà ìó, ñúñ ñòàèòå ìó, ñ øàäðàâàíèòå ìó, ñ
áèáëèîòåêèòå ìó, ñ îñâåòëåíèåòî ìó, ñ ïèàíàòà ìó.
Âñè÷êî, êîåòî ïîæåëàå ñúðöåòî âè, ùå ãî èìàòå, íî çàñåãà
íå. Êàòî ìèíåòå ïî âñè÷êèòå òåçè êîëèáè äà ãè âèäèòå,
íàêðàÿ ùå âè áúäå òîâà!
À ñåãà, êàòî èìàòå òàçè èäåÿ, ùå íàñòàíå ïðèìèðåíèåòî:
ùå ñå ðàäâàòå, ÷å Áîã âè å ïîâåë ïî Ïúòÿ è ùå òðÿáâà äà
èçêàðàìå òîçè Ïúò. Ñ àåðîïëàíè íÿìà äà îòèäåòå. Ñàìî äâà-
ìà äóøè îòèäîõà ñ àåðîïëàíè ­ Åíîõ è Èëèÿ. À ïúê îáèêíîâå-
íèòå õîðà íå ãè âçåìàò ñ àåðîïëàíè. È åäèíèÿ îò òÿõ ­ èìåííî
Èëèÿ, êîãîòî âçåõà ñ àåðîïëàí ­ âúðíàõà ãî è òîé òðÿáâàøå
äà ïëàòè. Ïîâèêàõà ãî îò îíçè ñâÿò äà ñè ëèêâèäèðà ñìåòêèòå.
È òîé, êàòî äîéäå, òóðè ñè åäèíèÿ êðàê â Ñòàðèÿ Çàâåò, à
äðóãèÿ ñè êðàê â Íîâèÿ Çàâåò. È âñè÷êè õîðà ñà âñå ñ åäèíèÿ
êðàê â Ñòàðèÿ Çàâåò, à ñ äðóãèÿ ­ â Íîâèÿ! Îò âàñ ñå èçèñêâà
ñåãà äà ñè âäèãíåòå êðàêàòà è äâàòà êðàêà äà òóðèòå â Íîâèÿ
Çàâåò. À ïúê âèå ñåãà ñåäèòå è ñòúïâàòå òó íà åäèíèÿ, òó íà
äðóãèÿ êðàê è êàçâàòå: “Ñòàðèÿ Çàâåò, Íîâèÿ Çàâåò”. Ãèìíàñ-
òèêà å òîâà. Äà ñè çàáðàâèòå èìåòî! Â òîçè æèâîò ñè Èâàí,
âòîðè ïúò êàêâî èìå èìàø? Âòîðè ïúò ùå áúäåø Äðàãàí.
Êúäå îòèäå Èâàí?
Îíîâà, ïîñëåäíîòî ñúñòîÿíèå, êîåòî ùå èìàòå, å ñëåäíî-
òî: ùå áúäåòå ÷îâåê íà ñâåòëèíàòà; ùå áúäåø ÷îâåê íà òîïëè-
íàòà; ùå áúäåø ÷îâåê íà æèâîòà; ùå áúäåø ÷îâåê íà ñèëàòà!
È òîãàâà, êàòî äîéäå îíîâà, ïîñòîÿííà ñâåòëèíà, êîÿòî íÿìà
äà óãàñíå â òåáå; è êàòî äîéäå â òåáå îíàçè ïîñòîÿííàòà [òîï-
ëèíà], êîÿòî íÿìà äà ñå íàìàëÿâà; è êàòî äîéäå ïîñòîÿííàòà
ñèëà ­ òè ñè âå÷å â îáëàñòòà íà òâîÿ ñîáñòâåí äîì, òè ñè â
Áîæèåòî Öàðñòâî, äåòî ìîæåø äà ñëóãóâàø. Òîâà å Îáåòîâà-
íàòà çåìÿ! Àêî íå ÷óâñòâóâàø òîâà, èìàø îùå ïúò äà âúðâèø.
È ùîì èçâúðâèø òîçè ïúò, ùå äîéäåø òàì. È ùå òå ïîñðåù-
íàò òàì. Ùå ñå íàìåðèø òàì ñúñ ñðîäíèòå äóøè, êîèòî ìèñ-

#&
ëÿò, ÷óâñòâóâàò è ïîñòúïâàò êàòî òåáå. È âñåêè ùå áúäå
äîâîëåí. È âñåêè ùå òè ñòèñíå ðúêàòà è ùå êàæå: “Ìíîãî
ñìå äîâîëíè, ÷å èçâúðâÿ äúëãèÿ ïúò è äîéäå ïðè íàñ!”
Ñåãà æåëàÿ äà âúðâèòå äîáðå ïî òîçè ïúò è äà âëåçåòå â
Áàùèíèÿ ñè Äîì!

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

Îò òúìíèíà êúì ñâåòëèíà!

Îò ñòóä êúì òîïëèíà!
Îò áåçñèëèå êúì ñèëà!

7.15 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå åâðèòìè÷íèòå ñè óïðàæíå-

íèÿ.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

3-òà øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 11 îêòîìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

#'
 ÌÀËÊÈÒÅ ÁÎÆÅÑÒÂÅÍÈ ÏÎÄÒÈÖÈ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî ÷èñòî, ñúñ çâåçäè.
Âðåìåòî òèõî è òîïëî.)

“Îò÷å íàø”
“ íà÷àëî áå Ñëîâîòî”

Èìà äâå íåùà, êîèòî ñà íåîáõîäèìè çà ó÷åíèêà. Ó÷åíè-

êúò, êîéòî íå çíàå, òðÿáâà äà ó÷è, à êîéòî çíàå, òðÿáâà äà
ïðèëàãà! Ïðàâÿò ñå äâå ïîãðåøêè: îíåçè, êîèòî íå çíàÿò, íå
èñêàò äà ó÷àò; à ïúê îíåçè, êîèòî çíàÿò, íå èñêàò äà ïðèëàãàò
è âñëåäñòâèå íà òîâà íÿìà ðåçóëòàòè. Êàçâàò, ÷å ñâåòúò ùå
ñå îïðàâè, ÷å Ãîñïîä ùå îïðàâè ñâåòà. Ùå ãî îïðàâè, êàòî ÷å
íå å îïðàâåí. È òðÿáâà äà ãî îïðàâÿò.
Íÿêîè êàçâàò: “Ùå ÷àêàìå áúäåùåòî, êîãàòî ñòàíåì ïî-
äàðîâèòè”, êàòî ÷å ñåãà íå ñìå äàðîâèòè. Òîâà ñà ÷àñòè÷íè
ñõâàùàíèÿ. Ìëàäèÿò íå ñå å íàó÷èë è íå ñå ó÷è; à ïúê ñòàðèÿò,
êîéòî ìíîãî çíàå, íå ïðèëàãà. Ïèòàì: Êàêâà ïîëçà èìà, àêî
ñè ìëàä è íå ó÷èø? È êàêâà ïîëçà èìà, àêî ñè ñòàð è íå
ïðèëàãàø? Ìëàäèÿò êàêâî òúðñè? Ìàëêîòî äåòå òúðñè ïðå-
ãðúäêè, òúðñè ëþáîâ, ìàëêîòî äåòå èñêà äà ãî íîñÿò íà ðúöå,
äà ãî ãàëÿò, äà ãî öåëóâàò. Ïîñëå, âñè÷êî çà íåãî äà ïðàâÿò,
äà ãî òóðÿò â êîëè÷êàòà, äà ãî êúïÿò; ïîñëå äà ãî òóðÿò äà ñè
ïîëåãíå. Òîé èñêà óäîáñòâà, öÿë àðèñòîêðàò å. Ïî-ãîëÿì
àðèñòîêðàò îò íåãî íÿìà. È ñòàðèÿò èìà ñúùèòå íàâèöè. Êàòî
äîéäå äî ãîëÿìà âúçðàñò, èñêà äà ìó ïðèñëóæâàò. Ñòàâà
âçèñêàòåëåí, íåðâåí, ïðàâè âúïðîñ çàùî íå ãî ïî÷èòàò, íå ãî
óâàæàâàò.
Íî òîâà ñà ñåãà ÷àñòè÷íè ðàáîòè. Êàòî ãîâîðÿ òàêà, öå-
ëèÿò æèâîò íå å òàêà. Ñàìî â èçâåñòíè îáëàñòè å òàêà. Ïðè
ñåãàøíîòî ñúñòîÿíèå õîðàòà ñå íàìèðàò ïðè åäíî àíîðìàëíî
ñúñòîÿíèå: ìëàäèÿò å áîëåí è ñòàðèÿò å áîëåí. Òå èìàò åä-

$
íàêâè íàâèöè, ïðèâè÷êè. È åäèíèÿò, è äðóãèÿò ïúøêà. Èìà
íÿêúäå ìàëêî èçêëþ÷åíèå, à èìåííî, ÷å ïúøêàíåòî íà ìëà-
äèÿ å ñ òúíúê ãëàñ, à ïúê íà ñòàðèÿ ­ äåáåëè÷úê. À ïúê çàä
òîçè òúíêèÿ è çàä òîçè äåáåëèÿ ãëàñ ñåäÿò ðàçëè÷íè ðàçáèðà-
íèÿ.
Êàê ùå ñè îáÿñíèòå ñåãà ñëåäíîòî? Ãåðìàíöèòå, àíãëè÷à-
íèòå è ôðàíöóçèòå èìàò íÿêîëêî ìèëèîíà âîéñêà íàòðóïàíè
è ñå áèÿò ñ òîïîâå, ïóøêè. Êàê ùå ñè îáÿñíèòå òîâà? Ùå
êàæåòå: “Òîâà å Âîëÿòà Áîæèÿ. Ãîñïîä èì å äàë çíàíèå è
ñèëà, òå èìàò ïðàâî äà ñå áèÿò. Ñâîáîäíè ñà äà ñå áèÿò.”
Äàëè èìàò ïðàâî äà ñå áèÿò, òî å âúïðîñ. Çàùîòî ïðàâîòî
èäâà îòïîñëå. Êîé òúðñè ïðàâîòî ­ ïðàâåäíèÿò èëè ãðåø-
íèÿò? Êîé òúðñè çäðàâåòî ­ çäðàâèÿò èëè áîëíèÿò? Áîëíèÿò
òúðñè. Çäðàâèÿò äàæå íå ïîäîçèðà, ÷å ìó òðÿáâà çäðàâå. Êàòî
ìó ãîâîðèø çà çäðàâå, òîé êàçâà: “Îñòàâåòå òîçè âúïðîñ íà-
ñòðàíà, íå ìå èíòåðåñóâà. Àêî èñêà äà äîéäå ïîâå÷å çäðàâå,
äà äîéäå.” À ïúê áîëíèÿò êàçâà: “Çäðàâå òðÿáâà äà äîéäå!”
Òðÿáâà ìó çäðàâå. Áîãàòèÿò êàçâà: “Àêî ìè ãîâîðèø çà áîãàò-
ñòâî, îñòàâåòå òîçè âúïðîñ íàñòðàíà.” À êîéòî å áåäåí, òîé
ñå èíòåðåñóâà îò áîãàòñòâîòî, òîé èñêà áîãàòñòâîòî äà äîéäå.
Âèå ìîæå äà ðàçñúæäàâàòå çà ïðè÷èíèòå íà âîéíàòà. Íî
êîè ñà ñúùèíñêèòå ïðè÷èíè íà åäíà âîéíà? Òîëêîç îáÿñíåíèÿ
èìà! Çàùî íÿêîé èìà ïîäòèê äà ó÷è, à ïúê äðóã íå èñêà äà
ó÷è? Íÿêîé êàçâà, ÷å ìó å ïîòðåáíî çíàíèå, à ïúê äðóã êàçâà,
÷å ìàëêî çíàíèå ìó òðÿáâà. Êàçâàò: “Çàùî òðÿáâà äà ñå áèÿò
õîðàòà?” Èìà ñè ïðè÷èíè. Íÿêîé ïúò èçëèçàò îò ôàêòà, ÷å
êàòî ñå íàñúáåðå èçâåñòíà åíåðãèÿ ó õîðàòà, òàçè åíåðãèÿ
èñêà äà ñå ïðîÿâè ïî íÿêîé íà÷èí. Àêî íå ñå ïðîÿâè òàçè
åíåðãèÿ ðàçóìíî, òÿ ùå ñå ïðîÿâè ïî íàñèëñòâåí íà÷èí.
Íàïðèìåð íÿêîé èìà äà äàâà è ìó êàçâàò ñàìî òàêà:
“Ïëàòè ñè äúëãà!” Ìèíàâàò ñå äåí, äâà, îíçè ÷àêà, ëèõâàòà
ñå óâåëè÷àâà, à íàé-ïîñëå èìà çàêîí. Îíçè, êîéòî èìà äà
âçåìà îò íåãî, äàâà ãî ïîä ñúä. Îíçè ïúê, êîãîòî äàâàò ïîä
ñúä, êàçâà: “Íå å ïðàâî. Òðÿáâà äà òúðïè, èìà áðàòñòâî, ðàâåí-
ñòâî.” Îíçè êàçâà: “Áðàòñòâî, ðàâåíñòâî, íî òîé òðÿáâà äà
ñè ïëàòè äúëãà.” Ïèòàì ñåãà: Èìà ëè ïðàâî ÷îâåê äà äèøà?
Èìàìå ëè ïðàâî òóê äà îñâåòëÿâàìå ñàëîíà? Èìàìå ïðàâî.
Íî åäèí äåí ùå äîéäàò îíåçè è ùå êàæàò: “Äà íè ïëàòèòå

$
òîëêîâà êèëîâàòà åíåðãèÿ!” Íèå êàçâàìå: “Íèå íå òðÿáâà
äà ïëàùàìå, çàùîòî îò Ñëúíöåòî èäå òàÿ åíåðãèÿ.” Òå
êàçâàò: “Îòêúäåòî è äà èäå, òðÿáâà äà ïëàòèòå.” Ùîì
÷îâåê íå èñêà äà ïëàùà, òîé ñàì äà ñè îáðàçóâà ñâåòëèíà.
Òîé ñè èìà â ìîçúêà ñâåòëèíà, çàùî ìó òðÿáâà äðóãà
ñâåòëèíà ñåãà? Òîâà ñà ðåä ðàçñúæäåíèÿ. Àç ãî íàðè÷àì òîâà
ãèìíàñòè÷åñêî óïðàæíåíèå.
 äàäåíèÿ ñëó÷àé äíåñ êàêâî íè òðÿáâà? Íàé-ñúùåñòâå-
íîòî: äíåñ âè òðÿáâà íàé-ìàëêî 250 ãðàìà õëÿá. Òðÿáâàò âè
íÿêîëêî êèëîãðàìà âúçäóõ, òðÿáâà âè èçâåñòíî êîëè÷åñòâî
ñâåòëèíà. Çà âúçäóõà, çà ñâåòëèíàòà, çà õðàíàòà íèå ïëàùàìå
íà ïðèðîäàòà ÷ðåç èçâåñòíà ðàáîòà, êîÿòî âúðøèì. Ïîíåæå
íà ïðèðîäàòà º òðÿáâàò íÿêîè åíåðãèè, òÿ å ìíîãî óìíà è òå
êàðà äà ÿäåø! Òè, ó÷åíèÿò ÷îâåê, êîéòî ñè ñâúðøèë öÿëàòà
ôèëîñîôèÿ, òðÿáâà äà ñåäíåø è äà ìëÿñêàø. È ùå âçåìåø
ìàëêî õëåáåö è ùå ãî äúâ÷åø. Ùå “òðîøèø êàìúíè”. È ñåãà
ñïåêóëàíòèòå, êàòî ãè õâàíàò, òðîøàò êàìúíè. Ãîëåìèòå
êðàäöè ìú÷íî ñå õâàùàò, íî íÿêîãî çà 20­30 ëåâà ùå ãî ïðà-
òÿò äà ÷óêà êàìúíè 6 ìåñåöà. Òà êàçâàì: Òè ñåäèø è ïî÷íåø
äà ìëÿñêàø, è ÷óêàø êàìúíèòå, è ìèñëèø, ÷å êàòî ÿäåø, ùå
äîáèåø åíåðãèÿ. Òàçè õðàíà ùå âëåçå â ñòîìàõà òè è ÷àñò îò
íåÿ ùå ñå ïðèåìå îò òÿëîòî. È ÷àñò ùå èçõâúðëèø. È àêî íå
òè äàäàò äà ÷óêàø êàìúíè, òè ñå äîêà÷àø è êàçâàø: “Ãëàäåí
ëè ùå óìðà?” Êàòî ÷óêàø êàìúíè ñ óñòàòà ñè, æèâååø. À
èíà÷å ïðåñòàâàø äà æèâååø.
Èìà äðóãè, ïî-òúíêè ðàáîòè. Òàçè å ïî-ãðóáà ðàáîòà. Äðó-
ãà ðàáîòà, ïî-äåëèêàòíà, å äèøàíåòî. Íî òàì òðÿáâà äà ñâúð-
øèø èçâåñòíà ðàáîòà. Òà êàçâàì ñåãà, êàòî òè äàäàò ðàáîòà,
â ïðèðîäàòà èìà çàêîí: ùå ñè îòáèðàø õóáàâè êàìúíè, êîãàòî
ùå ãè ÷óêàø. Òðÿáâà äà èçáåðåø íàé-õóáàâè êàìúíè, ÷å êàòî
ãè ÷óêàø, äà èçëåçå íåùî õóáàâî. Êàëïàâ ìàòåðèàë íå âúðâè.
Ùå êàæåø: “Íàïðàâèõìå ïîãðåøêà, ùå íè äàäåòå äà ÷óêàìå
êàìúíè, íî ùå íè äàäåòå íàé-õóáàâèòå êàìúíè. Àêî íå íè
äàäåòå òàêèâà, íå ÷óêàìå.”
Ïèòàì ñåãà: ßäåíåòî åäíî íàêàçàíèå ëè å èëè åäíî áëàãî?
Ñåãà, êúäå å ïîãðåøêàòà â åäèí çàêîí? Êîãàòî èìà åäèí çà-
êîí, áåç äà ãî èñêàòå, òîâà íå å çàêîí. Áîæåñòâåíèÿò çàêîí å
íàëîæåí îò[âúòðå], à ïúê ÷îâåøêèÿò çàêîí å íàëîæåí îòâúí.

$
Ùîì òå çàñòàâëÿâàò äà ÷óêàø êàìúíè îòâúí, òî íå å Áîæåñ-
òâåí çàêîí. Ùîì ÷óêàø êàìúíè, íÿêîé ïúò ìîæåø äà ñòàíåø
÷îâåê, íî íÿêîé ïúò è äà ÷óêàø, íå ñòàâàø ÷îâåê. Àêî ÷óêàø
êàìúíè è àêî ÷óêàø ìëÿêî, êàêâà å ðàçëèêàòà? Àêî ÷óêàø
êàìúíè èëè ìëÿêî, êàêâî ùå èçâàäèø? Âñè÷êè Áîæåñòâåíè
ðàáîòè âúðâÿò ïî çàêîíà íà ñâîáîäàòà, à ïúê âñè÷êè ÷îâåøêè
ðàáîòè âúðâÿò ïî çàêîíà íà íàñèëèåòî. Äà äîïóñíåì, ÷å íÿêîé
ïúò âèå ñå ñúðäèòå íà ñåáå ñè. Íàëè ñå ñúðäèòå? Íÿêîé ïúò
êðèòèêóâàòå îòâúí, à íÿêîé ïúò ñå êðèòèêóâàòå îòâúòðå è
êàçâàòå: “Ìíîãî ãëóïàâ ÷îâåê ñúì. Äðóãèòå õîðà ñè óðåäèõà
ðàáîòèòå, à ïúê àç äîñåãà íèùî íå ñúì óðåäèë.”
Ñåãà, êàêâî òðÿáâà äà ðàçáèðàìå ïîä äóìèòå “óðåæäà ñè
÷îâåê ðàáîòèòå”? Àêî ñå çàáèå åäèí êîë â çåìÿòà, ðàáîòàòà
óðåäåíà ëè å? Àêî ñå ïîñåå åäíî ñåìå â çåìÿòà, íàïðèìåð
åäíà ÿáúë÷íà ñåìêà, íà êîãî å óðåäåíà ðàáîòàòà? Íà êîëà å
óðåäåíà ðàáîòàòà: ùîì êîëà ãî çàáèåòå, òîé å òàì ÷èíîâíèê,
âçåìà ñè ïîñòà, ïàçè êàòî ñòðàæàð íèêîé äà íå ìîæå äà ìè-
íàâà. Íî åäèí êîë çà êîëêî ãîäèíè ìîãàò äà ãî òóðÿò ñòðà-
æàð? Òóê èìàìå òàêèâà ñòðàæàðè, êîèòî ñëåä 4[­]5 ãîäèíè
ñå îòêàçàõà è ñè äàäîõà îñòàâêàòà. Òðÿáâàøå äà èì òúðñèì
äðóãè çàìåñòíèöè. Òîâà å ÷îâåøêîòî. Âñè÷êè îíåçè ÷îâåøêè
ðàáîòè ïðåòúðïÿâàò åäíà òàêàâà êðèçà. Íî ùîì ïîñååø åäíà
ñåìêà, òÿ ñå ðàçëè÷àâà. Òÿ ðàñòå. Òîâà, êîåòî ñå óâåëè÷àâà â
÷îâåêà, òîâà å Áîæåñòâåíîòî. À ïúê òîâà, êîåòî íèêîãà íå ñå
óâåëè÷àâà, òî å ÷îâåøêîòî. Íÿêîé ïúò ñëóøàì äà êàçâàòå:
“Åäíî âðåìå áÿõìå ïî-äîáðè, à ïúê ñåãà ñìå ïî-ëîøè.” ×å,
äîñòà ãîëÿì ïðîãðåñ ñòå íàïðàâèëè!
Àç ðàçñúæäàâàì ìàëêî
ïî-äðóãîÿ÷å. Ïðåäñòàâåòå
ñè, ÷å òóê òîâà å åäíà ïëîñ-
êîñò. Èìàòå òóê, ãîðå, åäíà
èäåÿ è äîëó ­ äðóãà èäåÿ.
Èäåÿ âúçõîäÿùà è èäåÿ íèç-
õîäÿùà. Ãîðíàòà ñëèçà íà-
äîëó, à ïúê äîëíàòà ñå êà÷âà
íàãîðå. Êàçâàø: “Ñëåçíàë
ñúì.” Âñå ñè èçâúðâÿë èç-
âåñòåí ïúò. Ùîì ñå êà÷èø

$!
íàãîðå, âòîðè ïúò êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèø? Ùîì äîéäåø
äîãîðå, ïàê ùå ñëåçåø. Ïðè âúçõîäÿùàòà èäåÿ çàïî÷âà ñ âúç-
êà÷âàíå, íî ùîì ñå âúçêà÷èø, ùå ñëåçåø íàäîëó. Òîçè, êîéòî
ñëèçà, ùå ñëåçå äîíÿêúäå è ïîñëå ùå ñå êà÷è íàãîðå. È êàòî
ñå êà÷èòå, ùå ñå ñðåùíåòå. Êàòî ñå âúçêà÷è åäèíèÿò äî åäíî
ìÿñòî, ïîñëå ùå ñëåçå íàäîëó. È äâàìàòà ñå äâèæàò. Íî â
êàêâî ñåäè ðàçëèêàòà? Åäèíèÿò, êîéòî ñëèçà, ñå äâèæè ìàëêî
â ïî-ãúñòà ìàòåðèÿ; ñëåäîâàòåëíî êîéòî ñëèçà, âèíàãè ãóáè
ïîâå÷å, ïîâå÷å åíåðãèÿ. À ïúê îíçè, êîéòî ñå êà÷âà íàãîðå,
òîé ñå äâèæè â ïî-ðÿäêà ñðåäà. Íî è îíçè, êîéòî ñå êà÷âà
íàãîðå, ïàê õàð÷è äîñòà, ïîíåæå òðÿáâà äà ïðàâè óñèëèå. Îí-
çè, êîéòî ñëèçà íàäîëó, ñëèçàíåòî ìó å ïî-ëåñíî, íî òî å çàò-
ðóäíåíî, ïîíåæå ìàòåðèÿòà å ïî-ãúñòà. Ñåãà âñè÷êè âèå òúð-
ñèòå ëåñíèÿ ïúò.
Ëþáîâòà å åäèí ïúò. Íî â ëþáîâòà èìà ïúò íà ñëèçàíå è
ïúò íà âúçêà÷âàíå.  ÷îâåøêàòà ëþáîâ òè ñëèçàø, à ïúê â
Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ òè ñå êà÷âàø. Êàêâà å ðàçëèêàòà òîãàâà
ìåæäó Áîæåñòâåíàòà è ÷îâåøêàòà ëþáîâ? Âñè÷êèòå ïîñòè-
æåíèÿ â ÷îâåøêàòà ëþáîâ ñà âðåìåííè. Èìàø åäèí ñëóãà,
êîãîòî îáè÷àø, íî òîé, ìàêàð è ñèí äà òè å, çà êîëêî âðåìå
ìîæå äà òè áúäå ñëóãà? Çà 4­5 ãîäèíè. Òîé ñàì ñè çàìèíàâà
èëè íÿêîé ïúò ùå ãî ïîâèêàø îò äðóãèÿ ñâÿò.
Àç âîéíàòà ÿ íàðè÷àì òàêà: “åêñïåäèòèâíî äðóæåñòâî
çà îíçè ñâÿò”. Íÿêîè èñêàò­íå èñêàò, [îò] åêñïåäèòèâíî[òî]
äðóæåñòâî çà îíçè ñâÿò òå õâàùàò è ùå òè äàäàò áèëåò è ùå
òå ïðàòÿò çà îíçè ñâÿò. Âèå ùå êàæåòå: “Áëàãîäàðèì çà òàêîâà
åêñïåäèòèâíî äðóæåñòâî! Ïî òàêúâ íà÷èí íèå íå èñêàìå.”
Òîâà, êîåòî ñå ìåíè, å ÷îâåøêîòî. Òî å ïîòðåáíî. Çàùî
ñå èçìåíÿ ÷îâåê? Òîâà å ÷îâåøêàòà ñòðàíà. Òàì, äåòî èìà
èçìåíåíèå, èìà èçâåñòåí èçâúðâÿí ïúò, íî Áîæåñòâåíîòî å,
êîåòî äàâà öåíà íà íåùàòà. Àêî òè ïî ÷îâåøêè ðàáîòèø,
íÿìà äà òè ñå ïëàòè íèùî. Ñàìî ùå òè ïëàòÿò çà ÿäåíåòî. À
ïúê äðóãî íèùî. Ãîñïîäàðÿò ïðèãîòîâëÿâà ðàáîòíèöè. Ñëåä
êàòî ðàáîòèø 20 ãîäèíè, ùå òå èçïðàòÿò, êàêòî ñè äîøúë. È
ùå òè äàäàò ñúùèòå äðåõè. Âîéíèêà ãî îáëè÷àò ïî âîéíèøêè,
êàòî ñëóæè, íî êàòî ãî óâîëíÿò, äàâàò ìó ñúùèòå äðåõè è ãî
èçïðàùàò òàêúâ, êàêúâòî å äîøúë. Êàçâàò ìó: “Êàòî äîéäåø
ïðè íàñ, ùå òè äàäåì äðåõè, êàêâèòî èñêàìå, à ïúê êàòî ñè

$"
çàìèíàâàø, ùå ñè âçåìåø äðåõèòå, ñ êîèòî ñè äîøúë.” Âèå
ñòå íîâîáðàíöè îò Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Íÿêîè ñòå äîøëè ïî-
ðàíî íîâîáðàíåö è î÷àêâàòå äà âè ïîâèêàò. Íàïðèìåð åäèí
âîéíèê, ñëåä êàòî å ñëóæèë è å ñòàíàë ðåäíèê, à ïúê äðóã å
ñòàíàë âçâîäåí èëè ôåëäôåáåë, ïðèäîáèë å åäèí ÷èí, íî â
êðàÿ íà êðàèùàòà è âîéíèêà, è åôðåéòîðà, è ôåëäôåáåëà, è
âñè÷êè ãåíåðàëè ãîðå âñå ãè óâîëíÿâàò.
Òîçè å åäèí ÷îâåøêè ïîðÿäúê, êîéòî òðÿáâà äà íè ñëóæè
êàòî åäíî ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Ñåãà ÷îâåê å äîøúë, òîé å âîé-
íèê â æèâîòà. Ó÷åíèê, âîéíèê, ñëóãà ­ òîâà ñà âñå ñèíîíèìè.
Âîéíèêúò ó÷è íåùî. Òîé ñå ó÷è äà áðàíè ñâîåòî îòå÷åñòâî.
Ó÷åíèêúò è òîé ñå ó÷è íà íåùî. Òîé ñå ó÷è íà çíàíèå, çà äà
ìîæå â æèâîòà äà äîñòèãíå ïî-äîáðå îíîâà, êîåòî èñêà. Êàç-
âàò: “×îâåê òðÿáâà äà èìà âÿðà, òðÿáâà äà âÿðâà.” Òîâà å
åäíî ìíîãî åëåìåíòàðíî ðàçáèðàíå. Àç âÿðâàì, ÷å âèå ñòå
ó÷åíèöè. È âèå âÿðâàòå, ÷å àç ñúì ó÷èòåë. Ïèòàì: Êàêâî ìå
ïîëçóâà ìåíå, êàòî âÿðâàì, ÷å âèå ñòå ó÷åíèöè; è êàêâî âè
ïîëçóâà âàñ, âèå êàòî âÿðâàòå, ÷å àç ñúì ó÷èòåë? Êàêâî ïîë-
çóâà äåòåòî, òî êàòî ìèñëè, ÷å òàçè ìó å ìàéêà? È ìàéêàòà
êàêâî [ñå ïîëçóâà, êàòî] ìèñëè, ÷å òîâà º å äåòå? Èëè êàêâî
ñå ïîëçóâà ãîñïîäàðÿò, êàòî ìèñëè, ÷å îíçè ìó å ñëóãà? È
êàêâî ñå ïîëçóâà ñëóãàòà, àêî ìèñëè, ÷å îíçè ìó å ãîñïîäàð?
Êàêâî ñå ïîëçóâàò òå, àêî ñàìî âÿðâàò? Àêî â òîâà ïîëîæåíèå
îñòàíàò, òå íèùî íå ñå ïîëçóâàò.
Òî å âñå åäíî ñëåäíîòî. Äà êàæåì, ÷å èìàòå [â] ìóçèêàòà
äî. Íàïèøåø íà ïåòîëèíèåòî íîòàòà äî. Âèå êàçâàòå: “Òîâà
å íîòàòà äî.” Àêî ñåãà êàçâàòå, ÷å òîâà å äî è íå ãî ïååòå,
êàêâî ñå ïîëçóâàø? Èëè êàçâàø: “Òîâà å ðå, ìè, ôà, ñîë,...”,
âñè÷êè èìåíà çíàåøå. Êàçâàò òè: “Èçïåé ãè.” Òè êàçâàø:
“Òîâà íå ìå èíòåðåñóâà.” Êàòî ãè èçïååø, òè ñå ïîëçóâàø.
Êîéòî çíàå äà ïåå äî, òîé å ÷îâåê, êîéòî ìíîãî ðàáîòà
ìîæå äà ñâúðøè. Òè çàïî÷âàø åäíà ðàáîòà è èñêàø äà çíàåø
äàëè ùå èçëåçå óñïåøíà èëè íå. Â ìóçèêàëíèÿ ñâÿò âñåêè
÷îâåê, êàòî ñè íàìèñëè íÿêàêâà ðàáîòà, òîé òðÿáâà äà òúðñè
äî. È àêî ìîæå äà ãî èçïåå, äà çàïî÷íå ðàáîòàòà. Íî àêî íå
ìîæå äà èçïåå äî, äà íå ÿ áóòà. Ðàáîòà, äåòî ìîæåø äà èçïååø
äî, çàïî÷íè ÿ. À äåòî íå ìîæåø äà èçïååø äî, íå ÿ çàïî÷âàé.
Êàçâàòå: “Çàùî ÷îâåê òðÿáâà äà ïåå äî?” Çà äà ìó âúðâè

$#
ðàáîòàòà, êîÿòî å íàìèñëèë. Åäíà ìîìà òúðñè íÿêîé
ìîìúê. Êúäå ùå ãî íàìåðè? Àêî ìîæå äà ïåå äî, ùå ãî
íàìåðè; àêî íå ìîæå äà ïåå, íèêúäå íÿìà äà ãî íàìåðè. Òåçè
ðàáîòè ãè äàâàì çà èçÿñíåíèå. Èëè èñêàø äà ó÷èø. Àêî íå
ìîæåø äà ïååø äî, òè íå ìîæåø äà ó÷èø.
Òà êàçâàì: Öÿëàòà ìóçèêàëíà ãàìà äî ­ ñè ïîêàçâà ïúòÿ,
ïî êîéòî ÷îâåê òðÿáâà äà ìèíå. Àêî ÷îâåê íå âúðâè ïî òîçè
ìóçèêàëåí ïúò, òîé íèùî íå ìîæå äà ïîñòèãíå. Ùîì ìîæå
äà ïåå äî, ìîæå äà ïåå è ðå; ùîì ìîæå äà ïåå ðå, ìîæå äà ïåå
è ìè. È ñîë, ëà, ñè. Àêî òè íå ìîæåø äà ïååø ôà êàêòî òðÿáâà,
òè áîãàò íå ìîæå äà ñòàíåø, çäðàâ íå ìîæåø äà ñòàíåø,
ìàéêà íå ìîæå äà ñòàíåø, ó÷åí íå ìîæåø äà ñòàíåø, ñâåòèÿ,
íèùî íå ìîæåø äà ñòàíåø. Òîãàç â êàêâî ñåäè óñïåõúò? Òè
áîãàò ÷îâåê ìîæåø äà ñòàíåø, àêî èìàø ëþáîâ êúì ïàðèòå
­ äà îáè÷àø ïàðèòå è òå äà òå îáè÷àò.
Âñè÷êî îíîâà çëàòî, êîåòî íèå òúðñèì, òî å ðåçóëòàò íà
ðàçóìíè ñúùåñòâà. Òè èñêàø äà ñòàíåø áîãàò, íî òå òðÿáâà
äà òè îòïóñíàò êðåäèò. Çàêîíúò íà áîãàòñòâîòî ñå îïðåäåëÿ
îò èçâåñòíî óñëîâèå. Òè ìîæåø äà èìàø òîëêîâà çëàòî, êîë-
êîòî çëàòî èìàø â êðúâòà ñè. Èçâåñòíî îòíîøåíèå èìà ìåæ-
äó çëàòîòî è êðúâòà. Íÿêîè õîðà èìàò ïîâå÷å âúíøíî çëàòî,
à ïúê íÿêîè èìàò ïîâå÷å çëàòî â êðúâòà ñè. Çà ïðåäïî÷èòàíèå
å äà èìàø â êðúâòà ñè ïîâå÷å çëàòî. È àêî èìàø â êðúâòà ñè
ïîâå÷å çëàòî, òè ùå áúäåø çäðàâ, äîáúð, óìåí. Àêî ìàëêî
çëàòî èìàø â êðúâòà ñè, òè ïîñòîÿííî ùå áîëåäóâàø, äîáðîòî
òè ùå ñå êîëåáàå. È çíàíèåòî òè, êîåòî èìàø, ùå áúäå ìàëêî.
Íèå ãîâîðèì çà áîãàòñòâî è õîðàòà, êîèòî íå ðàçáèðàò
âúòðåøíèÿ çàêîí, òå òúðñÿò âúí. È êàòî íàìåðÿò áîãàòñòâî,
òå ìèñëÿò, ÷å ñà óðåäèëè òîçè âúïðîñ. Õðèñòîñ äðóãîÿ÷å
êàçâà: “Íå ñúáèðàéòå âúí áîãàòñòâî”, âúíøíî áîãàòñòâî, ò.å.
êîåòî êðàäåö ìîæå äà òè îòíåìå. À ñúáèðàé áîãàòñòâî òàì,
äåòî íèêîé íÿìà äà ãî îòêðàäíå. Çëàòîòî òðÿáâà äà áúäå âà-
øèÿò óì, âàøåòî ñúðöå è âàøàòà âîëÿ.
Ñåãà àç íå êàçâàì, ÷å òðÿáâà äà ñå èçìåíè ñåãàøíèÿò
ïîðÿäúê íà íåùàòà. Òîçè ïîðÿäúê å óñòàíîâåí îò Áîãà. Íî
òîé å èçîïà÷åí â ñâîèòå ðàçáèðàíèÿ. Äà äîïóñíåì, ÷å âèå
èìàòå åäíà ñâåùåíà êíèãà êàòî Áèáëèÿòà, íî òè íå ñè ÿ ó÷èë.
Âçåìåø ÿ, òóðèø ÿ ïîä âúçãëàâíèöàòà, íî íå ìîæåø äà

$$
÷åòåø. Åäèí áîãàò ÷îâåê ïðèëè÷à íà òîçè, êîéòî äúðæè
ñâåùåíàòà êíèãà è òðåïåðè çà íåÿ, íî íå ÿ ÷åòå. À ïúê îíçè
÷îâåê, êîéòî èìà çëàòî âúòðå â ñåáå ñè, òîé ïðèëè÷à íà îíçè,
êîéòî âçèìà ñâåùåíàòà êíèãà è ÿ èçïúëíÿâà. Áîãàòñòâîòî
íà åäèí ÷îâåê å äàäåíî, çà äà ñè íàïðàâè ïðèÿòåëè. Êàçàíî å:
“Íàïðàâåòå ñè ïðèÿòåëè îò áîãàòñòâîòî íà ïðàâäàòà.” Íå
èñêàì äà òúëêóâàì òîâà. Òè ñè áîãàò ÷îâåê. Îò âúíøíîòî
áîãàòñòâî, êîåòî èìàø, íàïðàâè ñè ïðèÿòåëè, ÷å êàòî îòèäåø
íà íåáåòî, äà òå ïðèåìàò.
Õðèñòîñ êàçâà: “Ãëàäåí áÿõ è íå Ìå íàõðàíèõòå; æàäåí
áÿõ è íå Ìå íàïîèõòå; áîëåí áÿõ è íå Ìå ïîñåòèõòå; â òúìíèöà
áÿõ è íå Ìå ïîñåòèõòå è çàòîâà íå èñêàì íèùî äà çíàì çàðàäè
âàñ.” Ùå Ãî ïîïèòàò: “Êîãà Òå âèäÿõìå ãëàäåí è íå Òå íàõðà-
íèõìå; æàäåí è íå Òå íàïîèõìå?” è ïð. Òîé ùå èì êàæå:
“Ïîíåæå íå ñòå ãî íàïðàâèëè íà íàé-ìàëêèÿ îò Ìîèòå áðàòÿ,
è íà Ìåíå íå ñòå ãî íàïðàâèëè.” À íà äðóãèòå ùå êàæå: “Åëàòå
ïðè Ìåíå, ïîíåæå ãëàäåí áÿõ è Ìå íàõðàíèõòå, æàäåí áÿõ è
Ìå íàïîèõòå” è ïð. È ùå Ãî ïîïèòàò: “Êîãà Òå âèäÿõìå ãëà-
äåí è Òå íàõðàíèõìå?” è ïð. ­ “Ïîíåæå ñòå ãî íàïðàâèëè íà
íàé-ìàëêèÿ îò Ìîèòå áðàòÿ, íà Ìåí ñòå ãî íàïðàâèëè.”
Âèå âñè÷êè òóê çà êàêâî ñòå äîøëè íà Çåìÿòà? Çà òðè
íåùà ÷îâåê å äîøúë íà Çåìÿòà Áîæåñòâåíè: äà ïðîñëàâè
Èìåòî Áîæèå, äà ñëóæè íà Öàðñòâîòî Áîæèå è äà âúðøè
Âîëÿòà Áîæèÿ. Çà îíÿ, êîéòî ðàçáèðà, òîâà å ñìèñúëúò íà
æèâîòà. À îíÿ, êîéòî íå ðàçáèðà, òîé âìåñòî Ñëàâàòà Áîæèÿ,
ùå òóðè ñâîÿòà ñëàâà; âìåñòî äà òóðè Öàðñòâîòî Áîæèå, ùå
èçïúëíÿâà ñâîèòå æåëàíèÿ è âìåñòî äà èçïúëíè Âîëÿòà Áî-
æèÿ, ùå èçïúëíè ñâîÿòà âîëÿ.
Èäåòå â æèëèùåòî íà òåçè áëàãîðîäíèöè è ùå âèäèòå,
÷å òàì ïèøå òàêà: “Òóê ïî÷èâà åäèí, êîéòî å ñëóæèë íà ñåáå
ñè.” È ïîíåæå ùå ìó òðÿáâà ìîëèòâà, ùå ãî ïîëèâàò ñ âîäà è
ñ âèíî, äàíî èçðàñíå. Ïîëèâàò ãî ñ âîäà, ñ âèíî, âúçíàñÿò
ìîëèòâè, äàíî äà èçðàñíå, íî íèùî íå èçëèçà îòòàì. Ïè-
ñàíèåòî êàçâà: “Ùå âúçêðúñíàò.” Êàçâàìå, ÷å åäèí äåí ùå
âúçêðúñíàò. Íî êîè ùå âúçêðúñíàò? Òàéíàòà å ñêðèòà íà
äðóãî ìÿñòî. Óìðåëèòå òðÿáâà äà âúçêðúñíàò. Íàøåòî ñúçíà-
íèå äà å ïðîáóäåíî, ÷å ÷îâåê âìåñòî äà ñëèçà íàäîëó, äà ñå
êà÷âà. Çåìíèÿò æèâîò å ñëèçàíå íàäîëó. Ïîñëå ñå êà÷âàø,

$%
ïàê ñëèçàø è ò.í. Òà, íèå ïðàâèì òàçè ïîãðåøêà. Åäíà äàìà,
êîÿòî å áèëà ìíîãî áëàãîðîäíà, ñòðàäàëà å îò íåâðàñòåíèÿ è
îò áåçäåéñòâèå. Ñåäÿëà öÿë äåí. Ëåêàðÿò º êàçàë: “Òðÿáâà
äà óïðàæíÿâàòå âñåêè äåí è êðàêàòà, è ðúöåòå ñè.” È òÿ ñè
êðúñòîñàëà ïðúñòèòå íà äâåòå ñè ðúöå, êàòî îñòàâèëà ñàìî
ïàëöèòå ñâîáîäíè åäèí äî äðóãè. È ïî÷íàëà äà âúðòè ïàëöèòå
â åäíà ïîñîêà; ïîñëå îáúðíàëà â îáðàòíà ïîñîêà. Ïðàâî å
òîâà äâèæåíèå: ñ òîâà ñå àêòèâèðà âîëÿòà. Ïàëöèòå òðÿáâà
äà ñå äâèæàò. Òî å õóáàâî. Êàòî ñå äâèæàò ïðúñòèòå, ÷îâåê
âå÷å ìîæå äà îçäðàâåå. Òÿ òðÿáâà äà èçëåçå îò òîâà ñòàòè÷åñ-
êî ïîëîæåíèå. Ùå èçëåçå ïî òîçè íà÷èí.
Äâàìà ïàðàëèçèðàíè ëåæàëè â áîëíèöàòà 20 ãîäèíè. Òî-
âà áèëî â Þæíà Àìåðèêà. Ëåêàðèòå êàçàëè, ÷å ïî íèêîé
íà÷èí íå ìîãàò äà ñå èçëåêóâàò. Îñòàâèëè ãè â åäíà ñòàÿ. È
òå ñè êàçàëè: “20 ãîäèíè ñìå òóê è òóê ùå ñè îñòàíåì.” Òîâà
áèëî ìàëêî ãðàä÷å â ïëàíèíàòà. Âëÿçëà â ãðàäà åäíà áîà è
êàòî ÿ ãîíèëè äà ÿ óáèÿò, òÿ êàòî áÿãàëà, âëÿçëà â áîëíèöàòà,
âëÿçëà â òàçè ñòàÿ. Òå êàòî ÿ âèäåëè, ÷å âëèçà òàçè áîà, èçâåä-
íúæ ñå íàìåðèëè îòâúí. È êàçàëè: “Áëàãîäàðèì, ÷å âëåçå
ãîëÿìà áîà! È âúðâèì âå÷å çäðàâè!” Êîé ãè íàïðàâè çäðàâè?
Òå ïðåñòàíàëè äà ìèñëÿò, ÷å ñà ïàðàëèçèðàíè. È â òÿõ ñå
çàðîäèëî æåëàíèå, ÷å ìîãàò äà èçëÿçàò âúí, è èçëåçëè. Âñè÷-
êè ñòðàäàíèÿ â æèâîòà, êîèòî âè ñïîëèòàò, ñà ãîëÿìà çìèÿ è
òÿ å âëÿçëà, çà äà èçëåçåòå îò òîâà ñòàòè÷åñêî ïîëîæåíèå.
Òè êàçâàø: “Òîâà íå ìîãà, îíîâà íå ìîãà.” Íî êàòî äîéäå
áîàòà, èçëèçàø íàâúí, íàïóñêàø ìåêîòî ëåãëî.
Âîéíèöèòå ñà ñïðåòíàòè, îáëå÷åíè ñà õóáàâî. Ïî-ðàíî
òîé å áèë õëàáàâ, à ïúê ñåãà å õóáàâî îáëå÷åí, õóáàâî ñå äâèæè
è ñå ó÷è äà ñòðåëÿ. Êàêâî å áèåíåòî, ñòðåëÿíåòî? Äà çíàåø
äà ìèñëèø. Äà ñòðåëÿø, òîâà çíà÷è, ÷å âñÿêà ìèñúë, êîÿòî
èçëèçà îò òâîÿ óì, îò òâîÿòà ïóøêà, ùå áúäå çà áëàãîòî íà
÷îâå÷åñòâîòî. Ïî òîçè íà÷èí òðÿáâà äà ñå ðàçñúæäàâà. Àêî
ðàçãëåæäàìå æèâîòà â òÿëîòî ñè, ùå íè óáåæäàâàò, ÷å â áú-
äåùå, â íÿêîå äðóãî ïðåðàæäàíå, ùå ñå ïîäîáðÿò ðàáîòèòå.
Ïèòà ìå åäèí: “Â ìèíàëîòî ïðåðàæäàíå êàêúâ ñúì áèë?”
Êàçâàì ìó: “Áèë ñè ãðúê.  Àòèíà ñè æèâÿë.” ­ “À â äðóãî
ïðåðàæäàíå êúäå ñúì áèë?” ­ “Â Ðèì.” Òîé ìèñëè ïî-íà-
òàòúê. Íàé-ïîñëå ãî äîêàðàõ äî åäíî ïîëîæåíèå è ìó êàçàõ:

$&
“Áèë ñè è â ãîðàòà åäèí âúëê.” Òîé ñåãà íå çíàåøå êàê. Òè
êàòî êàðàø, ùå äîéäåø äî âúëêà. È îò âúëêà ïî-íàäîëó ñè
áèë ­ ðèáà; ïîñëå ùå íàìåðèø, ÷å ñè áèë ïî-äîëó ­ äúðâî è
íÿêîé êàìúê â çåìÿòà. È îòòàì íàòàòúê ùå íàìåðèø, ÷å ñè
áèë íÿêîÿ ÷àñòèöà, èçëÿçëà îò Ñëúíöåòî, è ò.í.
Òè êàçâàø: “Êàêúâ ñúì áèë â ìèíàëîòî?” Òîâà ñà ôîðìè
íà æèâîòà. Âúëêúò å åäíà ôîðìà, â êîÿòî ÷îâåê íå å ðàçáèðàë
æèâîòà. Èëè ñè áèë âúâ ôîðìàòà íà íÿêîå äúðâî. Òè ñå çàá-
ëóæäàâàø îò âúíøíàòà ôîðìà íà ðàñòåíèåòî. ß ïîãëåäíåòå
íà åäíà ÿáúëêà, êîëêî äîáðèíè ïðàâè! Åäíî æèòíî çúðíî
êàêâî ñàìîîòðè÷àíå èìà. Òî ñå äàâà çà æåðòâà íà ÷îâå÷åñòâî-
òî. Æèòíèòå çúðíà ñà âñå ñúùåñòâà, êîèòî ìèíàâàò ïî òîçè
ïúò, ÷å óïðàæíÿâàò äîáðîäåòåëèòå, æåðòâóâàò ñå. Õðèñòîñ
êàçâà: “Àêî íå ñå îòðå÷åòå îò ñåáå ñè, íå ìîæå äà âëåçåòå â
Öàðñòâîòî Áîæèå.” Æèòíîòî çúðíî ñå å îòðåêëî. Òî ïðàâè
ïúðâèòå îïèòè. Íèå êàçâàìå: “Òîâà å æèòî, òîâà å ÿáúëêà.”
Âñè÷êè òðÿáâà äà âçåìåì ïðèìåð îò æèòîòî, îò ÿáúëêèòå.
Òîâà æèòî ïðàâè òåçè æåðòâè, çà äà ìîæå äà ïðîãðåñèðà.
Àêî íå ãè ïðàâè, òî íå ìîæå äà ïðîãðåñèðà. È àêî íèå â
æèâîòà ñè íå ñìå ãîòîâè äà âúðøèì Âîëÿòà Áîæèÿ, ùå ñå
ñïðå ïðîöåñúò íè. È íÿìà äà ìîæå äà ñå îðãàíèçèðàìå.
Ñåãà, òèÿ ðàáîòè âèå ãè çíàåòå. Íÿêîé ïúò ïîãðåøêàòà å
â òîâà, ÷å íèå êàçâàìå: “Èìà âðåìå.” Òîãàâà çàêúñíååì è
ïî÷íåì äà âúðâèì ñ áúðçèíà. È ìèñëèì, ÷å çíàíèåòî ìîæå
äà ñå äîáèå áúðçî. È äà ñòàíåì ãåíèàëíè. Âñåêè åäèí ìîìåíò
èìà ñâîÿòà ðàáîòà. È êàòî äîéäå âñåêè äåí, òè íå ñå ãðèæè
çà ðàáîòèòå, êîèòî íå ñà çà òîçè ìîìåíò.
Íàïðèìåð äîéäå òè èäåÿ äà èìàø 100 ìèëèîíà. Çàùî òè
ñà 100 ìèëèîíà? Êàêâî ùå ïðàâèø ñ òÿõ? Ùå âè äàì èçÿñíå-
íèå çà áîãàòèÿ ÷îâåê. Îòèâàì â åäíà áàíêà è ìå êðåäèòèðàò
è èçâàæäàì 100 000 ëåâà. Íî òåçè ïàðè ìè ãè äàâàò ñ ëèõâà.
Àç íå ìîãà äà ãè ïëàòÿ è ëèõâèòå ñå óâåëè÷àâàò. È íàé-ïîñëå,
èìà çàêîí. Õâàíàò ìå è ìå ïðèíóäÿò äà ðàáîòÿ çà òÿõ è äà ãè
èçïëàòÿ. Êîëêî ãîäèíè òðÿáâà äà ðàáîòÿ, äîêàòî èçïëàòÿ
100 000 ëåâà? À ïúê äðóã íÿêîé îòèâà â áàíêàòà è ãî êðåäèòè-
ðàò 100 ëåâà.
Êàòî âè êðåäèòèðàò 100 ëåâà, å ïî-áåçîïàñíî, à ïúê àêî
íèêàê íå âè êðåäèòèðàò, å ïî-äîáðå. Ìèñëèòå ëè, ÷å ãîëåìèÿò

$'
êðåäèò, êîéòî âè ñå äàâà, å âúâ âàøà ïîëçà? Ïîëåçíî å çà
÷îâåêà ñàìî îíîâà, êîåòî òîé ñàì ìîæå äà èçðàáîòè. Îíàçè
ìèñúë, êîÿòî òè ìîæåø äà èçðàáîòèø. Åäíà äîáðà ìèñúë,
åäíî äîáðî ÷óâñòâî è åäíà äîáðà ïîñòúïêà, êîèòî ìîæåø äà
èçðàáîòèø, ñòðóâàò ïîâå÷å, îòêîëêîòî âñè÷êîòî áîãàòñòâî,
êîåòî ìîãàò äà òè äàäàò. Àç íå êàçâàì, ÷å òåçè ðàáîòè íå ñà
ïîòðåáíè, íî àêî òè ìîæåø äà èçðàáîòèø åäíà õóáàâà ìèñúë,
åäíî õóáàâî ÷óâñòâî, òî âñè÷êè äðóãè íåùà, êîèòî ùå äîéäàò,
ñà íà ìÿñòî. Àç ðàçñúæäàâàì, ÷å â çäðàâàòà ìèñúë å ùàñòèåòî
íà ÷îâåøêèÿ óì; â çäðàâîòî ÷óâñòâî å ùàñòèåòî íà ñúðöåòî
è [â] çäðàâàòà ïîñòúïêà å ùàñòèåòî íà íåãîâàòà âîëÿ. Çàùî
òè å åäíà õðàíà, êîÿòî êàòî ïðèåìåø, ñëåä íÿêîëêî ÷àñà ùå
èìàø êîðåìîáîëèå. È çàùî òè å òîçè âúçäóõ, êîéòî êàòî
ïðèåìåø, ùå òè îáðàçóâà áîëêè â äðîáîâåòå? È çàùî òè å
åäíà ìèñúë, êîÿòî ùå îáðàçóâà áîëêà â óìà òè? Òðÿáâà äà
ïðèåìåø ìèñúë, êîÿòî äà âíåñå áëàãà â óìà òè; âúçäóõúò,
êîéòî ïðèåìàø, è õðàíàòà, êîÿòî ïðèåìàø, òðÿáâà äà òè äî-
íåñàò áëàãà.
Ñåãà, ìíîçèíà èñêàòå íîâîòî, íî âúðâèòå ïî ñòàðèòå
ìåòîäè. Êîé å ñòàðèÿò ìåòîä? Ñòàð ìåòîä å âèíàãè ÷îâåø-
êèÿò ìåòîä, à ïúê íîâèÿò ìåòîä å Áîæåñòâåíèÿò. Ñòàðèÿ ìå-
òîä àç ãî íàðè÷àì ìåòîä íà áåçëþáèåòî, à ïúê íîâèÿ ìåòîä
àç ãî íàðè÷àì ìåòîä íà ëþáîâòà. Òîâà, êîåòî å âèíàãè ìëàäî,
òîâà, êîåòî íîñè æèâîò â ñåáå ñè, òî å Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ,
êîÿòî âñÿêîãà ñå ïðîÿâÿâà íåèçìåííà, ïðè âñè÷êèòå óñëîâèÿ.
Ïðè òàçè ëþáîâ ùå çàáåëåæèòå âñÿêîãà â ñåáå ñè ñëåäíîòî.
Êîãà ñå íàìèðàø ïðè íàé-ëîøèòå óñëîâèÿ, ùîì ñè ñïîìíèø
çà ëþáîâòà, âåäíàãà ùå ïî÷óâñòâóâàø åäíà ðàäîñò, ùå òè
ñâåòíå! À ïúê ïðè ÷îâåøêîòî, ùîì ñè ïîìèñëèø, íåùî ìðà÷-
íî ùå òè ñå ïðåäñòàâè. Ìîæå äà ñè áîãàò, íî ñè êàçâàø, ÷å òî
ìîæå äà èç÷åçíå; ìîæå äà ñè çäðàâ, íî ñè êàçâàø, ÷å ìîæå
äà ñå èçãóáè çäðàâåòî. À ïðè Áîæåñòâåíèÿ ðåä íà íåùàòà, è
äà ñè áîëåí, ùå òè ñå êàæå îòâúòðå: “Òàçè áîëåñò ùå ñå ïðå-
âúðíå â ïîëçà, çà äîáðî. Òåçè ëîøè óñëîâèÿ â òåáå ùå ñòàíàò
äîáðè.” Âèå ñòå ïîñòàâåíè íà åäèí èçïèò. Äà ñè èçäúðæèòå
èçïèòà ñåãà.
Âèå êàçâàòå çà íÿêîãî: “Òîçè íå å òúðïåëèâ, îíçè íå å
òúðïåëèâ.” Íàé-ïúðâî òðÿáâà äà çíàåø â êàêâî ñåäè òúð-

%
ïåíèåòî. Äà íå êàçâàø íèêîãà åäíà îáèäíà äóìà, òîâà íå
çíà÷è, ÷å ñè òúðïåëèâ. Äà êàæåì, ÷å èìàì äà ïëàùàì. Òîãàâà
èçãëåæäàì ìíîãî ùåäúð. Äà êàæåì, ÷å èìàì äà ïëàùàì íà
30­40 äóøè. Äîéäå íÿêîé è ìó äàâàì 100 ëåâà. Äðóã ìå ãëåäà
è êàçâà: “Ìíîãî å ùåäúð.” Äîéäå äðóã è ìó äàâàì 200 ëåâà,
íà òðåòè ­ 500 ëåâà, íà äðóãè ­ 1000 ëåâà, 2000 ëåâà, 3000
ëåâà è ïð. è âñè÷êè êàçâàò: “Ìíîãî äàâà òîçè ÷îâåê.” Äàâàì
îò çîð. Çàùîòî òåçè, íà êîèòî èìàì äà äàâàì, ìè êàçâàò:
“Àêî íå äàäåø ­ ïðèçîâêà!” Êàçâàì èì: “Âçåìåòå 100 ëåâà,
óòðå åëàòå, ùå äàì ïîâå÷å.” Òîâà íå å äîáðèíà. Òîâà å íàñè-
ëèå.
Ãîâîðè ñå ìíîãî çà äàâàíåòî. Åòî êàê àç ðàçáèðàì äàâà-
íåòî. Àêî äîéäå íÿêîé è ìè ïîèñêà, êàçâàì ìó: “Íÿìàì íèùî.
Òè ñè ïîìèñëè è àç ùå ñè ïîìèñëÿ, äà íàïðàâèì íåùî. Íå òè
îáåùàâàì. Àêî ìîãà äà íàïðàâÿ, ùå âèäÿ! Òè ñè ïîñïè è çíàÿ,
÷å òâîèòå ðàáîòè ùå ñå óðåäÿò.” Àç ñúì ìíîãî óìåí, èìàì
êëþ÷. Êîãàòî òîé ñïè, àç ùå âëÿçà âúòðå è ùå ìó òóðÿ ñóìàòà,
êîÿòî èñêà, äî âúçãëàâíèöàòà è ïîñëå ïàê ùå èçëÿçà. Òîé,
êàòî ìå ñðåùíå, êàçâà ìè: “Óðåäèõà ñå ðàáîòèòå ìè. Äîéäîõà
ìè ïàðè!” Êàçâàì ìó: “Ìíîãî ñå ðàäâàì, ÷å ñà òè ïîìîãíàëè.”
Àç êàòî ïîìàãàì, äà íå ðàçáåðàò, ÷å ïîìàãàì, äà íå ìå áåçïî-
êîÿò. Òå äà çíàÿò, ÷å íå èì ïîìàãàì, à ïúê àç äà çíàÿ, ÷å
ïîìàãàì. Çàùîòî, àêî çíàÿò, ÷å ïîìàãàì, ùå áúäà íåäîâîëåí.
Íÿêîé äîéäå è ìè êàçâà: “Äàé ìè.” À àç ùå ïî÷íà äà ìúðìîðÿ
â ñåáå ñè: “Äíåñ ëè íàìåðè òîé äà äîéäå! Íå çíàÿò, ÷å íå ìè
å âúçìîæíî! Íå çíàå êîãà äà èñêà.” Àç ùå íàïðàâÿ çëî íà
ñåáå ñè.
Ìíîçèíà êàçâàò: “Êîãàòî äîéäå ëþáîâòà.” Âèå ìèñëèòå
êàòî ÷å ëþáîâ íÿìàòå. ×å, âèå æèâååòå! Ëþáîâòà îòäàâíà å
äîøëà. Àç âå÷å ñúçíàâàì, ÷å Áîã å ñúçäàë ñâåòà ­ çíà÷è èìà
ëþáîâ! Ñâåòëèíàòà ñâåòè ­ ëþáîâ èìà; ðàñòåíèÿòà ðàñòàò ­
çíà÷è èìà ëþáîâ. Ñëúíöåòî èçãðÿâà ­ ëþáîâ èìà! Êàçâàì:
Çàùî Áîã ñúçäàäå ñâåòà? Çà ìåí ñúçäàäå Áîã ñâåòà! Çàùî
ñúçäàäå Ñëúíöåòî? Çà ìåí! È êàòî èçãðåå Ñëúíöåòî, àç òðÿá-
âà äà îòâîðÿ Áîæåñòâåíàòà êíèãà íà æèâîòà è äà ïðî÷åòà
îíîâà ïèñìî, êîåòî ìè å ïèñàíî. È êàêâîòî ïèøå â òîâà ïèñ-
ìî, äà ãî èçïúëíÿ. Âñåêè äåí òàêà äà ïðàâÿ. Êàòî ñå ñúáóäèø,
ïðî÷åòè ïèñìîòî. Ïèøàò òè îò Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Êîëêî äóøè

%
ñå îïëàêâàò âå÷å, ÷å íå ñè ïîêàçàë ëþáîâ êúì òÿõ.  êàêâî
ñåäè ëþáîâòà? Ïîíåæå ÷ðåç òåá ñà èçïðàòåíè íÿêîëêî ïèñìà,
äà èì ãè äàäåø, è òè ñè çàêúñíÿë ñàìî ñ ïîëîâèí ÷àñ è òå ñå
îïëàêâàò, ÷å íå èì ñè ãè äàë. Ñ ïîëîâèí ÷àñ ñè çàêúñíÿë ­ â
òîâà ñåäè ïîãðåøêàòà. Ùîì äîéäå ïèñìîòî, ùå îòèäåø òî÷íî
íàâðåìå è ùå ãî ïðåäàäåø. Íå çàêúñíÿâàé, çàùîòî [ïîùàòà]
å ãîëÿìà. Êàòî çàêúñíååø ïîëîâèí ÷àñ è òâîèòå ïèñìà ùå
çàïî÷íàò äà çàêúñíÿâàò. ×ðåç ïîùàòà òè å ïðàòåíî ïèñìîòî
è òè å êàçàíî: “ ïîíåäåëíèê â 8 ÷àñà òðúãíè äà ñè äîéäåø.”
Òàçè ïîùà ñ ïîëîâèí ÷àñ å çàêúñíÿëà. Òîãàâà èçãóáâàø ïîíå-
äåëíèêà.
Âñÿêà åäíà ìèñúë, êîÿòî å èçïðàòåíà äî âàñ, å åäíî ïèñìî
îò Íåâèäèìèÿ ñâÿò, èçïðàòåíî äî âàñ. Çà âàñ èëè çà íÿêîãî.
Àêî å çà âàñ, ïðî÷åòè ãî; àêî å çà äðóã, ïðåäàéòå ãî. Àêî
çàêúñíååø ñ ïîëîâèí ÷àñ äà ïðî÷åòåø ïèñìîòî ñè, ùå èçãó-
áèø. Ùîì äîéäå äî òåáå ïèñìî, îòâîðè ãî è ãî ïðî÷åòè. Íÿ-
êîè êàçâàò, ÷å íå òðÿáâà äà ñå ÷åòàò ïèñìàòà âåäíàãà è äà
áúäåì òúðïåëèâè. Àç êàçâàì: Íÿêîé òè ïèñà ïèñìî è òå ðåæå
â ïèñìîòî. Òîâà ïèñìî, êàòî ãî ïðèåìåø, òóðè ãî íà ìàñàòà,
òóðè ãî íàñòðàíà. Òè ãîâîðèø ëþáîâíî çà ïðèÿòåëèòå, èìàø
ñúáðàíèå íÿêúäå. Ïîëó÷àâàø ïèñìî, â êîåòî òå ðåæàò. Íå
ãî ÷åòè, ïîíåæå ñëåä êàòî ãî ïðî÷åòåø, ùå òå ïîðåæå âúòðå.
Õóáàâî, îíåçè, êîèòî ïðèåìàò ïèñìàòà, êàêâî òðÿáâà äà ïè-
øàò ñåãà? Ùîì ãî ïðî÷åòåø, òè òúëêóâàé òàêà: “Ãîëÿìà ëþ-
áîâ âèæäàì â òâîåòî ïèñìî. Òàêîâà ïèñìî íèêîé íå ìè å
ïèñàë. Òðîãâà ñúðöåòî ìè!” Íàïèøè ìó åäíî ëþáîâíî ïèñìî
è âèæ êàêâî ùå òè ïèøå òîé âòîðè ïúò. Òîé ùå òè ïèøå
òàêà: “Ãîëÿì ëèöåìåð ñè òè.” Òè ìó ïèøè âòîðî òàêîâà ïèñ-
ìî: “Ìíîãî òè áëàãîäàðÿ! Ãîëÿìî áëàãîðîäñòâî èìà â òåáå.
Òè ñè òîëêîâà ÷èñòîñúðäå÷åí, ÷å ìåä êàïå îò óñòàòà òè. Ìíî-
ãî òè áëàãîäàðÿ çà õóáàâîòî òè ïèñìî. Àç ñå çàðàäâàõ, ñàìî
÷å, äà íå áè äà ìè îòêðàäíàò ðàäîñòòà, èçïðàòèõ âñè÷êèòå
ïðèÿòåëè, êîèòî èìàõ, è òîãàâà ïðî÷åòîõ ïèñìîòî Âè, òà âñè÷-
êîòî áëàãî íà ìåí äà îñòàíå. È òè ïîæåëàâàì ñúùîòî áëàãî
äà òè äàäå Ãîñïîä, êîåòî àç èìàì.” Òàêà ìîæå ëè äà ïèøåòå?
Îò íåïðàâèëíàòà ëþáîâ ïðîèçòè÷àò âñè÷êèòå íåùàñòèÿ.
Èàêîâ èìàøå 12 ñèíà è îáè÷àøå åäèíèÿ ïîâå÷å, íî îáè÷àøå
ãî çàðàäè ìàéêà ìó, ïîíåæå òîé áåøå èçëÿçúë îò íåãîâàòà

%
ëþáèìêà. È êàòî ãî ïîãëåäíåøå, ðàäâàøå ñå. Íàïðàâè ìó
õóáàâà äðåøêà. Òàêà íàïðàâè äðóãèòå ñèíîâå äà èìàò æåëà-
íèå äà ãî ïðèòðåïÿò. Åäíà çëîáà èìàõà: êàê òàêà áàùà èì äà
ãî îáè÷à ïîâå÷å îò äðóãèòå? È ïðîäàäîõà Èîñèôà è òîé 2
ãîäèíè ñåäÿ â çàòâîðà. Ó÷åøå ñå â Åãèïåò. È áàùà ìó íèêàê
íå ïîäîçèðàøå, ÷å òàçè ëþáîâ èìà íÿêîé ïúò ëîøî âëèÿíèå.
 Èîñèôà âëåçå ÷îâåøêîòî òùåñëàâèå, ÷å áàùà ìó ãî îáè÷à
ïîâå÷å. È ÷å ñåäè ïî-ãîðå. Íî êàòî îòèäå â Åãèïåò, êàòî ñå
îòäåëè îò áðàòÿòà ñè, îò áàùà ñè è îò ìàéêà ñè, äîéäå ìåæäó
õîðàòà äà îïèòà ãðóáàòà, ëîøàòà ñòðàíà. È äà ñúïîñòàâè äâåòå
íåùà.
 ñâåòà íèå ñìå â îïàñíîñò: âèå ñòå êàòî Èîñèôà, ñ õóáàâè
äðåõè îáëå÷åíè. È ñúíèùà õóáàâè èìàòå. È âèæäàòå, ÷å êàòî
æúíåòå íà íèâàòà, íà âàøèÿ ñíîï ñå ïîêëàíÿò äðóãèòå ñíîïè
­ ñíîïèòå íà áðàòÿòà, 11 ñíîïà, è ñíîïúò íà áàùà âè è ìàéêà
âè. È òîçè ñúí âúçãîðäÿâà. È âèå ìîæå äà ïîìèñëèòå: “Íèå
ñìå îêóëòíè ó÷åíèöè. Íèå çíàåì âå÷å çà îíçè ñâÿò.” Èìàòå
ïðàâî äà ìèñëèòå òàêà åòî ïðè êàêâè óñëîâèÿ: êîãàòî âèå
ïðîãîâîðèòå, óìðåëèòå äà ñòàíàò îò ãðîáèùàòà; êîãàòî ïðîãî-
âîðèòå íà êàìúíèòå, è òå äà ñòàíàò; êàòî ïðîãîâîðèòå íà
çàìðúçíàëàòà âîäà, òÿ äà ñå ðàçòîïè; êîãàòî ïðîãîâîðèòå íà
Ñëúíöåòî è çâåçäèòå, òå äà âè ñëóøàò; êîãàòî çàãîâîðèòå íà
âÿòúðà ­ ñúùî. Òîãàâà èìàòå ïðàâî äà êàæåòå: “Âèå çíàåòå
ëè àç êîé ñúì?” Òîãàâà èìàòå êàêâî äà êàæåòå. Òîãàâà ìîæå
äà êàæåòå: “Àç ñúì ÷îâåê, êîéòî êàòî êàæà åäíà äóìà, óìðå-
ëèòå ñòàâàò; êàòî êàæà íà âîäàòà, òÿ òðúãâà; êàòî êàæà íà
ëåäà äà ñå ñòîïè, òîé ñå ðàçòîïÿâà; êàòî êàæà íà âÿòúðà, òîé
ìå ñëóøà; êàòî êàæà íà Ñëúíöåòî, òî èçãðÿâà; êàòî êàæà íà
çâåçäèòå è òå ìå ñëóøàò. Âå÷å èìàòå òîãàâà ôàêòè.
Âèå ùå êàæåòå: “Òùåñëàâèå å òîâà.” Íå, íåêà äà çíàÿò
õîðàòà òîâà òùåñëàâèå! Âèå ìîæå äà êàæåòå: “Àç ñúì ãîâîðèë
íà óìðåëèòå è òå ñà ñòàíàëè.” Äðóãèòå ùå âè êàæàò: “Ñåãà
ãî íàïðàâè.” Âèå êàçâàòå: “Ñåãà íå.”
×åñòî íèå, ñúâðåìåííèòå õîðà, ïðèëè÷àìå íà îíçè ñòàðåö
íà 85 ãîäèíè. Òðúãíàë òîé äà ñå ðàçõîæäà. Äîøúë äî åäíî
ìÿñòî, äåòî èìàëî åäèí òðàï. Òîé êàçàë: “Åäíî âðåìå, êîãàòî
áÿõ ìëàä, àç ïðåñêà÷àõ òîçè òðàï. Íî òîâà áåøå íà ìëàäè
ãîäèíè. Íî ñåãà, íà ñòàðè ãîäèíè, íå ìîãà.” È êàòî ïîãëåäíàë,

%!
÷å íÿìà íèêîé íàîêîëî, êàçàë: “Êàêâîòî áåøå íà ìëàäè ãî-
äèíè, òàêîâà å è ñåãà.” Âèå êàçâàòå: “Åäíî âðåìå áÿõìå ïî-
äîáðè.” Êàêâîòî å åäíî âðåìå, òàêîâà å è ñåãà. Çëàòîòî íå
ìîæå äà ñè èçìåíè ñúñòàâà. Ñ äîáðèÿ ÷îâåê ìîæå äà ñòàíå
åäíà âúíøíà ïðîìÿíà, íî âúòðå â ÷îâåêà íå ìîæå äà ñòàíå
ïðîìÿíà. Ñåãà àç âè ãîâîðÿ çà åäèí ïîäòèê íå âúíøåí. Íî
òðÿáâà äà èìàòå åäèí âúòðåøåí ïîäòèê, äà ñëóøàìå îíçè
âúòðåøåí ïîäòèê íà Áîæåñòâåíîòî. Áîã íè ïîîùðÿâà âúâ
âñè÷êè íàïðàâëåíèÿ.
Íÿêîé ïúò àç ãëåäàì íà ïîëÿíêàòà íÿêîÿ ìàëêà êíèæêà
è ìè ìèíàâà ìèñúëòà: “Êîé ëè ÿ å õâúðëèë?” È ñè êàçâàì:
“Êîéòî ÿ å õâúðëèë, òîé ÿ å õâúðëèë, çà äà ÿ âçåìà àç.” È àç
ÿ âçåìàì è ÿ ÷åòà. Íÿêîé ïèñàë åäíî ïèñìî è ãî å ñêúñàë. Àç
ñúáèðàì êúñîâåòå è ÷åòà: “Ëþáåçíà, ñíîùè òå ÷àêàõ, íî íå
äîéäå.” Âçèìàì ïîäïèñà. Àç ÿ ñðåùàì è º êàçâàì: “Íàìåðèõ
ïèñìîòî íà Âàøèÿ âúçëþáëåí. Òîé îò ãíÿâ, ïîíåæå íå òå å
ñðåùíàë, íàïèñàë ïèñìî è ãî å õâúðëèë. Áúäåòå òàêà äîáðà,
ìíîãî å îòïàäíàë äóõîì âàøèÿò âúçëþáëåí. Íàìåðèõ, ÷å å
íàêúñàë ïèñìîòî, êîåòî å ïèñàë äî Âàñ. Íå ìó ÷óïåòå ñúðöåòî,
íàïèøåòå ìó åäíî ïèñìî.” Òîé ãî å íàõâúðëèë òàêà, ÷å óì-
íèÿò, êàòî ãî ÷åòå, äà ðàçáåðå. Êàçâàì: Åòî åäèí áëàãîðîäåí
÷îâåê! Òîé º êàçâà òàêà: “Íà åäíà âúçëþáëåíà, êîÿòî íå ñåäè
íà äóìàòà ñè, îáåùàâà è íå èçïúëíÿâà, àç âå÷å íå ÷åòà íåéíèòå
ïèñìà.” È õâúðëèë ïèñìîòî, êîåòî º å íàïèñàë. À ïúê àç ñè
êàçâàì: Àç èìåííî òîâà òúðñÿ! Ïîíåæå òîé íå èñêà äà º ãî
ïðàòè, àç òúðñÿ ïèñìîòî, ïðî÷åòà ãî, çà äà èçïðàâÿ åäíà ïî-
ãðåøêà.
Òè âèäèø ïîãðåøêàòà íà åäèí ÷îâåê. Òî å ñêúñàíî ïèñìî.
Ïðî÷åòè ãî. Òè ñå ïîâäèãàø ­ ïîâäèãàø è äðóãèòå. Ïîìíåòå:
Âñåêè ÷îâåê, êîéòî ñå ñòðåìè äà ñå ïîâäèãíå, òîé åäíî-
âðåìåííî ïîìàãà íà öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî! Âñåêè ÷îâåê, êîéòî
íå èñêà äà ñå ïîâäèãíå, òîé ñïúâà öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî! Òà,
âúïðîñúò å: Íèêîé íå æèâåå çà ñåáå ñè. Òè êàòî ñëóæèø íà
Áîãà, ñëóæèø íà öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî. È êàòî íå ñëóæèø,
ñïúâàø è ñåáå ñè.
Çà âñÿêà åäíà õóáàâà ìèñúë, êîÿòî äîéäå, è çà âñÿêî
õóáàâî ÷óâñòâî, áëàãîäàðåòå íà Áîãà. Êàòî äîéäå ëîøî ÷óâ-
ñòâî, è çà íåãî áëàãîäàðåòå. È òî å ñêúñàíî ïèñìî. Âñè÷êè

%"
ëîøè ìèñëè, ÷óâñòâà, æåëàíèÿ è ïîñòúïêè ñà ñêúñàíè ïèñìà.
Àç ñúì ïðèâåæäàë ñëåäóþùèÿ ïðèìåð, îò êîéòî ñå âèæäà
êàê ìèñëèòå ñå ïðåäàâàò. Òîâà ìîæå áè ïðåäè ïîâå÷å îò 35
ãîäèíè. Àç ñå ðàçõîæäàì ïî Ãàëàòà, Âàðíåíñêî. Íèêîãà íå
ìè å èäâàëî íà óì. Ñåäÿ, íÿìà íèêîé. Ãîðå ïî ïîëÿíàòà ñå
ðàçõîæäàì. Ìîðåòî ìîæå áè å íà ïîëîâèí [êèëî]ìåòúð ðàç-
ñòîÿíèå. Èäâà ìè åäíà ìèñúë, êîÿòî íèêîãà íå ìè å èäâàëà
íà óì. Èäâà ìè íà óì, ÷å ïðåä ìåí ñåäè åäíà ìëàäà ìîìà è
òÿ èñêà àç äà ÿ öåëóíà. Êàçàõ: “Àç íå ñúì öåëóâàë. Îòêúäå
ñåãà òîâà?” Òðúãâàì ïî ïîñîêà íà ìîðåòî è ãëåäàì äâàìà
äóøè: åäíà ìëàäà ìîìà è åäèí ìëàä ìîìúê. Òÿ èñêà òîé äà
ÿ öåëóíå. Òîé ñå îïúâà. È ïîñëå òîé ÿ ïðåãúðíà è ÿ öåëóíà.
Òå ñïîðÿò õîðàòà, à ïúê âèå ñåäèòå íà èçâåñòíî ðàçñòîÿíèå è
òåçè ìèñëè ìèíàâàò è ïðåç âàñ. Êàçâàì ñè: “Òàçè ðàáîòà íå
å ìîÿ ðàáîòà. Àç íå òðÿáâà äà ñå ñïèðàì.” Àç êàòî îòèäîõ
êúì äâîéêàòà, òîé íå èñêàøå äà ÿ öåëóíå, ïîíåæå àç êàçàõ:
“Íå ìîæå.” È àç êàçàõ: “Öåëóíè ÿ, çà äà íå íàêàðà àç äà ÿ
öåëóíà. Çàùîòî àç ñè èìàì ãîðå äðóãà ðàáîòà, à òè ðàáîòà
íÿìàø.” Àç îáÿñíÿâàì âúïðîñà. Îáÿñíÿâàì åäèí çàêîí, êîéòî
å âåðåí. Êàçâàì ìó: “Ñâúðøè ñè ðàáîòàòà, êîÿòî èìàø. Òîâà
å Áîæèÿ ðàáîòà.”
Âèå, êàòî íå èñêàòå äà èçïúëíèòå Âîëÿòà Áîæèÿ, ïðàùà-
òå äðóã äà ÿ èçïúëíè. Íå. Ñâúðøè ñè òàçè ðàáîòà, êîÿòî å çà
âàñ. È àêî íèå âñè÷êè âúðøèì ðàáîòèòå ñè, ñâåòúò ùåøå äà
èìà äðóã îáëèê. Ïðè òîâà äúëáîêî ðàçáèðàíå íÿìà äà áúäåòå
òàêèâà ðåëèãèîçíè è òàêèâà äóõîâíè, êàêòî ñòå ñåãà. ×å èìà
ñòðàäàíèÿ, ñïúíêè, òå ñà âðåìåííè íåùà.
Òà, äà ñå ðàäâàìå, ÷å ñìå äîøëè äî òîâà ïîëîæåíèå, â
êîåòî ñåãà ñå íàìèðàìå. Íèêîãà íå ñúæàëÿâàéòå, ÷å ìèíàâàòå
ïðåç èçâåñòíà îïèòíîñò! Ðàäâàé ñå è íà äîáðîòî, è íà çëîòî.
Åäíà ëîøà ïîñòúïêà ùîì íàïðàâèòå, è îò âñè÷êî, êîåòî äîé-
äå ïðè âàñ, ñå ïîëçóâàéòå. Ùîì ïîïðàâèø ïîãðåøêàòà, îòòàì
èäå áëàãîòî. À ïúê òè íàïðàâèø ïîãðåøêàòà è êàòî íå ÿ
ïîïðàâèø, ïðåêðàòÿâàø äîáðîòî. Òè êàòî ñå îòêëîíèø, òî
ùå äîéäàò äðóãè õîðà è êàòî äîéäàò íà òîâà ìÿñòî, ùå ñå
îòêëîíÿò è òå.
Òà, èñêàì ñåãà äà áúäåòå õîðà, êîèòî äà íå ñå îòêëîíÿâàò
îò ñâîÿ ïúò. Àç ãîâîðÿ çà ìàëêèòå ïîäòèöè. Äîéäå åäíà

%#
ìèñúë, åäíî ÷óâñòâî, åäíà ïîñòúïêà ­ ïîïðàâè ãè. Ìîæå äà
íå ñà òâîè. Ïîïðàâè ãè, ïîíåæå âñè÷êè, êîèòî äîéäàò ñëåä
òåáå, ùå òè áëàãîäàðÿò, çàùîòî òè èì óñëóæâàø. È òîãàâà
òåçè õîðà íÿìà äà ïðàâÿò ïîãðåøêàòà.
Â÷åðà èäâà åäèí áðàò è ìè êàçâà: “Ó÷èòåëþ, åäèí îò
íàøèòå áðàòÿ âëåçíàë â åäíà èçáà, â êîÿòî èìàëî åäíà äóïêà
îò 2 ìåòðà.” Òîé â òúìíèíàòà ïàäà â íåÿ è ñå óäðÿ ðúêàòà!
È òîé ìå ïèòà: “Ïðè Âîäåíè÷àðîâ ëè äà îòèäå èëè ïî-ðàíî
ïðè ðåíòãåí äà ìó íàïðàâÿò ñíèìêà, çà äà ñå âèäè äàëè ñå å
ïóêíàëà êîñòòà?” Êàçàõ ìó: Íåêà äà îòèäå ïðè Âîäåíè÷àðîâ,
ñ ïî-ìàëêî ðàçíîñêè äà îòèäå. Àêî îòèäå çà ðåíòãåíîâà
ñíèìêà, ùå ñå ìèíå ïîâå÷å âðåìå è çàòîâà ùå òðàÿò ïîâå÷å
áîëêèòå. Äà îòèäå ïðè Âîäåíè÷àðîâ è àêî Âîäåíè÷àðîâ ìó
êàæå äà îòèäå ïðè ðåíòãåí, ùå îòèäå è ùå ñå ñâúðøè ðà-
áîòàòà.
Òà, ñåãà âèå êàçâàòå: “Ïðè Âîäåíè÷àðîâ ëè äà îòèäå èëè
ïðè ðåíòãåí?” Ïî-äîáðå èäè ïðè Âîäåíè÷àðîâ è àêî Âîäåíè-
÷àðîâ êàæå äà îòèäåø ïðè ðåíòãåí, èäè. À ïúê àêî íå, ùå ñå
çàäîâîëèø ñàìî ñ Âîäåíè÷àðîâ. È àç êàçâàì íà ñåáå ñè: Òè,
êîãàòî âëèçàø â èçáà, äà èìàø åëåêòðè÷åñêà ëàìïà çàïàëåíà,
çà äà âèäèø äàëè íÿìà íÿêîÿ äóïêà. Òúé ÷å, êîãàòî ñëèçàø â
èçáà, çàïàëè ëàìïè÷êàòà è âèæ. Àêî èìà åäíà äóïêà, ñïðè
ñå. Íå áúðçàé äà âúðâèø.
Ñåãà íÿêîè ñå ñïèðàò è êàçâàò: “Êàê å ïèñàíî?” Èìà
ìíîãî õóáàâè ðàáîòè, êîèòî ñà ïèñàíè. Íàïèñàíè ðàáîòè èìà
è â Áèáëèÿòà, è â äðóãè êíèãè, íî èìà ðàáîòè, êîèòî íå ñà
ïðèëîæåíè è ñåãà òðÿáâà äà ñå íàïðàâÿò. È íèå ñòðàäàìå âñå
îò íàïèñàíèòå ðàáîòè, êîèòî òðÿáâà äà ñå èçïðàâÿò.
Òà, ñåãà ñìå ïðèçâàíè äà ïîïðàâèì ìèíàëîòî. Çàùîòî
ìèíàëîòî íå ìîæå äà ñå èçïðàâè, àêî óìúò, ñúðöåòî è ÷îâåø-
êàòà âîëÿ íå âçèìàò ó÷àñòèå.
Òà êàçâàì: Âñè÷êèòå ñòðàäàíèÿ, êîèòî âè èäâàò, ìîæå
äà ñà ÷óæäè. 99 íà ñòî îò ñòðàäàíèÿòà ñà ÷óæäè, à ïúê åäíî
íà ñòî ñà âàøè. Ïîâå÷åòî ñà ÷óæäè. Íÿêîé ïúò ñå óñåùàø
ìíîãî íåðàçïîëîæåí äóõîì. Òîâà ñà âñå ÷óæäè ñòðàäàíèÿ.
Âíèìàâàéòå íà ïîãðåøêèòå íà ÷óæäèòå õîðà. Ïîìàãàéòå íà
ïîãðåøêèòå íà ÷óæäè õîðà, êîèòî ìèíàâàò ïðåç âàñ ­ ïî-
ïðàâÿéòå ãè. È âúâ âñè÷êè õîðà êàòî ñå çàðîäè æåëàíèå äà

%$
ïîïðàâÿò ÷óæäèòå ïîãðåøêè, òî ùå ñå íàìàëÿò
ñòðàäàíèÿòà è æèâîòúò ùå ñòàíå ïî-ñíîñåí.
Âèæäàø íÿêîé áðàò, ÷å ïðàâè ïîãðåøêà. Ïðàòè ìó åäíà
õóáàâà ìèñúë. Íå ãî ñúäè. Îòâúí ìîæå äà ìó êàæåø íåùî,
íî âúòðå ìó èçïðàòè åäíà õóáàâà ìèñúë. Àêî òîé âúçïðèåìå
òàçè ìèñúë è ïîïðàâè æèâîòà ñè, òîé ñ òîâà ïîìàãà íà öÿëîòî
÷îâå÷åñòâî. Òè êàçâàø: “Äàëè äóìèòå ìè ùå ñå ïðèåìàò?”
Òè ùå ñå íàìåðèø íà ìÿñòîòî íà ïðîðîêà, êîìóòî êàçâàò:
“Èäè è êàæè; è äàëè ùå òå ïðèåìàò èëè íå, òî å äðóã âúïðîñ.”
Àêî íå ïðèåìàò, îòãîâîðíîñòòà å òÿõíà, à àêî ïðèåìàò, òè ñå
ïîëçóâàø.
Âñÿêî äîáðî, êîåòî íèå íàïðàâèì è âñÿêî äîáðî, çà êîåòî
íèå ñòàíåì ïîâîä äà ñòàíå, òî å â íàøà ïîëçà. À ïúê âñÿêî
äîáðî, çà êîåòî íèå ñòàíåì ïðè÷èíà äà íå ñå íàïðàâè, òî å â
íàø óùúðá.
Âñè÷êè òðÿáâà äà ðàáîòèì çà ïîîùðåíèå äîáðîòî â ñâåòà.
Íå ñàìî íàøèÿò æèâîò òðÿáâà äà ñå ïîäîáðè. Â Áîãà èìà
æåëàíèå, íî òðÿáâàò ðàáîòíèöè. È òåçè ðàáîòíèöè íå òðÿá-
âà äà áúäàò ñàêàòè, ñ ïóêíàòè êîñòè, ñ ïóêíàòè êîëåíà, íî
òðÿáâà äà áúäàò ñúñ çäðàâè êðàêà, [ñúñ] çäðàâè ðúöå, òå ïî-
êàçâàò ÷îâåê ñúñ çäðàâà âîëÿ, ñ äîáðî ñúðöå, â êîåòî èìà
ðàçïîëîæåíèå. Òàêúâ ÷îâåê èìà ðàçïîëîæåíèå êúì âñè÷êè.
Òîé íèêîãà íå ñå âúçìóùàâà. Âúçìóùåíèåòî ùå äîéäå, íî
òîé òðÿáâà äà ìó áúäå ãîñïîäàð. ×îâåê òðÿáâà äà áúäå ãîñ-
ïîäàð íà ñâîèòå ìèñëè. Òîé òðÿáâà äà çíàå äàëè ñà íåãîâè
ìèñëè èëè ÷óæäè; äàëè ñà íåãîâè æåëàíèÿ èëè ÷óæäè.
È ùå òóðèì âñÿêî íåùî íà ìÿñòîòî ìó. Ùå ïîïðàâèì è
íàøèòå ïîãðåøêè, è ÷óæäèòå ïîãðåøêè. È äðóãèòå õîðà â
ñúùèÿ çàêîí ùå ðàáîòÿò: è ñâîèòå ïîãðåøêè ùå ïîïðàâÿò, è
÷óæäèòå ùå ïîïðàâÿò. È òîçè å ïúòÿò, ïî êîéòî ÷îâå÷åñòâîòî
ùå ñå ïîâäèãíå. Äúëãî âðåìå òðÿáâà äà ñå ðàáîòè. Òîâà å
ðàáîòà íå çà åäèí äåí. Çà åäèí äåí, çà ñòî ãîäèíè íÿìà äà
ñòàíå. Íî õèëÿäè ãîäèíè òðÿáâà äà ñå ðàáîòè, çà äà ñå äîñòèã-
íå òîâà, êîåòî èñêàìå.
Òà, âèå â ñåáå ñè ìîæå äà âíåñåòå òîâà. Ùàñòëèâè ìîæå
äà áúäåòå çà åäèí ÷àñ.
Àêî åäèí ÷àñ ñòå ùàñòëèâè, òîâà ùå âè ñòðóâà çà öåëèÿ
äåí.

%%
 Ñëóãóâàéòå äîáðå íà âàøèòå ìèñëè!
Ñëóãóâàéòå äîáðå íà âàøèòå ÷óâñòâà!
Ñëóãóâàéòå äîáðå è íà âàøèòå ïîñòúïêè!
Òîâà å ñåãà, êîåòî òðÿáâà.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

×èñòèòå ïî ñúðöå ùå âèäÿò Áîãà!

6.32 ÷ ñóòðèíòà

(Íàïðàâèõìå íà ïîëÿíàòà óïðàæíåíèÿòà ñè.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

4-òà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 18 îêòîìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

%&
 ÎÖÅÍÊÀ ÍÀ ÁÎÆÅÑÒÂÅÍÀÒÀ ËÞÁÎÂ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî. Âðåìåòî òèõî è õëàäíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Äóõúò Áîæè”
Ïèøåòå íà òåìàòà: “Ïîëçàòà îò áåëèÿ è ÷åðíèÿ öâÿò”.
“Âñè÷êî â æèâîòà å ïîñòèæèìî”
Ó÷åíèöèòå â ñâåòà çàùî ó÷àò? Âñè÷êè ó÷åíèöè â ñâåòà
áúðçàò äà ñâúðøàò ó÷åíèåòî, çà äà ñå õâàíàò íà íÿêîÿ ðàáîòà,
äà ïå÷åëÿò ïàðè. Íÿêîé ïúò âèå ïèòàòå: “Áåç ïàðè ìîæå ëè?”
Ìîæå è íå ìîæå. Ùîì ñòå ãëàäåí, áåç õëÿá íå ìîæå. Ùîì
ñè ñèò, ìîæå. Òà êàçâàì: Âñÿêî íåùî, êîåòî ñå òâúðäè è îòðè-
÷à, èìà çà òîâà ïîâîä. “Ãëàäíèÿò áåç õëÿá íå ìîæå” ­ êàçâàò.
Êàçâàò îùå: “Ñèòèÿò áåç õëÿá ìîæå.” Õóáàâî, íî òîâà å ìåõà-
íè÷åñêî òúëêóâàíèå. Ìîæå è íå ìîæå. Çíà÷è â åäèíèÿ ñëó÷àé
ìîæå, à â äðóãèÿ ñëó÷àé íå ìîæå.
Âèå êàçâàòå: “×îâåê òðÿáâà äà áúäå äîáúð.” Çàùî? Êàê
ùå îáÿñíèòå? Ìîæå äà îáÿñíÿâàòå, ÷å ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå
äîáúð ïî ðàçíè íà÷èíè. Òðÿáâà äà ñå çíàå, ÷å äîáðîòàòà å
åäíà íåîáõîäèìîñò çà ÷îâåêà. ×îâåê, àêî íå å äîáúð, òîé íÿìà
äà ìîæå äà õîäè. Ùå áúäå ñàêàò. Ùå áúäå áåç êðàêà. Ñëåäî-
âàòåëíî òîé òðÿáâà äà áúäå äîáúð, çà äà èìà êðàêà äà õîäè.
Áåç êðàêà òè íÿìà äà ìîæåø äà îòèäåø ïðè ñâîèòå ïðèÿòåëè,
ïðè áàùà ñè, ïðè ìàéêà ñè, íà ó÷èëèùå. Íèêúäå íÿìà äà
ìîæåø äà îòèäåø, ñ íèêîãî íÿìà äà ñå çàïîçíàåø. Çàùî òðÿá-
âà äà áúäåø äîáúð? Çà äà èìàø êðàêà. Êðàêàòà íîñÿò âñè÷-
êèòå äîáðîäåòåëè. Êðàêàòà ìèñëÿò. Ñàìî ÷å íå ìîãàò äà
ìèñëÿò òàêà, êàêòî îáèêíîâåíî. Òå èìàò åäíà ôóíêöèÿ ìàëêî
ïî-äîëíà. Ïðúñòèòå íà êðàêàòà ñà ìàëêî ïî-êúñè. Òîâà ïîêàç-
âà, ÷å è êðàêàòà ìèñëÿò ìíîãî ïîâúðõíîñòíî. Ïðúñòèòå èì
ñà êúñè.
%'
 Ïèòàì òîãàâà: Çàùî ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå ñïðàâåäëèâ?
Êàê ùå îáÿñíèòå? Àêî òè íå ñè ñïðàâåäëèâ, íÿìà äà èìàø
ðúöå, íèùî ïîâå÷å. Ïðàâäàòà å ñúùåñòâóâàëà ïðåäè äà ñå
ñúçäàäàò ðúöåòå. Òÿ å ñúçäàëà ðúöåòå. Âñåêè, êîéòî èñêà äà
èìà çäðàâè ðúöå è äà èçïúëíÿâà âñè÷êè ôóíêöèè íà ðúöåòå,
òðÿáâà äà áúäå ñïðàâåäëèâ. Àêî íå ñè ñïðàâåäëèâ, ùå èìàø
íåäúã â ðúêàòà. È àêî âàøèòå ðúöå ïî÷íàò äà áîëÿò â ðàáîòà,
ëàêåòÿ è ïðî÷åå, èìà íÿêîÿ ëèïñà â ñïðàâåäëèâîñòòà âè. È
àêî êðàêàòà âè áîëÿò, íåäúã èìà â äîáðîäåòåëèòå. È ùå îòèäå
ïðè íÿêîé ëåêàð, êîéòî ùå êîíñòàòèðà, ÷å íÿêîÿ æëåçà ñå
ïîäóëà â êðàêà âè èëè ÷å ñòðàäà íÿêîÿ âðúçêà â êðàêà âè.
Èëè íÿêîÿ îò êîñòèòå. Êðàêàòà ñà ñúçäàäåíè ïî èçâåñòíè
çàêîíè. Âèå èìàòå êðàêà, íî çíàåòå ëè êîëêî êîñòè èìàòå â
êðàêàòà ñè? Âèå èìàòå ðúöå, íî êîëêî êîñòè èìàò ðúöåòå
âè? Òî íå å òîëêîâà âàæíî. Èìàòå ãè ñåãà, ñàìî ÷å íå ñòå ñå
çàíèìàâàëè äà îòâîðèòå âàøàòà êàñà è äà âèäèòå êàêâà å
íàëè÷íîñòòà. Êàçâàòå: “Ñåêðåòàðÿò çíàå. Êàñèåðúò çíàå.” Íî
íÿêîé ïúò êàñèåðúò ìîæå äà çàäèãíå îò êàñàòà. Àêî âàøèÿò
êàñèåð çàäèãíå íåùî îò êàñàòà íà âàøèòå ðúöå, âèå ùå
ïî÷óâñòâóâàòå åäèí íåäîèìúê. Íÿêîé ïúò êàñèåðúò ìîæå äà
å çàäèãíàë öåííîòî âúâ âàñ è å òóðèë íåùî ôàëøèâî. Íàìåñ-
òèë å íåùî äðóãî íà ïðúñòèòå âè. È âèå ïî÷âàòå äà ÷óâñòâóâà-
òå íÿêîÿ áîëêà. Âñÿêà áîëêà ïîêàçâà, ÷å êàïèòàëúò âè å ôàë-
øèâ. Ñåãà, òîâà ñà òâúðäåíèÿ. Âèå ùå êàæåòå, ÷å òîâà òðÿáâà
äà ñå îáÿñíÿâà, äà ñå äîêàçâà. Ìèñëèòå ëè, ÷å àêî àç âè êàæà
íåùî, ÷å òî ñúùåñòâóâà?
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å èìàìå
äâà êâàäðàòà. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å
òå ïðåäñòàâëÿâàò êåñèè: åäíàòà
ïðàçíà è äðóãàòà ïúëíà. Äà êà-
æåì, àç îáÿñíÿâàì, ÷å â ïðàçíàòà
êåñèÿ èìà ïàðè. È äîêàçâàì, ÷å
â ïúëíàòà êåñèÿ íÿìà íèêàêâè ïàðè. Äîêàçâàì è äâåòå íåùà.
Õóáàâî, âèå ñå óáåäèõòå, ÷å â ïðàçíàòà êåñèÿ èìà ïàðè, à [â]
ïúëíàòà íÿìà. Íî òóðÿ ñå òîâà íà îïèò è ñå ïîêàçâà, ÷å òàÿ,
êîÿòî òâúðäÿõ, ÷å å ïðàçíà, å ïúëíà. È îáðàòíî. È âèå ñå
íàìèðàòå â åäíî ïðîòèâîðå÷èå. È êàçâàòå: “Êàê ñòàíà òîâà
íåùî?” Äîêàçâàíåòî íå áèëî âÿðíî.

&
 Ñåãà, âèå íÿêîé ïúò äîêàçâàòå, ÷å ñòå äîáðè. Êàê ùå
äîêàæåòå äîáðîòàòà? Çà äà áúäåø äîáúð, òè òðÿáâà äà ñå
äâèæèø. Ïèòàì: Òè äîáúð ëè ñè? Àç âúðâÿ è ñ òîâà äîêàçâàì,
÷å ñúì äîáúð. Âèå ùå êàæåòå, ÷å òîçè ÷îâåê íå ïîñòúïâà
äîáðå. Òîâà å äðóã âúïðîñ. Àç íå ïîñòúïâàì äîáðå ïî îòíî-
øåíèå íà âàñ.
Êîãàòî åäèí âúëê èçÿæäà åäíà îâöà, òîé íå ïîñòúïâà
äîáðå çà îâöàòà, íî ïîñòúïâà ìíîãî äîáðå çà ñâîèòå äåöà.
Êàòî ñå âúðíå, âñè÷êè âúë÷åòà êàçâàò: “Êîëêî å ïúëåí áàùà
íè ñ ãîëÿìà ëþáîâ êúì íàñ! Öÿëà íîù å õîäèë äà òúðñè õðàíà
è êàêâà õóáàâà õðàíà!” Êîé å íà ïðàâàòà ñòðàíà ñåãà? Îâöèòå
èëè âúëöèòå ñà ïðàâè? Àêî îâöàòà ðàçãëåæäà âúïðîñà îò
ñâîé ëè÷åí ìîðàë, âúëêúò å êðèâ; è àêî âúëêúò ðàçãëåæäà
âúïðîñà îò ñâîé ëè÷åí ìîðàë, òîé å ïðàâ. Íî àêî îâöàòà ðàç-
ãëåæäà âúïðîñà îò ãëåäèùåòî íà âúëêà, òÿ ùå íàìåðè, ÷å
âúëêúò å ïðàâ; è àêî âúëêúò ðàçãëåæäà âúïðîñà îò ãëåäèùåòî
íà îâöàòà, òîé ùå íàìåðè, ÷å òÿ å ïðàâà. Òàêà ÷å, çàâèñè îò
êàêâî ñòàíîâèùå âèå ðàçãëåæäàòå íåùàòà. Âèå íàìèðàòå,
÷å íåùî å êðèâî èëè ïðàâî. Òî å îò âàøå ãëåäèùå. Íî àêî
ðàçãëåæäàòå íåùàòà îò Áîæåñòâåíî ãëåäèùå, òå ñà âèíàãè
ïðàâè. Êðèâè ñà íåùàòà, êîãàòî íå ãè ðàçãëåæäàìå îò Áî-
æåñòâåíî ãëåäèùå è íå ïîñòúïâàìå ñúîáðàçíî ñ Áîæåñòâåíî-
òî ãëåäèùå.
Ñåãà âèå èñêàòå äà çíàåòå äàëè íåùî å ïðàâî èëè êðèâî.
Ùîì âúðâèø ïî ïúòÿ è ñè óäàðèø êðàêà, ïðàâî ëè å òîâà
èëè êðèâî? Ùîì òå áîëè êðàêúò, êðàêúò òè êàçâà: “Ãîñïîäà-
ðþ, òàêà íå ñå õîäè. Òðÿáâà äà áúäåø ïî-âíèìàòåëåí è íå
òðÿáâà äà ìå òóðÿø â òîâà ïîëîæåíèå.” Ãîñïîäàðÿò ìîæå äà
ñå èçâèíÿâà, ÷å áúðçàë, ÷å èìàë ðàáîòà. Êðàêúò êàçâà: “Âèå
ìîæå äà áúðçàòå, íî àêî ñå îòíàñÿòå íå÷îâåøêè êúì ìåíå,
íÿìà äà Âè ðàáîòÿ, ùå ñå îòêàæà îò ðàáîòà. Íå îòèâàì âå÷å
íà ðàáîòà.” È ùå îñòàíå ðàáîòàòà. Çíà÷è òè òðÿáâà äà âçåìåø
ïðåäâèä ïîëîæåíèåòî íà ñâîèòå êðàêà.
Ñåãà, âñè÷êè âèå ñòå äîøëè è èñêàòå äà ñå ó÷èòå. Âèå
ðàçãëåæäàòå íåùàòà ñàìî îò âàøå ãëåäèùå. Èñêàòå äà áúäåòå
ùàñòëèâè íà Çåìÿòà. Íî ùàñòèåòî ñå îáóñëàâÿ îò íÿêîè íåùà.
Òî ñå îáóñëàâÿ îò ÷îâåøêèÿ óì ­ êàê å âúçïðèåë Áîæåñòâå-
íàòà ñâåòëèíà; îáóñëàâÿ ñå îò ÷îâåøêîòî ñúðöå ­ êàê å âúç-

&
ïðèåëî Áîæåñòâåíàòà òîïëèíà; îáóñëàâÿ ñå è îò
÷îâåøêàòà âîëÿ ­ êàê å âúçïðèåëà Áîæåñòâåíàòà ñèëà. È
çà äà áúäå ÷îâåê ùàñòëèâ, òîé òðÿáâà äà èìà ñâåòëèíà,
òîïëèíà è ñèëà. Àç ñåãà ãîâîðÿ çà îíàçè ñâåòëèíà, êîÿòî
íîñè æèâîò â ñåáå ñè. È ùîì èìàø òè òàçè ñâåòëèíà, òÿ
ïðèâëè÷à âñè÷êî îíîâà, îò êîåòî òè èìàø íóæäà. È ãî
óðåæäà ïî ìàãè÷åñêè íà÷èí. Òÿ ãî óðåæäà êàêòî åäèí öàð
óðåæäà íåùàòà. Öàðÿò ñàìî êàòî äðúííå íà çâúíåöà è êàæå:
“Òðÿáâàò ìè 10 000 ëåâà çà åäíà ðàáîòà”, è âåäíàãà ïàðèòå
èäâàò. Ñëåä ïîëîâèí ÷àñ öàðÿò ïàê êàçâà: “100 000 ëåâà!” È
ïàðèòå èäâàò. Ñëåä íÿêîé ÷àñ êàçâà: “Íÿêîëêî ìèëèîíà
èñêàì!” È ïàðèòå èäâàò.
Âçåìåòå çà ïðèìåð åäíî ñúáðàíèå. Òàì ãëàñóâàò è âåäíà-
ãà ïàðèòå èäâàò. Òóê óìúò ðàáîòè. Âèå èñêàòå äà áúäåòå áîãà-
òè, áåç äà èìàòå òàÿ ñâåòëèíà, ñ êîÿòî óìúò ñè ñëóæè. Ïàðèòå
íèêîãà íå èäâàò ïðè åäèí ÷îâåê, êîéòî íå ãè îáè÷à. Òå è
êàòî ñåäÿò â äæîáà òè, ùîì âèäÿò, ÷å íå ãè îáè÷àø, ïîãëåä-
íåø â äæîáà ñè è âèäèø, ÷å ñà èç÷åçíàëè. È ïàðèòå ïðèñòàâàò.
È òå ñà êàòî ìëàäè ìîìè. Íÿêîé ïúò ïðîäèðàò äæîáà òè è
ïàäàò. Àêî âèå íÿêîé ïúò ñå îïëàêâàòå îò ñèðîìàøèÿ, òîâà
ïîêàçâà, ÷å íÿìàòå ëþáîâ êúì ïàðèòå. Èëè äðóãîÿ÷å êàçàíî:
íÿìàòå ëþáîâ êúì Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà. Çàùîòî ïàðèòå
ïðîèçâåæäàò ñâåòëèíàòà. Îíçè, êîéòî íÿìà ïàðè â äæîáà
ñè, ïîãëåäúò ìó å ïîòúìíÿë. Íî àêî ìó òóðèòå 250 ëèðè â
äæîáà, ñâåòíå ìó íà ÷îâåêà, òîé å âåñåë, èäâà ïðè æåíà ñè è
íîñè íåùî, ðàäîñòåí å! Ïàðèòå ãî ðàçâåñåëèõà.
Íÿêîè âåðóþùè èñêàò äà áúäàò âåñåëè áåç ïàðè. Àç ñúì
ñúãëàñåí áåç ïàðè, çàùîòî äóìèòå “ïàðº” è “ïàðè” íà áúëãàð-
ñêè ñà åäíà è ñúùà äóìà. Ïàðèòå ñà ëîøè, íî çëàòîòî å äîáðî.
Çà ïàðèòå è àç ñúì ñúãëàñåí. Çàùîòî òå ïàðÿò è èçñòóäÿâàò.
Íî çëàòîòî íîñè äîáðî. Êàçàíî å: “Ñúáèðàéòå âàøèòå ñúêðî-
âèùà”, íå å êàçàíî: “Ñúáèðàéòå ïàðè.”
Àç ÷åñòî ñúì âè ïðèâåæäàë åäèí ïðèìåð, åäèí àíåêäîò.
Äà âè ãî ðàçïðàâÿ. Îòèâàò â Íþ Éîðê 12 äàìè îò âèñîêî
ïðîèçõîæäåíèå, îò áëàãîðîäíîòî àìåðèêàíñêî îáùåñòâî, ïðè
åäèí àìåðèêàíñêè ìèëèîíåð, êîéòî ìèíàâàë çà ìíîãî ñêúð-
æàâ*. Êàê êàçâàò íà áúëãàðñêè? ( ­ “Ñêúïåðíèê, ñòèñíàò,

* ñêúðæàâ ­ äèàë. ñòèñíàò, ñêúïåðíèê.

&
ïèíòèÿ.”) Àç èñêàì äà òóðÿ ïî-õóáàâà äóìà. Íå áèë ìíîãî
ùåäúð. Îòèâàò ïðè íåãî 12 äàìè è òîé èì äàë 12 äîëàðà.
Ïîñëå îòèâà åäíà ìëàäà ìîìà, 19-ãîäèøíà. Òÿ îòèâà ñàìà è
êàçâà, êàòî ãî ïîãëåæäà â î÷èòå: “Ãîñïîäèíå, òðÿáâàò ìè
25 000 äîëàðà!” Îíçè êàçàë: “Õóáàâî, íà Âàøå ðàçïîëîæåíèå
ñúì!” Èçâàæäà è äàâà 25 000 äîëàðà.
Ïèòàì ñåãà: Äå å ñèëàòà? Îíåçè, äâàíàäåñåòòå, åäâà èç-
êúðòâàò 12 äîëàðà. À ïúê òÿ å ñàìà è èçêúðòâà 25 000 äîëàðà.
Êàê ùå îáÿñíèòå? Ñåãà ìîæå äà ñå ïîâäèãíå âúâ âàñ åäíî
ñúìíåíèå äàëè å âÿðíî òîâà èëè íå. Ñåãà ïðèåìàì ïðîòèâîðå-
÷èåòî: ìîæå äà å âÿðíî èëè íåâÿðíî. Ñåãà äà äîïóñíåì, ÷å å
âÿðíî. Êàê ùå ãî îáÿñíèòå? Àç ãî îáÿñíÿâàì ïî ñëåäóþùèÿ
íà÷èí. Êåñèèòå íà îíåçè, äâàíàäåñåòòå, êîèòî ñà îòèøëè,
áèëè òîëêîç ìàëêè, ÷å âúâ âñÿêà êåñèÿ ñàìî åäèí äîëàð ìî-
æåëî äà [ñå] ñúáåðå. È ÷îâåêúò èçâàæäà è òóðÿ â êåñèÿòà íà
âñÿêà äàìà ñàìî ïî åäèí äîëàð. Òîé å ñúîáðàçèòåëåí. Òóðÿ
òîëêîç, êîëêîòî ñå ñúáèðà â êåñèÿòà èì. Òîé å âçåë òîâà ïðåä-
âèä. À ïúê êàòî äîøëà òàçè, ìëàäàòà ìîìà, òÿ íîñåëà êåñèÿ,
êîÿòî ñúáèðàëà ìíîãî.
Áúëãàðèíúò, êàòî âèäè, ÷å ÷óâàëúò å ãîëÿì, êàçâà: “Åëà
íàñàì êúì õàìáàðÿ.” È òóðÿ 2, 3, 4, 5, 6 êðèíè. Íÿêîè ÷óâàëè
ñúáèðàò è 8 êðèíè. À ïúê äðóã èäâà ñ åäíî êàí÷å è ìó äàâà
òîëêîç. È òîãàâà îíçè, êîéòî ïîëó÷àâà òîëêîç, å íåäîâîëåí
è êàçâà: “Ìíîãî ñêúðæàâ ÷îâåê å òîçè.” Òîé å ñêúðæàâ êúì
îíçè, êîéòî îòèâà ïðè íåãî ñ ìàëêàòà êåñèÿ.
Àç ìíîãî ïúòè ñúì ãîâîðèë, ÷å òðÿáâà äà ñòàíåòå ïåâöè.
Àêî ìå ñëóøàõòå, âñè÷êè òðÿáâàøå äà ñòàíåòå ïúðâîñòåïåííè
ïåâöè òóê. Íÿêîè êàçâàò: “Òî òàêà ñå ãîâîðè, íî âòîðè ïúò
êàòî ñå ðîäèì â ñâåòà.” À íÿêîè êàçâàò: “Ñåãà íÿìàìå óñëî-
âèÿ, íÿìàìå ïèàíî, àïàðòàìåíò, ó÷èòåëè.” Íÿêîè êàçâàò: “Àç
ïåâåö íÿìà äà ñòàâàì.” Àêî âèå ïåâöè íÿìà äà ñòàíåòå íà
Çåìÿòà, íà íåáåòî íå âè ïðèåìàò. Íèòî åäèí îò âàñ, êîéòî íå
å ïåâåö, íÿìà äà áúäå ïðèåò íà íåáåòî. Ùå âè âúðíàò îò íå-
áåòî. Àç ìîãà äà âè ïîäïèøà òîâà ñåãà. Ìàêàð è ïî âñè÷êèòå
äðóãè ïðåäìåòè äà èìàòå ïî 6, ùå âè âúðíàò, çà äà èçäúðæèòå
èçïèò ïî ïååíå. È êàòî âçåìåòå èçïèòà, ùå âè ñå îòâîðÿò
öàðñêèòå âðàòà.
Êàçâàòå: “Áåç ïååíå íå ìîæå ëè?” Âñåêè ÷îâåê, êîéòî

&!
íå çíàå äà ïåå, ìèðèøå, èìà ìíîãî ðàçâàëåíè óñòà. È òðÿáâà
äà ïååòå ­ ïååíåòî ÷èñòè ÷îâåêà. ×îâåê, êîéòî íå ïåå, íå
ñå ÷èñòè. Áúëãàðèíúò ìíîãî ïðàâî êàçâà: “Êîéòî ïåå, çëî
íå ìèñëè!” À ïúê êîéòî íå ïåå, çëî ìèñëè.
Ñåãà, äðóãîòî ïîëîæåíèå. Âèå ùå êàæåòå: “Òåçè ñà ôèëî-
ñîôñêè ðàçñúæäåíèÿ. Íèå îñòàðÿõìå âå÷å.” Îñòàðÿõòå îò êàê-
âî? Îò êàêâî îñòàðÿâàò ñòàðèòå âîëîâå? Îò îðàíå íà íèâàòà.
Îò êàêâî îñòàðÿâàò êîíåòå? Îò êàðóöàòà. Âñè÷êè âèå îñòàðÿ-
âàòå, ïîíåæå ñòå ñå âïðåãíàëè â êàðóöè, â êîèòî íèêîé íå âè
å òóðèë. Íàïðèìåð âèå ñåäèòå è ìèñëèòå êàê ùå ïðåêàðàòå
æèâîòà ñè è êàçâàòå: “Ãîëÿìà ñèðîìàøèÿ èìà ñåãà â ñâåòà!”
ß ìè îïèøåòå ñèðîìàøèÿòà ñåãà. Êàêâà å òÿ? Â êàêâî ñåäè
ñèðîìàøèÿòà?
Äâàìà äóøè ñèðîìàñè ïîïàäíàëè â åäíà ÷îðáàäæèéñêà
êúùà. ×îðáàäæèÿòà ãî íÿìà. È äâàìàòà òðåïåðÿò. Ãëåäàò
åäíà öèãóëêà. Åäèíèÿò êàçàë: “Êîé ñè å èãðàë ñ òîâà äúðâî
äà ãî ïðàâè òîâà íåùî? Íÿìàë ëè å äðóãî íåùî äà íàïðàâè,
à ïúê ñ òîâà ñè å èãðàë?” À ïúê äðóãèÿò å áèë ìàéñòîð öèãó-
ëàð. Òîé å çíàåë äà ñâèðè íà öèãóëêà. Êàòî âèäÿë öèãóëêàòà,
îòâîðèëè ìó ñå î÷èòå, âçåìà ÿ è ïî÷âà äà ñâèðè. ×îðáàäæèÿòà
èäâà âêúùè è âèæäà, ÷å íÿêîé ñâèðè. Êàòî âëèçà âêúùè,
ïîòóïâà ñâèðà÷à è ìó êàçâà: “Îò êîëêî ãîäèíè òúðñÿ íÿêîé
äà ìå íàó÷è äà ñâèðÿ! Òîâà ãî êóïèõ.” Ïîòóïâà è äðóãèÿ è ìó
êàçâà: “Òè çíàåø ëè äà ñâèðèø?” ­ “Íå çíàì.” ­ “Òîãàâà ùå
ñëóãóâàø íà îíçè, äúðâà ùå ñå÷åø, âîäà ùå íîñèø.” Òîé çàðú-
÷àë çà ñâèðà÷à õóáàâè äðåõè. È äî âå÷åðòà òîé áèë âå÷å õóáàâî
îáëå÷åí, ïî áúëãàðñêè õóáàâî. Äà êàæåì, ÷å â Áúëãàðèÿ å
ñòàíàëî òîâà.
Àêî íå çíàåòå äà ñâèðèòå, âîäà ùå íîñèòå, äúðâà ùå öå-
ïèòå; à àêî çíàåòå äà ñâèðèòå, âñè÷êî ùå èìàòå.
×îâåê, êîéòî çíàå äà ìèñëè, òîé å öèãóëàð. Íà âñèíöà âè
òðÿáâà äà ñâèðèòå íà òàçè öèãóëêà. Íÿêîé êàçâà: “Çàùî íè
ñúçäàäå Ãîñïîä â ñâåòà, çàùî íè äàäå òàçè áåäíîòèÿ?” Àç
êàòî âè ãëåäàì, âèæäàì îòêúäå ñà èçëåçëè âàøèòå ïîãðåøêè.
Êàòî âè ïðàùàõà îò Íåâèäèìèÿ ñâÿò, êàçâàõà âè: “Íèêúäå
íÿìà äà ñå ñïèðàòå. Íèêúäå íÿìà äà ïèåòå âèíî. Ïîçâîëÿâà
ñå ñàìî ÷èñòà âîäà. È îò íèêàêâà ðúêà. Ñàì ùå îòèäåø äà
ïèåø. È êàòî âçåìåø õëÿá, îò íèêîÿ ðúêà íÿìà äà âçèìàø

&"
õëÿá, íî ñàì ùå ñè ãî âçåìåø.” Âèå òîâà ïðàâèëî íå
î÷àêâàòå. Âèå î÷àêâàòå áàùà âè äà ðàáîòè è äà âè îñòàâè
ïàðè; âèå î÷àêâàòå ìàéêà âè äà ðàáîòè çà âàñ è âàøèÿò
÷è÷î, è íÿêîé âàø ïðèÿòåë äà ðàáîòÿò çà âàñ. Óïîâàâàòå
íà òîâà, êîåòî íå âè å ïîçâîëåíî. Çàáðàíèëè ñà âè òîâà.
Ãîñïîä êàçâà: “Óïîâàâàéòå íà òîâà, êîåòî ñà âè äàëè.” ­ Íà
âàøèÿ óì, íà âàøåòî ñúðöå è íà âàøàòà âîëÿ. È êàòî
ñâúðøèòå ó÷èëèùåòî, òîãàâà ùå ïðèåìåòå õëÿáà. Çàùîòî
ïðåñòúïëåíèå å äà âè äàäå íÿêîé ÷îâåê õëÿá è äà íå ìîæå äà
ãî îöåíèòå.
Âèå èñêàòå äà âè îáè÷à íÿêîé. Ïðåñòúïëåíèå å äà âè
îáè÷à è äà íå îöåíèòå íåãîâàòà ëþáîâ! Ïðåñòúïëåíèå å äà
îáè÷àø íÿêîãî, êîéòî íå îöåíÿâà òâîÿòà ëþáîâ. Ñåãà ïîñòà-
âÿì çàêîíà: ×îâåê å äîøúë íà Çåìÿòà ­ ñ òîâà å ïðîÿâåíà
Ëþáîâòà íà Áîãà. È ÷îâåê äà îöåíÿâà Áîæèÿòà Ëþáîâ. Òè
ùå äîéäåø äà èçïúëíèø Íåãîâàòà Âîëÿ òàêà, êàêòî èñêà
Òîé! Çà äà ïîêàæåø, ÷å òè îöåíÿâàø Íåãîâàòà Ëþáîâ!
Çàùîòî, àêî íå ÿ îöåíèø, òè ùå èçâúðøèø åäíî ïðåñòúï-
ëåíèå, çà êîåòî çà õèëÿäè ãîäèíè ùå ñòðàäàø. È õîðàòà ñòðà-
äàò çà íåîöåíêà íà Áîæèÿòà Ëþáîâ. Áîã êàçâà íà õîðàòà:
“Îò äúðâîòî íà ïîçíàíèåòî íà äîáðîòî è çëîòî íÿìà äà
ÿäåø.” È íå Ãî ïîñëóøàõà. Ñåãà öèòèðàò Õðèñòà. Õðèñòîñ
êàçâà òàêà: “Ëþáåòå âðàãîâåòå ñè.”
Àç âåäíúæ áÿõ íà åäíî åâàíãåëñêî ñúáðàíèå. Òîâà áåøå
â ìèíàëîòî, ïðåäè ãîäèíè, íå â äðóãî ïðåðàæäàíå. Òîâà áåøå
åäíà êîíôåðåíöèÿ. Ïðîïîâåäíèöèòå ñå ñêàðàõà, âäèãíàõà
ñêàíäàë çà åäèí âúïðîñ. Íî íå ñå êàðàò êàêòî îáèêíîâåíî,
íî ïî åäèí âúïðîñ. Ñêàðàõà ñå äâàìà ïðîïîâåäíèöè è íà äðó-
ãèÿ äåí òðÿáâàøå äà ñå ïðèìèðÿâàò. Åäèíèÿò åòî êàêâî å
êàçàë: “Òè ñè åäíà ãàðãà, êîÿòî íå ìèñëè.” À ïúê äðóãèÿò
êàçàë: “Òè ñè åäíà ñâðàêà.” È ñëåä òîâà, êàòî ãè ïðèìèðèõà,
òå ñå õâúðëèõà åäèí êúì äðóã è ñå ðàçöåëóâàõà ­ ãàðãàòà è
ñâðàêàòà. Ìåí ìè áåøå ïðèÿòíî. Ãëåäàõ ãè è êàçâàõ: “Çàùî
ñå êàðàò? Íåùî îáèäíî ëè å òîâà?” Åäèíèÿò êàçâà íà äðóãèÿ:
“ãàðãà”, à äðóãèÿò ìó îòãîâîðèë: “ñâðàêà”. Äðóãè ãàðãè èìà
ëè? Àç âå÷å ãè âèæäàì, ÷å âñè÷êè ñà ãàðãè è ñâðàêè. Ðàçöåëó-
âàõà ñå.
Êàçâàì: Îòëè÷íî âïå÷àòëåíèå! Êàçàõà ìè ñëåä òîâà:

&#
“Âèå êàêâî ìèñëèòå?” Ñëåä òîâà äúðæàõà ìíîãî õóáàâè åâàí-
ãåëñêè ïðîïîâåäè. Ðàçòúðñèõà ñúðöàòà íà ïóáëèêàòà. Íàïðà-
âè ìè ñèëíî âïå÷àòëåíèå, ÷å ãàðãèòå è ñâðàêèòå ñå öåëóâàò.
Ëîøîòî ó ãàðãèòå è ñâðàêèòå å, ÷å òå èìàò åäèí ëîø
íàâèê. Êîãàòî íÿêîÿ êîêîøêà ñå ðàçêðå÷è è ñíåñå íÿêîå ÿéöå,
àêî íÿìà íèêîé, ñâðàêàòà ïðîáèâà ÿéöåòî è ãî èçÿæäà. Ñâðà-
êàòà áóòà òàì, äåòî íå òðÿáâà; è ãàðãàòà áóòà òàì, äåòî íå
òðÿáâà. Òîâà å ëîøîòî ó òÿõ. Ñâðàêàòà å ìíîãî óìíà. Ãàðãèòå,
è òå ñà ìíîãî óìíè. Ãàðãèòå èìàò ñîëèäàðíîñò. Âñè÷êè òå ñà
ñîëèäàðíè äà ñè ïîìàãàò, êîãàòî åäíà ãàðãà ñòðàäà. Ñâðàêèòå,
è òå ñà ñîëèäàðíè, íî ñà ìíîãî ñòðàõëèâè.
Èìàõìå åäèí ïðèìåð. Òîâà áåøå ñå ñëó÷èëî â Òúðíîâî.
Åäèí äåí ïðåäè äà ñòàíå åäèí íàø ñúáîð â Òúðíîâî, ãëåäàì,
÷å å äîøúë åäèí ãîëÿì ïúñòúð êúëâà÷. Õîäè ïî äúðâåòàòà,
èíñïåêòèðà äúðâåòàòà äàëè èìà ÷åðâåè â òÿõ. Êàöíà íà çå-
ìÿòà. Ãëåäàì, çàîáèêîëèõà ãî 12 ñâðàêè. Òîé å ñåäíàë ïîñðå-
äàòà è òå ãðà÷àò îòãîðå ìó. Òîé òðúãíå êúì åäíàòà ñòðàíà è
öåëèÿò êðúã ñå ðàçøèðè. Òîé ïàê äîéäå íà ìÿñòîòî ñè è ñâðà-
êèòå äîéäàò ñúùî íà ìÿñòîòî ñè. Âèæäàò, ÷å íà òîçè êúëâà÷
÷îâêàòà å òîëêîâà ñèëíà, ÷å àêî óäàðè íÿêîÿ ñâðàêà, êîÿòî
ñå äîáëèæè, ïîñëåäíàòà ùå ïîñòðàäà. 12-òå ñâðàêè ñå ñúñòåçà-
âàò è ñåäÿò. Àç íàìåðèõ åäíà äîáðà ñòðàíà â òîâà: íå ãî íàïà-
äàò âñè÷êè ñâðàêè. Íàïàäíå ãî åäíà ñâðàêà, ïîñëå äðóãà ñâðà-
êà è êîãàòî êúëâà÷úò íàïðåäíå êúì òÿõ, òå ñå îòäàëå÷àâàò.
Ïèòàì ñå: Çà êàêâî ñà ñå ñúáðàëè òåçè ñâðàêè òóê? Àç
òúëêóâàì âúïðîñà. 12 ìú÷íîòèè èìà â æèâîòà, êîèòî ñïúâàò
õîðàòà. Òè òðÿáâà äà áúäåø êàòî êúëâà÷à ­ â öåíòúðà äà
ñåäèø è äà ãè ðåñïåêòèðàø âñè÷êèòå. Òåçè ñâðàêè ãðà÷åõà,
ãðà÷åõà, ñåäÿõà íàîêîëî è ïî åäíî âðåìå êúëâà÷úò ñè õâðúê-
íà, çàìèíà ñè ïî ðàáîòà; è òå ñè îòèäîõà ïî ðàáîòà. Âèå íÿêîé
ïúò ñå îïëàêâàòå, à òîçè êúëâà÷ è îò 12-òå ñâðàêè íå ñå óïëà-
øè. Êàêâî ïðåäñòàâëÿâà êúëâà÷úò? Òîé ïðåäñòàâëÿâà â äàäå-
íèÿ ñëó÷àé ÷îâåøêàòà âîëÿ. Àêî òâîÿòà âîëÿ íÿìà åíåðãèÿòà
íà åäèí êúëâà÷, òè íèùî íå ìîæåø äà ñâúðøèø. Òîé ðåñïåê-
òèðà òåçè ñâðàêè ñ ÷îâêàòà ñè. Òå ãðà÷àò íàîêîëî. Òîé êàçâà-
øå íà ñâðàêèòå òàêà: “Âèå íå òðÿáâà äà ñå ìåñèòå â ìîÿòà
ðàáîòà. Àç âèæäàì, ÷å òóê èìà íÿêîè ïàðàçèòè ïî äúðâåòàòà.
Âèå ñàìî âäèãàòå øóì è ðàáîòà íå âúðøèòå, à ïúê àç öÿë

&$
äåí èíñïåêòèðàì. È êàêâîòî íàìåðÿ, èçâàæäàì ãî íàâúí
îò äúðâåòàòà. ×èñòÿ ãè.” Âèå êàçâàòå: “Òîâà å êúëâà÷.”
Íî â äàäåíèÿ ñëó÷àé êîå å ïî-õóáàâî: ñâðàêà ëè äà áúäåø
èëè êúëâà÷? Àêî å çà äúðâåòàòà, ïî-äîáðå å äà áúäåø
êúëâà÷. Íî [â] êàêâî ñåäè äîáðàòà ñòðàíà íà ñâðàêèòå?
Ñâðàêè èìà â Áúëãàðèÿ. Êàêâà å îòëè÷èòåëíàòà ñòðàíà íà
ñâðàêàòà? Ùå çíàåø ÷ðåç íåÿ êîãà ùå äîéäå íÿêîé
íåïðèÿòåë. Òÿ ùå äîéäå è ùå òå ïðåäóïðåäè, àêî çíàåø äà
ðàçáèðàø. Àêî çíàåø äà ðàçáèðàø, ïî íåéíèÿ ãëàñ ùå çíàåø
äàëè ùå äîéäå íÿêîé âúëê èëè íÿêîÿ ìå÷êà. Ñâðàêàòà ùå
ïîêàæå. Òÿ ùå òè ïîêàæå äàëè ùå äîéäå íÿêîé äîáúð èëè
ëîø ÷îâåê.
Ñåãà âàñ òîâà íå âè ïîëçóâà. Íî òóê, íà Èçãðåâà, èìàìå
ñâðàêè. Àç äíåñ ñëÿçîõ çà ëåêöèÿ, ïîíåæå åäíà ñâðàêà ìè
êàçà äà ñëÿçà. Åäíà ñâðàêà áåøå êàöíàëà íàòàòúê è ìè êàçà:
“Äîáðå ùå ñòîðèø äà ñëåçåø äà èì ïîãîâîðèø íà òåçè õîðà
òàì.” Àç ñå îáúðíàõ êúì ñâðàêàòà è º êàçàõ: “Ìîëÿ, ìíîãî
âè áëàãîäàðÿ çà äîáðèÿ ñúâåò, êîéòî ìè äàâàòå. Íî àç ùå
îáè÷àì äà íå çàêà÷àø íàøèòå ìóçèêàíòè.” Íÿêîé ùóðåö,
êàêòî ñè ïåå, òå ãî õâàùàò. Êàçàõ: “Ìóçèêàíòèòå äà íå áóòàø!
Äðóãè ðàáîòè êàòî íàìåðèø, ÿæ, íî ùóðöèòå äà íå áóòàø.
Òîâà å ìîðàë! ×åðâåé÷åòà êàòî íàìåðèø, ãúñåíè÷êè è äðóãè
òàêèâà, ÿæ, íî ùóðöèòå îñòàâè.” Ñâðàêàòà ñå îáúðíà êúì
ìåíå, âäèãíà ñè ãëàâàòà. Àç ÿ ïèòàì: “Êàêâî ïðàâèø?” Òÿ
êàçâà: “Ãëåäàì íåùî.” Êàçàõ º: “Âñè÷êî ãëåäàé, íî ñàìî ùóð-
öèòå äà íå çàêà÷àø.”
Ñåãà, àç îòíàñÿì òîâà êúì âúòðåøíèÿ æèâîò íà ÷îâåêà
­ êúì óìñòâåíèÿ è ñúðäå÷íèÿ ìó æèâîò. Ìíîãî ïúòè âèå ñå
áåçïîêîèòå çà íèùî è íèêàêâî. Èçïèòàíèÿòà íå ñà íåùî
ëîøî. Âñÿêî èçïèòàíèå äîáðå òðÿáâà äà ñå èçäúðæè è
ðàçðåøè. Çàùîòî, àêî åäíî èçïèòàíèå íå ñå ðàçðåøè äîáðå,
òî ùå îáðàçóâà â æèâîòà åäèí ïðåëîì. Àêî íå ðàçðåøèòå
åäíà ìú÷íîòèÿ, òî â áúäåùå ùå äîéäå ïî-ãîëÿìà ìú÷íîòèÿ.
Ìú÷íîòèèòå ñå óâåëè÷àâàò êàòî äúëãîâåòå. Àêî òè âçåìåø
â çàåì è íå ïëàòèø ëèõâàòà, òî äúëãîâåòå ðàñòàò è ñëåä
íÿêîëêî ãîäèíè ùå ñòàíàò òîëêîâà ãîëåìè, ÷å íå ùå ìîæå
äà ãè ïîñðåùàø. Âñÿêà åäíà ìú÷íîòèÿ, òîâà ñà ïàðè íàçàåì,
êîèòî ñòå âçåëè îò íÿêîÿ áàíêà è êîèòî òðÿáâà äà

&%
èçïëàòèòå. Âñè÷êè ìú÷íîòèè, òîâà ñà äúëãîâå, ñ êîèòî
òðÿáâà äà ñå ñïðàâèòå. Íàïðèìåð äà êàæåì, ÷å òè ñè
ñòðàõëèâ êàòî çàåê ­ òè ñè âçåë òåçè ïàðè íàçàåì. Ïðè ñòðàõà
òè èìàø äà äàâàø íåùî. Êàê ùå èçïëàòèòå äúëãîâåòå íà
ñòðàõà? Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å èìàø äà äàâàø 10 000 ëåâà íà
åäíà ìå÷êà. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òðÿáâà äà èçïúëíèòå òîâà
çàäúëæåíèå. Êàê ùå ãî ïëàòèòå? Íàé-ïúðâî ùå âçåìåòå
ïðåäâèä êàêâî îáè÷à ìå÷êàòà. Êàòî âçåìåø êîøíèöàòà, ñ
êîÿòî ùå ÿ óãîñòèø, ùå º äàäåø òîâà, êîåòî òÿ îáè÷à. È
ïîñëå ùå º ïðåäñòàâèø ïîëèöàòà, êîÿòî èìàø äà èçïëàùàø.
Âèå ñåãà íå âçèìàéòå ìå÷êàòà â ëîø ñìèñúë. Èìàìå äâà
ïîðÿäúêà. Ìå÷êàòà å ñúçäàäåíà îò Áîãà. Íî èìåòî º å òóðåíî
îò ÷îâåêà. Àäàì å òóðèë èìåòî º. Òî íå å Áîæèå èìå, à ÷îâåø-
êî. Ëîøîòî â ìå÷êàòà å ÷îâåøêîòî èìå, à ïúê õóáàâîòî â
ìå÷êàòà å Áîæåñòâåíîòî. Òÿ èìà äîáðè ÷åðòè. Ìå÷êàòà å
ìíîãî ïðèçíàòåëíà. Êàòî º íàïðàâèø åäíà óñëóãà, òÿ íå çàá-
ðàâÿ.  Êàðíîáàòñêî èìàìå ìå÷êàðè.  Êàðíîáàòñêî õâàíàëè
åäíî ìå÷å. Åäíà æåíà ãî [îò÷]óâàëà. È ñëåä âðåìå, åäèí äåí,
òÿ, êàòî ñòàíàëà ãîëÿìà ìå÷êà, ðàçèãðàâàëè ÿ. Òàçè ìå÷êà
äîøëà ïðè êðàêàòà º è ïî÷íàëà äà º áëèæå êðàêàòà. Ìå÷êàòà
º êàçàëà: “Òè äîáðå ïîñòúïè ñ ìåíå. Òè ìå îòõðàíè, íî òîçè
ìå÷êàð êàêâî ìè òóðè â óñòàòà. Äà ñà âñè÷êè õîðà êàòî òåáå,
êîëêî õóáàâ ùåøå äà áúäå ñâåòúò!” È áëèæå º êðàêàòà, ÷å
òÿ äîáðå ïîñòúïèëà.
 ñåãàøíèÿ âåê ñå èçèñêâà îò õîðàòà åäíà âúòðåøíà
ïðèçíàòåëíîñò çà îíîâà, êîåòî Áîã íè å äàë. È ìàëêî õîðà ùå
íàìåðèø, êîèòî ñà äîâîëíè îò òîâà, êîåòî èìàò. Âñåêè ñåäè
è ìèñëè, ÷å ìó ëèïñâà íåùî. Ïîãðåøíî å òîâà. Íèå áèõìå áèëè
ïðàâè äà ìèñëèì òàêà, àêî òîâà ìîæå äà ñå îáîñíîâå. Íî íàó÷íî
ñå äîêàçâà, ÷å â ÷îâåøêèÿ ìîçúê èìà ãîëåìè âúçìîæíîñòè çà
ðàáîòà. ×îâåê íå å ïî÷íàë äà ðàáîòè îùå. Åäèí ó÷åí ÷îâåê
ïðàâè ñëåäíîòî ñðàâíåíèå. Àêî âçåìåì âñè÷êîòî çíàíèå, êîåòî
ñúùåñòâóâà â ñâåòà, òî ìîæå äà ñå ñúáåðå â 90 êíèãè, ãîëåìè
êàòî Áèáëèÿòà. Ñëåä êàòî ãè îòïå÷àòàìå â ÷îâåøêèÿ ìîçúê,
â íåãî ùå îñòàíå ìÿñòî çà îùå 900 òàêèâà êíèãè. Çíà÷è, êàêâî
ãðàìàäíî áîãàòñòâî èìà â ìîçúêà! Êîëêî ìíîãî èìà îùå äà ñå
ðàáîòè! Êîëêî òàëàíòè èìà çàðîâåíè â ÷îâåêà!
 áúäåùèÿ ñâÿò ùå âè ñúäÿò, ÷å íå ñòå óïîòðåáèëè

&&
òàëàíòèòå ñè, êîèòî Áîã âè å äàë. Âèå èìàòå ìíîãî
âúçìîæíîñòè. Íÿêîè ìëàäè ñåñòðè èìà, êîèòî êàçâàò: “Íèå
ñìå ìëàäè, äà ñè ïîæèâååì.” Ñòàðèòå êàçâàò: “Íèå ñìå
îñòàðåëè.” È äâàìàòà ñà â çàáëóæäåíèå. Ìëàäîñòòà å åäèí
ïðîöåñ íå ñòàòè÷åñêè. ×îâåê ïîñòîÿííî òðÿáâà äà ñå
ïîäìëàäÿâà è ïîñòîÿííî äà îñòàðÿâà. Âúïðîñúò ñåäè â òîâà,
÷å íèå ïîñòîÿííî îñòàðÿâàìå è ïîñòîÿííî íå ñå
ïîäìëàäÿâàìå. Ïîãðåøêàòà íå å, ÷å îñòàðÿâàìå, íî å â òîâà,
÷å åäíîâðåìåííî íå ïîääúðæàìå äâàòà ïðîöåñà.
Ïîäìëàäÿâàíåòî íîñè ñèëà, à ïúê îñòàðÿâàíåòî íîñè çíàíèå.
Âèå òúëêóâàòå êðèâî âúïðîñà. Àêî ïîä äóìàòà “ñòàðîñò”
ðàçáèðàòå áåçñèëèå, òî å ïîãðåøíî. Íàé-äîáðèòå ó÷åíèöè
ñà ñòàðèòå õîðà, à ïúê íàé-ðàáîòëèâèòå ñà ìëàäèòå. Êàòî
ðàáîòèø, òè ïðèäîáèâàø ñèëà. À ïúê êàòî ðàáîòèø êàòî
ñòàð, êàòî ó÷èø, òè äîáèâàø çíàíèå. Òå ñà äâà ïðîöåñà â
÷îâåêà. ×ðåç ìëàäîñòòà ùå äîáèåø ñèëà, à ïúê ÷ðåç
ñòàðîñòòà ­ çíàíèå. À ïúê ñèëàòà è çíàíèåòî ñà íåîáõî-
äèìè çà ïîâäèãàíåòî è ïðîãðåñà íà ÷îâåøêàòà äóøà.
Âèå êàçâàòå: “Îñòàðÿõìå.” Ïèòàì: Êàêâî çíàíèå
èìàòå? Êàæåòå ìè êàêâî îçíà÷àâà 1.
Êîëêî îçíà÷àâàò 2, 3, 4? Êàêâî îçíà÷àâà
òîçè êâàäðàò?
Êâàäðàòúò, òîâà å âå÷å åäèí äîì.
Âèå èìàòå äâå óñïîðåäíè ëèíèè è îùå äâå.
ÀD è ÂÑ ñà óñïîðåäíè; ñúùî ÀÂ è DÑ ñà
óñïîðåäíè. ÀD å áàùàòà, ÂÑ å ìàéêàòà.
ÀÂ å ñèíúò, à ïúê DÑ å äúùåðÿòà. Òàêà å
îáðàçóâàí åäèí äîì. Úãëèòå, êîèòî ñå îáðàçóâàò, ñà ïðàâè.
Ñèíúò èìà åäíàêâè âúçìîæíîñòè êàêòî áàùà ñè; è
äúùåðÿòà èìà åäíàêâè âúçìîæíîñòè êàêòî ìàéêà ñè. Òîâà,
êîåòî áàùàòà å ïîñòèãíàë, è ñèíúò ìîæå; òîâà, êîåòî
ìàéêàòà å ïîñòèãíàëà, è äúùåðÿòà ìîæå.
Ñúùèÿò çàêîí å è çà âàñ. Ñåãà âèå êàêâî ñòå
ïîñòèãíàëè? Âèå îñòàðÿõòå áåç çíàíèå. Íî ïîìíåòå, ÷å
÷îâåê äâà ïúòè íå ìîæå äà áúäå ìëàä íàâåäíúæ. ×îâåê
ïîñòîÿííî òðÿáâà äà îñòàðÿâà è äà ñå ïîäìëàäÿâà. È õîðàòà
íå ñå ïîäìëàäÿâàò, ïîíåæå íå îñòàðÿâàò. Íÿêîé êàçâà, ÷å
å ñòàð, ÷å å íà 90 ãîäèíè. Äà, Çåìÿòà 90 ïúòè å îáèêîëèëà

&'
îêîëî Ñëúíöåòî, íî òè êàêâî ñè íàó÷èë ïðåç òîâà âðåìå?
Àç íàñêîðî ïîñåòèõ èçëîæáàòà íà åäèí õóäîæíèê,
êîéòî áåøå íà Ðèëà (Èâ. Òðè÷êîâ). Íàðèñóâàë ÷îâåêúò!
Äðóãèòå õóäîæíèöè ñå ÷óäÿò êúäå å íàìåðèë òåçè èçãëåäè!
Íî îêî èìà òîçè ÷îâåê! Äðóãèÿò å ìèíàë è íå å îáúðíàë
âíèìàíèå. À òîé å íàìåðèë Áîæèåòî áëàãîñëîâåíèå, êîåòî
ñúùåñòâóâà â ïðèðîäàòà.
×åñòî êàçâà íÿêîé: “Äà ìè äàäå Ãîñïîä òàêúâ òàëàíò!” Òè
ãî èìàø òîçè òàëàíò, íî íå ãî îáðàáîòâàø. Íèòî åäèí îò âàñ
íå å áåç òàëàíò. ×å, âàøèòå êðàêà íå ñà ëè òàëàíò? Òàëàíò
Ãîñïîä å òóðèë â ðúöåòå âè, â êðàêàòà âè, â óñòàòà âè, â î÷èòå
âè. Åäèí ÷îâåê, êîéòî èìà î÷è, óøè, òîé èìà òàëàíò â ñåáå ñè.
 òîçè õóäîæíèê âèæäàìå êúäå å òàéíàòà íà óñïåõà
ìó: òîé èìà ëþáîâ. È âñè÷êè òèÿ êàðòèíè òîé ãè å ðèñóâàë
ñ ëþáîâ. Õóäîæíèêúò íå ìîæå äà ðèñóâà èëè ìóçèêàíòúò
íå ìîæå äà ñâèðè áåç ëþáîâ. Àêî íÿêîé ìè êàæå, ÷å ìîæå äà
ïåå áåç ëþáîâ, òîâà å çàáëóæäåíèå. Àêî åäèí õóäîæíèê ìè
êàæå, ÷å ìîæå äà ðèñóâà áåç ëþáîâ, òîâà å çàáëóæäåíèå. Èëè
÷å åäíà ìàéêà ìîæå äà ðàæäà áåç ëþáîâ, òîâà å çàáëóæäåíèå.
Èëè ÷å åäèí ãåíåðàë ìîæå äà âîþâà áåç ëþáîâ, òîâà å çàáëóæ-
äåíèå. Çà âñÿêà åäíà ðàáîòà òðÿáâà ëþáîâ. Íå ìîæåø äà
áúäåø óìåí ÷îâåê, àêî íÿìàø ëþáîâ; íå ìîæåø äà áúäåø
äîáúð ÷îâåê, àêî íÿìàø ëþáîâ; íå ìîæåø äà áúäåø ñïðà-
âåäëèâ ÷îâåê, àêî íÿìàø ëþáîâ. Ëþáîâòà å åäèí ôàêòîð âúò-
ðå â ÷îâåøêàòà äóøà. È Ïèñàíèåòî êàçâà: “Áîã å Ëþáîâ.”
Çíà÷è Áîã, êàòî Ëþáîâ, íè ïîâäèãà, çà äà èçâúðøèì âåëèêè
ðàáîòè. Òè ïèòàø: “Çàùî òðÿáâà äà âÿðâàì â Áîãà?” Òè òðÿá-
âà äà âÿðâàø â Áîãà, çà äà èçâúðøèø âåëèêè ðàáîòè. Íå
ñàìî äà âÿðâàø, íî è òðÿáâà äà ëþáèø Áîãà, çà äà âúçïðèå-
ìåø Áîæèÿòà Ëþáîâ. Àêî íå âúçïðèåìåø Áîæèÿòà Ëþáîâ,
íèùî íå ìîæåø äà íàïðàâèø. Àêî âúçïðèåìåø Áîæèÿòà Ëþ-
áîâ, íÿìà íåùî íåâúçìîæíî. Âñè÷êî ùå íàïðàâèø.
Ñåãà ùå îñòàíå âúâ âàñ ìèñúëòà: “Íèå îñòàðÿõìå. Âòîðè
ïúò êàòî äîéäåì íà Çåìÿòà...” Çíàåòå ëè çà îíåçè ìîìè, êîèòî
ñà îñòàíàëè íåæåíåíè? Íàñêîðî äîéäå åäíà ìîìà è ìå ïèòà:
“Ùå ñå îæåíÿ ëè àç?” Êàçàõ º: “Çàùî íå ñå îæåíè äîñåãà?
Íà êîëêî ñè ãîäèíè?” ­ “Íà 30 ãîäèíè. Äîéäå åäèí, íî ìàéêà
ìè íå ãî õàðåñà, èçïúäè ãî. Äîéäå äðóã, òîé ìå îáè÷àøå, íî

'
áàùà ìè íå ãî õàðåñà. Òðåòè äîéäå è áðàò ìè íå ãî õàðåñà.
Äîéäå åäèí, ïîñëåäíèÿò, à ïúê òîé íå áåøå îáëå÷åí äîáðå è
àç íå ãî õàðåñàõ. À ïúê ñåãà íå èäàò âå÷å.” Íàé-ïîñëå äîøúë
åäèí, êîéòî íå áèë îáëå÷åí. Òÿ êàçà: “Ñúæàëÿâàì ñåãà, ìíîãî
ñúæàëÿâàì, ÷å íåãî ïîíå íå õâàíàõ.” Âèå ñåãà ìîæå äà âçåìåòå
áóêâàëíàòà ñòðàíà íà òîâà, íî íå å òàì âúïðîñúò.
Äóìàòà “æåíèòáà” âèå âçèìàòå â ìíîãî îãðàíè÷åí ñìè-
ñúë. Èçîïà÷åíî å òîâà. Êàçâàòå: “Ùå ñå îæåíèø ëè èëè íÿìà
äà ñå îæåíèø.” Ïîä “æåíèòáà” ïîäðàçáèðàì îíçè Áîæåñòâåí
ïðîöåñ, êîéòî å ñúçäàë ñâåòà, îíçè Áîæåñòâåí ïðîöåñ, ÷ðåç
êîéòî âñè÷êè íåùà â ñâåòà ñà ñòàíàëè. Âñè÷êî â ñâåòà ñå
äúëæè íà æåíèòáàòà Äóìàòà “æåíèòáà” â ïúðâè÷íèÿ åçèê
îçíà÷àâà òîâà, ÷ðåç êîåòî íåùàòà ñå ñúçäàâàò. Àêî âçåìåòå
âúòðå â æèâîòà, òîâà å Áîæåñòâåíèÿò ïðîöåñ íà ëþáîâòà.
Ëþáîâòà ïîñòîÿííî ñúçäàâà íåùàòà. Íà áúëãàðñêè äóìàòà
“æåíèòáà” å áëèçêà äî äóìàòà “æúíà” ­ äà ñå æúíå æèòîòî.
Òîâà, êîåòî å ãîòîâî, äà ñå ïîæúíå è îâúðøåå. Âñÿêîãà, êîãà-
òî ÷îâåê ìîæå äà ñúáèðà â ñåáå ñè õóáàâèòå ìèñëè, õóáàâèòå
÷óâñòâà è õóáàâèòå ïîñòúïêè, òîâà å æåíèòáà Ïîä “æåíèòáà”
àç ðàçáèðàì îíçè ïðîöåñ íà õóáàâèòå âúçïðèÿòèÿ, íà Áîæåñò-
âåíàòà Ëþáîâ, êîÿòî ùå íè ïîäòèêíå äà èçâúðøèì âåëèêà
ðàáîòà. Çàùîòî àêî ÷îâåê íå âúçïðèåìå Áîæåñòâåíàòà Ëþ-
áîâ, êàêâî ùå äàäå â ñâåòà?
Æåíèòáàòà íå å íèùî äðóãî îñâåí ñúåäèíåíèå íà äâå
äóøè, êîèòî ñå ñúåäèíÿâàò çà ðàáîòà. Íèêîãà â ñâåòà åäíà
äóøà ñàìà ïî ñåáå ñè íå ìîæå äà èçâúðøè íåùî.
Êîãàòî Áîã ðåøè äà ñúçäàäå ñâåòà, òî ëþáîâåí îáåêò çà
íåãî áåøå ÷îâåøêàòà äóøà. Àêî òàçè äóøà íå áåøå îáåêò çà
Áîæåñòâåíèÿ Äóõ, Òîé íå ùåøå äà ñúçäàäå ñâåòà. Íî Áîã,
Êîéòî èìàøå ïðåäâèä ÷îâåøêàòà äóøà, ñúçäàäå ñâåòà, ñúç-
äàäå è âñè÷êè áëàãîñëîâåíèÿ, çà äà èìà ñ êàêâî äà ñå çàíèìà-
âàò äóøèòå. Ñëåäîâàòåëíî ñâåòúò å ñúçäàäåí çà âàøèòå äóøè.
Êàêâî ñòå íàó÷èëè îò òîâà, êîåòî Áîã òè å äàë?
Àç ñúì íàáëþäàâàë íÿêîé ïúò íÿêîè ðàáîòè, êîèòî íà-
ãëåä ñà ìíîãî ìàëêè. Èìà ó÷åíèöè, êîèòî ñå çàíèìàâàò â åä-
íà êëàñíà ñòàÿ, êîÿòî å îòêúì ïúòÿ. Ìèíàâàò íÿêîè ïî óëè-
öàòà. Ó÷åíèêúò ñåäè â êëàñíàòà ñòàÿ äî ïðîçîðåöà è êîãàòî
ñå ðàçïðàâÿ åäíà ëåêöèÿ, òîé ãëåäà íà ïúòÿ, âíèìàíèåòî ìó

'
ñå îòâëè÷à. Êîãàòî âëèçàø â êëàñ, äî ïðîçîðåöà íå ñÿäàé. Äà-
ëå÷ äà áúäåø îò ïðîçîðåöà. Îíîâà, êîåòî å íà ïúòÿ, íå ãëå-
äàé. Ãëàâíèÿò îáåêò å ïðîôåñîðúò, ó÷èòåëÿò è îíçè ïðåä-
ìåò, êîéòî òîé ðàçâèâà. Òîâà å ãëàâíèÿò îáåêò.
Êàêâî ïîêàçâà åäèíèöàòà? Òîâà å Áîã â ñâåòà, çàêîíúò
íà Ëþáîâòà. 2-òå å ÷îâåøêàòà äóøà, îáåêòúò íà Áîãà. À
ïúê 3-òå å âå÷å ðåçóëòàò íà îíîâà, êîåòî Áîã å ñúçäàë.
Äîáðîäåòåëèòå, íàøèòå ìèñëè è ÷óâñòâà ­ òîâà å
ðåçóëòàòúò íà îíîâà, êîåòî íèå ñìå
ñâúðøèëè.
Äà êàæåì, ÷å ñåäíåø è íàïèøåø
íà êíèãà öèôðàòà 3. Íÿêîé ïúò âèå
â òàçè öèôðà ïðàâèòå ãîðíàòà äúãà
ïî-ìàëêà, à äîëíàòà ­ ïî-ãîëÿìà. 3-
òå, òîâà å ñåìêàòà. Àêî âçåìåòå åäíî æèòíî çúðíî, åäíàòà
è äðóãàòà ñòðàíà ñà ðàâíè. Êàòî ãî îòâàðÿòå, òî å 3. Îò-
âîðåíîòî çúðíî, îòäåòî òî ùå ïîêúëíå, å 3. Êîãàòî
ãîðíàòà äúãà íà öèôðàòà 3 å ïî-ìàëêà îò äîëíàòà, òîâà
êàêâî ïîêàçâà? Àç ñúì íàïèñàë òàêà ïî åäèíñòâåíàòà
ïðè÷èíà, ÷å âèå ñòå ìàòåðèàëèñòè. Âàøèÿò ìàòåðèàëè-
çúì íàêàðà äà íàïèøà äîëíàòà äúãà ïî-ãîëÿìà îò ãîðíàòà.
Òå÷åíèåòî íà ìàòåðèàëèçìà, êîåòî äîéäå äî ìåíå, ìå
íàêàðà íà òîâà. Òàêîâà 3, ñ äîëíà äúãà ïî-ãîëÿìà, ïîêàçâà
ñëåäíîòî. Îíçè, êîéòî ïèøå òàêà, èñêà äà êàæå: “Àç
îáè÷àì ìàòåðèàëíîòî. Çà ñåáå ñè ìèñëÿ ïîâå÷å, à çà Áîãà
ïî-ìàëêî.” “Çà Áîãà ìèñëÿ ïî-ìàëêî” ­ òîâà å
ìàëêàòà ãîðíà äúãà. “Çà ñåáå ñè ìèñëÿ ïîâå÷å” ­
òîâà å ãîëÿìàòà äîëíà äúãà.
Òîâà å âàæíî çà îíåçè, êîèòî èçó÷àâàò
ïî÷åðöèòå. Àêî å íÿêîÿ ìîìà è ïèøå ïèñìî íà
ñâîÿ âúçëþáëåí, è óïîòðåáè â ïèñìîòî òàêîâà ì [ôèãóðàòà
âëÿâî], òîé, êàòî ñå îæåíè, ùå âèäè êàêâà å òÿ ­ òÿ ùå
áúäå ÷îðáàäæèéêà. À àêî ìîìúêúò ïèøå
òàêîâà ì, è òîé ùå áúäå
÷îðáàäæèÿ. Íî àêî òÿ ìó ïèøå
òàêîâà ì [ôèãóðàòà âäÿñíî], òÿ
èñêà äà ìó êàæå: “Àç ùå òå îñòàâÿ
äà áúäåø ãîñïîäàð.” Äàëè ùå ãî îñòàâè, å âúï-

'
ðîñ! À íÿêîé ïúò ïèøàò ì ñ íàïðå÷íà äúãà. Çàùî òóðÿò
òàÿ äúãà â ñðåäàòà? Çàâúðòè ÿ äúãàòà. Èñêà äà êàæå: “Ïî
áðàòñêè ùå ãî äåëèì, ïî ðàâíî.”
Ñåãà íÿêîè ñòå ìëàäè è ùå îñòàðååòå. Íÿêîè ñòå ñòàðè
è àêî íå ñå ïîäìëàäèòå, ùå óìðåòå. Àêî íÿêîè îò âàñ ñòå
ìëàäè è àêî íå çíàåòå êàê äà ñå ïîäìëàäèòå, ùå îñòàðååòå.
À àêî íÿêîè îò âàñ ñòå ñòàðè è àêî íå çíàåòå êàê äà
îñòàðÿâàòå, ùå óìðåòå. Ñåãà èñêàì äà âè èçáàâÿ îò åäíî
íåùî: ìëàäèòå èñêàì äà íå îñòàðÿâàò; ñòàðèòå èñêàì äà
ñå ïîäìëàäÿò. Ìëàäèòå èñêàì äà îñòàðåÿò, áåç äà ñòàíàò
ñòàðè è ñòàðèòå äà ñå ïîäìëàäÿò, áåç äà ñòàíàò ìëàäè.
Êàêâî ðàçáèðàòå âèå ïîä òîâà? Êîãàòî íÿêîé íàïðàâè íÿêîÿ
ïîãðåøêà, êàçâàòå, ÷å òîé å ìëàä. Äà ñòå ìëàä, áåç äà
ïðàâèòå ïîãðåøêè; è äà ñòå ñòàð, áåç äà ïðàâèòå ïîãðåøêè.
Ìëàäèÿò å ùåäúð, à ñòàðèÿò å ñêúðæàâ. Òîâà å õàðàêòåðíà
÷åðòà. Çàùî ñòàðèÿò å ñêúðæàâ? Ñêúðæàâîñòòà íà õîðàòà
ñåäè òóê, îòñòðàíè íà ãëàâàòà (íàä ñëåïèòå î÷è, ïðè
íà÷àëîòî íà êîñàòà). Êîéòî å ñêúðæàâ, ìèñëè çà ñåáå ñè.
Ìëàäèÿò êàçâà: “Áîã ìè å äàë âñè÷êî.” È òîé äàâà, ùåäðî.
×åñòî ìëàäèÿò, êàòî îñòàðåå, ñúæàëÿâà, ÷å å äàâàë.
Äàâàíåòî òðÿáâà äà áúäå ðàçóìíî. Íèêîãà íå äàâàé íà
îíçè, êîéòî íå òå îáè÷à. Êàçàíî å: “Îáè÷àéòå âðàãîâåòå ñè.”
×îâåê, êîéòî òå ìðàçè, äàé ìó íåùî, ïîíåæå òîé ìîæå äà òå
îáè÷à, òúé êàòî îìðàçàòà å ïðîòèâîïîëîæíîòî íà ëþáîâòà.
Îìðàçàòà å îïàêèòî íà ëþáîâòà. Ùîì èìàø åäíà ðúêàâèöà,
îáúðíàòà íàîïàêè, êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèø? Âçåìè, ÷å ÿ òóðè
íà äðóãàòà ðúêà è òî÷íî ùå òè ñòàíå. Õðèñòîñ êàçâà: “Îáè-
÷àéòå âðàãîâåòå ñè.” Îáúðíåòå òåçè âðàãîâå. Òå ñà ðúêàâèöà,
íî îáúðíàòà. Îáúðíåòå ÿ è ùå âèäèòå, ÷å â òîçè ÷îâåê èìà
äîáðî ñúðöå. Íå ìèñëåòå, ÷å âàøèòå âðàãîâå ñà ëîøè. Íÿêîé
êàçâà: “Êàê ìîæåì äà îáè÷àìå âðàãîâåòå ñè?” ×å, òè ñè ñúç-
äàâàø ñàì åäèí âðàã. Â ñåãàøíîòî îáùåñòâî êàê ñå ñúçäàâàò
âðàãîâåòå? Íàïðèìåð âçåìåø îò åäèí ñâîé ïðèÿòåë èëè îò
äðóã ÷îâåê, êîéòî èìà äîâåðèå â òåáå, ÷å ñè ÷åñòåí è òè
äàâà èçâåñòíà ñóìà. Òè îòëàãàø ïëàùàíåòî, íå ïëàùàø. È
òîçè ÷îâåê ïî÷íå äà ãîâîðè ëîøî çà òåáå, ÷å íå ñè óñòîÿâàø
íà äóìàòà. È òîé òè ñòàíå âðàã. Èñêà äà òè îòìúñòè.
Êàêâî ñå èçèñêâà? Èäè è ïëàòè íà òîçè ÷îâåê, ïëàòè ñ

'!
ëèõâèòå è ìó ñå èçâèíè è ùå âèäèø êàêâî äîáðî ñúðöå èìà!
Òà, âñè÷êèòå õîðà, êîèòî ñ÷èòàì âðàãîâå, íèå ñàìè ãè
ñúçäàâàìå è ñëåäîâàòåëíî ñàìè ìîæåì äà èçïðàâèì ñâîÿòà
ïîãðåøêà. ×åñòî íèå ñìå íåñïðàâåäëèâè. Îòèäåø íÿêúäå.
Ïðèåìàò òå â êúùàòà ìíîãî äîáðå, óãîñòÿò òå. Òè êàçâàø:
“Êàêâî ëèöåìåðèå! Òå ìå ïðèåõà, íî ñà ëèöåìåðíè.” Òîâà å
êðèâî ðàçáèðàíå. Ùîì ñà òå óãîñòèëè, ùå êàæåø: “Ìíîãî
äîáðå ìå óãîñòèõà.” À òè êàçâàø: “Òå ñè èìàò íÿêîé äîëàï*,
àðìåíñêè äîëàï.” Òî å êðèâî òúëêóâàíèå íà íåùàòà. Àç ñåãà
ãîâîðÿ îò Áîæåñòâåíî ãëåäèùå: Âñÿêà åäíà äóøà, êîÿòî æè-
âåå â åäíî òÿëî, â íåÿ íÿìà íèêàêâè àðìåíñêè äîëàïè.
Èìà õîðà â ñâåòà, êîèòî ñå ñáëúñêâàò. Òå ñà àâòîìàòè.
Òå íå ñà õîðà. Âèå ñå çàáëóæäàâàòå. ×îâåê [å] åäíî òÿëî, â êîåòî
æèâåå åäíà Áîæåñòâåíà äóøà. Òîé ïðàâè èçâåñòíè ïîãðåøêè.
Íî èìà èçâåñòíè òåëà, êîèòî íÿìàò äóøè. ×å, âèå àêî ïóñíåòå
åäíà ñúâðåìåííà ìàøèíà ïî æåëåçîïúòíàòà ëèíèÿ è
ìàøèíèñòúò ñëåçå, òî êàêâî ùå ñòàíå ñ ìàøèíàòà? Ùå ñå
ñáëúñêà ñ äðóãà ìàøèíà. Êúäå å ïðè÷èíàòà? Ðàçóìíîòî íà÷àëî
ãî íÿìà òàì. È àêî âèå ïðàâèòå ïîãðåøêà, äóøàòà, ðàçóìíîòî
íà÷àëî, å îòâúí, à ìåõàíè÷åñêîòî å íàïðàâèëî ïîãðåøêà. Òà,
âñè÷êè ïîãðåøêè ñòàâàò èçâúí Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò.
Àç ðàçãëåæäàì íåùàòà îò ÷èñòî Áîæåñòâåíî ãëåäèùå.
Ùîì èìàòå åäíà ÷îâåøêà äóøà, íÿìà êàêâî äà ñå ñúìíÿâàòå.
Ùîì äóøàòà ÿ íÿìà òàì, áúäåòå òîãàâà âíèìàòåëíè. Åäíà
çìèÿ âè óõàïâà, êîãàòî äóøàòà ÿ íÿìà â íåÿ. Çìèÿòà íå õàïå
êîãîòî è äà å. Àêî òè îáè÷àø åäíà çìèÿ è àêî òÿ ÷óâñòâóâà
òîâà, òÿ íèêîãà íÿìà äà òå óõàïå. Íî â ìîìåíòà, â êîéòî
ïðåñòàíå ëþáîâòà òè, óõàïâàíåòî ùå äîéäå. Ïðåäè ãîäèíè
àç ìèíàâàõ ïðåç Áîðèñîâàòà ãðàäèíà è áÿõ ñå çàìèñëèë. ×ó-
âàì ñúñêàíå îòáëèçî. Âèæäàì åäíà ÷åðíà çìèÿ, èçïëåçèëà
ñè åçèêà íàâúí. Àç ñå ñïðÿõ. Òÿ êàçà: “Ãîñïîäèíå, àç íå ìèñëÿ
çëî.” Òÿ ñ ðàçäâîåíèÿ ñè åçèê íàâúí ìå ïîçäðàâëÿâà. Òÿ êàçâà:
“Ïåêà ñå íà ñëúíöå.” Àç º êàçàõ: “Ìíîãî òè áëàãîäàðÿ, ÷å ìå
ïðåäóïðåäè.” È âçåõ ïúò íàñòðàíè. Òÿ ìå ïîãëåäíà îòäàëå÷å.
Àç º êàçàõ: “Ìíîãî äîáðå ïðàâèø, íî àêî ìèíå íÿêîé äðóã è
òè ñåäèø íà ïúòÿ, õîðàòà íå ðàçáèðàò è ùå òè ñìà÷êàò ãëà-
âàòà.” È àç êàòî ìèíàõ äåñåòèíà êðà÷êè, îáúðíàõ ñå. Òÿ ìå
ðàçáðà è ñè îòèäå.

'" * äîëàï (îò ïåð.-òóð.) ­ îñòàð. è äèàë. õèòðèíà, èíòðèãà.

 Ñåãà, ñ òåçè îáÿñíåíèÿ àç èñêàì äà ñúáóäÿ âúâ âàñ îíçè
èíòåðåñ, êîéòî ñòå èçãóáèëè. Âèå ñåäèòå è êàçâàòå: “Îñòàðÿõ-
ìå.” Íà êîëêî ãîäèíè ñòå? Íà 40­50. Àäàì íà 50 ãîäèíè áåøå
åäíî äåòå, èãðàåøå ñ ïðú÷èöà, ïðèïêàøå èç ðàéñêàòà ãðàäèíà
êàòî ìàëêî äåòåíöå. Äî 900 ãîäèíè, ÷àêàéòå äå! Èìàéòå ïðåä-
âèä 999 ãîäèíè. 50 ãîäèíè êàêâî ñà âúâ âàøèÿ æèâîò? Íà 50
ãîäèíè òè ñè îùå åäíî ìàëêî äåòå. Ñåãà êîëêî ãîäèíè èñêàòå
äà ñìúêíà îò âàøèÿ æèâîò? Èñêàòå ëè äà ñìúêíà? Òóðöèòå
êàçâàò “åëëè-áåëëè” çà 50-ãîäèøíèÿ. Çíà÷è íà 50 ãîäèíè ÷î-
âåê ñå âèæäà êàêúâ ùå áúäå ­ äàëè ÷îâåê ùå ñòàíå, èëè íå.
Íà 50 ãîäèíè ùå ñå ïîçíàå. Òóðöèòå êàçâàò çà 100-ãîäèøíèÿ
“þç-äþç”, çíà÷è “ðàâíî å”. (Ó÷èòåëÿò íàïèñà íà äúñêàòà:
1+2=3.) Çíà÷è, êàòî ñòàíåø íà 100 ãîäèíè, ùå ìîæåø äà
ðàçëè÷èø åäèí ïîëèòè÷åñêè âúïðîñ, ñîöèàëåí âúïðîñ, ñå-
ìååí âúïðîñ è ïðî÷åå. Ìîæå äà òè äàäå 100-ãîäèøíèÿò åäèí
ñúâåò: äà ñå æåíèø ëè èëè íå; äà ñòàíåø ëè òúðãîâåö èëè íå;
äà ñëåäâàø ëè íà ó÷èëèùå èëè íå. À ïúê âèå òúðñèòå îíçè,
íà 21 ãîäèíà. À ïúê òåçè íà 21 ãîäèíà, òå ñà âîéíèöè, âúîðú-
æåíè. Îíçè íà 21 ãîäèíà å ÷àñîâîé. Àêî ãîâîðèòå ñ åäèí íà
21 ãîäèíà, âàñ ùå âè àðåñòóâàò. Âèå íå òðÿáâà äà ãî îòêëî-
íÿâàòå.
Àç âåäíúæ ãîâîðèõ ñ åäíà ñòàðà áàáà, êàêòî è íà âàñ ãî-
âîðÿ. Òÿ êàçâà: “Ñèíêî, çàùî íå äîéäå, êîãàòî áÿõ ìëàäà?”
Àç º êàçàõ: “Îïàñíî áåøå òîãàâà! Ñåãà ñè íà 85 ãîäèíè, ñåãà
ñè áåçîïàñíà.” 8 ïëþñ 5 ïðàâè 13. Òè íå ìîæåø äà çàêà÷àø
åäèí ÷îâåê íà 85 ãîäèíè. Êàçàõ º: “Ñåãà òúêìî ìîæåø äà
ó÷èø.” Òÿ êàçâà: “Îñòàðÿõ.” ­ “Íå ñè îñòàðÿëà.”
×îâåê îñòàðÿâà, ùîì ìèñëè, ÷å íÿìà êîé äà ãî îáè÷à.
Âñÿêîãà êîíñòàòèðàì òîâà. Íÿêîé êàçâà: “Îñòàðÿõ.”
Àç çàïî÷íàõ êàòî èçñëåäîâàòåë äà ïèòàì áàáàòà:
“Äÿäîòî æèâ ëè å?” ­ “Óìðÿ.” ­ “Äúùåðè èìàø ëè?” ­
“Ïîìèíàõà ñå.” Òÿ îñòàðÿëà êàòî åäíà ôèäàíêà è êàçâà:
“Îñòàðÿõ.” Äÿäîòî çàìèíàë, ñèíîâåòå çàìèíàëè, äúùåðÿòà
çàìèíàëà. È òÿ îñòàíà ñàìî è êàçâà: “Íÿìà ñìèñúë â
æèâîòà.” Íà òàÿ áàáà º êàçàõ: “Áàáî, àêî òåáå òå ïîäìëàäÿ
íà 19-ãîäèøíà è äà òè âúçâúðíà äÿäîòî, êàêâî ùå êàæåø?”
Òÿ ñå ñúæèâè è êàçà: “Ìîæå ëè òîâà íåùî?” Êàçàõ: “Ìîæå.”
­ “Íå äóìàé, ñèíêî! Ùå ìîãà ëè äà òðîïàì íà õîðîòî?” ­

'#
“Ìîæåø, ìíîãî õóáàâî ìîæåø äà òðîïàø.” ­ “ß îùå âåäíúæ
ìè êàæè êàê ùå ñòàíå.” Òàÿ áàáà ìå ïîñëóøà. Êàçàõ º: “Òè
ñåãà ñå íàó÷è äà ÷åòåø.” È òÿ ñå íàó÷è äà ÷åòå è êàçà:
“Îòâîðèõà ìè ñå î÷èòå! Ïî-ðàíî íå ìîæàõ äà âèæäàì, íî
ñåãà ìàëêî ïðîãëåäíàõ!”
Òà, èìàéòå âèå îíàçè íåïðåîäîëèìà âÿðà! Ñðåùàò ìå
íÿêîè ñåñòðè è êàçâàò: “Îñòàðÿõìå âå÷å!” Êàçàõ èì: “Íå ñòå
ïî-ñòàðè îò ìåíå!” Ñåãà âñè÷êè îíåçè ñåñòðè, êîèòî ñà îñòàðå-
ëè âå÷å, íåêà äà äîéäàò ïðè ìåíå è àç ùå îáðàçóâàì îò òÿõ
åäèí õîð. Ìëàäè íå èñêàì, ñàìî ñòàðè ñåñòðè. Îò 50 ãîäèíè
íàòàòúê. Îò “åëëè-áåëëè”. Îòòàì íàãîðå äî “þç-äþç”. Ñåãà
ñå ñúáåðåòå. Ùå íàïðàâÿ åäíî ñúáðàíèå ñàìî îò áðàòÿ è ñåñ-
òðè ñàìî îò “åëëè-áåëëè” íàãîðå. Íèêàêâè ìëàäè íÿìà äà
âëèçàò. (Ãîëÿì ñìÿõ.) Èìà ïñèõîëîãèÿ íà ñìåõà. Êàòî ñå
ñìåÿò õîðàòà, òî å õóáàâî. ×îâåê, çà äà ñòàíå âåñåë, òðÿáâà
äà ñå ïîâäèãíàò ìóñêóëèòå êðàé óñòàòà. Ùå âè äàì åäíà ïåñåí:
×îâåê ñè òè ñúçäàäåí.
×îâåê òè ñòàíà.
Íàïðåä òðúãíè.
È ñúñ ñâåòëèíàòà ðàáîòà âúðøè.
Òîâà ùå áúäå ìîòîòî íà ñòàðèòå. Ìàëêî ïðàêòè÷íîñò.
Âèå ñòå ñå îáåçñúð÷èëè. Âäèãàëè ñòå íåíóæíè òîâàðè. Ðàçðå-
øàâàëè ñòå âúïðîñè, êîèòî íå ñå îòíàñÿò äî âàñ. Âèå ñåãà
ìèñëèòå êàêâî ùå ñòàíå ñúñ ñâåòà. Ñúñ ñâåòà íèùî íÿìà äà
ñòàíå. Ðåôîðìèðàò ãî ñâåòà ñåãà. Áîã ðåôîðìèðà ñâåòà ñåãà.
Íàëè êàòî âëåçåòå â åäèí òåàòúð, êàòî ñå ñâúðøè åäíî äåéñò-
âèå, èìà àíòðàêò, ïðåç âðåìå íà êîéòî ñöåíàòà ñå ïðîìåíÿ.
Ñåãà èìà àíòðàêò, ùå ñòàíå åäíà ïðîìÿíà. Ùå ñå ÷óå ìàëêî
øóì, òîâà-îíîâà è âúâ âòîðîòî äåéñòâèå ùå èìà äðóãà ñöåíà.
Òà, âñè÷êî îíîâà, êîåòî ñòàâà â ñâåòà, å íà ìÿñòîòî ñè çà
âñè÷êè îíåçè, êîèòî ïðàâèëíî ìèñëÿò. Êîãàòî öâåòúò îêàïå,
íà îêàïàëîòî ìÿñòî íà öâåòà ñå ÿâÿâà ïëîä, êîéòî ïîñòåïåííî
ñå óâåëè÷àâà è óçðÿâà. Íå òðÿáâà äà ñå ðàçî÷àðîâàìå, ÷å öâå-
òúò å îêàïàë. Òîçè öâÿò å íåùî âúíøíî. Íî èìà íåùî âúò-
ðåøíî, êîåòî ñå ñúáèðà. È åäèí äåí ùå îïèòàìå âúòðåøíîòî
ñúäúðæàíèå. Â æèâîòà èìà âúíøåí è âúòðåøåí ïðîöåñ. Òà,
íèå, êàòî íå ðàçáèðàìå âúòðåøíèÿ ïðîöåñ, íÿêîé ïúò ñå îáåç-

'$
ñúð÷àâàìå îò âúíøíèòå ïðîöåñè. À îíçè, êîéòî å ðàçáðàë
Áîæåñòâåíèÿ çàêîí, çà íåãî òåçè ïðîöåñè äðóãîÿ÷å ñå ñëàãàò.
Ñåãà ùå âè ïðî÷åòà “Ìàëêàòà ìîëèòâà” (“Åçèêúò íà Ëþáîâ-
òà”, ñòð. 353.). Òàçè ìàëêà ìîëèòâà å çà “åëëè-áåëëè” è “þç-
äþç.”

“Îò÷å íàø”

Äà ñå ðàäâàìå íà æèâîòà òàêà, êàêòî ñå ïðåäñòàâÿ ïðåä

íàñ è ùå âèäèì, ÷å åäèí äåí îò âñè÷êî òîâà Áîã ùå èçêàðà
íåùî õóáàâî.

6.30 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå ãèìíàñòè÷åñêèòå ñè óïðàæ-

íåíèÿ.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

5-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 1 íîåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.*

* Íà 25 îêòîìâðè 1939 ã. ïî êàòàëîãà íà Åëåíà Àíäðååâà íÿìà

ëåêöèÿ. (Áåë. íà êîîðäèíàòîðà Âåðãèëèé Êðúñòåâ.)
'%
 ÏÐÀÂÈËÍÎ ÂÚÇÏÐÈÅÌÀÍÅ
È ÏÐÀÂÈËÍÎ ÄÀÂÀÍÅ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî ÷èñòî, çâåçäíî.
Âðåìåòî òèõî, õëàäíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“ íà÷àëî áå Ñëîâîòî”

(Ó÷èòåëÿò ðàçãëåæäà ëèñòîâåòå ñ òåìèòå: “Ïîëçà îò

áåëèÿ [è] ÷åðíèÿ öâÿò”.)
×åðíèÿò è áåëèÿò öâÿò, òîâà ñà ñáîðîâå. Êàçâàò: “×îâåê
äà ïèøå, äà ó÷è åçèê, äà ãîâîðè.” Äîêàòî ñå íàó÷èø äà ãîâî-
ðèø, êàêâà ðàáîòà òðÿáâà. Êàêâà ñëîæíîñò èìà âúòðå â ãîâî-
ðà? Äîêàòî íàó÷èø åçèêà ñè äà èçãîâàðÿ áóêâèòå! Íàé-ïúðâî
ñ ìèñúëòà ñè ðàáîòèø. Ãëåäàø åäíà áóêâà íàïèñàíà. Òðÿáâà
äà âèäèø êàê å íàïèñàíà, êàêúâ å çíàêúò. Ïîñëå, âòîðàòà
ðàáîòà å äà íàìåðèø ðàçëè÷èå, äà ðàçëè÷àâàø äâå áóêâè åäíà
îò äðóãà. Íàïðèìåð â áúëãàðñêè åçèê äà ðàçëè÷àâàø À îò Á.
È ñëåä òîâà òåçè áóêâè ùå ãè ñú÷åòàâàø. Âñåêè ìîæå äà
êàæå ùî å àçáóêà. Êîéòî ðå÷íèê äà îòâîðèòå, ùå âè îïðåäåëè
êàêâî íåùî å àçáóêàòà. Ñåãà, èìà åäíà àçáóêà âðåìåííà.
Òîâà å êàòî åäèíèöà. Åäíàòà ëèíèÿ
å íàïèñàíà õîðèçîíòàëíî, à äðóãàòà ­
îòâåñíî. Êàòî ãè ïîãëåäíåø, ùå êàæåø:
“Çíàÿ ãè òåçè íåùà.” Òåçè çíàöè ïðèíàä-
ëåæàò êúì åäíà êàòåãîðèÿ. Âèå ñåäèòå è
ðàçãëåæäàòå æèâîòà îò âàøåòî ñòàíîâè-
ùå. Êîãàòî òè ñè ìëàä, òè ðàçãëåæäàø
æèâîòà ïî åäèí íà÷èí, à ïúê ñåãà, êàòî ñè âúçìúæàë ­ ïî
äðóã íà÷èí. À íÿêîè ñòå âå÷å îñòàðåëè. È èìàòå äðóãè âúç-
ãëåäè çà æèâîòà. Â ñòàðîñòòà òè ñå íàìèðàø â èçâåñòíà
îáñòàíîâêà.  ìëàäîñòòà ñå íàìèðàø â åäíà ãðàäèíà, ÷èèòî

'&
ïëîäîâå ñà óçðåëè, èìà êàêâî äà òå èíòåðåñóâà. À ïúê
ñòàðîñòòà ñå íàìèðà çèìíî âðåìå â ãðàäèíàòà, êîãàòî
òÿ å ïîêðèòà ñúñ ñíÿã, ñòóäåíî å, êðàêàòà òè ïî÷íàò äà
òðúïíàò. È ãëåäàø êîëêîòî ñå ìîæå ïî-ñêîðî äà èçëåçåø
îò ãðàäèíàòà è äà îòèäåø â íÿêîÿ êúùà, äà ñåäíåø ïðè
íÿêîÿ ïå÷êà. À ïúê íà ìëàäèÿ íå ìó ñå ñåäè âêúùè. Òè äà ãî
òóðèø â ãðàäèíàòà. À ïúê ñòàðèÿò êàçâà: “Ñëàâà Áîãó, ÷å
èìà êúùà!” È òîé, êàòî ñåäíå íà ñòîë÷å êðàé îãúíÿ, êàçâà:
“Êîëêî å ïðèÿòíî äà ñå æèâåå â òàçè êúùà.” À ïúê ìëàäèÿò,
êàòî ïîãëåäíå êúùàòà, êàçâà, ÷å òÿ å çàòâîð! “Íå ìè
òðÿáâà.” È êàòî ïîãëåæäà ãðàäèíàòà, êàçâà: “Êîëêî å
õóáàâà!” Ïèòàì: Çàùî ãðàäèíàòà å íåïðèÿòíà íà ñòàðèÿ, à
ïðèÿòíà çà ìëàäèÿ? Âðåìåòî îïðåäåëÿ òîâà. Òîâà å ñàìî
åäíî èçÿñíåíèå.
Òàçè õîðèçîíòàëíà ëèíèÿ ïîêàçâà, ÷å ÷îâåê å íàïðàâèë
íåùî, ðåøèë å äà ïðàâè íåùî. Òîâà ïîêàçâà åäèí ÷îâåê, íà
êîãîòî ìîæåø äà ðàç÷èòàø. Òîé å ðåøèë äà ïðàâè íåùî.
Òàçè õîðèçîíòàëíàòà ëèíèÿ å ëèíèÿ íà ñúðöåòî, íà ÷îâåøêè-
òå ÷óâñòâà. Òîé å ðåøèë äà íàïðàâè íåùî. À ïúê îòâåñíàòà
ëèíèÿ å âå÷å óìñòâåíà ëèíèÿ. Òîçè ÷îâåê ïúê, êàòî å íàïðà-
âèë íåùî, òîé ñè äúðæè äóìàòà. Àç âèæäàì äâå ëèíèè, êîèòî
ñà â ëèöåòî âè. Õîðèçîíòàëíàòà ëèíèÿ ïîêàçâà, ÷å ñúðöåòî
íà ÷îâåêà å â íîðìàëíî ñúñòîÿíèå. À ïúê âòîðàòà ëèíèÿ ïî-
êàçâà, ÷å óìúò ìó å â íîðìàëíî ñúñòîÿíèå. Òàêúâ ÷îâåê å
òî÷åí. Òîé, êàòî òè îáåùàå, ÷å ùå äîéäå â 5 ÷àñà è ïîëîâèíà
ñóòðèíòà, ùå äîéäå íåïðåìåííî â 5 è ïîëîâèíà ÷àñà, êàêòî
âèå ñòå òî÷íè çà ñúáðàíèÿòà òóê. Àç íÿêîé ïúò ïî âàñ êîðèãè-
ðàì ÷àñîâíèêà ñè. Âå÷å ñòå ñå íàó÷èëè òî÷íî íàâðåìå äà
èäâàòå. Íÿêîè íå ñòå ñâèêíàëè îùå ­ 5­10 ìèíóòè âñå îñòà-
âàòå íàçàä, íî íÿêîè ñòå òî÷íè, íèêàê íå çàêúñíÿâàòå. Ãëå-
äàì, íÿêîè èäâàò òî÷íî â 5 ÷àñà, â ïîñëåäíàòà ìèíóòà. Òàêúâ
÷îâåê íå ñàìî å òî÷åí, íî òîé, àêî èìà çàäúëæåíèÿ, àêî èìà
ïåò ïàðè äà äàâà íÿêúäå, òîé êàòî òå ñðåùíå, ùå òè êàæå:
“Èìàì ïåò ïàðè äà òè äàâàì.” Ùå ãè èçâàäè è ùå òè ãè äàäå.
À ïúê äðóãèÿò, êîéòî íÿìà òàçè ëèíèÿ, ùå êàæå: “Êàêâî ñòðó-
âà, òîâà ñà ïåò ïàðè! Òîâà äâèæåíèå, êîåòî ùå íàïðàâÿ äà
âçåìà ïàðè îò äæîáà ñè, ñòðóâà ïîâå÷å îò ïåò ïàðè. Òè ñå
îòêàæè îò ïåòòÿõ ïàðè.”

''
 Íî èìà è äðóãè ÷åðòè. Òîçè ÷îâåê, ñ òàçè îòâåñíàòà
ëèíèÿ, êàòî ìó ñå óñìèõíåø íàñðåùà, òîé öåíè òîâà. Íî
èìà è äðóãà ÷åðòà: êàòî ìó ñå íàâúñèø ìàëêî, òîé ñ ãîäèíè
ïîìíè òîâà. Òîçè ÷îâåê ñ îòâåñíàòà ëèíèÿ. Êàòî ñòðàæàð,
òàçè ëèíèÿ ïîêàçâà êîé êúäå å ìèíàë. Àêî ìèíàâàø îò
ïðàâàòà, äÿñíàòà ñòðàíà, ñòðàæàðèíúò å äîâîëåí îò òåáå.
À ïúê àêî ìèíåø îòëÿâî, ùå òè äàäå çíàê. È ùå êàæå:
“Èçâèêàéòå ãî!”  Àíãëèÿ, â Àìåðèêà, ñòðàæàðÿò ùå êàæå:
“My Lord”. Íÿìà äà êàæå “ãîñïîäèíå” ­ “Ñúð” å ïî-ãîðå îò
“ëîðä”.
Òà êàçâàì: Òåçè ëèíèè ñúùåñòâóâàò. Îòâåñíàòà ëèíèÿ å
ïîëîæèòåëíà, à ïúê õîðèçîíòàëíàòà å îòðèöàòåëíà. Õîðèçîí-
òàëíàòà å ïðåîáëàäàþùà â ñúðöåòî. È òÿ ïîêàçâà êàêâî å
ñúñòîÿíèåòî íà ñúðöåòî. À ïúê îòâåñíàòà ïîêàçâà ñúñòîÿíèå-
òî íà óìà. È àêî ïîãëåäíåø òåçè ëèíèè, òå ñà íàõâúðëÿíè ïî
÷îâåøêîòî ëèöå. Òå ïîêàçâàò ïúòÿ, ïî êîéòî ÷îâåê å ìèíàë.
È âèíàãè ëèöåòî å íàøàðåíî ñ ëèíèè. È ó÷åíèòå õîðà, êîèòî
èçó÷àâàò ôèçèîíîìèÿòà, ïî òåçè ëèíèè ðàçãàäàâàò êàêâî å
ìèíàë ÷îâåê â ìèíàëîòî. Íå ñàìî òîâà, ìàéêàòà, êîÿòî íî-
ñèëà äåòåòî, å ìèíàëà ïðåç ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. Òåçè ëèíèè ñ
ðàçíè íàêëîíåíèÿ ­ ïîëîæèòåëíè è îòðèöàòåëíè ­ ïî ëè-
öåòî º ïîêàçâàò, ÷å ìàéêàòà å ñòðàäàëà, êîãàòî å áèëà áðåìåí-
íà è âñëåäñòâèå íà òåçè ñòðàäàíèÿ äåòåòî íå å áèëî äàðîâèòî.
Òÿ íå å áèëà ðàçïîëîæåíà. Â òîâà âðåìå, êîãàòî ìàéêàòà
òðÿáâà äà ðàçâèâà äåòåòî, ìàéêàòà å áèëà â òðåâîãà è ïàìåòòà
íà äåòåòî îòñëàáíàëà. Ïîíåæå íÿìàëà äîñòàòú÷íî òîïëèíà.
Âèå íå çíàåòå çàêîíèòå. Âèå æèâååòå â åäíî ñòàòè÷åñêî
ïîëîæåíèå è êàçâàòå: “Äà ïîæèâååì.” Òè ìîæå äà ñè ìàëêî
äåòå íà 5 ãîäèíè, ìîæå äà ñè ïî-ãîëÿì ­ 15-ãîäèøåí, à ìîæå
äà ñè âúçðàñòåí íà 21 ãîäèíà. Ñàì ñè îùå. Êàòî ìèíåø 21
ãîäèíà, òî âå÷å ãîñïîäàðèòå íà òîçè ñâÿò ùå òå âïðåãíàò.
Íÿêîé ïúò åäèí êîí ãî âïðÿãàò â êàðóöàòà. Íÿêîé ïúò ãîñïî-
äàðÿò âïðÿãà åäèí êîí â êàðóöàòà. È òîé ñàì ùå ÿ êàðà: òîâà
ñà åäèíè÷íèòå õîðà. À íÿêîé ïúò ùå íàìåðÿò îùå åäèí äðóãàð
è äâàìà ùå òåãëÿò õîðèçîíòàëíî êàðóöàòà. Òîâà ãî íàðè÷àò
“æåíèòáà”. Äâà êîíÿ ñà íà êàðóöàòà.  æèâîòà íèêîãà íå
âïðÿãàò åäèí êîí è åäíà êîáèëà, à ïúê â ÷îâåøêèÿ æèâîò
âïðÿãàò åäèí ìúæêè êîí è åäèí æåíñêè êîí. Çàùî?


 Êîãàòî âïðåãíåòå åäèí áîãàò ÷îâåê è åäèí ñèðîìàõ,
òî å ñúùèÿò çàêîí. Âïðåãíåòå áîãàòèÿ è ñèðîìàõà íà
ðàáîòà, çà äà ñå ñâúðøè åäíà ðàáîòà. Àêî âïðåãíàò â åäíà
ðàáîòà äâàìà ñèðîìàñè õîðà, òÿ íå âúðâè. Èìà è äðóãî
ðàçãðàíè÷åíèå. Ìîæå åäèí áîãàò ÷îâåê äà å áèë ïîâå÷å
ðàçâèò óìñòâåíî è å ïðèäîáèë áîãàòñòâîòî. Èìàë å óì äà
ãî ïðèäîáèå. À ïúê â ñèðîìàõà èìà âîëÿ. Òîé å èçãóáèë
áîãàòñòâîòî. Ñèðîìàõúò å ôèëîñîô. Áîãàòèÿò å
ôèíàíñèñò, à ïúê ñèðîìàõúò å ôèëîñîô. Ñåäè ñèðîìàõúò
è ðàçñúæäàâà êîè ñà ïðè÷èíèòå, ÷å å èçãóáèë áîãàòñòâîòî
ñè. Íàìèðà åäíà ïðè÷èíà, âòîðà, òðåòà, ÷åòâúðòà è ò.í.
Ìîæå äà å îáåäíÿë ïîðàäè æåíà ñè. Æåíà ìó ìîæå äà ãî
íàïðàâè ñèðîìàõ. Åäèí àìåðèêàíñêè ìèëèîíåð, áîãàòàø,
îòèâà â Ïàðèæ. Æåíà ìó íàïðàâè åäíà ïîêóïêà òàêàâà
îãðîìíà, ÷å êàòî ìó ïðåäñòàâèëè ñìåòêàòà, ÷îâåêúò íè-
ùî íå êàçàë, ïîíåæå îáè÷à æåíà ñè. Ïëàòèë ñìåòêàòà. Íî
ùîì îòèâà â Àìåðèêà, çàâåæäà äåëî çà ðàçâîä. Èìàë åäíî
õóáàâî ïàëòî, õàðèçâà º ãî. Òî ñòðóâàëî íÿêîëêî ìèëèîíà
äîëàðà. Äàâà º 15 ìèëèîíà äîëàðà çåñòðà, çà äà ñå îñâîáîäè
îò íåÿ. Çàùî? Çàùîòî, àêî æèâåå ñ íåÿ äåñåòèíà ãîäèíè,
òÿ ùå èçÿäå 100 ìèëèîíà. Áèëà ðàçòî÷èòåëíà.
Êàçâàò: “Äà ñå îáëå÷åì.” Õóáàâî, ñ êîëêî òðÿáâà äà ñå
îáëå÷åì? Ìîæåì äà ñå îáëå÷åì ñ âúëíåíè äðåõè, ñ êîïðè-
íåíè, ïàìó÷íè. Íèå ãîâîðèì çà ôèëîñîôèÿ. Âèå íÿêîé ïúò
îñòàâåòå âàøèòå âúçãëåäè. Âèå èìàòå òàêèâà ïîãðåøíè âúç-
ãëåäè çà æèâîòà, ÷å ñ òàêèâà âúçãëåäè, êîèòî äúðæèòå, óñïåõ
íÿìà äà èìàòå è ùå ñòðàäàòå ïðåç öåëèÿ ñè æèâîò. Êàòî îòè-
äåòå è íà îíçè ñâÿò, ùå âè âúðíàò íàçàä è ùå êàæàò: “Ñ òàêèâà
âúçãëåäè íå ïðèåìàìå.” Âèå ìèñëèòå, ÷å êàòî îòèäåòå â îíçè
ñâÿò, ùå îñòàíåòå òàì. Êàòî îòèäåòå òàì, ùå âè òóðÿò íà
ðàáîòà. Òðè äåíà êàòî ñåäèòå íà îíçè ñâÿò, ùå êàæàò: “Îòêúäå
èäåø?” ­ “Îò Áúëãàðèÿ.” “Êàê ñå êàçâà áàùà âè? Êîå å ñå-
ìåéñòâîòî âè?” Ùå âè òóðÿò íà èçïèòàíèå è ùå âè ïðàòÿò
ïàê â Áúëãàðèÿ. Ùå âè êàæàò: “Èìàìå åäíà ìàëêà ñäåëêà
òàì, â Áúëãàðèÿ.” È ùå âè âúðíàò îò íåáåòî äà äîéäåòå â
Áúëãàðèÿ. Ñëó÷èëî ñå, ÷å åäèí â Áúëãàðèÿ óìðÿë. È îòèøúë
â îíçè ñâÿò. Îíçè, êîéòî å îòèøúë â îíçè ñâÿò, å îòèøúë íà
êóðîðò. Îíçè ñâÿò å êóðîðòíî ìÿñòî, à ïúê òóê å ðàáîòíî


ìÿñòî. Ùå òå ïðàòÿò ñåãà äîëó, ïîíåæå îíåçè ñà
êóðîðòèñòè. Òè, êàòî íîâ êóðîðòèñò, ùå òå ïðàòÿò äà
îòèäåø äà óáåäèø îíçè, êîéòî èìà äà äàâà ïàðè, äà ãè äàäå.
Ùå èçìèñëèø åäèí íà÷èí äà ãî óáåäèø. Àêî êàæåø, ÷å îò
îíçè ñâÿò èñêàò ïàðè, ùå êàæàò: “Êàê òàêà? Îíçè ñâÿò ñ
ïàðè íå ñå çàíèìàâàò.” Îíçè, êîéòî èìà äà âçåìà, èñêà äà
ãî âçåìå â íàëè÷íîñò, â öåííîñò çà îíçè ñâÿò è èñêà äà ãî
òðàíñôîðìèðà. Òà, ùå ñå íàìåðèòå â òðóäíî ïîëîæåíèå.
Àç çíàì åäèí ïîäîáåí ïðèìåð çà åäèí áúëãàðèí îò Èõòè-
ìàíñêî. Àêî ðàçêàæà íÿêîìó ïîäîáåí ïðèìåð, òîé ùå ìè
êàæå: “Òè ÷ðåç çàêîíà íà ÿñíîâèäñòâîòî ïðîâåðè ëè ãî?” ßñ-
íîâèäñòâîòî å åäíî íåùî, à ïúê êàòî ñðåùíåø íÿêîé íà Çå-
ìÿòà äà òè ðàçïðàâè, òî å äðóãî íåùî. ßñíîâèäñòâîòî å îòðà-
æåíèå, ôîòîãðàôèÿ. Êàòî âèäèø íåùî â ÿñíîâèäñòâîòî, òî
íå å îùå âèíàãè ðåàëíî. Íå ìèñëåòå, ÷å âñè÷êî â ÿñíîâèäñòâî-
òî å ðåàëíî. Òàì èìà äîñòà èëþçèè. Ùå äîéäå íÿêîé ïðè
òåáå è ùå òå ãëåäà, ùå òè ñå óñìèõíå è ùå ñè çàìèíå. Íå òè
ãîâîðè. Òîãàâà òè ñè â ñâåòà íà èëþçèèòå.  êèíîòî âñè÷êè
ñè ãîâîðÿò è ñå óñìèõâàò, íî íà òåáå íå ãîâîðÿò íèòî åäíà
äóìà. Êîãàòî òè ãîâîðè åäèí äóõ, òîé íå ãîâîðè íà òåáå, à íà
äðóãèòå. Òîé íå òå âèæäà. Òîé ãîâîðè íà äóõîâåòå îêîëî òåáå.
Íÿêîé ïúò äóõîâåòå âúâ âàñ ñå êàðàò. Ïîíåæå îò îíçè ñâÿò
ìíîçèíà ïðàùàò. Ïðàòÿò åäèí, âòîðè, òðåòè, ÷åòâúðòè è ïðî-
÷åå. È òå ñïîðÿò êîé äà âëåçå ïî-íàïðåä. À ïúê òè, êàòî íå
ðàçáèðàø çàêîíà, íàìåñâàø ñå â ðàáîòàòà íà äóõîâåòå. È
êîéòî ñå íàìåñè â ðàáîòàòà íà äóõîâåòå, ïëàùà. Íÿêîé äóõ
êàçâà: “Òè çàùî ñè äîøúë? Òè ñè îò ÷åðíèòå.” À ïúê äðóã
êàçâà: “Òè ñè îò áåëèòå.” Òå êàòî ãîâîðÿò åäèí íà äðóã: “Òè
ñè îò áåëèòå”, òè ìèñëèø, ÷å òè ñè îò áåëèòå. È êàòî ãîâîðÿò
åäèí íà äðóã: “Òè ñè îò ÷åðíèòå”, òè ìèñëèø, ÷å òè ñè îò
÷åðíèòå. À ïúê òè íèòî ñè áÿë, íèòî ÷åðåí. Òå äóõîâåòå ñå
ðàçïðàâÿò ïîìåæäó ñè.
Òà, ìíîçèíà îò âàñ ñòå âëåçëè â òàçè îáëàñò. Íÿêîè êàç-
âàò: “Èìà íåùî ëîøî â ìåí, êîåòî ãîâîðè.” Êàçâàì: Êîãàòî
äóõîâåòå ñå ðàçïðàâÿò â òåáå, òè ñè ìúë÷è. Äà íå òå çíàÿò. Òå
ñå êàðàò, ñïîðÿò. È êàòî ñå ïðèìèðÿò, êàòî äîéäå ÷åðíèÿò,
ùå êàæå: “Íÿìàø ëè ìàëêî âèíöå? Âèíöå îò ìàëàãà, ôðåí-
ñêî.” Íÿêîé áúëãàðèí ùå äîéäå è ùå êàæå: “Íÿìàø ëè 20-


ãîäèøíî âèíî?” Èëè êàçâà: “Çàêîëè íÿêàêâà êîêîøêà è íà-
ïðàâè ñóïà ñ îðèç è ëèìîí.” È ùå òè êàæå äóõúò: “Òè òðÿáâà
äà æèâååø, êàêâî ñè ïîæúëòÿë òàêà? Òè íå æèâååø äîáðå.
È ñêîðî ùå ïëàòèø, ùå çàìèíåø çà äðóãèÿ ñâÿò. Âçåìè êî-
êîøêîâà ñóïà ñ ëèìîí è ÿéöå è êàòî ÿäåø, äà ñòàíåø ìàëêî
÷åðâåí è õîðàòà äà âèäÿò, ÷å ÷îâåê ñè ñòàíàë.” Äðóãèÿò, êàòî
äîéäå, ùå äàäå äðóãà äèåòà. Òîé å âåãåòàðèàíåö è ùå òè êàæå:
“Òè íå ÿæ òîâà. Òè ÿæ õóáàâè ïëîäîâå, ÿáúëêè, êðóøè, õóáàâè
÷åðåøè, ïîñëå áàíàíè, ïîðòîêàëè.” È ïîñëå ùå êàæå: “Áåç
ìàñëî. Íåùàòà ùå ãè âçåìàø òàêà, êàêòî ñà ãîòîâè. Äîìà-
òèòå íÿìà äà ãè ãîòâèø. Òàêà ùå ãè ÿäåø. Ùå ãè èçìèåø
ìàëêî è ùå ãè ÿäåø. Òîçè õëÿá íÿìà äà ãî ÿäåø. Íÿìà äà
ìåëèø æèòî íà âîäåíèöà. Ùå ñâàðèø æèòîòî õóáàâî è ùå
ãî ÿäåø.” Òè àêî ñè ÷èíîâíèê, íÿìàø âðåìå. Êîãà ùå ãî
âàðèø? Çà äà ñâàðèø æèòîòî êàêòî òðÿáâà, òðÿáâà 4­5 ÷àñà.
Ïðè òåçè íîâèòå òåíäæåðè, çàòâîðåíè õåðìåòè÷åñêè, ñ âèñîêî
íàëÿãàíå, ìîæå äà ñå ñâàðè çà ïîëîâèí ÷àñ. Èëè âå÷åðíî âðå-
ìå òðÿáâà äà ãî òóðèø äà âðè. Äðóãèÿò äóõ òè êàçâà: “Êàêâî
ãî ñëóøàø òîçè? Òîé å íåâåæà. Ñ òàêèâà ðàáîòè íå ìîæå.
Ìåñöå òðÿáâà.” Äðóãèÿò îòãîâàðÿ: “Çàùî ãî ñëóøàø òîçè
ìåñîÿäåö? Îò òîâà ÷îâåê íå ñå ñòàâà.” Òè ñëóøàø è íå çíàåø
êàêâî äà ïðàâèø. Òîâà ñà æåëàíèÿ íà äóõîâåòå. Àêî äîéäàò
äóõîâåòå, êîèòî æèâåÿò â äúðâåòàòà, ùå êàæàò: “Ñëóøàé, òè
ùå ïîñååø ñåìêàòà â çåìÿòà.” Äðóãè ùå äîéäàò è ùå êàæàò:
“Òîâà æèòî ùå ãî ñìåëèø è ùå ãî ïðîäàäåø.” Ùå äîéäàò
äðóãè è ùå òå ó÷àò íà äðóãî; äðóãè ùå äîéäàò è ùå òè êàæàò:
“Íå ñàìî ñ õëÿá ùå æèâååø.” Ìîæå ëè ÷îâåê è áåç õðàíà?
Ìîæå, ðàçáèðà ñå. Íå å òîçè åäèíñòâåíèÿò íà÷èí, ïî êîéòî
íèå æèâååì ñåãà.
Ðàñòåíèÿòà òðÿáâà äà ñè òóðÿò ãëàâàòà â çåìÿòà è îò íåÿ
äà ñè èçâàäÿò õðàíàòà. È ÷ðåç òåõíèòå êîðåíè èçâàæäàò óìñò-
âåíèòå åíåðãèè èç çåìÿòà. È ñëåäîâàòåëíî òåõíèòå âúçãëåäè
ñà êðàéíî ìàòåðèàëèñòè÷åñêè. ×åðíèÿò öâÿò å â êîðåíèòå
èì, à ïúê áåëèÿò öâÿò å â êëîíèùàòà.
Îíçè, êîéòî íå ðàçáèðà, ãëåäà áåëèÿ öâÿò, íî íå ãî ðàç-
áèðà. Íÿêîé, êàòî ñå îáëå÷å ñ áåëè äðåõè, ùå ñòàíå ëè ñâåòèÿ?
Êàçâàò, ÷å áåëèÿò öâÿò âñè÷êî äàâà. Ùîì áåëèÿò öâÿò âñè÷êî
äàâà, êàòî ñå îáëåêàò íÿêîè ñ áåëèÿ öâÿò, ñòàíàõà ëè ñâåòèè

!
è ïðàâåäíèöè? Íå. Êàçâà ñå: “×åðíèÿò öâÿò âñè÷êî âçåìà.”
Êàòî ñå îáëå÷åø ñ ÷åðíèÿ öâÿò, êàêâî å âçåë òîé? ×åðíèÿò
öâÿò å ñòàòè÷åñêè. ×åðíèÿò öâÿò îïðåäåëÿ èçâåñòíî ïîëîæå-
íèå. Íî èìà åäèí äèíàìè÷åñêè ÷åðåí öâÿò, êîéòî âúçïðèåìà.
Òå ñà èçâåñòåí ðîä òðåïòåíèÿ, åíåðãèè, êîèòî âúðâÿò â ïúòÿ
íà ÷åðíèÿ öâÿò. ×åðíèÿò öâÿò å åäèí ïúò, ïî êîéòî åíåðãèèòå
âúðâÿò.
Ïðèðîäàòà å çàòâîðèëà ÷îâåøêèÿ ìîçúê. Îñâåòëåíèåòî
èäå ÷ðåç î÷èòå. È âñè÷êèòå ìèñëè ñòàâàò ñ ïîìîùòà íà ÷åð-
íèÿ öâÿò. ×åðíèÿò öâÿò íîñè ñóðîâèòå ìàòåðèàëè, à ïúê áå-
ëèÿò öâÿò, òîâà ñà îáðàáîòåíèòå ìàòåðèàëè. Ñëåäîâàòåëíî
ïðè ÷åðíèÿ öâÿò èìà êàêâî äà ìèñëèø. Äîéäå åäíî ñòðàäàíèå
­ ñòðàäàíèåòî å åäèí ñóðîâ ìàòåðèàë, êîéòî òðÿáâà äà çíàåø
êàê äà ãî îáðàáîòèø. È àêî çíàåø êàê, ùå ãî ïðåâúðíåø â
áÿë ìàòåðèàë. À áåëèÿò öâÿò å èçðàáîòåíèÿò ìàòåðèàë. Íî
àêî íå çíàåø êàê äà óïîòðåáèø áåëèÿ öâÿò? Äà äîïóñíåì, ÷å
òè äàâàò íàé-õóáàâèÿ áÿë õëÿá. Òè êàçâàø, ÷å å ìíîãî õóáàâ
è âçåìàø, è ãî ïðîäàâàø. Çàùî âçåìàø ïàðèòå? Òè ñè ñ íàìå-
ðåíèå ñ òåçè ïàðè äà âçåìåø åäèí õëÿá ìàëêî ïî-åâòèí. Íî è
íåãî ïðîäàâàø, âçåìàø ïàðèòå è êóïóâàø îùå ïî-åâòèí õëÿá.
Äà êàæåì, ÷å ïðîäàâàø òàêà íÿêîëêî ïúòè. Ïî-ñêúïèÿ õëÿá
ïðîäàâàø ñêúïî è âçåìàø ïî-åâòèí. Íàé-ïîñëå çíàåø ëè äî
êàêâî ùå äîéäåø?
Êàòî òè äàäàò õóáàâèÿ õëÿá, ÿæ ãî òè è íå ãî äàâàé. Íàé-
õóáàâèÿ õëÿá ÿæ òè, à ïúê âòîðîñòåïåííîòî äàé íà äðóãèòå.
Òàêúâ å çàêîíúò! ßæ íà ñâÿò. Áåç äà ïðåÿäàø. Ùå îñòàâèø
åäíî ïðàçíî ïðîñòðàíñòâî â ñòîìàõà ñè, çà äà ìîæå ñòîìàõúò
òè äà ðàáîòè. Òîâà å çàêîí â ïðèðîäàòà. Íàïðèìåð âèæ åäíî
ÿéöå. Òî íå å ïúëíî. Â ÿéöåòî èìà åäíà ìàëêà ïðàçíèíà.
Ïðåäâèäåíî å äà èìà â íåãî ìàëêî âúçäóõ, òà ïèëåòî, äîêàòî
ñå èçëþïè, äà íå ìîæå äà ñå çàäóøè. Äà èìà ìàëêî âúçäóõ,
êîéòî ïèëåòî ùå èçïîëçóâà. È ïîñëå, ïèëåòî ïðîáèâà ÷åðóï-
êàòà, èçëèçà íà âúçäóõà è ïî÷âà äà æèâåå. Òà, òðÿáâà äà èìà
ìàëêî ïðîñòðàíñòâî â ñòîìàõà. Íÿêîé êàçâà: “Òðÿáâà äà ñå
íàÿì äîáðå.” Ùîì ñå íàÿäåø äîáðå, áåç ïðàçíî ïðîñòðàíñòâî
â ñòîìàõà, ùå äîéäå â òåáå íÿêîå áîëåçíåíî ñúñòîÿíèå.
Íÿêîé êàçâà, ÷å ìîæå äà ãîâîðè ôðåíñêè äîáðå. Àç ñúì
èçó÷àâàë åçèöèòå: è àíãëèéñêè, è ôðåíñêè, è íåìñêè, è êèòàé-
ñêè, è èíäóñêè, è ñàíñêðèòñêè, è âàòàíñêè, è àíãåëñêè. È
"
íàìèðàì òðè îñíîâíè íåùà: çà äà ãîâîðèø äîáðå åäèí åçèê,
â óìà òè òðÿáâà äà èìà ñâåòëèíà. Çà äà ãîâîðèø åäèí åçèê
äîáðå, òðÿáâà äà èìàø îùå òîïëèíà è ñèëà. Ñèëàòà ñåäè â
ÿñíîòî ïðîèçíîøåíèå. Êàòî èçêàçâàø åäíà äóìà, òðåïòåíèÿ-
òà òðÿáâà äà áúäàò ìóçèêàëíè, âúâ âñÿêà äóìà òðÿáâà äà èìà
ìåêîòà. Âúâ âñÿêà äóìà, êîÿòî èçãîâàðÿø, òðÿáâà äà èìà è
êðàñîòà. Êðàñîòàòà å íà óìà; ìåêîòàòà å íà ñúðöåòî; à ïúê
ñèëàòà å íà âîëÿòà. Òîâà å õóáàâîòî ãîâîðåíå. Àêî ãîâîðèø
òàêà, ùå áúäåø ðàçáðàí. Òðÿáâà äà èìàø ñèëà â ãîâîðåíåòî.
Íÿêîé ñå ìîëè íà Áîãà: òðÿáâà äà èìà ñèëà. Äóìèòå òè îòèâàò
ïðè Áîãà è êàòî îòèâàò ïðè Áîãà, Áîã îáè÷à äà áúäàò ìåêè
íåùàòà. À ïúê ìåêè ñà íåùàòà, ÷ðåç êîèòî ëþáîâòà äåéñòâó-
âà. Äóìèòå òðÿáâà äà áúäàò êðàñèâè. Òè êàòî îòèâàø ïðè
Áîãà ñ ìîëèòâà, äóìèòå òðÿáâà äà áúäàò êðàñèâè. Êàòî äîéäå
íÿêîé ïðè ìåíå, ùå ñå ïðåäñòàâè ñúñ ñòðàäóþùå ëèöå. Òîé
ìîæå äà å âåñåë, íî ñå ïîêàçâà ñòðàäóþù. Îòâúí ñå ïîêàçâà
ñòðàäóþù, èñêà äà ìå ìàòàõàðè, èñêà äà âçåìå íåùî îò ìåíå.
Íå èñêàì äà èçíàñÿì íåùàòà. Êàçâàì: Íå ëúæåòå ñåáå
ñè! Ñåãà âè ãîâîðÿ çà ñàìîèçìàìàòà. Íå ñå ñòðåìåòå äà ñàìî-
èçìàìèòå ñåáå ñè. Ïúðâîòî íåùî å: ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå
÷åñòåí. Íå ñå çàáëóæäàâàéòå. Òè êàçâàø íà ñåáå ñè, ÷å ñè
ãîëÿì ãðåøíèê, èñêàø äà ñå óáåäèø â òîâà. À ïúê íÿêîé ïúò
èñêàø äà ñå ïðåäñòàâèø, ÷å ñè ãîëÿì ïðàâåäíèê. Íå ïðåñèë-
âàé íåùàòà. Êàæè ñè: “Îöàïàí ñúì, íî àç ñúì íàïðàâåí îò
çëàòî!” Íå êàçâàé: “Àç öåëèÿò ñúì îò êàë.” Êàæè ñè: “Îòâúí
ñúì êàë, à ïúê îòâúòðå ñúì çëàòî.” Òîâà å ñúùèíñêîòî ðàçáè-
ðàíå. À äðóãîòî ïîëîæåíèå å: òè ñè íàïðàâåí îò êàë, à ïúê
ïîçëàòèëè ñà êàëòà îòâúí. È òîãàç êàæè ñè: “Îòâúí ñúì
çëàòî, à ïúê îòâúòðå ñúì êàë.” Òðÿáâà äà ãîâîðèø èñòèíàòà.
Àêî ñè îêàëÿí îòâúí, èçìèé ñå è çëàòîòî ùå ñå ÿâè. À
ïúê àêî ñè íàïðàâåí îò êàë, ìîæå äà ñè íàïðàâåí îò ôàÿíñ,
ïîðöåëàí èëè ôàðôîð. Êàêâî îçíà÷àâà äóìàòà “ïîðöåëàí”?
Òîâà îçíà÷àâà åäíà ÷èñòà ìàòåðèÿ, ôèíà è òàêà ñïëîòåíà,
÷å íèùî íå÷èñòî íå ìîæå äà âëåçå â ïîðèòå. Åäíà áúëãàðñêà
ïàíèöà íå å äîáðå èçïå÷åíà è êàòî òóðèø ìàñëî, ìîæå äà
ïðîíèêíå ïðåç ïîðèòå íà ïàíèöàòà. Ñúùî òàêà, àêî òóðèø
íÿêîå ÿäåíå â ïàíèöàòà è äúëãî âðåìå òî îñòàíå â íåãî, òî
ùå îñòàâè èçâåñòíè ìèðèçìè â íåÿ; êîãàòî* â ïîðöåëàíà ìàñ-

* êîãàòî ­ ðàçã. äîêàòî. #

ëîòî íå ìîæå äà ïðîíèêíå. Ïîðöåëàíúò êàçâà íà ìàñëîòî:
“Îòâúí ùå ñåäèø!” Òîé äúðæè âñè÷êî îòâúí.
Òà, âèå ùå ïðèëè÷àòå íà ïîðöåëàíîâè ãúðíåòà. Êàêâîòî
òóðÿò, îòâúí ùå ãî äúðæèòå. Íÿìà äà ãî ïðèåìàø â ñåáå ñè.
È ùå èìàòå ñâåòëèíà òîãàç.
Êàêâî çíà÷è äà èìàø ñâåòúë óì? Ñâåòúë óì å îíçè, â
êîéòî íå ìîæå äà âëåçå òúìíèíà.  ñâåòëèÿ óì íèùî ïîðî÷íî
íå ìîæå äà äîéäå. Îòâúí ìîæå äà äîéäå, îòâúí ìîæå äà òå
îöàïà êîëêîòî èñêàø, íî îòâúòðå, â ñâåòëèÿ óì, íå ìîæå äà
ïðîíèêíå íèêàêâà ïîðî÷íà ìèñúë, íèêàêâà ëîøà ìèñúë, íè-
êàêâî ëîøî ÷óâñòâî, íèêàêâà ëîøà ïîñòúïêà. Òîé å ïîðöåëàí.
Íå å ïîðöåëàí, íî å äèàìàíò. Â äèàìàíòà íèùî íå ìîæå äà
ïðîíèêíå. Òîé å òîëêîç ñïëîòåí, ÷å íèêîãà íå ìîæåø äà ãî
îöàïàø âúòðå. Ñëåäîâàòåëíî äèàìàíòúò èìà åäíî çäðàâî-
ñëîâíî ñúñòîÿíèå. Îò òîâà ñúñòîÿíèå íà óìà èçëèçà çäðàâåòî
íà ÷îâåêà.
Àêî óìúò å ñâåòúë, àêî ñúðöåòî å òîïëî è àêî âîëÿòà å
ñèëíà, ÷îâåê å çäðàâ. Èíà÷å ÷îâåê âñå çàáîëÿâà. Íåâðàñòå-
íèÿòà ñå äúëæè íà óìà; íåðàçïîëîæåíèåòî ñå äúëæè íà ñúð-
öåòî; à ñëàáîñòòà ñå äúëæè íà âîëÿòà. Àêî åäíà áîëåñò ïðîèç-
âåæäà â òåáå îìàëîìîùåíèå, ÷å íå òè ñå ðàáîòè, íÿìà æå-
ëàíèå äà ðàáîòèø, òîâà å íà âîëÿòà. Àêî óñåùàø íåðàçïîëî-
æåíèå, òîâà ñå äúëæè íà ñúðöåòî. Àêî óñåùàø, ÷å èìà òúì-
íîòà è íÿìà êúäå äà õîäèø, òîâà ñå äúëæè íà óìà. Íÿêîé
ïúò òè óñåùàø â ñåáå ñè åäíà ñëàáîñò. Ïðè÷èíàòà íà òàçè
ñëàáîñò ìîæå äà ïðîèçòè÷à îò âàøàòà âîëÿ èëè îò âàøåòî
ñúðöå, èëè îò âàøèÿ óì. Àêî å îò óìà ­ ñâåòëèíàòà òè å ìàëêî;
àêî å îò ñúðöåòî ­ òîïëèíàòà òè å ìàëêà; àêî å îò âîëÿòà âè
­ ñèëàòà âè å ìàëêà. Òÿëîòî òðÿáâà äà èìà ñöåïëåíèå, òðÿáâà
äà èìà åäíà íåðâíà ñèëà, êîÿòî äà äúðæè âñè÷êè êëåòêè â
åäíî ñïîåíî, õàðìîíè÷íî ñúñòîÿíèå è âñè÷êè òå òðÿáâà äà
áúäàò çàäîâîëåíè. Çàùîòî ñèëàòà å õðàíà çà ÷îâåøêîòî òÿëî.
Áåç ñèëà ÷îâåøêîòî òÿëî ãëàäóâà, áîëåäóâà âúâ âñÿêî îòíî-
øåíèå. À ïúê çà ñúðöåòî òîïëèíàòà [å] õðàíà; à ñâåòëèíàòà å
õðàíà çà óìà. Ñúñ ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà ùå ñå õðàíèø.
Ùå èñêàø äà áúäåø ñèëåí, íî íå äà ñòàíåø ÷ðåçìåðíî
ñèëåí. Çàùîòî, àêî ñòàíåø ìíîãî ñèëåí, ùå ïî÷íàò äà
ñòðàäàò îðãàíèòå òè. Àêî òè óïðàæíÿâàø ÷ðåçìåðíî

$
ðúêàòà ñè, òî ìóñêóëèòå º ùå ñòàíàò òîëêîâà ñèëíè, ÷å
ùå ïî÷íàò äà ñå âòâúðäÿâàò. Ñòàðèòå çàùî ñòðàäàò îò
áîëåñòòà ñêëåðîçà? Òîé èñêà äà ñòàíå ñèëåí. Ñòàâàë å
ñèëåí, ñòàâàë å ñèëåí è íàé-ïîñëå îò ñèëà ñòàðèÿò ñå
âòâúðäÿâà. Âòâúðäÿâà ñå, êàòî èçãóáè ñâîÿòà òîïëèíà.
Âñÿêî íåùî, êîåòî èçãóáè ñâîÿòà òîïëèíà, ñå âòâúðäÿâà.
Çà äà ñå èçáàâèø îò ñêëåðîçàòà, òè òðÿáâà äà èìàø
ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà. È àêî òàêà áè ðàçáèðàë çàêî-
íèòå, òè ìîæåø äà ñå ïîäìëàäèø.
Íàé-ïúðâî ùå ïîäìëàäèø óìà ñè; ùå ïîäìëàäèø è ñúð-
öåòî ñè, è òÿëîòî ñè. È êàòî ïðèëîæèø òåçè òðè íà÷èíà
íà ïîäìëàäÿâàíåòî, òî òè, öåëèÿò ÷îâåê, ùå ñå
ïîäìëàäèø. Çíàåòå ëè êîëêî âðåìå ñå èçèñêâà, çà äà ñå
ïîäìëàäè ÷îâåê? Çà äà ñå ïîäìëàäè ÷îâåê, èçèñêâà ñå çíàíèå,
ñâåòëèíà â óìà.
Ñðåùíåòå íÿêîé ÷îâåê è òîé âè
õàðåñâà. Êîå å îíîâà, êîåòî âèå
õàðåñâàòå â ÷îâåêà?
Çà ìåíå òå ñà íàé-ïúðâî äâå íå-
ùà, íî èìà è äðóãè. Òîçè å åäèí ïîðÿ-
äú÷åí ÷îâåê. Åäèí ÷îâåê ñ òåçè ëè-
íèè å ïîðÿäú÷åí ÷îâåê, íà êîãîòî ìî-
æåø äà ðàç÷èòàø. Ñåãà àç íÿìà äà êà-
æà òåçè ðàáîòè êúäå ñà. Òî å òàéíà.
Çàùîòî, êàòî âè ñå êàæàò íÿêîè
ðàáîòè, âèå ãëåäàòå äà ãè íàìåðèòå
â òîçè èëè îíçè. Òåçè ëèíèè ãè èìà è
âúâ ôèçè÷åñêîòî, àñòðàëíîòî,
óìñòâåíîòî è ïðè÷èííîòî òåëà.
Èìà è äðóãè ëèíèè ñåãà.
Ñåãà âèå ñåäèòå è êàçâàòå, ÷å ñòå íà 40 ãîäèíè è ìèñëèòå,
÷å ñòå ìíîãî ñòàð ÷îâåê. Èëè ñòå íà 80 ãîäèíè è ìèñëèòå,
÷å ñòå ìíîãî ñòàð. Òîâà å èãðà÷êà. Êàêâî ñà 80 ãîäèíè? Êàêâî
å òîâà? 80 ãîäèíè ­ òîâà ïîêàçâà êàêâà ãðàìàäíà ðàáîòà å
èçâúðøèëà Çåìÿòà: 80 ïúòè ñå å îáúðíàëà Çåìÿòà îêîëî
Ñëúíöåòî. À çà òåáå ñå èçèñêâàò ìèëèîíè ãîäèíè, çà äà
èçìèíåø òîçè ïúò. Òîâà, êîåòî Çåìÿòà å èçìèíàëà çà åäíà
ãîäèíà, òè çà ìèëèîíè ãîäèíè ìîæåø äà ãî èçìèíåø. Êîëêî
êèëîìåòðà å îðáèòàòà íà Çåìÿòà? Âèå ñòå ó÷åíè. Îò Ñëúí-
%
öåòî äî Çåìÿòà èìà 92 ìèëèîíà ìèëè. Àêî ñìÿòàìå ñ êèëî-
ìåòðè, ïîâå÷å å. Êîëêî ïúòè âëèçà äèàìåòúðúò â êðúãà? (­
“3.14 ïúòè.”) Òîãàâà ùå ïîóìíîæèì äèàìåòúðà ñ òîâà ÷èñ-
ëî. 184 ïî 3.14 ðàâíî å íà 552 [577,76] ìèëèîíà ìèëè.
Òà, êîãàòî Çåìÿòà ñå âúðòè îêîëî Ñëúíöåòî, êîãàòî
òÿ ñ òàÿ èíòåíçèâíîñò èçâúðøâà ñâîÿòà ðàáîòà, íàøåòî
ñúçíàíèå íå ñúçíàâà òîâà. Òî íå å ïðîáóäåíî. Îíîâà, êîåòî
ñòàâà â ïðèðîäàòà, âèå íå ãî ñúçíàâàòå.
Îíîâà, êîåòî Íåâèäèìèÿò ñâÿò ïðàâè âñåêè äåí çàðàäè
âàñ, îíîâà, êîåòî Áîã ïðàâè âñåêè äåí çàðàäè âàñ, âèå íå ãî
çíàåòå. Âèå ñòå êàòî åäíî äåòå, êîåòî ñå ñúðäè, ÷å òîâà
íå ìó å íà ìÿñòîòî, ÷å îíîâà íå ìó å íà ìÿñòîòî.
Ñàìîçàáëóæäàâàòå ñå. Êàòî ñòå äîøëè íà Çåìÿòà, èñêàòå
äà áúäåòå ùàñòëèâè. Âèå ñòå íà åäèí ïàðàõîä. Äàäåí âè å
åäèí õóáàâ ñòîë. Êàòî äîéäå ïðèñòàíèùåòî, ùå òðÿáâà äà
íàïóñíåø õóáàâèÿ ñòîë è óäîáñòâàòà, êîèòî èìà â ïàðàõîäà,
è ùå èçëåçåø íà Çåìÿòà. À íà Çåìÿòà òåçè óäîáñòâà âå÷å ãè
íÿìà. Êàçâàì: Êîãàòî âèå ïúòóâàòå íà Çåìÿòà, íÿêîé ïúò
èìàòå ùàñòëèâè äíè. Âèå ñòå â íÿêîé ïàðàõîä. À ïúê äîéäå
íÿêîå íåùàñòèå ­ òè ñè èç ïàðàõîäà íàâúí, èçëèçàø íà
ïðèñòàíèùåòî è ùå òúðñèø íÿêîÿ ðàáîòà.
Íÿêîé ïúò êàçâàòå: “Íå ìå îáè÷àò õîðàòà.” Ïîìíåòå,
èìà äâå íåùà, êîèòî ñòàâàò â æèâîòà. Âèå âëèçàòå â æèâîòà
è èñêàòå õîðàòà äà âè îáè÷àò. Òî å ïðàâî. Àêî òåçè õîðà ñà
ïî-óìíè îò âàñ, âèå èìàòå ïðàâî: òå òðÿáâà äà âè ðàçáèðàò.
Íî àêî âèå âëèçàòå ìåæäó õîðà è àêî òå ñåäÿò ïî-äîëó îò
âàñ, âèå òðÿáâà äà ãè îáè÷àòå ­ çà äà ñå ïðèñïîñîáèòå êúì
òÿõ, ñúîáðàçíî ñ òÿõíîòî åñòåñòâî, çà äà èì áúäåòå ïîëåçíè.
Êàòî îòèäåòå ïðè òÿõ, âèå íÿìà äà èñêàòå îò òÿõ òå äà âè
ïîçíàâàò, íî âèå ùå ãè ïîçíàâàòå. È ùå ñå îáõîæäàòå äîáðå.
È òîãàâà, òå êàòî âèäÿò òîâà âúâ âàñ, è òå ùå ïî÷íàò äà ñå
îáõîæäàò äîáðå ñ âàñ. Íàé-ïúðâî ùå ãè ïîçíàâàòå è ïîñëå
ùå ñå îáõîæäàòå äîáðå ñ òÿõ.
Âñè÷êèòå ïðîòèâîðå÷èÿ ïðîèçòè÷àò îò òîâà, ÷å íå ñå ðàç-
áèðàìå. Äîéäå íÿêîé è âèæäàì, ÷å óñåòúò çà âðåìå íå å ðàç-
âèò ó íåãî. Òîé ñåäè è ìè ðàçïðàâÿ ðàçíè òåîðèè. Òîé ñåäè è
àç ãî ÷àêàì. Òîé êàçâà, ÷å íå å ðàçïîëîæåí. Ðàçáèðà ñå, ÷å íå
å ðàçïîëîæåí. Àíãëè÷àíèòå èìàò ìíîãî äîáúð îáè÷àé. Êàòî

&
ñåäèø ìíîãî âðåìå, òîé òè êàçâà: “Èìàì äàäåíà ñðåùà [â]
åäè-êîé ñè ÷àñ.” È ñè îòèâà íà ðàáîòà. Áúëãàðèíúò èñêà äðó-
ãî. Áúëãàðèíúò èñêà äà ñåäèø. Òè êàçâàø, ÷å èìàø ñðåùà, à
òîé òè êàçâà: “Ïîîòëîæè ÿ, ñìåòíè ãî, ÷å æåíà òè å áèëà
áîëíà, ÷å äåöàòà òè ñà íåðàçïîëîæåíè, ÷å ñ ôàéòîíà ñòàíàëî
íåùî” ­ òàêèâà àðìåíñêè äîëàïè*.
×åñòî ïðè ìåíå èäâàò íÿêîè è ìè êàçâàò çàùî íå ñà äîø-
ëè íàâðåìå. Åäèí ìè êàçâà: ”Àâòîìîáèëúò çàêúñíÿ.” Ìåí
íå ìè âëèçà â ñìåòêà òîâà. Òîé, êàòî å îáåùàë, íå òðÿáâà äà
ðàç÷èòà íà àâòîìîáèëà, íî òðÿáâà äà ðàç÷èòà íà ñâîèòå êðàêà.
Òîé òðÿáâà äà çíàå êîëêî âðåìå âçåìà ïúòÿò. Ñ àâòîìîáèë
èëè ñ êðàêà, íî òîé òðÿáâà äà äîéäå íàâðåìå. À ïúê àç ùå
âçåìà äà ãî óòåøàâàì è ùå êàæà: “Òå, õîðàòà, ñà íåðåäîâíè.”
Êîãà òðÿáâà äà ñå âîçèòå íà åäèí àâòîáóñ? “Àâòî” å ãðúöêà
äóìà, à “áóñ” å ñúêðàùåíèå íà äðóãà äóìà.
Òà êàçâàì: Òè êàçâàø, ÷å íÿìàø ïàðè äà ñè êóïèø êíèãà.
Òî íå å èçâèíåíèå. Ñïîñîáíèÿò, äàðîâèòèÿò ÷îâåê èìà ïðèÿ-
òåëè. Òîé ùå âçåìå êíèãà îò åäèí ïðèÿòåë è ùå ñè íàó÷è
óðîêà. Èìà ó÷åíèöè, êîèòî è áåç êíèãà ñà ñâúðøâàëè ó÷èëè-
ùåòî. Òå ñà äàðîâèòè. À ïúê äðóãè, êîèòî èìàò êíèãè, êàòî
íå ñà äàðîâèòè, ìú÷íî ñå ó÷àò. ×å íÿìàëî ñâåòëèíà, ÷å íÿìà-
ëî äîáðî îñâåòëåíèå è ïðî÷åå.
Ïðè âñè÷êè ìú÷íîòèè ÷îâåê íå òðÿáâà äà ñå ñïèðà è äà
âúðâè. Ìú÷íîòèèòå ñà åäíî èçïèòàíèå çà âàøàòà âîëÿ. Òîï-
ëèíàòà å åäíî èçïèòàíèå çà âàøåòî ñúðöå. Ñâåòëèíàòà å èçïè-
òàíèå çà ÷îâåøêèÿ óì. Òè ùå ñå íàãîäèø íà òàêàâà òîïëèíà,
êîÿòî å áëàãîïðèÿòíà çà ñúðöåòî; ùå ñå íàãîäèø íà òàêàâà
ñâåòëèíà, êîÿòî å áëàãîïðèÿòíà çà óìà è íà òàêàâà ñèëà, êî-
ÿòî âîëÿòà ìîæå äà âúçïðèåìå. Íÿêîé èñêà äà áúäå ñèëåí.
Àêî ñè ìíîãî ñèëåí, å îïàñíî. Àêî òîïëèíàòà å ãîëÿìà èëè å
ìíîãî ìàëêà, å îïàñíî. Àêî ñâåòëèíàòà å ìíîãî ãîëÿìà èëè
ìíîãî ìàëêà, å îïàñíî. Îíåçè íàïðåäíàëèòå àíãåëè èìàò ïî-
ãîëÿìà ñâåòëèíà, íî çíàÿò êàê äà ÿ èçïîëçóâàò. Òå èìàò è
ïî-ãîëÿìà òîïëèíà è çíàÿò ñúùî äà ÿ èçïîëçóâàò. Íî íèå
ïî-ãîëÿìàòà òîïëèíà íå ìîæåì äà ÿ èçïîëçóâàìå.
Èìà èçâåñòíè ñúñòîÿíèÿ íà ëþáîâòà, êîãàòî òåìïåðàòó-
ðàòà ñå ïîâèøàâà. Êîé îò âàñ å áèë â íîðìàëíî ñúñòîÿíèå â

* äîëàï (îò ïåð.-òóð.) ­ îñòàð. è äèàë. õèòðèíà, èíòðèãà.

'
ëþáîâíèòå ìîìåíòè? Êàòî âèäèø ñâîÿòà âúçëþáëåíà, ïîä-
êîñÿâàò ñå êðàêàòà òè. Êàçâàøå, ÷å ñè ñå óïëàøèë. Íå, íî
òîïëèíàòà å òîëêîâà ãîëÿìà, ÷å êðàêàòà òè îòñëàáâàò, íå
äúðæàò. Ðàçáèðàíå òðÿáâà. Ïðè òàçè ëþáîâ òå íå çíàÿò êàê
äà ðåãóëèðàò òîïëèíàòà. Ìîæå â òàçè òîïëèíà è äâàìàòà äà
ñè ñúçäàäàò íåïðèÿòíîñòè. Ïðè ãîëÿìàòà òîïëèíà àñòðàëíîòî
òÿëî ñå ðàçøèðÿâà. È ñëåä êàòî ñå ðàçøèðè, èçëèçà íàâúíêà.
Äîêàòî àñòðàëíîòî òÿëî å èçëÿçëî íà åäèí ïðúñò íàâúí, òè
íå ñè îùå òîëêîâà ÷óâñòâèòåëåí, íî êàòî èçëåçå 4­5 ïðúñòà
íàâúí, òè ñòàâàø ÷óâñòâèòåëåí è êàçâàø: “Íå ñå äîïèðàé äî
ìåíå.” Òà, îïàñíîñòòà â îêóëòíàòà íàóêà å â òîïëèíàòà. Ïðè
íåÿ àñòðàëíîòî òÿëî íà õîðàòà èçëèçà íàâúí è âñëåäñòâèå íà
òîâà êàçâàò: “Íå ñå îáè÷àìå.” Íå ÷å íå ñå îáè÷àìå, íî òåëàòà
ñà èçëåçëè íàâúí è ñà â íåíîðìàëíî ñúñòîÿíèå.
Íÿìà êàêâî äà öåëóâàìå î÷èòå. Î÷èòå íå ñå öåëóâàò. Îêî-
òî íå ãî öåëóâàé. Ïðàòè ñâåòëèíà êúì î÷èòå. Ïðàòè ìó åäèí
ïîãëåä íèòî ìíîãî ñèëåí, íèòî ìíîãî ñëàá. Êàòî ãî ïîãëåä-
íåø ÷îâåêà, äà å äîâîëåí òîé îò ïîãëåäà òè. Òè ìîæå äà ìó
ïðàòèø åäíà ÿðêà ñâåòëèíà, êîÿòî äà ãî äðàçíè. Òðÿáâà ìåê
ïîãëåä. Ñúñ ñâåòëèíàòà èçïðàùàé êðàñèâè ìèñëè; ñ òîïëè-
íàòà èçïðàùàé ìåêîòà, ñëúí÷åâà òîïëèíà. À ïúê ñúñ ñèëàòà
êàêâî òðÿáâà äà èçïðàùàø?
Êàçâàò “ñèëíà âîëÿ”. Àêî îòèäåø ïðè áîëíèÿ ÷îâåê è
ìó èçïðàòèø ñèëà, òîé òðÿáâà äà ñòàíå è äà êàæå: “Áëàãîäàðÿ
òè.” Ñèëà ìó å ëèïñâàëà. ×ðåç âîëÿòà ñè ùå ìó ïðàòèø ñèëà
è ùå ìó êàæåø: “Ñòàíè!” Íÿìà êàêâî äà ìó êàæåø: “Àç òå
îáè÷àì.” Ëþáîâíè ðàáîòè íÿìà äà ìó êàæåø. Àêî ìó êàæåø
òàêà, òîé íÿìà äà ñòàíå. Íî ùå ìó êàæåø: “Ñòàíè!” È òîé
ùå ñòàíå. Çàùîòî â åñòåñòâîòî íà ÷îâåêà å òîâà. Òîé èñêà äà
ñòàíå. Êàòî ñòàíå íà êðàêàòà ñè, òîé å ÷îâåê. ×îâåê, êîéòî
íå ìîæå äà ñåäè è äà ñòàâà, òîé íå å ÷îâåê. Âèå, êàòî ñåäèòå
íà ñòîëà, ñàìî ñå âúðòèòå. Íå, êàòî ñåäíåø íà ñòîëà ñè, èñêàì
äà ñå çàêîâåø íà ñòîëà. Òðÿáâà äà âè äàì íÿêîè ïðàâèëà.
×îâåê, êîéòî ñè òóðÿ êðàêàòà ïî íåïðàâèëåí íà÷èí, èìàòå
ïðàâî; íî àêî èñêàø äà ñå ïðîÿâèø â ñâåòà, òè òðÿáâà äà
äúðæèø â êîíòðîëà çà åäèí ÷àñ òÿëîòî ñè. Äðúæ â
êîíòðîëà ñâîÿòà ñâåòëèíà, ñâîÿòà òîïëèíà, ñâîÿòà ñèëà
è ñâîåòî òÿëî. Àêî òè íå ìîæåø äà óðåãóëèðàø òîïëèíàòà


íà ñâîåòî ñúðöå, ñâåòëèíàòà íà ñâîÿ óì è ñèëàòà íà ñâîÿòà
âîëÿ, êàêúâ ÷îâåê ùå áúäåø?
Âèæ åäíî ñúâðåìåííî ðàäèî. Àç èìàì åäíî ìàëêî ðàäèî.
Ðàäèîòî èìà äâå êîï÷åòà. Åäíî, ñ êîåòî ùå íàìåðèø ñòàí-
öèÿòà, èìà åäíà ñòðåëà, êîÿòî ïîêàçâà, êúäå ñå íàìèðà ñòàí-
öèÿòà. À ïúê äðóãîòî êîï÷å ïîêàçâà óñèëâàíåòî íà ãëàñà ­
òèõî ëè äà òè ãîâîðè èëè ñèëíî. Íà Çåìÿòà õîðàòà ñèëíî
ãîâîðÿò. Íÿêîé ïúò íÿêîé òè ãîâîðè òèõî è ìèñëèø, ÷å òîé
å ìíîãî òèõ ÷îâåê. Íî çàâúðòâàø êîï÷åòî è âèæäàø, ÷å òîé
å ìíîãî ñèëåí. Íå ÷å ãëàñúò å ìíîãî ñèëåí, íî êîï÷åòî å
îòâîðåíî. Àç èñêàì äà âè èçâåäà íà ñëåäíîòî: ïî åñòåñòâî íå
ñìå òàêèâà, íî êîï÷åòî å îòâîðåíî. Êàê ùå èçêàæåòå: “ìî”,
“ìî”, “ìîãà”? Äîéäå åäèí ãîñïîäèí è êàçâà: “Àç ìîãà.” Äîéäå
íÿêîé âêúùè, àç ìó êàçâàì: “Çàïîâÿäàéòå íà ñòîëà!” À ïúê
íÿêîé ïúò âçåìàì ñòîë è ìó ãî ïîäàâàì. Çíà÷è ìîãà äà ìó
ïîäàì ñòîëà. Êàòî ìó ïîäàì ñòîëà, èñêàì äà ìó êàæà: “È òè
ìîæåø äà ñåäíåø íà ñòîëà.”
Òè êàçâàø: “Àç ìîãà äà íàïðàâÿ òîâà. Ìîãà äà áúäà äî-
áúð.” Ùå ìó ïîêàæà â êàêâî ñåäè òîâà. Êàòî äîéäå òîé, ùå
ìó èçïðàòÿ åäèí õóáàâ ïîãëåä, ùå ìó èçïðàòÿ íàé-õóáàâàòà
ñâåòëèíà, êîÿòî èìàì. Ùå ìó èçïðàòÿ íàé-õóáàâàòà òîïëèíà,
êîÿòî èìàì. Òàçè òîïëèíà, êîÿòî óïîòðåáÿâàì çà ñåáå ñè, îò
íåÿ ùå äàì è íåìó. Ùå ìó äàì è îò òàçè ñèëà, êîÿòî óïîòðå-
áÿâàì çà ñåáå ñè.
Íà Çåìÿòà å íóæíî ñëåäíîòî: äà äàâàø íà äðóãèòå òîâà,
êîåòî äàâàø íà ñåáå ñè. È äà âúçïðèåìåø òîâà, êîåòî Áîã íè
äàâà. Áîã íè ó÷è äà âúçïðèåìàìå ïðàâèëíî îíîâà, êîåòî Òîé
íè äàâà. Íÿìà äà îáðúùàìå âíèìàíèå íà äðóãèòå. Òè ñè íåäî-
âîëåí îò íÿêîé ÷îâåê. Íàïîëîâèíà ïðè÷èíàòà å â ÷îâåêà è
íàïîëîâèíà ïðè÷èíàòà å â òåáå. Ìîæå òîé äà å äàë ïîâîä.
Ìîæå è òè äà ñè äàë ïîâîä. Òîé å ôèçèîíîìèñò. È òè ñè
òàêúâ. Òîé ìîæå äà òå å âèäÿë ïî-ðàíî [è] êàòî òå å âèäÿë
ïî-ðàíî, å íåäîâîëåí îò òåáå. Çàòîâà òîé ïðúâ å íåäîâîëåí
îò òåáå. Èëè òè ìîæå äà ñè ãî âèäÿë ïî-ðàíî è ñè ïðúâ íåäî-
âîëåí îò íåãî.
Ìîæå äà íàïðàâèòå åäèí îïèò: àêî åäíà ìå÷êà òå å âèäÿëà
ïî-íàïðåä, òè ùå áÿãàø îò íåÿ; à ïúê àêî òè âèäèø ìå÷êàòà
ïî-ðàíî, òÿ ùå áÿãà îò òåáå. Ìîæå äà íàïðàâèòå îïèò, àêî íå


âÿðâàòå. Àç èìàõ ñàìî åäèí ñëó÷àé â ãîðàòà äà ñðåùíà åäíà
ìå÷êà. Ïðåäè ãîäèíè çà ïðúâ ïúò îòèâàì íà Ìóñàëà. Ñ ìåí
èìàøå åäèí åâàíãåëñêè ïðîïîâåäíèê, êîéòî å ñåãà â äðóãèÿ
ñâÿò. Ñ ìåí áÿõà äâàìà äóøè åâàíãåëñêè ïðîïîâåäíèöè. Êàòî
ñå êà÷èõìå íà Ìóñàëà, òðÿáâàøå äà ñëåçåì ïî äîëèíàòà íà
Ìàðèöà, Ìàðèøêàòà äîëèíà. Àç ñè íîñèõ åäèí ÷àäúð è âúðâÿ.
Ðàçãëåæäàõ êîëêî å õóáàâà ïðèðîäàòà, êàê òå÷å Ìàðèöà, ðàç-
ãëåæäàõ áîðîâåòå. Åäèí åâàíãåëñêè ïðîïîâåäíèê è òîé âúðâè
çàä ìåíå. Äðóãèÿò âúðâè íàïðåä. Íàáëèæàâàìå êúì ìÿñòîòî,
äåòî å ×àìêîðèÿ. Ãëåäàì, ìåæäó áîðîâåòå åäíà ìå÷êà, ìîæå
áè íà 200­300 ìåòðà ðàçñòîÿíèå. Èäå è ñè êëàòè ãëàâàòà.
Âúðâè êàòî íÿêîé ÷îðáàäæèÿ, êëàòè ñè òÿëîòî. Âúðâè è ñè
ìèñëè. Ãëåäà íàäîëó ñ ìóöóíàòà è îòèâà êúì Ìàðèöà. Àç ñå
ñïðÿõ. Òÿ âå÷å íàáëèæàâà äúðâåòàòà. Àç ñå îáðúùàì êúì
ïðîïîâåäíèêà è ìó êàçâàì: “Åäíà ìå÷êà.” È ñåãà, ïîíåæå
ùå ñå ñðåùíåì, àç òðÿáâà äà ìèíà ïî-íàïðåä, òà äà º äàì
ìÿñòî äà ñè ñëåçå íàäîëó. Àç êàòî ñå çàâúðòâàì, çà äà îòâîðÿ
ìÿñòî íà ìå÷êàòà, ïðîïîâåäíèêúò ìèñëè, ÷å áÿãàì îò íåÿ.
Ïðåä íåãî èìàøå äúðâî. Òîé ðå÷å äà áÿãà, íî ñå ïðåïúíà î
äúðâîòî è ñðåùó ìå÷êàòà ñè âäèãíà êðàêàòà íàãîðå. Òÿ âå÷å
å äî äúðâîòî. Òÿ, êàòî âèäÿ òîâà, îòâîðè ñè î÷èòå è õóêíà äà
áÿãà íàãîðå. Êàçàõ: “Ìíîãî ñè ñòðàøåí ïðîïîâåäíèê. Ìå÷-
êèòå îò òâîèòå êðàêà áÿãàò!”
Òà, âèäÿõ ìå÷êàòà äà áÿãà êàòî êîí. Òÿ áåøå ñå ó÷óäèëà.
Òÿ å áèëà òîëêîç âãëúáåíà â ñâîèòå ìèñëè, ÷å áèëà èçíåíà-
äàíà îò òîâà ÷óäî íàñðåùà º. Çà ïðúâ ïúò âèäÿõ ìå÷êà â
ãîðàòà è çà ïðúâ èìàõ ñëó÷àé äà íàáëþäàâàì ïñèõîëîãè÷åñêè
êàê ñå äúðæè. Êàçàõ íà ïðîïîâåäíèêà: “Äîáðå, ÷å íÿìàøå
ìå÷åòà.” Àêî àç áÿõ ñàì, ùÿõ äà ñå ðàçãîâàðÿì ñ ìå÷êàòà.
Ïðîïîâåäíèêúò ÿ óïëàøè. Èìà íåùî ìíîãî õóáàâî â ìå÷êàòà.
Ìå÷êàòà èìà åäèí õàðàêòåð. Êàòî ÿ ñðåùíåø, ùå º äàäåø
ìÿñòî. Íÿìà äà º õâúðëèø êàìúê. Òÿ å çëîïàìåòíà. Íÿìà
äà ÿ îáèäèø. Òÿ 15­20 ãîäèíè íå çàáðàâÿ îáèäàòà. Òè, êàòî
èçñëåäâàø íÿêîé õàðàêòåð, êàçâàø: “Òîé èìà ìå÷è õàðàê-
òåð.” Îíçè, êîéòî íå çàáðàâÿ îáèäàòà, èìà ìå÷è õàðàêòåð.
Òà, òðÿáâà äà ïàçèì íÿêîè õîðà äà íå ãè îçëîáÿâàìå. Íå
òðÿáâà äà ïðàâèì áåíò â òåõíèÿ óì è â òÿõíîòî ñúðöå è äà
èñêàìå íàïúëíî äà ñå ïðîÿâÿò òàêèâà, êàêâèòî òå íå ìîãàò


äà áúäàò. Çàùîòî â æèâîòà òðÿáâà äà èçó÷àâàìå õîðàòà
òàêèâà, êàêâèòî Áîã ãè å ñúçäàë. Íÿêîè õîðà ñà åíåðãè÷íè,
âîëåâè, ñèëíè. [Â] íÿêîè õîðà ÷óâñòâàòà ñà ìíîãî ñèëíè.
Íå òðÿáâà äà ðåàãèðàìå íà ÷óâñòâàòà èì. À ïúê â íÿêîè
õîðà ìèñëèòå ñà ñèëíè. Òà, âñÿêîãà òðÿáâà äà èñêàìå õîðàòà
äà ñå ïðîÿâÿò òàêèâà, êàêâèòî Áîã ãè å ñúçäàë. Àêî íå
ñïàçâàìå òîçè çàêîí, íàâñÿêúäå ùå ñå ðàæäàò
íåïðèÿòíîñòè.
Òà, òðÿáâà äà çíàåì êàê äà ïîñòúïâàìå ñ ÷îâåøêèÿ óì â
äàäåíèÿ ñëó÷àé. Òîé å çàêîí íà ñâåòëèíàòà. Òðÿáâà äà çíàåì
êàê äà ïîñòúïâàìå ñ ÷îâåøêîòî ñúðöå ­ òî å çàêîí íà òîïëè-
íàòà. È òðÿáâà äà çíàåì êàê äà ïîñòúïâàìå ñ ÷îâåøêàòà âîëÿ
­ òî å çàêîí íà ñèëàòà. Îò òîâà çàâèñè ïîäìëàäÿâàíåòî. Àêî
òè çíàåø äà ñå èçïúëíèø ñúñ ñâåòëèíà, óìúò òè ùå ñå ïîäìëà-
äè. Àêî òè íå ìîæåø äà ïîäìëàäèø ìèñúëòà ñè, íå ìîæåø
äà ñå ïîäìëàäèø. Àêî òè íå çíàåø äà ïîäìëàäèø ÷óâñòâàòà,
íå ìîæåø äà ñå ïîäìëàäèø. ×óâñòâàòà òè ìîãàò äà áúäàò
ñóõè. Àêî ìíîãî òå õâàëÿò, ùå ñòàíåø ñóõ. Õîðàòà òðÿáâà äà
áúäàò âíèìàòåëíè, çàùîòî îò ìíîãîòî õâàëåíå ùå èçñúõíàò.
Àêî ìíîãî òå êîðÿò, ùå ñòàíåø âëàæåí. Àêî ïðåìíîãî òå
êîðÿò, ùå ñòàíåø ïðåìíîãî âëàæåí. Àêî òè êàæàò, ÷å ñè
äàðîâèò, ïðèåìè ãî, ÷å ñè äàðîâèò. Ùå ïðèçíàåø, ÷å Áîã òå
å íàïðàâèë äàðîâèò. Ùå êàæåø: “Áîã ìè å äàë òàëàíòè, äàðáè.
Àç èñêàì ñåãà äà óïîòðåáÿâàì äàðáèòå ñè çà äîáðî.” Àêî òè
êàæàò, ÷å ñè äîáúð, ùå êàæåø: “Áëàãîäàðÿ íà Áîãà! Ùå óïîò-
ðåáÿ òîâà çà îáùî áëàãî, çà Áîãà.” Àêî òè êàæàò, ÷å ñè ñèëåí,
ùå êàæåø: “Áëàãîäàðÿ íà Áîãà, ùå óïîòðåáÿ ñèëàòà ñè çà
äîáðî, çà Áîãà.”
Ñâåòëèíàòà, òîïëèíàòà è ñèëàòà òè ñà äàäåíè îò Áîãà. È
àêî ãè îáíîâÿâàø, òî å çàêîí çà ïîäìëàäÿâàíå. Òîãàâà òè
èìàø åäèí åñòåñòâåí ðåä íà íåùàòà. Íÿêîé ïúò õîðàòà ïðå-
ìíîãî õâàëÿò, ãëàäÿò íåùàòà. À ïúê íÿêîé ïúò íå îöåíÿâàò.
Âñåêè ÷îâåê ñè èìà îñîáåí ìàùàá çà îöåíêà. Òî å íàé-ìú÷-
íàòà ðàáîòà äà èìàø ðàáîòà ñ õîðàòà. Íÿêîé ïúò àç ãëåäàì
õîðàòà â áàíêàòà, êîèòî èçïëàùàò ÷åêîâåòå èëè õîðàòà â ïî-
ùàòà, êîèòî ðàçäàâàò ïèñìàòà. Êîãàòî ïëàùàø êàòî ÷èíîâ-
íèê íà ãèøåòî, èìà ñëó÷àè äà ïðîÿâèø òúðïåíèå. Èíà÷å 10
äóøè ìîãàò äà òå îáèäÿò â ïîùàòà. Òðÿáâà äà çíàåø êàê äà

!
ñå îáõîæäàø ñ âñåêè ÷îâåê, òà âñåêè äà îñòàíå äîâîëåí îò
òåáå. Ìîæåø äà ìó êàæåø: “Ùå òè óñëóæà.” Ìîæåø äà ìó
ãîâîðèø ëþáåçíî. Âèå ïî íÿêîé ïúò òóê ñòàâàòå íåòúðïå-
ëèâè. ×èíîâíèöè ñòå íà áàíêàòà. Íÿêîé äîéäå è òè êàæå:
“Òè íå ñå îáõîæäàø äîáðå.” Ùå ìó êàæåø: “Èçâèíåòå, èìàì
âñè÷êîòî ðàçïîëîæåíèå äà ñå îáõîäèì äîáðå, ïîíåæå ìîÿòà
äîáðà îáõîäà êúì Âàñ å äîáðà îáõîäà êúì ñàìèÿ ìåíå. È
ëîøàòà îáõîäà êúì äðóãèòå å ëîøà îáõîäà êúì ñàìèÿ ìåíå.”
Çàùîòî, àêî ñå îáõîæäàì çëå ñ äðóãèòå, àç âðåäÿ èëè íà óìà
ñè, èëè íà ñúðöåòî ñè, èëè íà âîëÿòà ñè. È àêî ñå îòíàñÿì
äîáðå êúì õîðàòà, îòíàñÿì ñå äîáðå êúì óìà ñè, êúì ñúðöåòî
ñè è êúì âîëÿòà ñè. Òà, äîáðàòà îáõîäà êúì äðóãèòå å çà
ñàìèòå íàñ. Ïðè ëîøàòà ñè îáõîäà àç ãóáÿ. Ïðè âñÿêà ëîøà
îáõîäà àç ãóáÿ èëè îò ñâåòëèíàòà íà óìà ñè, èëè îò òîïëèíàòà
íà ñúðöåòî ñè, èëè îò ñèëàòà íà âîëÿòà.
Òà, ìíîãî áîëåñòè ñå çàðàæäàò îò òàÿ äèñõàðìîíèÿ âúòðå.
Ñåãà òåçè íåùà ñà íàñëåäåíè îò ðåä ïîêîëåíèÿ. Åäíî âðåìå
ñòå ãè íàñëåäèëè. Âèå êàçâàòå íÿêîé ïúò: “Áàùà ìè áåøå
ñïðèõàâ.” Ñïðèõàâ å áèë áàùà âè, ïîíåæå å èìàë èçîáèëíà
ñâåòëèíà, êîÿòî íå å çíàåë êàê äà óïîòðåáè. Èëè å èìàë èçî-
áèëíà òîïëèíà, êîÿòî íå å çíàåë êàê äà óïîòðåáè; èëè å èìàë
èçîáèëíà ñèëà, êîÿòî íå å çíàåë êàê äà óïîòðåáè. Ñëåäîâà-
òåëíî ñèíúò èìà çà çàäà÷à äà óðåãóëèðà ñâåòëèíàòà, òîïëèíà-
òà èëè ñèëàòà íà áàùà ñè.
Åäèí ñèí ìîæå äà ïîâäèãíå áàùà ñè è åäèí áàùà ìîæå
äà ïîâäèãíå ñèíà ñè. Åäíà äúùåðÿ ìîæå äà ïîâäèãíå ìàéêà
ñè è åäíà ìàéêà ìîæå äà ïîâäèãíå äúùåðÿ ñè. Âçàèìíîñò
èìà. Âèå, êîèòî ñå ñúáèðàòå òóê, âñåêè åäèí îò âàñ, êîéòî
ìîæå äà ïîâäèãíå íÿêîãî, òîé ïîâäèãà è ñåáå ñè. À ïúê âñåêè,
êîéòî óíèùîæàâà íÿêîãî, óíèùîæàâà è ñåáå ñè. Ó÷åíèöèòå
êàòî ñå ñúáèðàò íà åäíî ìÿñòî, òî å åäíî áëàãî. Êîãîòî è äà
ñðåùíåø, òîâà å åäíî áëàãî çà òåáå, àêî ðàçáèðàø çàêîíà.
Àêî çíàåø êàê äà ñå îáõîæäàø ñ åäíî æèâîòíî, òîâà å åäíî
áëàãî çà òåáå. Àêî çíàåø êàê äà ñå îáõîæäàø ñ åäíî ðàñòåíèå,
òî å åäíî áëàãî çà òåáå. Êàòî ïîãëåäíåø íåáåòî, òî å åäíî
áëàãî çà òåáå. Âñè÷êî, êîåòî ñðåùàìå, å åäíî ïðåäìåòíî
ó÷åíèå. Òè òðÿáâà äà çíàåø êàê äà ñå îáõîæäàø. Àêî íå çíàåø
êàê äà ñå îáõîæäàø, ùå ñòðàäàø.

"
 Ñåãà ñå ñïðåòå âúðõó ñâåòëèíàòà, êîÿòî èìàòå â óìà
ñè è âúðõó âàøàòà òîïëèíà, êîÿòî èìàòå â ñúðöåòî ñè.
Íÿêîé ïúò ìîæå äà ñòå íåðàçïîëîæåí. Òîâà
íåðàçïîëîæåíèå òðÿáâà äà ãî ðàçëè÷àâàòå. Èìà
íåðàçïîëîæåíèå â ñâåòà, êîåòî èäå îò æåíèòå, îò æåíñêèÿ
ïîë. Èìà è íåðàçïîëîæåíèå, êîåòî èäå îò ìúæêèÿ ïîë. Èìà
íåðàçïîëîæåíèå, êîåòî èäå îò ñàìèòå íàñ. Òîâà òðÿáâà
äà ãî ðàçëè÷àâàòå. Íå ñ÷èòàéòå, ÷å âñÿêî íåðàçïîëîæåíèå,
êîåòî èìàòå, å âàøå. Ùå íàìåðèòå ïðîèçõîäà ìó. È àêî
íàìåðèòå ïðîèçõîäà ìó, âèå ùå ãî êîðèãèðàòå. Òîãàç íà
îíçè ÷îâåê ùå ìó ïîìîãíåòå è òîé ùå âè áúäå áëàãîäàðåí.
Àêî èìàø åäíî äîáðî ðàçïîëîæåíèå ïîðàäè íÿêîé ÷îâåê,
âèå ùå ãî íàìåðèòå è ùå ìó áëàãîäàðèòå. Ùå ãî îöåíèòå.
È àêî òàêà îöåíèòå îíçè ÷îâåê, ùå ñå îáðàçóâàò õóáàâè
âðúçêè ìåæäó âàñ. Òàêà ñå îáðàçóâàò õóáàâè âðúçêè ìåæäó
õîðàòà. Àêî îöåíÿâàìå äîáðîòî, âðúçêèòå ñå óñèëâàò.
Êàòî ñå èçïðàâÿò ïîãðåøêèòå, õîðàòà ñè óñëóæâàò åäèí
íà äðóã. Äà ïîïðàâèø ïîãðåøêèòå ñè, òî å åäíà óñëóãà.
Êàòî íå èñêàø äà èçïúëíèø Âîëÿòà Áîæèÿ, êàòî íå èñ-
êàø äà óñëóæèø, òè ùå ñå îò÷óæäèø îò Áîãà. È àêî íå îöå-
íèø îíîâà, êîåòî Áîã òè å äàë, àêî ðîïòàåø, òè ñå îòäàëå-
÷àâàø îò Áîãà. Áúäè áëàãîäàðåí âúâ âñåêè ìîìåíò îò òîâà,
êîåòî èìàø. Òî å åäíî âåëèêà áëàãî, êîåòî Áîã òè å äàë.
Áúäè áëàãîäàðåí îò æèâîòà, êîéòî èìàø ñåãà, â òîçè ìîìåíò,
ïîíåæå öÿëàòà âå÷íîñò, öÿëîòî áúäåùå å òâîå.
60­70 ãîäèíè ñà âúçìîæíîñòè. Åäèí äåí, êàòî ñå íàñèòèø
íà Çåìÿòà, òè ñàì ùå ñè çàìèíåø. Ùå äîéäåø ïðè ïðèÿòåëèòå
ñè è ùå èì êàæåø: “Àç èñêàì äà ñå âúðíà ó äîìà ñè!” Ùå èì
äàäåø åäíî óãîùåíèå, ùå ñå ðúêóâàø ñ òÿõ è ùå ñè èçëåçåø.
È âòîðè ïúò íÿìà äà ñå âúðíåø. Íÿìà äà òå ïîãðåáàò íèêúäå.
Òè, àêî ðàçáèðàø çàêîíèòå, ùå ðàçäàäåø ñâåòëèíàòà,
òîïëèíàòà è ñèëàòà ñè íà õîðàòà, è âñè÷êàòà ìàòåðèÿ, êîÿòî
èìàø, ùå ñå îñâîáîäèø îò òîçè áàãàæ è ùå îòèäåø íà íåáåòî,
îñâîáîäåí îò çåìíàòà ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà. È òè ñè
ñâîáîäåí. Íÿìà êàêâî äà ñå ñâúðæåø ñúñ çåìíîòî. È ùå òå
ïîñðåùíàò â îíçè ñâÿò âñè÷êè àíãåëè, êîèòî òå îáè÷àò, è ùå
òè äàäàò äðóãà ñâåòëèíà. Ùå òå ïîñðåùíàò òåçè, êîèòî òå
îáè÷àò. È ùå òè äàäàò ïîäàðúöè. Ùå òå âçåìàò è ùå òå

#
çàíåñàò â ëîíîòî Àâðààìîâî, àêî ñè ïîñòúïèë òàêà, êàêòî
òðÿáâà. Àêî ïúê íå ñè ïîñòúïèë òàêà, ùå îòèäåø â äðóãîòî
ëîíî, äåòî çàñúõâà ãúðëîòî. Íÿêîé êàçâà: “Êàê äà ðàçáè-
ðàìå?” Àç ãî ðàçáèðàì òàêà: ùîì ïîñòúïâàø äîáðå, òè ñè â
ëîíîòî Àâðààìîâî. À ïúê íÿêîé äåí ñå ìú÷èø ­ òîãàâà ñè â
äðóãîòî ëîíî, íà áîãàòèÿ. Çàñúõâà òè ãúðëîòî. Êîãàòî òè çà-
ñúõâà ãúðëîòî, òè ñè â ïîëîæåíèåòî íà áîãàòèÿ. È áîãàòèÿò
êàçâà: “Îò÷å Àâðààìå, èçïðàòè Ëàçàðà ïðè ìåíå ñ ïðúñòà ñè
äà ìè íàêâàñè óñòàòà. Àç äîëó, íà Çåìÿòà, íå ìîæàõ äà ðàçáåðà
íåãîâàòà äîáðèíà è ñåãà ãî ðàçáðàõ. Ïðàòè ãî ïðè ìåíå.”
Êàçâà ìó ñå: “Íå ìîæå äà äîéäå ïðè òåáå. Òè òðÿáâà äà äîé-
äåø.” Ó òîçè áîãàòèÿ ÷îâåê íÿìà ñìèðåíèå, çàùîòî [íå] êàç-
âà: “Îò÷å Àâðààìå, êàêòî åäíî âðåìå Ëàçàð ñåäÿ ïðè ìåíå è
àç êàòî íåãî ùå îòèäà ñ âñè÷êîòî ñè ñìèðåíèå ïðè íåãî.” À
ïúê ñåãà êàçâà àðèñòîêðàòè÷åñêè: “ß ãî èçïðàòè ïðè ìåí.”
Àðèñòîêðàöèÿ äà íÿìà! Íÿêîé êàçâà: “Òîâà õðèñòèÿíñòâî
ëè å? Òàêà ëè ñå îáõîæäà ÷îâåê?” Òîãàâà âèå èãðàåòå ðîëÿòà
íà òîçè, áîãàòèÿ. Òðÿáâà ñìèðåíèå. Áîãàòèÿò, äîêàòî å íà
Çåìÿòà, èìà ïðàâî, íî â àäà âå÷å òîé äðóãîÿ÷å ãîâîðè. Òîé
èãðàå ðîëÿòà íà Ëàçàðà.
Äâå íåùà: ñëóæåòå íà Áîãà è òîãàâà ùå çíàåòå êàê äà
ñëóæèòå íà ñåáå ñè; îöåíÿâàéòå Áîæèèòå áëàãà è òîãàâà ùå
öåíèòå òîâà, êîåòî èìàòå. Çàùîòî ÷îâåê òðÿáâà äà öåíè òîâà,
êîåòî èìà. Òîé òðÿáâà äà öåíè ñâîÿ óì, ñâîåòî ñúðöå è ñâîåòî
òÿëî. Êîëêîòî è äà å õèëàâî òÿëîòî, òî å åäíî ãîëÿìî áëàãî.
Ìíîçèíà ïëà÷àò. Íà ìíîçèíà ñúì êàçâàë: “Àç áèõ æåëàë
òîâà, êîåòî òè èìàø, äà ãî èìàì.” Òîé êàçâà: “Íåùàñòåí
ñúì.” Íåùàñòèåòî òè ïðîèçòè÷à îò äðóãî.
Àç íå èñêàì ñåãà äà ïðåñèëâàòå ðàáîòèòå. Íå èñêàì äà
êàæà, ÷å íå ñòå ðàáîòèëè. Âèå ñòå ðàáîòèëè, íî íÿìàòå åäíî
õóáàâî ðàçáèðàíå. Íàïðèìåð âèå èñêàòå íÿêîé ïúò äà áúäåòå
ó÷èòåëè. Íî íÿìà ïî-òÿãîñòíî ñúñòîÿíèå îò ïîëîæåíèåòî
íà åäèí ó÷èòåë. Òè òðÿáâà ïîñòîÿííî äà äàâàø, òðÿáâà äîáðå
äà ñå îáõîæäàø, ïðè íàé-ìàëêàòà ïîñòúïêà ùå êàæàò: “Íå
ñè äîáðå ïîñòúïèë.” Àêî ïîñòúïâàø äîáðå, ùå èìà õóáàâà
àòìîñôåðà. Àêî íå ïîñòúïâàø äîáðå, ùå èìà êëèêà îêîëî
òåáå, êëèêà íà ëèöåìåðèå è ëúæöè è íàñòðàíà ùå êàæàò:
“Ó÷èòåëÿ äà ãî ïîìàæåì.”

$
 Íàïðèìåð äîíàñÿò ìè ìíîãî ñãîòâåíè ðàáîòè. Àêî å
äîáðå ñãîòâåíî ÿäåíåòî, àêî å äîáðî, ÷åñòî ãî äàâàì íà
äðóãè. À ïúê íÿêîé ïúò ìè êàçâàò: “Ó÷èòåëþ, èñêàì òè äà
ãî âêóñèø.” È êàòî ãî âêóñÿ, íÿêîé ïúò ìè âçåìà öÿëà
ñåäìèöà, çà äà ñå îïðàâÿ: áðàøíîòî ïðåäè 3 ìåñåöà å ìëÿíî;
ìàñëîòî å ïðèãîòâåíî ïðåäè 3 ìåñåöà, ïðåäè 3 ìåñåöà å
ñ÷óêàíî è ñòîïåíî; îíçè, êîéòî å ïåêúë õëÿáà, âèæäàì, ÷å å
íÿêîé ïðåñòúïíèê. Äà êàæåì, ÷å íÿêîé å äîíåñúë ïå÷åíà
êîêîøêà. Íå ÿì ïå÷åíà êîêîøêà. Íå ÷å íå å õóáàâà ïå÷åíàòà
êîêîøêà, íî ïðåñòúïëåíèåòî ñ êîêîøêàòà ùå âëåçå â òåáå.
Òà êàçâàì: Íÿêîé òè äàâà ïàðè. Àêî òåçè ïàðè ñà ïðå-
ñòúïíè, íÿìà [äà ãè âçåìåø]. ×îâåê, êîéòî èñêà äà íàïðàâè
áëàãîäåÿíèå, òîé êàòî òè äàäå åäèí ëåâ êàêòî òðÿáâà, òâîèòå
ðàáîòè ñå îïðàâÿò. Àç íÿêîé ïúò ïðàâÿ òàêà: íÿêîé ïúò ïîâå-
÷å îò ëåâ íå äàâàì, íî êàòî èçâàäÿ ëåâà, íå ìó ãî äàâàì èçâåä-
íúæ, íî ïðåç òîâà âðåìå òàéíî ÷åòà åäíà ìîëèòâà: “Òè êàòî
âçåìåø òîçè ëåâ, äà íå õîäèø äà ïðîñèø. Äà ïî÷íåø äà ìèñ-
ëèø äîáðå, äà ïî÷íåø äîáðå äà ÷óâñòâóâàø, äà ïî÷íåø äîáðå
äà óïîòðåáÿâàø âîëÿòà ñè. Äà óñëóæâàø íà âñè÷êè õîðà è ïî
òîçè íà÷èí äà äîéäå âúðõó òåáå Áîæèåòî áëàãîñëîâåíèå.”
Òóðÿì è äðóãîòî íåùî: “Àêî âçåìåø òîçè ëåâ è íå ãî óïîòðå-
áèø òàêà, òîâà íÿìà äà òè ñòàíå.” È ãëåäàì, íÿêîé ïðîñÿê
âòîðè ïúò íå èäâà.
Òîâà íå ãî ïðàâÿ ïîñòîÿííî. Â ãîäèíàòà âåäíúæ ãî ïðàâÿ
ñàìî. Êàçâà ìè íÿêîé: “Òè ìè äàäå åäèí ëåâ, íî ìè ïðîâúðâÿ
îòòîãàâà.” Ñ åäèí ëåâ ìíîãî ìîæå äà ñå íàïðàâè. Ñ åäèí ëåâ
÷îâåê ùå êóïè äîáðè íåùà è ùå ãè ïðîäàâà ïî-ñêúïî. È âñè÷-
êè òúðãîâöè êóïóâàò ïî-åâòèíî è ïðîäàâàò ïî-ñêúïî. Òîé,
êàòî òåãëè, âñå íàìèðà ÷å å åêñèê*. Íåùî èìà â êàíòàðà. À
ïúê êàòî ïðîäàâà, êàíòàðúò äðóãîÿ÷å òåãëè. À â Áîæåñòâåíèÿ
ñâÿò êàêâîòî âçåìåø è êàêâîòî äàâàø, îò òåáå âèíàãè äà
çàìèíå. Íèêîãà íå ïëàùàé ñúñ ñúùàòà ìîíåòà íà äðóã. Âñè÷-
êè òðÿáâà äà áúäåì òàêà äîáðè, êàêòî Áîã å äîáúð. Òîé íè
äàâà ñâåòëèíà, òîïëèíà, ñèëà è âñè÷êî äðóãî. Íÿêîé ïúò ëî-
øèòå õîðà ñúäÿò îò ñåáå ñè. Ãîñïîä êàçâà: àêî íå æèâååòå
äîáðå, òîâà è òîâà ùå äîéäå. Íåóïîòðåáåíîòî äîáðî ðàçâàëÿ
÷îâåêà â ñâåòà. À ïúê íà äîáðèÿ ÷îâåê è çëî êàòî ìó ñå íàïðà-
âè, òîé ìîæå äà ãî èçïîëçóâà äîáðå. Èìà åäèí àíåêäîò çà

%
* åêñèê (îò òóð.) ­ ðàçã. ïî-ìàëêî îò òåãëîòî, íåäîñòàòú÷íî.
Èîâà. Àç ñúì ãî ïðèâåæäàë. Èìàë ÷åðâåè â ðàíèòå ñè. È
êîãàòî èäâàëè íÿêîè áåäíè ïðè íåãî, òîé èì äàâàë ÷åðâåèòå
è òå ñòàâàëè ó òÿõ íà çëàòíè ìîíåòè. Ó Èîâà å ÷åðâåé, à ó
áåäíèÿ ñòàâà íà çëàòíà ìîíåòà. Òîâà å âÿðíî: ñòðàäàíèÿòà
íà åäèí áîãàò ÷îâåê ó äðóãèòå õîðà ñå ïðåâðúùà â åäíî áëàãî.
Òà, ñåãà, âïðåãíåòå âàøèÿ óì íà ðàáîòà. Âïðåãíåòå è âà-
øåòî ñúðöå íà ðàáîòà. Âïðåãíåòå è âàøàòà âîëÿ íà ðàáîòà.
Ïðèëîæåòå ïîâå÷å îò Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà, ïîâå÷å îò Áî-
æåñòâåíàòà òîïëèíà è ïîâå÷å îò Áîæåñòâåíàòà ñèëà. Áîæåñò-
âåíàòà ñâåòëèíà å òàÿ, â êîÿòî íÿìà òåçè ïðîÿâè ­ äà èç÷åçâà
è äà ñå ïðîÿâÿâà. Åäíà Áîæåñòâåíà ñâåòëèíà, ùîì íèå [íå]
æèâååì äîáðå, òÿ ñå çàìåíÿâà ñ ôèçè÷åñêà ñâåòëèíà. È Áî-
æåñòâåíàòà òîïëèíà, ùîì íå ÿ èçïîëçóâàìå äîáðå, òÿ ñå çàìå-
íÿâà ñ ôèçè÷åñêàòà òîïëèíà. È òàì å íåùàñòèåòî. È Áîæåñò-
âåíàòà ñèëà, ùîì íå ÿ óïîòðåáÿâàìå ïðàâèëíî, ñå çàìåíÿâà
ñúñ çåìíàòà ñèëà. Òàì èìà íàñèëèå è ñå ÿâÿâàò âñè÷êè ïðîòè-
âîðå÷èÿ.
Âòîðè ïúò ùå âè äàì åäíî ïðàâèëî. Ìèñëåõ äà âè äàì
åäíî ïðàâèëî êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèòå. ×åðíèÿò öâÿò å çàêîí
çà ïðàâèëíî âúçïðèåìàíå, à ïúê áåëèÿò öâÿò å çàêîí çà ïðà-
âèëíî äàâàíå. Äà çíàåø êàê äà äàâàø, òî å áåëèÿò öâÿò ­ â
ñâîèòå ìèñëè, â ñâîèòå ÷óâñòâà è â ñâîèòå ïîñòúïêè äà äàâàø.
À ïúê äà çíàåø êàê äà âúçïðèåìàø, òî å ÷åðíèÿò öâÿò, ÷åð-
íàòà ñòðàíà. È àêî òè íå çíàåø êàê äà âúçïðèåìàø è êàê äà
äàâàø, òîãàâà ïàê ñå ÿâÿâàò áåëèÿò è ÷åðíèÿò öâÿò, íî òå
èìàò ñúâñåì äðóã ñìèñúë.  ÷åðíèÿ öâÿò ÷îâåê ìîæå äà ñå
ñïúíå. Áåëèÿò öâÿò å õóáàâ. Íî êàêâîòî èìà, òîé ãî äàâà.
Áåëèÿ öâÿò ãî òóðÿò íà ñòåïåíè. Áåëèÿò öâÿò èñêà äà êàæå,
÷å âñè÷êî å ðàçäàë. Áåëèÿò öâÿò êàçâà: “Âñè÷êî, êàêâîòî Áîã
ìè äàäå, àç ãî ðàçäàâàì. Ïðàâåòå è âèå ñúùîòî.” À ÷åðíèÿò
öâÿò êàçâà: “Âñè÷êî, êàêâîòî Áîã ìè äàäå, àç ãî çàäúðæàì.
È âèå ïðàâåòå òàêà.” Âñè÷êî, êàêâîòî Áîã âè äàäå çà âàñ,
çàäðúæòå ãî, à âñè÷êî, êàêâîòî âè å äàë äà ãî ðàçäàäåòå, ðàç-
äàéòå ãî. Ùîì ãî ðàçäàäåòå ïðàâèëíî, âèå ñòàâàòå áÿë. Ùîì
ãî âúçïðèåìåòå è çàäúðæèòå, âèå ñòàâàòå ÷åðåí. Áóêâàòà ë â
äóìàòà “áÿëî” ïîêàçâà, ÷å òîâà, êîåòî å èçëÿçëî îò Áîãà,
òðÿáâà äà ãî äàäåø. À ïúê áóêâàòà ÷ â ÷åðíèÿ öâÿò ïîêàçâà,
÷å òðÿáâà äà âúçïðèåìàø.

&
 È òðÿáâà äà çíàåø êàê äà ïðåâúðíåø ÷åðíèÿ öâÿò â
áÿë. Òîâà å äîáðèÿò æèâîò. À ïúê ëîøèÿò æèâîò ñåäè â
ïðåâðúùàíåòî íà áåëèÿ öâÿò â ÷åðåí.

“Îò÷å íàø”
7.10 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

6-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 8 íîåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

'
 ÊÚÌ ÑÂÎÁÎÄÀ !

Ñðÿäà, 5 ÷. ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî. Âðåìåòî
òèõî, õëàäíî è âëàæíî, ìúãëà.)

“Îò÷å íàø”
“ íà÷àëî áå Ñëîâîòî”

Íÿêîè ïðîòèâîðå÷èÿ, êîèòî ñúùåñòâóâàò â æèâîòà, ïðî-

èçòè÷àò îò äâàòà ïðèíöèïà, êîèòî âëàäåÿò âúòðå â ïðèðîäàòà.
Òàêà âèå ìîæå äà ñè îáÿñíèòå òåçè ïîñòîÿííè ñìåíè, êîèòî
ñòàâàò â ïðèðîäàòà. Âçåìåòå åäíî äåòå: ðàæäà ñå çäðàâî è
çàáîëåå. Ïîñëå òðÿáâà èçâåñòíè óñëîâèÿ, çà äà ñå ïîâúðíå
çäðàâåòî ìó. Âèå æèâååòå âúâ âúîáðàæåíèåòî, êàòî ìèñëèòå,
÷å æèâååòå â åäèí ñâÿò, êàêúâòî Ãîñïîä ãî å íàïðàâèë. Èìà
òàáåëà, èìà èìå íàïèñàíî, ÷å Ãîñïîä å íàïðàâèë ñâåòà. Íî
êàêòî æèâåÿò õîðàòà, Áîã òîâà íå ãî å íàïðàâèë. Ñâåòúò,
Çåìÿòà, Áîã ãè å íàïðàâèë. Íî òàêà, êàêòî æèâåÿò õîðàòà,
òîâà Áîã íå å íàïðàâèë. Âúâ âàñ èìà ìèñëè, æåëàíèÿ è ïî-
ñòúïêè, êîèòî ñà îò ñúâñåì äðóã ïîðÿäúê íà íåùàòà. Íÿêîé
ïúò õîðàòà, êàòî ìàëêèòå äåöà, èñêàò äà íàëîæàò îíîâà, êîåòî
òå ñà ñúçäàëè: ñâîèòå ðàçáèðàíèÿ, ñâîÿ íà÷èí íà ïîñòúïâàíå.
Âñåêè èñêà äà íàëîæè ñâîåòî ðàçáèðàíå. Âñåêè èñêà äðóãèòå
äà ìèñëÿò òàêà, êàêòî íåãî.
Ïèòàì: Çàùî âúëêúò ÿäå ìåñî, à îâöàòà ïàñå òðåâà? Äâà
âúçãëåäè èìà â ñâåòà: åäíèòå ñà ìåñîÿäöè, à äðóãèòå ­ òðå-
âîïàñíè. È â êàêâî ñåäè çëîòî? Îò ãëåäèùåòî íà îâöàòà, àêî
íå ïàñåø òðåâà, å çëî; àêî ïàñåø òðåâà, å äîáðî. Îò ãëåäèùåòî
íà âúëêà, àêî ÿäåø ìåñî, å äîáðî, òè ñè íà ïðàâèÿ ïúò, à àêî
ïàñåø òðåâà, òè ñè íà êðèâ ïúò. Êîé âúçãëåä å ïðàâ? Õîðàòà
ïîääúðæàò è äâàòà âúçãëåäà. Âåãåòàðèàíöèòå ïîääúðæàò, ÷å
îâöàòà å ïðàâà, à ïúê ìåñîÿäöèòå ïîääúðæàò, ÷å ÿäåíåòî íà
ìåñî å ïðàâî. Òå êàçâàò, ÷å Ãîñïîä ñúçäàäå æèâîòíèòå çà
õîðàòà. Äàæå, êîëêîòî è äà å íàïðåäíàë íÿêîé ÷îâåê, êàòî
ïèïà îâöàòà, êàçâà: “Õóáàâî å äà ñå ÿäå ìåñî.” Äàæå ìîæå äà

 
ïðèëîæèòå ñòèõà: “Àêî íå ÿäåòå ïëúòòà ìè è íå ïèåòå
êðúâòà ìè, íÿìàòå æèâîò â ñåáå ñè.” Ìîæå äà êàæåòå: “Àêî
íå ÿäåø îâöè, ïàòèöè è ïðî÷åå, íå ìîæåø äà æèâååø.” Ïðàâ
å âúëêúò, ÷å àêî íå ÿäå îâöè, íå ìîæå äà æèâåå. Ïðàâà å è
îâöàòà, ÷å àêî íå ïàñå òðåâà, íå ìîæå äà æèâåå.
Ñúùåñòâóâà åäíà äðàìà âúòðå â ÷îâåêà. Íÿêîé ïúò ÷îâåê
å íåðàçïîëîæåí. Êàçâà: “Íåðàçïîëîæåí ñúì, ïîíåæå íÿìàì
ïàðè.” Ïàðèòå íå ñà ïðè÷èíà. Ùÿë äà ñå æåíè è íÿìàë ïàðè.
Íî âúïðîñúò íå å â ïàðèòå, èìà íåùî äðóãî, êîåòî ñå òàè.
Êàçâàò çà íÿêîå ñåìåéñòâî, ÷å äâàìàòà íå ìîãàò äà æèâåÿò
çàåäíî, ïîíåæå äîìàêèíÿòà íå çíàå äà ãîòâè è ïîíåæå òîé
íå ïðèíàñÿ. Íî ïðè÷èíàòà íå å â òîâà, ÷å òÿ íå çíàå äà ãîòâè.
Ïðè÷èíàòà íå å è â òîâà, ÷å òîé íå ïðèíàñÿ. Ìîãà äà âè ïðè-
âåäà ìíîãî ïðèìåðè, íî òå íèùî íå îáÿñíÿâàò. Ìîãà äà âè
ïîêàæà êàê ñå çàðàæäà åäíà áîëåñò. Àêî âçåìåòå äâàìà õîðà
çäðàâè, ïîñòàâåòå ãè íà âúíøíè ëîøè óñëîâèÿ, ïðè òåìïåðà-
òóðíè ïðîìåíè. Åäèíèÿò ùå çàáîëåå, à äðóãèÿò ­ íå. Ïðè
íå÷èñòà êðúâ ÷îâåê ùå çàáîëåå, à ïðè ÷èñòà êðúâ ­ íå.
Ñúùî òàêà òè íÿìàø è ìèñúë íà ìÿñòî. Íÿìàø ìèñëè,
ñ êîèòî äà ãðàäèø. Íàïðèìåð êîëêî îò óáåæäåíèÿòà, êîèòî
èìàò õîðàòà, ñà âåðíè? Ìíîãî ìàëêî îò òÿõ ñà âåðíè. Ïîãðåø-
êàòà íå å âúòðå âúâ âàñ. Íÿêîé ñè íîñè ÷àñîâíèê, ïîçëàòåí
èëè çëàòåí, ñ ëàíåö. Àêî å çëàòåí, òîé ùå ñòðóâà 10­12 000
ëåâà. Àêî íå å îò çëàòî, à å ïîçëàòåí, ñëåä 4­5 ìåñåöà ñå
èçòúðêâà. Èçëúãàëè ñà ãî. Çàùî ñà ãî èçëúãàëè? Ñåãà êàçâàòå:
“Çàùî ñâåòúò å òàêúâ?” Ñâåòúò íå ñå óïðàâëÿâà ñåãà îò äîáðî-
òî, à îò çëîòî. Äîáðîòî å íà çàäåí ïëàí. Çëîòî å ãîñïîäàð, à
äîáðîòî å ñëóãà. È äîáðèòå õîðà ïîñòîÿííî ñå æåðòâóâàò.
Âúâ âñè÷êè ðàáîòè äîáðèòå õîðà ñòàâàò æåðòâà, êàêòî êîêîø-
êàòà çà ãîñïîäàðÿ.
Ìíîãî äîáúð å ãîñïîäàðÿò êúì êîêîøêèòå. Õâúðëÿ èì
æèòî è ïðî÷åå. Íî âå÷åðíî âðåìå òîé èìà îñîáåí íàâèê: õîäè
êúì êóðíèêà, çà äà ïîêàæå, ÷å èìà äîáðî ðàçïîëîæåíèå êúì
òÿõ. È õâàíå íÿêîÿ, çà äà âèäè êàê æèâåÿò. Ïîáóòíå òàÿ, îíàÿ,
êàçâà èì: “Êàê ïðåêàðâàòå?” ­ “Ìíîãî õóáàâî.” ­ “Àç ùå
íàïðàâÿ ïî-õóáàâ êóðíèê.” Õâàíå íÿêîÿ êîêîøêà, ñòèñíå ÿ
çà âðàòà, òÿ êðÿêà. Òîé ÿ èçâàäè íàâúí, îòêúñâà º ãëàâàòà è
âå÷åðòà êîêîøêàòà îòèøëà. Òîé ïèøå åäíî îáÿâëåíèå: “Ìî-

 
æåòå äà êàæåòå, ÷å íÿêîÿ ëèñèöà å èçÿëà êîêîøêàòà èëè
÷å íÿêîé îðåë ÿ å ãðàáíàë.” È òîé ïàê èçëèçà ñ êðèíàòà,
êàòî ïðàâåäíèê, ïðåä êîêîøêèòå. Êàçâà èì: “Íå çíàåòå
ëè, ÷å àç âè ïîãàëèõ? Íî èç÷åçíà åäíàòà îò âàñ. Èç÷åçíà,
êîãàòî àç âëåçíàõ. Ïðîìúêíàë ñå íÿêîé, êîãàòî âè ãëåäàõ.”
Âèå ñå ñïèðàòå è êàçâàòå: “Çàùî Ãîñïîä íàïðàâè ñâåòà
òàêúâ?”
Òîâà å àçáóêàòà íà ìóçèêàòà, ñúñ çíà-
öè. Íî íå çíàåòå êîé òîí êàêúâ å. Ìîæå
äà å ðå, ìîæå äà å ìè è ò.í. Òðÿáâà íÿêà-
êúâ êëþ÷, çà äà çíàåòå êàêâà å íîòàòà.
Òðÿáâà è ïåòîëèíèå, è êëþ÷. Ñåãà îòâëå-
÷åíî âè ïðèêàçâàì. Ñëåä êëþ÷à ìîæå äà
èìà íÿêîé çíàê: äèåç èëè áåìîë. Çàùî â
åäíà ïåñåí òðÿáâà äà ïîâèøèø íÿêúäå
ãëàñà îò åñòåñòâåíèÿ ðåä íà íåùàòà, à ïúê äðóãàäå òðÿáâà äà
íàìàëèø? Òîâà ñà äâå òå÷åíèÿ. Áåìîëèòå
äàâàò åäíè âúçìîæíîñòè, à äèåçèòå ­ äðóãè. Â
åäíîòî òè ñå îñâîáîæäàâàø. ×îâåê òðÿáâà äà
çíàå êàê äà ñå îñâîáîäè ñàì.
Âèå ñåäèòå â ñåáå ñè è çàïî÷âà áîðáàòà. Áîðáà ñúùåñòâóâà
âúòðå è âúí. Àêî âèå íå çíàåòå ïðîòèâîðå÷èåòî, êîåòî ñú-
ùåñòâóâà, àêî íå çíàåòå õàðàêòåðà è ïðè÷èíèòå, ùå ñòðàäàòå.
Íàïðèìåð ïîâèøè ñå òåìïåðàòóðàòà. Ëÿòíî âðåìå èìàòå ïî-
âèøåíèå íà òåìïåðàòóðàòà äî 25­30­45 ãðàäóñà. Äðåõèòå âè
ñà òúíêè. È ìèñëèòå, ÷å âðåìåòî âñå òàêà ùå áúäå òîïëî.
Ïîãëåäíåø, ÷å Ñëúíöåòî å ãîðå, äíèòå ñà ïî-ãîëåìè. Íî ïîñ-
ëå òå ñå íàìàëÿâàò. Ïúðâîíà÷àëíî ÷îâåê íå å çíàåë è å ìèñ-
ëèë, ÷å Ñëúíöåòî ñå äâèæè, ÷å òî âúðâè è ñå ðàçõîæäà.
Èìà ñè Ñëúíöåòî åäíà ëþáèìà
òî÷êà, ñ íÿêîãî ñå ðàçãîâàðÿ, ãóãóöà ñè
è êàòî ñåäè 3­4 äåíà, êàçâà: “Ñáîãîì”
è ñå îòäàëå÷àâà ­ è íà äðóãàòà ñòðàíà
èìà íÿêîãî, êîãîòî îáè÷à. Âúçëþáëå-
íèòå ìåñòà ñà òî÷êèòå a è b.  òîçè
êðúã ãîðíàòà ïîëîâèíà ïðåäñòàâÿ
ñåâåðíîòî ïîëóêúëáî, à äîëíàòà ïîëî-
âèíà ­ þæíîòî. Çåìÿòà, êàòî ñå âúðòè,


îáðúùà è äâåòå ïîëóøàðèÿ åäíàêâî êúì Ñëúíöåòî: òó
åäíîòî å ïî-áëèçî, òó äðóãîòî å ïî-áëèçî êúì Ñëúíöåòî.
È ïàäàíåòî íà ëú÷èòå íå å åäíàêâî.
Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà íå âñÿêîãà èäâà ïðàâèëíî â óìà
âè è òîãàç ñå ðàæäà ïðîòèâîðå÷èåòî. Íÿêîé ïúò ïðè äâèæå-
íèåòî âè Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà íå ïðîíèêâà âúâ âàñ. Íàïðè-
ìåð, àêî ñòå ãîñïîäàð, Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà ùå ïðîíèêâà
ïî åäèí íà÷èí âúâ âàñ, à ïúê àêî ñòå ñëóãà, ùå ïðîíèêâà ïî
äðóã íà÷èí. Áîãàòèÿò îáè÷à ðåäà è ïîðÿäúêà. È âñè÷êè òðÿáâà
äà ïàçÿò çàêîííîñò. È òîé êàçâà, ÷å â êàñàòà ìó íèêîé íå
òðÿáâà äà áúðêà.
Õèëÿäèòå ïðåñòúïëåíèÿ, êîèòî ñúùåñòâóâàò, åäíî âðåìå
íå ñà áèëè ïðåñòúïëåíèÿ ­ êîãàòî õîðàòà æèâåëè æèâîòà íà
ìàéìóíèòå, ñ ìàéìóíñêî ðàçáèðàíå. Òàçè ìàéìóíà å õîäèëà
ïðåç ãîðàòà ïî äúðâåòàòà, êà÷âàëà ñå å íà òîâà äúðâî, íà
îíîâà äúðâî è êúñàëà ïëîäîâå. Íèêîé íå º çàáðàíÿâà. Ãîðàòà
íå å ñîáñòâåíîñò íà íèêîãî. Íî íà íåÿ º äîòåãíà â ãîðàòà è
îòèäå â êóëòóðíî ìÿñòî, ìåæäó õîðàòà. È êàòî ñå êà÷è ñåãà,
êàòî ÷îâåê, íà íÿêîå äúðâî, êàçâàò º: “Êîé òè ïîçâîëè?” Òÿ
êàçâà: “Àç ñúì ñâîáîäíà, â ãîðàòà ñå êà÷âàõ íà âñè÷êè äúð-
âåòà.” Êàçâàò º: “Íå, áåç ïîçâîëåíèå íå ìîæåø äà ñå êà÷âàø.
Àêî òè ïîçâîëÿò, ùå ñå êà÷èø. Èíàê íå. Êîéòî ñå êà÷è áåç
ïîçâîëåíèå, ùå ïëàòè íàé-ìàëêî 50 ëåâà.” Èìà è ïî-ìàëêà
ãëîáà. Ìèíàâà åäèí íàø áðàò ïîêðàé õîòåë “Ìàêåäîíèÿ”,
ïîêðàé áàíÿòà è ïëþå íà çåìÿòà.Åäèí ñòðàæàð ìó êàçâà:
“Êîé òè ïîçâîëè äà ïëþåø? Äàé 5 ëåâà! È îùå âåäíúæ íÿìà
äà ïëþåø.” Ìúðçÿëî ãî äà ñè èçâàäè êúðïàòà, ïîíåæå ìèñ-
ëèë çà äðóãî. Ïëàòèë 5 ëåâà, ïîíåæå íå å ïëþë â êúðïàòà ñè.
Äîáðå, àêî 10 äåíà òå õâàíàò òàêà, ñïîðåä òîçè çàêîí ùå
ïëàòèø 50 ëåâà. Êàòî ïëàòèø 50 ëåâà, ùå ñå íàó÷èø äà íå
ïëþåø íà çåìÿòà.
Ïèòàì: Çàùî íå òðÿáâà äà ñå ïëþå? Èìà ñúîáðàæåíèå
çà òîâà. Ïîíåæå âñè÷êè õîðà íå ñà çäðàâè. È òè ìîæå äà ñè
áîëåí ÷îâåê. Ùå èçñúõíå ïëþíêàòà, ùå ñå âäèãíå êàòî ïðàõ
è ùå çàðàçè âúçäóõà. Íèêîé íÿìà ïðàâî äà ïëþå íà çåìÿòà.
Òè ìîæåø äà íàïðàâèø åäèí æåñò, äà ñè ñâèåø âåæäèòå è
äà êàæåø: “Êîé èìà ïðàâî äà îãðàíè÷àâà ñâîáîäàòà ìè?”
Íèå ñìå ñìåøíè. Òè êàçâàø: “Êîé ñìåå äà ìå îãðàíè÷è?”

 !
×å, íàé-ïúðâî òå îãðàíè÷àâàò ñòóäúò è òîïëèíàòà. Ïîñëå,
òè ñè îãðàíè÷åí è âêúùè. Ïðîçîðåöúò íå òè ñå õàðåñâà, âðà-
òàòà íå òè ñå õàðåñâà. Àêî íå ñè äîâîëåí, èçëåç íàâúí. Íÿêîé
ïúò âÿòúð òå äóõà, äúæä çàâàëè è íå òè å ïðèÿòíî.
Íÿêîé èäâà ïðè ìåíå è ìè êàçâà: “Ó÷èòåëþ, òè ñúçäàâàø
òåçè ðàáîòè.” Òå õîäèëè äâàìà è ñå áèëè è àç ñúì ñúçäàë
òîâà, çà äà ãè îïèòâàì. Âúçìîæíî å, òîâà å ôèëîñîôñêî ðàç-
ñúæäåíèå. Õóáàâî. Òîãàâà, ó÷èòåëÿò ëè íàïðàâè äåöàòà äà
ñå áèÿò â ó÷èëèùå, ìàéêèòå è áàùèòå ëè íàïðàâèõà äåöàòà
äà ñå áèÿò? Íà ó÷åíèöèòå ïèøàò òàêà: íå ñå ïîçâîëÿâà äà
ïóøàò òþòþí. Ó÷åíèöèòå íÿìàò ïðàâî äà ïóøàò. Íî òå âèæ-
äàò íÿêîé ó÷èòåë, êîéòî å òðúãíàë ïî ïúòÿ è ïóøè. Íà ó÷åíè-
öèòå íå ñå ïîçâîëÿâà òîâà, à íà ó÷èòåëèòå ñå ïîçâîëÿâà. Ó÷å-
íèêúò êàçâà: “Ùîì ïóøè ó÷èòåëÿò, ïîçâîëÿâà ñå è íà íàñ.”
È ñå êðèÿò è ïóøàò. È íàìåðÿò òàáàêåðà â òîçè-îíçè è ìó
ñâàëÿò ïîâåäåíèåòî. Êàòî íàïðàâèòå åäíà ïîãðåøêà, âèå ñòå
íà ìÿñòîòî íà ó÷åíèêà. À ïî íÿêîé ïúò ñòå íà ìÿñòîòî íà
ó÷èòåëÿ. Õîäèòå è òúðñèòå êîé íàïðàâè ïîãðåøêàòà. Ùîì
òúðñèø ïîãðåøêèòå, ñòàíåø ó÷èòåë âå÷å. Ó÷èòåëÿò å ñâîáî-
äåí, à ó÷åíèêúò íå å ñâîáîäåí äà ïóøè. Ïèòàì: Êîé ïîçâîëÿâà
íà õîðàòà äà ïóøàò? Íÿêîè ñ÷èòàò, ÷å ïóøåíåòî íå å ãîëÿìî
çëî. Â íÿêîå îòíîøåíèå ïóøåíåòî å ïðèÿòíî. Ïîñëå, òî å è
ëå÷åáíî. Íî ïîñòîÿííî äà ïóøèø ­ íå. Íå ñè ðàçïîëîæåí.
Ùå íàïðàâèø åäíà öèãàðà. Ïîñëå, êàòî ïóøèø, ãëåäàø íà
äèìà è ïî÷âàø äà ðàçñúæäàâàø. È òþòþíúò ïîêàçâà êàê ñå
å ñúçäàë ñâåòúò: îò äèìà. È äàæå ïî íåãî ìîæå äà ñå ãëåäà.
Êàòî ïóøè, ÷îâåê ñ òþòþíà ñè ìîæå äà ðàçãàäàå äàëè ðàáî-
òèòå ìó ùå òðúãíàò. Àêî íÿêîé å ñïèñàòåë è íå ìîæå äà ïèøå
â ìîìåíòà, âçåìå öèãàðà è òîêó èçâåäíúæ äîéäå ìó åäíà èäåÿ
è ïî÷âà äà ïèøå. Ïàê íå âúðâè ­ ïàê ïóøè è ò.í. Çà äà ìó
âúðâè ìèñúëòà, ùå ïîïóøè ìàëêî.
Îñèðîìàøàë íÿêîé. “Íÿìà äà ñå îáëè÷àø äîáðå, ñêðîì-
íî ùå õîäèø!” ­ ùå òå ìîðàëèçèðà íÿêîé. Õóáàâî, àêî îòèäåø
íà íÿêîå ñîàðå, êàê ùå îòèäåø? Ìîæå ëè ñúñ ñêúñàíè äðåõè?
Ùå îòèäåø ñ ôðàê è öèëèíäúð. Âñè÷êè òàì ñà îáëå÷åíè òàêà.
Àêî ñè îáëå÷åí äîáðå, ùå ñå ïîäèãíå è èìåòî òè. Àêî íå ñè
îáëå÷åí äîáðå, ùå ïàäíå ÷åñòòà íà èìåòî òè. Îòêúäå äîéäå
òîçè ïîðÿäúê íà íåùàòà?

 "
 Õóáàâî å äà ñå îáëå÷åø äîáðå. Õóáàâî å äà õîäèø è
ñêðîìíî. Äîáðå å è äà ñà ñêúñàíè íÿêîé ïúò äðåõèòå òè. Åäíî
âðåìå, êîãàòî íÿêîé íîñåøå ñêúñàíè îáóùà, êàçâàõà: “Îáåä-
íÿë å. Çàãàçèë å: èìà äâå êðúïêè íà îáóâêèòå ñè.” À ïúê ñåãà
òóðÿò ìîäåðíè èçêóñòâåíè ÿìè, òóðÿò äóïêè. Ãëåäàø ãîðå
íà îáóùàòà, ÷å íå å åäíà äóïêà, à äåñåò. È òîâà ñå ñ÷èòà êóë-
òóðà. Åäíî âðåìå, àêî íîñèø ñàíäàëè, êàçâàõà: “Îòèäå!”
Òðÿáâàøå çàêðèòè îáóùà. À ïúê ñåãà, àêî íå íîñèø ñàíäàëè,
ìîäåðíè, êàçâàò: “Òîé å ñòàðîìîäåí, ñ áîòóøè.” È ñåäíàò, è
öÿë âúïðîñ ïðàâÿò: êàêâè îáóùà äà íîñÿò? Êàêâèòî èñêàòå:
àêî èñêàòå ­ öåëè îáóùà, à àêî èñêàòå ­ ïîëîâèíêè. Åäíî
âðåìå ãè íîñèõà ñ ëàñòèöè. Áåøå ìíîãî ïðèÿòíî ñ ëàñòèêà.
Òåãëèø ãî è âëåçå. À ïúê ñåãà ùå ãî âðúçâàø è êàòî òåãëèø
åäíà ïðèìêà, çàìîòàå ñå è âçåìà ïî 10 ìèíóòè, äîäåòî ãî
îòâúðæåø. Ïîñëå, íîñÿò øàïêè çà 500­600 ëåâà, ìíîãî ñêúïè.
Áîãàòèÿò ìîæå, íî áåäíèÿò? Ãëåäàì íÿêîé, ÷å òóðèë áÿë
êàóê*. Îò áÿëîòî áðàòñòâî.
Ñåãà ñìå ïîä îïåêóíñòâîòî íà çëîòî. Èëè çàêîíúò å: Çà
âñÿêà ëîøà ïîñòúïêà, êîÿòî íàïðàâèø, òè ùå áúäåø íàêàçàí.
Âèå ñå ÷óäèòå çàùî å òàêà. Âçåìåòå êîé è äà å äîì. Êîãàòî
èäâà äåòåòî, èäâà êàòî êíÿç! Ùå èìà ðàäîñò, êúïàíå. Öÿëî
óãîùåíèå. È êàòî èçðàñíå òîâà äåòå è ñòàíå íà 3­4 ãîäèíè,
áàùàòà äîéäå ñ åäèí çàêîí, ñ åäíà äðÿíîâà ïðú÷êà è ïèøå
ïúðâèÿ çàêîí íà äåòåòî. Ñòàðèòå áúëãàðè êàçâàò: “Íå å ïîçâî-
ëåíî íà äåòåòî äà áóòà çàõàðòà â êóòèÿòà.” È çà âñÿêî ïðå-
ñòúïëåíèå, çà åäíà áó÷êà çàõàð, çàêîíúò ùå ñè êàæå äóìàòà.
Íå å ïîçâîëåíî íà äåòåòî äà áóòà è äà îòâúðçâà ãúðíåòàòà ñ
òèêâåíèòå ïàð÷åòà â ïåòìåçà. Íå å ïîçâîëåíî íà äåòåòî äà
âëèçà â ãðàäèíàòà è äà êúñà çåëåíè ïëîäîâå è äà ãè ÿäå. Çà
îíçè, êîéòî áóòà, èìà íàêàçàíèå. Ï÷åëèòå âåäíàãà ãî íàêàç-
âàò ñàìè. Çàêîíúò ñå ïðèëàãà. Äåòåòî áóòà ñ ïðú÷êà ï÷åëèòå.
Êàòî ãî íàæèëÿò ï÷åëèòå, áåç ïðú÷êà ñå âðúùà è ìàéêà ìó
êàçâà: “Çàùî áóòàø ñ ïðú÷êà ï÷åëèòå, êîãàòî òå ñè ðàáîòÿò!”
Âèå ñå íàìèðàòå â åäèí ñâÿò, äåòî íàâñÿêúäå ïèøå: “Òóê
íÿìà äà áóòàø, âäÿñíî ùå õîäèø, âëÿâî íå.” Îòèäåø â íÿêîé

* êàóê (îò òóð.) ­ îñòàð. îñòðîâúðõà ñòàðîâðåìñêà øàïêà; øàÿ÷íà

êà÷óëêà ñ äúëãè êðàèùà.

 #
ìàãàçèí è âèäèø åäíà äðåõà, ÷å å ìíîãî õóáàâà. Òàì ïèøå:
3000 ëåâà, 4000 ëåâà, 5000 ëåâà. Äîéäåø äî ïî-åâòèíèòå ­
100 ëåâà, íî íå òè ñå õàðåñâà. È òîãàâà â òåáå ñå çàðàæäà
åäíî æåëàíèå äà ñè âçåìåø åäèí áèëåò îò ëîòàðèÿòà. È íÿ-
ìàø ñêðîìíîñòòà äà âçåìåø ÷åòâúðòèíêà, íî âçåìàø öÿë
áèëåò, ÷å àêî ñå ïàäíå åäèí ìèëèîí, äà áúäåø ïî-ñâîáîäåí.
Êàçâàø: “Àç èìàì åäèí ìèëèîí ñåãà.” Åäíà ñåñòðà èäå è
êàçâà: “250 ëåâà âçåìàõ.” Àç ðåêîõ: Çàùî íå òè ñå ïàäíàõà
ñòîòèíà õèëÿäè ëåâà, à 250 ëåâà?
Âèå êàçâàòå: “Çàùî Ãîñïîä íå ìè ïîìîãíå äà ñïå÷åëÿ?”
×å, íå çíàåø äà ñìÿòàø! Òè íå çíàåø êîè ÷èñëà ùå òåãëÿò.
È òðÿáâà äà çíàåø êàê òðÿáâà äà ñå òåãëÿò. Íà 5 íîåìâðè,
íåäåëÿ, èìàøå òåãëåíå. Íà 5 íîåìâðè âñè÷êè íå ìîãàò äà
ñïå÷åëÿò. È íà 6-è íå ìîãàò.
Ïèòàì ñåãà: Íà 6-èÿ äåí Áîã ñúçäàäå ÷îâåêà. Íà êîé äåí
ñúçäàäå æåíàòà? Êàæåòå ìè. Åäèí äåí Áîã âúâåäå Àäàìà â
ðàÿ, Àäàì ñòàíà ïúëíîâúçðàñòåí è ìó êàçà Áîã: “Â öåëèÿ
òîçè ðàé ùå æèâååø, ùå ãî ãëåäàø. Äàâàì òè â òâîå âëàäåíèå
âñè÷êè æèâîòíè.” È òîé ïî÷íà äà èì çàïèñâà èìåíàòà. Áîã
ãè áåøå ñúçäàë è Àäàì ïî÷íà äà ãè ïðèâåæäà íà ñâîé åçèê.
È ãè êðúñòè. Òîé âèäÿ, ÷å æèâîòíèòå ñà ïî äâîéêè: ìàãàðå-
òàòà ìèíàõà, êîíåòå ìèíàõà è ïðî÷åå, âñå ïî äâîéêè. Åäíî
ìàãàðå è åäíà ìàãàðèöà ìîãàò ëè äà ðîäÿò íåùî? ­ Íèùî.
Òîé å åäèí èçêóñòâåí ïîðÿäúê íà íåùàòà. Â Àäàìà äîéäå
åäíà èäåÿ: çàùî ñà ïî äâàìà òå, à òîé å åäèí? Òîé âèäÿ òîçè
ïîðÿäúê: ïðåäâèäèëî ñå å áëàãî çà âñè÷êè ñúùåñòâà, à çà
íåãî íÿìà íèêàêâî áëàãî â ñâåòà.
 êîé äåí ñå ñúçäàäå æåíàòà? Âèå ñàìè òðÿáâà äà ãî íàìå-
ðèòå. Òîâà íå å òîëêîâà âàæíî. Íå ÷å íå å âàæíî, íî [îïàñíî]
å äà ñå ðàçèñêâàò íÿêîè âúïðîñè. Â õèìèÿòà èìà èçâåñòíè
åëåìåíòè, êîèòî ñà [îïàñíè]. Òàì òðÿáâà äà áÿãàø. Èìà èç-
âåñòíè êèñåëèíè, èìà èçâåñòíè ãàçîâå, êîèòî ñà îïàñíè. Îíå-
çè, êîèòî ñå çàíèìàâàò ñ òÿõ, äúðæàò [â] òàéíà âñè÷êè òåçè
ãàçîâå. Ôîðìóëèòå ñà ñêðèòè. Õîðàòà ãè óïîòðåáÿâàò. È â
åçèêà âèå óïîòðåáÿâàòå äóìè, ñ êîèòî ñè ñúçäàâàòå õèëÿäè
íåïðèÿòíîñòè. Âèå ñúçäàâàòå íåùàñòèÿ ñ ìèñëèòå ñè. Âèå
õðàíèòå îòðèöàòåëíè ìèñëè. Íÿêîé ïúò õîðàòà êàçâàò: “Äà
æèâåå ÷îâåê äîáðå.” Âèäèø íÿêîé áîãàò ÷îâåê è êàçâàø: “Äà

 $
óìðå òîçè áîãàò.” Òîãàâà ùå íàïðàâÿò ãîëÿìà òðàïåçà çà
íåãî, ÷å å çàìèíàë; ÷å è òîé äà ñå ïðèñëàì÷è íà òðàïåçàòà.
À êîãàòî óìðå åäèí áåäåí, êàêâî ïðàâÿò?
Ñåãà âúïðîñúò å: âèå ñòå ïîä îïåêóíñòâî ­ îïåêóíñòâîòî
íà çëîòî. Âèå ñåãà ìèñëèòå, ÷å ñòå ñâîáîäíè. ×îâåê íå ìîæå
äà íàïðàâè êàêâîòî èñêà. Òîé íå å ñâîáîäåí. Òè íå ñè ñâîáîäåí
äà íàïðàâèø êàêâîòî èñêàø. Òè íå ñè ñâîáîäåí äà ìèñëèø
êàêâîòî èñêàø è äà ÷óâñòâóâàø êàêâîòî èñêàø. Àêî òè ñè
ïîçâîëèø äà ìèñëèø, äà ÷óâñòâóâàø è äà ïîñòúïâàø êàêòî
èñêàø, òè ñè îòãîâîðåí.
Åäèí ïðàâåäíèê å ñâîáîäåí äà ìèñëè ñàìî çà äîáðîòî â
ñåáå ñè. Íî àêî òîé ïîìèñëè íåùî, êîåòî íå å ñúîáðàçíî ñúñ
çàêîíà íà ïðàâäàòà, òîé ùå èçãóáè âåäíàãà ñâîåòî âúòðåøíî
ðàçïîëîæåíèå.
Òà êàçâàì: Òè ïðàâèø äîáðî è ñúæàëÿâàø, à ïúê äðóãèÿò,
êîéòî ïðàâè çëî, è òîé ñúæàëÿâà. Òîâà ñà äâå ñòàíîâèùà,
êîèòî ñå çàðîäèõà â ñâåòà â íà÷àëîòî, äâà ïðèíöèïà: åäíè ñà
ñúñ çàêîíà íà íàñèëèåòî, à äðóãè ­ ñúñ çàêîíà íà äîáðîòî.
Åäèíèÿò êàçâà: “Òðÿáâà çàêîí. Òðÿáâà ñòðîãîñò.” Ùîì íàïðà-
âèø ïîãðåøêà, êàêúâ çàêîí ïðèëàãàø, çà äà íàêàæåø ñåáå
ñè? Çíàåòå ëè êîëêî ìú÷íî ÷îâåê ìîæå äà ñå íàó÷è? Òè äà
ñå íàêàæåø â çàêîíà íà äîáðîòî, òðÿáâà äà íàïðàâèø ïî-
ãîëÿìî äîáðî. Òîâà å íàêàçàíèåòî. Àêî ñè íàïðàâèë åäíî
ïðåãðåøåíèå, êàê ñå íàêàçâàø? Íàïðàâèë ñè åäíî äîáðî, íî
óñåùàø, ÷å íå ñè ãî íàïðàâèë äîáðå. Ùå ãî íàïðàâèø ïî-
äîáðå. Çà äà áúäå äîáúð â çëîòî, õîðàòà ïðàâÿò ïî-ãîëÿìî
çëî. È âèæäàìå: åäíè íàïðàâÿò äîáðî è ñå ñúäÿò. È íàïðàâÿò
ïî-ãîëÿìî äîáðî. À ïúê äðóãè íàïðàâè çëî, è òîé ñå ñúäè.
Èìà äâà ïðîöåñà, ñ êîèòî õîðàòà ñå îòäåëÿò îò æèâîòà.
Ñðåùàø ìå÷êà. Êàê ùå ïîñòúïèø ñïðÿìî íåÿ? Ìíîçèíà öè-
òèðàò, ÷å ñúì êàçâàë: òðÿáâà äà ÿ ïîãàëèø. Íî òè ãàëèë ëè
ñè ìå÷êà? Àç îùå íå ñúì ãàëèë ìå÷êà. Âèæäàë ñúì ìå÷êà.
Ëîøè êó÷åòà ñúì ãàëèë. Âåäíúæ íàïðàâèõ åäíî ìîå èçñëåä-
âàíå â Ïëîâäèâ. Íîñèõ ÷àíòàòà çà èçñëåäâàíå. Áÿõ îòèøúë
íà ãîñòè ïðè åäèí áîãàòàø îò Ïëîâäèâ. Êó÷åòàòà ñå õâúðëèõà
âúðõó ìåíå. Åäíî êó÷å ìè íàãúëòà ðúêàòà äî êèòêàòà. Êó÷åòî
ìå ãëåäà â î÷èòå. Êàçàõ: “Ñ òàÿ ðúêà ùå íàïðàâÿ èçñëåäâàíå.
Àêî ìè íàòèñíåø ðúêàòà, íÿìà äà ìîãà äà ãè ïðàâÿ, à ïîñëå

 %
èìà çàêîí: ìîãàò äà òå åêçåêóòèðàò.” Êó÷åòî ìå ïîñòèñêà.
Êàçàõ: “Àêî ìå ñòèñíåø îùå ïîâå÷å, ùå ðàçâàëèì ïðèÿòåë-
ñòâîòî; ùå èìàì ëîøî ìíåíèå çà òåáå. À ïúê àêî íå ìå ñòèñ-
êàø, ùå ìèñëÿ, ÷å ñè îò áëàãîðîäíèòå êó÷åòà.” Èíà÷å òîé
ùå ìèñëè, ÷å å õâàíàë êåëåïèð è ÷å àç èñêàì äà ìó âçåìà
ÿäåíåòî. Òî ïî÷íà äà ñè ìúðäà îïàøêàòà è àç ñè èçâàäèõ
ðúêàòà. Êàçàõ íà ñåáå ñè: “Ñëóøàé, êîãà âèäèø êó÷å, ùå áú-
äåø âíèìàòåëåí.” Òîâà å îò áëàãîðîäíèòå êó÷åòà.
Òè ùå êàæåø: “Òîâà å åäíî ñúâïàäåíèå. Òè ñè ìó âíó-
øèë.” Íå å âíóøåíèå òîâà. Íî òîâà êó÷å íå áåøå îò ìíîãî
ëîøèòå. Àç çíàåõ, ÷å íÿìà äà ìå óõàïå. Àç îùå ùîì ãî âèäÿõ,
èìàõ ðàçïîëîæåíèå êúì íåãî. Ïðîòèâîðå÷èå íÿìàøå ìåæäó
íàñ. Èìàøå îáìÿíà ìåæäó íàñ. Òîâà êó÷å íå ìîæå äà ìå
óõàïå. Òîâà ñà äâà ðàçëè÷íè ñâÿòà, êîèòî ñè õàðìîíèçèðàò.
Òîâà êó÷å êàçâà: “Íå ìîãà äà òå óõàïÿ, ïîíåæå ñè äîáúð
÷îâåê.” Àç ìîæaõ äà ñè îñâîáîäÿ ðúêàòà è ïî äðóã íà÷èí. Â
äàäåíèÿ ñëó÷àé íå ìîæå äà èìà ñïîð. Íÿêîé ïúò ñïîðúò ïðî-
èçòè÷à, êîãàòî ñúùåñòâàòà ñà åäíàêâè è èìàò äâà âúçãëåäà:
îíçè, êîéòî èìà äà äàâà ïàðè è êîéòî èìà äà âçåìà ïàðè.
Äâàìà, êîèòî îáè÷àò äà ñúáèðàò, íå ìîãàò äà ñå òúðïÿò. È
äâàìà, êîèòî äàâàò, è òå íå ìîãàò äà ñå òúðïÿò. Âñÿêîãà â
ñâåòà å òàêà. Åäèí ïîëîæèòåëåí ïðèíöèï èìà ñúîòâåòñòâèå
ñ åäèí îòðèöàòåëåí ïðèíöèï. Ìåêîòî èìà ñúîòâåòñòâèå ñúñ
ñèëíîòî, ñúñ ñòðîãîòî.
Òà êàçâàì ñåãà: Ïðè ñåãàøíèòå óñëîâèÿ, òàêà êàêòî ñâå-
òúò ñúùåñòâóâà, òîé òðÿáâà äà ñå èçìåíè. Îò äðóãî ìÿñòî
òðÿáâà äà ñå èçìåíè ñâåòúò. È àêî ñðàâíèòå êàêúâ å áèë ïúð-
âîíà÷àëíî ÷îâåê è êàêâè ñà õîðàòà ñåãà, ùå âèäèòå, ÷å òîé
ìèíàâà ñåãà ïðåç åäíî ïðåâúçïèòàíèå. Æåëåçàðÿò êàê ïðàâè
ìåêîòî æåëÿçî ÿêî? Òîé ãî èçâàäè îò îãúíÿ è ãî òóðè âúâ
âîäàòà. È òî ñòàâà ïî-[ÿêî]. Òîâà ïðàâè âåäíúæ, äâàæ, òðèæ
è ïðî÷åå. Àêî ñå òóðè æåëÿçîòî â îãúíÿ è ïîñëå âúâ âîäàòà,
æåëÿçîòî ñòàâà ïî-ÿêî; àêî òîâà ìåêîòî æåëÿçî ñå òóðè â
îãúíÿ è íå ñå òóðè âúâ âîäàòà, òî ñå ðàçìåêâà. Äà äîïóñíåì,
÷å ñòå ìåê ÷îâåê è ñå íàãîðåùÿâàòå è âëèçàòå âúâ âîäàòà
ñëåä òîâà. Kàêâî âëèÿíèå ùå îêàæå òîâà? Ìíîçèíà, ñëåä êàòî
íàïðàâÿò òîïëà áàíÿ, îòèâàò è âçèìàò åäèí ñòóäåí äóø. Êîëêî
ìèíóòè òðÿáâà äà òðàå òîçè äóø? Ïðåäè ãîäèíè äîéäå åäèí

 &
ïðèÿòåë è ìè êàçà, ÷å å áèë íà áàíÿ, ïîñëå âçåë åäèí ñòóäåí
äóø è ïî÷íàëè òðúïêè äà ãî ïîáèâàò. Òè ìèíàâàø îò åäíî
ëþáîâíî ñúñòîÿíèå â åäíî îæåñòî÷åíî ñúñòîÿíèå.  ëþáîâ-
íîòî ñúñòîÿíèå òè ñè áèë â áàíÿòà ñ òîïëà âîäà è ïîñëå ìèíåø
â ñòóäåíîòî, â áåçëþáèåòî. ×å, òîâà å ñúùèÿò ïðîöåñ. Îò
êàêâî èäâà îñòàðÿâàíåòî íà ÷îâåêà? Îñòàðÿâàø, ïîíåæå òè
ñè òó â îãúíÿ, òó âúâ âîäàòà. Òó â îãúíÿ, òó âúâ âîäàòà. È
ñòàíàë ñè ïîâå÷å êîðàâ, îòêîëêîòî òðÿáâà.
Êàçâàø: “×îâåê íå ìîæå äà ñå âúçäúðæè.” Ùå ñå ó÷èø
ñåãà ïðè âúçïèòàíèåòî ñè. Òàì ñåäè õàðàêòåðúò. Åäèí ÷îâåê
èçãóáèë 5000 ëåâà. Âçåëè ñà òè ãè. Äà äîïóñíåì, ÷å åäèí áúðêà
â äæîáà òè è òè ñå ðàçñúðäèø. Èìà åäèí ïðèìåð â ðîìàíà
“Êëåòíèöèòå” îò Âèêòîð Þãî. Îíçè âçåë çëàòíèÿ ñâåòèëíèê
è ãî íîñè. Åïèñêîïúò ñè êàçàë: “Èçêóñèõ òîçè ÷îâåê, ñúñ çëàò-
íèÿ ñè ñâåòèëíèê ãî áóòíàõ â ëîøèÿ ïúò. Ùå òóðÿ íà ìÿñòîòî
[ìó] åäèí ïðîñò ñâåòèëíèê, êîéòî íèêîé íÿìà äà îòêðàäíå.”
Àêî èìàø åäèí ïðîñò ÷àñîâíèê, êîéòî ñè êóïèë çà 20 ëåâà,
íÿìà êîé äà ãî îòêðàäíå; íî àêî èìàø ÷àñîâíèê, êîéòî ñòðóâà
ñêúïî, ùå òóðèø õîðàòà â èçêóøåíèå.
Òà, ïðè ñåãàøíèÿ ðåä íà íåùàòà, êîé ïúò òðÿáâà äà [ñå]
õâàíå? Åäíè õîðà èñêàò äà áúäàò äîáðè, íî èìà äâà ïîðÿäúêà:
çàêîí ëè äà èìà èëè äà áúäå áåç çàêîí; äà áúäå â ïîëîæåíèåòî
íà ó÷åíèöèòå èëè â ïîëîæåíèåòî íà ó÷èòåëèòå? Çàêîíúò ïè-
øå: ó÷èòåëÿò å ñâîáîäåí äà ïóøè. Ïèòàì òîãàâà: Ó÷èòåëÿò å
ñâîáîäåí, ïîíåæå èìà ïàðè, çàïëàòàòà ìó å îñèãóðåíà. À ó÷å-
íèêúò å áåäíÿê. Òîé çà êíèãè íÿìà ïàðè. Êîëêî ñòðóâà åäíà
êóòèÿ òþòþí ïúðâî êà÷åñòâî? Êîé îò âàñ å áèë òþòþíî-
ïóøà÷? Çàèíòåðåñóâàéòå ñå, âèæòå êîëêî ñòðóâà òþòþíúò.
Áúëãàðèÿ èçíàñÿ ñ ìèëèîíè êèëîãðàìè òþòþí. Êîëêî ñòðóâà
åäèí êèëîãðàì òþòþí, òðÿáâà äà ñå çíàå. Íå å ëîøî äà ïó-
øèø òþòþí; íå å ëîøî è ìåñî äà ÿäåø. Èìà äâà âúçãëåäà:
àêî ñè âúëê ­ íå å ëîøî, òðÿáâà äà ÿäåø ìåñî; àêî ñè òþòþíî-
ïóøà÷ ­ ùå ïóøèø. Òè êàçâàø: “Íåðâåí ñúì.” Êàòî èçïó-
øèø, íå ñè íåðâåí.
Ùå âè ïðèâåäà åäèí ïðèìåð. Åäíà ñåñòðà íàé-ïúðâî ìè
ñå îïëàêà: “Ïóøè òîé, íî íå ñå êàðà ñ íèêîãî.” Òÿ ìó êàçàëà:
“Òè íå òðÿáâà äà ïóøèø. Ñïðàâè ñå ñ òîçè òþòþí. Òè èçõàð÷-
âàø áëèçî 1000 ëåâà íà ãîäèíà. Ùå ñïåñòèì òåçè ïàðè.”

 '
Ìúæúò êàçàë: “Òðÿáâà äà ïóøà, èìàì òîãàâà ðàçïîëîæåíèå.”
Òîé ïðåñòàíà äà ïóøè, ñòàíàë íåðâåí, ïî÷íàë äà õóêà äåöàòà
è æåíà ñè. Òÿ ìó êàçàëà: “ß ïóøè òþòþí.”
Òà êàçâàì: Àêî òþòþíúò ùå òå íàïðàâè äîáúð, ïóøè ãî.
Àêî ìåñîòî òå íàïðàâè äîáúð, ÿæ ãî. Äðóãèÿò çàêîí, è òîé å
âåðåí. Òè ñè äîáúð ÷îâåê. Äîêàòî ñè äîáúð, òè èìàø ðàâíî-
âåñèå. Ùîì íàïðàâèø ïðåñòúïëåíèå, òè èçãóáâàø âå÷å âðúç-
êàòà.
Èìà äâà ìåòîäà: îâöàòà, êàòî ïàñå òðåâà, ñúçäàâà ñâîÿ
õàðàêòåð; è âúëêúò, êàòî ÿäå ìåñî, ñúãðàæäà ñâîÿ õàðàêòåð.
È ïúðâîíà÷àëíî âúëöèòå äîéäîõà äà îãðàíè÷àò åäíî áåçðàç-
áîðíî [ðàçìíîæàâàíå] íà òðåâîïàñíèòå, êîèòî íå çíàåõà äà
ðåãóëèðàò ñâîÿòà ïîëîâà äåéíîñò. ×å, àêî áÿõà îñòàâåíè âñè÷-
êè òåçè ìëåêîïèòàþùè è ïòèöè äà ñå ðàçìíîæàâàò, ñëåä
10­20 ãîäèíè êàêâî áè ñòàíàëî?
 Àâñòðàëèÿ çàíåñëè äâà çàåêà äà ñè èãðàÿò â ãîðàòà è
ñëåä 20­30 ãîäèíè òîëêîâà ñå ðàçìíîæèëè, ÷å àíãëè÷àíèòå
ñå íàìåðèëè â ÷óäî. Òå èçïîÿæäàò ãðàäèíèòå. È ñåãà ãè èçáè-
âàò. Ìåñîÿäíèòå æèâîòíè äîéäîõà äà îãðàíè÷àò òðåâîïàñ-
íèòå. Íî òåçè, êîèòî îãðàíè÷àâàõà, è òå ñå ðàçìíîæèõà. Òðå-
âîïàñíèòå ùå îïàñàò âñè÷êî. È òîãàâà áèõìå èìàëè ñúâñåì
äðóã ïîðÿäúê. Íî êîãàòî ñå óâåëè÷àò ìåñîÿäíèòå, ïàê å ñú-
ùîòî çëî.
Òà, â ïîðÿäúêà, â êîéòî ñå íàìèðàòå, âèå ìèíàâàòå â ïîðÿ-
äúêà íà äîáðîòî, ïîíåæå ñòå ìèíàëè ïðåç ïîðÿäúêà íà çëîòî.
Íÿìà íèòî åäèí îò âàñ, êîéòî äà íå å áèë ñëóãà íà çëîòî. È
êîëêî ñà áèëè áèòè õîðàòà! (Ó÷èòåëÿò íàìåðè íà çåìÿòà
åäíà ìîíåòà îò 50 ñòîòèíêè è ÿ âçå.) Âñè÷êî òîâà å ïðåäâè-
äåíî. Âèå ìèíàâàòå â åäèí ñâÿò, äåòî íåùàòà ñà óðåäåíè îò
âèñøèÿ ñâÿò.
Íèå òðÿáâà äà ìèíåì ïðåç òîçè ïúò íà äèñöèïëèíà, íèùî
ïîâå÷å! ×îâåê íå å çàñòàâåí äà ïðàâè ïîãðåøêè. Åäíî äåòå
êàòî ñòàíå íà 2­3 ãîäèíè, êàòî ïî÷íå äà ïúïëè ïî çåìÿòà,
âñÿêà ìàéêà ìîæå äà íàïðàâè ñëåäíèÿ îïèò. Òóðåòå íà åäíî
ìÿñòî íîæ÷å, ïàðè, êíèãà, ÿáúëêà è âèæòå äå ùå ñå ñïðå äå-
òåòî. Òî ùå áóòà ðàçíèòå ïðåäìåòè è ùå ñå ñïðå íà åäèí.
Òîâà, êîåòî ùå ñòàíå âîåíåí, ùå õâàíå íîæ÷åòî. Àêî ùå ñòàíå
ó÷åí, ùå õâàíå êíèãàòà; àêî õâàíå ÿáúëêàòà, ùå ñòàíå ãàñ-

!
òðîíîì.  äåòåòî òåçè ñèëè âå÷å ñå ïðîÿâÿâàò.
Òè íîñèø åäèí íîæ. Íîæúò å åäíà âúçìîæíîñò. Çëîòî
ñåäè â íîæà, ÷å òîçè íîæ ìîæå äà òå óáèå. Íî ÷îâåêúò ñåäè
çàä íîæà. È àêî íà ÷îâåêà ìó êàæåø: “Íÿìà çàùî äà ìå
óáèâàø: àêî ìå óáèåø, ñïúâàø ñå”... Åäèí ïúòíèê âèäÿë åäíà
ï÷åëà, õâàíàòà â ìðåæàòà íà åäèí ïàÿê. È ï÷åëàòà êàçàëà:
“Îñâîáîäè ìå. Äîéäîõ òóê ïî ðàáîòà è ìå õâàíàõà. È åäèí
äåí ùå òè áúäà ïîëåçíà.” ×îâåêúò ñå ïîóñìèõíàë è îñâîáîäèë
ï÷åëàòà. Åäèí äåí òàçè ï÷åëà ñå îòáëàãîäàðèëà íà îíçè, êîé-
òî ÿ å îñâîáîäèë. Åäèí äåí íÿêîé ñ ïóøêà èñêàë äà ìó òåãëè
êóðøóìà, äà ãî óáèå. Ï÷åëàòà ãî æèëâà çà ðúêàòà è ïóøêàòà
ñå ïðåìeòâà. Òàêà ï÷åëàòà íàïðàâèëà óñëóãà íà ïúòíèêà, êîé-
òî ÿ å ñïàñèë.
Òîçè ïîðÿäúê òðÿáâà äà èçó÷àâàòå âèå. Ñúáèðàò ñå õèëÿäè
õîðà ïîä îðúæèå, äà ñå áèÿò. Çàùî? Ùå êàæåø: “Òå íå ðàçáè-
ðàò!” È äà ðàçáèðàò, ïàê ùå îòèäàò. Ðåëèãèîçíèòå õîðà, è òå
îòèâàò äà ñå ìîëÿò íà Ãîñïîäà äà äàäå ïîáåäà. Âêúùè áðàòÿòà
è ñåñòðèòå ñå áèÿò. È äâàìàòà ñå ìîëÿò íà áàùà ñè òîé äà èì
äàäå ñèëà: áðàòúò äà íàáèå ñåñòðà ñè èëè ñåñòðàòà äà íàáèå
áðàòà. Êîìó áàùàòà äà äàäå ñèëà? Åäíà ñåñòðà ÿ îáèäèëè.
Òÿ ñå âúçìóòèëà è èäâà ïðè ìåíå, è êàçâà: “Àç äà íå áÿõ
ñëàáà, íî äà áÿõ ñèëíà, ùÿõ äà ìó äàì äà ðàçáåðå.” È òÿ å îò
íîâîòî ó÷åíèå! ×å, òîé å ïðîôåñîð, êîéòî ïîêàçâà ñèëàòà ñè.
Àêî íÿêîé å õèðóðã è ìîæå äà ñòàíå èíôåêöèÿ íà ðúêàòà òè,
òîé ùå ÿ ïðèòèñíå, ùå ÿ ðàçðåæå è ùå ÿ èç÷èñòè; è ùå ïëà-
òèø. Åäíî íàõóêâàíå íå å ëè ñúùîòî íåùî? Òîçè áðàò º å
íàïðàâèë åäíà îïåðàöèÿ òî÷íî íàâðåìå.
Êàòî òå îáèäè íÿêîé, èçâàäè è ìó äàé åäíà êóòèÿ ñ ëîêóì.
Âå÷å èìàìå åäíà ÿñíà ïðåäñòàâà çà îáèäèòå. Íî òîâà òðÿáâà
äà ñòàíå ñúçíàòåëíî. Íÿêîé êàçâà: “Êðúâíî ìå îáèäè.” Âëè-
çàø â íÿêîé äâîð, êó÷åòî çàáèå çúáèòå ñè â êðàêà òè. Òîâà
íå å ëè êðúâíà îáèäà? Ïèòàì: Êúäå å ñåãà ïîãðåøêàòà? Òè,
êàòî âëèçàø â äâîðà, ùå íîñèø ïî äâà ãåâðåêà â äæîáà ñè.
Ïî íîâîòî ó÷åíèå ùå õâúðëèø ãåâðåêà è ùå ïîäêóïèø êó÷å-
òàòà. Òè êàçâàø: “Òîé íå å âúçïèòàë êó÷åòàòà ñè.” Çàïèòàé
ãîñïîäàðÿ èì. Íåìó íå ìó òðÿáâàò ìèðíè êó÷åòà. Òîé èñêà
ëîøè êó÷åòà. È ÷îâåêúò ãè å ñâúðçàë ñúñ ñèíäæèð. È âå÷åðíî
âðåìå ãè ïóñêà. Ùå íîñèø ãåâðåê, à íÿêîé ïúò è ìàëêî ìåñöå.

!
 Àç ñåãà çàñÿãàì åäèí ñâÿò èçâúí ñåãàøíèÿ. Ñåãàøíèÿ
ñâÿò íå ìîæå äà òî èçìåíèòå. Êîãàòî ñå ãîâîðè, ÷å ñâåòúò
ùå ñå èçìåíè, òîâà íå ïîêàçâà Çåìÿòà. Ïèñàíèåòî êàçâà: “Ëó-
íàòà ùå ïîòúìíåå è Ñëúíöåòî íÿìà äà äàâà ñâåòëèíàòà ñè.”
Âèå ìèñëèòå, ÷å Ëóíàòà è Ñëúíöåòî ùå ïîòúìíåÿò. Ëúæåòå
ñå. Ñëúíöåòî èìà äà ñè ñâåòè ìèëèîíè ãîäèíè. Àêî ÷àêàòå
äà ïîòúìíåå, òîâà íÿìà äà ãî áúäå. Íî Ñëúíöåòî å åìáëåìà
íà åäèí ïîðÿäúê, êîéòî òðÿáâà äà ñå ñìåíè. È Ëóíàòà å åìáëå-
ìà íà åäèí ÷îâåøêè ïîðÿäúê, êîéòî ñúùî òðÿáâà äà ñå ñìåíè.
Ëóíàòà ïîêàçâà, ÷å è ðåëèãèîçíèòå âÿðâàíèÿ íà õîðàòà ùå
ñå ñìåíÿò. Åäíî âðåìå õîðàòà ñà èìàëè åçè÷åñêè âÿðâàíèÿ è
ðåëèãèèòå ñå ñìåíèõà ñ äðóãè ðåëèãèè, ïî-âúçâèøåíè. À ïúê
Ñëúíöåòî å äúðæàâíèÿò ñòðîé. Ñëúíöåòî íà Ðèìñêàòà èì-
ïåðèÿ çàëåçå. Ðèìñêàòà èìïåðèÿ ïîòúìíÿ è ðèìñêàòà ðåëè-
ãèÿ ïîòúìíÿ. È íà òÿõíî ìÿñòî ñå ÿâèõà äðóãè. È ñåãàøíèÿò
ïîðÿäúê ùå ñå èçìåíè. Êîãàòî õîðàòà áúäàò ãîòîâè, çàêîíúò
íà âúçïèòàíèåòî ùå ñå èçìåíè. Äîòîãàâà âñè÷êè õîðà òðÿáâà
äà âúçïðèåìàò åäíî íîâî ðàçáèðàíå.
Âèå êàçâàòå, ÷å Ãîñïîä óïðàâëÿâà ñâåòà. Âèå ìèñëèòå
åäíî, à âúðøèòå äðóãî. Íå ñòå ñúîáðàçíè ñúñ ñåáå ñè. Íÿìàòå
åäíî ïðàâèëíî ðàçáèðàíå. Âèå êàçâàòå, ÷å âñè÷êî å îò Áîãà,
à ïúê êàòî âè îáåðàò, êàçâàòå, ÷å îíçè ëîøî å íàïðàâèë. Ùîì
å îò Áîãà, íå å ëîøî.
Êîå å ïî-õóáàâîòî ñåãà? Äà áðúêíàò â äæîáà òè è äà òå
îáåðàò èëè äà òå ìóøíàò è äà ïàäíåø, è äà òè âçåìàò ïåòòÿõ
ëåâà? Òîçè ÷îâåê íå òå ìóøíàë. Ãîñïîä ìó êàçâà: “Íå ãî
ìóøêàé, âçåìè ìó ñàìî ïåòòÿõ ëåâà.” Íî àêî òå ìóøíå, êàêâî
òðÿáâà äà ìèñëèø òîãàç?
Ïðåäè ãîäèíè èäâà åäíà ñåñòðà, âåðóþùà, ïðè ìåíå è
ìè êàçâà ñëåäíîòî. Òÿ áåøå ìíîãî äîáðà ñåñòðà, ïî òðè ïúòè
íà äåí ñå ìîëåøå, íî òàêúâ òåìïåðàìåíò èìàøå, ÷å ìíîãî
çàòëúñòÿâàøå. È àêî íå áîëåäóâà, ùå ñòàíå åäíî âàðåë÷å, à
òîâà å îïàñíî. Ðúêàòà º ñå ïîäóëà. Êàçàõ º: “Òè ñåãà âúðâèø
ïî íîâîòî ó÷åíèå, à ïúê ïî-ðàíî ñè âúðâÿëà ïî ñòàðîòî ó÷å-
íèå. È ðúêàòà òè ñå ïîäóëà ïî ñòàðîòî ó÷åíèå. Ùå îòèäåø
ïðè íÿêîé ëåêàð äà íàïðàâè åäèí ìàëúê ðàçðåç íà àáñöåñà
íà ðúêàòà òè. Ðúêàòà òè å íàãíîÿëà.” Òÿ ìå ãëåäà. Íå ñå ñïè-
ðàì äà º ÷åòà ìîëèòâà. Êàçàõ º ëåêàðÿò äà º èçñòèñêà àáñöåñà.

!
Êàçàõ º: “Íåïðåìåííî òðÿáâà äà îòèäåø. Èíà÷å ìîæå äà
ñòàíå èíôåêöèÿ.” Íåéíèÿò âúçëþáëåí ÿ âîçè íà êàðóöàòà.
Êàðóöàòà ñå ïðåîáðúùà ïî ïúòÿ, ñåñòðàòà ïàäà â åäèí òðàï
è ñå îáðúùà. Òÿ ñè óäàðèëà ðúêàòà. Ìúæúò º ÿ èçâàæäà èç
äóïêàòà. È îòèâàò ïðè õèðóðãà, êîéòî êàçàë: “Êîé òè íàïðàâè
òîçè ðàçðåç?” À ïúê òÿ êàòî ñå óäàðèëà, àáñöåñúò ñå ïðîáèë
è ãíîéòà èçòåêëà. Ëåêàðÿò êàçàë: “È õèðóðãúò íå ìîæå äà
íàïðàâè òàêúâ ðàçðåç.” Òÿ êàçàëà: “Ïàäíàõ â åäíà äóïêà!”
Ëåêàðÿò êàçàë: “Ñïàñèòåëíà äóïêà å áèëà.”
Àç âèæäàì, ÷å âñè÷êè âàøè íåðàçïîëîæåíèÿ, êîèòî èìà-
òå, îò òîâà ãëåäèùå ñà ñïàñèòåëíè äóïêè, êîèòî òå îñâîáîæäà-
âàò îò àáñöåñà. Áåç òàçè äóïêà ùå èìàòå ãîëÿì àáñöåñ, à ïúê
ñ òàçè äóïêà ùå èìàòå ìàëúê àáñöåñ è òîé ùå ñå ïðîáèå è
èç÷èñòè.
Íèå ñå ó÷èì äà ñå ïîä÷èíÿâàìå.  åäèí ãðàä ùå âúðâèø
îòäÿñíî íà óëèöàòà.  åäèí ãðàä ùå ñå ïîä÷èíèø íà çàêîíèòå
íà âúðâåæà. Êà÷âàø ñå íà òðàìâàÿ è íÿìà ìÿñòî. Ùå ñå õâà-
íåø çà êàèøà. Ìîæåø äà êàæåø: “Ãîëÿìî áåçîáðàçèå. Íèêîé
íå óñëóæâà.” Íÿêîé ïúò ìëàäèòå óñëóæâàò, ìëàäèòå ñà ìíîãî
ïî-ó÷òèâè. Åäíà ìëàäà ìîìà è åäèí ìëàä ìîìúê, êàòî ïî-
ãëåäíàò, óñëóæâàò â òðàìâàÿ. À ïúê ñòàðèÿò, êàòî âëèçà, íå
îòñòúïâà.
Òà, òåçè ñòàðèòå ñà óñòàíîâåíè. Ùå âè ïðèâåäà åäèí ïðè-
ìåð. Â Àìåðèêà åäíî äåòå õîäèëî íà ñúæèâèòåëíè ñúáðàíèÿ.
 òåçè ñúáðàíèÿ õîðàòà ñè èçïîâÿäâàò ïðåãðåøåíèÿòà, öåëó-
âàò ñå, ïðåãðúùàò ñå îò ëþáîâ êúì Õðèñòà. Íÿêîÿ ñåñòðà
õîäèëà â ðàçãóëåí æèâîò. Òÿ èäâà òóêà â ñúæèâèòåëíèòå ñú-
áðàíèÿ, ðàçêàéâà ñå è òðúãâà ïî ïðàâèÿ ïúò. È åäíî äåòå
êàçàëî íà áàùà ñè: “Åëàòå íà ñúáðàíèå.” Áàùàòà êàçàë: “Àç
ñúì îò óòâúðäåíèòå õîðà. Àç ñúì óòâúðäåí â èñòèíàòà! Òàì
õîäÿò òåçè, êîèòî íå ñà óòâúðäåíè.” Âåäíúæ áàùàòà è ñèíúò
ïúòóâàëè ñ êàáðèîëåò è êîíÿò ñå ñïèðà íà åäíî ìÿñòî. Äåòåòî
êàçàëî: “Òàòêî, êîíÿò ñå óòâúðäè.” Ôèëîñîôèÿòà íà æèâîòà
å: îò âñè÷êî, êîåòî ñå ñëó÷è, òè ìîæåø äà èçâàäèø èçâåñòíà
ïîóêà çà ñåáå ñè.
Ïî-äîáðå å â äàäåíèÿ ñëó÷àé, êàêâîòî òè ñå ñëó÷è, â 5
ìèíóòè äà ðàçðåøèø âúïðîñà, îòêîëêîòî äà ìó òúðñèø ïðè-
÷èíèòå, çàùî è çà êàêâî è äà ñå òðåâîæèø. Òî å ãóáåíå íà

!!
âðåìå. ×å, åäíî ðàçòðåâîæâàíå çíàåòå ëè êîëêî ñòðóâà?
Ïðè èçëèçàíå îò ñàëîíà, ñëåä ñâúðøâàíå íà áåñåäàòà, íÿêîè
ñå áëúñêàò, íÿêîé áóòíå íÿêîãî è ïîñëåäíèÿò êàçâà: “Çàùî
áóòíà? Íå âèæäàø ëè!” Ïðè èçëèçàíå âèå, çàäíèòå, èñêàòå
äà áúäåòå ïúðâè. ×àêàéòå ñå åäíè äðóãè. Àç íå ñúì âè äàë
ïðèìåð, ïîíåæå èçëèçàì ïðúâ: âèå ìè äàâàòå ïúò, àç äà
èçëÿçà íà ñâîáîäíî. Àìè àêî èìà äà áèÿò íÿêîãî? Âèå ñòå
ñòðàõëèâè è çà äà âè óáåäÿ, àç èçëèçàì ïðúâ. È âèå âñè÷êè ñå
îêóðàæèòå è õóêâàòå ïîäèð ìåíå. Âèå òðÿáâà äà èçëèçàòå
ïúðâè, à àç ïîñëåäåí. Îáà÷å èìà ñè îñíîâàíèå àç äà èçëÿçà
ïðúâ. Àç îïðàâäàâàì ñåáå ñè. Àç èçëèçàì ïðúâ, êàòî êàçâàì:
Êàêòî äîáðå å âúòðå, òàêà ùå áúäå äîáðå è âúí. Àêî ñúì
íà âàøå ìÿñòî, ùå ÷àêàì è ùå èçëÿçà ïîñëåäåí. Àç ñúì
äúðæàë òîâà ïðàâèëî. È ÷àäúðúò íå ìè ñå å ñ÷óïâàë, è
äðåõèòå ìè íå ñà ñå ðàçêúñâàëè. ×àêàì ïðè òðàìâàÿ. Àêî
èìà ìÿñòî, êà÷âàì ñå, íî àêî íÿìà, íå ñå êà÷âàì. À ïúê àêî
èñêàì äà ñå êà÷à ïðúâ, ùå ìå òèêàò. Âåäíúæ ñàìî â òðàìâàÿ
áÿõ ïðúâ. È ìå òèêàõà. È ïîñëå âå÷å áÿõ ïîñëåäåí.
È â æèâîòà, ïðè ñåãàøíèòå óñëîâèÿ, õîðàòà íà çëîòî ñà
ïúðâè, à ïúê õîðàòà íà äîáðîòî ñà ïîñëåäíè. È âñè÷êè â êëàñà
òðÿáâà äà áúäåì ïîñëåäíè, àêî èñêàìå äà íè áúäå ìèðíà ãëà-
âàòà. Ùå èì êàæåø: “Ñåãà å âàøå âðåìå. Íî åäèí äåí, êàòî
äîéäåì íèå íà âëàñò, òîãàâà ­ äðóãî. Íèå ñå ïîä÷èíÿâàìå
ñåãà, äàëè ñìå âè ïðàâà.” Ïèñàíèåòî êàçâà, ÷å Áîã å äàë íà
ëîøèòå õîðà âëàñò äà óïðàâëÿâàò, à ïúê íà äîáðèòå êàçâà:
“Ùå ñå ïîä÷èíèòå. Àêî òå íå óïðàâëÿâàò êàêòî ðàçáèðàò è
àêî âèå íå ñå ïîä÷èíèòå, ùå ñòðàäàòå.”
Ìîæå äà ïëà÷åø, ÷å áîëåäóâàø èëè ÷å ñà òè âçåëè íåùî,
èëè ÷å ìàéêà òè å îòèøëà íÿêúäå. Èëè ÷å ñà òå áèëè. Êîãàòî
íÿêîé ïëà÷å, ïî ïëà÷à ïîçíàâàì äàëè ìàéêà ìó å îòèøëà
íÿêúäå, äàëè å áèò, äàëè ñà ìó âçåëè íåùî è ïðî÷åå. Ïëà÷úò
ñå ðàçëè÷àâà.
Íÿìà äà ïëà÷åø îò ñòðàõ. Ìîæåø äà ïëà÷åø, ÷å ñè âèäÿë
ìå÷êà â ãîðàòà. Èëè ìîæåø äà ïëà÷åø çà ñòðàäàíèÿòà íà
äðóãèòå.
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å îò ïëàíèíàòà ãîðå ñå òúðêàëÿ åäèí
ãîëÿì êàìúê. Òîçè êàìúê å åäíî ãîëÿìî çëî. Àç êàçâàì íà
êàìúêà äà ñå ñïðå. Íå ñå ñïèðà êàìúêúò. Êàêâî ùå ïðàâèø?

!"
Ùå îòâîðèø ìÿñòî äà ìèíå êàìúêúò. È òîé, êàòî îòèäå
íà ïîëåòî, íà ðàâíîòî ìÿñòî, ùå ñïðå.
Åäèí áúëãàðèí ìè ðàçïðàâÿøå. Íîñèë åäèí êîáóð*. È
âúðâÿë. “Âèæäàì, ÷å èäå åäèí áèâîë, åäíà áóãà**. Êàçâàì:
“Öúê, öúê”, íî íå õâàùà. Òóðèõ êîáóðà è íàäóõ äúëãàòà: êà÷èõ
ñå íà åäíî äúðâî è áèâîëúò ìå ãëåäà îòäîëó. Àç ñåäÿ ãîðå, à
òîé ­ äîëó. È îòãîðå ïàê öúêàì. È ïàê íå õâàùà. Ïèùîâúò
íå õâàíà, à ðúöåòå ìè õâàíàõà. Òàêà áúðçî ñå êà÷èõ, ÷å ñå
÷óäèõ íà ñâîÿòà ñðú÷íîñò.” Çíàåòå ëè êàêâî ïðàâÿò òåçè áîä-
ëèâèòå æèâîòíè? Òîé ùå òå ïîâàëè íà çåìÿòà, ÷å ñ ãîäèíè
ùå ïîìíèø.
Çëîòî ó ÷îâåêà ñúùåñòâóâà. Âèå îò íåãî íå ìîæå äà ñå
èçáàâèòå. È äîáðîòî ñåäè âúâ âàñ. Äîáðîòî ùå âúçïðèåìåòå
îò ëþáîâ è ùå èìàòå âúòðåøíî îòíîøåíèå êúì íåãî. À ïúê
çëîòî ùå ãî âúçïðèåìåòå ñ óìà ñè, ñúñ çàêîíà íà óìà ñè. Òàì
ùå ðàçñúæäàâàòå. È ùå âèäèòå, ÷å çëîòî å ïðåäíàçíà÷åíî çà
íåùî. Äà êàæåì, ÷å äîéäå åäíà ëóêàâà ìèñúë. Åäíà ëóêàâà
ìèñúë ­ è òàì èìà åäíî äîáðî. Òðúãíå åäèí ÷îâåê äà óáèå
íÿêîãî íÿêúäå. Âúðâè òîé ïî ïúòÿ, óäðÿ ñå íÿêúäå è ìó ñå
ñòðîøàâà êðàêúò. Òè îòèâàø è ìó íàïðàâèø êðàêà. Ùå ãî
ïðåâúðæåø. Íÿêîé áè ìîãúë äà êàæå: “Àêî àç áÿõ, íÿìàøå
äà ìó îïðàâÿ êðàêà.” Âèå ìèñëèòå òóê, íà Èçãðåâà, ÷å ñâåòúò
ñå å èçìåíèë. Íè íàé-ìàëêî. Çàêîíèòå íà ñâåòà äåéñòâóâàò
òóê. Òóêà, íà Èçãðåâà, ñòå íà åäíà ïåäÿ îò Ñîôèÿ. Ñàìî ÷å,
êîãàòî âè ñòîðÿò íÿêîÿ íåïðàâäà, âèå ìúë÷èòå êàòî ðèáà.
Íÿêîè ñå îïëàêâàò, íî íÿêîè íå.
×îâåê, îùå îò ðàÿ êàòî å èçëÿçúë, òàêà ñå å ïðîÿâèë:
Êàèí óáèâà Àâåëà. Îòòàì çàïî÷âà. Òå ñà äâàòà ïðèíöèïà.
Åäíè ùå áúäàò óáèâàíè, à ïúê äðóãè ùå óáèâàò, äîêàòî äîéäå
äà ñå ñìåíè òîçè ðåä íà íåùàòà. Íî ñåãà ñìå êúì êðàÿ íà
ñìÿíàòà. È òàÿ ñìÿíà íÿìà äà ñòàíå áúðçî. Çëîòî â íàñ ïîñòå-
ïåííî ùå ñå îãðàíè÷è. È âèå òðÿáâà äà èçó÷àâàòå çàêîíà íà
îãðàíè÷åíèåòî.
Îïèòàé ñå, ñëåä êàòî ñå ðàçñúðäèòå, äà ñìåíèòå âàøåòî
ñúñòîÿíèå. Îáèäåíè ñòå ­ äà ñìåíèòå âàøåòî ñúñòîÿíèå. Îò

* êîáóð (îò òóð.) ­ îñòàð. îãíåñòðåëíî îðúæèå; ïèñòîëåò.

** áóãà (îò òóð.) ­ äèàë. áèê.

!#
ëþáîâ êúì Áîãà. Çíàåòå ëè êîëêî å ìú÷íî òîâà? Òè êàçâàø:
“Ìåíå äà îáèäÿò!” Êîé áàùà å ïîñòúïèë òàêà, êàêòî Ãîñïîä
ïîñòúïâà? Áàùàòà áèå ñèíà ñè. ×åë ëè å óäàðèòå? Òîé å
âúçáóäåí. Ïîñëå îòñëàáíå ðúêàòà ìó è êàçâà: “Íàáèõ ãî!”
Íî òîé îùå íå áèå ñ ëþáîâ. Ïðè ïúðâèÿ óäàð ùå êàæåø: “Äà
èçó÷èø Áîæèÿ çàêîí!” Ïðè âòîðèÿ óäàð ùå êàæåø: “Äà íàó-
÷èø êàêâî íåùî å îáõîäàòà.” Ïðè òðåòèÿ óäàð ùå êàæåø:
“Äà íàó÷èø êàê äà ñëóøàø áàùà ñè.” Ïðè ÷åòâúðòèÿ ùå
êàæåø: “Äà íàó÷èø êàê äà ñëóøàø ìàéêà ñè”; ïðè ïåòèÿ ­
êàê äà ñëóøàø ïî-ãîëåìèÿ ñè áðàò, ïî-ãîëÿìàòà ñè ñåñòðà è
ïðî÷åå. À ïúê âèå ñåãà áèåòå áåç äà ìèñëèòå. Ùå áèåø è ùå
êàçâàø ãîðíèòå äóìè. Êîé îò âàñ å áèë òàêà?
Âñè÷êè èñêàòå ñïðÿìî âàñ äà ñå îáõîæäàò ìíîãî äîáðå.
Îáõîäàòà çàâèñè îò âàñ. Çàêîíúò å âåðåí: Òàêà, êàêòî ñå îá-
õîæäàø, òàêà ùå ñå îáõîæäàò ñ òåáå. Êàòî ñðåùíåø åäèí
÷îâåê, òè îòêðèâàø åäíà ëîøà ÷åðòà â íåãî. À ïúê âñåêè
÷îâåê èìà äîáðè ÷åðòè. Íÿìà ÷îâåê, êîéòî äà ãè íÿìà. È â
íàé-ëîøèÿ ÷îâåê èìà íÿêîè äîáðè ÷åðòè, ñàìî ÷å íÿêîé òðÿá-
âà äà ãè íàìåðè. Íàïðèìåð ðàçáîéíèêúò å ëîø. Îáà÷å íÿêîÿ
ìîìà ñå å âëþáèëà â íåãî. Çíà÷è ó íåãî èìà íåùî äîáðî,
êîåòî òÿ å ïîçíàëà. Òîâà å Áîæåñòâåíîòî ó ÷îâåêà. Áîã ùå
ïðîìåíè âñè÷êè íåùà. Íèå ùå çàïî÷íåì ñ ïîðÿäúêà íà ëþ-
áîâòà, ùå âëåçåì â ïîðÿäúêà íà äîáðîòî è çëîòî, êàêòî å
ñåãà, ùå ìèíåì îò çëîòî â äîáðîòî è ïîñëå ùå âëåçåì â çàêîíà
íà Ëþáîâòà. Íèå ñåãà îò çëîòî ìèíàâàìå êúì äîáðîòî. È îò
äîáðîòî ùå ìèíåì â ëþáîâòà. Ëþáîâòà ùå äîéäå íàé-ïîñëå.
Òÿ, êàòî äîéäå, ùå óðåäè âñè÷êî. Íàé-ïúðâî òðÿáâà äà âëåçåì
â ïîðÿäúêà íà äîáðîòî. Òðÿáâà åäíî ñàìîîáëàäàíèå. Âñè÷êè
ïðåäñòàâëÿâàòå ðàçíè îáðàçöè íà äîáðîòî. È ìîæå äà ñè ïî-
ìàãàòå. Àêî ìèíàâàòå ïîêðàé åäèí áðàò, êàæè ñè â óìà ñè:
“Òîé èìà äîáðè ÷åðòè.” Íÿêîé ðàçñúæäàâà ìíîãî çðÿëî; íÿ-
êîé å ìíîãî îòñòúï÷èâ è ñêîðî ìó ìèíàâà. Íÿêîé å ïîâå÷å
ìèëîñòèâ; íÿêîé å ñïðàâåäëèâ; íÿêîé å åíåðãè÷åí, óñëóæëèâ,
çíàå êàê äà íàïðàâè ðàáîòèòå. Âñåêè îò âàñ èìà åäíà îñîáåíà
÷åðòà, îò êîÿòî ìîæåòå äà ñå ïîëçóâàòå.
Íèå ñ÷èòàìå õîðàòà êàòî àíãåëè, ñâåòèè. Çà äà ñòàíåø
ñâåòèÿ, òðÿáâà äà ñè ìèíàë íàé-ãîëåìèòå óíèæåíèÿ. Íàïðè-
ìåð äà ïî÷íàò äà òå îáèæäàò è òè äà ñåäèø òèõ è ñïîêîåí.

!$
Ùå ðàçñúæäàâàø è ùå êàæåø: “Òîçè íàïîëîâèíà å ïðàâ.” Ùå
òè êàæàò: “Òè ñè ãîëÿì èçåäíèê.” Àêî âëåçåø â ìîäåðíèÿ
ñâÿò, ùå òè ðàçãëåäàò ïðúñòèòå êúì êîé òèï ñïàäàø. È âòîðè
ïúò, êàòî òå õâàíàò, ùå òå ïîçíàÿò. Êàòî òå õâàíàò, íÿìà äà
òå ãëåäàò êàòî ñâåòèÿ, íî ùå âèäÿò ðúêàòà òè è ùå âèäÿò
êàêâè ïðåñòúïëåíèÿ ìîæåø äà íàïðàâèø. Èìà õîðà, êîèòî
ìîãàò äà êðàäàò ÿáúëêè; ÿáúëêè äðóã íå ìîæå. Èìà õîðà,
êîèòî ìîãàò äà êðàäàò êîêîøêè èëè àãíåòà, à äðóã íå ìîæå.
Èìà õîðà, êîèòî ìîãàò äà óáèâàò. È âñè÷êè òèÿ òèïîâå ñà
îáðàçóâàíè. Èìà äåôîðìàöèè âå÷å: ðåä ïîêîëåíèÿ ñà áèëè
ïðåñòúïíèöè è ïðåñòúïëåíèåòî å èçðàçåíî â òåõíèòå ïðúñòè.
Ìåæäó âàñ íÿìà ïðåñòúïíèöè. Èìà êîêîøêàðè. Èëè ïëî-
äîÿäöè. Êàòî ìèíåòå ïîêðàé åäíî äúðâî, íÿêîè îò âàñ ìîæå
äà âçåìàò åäèí ïëîä. Çà åäèí ïëîä èìàòå ïðàâî. Àêî èñêà äà
áúäå ÷îâåê ñúâúðøåí, òîé íå òðÿáâà äà äàâà õîä íà ëîøèòå
æåëàíèÿ â ñåáå ñè. Òîé ñàì òðÿáâà äà ñå îãðàíè÷àâà. Çàùîòî,
êàòî ñå ñàìîîãðàíè÷àâà, òàçè åíåðãèÿ ñå ïîäîáðÿâà: òÿ å ïî-
òðåáíà. Çà äà ïðîÿâèø åäíà äîáðîäåòåë, èçèñêâà ñå åíåðãèÿ.
Íèå íÿìàìå äîñòàòú÷íî åíåðãèÿ. Ñìåëîñò å íóæíî. Îíåçè,
íà êîèòî çàäíàòà ÷àñò íà ãëàâàòà å øèðîêà, èìàò åíåðãèÿ,
çàòîâà ñà ñìåëè. À ïúê òåçè, íà êîèòî ãëàâèòå íå ñà øèðîêè
òàì, ñà ñòðàõëèâè è ìèíàâàò çà êðîòêè. Íå, êðîòúê ÷îâåê å
îíçè, êîéòî ìîæå äà íàïðàâè âñè÷êî, íî ñå âúçäúðæà.  ðî-
ìàíà “Êàìî ãðÿäåøè?” Óðñ, êàòî ñòàíà õðèñòèÿíèí, ñå âúç-
äúðæà âå÷å.
Àç èìàì åäèí ïðèìåð èç áúëãàðñêèÿ æèâîò. Åäèí áúëãà-
ðèí ñå îæåíèë è ïîòóïâàë æåíà ñè. Æåíà ìó ñå îáúðíàëà
êúì Áîãà. È òîé ñå îáðúùà. È òîé ðàçïðàâÿ: “Äåñåò ãîäèíè
ñè ãóãóöàõìå. Åäèí äåí, êàêúâ äÿâîë âëåçå â ìåíå, òÿ íåùî
ìè âúçðàçè è º óäàðèõ ïëåñíèöà. È ñè êàçàõ: “Ñïàñå, êàêâî
ïðàâèø?” Öÿë àä ñå ïîäèãíà â ìåíå. Ìîëåõ ÿ çà ïðîøêà, íî
òÿ íå ìå ïðîùàâà. Õîäÿ, õîäÿ èç äâîðà.” Òîçè Ñïàñ áèë çåìëå-
äåëåö. È òîé ðàçêàçâà: “È ïî îáÿä, êàòî ìè ïðîñòè, îòèäîõ
íà ðàáîòà. È ãîëÿì òîâàð ïàäíà îò ìåíå.” À ïî-ðàíî, ïðåäè
äà ñå îáúðíå êúì Áîãà, òîâà áèëî çà íåãî íèùî. Íî ñåãà íîâî-
òî ó÷åíèå áèëî â íåãî è òîé ÷óâñòâóâàë, ïîðàäè ñâîåòî îïóùå-
íèå, ãîëÿì òîâàð.
Êàòî óäàðèø íÿêîìó åäíà ïëåñíèöà, çíà÷è ïðåäàë ñè ìó

!%
áëàãîðîäíèòå ÷åðòè íà Þïèòåðà ­ ïîêàçàëåöà, íà Ñàòóðí
­ [ñðåäíèÿ, íà Ñëúíöåòî ­] áåçèìåííèÿ ïðúñò è ïðî÷åå. Êàêâî
ëîøî èìà îò òîâà? Ëîøî èìà â òîâà, ÷å òîé, êàòî óäðÿë, íå å
ìèñëèë çà Þïèòåð è ïðî÷åå. Àç, êàòî óäàðÿ åäíà ïëåñíèöà
íà âúçëþáëåíèÿ, áèõ ìó êàçàë: “Äà îáè÷àø Þïèòåð, Ñàòóðí,
Ñëúíöåòî, Ìåðêóðèé è Áîãà.” À ïúê îíçè å âèíîâàò, ïîíåæå
å óäàðèë äâå ïëåñíèöè, áåç äà êàæå òîâà.
Ïèòàì ñåãà: Âúâ âàñ êàêâî òðÿáâà äà çàìåñòè áîÿ? Àãíå-
òàòà òðÿáâà äà ñå çàìåñòÿò ñ ïëîäîâå. Âèíîòî òðÿáâà äà ñå
çàìåñòè ñ âîäà. À ïúê ïëåñíèöèòå ñ êàêâî òðÿáâà äà ñå çàìåñ-
òÿò? Êîãàòî âå÷å ñè ñå íàãëàñèë äà áèåø íÿêîãî, ùå ìó çàíå-
ñåø åäèí ïîäàðúê: åäíà êîïðèíåíà êúðïà, àêî å ìëàä, äà ñè
òóðè â äæîáà. Àêî å ïèñàòåë, ùå ìó êóïèø åäíî çëàòíî ïåðöå.
Àêî å ìëàä, ùå ìó êóïèø åäíè îáóùà. Àêî íå ãè õàðåñâà, ùå
ìó âçåìåø äðóãè. Èëè åäíà õóáàâà øàïêà ùå ìó êóïèø. Èëè
íÿêîÿ êíèãà. “ ñòàðîòî ó÷åíèå ùÿõ äà òå áèÿ! ­ ùå ìó êàæåø.
­ Íî ñåãà èçìåíèõ æèâîòà ñè. È íàïóñíàõ ñòàðîòî ó÷åíèå.”
Òè êàçâàø: “Êúäå ùå ìó îòèäå êðàÿò?” Ñåãà êðàÿò ìó êúäå
îòèäå? Òîçè êðàé å ìíîãî ïî-äîáúð. ß ãî ïðèëîæåòå çà åäèí
ìåñåö òîâà! Ìíîãî ëè å çà åäèí ìåñåö? Àêî èìàòå óáåæäåíèå,
òîâà å åäèí ïðîöåñ âúòðåøåí.
Èìà åäèí ñâÿò, êîéòî íè íàáëþäàâà. Íèå êàòî íå èçïúë-
íÿâàìå çàêîíà íà Áîãà, Âîëÿòà íà Áîãà, âñè÷êè ïðîòèâîðå÷èÿ
èäâàò. Àêî ÷îâåê ðàçáèðà Áîæèÿ çàêîí ñ óìà ñè, àêî ðàçáèðà
Áîæèÿ çàêîí ñ Ëþáîâòà, àêî ðàçáèðà Áîæèÿ çàêîí ñ Èñòèíà-
òà, â íåãî íå ùåøå äà èìà íèêàêâè ïðîòèâîðå÷èÿ è âèå íå
ùÿõòå äà çíàåòå êàêâî íåùî å ñèðîìàøèÿ è ïðî÷åå. È âñè÷êî
ùåøå äà áúäå âúçìîæíî. Àêî ðàçãëåæäàòå ïðîòèâîðå÷èÿòà
îò ãëåäèùåòî íà Ëþáîâòà, íà Ìúäðîñòòà è Èñòèíàòà è ãî
ïðèëàãàòå òîâà, íÿìàøå äà èìàòå ïðîòèâîðå÷èÿ.
Îò åäíî ïðîòèâîðå÷èå åäèí ïîñòðàäâà è ñòî äóøè ñå ïîë-
çóâàò. Íå å ëè õóáàâî òîâà: åäèí äà ïîñòðàäà è ñòî äóøè äà ñå
ïîëçóâàò? Õðèñòîñ åäèí ïîñòðàäà, çà äà ìîãàò ìèëèîíè äà
ñå ïîëçóâàò. Òîé âêóñè îò ñìúðòòà, çà äà ñå èçáàâÿò äðóãè îò
ñìúðòòà. Êàçâàò, ÷å êàòî óìðÿë íÿêîé, îòèøúë ïðè Áîãà.
Îò ñìúðòòà àêî íå ìîæåø äà îæèâååø, òè íå ñè ñå èçáàâèë
îò ñìúðòòà.
Ïúðâèòå õîðà, êîèòî ùå äîéäàò äà âúçêðúñíàò, íÿìà äà

!&
óìèðàò âå÷å. Òîâà å ïúðâîòî âúçêðåñåíèå. È àêî âèå
ñòàíåòå ãîñïîäàð íà ñåáå ñè, âñè÷êè ïðîòèâîðå÷èÿ, êîèòî
ñúùåñòâóâàò ñåãà, ùå ãè ðàçðåøèòå.
Ãëåäàì, èäâàò ìíîçèíà ïðè ìåíå è èñêàò äà èì ðàçðåøà
ïðîòèâîðå÷èÿòà. Àêî àç íàïðàâÿ äîáðî, çà ìåí âúïðîñúò å
ðàçðåøåí, íî çà íåãî íå å ðàçðåøåí. Àç çíàÿ êàê äà òóðÿ â
÷àøàòà è ìó äàâàì, íî òîé íå çíàå êàê äà òóðè âîäà â ÷àøàòà.
Òîé îòèâà ïðè èçâîðà è íå çíàå êàê äà âçåìå âîäà. Òîçè èçâîð
èìà 200 ãðàäóñà òîïëèíà. Êàê ùå ïèåø? Òðÿáâà äà òóðèø
âîäàòà îò èçâîðà â ÷àøà è äà èçñòèíå ìàëêî, è òîãàâà äà
ïèåø. Òè êàçâàø: “Àç âñè÷êî ìîãà äà íàïðàâÿ.” Ìîæåø, íî
êîãàòî íÿêîè äðóãè òóðÿò íåùàòà â ïîäõîäÿùè óñëîâèÿ. Äà
íàïðàâèø åäíî äîáðî íå å ëåñíà ðàáîòà. Èçèñêâà ñå ãîëÿìà
ìúäðîñò äà íàïðàâèø äîáðî. Òè ìîæå äà ìó äàäåø 100 ëåâà
è òîé å íåäîâîëåí. Äàäåø ìó 1000 ëåâà è ïàê å íåäîâîëåí.
Ùå ìó íàïðàâèø åäíî äîáðî è òîé äà å äîâîëåí. È òîé äà
êàæå â ñåáå ñè: “Àç èñêàì äà áúäà êàòî íåãî. Àç èñêàì äà
ïîñòúïâàì êàêòî òîé ïîñòúïâà.” Òîâà å ïðàâèëíîòî. Ñåãà
âñèíöà êàçâàìå, ÷å òðÿáâà äà èìà ïîðÿäúê â ñâåòà. Ïîðÿäúê
èìà. Äîáðè õîðà èìà, íî ìàëöèíà ñà òåçè. À äðóãèòå ñåäÿò è
ñå êîëåáàÿò.
Íÿêîè êàçâàò: “Äà ñå ïîìîëèì.” Ñ ìîëèòâà íÿìà äà ñòà-
íå. Ìîëèòâàòà å ó÷åíèå. Ðàáîòà òðÿáâà. Âñåêè ÷îâåê òðÿáâà
äà áúäå ïðîâîäíèê íà äîáðîòî. Ïðàâåòå íåùà, êîèòî ñà ðåàë-
íè âúâ âàñ. Âèå ïðàâèòå íÿêîè íåùà, êîèòî õîðàòà ãè ïðàâÿò.
Ïðàâåòå òîâà, êîåòî Áîã ïðàâè. Áîã âèæäà â òâîèòå òàéíè
ìèñëè è æåëàíèÿ ­ òîâà, êîåòî õîðàòà íå çíàÿò. Òîé èìà
ñíèçõîæäåíèå è ïðîùàâà. Ñàìî òè ïîäøåïâà è êàçâà: “Íå ãî
ïðàâåòå òîâà!” Êàòî äîéäàò àíãåëèòå, òå ñà ìíîãî ñòðîãè.
Äóõúò êàòî äîéäå, Òîé òå ðàçòúðñè. Êàòî äîéäàò ñâåòèèòå,
òå ñà îùå ïî-ñòðîãè. Êàòî äîéäàò ãåíèàëíèòå, òå ñà îùå ïî-
ñòðîãè. Òîé ùå òè êàæå: “Òè íÿìà äà ïðàâèø ïðåñòúïëåíèå!
Ðàçáèðàø ëè!” À ïúê ñâåòèÿòà ùå êàæå: “Íå òå ëè å ñðàì!”
Àíãåëúò ñàìî ùå ñå ïîíàãðî÷è* îòãîðå òè, ùå òå ðàçòúðñè è
ùå òå îñòàâè. À ïúê êàòî äîéäå Ãîñïîä, òè êàòî Ãî âèäèø,
ùå çàñïèø. È ñëåä êàòî ñå ñúáóäèø, ùå ÷óåø åäèí ãëàñ è ùå

* íàãðî÷âàì ñå ­ äèàë. íàâúñâàì ñå.

!'
êàæåø: “Ãîñïîäè, äîñåãà íå ñúì æèâÿë êàêòî òðÿáâà, íî
îòñåãà íàòàòúê ùå æèâåÿ êàêòî Òè èñêàø.” È Òîé ùå êàæå:
“Åëàòå íàñëåäåòå Öàðñòâîòî, êîåòî å çà âàñ ïðèãîòâåíî!”
Âèå ìèñëèòå, ÷å åäèí àíãåë ïîñòúïâà ìíîãî ìåêî è ÷å
òè ùå èçäúðæèø ëåñíî ïðèñúñòâèåòî ìó. Àêî ñå ÿâè åäèí
àíãåë ñúñ ñâåòëèíàòà ñè, òè ùå ñå ïðîñòðåø íà çåìÿòà. Åíåð-
ãèÿòà ó íåãî å òîëêîâà ñèëíà, ÷å ùå òè ñå ïîäêîñÿò êðàêàòà
òè è ùå êàæåø: “Íèùî íå îñòàíà â ìåíå.” È òîé îòíîâî
òðÿáâà äà òå ñúâçåìå. Íÿêîè îò âàñ èñêàòå äà äðóæèòå ñ àíãå-
ëèòå. Ùå ñå ïîäêîñÿò êðàêàòà âè. Ùå çàïî÷íåòå ñ ãåíèàëíèòå
õîðà. Òå ñà íàé-ñòðîãè. Òÿõíàòà ïðàâäà å ñòðîãà. Íÿêîé ïúò
âúâ âàñ ãîâîðè íåùî ñòðîãî. Òîâà å ãåíèàëíèÿò. Ïîñëå ùå
äîéäå ñâåòèÿòà, ïîñëå ùå äîéäå àíãåëúò è íàé-ïîñëå, êàòî
äîéäå Ãîñïîä, îíîâà ñúñòîÿíèå íà Ëþáîâòà, çàêîíúò å äðóã.
Êàòî äîéäå Ãîñïîä, ÷åðâåÿò ñòàâà ïåïåðóäà; êàòî äîéäå
Ãîñïîä, ïðåñòúïíèêúò ñòàâà ñâåòèÿ. Äîêàòî íå å äîøúë Ãîñ-
ïîä, âñåêè ùå ñè îñòàíå â ñâîÿ ïîðÿäúê. Âúëêúò ùå ñè îñòàíå
âúëê. Êàçâàò, ÷å âúëêúò ùå ïàñå ñ îâöåòå. Íî òîâà å, êàòî
äîéäå Ãîñïîä è ãè íàó÷è. È ùå ñå çàñåëè ìåæäó òÿõ. È ñâåòè-
ÿòà, è àíãåëèòå, è ãåíèèòå ùå âè ðúêîâîäÿò. Äîêàòî äîéäå
÷åòâúðòèÿò ­ Ãîñïîä, äà ðúêîâîäè ñâåòà!
Ñåãà èñêàì äà áúäåòå ãåðîè, äà èçäúðæàòå ìú÷íîòèèòå
â ñåáå ñè. Ðàçñúðäèø ñå ­ ùå ñè êàæåø: “Äîáðå ñòàíà äíåñ,
÷å ñå ðàçñúðäèõ.” Àêî íå ñå ñúðäèø, å ëîøî. Óïëàøèø ñå ­
ìíîãî õóáàâî, çàùîòî àêî íå ñå óïëàøèø, íÿìà äà çíàåø
êàêâî íåùî å ñòðàõúò. Êàçâàø: “Âëþáèõ ñå.” Õóáàâî. Çàùîòî
àêî íå ñå âëþáèø, íÿìà äà çíàåø êàêâî íåùî å âëþáâàíåòî.
Ùå îïèòàìå íåùàòà, êîèòî èìàò öåíà è ùå áëàãîäàðèì,
÷å ñìå ìèíàëè ïðåç åäíà âåëèêà øêîëà. Êúì êðàÿ ñìå íà
øêîëàòà íà çëîòî. Ñåãà ïðàâèì çëîòî ïî íàñèëèå, à ïúê åäèí
äåí ùå áúäåì ñâîáîäíè äà íàïðàâèì çëî ñâîáîäíî. Âèå îùå
ñâîáîäíî íå ñòå ïðàâèëè çëî. Êàê ùå íàïðàâèø ëîøî íÿêîìó
ñâîáîäíî? Åòî êàêâà å èäåÿòà. Õèðóðãúò ïðàâè ðàçðåç, çà äà
èçòå÷å ãíîéòà íà ðàíàòà.  Àìåðèêà îò äâàìà ñòóäåíòè åäè-
íèÿò å ñòàíàë ñúäèÿ, à ïúê äðóãèÿò ­ àäâîêàò. Àäâîêàòúò
òðúãíàë ïî åäèí ëîø ïúò è ãî çàâåëè ïðè ñúäèÿòà, íåãîâèÿ
ïðèÿòåë, äà ãî ñúäè. Àäâîêàòúò áèë íàïðàâèë ãîëÿìà áåëÿ è
ïî çàêîíà ñúäèÿòà òðÿáâà äà ãî ñúäè. Íàëàãà ìó ãëîáà îò

"
10 000 äîëàðà. Äà ìó ïðîñòè, íå ìîæå. Îñúæäà ãî. È òðÿáâà
äà ëåæè ñ ãîäèíè, çà äà èçïëàùà, çàùîòî íÿìà ïàðè. Òîé ãî
îñúæäà êàòî ñúäèÿ, à êàòî ïðèÿòåë ïëàùà çà íåãî.
È âèå êàòî ñúäèè ùå îñúæäàòå è êàòî ïðèÿòåëè ùå ïëà-
ùàòå. È ïî òîçè íà÷èí ùå âúðøèòå Âîëÿòà Áîæèÿ.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

Èñêàì âñè÷êè îò âàñ äà äàäåòå ïî ïîëîâèí ëåâ, âñè÷êè,

êîèòî ñòå ñëóøàëè äíåøíàòà ëåêöèÿ, äà âèäèì êîëêî ïàðè
ùå ñúáåðåì. Íà åäíè êàçâàì: “Ùå äàäåòå, èñêàòå­íå èñêàòå,
ïî ïîëîâèí ëåâ. Íå ïîâå÷å, íå ïî-ìàëêî. Òîâà å çà òåçè, êîèòî
ñà ïîä çàêîíà. À ïúê îíåçè, êîèòî ñå âîäÿò ïî Áîãà, äà äàäàò
ïî ñâîáîäà! Äà âèäèì êîëêî ïàðè ùå ñå ñúáåðàò! Ùå âèäèì
êîëêî õîðà ñòå. È äà âèäèì äàëè ùå ìîæå äà ïðèëîæèòå
òîçè çàêîí. Ïî 50 ñòîòèíêè. Âñåêè, êîéòî å äàë, ùå ñå çàïèøå.

7.10 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

7-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 15 íîåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

"
 ÕÓÁÀÂÀÒÀ ÑÒÐÀÍÀ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî. Âðåìåòî òèõî è ñòóäåíî.
Ïðåç íîùòà ïðåõâúð÷à ñíÿã.)

“Îò÷å íàø”
“ íà÷àëî áå Ñëîâîòî”
“Ìàõàð Áåíó Àáà”

Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å âèå îòèäåòå â ñòðàíñòâî, íàó÷èòå åäèí

åçèê, íî íÿìà êîìó äà ãîâîðèòå. Â ãîäèíàòà ñàìî âåäíúæ ñå
ñëó÷âà äà ãîâîðèòå íà òîçè åçèê. È ñëåä 10­15 ãîäèíè âèå ùå
èçãóáèòå ñâîÿ íàâèê.
Íàé-ïúðâî ìîæå äà ñå çàäàäå âúïðîñ: êàêúâ å ñìèñúëúò
íà æèâîòà? Àêî êîòêàòà ñè çàäàäå âúïðîñ êàêúâ å ñìèñúëúò
íà íåéíèÿ æèâîò, êàê ùå ñè îòãîâîðè? Íàé-ïúðâî òÿ íå ìîæå
äà ñè îòãîâîðè íà âúïðîñà. Èëè àêî åäíà ïòèöà ñè çàäàäå
òîçè âúïðîñ, êàê ùå ñè îòãîâîðè? È òÿ íå ìîæå äà ñè îòãî-
âîðè íà âúïðîñà. Òÿ ùå ñè îòãîâîðè íà òîçè âúïðîñ òàêà:
“Àç ñúì ðîäåíà, çà äà õâúðêàì.” Íî àêî ïðåç öåëèÿ ñè æèâîò
÷îâåê õâúðêà, êàêâî ùå ïîñòèãíå? Èëè àêî ðèáàòà ñè çàäàäå
âúïðîñ: “Çà êàêâî ñúì ðîäåíà?”, ùå ñè êàæå: “Àç ñúì ðîäåíà
äà ïëóâàì.” Íî àêî ïðåç öåëèÿ ñè æèâîò ïëóâà, êàêâî ùå
ïîñòèãíå? Èëè íÿêîé ðåëèãèîçåí êàçâà: “Äà õîäÿ â öúðêâà.”
Íî àêî ïðåç öåëèÿ ñè æèâîò, ñóòðèí, îáåä è âå÷åð, õîäè â
öúðêâà, êàêâî ùå ïðèäîáèå îò öúðêâàòà? Èëè àêî ïîïèòà
íÿêîé çàùî ñå ðîäèë ÷îâåê. Òîé ìîæå áè äà ñè îòãîâîðè òàêà:
çà äà ñå îáëè÷à ïî òðè ïúòè íà äåí ñ ðàçíè êîñòþìè. Àêî
ïðàâè òîâà, êàêâî ùå äîáèå? Âñå ùå äîáèå íåùî.
Êàçâàì: Õîðàòà ñà äîøëè íà åäíî ìÿñòî, ÷å òå ñè çà-
äàâàò çàäà÷è ñïîðåä ñòåïåíòà íà ñâîåòî ðàçâèòèå. Òúðãîâåöúò
êàçâà: “Ñìèñúëúò íà ìîÿ æèâîò å äà áúäà òúðãîâåö: äà êóïó-
âàì è äà ïðîäàâàì.” Áàíêåðèíúò êàçâà: “Àç ñúì ðîäåí, çà äà
îáìåíÿì ïàðè: äà äàâàì íàçàåì è äà âçåìàì òîâà, êîåòî ñúì
"
äàë.” È â êðàÿ íà êðàèùàòà îò âñè÷êè ïðîôåñèè, êîèòî
ñúùåñòâóâàò, êàòî òåãëèì åäèí áàëàíñ, êàêâî ïðèäîáèâàò
õîðàòà? Òúðãîâåöúò â êðàÿ íà êðàèùàòà äî èçâåñòíà
ñòåïåí çàáîãàòÿâà, çàáîãàòÿâà è ïîñëå îñèðîìàøàâà.
Òðÿáâà äà ñå ïðåâåäàò íåùàòà. Èìàòå ñúáèðàíå è èçâàæ-
äàíå, ïëþñ è ìèíóñ. Äà äàâàø è äà âçåìàø. Èëè äà èçâàæäàø
è äà ñúáèðàø. Êàêâî íåùî å èçâàæäàíå è êàêâî ñúáèðàíå?
Êàêâî çíà÷è äóìàòà “ñúáèðàíå”? ×îâåê òðÿáâà äà ñè çàäàäå
òîçè âúïðîñ. Íÿêîé êàçâà: “Àç òðÿáâà äà ñúáèðàì.” Êàêâî
ùå ñúáèðàø? Ìíîãî ðàáîòè ìîæåø äà ñúáèðàø: òðåñêè, ïÿ-
ñúê, ñúäðàíè êíèæêè, ñúäðàíè äðåõè è ïðî÷åå. Íÿêîé êàçâà:
“Íèå äà ñå ñúáèðàìå.” Õóáàâî, êàòî ñå ñúáèðàò äâàìà äóøè,
êàêâî ùå íàïðàâÿò? Èëè êàçâà íÿêîé: “Äà èçâàæäàìå.” Êàêâî
òðÿáâà äà èçâàæäàìå? Íàëè íÿêîé ïúò íÿêîé êàçâà: “Äà
èçâàäèì äðåõèòå îò êîðèòîòî.” Íî äðåõèòå, êàòî ñå èçâàäÿò
îò êîðèòîòî, ìîæå äà ñà îïðàíè äîáðå, à ìîæå äà íå ñà îïðà-
íè. Ñëåä êàòî ñå èçâàäÿò îò êîðèòîòî, äðåõèòå äîáèâàò ëè
íåùî? Äðåõèòå, êàòî ñå òóðÿò â êîðèòîòî, òè ñúáèðàø äðåõèòå
ñ êîðèòîòî. È ñëåä êàòî ñè ïðàâèë åäèí äúëúã ïðîöåñ, êàêâî
å ñïå÷åëèëà ðèçàòà? Òÿ å èçãóáèëà íåùî öåííî. Òÿ å èçãóáèëà
ñâîÿ òîð. Íàòîðèø íèâàòà. Õóáàâîòî íà ðèçàòà îòèøëî íà-
âúí. Òàçè ðèçà å ñåäÿëà ïðè íÿêîé ó÷åí ÷îâåê. Òîé ìîæå äà
ÿ å íîñèë öÿëà ãîäèíà, íÿìàëî êîé äà ÿ ïåðå. È òÿ å ïðèäîáèëà
âñè÷êè íàó÷íè ðàáîòè, âñè÷êèÿò íàó÷åí ìàãíåòèçúì å âëÿçúë
âúòðå è ñåãà, êàòî [ÿ] îïåðåø, èçìèâàø âñè÷êèÿ ìàãíåòèçúì.
Àêî òè âçåìåø ðèçàòà íà åäèí ñâåòèÿ, çíàåòå ëè êàêâî ùå
ñòàíå? Òè èñêàø äà ÿ î÷èñòèø. Òîé êàòî íå ÿ å î÷èñòèë, òè
ùå ÿ î÷èñòèø!
×åñòî íèå ïîñòúïâàìå íåðàçóìíî. Íàïðèìåð, àêî âçåìå
åäèí íà÷åðíåíà êíèãà è ÿ ïðå÷èñòè, è àêî èçòúðêà âñè÷êî,
êàêâîòî å íàïèñàíî, ïèòàì: Êàêâî ùå äîáèå êíèãàòà?
Ñåãà, íÿêîé ïúò ÷îâåê å ìàëêî ñïðèõàâ. Êàçâàò: “Äà ñòàíå
ìåê.” ×å, òè àêî ìó ïðåìàõíåø íåãîâàòà ñïðèõàâîñò, çíàåòå
ëè êàêâî ùå èçëåçå? Íÿêîé ïúò àç ðàçñúæäàâàì. Ïúòÿò, ïî
êîéòî âúðâè ìèñúëòà ìè, íå å ìíîãî òðåçâåí. Äà êàæåì, ÷å
èìàø åäèí êîí, êîéòî ðàáîòè. Íî èìà íàâèê äà õàïå. È íàé-
ïîñëå êàçâàø òè: “Òè ìíîãî ñè ãî îõðàíèë. È çàòîâà, ÿ ãî
äðúæ ãëàäåí, öÿëà ãîäèíà ìó äàâàé ñàìî ñëàìà, áåç çîá.” Ùå

"!
ïî÷íàò äà ìó ñå ÷åòàò ðåáðàòà. È íÿìà äà ðèòà è õàïå.
Ìíîãî äîáúð ùå ñòàíå. Îòëè÷åí êîí, íî åäâà ùå ñå êëàòè.
Êàçâàø: “Èçáàâè ñå òîé îò åäèí ëîø íàâèê.” Íî òîçè êîí
çà ðàáîòà âå÷å íå ãî áèâà. Òà, àêî êîíÿò ñòàíå êðîòúê è
íå õàïå, òîé è íå ðàáîòè âå÷å. Ïðåäíàçíà÷åíèåòî ìó å,
êàòî ñå âïðåãíå â êàðóöàòà, äà òåãëè ïîñëåäíàòà. Ïî-äîáðå
äà ÿ òåãëè è äà õàïå è ðèòà, îòêîëêîòî äà íå ðèòà è äà íå
õàïå, è äà íå òåãëè. Òîâà å îò ïðàêòè÷íî ãëåäèùå.
Ïîñëå, ñëóøàì ìíîçèíà äà êàçâàò: “Íèå ùå æèâååì äîá-
ðå.” Õóáàâî, êàê òðÿáâà ñåãà äà ñå æèâåå äîáðå? Êàçâàò: “×å
òè öåëèÿ äåí õîäèø.” Õîäåíåòî å æèâååíå äîáðå. “Íèå íå
ñìå ñïðàâåäëèâè” ­ êàçâàø. Êàê íå ñòå ñïðàâåäëèâè? Öåëèÿ
äåí ðàáîòèø ñ ðúöåòå ñè, âçåìàø íåùî, ðàçìåñòâàø íåùî:
÷èíèè, ïàíèöè, äúðâà, íàðåæäàø ñ ðúöåòå ñè. Íà âñÿêî äúðâî
ìó äàâàø ìÿñòî. È íà âñÿêà ðèçà, øàïêà è ïðî÷åå. Êàçâàø:
“Îòëè÷íî å íàðåäåíà òàÿ êúùà, âñÿêî íåùî å òóðåíî íà ìÿñ-
òîòî ñè.” Êàêâî ìó ëèïñâà? Êàçâàò: “Íå æèâååø äîáðå.” Èìà
åäèí âúòðåøåí ïðîöåñ. Îòâúí ìîæå ÷îâåê äà áúäå ñïðàâåä-
ëèâ âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, íî â ñúðöåòî íå å ñïðàâåäëèâ. Òîâà
ïîäðàçáèðà, ÷å âñÿêî ÷óâñòâî íå å íà ìÿñòîòî ñè. Èëè íå å
ñïðàâåäëèâ â ìèñëèòå ñè. Àêî òîé íå å ñïðàâåäëèâ, òðÿáâà
äà ñå çíàå êúäå å íåñïðàâåäëèâîñòòà: â ñúðöåòî ñè èëè â óìà
ñè.
Äà äîïóñíåì, ÷å äâàìà äóøè ñïîðÿò. Êàçâàò: “Âèå îáè-
÷àòå íÿêîãî ïîâå÷å.” ×å, êàêâî ëîøî èìà, àêî âèå îáè÷àòå
íÿêîãî ïîâå÷å? Êàçâàò: “Òîé åäè-êîãî ñè îáè÷à ïîâå÷å.” Êàê-
âî ëîøî èìà â òîâà? Àêî ìàéêàòà îáè÷à ïîâå÷å äåòåòî ñè,
êàêâî ëîøî èìà â òîâà? ×å, êîÿ ïòè÷êà íå îáè÷à ñâîèòå äåöà
ïîâå÷å? Êàçâàò: “Òðÿáâà äà îáè÷àìå âñè÷êè!” Òàÿ èäåÿ ­ äà
îáè÷àìå âñè÷êè ­ å èäåÿ íåðàçáðàíà. Âèå ïðàâèëè ëè ñòå
íÿêîé ïúò îïèò äà îáè÷àòå âñè÷êè? Íàé-ïúðâî, òè íå ìîæåø
äà ìèñëèø çà âñè÷êè. Ïðåäñòàâëÿâàëè ëè ñòå [ñè] âèå äà îáè-
÷àòå âñè÷êè õîðà? Äà óñëóæâàø íà âñåêè åäèí ÷îâåê îò åäèí
ìèëèîí äóøè. Ïðåäñòàâè ñè, ÷å ñè åäèí ñëóãà è íà åäèí ìè-
ëèîí äóøè òðÿáâà äà óñëóæèø, äà èì äàäåø õðàíà ñóòðèí, çà
îáÿä è çà âå÷åðÿ. Êàêâî ùå ñòàíå ñ òåáå, àêî òàêà ïðàâèø
åäíà ãîäèíà? Àêî ñðàâíèø òàêàâà ðàáîòà ñ ïðàõà, ùå êàæåø:
“Îò òîçè ïðàõ äà ñå îñâîáîäÿ.”

""
 Íèå íå ðàçáèðàìå èäåÿòà íà èçðàçà: “Äà îáè÷àìå âñè÷-
êè.” Òàçè å èäåÿ çà Áîãà, íå å íàøà èäåÿ. Ñ òîâà ñàìî êîíñòà-
òèðàìå, ÷å Áîã îáè÷à âñè÷êè. È êàçâàìå íÿêîé ïúò: “Êàêâî
ïðåäñòàâëÿâà Áîã äà îáè÷à âñè÷êè?” Òîé, êàòî ñòàíå, âåäíàãà
å ïðîìèñëèë çà âñè÷êî îíîâà, êîåòî å ñúçäàë, êîåòî å æèâî,
êîåòî èìà ñúçíàíèå. Áîã ìèñëè çà òÿõ. Áîã å ïðîìèñëèë çà
òÿõ.
Äà êàæåì, ÷å íÿêîìó ñà óñëóæèëè ñóòðèíòà, äàëè ñà ìó
çàêóñêà. È àêî àç ãî âèêàì äà ìó äàì çàêóñêà, ïèòàì: ìîÿòà
çàêóñêà íà ìÿñòî ëè å? Àêî äîéäå ìåæäó âàñ åäèí, êîãîòî âèå
âñè÷êè îáè÷àòå, è èñêàòå ñóòðèí äà ìó äàäåòå çàêóñêà, ìî-
æåòå ëè âñè÷êè äà çàäîâîëèòå âàøåòî æåëàíèå? Òè êàçâàø:
“Äðóãî âðåìå íÿìà. À ñàìî ñóòðèíòà.” Âèå ñòå 200­300 äóøè.
Ìîæå ëè äà çàäîâîëè òîé âàøåòî æåëàíèå äà äîéäå íà çàêóñêà
åäíîâðåìåííî íà 200­300 äóøè? Òîâà å íåâúçìîæíî!
Çà íÿêîãî êàçâàò: “Òîé ïåå, êàòî õîäè.” ×å, êîé íå ïåå?
Òè ïîñòîÿííî ïååø. Âúçäóõúò èçëèçà íàâúí ­ ïååø. È íÿêîé
ïúò, êàòî ñè ïÿë, íå òè õàðåñâàò ïååíåòî. Êàòî ñè ðàáîòèë,
íå òè õàðåñâàò òîâà ïååíå. Ðàáîòàòà å ïååíåòî. Çà äà ïååø,
òðÿáâà äà ÷óâàø íåùî. Âñè÷êî îíîâà, êîåòî òè ÷óâàø, å ïååíå.
Ïîä ïåíèå íèå ðàçáèðàìå ñïåöèôè÷íîòî ïåíèå.  êàêâî ñåäè
ñïåöèôè÷íîòî ïåíèå? Òðÿáâà äà ñå íàïðàâè åäèí îïèò. Äå-
öàòà ïåÿò ïîâå÷å, à ñòàðèòå ïî-ìàëêî. Êîãàòî ùóðöèòå ïåÿò
ïðîëåòíî âðåìå, êàêâî ïîêàçâà òîâà? Çàùî ïåÿò ùóðöèòå?
È çèìíî âðåìå çàùî ìúë÷àò? Ëÿòíî âðåìå ñà ìëàäè, à çèìíî
âðåìå ñà ñòàðè.
Êàêâî îçíà÷àâàò òåçè äâà çíàêà ­ íà óìíîæåíèå
è äåëåíèå? Âñåêè îò âàñ å äåëèë, íî çíàåòå ëè êîëêî
ìú÷íî å äà ðàçäåëèø? Íÿêîé ïúò è ñúäèÿòà äåëè.
Íÿêîé ïúò îíçè, âúçëþáëåíèÿ, êîéòî å íàïðàâèë
ïîãðåøêà, ñúäèÿòà ãî ðàçäåëè îò ìàéêà ìó ­ îñúäè ãî íà
4[­]5 ìåñåöà çàòâîð. Âñÿêîé ïúò óìíîæàâàòå. Èìàòå äâà âèäà
óìíîæåíèå. Ìîæåø äà óìíîæèø äîáðîäåòåëèòå ñè, à ìîæå
äà óìíîæèø ïîãðåøêèòå ñè; ìîæåø äà óìíîæèø ïðèäîáèâ-
êèòå ñè, à ìîæåø äà óìíîæèø çàãóáèòå ñè. Òîâà å âñå óìíî-
æåíèå.
Êàêúâ å ïðîöåñúò ïðè ïðèäîáèâàíåòî? Îòâàðÿø ðàíèöà-
òà è òóðÿø â íåÿ íåùî. Îòèâàø íà åêñêóðçèÿ. Òóðèø â ðàíè-

"#
öàòà òðè ðèçè, ïðåäïîëàãàø, ÷å ïî òîÿ ïúò ùå ñå èçïîòèø.
Ìîæå äà å ëÿòíî âðåìå, êîãàòî èìà 25­30 ãðàäóñà òîïëèíà.
Íî çèìíî âðåìå, êîãàòî èìà 25­30 ãðàäóñà ñòóä, ïèòàì: êàòî
òóðèø òðèòå ðèçè, ùå ñå èçïîòèø ëè?
Ñåãà ùå ïðåâåäåòå êàêâî îçíà÷àâà èçïîòÿâàíåòî.  åäíî
îòíîøåíèå äà ñå èçïîòèòå [å] äîáðî. À ïúê [â] äðóãîòî îòíî-
øåíèå å ëîøî.  èçâåñòåí ñëó÷àé, àêî ñå èçïîòèø, ÷ðåç ïîòòà
ñå îòâàðÿò ïîðèòå íà òÿëîòî ­ êîæàòà äèøà. È òåçè íå÷èñòî-
òèè ñå èçõâúðëÿò íàâúíêà. Íî ÷ðåç èçïîòÿâàíåòî ãîëÿìà ÷àñò
îò òâîÿòà íîðìàëíà òåëåñíà òîïëèíà ñå íàìàëÿâà, ñòàâà ñâè-
âàíå íà êàïèëÿðíèòå ñúäîâå, êðúâîîáðàùåíèåòî íå ñòàâà ïðà-
âèëíî. ×îâåê ñå ïðîñòóäÿâà è âåäíàãà ïî÷âà äà óñåùà òðúïêè.
Ïðè èçïîòÿâàíåòî ãîëÿìà ÷àñò îò òîïëèíàòà ñå ãóáè. Êàêâî
òðÿáâà äà ïðàâèø? È àêî èçïèåø åäíà-äâå ÷àøè ñòóäåíà âîäà,
ñúâñåì ùå çàãàçèø. Êàêâî òðÿáâà äà ñå ïðàâè? Èçèñêâà ñå
ïèåíå íà òîïëà âîäà, çà äà âúçñòàíîâèø íîðìàëíàòà òîïëèíà.
Òîâà å âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò.
Åäíî òàêîâà èçñòèâàíå ÷åñòî ñòàâà è â äóõîâíèÿ èëè â
óìñòâåíèÿ ñâÿò. Àêî îáèêíåø åäèí ÷îâåê, òè ùå ñå èçïîòèø.
È àêî òè ñå èçïîòèø è íå ïèåø òîïëà âîäà, ùå áîëåäóâàø
ïîñëå. Íàëè ñòå áîëåäóâàëè îò ëþáîâ? Îáèêíåø íÿêîãî è
èçñòèíåø.
Ðàçïðàâÿøå ìè åäíà ìëàäà ìîìà åäíà îïèòíîñò. Òÿ êàç-
âà: “Àç ñè áÿõ ñâîáîäíà. Åäèí äåí ñðåùíàõ åäèí ìîìúê, êîéòî
ìè ñå õàðåñâàøå. Íàé-ïúðâî ñè ãóãóöàõìå ñëàäêî ­ ïðèÿòíî
ìè áåøå. Åäèí äåí ñòàíà íåùî, êàòî ÷å ñå çàâúðçàõìå. È
ñàìî åäèí äåí áÿõ ùàñòëèâà. Åäèí äåí çíàåõ êàêâî íåùî å
ëþáîâòà.” Ñåãà, àç íå çíàÿ êàêâî å ÷óâñòâóâàëà òÿ, íî ïðè-
âåæäàì äóìèòå º. Êëàñè÷åñêèÿò åçèê å ëþáîâòà. Òÿ êàçâàøå:
“Åäèí äåí áÿõ ùàñòëèâà è äâå ãîäèíè áÿõ â àäà. Äâå ãîäèíè
ñå ìú÷èõ êàòî íÿêîé âîë.” Çíà÷è òÿ å áèëà åäèí äåí ùàñòëèâà
è äâå ãîäèíè â ìú÷åíèå. Äâå ãîäèíè êîëêî äíè èìà? 730 äíè.
Îò òåçè äíè ùå èçâàäèòå åäèíèÿ ùàñòëèâ äåí; ùå èçâàäèòå
äâà äåíà, ùå èçâàäèì âñÿêà ãîäèíà ïî åäèí ùàñòëèâ äåí.
Îñòàâàò 728 äåíà äà ñå ìú÷èø. Ïèòàì ñåãà: Ñòðóâàò ëè ñè
äâà äåíà ïðè òîëêîâà äíè ìú÷åíèå? Íî â êàêâî ñåäÿëî ìú-
÷åíèåòî? Àç ñè ãî ïðåäïîëàãàì, âúîáðàæàâàì ñè ãî. Îíçè,
êîãîòî îáè÷àø, òå ïîêàíè íà ãîñòè è òè äàäå îòëè÷åí, áîãàò

"$
îáÿä, ñ âñè÷êèòå ìó ïëîäîâå, ñóòðèíòà, íà îáåä è âå÷åðòà.
Íà äðóãèÿ äåí êàòî äîéäå, êàðà òå äà ÿäåø ñóõ õëÿá, ìóõëÿñàë.
Êàðà òå åäíà öÿëà ãîäèíà äà ÿäåø ñóõ õëÿá. È êàçâà: “Íàëè
ìå îáè÷àø ­ ñóõ õëÿá ùå ÿäåø; íàëè ìå îáè÷àø ­ ñóõà ïàñ-
òúðìà ùå ÿäåø, íàëè ìå îáè÷àø”, òè òîâà, òè îíîâà. Òóê å
ïðåñèëåíà ðàáîòàòà ìàëêî. Íå å ñúâñåì òàêà.
Ñâåòúò íà ëþáîâòà å ñâÿò íà ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. Âñè÷êè
èñêàòå ëþáîâòà. Ìíîãî ó÷åí òðÿáâà äà áúäåø, ìíîãî äîáúð.
Ëþáîâòà å çà íàé-ñèëíèòå õîðà. Òîâà íå å íåùî çà âñÿêîãî.
Äåòåòî íå îáè÷à ìàéêàòà. Êàçâàò, ÷å äåöàòà ñà äîâîëíè. Íè
íàé-ìàëêî íå ñà äîâîëíè äåöàòà. Ìàéêàòà, êàòî ñèëíà, íèêîãà
íå ïèòà äåòåòî. Ñúáëåêàò äåòåòî è ãî òóðÿò â êîðèòîòî ñ
òîïëà âîäà. Äåòåòî ñå óïëàøè îò òîïëàòà âîäà è ïëà÷å. Òÿ
òúðêà è òî ïëà÷å. Èçâàäè ãî íàâúí, îáâèå ãî ñ ïåëåíè è ãî
ïîâúðäàëÿ. Òî ïëà÷å. È ìàéêà ìó ìó êàçâà: “Ùå ìúë÷èø, àç
òå îáè÷àì.” Äåòåòî êàçâà: “Èçêàðàé ìå ìàëêî ïî-ðàíî îò
êîðèòîòî.” Ìàéêàòà íå ãî ïèòà. Òÿ êàçâà: “Òðÿáâà äà èçêúïÿ
òîâà äåòå.” Äåòåòî ìèñëè, ÷å å ìèíàëî ïðåç åäèí èçïèò. È
êàçâà: “Ìîëÿ, ìàìî, îùå âåäíúæ äà íå ìå òóðèø â êîðèòîòî.”
Íà äðóãàòà ñóòðèí ìàéêàòà ïàê òóðè äåòåòî â êîðèòîòî è
ïàê ãî òúðêà. Òî ïàê ÿ ïîãëåäíå è êàçâà: “Ìîëÿ òè ñå, ùå
áúäåø òàêà äîáðà äà íå ìå òóðÿø â òàçè âîäà. Òÿ ìå ïëàøè.”
Ìàéêàòà êàçâà: “Òðÿáâà äà å áîëíî òîâà äåòå.” Íà äðóãèÿ
äåí ­ ïàê â êîðèòîòî. Âñè÷êè äåöà ïëà÷àò. Ìîæå áè âèå ñòå
èìàëè íÿêîè äåöà, êîèòî äà íå ïëà÷àò. Ñëåä êàòî ãî êúïÿò
äåòåòî åäíà-äâå ãîäèíè, íÿêîé ïúò äåòåòî ñå ðàçïîëîæè è
öàïà âúâ âîäàòà. Íàëè èìà è òàêîâà íåùî. Ïðåäïîëàãàì. Â
äàäåíèÿ ñëó÷àé ìàéêàòà èìà åäíà èäåÿ, ÷å òðÿáâà äà ñå îêúïå
òîâà äåòå, ÷å ïîðèòå ìó òðÿáâà äà áúäàò îòâîðåíè è äà áúäå
äåòåòî ÷èñòî. Íî äåòåòî íå ðàçáèðà òàçè ôèëîñîôèÿ. Ìàéêàòà
êàçâà: “Òè îòïîñëå ùå ðàçáåðåø.”
Òà êàçâàì: Òîâà å àíàëîãèÿ. Êîãàòî ÷îâåê âëåçå â äóõîâ-
íèÿ ñâÿò, èìà òàêîâà êîðèòî. Ìàéêàòà ùå òå êúïå. Êàòî äîéäå
áàùàòà, è òîé ùå òå êúïå. Ïîñëå, àêî èìàø è ïî-ãîëÿì áðàò,
è òîé ùå òå îêúïå. Ïî-ãîëÿìàòà ñåñòðà, è òÿ ùå òå îêúïå. Íà
ôèçè÷åñêîòî ïîëå èìà åäíî êúïàíå, à ïúê òàì âñÿêà ñóòðèí
èìà ÷åòèðè êúïàíèÿ.
Åòî ïðèìåð çà êúïàíå. Ùå äîéäå íÿêîé è ùå òè êàæå:

"%
“Òè íå æèâååø äîáðå.” Òè ùå âëåçåø â êîðèòîòî è òîé ùå
ïî÷íå äà òå êúïå. Òúêìî èçëåçåø è äðóã ùå äîéäå è ùå êàæå
ñúùîòî ­ ïàê ùå òå òóðè â êîðèòîòî. Ùå òå òóðè è ùå òå
ðàçòðèâà. Äâå ãîäèíè ÷åòèðèìà äóøè âñÿêà ñóòðèí ùå òå
ðàçòðèâàò.
Ðàçïðàâÿøå ìè åäèí: “Îòèäîõ âåäíúæ â åäíà áàíÿ. Êà-
çàõà ìè ïî-ðàíî: “Êàòî îòèäåø íà áàíÿ, ùå õâàíåø åäèí òå-
ëÿê, äà òå èçòðèå õóáàâî.” Îòèäîõ ïðè åäèí òåëÿê. Èäå åäèí
ìàíàôèí ­ òåëÿê. Íîñè åäíà äåáåëà îòðèâàëêà îò êîçèíà. Àç
ñúì áúëãàðèí, à ïúê òîé òóð÷èí. Òîé òúðêà. Êàçâàì ìó: “Ùå
ìè îäåðåø ãúðáà.” Òîé êàçâà: “Êàêâî êàçâàø, åôåíäèì?”
Òîé ìå íàòèñêà îùå ïîâå÷å. Êàçâàì ìó: “Òè íå ðàçáèðàø
áúëãàðñêè. Òàêà íå ñå òðèå.” Òîé òðèå íàâñÿêúäå. Íàìåðèõ
ñè áåëÿ íà ãëàâàòà. Âèæäàì, ÷å ÷îâåêúò èñêà äà íàïðàâè äîá-
ðî, íî íåïðèÿòíî ìè å òîâà òðèåíå.”
Òà êàçâàì: Â ñåãàøíèÿ æèâîò íèå ñå íàìèðàìå ïðè òà-
êèâà òåëÿöè. Íèå ãîâîðèì íà åäèí åçèê, à òîé íå ðàçáèðà.
Òîé ãîâîðè íà äðóã åçèê. Òîé íàòèñêà ñ êåñèÿòà è òúðêà. Òè
âèäèø åäèí ÷îâåê è ìó êàçâàø: “Òè íå ïîñòúïâàø äîáðå.”
Íÿêîé å ïèñàë, òè ìó êàçâàø: “Íå
ïèøåø õóáàâî.” Íÿêîé ïèøå òàêà:
Çà ïîñëåäíàòà áóêâà êàçâàø: “Òîâà
å ìíîãî øèðîêî. Ìíîãî ïàðè ñòðó-
âà. Äà ãî ñúáåðåø â ìàëêî ïðîñòðàíñòâî.”
Âñÿêî íåùî òðÿáâà äà áúäå õóáàâî íàïðàâåíî.
Íà òîâà ò åäèíèÿò êðàê å ïî-äúëúã, ñðåäíèÿò ­ ïî-
êúñ, à òðåòèÿò ­ îùå ïî-êúñ. (1) (2)
Íÿêîé ïèøå Ð òàêà (1), à äðóã
òàêà: (2). Àêî òè ïèøåø áóêâèòå Ð è À, êàêâî
ïðèäîáèâàø? Àêî ïðîèçíåñåø À, êàêâî ïðè-
äîáèâàø? Áóêâàòà À å åäíà îñíîâíà ãëàñíà.
Òÿ ïîêàçâà êàê äà íàòîâàðèø íåùàòà. Àêî òè íå çíàåø êàê
äà òîâàðèø è ðàçòîâàðèø óìà ñè, òè íå ìîæåø äà ïèøåø À.
Áóêâàòà À òîâàðè. Áóêâàòà Î ïîêàçâà, ÷å çíàåø êàê äà îïðå-
äåëèø íåùàòà, êàêâî êîëè÷åñòâî äà âçåìåø. È ãëàñíàòà áóê-
âà Å èìà ñìèñúë. Çà äà ÿ ïðîèçíåñåø, òðÿáâà äà çíàåø êàê
äà ñå ðàçøèðÿâàø è âñÿêî íåùî äà ãî òóðÿø íà ìÿñòîòî ìó.
Êàçâàø: “Åòî ãî! Èäå!” Âèæäàø íÿêîé ÷îâåê, âúçêëèöàâàø

"&
è êàçâàø: “À-à-à!” Íàòîâàðåí å òîé, ÷îâåê èëè êîí. Ïðè À
èñêàìå íÿêîé ÷îâåê äà íàïðàâè óñëóãà, òàêà ÷å íèå äà ñìå
äîâîëíè îò íåãîâàòà óñëóãà. Òîâà å À.
Íèå èñêàìå äà æèâååì åäèí äîáúð æèâîò. Äîáðèÿò æèâîò
ñå îòíàñÿ äî êðàêàòà. Èñêàìå äà áúäåì ñïðàâåäëèâè. Òîâà
èìà îòíîøåíèå ñ íàøèòå ðúöå: âñÿêîãà äà ðàçïðåäåëÿìå íå-
ùàòà ñïðàâåäëèâî.
Òè òðÿáâà äà ñëóøàø è òðÿáâà äà ñå íàó÷èø, êîãàòî òè
ãîâîðÿò âñè÷êè õîðà, äà ãè ðàçáåðåø è íà âñåêè ÷îâåê äà
äàäåø ñúîòâåòíî íà òîâà, êîåòî èñêà îò òåáå. Òè òðÿáâà äà
ñå íàó÷èø äà ãëåäàø è êàòî ãëåäàø åäèí ÷îâåê, äà îöåíèø
êîå å õóáàâîòî â íåãî. È äà âçåìåø îò íåãî íåùî, è äà ìó
äàäåø íåùî. Òðÿáâà äà íàó÷èø èçêóñòâîòî íà ÿäåíåòî. Àêî
åäèí òè äàâà ïëîäîâå îò ñâîÿòà ãðàäèíà, òè ùå âêóñèø îò
òÿõ è ùå ïîçíàåø äî èçâåñòíà ñòåïåí êàêúâ å òîçè ÷îâåê.
Ñëåäîâàòåëíî â ÿäåíåòî íèå îïèòâàìå äîêîëêî òîé å áëàã.
Êàòî ÿäåì âñè÷êè ïëîäîâå, íèå ñå çàïîçíàâàìå ñ Áîãà ÷ðåç
îíîâà, êîåòî Òîé å íàïðàâèë. Òè ÿäåø ÿáúëêè, êðóøè, ïøå-
íè÷åí õëÿá, ñëàäêèøè. ×ðåç âñè÷êî òîâà ùå îïèòàø Áîæèÿòà
áëàãîñò. È àêî òè ÿäåø êàêòî òðÿáâà, àêî âëèçàø â ñâåòà íà
òàÿ õðàíà è ðàçáèðàø åçèêà º, àêî ðàçáèðàø òîâà Áîæåñòâåíî
ÿäåíå, òè ùå áúäåø çäðàâ. Èíà÷å ùå áîëåäóâàø. È áîëåäó-
âàíåòî ïðîèçòè÷à îò òîâà, ÷å íå ñìå ðàçáðàëè ÿäåíåòî: ÿäåø
è íå ñè äîâîëåí.
Èëè ñëóøàø è íå ñè äîâîëåí îò ñëóøàíåòî. Òè, êàòî ñëó-
øàø, òðÿáâà äà áúäåø äîâîëåí îò òîâà, êîåòî òè ñå ãîâîðè.
Ãîñïîä òè ãîâîðè ÷ðåç âÿòúðà è òè íå ñè äîâîëåí. Òîé òè
ãîâîðè è òè íå ãî ðàçáèðàø. Õóáàâî òè ãîâîðè, à ïúê òè êàç-
âàø: “Äàíî äà ïðåñòàíå òîçè âÿòúð.” Õóáàâî, ïðåñòàíå âÿòú-
ðúò. Ãðåå ñëúíöå. Àêî òè íå ðàçáèðàø çàùî ãðåå Ñëúíöåòî,
çàùî äóõà âÿòúðúò, çàùî öúôòÿò öâåòÿòà è òåêàò ðåêèòå; òè
àêî íå ðàçáèðàø ñìèñúëà íà æèâîòà, êàêâî ñè ðàçáðàë? “Àç
èñêàì äà áúäà ùàñòëèâ ÷îâåê” ­ êàçâàø òè. Òè ìîæåø äà
áúäåø ùàñòëèâ, àêî õîäèø, àêî ðàáîòèø, àêî ãëåäàø, àêî
ñëóøàø, àêî âúçïðèåìàø óõàíèåòî íà öâåòÿòà, êàòî ÿäåø.
Âñè÷êî òîâà å âúíøíàòà ñòðàíà. È ìîæåø äà áúäåø ùàñòëèâ,
êàòî ìèñëèø äîáðå, êàòî ÷óâñòâóâàø äîáðå è êàòî ïîñòúïâàø
äîáðå. Ìèñëåíåòî ñïàäà êúì åäèí îñîáåí ñâÿò, ÷óâñòâóâàíåòî

"'
­ êúì äðóã ñâÿò è ïîñòúïêèòå ­ êúì äðóã ñâÿò.
Òà êàçâàì: Ïðè ñåãàøíèòå óñëîâèÿ òðÿáâà äà ñå äàäå ñúâ-
ñåì äðóãà íàñîêà íà æèâîòà. Òè ñàì òðÿáâà äà ñè äàäåø òàçè
íàñîêà. Íèêîé íå ìîæå äà òå íàó÷è êàê äà æèâååø äîáðå.
Âèå ñòå ïðàâèëè îïèòè. Èìàëè ñòå äåöà. Òóê èìàìå äîñòà
ìàéêè è áàùè. Âàøèòå äåöà, êîèòî ñòå îòãëåæäàëè, ùàñòëèâè
ëè ñà? È àêî íå ñà ùàñòëèâè, êúäå å ïðè÷èíàòà? Áîëíèÿò
÷îâåê ìîæå ëè äà äàäå çäðàâå? Äâàìà äóøè ñà áîëíè è ùå
èñêàò óñëóãà åäèí îò äðóãè. Áîëåí íà áîëíèÿ êàêâî ìîæå äà
ïîìîãíå? Äâàìà áîëíè ìîãàò äà ñè ïðèêàçâàò ñëàäêî. Åäè-
íèÿò ùå ðàçïðàâè ñâîèòå ïàòèëà. È êàçâà: “Îñòàâè ñå, èìàì
òàçè áîëêà â êðàêà ñè. Ñâèâà ìå.” Äðóãèÿò êàçâà: “Èìàì
íåùî â êîðåìà è ìå ãúð÷è.” Ìåí êîðåìúò è êðàêúò íå ìå
áîëÿò è ñå ÷óäÿ êàêâî ãî ñâèâà â êðàêà èëè êîðåìà? ×óäÿ ñå
êàêâî íåùî å òîâà áîëêà. Êàçâàò: “Äà íå òè äàâà Ãîñïîä
òàêèâà ðàáîòè!”
Àç ïîñåòèõ åäèí áúëãàðñêè ñâåùåíèê. Áåøå ãî çàáîëÿë
êîðåìúò. Òîçè ÷îâåê ñåäíà íà êîëåíå è ïî÷íà äà ðèòà íà
çåìÿòà. È ñå âúðòè. “Ãèìíàñòèêà ëè ïðàâèø?” ­ ãî ïèòàì.
“Êàêâà ãèìíàñòèêà, ïúïúò ìè ñå ðàçâè.” Ïîâèêàõà íÿêîãî
îò ñåëîòî, êîéòî å çàâèâàë ïúï. Òîé äîéäå. Ñåãà ãëåäàì êàê
ìó çàâèâà ïúïà òîçè ñïåöèàëèñò-ëåêàð. È íàé-ñåòíå ïîïúò
ñå èçïðàâè è êàçà: “Ñëàâà Áîãó, çàâè ìè ïúïà!” Òîâà ðàçâèâà-
íå íà ïúïà çàâèñè îò åäíà àíîðìàëíîñò íà ÷îâåøêèòå ëè÷íè
÷óâñòâà. Èìà íÿêîè ìóñêóë÷åòà äîëó, êîèòî ñå ðàçâèâàò. Âèå
íàëè ñòå çàâèâàëè ïúï? Çíàåòå ãî ïî-äîáðå.
Ðàçâèâàíåòî íà ïúïà àç ãî ñ÷èòàì çà ñëåäíîòî: êîãàòî
íÿêîé ïúò èìà íå÷èñòîòèè â êðúâòà, ïîðàæäàò ñå áîëåñòè.
Èìà ñèñòåìà, êîÿòî å îïðåäåëåíà äà èçõâúðëè íå÷èñòîòèèòå.
Íî àêî íå÷èñòîòèèòå ñà òîëêîâà ìíîãî, ÷å íå ìîãàò äà
èçëÿçàò ïî íîðìàëåí íà÷èí è ïîãëåäíåø, ÷å íÿêúäå íàïðà-
âèëè íÿêîé àáñöåñ. Íÿêîé ãîëÿì öèðåé çàáðàë. Íàëè ñòå
èìàëè íÿêîãà ãîëÿì öèðåé? Öèðåèòå èçëèçàò, èçîáùî, ïîâå-
÷åòî íà âðàòà. Òå ñà íå÷èñòîòèè, êîèòî ïðèðîäàòà òóðÿ òàì.
È ãè èçõâúðëÿ. Ùå ñå ïîäóå ìÿñòîòî, ùå ãíîÿñà è ùå ñå èçõ-
âúðëÿò òåçè íå÷èñòîòèè. Àêî ÷îâåê å âíèìàòåëåí, òå ùå ñå
èçõâúðëÿò. Òîé òðÿáâà äà å âíèìàòåëåí, òà ÷ðåç òîçè öèðåé
íå÷èñòîòèèòå äà èçëÿçàò íàâúí.

#
 Íî òàêèâà öèðåè ñòàâàò è â ÷îâåøêîòî ñúðöå. Òè
êàçâàø: “Íÿêîå ÷óâñòâî ìå ìú÷è.” Íî íå å â êîðåìà. Öÿë
äåí íå ñè íàìèðàø ìÿñòîòî. Íå å áîëåñòòà îïðåäåëåíà.
Èìà îáùî ïîìðà÷àâàíå â óìà òè, ÷å íå ìîæåø äà ñè íàìåðèø
ìÿñòîòî. Èëè íÿêîé ïúò èìà îòñëàáâàíå â íåðâíàòà
ñèñòåìà íà ÷îâåêà, â ìèñúëòà íà ÷îâåêà. Íÿêîé ïúò ñ ãîäèíè
íå ìîæåø äà ðàçðåøèø èçâåñòíà ìèñúë.
 òîâà îïèòíî ó÷èëèùå íà Çåìÿòà, íèå òðÿáâà äà çíàåì
äà áúäåì ãîñïîäàðè íà ñâîÿòà íåðâíà ñèñòåìà. Äà áúäåì ãîñ-
ïîäàðè íà ìîçúêà ñè. Òðÿáâà äà áúäåì ãîñïîäàðè íà ñâîèòå
äðîáîâå, íà ñâîÿ ñòîìàõ è íà âñè÷êèòå ñè ìóñêóëè. È òðÿáâà
äà çíàåì åçèêà íà íåùàòà. Âñÿêî íåùî ñè èìà èçâåñòåí åçèê.
Äà êàæåì, ÷å òè èìàø èçâåñòíè ìóñêóëè. Õèëÿäè è ìèëèîíè
êëåòêè ñà ñúáðàíè, çà äà îáðàçóâàò åäèí ìóñêóë èëè êàêúâ è
äà å îðãàí.
Íàïðèìåð åäèí ïðúñò. Àêî òè íå ðàçáèðàø êàê äà ñè
êëàòèø ïàëåöà, òîâà ïîêàçâà, ÷å â òåáå èìà çàáîëÿâàíå â
íåðâíàòà ñèñòåìà. Àêî èñêàø äà çíàåø äàëè òâîÿòà âîëÿ å
íà ìÿñòî, íàïðàâè ñóòðèíòà ãèìíàñòèêà ñ ïàëåöà ñè íÿêîëêî
ìèíóòè. Ïîñëå ñ âñè÷êè ïðúñòè ïðàâè ãèìíàñòèêà. Îáðúùàé
ðúêàòà ñè íà âñè÷êè ñòðàíè. Ïàëåöúò å áàùà òè. Àêî òîé å
äîáðå, ðàáîòèòå òè ùå âúðâÿò äîáðå. Íÿêîé ïúò ÷îâåê ñè
ñêðèå ïàëåöà. Òîâà ïîêàçâà, ÷å òè ñå ñòðàõóâàø. Ñ òîâà êàç-
âàø: “Çàùèùàâàéòå ìå, íÿêàêâà îïàñíîñò èìà.”
Çäðàâîñëîâíîòî ñúñòîÿíèå å: ïàëåöúò å Áîæåñòâåíèÿò
ñâÿò, òîé òðÿáâà äà âúçïðèåìà, òîé òðÿáâà äà áúäå îòãîðå. È
êàòî ñåäèø, òîé òðÿáâà äà äàâà íàñîêà íà òâîÿòà ìèñúë. Òîçè
ïàëåö å èçðàæåíèå íà åäíî ïðàâèëíî ôóíêöèîíèðàíå íà òâîÿ
óì, ñúðöå è âîëÿ. Àêî òâîÿò óì, ñúðöå è âîëÿ äåéñòâóâàò ïðà-
âèëíî, òîãàâà ïàëöèòå ôóíêöèîíèðàò ïðàâèëíî. Àêî óìúò
òè ôóíêöèîíèðà ïðàâèëíî, ïàëåöúò íà äÿñíàòà òè ðúêà äåéñò-
âóâà ïðàâèëíî. Àêî ñúðöåòî òè äåéñòâóâà ïðàâèëíî, òî ïàëå-
öúò íà ëÿâàòà òè ðúêà äåéñòâóâà ïðàâèëíî. È àêî è äâàòà
ïàëåöà äåéñòâóâàò åäíàêâî ïðàâèëíî, òî çíà÷è, ÷å âîëÿòà å
ïðàâà. Ó÷åíèòå õîðà ñà, êîèòî èçó÷àâàò òîâà.
Êîãàòî ÷îâåê çàáîëåå äóøåâíî, òî ïî÷âà äà ñå îòðàçÿâà
íà ãîëåìèÿ ïàëåö è ïîñëå è âúðõó äðóãèòå ïðúñòè. Òîãàç òè
ùå ñå ìîëèø íà Ãîñïîäà. Ùå êàæåø: “Èñêàì ìîÿò ïàëåö äà

#
ðàáîòè äîáðå.” Ïàëåöúò îçíà÷àâà âîëÿòà.
Òà êàçâàì: Àêî íå çíàåì êàê äà ñå îáõîæäàìå ñ òÿëîòî,
êîåòî Ãîñïîä íè å äàë è â êîåòî æèâååì, êàê ùå íè äàäå
Ãîñïîä äðóãè ðàáîòè? Àêî íå çíàåø çàùî òè å ðúêàòà, çàùî
òè ñà êðàêàòà, çàùî òè ñà î÷èòå, òîãàâà êàêâî çíàåø? Íÿêîé
òàêà ñè íàâåæäà ãëàâàòà è å ïðåãúðáåí. Òàêà ñãúíàò íèêîãà,
íèêîãà íå ó÷åòå. Íî ãðúáíàêúò äà áúäå îòâåñåí. Ùîì ìíîãî
ñå íàâåæäàø, ùå ñå èçêðèâè ãúðáúò òè. À ïúê ùîì ñå èçêðèâè
ãúðáúò òè, òîâà å åäíî íååñòåñòâåíî ïîëîæåíèå. Ïîñëå, îòè-
âàø íÿêúäå è î÷èòå òè ñà îòâîðåíè ïîâå÷å, îòêîëêîòî òðÿáâà.
Òåçè õîðà, êîèòî ñà ðàæäàíè âå÷åðíî âðåìå, î÷èòå èì ñà
ãîëåìè, îòâîðåíè. Òàêà å è ó âñè÷êè ìåñîÿäíè æèâîòíè. Òîé
îòâàðÿ ïîâå÷å î÷èòå ñè, çà äà ìîæå ïîâå÷å ñâåòëèíà äà âúç-
ïðèåìå.
Òà êàçâàì: Àêî âèå èçó÷àâàòå î÷èòå, ùå âèäèòå, ÷å îáèê-
íîâåíèòå õîðà èìàò îñîáåíà ôîðìà íà î÷èòå; ãåíèàëíèòå
èìàò äðóãè î÷è; òàëàíòëèâèòå ­ äðóãè. Íà åäèí ãåíèàëåí ÷î-
âåê è óøèòå ñà äðóãîÿ÷å ïîñòðîåíè. Èçó÷àâàéòå ñòðîåæà íà
óøèòå. Âñÿêà ïðèäîáèâêà, êîÿòî âèå ïðèäîáèâàòå â æèâîòà
ñè, Ãîñïîä ÿ òóðÿ íà âàñ êàòî óêðàøåíèå. È òîâà ­ â òå÷åíèå
íà ðåä ïîêîëåíèÿ. Âñè÷êè äîáðè íåùà, êîèòî ïðèäîáèâàòå,
Áîã ãè òóðÿ çà óêðàøåíèå íà âàñ. È âñè÷êè ëîøè ðàáîòè,
êîèòî ïðèäîáèâàòå, è òÿõ ãè òóðÿ îòãîðå âè. Òà, êàòî ïîãëåä-
íåòå åäèí ÷îâåê, ùå âèäèòå êàêâî å ïðèäîáèë.
Íèå êàçâàìå: “Òîé å äîáúð ÷îâåê.” Åäèí ÷îâåê, êîéòî
íÿìà äîáðè î÷è, äîáðè óøè, äîáúð íîñ, äîáðè óñòà, íå å äîáúð
÷îâåê. Çà ìåíå äîáúð ÷îâåê å îíçè, êîéòî èìà äîáðè êðàêà.
Çíàåòå ëè êàêúâ òðÿáâà äà áúäå äîáðèÿò êðàê? È ðúêàòà âè
òðÿáâà äà áúäå äîáðà, è íîñúò, è ïðî÷åå.
Äîáðèÿò ÷îâåê òðÿáâà äà èìà åäíà îòëè÷íà ãëàâà. Íà
äîáðèÿ ÷îâåê è äðîáîâåòå ìó òðÿáâà äà áúäàò äîáðè, è ñòî-
ìàõúò ìó òðÿáâà äà áúäå äîáúð. Âñè÷êî â íåãî òðÿáâà äà
áúäå â èçÿùíî ïîëîæåíèå, êàêòî Áîã ãî å íàïðàâèë. ×å òîâà
å ñìèñúëúò íà æèâîòà ñåãà!
Íèå êàçâàìå: “Äà ñå îñâîáîäÿ. Äà óìðà, ÷å äà ñå îñâîáîäÿ,
êàòî îòèäà â îíçè ñâÿò.” Èìàéòå åäíà ÿñíà ïðåäñòàâà: äîêàòî
÷îâåê íå ñòàíå äîáúð, ñïðàâåäëèâ, óìåí, ëþáÿù, äîêàòî íå
îáè÷à Èñòèíàòà, òîé íå ìîæå äà áúäå ùàñòëèâ. Êàòî îòèäåòå

#
â îíçè ñâÿò, êîé ùå âè îáúðíå âíèìàíèå, çà êàêâî ùå âè
îáè÷àò õîðàòà? Àç îáè÷àì åäèí ÷îâåê, ïîíåæå èìà äîáúð
óì, äîáðî ñúðöå è äîáðà âîëÿ. Îáè÷àì åäèí ÷îâåê, çàùîòî å
ìèëîñòèâ; îáè÷àì ãî çàðàäè äîáðàòà ìó îáõîäà. ×îâåê ñå
îáè÷à çà íåùî ñúùåñòâåíî.
Ïîä äóìàòà “äîáðî” ñúðöå àç íå ðàçáèðàì ñàìî åäíî äâè-
æåíèå. Ïîä “äîáðî ñúðöå” ðàçáèðàì ñëåäóþùåòî: êàòî ñå
ïðèáëèæèø ïðè ÷îâåêà ñ äîáðî ñúðöå, îò íåãî èçëèçà íåùî
ïðèÿòíî. Äîáðèÿò ÷îâåê ïðèëè÷à íà åäèí õóáàâ èçâîð. È òè,
êàòî ìèíàâàø, ìîæåø äà ñè èçìèåø êðàêàòà è òå ùå áúäàò
÷èñòè. Îò ñúðöåòî íà äîáðèÿ ÷îâåê èçëèçà íåùî äîáðî. Îò
óìà íà óìíèÿ ÷îâåê èçëèçà ñâåòëèíà. È òè ñòàâàò ÿñíè íåùà-
òà, êàòî äîéäåø ïðè íåãî. Òîé òè ïðåäàâà íåùî.
Íèå äîòîëêîç ñìå äîáðè, äîêîëêîòî ìîæåì äà ïðåäàäåì
îò íàøàòà òîïëèíà è íà äðóãèòå. Íå äà ïðåäàäåì íàøàòà
äîáðèíà, íî äîáðèíàòà, êîÿòî èçòè÷à îò íàñ, äà ÿ ïðåäàäåì.
È Ïèñàíèåòî êàçâà: “Íèêîé ÷îâåê íå æèâåå çà ñåáå ñè.” Âñåêè
÷îâåê å íîñèòåë íà Áîæåñòâåíîòî. Àêî î÷èòå òè íå ñà åäèí
ïðîâîäíèê íà Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà, çíà÷è íå ñè ñå íàó÷èë
äà ãëåäàø. Àêî óøèòå òè íå ñà ïðîâîäíèöè íà Áîæèÿòà ìúä-
ðîñò, çíà÷è íå ñè ñå íàó÷èë äà ñëóøàø. ×ðåç ñëóøàíåòî ùå
ïðèäîáèåø ìîðàëåí õàðàêòåð. Íàé-ïúðâî ñå íàó÷åòå, êîãàòî
âè ãîâîðÿò, äà ñëóøàòå õîðàòà. Îíçè, êîéòî ñëóøà, òðÿáâà
äîáðå äà âúçïðèåìà. È êîãàòî ãîâîðèòå, ãîâîðåòå òîâà, êîåòî
òðÿáâà.
Êàòî ñðåùíåòå åäèí ÷îâåê, êîãîòî âèå îáè÷àòå, êàêâî
òðÿáâà äà ìó êàæåòå? Êàòî ìå ñðåùíå åäèí õóäîæíèê, òîé
íÿìà êàêâî äà ìè ðàçïðàâÿ. Òîé ùå ìè ïîêàæå, ÷å çíàå äà
ðèñóâà. Ùå ìè ïîêàæå çà ïîëîâèí ÷àñ åäíà õóáàâà êàðòèíà.
Îíîâà, êîåòî òîé èçðèñóâà, ñòðóâà ïîâå÷å îò òîâà, êîåòî òîé
ìîæå äà ðàçïðàâè. Òî å îáåêòèâíî çà ìåíå.
Íÿêîé ïúò âèå, êàòî äîéäåòå, èñêàòå äà ñè äàäåòå ôîðìà.
Âñåêè ÷îâåê, êàòî äîéäå, èñêà äà ñå ïîñòàâè áëàãîïðèÿòíî.
Èçêóñòâî å òîâà. Êàêâà ïîçà òðÿáâà äà âçåìåø? Òðÿáâà äà
âçåìåø åäíà ôîðìà íà î÷èòå, êîãàòî ïîñðåùàø îíçè, êîãîòî
îáè÷àø. Àêî òîé èñêà òè äà ãî îáè÷àø, òè êàòî ãî ïîãëåäíåø,
äà ìîæå ëþáîâòà äà èçëèçà îò òåáå. Ëþáîâòà òå÷å. Ëþáîâòà
íå ñå äåëè. Òÿ èçòè÷à. Íåïðåðèâíà å ëþáîâòà. Àêî òúðñÿò

#!
ïðåðèâíàòà ëþáîâ, òàêàâà ëþáîâ íå ñúùåñòâóâà. Ëþáîâòà
å íåïðåðèâíà. Àêî âèå ñå ìú÷èòå äà îáè÷àòå ñàìî åäíîòî,
âèå ñå ëúæåòå.
Êîãàòî äîéäå åäèí ÷îâåê, êàêâî ùå îáè÷àòå â íåãî? Íàé-
ïúðâî õîðàòà ñå ðúêóâàò. Ìîæå ëè äà ìè ïðåäàäåòå êàêâî
íåùî å ðúêóâàíåòî? Ðúêóâàíåòî å íàé-ïúðâîòî, [òî å] çàïîç-
íàâàíåòî ñ æåíñêàòà, ãëàäêàòà ñòðàíà íà ðúêàòà, äåòî íÿìà
êîñìè ­ òîâà å ìåêèÿò ïðèíöèï. È òåçè õîðà ñå õâàùàò òàêà
çà ðúöåòå. ß ñå õâàíåòå äâå ñåñòðè. Íàé-ïúðâî ìàéêèòå âè ñå
çàïîçíàâàò. Òåçè ïðúñòè ñà äåöàòà, à ïúê äëàíèòå âúòðå ñà
òåõíèòå ìàéêè. Òå èñêàò äà çíàÿò êàê ñà âàøèòå äåöà, ñëóøàò
ëè. Áàùèòå ñà îòãîðå, íà ãúðáà íà ðúêàòà. Çàòîâà ïðè ðúêóâà-
íåòî ãîëåìèÿò ïðúñò, ïàëåöúò, ùå õâàíå áàùàòà. Ìàéêèòå
ñè ïîâå÷å ïðåãðúùàò, èìàò ïîâå÷å ëþáîâ, à ïúê áàùàòà å
ïî-ñòðîã, åäâàì ïèïà ­ äà íå áè äà ñå äîêà÷è îíçè. Ìàëêî ãî
ïî÷óâñòâóâà îòãîðå. Íÿêîé ïúò ñòàâà è ïðåãðúùàíå. Áàùàòà
ñå ðàäâà. Òîé å ïî-áëàãîðîäåí. Òîé ñå ðàäâà, ÷å äâåòå ìàéêè
ñå ïðåãðúùàò. Åäíàòà ìàéêà êàçâà: “Ìíîãî äîáðà äðóãàðêà
èìàø.”
Íÿêîé ïúò êàòî ñå ðúêóâàø, óñåùàø, ÷å èìàø íåùî íåäî-
âîëñòâî è êàçâàø: “Íå ìó õàðåñâàì ðúêàòà.” Êîå íå ìó õàðåñ-
âàø? Íÿêîé ïúò ðúêàòà ìó å ñóõà. Ñóõàòà ðúêà íå å çäðàâî-
ñëîâíà. Èëè íÿêîé ïúò ðúêàòà ìó å âëàæíà. È âëàæíàòà ðúêà
íå å ïðèÿòíà. Òîâà ïîêàçâà, ÷å ÷óâñòâàòà íå ñà â åñòåñòâåíî
ïîëîæåíèå. À ïúê ñóõîòàòà ïîêàçâà, ÷å óìúò íå å â åñòåñòâåíî
ïîëîæåíèå.
Íÿêîé ïúò ìîæå äà íàïðàâèòå îïèò, êàòî ïðåêàðàòå äëàí-
òà íà äÿñíàòà ðúêà âúðõó äëàíòà íà ëÿâàòà ðúêà. Îò ëÿâàòà
ðúêà èçëèçàò åäèí ðîä åíåðãèè, à ïúê îò äÿñíàòà ­ äðóã ðîä
åíåðãèè. È õóáàâî å íÿêîé ïúò äà íàïðàâèòå òîâà óïðàæíåíèå.
(Äâåòå ðúöå ñå ïîñòàâÿò ïðåä ãúðäèòå, ñ äëàíèòå èì íàâúò-
ðå êúì ãúðäèòå, äÿñíàòà ðúêà âúðõó ëÿâàòà. Äâèæåíèå íà
ðúöåòå íàñòðàíè, áàâíî, äî ïðîòÿãàíåòî íà ðúöåòå ñúâñåì
íàñòðàíè â õîðèçîíòàëíî ïîëîæåíèå.) Ïî òîçè íà÷èí âèå
ùå óðåãóëèðàòå òðåïòåíèÿòà íà âàøàòà ñèìïàòè÷íà ñèñòåìà.
 ñëúí÷åâèÿ âúçåë íÿêîé ïúò ñòàâàò íÿêîè àíîðìàëíîñòè.
È ÷ðåç òîâà óïðàæíåíèå òå ñå óðåãóëèðâàò. Íÿêîé ìîæå äà å
ïèñàë êíèãè âúðõó òîâà, íî òðÿáâà ðàçáèðàíå íà òîâà. Ñ õè-

#"
ëÿäè ãîäèíè ùå ñå ó÷èòå íà òîâà. Òîâà å åäèí îáøèðåí ñâÿò.
Êàòî ïðåêàðâàø òàêà ðúöåòå ñè â îáðàòíè ïîñîêè, êàòî äîéäå
äî ÷åòèðèòå ïðúñòà, òðÿáâà äà ãè ïðåêàðàø ìíîãî äåëèêàòíî.
Ïðåç öÿëà ñåäìèöà, ñóòðèíòà êàòî ñòàíåòå è âå÷åð, êàòî ñè
ëÿãàòå, ùå ïðàâèòå ïî 10 òàêèâà óïðàæíåíèÿ. Äâà ïúòè: ñóò-
ðèí è âå÷åð. Íåêà äà áúäàò ïî 6 óïðàæíåíèÿ. Òåçè 6 óïðàæíå-
íèÿ ùå ñå ðåäóâàò ñ äðóãè 6 óïðàæíåíèÿ, ïðè êîèòî ðúöåòå
ùå áúäàò ïîñòàâåíè ïàê ïðåä ãúðäèòå, íî ñ äëàíèòå åäíà
ñðåùó äðóãà, ïðè êîåòî ëÿâàòà âúðõó äÿñíàòà. Ïàê áàâíî ùå
ñå ïðîòÿãàò ðúöåòå íàñòðàíè, äîäåòî äîéäàò äî õîðèçîíòàëíî
ïîëîæåíèå âñòðàíè. Ïî 6 óïðàæíåíèÿ îò âñåêè âèä, ïðàâÿò
âñè÷êî 12 óïðàæíåíèÿ. Òåçè 12 óïðàæíåíèÿ äà ñå âçåìàò çà 5
ìèíóòè. Ùå ñå ïàäà íà âñÿêî óïðàæíåíèå îòäåëíî ïî 25 ñå-
êóíäè. Ñóòðèí äà ñå ïðàâÿò 12 óïðàæíåíèÿ çà 5 ìèíóòè. Ñúùî
è âå÷åð.
Ñ òîâà óïðàæíåíèå ùå èìàòå ìèêðîñêîïè÷åñêà ïðèäî-
áèâêà. Çàêîíúò, êîéòî ñåäè â ðàçóìíîòî â ñâåòà, ùå ðàáîòè
âúâ âàñ. Íî ïðè òîâà óïðàæíåíèå óìúò âè è ñúðöåòî âè òðÿáâà
äà ïðèñúñòâóâàò âúâ âàñ. Íàé-ìàëêà ðàáîòà å òîâà. È êîãàòî
ãî ïðàâèòå, íèêîé äà íÿìà îêîëî âàñ. È íèêîé äà íå ïèòà
çàùî ãî ïðàâèòå. Àêî èìà íÿêîé äðóã, êîãàòî ãî ïðàâèòå, ùå
ïèòà çàùî ãî ïðàâèòå. Ùå çàñòàíåø ñàì. Íèêîé äà íå òå
âèæäà.
Àç ìîãà äà âè çàñòàâÿ äà ãî ïðàâèòå âñè÷êè. Àêî êàæà,
÷å àêî ïðàâèòå âñè÷êè òîâà óïðàæíåíèå öÿëà ãîäèíà, ùå ñïå-
÷åëèòå äâà ìèëèîíà, òîãàâà ùå ãî ïðàâèòå. À ïúê àç âè êàç-
âàì: Íèêàêâè äâà ìèëèîíà íÿìà äà ñïå÷åëèòå. Ùå ïðèäîáèå-
òå åäíî òðåçâåíî ñúñòîÿíèå. Ùå ñòàíå åäíî ìàëêî ïðîÿñíåíèå
â óìà âè. Åäèí ëú÷ îò íÿêîÿ íîâà ñâåòëèíà ùå äîéäå â óìà
âè è åäèí ëú÷ îò íÿêàêâà íîâà òîïëèíà ùå äîéäå â ñúðöåòî
âè. Òîâà å äîñòà. Çíà÷è ïðèåëè ñìå îò Áîæåñòâåíîòî, îò êîåòî
ñìå ëèøåíè. Êîãàòî ñëóøàø è íå âúçïðèåìåø òîâà, êîåòî
Áîã òè èçïðàùà; êîãàòî ãëåäàø è íå âúçïðèåìåø òîâà, êîåòî
Áîã òè èçïðàùà; êîãàòî ÿäåø è íå âúçïðèåìåø Áîæåñòâåíî-
òî; êîãàòî ðàáîòèø è â ðàáîòàòà íå âúçïðèåìåø Áîæåñòâåíî-
òî, òè ñå óñåùàø íåäîâîëåí.
(Ó÷èòåëÿò õîäè ìíîãî áúðçî è íåðâíî. Ñëåä òîâà Ó÷è-
òåëÿò õîäè áàâíî è ïðåç òîâà âðåìå ïðàâè òîâà óïðàæíåíèå

##
ñ ðúöåòå ñè.) Àêî õîäèòå è òîâà óïðàæíåíèå ñ ðúöåòå íå
ñúâïàäà ñ äâèæåíèåòî íà êðàêàòà, òî íå å ïðàâèëíî. Êîãàòî
ñúì â ãîðàòà ñàì, àç òàêà ïðàâÿ òîâà óïðàæíåíèå. (Ó÷èòåëÿò
õîäè è ïðàâè òîâà óïðàæíåíèå ñ ðúöåòå.) Êàêâî ñå äîáèâà ñ
òîâà óïðàæíåíèå? Äîáèâàø åäíà Áîæåñòâåíà ñâåòëèíà, åäíà
ìàëêà Áîæåñòâåíà òîïëèíà è åäíà ìàëêà Áîæåñòâåíà ñèëà â
ñåáå ñè. È ñå ðàäâàé íà ìàëêîòî, êîåòî ïðèäîáèâàø. Ñëåä
êàòî ñìå ïðèäîáèëè òîâà, öâåòÿòà, êàìú÷åòàòà, èçâîðèòå,
íåáåòî, îáëàöèòå íè ãîâîðÿò. È ÷óâàø åäèí òèõ, íåæåí ãëàñ.
À ïúê êîãàòî íå ãè ïðàâèø, íÿêîé òðúí ùå òå óáîäå, íÿêîÿ
ìóõà ùå òå óõàïå íÿêúäå, íÿêîå êàìú÷å ùå òå áëúñíå. Êîãàòî
äîéäå òàçè Áîæåñòâåíà ñâåòëèíà, òè ìîæåø äà ìèíåø ïî
êîñúì è äà íå ïàäíåø. Èíà÷å ìîæåø äà ïàäíåø.
Âåäíúæ ñâúðçàëè åäíî òåëåíî âúæå íà ðåêàòà Íèàãàðà
è åäèí ìèíàë ñ âúðëèíà íàä âîäàòà ïî âúæåòî. Êàêâî ïðè-
ñúñòâèå òðÿáâà äà èìà! Ïúðâè ïúò ìèíàë ñ âúðëèíà. Âòîðè
ïúò ìèíàë áåç âúðëèíà ïî âúæåòî. À òðåòè ïúò âçåë åäíîãî
íà ãúðáà ñè è òàêà ìèíàë ïî âúæåòî. Êîé èìà ïîâå÷å âÿðà
îò äâàìàòà? Îíçè ëè, êîéòî âúðâè ïî âúæåòî, èëè îíçè, êîéòî
å íà ãúðáà ìó? Ïúðâèÿò èìà âÿðà â ñåáå ñè è ïî ïúòÿ å êîí-
öåíòðèðàí. È äðóãèÿò å êîíöåíòðèðàí. Òîé èìà âÿðà â îíçè,
êîéòî ãî íîñè.
Òè àêî íÿìàø âÿðà â Áîãà, êàê ùå ìîæåø äà ìèíåø?
Êàçâàø: “Äàëè ùå ìå ïðåêàðà äîáðå.” Àêî ìèñëèø, ÷å íÿìà
äà òå ïðåêàðà äîáðå, íå ñå êà÷âàé. Îíçè, êîéòî íîñè, êàçâà:
“Íÿìà äà ñå ìúðäàø. Êàêâîòî ìèñëÿ àç è òè ùå ìèñëèø
ñúùîòî.” Òà, íèå ñìå äîøëè íà Çåìÿòà è ñìå íà ãúðáà íà
îíçè, êîéòî íè íîñè. È òè ùå ñå ìîëèø òàêà: “Ãîñïîäè, îíçè,
êîéòî íè íîñè íà Òâîåòî âúæå, áëàãîñëîâè ãî!” Íèàãàðà å
øèðîêà. Íÿêúäå ïîâå÷å îò åäèí êèëîìåòúð. Èìà è áó÷åíèå.
Êàêâî ïðèñúñòâèå íà äóõà èìà!
Íÿêîé ïúò âèå ñå ïëàøèòå îò ìú÷íîòèèòå. Òåçè ìú÷íî-
òèè ñà øóìúò íà Íèàãàðà. Ãåðîé ùå áúäåø. Àêî íîñèòå íÿêî-
ãî íà ãúðáà ñè è íå çíàåòå òîâà èçêóñòâî, íå ãî âçåìàéòå íà
ãúðáà ñè. Êàæè ìó: “Íå ñå êà÷âàé íà ãúðáà ìè.” Àêî ïúê
ìîæåø äà ãî ïðåêàðàø, âçåìè ãî. Ùå ìó êàæåø: “Êàòî ñå
êà÷èø íà ìîÿ ãðúá, ùå èìàø âñè÷êàòà âÿðà, âñè÷êàòà ëþáîâ
è âñè÷êàòà ïðèâúðçàíîñò. Òîâà å äîêàòî ïúòóâàìå ïî âúæåòî.

#$
À ïúê êàòî ñëåçåì íà ñóøàòà, òè òîãàâà ñè ñâîáîäåí íà
îáùî îñíîâàíèå. Êàòî ñå êà÷èø íà ãúðáà ìè, òðÿáâà äà
èìàø ñúâúðøåíà ëþáîâ. Äðóãîÿ÷å, íå ìîãà äà òå ïðåíåñà.
Àêî èìàø ñúâúðøåíà ëþáîâ è ñúâúðøåíî äîâåðèå, è àç, è
òè ùå ìèíåì.” Òîâà å Áîæåñòâåíèÿò çàêîí.
Áîã íè å ïðàòèë è íèå ìèíàâàìå ïî òîâà âúæå íà æèâîòà.
Íå ñàìè, íî íÿêîé íè íîñè. Òè íÿìàø ïðàâî â íàé-îïàñíèòå
ìåñòà äà âäèãàø øóì. Òîãàâà ïðàâèø ïàêîñò è íà ñåáå ñè, è
íà äðóãèòå. Êîãàòî ìèíàâàø ïî âúæåòî, çà ïàðè, çà àïàðòà-
ìåíòè, çà íèùî íÿìà äà ìèñëèø. Ùå ìèñëèø ñàìî çà åäíî:
äà ìèíåø áåçîïàñíî ïî âúæåòî! È êàòî ïðåìèíåø, âñè÷êî,
êàêâîòî èñêàø, ùå èìà òàì. Âñè÷êè áëàãà ñà òàì. Íî ïîä
âîäîïàäà å ñìúðòòà! Áó÷åíèå. Òàì òå î÷àêâàò íàé-ãîëåìèòå
íåùàñòèÿ. Òè êàçâàø: “Æèâîòúò ìè íå å óðåäåí.” Êàê ùå å
óðåäåí? Òè ïî âúæå ìèíàâàø. Öÿëà Åâðîïà ìèíàâà ïî òîâà
âúæå. Íèå ñìå íà òîâà âúæå. Åòî çàùî òðÿáâà äà ñå ìîëèì.
Ùå ñå ìîëèì. Öÿëà Åâðîïà òðÿáâà äà ìèíå ïî òîâà âúæå.
Àêî íå ­ äîëó.
Íÿêîé êàçâà: “Äà ñå áèåì.” Êàêâî ùå ñå áèåø? “Áèé”,
“áèåí”* ­ íà ôðàíöóçêè, ìíîãî õóáàâà äóìà å òÿ. Çíà÷è ðàáî-
òàòà å äîáðå ñâúðøåíà. Íèå êàçâàìå: “áèò”. “Áèò” îçíà÷àâà
êóëòóðàòà, íðàâèòå íà õîðàòà. À ïúê íèå ðàçáèðàìå, ÷å íÿêîé
å áèò. Íÿêîé ïúò åäíà äðåõà ñå èçòúðñâà, òà äà ïàäíå ïðàõúò.
Èëè çåìÿòà ñå ðàçêîïàâà, çà äà ñå ñàäè â íåÿ.
Òà êàçâàì: Âñè÷êè ïðîìåíè, êîèòî ñòàâàò â íàñ, ñà îò
Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Òå ñà åäíî áëàãî, êîåòî ìîæå áè äà íå å
çà äíåñ. Áëàãî, êîåòî ìîæå áè äà äîéäå ñëåä 10­15 ãîäèíè
èëè ñëåä íÿêîëêî ïðåðàæäàíèÿ. Òîâà å áåçðàçëè÷íî çà Áîæèÿ
ñâÿò. Òè ñå ðàäâàé íà âñè÷êèòå áëàãà, êîèòî ïðèåìàø. Åäíà
äîáðà ìèñúë, êîÿòî ïðîíèêâà â òåáå, å Áîæåñòâåíî áëàãî;
åäíî õóáàâî ÷óâñòâî èëè åäèí õóáàâ ïîäòèê, êîèòî ïðîíèêâàò
â òåáå, ñà åäíî Áîæåñòâåíî áëàãî. Íà ïðàâåäíèÿ Áîã êàçâà:
“Íÿìà äà óìðåø.” À ïúê òîé ñúãðåøè è êàçâà ïîñëå: “Òîâà,
êîåòî ìè êàçà, íÿìà äà ñòàíå.” Êîãàòî íà ãðåøíèÿ Áîã êàæå:
“Íåïðåìåííî ùå óìðåø”, òî àêî ãðåøíèÿò èçìåíè æèâîòà
ñè, íÿìà äà óìðå.

* bien (ôð.) ­ äîáðå.

#%
Áîã êàçâà íà Àäàìà: “Â êîéòî äåí ÿäåø îò òîâà äúðâî,
ùå óìðåø.” Èëè ñ äðóãè äóìè êàçàíî: àêî èçïúëíÿâàìå Âî-
ëÿòà Áîæèÿ, àêî òúðñèì Öàðñòâîòî Áîæèå, íÿìà äà óìðåì.
À àêî íå èçïúëíÿâàìå Âîëÿòà Áîæèÿ è íå òúðñèì Öàðñòâîòî
Áîæèå, ùå óìðåì. Íî òðÿáâà íåïðåìåííî äà ñå äåéñòâóâà â
òîâà íàïðàâëåíèå. Íå ñàìî â åäèí ìîìåíò òðÿáâà äà
èçïúëíèì Âîëÿòà Áîæèÿ, â åæåäíåâíèÿ ñè æèâîò òðÿáâà
ïîñòîÿííî äà èçïúëíÿâàìå Âîëÿòà Áîæèÿ, ïîíåæå îò Âîëÿòà
Áîæèÿ çàâèñè íàøåòî ùàñòèå. Áîã èñêà äà áúäåì ùàñòëèâè.
Áîã íå èñêà íèòî åäèí ÷îâåê äà áúäå íåùàñòåí. Íî ïîíåæå
íå ðàçáèðàìå Âîëÿòà Áîæèÿ, íèå íàëàãàìå íàé-ïúðâî íàøàòà
âîëÿ è ïîñëå Íåãîâàòà. À ïúê çàêîíúò å ñëåäíèÿò: Íàé-ïúðâî
ïðèëàãàéòå Âîëÿòà Áîæèÿ è ñëåä êàòî ÿ ïðèëîæèòå, ïîñëå
ïðèëàãàéòå è âàøàòà âîëÿ.
Âîëÿòà Áîæèÿ å: òè ùå èçîðåø åäíà íèâà, ùå ÿ çàñååø,
ùå ÿ ïîæúíåø è ùå èçâàäèø æèòî îò õàìáàðà, â êîéòî ñè
ïðèáðàë æèòîòî. È ùå íàïðàâèø åäíà ïîãà÷à, è ñëåä êàòî ñå
íàÿäåø, Áîã ùå òè êàæå: “×àêàé, Àç ùå òè äàì ñåãà îíîâà
áëàãî, êîåòî òè òúðñèø. Íå ñå òðåâîæè âå÷å. Îíîâà, êîåòî
èñêàø, ùå òè ãî äàì.” Íî àêî äîêàòî íå ñè îðàë íèâàòà,
äîêàòî íå ñè ÿ ïîñåÿë, äîêàòî íå ñè ÷àêàë äà äàäå ïëîä, äîêàòî
íå ñè ÿ ïîæúíàë è îâúðõàë*, òè íå ìîæåø äà ÷àêàø Áîæèåòî
Áëàãî. È âñè÷êàòà íè ìú÷íîòèÿ å, ÷å íèå, áåç äà ðàáîòèì
ìíîãî, î÷àêâàìå íåùàòà. Ðàáîòàòà å íåùî êðàñèâî. Åòî êàêâî
çíà÷è ðàáîòà. Ïîä “ðàáîòà” ðàçáèðàì äà îáè÷àø; ïîñëå, äà
ñè ëþáîçíàòåëåí; ïîñëå, äà îáè÷àø Èñòèíàòà; òîâà, êîåòî
çàó÷èø, äà ãî çíàåø. Íå íàïîëîâèíà. Àêî çíàåø åäíà ïåñåí
õóáàâî, òè ñè ñâîáîäåí. Ïîäòèêúò äà íàó÷èø ïåñåíòà å
ëþáîâòà.
Åäíà ïåñåí ùå ÿ èçïååø âåäíúæ, äâàæ, òðèæ, íî íå ïî
åäèí è ñúùè íà÷èí. Íàïðèìåð äóìàòà “ãîâîðÿ” ìîæåø äà ÿ
êàæåø ãðóáî è íåæíî. Ìîæåø äà êàæåø ãðóáî äóìèòå : “Ëþ-
áîâ, êúäå ñè òè?” Ëþáîâòà ùå òè êàæå: “Àç ñúì â òåáå, íî òè
íå ñè ìå ðàçáðàë.” Êúì êîé ðîä ñïàäà äóìàòà “ëþáîâ”? Â
áúëãàðñêèÿ åçèê òÿ å îò æåíñêè ðîä. Ëþáîâòà ùå òè êàæå
ãîðíèòå äóìè, àêî ñè ìúæ, à àêî ñè æåíà, ùå òè êàæå: “Àç

* âúðõàì ­ äèàë. âúðøåÿ.

#&
ñúì â òåáå, íî òè íå ñè ìå ðàçáðàëà.” Àêî ñè äåòå, ùå êàæå:
“Òè íå ñè ìå ðàçáðàëî.”  äóìàòà “æåíà” êðàéíàòà áóêâà å
à. Ëþáîâòà êàçâà: “Çíà÷è òè íå çíàåø êàê äà íîñèø òîâàðà.”
À íà äåòåòî Ëþáîâòà êàçâà: “Íå ìîæåø äà èçïîëçóâàø óñëî-
âèÿòà, êîèòî òè ñå äàâàò.” À ïúê íà ìúæà Ëþáîâòà êàçâà: “Á
ïîêàçâà, ÷å êàòî òå òóðÿò íà ïîñòà, íÿìà äà ñå ìúðäàø, äîäå
òî íå òå ñìåíÿò. ×àñîâîé ùå áúäåø íà ïîñòà ñè! Íÿìàø ïðà-
âî äà ñå ìåñòèø íàëÿâî è íàäÿñíî. Íî ùå ÷àêàø òàì.” Çà äà
áúäå íàïðàâåí ÷îâåê, òîé ùå ñè ïîñòàâè ãúðáà äà ãî íàòîâà-
ðÿò. È ñëåä êàòî ãî íàòîâàðÿò, ùå äîéäå æåíàòà. Äåöàòà èäàò
è ðàçòîâàðÿò. Äåöàòà ñà, êîèòî ðàçòîâàðâàò. Ïðè ìúæà ñòàâà
íàòîâàðâàíå, ïðè æåíàòà ­ òðúãâàíå, à ïðè äåöàòà ­ ðàçòî-
âàðâàíå. Êàòî äîéäàò äîáðîäåòåëèòå, òå ùå òå ðàçòîâàðÿò,
ò.å. ùå òå îñâîáîäÿò îò ìú÷íîòèèòå. Òå ñà äåöàòà. Òè áåç
äîáðîäåòåëè ùå áúäåø åäèí áåçïëîäåí ñâåòèÿ.
Çà áàùà: êàòî äîéäå ñòðàäàíèåòî, ùå ãî íîñèø. Òî ùå
òðîïà, ùå ñêà÷à íàâñÿêúäå. Òè ùå ñåäèø è êàòî äîéäå ðàäîñò-
òà, è íåÿ ùå ïðèåìåø ñïîêîéíî. Êàêòî ñêðúáòà, òàêà è ðà-
äîñòòà, ùå ïðèåìåø òèõî è ñïîêîéíî. Ìóñêóë íÿìà äà òè
ìðúäíå. Êàòî äîéäå ñêðúáòà, íÿìà äà ïîêàæåø, ÷å ñè òúæåí.
È êàòî äîéäå ðàäîñòòà, ïàê ùå èìàø òèõî ðàçïîëîæåíèå.
Ùå ãî íîñèø. È êàòî ñòèãíåø íà ìåñòîíàçíà÷åíèåòî, äîáðî-
äåòåëèòå ùå òå ðàçòîâàðÿò.
Ïèñàíèåòî êàçâà: “Âñè÷êî, êîåòî ñå ñëó÷âà íà îíåçè,
êîèòî ëþáÿò Áîãà, èì ñúäåéñòâóâà çà äîáðî.” Êàçâàì: Íàó÷å-
òå ñå äà îáè÷àòå áàùà ñè, êîéòî ñåäè íà åäíî ìÿñòî. Íàó÷åòå
ñå äà îáè÷àòå ìàéêà ñè, êîÿòî ñå äâèæè ïî ïúòÿ. Íàó÷åòå ñå
äà îáè÷àòå è âàøèòå áðàòÿ è ñåñòðè, êîèòî âè ðàçòîâàðâàò
îò âàøèòå ìú÷íîòèè è ñòðàäàíèÿ. Âèå èìàòå íóæäà åäèí îò
äðóãè.
Èìà ñúùåñòâà, êîèòî ìîãàò äà âè ïîìàãàò. Îíåçè, êîèòî
äîíàñÿò áëàãàòà, ñà àíãåëèòå. À ïúê îíåçè, êîèòî ðàçòîâàðâàò
áëàãàòà, ñà õîðàòà, ëþáÿùèòå õîðà. Êîãàòî ïðèäîáèâàø
ðàäîñò èëè ñå ðàçòîâàðâàø îò ñòðàäàíèåòî, òîâà ñà ÷îâåøêè
äóøè. Áëàãîäàðè íà Áîãà. Áëàãîäàðè íà Áîãà çà îíåçè àí-
ãåëè, êîèòî ñà äîøëè äà òè äîíåñàò îíîâà áëàãî. Áëàãîäàðè
è íà Áîãà, Êîéòî ñåäè íà åäíî ìÿñòî ñàì è ãëåäà âñè÷êî. Òîé
âèæäà âñè÷êîòî äâèæåíèå è âñè÷êîòî ðàçòîâàðâàíå ñòàâà

#'
ïîä Íåãîâèÿ âçîð. Êîãàòî òè ñòðàäàø, Áîæèåòî Îêî
íàáëþäàâà òâîåòî ñòðàäàíèå. È êîãàòî ñå ðàäâàø,
Áîæèåòî Îêî íàáëþäàâà òâîÿòà ðàäîñò. È âñè÷êî,
êàêâîòî ïðèäîáèâàø è êàêâîòî âúðøèø, Áîæèåòî Îêî ãî
âèæäà. Òîé âèæäà è äàëè ùå ìîæåø äà ãî èçïîëçóâàø èëè
íå. È äà áúäåø ãîòîâ äà âúçïðèåìåø âñÿêî åäíî
íàñòàâëåíèå, êîåòî òè äàäå. Íå ðîïòàé â äóøàòà ñè!
Àç íå óêîðÿâàì õîðàòà, êîèòî ðîïòàÿò. Êàòî ðîïòàÿò,
ïîãðåøêàòà å â ñëåäíîòî: êîãàòî åäíà ðåêà ÿ ðàçìúòâàø è ñå
ñïðå òå÷åíèåòî º, òî ìúòíàòà âîäà íÿìà êúäå äà îòèäå è ñå
ñúáèðàò óòàéêè. Òîâà íå å óìíî. Íàëè êàòî èçìèåø åäíà
ïàíèöà, èçõâúðëÿø âîäàòà. Áúäåòå íåäîâîëíè, íî ïðè òîâà
íåäîâîëñòâî äà ñå ÷èñòè äúíîòî: ïóñíè òå÷åíèåòî äà ñè âúðâè.
È êàòî îñòàíå äúíîòî ÷èñòî, íÿìà äà èìà çàùî äà ðîïòàåø.
Òè ðîïòàåø çà êàëòà íà äúíîòî. Íåäîâîëåí ñè. Çíà÷è èìà
êàë. Ïî÷íè äà áúðêàø. Òè íÿêîé ïúò êëàäåø îãúí ñúñ ñóðîâè
äúðâà. Òàêà íå ñå çàïàëâà îãúí. Òóðåòå ñóõè äúðâà è ïîâå÷å
áîðèíà. Íàëåéòå ïîâå÷å ìàñëî, êîãàòî ãîòâèòå, íî íå åäèí
êèëîãðàì ìàñëî. Êîëêî òóðÿòå íà åäíî ÿäåíå? Àç ùå òóðÿ
íàé-ìàëêî 300 ãðàìà íà åäíî ÿäåíå. 300 ãðàìà å ìíîãî õóáàâà
ìÿðêà. Çà ìåíå 300 ãðàìà ìàñëî ñòðóâà ïåò ñòîòèíêè. Çà âàñ
êîëêî ñòðóâà? Â íàøèÿ ñâÿò ëîøîòî ìàñëî ñòðóâà ìíîãî ñêú-
ïî, à ïúê õóáàâèòå ìàñëà ñà ìíîãî åâòèíè. À ïúê âúâ âàñ
õóáàâèòå ìàñëà ñà ñêúïè, à ïúê ëîøèòå ­ åâòèíè. Ñ ëîøî
ìàñëî äà íå ãîòâèø. Åäâà ùå òóðèø íÿêîëêî êàïêè. Òðè êàï-
êè ìîæåø äà òóðèø. Òðè êàïêè ìíîãî ñòðóâàò. Ïî åäèí ìèëè-
îí ñòðóâà êèëîãðàìúò â íàøèÿ ñâÿò.
Íå ìèñëåòå, ÷å òîâà å åäíà ðåàëíîñò. Èìà ñâÿò, äåòî çëîòî
ñåäè ñàìî çà óêðàøåíèå. È â ñúâðåìåííèÿ ñâÿò, àêî ñå ïðå-
êàðà åëåêòðè÷åñòâî ïðåç åäíà æèöà, êîÿòî íå å îòâîðåíà,
íÿìà äà âè ïðè÷èíè íèêàêâà âðåäà, íî àêî ñå ïðåêúñíå òîêúò,
æèöàòà, âåäíàãà ìîæå äà áúäåòå ïîðàçåíè. Çëîòî å ðàçêúñàí
êðúã. Âñÿêîãà, êîãàòî ðàçêúñàø æèâîòà, èìà óäàð. Óáèåø
íÿêîé ÷îâåê, òîâà å ðàçêúñâàíå íà æèâîòà. Ðàæäà ñå íÿêîé
÷îâåê ­ òè ñúåäèíÿâàø êðúãà.
Ðàçêúñâàø ñâîÿòà ìèñúë ­ çëîòî èäâà; ðàçêúñâàø ñâîèòå
÷óâñòâà ­ çëîòî èäâà; ðàçêúñâàø ñâîÿòà âîëÿ ­ çëîòî èäâà.
Äåòî èìà ðàçêúñâàíå íà êàêâîòî è äà å, çëîòî ñå ïðîÿâÿâà.

$
È ùîì ðàçêúñàø ëþáîâòà, çëîòî ñå ïðîÿâÿâà. Ùîì ðàç-
êúñàø Áîæèÿòà Ìúäðîñò, çëîòî ñå ïðîÿâÿâà. Ùîì ðàçêúñàø
Áîæèÿòà Èñòèíà ­ ñúùî. Èëè êàçàíî äðóãîÿ÷å: àêî íå îáè-
÷àø, çëîòî èäâà; àêî íå ìèñëèø äîáðå, çëîòî èäâà; àêî íå
ïîñòúïâàø äîáðå, çëîòî èäâà. Äîáðîòî ñåäè â ïðàâåäíàòà
ëþáîâ. Îáè÷àé òàêà, êàêòî Áîã èçèñêâà! Íå èñêàì äà âè
ó÷à êàê äà îáè÷àòå. Âñåêè äà [îáè÷à] òàêà, êàêòî å íàó÷åí.
Äðúæòå ñå î ëþáîâòà, êîÿòî ìàéêà âè è áàùà âè ñà âè ïðå-
äàëè ïúðâîíà÷àëíî. Êàêâîòî ñòå íàó÷èëè îòïîñëå, äðúæòå
ãî íàñòðàíà.
È â æèâîòíèòå èìà ïðèçíàòåëíîñò. Æèâîòíèòå çíàÿò êàê
äà îáè÷àò. Ïðè çàêîíà íà Ëþáîâòà íå ïèòàé êàê äà îáè÷àø.
Êàê äà îáè÷àìå, òîâà å ïðàâî íà Áîãà! Áîã å íàó÷èë âñè÷êè
õîðà êàê äà îáè÷àò. È êàòî êàçâàì: “Îáè÷àéòå ñå”, äà ñå îáè-
÷àòå òàêà, êàêòî Áîã âè å íàó÷èë. È íèêîé äà íå ñå ìåñè â
ëþáîâòà íà äðóãèòå. Âñåêè äà îáè÷à òàêà, êàêòî Áîã ãî å
íàó÷èë. Íÿìà ïî-õóáàâî îò òîâà. È ìàéêàòà îñòàâåòå äà îòãëå-
äà äåòåòî, êàêòî òÿ çíàå. È ïòè÷êàòà äà îòãëåäà ïòè÷åíöàòà
òàêà, êàêòî òå çíàÿò. È ÷îâåê ìîæå äà îòãëåäà ïòè÷êàòà, íî
ïòè÷êàòà çíàå ìíîãî ïî-äîáðå.
Íå âçåìàéòå ìÿñòîòî íà ïòè÷êàòà. Îñòàâåòå óìà äà îò-
ãëåäà ñâîèòå ìèñëè; îñòàâåòå ñúðöåòî äà îòãëåäà ñâîèòå ÷óâ-
ñòâà; è îñòàâåòå âîëÿòà äà îòãëåäà ñâîèòå ïîñòúïêè. Íÿêîé
ïúò êàçâàø: “Òîâà íå å íàïðàâåíî äîáðå.” Íÿêîé ïúò èìàø
åäíî íåùàñòèå, îõëóçåí å ïðúñòúò òè ­ óìúò òå å èçáàâèë îò
ïî-ãîëÿìî íåùàñòèå, èìà ñàìî ìàëêî îäðàñêâàíå. Àêî äîéäå
íÿêîå ìàëêî ñòðàäàíèå è àêî íå áåøå ñå íàìåñèë Áîã äà òå
çàùèòè, ùåøå äà ïîñòðàäàø ìíîãî. Êóðøóì òå îäðàñêàë.
Òè áëàãîäàðè, ÷å íå òå å óáèë. Ïàçèë òå å Ãîñïîä.
Âúâ âñè÷êè íåùà â æèâîòà âèæäàéòå õóáàâàòà ñòðàíà.
Òîâà å Áîæåñòâåíîòî. À ïúê òè êàçâàø: “Çàùî Ãîñïîä äîïóñ-
íà òîâà?” ×å, òè îòèäå íà áîéíîòî ïîëå. Ãîñïîä íå òå å ïðàòèë
òàì. Òè, êàòî îòèäåø äà ïðèìèðÿâàø çìèèòå, êîèòî ñå äàâÿò,
òðÿáâà äà áúäåø ìíîãî âíèìàòåëåí. Ùå èìàø äåáåëè êîæåíè
ðúêàâèöè. Êàòî òå õàïÿò, êîæàòà òè òðÿáâà äà áúäå äåáåëà.
È îíåçè ïúòåøåñòâåíèöè, êîèòî îòèâàò â Àôðèêà, íîñÿò
äåáåëè îáóùà, èíà÷å ùå ãè óõàïå íÿêîÿ çìèÿ è ùå óìðàò.
Òà êàçâàì: Ðúêàâèöè òðÿáâà äà èìàòå, íàïðàâåíè îò

$
Èñòèíàòà; íà åçèêà ñè òðÿáâà äà èìàòå ðúêàâèöè îò
Èñòèíàòà; íà î÷èòå ñè, íà óøèòå ñè òðÿáâà äà èìàòå
ðúêàâèöè.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

7 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà ­ óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

8-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,

$
 ÁÎÆÅÑÒÂÅÍÀÒÀ ÒÎÏËÈÍÀ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî ÷èñòî, çâåçäíî.
Âðåìåòî òèõî è õëàäíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Äóõúò Áîæè”
“Ìàõàð Áåíó Àáà”

Ïèøåòå íà òåìà: “Ìîÿòà ëþáèìà äóìà”. Âñåêè ñè èìà

ñâîÿ ëþáèìà äóìà. Íåêà äà ïèøå âúðõó íåÿ. Â êàêâî ñå ñúñòîè
çíàíèåòî íà ÷îâåêà: äà çíàå ÷îâåê äà ñå òîâàðè è äà ñå ðàçòî-
âàðâà. Âèå èñêàòå äà çíàåòå. Âñÿêà åäíà äóìà èìà ñâîÿòà
òåæåñò. Íÿêîè äóìè ñà ìíîãî ëåêè, à íÿêîè ­ ìíîãî òåæêè.
Ìàêàð è ìàòåðèàëíî äà íå ìîæå äà ñå òåãëè, äóìàòà ñè èìà
òåæåñò.
Íÿêîé ìîæå äà êàæå ïî åäèí âúïðîñ: “Àç òîâà ãî çíàÿ.”
Íàïðàâè ãî. Êîè áÿõà óñëîâèÿòà, ïðè êîèòî áúëãàðèíúò ñúç-
äàäå äóìàòà “èñòèíà”? Áúëãàðèíúò, êàòî äîéäå íà Çåìÿòà,
òóðè íà èñòèíàòà îñîáåíî èìå. Àíãëè÷àíèíúò êàòî äîéäå,
òóðè íà èñòèíàòà äðóãî èìå, òóð÷èíúò ­ äðóãî, ãåðìàíåöúò ­
äðóãî, ðóñèíúò ­ äðóãî è ïðî÷åå. Çàùî òóðèõà âñå ðàçëè÷íè
èìåíà? Çàùîòî ðàçáèðàíèÿòà èì çà èñòèíàòà íå ñà åäíè è
ñúùè. Êàòî äîéäå äî ëþáîâòà, ïàê ñå ðàçëè÷àâàò.
Áúëãàðèíúò, àíãëè÷àíèíúò â ëþáîâòà ñè ïðèëè÷àò â èç-
âåñòíà ñòåïåí.  ïðîèçíîøåíèåòî ñå ðàçëè÷àâàò äî èçâåñòíà
ñòåïåí. Êîè ñà ïðàâè: áúëãàðèòå èëè àíãëè÷àíèòå? Áúëãàðè-
íúò ñå ó÷óäâà êàòî ïðîèçíàñÿ äóìàòà “ëþáîâ”: “Ëþþ!” Áúë-
ãàðèíúò, êàòî ÿ ïðîèçíàñÿ, íå ÿ ðàçáèðà è ñå ó÷óäâà, à ïúê
àíãëè÷àíèíúò êàçâà: “ëú┠[love]. Òîé å ìíîãî ïðàêòè÷åí.
Òîé êàçâà: “Ëúâ äú ìúíè”* (“Îáè÷àé ïàðèòå”), ïîíåæå êàòî
èìàø ïàðè, âñè÷êî òè âúðâè, à êàòî íÿìàø, íå òè âúðâè.

* Love the money.

$!
Äàæå àíãëè÷àíèíúò êàçâà: “Òàéì èç ìúíè”* (“Âðåìåòî å
ïàðè”). Èìà ìíîãî ðàáîòè ó òÿõ. Åäèí àíãëè÷àíèí ñå õâàùà
íà áàñ ñ åäèí àìåðèêàíåö, ÷å ùå ìîæå äà îòèäå ïðè åäèí
ìèëèàðäåð. Íî íà îíçè ÷îâåê âðåìåòî ìó å ïàðè. Âñÿêà ìè-
íóòà ìó êîñòâà 5 ëèðè. Àíãëè÷àíèíúò ñå õâàíàë íà áàñ ñ àìå-
ðèêàíåöà çà 500 àíãëèéñêè ëèðè. Àíãëè÷àíèíúò ïîèñêàë îò
ìèëèîíåðà ñðåùà, êàòî ìó ïèñàë: “Àç èñêàì 5 ìèíóòè ñàìî.
È êîëêîòî ñòðóâà, ùå ïëàòÿ.” Îòèøúë íà ñðåùàòà. Ìèëèîíå-
ðúò ãî ïîïèòàë: “Êàêâî èñêàòå?” Îíçè ìúë÷àë. Íî ïîñëå
êàçàë: “Àç äîéäîõ ñàìî äà Âè âèäÿ çà 5 ìèíóòè.” Êàòî èçòåêëè
ïåòòÿõ ìèíóòè, êàçàë ìó: “Àç ñå õâàíàõ íà áàñ çà 500 àíãëèéñ-
êè ëèðè. Ïðè Âàñ ñòîÿõ 5 ìèíóòè ­ ïî 5 ëèðè, ïðàâÿò âñè÷êî
25 ëèðè. Äàâàì Âè ãè è îñòàíàëèòå ñà çà ìåíå. È ìîåòî âðåìå
å ñêúïî. Àç íå ìîãà äà îñòàíà çà ïî-äúëãî âðåìå.”
È áúëãàðèíúò ìíîãî áúðçà. Êîãàòî èìà äà âçåìà ïàðè,
ìíîãî áúðçà. Îáà÷å, êîãàòî èìà äà äàâà, çàêúñíÿâà âñÿêîãà.
Ùå ìó ñå ñëó÷è íåùî è âñå ùå çàêúñíåå. Îò êàêâî çàâèñè
çàêúñíåíèåòî? Ó íåãî ÷óâñòâîòî íà ñòðàõ å ðàçâèòî. È ëè÷íè-
òå ìó ÷óâñòâà ñà ðàçâèòè. Ñòðàõúò è ëè÷íèòå ìó ÷óâñòâà ñà â
áîðáà. È òîé ñå áîðè â ñåáå ñè. Êîãàòî ñå áîèòå äà íàïðàâèòå
íåùî èëè íå, òîâà å îò ñòðàõ. Ñòðàõóâàòå ñå, ÷å ìîæå äà íå å
òàêà. Ìèñëèòå ëè, ÷å âñè÷êè õîðà êàêâîòî êàçâàò, å âÿðíî?
Ìèñëèòå ëè, ÷å òî å àáñîëþòíî âÿðíî? Íÿêîé êîãàòî êàçâà:
“Àç îáè÷àì èñòèíàòà”, òîâà âÿðíî ëè å? Òîâà å îòíîñèòåëíî
âÿðíî. Òîé äúðæè çà òàÿ èñòèíà, êîãàòî òÿ ñå îòíàñÿ äî íåãî,
êîãàòî å â íåãîâèÿ èíòåðåñ, íî äåòî èñòèíàòà íå å â íåãîâèÿ
èíòåðåñ, òîé ïî÷âà äà ñå êîëåáàå. À ïúê òîé òðÿáâà äà å áåç-
ïðèñòðàñòåí, òîé íå òðÿáâà äà ñå ñâúðçâà ñúñ ñâîèòå ïîãðåøêè
è ñúñ ñâîèòå äîáðîäåòåëè. Äîáðîäåòåëèòå íà ôèçè÷åñêîòî
ïîëå ñà îòâúí. Òîé íàïðàâèë åäíî äîáðî äåëî ­ äàë 1000 ëåâà
çà áëàãîòâîðèòåëíè öåëè. ×å, êàêâî äîáðî å íàïðàâèë? Òåçè
ïàðè íå ñà íåãîâè. Åäèíñòâåíîòî íåùî, êîåòî å íàïðàâèë, å,
÷å ãè å äàë. Íî òå íå ñà íåãîâè. Èëè äàë åäèí êèëîãðàì æèòî
íÿêîìó, íî òîâà æèòî íå å íåãîâî. Ñâåòëèíàòà, ñëúíöåòî,
âëàãàòà è ïðî÷åå ñà ðàáîòèëè, çà äà ñòàíå òîâà æèòî. À òîé
êàçâà, ÷å å íåãîâî æèòîòî. Èëè òè êàçâàø: “Àç òîâà ãî çíàÿ.”

* Time is money.

$"
Íî òè ãî çíàåø, ïîíåæå äðóãè õîðà ñà ðàáîòèëè. Òè êàçâàø:
“Àç çíàÿ Áèáëèÿòà.” Çíàåø, íî òàçè Áèáëèÿ òè íå ñè ÿ ïèñàë.
È êàçâàø: “Åäè-êîé ñè ïðîðîê òàêà å êàçàë.” Êàêâî ñà êàçàëè
ïðîðîöèòå? Ïðîðîöèòå ñà ïðåäðåêëè íÿêîè ðàáîòè çà òåõíèòå
âðåìåíà. È îò÷àñòè çà ñåãàøíèòå âðåìåíà.
Ñêîðî äîéäå åäíà ãîñïîæà ïðè ìåíå è ñå îïëàêâà. Äîñòà
áëàãîðîäíà ãîñïîæà. Îïëàêâà ñå îò âúíøíèÿ æèâîò, ÷å ìíîãî
ëîøè ñà ñòàíàëè õîðàòà. Âñúùíîñò õîðàòà äíåñ íå ñà ïî-ëîøè,
îòêîëêîòî åäíî âðåìå. Íî åäíî âðåìå çëîòî áåøå ñêðèòî
âúòðå, à ïúê ñåãà ñå å ïðîÿâèëî. Â òîâà å ðàçëèêàòà. Îíîâà
çìèéñêî ÿéöå íè íàé-ìàëêî íå ïîêàçâà, ÷å å ñâåòèÿ. Òî å
ñêðèò ãðåøíèê âúòðå â ÿéöåòî. Ñàìî ãî èçëþïè è ùå âèäèø
êàêâî ñå êðèå. Çàëîæáèòå íà ÷îâåêà òðÿáâà äà ñå ðàçáèðàò ­
çàëîæáèòå, êîèòî ñà âëîæåíè îò Áîãà. È íèå íå òðÿáâà äà
ïàäàìå â îíàçè ïîãðåøêà: ÷åñòî áúëãàðñêèòå ïàòèöè è êî-
êîøêè ìúòÿò è ÷óæäè ÿéöà. ×åñòî òóðÿò ïîä êîêîøêàòà äà
ìúòè ÿéöà íà ïàòêè, ïóéêè è êîêîøè, ñìåñåíè. È êàòî ñå
èçëþïÿò ïèëåòàòà, êîêîøêàòà ùå âîäè òîçè íàðîä. Êàòî
äîéäå äî ðåêàòà, âñè÷êèòå ìàëêè ïàòèöè è ãúñêè îòèâàò âúâ
âîäàòà, à ïúê êîêîøêàòà ñå ÷óäè ñ òåçè ñâîè äåöà: îòäå ñå
âçå â òÿõ òîçè õàðàêòåð äà òè÷àò êúì âîäàòà? È àç ñúì íàáëþ-
äàâàë: è ñè ìèñëè ãîðêàòà, ÷å ìàëêèòå ùå ñå óäàâÿò. È âëèçà
äî êîëåíå âúâ âîäàòà è êëî÷è. À ïúê òå ñè èãðàÿò. È êàòî
êëî÷è, êëî÷è, èçëèçà íàâúí. È òå èçëèçàò íàâúí. È ïàê ãè
ïîâåäå. È êàòî íàìåðÿò ïàê ðåêà, ïàê âëèçàò. Òÿ íå çíàå
çàùî ãè å èçìúòèëà. Íî òÿ íå å âèíîâàòà. Íÿìà íèêîé âèíî-
âàò. Áúëãàðèíúò îáè÷à äà ïðàâè òàêèâà îïèòè. È ìíîãî õóáà-
âî, ÷å ãè ïðàâè. Òàçè êîêîøêà, ìàêàð ÷å íå ñà íåéíè òåçè
äåöà, ïàê ãè îáè÷à, èìà ñúçíàíèå êîêîøêàòà. Òÿ êàçâà: “Òåçè
äåöà ñà ñâîåíðàâíè.” Óáåæäàâà ãè äà èçëÿçàò îò âîäàòà è
[÷å] ïî ñóøà òðÿáâà äà õîäÿò.
Ïî íÿêîé ïúò è íèå, êàòî òàçè êâà÷êà, íå ðàçáèðàìå íà-
øèòå ìèñëè è æåëàíèÿ. Òå âëåçíàò âúâ âîäàòà è íèå êëî÷èì,
äà íå ñå èçãóáÿò. À ïúê òî íèùî ëîøî íÿìà äà ñòàíå ñ òÿõ.
Íèå ñå óñòàíîâÿâàìå âúðõó èçâåñòíè âúçãëåäè, íî òåçè
âúçãëåäè íå ñà ñåãàøíè âúçãëåäè. Òå ñà âàøè ñòàðè âúçãëåäè,
îñòàíàëè îò õèëÿäè ãîäèíè. Íàïðèìåð åäèí ÷îâåê èìà ÷óâ-
ñòâî íà äîñòîéíñòâî. Âñè÷êè æèâîòíè èìàò òîâà. Åäíî êó÷å

$#
ùå ñè âäèãíå îïàøêàòà, èìà ñúçíàíèå. È êîíÿò, è âîëúò
èìàò ïîâäèãàíå íà îïàøêà íÿêîé ïúò. Æèâîòíîòî, äîêàòî
ñè âúðòè îïàøêàòà, òî ìèñëè. Êàòî ïðåñòàíå äà âúðòè,
íå ìèñëè. Îïàøêàòà å åäèí ñòèìóë çà íåãîâèÿ óì. È
ïðèðîäàòà å íàêàðàëà äà ìàõà îïàøêàòà, ïîíåæå
æèâîòíèòå â òÿõíîòî áëàãóâàíå åäíî âðåìå ñà áèëè ãîëåìè
àðèñòîêðàòè: íå ñà îðàëè, íà ó÷èëèùå íå ñà õîäèëè. Ùå
ñåäíàò ïîä íÿêîÿ êðóøà. Íå ñà ñè ìúðäàëè òîãàâà
îïàøêèòå. Íî ïîíåæå ñà ñïàëè ïîâå÷å îòêîëêîòî òðÿáâà,
ïðèðîäàòà ãè å îñòàâèëà äà ìèñëÿò. È òîãàâà ñå ÿâèëè
õàïëèâèòå ìóõè. È âîëúò óäðÿ âåäíúæ ñ îïàøêàòà, äâàæ,
òðèæ ­ òàêà ñ õèëÿäè ãîäèíè.
È âèå ìîæå äà ïðàâèòå åäèí îïèò, çà äà âèäèòå äîêîëêî
ìóõèòå ðàçáèðàò îò åçèêà íà âîëñêèòå îïàøêè. Âèå ãè ãîíèòå
ñ êúðïà, à òå íå èñêàò äà çíàÿò. Íî çàñâèðèòå ëè ñ âîëñêàòà
îïàøêà, âñè÷êè ìóõè èçëèçàò íàâúí. Îò çâóêà íà òåçè êîñìè
ìóõàòà ðàçáèðà. Ìóõàòà å äîñòà óìíà. È ïîñëå, ìóçèêàëíà å
ìóõàòà. Âèå ìèñëèòå íÿêîé ïúò, ÷å òå ñà ãëóïàâè. Ìíîãî óìíè
ñà òå.
Àç ïðàâÿ åäíî óïîäîáëåíèå. Åäíà ìóõà å êàòî åäèí èí-
ñòðóìåíò. Íàëè åäíî ðàäèî âè ãîâîðè, íî çàä ðàäèîòî ñåäè
åäíà ðàçóìíîñò âúòðå. Êîëêîòî ðàäèîòî å ïî-äîáðî, òîëêîâà
ðàçóìíîñòòà å ïî-ìîùíà. Êîëêîòî ðàäèîòî å ïî-ñëàáî, òîëêî-
âà ðàçóìíîñòòà, êîÿòî ñåäè çàä íåãî, íå å òîëêîç íàïðåäíàëà.
Àêî âèå ñòå óìåí ÷îâåê, ðàçóìíîñòòà å çàä âàñ. Àêî íå ñòå
óìåí, àêî õîðàòà íå ñà óìíè, òîâà ïîêàçâà, ÷å ðàçóìíîñòòà
íå å â òÿõ.
Ïèñàíèåòî êàçâà: “Ùå âëîæà Äóõà Ñè.” Òà, ñåãà, ðàçóì-
íîñòòà, êîÿòî õîðàòà èìàò, å âúòðåøíà. Íÿêîé ïúò õîðàòà
âúðøàò õóáàâè ðàáîòè, à íÿêîé ïúò íå âúðøàò õóáàâè ðàáîòè.
Íÿìàò åäíàêâî ðàçïîëîæåíèå âñÿêîãà. Êîéòî è äà å îò âàñ,
ìîæå äà âèäè êîëêî ñàìîîáëàäàíèå èìàø. Äà íàêàðàìå 10
äóøè äà ìó êàæàò ïî åäíà îáèäíà äóìà. Íî äà íå ìó òðåïíå
îêîòî. Íî çà äà íå âè òðåïíå îêîòî, îùå êàòî ãîâîðè òîé, òè
òðÿáâà äà òðàíñôîðìèðàø íåãîâèòå äóìè. Çàùîòî åäíà äóìà
íå ìîæå äà áúäå ëîøà. Åäíà äóìà ñòàâà ëîøà ñàìî êîãàòî
òóðèì ëîø ñìèñúë. Íàïðèìåð âçåìåòå äóìàòà “ëþáîâ”. Â
áúëãàðñêè åçèê òàçè äóìà èìà äâà ñìèñúëà. Áúëãàðèíúò èçîá-

$$
ùî ïîä äóìàòà “ëþáî┠ðàçáèðà ïðèÿòíî íåùî. Ìíîãî
ìàòåðèàëíî ðàçáèðà ëþáîâòà. Ïðåäè íÿêîëêî âðåìå åäíî
ìëàäî ìîìè÷å ìè ðàçïðàâè ñâîÿòà îïèòíîñò. Òî ìè êàçà:
“Êîãàòî áÿõ ìàëêî äåòå íà 5 ãîäèíè, èìàõ ñè åäíî
ïðèÿòåë÷å. È äâàìàòà ñè èãðàåõìå. Îáè÷àõ ãî êàòî áðàò.
Êàòî ñòàíà ïî-ãîëÿì, âèæäàì ãî, ÷å ïîñòúïêèòå ìó áÿõà
îò äðóã õàðàêòåð è àç èçãóáèõ ìàëêî òåçè ÷óâñòâà. Ïî-
íàïðåä ñúðöåòî ìè áåøå îòâîðåíî. À ïúê êàòî ãî âèäÿõ
ìóñòàêàò, â ïîãëåäà ìó èìàøå íåùî ñòðàøíî. Íå áåøå
ïîãëåäúò ìó åñòåñòâåí. È ïî÷íàõ äà ñå ñòåñíÿâàì è íå
ìîæàõ äà ñè îáÿñíÿ òîâà. Ëþáîâòà ìó íå áåøå êàêòî â
äåòèíñòâîòî. Íåãîâàòà ëþáîâ ïî-ðàíî áåøå ÷èñòà, à ïúê
ïîñëå, êàòî ïîðàñíà, èìàøå íåùî äðóãî â ëþáîâòà ìó.” Âñå-
êè åäèí îò âàñ èìà òîâà, êîåòî òîâà ìëàäî ìîìè÷å èìàøå.
Òóê, â Ñîôèÿ, ñåäÿ è ñúì ñå çàìèñëèë. Íÿêîé ñå ïðèòèñêà
äî ìåíå î äÿñíàòà ìè ðúêà. Ñëèçàì äà âèäÿ, íî íå èñêàì äà
ñå îáúðíà, íî ñàìî ñè èçâèâàì ïîãëåäà, çà äà âèäÿ êîé å.
Ãëåäàì ­ åäíà ìëàäà ìîìà. Ùîì ñè îáúðíàõ î÷èòå, òÿ âåäíàãà
ñè îòòåãëè ðúêàòà. Çàùî êàòî áÿõ îòäàëå÷åí ãîðå, òÿ ñå ïðè-
òèñêàøå, à ïúê ùîì äîéäå ìèñúëòà ìè, òÿ ñå îòòåãëè? Êàêâî
òúëêóâàíèå áèõòå äàëè? Èìà äâå òúëêóâàíèÿ. “Ãîñïîäèíå,
àç òå âèæäàõ ìíîãî îòâëå÷åí, áÿõòå ñå çàõëàñíàëè â ïðîñòðàí-
ñòâîòî, à èìà è äîñòà àïàøè. Èñêàõ äà Âè ïîòèñíà ðúêàòà,
íå îòèâàéòå íàãîðå, ìîãàò äà Âè èç÷åçíàò ïàðèòå.” Àç ñå
îáðúùàõ êúì íåÿ è ñå óñìèõâàõ. Êàçàõ º â ñåáå ñè: “Áëàãîäàðÿ
Âè.” Àç ðàçáðàõ. Òÿ èñêà äà êàæå: “Íå ñå îòâëè÷àéòå. Õîð-
ñêèòå ìèñëè, ñúðöà è âîëè íå ñà òîëêîç ÷èñòè. È ìîãàò äà âè
îêàëÿò.”
Òîâà å åäíîòî òúëêóâàíèå. Êàêâî òúëêóâàíèå áèõòå ìó
äàëè âèå ñåãà? Àç íå èçêàçàõ ìîå òúëêóâàíèå. Ïðåäïîëàãàì,
÷å å òàêà. È ïîñëå òÿ ñå óñìèõíà, íî åäâàì. Òîâà çà åäíà
äåñåòà îò ñåêóíäàòà. Àç º áëàãîäàðèõ çà óñëóãàòà, ÷å å ìíîãî
âíèìàòåëíà. Òÿ êàçà: “Èçâèíåòå, òóê èìàøå ìíîãî ãîëÿìà
íàâàëèöà. Ìíîãî ìå íàòèñêàõà è êàòî ìå íàòèñêàõà, àç íàòèñ-
íàõ Âàñ.” Ïîíåæå èìàøå äîñòà äóøè, ïîâå÷å îò 10­15 äóøè
íà òàçè ðåäèöà. Òÿ êàçà: “Íå èñêàõ äà Âè íàòèñêàì. Íî êàòî
ìå ïðèòèñêàõà, Âè íàòèñíàõ.” Òîâà å âòîðî òúëêóâàíèå. Èìà
è òðåòî òúëêóâàíèå. Àç ìèñëÿ, ÷å âòîðîòî òúëêóâàíèå å ïî-

$%
áëèçî. Êàçàõ º: “Áúäåòå ñïîêîéíè, àç íå ñå äîêà÷àì, ïîíåæå
â ñâåòà âñè÷êè ñìå íàòÿñíî. Äîøëè ñà òåçè õîðà òóê, âñåêè
ñè ãëåäà ñâîÿ èíòåðåñ.”
È âúâ âñÿêî îòíîøåíèå â æèâîòà íèå ñå ïðèòèñêàìå ìíî-
ãî, èñêàìå ïîâå÷å, îòêîëêîòî ìîæåì äà âçåìåì. Àç ñå ÷óäÿ
çà ñòðàííèÿ õàðàêòåð íà õîðàòà. Âñåêè ÷îâåê èñêà îò äðóãèòå
õîðà òîâà, êîåòî ñàì íå ìîæå äà íàïðàâè.
Íÿêîé ïúò ïúê íÿêîé ïåå è èçâåäíúæ äðóã êèïíå, è êàçâà:
“Íå ïåå õóáàâî.” ×å, òîëêîç çíàå ÷îâåêúò. Òîé íå å ãåíèàëåí
ïåâåö. Ñåãà ñå ó÷è. Èëè íÿêîé ñâèðè íà ïèàíî è íå ìîãàò äà
ãî òúðïÿò. Íÿêîé êàçâà: “Ãðúìíà ìè ãëàâàòà.” Íÿêîé ïúò è
ïèàíîòî å ðàçãëàñåíî. È êàçâàò íÿêîè: “Äîêîãà ùå íè ñìó-
ùàâàò?” ×å, òåçè õîðà ùå ñòàíàò åäèí äåí àðòèñòè. Òóê áåç
ïàðè ñâèðè, à ïúê åäèí äåí, êîãàòî òîé ñâèðè, åäèí áèëåò ùå
ñòðóâà 150 ëåâà. Òàêèâà ãåíèàëíè ùå áúäàò. Çàùî ñå áåçïî-
êîèø? Àç èìàì åäíî ïðàâèëî. Êîãàòî ÷óÿ åäèí äà ñâèðè ëî-
øî, àç ãî ñ÷èòàì òîâà çà êúñìåò.
Àç ñúáèðàì òàçè âúëíà. È òîé, êàòî ïåå, àç ãî çàïèñâàì.
Õóáàâèòå ïåñíè íå ãè çàïèñâàì, íî ëîøèòå ïåñíè ñè ïèøà.
Èìàì ñè åäèí íà÷èí, êàòî ìèêðîôîí å òîé. Ëîøèòå ïåñíè
ãè ïèøà. È êàòî ñå âúðíà, ãè ïîïðàâÿì. È êàòî ïîïðàâÿ ïåñåí-
òà, âèæäàì, ÷å ñëåäóþùèÿ ïúò òîé ïåå ïî-õóáàâî. Âèæäàì,
÷å çàêîíúò ðàáîòè. Êàòî ãî ñëóøàì âòîðè ïúò, èçìåíèë ñå å
ãëàñúò ìó. Íå äà ïîïðàâèòå äîáðèòå õîðà, íî êàòî ÷óåòå
ïîãðåøêà, ïîïðàâåòå ÿ. Êàòî âèäèòå ïîãðåøêàòà, ïîïðàâåòå
ÿ, êîÿòî ñå å îòïå÷àòàëà âúâ âàøèÿ óì. Èìà ïîãðåøêè íå
ñàìî â òîíîâå, íî ïîãðåøêàòà å íÿêîé ïúò â îáðàçà, âïå÷àòëå-
íèåòî, êîåòî ñòå ïðèåëè. Êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèòå? Âñåêè
åäèí îò âàñ å ñïðàâî÷íà êíèãà çà Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Îòäåòî
ñòå ìèíàëè, ñòå çàïèñàëè îáðàçèòå, êîèòî ñòå ñðåùíàëè. Êàòî
âçåìàò òåçè êíèãè, òåçè èíôîðìàöèè îò âàøèÿ ìîçúê è îò
âàøèÿ ñëúí÷åâ âúçåë, ùå ãè ÷åòàò. Êàòî îòèäåòå â îíçè ñâÿò,
íÿìà äà âè ñúäÿò, íî àêî íå ñè æèâÿë äîáðå, ùå òå òóðÿò â
åäíî ìàãàðå, òóê, íà Çåìÿòà, äà æèâååø âúòðå â íåãî. Òîâà å
àäúò. Èëè ïúê ùå òå òóðÿò â íÿêîÿ ãëèñòà èëè â íÿêîé êúðò.
Íÿêîé èñêà äà çíàå êàêâî íåùî å àäúò ­ â òåçè íèñøèòå ôîð-
ìè ùå òå òóðÿò. Íèùî íÿìà äà òè êàæàò. È òàçè ãëèñòà ùå
òè áúäå àïàðòàìåíòúò, èëè ìàãàðåòî. Âèå ùå êàæåòå: “Êàê
òàêà ÷îâåê, êîéòî å ñúçäàäåí ïî Îáðàç Áîæè, äà ñòàíå
$&
ìàãàðå?” ×óäíè ñòå âèå. Êîãàòî äîéäå Õðèñòîñ, ÷îâåê ëè
âúçñåäíà èëè ìàãàðå, çà äà âëåçå â Åðóñàëèì? Àêî ìàãàðåòî
å ìíîãî íèñøå ñúùåñòâî, çàùî Õðèñòîñ âúçñåäíà íà ìàãàðå?
Çàùîòî ìàãàðåòî å ìíîãî èñêðåíî. Äåòî îòèäå, íå ñå
îòðè÷à îò ñâîèòå óáåæäåíèÿ. Òî êàçâà: “Àç ñè íîñÿ
ìàãàðèùèíàòà ñúñ ñåáå ñè.” Ìàãàðåòî å ñïåöèàëèñò ïî
âîäàòà, âúðõó õèäðîëîãèÿòà. Àêî èñêàòå õóáàâà âîäà,
êà÷åòå ñå íà ìàãàðåòî è òî ùå âè çàâåäå. È äåòî ïèå
ìàãàðåòî, ïèéòå è âèå. Íàé-ïîñëå, ìàãàðåòî å ìíîãî
ñêðîìíî â ÿäåíåòî ­ íå èçèñêâà ïèùíà õðàíà. ßäå è
ìàãàðåøêè òðúíå, è êàêâîòî ìó äàäàò. È ñëåä êàòî ãî áèëè
äúëãî âðåìå, îò áîé ìó ñå ïðîòî÷èëè óøèòå. È äîñåãà ìàãà-
ðåòî ðàçñúæäàâà çàùî ãî áèÿò.
Àç ùå âè ïðèâåäà ñëåäíèÿ àíåêäîò. Òî êàçâà: “Åäèí äåí
àç íàïðàâèõ åäíà ïîãðåøêà. Äàäîõ ñè ìíåíèåòî çà ïúðâàòà
æåíà.” È âñëåäñòâèå íà òîâà òî ðåâå è êàçâà: “Íå ñè äàâàéòå
ìíåíèåòî çà íèêîãî.” Çà îíîâà, êàêâîòî Ãîñïîä å íàïðàâèë,
íå ñè äàâàé ìíåíèåòî. Èçó÷àâàéòå, íî íå ñè äàâàéòå ìíåíèå-
òî. Âèå ñè äàâàòå ìíåíèåòî ñåãà è êàçâàòå: “Îò ìåíå ÷îâåê
íÿìà äà ñòàíå. Çàùî òàêà íàïðàâèõ?” Òè ñè äàâàø ìíåíèåòî,
òè êàçâàø: “Îò ìåíå ÷îâåê íÿìà äà ñòàíå”, à ïúê Ãîñïîä
êàçâà, ÷å îò òåáå ÷îâåê ùå ñòàíå. Òè êàçâàø: “Àç ñúì ìíîãî
ëîø.” Íå ñè ëîø, ñàìî ÷å íå çíàåø êàê äà ìèñëèø. Òè íå
çíàåø êîè ñà ëîøè ðàáîòè è êîè ­ äîáðè. Òè ìèñëèø, ÷å
åäèí ÷îâåê, êîéòî òè äàâà ïàðè, å äîáúð, à ïúê êîéòî âçåìà
ïàðè, å ëîø. Íàïîëîâèíà âÿðíî å òîâà. Æèòîòî äàâà æèâîò
íà íàñ. Îò ãëåäèùåòî íà æèòîòî òîãàâà áè ìîãëî äà ñå êàæå,
÷å íàøàòà ïîñòúïêà å ëîøà. Íå. Òàçè ïîñòúïêà å äîáðà. Òîâà
æèòî òðÿáâà äà ñå æåðòâóâà, çà äà ñå ïîâäèãíå. È çàðàäè
æåðòâàòà, êîÿòî æèòîòî ïðàâè çà íàñ, íèå îáè÷àìå æèòîòî
ïîâå÷å, îòêîëêîòî äðóãèòå ðàñòåíèÿ. Àêî ïðàâèì æåðòâà â
ñâåòà, òîâà ñè èìà ñâîé ñìèñúë, íå å íàïðàçíî.
Âñÿêà åäíà äîáðà ìèñúë, âñÿêî äîáðî ÷óâñòâî, âñÿêà äîá-
ðà ïîñòúïêà, êîëêîòî è äà å ìàëêà, ìàêàð è íèêîé äà íå ÿ å
âèäÿë, òàçè ïîñòúïêà å çà äîáðî. Íå ñúæàëÿâàéòå, ÷å òîâà
íåùî ñå å ñëó÷èëî ñ âàñ. Êàêâîòî è äà ñå å ñëó÷èëî, â êðàÿ íà
êðàèùàòà òî ùå áúäå çà äîáðî. Íèå ñúæàëÿâàìå ñåãà çà ïà-
äàíåòî íà ïúðâèÿ ÷îâåê, çà ïúðâàòà æåíà. ×å, àêî òå íå
áÿõà ïàäíàëè, Õðèñòîñ íå ùåøå äà äîéäå è íèå íå ùÿõìå äà
$'
çíàåì çà òàçè Ëþáîâ, êîÿòî Áîã ïîêàçâà êúì íàñ. Òîçè
æèâîò ùåøå äà áúäå çàïå÷àòàíà êíèãà çà íàñ. Òîãàâà ùÿõìå
äà ñå íàìåðèì â ïîëîæåíèåòî íà Èîàíà. Â Îòêðîâåíèåòî
èìà ðàçêàç çà êíèãàòà, çàïå÷àòàíà ñúñ 7 ïå÷àòè. Èîàí
ïëàêàë, êàòî âèäÿë, ÷å íÿìà êîé äà îòâîðè êíèãàòà. È
Àãíåòî îòâîðèëî êíèãàòà.
Ñëåäîâàòåëíî ñòðàäàíèåòî ñòàâà ïîäòèê, çà äà ñå ðàçêðèå
îíîâà, êîåòî Áîã å ïðåäíàçíà÷èë çà íàñ. Ñåãà ñòå äîøëè è â
áúäåùå ùå äîéäåòå ïðè ïî-äîáðè óñëîâèÿ. Òåçè óñëîâèÿ ùå
ñå ïîäîáðÿâàò. Âèå ùå ñå ñïúíåòå, êàòî êàæåòå: “Ñëåäóþùèÿò
ïúò êàòî äîéäå, àç êàêúâ ùå áúäà?” Âèå, êàòî äîéäîõòå, íå
ïîìíèòå ñâîåòî ìèíàëî. Çàùîòî, àêî ñòå áèëè ìíîãî ëîø
èëè ìíîãî äîáúð, ùå ñå ñïúíåòå. ×îâåê òðÿáâà äà íå ñå òðå-
âîæè çà ñòàðèÿ æèâîò è äà ñå ðàäâà íà íîâèÿ æèâîò, êîéòî
Áîã ìó å äàë. Æåðòâàòà, êîÿòî ïðàâè çà äðóãèòå õîðà, äà ÿ
ïðàâè íà ðàäî ñúðöå. Êàòî ïðàâèø åäíî äîáðî, íå ÷àêàé åäíî
âúçíàãðàæäåíèå. Âúçíàãðàæäåíèåòî ùå áúäå â ëþáîâòà, êî-
ÿòî ùå áúäå çà òåáå, ùå ñå ïðîÿâè êúì òåáå.
Àêî òè âúðøèø Âîëÿòà Áîæèÿ êàêòî òðÿáâà, òî âñè÷êè
õîðà ùå òå îáè÷àò. Àêî ñåãà íå òå îáè÷àò è íå ìîæåø äà ãè
îáè÷àø, òè, àêî æåðòâóâàø âñè÷êî çà Ãîñïîäà, òî îíîâà, êî-
åòî èñêàø, ùå ñòàíå. Àêî íàé-ïúðâî ñòàíå Âîëÿòà Áîæèÿ,
àêî íàé-ïúðâî íàïðàâèø Âîëÿòà Áîæèÿ, òî ùå ñòàíå è òîâà,
êîåòî è òè èñêàø. Âèå èñêàòå íàé-ïúðâî âèå äà áúäåòå ùàñò-
ëèâè. Íàé-ïúðâî ùå ñòàíåòå íåùàñòíè è ïîñëå ùàñòëèâè. À
àêî ñòàíåòå ùàñòëèâè ïúðâî, ïîñëå èäå íåùàñòèåòî. È Ãîñïîä
òå ïèòà: “Êîå èñêàø ïî-íàïðåä: ùàñòèåòî èëè íåùàñòèåòî?”
Ùàñòèåòî å ñâúðçàíî ñ áîãàòñòâîòî íà Çåìÿòà, à íåùàñ-
òèåòî å òóðåíî ñúñ ñèðîìàøèÿ. Îáà÷å çåìíîòî áîãàòñòâî å
ñâúðçàíî ñ äóõîâíîòî íåùàñòèå. À çåìíîòî íåùàñòèå å ñâúð-
çàíî ñ äóõîâíîòî áîãàòñòâî. Àêî ñòå áîãàò íà Çåìÿòà, ùå áú-
äåòå ñèðîìàõ íà íåáåòî; è àêî ñòå ñèðîìàõ íà Çåìÿòà, ùå
áúäåø áîãàò íà íåáåòî. Àêî èñêàø äà áúäåø áîãàò è òóê, è
ãîðå, òîâà ãî íÿìà. Òðÿáâà äà ïðåìèíåòå è äâàòà ñâÿòà. Òðÿáâà
äà ïðåìèíåòå ïðåç ÷îâåøêèÿ ñâÿò, êîéòî çàïî÷âà äîáðå è
ñâúðøâà çëå. Òðÿáâà äà ïðåìèíåòå ïðåç àíãåëñêèÿ ñâÿò, êîéòî
çàïî÷âà çëå è ñâúðøâà äîáðå. Òðÿáâà äà ïðåìèíåòå è ïðåç
Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò, êîéòî çàïî÷âà äîáðå è ñâúðøâà äîáðå.
Êàòî ãîâîðèì çà Áîæåñòâåíàòà Ëþáîâ, àç ðàçáèðàì Áî-
%
æåñòâåíèÿ ñâÿò.  Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò ùå çàïî÷íåì äîáðå è
ùå ñâúðøèì äîáðå. Íî àêî íå íîñèø Ëþáîâòà, òîãàâà èìà
äâå âúçìîæíîñòè. Íå êðèòèêóâàì ­ òîãàâà ùå äîéäå ïî-ðàíî
ùàñòèåòî è ïîñëå íåùàñòèåòî ­ ÷îâåøêèÿ ñâÿò. Òàêà çàâúðø-
âàò õîðàòà, àêî æèâåÿò ÷îâåøêèÿ æèâîò. È òàì õîðàòà äåòî
çàâúðøâàò, òàì àíãåëèòå çàïî÷âàò. Òàì, äåòî ñúðöåòî çà-
ïî÷âà äîáðå è ñâúðøâà çëå, îòòàì óìúò çàïî÷âà ðàáîòàòà è
ñâúðøâà äîáðå. Óìúò òðÿáâà äà äîéäå íà ïîìîù íà ñúðöåòî
È íàé-ïîñëå ùå äîéäå ðàçóìíèÿò æèâîò âúâ âàñ, êîãàòî ùå
çàïî÷íåòå äîáðå è ùå ñâúðøèòå äîáðå.
Òè êàçâàø: “Çàùî å òàêà?” Êàê òðÿáâà äà áúäå? Òâîåòî
ùàñòèå å íåùàñòèå çà äðóãèòå. È òâîåòî íåùàñòèå å ùàñòèå
çà äðóãèòå. Ñëåäîâàòåëíî òè òðÿáâà äà ñòàíåø íåùàñòåí, çà
äà ñòàíàò äðóãèòå ùàñòëèâè. È òè òðÿáâà äà ñòàíåø ùàñòëèâ,
çà äà ñòàíàò äðóãèòå íåùàñòíè. Ñìåíÿâàò ñå íåùàòà.
Èëè äà âè ïðåäñòàâÿ äðóãîÿ÷å âúïðîñà. Âèå ðàçáèðàòå
íåùàñòèåòî êàòî íåùî ìíîãî ëîøî. Äîïóñíåòå, ÷å èìàòå åäíî
øèøå. Ïúòóâàëè ñòå 24 ÷àñà è ñå ïðèáëèæàâàòå ïðè åäèí
èçâîð è íîñèòå èçâåñòíî êîëè÷åñòâî âîäà âúâ âàøåòî øèøå.
Äîéäå åäèí ãîñïîäèí è èçëèâà âîäàòà îò øèøåòî âè è êàçâà:
“Òàçè âîäà íå ÿ ïèéòå.” Òîâà å íåùàñòèå. “Êàòî äîéäåòå äî
òîçè èçâîð, ùå íàëååòå íàé-õóáàâàòà âîäà” ­ êàçâà òîé.
Òà êàçâàì: Âñÿêî íåùàñòèå â ñâåòà ïîäðàçáèðà åäíî áëà-
ãî. Êîãàòî äîéäàò òåçè íåùàñòíè ìèíóòè â æèâîòà, òå ñà ïðèç-
íàê íà åäíî áëàãî, êîåòî Áîã ðàçêðèâà â ñâåòà. Îíîâà íåùàñ-
òèå, êîåòî Õðèñòîñ èìàøå â ñâåòà, áåøå åäíî ïðåäçíàìåíîâà-
íèå â ñâåòà, ÷å Áîã ðàçêðèâà ïúòÿ, ïî êîéòî ìîæå äà ñå èç-
ïðàâè ÷îâåê ­ ïúòÿ íà ñïàñåíèåòî.
Áîã, Íåâèäèìèÿò ñâÿò, ðàáîòè çà ãîëÿìîòî ïîñòèæåíèå,
êîåòî âñåêè åäèí îò âàñ èñêà. Ñúñ ñúðöåòî ñè âèå ñòå ñâúðçàíè
ñ õîðàòà; ñ óìà ñè ñòå ñâúðçàíè ñ àíãåëèòå; à ïúê ñ âàøàòà
äóøà ñòå ñâúðçàíè ñ Áîãà. Äóøàòà å èçëÿçëà îò Áîãà. Áîã å
âäúõíàë â ÷îâåêà è òîé ñòàíàë æèâà äóøà. Íàïðàâèë ãî å ïî
îáðàç è ïîäîáèå Ñâîå. È òîâà, êîåòî Áîã å âëîæèë â ÷îâåêà,
Áîã ãî îáè÷à. Òîé îáè÷à òàçè Èñòèíà, êîÿòî å âëîæèë âúâ
âàñ. Òàçè Èñòèíà ñåäè âúâ âàñ. Áîã âè å äàë åäèí îòëè÷åí
óì, îòëè÷íî ñúðöå è îòëè÷íà äóøà. Óìúò è ñúðöåòî ñà
äðåõè íà äóøàòà ­ âúíøíîòî, à ïúê ñúùåñòâåíîòî å
äóøàòà ­ äèõàíèåòî, êîåòî å èçëÿçëî îò Áîãà. Òðÿáâà äà
%
èìàòå âèå îòëè÷åí óì è ñúðöå, çà äà ïîìàãàò òå íà äóøàòà
âè. À ïúê îíîâà, êîåòî óìúò è ñúðöåòî ïðèäîáèâàò, òîâà
áëàãî â áúäåùå ùå íîñè âàøåòî áëàãîñëîâåíèå.
 æèâîòà ñåãà íå ñå îáåçñúð÷àâàéòå. Âèå íàñòîÿâàéòå
âúðõó îíîâà, êîåòî æåëàåòå, äîêàòî ñå ðåàëèçèðàò âàøèòå
ìîëèòâè. Ùå ó÷èø åäèí åçèê, äîêàòî ãî íàó÷èø õóáàâî. Êàòî
çàïî÷íåø åäèí ïðåäìåò, ùå ãî çàó÷âàø äîáðå, äîêàòî ãî çà-
âúðøèø äîáðå.
Êàçâàò çà íÿêîãî: “Òîé å ðåëèãèîçåí.”  êàêâî ñåäè ðåëè-
ãèîçíîñòòà íà õîðàòà? Ðåëèãèîçíîñòòà íà õîðàòà ñåäè â òÿõíà-
òà âÿðà. Êàòî èìàø åäèí ïðèÿòåë, òè òðÿáâà äà ìó âÿðâàø.
È âÿðàòà èìà ñèëà â ñåáå ñè. Â êàêâîòî âÿðâàø, ñòàâà. Àêî
âÿðâàø, ÷å ùå çàáîëååø, ùå çàáîëååø. Àêî âÿðâàø, ÷å ùå
îçäðàâååø, ùå îçäðàâååø. Àêî âÿðâàø, ÷å ñèðîìàõ ùå ñòà-
íåø, òàêúâ ùå ñòàíåø. Àêî âÿðâàø, ÷å áîãàò ùå ñòàíåø,
òàêúâ ùå ñòàíåø.  êàêâîòî âÿðâàø, ùå ñòàíå. Èçó÷àâàéòå
òîâà. Âàøàòà âÿðà âè íîñè íåùàñòèå: âèå êàçâàòå, ÷å ùå ñòà-
íåòå áîëåí è ñòàâàòå. Óïîòðåáÿâàéòå âÿðàòà â ïîëîæèòåëåí
ñìèñúë. Íà íÿêîè îò âàñ áîëè ãúðëîòî. Â êàêâî ñåäè áîëêàòà
íà ãúðëîòî? ­ Ïîâèøàâàíåòî òåìïåðàòóðàòà ñ åäèí ãðàäóñ.
Èìàëè ñòå 37 ãðàäóñà â ãúðëîòî, à ïúê ñåãà èìàòå 38 ãðàäóñà.
Îò åäèí ãðàäóñ òåìïåðàòóðà ëè ùå ñå ïëàøèòå? Êàçâàòå:
“Êàêâî ñòàíà?” Êàêâî ùå ñòàíå? Ùå ñòàíå òîâà ­ åäèí ãðàäóñ
òîïëèíà. Ùå âèêàø åäèí ëåêàð äà òè ïðåãëåäà ãúðëîòî. Òîçè
÷îâåê ñå å ìîëèë íà Áîãà. Òîé èìà æåíà è äåöà. Êàòî ïëàòèø
100 ëåâà, òîâà å áëàãîäåÿíèå. Ïîñëå ïàê òå áîëè ãúðëîòî è
ïàê ùå âèêàø ëåêàð. Êàòî ìèíå ïðîñÿê, íå ìó äàâàø 50 ñòî-
òèíêè. À ïúê êàòî òå çàáîëè ãúðëîòî, äàâàø 100 ëåâà. Àç
ìèñëÿ, ÷å âèå íå ñòå îò òåçè.
 Íåâèäèìèÿ ñâÿò ñà ìíîãî âçèñêàòåëíè. Òå íå èñêàò äà
êðèòèêóâàò. Íå ñè äàâàò ìíåíèåòî. Íî àêî èìàòå åäèí
äåôåêò â î÷èòå ñè èëè íà ðúöåòå ñè, èëè íà êðàêàòà ñè, íÿìà
äà âè ïðèåìàò â Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Ùå âëåçåòå â îíçè ñâÿò áåç
äåôåêòè. Êàòî îòèâàòå â îíçè ñâÿò, íÿìà äà èìàòå êàë ïîä
íîêòèòå. Ïîñëå, ðúêàòà âè íå òðÿáâà äà áúäå ìíîãî ñóõà. Òîâà
ïîêàçâà, ÷å ñòå ìíîãî ñêúðæàâ*. Òÿ íå òðÿáâà äà áúäå è ìíîãî

* ñêúðæàâ ­ äèàë. ñòèñíàò, ñêúïåðíèê.

%
âëàæíà, íèòî ìíîãî òîïëà, íèòî ìíîãî ñòóäåíà.
 îíçè ñâÿò èìà òðè ãðàäóñà. Ïúðâèÿò ãðàäóñ å
Áîæåñòâåíàòà òîïëèíà. Âòîðèÿò ãðàäóñ å äóõîâíàòà
òîïëèíà. Òðåòèÿò ãðàäóñ å ÷îâåøêàòà òîïëèíà. “37
ãðàäóñà” ­ êàçâàìå íèå. 3 å ÷îâåøêî ÷èñëî, à ïúê 7 å
Áîæåñòâåíî ÷èñëî. Àêî èìàø 3 ãðàäóñà òîïëèíà, äúðæèø
íåùàòà çà ñåáå ñè. Àêî òóðèø äâà ãðàäóñà, òîïëèíàòà ùå
ïî÷íå äà èçëèçà íàâúíêà, ùå èçòå÷å. À ïúê àêî èìàø åäèí
ãðàäóñ òîïëèíà, òàçè òîïëèíà êàòî ñâåòëèíà ùå îãðÿâà
íàâñÿêúäå è âñè÷êè õîðà ùå ñå ïîëçóâàò îò òâîÿòà òîïëèíà.
Àêî èìà òóê åäèí ÷îâåê ñ åäèí ãðàäóñ òîïëèíà, òî öÿëà
Ñîôèÿ ùå ñå îòîïëÿâà. Íÿìà äà âè òðÿáâàò âúãëèùà. Àêî
áèõ æåëàë äà èìàøå òóê åäèí ÷îâåê ñ åäèí ãðàäóñ òîïëèíà,
è àç ùÿõ äà ñå ïîëçóâàì. Ïîä åäèí ãðàäóñ ñèìâîëè÷íî òóê
ðàçáèðàì åíåðãèèòå íà Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò; ïîä äâà ãðàäóñà
ñèìâîëè÷íî ðàçáèðàì åíåðãèèòå íà äóõîâíèÿ ñâÿò, à ïîä
òðè ãðàäóñà ðàçáèðàì îáèêíîâåíàòà ÷îâåøêà åíåðãèÿ. Àêî
èìàøå åäèí ÷îâåê ñ åäèí ãðàäóñ òîïëèíà, ïàðèòå çà âúã-
ëèùà ùÿõà äà îñòàíàò è [òîïëèíàòà] òîãàâà ùåøå äà áúäå
äàðîì. Ïðè òàçè Áîæåñòâåíà òîïëèíà, êàêâîòî ìèñëèø è
÷óâñòâóâàø, ùå ñòàíå. Êîãàòî ÷îâåê ïðèòåæàâà Áîæåñòâå-
íàòà òîïëèíà åäèí ãðàäóñ, ïðèòåæàâà è àíãåëñêàòà, è
÷îâåøêàòà òîïëèíà. Òîãàâà ÷îâåê å ðàçáðàë Áîæèèòå
ïúòèùà.
Òà êàçâàì ñåãà: Ùå èìàòå åäèí ãðàäóñ òîïëèíà â óìà ñè,
äâà ãðàäóñà òîïëèíà â ñúðöåòî ñè è òðè ãðàäóñà òîïëèíà â
òÿëîòî; åäèí ãðàäóñ âúâ âàøèòå ìèñëè; äâà ãðàäóñà âúâ âà-
øèòå ÷óâñòâà è òðè ãðàäóñà âúâ âàøèòå ïîñòúïêè. È òîãàâà
ïðàêòè÷åñêè ùå êàæåì: Ùîì ñè ãîòîâ çà êàêúâ äà å ïîäâèã
â ñâåòà, òîãàâà èìàø åäèí ãðàäóñ. Ùîì ñå ðàçäâîèø íà äâå è
êàçâàø: “Ñàìî íà äîáðèòå õîðà òðÿáâà äà ñå ïîìàãà”, òè
èìàø äâà ãðàäóñà. À ïúê êàòî êàæåø: “Ñàìî íà ñâîèòå õîðà
÷îâåê òðÿáâà äà ïîìàãà”, òî å òðåòèÿò ãðàäóñ. È òî å õóáàâî.
×å, àêî ìàéêàòà íå ïîìàãà íà äåöàòà ñè, êàêâî áè ñòàíàëî?
Áëàãîäàðåíèå íà òðèòÿõ ãðàäóñà ñà ñå îáðàçóâàëè
ñåìåéñòâàòà, îáùåñòâîòî è äúðæàâàòà.
Íî êàçâàì: Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò, àíãåëñêèÿ ñâÿò è ÷îâåø-
êèÿ ñâÿò ñà ñâúðçàíè, òðÿáâà äà èìà åäíà âçàèìíîñò ìåæäó

%!
òåçè òîïëèíè â ÷îâåêà.
Òåçè íîâèòå ìèñëè òðÿáâà äà ãè èìàòå, çà äà âè áúäàò
íà ïîìîù. Ñåãà âñåêè ìîæå äà âè èçêàðà èç ðåëñèòå: äåöàòà
âè, ïðèÿòåëèòå âè, åäíà ìàëêà áîëåñò â ãúðëîòî âè èëè â
î÷èòå âè è ïðî÷åå.
Ìèñëåòå âúðõó Áîæåñòâåíàòà òîïëèíà; ìèñëåòå âúðõó
Áîæåñòâåíèÿ óì; ìèñëåòå âúðõó òîçè óì, êîéòî ñå ïðîÿâÿâà
÷ðåç àíãåëèòå, ÷ðåç ñâåòèèòå, ÷ðåç õîðàòà â ñâåòà. Äðúæòå â
óìà ñè äîáðèòå õîðà â ñâåòà. Íå ìèñëåòå, ÷å âñè÷êè õîðà ñà
ëîøè, ÷å íÿìà äîáðè õîðà. Íå ñúæàëÿâàéòå, ÷å íå ñòå ãè íà-
ìåðèëè îùå. Äà ãè íàìåðèòå. È äà ãè îáè÷àòå. Òå âè ïîçíàâàò,
íî âèå íå ãè ïîçíàâàòå îùå.
Äà ïîïååì ñåãà ìàëêî. (“Ñèëà æèâà”.) Êàòî âè êàçâàì
äà áúäåòå äîáðè öèãóëàðè, íå êàçâàì, ÷å èçâåäíúæ ùå ñòàíåòå
âèðòóîçè, íî âñåêè îò âàñ ìîæå äà ñâèðè. Àç âè ïðîïîâÿäâàì
åäíî íà âàñ: Ïîñòîÿííî ïåéòå. Àêî íÿìà äðóãî, èìàéòå ñè
ïîíå åäíà ïèùÿëêà èëè äàæå åäèí òúïàí. Ìîæåø­íå ìîæåø,
ïåé. (Âñè÷êè èçïÿõìå “Ñèëà æèâà, êàæè ìè”.) Àç íå ñúì çà
âúíøíàòà ìóçèêà. Âñåêè åäèí îò âàñ òðÿáâà äà ïåå. Çàùîòî
êàòî ïååø, ùå ìèñëèø. ×îâåøêîòî ñúðöå íå ìîæå äà ñå ïî-
ïðàâè áåç ìóçèêà. Êàçàíî å: “Ïåéòå è âúçïÿâàéòå Áîãà â ñúð-
öåòî ñè.” Àêî íå ìîæåø äà ïååø ñàì, ïîâèêàé íÿêîãî è ìó
ïëàòè äà ïåå. Ïîñëå, âñåêè äà âçåìå åäíà ïåñåí, äà ÿ ðàçó÷è
õóáàâî è äà ÿ ïåå âúâ âñè÷êàòà èíòîíàöèÿ, äà ñïàçâà âðåìåòî,
ðèòúìà è ïð. Ïîñëå, äà ðàçáèðà êàêâî å ñúäúðæàíèåòî âúòðå.
Äà êàæåì, àêî âè äàì òåçè äóìè çà ïååíå:
Ñìåëè áÿõà ìèñëèòå íà äóøàòà.
Ñìåëè áÿõà íåéíèòå ñòðåìåæè.
Ñìåëè áÿõà íåéíèòå ïîñòúïêè.
Êàêâà ïåñåí áèõòå íàïðàâèëè îò òåçè äóìè? È àêî âèå
íå ìîæå äà íàïðàâèòå, èìà ìóçèêàíòè â Íåâèäèìèÿ ñâÿò,
êîèòî ùå íàïðàâÿò. Ñúâðåìåííèÿò ñâÿò ñå íóæäàå îò ìóçèêà.
 áúäåùå íÿìà äà êðèòèêóâàø.  áúäåùå, êîãàòî íàìèñ-
ëèø äà êðèòèêóâàø íÿêîãî, ùå ìó èçïååø åäíà ïåñåí. Èçïåé-
òå “Ìàõàð Áåíó” ñ èíòîíàöèÿ, ñ ðèòúì. Ñåãà, êàòî ñå ïååøå
ïåñåíòà, ñúùåñòâóâà åäíà ìàëêà äèñõàðìîíèÿ, êîÿòî å â îáåð-
òîíîâåòå. Íÿìà îòçâóê. (Ó÷èòåëÿò èçïÿ ñàìî äâåòå äóìè

%"
“Ìàõàð Áåíó”. Ó÷èòåëÿò ñâèðè è âñè÷êè èçïÿõà “Òúãè, ñêúðáè,
âäèãàé, ñëàãàé”. Ó÷èòåëÿò èçñâèðè “Èäèëèÿòà”. Ñëåä òîâà
åäíà íîâà ìåëîäèÿ ñúñ ñëåäóþùèÿ òåêñò: [...])
Òîâà å â ðèòúìà íà äàðáèòå, êîèòî ñà ñêðèòè âúâ âàñ. Íå
ñå îáåçñúð÷àâàéòå, íî âñåêè äà ïåå. Íèå ñåäèì è êàçâàìå:
“Òîâà å íåâúçìîæíî.” Ïåâöèòå íåêà áúäàò âäúõíîâåíè. ×ðåç
äîáðèòå ïåâöè Áîã èçïðàùà ñâîèòå äàðáè. Âñåêè ïåâåö å åäíî
áëàãî. È âñè÷êè åäèí äåí òðÿáâà äà ïååòå. (Ó÷èòåëÿò èçïÿ:
“Ñìåë áåøå ïúòÿò, êîéòî äóøàòà áåøå ïîäåëà.”) Âñåêè åäèí
îò âàñ ñìåë òðÿáâà äà áúäå â ïúòÿ ñè. Íå òðÿáâà äà ñå îáåç-
ñúð÷àâà Íåêà äà äîéäàò ìú÷íîòèè, íî íèå òðÿáâà äà ñå âäè-
ãàìå íàä òÿõ. Ùîì ñìå â ìîðåòî, òîâà ìîðå ìîæå äà ñå ðàç-
âúëíóâà, íî íèå òðÿáâà äà áúäåì íàä âîäàòà îòãîðå. Íèå òðÿá-
âà äà çàïîâÿäâàìå íà âîäàòà. Íèå èñêàìå òîâà ìîðå äà íå ñå
âúëíóâà. Íî òîãàâà íÿìà äà èìà è âîäà. À ïúê ïî-äîáðå å äà
èìà âîäà è äà ñå âúëíóâà. Íèå êàçâàìå íÿêîé ïúò: “Äà íå ñå
âúëíóâà âúçäóõúò.” Íî òîãàç íÿìà äà èìà è âúçäóõ. À ïî-
äîáðå å äà èìà âúçäóõ è äà ñå âúëíóâà.
Òà, ðàäâàéòå ñå íà ìú÷íîòèèòå, êîèòî âè ñå èçïðàùàò.
Ìèñëèòå ëè, ÷å Ãîñïîä íÿìà ìú÷íîòèè ñ âàñ? Òîé èìà òàêèâà
ìú÷íîòèè, êîèòî íå ìîæåì äà ñè ïðåäñòàâèì. Òîé èìà ðàáîòà
ñúñ ñúùåñòâà òàêà óïîðèòè, ñâîåíðàâíè, ÷å Òîé òðÿáâà äà ãè
òúðïè. Ñåãà òðÿáâà äà íîñèì òîâà òúðïåíèå è â íàñ. Íÿêîé
ïúò íèå íå ìîæåì äà òúðïèì. Íÿêîé ÷îâåê ñòàâà íåðâåí è
ñàì íå ìîæå äà òúðïè è ñåáå ñè. Íåðâåí å, ÷å íå ìîæå äà ñå
ïðîÿâÿâà. Íÿêîé, êîãàòî çàáîëåå, êàçâà íà äðóãèòå: “Âèå áèëè
ëè ñòå â ìîåòî ïîëîæåíèå?” Àêî õèëÿäè ïèùÿëêè ïèùÿò, à
òè ãîâîðèø, êàêâî ùå ñå ÷óå? Êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèø? Êóïè
ñè åäíà ïèùÿëêà. È òè ïèùè ñ òÿõ. Êàòî ïðåñòàíàò äà ïèùÿò,
òîãàç ãîâîðè. À ïúê ùîì ïèùÿò, íå ãîâîðè.
Âñè÷êè ÷àêàòå ñèëàòà äà äîéäå îòãîðå. Íî ñèëàòà îòãîðå
å îò óìà, òÿ å îòâúòðå. Òÿ ùå äîéäå îò óìà, ùå âëåçå â ñúðöåòî
è â òÿëîòî È òîãàâà ùå ñå ïðîÿâè íàâúí. Íå ñïúâàéòå Áî-
æåñòâåíîòî. Áîæåñòâåíîòî âñåêè äåí âè ïîäáóæäà. Âèå, äåòî
ñòå äîøëè òóê, òî å Áîæåñòâåíîòî âúâ âàñ, êîåòî âè å äîâåëî.
Ñåãà ñòå äîøëè òóê. Âñåêè åäèí îò âàñ èìà èçâåñòíè èäåè.
Íÿêîè íåùà ìîãàò äà ñå ñúâïàäàò ñ Íåãîâàòà èäåÿ, à ïúê
íÿêîè íåùà íè íàé-ìàëêî íå ñå ñúâïàäàò. Â Áîæåñòâåíèÿ

%#
ñâÿò âñè÷êî, êàêâîòî ñòàâà, å Áîæåñòâåíî. Òàêà ãëåäàò
ãîðå. Îò ìîåòî ãëåäèùå å òàêà. Áîæåñòâåíîòî, êàòî
ìèíàâà ïðåç ìîÿ óì, ïîñëåäíèÿò ñå ïîäîáðÿâà.
Áîæåñòâåíèÿò æèâîò, êàòî ìèíå ïðåç óìà âè, ùå ãî óðåäè;
êàòî ìèíå ïðåç ñúðöåòî âè, ùå ãî óðåäè è êàòî ìèíå ïðåç
òÿëîòî âè, ñúùî ùå ãî óðåäè. Òà, òðÿáâà äà äàäåì ñâîáîäà
íà óìà ñè, ñúðöåòî ñè è òÿëîòî ñè. Êàçàíî å: “Âèå ñòå õðàì
íà Áîãà.” Íî çà äà áúäåì õðàì íà Áîãà, òÿëîòî, óìúò è
ñúðöåòî òðÿáâà äà áúäàò ñâîáîäíè. Òà, îñòàâåòå ñè
òÿëîòî ñâîáîäíî. Íå ñúæàëÿâàéòå çà íèùî. Íå ãëåäàéòå
íà ñåãàøíîòî ïîëîæåíèå êàòî íà ïîñòîÿííî. Îíèÿ
çàëîæáè, êîèòî èìàòå, åäèí äåí ùå ñå ïðîÿâÿò. Âçåìåòå
îíîâà ìàëêîòî äåòå ­ 10­15 ãîäèøíî. Òî ìîæå äà ñòàíå
îòëè÷åí öèãóëàð, îòëè÷åí ïîåò, ôèëî[ñîô], àðõèòåêò è
êàêâî ëè íå. Òà, òåçè âúçìîæíîñòè, êîèòî ñà ñêðèòè âúâ
âàøàòà äóøà, ìîëåòå ñå äà ñå ðàçêðèÿò, äàâàéòå èì õîä.
Ñâåòúò å ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Òðÿáâà äà ãî ðàçáèðàòå òîâà
ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Ìíîãî ìú÷íî å çàùî ñå ñëó÷âàò íÿêîè
ðàáîòè.
Ïåéòå ñåãà. Ïðîñòóäèë ñå íÿêîé ­ íåêà äà ïåå! Âñåêè
äåí ïåéòå ïî òðè ÷àñà. Áîëè òå êðàêúò, ñòîìàõúò è ïðî÷åå ­
óïîòðåáè ìóçèêàòà êàòî ñèëà. Íå äà ñëóøàò äðóãèòå, íî òè
äà ñå ñëóøàø. Ïåé, çà äà äîéäåø â ñúïðèêîñíîâåíèå, â õàð-
ìîíèÿ ñ âñè÷êè õîðà, êîèòî ïåÿò. Òîãàâà ùå èìà çäðàâå. Òàì,
äåòî èìà ìóçèêà, èìà çäðàâå. Òàì, äåòî íÿìà ìóçèêà, íÿìà
çäðàâå.

“Îò÷å íàø”
6.30 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà ñè.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

9-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 29 íîåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

%$
 ÒÚÐÑÅÍÅ ÍÀ ÈÇÃÓÁÅÍÀÒÀ ÄÓÌÀ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Âðåìåòî õëàäíî. Íåáåòî ÿñíî, çâåçäè.)

“Îò÷å íàø”

Ìèñëåòå ìàëêî ïî-ïðàâèëíî. Ëþáèìàòà äóìà íå å òàçè,

êîÿòî ñåäè â óìà âè. Ëþáèìàòà äóìà å òàçè, êîÿòî ñåäè â
æèâîòà. Òÿ å íàé-ñèëíàòà äóìà â ÷îâåøêèÿ æèâîò. Âèå êàç-
âàòå äóìè, êîèòî íå ñà ñèëíè. Òàêà íå ñå ðàçñúæäàâà. Ëþáè-
ìàòà äóìà å ñèëíà. Òÿ å ìíîãî ñèëíà äóìà. Äåòåòî êàçâà íàé-
ïúðâî ëþáèìàòà äóìà: “ìàìà”. Íå êàçâà: “Ãîñïîäè”. Íå êàç-
âà: “Ãîñïîäè, Áîæå ìîé”. Íå êàçâà “Äðàãàí”, “Ïåòêî”,
“õëÿá”. Òå èäàò ïîñëå. Âòîðàòà ëþáèìà äóìà êîÿ å? Òðè äóìè
èìà íàé-ñèëíè. Âñè÷êè õîðà ñà ãè âñå èçãóáèëè òåçè ëþáèìè
äóìè. Íèå ñå íàìèðàìå â åäíî ïîëîæåíèå íåîïðåäåëåíî.
Íàïðèìåð èìàìå òîëêîç åçèöè, íî ñ êîé åçèê Ãîñïîä ñúçäàäå
ñâåòà? Ñúçäàäå ëè Ãîñïîä ñâåòà ñ òåçè åçèöè, êîèòî ñåãà ãîâî-
ðèì? Òîé ñúçäàäå ñâåòà ñ åäèí åçèê, êîéòî åäâà ñåãà ùå ïî÷-
íåì äà ó÷èì. Íèå äà ñå ðàäâàìå, ÷å ñâåòúò å ñúçäàäåí.
Òà, âñåêè åäèí îò âàñ, êàòî ñåäè, òîé ìèñëè, ÷å çíàå. Íå
å ëîøî äà ìèñëè ÷îâåê, ÷å çíàå. Íàïðèìåð çíàåø äà ÿäåø.
Òîâà å èçêóñòâî. Òè ñå ðàäâàé, ÷å çíàåø äà ÿäåø. Íÿìà ñú-
ùåñòâî, êîåòî äà íå çíàå äà ÿäå. Ïîñëå, ðàäâàé ñå, ÷å çíàåø
äà õîäèø, äà ñå äâèæèø. Õîäåíåòî å íàóêà. Íå å òàêà ïðîñòà
ðàáîòà äà õîäèø, äà ãëåäàø, äà ñëóøàø, äà ìèðèøåø, äà
ãîâîðèø ñ óñòàòà ñè. Òî å öÿëî èçêóñòâî. Òè êàçâàø: “Èìàì
åäíè óñòà, è àç íå çíàÿ çàùî.” Åäíè óñòà èìàø, çà äà ÿäåø.
Íî òè íå çíàåø êîÿ å ïîäáóäèòåëíàòà ïðè÷èíà, çà äà ÿäåø.
Òè èñêàø äà ÿäåø.
Âèå èñêàòå äà ïîñòèãíåòå íåùî. Ïðåäñòàâåòå [ñè] åäèí
çàòâîðíèê, îñúäåí íà 20 ãîäèíè, ñ îêîâè íà êðàêàòà. Òîé ìîæå
äà èìà æåëàíèå äà ñâèðè òàì. Êîé ùå ìó äàäå èíñòðóìåíò
äà ñâèðè â çàòâîðà? Èëè â çàòâîðà èñêà òîé äà ó÷è ïèàíî.
%%
Ùå ìó äàäàò ëè ïèàíî òàì? Òîé å îñúäåí íà êàòîðãà.
Òà êàçâàì: Ëîøèòå óñëîâèÿ, â êîèòî ñå íàìèðàòå, ñà åäíî
íååñòåñòâåíî ïîëîæåíèå â æèâîòà. Âèå ìèñëèòå, ÷å òîâà
ïîëîæåíèå, â êîåòî ñå íàìèðàòå, å åñòåñòâåíî. Òî å ñàìîçàá-
ëóæäåíèå. Íèå ñå íàìèðàìå â åäíî ïîëîæåíèå, îò êîåòî òðÿá-
âà äà èçëåçåì íàâúí. Çíà÷è, îò åäèí íåîðãàíèçèðàí ñâÿò òðÿá-
âà äà âëåçåì â åäèí îðãàíèçèðàí ñâÿò. Ïîä äóìàòà “îðãàíèçè-
ðàí” ñâÿò ðàçáèðàì ñâÿò, êîéòî å óðåäåí. Ñåãà èñêàø åäíî ­
íå ñòàâà, èñêàø äðóãî ­ íå ñòàâà. Çàáúðêàíî å âñè÷êî. È êàçâà:
“Íå çíàÿ êàêâî äà ìèñëÿ.” Òàì å èçêóñòâîòî. Çà êàêâî òðÿáâà
äà ìèñëèø? Ùå ñåäíåø, ùå ìèñëèø ñàìî çà õëÿáà. Íå å ëîø
õëÿáúò. ßäåø õëÿá, íî òðÿáâà îùå äðóãî. Ïîñëå, êàçâàø: “Ñïè
ìè ñå.” Õóáàâî, ñïèø. Ñúáóäèø ñå è êàçâàø: “Ñúáóäèõ ñå.”
Òè êàçâàø: “Òåçè ðàáîòè ãè çíàÿ. Àç èìàì âèñîê èäåàë.”
Êàêâè ñà òå? ­ “Äà îòèäà â îíçè ñâÿò.” ×å, òîçè ñâÿò, â êîéòî
ñè, êàêúâ å? Íèå ìèñëèì è ðàçñúæäàâàìå, è êàçâàìå: “Áîã
ñúçäàäå ñâåòà.” Õóáàâî, Áîã ñúçäàäå òîçè ñâÿò, à ïúê òè ñè
íåäîâîëåí, ÷å æèâååø è èñêàø äà îòèäåø â íÿêîé äðóã ñâÿò.
Êàêòî îíçè áúëãàðèí, êîéòî âèäÿë åäíî ïèàíî, êàçàë: “ß ìè
äàéòå åäèí êàâàë, êîé ùå ñâèðè íà òîâà! Íå ñå ñâèðè íà òîâà.
Òîâà íå ïðèëè÷à íà íèùî. Ñàìî ñå äâèæàò ðúöåòå ïî íåãî.
Òàêà íå ñå ñâèðè.” Áúëãàðèíúò çíàå íà êàâàë, íà ïèàíî íå
çíàå.
Òà, âñåêè åäèí îò âàñ èìà ïî åäèí êàâàë, íà êàâàë ìîæå
äà ñâèðèòå. Õóáàâî å. Íî ñ áúëãàðñêè êàâàë âñè÷êè ñëîæíè
ïåñíè íå ìîãàò äà ñå ñâèðÿò. Àç ñëóøàì ÷åñòî äà êàçâàò:
“Ãåíèàëíà å áúëãàðñêàòà ìóçèêà.” Åäèí ìóçèêàíò, êîéòî íå
ðàçáèðà íèùî îò ìóçèêà, ìîæå äà ãîâîðè òàêà. Â áúëãàðñêàòà
ìóçèêà èìà ïðåñêà÷àíå, çàâèâàíå. Òè êàçâàø: “Ãåíèàëíà å.”
Ãåíèàëíà, íî òîâà îùå íå å ìóçèêà. Àêî áåøå ìóçèêà, áúë-
ãàðèíúò ùåøå äà áúäå äîñåãà íÿêúäå. Íî òîé ñ òàçè ìóçèêà
ñåäè íà åäíî ìÿñòî. Èëè âçåìåòå êëàñè÷åñêàòà ïåñåí ó áúëãà-
ðèíà.  òÿõ òîé ñå îêàéâà. (Ó÷èòåëÿò ïåå ïðîòÿæíà íàðîäíà
ïåñåí.) Ùå äîéäå ñåãà åäèí ìóçèêàíò, êîéòî îáðàáîòâà òåçè
ïåñíè. Òîé å ãåíèàëåí, ÷å îò òîâà èçêàðâà íåùî. Êàòî ñëóøàø
áúëãàðñêà ïåñåí åäíà ñåäìèöà, ñëåä åäíà ñåäìèöà òðÿáâà äà
ñëóøàø äðóãà. Øëàãåðèòå, äåòî ãè íÿìà, òîâà ñà êàòî áúëãàð-
ñêèòå “òèðè-òèðè”. Õóáàâî å, íî òîâà å íà÷àëî íà ìóçèêàòà.

%&
Òîâà ñà ñàìî íÿêîëêî òîíà. È ïðåïëèòàíå íà òîíîâåòå
íàïðåä è íàçàä. Ñèëàòà ñåäè â òîíîâåòå, êîèòî ñà èçâúí
âðåìåòî. Òóê èìà íÿêîëêî òîíà è ÷åñòî 10 èìà èçâúí
âðåìåòî. Ìú÷íî ìîæå äà ãè âçåìåø. Íÿêîé âèðòóîç òðÿáâà
äà ãè âçåìå.
Òè êàçâàø: “Íèå íå ãî ðàçáèðàìå òîâà.” Õóáàâî, äà æèâå-
åòå ðàçáèðàòå ëè? Òè ñå òðåâîæèø, ÷å íÿìàø õëÿá äà ÿäåø.
È ÷å õàìáàðúò òè íå å ïúëåí. Èëè ïúê, ÷å íÿìàø õàìáàð, ÷å
íå ñè çäðàâ, ÷å äðóãèòå õîðà ñà ïî-ó÷åíè, ïî-áîãàòè: èìàëè
êúùà, äðåõè, îáóùà è ïð. Êàêâî èìà äà ñå òðåâîæè êîìàðúò,
÷å òÿëîòî íà ñëîíà áèëî ãîëÿìî, à íåãîâîòî ­ ìàëêî? È êàçâà
êîìàðúò: “Îòäå íàêúäå Ãîñïîä äà äàäå íà ñëîíà òàêîâà ãîëÿ-
ìî òÿëî, à ïúê íà ìåíå ­ ìàëêî!” È îòèâà äà âîþâà ñúñ ñëîíà
è êàçâà: “Êàêâî ñè ñå íàïú÷èë? Òè èìàø åäèí õîáîò ­ è àç
èìàì åäèí õîáîò!” Íî êàòî ãî ÷åëíå ñ îïàøêàòà, êîìàðúò
îòñêî÷è. Êîìàðúò ùå ìó êàæå, ÷å íå çíàåë êàê äà ïîñòúïâà
ñ íåãî. À êîìàðúò êàòî õàïå ñëîíà, òîé ïîñòúïâà ëè õóáàâî?
Ñëàáèÿò è ñèëíèÿò êàê òðÿáâà äà ïîñòúïâàò? Ñëàáèÿò
òðÿáâà ëè äà áèå? Êàêâî ñå ïîäðàçáèðà ïîä “áîðáà”? Äâàìà
äóøè ñå áîðÿò ñ ðàâíè ñèëè. Êîè ñå áîðÿò? Òåçè, êîèòî ñà
ãîðå-äîëó ñ ðàâíè ñèëè, çà äà ñå ïîêàæå êîé å ïî-ñèëåí â
áîðáàòà. Îíçè, êîéòî å ïî-ñèëåí, òîé èìà íåùî ïîâå÷å â ñåáå
ñè. Òè ùå êàæåø: “Òîé å ëîø ÷îâåê.” Ëîøåâèíàòà å åäíà
èäåÿ, åäíî ïîíÿòèå. Òè êàçâàø: “Òîé å äîáúð ÷îâåê” èëè “Òîé
å ëîø ÷îâåê.” Íî êàêâî ðàçáèðàø òè ïîä äóìàòà “ëîø” ÷î-
âåê?
Ïîä “ëîø” ÷îâåê àç ðàçáèðàì ñòóäåí ÷îâåê, íèùî ïîâå÷å.
×îâåê, êîéòî èìà 10­15 ãðàäóñà ïîä íóëàòà. Êàòî îòèäåø
ïðè íåãî, ñìðàçè òå. Êàòî îòèäåø ïðè åäèí ëîø ÷îâåê, íå
ìîæåø äà ìèñëèø çà íèùî. Çà ìåíå ëîø ÷îâåê å åäíà ñâåù,
êîÿòî íå ãîðè. À ïúê äîáúð ÷îâåê å îíçè, êîéòî å òîïúë. Âèå
ñåãà ðàçáèðàòå äðóãîÿ÷å. Âèå êàçâàòå: “Àç ñúì õëàäíî-
êðúâåí.” Òè íå ìîæå äà áúäåø äîáúð áåç òîïëèíà ­ íèùî
ïîâå÷å. Ùîì íÿìàø òîïëèíà, òè íå ñè äîáúð ÷îâåê. Ñåãà àç
íå ãîâîðÿ çà ãîðåíèåòî. Àç ãîâîðÿ çà îíàçè òîïëèíà, êîÿòî
íîñè æèâîòà â ñåáå ñè. Êàçàíî å â Ïèñàíèåòî: “Òîâà å æèâîò
âå÷åí, äà ïîçíàÿò Òåáå, Åäèíàãî Èñòèííàãî Áîãà”. Òè êàçâàø:
“Àç èñêàì äà áúäà äîáúð ÷îâåê.” Íî òè íå çíàåø çàùî èñêàø

%'
äà áúäåø òàêúâ. Òè, àêî íå ñè äîáúð, íÿìà äà èìàø òîïëèíà,
à ïúê ùîì íÿìàø òîïëèíà, íÿìà äà èìàø íèêàêúâ óñïåõ â
æèâîòà. Òè ùå áúäåø áîëåí, óìúò òè ùå áúäå ñìóòåí, ñúðöåòî
òè ùå áúäå ñìóòåíî, òÿëîòî âè ­ ñëàáî; ùå çàïî÷íåø åäíà
ðàáîòà è íÿìà äà ÿ ñâúðøèø; ùå çàïî÷íåø âòîðà, òðåòà, ÷åò-
âúðòà è íÿìà äà ãè ñâúðøèø, è ò.í.
Êàçâàø: “Äà èìàì âÿðà.” Êàêâî ðàçáèðàòå ïîä “âÿðà”?
Âÿðàòà å âå÷å åäèí îðãàíèçèðàí ñâÿò. Íàäåæäàòà ïàê å åäèí
îðãàíèçèðàí ñâÿò. Ëþáîâòà â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò å îðãàíè-
çèðàí ñâÿò. Ñâåòúò òðÿáâà äà ñå ó÷è.
Òè ñå ïëàøèø íÿêîé ïúò è êàçâàø: “Àç íå èñêàì äà ãî
îáè÷àì.” Òè íå çíàåø êàê äà ïîñòúïâàø. Íàé-ïúðâî òè íå
ñè ôàêòîð äà îáè÷àø. Òè êàçâàø: “Àç ãî ìðàçÿ.” Ìîæå äà ãî
ìðàçèø, íî äà ãî îáè÷àø, òî íå å òâîÿ ðàáîòà. Âèå ñå àíãà-
æèðàòå ñ ðàáîòà, êîÿòî íå å âàøà, à ïúê òóðÿòå íàñòðàíà
ðàáîòàòà, êîÿòî å âàøà. Äà îáè÷àø, òîâà íå å âàøà ðàáîòà,
òîâà å ðàáîòà íà Áîãà. Ñëåäîâàòåëíî, êàòî êàæåø “îáè÷àì”,
òðÿáâà äà ðàçáèðàø: “Êàêâîòî Ãîñïîä ðàáîòè, àç ðàáîòÿ.”
Êàòî ìèíå Áîæèÿòà Ëþáîâ ïðåç ìåíå, òî íå å íåùî, íà êîåòî
àç ìîæå äà ñå ïðîòèâÿ. Èìà íåùî, íà êîåòî ÷îâåê íå ìîæå
äà ñå ïðîòèâè. Òîâà å Ëþáîâòà. Íÿìà ñúùåñòâî, êîåòî ìîæå
äà ñå ïðîòèâè íà Ëþáîâòà. Òîâà å íåâúçìîæíî.
Íÿêîé ìîæå äà êàæå: “Àç íå èñêàì äà ãî îáè÷àì.” Òîâà
ñà ïðàçíè ðàáîòè. Òîâà ñà âàøè çàáëóæäåíèÿ. Äà îáè÷àø å
Áîæèÿ ðàáîòà. Òè ùå ñå ïîä÷èíèø íà Áîæèÿ çàêîí. Òè
êàçâàø: “Àç ñúì ñâîáîäåí äà îáè÷àì.” Ëþáîâòà íîñè ñâî-
áîäàòà. Ñâîáîäàòà èçëèçà îò ëþáîâòà. Êàòî äîéäå ëþáîâòà,
òîãàâà èäâà ñâîáîäàòà. Ëþáîâòà íîñè è çíàíèå. Òè êàçâàø:
“Àç çíàÿ òàçè ðàáîòà.” Òè áåç ëþáîâ íèùî íå ìîæå äà çíàåø.
Àêî âèå áèõòå èìàëè ëþáîâ, âèå íå ùÿõòå äà áúäåòå ñòàðè.
Ãëàâèòå âè íå ùÿõà äà áúäàò ïîáåëåëè. È ïîñëå, íå ùÿõòå äà
èìàòå áðú÷êè, íåðàçïîëîæåíèå è ïð. Àêî èìàòå ëþáîâ, íå
ùÿõòå äà èìàòå áîëåñòè. Íÿêîè ñòðàäàòå îò ñòàâåí ðåâìà-
òèçúì, ïîñëå, õðàíîñìèëàíåòî âè íå ñòàâà êàêòî òðÿáâà. Íÿ-
êîè èìàòå ãúðäîáîëèå, äðóãè êðúñòîáîëèå, óøåáîëèå, î÷åáî-
ëèå, óñòîáîëèå, íîñîáîëèå è ïð. Âèå êàøëÿòå ñåãà. Çàùî?
Ìàëêî òîïëèíà èìàòå. È âñëåäñòâèå íà òîâà [êàíàëèòå], êî-
èòî èìàòå è êîèòî Áîã å íàïðàâèë äà ïàçÿò îðãàíèçìà, òåçè

&
êàíàëè èçñòèíàò è ñå çàòâîðÿò. È òîãàç ìàòåðèèòå ïàäàò â
ãúðëîòî è äðîáîâåòå ãè íàõâúðëÿò íàâúí. Çàùîòî èíà÷å ùå
ñå çàïóøàò äèõàòåëíèòå îðãàíè. Òîãàâà, êúäå ñòå õîäèëè âèå
âå÷åðíî âðåìå? Çà äà ñå ïðîñòóäèòå, êúäå ñòå õîäèëè? Çà
÷îâåê, êîéòî ñå ïðîñòóäè, óìúò ìó å íÿêúäå. Àêî óìúò âè
ïðèñúñòâóâà, íèêîãà íÿìà äà ñå ïðîñòóäèòå. Çà ìåí íåâúç-
ìîæíî å ÷îâåê äà ñå ïðîñòóäè. Íåâúçìîæíî å äà ñå ïðîñòóäèø
â åäíà òîïëà ñòàÿ. Àêî èçñòèíå ñòàÿòà, àêî òÿ ïðåìèíå îò
åäíî ñúñòîÿíèå â äðóãî, ìîæåø äà ñå ïðîñòóäèø. Íîùåì âëè-
çàø â òîïëà ñòàÿ, òàì íå ìîæåø äà ñå ïðîñòóäèø. Îò òîïëî
íà ñòóäåíî ìîæåø äà ñå ïðîñòóäèø. Àêî åäíî íàæåæåíî æå-
ëÿçî ãî èçêàðàø íàâúí îò öåíòúðà íà íàæåæàâàíåòî, òî èç-
ñòèâà, íî èìà íåùà â ñâåòà, êîèòî íå èçñòèâàò, êîèòî íîñÿò
ñâîÿòà òîïëèíà îòâúòðå.
Òà êàçâàì ñåãà, ïúðâîòî íåùî å: Òðÿáâà äà ñå ó÷èòå äà
ïàçèòå ñâîÿòà òîïëèíà. Òîëêîâà ãîäèíè àç âè ãîâîðÿ. Òè íå
ìîæåø äà ïàçèø ñâîÿòà òîïëèíà áåç Ëþáîâòà. Òðÿáâà äà
ïîääúðæàòå èäåèòå íà Ëþáîâòà. Òðÿáâà äà çíàåø, ÷å Ëþáîâ-
òà å âåëèêèÿò òâîð÷åñêè ïðèíöèï. Âñè÷êî â ñâåòà å ñúçäàäåíî
÷ðåç Ëþáîâòà. Íå èñêàéòå äà ðàçáèðàòå íåùàòà, ÷å òîãàâà
äà ãè âÿðâàòå. Âèå âÿðâàòå â íåùà, êîèòî íå ðàçáèðàòå. Çàùî-
òî ðàçáèðàíåòî å åäèí ïðîöåñ íà äâèæåíèå.
(Ó÷èòåëÿò ïèøå íà äúñ-
êàòà ñëåäóþùåòî.) Ìîæå ëè
äà ïðî÷åòåòå ïúðâîòî, êîåòî
ñúì íàïèñàë? Âòîðîòî ìîæå
äà ãî ïðî÷åòåòå. Âòîðîòî, òîâà
å âå÷å åäèí îðãàíèçèðàí ñâÿò. Êàêâî îçíà÷àâà “çíàíèå”? Çíà-
íèåòî å åäèí ÷îâåê, êîéòî çíàå äà ñåå æèòî íà íèâàòà. Áóêâàòà
Ç â íà÷àëîòî ïîêàçâà, ÷å òè ñè çåìëåäåëåö. Áóêâàòà Í ïîêàç-
âà, ÷å ñè ÷îâåê, êîéòî çíàåø äà ïðèìèðÿâàø ïðîòèâîðå÷èÿòà.
Çíà÷è óðåæäàø ïúòÿ ­ ïúòèùàòà â òâîÿ æèâîò ñà óðåäåíè.
Áóêâàòà À ïîêàçâà: çíàåø äà âïðÿãàø æèâîòíèòå è äà îðåø.
È ïîêàçâà, ÷å çíàåø êîé ïúò äà âúðâèø. Áóêâàòà Å ïîêàçâà,
÷å çíàåø äà èçïîëçóâàø âñÿêî íåùî ðàçóìíî. Çíàåø äà ÿäåø,
äà ñâèðèø... Òè êàçâàø: “Àç çíàÿ íåùàòà.” Òîâà å ïëåòåíå.
Çíàíèåòî, òîâà å ïëàò. Àêî ðå÷åòå äà ãî îïëåòåòå, òî å ìíîãî
ñëîæíà ðàáîòà.

&
 Òîâà å îñíîâàòà. Òóê èìàòå åäèí
ñòàí, èìàòå êðîñíî. Òóê èìàòå æè÷êè
ñåãà. Òîâà å åëåìåíòàðíî òúêàíå. Íî
îòäîëó èìà êðàêà. Ïîñëå, èìà íèùåëêè,
èìà è åäíî áúðäî. Êàòî ãè íàòèñíàò,
îòâàðÿ ñå åäíè óñòà. Åäíà ñîâàëêà ñå äâèæè. Îòäîëó ñ êðàêà
íàòèñêàò. Òè êàçâàø: “Èçïëåòå ñå.” ×åòàò ñå òåçè æè÷êè.
Ñåãà, â æèâîòà òðÿáâà äà ñå òú÷å. Íèå òðÿáâà äà ìèñëèì.
Ìèñúëòà å òúêàíå. Àêî òè íå ìèñëèø ïðàâèëíî, òîçè ïëàò
íÿìà äà å íàïðàâåí õóáàâî. Ñëåäîâàòåëíî, àêî òàçè îñíîâà
íå å òóðåíà õóáàâî, òÿ ùå ñå ñêúñà è åäèí äåí òè ùå ïîñòðà-
äàø.
Òà, ïúðâîòî íåùî, êîåòî òðÿáâà äà òóðèòå â æèâîòà ñè, å
ñëåäíîòî: íà âàñ âè òðÿáâà òîïëèíà. Áåç òîïëèíà íåùàòà ñå
ñâèâàò. Áåç òîïëèíà íåùàòà ñòàâàò èíåðòíè. Âñè÷êè áîëåñòè
èäàò îòòàì. ßâÿâà ñå íÿêîé ïúò åäíà òîïëèíà, íî òÿ å ÷ðåç
òðèåíå. È ïðè íåÿ ñå ðàæäà âúçïàëåíèå. Íàïðàâåòå ïðîñòèÿ
îïèò. Ñóòðèíòà òè ñå ïðîñòóäèø è èìàø âúçïàëåíèå. Õîäèë
ñè è ñè ñå ïðîñòóäèë. Ïðè âúçïàëåíèåòî îòâúí å òîïëî, à
ïúê îòâúòðå å ñòóäåíî. Âúòðå â îðãàíèçìà èìà 4-5 ãðàäóñà
ïîíèæåíèå íà òåìïåðàòóðàòà, ñòóä. È íà òîâà îòãîðå õîðàòà
âçåìàò, ÷å òóðÿò ñòóäåíè êîìïðåñè. À ïúê òî òðÿáâà äà âçå-
ìåòå òîïëè, ãîðåùè êîìïðåñè è äà ãî òóðèòå íà ìÿñòîòî, íà
ïîäóòîòî ìÿñòî. È ïî÷âà äà âè ñòàâà ïðèÿòíî, ïîíåæå ñòóäúò
âúòðå ñå ðàçòîïÿâà, à ïúê òàçè âúíøíà òîïëèíà ïî÷âà äà ñå
ïðåìàõâà. Ïîñëå îòâúí ñòàâà ñòóäåíî è âúòðå ­ òîïëî. À ïúê
òî îòâúòðå òðÿáâà äà áúäå ìàëêî òîïëî, à îòâúí ­ õëàäíî. À
ïúê ïðè ïðîñòóäà è âúçïàëåíèå òè îòâúòðå ñå ïðîñòóäèø, à
ïúê îòâúí ñòàâà âúçïàëåíèåòî. Âèå ùå êàæåòå íÿêîè âúíøíè
ïðè÷èíè ñàìî. Ùå êàæåø: “Àç íå ÿäîõ õóáàâà õðàíà” è ïðî-
÷åå.
Íàé-ïúðâî, òè ñå ðàçáîëÿâàø, çàùîòî íÿìàø ëþáîâ; òè
ñå ðàçáîëÿâàø, çàùîòî íÿìàø çíàíèå; òè ñå ðàçáîëÿâàø, çà-
ùîòî íÿìàø ñâîáîäà. Òà, ïúðâîòî íåùî, îñíîâàòà å: ùîì
äîéäå áîëåçíåíîòî ñúñòîÿíèå, òóðè ìàëêî ïîâå÷å ëþáîâ. Íè-
ùî ïîâå÷å. Àç ÿ ìåðÿ ëþáîâòà. Òðÿáâà äà ñè èìàòå ïî åäèí
òåðìîìåòúð. Õîðàòà ùå âè áúäàò òåðìîìåòúð. Àêî âèå èìàòå
ëþáîâ, òîâà ùå ñå ïîçíàå ïî òåðìîìåòúðà. Äà âè ïðèâåäà

&
åäèí ïðèìåð, êîéòî àç çíàì. Åäèí ìúæ áèë ãðóá, áèåë æåíà
ñè. Áèå æåíà ñè, çàùîòî òÿ íå å òîïëà, çàùîòî òÿ å ñòóäåíà.
È êàòî ÿ óäðÿ, áèå ÿ, çà äà ñå ñòîïëè òÿ. Òîé êàçâà: “Òÿ èìà
åäèí óïîðèò õàðàêòåð.” Òîâà å ñïîðåä íåãî, îò ãëåäèùåòî íà
ìúæà. Òÿ íå å óïîðèòà. Òÿ å òàêàâà, êàêâàòî ñè å. Íî òîé îò
ñâîå ãëåäèùå ìèñëè, ÷å ùå ÿ ñòîïëè, êàòî ÿ áèå. Êàòî áèå
æåíà ñè, ìèñëè, ÷å ùå íàìåñòè íåùî. Òîé íå ÿ ðàçòðèâà.
Êàòî áèå æåíà ñè, âëèçà â ñòàÿòà åäíà ìëàäà ìîìà, êðàñèâà,
ìàãíåòè÷íà. Êàòî ÿ ãëåäà, òîé ñå çàõëàñâà. Æåíà ìó ñêî÷è è
êàçâà: “Çàùî ñå çàõëàñíà â íåÿ!” Òîé º êàçâà: “Áëàãîäàðåíèå,
÷å ñå çàõëàñíàõ, çàùîòî èíà÷å ïàê ùÿõ äà òå áèÿ.”  òàçè
ìîìà òîé òúðñè òîïëèíà. Ïîíåæå äîéäå òîïëèíàòà, òîé ñå
çàõëàñíà. Òîé âúçäúõâà è êàçâà: “Êîëêî æåëàÿ è òè äà áúäåø
òîïëà, ÷å äà íå òå áèÿ.”
Òîïëèÿ ÷îâåê íå ìîæåø äà ãî áèåø, à ñòóäåíèÿ ­ ìîæåø.
Òè íèêîãà íå ìîæå äà áèåø åäèí ÷îâåê, êîéòî òå îáè÷à. Íå-
âúçìîæíî å. Àêî ðå÷åø ñàìî äà ãî áèåø, ùå èç÷åçíå âñè÷êî
îò òåáå.
Àç íå èñêàì äà ñå ñàìîîñúæäàòå. Òè êàçâàø: “Àç ñúì
ëîø ÷îâåê.” Çíà÷è ­ ñòóäåí ÷îâåê. Êàêâî òè òðÿáâà? Òîïëèíà,
íèùî ïîâå÷å. Òîïëèíà. Òè èìàø òîïëèíà, íî íà òàçè òîïëèíà
òè òðÿáâà äà îòãîâîðèø ñ òîïëèíà. Ñóòðèíòà, êàòî ñòàíåø,
òðÿáâà äà âèäèø âåëèêîòî íà Áîãà, áëàãàòà, êîèòî Áîã òè å
äàë.
Àç ñúì ïðèâåæäàë åäèí ïðèìåð, êîéòî ðÿäêî ñå ñëó÷âà.
Ìåæäó âàñ àç [íå] çíàÿ íÿêîé ìúæ, êîéòî äà å áèë æåíà ñè.
Òîâà ñà èçêëþ÷åíèÿ. Ùî å äóìàòà “áèò”? Êàêâî çíà÷è íà
áúëãàðñêè “áèò”? Êàçâàò: “Êàêúâ å òåõíèÿò áèò?”, çíà÷è ïè-
òàò: “Êàê æèâåÿò?” Ìúæúò ñè òóðÿ ðúêàòà âúðõó æåíàòà è
êàçâà: “Êàêúâ å òâîÿò áèò?” È òÿ êàçâà: “Àç ñúì îò òåáå
áèòà.” Çíà÷è: “Îò òâîÿ áèò èçëÿçîõ, îò òåáå ñúì èçëÿçëà.”
×å åñòåñòâåíî, òîâà, êîåòî îáè÷àø, ìîæåø äà ãî áèåø. Òè
íå ìîæåø äà áèåø íÿêîãî, äîêàòî íå ãî îáè÷àø. È âñÿêîãà,
êîãàòî åäèí ìúæ áèå æåíà ñè, ïîñëå ñå èçâèíÿâà. Çàïîçíàâà
ñå òîé. Êàçâà: “Êàê ñòå?”
Òà êàçâàì: Íåîáõîäèìà å òîïëèíà. Ìóçèêàòà å åäèí âå-
ëèê Áîæåñòâåí ìåòîä, â êîéòî ñå âíàñÿ òîïëèíà âúâ âñè÷êè
ìîçú÷íè öåíòðîâå. Òè íå ìîæåø äà ñúáóäèø ñâîÿòà âîëÿ

&!
áåç ïåñåí. Òè íå ìîæåø äà ñúáóäèø ëþáîâòà áåç ïåñåí. Ëþ-
áîâòà òè íå ìîæå äà ñå ÿâè áåç ïåñåí. Àç ñ÷èòàì ãîâîðà çà
ìóçèêà. Ãîâîðúò å òîëêîâà äåëèêàòåí, ÷å ñå èçèñêâà åäíî
óõî ìíîãî äåëèêàòíî, çà äà äîëîâè ìóçèêàòà â íåãî. Êàòî òè
ãîâîðè åäèí ÷îâåê, òî å öÿëà ìóçèêà. Êîãàòî Áîã òè ãîâîðè
ïúðâàòà äóìà, âñè÷êè ñúùåñòâà ñà îæèâåëè â öÿëàòà âñåëåíà.
Òîçè ñâÿò å ñúçäàäåí ÷ðåç ìóçèêà. Íî íèå íå ðàçáèðàìå òîçè
ñâÿò òàêúâ, êàêúâòî å. Àêî äîéäåì íà íÿêîå ìÿñòî, äåòî å
ìíîãî ñèëåí âÿòúðúò, ÷îâåê îùå íå ìîæå äà äîëîâè ìóçèêàòà,
êîÿòî å ñêðèòà âúâ âÿòúðà. Îíàçè äúëáîêàòà ìóçèêà â ïðèðî-
äàòà íå ìîæå îùå äà ÿ âúçïðèåìåòå.
Ïúðâîòî íåùî â ñâåòà å: Ùå îðãàíèçèðàòå âàøàòà òîïëè-
íà. Ñúðöåòî âè äà å òîïëî. Èëè äðóãîÿ÷å êàçàíî: Ùå ñå ñòðå-
ìèòå âñÿêîãà äà èçõâúðëèòå íàâúí îò ñúðöåòî ñè íåäîâîëñò-
âîòî è äà áúäåòå äîâîëíè. Áúäåòå äîâîëíè, ÷å ñòå íà Çåìÿòà.
Âèå ìèñëèòå ëè êàêâà ïðèâèëåãèÿ èìàòå: òóðèëè ñà âè â òîçè
ïàðàõîä è ñà âè ïðàòèëè äà ñå ðàçõîæäàòå âúâ âñåëåíàòà áåç
ïàðè, áåç äà ïëàùàòå. Òîâà å åäíà åêñêóðçèÿ! Ïðè òàÿ åêñêóð-
çèÿ âèå èìàòå âñè÷êè óäîáñòâà, èìàòå êàêâî äà ãëåäàòå íàîêî-
ëî. Ñðåùàòå ðàçíè õîðà, ðàçíè áóáîëå÷êè è ðàñòåíèÿ. Èìà
êàêâî äà ó÷èòå. Òå ñà âñå íàïèñàíè êíèãè. ß âèæòå ó÷åíèòå
êîëêî êíèãè ñà íàïèñàëè çà çâåçäèòå. Ñ êàêâè òåëåñêîïè òå
ãè ãëåäàò. Ïîñëå, ïî Çåìÿòà ñå äâèæàò òðåíîâå, ïàðàõîäè,
ôàáðèêèòå ðàáîòÿò.
Âèå êàçâàòå: “Òîâà íå ìè å ïîòðåáíî, îíîâà íå ìè å ïîò-
ðåáíî.” Êîå å ïîòðåáíî ñåãà? Ëþáîâòà å ïîòðåáíà. Òÿ å èçãó-
áåíàòà äóìà! Òðÿáâà äà ïðîèçíàñÿòå äóìàòà “ëþáîâ”. Àêî
ìîæåòå äà ïðîèçíåñåòå êàêòî òðÿáâà äóìàòà “ëþáîâ”, áåä-
íèÿò ùå çàáîãàòåå, áîëíèÿò ùå îçäðàâåå, ñëàáèÿò ùå ñòàíå
ñèëåí, íåâåæèÿò ùå ñòàíå ó÷åí. Íå èçâåäíúæ, ïîñòåïåííî
ùå ñå ïðîìåíÿò òå. Ïîñòåïåííî ùå ñòàíå â ÷îâåêà â òàêúâ
ñëó÷àé åäíà ïðîìÿíà.
Âçåìåòå îíîâà æåëÿçíîòî êîëåëî, êîåòî ñå âúðòè áúðçî.
Òóðèòå íà êîëåëîòî åäíî äåáåëî äúðâî, 100-ãîäèøíî, è äúð-
âîòî ñå ïðåðÿçâà îò çúáöèòå íà êîëåëîòî. Íî êàòî ìèíàâà
òîâà êîëåëî, çíàåòå ëè êàêâà òîïëèíà ñå îáðàçóâà! Çàùî ñåêàò
òåçè äúðâåòà? Òå òè êàçâàò: “Àêî òè ðàñòåø ñàìî íà äåáåëèíà,
òàêà ùå òå ðåæàò!” Àêî ðàñòåø êàòî äúðâîòî è ðàçáèðàø

&"
æèâîòà êàòî òîâà äúðâî, òàêà ùå òå ðåæàò. Òè âèæäàø
íÿêîé êàìåíàð, ÷å ÷óêà êàìúêà. È êàçâàø: “Êàêâî òðîøèø
òîçè êàìúê?” Ïðåäìåòíî ó÷åíèå å òîâà. Àêî òè ñè êàòî
êàìúê, ÷óêúò ùå èãðàå îòãîðå òè. Òîãàâà ïèòàìå: “Çàùî
Ãîñïîä ñúçäàäå ñâåòà òàêúâ?” Íå, çàùî íèå òàêà ãî
ðàçáèðàìå. À ïîñëå: “Êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèì?”
Àç ñëóøàì äà êàçâàò: “Äîòåãíà ìè äà îáè÷àì òåçè õîðà!”
Àç ðàçáèðàì äðóãîÿ÷å. Äà äîïóñíåì, ÷å ãàäàÿ ñ âîñúê. Êîéòî
äîéäå äà ìó ãàäàÿ, òîãàâà òðÿáâà äà ìè äîíåñå ìàëêî âîñúê.
Àç ùå ãî ïðåòîïÿ è ùå èçëåÿ âîñúêà â åäèí ëåãåí ñ ÷èñòà
âîäà. È êàêâîòî ùå ñå âðà÷óâà, ùå ñå èçâàäè îò íàïèñàíîòî.
Ïî íÿêîé ïúò òîçè âîñúê òðÿáâà äà ñå èçëåå íàíîâî, êîãàòî
äîéäå âòîðè ïúò ïðè ìåíå. Âðà÷óâàíåòî å ñàìî çà åäèí ìî-
ìåíò. Â òîçè äàäåíèÿ ìîìåíò êàêâîòî ñå å âðà÷óâàëî, òî å.
Íî êàòî äîéäåø íà ñëåäíàòà ñåäìèöà, íàíîâî òðÿáâà äà èçëåå
âîñúê.
Òè êàòî ñòàíåø ñóòðèíòà, îò òâîåòî ðàçïîëîæåíèå è îò
òâîÿòà ìèñúë â òîçè ìîìåíò å îïðåäåëåíî êàêâî ùå ïðàâèòå
ïðåç äåíÿ. È äíåñ îò âàøèÿ âîñúê å îïðåäåëåíî êàêâî ùå
ïðàâèòå. Àç ùå âè êàæà êàêâî ùå ïðàâèòå. Âñè÷êè ùå ñè
îòâàðÿòå óñòàòà, íÿìà äà îñòàíå íèòî åäèí, êîéòî äà íå íà-
ïðàâè òàêà. È âñåêè ùå ïðàâè äâèæåíèÿ ñ ðúêàòà ñè êúì
óñòàòà ñè. È ïîñëå, âñåêè îò âàñ ùå ìèãà ñ î÷èòå ñè. Ïîñëå,
âñåêè ùå áàðà óøèòå ñè è ùå ãè òúðêà.
Òè ñè âäèãàø, äà êàæåì, ðúêàòà. Âäèãíåø ñè äÿñíàòà
ðúêà ­ æèâååø çà ñåáå ñè. Ëÿâàòà ñè ðúêà âäèãàø ­ æèâååø
çà áàùà ñè è çà ìàéêà ñè. Òóðÿø äâåòå ðúöå îòïðåä, êàòî íà
ìîëèòâà ­ æèâååø çà Áîãà, çà áëèæíèòå ñè è çà ñåáå ñè. Êàòî
ñúáåðåø äâåòå ðúöå êàòî íà ìîëèòâà, òîâà îçíà÷àâà, ÷å îòè-
âàø ïðè Áîãà ñ òîïëî ñúðöå è ñâåòúë óì.
Ãîñïîä îáè÷à ãðåøíèòå õîðà. Òîé èìà çàùî äà îáè÷à
ãðåøíèêà, ïîíåæå òîé å çàëåäåí. Áîã ñå ñòðåìè êúì ñòóäå-
íîòî. Òîé ìîæå äà ãî ïðîíèêíå è äà ãî ðàçòîïè. È êàòî ãî
ðàçòîïè, ùå ãî íàêàðà äà ñå äâèæè. Ãîñïîä ñå ñòðåìè êúì
ãðåøíèòå äóøè, çà äà ãè ïîâäèãíå. Çàìðúçíàëè ñà. Òîé êàçâà:
“Òåçè äåöà êîé ãè å îñòàâèë äà çàìðúçíàò?” È êàòî ñòàíàò,
òå áëàãîäàðÿò, ÷å êàòî ñà áèëè çàìðúçíàëè, ñåãà ïî÷âàò äà
æèâåÿò. Áîã êàçâà: “Îáúðíåòå ñå êúì Ìåíå è ùå âè ïîìîãíà.”

&#
È îíåçè, êîèòî ïðîòèâîäåéñòâóâàò ­ íèñøèòå ñúùåñòâà
­ çíàÿò òîçè çàêîí è êàçâàò: “Ãîñïîä íÿìà äà âè ñëóøà âàñ.
Íå Ìó ñå ìîëåòå.” À ïúê ùîì íå Ìó ñå ìîëèòå, ùîì ñè
íåäîâîëåí, òè ñè îñòàâàø â ñúùîòî ïîëîæåíèå. Áîëè òå
êðàêúò è íå âèêàø Ãîñïîä äà òè ïîìîãíå. Ðîïòàåø è
êàçâàø: “Ìåíå ëè íàìåðè òàçè áîëåñò äà ìå èçìú÷âà!”
Âñè÷êè ìú÷åíèÿ ñòàâàò îò ñòóä, îò îìðàçà âúòðå. Áúëãàð-
ñêàòà äóìà “ìðàçÿ” îò êàêâî ïðîèçòè÷à? Òðÿáâà äà ñå äîñòàâè
ñåãà òàçè òîïëèíà. (Ó÷èòåëÿò ñè èçâàæäà öèãóëêàòà.) Âñÿêî
íåùî òðÿáâà äà ñå ïðàâè ñ ëþáîâ â ñâåòà. Âñè÷êè íåùà, êîèòî
íÿìàò ëþáîâ, íÿìàò çâóê, íÿìàò òîïëèíà. Ïî íÿêîé ïúò ïðà-
âåòå îïèòè, êîãàòî èìàòå ðàçïîëîæåíèå, íî íå ïî ñåãàøíèÿ
êàìåðòîí. Íÿêîëêî êàìåðòîíà èìà ñ ðàçëè÷íè ñòðîåæè. Òå
ñà õóáàâè. Íî îïèòàé ñå äà âçåìåø îñíîâíèÿò òîí äî. È ñëåä
êàòî ãî âçåìåø, ïðîâåðè íà íÿêîé îðãàí è âèæ êàêâî å ðàç-
ëè÷èåòî. Ïîíåæå, àêî ñòå òîïëè, ùå âçåìåòå ïðàâèëíî; à ïúê,
àêî ñòå ñòóäåíè, íå ìîæå äà âçåìåòå ïðàâèëíî.
Ùîì ÷îâåê å áåçâåðíèê, òîé å ñòóäåí. Ùîì å ïåñèìèñò,
òîé å ñòóäåí. Ùîì å â çàêîíà íà áåçëþáèåòî, òîé å ñòóäåí.
Íà ñòåïåíè å ñòóäúò. À ïúê ùîì ñå ïîäîáðÿâà æèâîòúò, è
òîâà å íà ñòåïåíè. Êîãàòî èìàø âÿðà, èìàø òîïëèíà. Ñâåò-
ëèíàòà è òîïëèíàòà âúðâÿò çàåäíî. Ñ òîïëèíàòà âúðâè æè-
âîòúò. Ïðè òîïëèíàòà óñåùàø åäíà âúòðåøíà ðàäîñò. Â òîçè
èçâîð, êîéòî òå÷å, èìà òîïëèíà. Àêî íÿìàøå òîïëèíà, òîé
íå ìîæåøå äà òå÷å, íî ïîíåæå èìà òîïëèíà, òîé òå÷å.  ñâåò-
ëèíàòà èìà òîïëèíà. Ïîíåæå, àêî íÿìàøå, òÿ íå ùåøå äà
äîéäå ïðè âàñ. Àêî íÿìàøå â æèâîòà òîïëèíà, òîé íå áè äî-
øúë ïðè âàñ. Â åäíà ìèñúë èìà òîïëèíà, ïîíåæå àêî íÿìàøå
òîïëèíà, òàÿ ìèñúë íå áè äîøëà ïðè âàñ.
Íÿêîé ïúò ðúöåòå âè ñà ñòóäåíè, íàëè? Òóðåòå ñè ðúêàòà
ñè íà ñúðöåòî ñè èëè íà êèòêàòà íà ðúêàòà, äåòî áèå ïóëñúò
è âèæòå êîëêî âè å ïóëñúò íà ìèíóòà. Ïðî÷åòè. Ñúðöåòî òè
òðÿáâà äà èìà 75 óäàðè íà ìèíóòà. 7 ïëþñ 5 êîëêî ïðàâè? 12.
75 å åñòåñòâåíèÿò ïóëñ. Íÿêîé ïúò ìîæå äà èìà ïî-áúðçî
áèåíå. Èìà åäèí êîñìè÷åí çàêîí, ðèòìè÷åí çàêîí, êîéòî êà-
ðà ñúðöåòî íà âñè÷êè õîðà äà áèå åäíàêâî. Íî íÿêîé ïúò
èìà òúðêàíå, íàìàëÿâà ñå ïóëñúò.
Àêî íèå ñìå â õàðìîíèÿ ñ òîçè êîñìè÷åí çàêîí, âñè÷êè

&$
ñúðöà ùå áèÿò åäíàêâî. È àêî â ëþáîâòà âúðâèì äîáðå,
òîãàâà ñúðöåòî ùå òóïà êàòî ïåñåí. Íÿìà ïî-õóáàâà ïåñåí
îò ïåñåíòà íà ñúðöåòî! Ùîì ñúðöåòî õóáàâî áèå, òè íå
ãî ÷óâñòâóâàø. Ùîì ãî ÷óâñòâóâàø, òúðêàíå èìà; òî íå å
õóáàâî áèåíå.
Òà êàçâàì: Òóðåòå ðúêàòà ñè íà ñúðöåòî è ñå ìîëåòå Ãîñ-
ïîä äà ìó äàäå òîïëèíà. Òîïëèíà òðÿáâà äà èìàòå âñè÷êè.
Êàòî èìà òîïëèíà, âñè÷êî ùå ïðîòå÷å äîáðå. Äâå ñåñòðè äîé-
äîõà ïðè ìåíå è ìå ïîïèòàõà êîè ñà èçãóáåíèòå äóìè. Ìîãà
äà âè êàæà êîè ñà èçãóáåíèòå äóìè. Ëþáîâòà å èçãóáåíàòà
äóìà. Êîãàòî èçïúäèõà Àäàìà çà íåãîâîòî íåïîñëóøàíèå,
òîé èçãóáè òåçè äóìè. È êàòî ãè èçãóáè, íå ìîæå äà ãè ïðîèç-
íàñÿ. ×ðåç íåïîñëóøàíèåòî òå èçãóáèõà äóìàòà “ëþáîâ”.
Ñåãà èìà ëþáîâ, â êîÿòî ñå îáðàçóâà ìíîãî ïåïåë. Êàç-
âàø: “Àç ãî îáè÷àõ è ïîñëå ãî íàìðàçèõ.” Ùîì ãî íàìðàçèø,
òî íå å ëþáîâ. Òè ùîì îáè÷àø åäíîãî ïîâå÷å îò äðóã, òî íå
å ëþáîâ. Ëþáîâòà íå ñå ìåíè. Ëþáîâòà êúì âñè÷êè õîðà,
êîèòî ñà èçëåçëè îò Áîãà, å åäíàêâà. Òÿ å êàòî âúçäóõà, êàòî
ñâåòëèíàòà. Ñàìî ÷å óìíèÿò ÷îâåê ùå âçåìå åäíà ïðèçìà è
ùå îáðàçóâà öâåòîâåòå. Òàêà òîé ùå ðàçáåðå ñâåòëèíàòà â
íåéíèòå îñîáåíè ïðîÿâëåíèÿ.
Òðÿáâà äà ðàçáèðàòå ëþáîâòà â íåéíîòî âúòðåøíî ïðî-
ÿâëåíèå. Âèå óñåùàòå ñàìî òàçè òîïëèíà, êîÿòî å â òàçè ïå÷-
êà.
(Ó÷èòåëÿò ïåå ñëåäíèòå äóìè.)
Äîáðå çàõâàùà ­ çëå ñâúðøâà.
Çëå çàõâàùà ­ äîáðå ñâúðøâà.
Âèå çàïî÷âàòå õóáàâî, êàçâàòå: “Áîã å Ëþáîâ.” Íî ïîñëå
êàçâàòå: “Íÿìà äà ÿ áúäå, ùå ñå ìðå.” È ñå ïðåäñòàâÿø, è ñè
ïðåäñòàâÿø, ÷å ùå âëåçåø â ÷åðíàòà çåìÿ. Íî òàçè ÷åðíàòà
çåìÿ å âúòðå. Òè ñè ñåãà â Çåìÿòà. Òè ñè â çàòâîðà, îò êîéòî
èñêàø äà ñå îñâîáîäèø. Òè èìàø âåðèãè, áóêຠè íå ìîæåø
äà èçëåçåø. Èìà è ñòðàæàðè. Èñêàø ìàëêî äà ñå ïîðàçõîäèø
èç îíçè ñâÿò, íî íå òå ïóùàò. Âå÷åðíî âðåìå, àêî èñêàø,
ìîæåø äà èçëåçåø è ïîñëå ïàê òå òóðÿò â çàòâîðà. Òà, ñåãà,
âå÷åðíî âðåìå êàòî èçëåçåø, ùå ñå ðàçõîäèø. È ùå áúäåø
÷åñòåí äà ñå âúðíåø â çàòâîðà. Òðÿáâà äà ñè èçëåæèø â çàòâî-

&%
ðà. È áëàãîäàðè: àêî òîçè çàòâîð, â êîéòî æèâååì, å
òîëêîâà õóáàâ, êàêúâ ùå áúäå ñâîáîäíèÿò æèâîò êàòî
èçëåçåì îò çàòâîðà! Åäèí äåí, êàòî æèâååì íà Çåìÿòà
ñâîáîäíî, êàòî èìàìå îðãàíèçèðàíî äóõîâíî òÿëî, êàêâî
ùå áúäå? Ñåãà íè å ñòðàõ. Âîéíèêúò âúðâè, íî òðÿáâà äà
èìà îòçàä î÷è: ìîæå äà ìèíå ãåíåðàë, ïîëêîâíèê, ìàéîð,
òîé íå ìîæå äà êàæå: “Àç íå âèäÿõ.” Âîéíèêúò òðÿáâà äà
áúäå âñåâèäåù. Òîé òðÿáâà äà èìà î÷è îòïðåä è îòçàä.
È âèå, êàòî âîéíèöè, òðÿáâà äà ãëåäàòå íàâñÿêúäå. Âîé-
íèêúò êîçèðóâà. Ìíîãî õóáàâî å òîâà äâèæåíèå. Âîéíèêúò
êàçâà íà ãåíåðàëà: “Ãîñïîäèí ãåíåðàë, àç çàïî÷íàõ äà æèâåÿ
òàêà, êàêòî Ãîñïîä å ñúçäàë ñâåòà. Àç ïî÷íàõ äà ìèñëÿ âå÷å.
È ñ ðúêàòà ñè ïî÷íàõ äà ïðèëàãàì. Êàêâîòî Ãîñïîä å êàçàë,
ùå ãî íàïðàâÿ.” È ãåíåðàëúò êàçâà: “È àç ïî÷âàì äà ìèñëÿ.
Ñåãà äà ñå âúðíåø è äà íàïðàâèø òîâà è òîâà.” Âîéíèêúò
êàçâà: “Ñëóøàì, ãîñïîäèí ãåíåðàë!” Ðóñèòå êàçâàõà: “Ñëó-
øàì, Âàøå Âèñîêîáëàãîðîäèå!” Õóáàâ å òîçè ïîçäðàâ.
Ñåãà ïúê íèå òóê êàçâàìå òàêà. (Ó÷èòåëÿò âäèãà äÿñíà-
òà ðúêà íàãîðå ñ äëàíòà íàâúí.) Ñ òîâà êàçâàø: “Íèå ñìå
îòâîðåíà êíèãà.” Êàêâî å íàïèñàíî íà êíèãàòà? (Ó÷èòåëÿò
âäèãà ðúêàòà õëàáàâî, àïàòè÷íî.) Òîâà íå å ïîçäðàâ. Ùå ñå
èçïðàâèø, ùå âäèãíåø ðúêàòà ñè õóáàâî; è òîé ùå ñè âäèãíå
ðúêàòà òàêà. È ñ òîâà ùå êàæåø: “Çàïî÷íàõ äà æèâåÿ êàêòî
Áîã èñêà.” È îíçè ùå êàæå òàêà. Êàêâî å êàçàë òîçè èëè
îíçè, íå âàæè, íî Áîã êàêâîòî å êàçàë, ùå èçïúëíÿ.
È íà ãèìíàñòèêà, ãëåäàì, íÿêîè ìíîãî õëàáàâî ñè âäèãàò
ðúöåòå. Òàêà íå ñå ïðàâè ãèìíàñòèêà. Ïðè ãèìíàñòèêàòà òè
òðÿáâà äà íàïðàâèø åäèí êîíòàêò. Òðÿáâà äà îïúíåø ìóñêó-
ëèòå ñè, çà äà èìà êîíòàêò. Àêî ðúöåòå òè ñà â õëàáàâî ñúñòîÿ-
íèå èëè êðàêàòà òè, â òàêîâà ñúñòîÿíèå íèùî íÿìà äà ïðèäî-
áèåø. Çà äà âçåìåø íåùî, òðÿáâà äà îïíåø ðúöåòå ñè. Ùå
íàïðàâèø åäèí êîíòàêò. È â ñúùîòî âðåìå ùå ìèñëèø, çà
äà ïî÷íå Áîã äà äåéñòâóâà â òåáå.
Òè ñå ðàäâàé, ÷å êàêâîòî ïðàâèø, ãî ïðàâèø çà Ãîñïîäà.
Áîã òå ãëåäà. Íÿêîé ïúò êàçâàø: “Ñòàð ÷îâåê, ñåãà ùå îòèäà
äà èãðàÿ íà ãèìíàñòèêà!” ×å ñòàð ÷îâåê êàòî âçåìå öèãàðà
èëè âèíî, èëè òîÿãà, òîâà ïî-äîñòîéíî ëè å? Êàçâàø: “Ñåãà
ùå ïðàâÿ äåòèíñêè ðàáîòè!” Êàçàíî å: “Àêî íå ñòàíåòå êàòî

&&
ìàëêèòå äåöà...”
Âñè÷êè ùå ñå óïðàæíÿâàòå. Äà õâúðëèòå ñâîèòå áðàäè,
ñâîèòå êîñìè. Âèå ñòå äåãèçèðàíè. Ùîì òå ñðåùíå åäèí ÷îâåê
ñ áÿëà êîñà, òîé íå èñêà íåãîâàòà ãëàâà äà å áÿëà. Òîãàâà
áåëèÿò öâÿò íå å íà ìÿñòî. Ùîì ñðåùíåø åäèí ÷îâåê ñ ÷åðíà
êîñà è íå õàðåñâàø òàçè êîñà, òî è òîçè öâÿò íå å òàêúâ êàêúâ-
òî òðÿáâà. Öâåòúò, êîéòî îáè÷àø, òîâà å íà ìÿñòîòî ñè. Çàùî
íå îáè÷àò áåëèÿ öâÿò? Íà áÿëàòà ïðúñò êàêâî ùå ñååø? Òè
êàçâàø: “Ïîáåëÿõìå, îñòàðÿõìå. Îòèäîõà òåçè ìëàäèíè. Êàê
ÿäÿõìå òîãàâà! À ïúê ñåãà íå ìîæåì äà ÿäåì.” È òîé ñúæà-
ëÿâà. Íå, êàòî ìó ïîáåëåå ãëàâàòà, òîâà ïîêàçâà, ÷å òîé òðÿá-
âà äà ñòàíå ó÷åí è ìóçèêàíò, è ìèëîñúðäåí; óìåí òðÿáâà äà
áúäå è ñïðàâåäëèâ; òðÿáâà äà áúäå äîâîëåí, âñè÷êè õóáàâè
êà÷åñòâà òðÿáâà äà èìà.
Íå ìèñëåòå, ÷å âèå êàòî îáè÷àòå â æèâîòà, âèå ãóáèòå.
×îâåê, êîéòî îáè÷à, âúðøè Âîëÿòà Áîæèÿ. ×îâåê, êîéòî íå
îáè÷à, íå âúðøè Âîëÿòà Áîæèÿ. Òîâà å çàêîí. Íå ñúæàëÿ-
âàéòå, ÷å îáè÷àòå. Âèå íÿêîé ïúò êðèòèêóâàòå, ÷å õîðàòà îáè-
÷àò. Êàçâàò: “Òîé ñå çàõëàñíà.” Íî çàõëàñâàíåòî íå å ëþáîâ.
Òè ñè ñå çàõëàñíàë ­ òîâà çíà÷è åäèí ïðåäìåò ñè ãî äîíåñúë
ìíîãî áëèçî äî î÷èòå ñè è íå ìîæåø äà âèæäàø äðóãî. Òîâà
å çàõëàñâàíå.
Òè, êàòî ÿäåø, áúðçàø äà ñè äîÿæäàø è ìèñëèø, ÷å íå
ùå ìîæåø äà ÿäåø âòîðè ïúò. Òîâà å çàõëàñâàíå. Íå áúðçàé
äà ñè äîÿæäàø. Êàòî ÿäåø, òóðè ìèñúëòà ñè íà ðàáîòà. È
áëàãîäàðè íà Áîãà, ÷å òè å äàë ñ êàêâî äà ïîäêðåïèø æèâîòà
ñè. È áëàãîäàðè íà Áîãà, ÷å ñëåä ÿäåíåòî êîëêî äðóãè ðàáîòè
ùå òè äîéäàò. Áëàãîäàðè íà Áîãà, ÷å ÿäåø, ÷å äèøàø, ÷å
ìèñëèø. Êàòî áëàãîäàðèø çà ÿäåíåòî, â åñòåñòâåíî ïîëîæå-
íèå ùå áúäå ñòîìàøíàòà òè ñèñòåìà; êàòî áëàãîäàðèø íà
Íåãî, â åñòåñòâåíî ïîëîæåíèå ùå áúäå äèõàòåëíàòà ñèñòåìà;
êàòî áëàãîäàðèø çà ìèñëåíåòî, â åñòåñòâåíî ïîëîæåíèå ùå
òè áúäå ìîçúêúò òè è óìúò òè. Êàòî íå áëàãîäàðèø íà Áîãà
çà ÿäåíåòî, ùå ñå ðàçñòðîè ñòîìàõúò òè; êàòî íå áëàãîäàðèø
çà äèøàíåòî, ùå ñå ðàçñòðîÿò äðîáîâåòå òè; êàòî íå áëàãîäà-
ðèø çà ìèñëåíåòî, ùå îòñëàáíå íåðâíàòà òè ñèñòåìà.
Êàòî ñòàíåø ñóòðèíòà, è áîëåí äà ñè, ïàê äà áëàãîäàðèø
íà Áîãà. Äà áëàãîäàðèø íà Áîãà, ÷å áîëåñòòà òè å ïîíîñèìà.

&'
×å, Ãîñïîä òå èçïèòâà êîëêî ìîæåø äà òúðïèø. Òóê èìàìå
åäèí ïðèÿòåë, ÷èÿòî ðúêà å ñèëíà è êàòî õâàíå íÿêîãî çà
ðúöåòå çà ðúêóâàíå, îáðàçóâà ñå ñêúðöàíå. Êàçâàø: “Ìíîãî
ìå ñòèñíà!” Êàê òðÿáâà äà ñå ðúêóâà ÷îâåê? Áëàãîäàðåòå, ÷å
òîçè ÷îâåê âè å ñòèñíàë ðúêàòà.
Àç ñå ÷óäÿ íà õîðàòà, íà ìèñëèòå èì. Çàáåëÿçàë ñúì êîëêî
ñà ïîäîçðèòåëíè íÿêîè õîðà. Ñåäèø ñåðèîçåí, ñ åäíà ñåðèîç-
íîñò, êîÿòî å ïðèÿòíà. Ñâèåø ñè âåæäèòå è êîéòî òå ãëåäà,
ñå èíòåðåñóâà äà çíàå çàùî ñè ñåðèîçåí, ñ êàêâî å çàåò óìúò
òè. Àêî ñòàíåø âåñåë, äîéäå óñìèâêàòà âúðõó ëèöåòî òè, òîé
ñå ðàäâà è íå çíàå êàêâî îçíà÷àâà òîâà, êàêâî èñêàø äà êàæåø
ñ óñìèâêàòà. Õâúðëèø ïîãëåä íÿêîé ïúò è ïîãëåäíåø íÿêîé
ïúò ñ ïî-ãîëÿìà òîïëèíà è òî ñå ñòúïèñâà è íå çíàå êàêâî
èñêàø äà êàæåø. Õóáàâ å ïîãëåäúò ñ òîïëèíàòà. À òè ìó
äàâàø òàêîâà òúëêóâàíèå, êîåòî ãî íÿìà.
Ïèòàì: Àêî åäèí âúëê áè äîøúë äî åäíà îâöà è àêî òÿ
èìàøå 1000 ãðàäóñà òîïëèíà, òîé áè ëè ÿ ÿë? Âúëêúò å ïî-
òîïúë îò îâöàòà. Òîé èìà ïî-ãîëÿìà òîïëèíà, à ïúê îâöàòà å
ïî-ñòóäåíà. È çàòîâà òîé ÿ èçÿæäà, çà äà º äàäå òîïëèíà.
Îâöàòà èìà ïî-ãîëÿì ñòóä è ïî-ìàëêà òîïëèíà îò âúëêà.
Âèæòå ñ êàêúâ êîæóõ å îáëå÷åíà òÿ. Ñòóä èìà. À âúëêúò
íÿìà òàêàâà ðóíòàâà êîçèíà. Âúëêúò å íà òîïëî, íà ëÿòî å.
È êàòî íàìåðè òîçè ñòàð äÿäî îâöàòà ñ êîæóõà, êàçâà: “Êàêâî
ñè ñ òîçè êîæóõ. Âå÷å å äîøëî Öàðñòâîòî Áîæèå íà Çåìÿòà ­
íîâèÿò æèâîò. Àç êàòî òå èçÿì, ùå òè äîéäå òîïëèíà. Àç
ñúì äîøúë äà ðåôîðìèðàì òåçè îâöè, êîèòî íîñÿò òàêèâà
äåáåëè êîæóñè.”
Ñåãà ùå ïîïèòàòå âèå: “Òîâà âÿðíî ëè å?” Òîâà ñà ìîè
èçâîäè. Àç íàìèðàì, ÷å âúëêúò èìà ïî-ãîëÿìà òîïëèíà è
çàòîâà ÿäå îâöàòà. Àêî îâöàòà å òîëêîâà òîïëà, êîëêîòî âúë-
êà, òîé íÿìà äà ÿ ÿäå, íÿìà äà ÿ áóòíå. Êàòî ñòàíå áîëíà, â
îâöàòà ñå ðàçâèâà òîïëèíà è âúëêúò íå ÿ ÿäå. Áîëíàòà îâöà
èìà òåìïåðàòóðà. Âúëêúò ÿ áóòíå è êàçâà: “Òÿ å êàòî íàñ, ñ
òåìïåðàòóðà.” È ÿ îñòàâè.
È âèå ñòðàäàòå ïî åäèíñòâåíàòà ïðè÷èíà, ÷å ñòå ñòóäåíè.
Ñòàíåòå òîïëè è íÿìà äà èìàòå ñòðàäàíèÿ. Ùîì ñúðöåòî å
ñòóäåíî, ñòðàäà. Ùîì óìúò å ñòóäåí, ñòðàäà, ÷îâåê ñòàâà íåâ-
ðàñòåíèê. Ùîì óìúò ñòàíå ñâåòúë, íåâðàñòåíèÿòà èç÷åçâà.

'
Ùîì ñúðöåòî ñòàâà òîïëî, áîëåñòèòå èç÷åçâàò. Àç âè
íàâåæäàì ñåãà íà ìèñúëòà: ïðàâà ìèñúë âè òðÿáâà ñåãà! Íå
êàêâî ìèñëÿò õîðàòà. Áîã èçèñêâà íèå ïðàâèëíî äà ìèñëèì,
ïîíåæå íèå ñìå ñëóãè, çà äà èçâúðøèì Íåãîâàòà ðàáîòà íà
Çåìÿòà. Íèå òðÿáâà äà ãðàäèì ïðàâèëíî íåùàòà. Àêî òè
ãðàäèø êúùà çà Ãîñïîäà, äîáðå ïðàâèø. Àêî îðåø íèâè çà
Ãîñïîäà, äîáðå ïðàâèø. Êàêâîòî ïðàâèø çà Ãîñïîäà, äîáðå
ïðàâèø. Íî ùîì ãî ïðàâèø çà ñåáå ñè, òè ñè íà êðèâèÿ ïúò.
Âñè÷êî, êàêâîòî ïðàâèì, àç íå ñúì ïðîòèâ òîâà, íî âñè÷êî,
êàêâîòî ïðàâèì, òðÿáâà äà ãî ïðàâèì çà Ñëàâà Áîæèÿ.
Ïîãðåøêàòà íà åäèí áðàò íå ñåäè â òîâà, ÷å òîé îáè÷à,
íî â òîâà, ÷å òóé, êîåòî îáè÷à, òîé èñêà äà ãî îáñåáè çà ñåáå
ñè. Ïîãðåøêàòà ìó å òàì. Àêî àç ãîâîðÿ çà ñåáå ñè, ïîãðåø-
êàòà å òàì; íî àêî ãîâîðÿ çàðàäè Ãîñïîäà, äîáðå å. Àêî âèå
ìå ñëóøàòå çàðàäè Ãîñïîäà, âèå ñòå íà ïðàâàòà ñòðàíà; íî
àêî ìå ñëóøàòå ñàìî çà äà äîáèåòå íåùî, âèå ñòå íà êðèâàòà
ñòðàíà. Ëþáîâòà å ïðàâèÿò ïúò çà ïðèäîáèâàíå íà âñè÷êè
Áîæèè áëàãà. Òè, àêî èñêàø äà ñòàíåø ïåâåö, òóðè ëþáîâòà.
Ëþáîâòà ùå òå íàïðàâè ïåâåö, ó÷åí ÷îâåê, áîãàò ÷îâåê, êðà-
ñèâ ÷îâåê. Âëîæè ëþáîâòà è íÿìà äà áúäåø ëèøåí îò íèêàê-
âè áëàãà. Òîâà òðÿáâà äà ãî îïèòàòå âñè÷êè. Òîâà îùå å òåî-
ðèÿ.
(Ó÷èòåëÿò ïåå ñëåäíîòî:)
Èñêàì àç äà áúäà,
èñêàì àç äà áúäà
ìëàä, ìëàä, ìëàä.
Ìëàä àç èñêàì äà áúäà.
Ìëàä äà áúäà, äà áúäà.
Ìëàä èñêàì äà áúäà.
Ïðåäìåòíî ó÷åíèå å òîâà. Ïåñåíòà çàâèñè îò ìèñúëòà.
Ùîì èìàø íîðìàëíà òîïëèíà, òè ùå ïååø õóáàâî. Ïîñëåäíè-
òå äóìè íà ïåñåíòà èçïÿõ ñèëíî: èñêàõ äà ïðîèçâåäà åôåêò.
Àç ãî ïðàâÿ çà íÿêîè îò âàñ, ïîíåæå íÿêîè íå ñëóøàòå, ÷å
êàòî êàæà ñèëíî, äà ñëóøàòå.
Àç èñêàì äà áúäà ìëàä.
Ìëàä èñêàì äà áúäà.

'
 Ìëàä, ìëàä, ìëàä.
Ìëàäîñò, êîÿòî íå îñòàðÿâà.
Ìëàäîñò, êîÿòî íå çíàå
ùî å ñòàðîñò, ñòàðîñò.
Ñòàíè ìëàä. Íå ðîïòàé.
(Òîâà Ó÷èòåëÿò ïÿ.)
(Ïàê Ó÷èòåëÿò ïåå.)
Çäðàâ, çäðàâ, çäðàâ
àç èñêàì äà áúäà.
Äà ñúì çäðàâ, äà ñúì çäðàâ,
çäðàâ âñåêè äåí ïðåä Áîãà!
Òîãàç ùå áúäà þíàê!
Çäðàâ äà áúäà, çäðàâ äà áúäà,
çäðàâ, çäðàâ, çäðàâ,
çäðàâ äà áúäà.
Âèå ñå ñìååòå, çàùîòî íå ñòå çäðàâè. Âèå ñòå âåñåëè, êî-
ãàòî ñïîìåíàò çäðàâåòî, ïîíåæå òî å õóáàâî. Êàòî ñòàíåòå
ñóòðèíòà, íàïðàâåòå òàêîâà óïðàæíåíèå, îñâîáîäåòå ñå, îñâî-
áîäåíè áúäåòå. Ïîñëå, êàòî äîéäåì äî ïîäðîáíîñòè, èìà ñè
ðåä ïðàâèëà. Òî å äðóã âúïðîñ. Äà äîéäåòå äî åñòåñòâåíîòî
ïîëîæåíèå. È òîãàç äðóãèòå ïîñòèæåíèÿ ñà ëåñíè.
Íàé-ïúðâî, òðÿáâà äà èìàòå îñíîâåí êàïèòàë. Âÿðâàéòå,
÷å îñíîâíèÿò êàïèòàë å âúòðå âúâ âàñ. Íÿêîè â ïååíåòî èìàò
åäèí òàëàíò, äðóã ­ 5 òàëàíòà èëè 6 òàëàíòà. Îïàñíîñòòà å â
åäèíèÿ òàëàíò. Ðàáîòåòå äà íàïðàâèòå åäèíèÿ òàëàíò íà äâà,
äâàòà ­ íà 3 è ïðî÷åå ­ äà ãè óâåëè÷àâàòå. È 4-òÿõ äà íàïðà-
âèòå íà 5 òàëàíòà. È ñå ïîîùðÿâàéòå ñ ïååíåòî. Àêî åäíà
ñòàðà ñåñòðà ÿ èçâàäèì íà ñöåíàòà è ïî÷íå äà ïåå, ùå êàæàò
íÿêîè: “Òÿ ëè ñå íàìåðè!” Íèùî íå çíà÷è. Íèå èñêàìå ñåãà
ñòàðèòå ñåñòðè äà ïî÷íàò äà ïåÿò. (Ó÷èòåëÿò ïåå.)
Ñòàðèòå ñåñòðè äà ïåÿò,
ñòàðèòå ñåñòðè äà ïåÿò,
äà ïåÿò è äà ïðèïÿâàò.
Íà ñöåíàòà äîáðå äà ïåÿò.
Ñòàðèòå ñåñòðè íà ñöåíàòà äà ïåÿò.
Äà ïåÿò, äà íå ñå ñðàìóâàò.

'
 Ìëàäèòå äà ïîäðàæàâàòå.
Íà ñòàðèòå ïðèìåð äà äàâàò
êàê ñå ïåå, êàê ñå ïåå.

Âèå ìîæå äà ïååòå îùå ïî-õóáàâî. (Ó÷èòåëÿò ïåå.)

Äîáðè íèå äà ñòàíåì,
äîáðè íèå äà ñòàíåì.
Ïîáåäàòà äà âçåìåì,
òîïëèíà äà ïðèäîáèåì,
òîïëèíà äà ïðèäîáèåì ­
òîïëèíàòà íà æèâîòà,
ùî ðàäîñò íîñè
íà âñè÷êè â æèâîòà,
òîïëèíàòà, êîÿòî íîñè ðàäîñò
çà âñè÷êè â æèâîòà.
Òàì íÿìà ïúøêàíå,
òàì íÿìà ñòðàäàíèå,
òàì íÿìà ãëàâîáîëèå.
Íÿìà ãëàâîáîëèå, íÿìà ðèòàíèöà.
Îíçè, êîéòî èìà òîïëèíà, íå ðèòà. Âñåêè ðèòà ñàìî
êîãàòî ñå ðàçòîïÿâà.
(Ó÷èòåëÿò ïåå “Ìàõàð Áåíó Àáà” äî êðàÿ. Âñè÷êè ïÿõà ñ
Íåãî. Èçïÿ ñå è “Â ìðàê, òúìíîòà å áèë æèâîòà íàø”.)
Âòîðè ïúò äà èìà 10 êàíäèäàòè, êîèòî äà èçïåÿò “Ìàõàð
Áåíó Àáà”. 12 íà÷èíà èìà, ïî êîèòî ìîæå äà ñå èçïåå “Ìàõàð
Áåíó”. Òè ìîæåø äà èçïååø “Ìàõàð Áåíó” ïðè èçâåñòíè óñëî-
âèÿ, êîãàòî èìàø íàïðåæåíèå. Ïîñëå, ìîæåø äà ïðåìèíåø
â äâèæåíèå è òîâà äà èçðàçèø â ïåñåíòà. Ïîñëå, ïðè ïååíåòî
òðÿáâà äà ñå ìèñëè. Äà ó÷àñòâóâà ìèñúëòà. Ïîñëå, òðÿáâà äà
âëîæèø èçâåñòíà òîïëèíà. Äà âëîæèø áëàãîðîäñòâî, ñïðà-
âåäëèâîñò, êðàñîòà, ïðàêòè÷åñêî ïðèëîæåíèå. È Áîæåñòâå-
íàòà ðàçóìíîñò. Òîâà èìà âðúçêà ñ ïåòòÿõ ïðúñòà íà ðúêàòà:
ïîêàçàëåöà, ñðåäíèÿ ïðúñò, áåçèìåííèÿ, ìàëêèÿ è ïàëåöà.
×å, òîâà å àêò Áîæåñòâåí! È êàòî ïååòå, äà ñè äîâîëåí, ÷å
ïååø.
Äâàìà äóøè ñå áèÿò ­ òè ùå ïî÷íåø äà ïååø “Ìàõàð
Áåíó”. Äà êàæåø: “Àêî áèåø, äà áèåø íà ñâÿò.” ×å îíçè äà

'!
òè áëàãîäàðè ïîñëå. Òè ñè êàïåëìàéñòîð. Êîëêî íà÷èíà èìà
íà áèåíå? Êîé âè å íàé-ñèìïàòè÷åí íà÷èí äà áèåòå? Êàòî
áèåø, äà òè å ïðèÿòíî. È êàòî óäàðèø, è òîçè, êîãîòî ñè
óäàðèë, äà ìó å ïðèÿòíî, è òåáå äà òè å ïðèÿòíî. Åäèí ìúæ
ìè ðàçïðàâÿøå. Òîé êàçàë íà æåíà ñè: “Òè êàêâî ñè õîäèëà
äà ãîâîðèø íåùî çàðàäè ìåíå?” Òÿ êàçàëà: “Òè êàêâî ñè õî-
äèë äà ñëóøàø êàêâî ñúì ãîâîðèëà àç?” È òîé ìè ðàçïðàâÿ:
“Ñòàíà ìè ïðèÿòíî è ïî÷íàõ äà ìèñëÿ. Íàìåðèõ, ÷å òÿ, êàê-
âîòî å ãîâîðèëà, íå å ïðàâà. Ðàçáðàõ, ÷å è ìîåòî íå å ïðàâî.”
È â íåãî ñå ÿâÿâà åäíî ñúçíàíèå. Òîé ðàçïðàâÿ: “Àç º êàçàõ,
÷å òÿ ìå å ïîõâàëèëà, íî íå ìå å ïîõâàëèëà êàêòî òðÿáâà.”
Òÿ ìó êàçàëà: “Òè ñè ñëóøàë õîðàòà. Òè îò ìåíå íå ñè ìå
ñëóøàë. Òè õîðàòà ëè ùå ñëóøàø!”
Êàçâàì: Êàêâîòî ãîâîðÿò õîðàòà, íå õîäåòå äà ñëóøàòå.
Ñ êàêâàòî ìÿðêà ìåðèòå, ùå âè èçìåðÿò. Áîã íå èñêà äà ïðè-
÷èíÿâàìå íåíóæíè ñòðàäàíèÿ. Åäèí áàùà èñêà äà áèå æåíà
ñè. Òîé èìà ñèí, 20-ãîäèøåí. Ñèí ìó ãî õâàùà çà äâåòå ðúöå
è êàçâà: “Íå òè ïîçâîëÿâàì äà áèåø ìàéêà ìè â ìîå ïðèñúñò-
âèå. Òîâà å óíèæåíèå çà òåáå!” Ñòèñêà ìó ðúöåòå. “Àêî å çà
ñèëà, è àç èìàì ñèëà. È àç ìîãà äà áèÿ. Íî êàçâàì òè, ÷å
òîâà, êîåòî ïðàâèø, íå å õóáàâî.” Áàùàòà êàçàë: “Ïðàâ å ñèí
ìè.” Ñèíúò êàçàë: “Íå òè ïîçâîëÿâàì. Åäíî âðåìå ìàéêà ìè
ïëà÷åøå è àç ïëà÷åõ, íî ñåãà íÿìà äà ïëà÷à.” Õâàíè ãî çà
ðúöåòå è ìó êàæè, ÷å íå ïðàâè äîáðå. Àêî âèäèòå, ÷å íÿêîé å
íàïðàâèë íåùî, âèå êàêâî ïðàâèòå?
Íàñêîðî äîéäå åäíà ñåñòðà è ìè ñå îïëàêà. Íå å õóáàâî,
íî ùå âè êàæà åäèí ïðèìåð. Òîâà ñòàíà, çà äà âè ãî ïðèâåäà.
Òÿ ìè êàçà: “Ó÷èòåëþ, åäíà áîãàòàøêà ìè âçå îò ÷àíòàòà 10
ëåâà. Ñòàíà ìè ìú÷íî îò òîâà.” Êàçàõ º: “Òÿ å òúðñèëà ìåíå,
ïúê å íàìåðèëà òåáå. Âçåìè òåçè 10 ëåâà. Ïî ïîãðåøêà å
âçåëà îò òåáå. Íÿìà äà ñ÷èòàø ñåãà, ÷å òÿ òè å âçåëà 10-òÿõ
ëåâà. Òåçè ïàðè òÿ ãè å íàìåðèëà è ãè äîíåñå íà ìåíå. È àç
ãè äàâàì.” Òàêà ùå ñå îáðàçóâà âðúçêà ìåæäó òÿõ. Âèå èñêàòå
äà çíàåòå ñåãà êîÿ å òàçè áîãàòàøêà.
Åäèí îò âèäíèòå àìåðèêàíñêè ïðîïîâåäíèöè åäèí äåí
îòèâà ïðåä îãëåäàëîòî è ñå çàáëóäèë, è íå ïîìèñëèë, ÷å âèæäà
ñåáå ñè â îãëåäàëîòî. È êàçàë: “Òè, ãîëåìèÿò ãðåøíèê, òðÿáâà
äà ñå ïîêàåø è òðÿáâà äà âúðøèø Âîëÿòà Áîæèÿ.” Òîé ìèñëè,

'"
÷å â îãëåäàëîòî å íÿêîé äðóã.  äðóãèòå ñè òè. Âñè÷êèòå
ïîãðåøêè è âñè÷êèòå äîáðîäåòåëè ñà íàøè. Ïîïðàâè íà
òîçè ïðèÿòåë íåãîâàòà ïîãðåøêà. Ïîïðàâè ñâîÿòà
ïîãðåøêà â íåãî, ïîíåæå â òâîåòî ïðèñúñòâèå ñòàâà.
Êîãàòî íÿêîé íàïðàâè ïîãðåøêà, ïîïðàâåòå òàçè ïîãðåøêà;
àêî íÿêîé íàïðàâè äîáðî, ïðèåìåòå äîáðîòî, çàðàäâàéòå
ñå ñ íåãî çàåäíî. Àç äîêîëêîòî ñúì âèæäàë, èìà äîáðè
ïîñòúïêè.
Àç äà âè ïðèâåäà ïðèìåð çà äîáðà ïîñòúïêà. Äîêòîð Ìèð-
êîâè÷ ãî ñ÷èòàõà çà ìíîãî ãîëÿì ñêúïåðíèê. Íà ìåí ìè ïðàâè
åäíî õóáàâî âïå÷àòëåíèå åäíà íåãîâà ïîñòúïêà. Åäèí ìëàä,
êîéòî áèë ÷èíîâíèê â åäíà îáùèíà, ìåòîäèñòèòå â Ðóñå ãî
îáðúùàò, òîé ñå çàèíòåðåñóâàë îò ìåòîäèçìà è áàïòèñòèòå
ãî óáåäèëè äà ñå êðúñòè. Óâîëíÿâàò ãî îò îáùèíàòà. Òîé å
èçëÿçúë îò ìåòîäèñòêàòà öúðêâà êàòî ñòàíàë áàïòèñò. Ñëåä
êàòî ãî óâîëíèëè, ïàñòîðúò ìó êàçàë: “Íèå íå ìîæåì äà òå
èçäúðæàìå.” Òîé ïèñàë åäíî ïèñìî äî äîêòîð Ìèðêîâè÷
òàêà: “Îòêàê ïðèåõ íîâîòî ó÷åíèå â áàïòèñòêàòà öúðêâà,
óâîëíèõà ìå. Ìîãà ëè äà äîéäà ïðè âàñ?” Òîé äîéäå ñúâñåì
îêúñàí. Àç íèùî íå êàçâàì. Âå÷åðòà äîêòîðúò ñè ñíå îò ñâî-
èòå äðåõè è ìó äàäå. Ïðàòè ãî íà áàíÿ. Èçâàäè è ìó äàäå
ðèçà, ïîìîãíà ìó è ìó êàçà: “Ùå ñå îïðàâè. Äóõîâåòå ùå
îïðàâÿò âñè÷êî, ñòèãà äà ãè ñëóøàø.” È ñëåä òîâà äîêòîð
Ìèðêîâè÷ êàçà, ÷å òðÿáâà äà ìó ñå ñúçäàäå ðàáîòà. Äîêòîðúò
ìó ãàðàíòèðà ïðè åäèí êíèæàð, îò êîéòî òîé âçå êíèãè, çà
äà ãè ïðîäàâà. È íå ñå âúðíà âå÷å. Êàçàõ íà äîêòîðà: “Êúäå
îòèäå òîé?” Òîé êàçà: “Âëþáèë ñå, íàìåðèë åäíà ìëàäà
ìîìà.” Àç êàçàõ: “Íÿìà íèùî.” Äîêòîðúò êàçà: “Äóõîâåòå
ùå îïðàâÿò òàçè ðàáîòà.” Òîé ìå ïîïèòà: ”Êàê ñòàíà òàÿ
ðàáîòà?” Êàçàõ ìó: “Òîé íå ñè å äîñâúðøèë ðàáîòàòà. Îíîâà,
êîåòî å âèäÿë îò âàñ, òîé îòèäå äà ãî ïðèëàãà. È êàòî ãî
ïðèëîæè, ùå ñå âúðíå ïðè íàñ. Òîé îòèäå äà ïðîäàâà êíèãè.
Ïå÷àëáàòà ùå äîéäå.”
Êîãàòî áåøå äîøúë òîçè, äîêòîðúò îòèäå è ñè êóïè íîâè
äðåõè è äàäå ñâîèòå ñè. Äðåõèòå ìó áÿõà õóáàâè. Òîé ñå íîñåøå
èçÿùíî. Êàçàõ íà åâàíãåëèñòèòå: “Êîé îò âàñ ìîæå äà ñè
ñúáëå÷å äðåõèòå êàòî äîêòîð Ìèðêîâè÷ è äà ãè äàäå?” Ìàë-
öèíà îò åâàíãåëèñòèòå èìà, êîèòî ìîãàò äà íàïðàâÿò òîâà.

'#
Ñâàëè ñè äðåõèòå ìíîãî äåìîêðàòè÷íî, êàòî ÷å íåãîâèÿò
ñèí ñå âúðíà îò ñòðàíñòâî. Òîé áåøå íåæåí. Äîêòîðúò
êàçà çà òîçè ìîìúê: “Òîé íå ðàçáèðà îùå êàêâî ìó ãîâîðÿò
äóõîâåòå. Òîé å ìèë, íî íå ìó ãîâîðÿò îùå äóõîâåòå.”
Êàòî íè ñå îòâîðè ñúðöåòî çà Áîæèÿòà Ëþáîâ, èìà ðàáî-
òà èçîáèëíà, ïðåèçîáèëíà.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

Äà äîáèåì Áîæèÿòà òîïëèíà.

Äà áèå ñúðöåòî íè ïðàâî.

6.42 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

10-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 6 äåêåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

'$
 ÅÄÈÍ ÎÏÈÒ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî. Âðåìåòî
òèõî è ñòóäåíî.)

“Îò÷å íàø”
“Äóõúò Áîæè”

Ïèøåòå âúðõó òåìàòà: “Ìàëêîòî, êîåòî íå íè äîñòèãà”.

 ïðèðîäàòà íÿêîé ïúò ëèïñâàò ïðåâîçíè ñðåäñòâà. Êî-
ãàòî ñëèçàò äóøèòå, ïîíåæå òðúãâàò ñ êîëåñíèöàòà íà ñâåòëè-
íàòà, êàòî ñëÿçàò â ïî-ãúñòàòà ìàòåðèÿ, òàì ñëèçàò îò òåçè
êîëåñíèöè è òðÿáâà äà âçåìàò äðóãè ïðåâîçíè ñðåäñòâà. È
êîãàòî ñå êà÷âàò íàãîðå, ïàê å ñúùîòî ­ ñâîèòå ïðåâîçíè
ñðåäñòâà òðÿáâà äà îñòàâÿò íàñòðàíà. Êàòî äîéäåø äî áðåãà
íà ìîðåòî, ùå îñòàâèø ñâîèòå ïðåâîçíè ñðåäñòâà è ùå ñå
êà÷èø íà ïàðàõîäà. Ñåãà âèå âñè÷êè ñòå çàíÿòè ñ âúïðîñà äà
ñè óðåäèòå ðàáîòàòà. Åäèí àìåðèêàíåö, êàòî îòèøúë â Àëÿñ-
êà, äåòî èìàëî ìíîãî ëåä, íàïðàâèë ñè ïàëàò îò ëåä. Òîé ìó
ñòðóâàë äîñòà ñêúïî. Íî ïðåç ëÿòîòî ïàëàòúò ìó ñå ñòîïèë,
ðàçâàëèë ñå å. Íî áèë äîâîëåí, ÷å ïðåç çèìàòà èìàë ïàëàò, â
êîéòî äà æèâåå. Òà, ñåãà âñè÷êè õîðà íà Çåìÿòà ñòðîÿò ïî
åäèí ïàëàò îò ëåä. È õîðàòà íàðè÷àò òîâà áëÿíîâå.
Ñåãà, àêî âè ïîïèòàò âèå ñ êàêâî çàïî÷íàõòå âàøèÿ æè-
âîò, êîÿ áåøå îñíîâíàòà ìèñúë, ñ êîÿòî ñå ïðîáóäè ñúçíàíèå-
òî âè, êàêâî áèõòå êàçàëè? ­ “Çàáðàâèëè ñìå.” Åòî òóêà åäèí
áëÿí. Åäèí ïîåò ïèøå òàêà (Ó÷èòåëÿò ÷åòå åäèí ëèñò.):
“Âåëèêà áå ìèñúëòà íà äóøàòà, êîÿòî áå ïîåëà äà èçõîäè
íåîáÿòíàòà âñåëåíà, ùî Áîã áå èçãðàäèë. Ìèíà òÿ áåçáðîéíè
ñëúí÷åâè ñâåòîâå ñ ìíîãîáðîéíè ïëàíåòè è ñå ñïðÿ, êàòî äîé-
äå ïðè íàøåòî Ñëúíöå, íà íàøàòà Çåìÿ.” Êàêâî å èñêàë äà
êàæå ïîåòúò? Òîâà å åäèí áëÿí. Äóøàòà å èñêàëà äà äîéäå,
äà ñëåçå, à ïúê âèå èìàòå îáðàòíî æåëàíèå ­ âèå èñêàòå äà
ñå êà÷èòå íàãîðå. Âèå ñ êàêâà êîëåñíèöà ùå îòèäåòå íà îíçè

'%
ñâÿò? Ïîíåæå ùå áúäåòå ìíîãî ëåêè, íå ñå èçèñêâà ìíîãî.
Íàäàëè ùå òåæèòå åäèí ãðàì. Òàêà ùîòî, íÿìà äà áúäå
ìú÷íî.
Ïúðâîòî èçêóñòâî å ÷îâåê äà áúäå äîâîëåí. Ïðè âñè÷êè
íåäîâîëñòâà äà áúäå äîâîëåí. Äà áúäåø äîâîëåí ïðè âñè÷êè
äîâîëñòâà å ëåñíî, âñåêè ãî çíàå, íî äà áúäåø äîâîëåí â íå-
äîâîëñòâîòî ñè, òîâà å ãåíèàëíî. Òàì ñå èçèñêâà çíàíèå. Ñåãà,
îò êàêâî ñòå âèå íåäîâîëíè íàïðèìåð è îò êàêâî ñòå äîâîëíè?
Èìà åäíà ïîãîâîðêà: Ìîõàìåä íå ìîãúë äà ñå êà÷è ìíîãî,
êàòî òðúãíàë çà íåáåòî, åäâàì ñòèãíàë äî ïúðâîòî íåáå è íå
ìîãúë äà ñòèãíå ïî-ãîðå, ïîíåæå ñå çàêà÷èëà åäíà èãëà íà
ïàëòîòî ìó. È òîâà ãî ñïðÿëî. Åäíà ìíîãî ìàëêà èãëà ñå
çàêà÷èëà çà äðåõàòà ìó. Äî ïúðâîòî íåáå ñòèãíàë. Òåæàë
âå÷å. Íå ìîãúë äà ñå êà÷è íàãîðå. Âòîðîòî, òðåòîòî íåáå
îñòàíàëè áåç äà ãè ïîñåòè.
Íå çíàÿ, íî âèå èìàòå íå ïî åäíà, íî ïî 10 èãëè. Âèå
èìàòå åäíà ìèñúë ­ òÿ å êàòî èãëà. Ìèñúë íà íåäîâîëñòâî,
÷å íå âè äîñòèãà íåùî. Íÿêîè, íàïðèìåð, íÿìàòå äîñòàòú÷íî
âúãëèùà èëè äúðâà. Èëè íà íÿêîè îò âàñ þðãàíèòå âè íå ñà
äåáåëè÷êè. Èëè ïúê ÿäåíåòî âè íå å òàêà ïèùíî. Òîâà ñà âñå
çàäà÷è. Íàé-ãîëåìèòå áîãàòñòâà ñå êðèÿò âúâ âàøèòå íåäî-
âîëñòâà. Íàé-ãîëåìèòå áîãàòñòâà ñà òàì. Òîâà, â êîåòî âèå
ñòå íåäîâîëíè, òàì å âàøåòî áîãàòñòâî. Åäíà êàñà, ïúëíà
ñúñ çëàòî. Òè íèùî íå âèæäàø îò íåÿ, íî àêî îòâîðèø, êàêâè
áîãàòñòâà èìà â íåÿ! Íåäîâîëñòâîòî â ñâåòà å îïàñíî. Òàì
÷îâåê è [ñ] æèâîòà ñè ìîæå äà ïëàòè. Åäèí àíãëèéñêè áàíêå-
ðèí, êàòî âëÿçúë â ïîäçåìèÿòà äà âèäè ñâîèòå áîãàòñòâà, ïî
åäíà íåïðåäâèäëèâîñò îñòàâèë êëþ÷à íà âðàòàòà îòâúí, íå
âçåë êëþ÷à ñúñ ñåáå ñè, è êàòî ñå çàòâîðèëà âðàòàòà ñàìà,
òàì ñè óìðÿë âúòðå. È ïèñàë òàêà: “Àêî èìàøå íÿêîé äà ìè
äàäå åäíî ïàð÷å õëÿá, ùÿõ äà ìó äàì ïîëîâèíàòà îò áîãàò-
ñòâîòî ñè.” Óìèðà, íî öÿëîòî áîãàòñòâî íå äàâà, à ñàìî
ïîëîâèíàòà. Ñâèäíî ìó å äà ãî äàäå.
×åñòî íÿêîè ïèòàò: “Êúäå å Ãîñïîä?” Òè êàòî ïèòàø
îùå, â ïèòàíåòî å Ãîñïîä âúòðå. Òîé òå çàïèòâà: “Êúäå ñè òè
ñåãà?” ×å àêî åäíî äåòå ñ âúðçàíè î÷è ãî çàïèòàò: “Êúäå å
ìàéêà òè?”, òåçè ðúöå, êîèòî ãî äúðæàò, ñà ìàé÷èíèòå ðúöå.
Òîâà, íà êîåòî ñå äúðæèø, òîâà, çà êîåòî ìèñëèø, òîâà, êîåòî

'&
æåëàåø, â òîâà æåëàíèå è â òàçè ìèñúë å Áîã. Òè ñåãà Ãî
òúðñèø èçâúí ñåáå ñè. Íî èçâúí ñåáå ñè, òîâà å áåçãðàíè÷-
íîòî. Âñÿêî íåùî, êîåòî ñå ïîñòèãà, å îãðàíè÷åíî. Ïîñòèãíà-
òèòå íåùà íîñÿò íåùàñòèå çà ÷îâåêà. Èñêàòå äà áúäåòå äîáðè.
×å, àêî ãî ïîñòèãíåòå, ùå ñòàíåòå íåùàñòíè. Èñêàòå äà áúäå-
òå áîãàòè. Àêî ãî ïîñòèãíåòå, ùå ñòàíåòå íåùàñòíè. Ùàñòèå-
òî ñåäè â íåïîñòèãíàòèòå ðàáîòè. Òîâà, êîåòî ñå ïîñòèãà,
íîñè íåùàñòèå. Â íåïîñòèãíàòîòî ­ â íåãî å ùàñòèåòî íà
÷îâåêà.
 êàêâî ñåäè õóáîñòòà íà âîäàòà? Íå ñåäè â êàïêàòà âîäà,
íî â íåîáÿòíîòî, â ìíîæåñòâîòî íà êàïêèòå ñåäè ñèëàòà íà
âîäàòà. Òà, ñåãà, ïúðâîòî íåùî: âñè÷êè èìàò ïî åäíî íåäîâîë-
ñòâî. Ñåãà àç èñêàì âñåêè åäèí îò âàñ äà ìè äàäå ïî åäíî îò
ñâîèòå íåäîâîëñòâà. Íàïèøåòå ìè ãè íà êíèãà è ìè ãè äàéòå.
È àç ùå íàïðàâÿ åäèí ìóçåé îò òÿõ ­ íî åäíî íåäîâîëñòâî,
íàé-ñúùåñòâåíî, êîåòî íàé òå áåçïîêîè. Çàùîòî íÿêîè íåäî-
âîëñòâà èìà âúâ âàñ, êîèòî íå ñà èçìúòåíè, â çàðîäèø ñà. Àç
ãîâîðÿ çà åäíî âå÷å îò èçìúòåíèòå íåäîâîëñòâà, ïúðâîòî èç-
ìúòåíî íåäîâîëñòâî.
Êàçâàì: Ñåãà òðÿáâà äà ñå çàïî÷íå Íîâîòî â æèâîòà. Âèå
ñòå íåäîâîëíè, ïîíåæå èìàòå åäíà ìÿðêà, ñ êîÿòî äà ìåðèòå
íåùàòà. Íÿêîè ñòå íåäîâîëíè, ïîíåæå íÿìà êîãî äà îáè÷àòå.
È íÿìà êîé äà âè îáè÷à. Íåäîâîëåí å îíçè, êîéòî èñêà äà
ÿçäè êîí, à íÿìà êîí äà ÿçäè. À ïúê êàòî ñå êà÷è íà êîíÿ,
íåäîâîëåí å, ÷å êîíÿò å õàëàøåê, ÷å íå ìîæå äà âúðâè êàêòî
òðÿáâà, åäâà êðåòà.
Ñåãà, äà êàæåì, ÷å òîçè êîí å âàøèÿò óì. Àêî ñå êà÷èø
íà âàøèÿ óì, àêî òîé íå ìîæå äà âúðâè êàêòî òðÿáâà, âèå
ñòå íåäîâîëåí. Íî òðÿáâà äà ãî ïîäõðàíâàòå. Òà êàçâàì: Âñåêè
åäèí îò âàñ òðÿáâà äà ðàçâèå ñâîÿ óì. Çíàåòå ëè êàê ñå ðàçâèâà
÷îâåøêèÿò óì? Íàé-ïúðâî ùå ìèñëèø, ÷å âñÿêî íåùî ñè èìà
ñâîÿ ïðè÷èíà. È âñÿêà ïðè÷èíà ñè èìà ñâîåòî ïîñëåäñòâèå.
È ÷å âñÿêî ïîñëåäñòâèå äàâà èëè ðàäîñò, èëè ñêðúá. Íî âàøà-
òà ñêðúá å ñêðúá çàðàäè âàñ. È âàøàòà ðàäîñò å ðàäîñò çàðàäè
âàñ. Âàøàòà ðàäîñò íå ìîæå äà áúäå ðàäîñò íà äðóãèòå. È
ñêðúáòà âè íå ìîæå äà áúäå ñêðúá íà äðóãèòå. Òîâà å åäíî
ïñèõîëîãè÷åñêî ñõâàùàíå. Âçåìåòå ó÷åíèöèòå â ó÷èëèùåòî.
Íàé-ïúðâî ó÷åíèöèòå íå ñà äîâîëíè îò åäèíèöàòà, îò äâîé-

''
êàòà. Êàòî ìó òóðÿò òðîéêà, ìèíàâà ìó íåäîâîëñòâîòî.
Ïðè ÷åòâîðêàòà ñå ïîíàñúð÷è, ïðè ïåòîðêàòà ­ îùå
ïîâå÷å, à ïúê êàòî ìó òóðÿò 6 ïðè øåñòîáàëíàòà ñèñòåìà,
ñ÷èòà ñå, ÷å òîé å åäèí îò ñïîñîáíèòå ó÷åíèöè. Íî íÿêîé
ïúò ñå ñëó÷âà, ÷å ó÷åíèöè ñ åäèíèöà è äâîéêà â ó÷èëèùå
ñâúðøâàò â æèâîòà ïîâå÷å ðàáîòà, îòêîëêîòî òåçè ñ
øåñòîðêè. Òåçè ñ øåñòîðêèòå ñà îíåçè ñåëÿíêè, êîèòî ñà
îáëå÷åíè õóáàâî è èãðàÿò ìíîãî õóáàâî íà õîðîòî, íî ùîì
ñå îæåíÿò, âêúùè ðàáîòàòà íå âúðâè. À ïúê íÿêîÿ ìîìà å
ïî-ñêðîìíî îáëå÷åíà, íî âêúùè âúðâè ðàáîòàòà.
Âñå òðÿáâà äà ñå ïðàâè ïðåâîä. Íàïðèìåð âèå ñòå ñå õâà-
íàëè íà õîðîòî, íî íå çíàåòå çàùî. Æèâîòúò å åäíî õîðî.
Õâàùàø ñå çà íåãî è ïîñëå íå ìîæåø äà ñå ïóñíåø âå÷å. Àç
ñúì ãëåäàë áúëãàðèòå: êàòî ñå õâàíàò çà õîðîòî, çà êîëàíèòå,
ìîìàòà èñêà äà ñå ïóñíå, íî ìîìúêúò íå ÿ ïóùà. Öÿëîòî
õîðî êàòî ñå ñïðå, òîãàâà ùå ñå ïóñíàò, íî äîêàòî èãðàÿò
âñè÷êè, íå ìîæåø äà ñå ïóñíåø. Ïðåâåäåòå òîâà: õîðîòî, òîâà
å æèâîòúò. Èãðàòà, òîâà å åäíà ðàáîòà, êîÿòî òðÿáâà äà ñå
ñâúðøè. Ñàìî äà òðîïíåø äâà-òðè ïúòè íà õîðîòî, ñàìî ñ
òîâà íå ñòàâà. Çíà÷è òðÿáâà äà èìà èçâåñòíè ïîñòèæåíèÿ.
Åòî, çàïðèìåð, êàêâî íàðè÷àì ïîñòèæåíèå. Âèå èìàòå
çàäà÷è çà ðàçðåøàâàíå. Èìàòå åäíî íåäîâîëñòâî. Òðÿáâà äà
ãî îáðàáîòèòå. Ïî êàêúâ íà÷èí òðÿáâà äà ñìåíèòå âàøåòî
íåäîâîëñòâî. Íÿêîé ïúò èìàòå ìåëàíõîëèÿ, åäíî ÷óâñòâî íà
ñêðúá, åäíî ñòðàäàíèå. Íÿêîé ïúò å íåîïðåäåëåíî, à íÿêîé
ïúò å ìíîãî îïðåäåëåíî. Êàê ùå ãî ñìåíèòå? Íàïðèìåð âèå
÷åñòî ñå ìú÷èòå è êàçâàòå: “Åäè-êîé ñè íå ìå îáè÷à.”  êàêâî
ñåäè îáè÷òà ñïîðåä âàñ? Êàê ÷óâñòâóâàòå, ÷å íÿêîé âè îáè÷à?
Âèå òðÿáâà äà çàïî÷íåòå îò òåçè, êîíêðåòíèòå èäåè. Àêî
èìàòå êúùà è ñå íóæäàåòå îò ñâåòëèíà, êîëêîòî ïðîçîðåöúò
å ïî-ìàëúê, òîëêîâà è íåäîâîëñòâîòî âè å ïî-ãîëÿìî; è êîë-
êîòî ïðîçîðåöúò ñòàâà ïî-ãîëÿì, òîëêîâà è íåäîâîëñòâîòî
âè å ïî-ìàëêî. Êàòî âëåçå â åäíà ñòàÿ, êîëêîòî ïî-ìàëêà å
ñòàÿòà, òîëêîâà ïîâå÷å ñòå íåäîâîëíè. Êîëêîòî ñòàÿòà å ïî-
ìàëêî çàòîïëåíà, òîëêîâà ñòå ïî-íåäîâîëíè. Íî àêî ñå çàòîï-
ëè ñòàÿòà, íåäîâîëñòâîòî âè ñå íàìàëÿâà. Íî àêî ñå çàòîïëè
èçâúíðåäíî ìíîãî, ïàê ùå áúäåòå íåäîâîëíè. Âèå êàçâàòå:
“Òàçè ðàáîòà ùå ñå îïðàâè â áúäåùå.” Íî áúäåùåòî å îïàñíà


ðàáîòà. Êàòî äîéäå áúäåùåòî, òè êàçâàø: “Õàéäå, ïî-
êúñíî, êàòî ñå îñèãóðÿ, êàòî ñå ïåíñèîíèðàì, òîãàâà ùå
ïî÷íåì äà æèâååì çà Áîãà.” Òè àêî ÷àêàø äà ñå ïåíñèîíèðàø,
òî îòèäå! Èëè êàçâàø: “Íåêà äà ïîîñòàðåÿ ìàëêî.” Òè àêî
÷àêàø äà îñòàðååø, òî îòèäå! Íèêîãà íå îòëàãàé! Òîâà,
êîåòî å ìèíàëî, â íåãî âèå èìàòå ñàìî åäíà îïèòíîñò.
Òîâà, êîåòî âèå çà áúäåùå î÷àêâàòå, òî ñúáóæäà âúâ âàñ
ñàìî åäíà íàäåæäà, à ïúê îíîâà, êîåòî â íàñòîÿùå âèå
ðåàëèçèðàòå, òî å âàæíîòî.
 åâðåéñêè åçèê íàñòîÿùå íÿìà. Åâðåèòå èìàò åäíî ìè-
íàëî è áúäåùå. Òå ñ÷èòàò, ÷å âñÿêî íåùî, êîåòî òè íàïðà-
âèø, òî å âå÷å ìèíàëî. Íèå èìàìå íàñòîÿùå, ðàçïîëàãàìå ñ
íàñòîÿùåòî. Çàòîâà òå ãîâîðÿò ñàìî çà ìèíàëîòî è çà áúäåùå-
òî, à çà íàñòîÿùåòî ìíîãî ìàëêî ãîâîðÿò. Íèå ãîâîðèì çà
íàñòîÿùåòî. Ìíîãî õóáàâî å òîâà. Òîçè ïðåõîäåí ïóíêò ­
íàñòîÿùåòî, ñúäúðæà ìíîãî ìàëêî âðåìå; òî å Áîæåñòâåíîòî.
Áîã èçïîëçóâà íàé-ìàëêîòî âðåìå. Ìèëèîíè âåêîâå ñà çàìè-
íàëè è ìèëèîíè âåêîâå èäàò. À ïúê íàñòîÿùåòî âðåìå å
ìíîãî ìàëúê ìîìåíò è äàæå íå ìîæå äà ñå îïðåäåëè.
Ïúðâîòî íåùî å: êîãàòî äîéäå íåäîâîëñòâîòî, ñúçäàéòå
ñè åäíà ìèñúë. Íàïðàâåòå âàøåòî íåäîâîëñòâî îáåêòèâíî.
Òóðåòå ãî âúí îò ñåáå ñè. Âçåìåòå ïðîñòîòî íåäîâîëñòâî íà
åäèí ó÷åíèê. Òîé å íåäîâîëåí, ÷å ó÷èòåëÿò ìó å ïîñòàâèë 3 è
ðîïòàå. Òîé ðîïòàå íÿêîé ïúò è íàìèðà, ÷å ó÷èòåëÿò å íåñïðà-
âåäëèâ, è íå ãî îöåíèë. À ïúê íÿêîé ïúò ðîïòàå, ÷å íÿìà
óñëîâèÿ äà ó÷è äîáðå. À ïúê íÿêîé ïúò ðîïòàå, ÷å èìà â íåãî
íÿêîè ïîãðåøêè, íî òîé íå çíàå êàê äà ñå ñïðàâè ñ òîâà íåäî-
âîëñòâî â ñåáå ñè. Íåäîâîëñòâîòî ñå ðàæäà âñÿêîãà, êîãàòî
ñòàíå ðàçäâîÿâàíå ìåæäó óìà è ñúðöåòî. Êîãàòî óìúò è ñúð-
öåòî äåéñòâóâàò çàåäíî, íåäîâîëñòâî íå ìîæå äà ñå ðîäè; òîãà-
âà è áîëåñò íå ìîæå äà ñå ÿâè, è ñèðîìàøèÿòà íå ìîæå äà ñå
ÿâè. Òîãàâà âñè÷êèòå íåùà òåêàò ïî åäèí åñòåñòâåí ïúò. Âñÿ-
êîãà íåäîâîëñòâîòî ïðîèçòè÷à îò ðàçäâîÿâàíåòî íà óìà è îò
ðàçäâîÿâàíåòî íà ÷îâåøêîòî ñúðöå; òîãàâà è âîëÿòà ñå ðàç-
äâîÿâà.
Ïèòàò: “Êúäå å Ãîñïîä?” Åäèí ó÷èòåë ãîâîðè íà ó÷åíè-
öèòå ñè ­ â òîâà, êîåòî ãîâîðè, òàì å Ãîñïîä. Òîé ãè ó÷è êàê
å ñúçäàäåíà âñåëåíàòà. Áîã ãîâîðè ÷ðåç íåãî è êàçâà íà ó÷åíè-


öèòå: “Îáúðíàëè ëè ñòå âíèìàíèå íà Ñëúíöåòî? È àêî
ðàçáèðàòå åçèêà íà ñâåòëèíàòà, âèå îò âñè÷êè âàøè
íåäîâîëñòâà ìîæå äà èçêàðàòå íàé-ãîëåìè áîãàòñòâà. Òè
ñè õèëàâ, íÿìàø çäðàâå. Òè íå ïîçíàâàø ñâåòëèíàòà. Äðúæ
÷åðâåíèÿ ëú÷ íà ñâåòëèíàòà è âåäíàãà ùå ñòàíåø çäðàâ.
Ñàìî ÷å, êàòî ñå õâàíåø çà ÷åðâåíèÿ ëú÷, äðúæ ãî õóáàâî.
Ùå êàæåø: “Êàê äà ãî õâàíà?” Äðúæ â ñúçíàíèåòî ñè
÷åðâåíèÿ ëú÷. Êîãàòî âèå ñå îáåçñúð÷èòå, âñè÷êî ñòàâà
òúìíî âúâ âàñ. Êîãàòî èç÷åçíàò âñè÷êè öâåòîâå îò óìà
âè, âèå ñå íàìèðàòå â åäíî ïåñèìèñòè÷íî íàñòðîåíèå. Íàé-
ñêðîìíîòî ïðîÿâëåíèå å ÷åðâåíèÿò öâÿò.
Èìà íå ñàìî åäíà ãàìà íà ñâåòëèíàòà. Èìà 3 ãàìè íà
ñâåòëèíàòà. È ìîæå âñåêè åäèí äà íàïðàâè åäèí îïèò ïîíå ñ
ïúðâàòà ãàìà íà ñâåòëèíàòà. Âèå ñåäíåòå è ñå àáñòðàõèðàéòå
îò âñè÷êè âïå÷àòëåíèÿ, êîèòî èìàòå. Òè ñåäèø è ìèñëèø,
÷å ñè æåíåí. Èçõâúðëè òîâà îò óìà ñè. Ìèñëèø, ÷å èìàø
äåöà. Èçõâúðëè òîâà èç óìà ñè. Ãëåäàø äåöà, ãîâåäà, ìóõè,
êðóøè, êàìúíè è ïðî÷åå ­ èçõâúðëè âñè÷êî òîâà èç óìà ñè.
Äà îñòàíå ñàìî èäåÿòà çà Áîãà! Äà íÿìà íèùî, êîåòî äà òå
ñìóùàâà. Êîíöåíòðèðàé ñå è âåäíàãà ùå çàáåëåæèø, ÷å íåùî
ùå ïî÷íå äà ïîòúìíÿâà. Âúíøíèÿò ñâÿò ùå ñòàíå íåïðèÿòåí.
Ùå âèäèø, ÷å å òúìíî. È ÷å íÿìà íèêàêúâ ñìèñúë â æèâîòà.
È ùå óñåùàø åäíî âúòðåøíî íåäîâîëñòâî. È ùå ñå ïîâäèã-
íåø ïî-íàãîðå. Ïðè òîâà ïîâäèãàíå ùå ìèíåø åäíà òúìíà
çîíà, ìíîãî ìðà÷íà è íÿìà äà ñå óïëàøèø. È íàãîðå ùå âè-
äèø ÷åðâåíàòà ñâåòëèíà, íå êàêòî å òóêà, íà Çåìÿòà, íî äðóãà.
È ùå ïî÷íå åäèí íîâ ñâÿò äà ñå îáðàçóâà îêîëî òåáå. È ùå
âèäèø äóõîâíèÿ ñâÿò. Òàì õîðàòà äðóãîÿ÷å æèâåÿò. Ùå âè-
äèø, ÷å òàì âñè÷êè ëèöà ñà óñìèõíàòè. È íÿìà äà òå ãëåäàò
è äà ìèãàò, íÿìà äà èì áúäå îáúðíàò ïîãëåäúò íàäîëó, íî
íàãîðå ùå ãëåäàò. È ùå êàçâàò: “Ìîæåì ëè äà íàïðàâèì
íåùî íà Âàñ, íÿêîÿ óñëóãà? Âñè÷êî ìîæåì äà íàïðàâèì çà-
ðàäè Âàñ.”
Ñåãà âúâ âàñ ñå çàðàæäà ìèñúëòà: “Òîâà âÿðíî ëè å? Ìî-
æåì ëè äà ãî íàïðàâèì?” Êîèòî ìîãàò äà ãî íàïðàâÿò, çà òÿõ
å âÿðíî, à ïúê êîèòî íå ìîãàò äà ãî íàïðàâÿò, çà òÿõ íå å
âÿðíî. Ìåí ìè ðàçïðàâÿøå åäíà ãîñïîæà. Êàòî äîøëà îò
Øâåöèÿ, åäèí äåí èìàëà îïèòíîñò, ïîäîáíà íà ãîðíàòà, è ñå


óïëàøèëà. È êàçâà: “Ìîìåíòàëíî îñëåïÿõ. Óïëàøèõ ñå è ïî÷-
íàõ äà ñå ìîëÿ. È òîêó èçâåäíúæ åäíà ñâåòëèíà ïðîáëåñíà â
ìåíå. Äîéäîõ â ñúçíàíèåòî ñè. Êàòî ñå çàâúðíàõ â ìîåòî îáèê-
íîâåíî ñúçíàíèå, êîíñòàòèðàõ, ÷å ïàê âèæäàì. Íî âòîðè ïúò
íå ïîæåëàõ äà èìàì òàçè îïèòíîñò.” Âñè÷êè âèå ñå ïëàøèòå
îò òàÿ òúìíàòà çîíà. Êîãàòî äîéäå ñêðúáòà, âèå ñòå â òàçè
òúìíàòà çîíà. È êàòî ÷å âñè÷êî å ñâúðøåíî, êàòî ÷å ïîòú-
âàòå. È ìíîãî õîðà, êàòî ìèíàâàò ïðåç òàçè, òúìíàòà çîíà,
óìèðàò ïðåæäåâðåìåííî îò ñòðàõ.
×îâåê, êîéòî å âëÿçúë â Áîæåñòâåíèÿ ïúò, òðÿáâà äà êîí-
òðîëèðà ñòðàõà ñè. Òîçè ñòðàõ å îò Áîãà. Òîé íîñè ðàçóìíîñò.
Òîé òðÿáâà äà íîñè ñàìî åäèí ñòðàõ: äà íå îáèäè Ëþáîâòà.
Òîâà å ñòðàõúò, Áîæåñòâåíèÿò ñòðàõ. À ïúê âñè÷êè äðóãè
ñòðàõîâå, êîèòî èìàòå, ñ êîøîâå ãè èçíåñåòå íàâúí. Ñåãà,
íÿêîé ïúò âàñ âè å ñòðàõ äà íå áè äà èçãóáèòå äîáðèÿ æèâîò,
êîéòî èìàòå, äà íå áè äà ñå îãðåøèòå. ×å, êîÿ æåíà, êàòî
ìåñè áðàøíî, íÿìà äà ñå îãðåøè? Êîÿ æåíà, êàòî ïåðå äðå-
õèòå, íÿìà äà ñå îãðåøè? Êîé ëåêàð, êàòî ëåêóâà áîëíè, íÿìà
äà ñå îãðåøè? Êîé [å] òîçè òúðãîâåö, êîéòî, êàòî ïðîäàâà,
íÿìà äà ñå îãðåøè? Íàâñÿêúäå æèâîòúò íà Çåìÿòà å òàêúâ,
÷å íàêúäåòî è äà ñå çàâúðòèø, ùå ñå îãðåøèø. Çàùîòî îãðå-
øàâàíåòî, òîâà å åäíî ïîíÿòèå â ñõâàùàíèÿòà.
Ïðè÷èíàòà íà ãðåõîïàäàíåòî áåøå ìíîãî ìàëêà, åäíî
ìàëêî íåïîñëóøàíèå. Ãîñïîä êàçà: “Íÿìà äà ÿäåòå îò òîâà
äúðâî.” Íÿêîé ìîæå äà êàæå: “Êàêâî èìà, ÷å å êóñíàë ìàëêî,
÷å èçÿë åäíà ÿáúëêà?” Íå çíàÿ äàëè å èçÿë öÿëà åäíà ÿáúëêà.
È çà åäíà ÿáúëêà 8000 ãîäèíè äà íå òè ïðîñòÿò ïðåãðåøå-
íèÿòà! Íå ñàìî åäíàòà ÿáúëêà, íî êàòî ïî÷íàò äà ÿäàò îò
òîâà äúðâî, òå ïðåñòàíàëè äà ÿäàò îò âñè÷êè ðàéñêè äúðâåòà.
È ÿëè ñàìî îò òîâà äúðâî.
Âèå âñè÷êè íå ñòå ïðåñòàíàëè äà ÿäåòå ñàìî îò òîâà äúð-
âî. ×å, òîâà íåäîâîëñòâî å ïëîä íà òîâà äúðâî. Òè ñè íåäîâî-
ëåí îò æåíà ñè ­ òè ñè ÿë îò ïëîäà. Òè ñè íåäîâîëåí îò ÿäåíåòî
­ ÿë ñè îò ïëîäà. Íåäîâîëåí ñè îò æèâîòà ñè, îò ñâîÿ óì, îò
ñúðöåòî ñè ­ òîâà å ïîçíàíèå íà äîáðî è çëî. È Áîã êàçâà:
“Ïîíåæå Àäàì ÿäå ïðåæäåâðåìåííî è íå ðàçáèðà çàêîíèòå
íà äîáðîòî è çëîòî, äà íå áè ñåãà äà ÿäå îò äúðâîòî íà æèâîòà.
Çàùîòî òîãàâà ìú÷íî ñå ïîïðàâÿ. Äà ãî èçïúäèì âúí, çà äà

!
ðàçáåðå.”
Âçåìåòå ñåãà õîðàòà. Òå ïèòàò: “Òè âÿðâàø ëè â Áîãà?”
Òîâà å åäíà ÷îâåøêà èäåÿ. Âÿðàòà âè êúì Áîãà ñå îòëè÷àâà
â ñëåäíîòî: òè â Áîãà êàòî âÿðâàø, íèêîãà íÿìà äà îñòàíåø
ðàçî÷àðîâàí â íèùî. Íÿìà äà èìàø íèêàêâî ðàçî÷àðîâàíèå.
Âèå ñå ðàçî÷àðîâàòå ïî ñëåäíàòà ïðè÷èíà. Áîã êàçâà: “Åäè-
êîãà ùå áúäå òîâà.” Íî âðåìåòî, çà êîåòî ãîâîðè Áîã, ñå ðàç-
ëè÷àâà îò íàøåòî âðåìå. Áîã êàçâà: “óòðå”, à ïúê íèå ãëåäàìå
ïî íàøèÿ ÷àñ. È àêî çàêúñíåå åäíà ìèíóòà, íèå ñ÷èòàìå, ÷å
íå å ñòàíàëî íàâðåìå. Â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò, ïðåäè äà ñòàíàò
ðàáîòèòå, òè ùå çàñïèø. È àêî íå çàñïèø, òî íå å îò Áîãà. È
ïîñëå, êàòî ñå ñúáóäèø, ùå âèäèø, ÷å Áîæåñòâåíîòî, êîåòî
ùå òè ñå äàäå, å ïðè òåáå. Íî ùå çàñïèø ïî-ðàíî è êàòî ñå
ñúáóäèø, ùå ãî âèäèø.
Àç ñúì ïðèâåæäàë òîçè ïðèìåð. Êîãàòî Ìîèñåé îòèâàë
êúì Ñèíàéñêàòà ïëàíèíà, ìèíàë ïîêðàé åäèí îâ÷àð. Òîçè
îâ÷àð çàêîëèë åäíî àãíå, îïåêúë ãî è êàçàë: “Ãîñïîä ùå ìè
äîéäå íà ãîñòè. Äíåñ ùå ìè äîéäå.” Ìîèñåé ìó êàçàë: “Ãîñïîä
àãíåòà íå ÿäå. Òàêèâà ãëóïîñòè íå ïðàâè. Èäè äà ñè ïàñåø
îâöåòå.” Ñòàíàëî òúæíî íà òîçè îâ÷àð. Êàòî îòèøúë Ìîèñåé
ãîðå íà ïëàíèíàòà, òîé âèäÿë, ÷å Ãîñïîä å íåäîâîëåí îò íåãî.
Ãîñïîä ìó êàçàë: “Èäè êàæè íà îâ÷àðÿ, ÷å ùå ìó èäà íà ãîñ-
òè.” Ìîèñåé ñëÿçúë è êàçàë íà îâ÷àðÿ: “Êðèâè ìè ñà áèëè
ïîíÿòèÿòà. Ïðèãîòâè ñå, Áîã ùå òå ïîñåòè.” È Ìîèñåé ñå
ñêðèë íà åäíî ìÿñòî, çà äà âèäè êàê ùå äîéäå Ãîñïîä. Îâ-
÷àðÿò ïðèãîòâèë òðàïåçàòà è çàñïàë. È Ìîèñåé âèäÿë, ÷å
åäèí îãíåí ëú÷ ñëÿçúë îòãîðå è èçïîÿë âñè÷êî. È âñè÷êî
òîâà èçãîðÿëî. È òîãàç Ìîèñåé å ðàçáðàë êàê Áîã ïîñåòèë
îâ÷àðÿ. Ñëåä åäèí ÷àñ îâ÷àðÿò ñå ñúáóäèë è êàçàë: “Äîéäå
Ãîñïîä!” È ñå çàðàäâàë. Îâ÷àðÿò ðàçáðàë è Ìîèñåé ðàçáðàë.
Ìîèñåé ðàçáðàë êîëêî å êðèâî íåãîâîòî ïîíÿòèå, íî îâ÷àðÿò
íå å ðàçáðàë ïî êîé íà÷èí äîøúë Ãîñïîä. Òîé ìèñëèë, ÷å
Ãîñïîä äîøúë, êàêòî õîðàòà èäâàò íà ãîñòè.
Òà, âàæíîòî å, êîãàòî çàñïèòå, òîãàç äà èìàòå ðåàëèçè-
ðàíå. Êàêâîòî æåëàåòå, êàòî ãî ïîæåëàåòå, íå ìèñëåòå âúðõó
íåãî äúëãî âðåìå. Îñòàâåòå ãî çà èçâåñòíî âðåìå. Íÿêîé ïúò
õîðàòà êàçâàò: “Òàçè ðàáîòà íÿìà äà ÿ áúäå.” Íî òîãàç ñòàâà.
Òè ïîñåé æèòîòî â çåìÿòà è òîãàç ãî îñòàâè. Êàæè ìó: “Àç

"
òå ïîñÿõ, ùå ñòðàäàø. Àç íÿìà äà âçåìà ó÷àñòèå â òâîåòî
ñòðàäàíèå. Òè ñàì ùå ñè ãè íîñèø.”
Íå èñêàéòå õîðàòà äà íîñÿò âàøèòå ñòðàäàíèÿ, ïîíåæå
íÿìà äà èìàòå íèêàêâà îïèòíîñò. Ñëåä êàòî èçðàñíåòå èç
çåìÿòà (çåìÿòà çíà÷è óñëîâèÿòà), òî õîðàòà ùå äîéäàò, êàòî
äàäåòå ïëîä. Àêî èñêàòå õîðàòà äà âëÿçàò âúâ âàøåòî ïî-
ëîæåíèå, âèå òðÿáâà äà èìàòå ïëîä. Èíà÷å, àêî íÿìàòå ïëîä
è òå äîéäàò, âèå ùå ñå íàìåðèòå â òðóäíî ïîëîæåíèå.
Ìíîçèíà îò âàñ ðàçêàçâàòå ñâîÿòà îïèòíîñò. Íàïðèìåð,
àêî âèå ðàçïðàâÿòå, ÷å ñòå õîäèëè íà îíçè ñâÿò, äðóãèÿò ùå
êàæå: “Ìðúäíàëà å äúñêàòà ìó.” Îíçè, êîéòî èìà î÷è, íå
òðÿáâà äà ðàçïðàâÿ íà ñëåïèÿ çà ñâåòëèíàòà. Îíçè ñâÿò å
îòçàä. Òîâà, êîåòî âèæäàø îòïðåä, å ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò, à ïúê
äóõîâíèÿò ñâÿò å îòçàä, ò.å. äóõîâíèÿò ñâÿò å òîâà, êîåòî íå
âèæäàø. È àêî ìîæåø äà âèæäàø è îòçàä, òè ñè â äóõîâíèÿ
ñâÿò. Ñåãà, ïðåäñòàâåòå ñè öÿë åäèí êðúã. Ñåãà âèæäàìå ñàìî
ïîëîâèíàòà êðúã.
Âåäíúæ ñå ñúáðàëè ìíîãî õîðà è ðàçèñêâàëè çà íàó÷íè
ðàáîòè, ôèëîñîôñêè ðàáîòè. Åäèí ñâåòèÿ èì êàçàë: “Àç íå
çíàÿ òåçè ôèëîñîôèè.” Íî òîé âçåë êàìúê è ãî ñòèñíàë. È
îòäîëó èçëÿçëà âîäà, à îòãîðå îãúí. Îòäîëó ïîòåêëî âîäà, òà
êîéòî å æàäåí, äà ïèå. À ïúê îòãîðå ñå ÿâèë îãúí, òà êîìóòî
å ñòóäåíî, äà ñå òîïëè. Òà, òè êàòî õâàíåø êàìúêà, è àêî
èçëåçå îòãîðå îãúí è îòäîëó âîäà, òîãàâà ðàçáèðàø ðàáîòàòà.
À ïúê òè ôèëîñîôñòâóâàø è íèòî îãúí èçëèçà, íèòî âîäàòà.
Òîãàâà íå ðàçáèðàø íåùàòà.
Ñíîùè åäíà ñåñòðà ÷åëà åäíî ñòèõîòâîðåíèå, â êîåòî êà-
çàëà: “×îâåê âå÷íî ùå æèâåå, êîéòî èìà ëþáîâ.” Àêî àç ìî-
æàõ äà îáèêíà âñè÷êè, âèå ùå ìå âèäèòå, ùå ìå âèæäàòå. À
àêî âèå ìå îáè÷àòå, àç ùå âè âèäÿ. Íî àêî íå ñå îáè÷àìå,
íÿìà äà ñå âèæäàìå. Êîãàòî íÿêîé êàæå, ÷å ùå æèâåå äúëúã
æèâîò, òîé òðÿáâà äà çíàå çàêîíà, ÷å ëþáîâòà ïðîäúëæàâà
æèâîòà. Êîãàòî ÷îâåê ïðèåìå ëþáîâòà, íåùàòà ñòàâàò âè-
äèìè è íåâèäèìè. Êîãàòî ÷îâåê ïî÷âà äà èçãóáâà ëþáîâòà,
òîé óìèðà. Õîðàòà óìèðàò, êàòî èçãóáÿò ëþáîâòà ñè. Òîãàâà
íå ãè èíòåðåñóâà òîâà è îíîâà. Æåíà ìó íå ãî èíòåðåñóâà,
äåöàòà ìó íå ãî èíòåðåñóâàò, õîðàòà íå ãî èíòåðåñóâàò è íàé-
ïîñëå êàçâà: “Äàëè èìà Ãîñïîä èëè íÿìà?” È ùå ñâúðøâà

#
âñè÷êî è òîé óìèðà. Íÿêîé êàçâà: “Äà ñè ïîæèâåÿ òóê, íà
Çåìÿòà.” ×å, æèâîòúò ­ òîâà å â ëþáîâòà. Àêî òè íÿìàø
ëþáîâ, ùå ìîæåø [ëè] äà ðàçáåðåø æèâîòà? Ïðè ëþáîâòà
æèâîòúò íà Çåìÿòà èìà ñìèñúë.
Ñåãà òîâà íàñëåäñòâî, êîåòî èìàòå, ùå âè ãî âçåìàò. Âèå
òðÿáâà äà ñïå÷åëèòå íåùî íîâî. Çàùîòî òîâà, êîåòî âè å äà-
äåíî, ùå âè ãî âçåìàò. Âèé òðÿáâà äà ñè ñúçäàäåòå åäíî âàøå
òÿëî. Òîâà òÿëî, êîåòî èìàòå, ùå âè ñå âçåìå. Ùå âè èçïúäÿò
îò òàçè êúùà. Õðèñòîñ êàçâà: “Àêî íå ñå ðîäèòå èçíîâî”. Äà
ñå ðîäèòå èçíîâî çíà÷è äà ñúçäàäåòå âàøå òÿëî. Èíà÷å ùå
äîéäå äÿâîëúò, ïîíåæå òîé èìà âëîæåíè ìíîãî àêöèè âúâ
âàøåòî òÿëî. È ùå ñåêâåñòèðà. Òîé ùå êàæå: “Õàéäå íàâúí!”
Óìèðàíåòî å ñåêâåñòúð. Äîêàòî òè îáè÷àø åäíà êúùà, òâîÿòà
ëþáîâ äúðæè êúùàòà, íî àêî òè ïðåñòàíåø äà ÿ îáè÷àø,
êúùàòà ùå ñå ðàçðóøè. Ñöåïëåíèåòî íà òÿëîòî íè çàâèñè îò
ëþáîâòà, êîÿòî íèå èìàìå. Êëåòêèòå è âñè÷êèòå îðãàíè, êî-
èòî èìàìå, ëþáîâòà ãè äúðæè. Òÿ å ñèëàòà.
Ïðè íàé-ãîëåìèòå áóðè òè íå òðÿáâà äà ñå ðàçêëàùàø.
Òè òðÿáâà äà èìàø óâàæåíèå è ïî÷èòàíèå êúì Áîãà. Áîã å
èìàë äîâåðèå êúì òåáå è òè å ïðàòèë îòëè÷åí óì, ñúðöå è
òÿëî. À òè ñåäèø êàòî ãîëÿì ìúðìîðêî. Êàòî ñëóãà ñè íåäî-
âîëåí, êàòî ìúæ ñè íåäîâîëåí, êàòî æåíà ñè íåäîâîëåí, êàòî
äåòå ñè íåäîâîëåí, êàòî öàð ñè íåäîâîëåí. È öàðåòå ñà íåäî-
âîëíè. Íå ìèñëåòå, ÷å öàðåòå ñà äîâîëíè. Íå ñà äîâîëíè.
Ðàçïðàâÿøå ìè åäíà ñåñòðà â Òúðíîâî. Îòèâà ïðè åäíà ãî-
ëÿìà áîãàòàøêà. Òàçè ñåñòðà ìè êàçâà: “Êàòî ÿ ãëåäàì õóáàâî
îáëå÷åíà: ñ êîïðèíåíè äðåõè, ñ êîïðèíåíè ÷îðàïè, ñ õóáàâè
îáóùà, êàçàõ ñè: “Áëàçå º! Òÿ èìà êúùà, èìà âñè÷êî.” Àç
ïî÷íàõ äà ñå îêàéâàì ïðåä íåÿ. Òÿ ìå ïîãëåäíà è êàçà: “Ìîãà
ëè äà òè êàæà íåùî?” È ïî÷íà äà ñå îïëàêâà. È êàòî ïî÷íà
òÿ äà ñå îïëàêâà, àç âèäÿõ, ÷å ñúì äåñåò ïúòè ïî-ùàñòëèâà
îò íåÿ.” È ñè êàçàëà: “Íÿìà ùàñòëèâè õîðà íà Çåìÿòà.”
Òà, äîâîëñòâîòî ñåäè â ëþáîâòà. Òðÿáâà äà âÿðâàø â òîâà,
êîåòî íå âèæäàø, íî äà ãî ÷óâñòâóâàø â ñúçíàíèåòî ñè. Òè
áúäè äîâîëåí îò îíîâà, êîåòî èìàø. Íàïðàâè åäèí ìàëúê
îïèò. Ñåäèø íÿêîé ïúò è òè å ñòóäåíî íà ðúöåòå. Àêî òè
ïîâÿðâàø â Áîãà è ïîìèñëèø, âåäíàãà ùå òè ñå ñòîïëÿò ðú-
öåòå. Òà, ïúðâîòî íåùî å: òðÿáâà äà ñå îêóðàæàâàòå. Åäèí

$
ñâåùåíèê ìè ðàçïðàâÿøå åäíà ñâîÿ îïèòíîñò, åäèí
áúëãàðñêè ñâåùåíèê: “Áÿõ íåùàñòåí â æèâîòà ñè. Âñè÷êî
èìàõ, íî âñå áÿõ íåùàñòåí, ÷å íå ìè âúðâè. Åäèí äåí, êàòî
äîéäå åäíî íåäîâîëñòâî â ìåíå, àç ñè êàçàõ: “Êàêâî ñè
ñòðàäàë îùå òè! Òè íå ñè ñòðàäàë îùå. Òè íå ñè âèäÿë îùå
íèùî.” È òîãàâà ïî÷íà äà ìè ñòàâà ïî-ïðèÿòíî.” È òîé
ðàçêàçâà: “Êàòî ìå çàáîëè êðàêúò ìàëêî, êàçâàì ñè: “Òîâà
å íèùî! Õîðàòà êàêâè áîëåñòè èìàò. Òîâà å åäíà èãðà÷êà!”
Òàêà âñåêè åäèí îò âàñ ìîæå äà èìà èçâåñòíè ïîñòèæå-
íèÿ. Íàïðèìåð íà íÿêîãî îò âàñ ïàìåòòà ìó å ñëàáà. Ïàìåòòà
ìó å ñëàáà, ïîíåæå íå ñå å óïðàæíÿâàë. Êîãàòî â ÷îâåê ÷óâñò-
âàòà è ìèñëèòå ïî÷âàò äà ñå ðàçäâîÿâàò, ïàìåòòà ñòàâà ñëàáà.
Òè ïî÷âàø äà ñå áåçïîêîèø äàëè õîðàòà òå îáè÷àò èëè íå.
Âÿðâàé, ÷å Áîã òå îáè÷à. Àêî íå áåøå òå îáè÷àë Òîé, íå ùåøå
äà òå ïðàòè òóê. È ñè êàæè: “Ïîíåæå Áîã ìå îáè÷à, ÿ àç äà
ïîêàæà ëþáîâòà ñè êúì Íåãî.” È çàïî÷íè äà Ãî îáè÷àø ñ
óìà ñè, ñúðöåòî ñè, äóøàòà ñè è ñèëàòà ñè. È òîãàâà öåëèÿò
ñâÿò ùå âçåìå äðóã èçãëåä çà òåáå. Òè îò ñëàá ùå ñòàíåø
ñèëåí. È íåâúçìîæíîñòèòå, âñðåä êîèòî ñå íàìèðàø, ùå
âçåìàò âåäíàãà äðóã îáðàò.
Èíäóñèòå ÷åñòî ïðàâÿò îïèòè. Òóðÿò åäíà ñåìêà, ïîðòî-
êàëåíà èëè äðóãà, â åäíî ìàëêî ãúðíå ïðúñò. È òóðÿò ðúêàòà
ñè îòãîðå è êîíöåíòðèðàò ìèñúëòà ñè. Ñëåä êàòî êîíöåíòðè-
ðà èíäóñúò ìèñúëòà ñè, òîçè ôàêèð, ñëåä åäèí äâà ÷àñà òîâà
äúðâî ùå èçðàñòå. Òîâà å åäèí íååñòåñòâåí ðåä. Íåùàòà ìîãàò
äà ñòàíàò è ïî-áúðçî. Íî ïîíåæå ðàñòåíèÿòà îáèêíîâåíî ðàñ-
òàò áàâíî, òîâà ïîêàçâà ñòåïåíòà íà íàøåòî ñúçíàíèå. Íèå
ñìå äîøëè äî òàçè ñòåïåí íà áàâíèòå ïðîöåñè. Íî íåùàòà
ìîãàò äà ñòàíàò è ïî-áúðçî. Åäíî âðåìå ïàðàõîäèòå ïúòóâàõà
â îêåàíà è íèêîé íå ãè çíàåøå êúäå ñà. À ïúê äíåñ, êîãàòî
åäèí ïàðàõîä ïîòúíå, äðóãè ïàðàõîäè èäâàò íà ïîìîù. Åäíî
âðåìå ïîòúâàõà áåç ïîìîù.
Âèå ñå íàìèðàòå â òðóäíî ïîëîæåíèå è íå ïðåäàâàòå ìè-
ñúëòà ñè êúì Áîãà äà âè ïîìîãíå. Âèå èçëèçàòå ñóòðèíòà è
íå ñå ìîëèòå. Âèå òîãàç ìèíàâàòå çà ñèëåí ÷îâåê. È íåáåòî
íå âçåìà ãðèæà çàðàäè âàñ. Åäèí àìåðèêàíåö ðàçïðàâÿ çà
åäíà ñâîÿ îïèòíîñò. Òîé îòèâà íà ëîâ â Àìåðèêà. Ãëåäà íàñðå-
ùà ñè åäèí ëúâ, êîéòî ùå ñå õâúðëè. Ìàéêà ìó ìó êàçàëà:

%
“Èìàø åäíà êóòèÿ êèáðèò â äæîáà ñè: äðàñíè åäíà êëå÷êà!”
Òîé çàïàëâà åäíà êëå÷êà, õâúðëÿ ÿ â òðåâàòà, òÿ ñå çàïàëèëà
è ëúâúò èçáÿãàë. Ìàéêà ìó ïîñòîÿííî ìèñëèëà, ÷å òîé ìîæå
äà ñå íàìåðè â åäíà îïàñíîñò è ñå ìîëèëà çà íåãî. Òà, òðÿáâà
äà èìà íÿêîé, êîéòî äà ìèñëè çà òåáå. Â Ïèñàíèåòî êàçâà:
“Ïîñòîÿííî ñå ìîëåòå â ñåáå ñè.”
Òà, ïîñòîÿííî äðúæòå âðúçêà ñ Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Íå ñ
òðåâîãà, íî äðúæòå ñúçíàíèåòî ñè âúâ âðúçêà ñ òàÿ çàêîíî-
ìåðíîñò, êîÿòî óðåæäà ðàáîòèòå. Çàêîíúò å: Òîçè, êîãîòî òè
îáè÷àø, òîé ñå ãðèæè çà òåáå. È òè êàòî ãè îáè÷àø, è òè ñå
ãðèæèø çà òÿõ. Àêî òè ìèñëèø çà íÿêîãî, è òîé ìèñëè çà
òåáå. Òîçè å îñíîâíèÿò çàêîí. È àêî òè ÷óâñòâóâàø ðàçïî-
ëîæåíèå êúì íÿêîãî, è òîé ùå ïî÷óâñòâóâà ðàçïîëîæåíèå.
Òîâà å â Íåâèäèìèÿ ñâÿò. Â Íåâèäèìèÿ ñâÿò, çà äà ñðåùíåø
íÿêîãî, òðÿáâà äà ãî îáè÷àø. Ùîì ãî îáè÷àø, òîé ùå ñå ÿâè.
È àêî ãî îáè÷àø, ùå ãî âèäèø. È àêî òå îáè÷à, ùå òå âèäè.
È àêî òóê, íà Çåìÿòà, ñå âèæäàìå áåç äà ñå îáè÷àìå, òàì å
âñè÷êàòà ìú÷íîòèÿ.
Ñåãà òèÿ ðàáîòè, çà êîèòî âè ãîâîðÿ, ñà íåïðîâåðåíè. Òè
êàçâàø: “Âðåìå ñå èçèñêâà. Ñåãà ïàðè òðÿáâàò.” Àêî âè äàì
åäèí ìèëèîí â çëàòî, ìîæå ëè äà ãî íîñèòå? Àêî å â çëàòî è
ñðåáðî. Âèå íå ìîæåòå äà íîñèòå áîãàòñòâîòî. Áîãàòñòâîòî
òåæè âúðõó óìà íà ÷îâåêà. È íå ìîæå äà ãî íîñèòå. È ìíîãî
õîðà, êàòî çàìèíàâàò, èçãóáâàò ñìèñúëà íà æèâîòà ­ áîãàò-
ñòâîòî ïî÷âà äà òåæè âúðõó òÿõ. Òå èçãóáâàò ðàâíîâåñèåòî
ñè ïðè áîãàòñòâîòî. Òîé ïî÷âà äà óïîâàâà íà ñâîåòî áîãàòñòâî
è ùîì ïî÷âà äà óïîâàâà íà ñâîåòî áîãàòñòâî, òîâà ñúáóæäà
ëîøî íàñòðîåíèå ó äðóãèòå õîðà. Òè êàòî ñòàíåø áîãàò, õî-
ðàòà íå òå îáè÷àò âå÷å. Áîãàòèÿ õîðàòà ïî÷âàò äà íå ãî îáè-
÷àò.
Íà âàñ íå âè òðÿáâà òàêîâà áîãàòñòâî. Òðÿáâà âè Áîæåñò-
âåíàòà áàíêà. Òðÿáâà äà èìàø åäíà òîÿæêà. Òðÿáâà òè ïàðè,
åäíà çâîíêîâà ìîíåòà âè òðÿáâà. ×óêíè ñ òîÿæêàòà è ùå
äîéäå ìîíåòàòà â äæîáà âè. Ïîñëå ùå ñè âúðâèø. È ïàê òðîï-
íåø ñ òîÿæêàòà ­ è ïàê äðóãà ìîíåòà â äæîáà âè. Êîëöèíà
âÿðâàòå â òîâà? Àêî íàïðàâèòå òîçè îïèò ñåãà è âñè÷êè òðîï-
íåòå ñ òîÿæêàòà, íà êîëöèíà îò âàñ â äæîáà âè ùå èìà ïîñëå
ïî åäíà çâîíêîâà ìîíåòà? Äîñòà òðóäíà çàäà÷à å òîâà. Òðÿáâà

&
äà çàñïèòå âñè÷êè. È îíåçè, êîèòî ùå äîéäàò äà âè
ïîìîãíàò, òå ùå âè ïðèñïÿò. È ùå âè òóðÿò åäíà çëàòíà
ìîíåòà â äæîáà âè è òîãàâà ùå âè ñúáóäÿò. È ùå âèäèòå
ìîíåòàòà.
Ñëúí÷åâàòà ñâåòëèíà èäâà îò ðàçñòîÿíèå 92 ìèëèîíà
ìèëè. Òàçè ñâåòëèíà ÿ èçïðàùà íÿêîé äî âàñ. Âèå ñòå æèâè
ñúùåñòâà è íÿêîè ñúùåñòâà îò Ñëúíöåòî âè îáè÷àò è âè
èçïðàùàò òàÿ ñâåòëèíà. Òè ìèíàâàø êðàé íÿêîå öâåòå, ñåä-
íåø, îáðúùàø âíèìàíèå íà íåãî è êàçâàø: “Êîëêî õóáàâî
å òîâà öâåòå!” Òîâà öâåòå å çà òåáå. Ìèíàâàø ïîêðàé åäèí
èçâîð è îáðúùàø âíèìàíèå íà òàçè âîäà, êîÿòî èçâèðà. Â
äàäåíèÿ ñëó÷àé òÿ å çà òåáå. Ïèé îò òàÿ âîäà. Ùå äîéäå
äðóãà âîäà, òÿ å çà äðóã. Çà âñåêè, êîéòî äîéäå, âñå íîâà
âîäà èäâà. Èçâîðúò å ñúùèÿò, íî âîäàòà íå å ñúùàòà. È
ñâåòëèíàòà, êîÿòî èçïðàùà Ñëúíöåòî, å ñïåöèôè÷íà çà òåáå.
Áîã òè èçïðàùà ñïåöèôè÷íà ñâåòëèíà, ñïåöèôè÷åí âúçäóõ,
ñïåöèôè÷íà âîäà. Íÿêîè êàçâàò: “Äðóã å äèøàë òîçè âúçäóõ
è àç äèøàì.” Òè íèêîãà íå ìîæåø äà äèøàø ñúùèÿ âúçäóõ,
êîéòî äðóãèòå ñà äèøàëè.
Òà, íàé-ïúðâî, ùå âÿðâàòå â òàçè ëþáîâ, êîÿòî ñúãðàæäà
æèâîòà. Àç âè ãîâîðÿ ÷åñòî çà ïîäìëàäÿâàíå. Àç íàðè÷àì
ìëàä ÷îâåê îíçè, êîéòî íå ñå ñúìíÿâà. ×îâåê, êîéòî ñå ñúì-
íÿâà, å ñòàð. ×îâåê, êîéòî ñå å îáåçâåðèë, å ñòàð. Íÿêîè êàç-
âàò: “Íàøåòî âðåìå ìèíà. Íèå îñòàðÿõìå âå÷å. Íà ìëàäîòî
ïîêîëåíèå å äà ðàáîòè.” Íå. Òè ñè ñòàð, íî íå ñè ðàáîòèë çà
Ãîñïîäà. Êàêâî ñè ðàáîòèë? Òè ñè òîãàç îñòàðÿë, áåç äà ñè
ðàáîòèë. Êàòî îòèäåòå â îíçè ñâÿò, çà êàêâî ùå âè ïðèåìàò?
Êàòî îòèäåòå ïðè ðàéñêàòà ãðàäèíà, ùå âè êàæàò äà èçïååòå
ïî åäíà ïåñåí. Íà âàñ ùå êàæàò äà èçïååòå ñëåäíàòà ïåñåí:
Ìàëêî äåòå áÿõ,
Åäíî íà ìàéêà ïîñëóøíî,
Íà ìàéêà åäíî ïîñëóøíî.
Êàê ùå èçïååòå òàçè ïåñåí ïðè ðàéñêèòå âðàòà? Íà âàñ
âè ñå âèæäà ëåñíà ðàáîòà òîâà, íàëè? Èçèñêâà ñå åäíî îáíà-
äåæäâàíå. Â íîâèòå õîðà ñå èçèñêâà åäíà íîâà íàäåæäà, íîâà
âÿðà è íîâà ëþáîâ. Äà âèæäàìå, ÷å âúâ âñè÷êè ïðîòèâîðå÷èÿ
âúòðå å ñêðèòà ëþáîâòà. È ÷å òàçè ëþáîâ íå ñìå ÿ ðàçáðàëè.

'
Ìú÷íà ðàáîòà å òîâà. Äà âèæäàø åäèí ÷îâåê, êîéòî âè
ïðàâè ïàêîñò è äà ìèñëèø, ÷å òîâà å çà äîáðî! Ùå âè äàì
åäèí ïðèìåð, êîéòî ñå å ñëó÷èë â òóðñêî âðåìå, ìèñëÿ, ÷å â
Ðóñå. Òóðöèòå êàðàò åäèí áúëãàðñêè êîìèòà. Åäèí
áúëãàðèí èñêàë äà ìó äàäå ïèñìî. Ïðèáëèæàâà ñå äî
êîìèòàòà è ìó êàçâà: “Òè ñè áèë îíçè êîìèòà, êîéòî íå ñå
ïîä÷èíÿâà!” È ïî÷âà äà ãî óäðÿ è äà ãî ìóøêà, è êàòî ãî
ìóøêà, òóðÿ â ïîÿñà ìó åäíî ïèñìî. È ñòðàæàðÿò êàçâà:
“Ïðàâî, ïðàâî, òîé çàñëóæàâà îùå ïîâå÷å.” Ïîíÿêîãà
çàñëóæàâà äà òå áèÿò è äà òè òóðÿò ïèñìîòî. Ïèòàì:
Òîçè áúëãàðèí, íà êîãîòî òóðèëè ïèñìîòî, íåäîâîëåí ëè
áåøå? Òîé ÷åòå è ìíîãî ñå ðàäâàë, ÷å ãî ìóøêàëè â êîðåìà.
Èíà÷å íå ùåøå äà äîéäå ïèñìîòî. Ïî íÿêîé ïúò ïðè
ãîëåìèòå ìóøêàíèÿ òóðÿò íÿêîå õóáàâî ïèñìî.
Íèå ñìå â åäíà äúðæàâà. Èìà åäèí, êîéòî óïðàâëÿâà íà
Çåìÿòà ­ íå ïîïðàâÿ, íî åêçåêóòèðà. Òðÿáâà äà ãî èçíåíàäàìå.
Íî õèòðèíà òðÿáâà.
È íàé-ïîñëå, èìàéòå åäíî äðóãî ñõâàùàíå: Äóøàòà íå å
íåùî, êîåòî ìîæå äà ñå õâàíå. Òà êàçâàì: Âúâ âñè÷êèòå íåùà
èìàéòå ñåãà íîâîòî ñõâàùàíå. Èìàéòå åäíà íåïîêîëåáèìà
âÿðà â Áîæåñòâåíèÿ Ïðîìèñúë. Ùå âúçïèòàâàø óìà ñè. Òî å
ìú÷íà ðàáîòà. Íå å ëåñíî íåùî. Òî ëåñíî ñå êàçâà. Àç ñúì
ïðèâåæäàë òîçè ïðèìåð. Ó àíãëè÷àíèòå èìà åäíà äóìà:
“îïþëúíñ”*.  Àìåðèêà ñå ðàçâèâà çàêîíúò íà îïþëúíñ. Òîçè
çàêîí ãëàñè, ÷å êàêâîòî ìèñëè, ñòàâà. Åäèí âëÿçúë â òîâà
îáùåñòâî è ñïîðåä òÿõíîòî âÿðâàíèå, ñè îïðåäåëèë åäíà ñóìà.
Òóðèë ñè òîé íà óìà äà èìà 10 000 äîëàðè. È òóðèë ñè â óìà
â åäè-êîé ñè ìåñåö ïàðèòå äà ãè èìà, îòäåòî è äà äîéäå. Òîâà
íàïðàâèë â Íþ Éîðê. Íî äîøúë ìåñåöúò è äåíÿò, è ïàðèòå
íå äîøëè. Ðàçñúðäèë ñå òîé, âçåë áèëåò è îòèâà íà çàïàä, â
çàïàäíèòå ùàòè. Òàì èäâà åäíà áóðÿ, òîé ñå òúðêóëíàë, áëúñ-
êà ãî åäíà ãðåäà è òîé ïàäà â áåçñúçíàíèå. Êðàêúò ìó ñå
ñ÷óïâà è êàòî èäâà íà ñåáå ñè, âèæäà äî ñåáå ñè åäèí ÷åê îò
10 000 äîëàðà.
Òà êàçâàì: Êàòî èñêàø íàñèëà íåùî, ùå äîéäå, íî è êðà-
êúò ùå èäå. Õóáàâî, ñåãà äà äîïóñíåì, ÷å àç ñúì áîãàò è êàêâî-
òî âè êàçâàì, ìîãà äà ãî íàïðàâÿ çà âàñ. Íî âèå íÿìà äà
èìàòå òàçè âÿðà. Àç ìîãà äà íàïðàâÿ çà âàñ åäèí îïèò. Ìîãà


äà âè îáåùàÿ è äà êàæà, ÷å â ïîíåäåëíèê ùå èìàòå ïî åäèí

* opulence (àíãë.) ­ èçîáèëèå, áîãàòñòâî.

÷åê îò ïî 1000 ëåâà. Ìîãà äà âè íàïðàâÿ. Êîëêî äóøè ñòå?
200 äóøè ïî 1000 ëåâà ïðàâÿò 200 000 ëåâà. Ïàðè ëè ñà òîâà?
Êíèæíè ïàðè! Íî íå çíàåø îòêúäå ùå äîéäàò. Äà äîéäå
îòòàì, îòäåòî òðÿáâà äà äîéäå.
Íàé-ïúðâî, íå âÿðâàé â êíèæíè ïàðè, à â çâîíêîâè ïàðè.
Òîçè çàêîí ùå ãî ïðèëîæèì íå ñàìî çà ïàðè. Òîçè çàêîí ùå
ãî ïðèëîæèì çà ïîâäèãàíå íà íàøèÿ óì, íà íàøåòî ñúðöå,
íà íàøàòà âîëÿ è íà íàøåòî òÿëî. È íàé-ïîñëå, ùå äîéäå
âúïðîñ çà áîãàòñòâî, çà äðåõè, çà ìîäè è ïàðè. Òî äà áúäå
ïîñëåäíîòî. Íî íàé-ïúðâî ùå áúäå çà óìà, äà ïðèäîáèåì ïî-
ãîëÿìà ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà.
Õóáàâî, ñåãà íàïðàâåòå åäèí îïèò. Ñëóøàéòå, âñè÷êè âèå
òóê, êîíöåíòðèðàéòå ñè óìà. Íàïðàâåòå åäèí îïèò. Àç âè ïîç-
âîëÿâàì. Âçåìåòå åäèí áèëåò îò ëîòàðèÿòà, íî âñè÷êè. Âçå-
ìåòå åäèí áèëåò è ùå âèäèì êàêâî ùå ñïå÷åëèòå. Íàïðàâåòå
ãî. Ìîæåòå äà ãî âçåìåòå ñåãà, çà òåãëåíåòî â íîâàòà ãîäèíà.
Êîéòî ìèñëè, ÷å å ãëóïàâà ðàáîòà, äà íå âçåìà ó÷àñòèå. Íî
îíåçè, êîèòî èñêàò äà íàïðàâÿò ïðîâåðêà, äà âçåìàò ó÷àñòèå.
Ìîæå äà âè ñå ïàäíå íåùî è ìîæå äà íå âè ñå ïàäíå. Äàëè å
ñïîëó÷ëèâ îïèòúò èëè íå, âñå ñå ïîëó÷àâà íåùî. Âçåìåòå
åäèí áèëåò. Ïå÷àëáàòà ùå áúäå îáùà. Êîé îò âàñ ùå âçåìå
áèëåòà? Âñè÷êè ùå âçåìåòå ó÷àñòèå â áèëåòà. Âñåêè ùå ïëàòè
ïî ìàëêî. Âñè÷êè ùå äàäåòå ïî 50 ñòîòèíêè. 200 äóøè ïî 50
ñòîòèíêè ïðàâÿò 100 ëåâà. Ñåãà ùå âèäèì äàëè íàïðàçíî ùå
îòèäàò 50-òÿõ ñòîòèíêè. Àêî ñìå èçãóáèëè 50 ñòîòèíêè, íèùî
íå å. Êîãî ùå èçáåðåòå äà êóïè áèëåò? Ñëóøàéòå: áèëåòà
ñëåäîáåä íÿìà äà ãî âçåìåòå. Ùå ãî âçåìåòå êúì 10 ÷àñà
ïðåäè îáÿä, äî 12 ÷àñà. Êàæåòå ìè ñåãà, ùå ñïå÷åëèòå ëè
èëè íÿìà äà ñïå÷åëèòå? Êîíöåíòðèðàéòå ñå â ñåáå ñè è âèæòå.
Òóðåòå â ñåáå ñè ìèñúëòà è âèæòå. È íå òóðÿéòå îòðèöàòåëíà
ìèñúë, ÷å íÿìà äà ñïå÷åëèòå. Ãëåäàéòå äà ñõâàíåòå äàëè ùå
ñïå÷åëèòå èëè íå.
Òåïúðâà èìà äà ñå ðàáîòè! Âñè÷êè òðÿáâà â äóõîâíèÿ
ñâÿò äà âçåìåòå ó÷àñòèå â ðàáîòàòà. È êàçâàì: Áîæåñòâåíèòå
ðàáîòè ñòàâàò ñ ìíîãî ìàëêî òðóä. Àç ñúì ïðàâèë îïèò.


Íÿêîé êàçâà: “Áîëåí ñúì.” Êàçâàì ìó: “Íå ìè ðàçïðàâÿé.
Âúðâè ñè, ùå îçäðàâååø.” Îíçè êàçâà: “×àêàé äà òè ðàçïðàâÿ.”
­ “Íå, âúðâè ñè, ùå îçäðàâååø.” È îíçè êàçâà: “Îçäðàâÿõ!” È
ïèòà: “Êàê îçäðàâÿõ?” Òà, ìó êàçâàì: “Âúðâè ñè, ùå îçäðà-
âååø”, íèùî ïîâå÷å! À ïúê êàòî äîéäå [äðóã] íÿêîé, ïîñòúï-
âàì äðóãîÿ÷å. Êàçâàì ìó: “6 ìåñåöà ùå ïðàâèø òîâà è òîâà,
ùå ïðàâèø ðàçòðèâêè íà ñëàáèíèòå ñè ñóòðèíòà, êðàêàòà ñè
ùå èçìèâàø, ëóê ùå ÿäåø âàðåí è ñëåä 6 ìåñåöà ùå èìàø
åäíà ìàëêà ïðèäîáèâêà.” Òîé ïèòà: “Çàùî íà ìåí íå êàæåø
èçâåäíúæ äà îçäðàâåÿ?” “Íà òåáå íå êàçâàì. Íÿìàø êðåäèò.
Òè òðÿáâà äà ñè èçðàáîòèø íåùî.” È â Íåâèäèìèÿ ñâÿò íå
ìîæåø äà ðàáîòèø âèíàãè. Íÿêîè õîðà èäâàò è êàòî êàæåø
íåùî, ñòàâà. È íÿêîé ïúò ñàì ñå ó÷óäâàø êàê å ñòàíàëî. Ñèë-
íèÿò ÷îâåê âäèãà òîâàðà ñè ëåñíî, à ïúê ñëàáèÿò òúðñè äà ìó
ïîìàãàò îòòóê-îòòàì.
Íåïðåìåííî òðÿáâà äà çàñèëâàòå âÿðàòà. Òðÿáâà äà ðàç-
âèâàòå òåçè öåíòðîâå ãîðå íà ãëàâàòà ñè. Êîëêîòî òèÿ öåíò-
ðîâå ñà ïî-ñèëíî ðàçâèòè, òîëêîâà Áîæåñòâåíàòà ñèëà äåéñò-
âóâà ïî-ìîùíî. Àêî âèå ñå ñúåäèíèòå òóê âñè÷êè, ìîæå äà
âçåìåòå åäèí ìèëèîí îò ëîòàðèÿòà, íî âñè÷êè òðÿáâà äà êîí-
öåíòðèðàòå óìà ñè. Ìîæå äà âçåìåòå è íÿêîÿ ïî-ãîëÿìà ëîòà-
ðèÿ çà 5­10 ìèëèîíà.
Ìîæå äà ñå ïîìàãà â ìíîãî íàïðàâëåíèÿ. Àêî õîðàòà
áÿõà óïîòðåáèëè Áîæåñòâåíèòå çàêîíè, åäíî îáùåñòâî ìîæå
äà ñå ïîïðàâè. Ïðè âúçïèòàíèåòî íà äåöàòà òè òðÿáâà äà
èìàø âÿðà, òðÿáâà äà âÿðâàø â õîðàòà è äà ãè îáè÷àø, è äà
èì æåëàåø äîáðîòî. Íî òå äà íå çíàÿò òîâà. Òàéíî íà åäèí
÷îâåê ìîæåø äà ìó ïîìîãíåø ïî-äîáðå, îòêîëêîòî ÿâíî. È
êàòî ïîìàãàø íà îíçè, êîãîòî îáè÷àø, òîé äà íå çíàå òîâà.
Êîãàòî ñàäèø îðåõè, äà íå çíàÿò äåöàòà êúäå ñè ñàäèë.
Òà, íîâèÿò íà÷èí å: Âúðøåòå âñè÷êî ñ ëþáîâ è òàÿ ëþáîâ
äà áúäå íåïîêîëåáèìà. È âÿðàòà âè, è íàäåæäàòà âè äà áúäàò
ìîùíè è ñèëíè. È òîãàâà âñè÷êî ñòàâà.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

Òà, ñåãà, âçåìåòå åäèí áèëåò ñàìî çà îïèò. Àêî áèëåòúò

âè íå ñïå÷åëè, åëàòå ïðè ìåíå è àç ùå âè ïëàòÿ çà áèëåòà. Íå


èñêàì äà ãóáèòå. À ïúê àêî ñïå÷åëèòå, íàïîëîâèíà ùå äåëèì.
Êàæåòå êîé íîìåð äà âçåìåì? Ìîãà äà âè êàæà êîé íîìåð,
íî âèå ñè èçáåðåòå åäèí íîìåð. Ñåãà íàïðàâåòå åäèí îïèò äà
âèäèì êîëêî âÿðà èìàòå. Ïàê ùå ñïå÷åëèòå íåùî. Âñå òàêè,
àêî âèå íå ñïå÷åëèòå, äðóã ùå ñïå÷åëè.

6.32 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà ñè.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

11-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 13 äåêåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

!
 ÄÀÉÒÅ ÑÂÎÁÎÄÀ !

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Ëåêà ìúãëà. Íåáåòî ïîêðèòî.)

“Îò÷å íàø”
“ íà÷àëî áå Ñëîâîòî”

Êîå å îíîâà, êîåòî âè íå äîñòèãà? Ìîæå íåùàòà äà íå

äîñòèãàò. Òðÿáâà ëè äà äîñòèãà ÷îâåê íåùàòà? Êîå òðÿáâà
äà äîñòèãíå? Ïîíÿòèåòî “ïîñòèãàíå”, “ïîñòèæåíèå” îò÷àñòè
ãè ðàçáèðàìå. Íèå ñå ðàäâàìå íà òîâà, êîåòî ñìå ïîñòèãíàëè.
È êàòî ãî èçãóáè, ïîñëå ñêúðáè çàðàäè íåãî. Íàé-ïúðâî òðÿá-
âà äà ñå ðàçáèðàò îñíîâíèòå íåùà. Òðÿáâà äà ðàçáèðà ÷îâåê
çàêîíà íà ñâîÿòà ãëàâà, îñíîâíèòå çàêîíè, ïî êîèòî ãëàâàòà
å ïîñòðîåíà; îñíîâíèòå çàêîíè, ïî êîèòî ñà ïîñòðîåíè äðî-
áîâåòå, ñòîìàõúò.
Íàì íå å âàæíà êàíàëèçàöèÿ, ïðåç êîéòî âîäàòà ìèíàâà
ïðåç êþíåöà. Âñè÷êè ñòðàäàìå îò ñâîèòå êàíàëèçàöèè. Çà-
ùîòî â êàíàëèçàöèèòå ñå íàáèðàò ìíîãî óòàéêè, íå÷èñòîòèè.
È ÷îâåê ñè èìà êàíàëèçàöèè. Íèå ÷åñòî ñòðàäàìå îò òÿõ.
Íàøàòà íåðâíà ñèñòåìà å åäíà êàíàëèçàöèÿ. Ñèìïàòè÷íàòà
íåðâíà ñèñòåìà å äðóãà êàíàëèçàöèÿ, íî êîÿòî âèå äàæå íå
ïîäîçèðàòå. Âèå ñåäèòå è èñêàòå äà áúäåòå ùàñòëèâè, çäðàâè,
óìíè, áîãàòè, ñèëíè. Âñè÷êî òîâà, êîåòî æåëàåòå, å íà ìÿñ-
òîòî ñè. Ëîøîòî ñåäè â òîâà, ÷å òîâà, êîåòî èñêàìå, íå ãî
èñêàìå íàâðåìå: èëè ãî èñêàìå ïðåæäåâðåìåííî, èëè ïúê
ñëåä êàòî ñå ìèíå âðåìå. Òàì å âñè÷êàòà ïîãðåøêà.
×îâåê âå÷å òðÿáâà äà ãëåäà òðåçâåíî íà ðàáîòèòå, äà ãè
ðàçáèðà ïðîñòî è ÿñíî. Âñè÷êè îíåçè íåùà, êîèòî ñòàâàò â
ñâåòà, ñà íåðàçáðàíèòå. Íåðàçáðàíèòå ðàáîòè ñìóùàâàò.
Åäíè îò âàñ ñòå ìúæå, à ïúê äðóãè ñòå æåíè. Ìúæåòå ñå
ñìóùàâàò îò æåíèòå è æåíèòå îò ìúæåòå. Çàùî? Íåðàçáðàíà
ðàáîòà å òîâà. Ìúæåòå è æåíèòå ñå ñìóùàâàò îò äåöàòà. È
òîâà å íåðàçáðàíà ðàáîòà. Ó÷èòåëèòå ñå ñìóùàâàò îò ó÷åíè-
"
öèòå, à ïúê ó÷åíèöèòå îò ó÷èòåëèòå. Ó÷èòåëèòå ñå áåçïîêîÿò,
÷å íå ãè ðàçáèðàò ó÷åíèöèòå. Ìíîãî ó÷èòåëè èìà, êîèòî íå
ðàçáèðàò ó÷åíèöèòå; è ó÷åíèöè èìà, êîèòî íå ðàçáèðàò ó÷èòå-
ëèòå. Íèêîé ó÷åíèê íå å ðîäåí ìàòåìàòèê. Çà íåãî ìàòåìà-
òèêàòà å îòâëå÷åíà ðàáîòà è òîé íå ÿ ðàçáèðà. À ïúê ó÷èòåëÿò
ñå áåçïîêîè, ÷å ó÷åíèêúò íå ðàçáèðà. Òè èñêàø äà áúäåø
ùàñòëèâ è íå çíàåø çàùî èñêàø äà áúäåø ùàñòëèâ. Èëè
èñêàø äà áúäåø áîãàò, íî íå çíàåø çàùî èñêàø äà áúäåø
áîãàò. Ìàòåðèàëíîòî áîãàòñòâî òðÿáâà äà ñå ïðåäøåñòâóâà
îò ðåä äðóãè ïîëîæåíèÿ. Òà, èçâåäíúæ íå ìîæåø äà áúäåø
ìàòåðèàëíî áîãàò. Èëè èçâåäíúæ íå ìîæåø äà áúäåø íàáî-
æåí. Íÿêîé èñêà äà áúäå íàáîæåí, ðåëèãèîçåí. Òè â òîçè
æèâîò íå ìîæå äà áúäåø ðåëèãèîçåí, íàáîæåí. Àêî èñêàø
ñåãà, òî å èçãóáåíà ðàáîòà! Àêî ñåãà èñêàø äà áúäåø íàáîæåí,
òè ñè çàêúñíÿë, ïðåñðî÷èë ñè. Íàëè íÿêîé ïðåñðî÷âà äàæ-
äèÿòà. Èëè èñêàø ñåãà äà áúäåø ó÷åí ­ ïðåñðî÷èë ñè, àêî
ñåãà èñêàø. Òðÿáâà äà íîñèø íåùàòà ñúñ ñåáå ñè.
Äîïóñíåòå, ÷å òóêà èìàòå åäèí öåí-
òúð. Ïðîÿâÿâà ñå íÿêîÿ äåéíîñò. Öåíòú-
ðúò å òî÷êàòà À, à ïúê À ïðåäñòàâëÿâà
èçâåñòíà ñèëà, êîÿòî èçëèçà îò òîçè öåí-
òúð. ÀÑ å äðóãà ñèëà, êîÿòî èçëèçà îò
ñúùèÿ öåíòúð. Íî òèÿ äâå ñèëè ñå ðàçëè-
÷àâàò. Íàïðèìåð âàøèòå ìèñëè ñå ðàç-
ëè÷àâàò. Êàòî ñòå áèëè äåöà, ìèñëèëè
ñòå åäíî. È ñåãà âñè÷êè íå ìèñëèòå åä-
íàêâî, ïîíåæå âàøàòà âúçðàñò íå å åäíàêâà. Âñåêè ÷àñ, âñåêè
äåí íîñè åäíà íîâà ìèñúë íà õîðàòà. Àêî ñå íàìèðàø ìåæäó
ðåëèãèîçíè, òè ñòàâàø ðåëèãèîçåí, íî ðåëèãèîçíîñòòà íå ïðî-
èçòè÷à îò òåáå. Òè ñè êàòî æåëÿçîòî, êîåòî ñå ìàãíåòèçèðà
è ñòàâà ìàãíèò. Íàìèðàø ñå ìåæäó ó÷åíè è ñòàâàø ó÷åí;
íàìèðàø ñå ìåæäó ìóçèêàíòè è ñòàâàø ìóçèêàíò. Íî ïîñëå,
êàòî ãè îñòàâèø, íå ñòàâàø ìóçèêàíò.
Òè ñè ðåëèãèîçåí èñòèíñêè, êîãàòî ñè ðåëèãèîçåí ïðè
âñè÷êè óñëîâèÿ è íå èçãóáâàø ðåëèãèîçíîñòòà. À ïúê àêî
ñòàíåø íåùî è ïîñëå ãî èçãóáèø, òî íå å òâîå. Ñúùåñòâåíîòî
å, ÷å âèå èìàòå åäèí óì, êîéòî òðÿáâà äà ìèñëè, åäíî ñúðöå,
êîåòî òðÿáâà äà ÷óâñòâóâà, è åäíà âîëÿ, êîÿòî òðÿáâà äà

#
èçïúëíÿâà íåùàòà.
Ïèòà íÿêîé: “Êàêâî òðÿáâà äà ñå ïðàâè?” Íå å ëåñíî äà
ñå îòãîâîðè. Äà âçåìåì äóìàòà “ïðàâäà”. Âèå êàçâàòå: “Òðÿá-
âà äà èìà ïðàâäà â ñâåòà.” Êîå å ïðàâîòî ñåãà? Ïðàâîòî íà
âúëêà íå å ïðàâîòî íà îâöàòà. È ïðàâîòî íà îâöàòà íå å ïðà-
âîòî íà òðåâàòà. Ïðàâîòî íà âîäàòà íå å ïðàâî íà âúçäóõà è
ïðàâîòî íà âúçäóõà íå å ïðàâî íà ñâåòëèíàòà. Ïðàâîòî íà
ñâåòëèíàòà íå å ïðàâî íà òúìíèíàòà. Êîå å ïðàâîòî ñåãà?
Âàøåòî ïðàâî å âàøå ïðàâî. Òî íå îáãðúùà âñè÷êè. Çà äíåñ
èìà íÿêîè íåùà, êîèòî ñà íàëîæåíè íà âàñ. Èñêàòå åäíè ðà-
áîòè. Èñêàòå è ó÷åí äà ñòå, è ðåëèãèîçåí äà ñòå, êàêúâòî è
äà ñòå, èìà åäíà ðàáîòà, íàëîæåíà íà âàñ: òÿ å, ÷å òðÿáâà äà
ÿäåòå. Âèå ìîæå äà ñòå ñâúðøèëè 4 ôàêóëòåòà è æèâîòúò ùå
âè íàêàðà äà ÿäåòå. È ùå ÿäåòå òàêà, êàêòî ìàëêè äåöà ÿäàò,
ïî ñúùèÿ íà÷èí. 4 ôàêóëòåòà ñòå ñâúðøèëè è ñåäíåø, è ñè
êðèâèø óñòàòà, êàêòî ïðàâÿò ìàëêèòå äåöà. Ó÷åíèòå õîðà
ÿäàò è ñè ìèñëÿò çà ñâîèòå íàó÷íè èçîáðåòåíèÿ; äåòåòî ÿäå è
ñè ìèñëè çà ñâîèòå èãðà÷êè. È äâàìàòà, êàòî ÿäàò, ÿäåíåòî
îò óñòàòà îòèâà íà ñúùîòî ìÿñòî.
Ïèòàì: Òàçè ðàáîòà, êîÿòî èçâúðøâàìå ­ ÿäåíåòî, çà êî-
ãî å? Êîãàòî ï÷åëèòå ñúáèðàò ìåä îò öâåòÿòà, çà êîãî å òîçè
ìåä? Òîé å êîëåêòèâåí. Íèòî åäíà ï÷åëà íå ñúáèðà ìåä çà
ñåáå ñè. Âñÿêà ï÷åëà, êàêâîòî âçåìå îò öâåòÿòà, ãî òóðÿ â
êèëèéêèòå. È äðóãèòå ï÷åëè ñúáèðàò òàì. Êîëêî ï÷åëè ìîæå
äà èìà â åäèí êîøåð? Íàé-ìàëêî 30 õèëÿäè ï÷åëè òðÿáâà äà
èìà åäèí õóáàâ êîøåð. Åäíî îáùåñòâî îò 30 000 ñúùåñòâà.
Èìà êîøåðè îò 40 000, 50­60 000 ï÷åëè. È âñè÷êè òå èìàò
ñàìî åäíà öàðèöà è ÿ ñëóøàò. Äîêàòî òÿ å â êîøåðà, âñè÷êè
ÿ ñëóøàò. Íî íå º ïðàâÿò ïî÷åñò, íå º ñå êëàíÿò, íî òàçè
öàðèöà âúðøè íàé-ãîëÿìàòà ðàáîòà.  24 ÷àñà ñíàñÿ 2000
ÿé÷èöà, ó÷åíè ÿéöà. Çíàåòå ëè êàêâà ðàáîòà å òîâà? 2000 ÿéöà
çà 24 ÷àñà! Ï÷åëàðèòå ðàçïðàâÿò òîâà, êàòî ÷å ëè òîâà å â
ðåäà íà íåùàòà. Íî ÷îâåê òðÿáâà äà ñòàíå ï÷åëíà öàðèöà, çà
äà çíàå êàêâî º êîñòâà, çà äà ãè ñíåñå. È ïîíåæå òÿ âúðøè
åäíà ðàáîòà, êîÿòî äðóãèòå íå ìîãàò äà ñâúðøàò, âñè÷êè ÿ
óâàæàâàò è òÿ âäúõíîâÿâà ðàáîòíèöèòå; âúîäóøåâÿâà è áðúì-
áàðèòå ­ òúðòåèòå. Ìíîãî ëîøî èìå ñà òóðèëè íà òúðòåèòå.
Äóìàòà “áðúìáàð” äîíÿêúäå å äîáðà ­ çíà÷è áðúì÷è. Íî

$
äóìàòà “òúðòåé” íå å òîëêîâà äîáðà. À ïúê òå ñà
ìóçèêàíòè! Òå ñà àðèñòîêðàòè÷åñêîòî îáùåñòâî â
êîøåðà. Ïúðâîêëàñíè áàðîíè, ãðàôîâå, êíÿçå, êîèòî ñåäÿò
è ñàìî èçëèçàò äà èíñïåêòèðàò. Èçëèçàò ñ áðúì÷åíèå,
îáèêàëÿò è ïàê íàçàä. Èíñïåêòèðàò ñàìî. Êîãàòî
ãîäèíèòå ñòàíàò ãëàäíè, ðàáîòíèöèòå èçïúæäàò
áðúìáàðèòå íàâúí, íå ãè ïóùàò, íå èì äàâàò äà ÿäàò. Òîâà
å âå÷å åäíî íååñòåñòâåíî ïîëîæåíèå. Ùîì åäèí êîøåð èç-
ïúæäà êíÿçåòå ñè, ïîëîæåíèåòî íà êîøåðà íå å õóáàâî. Íå
ñå ðàäâàéòå íà åäèí êîøåð, êîéòî èçïúæäà ñâîèòå ãðàôîâå
è áàðîíè.
Òà êàçâàì: Àêî òè â ñåáå ñè ïî÷âàø äà èçïúæäàø õóáàâî-
òî íàâúí, òîãàâà ïîëîæåíèåòî íå å õóáàâî. Áðúìáàðèòå ñà
îíåïðàâäàíè, à ïúê è òå âúðøàò åäíà ðàáîòà, êîÿòî ï÷åëàðèòå
äàæå íå ïîäîçèðàò. Çäðàâîñëîâíîòî ñúñòîÿíèå íà êîøåðà çà-
âèñè îò áðúìáàðèòå. Ðàáîòàòà íà öàðèöàòà çàâèñè îò áðúìáà-
ðèòå. Áðúìáàðèòå êàòî ñè çàìèíàò, îñàêàòÿâàò ñå ðàáîòèòå.
Ï÷åëèòå ñè èìàò èçâåñòíè êàïàíè äà ãè õâàùàò è äà ãè èç-
áèâàò.
Òà êàçâàì: Àêî âèå èçó÷àâàòå åäèí êîøåð, èñòîðèÿòà
ìó: ïðåäè êîëêî õèëÿäè ãîäèíè ï÷åëèòå ñå íàó÷èõà êàê äà ñå
îðãàíèçèðàò è æèâåÿò? Äîñòà ó÷åíè ñà òåçè ï÷åëè. Ï÷åëèòå
çíàÿò êàêâà õðàíà äà äàäàò íà åäíà ëè÷èíêà, çà äà ñå ðàçâèå
öàðèöà îò íåÿ. Åäíà ëè÷èíêà, çà äà ñòàíå öàðèöà, òðÿáâà äà
ñå õðàíè ñúñ ñïåöèàëíà õðàíà. È åäèí ðàáîòíèê, çà äà ñòàíå
ðàáîòíèê, è òî ñïîñîáåí ðàáîòíèê, òðÿáâà äà ñå õðàíè îùå
êàòî ëè÷èíêà ñúñ ñïåöèàëíà õðàíà. È òåçè ëè÷èíêè, êîèòî
ùå ñòàíàò íà áðúìáàðè, ñå õðàíÿò ñúñ ñïåöèàëíà õðàíà. Ðà-
áîòíèöèòå, öàðèöàòà è áðúìáàðèòå ñà íàïðàâåíè ÷ðåç ñïå-
öèàëíà õðàíà.
Ñåãà ïî àíàëîãèÿ êàçâàì: Åäíà äàäåíà ìèñúë ïðîèçòè÷à
îò èçâåñòíà êëåòêà. Çà äà ðàçâèåø èçâåñòíè ìèñëè, ÷óâñòâà,
ïîñòúïêè, äîáðîäåòåëè, òðÿáâà äà ñå õðàíÿò êëåòêèòå ñúñ
ñïåöèôè÷íà õðàíà. Êëåòêèòå íà ìèñúëòà ùå õðàíèø ñúñ ñïå-
öèàëíà õðàíà; è êëåòêèòå íà ÷óâñòâàòà òðÿáâà äà ñå õðàíÿò
ñúñ ñïåöèôè÷íà õðàíà; è êëåòêèòå íà ÷îâåøêèòå ïîñòúïêè
òðÿáâà äà ñå õðàíÿò ñúñ ñïåöèôè÷íà õðàíà. Âñè÷êîòî ñåäè â
èçáîðà íà òàçè õðàíà. È òîãàâà íèå ìîæåì äà èçïîëçóâàìå

%
âúíøíèòå óñëîâèÿ.
Íàé-ïúðâî, òðÿáâà äà èçó÷àâàòå ñåáå ñè, äà èìàòå åäíî
âúòðåøíî ðàçïîëîæåíèå. Ìîæå äà èìàø åäíî ðàçïîëîæåíèå,
êîåòî çàâèñè îò õîðàòà. Òî ñå ìåíè. Èìàø åäíî ðàçïîëîæå-
íèå, êîåòî çàâèñè îò âðåìåòî. Íàïðèìåð âèå ìíîãî ïúòè ñòå
ðàçïîëîæåíè, ïîíåæå âðåìåòî å ðàçïîëîæåíî è ìíîãî ïúòè
ñòå íåðàçïîëîæåíè, ïîíåæå âðåìåòî íå å ðàçïîëîæåíî. Ùîì
âðåìåòî ñòàíå ìðà÷íî, è âèå ñòå ìðà÷íè; è ùîì âðåìåòî
ñòàíå ñâåòëî, è âèå ñòå ñâåòëè. Ùîì äîéäå ïðîëåòòà ­ àïðèë,
ìàé, âñè÷êè çàïî÷âàò ­ è ïòè÷êè, è õîðà ­ ãóãóöàò ñè. Åäèí
öÿë ìåñåö âñè÷êè ñè ãóãóöàò. Òîãàâà â ïðèðîäàòà èìà åäíî
ëþáîâíî òå÷åíèå. È âñè÷êè, êàòî âëÿçàò â òîâà òå÷åíèå, è
ìëàäè, è ñòàðè, ñå ïîäìëàäÿâàò. Êàòî ìèíàò òèÿ ìåñåöè, âñè÷-
êî äîéäå ïàê äî îáèêíîâåíîòî ñúñòîÿíèå. Êúäå ñåäè ÷îâåø-
êàòà ðàçóìíîñò? Ëÿòíî âðåìå å ìíîãî äîáðå ­ òîïëî å îòâúí,
íî çèìíî âðåìå, êîãàòî îòâúí å 25 ãðàäóñà ñòóä, êàê ñòå?
Êîãàòî å òîïëî, ñòå äîáðå. À ïðè ñòóäà? Ñåãà íÿìà 25 ãðàäóñà
ñòóä, íî 10 ãðàäóñà. Òîãàâà ùå òðÿáâà äà çíàåø êàê äà îòîïëÿ-
âàø ñâîÿòà ñòàÿ.
Íÿêîè èìàò ïðåêîìåðíî ãîëåìè æåëàíèÿ. Â òóðñêî âðå-
ìå åäèí òóðñêè ïàøà ïîñåòèë åäíî ñåëî âúâ Âèäèíñêî, èëè â
Äåëè-Îðìàíñêî, è îñòàíàë ìíîãî äîâîëåí îò ñåëÿíèòå. Òå
ìó äàëè ìíîãî äîáúð ïðèåì è òîé, â çíàê íà ïðèçíàòåëíîñò,
èì ïîäàðèë åäèí ñëîí. Ñëåä 5­6 ãîäèíè ñåëÿíèòå îáåäíåëè,
êàòî õðàíèëè ñëîíà. È ñå ÷óäèëè êàêâî äà ãî ïðàâÿò. À ïúê
íå ìîãàò äà ãî ïðîäàäàò, íå ìîãàò è äà ãî îñòàâÿò è äà óìðå.
Ïàøàòà ñðåùà åäèí æèòåë îò ñåëîòî è ãî ïèòà: “Äîâîëíè ëè
ñòå îò ñëîíà?” Ñåëÿíèíúò îòãîâîðèë: “Ìíîãî ñìå äîâîëíè!
Îòêàê äîéäå, âñè÷êî íè òðúãíà íàðåä.” Ïàøàòà êàçàë: “Äà
âè èçïðàòÿ îùå åäèí!” Òà, êàòî ÷óëè ñåëÿíèòå, ÷å îùå åäèí
ñëîí èäå, íÿêîè ïî÷íàëè äà áÿãàò îò ñåëîòî.
Òà êàçâàì: Òîçè ïðèìåð ïîÿñíÿâà, ÷å â ÷îâåê èìà òàêèâà
æåëàíèÿ, êîèòî ïðèëè÷àò íà ñëîí! Çà åäèí ñëîí òðÿáâàò 75
êèëîãðàìà îðèç íà äåí. Ïîíåæå îðèçúò ñå ïðîäàâà 16 ëåâà
êèëîãðàìà, òî 75 êèëîãðàìà îðèç ñòðóâàò 1200 ëåâà íà äåí.
Ïî÷òåíà çàïëàòà íà åäèí ñëîí. Ñåëÿíèòå íå çíàåëè êàê äà
óïîòðåáÿâàò ñëîíà. Àêî áåøå â Èíäèÿ, ùÿõà äà ãî òóðÿò íà
ðàáîòà.

&
 Àêî íå âïðåãíåì óìà ñè íà ðàáîòà, òîçè óì ùå íè ñúçäàäå
ìú÷íîòèè. È àêî íå âïðåãíåì ñúðöåòî ñè íà ðàáîòà ­ ñúùî
òàêà. Íå ðàçáèðàéòå äóìàòà “âïðåãíåì” â îòðèöàòåëåí ñìè-
ñúë. Àêî íå çíàåì êàê äà ñå îòíàñÿìå ñ óìà ñè è ñúñ ñúðöåòî
ñè, ùå èìàìå ïðîòèâîðå÷èÿ. Íèå íÿìàìå îáõîäà êúì óìà
ñè, êúì ñúðöåòî ñè è êúì âîëÿòà ñè è âñëåäñòâèå íà òîâà ñìå
â åäíî ïðîòèâîðå÷èå.
Íàé-ïúðâî, åäèí ó÷åíèê òðÿáâà äà èìà îáõîäà êúì óìà
ñè, ïîíåæå òîâà å åäíà äàð, äàäåíà îò Áîãà. Áåç óì ÷îâåê
íÿìà äà èìà òîâà ïîëîæåíèå, êîåòî ñåãà çàåìà.
Òè èìàø åäíà ìú÷íîòèÿ ­ òàçè ìú÷íîòèÿ ùå ÿ ðàçðåøèø
ñ óìà ñè. È êàêâèòî ìú÷íîòèè èìàòå â ñâåòà, âèå ùå ãè ðàçðå-
øèòå ñ óìà ñè. Èìà ïðàâèëà, ïî êîèòî ìú÷íîòèèòå ìîãàò äà
ñå ðàçðåøàâàò.
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å À å óìúò, à
ÀÑ å ñúðöåòî; ÑÂ, òîâà å ÷îâåøêàòà
âîëÿ. Òè íå ìîæåø äà èìàø åäíà
ïðàâèëíî ðàçâèòà âîëÿ, àêî â òåáå
óìúò è ñúðöåòî íå äåéñòâàò
íîðìàëíî ­ òîãàâà âîëÿòà íå ìîæå äà
ñå ïðîÿâè íîðìàëíî. Ïî êàêâî ñå
îòëè÷àâà óìíèÿò ÷îâåê? Íà óìíèÿ ÷îâåê, êàòî ìó äàäåòå
åäíî æèòåíî çúðíî, òîé ìîæå äà èçêàðà îò íåãî âñè÷êîòî
ñè ùàñòèå. Àêî ïúê äàäåòå íà åäèí ÷îâåê, êîéòî íå ìèñëè,
åäíî æèòåíî çúðíî, òîé ùå ãî õâúðëè è ùå êàæå: “Ìåíå
æèòåíî çúðíî íå ìè òðÿáâà. Äàéòå ìè ïàðè, íèâè, êúùè,
ñèëà.” Âñè÷êè õîðà èñêàò ñèëà â ñâåòà. Íî ñèëàòà íà ÷îâåêà
èäå îòíÿêúäå. Äà äîïóñíåì, ÷å âèå æèâååòå â åäíî
îáùåñòâî. È àêî íå çíàåòå êàê äà ãîâîðèòå, íàé-ïúðâî
âñè÷êèòå âè ñúñåäè ùå áúäàò íåðàçïîëîæåíè êúì âàñ. Âèå
ìîæå äà áúäåòå ó÷åíèê â íÿêîå ó÷èëèùå ­ è àêî íå çíàåòå
êàê äà óïîòðåáèòå âàøèÿ óì, âñè÷êè ó÷åíèöè ùå áúäàò
ñïðÿìî âàñ íåðàçïîëîæåíè. Íî àêî çíàåòå êàê äà óïîò-
ðåáèòå óìà ñè, âñè÷êè ñúêëàñíèöè ùå áúäàò ðàçïîëîæåíè
äîáðå êúì âàñ. Àç ñúì âèæäàë ñëåäíîòî: åäèí ó÷åíèê ðàç-
áðàë ìàòåìàòèêàòà, à ïúê äðóãèòå íå ðàçáèðàëè. È òîé
ãè ñúáèðà è èì îáÿñíÿâà. Êîãàòî òå íå ñà ðàçáðàëè
çàäà÷àòà, êîÿòî ó÷èòåëÿò èì å çàäàë, òîé ùå èì ÿ ðàçïðàâè.

'
È âñè÷êè òîãàç èìàò â íåãîâîòî ëèöå åäíî ñïîìàãàòåëíî
ñðåäñòâî.
Âàøèÿò óì òðÿáâà äà ïîâèêà ñúðöåòî è äà ïî÷íå äà ìó
ðàçïðàâÿ. Ñúðöåòî å, êîåòî íå ðàçáèðà ðàáîòèòå. È âñè÷êè
õîðà â ñâåòà ñå ñïúâàò îò àìáèöèèòå íà ñúðöåòî. Ñúðöåòî
èçèñêâà íåùàòà íàãîòîâî äà ìó ñå äàäàò. Íèå èñêàìå äà æè-
âååì îõîëíî, äà íÿìàìå íèêàêâè ñòðàäàíèÿ. È ñúâðåìåííèòå
íàðîäè ñúçäàâàò ñâîåòî íåùàñòèå, êàòî èñêàò äà çàáîãàòåÿò,
äà ñòàíàò ñèëíè, äà óðåäÿò ðàáîòèòå ñè. È ñúçäàâàò âîéíèòå,
êîèòî ñåãà ñúùåñòâóâàò. Òå ñà ñúçäàäåíè íà èêîíîìè÷åñêà
ïî÷âà. Òîâà íå å ðåçóëòàò îò ñåãàøíèÿ æèâîò. Òîçè ðåä å
îòêàê ñâåòúò âå÷å ñúùåñòâóâà. Îò ñâîåòî íåðàçáèðàíå õîðàòà
ñà äîøëè äî ñåãàøíîòî ïðîòèâîðå÷èå.
È íèå, êàòî íå ðàçáèðàìå êàêâî å íàøåòî ïðåäíàçíà÷å-
íèå, íèå ñìå â ñòúëêíîâåíèå ñúñ ñåáå ñè è ñ îêðúæàþùèòå.
Íÿêîé ïúò äîéäå â íàñ áåçâåðèåòî è êàçâàìå, ÷å ñâåòúò [íå]
å íàïðàâåí òàêà, êàêòî òðÿáâà. Íèå êàçâàìå, ÷å ñâåòúò íå å
ñúçäàäåí òàêà, êàêòî íèå ìèñëèì. Òîâà å ìíîãî ïðàâî, ÷å
ñâåòúò íå å ñúçäàäåí, êàêòî àç ìèñëÿ. Àç ëè òðÿáâà äà ïðåñúç-
äàì ñâåòà, êàêòî àç ìèñëÿ? Èëè àç òðÿáâà äà ïðåñúçäàì ñåáå
ñè òàêà, êàêòî å ñúçäàäåí ñâåòúò?
Íèå òðÿáâà äà ïðåñúçäàäåì ñåáå ñè! “Ïðåñúçäàâàíå” çíà-
÷è äà ñå íàó÷èì äà ìèñëèì. Çíàåòå ëè êîëêî å ìú÷íî ÷îâåê
äà ñå íàó÷è äà ìèñëè? Íàé-ïúðâî, ÷îâåê, çà äà ñå íàó÷è äà
ìèñëè, òîé òðÿáâà äà å ñïîêîåí. Òè íå ìîæåø äà ìèñëèø,
àêî íå ñè ñïîêîåí. Òðÿáâà äà ñè ñúâúðøåíî ñïîêîåí. Òðÿáâà
äà ñå íàìåðèø â åäèí ñâÿò íà çàêîíè è äà ñè ñïîêîåí. Àêî íå
ñè ñïîêîåí, íå ìîæåø äà ìèñëèø. Àêî ñå òðåâîæèø, íå ìî-
æåø äà ìèñëèø. Òè ùå ìèñëèø, íî ñ òàçè ìèñúë íèùî íå ñå
ïîñòèãà.
È çíàåòå ëè, ÷å ìíîãî ïúòè íèå ñàìè ñè ñúçäàâàìå ñâî-
åòî íåùàñòèå? Âçåìåòå åäèí ÷îâåê, êîéòî å ñïîêîåí, îáìèñ-
ëÿ òðåçâî ðàáîòèòå. Òîé ïèøå ïèñìî è äàâàò ìó òîâà, çà êî-
åòî ïèøå. Äðóã ïèøå ïèñìî è íå ìó äàâàò. Çàùîòî òîé, êàòî
å ïèñàë, âëîæèë å áåçïîêîéñòâîòî ñè â ïèñìîòî ñè. È êàòî
ãî ÷åòàò äðóãèòå, è òå ñå áåçïîêîÿò, õâúðëÿò ïèñìîòî è íå ìó
äàâàò êîåòî èñêà. Ïúðâèÿò å ïèñàë ïèñìîòî, áèë å ñïîêîåí.
Òîãàâà è òåçè, êîèòî ãî ÷åòàò, ñà ñïîêîéíè. È âçèìàò áëàãî-


ïðèÿòíî ðåøåíèå çà íåãî. Àêî ó÷èòåëÿò íå òóðè äîáðà
áåëåæêà íà ó÷åíèêà, ó÷åíèêúò ìèñëè, ÷å ó÷èòåëÿò å
íåñïðàâåäëèâ. Ìèñëèòå ëè, ÷å ïî òîçè íà÷èí ó÷åíèêúò ùå
ïîëó÷è øåñòîðêà? Èìàøå åäèí ìàòåìàòèê, Áåë÷åâ, âúâ
Âàðíåíñêàòà ãèìíàçèÿ. Òîé êàçâàøå íà ó÷åíèöèòå ñè: “Àç
òóðÿì 6 ñàìî íà ñåáå ñè. À íà ó÷åíèöèòå ­ ïî-äîëíè áåëåæêè.
6 ­ ñàìî íà ó÷èòåëÿ, à ïúê íà âàñ, êàòî âè òóðÿ 3, 4 èëè 5,
âèå áëàãîäàðåòå, à ïúê àêî èñêàòå 6, êàòî ñòàíåòå êàòî
ìåíå ó÷èòåëè, òîãàâà ìîæå äà èìàòå 6 !”
Ïèòàì ñåãà: Ñëåä êàòî ïîëó÷è åäèí ó÷åíèê 6, êàêâî ùå
ïîñòèãíå? Êàêâî ùå íàïðàâèòå ñ 5-îðêàòà è 6-îðêàòà? Ïåòîð-
êèòå ìîæå äà ãè íàïðàâèòå íà ñúðï äà æúíàò. À ïúê 6-òÿõ
ìîæå äà ãî íàïðàâèòå íà òîïêà. 6-òå îçíà÷àâà, ÷å òè ñè çåìëå-
äåëåö, êîéòî ñåå æèòî, à ïúê 5-òå îçíà÷àâà òîâà, êîåòî å óçðÿ-
ëî, äà ãî ïîæúíåø. Çíà÷è ó÷èòåëÿò êàòî òóðè 5, èñêà äà êàæå:
“Îíîâà, êîåòî ñúì ïîñÿë, ùå ãî ïîæúíåø.” Äà ó÷èø, òîâà
çíà÷è äà æúíåø. Çíàíèåòî, êîåòî å òóðåíî îò ìèíàëîòî ïîêî-
ëåíèå, òðÿáâà äà ãî ïîæúíåì. À ïúê îò çíàíèåòî, êîåòî íèå
ùå ïðåäàäåì íà áúäåùîòî ïîêîëåíèå, òå ùå ñå ïîëçóâàò.
Îíîâà çíàíèå, êîåòî íå ìîæå äà íè ïîëçóâà â äàäåíèÿ
ñëó÷àé, å áåçïðåäìåòíî. Òè òðÿáâà äà èìàø åäíà ñâåòëà ìè-
ñúë â óìà ñè. À ïúê òàçè ñâåòëà ìèñúë ñå [êðåïè] âúðõó äâå
îñíîâíè íåùà: âúðõó òâîÿòà íàäåæäà è âÿðà. Òå ñà äâå îñíîâíè
íåùà. Âÿðàòà ùå òè äàäå ñâåòëèíà íà óìà, à íàäåæäàòà ùå
òè äàäå òîïëèíà. Ñëåä òîâà èìà è äðóãè íåùà, êîèòî ùå äîé-
äàò, äðóãè êà÷åñòâà, êîèòî ùå ñå ÿâÿò. Êàòî äîéäå òàçè ñâåò-
ëèíà, ùå òè äîéäàò ðåä ñïîñîáíîñòè äà íàáëþäàâàø. Íàé-
ïúðâî ùå èçó÷àâàø ôîðìèòå íà ïðåäìåòèòå, òÿõíàòà ãîëåìè-
íà, òåæåñò, öâÿò; ïîñëå ­ â êàêúâ ðåä ñà òóðåíè. Òå ñà åëåìåí-
òàðíè ðàáîòè, êîèòî òðÿáâà äà èçó÷àâàø.
Òè èñêàø íåùî äà ïîñòèãíåø â ñâåòà. Òðÿáâà äà çíàåø
êàêâî çíà÷è “ïîñòèãàíå”. Àêî ñè ðîäåí êàòî ïåâåö, òîâà å
åäíà ìóçèêàëíà ñïîñîáíîñò, êîÿòî ñå íàìèðà â ñúñåäñòâî ñ
ìàòåìàòèêàòà. È ñè ïîìàãàò. Òè íå ìîæåø äà áúäåø ìóçè-
êàíò, àêî íå ñè ìàòåìàòèê. È íå ìîæåø äà áúäåø ìàòåìàòèê,
àêî íå ñè ìóçèêàíò. Òå ñà ñïîñîáíîñòè, êîèòî ñè ïîìàãàò.
Âñÿêà åäíà ñïîñîáíîñò ïîìàãà íà íÿêîÿ äðóãà. Íÿêîè èñêàò
äà áúäàò ãîâîðèòåëè. Çà äà áúäåø ãîâîðèòåë, òðÿáâà äà å


ðàçâèò öåíòúðúò, êîéòî å ïîä î÷èòå. Àêî ÷îâåøêèòå
[îðáèòè] íå ñà èçïúêíàëè è îíàçè ÷àñò ïîä î÷èòå íå å
ðàçâèòà, òè íå ìîæåø äà áúäåø îðàòîð, ãîâîðèòåë. Òîâà
å åäíà ñïîñîáíîñò. Õàðìîíè÷íî òðÿáâà äà ãîâîðèø. È
òðÿáâà äà çíàåø êàêâî äà ãîâîðèø. Áîã å âëîæèë äîñòà
ñïîñîáíîñòè â íàñ è äîñòà ÷óâñòâà, îò êîèòî ìîæåø äà
ñå ïîëçóâàø. È àêî òè íå ãè ðàçâèåø, íå ìîæåø äà
ïîñòèãíåø ñâîèòå æåëàíèÿ.
Òà êàçâàì: Çà äà ïîñòèãíåø åäíî æåëàíèå, òè òðÿáâà íàé-
ïúðâî äà áúäåø âúòðåøíî àáñîëþòíî ñïîêîåí, äà èìà íåùî,
íà êîåòî äà ñå îñíîâàâàø. Îòâúí ùå èìà íåùî, êîåòî ùå òå
ðàçêîëåáàâà. Âúòðåøíàòà ïðèðîäà íå å ñïîêîéíà. È íà òîâà
îòíîøåíèå ÷îâåê òðÿáâà äà ñå íàãîäè íà îêðúæàþùàòà ñðåäà.
Íàëè âàøåòî ñúñòîÿíèå ïîñòîÿííî ñå ìåíè. Âèå òðÿáâà äà
ñïàçâàòå òèÿ ñúñòîÿíèÿ, íî äà áúäåòå ñïîêîéíè. Íî àêî òè ñå
áåçïîêîèø ìíîãî, òîâà ïîêàçâà, ÷å íÿìàø ðàâíîâåñèå. Ðàâ-
íîâåñèå òðÿáâà äà ñå äîáèå. Íå å ëîøîòî, ÷å òè ñå áåçïîêîèø.
Ó äåöàòà, êîãàòî ïðîõîæäàò, èìà íàé-ïúðâî åäíà íåóâåðå-
íîñò. Òî ñòàíå è ïàäíå, ñòàíå è ïàäíå, ïëà÷å, ïàê ñòàíå è
õîäè, äîêàòî íàé-ïîñëå ñ òîâà óñèëèå äåòåòî äîáèå ñàìîóâåðå-
íîñò, ÷å ìîæå äà õîäè.
Òî å öÿëî èçêóñòâî äà ìîæå äà õîäè ÷îâåê ïðàâ. È çàâèñè
êàê õîäèø, çà äà èìàø óñïåõ â æèâîòà. Àêî òè õîäèø è áèåø
ïåòèòå ñè êàòî âîéíèê, òè âîéíèê ìîæåø äà ñòàíåø, íî ó÷åí
÷îâåê íå ìîæåø äà ñòàíåø.  õîäåíåòî òðÿáâà äà òóðèø íàé-
ïúðâî ñòðåìåæà äà ñúáóäèø ïúðâî ïðúñòèòå ñè, ïîñëå îãúíà-
òàòà ñòðàíà íà ñòúïàëîòî è íàé-ïîñëå ïåòàòà. Ïåòàòà îçíà÷à-
âà âîëÿòà, òî å ðåçóëòàò. Íàé-ïîñëå ùå äîéäå âîëÿòà. Íàé-
ïúðâî ïðúñòèòå ­ óìúò, ïîñëå âäëúáíàòàòà, ñðåäíà ÷àñò íà
ñòúïàëîòî ­ ñúðöåòî è íàé-ïîñëå ïåòèòå ­ âîëÿòà. Òÿ å íàé-
íàêðàÿ. Òîâà òðÿáâà äà å âúòðå â óìà òè. Êàòî èñêàø äà õî-
äèø, òè òðÿáâà äà ïðîåêòèðàø óìà ñè, ÷å òðÿáâà äà õîäèø
ïðàâèëíî. Íàé-ïúðâî ùå ñòúïèø íà ïðúñòèòå ñè, ïîñëå ­ íà
ñðåäíàòà ÷àñò íà ñòúïàëîòî è íàé-ïîñëå ­ íà ïåòàòà. È â
ñúðöåòî ñè òðÿáâà äà èìàø òîâà æåëàíèå.
Òè âå÷åðíî âðåìå, êàòî ñïèø, òðÿáâà äà çíàåø êàê äà ñè
ïîñòàâèø ðúöåòå. Äåöàòà, êàòî ñå ðàæäàò, ðàæäàò ñå ñúñ
ñâèòè ðúöå. Êàòî ÷å ùå õâàíàò ñâåòà è ùå ãî çàâëàäåÿò. À
ïúê êàòî óìèðàò, ñè ðàçòâàðÿò ðúöåòå. Àêî íå çíàåø êàê
äà ñâèåø ðúöåòå ñè, óìúò òè, ñúðöåòî òè è âîëÿòà òè íå
äåéñòâóâàò ïðàâèëíî. È ñëåäîâàòåëíî ðàáîòèòå òè íÿìà
äà âúðâÿò äîáðå. Ùå âúðâÿò, íî ùå êóöàò. Àêî èñêàø äà
èìàø õàðàêòåðà íà åäèí ãåíèé, ñâåòèÿ, íà åäèí äîáðå
âúçïèòàí ÷îâåê, òè òðÿáâà äà ñè âäèãíåø òàêà ðúöåòå, ÷å
êàòî ãè âäèãíåø, äà òè å ïðèÿòíî. Èìà îðàòîðè, êîèòî
êàòî ãîâîðÿò, íå çíàÿò êúäå äà ñè òóðÿò ðúöåòå. Òóðÿò
ãè îòçàä. Â÷åðà âèäÿõ åäíà ñåñòðà, ÷å ñè òóðèëà ðúöåòå
îòçàä. Êàçàõ ñè: “Íÿìà äà º âúðâè.” Òóðöèòå, êîèòî
óïðàâëÿâàõà áúëãàðèòå, ñè òóðÿõà ðúöåòå îòçàä è êàçâàõ:
“Íà òîçè íàðîä íÿìà äà ìó âúðâè.” Íå ñè òóðÿéòå ðúöåòå
îòçàä. Òè ñè âúðçàí òîãàâà, íå ìèñëèø.
Òà, ñòàíåòå ãîñïîäàðè. Êîãàòî âçåìåòå ÷åòêà â ðúöåòå
ñè, äà ìîæåòå äà ðèñóâàòå. Êàòî âçåìåòå ïåðî, äà ìîæå äà
ïèøåòå. Ïî íÿêîé ïúò èìà öÿëà ìàãèÿ âúâ âàøàòà ðúêà. Àêî
èìà áóðÿ íÿêîé ïúò è ñè äèãíåø ðúêàòà íàãîðå, áóðÿòà ùå
ïðåñòàíå. Íî òðÿáâà ðàçáèðàíå! Âèå ñè âäèãàòå íÿêîé ïúò
ðúöåòå íàãîðå êúì Áîãà, íî çàùî? Àêî àç ñå ìîëÿ, ùå êàæà:
“Ãîñïîäè, àç èñêàì äà áúäà áëàãîðîäåí! (Ó÷èòåëÿò ïîñî÷âà
ïîêàçàëåöà.) Ãîñïîäè, äà áúäà ñïðàâåäëèâ! (Ñðåäíèÿ ïðúñò.)
Ãîñïîäè, äà îáè÷àì õóáàâîòî! (Áåçèìåííèÿ ïðúñò.) Äà çíàÿ
êàê äà ñå îáõîæäàì ñ õîðàòà! (Ìàëêèÿ ïðúñò.) Ãîñïîäè, äà
çíàÿ äà èìàì ïðàâèëíî îòíîøåíèå êúì Òåáå!” (Ïàëåöà.) È
êàòî ñúáåðà äâåòå ðúöå íà åäíî ìÿñòî, ùå êàæà: “Ãîñïîäè,
äà ìå áëàãîñëîâèø!”
Ìîæå äà òå áëàãîñëîâè äà ñòàíåø ïîåò, ìóçèêàíò, ãîòâà÷.
Ãîòâàðñòâîòî, òî å öÿëà íàóêà. Âèæòå êàê öâåòÿòà ïðèãîòîâ-
ëÿâàò íåùàòà; âèæòå êàê ï÷åëèòå ïðèãîòîâëÿâàò õðàíàòà ­
ïðèðîäàòà ãè ó÷è êàê äà ãîòâÿò. Âñè÷êî â ïðèðîäàòà ñè èìà
ñâîåòî ìÿñòî. Ïîñëå, âèå èìàòå î÷è. Ãëåäàéòå êðàñèâèòå ðà-
áîòè! Ãëåäàì êðàêàòà íà íÿêîãî, êîéòî õîäè, êðèâè ñè êðàêà-
òà. Çàùî ñè êðèâè êðàêàòà?  åäèí ÷îâåê íå ãëåäàé íåãîâèòå
íåäîñòàòúöè, à õóáàâèòå ðàáîòè â íåãî. Âñåêè ÷îâåê, êîéòî
õîäè, èìà õóáàâè ÷åðòè. Íàìåðåòå âúâ âñåêè ÷îâåê õóáàâàòà
ïîçà. Âñåêè ÷îâåê èìà åäíà õóáàâà ïîçà. È êàòî ÿ íàìåðèòå,
ïî÷åðïåòå ïîóêà. Íå èçó÷àâàéòå íåäúçèòå íà õîðàòà, ïîíåæå
òîâà å ïàòîëîãèÿ. Ëåêàðèòå ïîñòîÿííî èçó÷àâàò áîëåçíåíèòå

!
ïðèçíàöè, íî òîâà íå å ÷îâåêúò. Òà êàçâàì ñåãà: Âñèíöà
ñòå ñòàíàëè ëåêàðè. È êàçâàòå: “Òîçè ÷îâåê èìà åäèí
íåäîñòàòúê. Òîçè å íåòúðïåëèâ.” Êàêâî ìó òðÿáâà?
Òúðïåíèå, òúðïåíèå ìó òðÿáâà. Òóðåòå ÷àñòèöàòà “íå”
íàñòðàíà. “Íå äîñòèãà ìó òúðïåíèå.” Êàê ùå ãî äîñòèãíå?
Òîé äà ñå íàó÷è äà âçåìà ïîñëåäíîòî ìÿñòî. Êîéòî å
íåòúðïåëèâ, íèêîãà äà íå âçåìà ïúðâîòî ìÿñòî. Òàêà ùå
ñå íàó÷è íà òúðïåíèå.
Åäíà ìàéêà äàëà åäèí ñúâåò íà ñâîÿòà äúùåðÿ. Ïîñëåä-
íàòà îáè÷àëà ìíîãî äà ñå êàðà âêúùè. Êàòî ñå îæåíèëà äúùå-
ðÿòà, ìàéêà º êàçàëà: “Êîãàòî òè ãîâîðÿò â êúùàòà, êúäåòî
îòèâàø, òè äà ïðåãëúùàø.” È êîãàòî º êàçâàëè íåùî, òÿ
ïðåãëúùàëà. Êàêâî ñå ïîñòèãíàëî ñ òîâà? Ïîñòèãíàëî ñå òóé
­ òÿ ïî÷íàëà äà òúðïè. À ïî-ðàíî áèëà ìíîãî íåòúðïåëèâà.
Òàçè åíåðãèÿ òðÿáâà äà ñå èçðàçõîäè íÿêúäå. È êàòî ñå íà-
ó÷èëà äà ïðåãëúùà, òÿ ñè ñåäÿëà ñïîêîéíî. Ùîì íàó÷èòå
òîâà, è âèå ùå ñè ñåäèòå ñïîêîéíî.
Ùå âè ïðèâåäà åäèí ïðèìåð. Èìàëî åäèí þíàê àìåðè-
êàíåö, êîéòî âäèãàë òåæåñòè. Äðóã àìåðèêàíåö ãî îáèæäà.
Þíàêúò ñå ïîóñìèõâà, õâàùà ãî çà êðàêàòà, âäèãà ãî âúâ âúç-
äóõà, èçõâúðëÿ ãî íàãîðå è ïàê ãî ñâàëÿ! È ìó êàçâà: “Àç ëè
ñúì áàáà èëè òè?” Êàòî èìàòå åäíà ìú÷íîòèÿ, õâàíåòå ÿ çà
êðàêàòà, âäèãíåòå ÿ âúâ âúçäóõà, îáúðíåòå ÿ ñ ãëàâàòà íàäîëó
è ïîñëå ÿ ñâàëåòå íà çåìÿòà. È êàæè º: “Àç íå ñúì áàáà. Òè
ùå ìå ñëóøàø. Àç âúðâÿ ïî åäèí äîñòà îïðåäåëåí ïúò, êîéòî
Áîã ìè å äàë. È íå ñå îòêëîíÿâàì.”
Òúðïåíèåòî îñìèñëÿ æèâîòà. Áîã å äúëãîòúðïåëèâ. Òîé
âèæäà âñè÷êè íåñãîäè, íåïðàâäè â ñâåòà, íî Òîé çíàå, ÷å ñâå-
òúò ñ íàñèëèå íå ñå îïðàâÿ. Íèå íå òðÿáâà äà èçíàñèëÿìå
ñåáå ñè. Íàøèòå óáåæäåíèÿ, ñòðåìåæè òðÿáâà äà áúäàò ñúçè-
äàíè âúðõó çàêîíà íà ëþáîâòà. Âñÿêî íåùî, êîåòî ïðàâèø,
òðÿáâà äà ãî ïðàâèø ñúçíàòåëíî îò ëþáîâ. Àêî òè íå ìîæåø
äà òóðèø ëþáîâòà â äåéñòâèå, äà ïðàâèø ñ íåÿ âñè÷êèòå ðàáî-
òè, íå ìîæåø äà áúäåø òúðïåëèâ. Êàêòî Áîã å òúðïåëèâ,
òàêà è íèå òðÿáâà äà áúäåì òúðïåëèâè. Ìú÷íî å òúðïåíèåòî.
Íÿêîé ïúò ñå âúçìóùàâàòå, ÷å íå ñòå îöåíåíè. Ïèòàì: Õîðàòà
îöåíÿâàò ëè Áîãà? Àêî èìà Åäèí, Êîéòî äà ïðàâè äîáðèíè,
òîâà å Áîã! È ïðè òîâà âñè÷êè õîðà èìàò òàêîâà ìúðìîðåíå!

"
È Òîé ãè òúðïè.
Òà, òóðåòå â ñåáå ñè òàçè ìèñúë: íå, íå äà áúäåòå äúëãî-
òúðïåëèâè êàòî Áîãà, íî òúðïåëèâè! Äúëãîòúðïåíèåòî å ñàìî
çà Íåãî! À ïúê íèå, êàòî ïîñòèãíåì òúðïåíèåòî, äîñòà å. Òî
å ñàìîîáëàäàíèå âå÷å íà ñèëèòå íà óìà, ñúðöåòî è ÷îâåøêàòà
âîëÿ. Òúðïåëèâèÿò ÷îâåê ñå ñàìîâëàäà. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å
Ãîñïîä âè äîøúë íà ãîñòè, åäèí öàð âè å äîøúë íà ãîñòè. È
âèå íåãî äåí ñå èçòåçàâàòå, è ñå ðàçãíåâèòå è ïî÷íåòå äà âäè-
ãàòå öÿëà âðÿâà, ÷å âè å íàïðàâåíà îò íÿêîãî åäíà ìàëêà
ïàêîñò, ÷å íå ñà ñòàíàëè íåùàòà, êàêòî âèå ìèñëèòå. Ñåäÿò
äâàìà äóøè è îáÿäâàò. Îíçè, êîéòî å íàïðàâèë ÿäåíåòî, íà-
ïðàâèë ãî áåçñîëíî. Åäèí îò äâàìàòà, êîèòî îáÿäâàò, êàçâà
íà äðóãèÿ: “Òîçè, êîéòî å ñãîòâèë, íàïðàâèë ÿäåíåòî áåç-
ñîëíî!” À ïúê äðóãèÿò êàçâà: “Òîé å îñòàâèë òàçè ðàáîòà çà
íàñ, äà ãî íàïðàâèì ñîëåíî ñïîðåä æåëàíèåòî ñè, çàâèñè îò
íàñ.” È âçåìà ìàëêî ñîë è òóðÿ. Àêî áåøå ñîëåíî, ìú÷íî å
äà ñå ïîïðàâè. Íî àêî ÿäåíåòî å áåçñîëíî, ìîæå äà ñå ïîïðàâè.
Àêî åäíà ðàáîòà íå å ñòàíàëà, ìîæå äà ÿ èçïðàâèø. Íî ðà-
áîòà, êîÿòî å ñòàíàëà, íå ìîæåø äà ÿ ïîïðàâèø ëåñíî. Áëàãî-
äàðåòå, ÷å ðàáîòèòå íå ñà ñòàíàëè îùå. Ïðè ñîëåíîòî ÿäåíå
òðÿáâà äà òóðèø îùå âîäà, íî òî å äúëãà ðàáîòà, à ïðè áåç-
ñîëíîòî ùå òóðèø ìàëêî ñîë è ùå ãî íàïðàâèø êàêòî òðÿáâà.
Âñè÷êè ñå ñòðåìåòå äà äîáèåòå åäíî âúòðåøíî ðàâíî-
âåñèå. Äà èìàòå åäíà íåïîêîëåáèìà âÿðà! Åäíà íåïîêîëå-
áèìà íàäåæäà! Åäíî íåïîêîëåáèìî òúðïåíèå! Íÿêîé ïúò,
àêî íÿêîé îò âàñ èñêà, ìîæå äà ïðî÷åòå åäíà êíèæêà îò Åïèê-
òåò. Íå çíàÿ äàëè å ïðåâåäåíà íà áúëãàðñêè ­ “Æèâîòúò íà
Åïèêòåò”. ×åñòî õîðàòà ñå îáåçñúð÷àâàò. Êàçâàò: “Êàêâî ùå
ñå ïîñòèãíå.” Íî àêî ñå áåçïîêîè ÷îâåê, êàêâî ùå ïîñòèãíå?
Êàçâàò íÿêîè: “Ñ âÿðà êàêâî ùå ïîñòèãíå ÷îâåê!” Ïèòàì:
Êàêâî ùå ïîñòèãíå ñ áåçâåðèå? Íÿêîé êàçâà: “Ñ íàäåæäà
êàêâî ùå ïîñòèãíå?” Ïèòàì: Ñ îáåçíàäåæäâàíå êàêâî ùå
ïîñòèãíåø? Êàçâà íÿêîé: “Êàòî ó÷è ÷îâåê, êàêâî ùå ïîñ-
òèãíå?” Ïèòàì: Êàòî íå ñå ó÷èø, êàêâî ùå ïîñòèãíåø? Êàòî
òóðèø óìà ñè, ñúðöåòî ñè è âîëÿòà ñè íà ðàáîòà, ùå ïîñòèã-
íåø. Àêî íå ãè òóðèø íà ðàáîòà, íÿìà äà ïîñòèãíåø.
Íå ÷å íå ñòå òóðèëè âàøàòà âîëÿ íà ðàáîòà. Âèå âñè÷êè
óïîòðåáÿâàòå íà÷èíà íà ìàéêèòå. Ó âñè÷êè ìàéêè èìà åäíà

#
ìíîãî ãîëÿìà ïîãðåøêà, êîÿòî ïðàâÿò. Òÿ èçãëåæäà ìàëêà,
íî âñúùíîñò å ãîëÿìà. Òÿ å, ÷å âèíàãè ïðåõðàíâà äåöàòà ñè.
Òå ùå ñòàíàò 5­6 ïúòè ïðåç íîùòà, çà äà äàäàò íà äåòåòî ñè
äà ñó÷å. Çà äà ñå îïðàâè. À òðÿáâà òðè ïúòè: ñóòðèí, íà îáÿä
è âå÷åð. À ïðåç íîùòà âåäíúæ äà ãî êúðìè. Êàçâàø: “Äà íå
ìó ñòàíå íåùî.” Íèùî íÿìà äà ìó ñòàíå. Ïòè÷êèòå êàê âúç-
ïèòàâàò äåöàòà ñè. Âå÷åðíî âðåìå íèùî íå èì äàâàò. À äåíåì
èì äàâàò. À ïúê ìàéêàòà 4­5 ïúòè ùå ñòàíå, êîãàòî äåòåòî
çàïëàêâà ïðåç íîùòà è ùå ãî êúðìè. Äåòåòî êàòî ïëà÷å, òî å
ïåñíîïîåö. Òî êàòî ïî÷íå äà ñè ïåå, íåêà äà ñè ïåå, ùå äàäå
êîíöåðò. Ùå ïëà÷å 5­10 ìèíóòè è ùå çàñïè. Èìàøå åäèí
äîêòîð Äúðâîâ. Åäíà âå÷åð òîé îñòàíà äà ãëåäà äåòåòî ñè.
Æåíà ìó îòèøëà íà óâåñåëåíèå, íà òåàòúð, à ïúê òîé îñòàíàë
âêúùè. È ðàçïðàâÿ ìè ñâîÿòà îïèòíîñò. Êàòî ñå ðàçïëàêàëî
òîâà äåòå! Êàçâà: “Íîñèõ ãî 1­2 ÷àñà, íå ìëúêâà. Ïðî÷åòîõ
ìîëèòâàòà “Îò÷å íàø”, êîëêîòî ÿ çíàåõ, è êàçàõ: “Åëàòå,
ïîìîãíåòå”, äóõîâåòå äà ïîìîãíàò. È êàòî ïîâèêàõ òÿõ, òî
óòèõíà. Çàñïà. È ðàçáðàõ åäíî íåùî, êîåòî äîòîãàâà íå ðàçáè-
ðàõ. Êàòî ðàçâåæäàõ äåòåòî èç ñòàÿòà, êàêâî ëè íå ìó äàâàõ,
òî íå ñëóøà, à ïëà÷å.” Àç êàçàõ íà äîêòîð Äúðâîâ: “Òî å
áèëî åäèí ïåñíîïîåö. Äàëî å åäèí êîíöåðò.”
Èìàòå åäíà ìèñúë, êîÿòî âè áåçïîêîè. Äàéòå º ñúîòâåòíè
óñëîâèÿ. Èìàòå åäíî æåëàíèå ­ íå ñïèðàéòå æåëàíèåòî ñè.
Ïðàâèòå åäíà ïîãðåøêà. Âèå êàçâàòå: “Òîâà íå å âúçìîæíî.”
Òàêà êàçâàòå çà íåùî. Êàæè: “Âúçìîæíî å. Ùå ñòàíå òîâà!”
Äàéòå õîä íà âàøåòî æåëàíèå è îñòàâåòå. Äîéäå äðóãî æå-
ëàíèå. Òè êàçâàø: “Òîâà íå ìîæå, îíîâà íå ìîæå” è íàé-
ïîñëå ñå ïîäïóøâàø, è ÷îâåê òàêà ñå ïîäïóøâà. Äàéòå õîä
íà âàøèòå æåëàíèÿ. Èëè äîéäå íÿêîÿ ìèñúë. Ïîðàáîòåòå
âúðõó íåÿ. Èñêàø äà ïîïååø. Ïîïåé ñè ìàëêî. Íå êàçâàé:
“Àç íå ñúì ïåâåö.” Àêî èñêàø äà ñå óïðàæíÿâàø, óïðàæíè
ñå ìàëêî, ñòàíè è íàïðàâè óïðàæíåíèåòî. Âå÷åðíî âðåìå íå
ìîæåø äà ñïèø. Ñòàíè, íàïðàâè èçâåñòíî óïðàæíåíèå è ùå
ñå ñúáóäè óìúò òè è òîâà íåðàçïîëîæåíèå ùå èç÷åçíå.
Òà êàçâàì: Âèå ñòå äîøëè äî åäíà îáëàñò, äåòî ùå âè
òðÿáâàò ìíîãî ìàëêè íåùà, çà äà ñå ïîïðàâè æèâîòúò âè.
Êàê áèõòå ìè èçïåëè ñåãà äóìàòà “ïðàâäà”? Êàê áèõòå ìè
ïðåâåëè “ïðàâäà”? Íàëè âñè÷êè õîðà èñêàò ïðàâäà? Ñèìåîíå,

$
ÿ èçïåé äóìàòà “ïðàâäà”, òè ñè ìóçèêàíò. Ìóçèêàòà å ñàìî
çà äà äàäå èçðàç íà íåùàòà. Ïðàâäàòà ñè èìà îñîáåí ðèòúì.
Äâåòå ñúãëàñíè Ï è Ð ïîêàçâàò ñëåäíîòî: Ï ïîêàçâà åäíî
ñúñòîÿíèå, äåòî ïëîäîâåòå çðåÿò; Ð ïîêàçâà åäíî ñúñòîÿíèå,
äåòî ñèëèòå ñà êîìïåíñèðàíè. À ïîêàçâà íà÷èíà êàê äà îò-
âàðÿ ðúêàòà ñè.
(Ó÷èòåëÿò ïåå äóìàòà “ïðàâäà” è âñè÷êè ïååì ñ Íåãî.)
Òè ñè íåðàçïîëîæåí. Èçïåé “ïðàâäà” íÿêîëêî ïúòè. Òîâà
ðàçðåøàâà âúïðîñà. Ñåãà ñúðöåòî ðàçðåøàâà. Òî ãî óñóêâà,
èçâèâà ãî. À òðÿáâà ïðè ðàçðåøåíèåòî äà âçåìå ó÷àñòèå è
óìúò. ß èçïåéòå äóìàòà “ïðàâäà” òèõî. Âúâ âñÿêà åäíà äóìà
èìà ìîùíà ñèëà.  äóìàòà “ïðàâäà”, äóìàòà “ëþáî┠òðÿáâà
äà ñå íàìåðè ñèëàòà. Âñÿêà åäíà äóìà å ìàãè÷åñêà ñèëà. Äó-
ìèòå ñà ìàãè÷åñêè ñèëè. È òðÿáâà äà ïî÷íåì äà ðàçáèðàìå
ìàãè÷åñêèÿ ñìèñúë íà äóìèòå. È òîãàâà âñÿêà åäíà äóìà
ìîæå äà íè ïîìîãíå. Íå å â ìíîãî ãîâîðåíå. Íèå, ñúâðåìåí-
íèòå õîðà, ìíîãî ãîâîðèì, ìàëêî âúðøèì. Âñè÷êè ñúâðåìåí-
íè õîðà ñìå ñèëíè â ðóøåíèåòî. Â òîâà ñòå ìíîãî ìàéñòîðè.
Âñåêè â ðóøåíåòî å ñèëåí. Íî âñè÷êè ñòå ñëàáè â òâîð÷åñòâî-
òî, â ñúãðàæäàíåòî. (Ó÷èòåëÿò è âñè÷êè ïÿõìå “ïðàâäà” íÿ-
êîëêî ïúòè. Èçïÿ ñå ïî äâà íà÷èíà: ïúðâî áåç èçâèâêè, à âòîðî
­ ñ èçâèâêè.) Ïúðâèÿò íà÷èí å ïååíå ñ óìà, à âòîðèÿò ­ ñúñ
ñúðöåòî. Ñ óìà ëåñíî ñòàâà. À ñúñ ñúðöåòî ñå âúðòè ìíîãî.
Íÿêîé ïúò ñè íåðàçïîëîæåí ­ èçïåé äóìàòà “ïðàâäà” íÿêîëêî
ïúòè.
Äàéòå ñâîáîäà íà óìà ñè; äàé ñâîáîäà íà ñúðöåòî ñè! Äàé-
òå ñâîáîäà íà âîëÿòà ñè! Òîâà å âúçìîæíî. Âñåêè äà ñè äàäå
ñâîáîäà òàêà, êàêòî ìèñëè, òàêà, êàêòî ÷óâñòâóâà è òàêà, êàê-
òî ïîñòúïâà. È äà íå ñå áåçïîêîè.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
6.32 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

12-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 20 äåêåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.
%
 ÌÓÇÈÊÀËÍÀ ÇÀÄÀ×À

5 ÷ ñóòðèíòà
(Âðåìåòî ìúãëèâî. Íåáåòî ëåêî ïîêðèòî.)

“Îò÷å íàø
“Äàâàé, äàâàé”
“Äóõúò Áîæè”

Èìà íÿêîè ðàáîòè, êîèòî òðÿáâà äà ñå ïîâòàðÿò. Êàçâàò:

“Ïîâòîðåíèåòî å ìàéêà íà çíàíèåòî.” Ïîâòîðåíèåòî å ìàéêà
è íà íåâåæåñòâîòî. Òà, æåëàòåëíî å ìíîãî ðàáîòè äà íå ñå
ïîâòàðÿò. Íàâñÿêúäå, âúâ âñè÷êè îáùåñòâà íàñòàâà åäíî
îáåçëè÷àâàíå. Íàé-ïúðâî õîðàòà ñå èíòåðåñóâàò ìíîãî. Äîêà-
òî ÷îâåê å ìëàä, èìà èäåàë, âçåìà ó÷àñòèå â æèâîòà. Êàòî
ïî÷íå äà îñòàðÿâà, ïî÷âà äà ìèñëè çà äðóãèÿ ñâÿò. Òîé ìèñëè
çà äðóãèÿ ñâÿò, íî å íåäîâîëåí. Íÿêîé ïúò ñòàðèòå ñà íåäîâîë-
íè îò ìëàäèòå. Íå ÷å ñà íåäîâîëíè îò ñëàáîñòòà íà ìëàäèòå,
íî ïîíåæå òå íå ìîãàò äà ó÷àñòâóâàò â æèâîòà íà ìëàäèòå,
ñòàâàò íåäîâîëíè. Æèâîòúò íà ìëàäèòå å åñòåñòâåí.
Èìà òðè ïúòèùà, òðè ïúòèùà, ïî êîèòî ÷îâåê âúðâè ­
òðè ó÷èëèùà. Ôèçè÷åñêèÿò ïúò å ïúò íà ôèçè÷åñêîòî òÿëî,
çà êëåòêèòå, çà æåëàíèÿòà íà Çåìÿòà. Òå ñà åñòåñòâåíè.
Íÿêîé ïúò íèå ñå íàõâúðëÿìå íà ñâåòñêèÿ æèâîò. Òîâà
òðÿáâà äà îñòàâèì. Íàé-ïúðâî ìàéêàòà êàçâà íà äåòåòî
ñè: “Òè íÿìà äà äðóæèø ñ òîâà äåòå, ñ îíîâà äåòå.” À ïúê
ïîñëå ãî ïðàùà íà ó÷èëèùå è ìó êàçâà: “Ùå äðóæèø ñ âñè÷êè
äåöà â ó÷èëèùåòî.” Âòîðèÿò ïúò å ïúò íà ÷îâåøêîòî ñúðöå.
×îâåê òðÿáâà äà èçáåðå òîçè ïúò, çà äà ìîæå äà ñå ðàçâèâà
÷îâåøêîòî ñúðöå. Òðåòèÿò ïúò å ïúò íà ÷îâåøêèÿ óì. È
òîé ñè èìà ïúòèùà. Âñåêè ïúò ñè èìà ñâîèòå óïðàæíåíèÿ.
È Õðèñòîñ êàçâà: “Àç ñúì Ïúòÿò, Èñòèíàòà è Æèâîòúò.”
Êàê áèõòå ïðåâåëè òåçè äóìè? Êàêâî ìÿñòî ùå äàäåòå íà
“ïúòÿ”?  äàäåí ñëó÷àé òîé ïðîèçòè÷à îò ìúäðîñòòà.
Õðèñòîñ êàçâà: “Íîâèÿò ïúò å ïúò íà Áîæåñòâåíàòà
ìúäðîñò. Òîé êàçâà: “Àç ñúì Ïúòÿò”. Ïúòÿò, íî êîéòî
&
âÿðâà; è âèå òðÿáâà äà òðúãíåòå ïî íåãî. Âúâ âòîðàòà ÷àñò
Õðèñòîñ êàçâà: “Àç ñúì Èñòèíàòà”. Òî å çåíèòúò. Íà÷àëîòî
å ïúòÿò. Çíàíèåòî, ñâåòëèíàòà ñà ïúòÿò. Ñåãà, çíàíèåòî
íå å ñàìî îò åäèí ñâÿò. Íÿêîè õîðà ñà ó÷èëè çà ôèçè÷åñêèÿ
ñâÿò ñàìî.  ÷îâåøêîòî òÿëî îáëàñòòà ïðè âåæäèòå,
äîëíàòà îáëàñò íà ÷åëîòî, å ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò. Ñðåäíàòà
÷àñò íà ÷åëîòî å äóõîâíèÿò ñâÿò. À ãîðíàòà ìó ÷àñò å Áî-
æåñòâåíèÿò ñâÿò. Óìúò â äîëíàòà îáëàñò îòãîâàðÿ íà
ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò; óìúò â ñðåäíàòà îáëàñò îòãîâàðÿ íà
äóõîâíèÿ ñâÿò; è óìúò íà ãîðíàòà îáëàñò îòãîâàðÿ íà
Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. ×îâåê èìà è òðè âèäà ÷óâñòâà: ÷óâñòâà
íà ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, äóõîâíèÿ ñâÿò è Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò.
Êîãàòî ÷îâåê å ïðàâèëíî ðàç-
âèò ­ êîãàòî òðèòå òåçè ñâÿòà
ñà ïðàâèëíî çàñòúïåíè ­ òîé èìà
åäíà ïðîïîðöèÿ â ãëàâàòà. Èìà
èçâåñòíè îòíîøåíèÿ ìåæäó
÷àñòèòå íà ãëàâàòà. Òåãëèø åäíà
ëèíèÿ îò óøíàòà äóïêà
õîðèçîíòàëíî. a ­
ïðîíèöàòåëíîñò, b ­ ìèëîñúðäèå, c ­ áëàãîãîâåíèå, d ­
òâúðäîñò. È îò òàÿ ëèíèÿ ñå òåãëè îòâåñíî íàãîðå,
äîäåòî äîéäå äî âèñî÷èíàòà íà ãëàâàòà. Òàÿ îòâåñíà ëèíèÿ
ïîêàçâà êàê ñà çàñòúïåíè ñïîñîáíîñòèòå â ÷îâåøêàòà
ãëàâà.  öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî â åäèí âåê ãëàâàòà ñå ïîâäèãà
íàãîðå ñ åäíà äåñåòà îò ìèëèìåòúðà. Îò äðóãà ñòðàíà
ãëàâàòà ñå ðàçâèâà è íàïðåä (÷åðåïúò).
Ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò èìà ôèçè÷åñêà ìàòåðèÿ è ôèçè÷åñêè
ñèëè, êîèòî òðÿáâà äà ñå èçó÷àâàò. È äóõîâíèÿò ñâÿò ñè
èìà äóõîâíà ìàòåðèÿ, äóõîâíè ñèëè, êîèòî òðÿáâà äà ñå
èçó÷àâàò. È Áîæåñòâåíèÿò ñâÿò ñè èìà Áîæåñòâåíà
ìàòåðèÿ è Áîæåñòâåíè ñèëè, êîèòî òðÿáâà äà ñå èçó÷àâàò.
Èíäóñèòå ÿ íàðè÷àò “àêàøà”. À ïúê áúëãàðèòå èìàò äóìàòà
“êàøà”. Çíà÷è, íåùî çàáúðêàíî è íå ñå çíàå êàêâî å. Ïî íÿêîé
ïúò âèå ñå íàìèðàòå â åäíî ïðîòèâîðå÷èå, çàáîëÿâà êðàêúò
âè. Âèå íå ðàçáèðàòå çàêîíèòå íà ôèçè÷åñêàòà ìàòåðèÿ.
Íÿêîé ïúò âèå èñêàòå äà ëåêóâàòå íÿêîé ÷îâåê, íî íå çíàåòå
êàê äà ãî ëåêóâàòå. Èìà ñè íà÷èí çà ëåêóâàíå. Õîðàòà ùå ìó
òóðÿò êîìïðåñè, ùå ìó íàïðàâÿò ðàçòðèâêè ñ ìàñëî, ñïèðò,
'
ùå ìó íàëîæàò òåñòî ñ âîùèíà, ñ òðèöè è ïð. Íî âñè÷êèòå
áîëåñòè ïðîèçòè÷àò îò òîâà, ÷å ÷îâåê èçãóáâà ôèçè÷åñêàòà
òîïëèíà íà òÿëîòî ñè. Òîãàâà áîëåñòèòå èäâàò. Áîëåñòèòå
ïðîèçòè÷àò îò 3 ïðè÷èíè. Èìà áîëåñòè, êîèòî ïðîèçòè÷àò
îò ïîñòúïêèòå íà õîðàòà âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò; èìà
áîëåñòè, êîèòî ïðîèçòè÷àò îò ÷óâñòâåíèÿ ñâÿò; èìà
áîëåñòè, êîèòî ïðîèçòè÷àò îò ìèñëèòå íà ÷îâåêà. Âñè÷êè
íåðâíè ðàçñòðîéñòâà, êîèòî èìàò õîðàòà, ñå äúëæàò íà
òîâà, ÷å ìèñëèòå íå ñà â õàðìîíèÿ. Íå èñêàì äà âè çàíèìàâàì
ñ áîëåçíåíè ðàáîòè. Íî ïîíåæå ñòå äîñòà íàïðåäíàëè, âèå
ñòå êàòî çàòâîðåíè åçåðà. È íÿìàòå èçëàç. Õîäèòå, õîäèòå,
èñêàòå äà íàïðàâèòå íåùî. Òàçè íàñúáðàíà åíåðãèÿ âúâ âàñ
òðÿáâà äà èçëåçå íàâúí.
Íàé-ïúðâî ñà ïðîïîâÿäâàëè íà õîðàòà, ÷å òðÿáâà äà ñå
ïàçèòå îò ñâåòà. Íÿìà êàêâî äà ñå ïàçèòå îò ñâåòà. Àêî å çà
ïàçåíå, ñâåòúò òðÿáâà äà ñå ïàçè îò âàñ, à íå íèå îò ñâåòà. À
ñåãà êàçâàò îáðàòíîòî. Íå, ñâåòúò òðÿáâà äà ñå ïàçè îò íàñ.
Êàçâàò: “Ïàçåòå ñå îò äÿâîëà.” Íå, äÿâîëúò òðÿáâà äà ñå ïàçè
îò íàñ! Ùîì òè òðÿáâà äà ñå ïàçèø îò äÿâîëà, òè ñè ñòðàõëèâ.
À ïúê ùîì äÿâîëúò òðÿáâà äà ñå ïàçè îò òåáå, òîé å ñëàá.
Ùîì òè òðÿáâà äà ñå ïàçèø îò íåãî, òîé å ïî-ñèëåí îò òåáå. À
ùîì òîé ñå ïàçè îò òåáå, òîé å ïî-ñëàá îò òåáå. Íèå ñìå ïî-
ñèëíè îò äÿâîëà. Òîâà ãî èìàéòå ïðåäâèä! Ñàìî ÷å äÿâîëúò
íÿêúäå å ïî-ìàéñòîð: òîé å ìàéñòîð â ëúæèòå. Êàòî äîéäå,
îáðàçóâà åäèí äîëàï*, êàêòî ïàÿêà, êîéòî õâàùà íÿêîÿ ìóõà.
Íî ñ õèòðèíà, íå ñúñ ñèëà. Ñåãà íå èñêàì äà âè ãîâîðÿ ìíîãî
çà äÿâîëà, çàùîòî íå òðÿáâà äà îáèæäàìå. Òîé çíàåòå ëè êîëêî
ãëàâîáîëèå èìà! Òîé å çàáúðêàë åäíà êàøà, òà ñå ÷óäè êàêâî
äà íàïðàâè. Òîé ñ÷èòà, ÷å âñè÷êè õîðà ñà âèíîâíè. È âè êàçâà:
“Âèå ñòå âèíîâíè çà âñè÷êàòà êàøà, êîÿòî çàáúðêàõòå.” Òîé
òúðñè äà ñè ïîìîãíå íà ñåáå ñè. Òîé íå å ïðàâ. Ñàì ñå å
çàáúðêàë òîé â åäíà êàøà è òúðñè ñåãà ïðè÷èíàòà îòâúí.
Äà îñòàâèì ñåãà äÿâîëà. Òîé ñè âúðøè ìíîãî äîáðå ðàáî-
òàòà. Àç ìó õàðåñâàì åäíà ÷åðòà: ìíîãî å ïðèëåæåí, íÿìà
ñúùåñòâî ïî-ïðèëåæíî îò íåãî. Àêî ãî èçïúäèø îò âðàòàòà,
òîé âëèçà ïðåç êîìèíà. Àêî ãî èçïúäèø îò êîìèíà, òîé ùå
âëåçå ïðåç íÿêîÿ ìàëêà äóï÷èöà. Ñòî ïúòè äà ãî èçïúäèø,

* äîëàï (îò ïåð.-òóð.) ­ îñòàð. è äèàë. õèòðèíà, èíòðèãà.

!
ïàê ùå äîéäå. Ùå êàæå: “Äîáúð äåí, êàê ñòå?” Òîé å ìíîãî
ó÷òèâ. È å ìíîãî ñëàá. Ìíîãî ùå òå õâàëè. Âñåêè, êîéòî ìíîãî
õâàëè, å ìíîãî ìàëúê. Ùå òå çàïàëè îò ÷åòèðèòÿõ ñòðàíè.
×å ùå ãîðèø. Òîé èìà äà âçåìà íåùî îò òåáå. Òîé, êàòî
äîéäå, ùå êàæå: “Òè ñè ãåíèàëåí. Êàòî òåáå ñúùåñòâî íÿìà â
ñâåòà. Íå ñúì âèæäàë êàòî òåáå.” È ñëåä êàòî ñè ñâúðøè
ñâîÿòà ðàáîòà, äà êàæå: “Ïî-ãîëÿì ñåðñåìèí* îò òåáå íå ñúì
âèæäàë.” Ùå òå íàêàðà íÿêîé ïúò äà íàïðàâèø íåùî è ùå òè
êàæå: “Íÿìà íèùî, ïîìú÷è ñå. Íàïðàâè íà õîðàòà íÿêîÿ öúð-
êâà, îòòóê-îòòàì âçåìè, ñúáåðè òîçè-îíçè è íàïðàâè öúð-
êâàòà. ×å ñè îáðàë, íÿìà íèùî ­ ùå íàïðàâèø öúðêâà! Ùå
ñòàíàò õîðàòà ïî-äîáðè.” À ïúê ùîì íàïðàâèø öúðêâà, òîé
ùå âäèãíå àäâîêàòè, ñúäèè äà òå õâàíàò è äà òå òóðÿò
íàòÿñíî. Ñëåä òîâà ùå òå îçëîáè è ùå êàæå: “Íå ðàçáèðàò
õîðàòà êàêâîòî ïðàâèø.” Òîâà ñà íåãîâè ïðèéîìè. Äÿâîëúò,
êàòî íàïðàâè ïîãðåøêà, ñ÷èòà, ÷å å íàïðàâèë äîáðî. È êàòî
íàïðàâè äîáðî, ñ÷èòà, ÷å å íàïðàâèë ïîãðåøêà. È êîãàòî
ïîõâàëè íÿêîãî, òîé ïîñëå êàçâà: “Çà òåçè ïîõâàëè àç ùå ìó
íàòðèÿ íîñà.” È çà äà ñè èçêóïè ãðåõà, òîé ùå òè íàòðèå
íîñà. È òîé ùå ìèñëè, ÷å å íàïðàâèë íàé-ãîëÿìîòî äîáðî. Òî
ñà íåãîâè ðàçáèðàíèÿ. Äà íå ìó êàæåòå ñåãà òîâà.
Òà êàçâàì: Âèå òðÿáâà äà ðàçâèâàòå â ñåáå ñè ôèçè÷åñ-
êèòå ñèëè. ×îâåê äî ñòàðè ãîäèíè èìà êàêâî äà ðàçâèâà â
òÿëîòî ñè. È àêî âèå áèõòå ñëåäâàëè çàêîíèòå íà ïðèðîäàòà,
÷îâåê áè æèâÿë ìíîãî åñòåñòâåíî. Ñåãà êðàéíèÿò ïðåäåë å
120 ãîäèíè. Èìà 12 çîäèè. Çíà÷è âúâ âñÿêà çîäèÿ ïî 10 ãî-
äèíè, òå ñà 120 ãîäèíè. Íî ÷îâåê íå ìîæå äà íàïðàâè åäèí
êðúã. Íî æèâåÿò íÿêîè ñàìî åäèí ìåñåö, íÿêîè åäíà ãîäèíà,
10, 20, 30, 50, 60, 70, 80. Íà 80 ãîäèíè ïî÷âàò äà ìèñëÿò, ÷å ñà
îñòàðåëè è êàçâàò, ÷å òðÿáâà äà âúðâÿò çà äðóãèÿ ñâÿò; íÿìàò
ñ êàêâî äà ñå çàíèìàâàò ïîâå÷å íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå.
Òà êàçâàì: Òðÿáâà äà èìàòå âèíàãè ñ êàêâî äà ñå çàíèìà-
âàòå. Íà ïúðâî ìÿñòî, òóðåòå ñèëèòå íà òÿëîòî ñè â
åñòåñòâåíî ïîëîæåíèå. Íà âòîðî ìÿñòî íå ãóáåòå ñèëèòå
íà ñúðöåòî ñè, íå ãóáåòå óñåòà. Íàé-ìàëêàòà ïå÷àëáà, êîÿòî
äîáèåòå, äà òå ðàäâà. Ïîñëå, íå ãóáåòå âàøèòå õóáàâè ìèñëè.
Êàòî âè äîéäå

* ñåðñåìèí, ñåðñåì (îò ïåð.-òóð.) ­ ãëóïàâ, ìàëîóìåí, òâúðäîãëàâ.

!
øàâóâòñâó÷îï îòàÊ .ÿåí àí åñ åòéàâäàð ,ëúñèì àâàáóõ àíäå
ÿîêÿí èëè ,îâòñâó÷ îíòÿèðï øàìè èëè àëèñ å÷åâîï îêëàì
,èëñèì åòèîâñ àí øàâäàð åñ àÄ .øàâäàð åñ àä ,ëúñèì àâàáóõ
-ñèì ,òÿâñ ÿèãóðä â åòåçåëâ îòàê ,îòîùàÇ .èêïúòñîï è àâòñâó÷
ÿèãóðä â åè .ñàâ ñ òÿâðúâ èâ åòèêïúòñîï è àòàâòñâó÷ ,åòèë
,ñàâ àç èðîâòàç åñ åù òÿâñ òÿèêñå÷èçèô å÷ ,åòèäèâ åù òÿâñ
òÿèíëàåÐ .òÿâñ ÿèêñå÷èçèô àí èíèòðàê îìàñ åòàìè åù åèâ îí
.òÿâñ ÿèêñå÷èçèô àç èíèòðàê åòàìè åù îí ,èðîâòàç åñ åù òÿâñ
îâêàê åòàìÿí å÷ îòàê ,åòàâàùóìñ åñ åèâ òúï éîêÿí àãåÑ
-ëúïçè àä åæîì ðîüòêà íèäå ðåìèðïàÍ .àòÿìåÇ àí åòèâàðï àä
îÍ .èòîáàð îãîíì àç èâëúì åñ àä åæîì ,èòîáàð îãîíì àâÿí
åù ,òåëèá åìåçâ åù ,ðúòàåò àí àâèòî îòéîê ,ëåòàøóëñ íèäå
òàâàä èëÈ .àòÿëîð åàðãè èñ òúðîüòêà êàê àäåëã åù è åíäåñ
.àòåâñ àç å îÒ .îíáîäîï îùåí å îÒ .òúòåâñ å àòàðåïÎ .àðåïî
àä òàêñÈ .åèíàòèïçúâ àç å îò È .]...[ àðîõ ìà÷èðàí çà àòåâÑ
-èæ òÿâàòñäåðÏ .àòàìàðä â èëè àòàðåïî â àòîâèæ òÿâàòñäåðï
îòàê àòàêèëáóÏ .àòîâèæ â å åí îòêàê òñîíëåòèâòñéåä â ,àòîâ
åòèíçîèãèëåÐ .îíëåòàòèïçúâ àâóâòñéåä îòåèíåëâàòñäåðï ,àäåëã
-ñèì ,ãîÁ àìè îòéîê ,íàëï ÿèêîðèø òàðèáçàð åí îòèîê ,àðîõ
îã òúõåðà .îíøåðã å ,àòåâñ â èøðúâ åñ îòåîê ,îê÷èñâ å÷ ,òÿë
-åãíà óäæåì è ,àðîõ åòèíâîõóä ó è ,àòåâñ â È .åäúêÿñâàí àìè
àíäå èâàðïàí àä åæîì èêåñ .îíëàóäèâèäíè îùåí å îÒ .åòèë
àíäå åòèâàðïàí àä åòåæîì å÷ ,åòàâäàð åñ àä È .àêøåðãîï
øåæîì ,øååï îòàÊ .èíäîáîâñ åòñ å÷ ,àâçàêîï àâîÒ .àêøåðãîï
íèâîëîï ñ íîò íèäå øåìåçâ àä øåæîÌ .àêøåðãîï øèâàðïàí àä
è ;îíøåðãîï øåìåçâ àä åæîì ,øàâ÷àê åñ îòàÊ .îíøåðãîï íîò
å åí àêøåðãîï àíäÅ .îùèí è÷àíç åí àâîò îÍ .øàçèëñ îòàê
îìàñ å àêøåðãîï àêÿñ .òñàðòíîê íèäå îìàñ å ÿÒ .àêøåðãîï
.åðáîä-îï åòèòîáàð øàðèáçàð àä àç ,ëóìèòñ íèäå
-øåðòúâ àíäå àâóçàðáî åñ àä èâ àöíèñâ óäæåÌ :ìàâçàê àÒ
òî íèäå èêåñ .åèíåæàâó è åíàòè÷îï îíìèàçâ àí àêçúðâ àí
,àâîò åòèãóðä â àâàæàâó àä ,åòèãóðä àâàæàâó àä àâáÿðò ñàâ
,êåâî÷ íèäå àí îòîëÿò åòéàòè÷àç àòîâèæ  .ëàä å ìè ãîÁ îòåîê
;ëàä å óì ãîÁ îòåîê ,îòåöðúñ åòéàòè÷àç ;ëàä å óì ãîÁ îòåîê
òàòè÷àç åñ àä àâáÿðò àðóòëóê àòàâîí  .ìó ÿèâîãåí åòéàòè÷àç
àâîÒ .àòàðîõ åòÿâàðïçè àä îãîíì åòåñåì åñ åí È .àòàðîõ
åáåñ îâðúï-éàí åòéÿâàðïçè ,åíÿâàðïçè àç å îêÀ .îâàðï å åí
èë èëàâàäþëáàí åè .òÿâàðïçè åñ àä àìè àùåí îêëîÊ .èñ

!
ñòå? Äà äîïóñíåì, ÷å âèå ñòå åäèí êàñèåð â íÿêîÿ áàíêà.
Ïðåç âàñ ñà ìèíàëè äíåñ 100­200 äóøè. Êîëêî ïúòè ìîæåòå
äà èçãóáèòå ñâîåòî ðàâíîâåñèå. Èëè ñòå â ïîùàòà è
ïðîäàâàø ìàðêè. Èëè ñòå áàêàëèí è ðàçäàâàø çàõàð. Êîëêî
ïúòè ìîæåòå äà èçãóáèòå ðàâíîâåñèåòî. Èëè ìîæå äà ñè
àäâîêàò, ó÷èòåë, ìàéêà. Êàòî ìàéêà êîëêî ïúòè ùå
èçãóáèø ñâîåòî ðàâíîâåñèå! Äåòåòî íè íàé-ìàëêî íå âëèçà
â òâîåòî ïîëîæåíèå. Òî èçèñêâà, íàñòîÿâà. Äåñåò ïúòè
ìîæå äà ïëà÷å, ùå òå âäèãíå. Íèêàê íå ãëåäà, ÷å òè ìîæå
äà ñè óìîðåí. Ðåëèãèîçíèòå è äóõîâíèòå õîðà ñà ïî-
÷óâñòâèòåëíè è â òÿõ ñòðàäàíèÿòà ñà ïî-èíòåíçèâíè. Òà,
÷óâñòâèòåëíîñòòà òðÿáâà äà âúðâè ñúðàçìåðíî; ÷îâåê íå
òðÿáâà äà ðàçâèâà ìíîãî ñâîÿòà ÷óâñòâèòåëíîñò. Ùîì ñå
å ðàçâèëà ìíîãî ÷óâñòâèòåëíîñòòà, òîé òðÿáâà äà çíàå
êàê äà ïàçè ñâîåòî ñúðöå Ìíîãî ñòðàäàíèÿ èäàò îò ïðå-
êîìåðíàòà ÷óâñòâèòåëíîñò. Íàïðèìåð íÿêîé íå òå å
ïîãëåäíàë äîáðå. È òè êàçâàø, ÷å òîé å ñòàíàë ñòóäåí.
Íî äà ñå ïîâúðíåì êúì âúïðîñà: òîïúë è ñòóäåí. Õëà-
äèíàòà å ïðèÿòíà, íî è ñòóäúò ñè èìà ñâîÿòà ñëóæáà. Íî ìíîãî
áîëåñòè ñå äúëæàò íà ñòóäà. Ìîæå äà íàïðàâèòå åäèí îïèò.
Äà êàæåì, ÷å âèå ñòå ñå ïðîñòóäèëè, èçãóáèëè ñòå òåìïåðàòó-
ðàòà íà âàøåòî òÿëî È ñëåä òîâà ñå ñâèâàòå. Òîãàâà âè òóðÿò
òîïëè êîìïðåñè, ðàçòðèâàò âè è êàòî âè òóðÿò òîïëè êîì-
ïðåñè, âàñ âè å ïðèÿòíî. Êàêâà å ôèëîñîôèÿòà íà òàÿ ïðèÿò-
íîñò? Êîãàòî èìàòå åäíî âúçïàëåíèå îòâúí, îòâúí å òîïëî,
íî àêî âúòðå å ñòóäåíî? Â ïðîñòðàíñòâîòî ìåæäó ìîëåêóëèòå
íà òÿëîòî âúòðå ñúùåñòâóâà ñòóä. È ñëåäîâàòåëíî, êîãàòî ñå
òóðÿ òîïëèíàòà, çà äà ïðîíèêíå â òîâà ïðîñòðàíñòâî, òî å, çà
äà âúçñòàíîâè òàÿ òîïëèíà, êîÿòî òÿëîòî èìà. È ùîì ñå çà-
ïúëíè òîâà ïðîñòðàíñòâî ñ òîïëèíà, âàñ êîìïðåñúò âå÷å âè
å ïðèÿòåí. Ùîì ñå ñòîïÿò âñè÷êè ëåäîâå è ñå ïðåâúðíàò íà
âîäà, êàçâàòå: “Íå èñêàì âå÷å êîìïðåñ. Ñòèãà.” Àêî ïîâè-
øàâàòå, ùå ñòàíå îáðàòíî. Òà, ïî íÿêîé ïúò ÷óâñòâàòà íà
÷îâåêà ìîãàò äà ñå çàëåäÿò. Òîãàâà óñåùàòå åäíà ãîëÿìà íå-
ïðèÿòíîñò. Òîãàâà òðÿáâà äà òóðèòå òîïëèíà.
Êîãàòî ãîâîðèì çà ëþáîâòà, òðÿáâà äà çíàåì, ÷å ÷ðåç
çàêîíà íà Ëþáîâòà, ÷ðåç çàêîíà íà Îáè÷òà íèå âëàãàìå
íîðìàëíà òîïëèíà, êîÿòî òÿëîòî èçèñêâà. Òè òðÿáâà äà îáè-

!!
÷àø, çàùîòî èíà÷å ùå èçãóáèø ñâîÿòà òîïëèíà. À ïúê ùîì
èçãóáèø òîïëèíàòà íà äóõîâíîòî ñè òÿëî, òè íå ìîæåø äà
èìàø äîáðî ðàçïîëîæåíèå íà ñúðöåòî È óìúò ñè èìà ñâîÿòà
òîïëèíà. Äîêàòî óìúò èìà òàçè ñâåòëèíà, êîÿòî òðÿáâà äà
èìà, òîé èìà è íîðìàëíà òîïëèíà. Ùîì ñâåòëèíàòà ñå íà-
ìàëè, ùå ñå íàìàëè è òîïëèíàòà ìó. Âñÿêà ìèñúë, êîÿòî å
ïðàâà, òÿ íîñè ñâåòëèíà; âñÿêî ÷óâñòâî, êîåòî å ïðàâî, íîñè
òîïëèíà âúòðåøíà. Òàçè òîïëèíà ÿ íàðè÷àò “ìèð”, “ðàäîñò”,
êàêâî ëè íå. Íî êàçâàì, ÷å òî å òîïëèíà. Àç âçåìàì äóìàòà
“òîïëèíà”, ïîíåæå òàçè äóìà å ïîíÿòíà. Åòî êàêâî çíà÷àò
ïîíÿòíèòå äóìè. Àêî âèå âëåçåòå â åäèí òåàòúð è êàæåòå:
“Ëþáîâ”, ùå êàæàò, ÷å íà òîçè ìó å ìðúäíàëà äúñêàòà. Íî
àêî êàæåòå: “Ïîæàð!”, òîãàâà âñè÷êè ðàçáèðàò êàêâî çíà÷è
òàçè äóìà. Äóìàòà “ïîæàð” å ìîùíà ñèëà. Òà, íèå íÿìàìå çà
ëþáîâòà äóìà, ñèëíà êàòî äóìàòà “ïîæàð”. Êàòî âè êàæàò
“ëþáîâ”, âèå êàçâàòå: “Ïðàçíà ðàáîòà å ëþáîâòà, òÿ å èãðà÷-
êà.” Íî àêî êàæåø íÿêîìó “ñòðàäàíèÿ, ìú÷åíèå”, îíçè ïî÷âà
äà òðåïåðè. Êàòî êàæàò “ìú÷åíèå”, òè ðàçáèðàø òàÿ äóìà.
Ñòðàäàíèåòî å ñàìî ñÿíêà íà ëþáîâòà, ñàìî ñÿíêà íà òà-
çè òîïëèíà. Çàùî ñòðàäàòå? Ñòðàäàòå äà íå èçãóáèòå òîï-
ëèíàòà íà âàøåòî äóõîâíî òÿëî Âñÿêî åäíî ñòðàäàíèå âúçñòà-
íîâÿâà âúòðåøíàòà òîïëèíà. Áåç ñòðàäàíèå õîðàòà ùÿõà äà
èçñòèíàò, ùÿõà äà çàìðúçíàò, ùÿõà äà ñå âêî÷àíÿò. Èñêàòå äà
íå ñòðàäàòå. Çà äà íå ñòðàäàø, òðÿáâà äà èçëåçåø îò ôèçè÷åñ-
êèÿ ñâÿò. À ïúê äà îòèäåòå íà îíçè ñâÿò íå ñòå ãîòîâè. Òàì
íÿìà äà âè ïðèåìàò â ó÷èëèùåòî. È çà ñëóãè íÿìà äà âè ïðè-
åìàò. Ìîãàò äà âè ïðèåìàò çà ñëóãè. Âúâ Âàðíåíñêî åäíà ñåñ-
òðà, 60-ãîäèøíà, ñúíóâàëà, ÷å îòèâà â äðóãèÿ ñâÿò. Òÿ íå çíà-
åëà äà ÷åòå. Íà åäíà ìàñà ñåäåëè 24 ñòàðöè, îáëå÷åíè â áåëè
äðåõè. Íà ìàñàòà èìàëî êíèãè. È òå ïèøåëè. Òÿ êàçàëà: “Êàêâî
ïðàâèòå òóê?” Òÿ èñêàëà äà çíàå òå êàêâî ïðàâÿò. Òå º êàçàëè:
“Áàáî, çíàåø ëè äà ÷åòåø?” ­ “Íå çíàÿ.” “Òîãàâà òóê âîäà ùå
íîñèø.” Çíà÷è, âîäà ùå íîñè, îò À, Á ùå ïî÷íå. “Íÿìà äà ñå
ìåñèø â òàçè ðàáîòà, êîÿòî íèå ïðàâèì, íî ùå ó÷èø À, Á.”
Ôèçè÷åñêèÿò, äóõîâíèÿò è óìñòâåíèÿò ñâåòîâå ñà ñâúð-
çàíè. Â íîâàòà êóëòóðà ùå èìà åäíî ðàâíîâåñèå. Ñåãà äóõîâ-
íèÿò ÷îâåê òðÿáâà äà ñòàíå ïî-ñåðèîçåí. Ñåðèîçíîñòòà íå
çàâèñè îò íåãîâèòå ìóñêóëè. Íî äóõîâíèÿò ñâÿò òðÿáâà äà

!"
ïðèâëè÷à óìà ìó. Òîé äà âèæäà êðàñîòàòà íà äóõîâíèÿ ñâÿò.
È ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò ñè èìà ñâîÿ êðàñîòà. È Áîæåñòâåíèÿò
ñâÿò ñè èìà ñâîÿ êðàñîòà.
Òåçè òðè ñâÿòà ñúñòàâëÿâàò åäíà öåëîêóïíîñò. Àêî òè
íÿìàø êðàñîòàòà íà ôèçè÷åñêîòî òÿëî, ùå ëèïñâà íåùî íà
äóõîâíîòî òè òÿëî. Àêî íÿìàø êðàñîòà íà äóõîâíîòî òè òÿëî,
ùå ëèïñâà íåùî íà óìñòâåíîòî òè òÿëî. Çäðàâåòî òðÿáâà äà
áúäå â òÿëîòî, ÷óâñòâàòà è ìèñúëòà. È òîãàç êàçâàìå: ñâåòëè
ìèñëè, òîïëè ÷óâñòâà è ñèëíè ïîñòúïêè. Òåçè íåùà ùå âè ñà
ïîòðåáíè.
Èñêàòå äà æèâååòå. Êàêâî çíà÷è òîâà? Ñ êîëêîòî ïîâå÷å
õîðà, ñ äóøèòå íà õîðàòà, âëåçåòå âúâ âðúçêà è ñå çàïîçíàåòå,
òîëêîç ïî-äîáðå. Àêî íå âëåçåòå âúâ âðúçêà ñ ÷îâåøêèòå óìî-
âå, íå ìîæå äà èìàòå äîáðî ðàçïîëîæåíèå. Àêî íå âëåçåòå
âúâ âðúçêà ñ ÷îâåøêèòå ñúðöà, ñúùî íå ìîæå äà èìàòå äîáðî
ðàçïîëîæåíèå. Ñúùî òàêà, àêî íå âëåçåòå âúâ âðúçêà ñ ÷î-
âåøêèòå òåëà. Ùå çàáåëåæèòå, ÷å ùîì ñå äîáëèæàâàòå äî
èçâåñòíè õîðà, âèå ãè îáè÷àòå, ïîíåæå îò òåõíèòå òåëà èçëèçà
òîïëèíà è òåçè õîðà âè ñà ïðèÿòíè. À ïúê íÿêîè õîðà ñà ìíîãî
áåäíè. Òå îòèâàò äà ïîìàãàò íà äðóãèòå õîðà, à ïúê òå ñàìè
ñà áåäíè.
×îâåê, êîéòî èñêà äà ïîìàãà íà Áîãà, íà äðóãèòå, òðÿáâà
äà áúäå áîãàò è ïî òÿëî, è ïî ñúðöå, è ïî óì! À ïúê êîéòî íå
å áîãàò, òîé òðÿáâà äà ðàáîòè, çà äà çàáîãàòåå. Ïèñàíèåòî
êàçâà: “Ñúáèðàéòå ñè ñúêðîâèùà.”
×ðåç ôèçè÷åñêîòî ñè òÿëî ùå âëåçåì â ñúîáùåíèå ñ õîðà-
òà íà Çåìÿòà. Òðÿáâà äà âëåçåì â ñúîáùåíèå ñ òÿõ. À ïúê ñ
äóõîâíîòî òÿëî ùå âëåçåì âúâ âðúçêà ñ äóøèòå èì ­ çíà÷è
÷ðåç íàøåòî ñúðöå Àêî íàøåòî ñúðöå íå å ðàçâèòî, íÿìà äà
ìîæåì äà âëåçåì â îáùåíèå ñ äóøèòå íà õîðàòà. À ïúê àêî
óìúò íè íå å â ñúîòâåòíîòî ñúñòîÿíèå, íÿìà äà ìîæå äà âëå-
çåì âúâ âðúçêà ñ äóõîâåòå íà õîðàòà. Ïîä “äóõîâå” ðàçáèðàì
íàé-âèñîêîòî ïîëîæåíèå, ÷èñòèòå, íàïðåäíàëè äóøè, ñúâúð-
øåíèòå äóøè. Ïîä “äóõ” àç ðàçáèðàì åäíà äóøà, êîÿòî å çà-
âúðøèëà ñâîåòî ðàçâèòèå, à ïúê ïîä “äóøà” ðàçáèðàì äóøà,
êîÿòî ñëóæè íà ÷îâå÷åñòâîòî. Ïîä “äóõ” ðàçáèðàì äóøà, êî-
ÿòî ÷åðòàå áúäåùåòî íà õîðàòà. Äóõúò å, êîéòî ÷åðòàå áúäå-
ùåòî. À ïúê äóøàòà å, êîÿòî ðåàëèçèðà òîâà, êîåòî äóõúò

!#
÷åðòàå. À ïúê óìúò è ñúðöåòî ñà, êîèòî ïðèëàãàò âå÷å
òîâà, êîåòî å âå÷å íà÷åðòàíî.
Êàòî ãîâîðèì çà ìóçèêà, òðÿáâà äà çíàåì, ÷å èìà ðàçëè÷-
íè ìåòîäè. Âèå, ñòàðèòå ñåñòðè, ïååòå ëè? Ìëàäèòå äà ïåÿò.
Èìà íÿêîå âðåìå, êîãàòî õîðàòà íå ìîãàò äà ïåÿò, íàïðèìåð,
êîãàòî ÿäàò èëè êîãàòî ñïÿò. Êîãàòî îáâèíèëè åäíîãî, ÷å å
ãîëÿì ïèÿíèöà, åäèí êàçàë: “Ãðåøêà èìàòå, àç ãî çíàÿ, ÷å å
òðåçâåí ÷îâåê: êîãàòî ñïè íèêàê íå ïèå.” Ñåãà, òå ñà îñíîâíè
íåùà, êîèòî òðÿáâà äà ãè âçåìåòå ïðåäâèä. Òå ñà çà ñåãàøíîòî
âè âúçïèòàíèå.
Òðÿáâà äà ðàáîòèòå. Èìà äðóãè íåùà, êîèòî ïîñòåïåííî
ùå âè ñå ðàçêðèÿò. Íà âñåêèãî åäèí îò âàñ, ñïîðåä ñòåïåíòà
íà ðàçâèòèåòî ìó, àêî å ãîòîâ, ùå ìó ñå ðàçêðèâà. Òå ñà âúò-
ðåøíè, äóõîâíè ïðèäîáèâêè, êîèòî ñà ñïåöèàëíî ñàìî çà âàñ.
Âñÿêà âàøà ïðèäîáèâêà ùå ÿ äúðæèòå. Íå õîäåòå äà ñå õâà-
ëèòå ñ íåÿ, ïîíåæå ìîãàò äà âè ÿ îòêðàäíàò. Òè ñè âèäÿë
íåùî â äóõîâíèÿ ñâÿò è õîäèø äà ðàçïðàâÿø, à îíçè êàçâà:
“Òè êàêâîòî ñè âèäÿë, òàêèâà ðàáîòè íÿìà.” Íå ðàçïðàâÿéòå.
Òè ìèñëèø, ÷å öåëèÿò ñâÿò çíàå òåçè ðàáîòè.
Ïåñåíòà “Ôèð-Ôþð-Ôåí” å ïåñåí çà óìà. “Ìàõàð Áåíó”
å ïåñåí çà ñúðöåòî, à ïúê “Äàâàé, äàâàé” å çà òÿëîòî È ñòðî-
åæúò èì å îñîáåí. Èìà îñîáåí ñòðîåæ íà ïåñíèòå. Âú⠓Ôèð-
Ôþð-Ôåí” èìàòå ïðèìà, ïîñëå èìà êâàðòà. Ïîñëå íàãîðå
îòèâà ñåêóíäà. Ïîñëå ïàê ñåêóíäà è òåðöà. Êàêâî îçíà÷àâà â
ìóçèêàòà åäíà òåðöà? Òåðöàòà äàâà åäíà ìåêîòà íà åäèí òîí.
Òåðöàòà âúðâè ïî æåíñêà ëèíèÿ; êâàðòàòà âúðâè ïî ìúæêà
ëèíèÿ. Òÿ å ìîùíà. Êîãàòî íÿêîé å áîëåí, äàâà ñå êâàðòà.
Ïîñëå èìàòå êâèíòè. Êâèíòè è òåðöè ñè ïðèëè÷àò. Òåðöàòà
äàâà ñåêñòà. Ñåêóíäàòà äàâà ñåïòèìà, àêî ñå èçäèãíå.
Ôèëîñîôèÿòà íà ìóçèêàòà å ìíîãî òðóäíà ðàáîòà. Çàùî-
òî äà ïååø, íå ñàìî òðÿáâà äà ñúáóäèø òâîÿ ìóçèêàëåí öåí-
òúð òóê, íà ÷åëîòî, íî òðÿáâà äà ñúáóäèø è ðåä ÷óâñòâà, êîèòî
ñà ñâúðçàíè ñ ìóçèêàòà. Àêî ÷óâñòâàòà òè íå âçåìàò ó÷àñòèå,
òè íå ìîæåø äà ïååø. È àêî ñúáóäèø òèÿ ÷óâñòâà îòãîðå è
ïååø ïðàâèëíî, âåäíàãà ùå ïî÷óâñòâóâàø åäíà ìàëêà òîï-
ëèíà ïîä ëúæè÷êàòà, åäíî ðàçïîëîæåíèå è ñòàâàø âåñåë.
“Ôèð-Ôþð-Ôåí” çàïî÷âà ñ ðå. Íî àêî ìîæàõòå äà ïååòå ñ ïî-
âèñîê ãëàñ, àêî ìîæåõòå äà ïðèåìàòå äâå è ïîëîâèíà îêòàâè,

!$
àç áèõ âè ïðåïîðú÷àë äà ïî÷âàòå òàÿ ïåñåí ñúñ ñîë. Òóê ïî÷âà
ñ ðå. Àêî å áàñèñò íÿêîé, ìîæå äà ïåå îò äîëíî ñîë. Äðóã ìîæå
äà ïåå îò ñðåäíî ñîë. À íÿêîè îò âàñ ìîæå äà èçïåÿò îò ãîðíî
ñîë. (Èçïÿ ñå òàçè ïåñåí, êàòî ñå ïî÷íà îò ñðåäíî “ñîë”; âòîðè
ïúò ñå ïî÷íà, êàòî ñå ïî÷íà îò äîëíî “ñîë”; ñëåä òîâà ñå
èçïÿ, [êàêòî] å íîòèðàíà, îò “ðå”.) Ðå å äâèæåíèå.
Êîãàòî ñòàâàòå ñóòðèíòà, ïðàâåòå ñè åäíî ìóçèêàëíî
óïðàæíåíèå. Ïðèãîòâåòå ñè çà ñóòðèíòà åäèí ìóçèêàëåí ðå-
ïåðòîàð, âàø. Âçåìåòå ñè åäíà äóìà. È ïî íåÿ ñè ñú÷èíåòå
åäíà ìåëîäèÿ. Òåçè ïåñíè ñà ìîäåëè, ïî êîèòî òðÿáâà äà ñè
êîìïîçèðàòå ïåñíè. Âñÿêà ïåñåí ñè èìà ñâîåòî âðåìå. Ïî-
íåæå âñè÷êè íå ìîæåòå äà áúäåòå öèãóëàðè, êèòàðèñòè, îðãà-
íèñòè, ïèàíèñòè è ôëåéòèñòè, òî ïîíå âñè÷êè ìîæå äà ïååòå.
È ãðåõîòà å, àêî íå ïååòå. Íà âñåêè ÷îâåê Áîã å äàë ãëàñ. È
êàòî íå ïåå, ãðåõîòà å. Îðãàíúò íà ãëàñà, ëàðèíêñúò, å íàé-
õóáàâèÿò èíñòðóìåíò, êîéòî ÷îâåê èìà. À ïúê öèãóëêàòà çíà-
åòå ëè êîëêî å ñâîåíðàâíà? Íÿêîé ïúò ñêðèáóöà, ÷å è òîí íå
ìîæå äà èçäàâà. (Ó÷èòåëÿò ñâèðè íà öèãóëêàòà è ïåå: “ñèëà,
óñåò, ìèñúë” è âñè÷êè ñ íåãî èçïÿõà òèÿ äóìè ñ ðàçíîîáðàçíè
èçâèâêè.)
Âèå íå ìîæåòå äà áúäåòå ãîëåìè àðòèñòè íà ñöåíàòà, íî
ùå ñå ó÷èòå äà ïååòå. È êàòî èçïååòå íåùî, âòîðè ïúò ïî-
õóáàâî ùå ïååø.  äóìàòà “ñèëà” ëà å õóáàâà ñðè÷êà, ïîíåæå
èçðàçÿâà Áîæåñòâåíè åíåðãèè, ñ êîèòî ñè íàòîâàðåí. À
îçíà÷àâà òîâàð. Èìàø òîâàð, íî Áîæåñòâåí òîâàð ­ åäíà èäåÿ,
êîÿòî å Áîæåñòâåíà, òà òåáå òè å ïðèÿòíî äà íîñèø òåçè
íåñãîäè íà æèâîòà.
Èëè ìîæå äà èçïååòå: “ïúò, èñòèíà, æèâîò!” (Ó÷èòåëÿò
èçïÿ íÿêîëêî ïúòè òåçè äóìè.) Çàïîìíèõòå ëè ìåëîäèÿòà?
Ìîæå äà ñå íîòèðà.
“Äîáðàòà ìîëèòâà”
6.15 ÷ ñóòðèíòà
(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

13-à øêîëíà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 27 äåêåìâðè 1939 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.
!%
 ÂÚÒÐÅØÍÈßÒ ÃÎÑÏÎÄÀÐ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Âðåìåòî òèõî è ñòóäåíî.
Íåáåòî ÷èñòî, çâåçäíî.)

“Îò÷å íàø”

Êàêâà å çàäà÷àòà íà áîëíèÿ, êàòî ñòàíå îò ëåãëîòî? Äà

ïðèñòúïâà, çà äà âèäè äàëè ìîæå äà ñå äúðæè íà êðàêàòà ñè.
×åñòî õîðàòà èìàò èäåèòå íà ëîòàðèéíèòå áèëåòè. Âèå íå
ñòå ñïå÷åëèëè. Ùå ìå ãëîáèòå ñåãà. Ñïå÷åëèõòå. Ïîíåæå êàòî
âè êàçàõ, ÷å ïîëîâèíàòà ùå äàäåòå, àêî ñïå÷åëèòå åäèí ìè-
ëèîí, âèå êàçàõòå: “Ìíîãî å.” Òà, ñåãà å êâèò.
 êàêâî ñåäè ïðåñòúïëåíèåòî íà ÷îâåêà â ñâåòà? Ïðå-
ñòúïëåíèåòî èçëèçà îò äîáðîòî. Ïîíåæå àêî íå óïîòðåáèø
äîáðîòî íà ìåñòî, èìàø ïðåñòúïëåíèå. È àêî íÿìàø äîáðî,
íå ùåøå äà èìà ïðåñòúïëåíèå. Îò êàêâî ïðîèçëèçà íåâåæåñò-
âîòî? Îò çíàíèåòî. Àêî íÿìàø çíàíèå, èìàø íåâåæåñòâî.
Îò êàêâî èçëèçà áåçñèëèåòî? Îò ñèëàòà. Àêî íÿìàø ñèëà,
èìàø áåçñèëèå. Íÿêîé ùå êàæå: “Äîêàæè ìè.” Èìàòå åäíà
òî÷êà. Êàêâî ìîæåø äà íàïðàâèø ñ åäíà òî÷êà À? Îò åäíà
òî÷êà èìàø ñàìî åäíà âúçìîæíîñò.
Êàòî ñå äâèæèø îò òî÷êàòà, ùå
íàïðàâèø åäíà ïðàâà ëèíèÿ. Âèå
èìàòå ïîíÿòèå, ÷å ïðàâàòà ëèíèÿ å
ìíîãî äúëãà. Íå, òî÷êàòà èìà ñàìî
åäíà âúçìîæíîñò. Òî÷êàòà ìîæå äà
ïðàâè ñàìî åäíà êðà÷êà. È êàòî
íàïðàâè åäíà êðà÷êà, òàì ùå íàìå-
ðèø äðóãà òî÷êà. È òàì ùå ñå ñðåù-
íàò. Òàêà ÷å, äâå ðàçóìíè ñúùåñòâà ùå ñå ñðåùíàò ­ îòèâàò
åäèí êúì äðóã. Êàê ùå ñå ðàçìèíàò äâå ñúùåñòâà? Ïðåäñòà-
âåòå ñè, ÷å âèå ùå ñå ñðåùíåòå íà åäíà ïðàâà ëèíèÿ. À ïúê
ïðàâàòà ëèíèÿ èìà åäíà äúëæèíà, íÿìà øèðî÷èíà, íÿìà è
!&
äåáåëèíà. Êàê ùå ñå ðàçìèíàò? Íÿìà äà ìîæå äà ñå ðàçìè-
íåòå. Çíà÷è, ïî ïðàâàòà ëèíèÿ êàêâî ìîæå äà ðàçðåøèòå?
Âèå êàçâàòå: “×îâåê òðÿáâà äà áúäå ïðàâ.” Ïðàâèÿò ÷îâåê
êàêâî ùå ðàçðåøè? Òåçè õîðà ùå ñå ñúãëàñÿò äà òðúãíàò â
äðóã ïúò. Ùå êàæàò: “Ïî òîçè ïúò, ïî êîéòî ñìå òðúãíàëè,
íå ñìå çàâúðøèëè ñâîÿòà åâîëþöèÿ. Ïî íîâ ïúò òðÿáâà äà
òðúãíåì.” Çà òîçè, íîâèÿ ïúò èìà äâå âúçìîæíîñòè. Íÿêîé
ùå êàæå, ÷å òðÿáâà äà ñå ïðå÷óïè ëèíèÿòà. Íå äà ñå ïðå÷óïè,
íî òðÿáâà äà ñå îãúíå. Ùå êàæåòå: “Êàê ùå ñå îãúíå ÷îâåê?”
Êàçâàò: “Íå ñå îãúâàé.” Çàùî äà íå ñå îãúâà ÷îâåê? È çàùî
òðÿáâà äà ñå îãúíå? Êàçâàò, ÷å ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå äîáúð.
Çàùî òðÿáâà äà áúäå äîáúð?
×îâåê òðÿáâà äà èìà åäíà âúçìîæíîñò. Çàùîòî, êàòî ñå
ñðåùíàò òèÿ äâåòå ñúùåñòâà íà ïðàâàòà ëèíèÿ, íèùî íå ìîãàò
äà íàïðàâÿò. Ùå ñè ãóãóöàò, ïàê ãóãóöàò, êàêâîòî [èìàò], ùå
ãî èçÿäàò è ãóãóöàíåòî ùå ïðåñòàíå è òðÿáâà äà èçìèñëÿò
íÿêîÿ èäåÿ. Åäèíñòâåíîòî íåùî, êîåòî òðÿáâà äà íàïðàâÿò,
å äà ñå ïðå÷óïÿò; èëè ïî-äîáðå äà ñå îãúíàò. Îãúâàíå ùå
ñòàíå. Äà äîïóñíåì, ÷å âèå ñòå áîãàòè. Ñåäíàëè ñòå íà ñòîëà,
èìàòå ñëóãèíè; íàòèñíåòå çâúíåöà, ñëóãèíèòå èäâàò. È âèå
çàïîâÿäâàòå. Âèå ñòå öåíòúð íà äâèæåíèå. Äîéäå åäèí ñëóãà.
Çàïîâÿäâàòå ìó äà äîíåñå õëÿá. Äà äîíåñå äðóãî. Ïðåäñòàâåòå
ñè, ÷å åäèí äåí ñëóãèòå ñå ðàçáîëåÿò. Çâúíèòå, íî ñëóãàòà íå
èäâà, áîëåí å. Êàêâî ùå ïðàâèø òîãàâà? Âèå ùå êàæåòå, àêî
ñòå ðåëèãèîçåí: “Ãîñïîä êàê å íàðåäèë.” Òè íå ðàçáèðàø êàê-
âî å íàðåäèë Ãîñïîä. Ãîñïîä å íàðåäèë, êàòî òå å ïðàòèë íà
Çåìÿòà äà ó÷èø. Íå òå å ïðàòèë äà ñåäèø íà ñòîë, ùå ó÷èø.
Êàêâî òðÿáâà äà ó÷èø? Íàé-ïúðâîòî íåùî, êàêâî òðÿáâà
äà ó÷è ÷îâåê? Äåòåòî â óòðîáàòà íà ìàéêà ñè èìà âñè÷êîòî
æåëàíèå è ìèñëè êàê äà èçëåçå, äà ñå îñâîáîäè îò îãðàíè÷å-
íèåòî, êîåòî ìàéêà ìó å ñúçäàëà. È çíàåòå ëè êàêâî îãðàíè-
÷åíèå ìó å ñúçäàëà òÿ? Òÿ ìó êàçâà: “Òóê ùå ñåäèø è ùå
ìúë÷èø.” Òîé ñåäè íà åäíî ìÿñòî è ìèñëè êàêâî äà ïðàâè.
Òîâà äåòå å íà ïðàâàòà ëèíèÿ ÀÂ. Ñåäè è ìàéêàòà è ñè ãóãóöàò.
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òîâà äåòå íå èñêà äà èçëåçå. È ìàéêàòà
íå èñêà äà ãî ïóñíå. Ìèíàâàò ñå 9 ìåñåöà è òî ïî÷âà äà ðàñòå
îòâúòðå. Ìèíàâàò ñå ãîäèíà, äâå, òî ðàñòå ­ êàêâî ùå ñòàíå ñ
ìàéêàòà, ÿ ìè êàæåòå?

!'
 Ìíîçèíà îò âàñ ñòå ôèëîñîôè. Êàçâàòå: “Êàê Ãîñïîä
å íàïðàâèë ñâåòà?” Òðÿáâà äà ñå çíàå íà÷èíúò, ïî êîéòî
òðÿáâà äà ñå èçó÷àâà Áîæåñòâåíèÿò ñâÿò. Òàçè ãîäèíà ùå
ñå íàó÷èòå íà åäíî íåùî.  ñâåòà ñåãà èìà äâà ìèëèàðäà
ãîñïîäàðè. Íÿìà ñëóãè. Íà âñè÷êè òè òðÿáâà äà ñå
ïîä÷èíÿâàø. Êàêâî ùå ïðàâèø, êàæåòå ìè! Âñè÷êè
íåùàñòèÿ â ñâåòà ïðîèçòè÷àò îò ãîñïîäàðèòå. Âñåêè
ãîñïîäàð èñêà äà ìó ñëóæàò. Êîé íà êîãî äà ñëóæè? Ñåäÿò
äâàìà èíâàëèäè â åäíà áîëíèöà, åäèíèÿò ñ îòðÿçàí êðàê, à
ïúê äðóãèÿò ñ äâàòà êðàêà îòðÿçàíè. Õîäèë å ïî íÿêàêâî
ñè ïðåäïðèÿòèå. Åäèíèÿò, ñ îòðÿçàíèÿ êðàê, êàçàë íà
äðóãèÿ, ñ äâàòà îòðÿçàíè êðàêà: “Ñòàíè äà ìè äîíåñåø
ìàëêî âîäà.” Äðóãèÿò êàçàë: “À, ñòàíè òè! Òè èìàø ïîíå
åäèí êðàê.” Ïèòàì ñåãà: Êîé òðÿáâà äà äîíåñå âîäà? Îíçè
ñ äâàòà îòðÿçàíè êðàêà ëè èëè òîçè ñ åäèíèÿ îòðÿçàí êðàê?
Êîé èìà ïî-ãîëåìè âúçìîæíîñòè? Òîâà ñà ñåãà îáèêíîâåíè
ðàçñúæäåíèÿ, êîèòî íè ñïîìàãàò.
Âèå èìàòå åäèí êèëîãðàì æåëÿçî. Êîëêî ñòðóâà åäèí
êèëîãðàì æåëÿçî? 4­5 ëåâà. Ñåãà å ïî-ñêúïî. Àêî òîâà æåëÿçî
âèå ãî ðàçòî÷èòå íà íèøêà, ùå ìó ïîâèøèòå öåíàòà íà 25 000
ëåâà. Àêî ãî íàïðàâèòå íà òúíêè æèöè, ùå âçåìåòå 25 000
ëåâà. Ùå ãî ïðîäàäåòå. Çíà÷è, íåùàòà òðÿáâà äà ñå îáðàáîòÿò.
Èìàø èçâåñòíà äîáðîäåòåë. Òàçè äîáðîäåòåë å â ïîòåíöèàëíî
ñúñòîÿíèå. Êàêâî îçíà÷àâà òîâà? (Ó÷èòåëÿò âäèãà ïîêàçà-
ëåöà è ñðåäíèÿ ïðúñò íàãîðå.) Â ìóçèêàëíî îòíîøåíèå òîâà
[å] òåðöà. Êàêâè ñà ñâîéñòâàòà íà òåðöàòà? Òåðöàòà èìà ñàìî
åäèí ïîòåíöèàë. Ñèëàòà íà òåðöàòà ñåäè â ïîòåíöèàëà. Çíà÷è,
èìà åäèí çàòâîðåí òîí. Çàòâîðåíèÿò òîí å ïîòåíöèàë â ìóçè-
êàòà. Àêî âçåìåø äâà òîíà òåðöà, íàïðèìåð äî è ìè, òî ïîòåí-
öèàëúò å ðå. Êâàðòàòà èìà äâà ïîòåíöèàëà. Êàêúâ å ïîòåíöèà-
ëúò íà êâèíòàòà? Òÿ èìà òðè ïîòåíöèàëà.
Äà îñòàâèì ñåãà ôèëîñîôèÿòà íà ìóçèêàòà. (Ó÷èòåëÿò
èçïðàâÿ ïîêàçàëåöà è ñðåäíèÿ ïðúñò, à äðóãèòå ïðúñòè ñà
ñâèòè.) Òåçè îòâîðåíè ïðúñòè äàâàò, à ïúê ñâèòèòå âçåìàò.
(Ó÷èòåëÿò èçïðàâÿ ìàëêèÿ ïðúñò è ïîêàçàëåöà.) Ñâåùåíè-
öèòå äàâàò áëàãîñëîâåíèå â êâèíòà. Äà êàæåì, ÷å èìàø åäíî
íåðàçïîëîæåíèå íà äóõà ­ òîâà å ïîòåíöèàë. Èìàø ðàçïîëî-
æåíèå ­ è òî å ïîòåíöèàë. Ñåãà íå çíàÿ êàêâà äðóãà äóìà äà

"
óïîòðåáÿ. Íå ìîæå äà ðàçáåðåòå. Òîâà å êàïèòàë, òóðåí
çà îáðàùåíèå.  ÷îâåêà âñè÷êèÿò ïîòåíöèàë, âëîæåíèÿò
êàïèòàë, å â íåãîâèÿ ìîçúê. Ïîòåíöèàëíàòà åíåðãèÿ å â
ãëàâàòà. Êàïèòàëúò â îáðàùåíèå å â ëèöåòî. Â ãëàâàòà å
âëîæåí öåëèÿò êàïèòàë â ÷îâåêà. Ãëàâàòà ïîêàçâà êîëêî å
öåëèÿò êàïèòàë íà ÷îâåêà. Ëèöåòî ïîêàçâà êîëêî îò òîçè
êàïèòàë å â îáðàùåíèå, â ðàáîòà. À ïúê ðúêàòà ïîêàçâà
êîëêî îò òîçè êàïèòàë ïðèíàñÿ ïîëçà. Ðúöåòå ïîêàçâàò
êàêâî èìà ÷îâåê, êîëêî ïðèõîäè ìîæå äà èìà. Åäèí ÷îâåê ñ
êúñè ïðúñòè ìîæå äà ó÷è ñàìî èñòîðèÿ. Òîé íå ìîæå äà
ó÷è ìàòåìàòèêà. Äîáðèòå ìàòåìàòèöè èìàò äúëãè
ïðúñòè, äúëãî ëèöå è ðàçâèòî ÷åëî. Íå âñåêè ìîæå äà ñìÿòà.
Ìàòåìàòèêàòà å íàóêà çà ñúáèðàíå íà îòíîøåíèÿòà,
êîèòî ñúùåñòâóâàò â ñâåòà.
Çíàåòå ëè êàêâî å åäíî îòíîøåíèå? Òè èñêàø äà îçäðàâå-
åø. Áîëíèÿò òðÿáâà äà áúäå óìåí. Àêî èñêà òîé äà áúäå çäðàâ,
òîé íå òðÿáâà äà ñðåùà äðóãè áîëíè êàòî ñåáå ñè. Çàùîòî
òîé ùå âçåìå îùå îò áîëåñòòà. Íî òðÿáâà äà ñðåùíå åäèí
çäðàâ ÷îâåê è äà ñòàíå ïðèÿòåë ñ íåãî, çà äà ïîëó÷è íåùî îò
ñèëàòà ìó. Àêî íå ñðåùíå çäðàâèÿ, ùå îñòàíåø áîëåí. Ñúùè-
ÿò çàêîí å è çà âúòðåøíèÿ æèâîò. Òè èñêàø äà áúäåø óìåí ­
ùå äðóæèø ñ óìíè õîðà, à íå ñ ãëóïàâè. Ùå äðóæèø ñ íàé-
óìíè õîðà. Èñêàø äà áúäåø äîáúð ­ ùå äðóæèø ñ íàé-äîá-
ðèòå õîðà. Òè îòèâàø ñåãà äà îáðúùàø õîðàòà. Êàçâàø: “Äà
ãè îáúðíåì êúì Õðèñòà.” ×å êàê ùå ãè îáúðíåø? Íå çíàÿ
äàëè çíàåòå êàêâî çíà÷è “îáðúùåíèå”. Êàêâî çíà÷è äà ñå
îáúðíå åäíà äðåõà? Êàê îáðúùàò åäíà äðåõà? Ïîíÿêîãà, êàòî
ñå ãîâîðè, òóðÿ ñå åäíà ñìåøêà ñàìî äà ñå íàêàðà ÷îâåê äà
ìèñëè.
Çàùî íå ìîæàõòå äà ñïå÷åëèòå íà ëîòàðèÿòà? Ïîíåæå
âñè÷êè òåçè ÷èñëà íà áèëåòà âè áÿõà âñå íåâåæè, ïðîñòàöè,
ïúðâîêëàñíè ïðîñòàöè. Àêî äîéäå åäèí, êîéòî íå ðàçáèðà
åëåêòðîòåõíèêà è èñêà äà ïîïðàâÿ ëàìïèòå, òîé ùå ãè ðàçâà-
ëè. Èìàøå åäèí ÷àñîâíèêàð, áúëãàðèí, ïðåïîðú÷àõà ìè ãî,
êîãàòî æèâååõ ⠓Îïúë÷åíñêà” 66. ×àñîâíèêúò ìè áåøå ñå
íàïðàøèë. Òîçè ÷àñîâíèêàð ïîïðàâè ÷àñîâíèêà. Ïîñëå òðÿá-
âàøå òîÿ ÷àñîâíèê âñÿêà ñåäìèöà äà ãî ïîïðàâÿì. Âúðâè,
âúðâè è ñïðå. À ïî-ðàíî âúðâåøå ïî-äîáðå. Êàçàõ: “Òàêúâ

"
÷àñîâíèêàð äà íå ìè ïðåïîðú÷âàòå.” Òå êàçàõà: “Äîñòà ñòàð
å, îïèòåí.” Êàçàõ: “Îïèòåí å, íàó÷èë å ñàìî äà ðàçâàëÿ.” Òàêà
íå ñå ïîïðàâÿ ÷àñîâíèê.
Òà, è âèå, êîãàòî îáúðíåòå íÿêîãî, îáúðíåòå ãî è íå âúðâè
âå÷å. Êàêâî çíà÷è äà ñå îáúðíå ÷îâåê? Òè âúðâèø ïî åäíà
ïîñîêà. Êàêâî çíà÷è “îáðúùàíå”? Äà ìó ïîêàæåø, ÷å ïúòÿò
À å âå÷å èçõîäåí. Íÿêîé êàçâà: “Àç ñå ìîëÿ.” Åäíà ñåñòðà
âçåëà 6 áèëåòà ïî 25 ëåâà, ñïîðåä âñè÷êèòå ïðàâèëà, êàêòî
àç ñúì ðàçïðàâèë: êúì 10 ÷àñà ïðåäè îáÿä, êàêòî ðàçïðàâèõ.
È åäâàì ñïå÷åëèëà 50 ëåâà. 6 áèëåòà ïðàâÿò 150 ëåâà. Àç
ðàçãëåæäàì âñè÷êèòå º áèëåòè è âèæäàì, ÷å ñà ìíîãî ïðîñòà-
öè.  íîìåðàòà íÿìà 7. Íÿìà 9. À 7 ïå÷åëè è 9 ïå÷åëè. À ïúê
èìà 3, 4. Êàçàõ: ìíîãî ïðîñòè ÷èñëà ñà.  ÷îâåêà èìà åäíî
ïîíþõâàíå, èìà åäíî ÷óâñòâî âúòðå. Íÿìà äà âè ãî êàæà ñåãà.
Çàùîòî òî å îïàñíî ÷óâñòâî. ×îâåê ìîæå äà çíàå â äàäåíèÿ
ñëó÷àé ùå ñïîëó÷è ëè èëè íÿìà äà ñïîëó÷è. Òàêà êàêòî îíçè,
êîéòî èìà îáîíÿíèå. Êàòî ñå ïðèáëèæàâà, óñåùà, ÷å âúâ âúç-
äóõà ñå íîñè åäíî õóáàâî óõàíèå îò íÿêîå öâåòå. Îò ïîëîâèí
êèëîìåòúð ÷óâñòâóâà. Íå ãî çíàå êúäå å. È êîëêîòî ïîâå÷å
ñå ïðèáëèæàâà, óâåëè÷àâà ñå óõàíèåòî; è îáðàòíî. Òðÿáâà äà
ãî íàìåðèø êúäå å.
Òà êàçâàì: Òîâà óõàíèå ñúáóæäà ÷îâåøêèÿ óì äà ìèñëè.
Òè ñè ãëàäåí. Ãëàäúò ùå òå çàñòàâè äà íàìåðèø â äàäåí ñëó-
÷àé òîâà, îò êîåòî èìàø íóæäà. Èëè òè ñè íåâåæà. Íåâåæåñò-
âîòî å åäèí ïîäòèê, êîéòî ùå òå çàñòàâè äà íàìåðèø çíàí-
èåòî. Íåâåæåñòâîòî å ïîòåíöèàë. Íå ÷å ñè íåâåæà, â äàäåíèÿ
ñëó÷àé òè èìàø â ñåáå ñè èçâåñòíè âúçìîæíîñòè, íî òðÿáâàò
òè óñëîâèÿ, çà äà ñå ðàçâèâàø. Íå òðÿáâà äà ðàç÷èòàø ñåãà
íà ÷óæäèÿ êàïèòàë. Àêî òè äàäàò ñåãà 25 000 ëåâà íàçàåì,
êàêâî òðÿáâà äà ãè íàïðàâèø? Âèå òðÿáâà äà ãè òóðèòå â
îáîðîò, äà ñïå÷åëèòå, çàùîòî òîçè âè å äàë 25 000 ëåâà è
ñëåä åäíà ãîäèíà ùå èñêà äà ñïå÷åëè. Òîé íÿìà äà âè ãè äàäå
çà äîáðèíà, çà íèêàêâà äîáðèíà. È ìîæå äà âçåìå ïî 4%. Â
ïîùàòà ïî êîëêî âçåìàòå? Ïî 4 èëè 5. Äà äîïóñíåì, ïî 4%.
Âèå âëàãàòå 1000 ëåâà â ïîùàòà. Êîëêî ùå ñïå÷åëèòå? 40
ëåâà ñëåä åäíà ãîäèíà. Êàòî âçåìàòå 25 000 ëåâà, ñëåä åäíà
ãîäèíà îñâåí, ÷å ùå ãè âúðíåòå, íî êàòî ñìåòíåòå ïî 40 ëåâà
íà âñåêè 1000 ëåâà, òî òðÿáâà äà ïëàòèòå 26 000 ëåâà. Àêî

"
òåçè ïàðè ãè äúðæèòå è íå ïðàâèòå îáîðîò, çàùî ùå ãè
äúðæèòå? Íî àêî ãè òóðèòå â îáðàùåíèå è ñïå÷åëèòå 4000
ëåâà, òîãàç, êàòî ïëàòèòå ëèõâàòà, ùå èìàòå íÿêîëêî
õèëÿäè ëåâà ïå÷àëáà.
Òà ñåãà, âèå âñèíöà î÷àêâàòå äà âè äîéäå çíàíèåòî îòíÿ-
êúäå. Íàé-ïúðâî âèå òðÿáâà äà ðàçâèåòå â ñåáå ñè ñèëàòà.
Ñëåä òîâà òðÿáâà äà ïðèäîáèåòå çäðàâåòî. Òîãàç áîãàòñòâîòî
ùå äîéäå êàòî ðåçóëòàò. Ñèëàòà, çäðàâåòî ñà áîãàòñòâà. Àêî
òè íå ñè ñèëåí è àêî íå ñè çäðàâ, òè íå ìîæåø äà áúäåø
áîãàò. È äà èìàø áîãàòñòâî, òî ùå áúäå áåçïðåäìåòíî çà
òåáå. Áîãàòñòâîòî èìà ñìèñúë ñàìî çà çäðàâèÿ ÷îâåê.
Ïîä äóìàòà “áîãàòñòâî” ðàçáèðàì âúíøíè óñëîâèÿ è âúò-
ðåøíèòå âúçìîæíîñòè, ïðè êîèòî ÷îâåê ìîæå äà ñå ðàçâèâà
äîáðå. Ùå èìàø óñëîâèÿ è âúçìîæíîñòè äà ðàáîòèø. Àêî
ñåäèø íà åäíî ìÿñòî è íå ìîæåø äà ðàçðåøàâàø åäíà ìú÷-
íîòèÿ, êàêâî ùå ïðàâèø? Êàêâî ðàçðåøàâàòå âèå ñåãà, êàæå-
òå ìè. Íÿêîè îò âàñ ñòå íà 50­60 ãîäèíè. Äîéäå âè íà óì è
êàçâàòå: “Ìîæå äà óìðà.” Òî å åäíà âúçìîæíîñò. Ìîæå äà
ñå ðîäèòå. È òî å åäíà âúçìîæíîñò.
Õóáàâî, òðÿáâà äà ðàçðåøèòå âúïðîñà. Êàòî óìðåø, ùå
îòèäåø íÿêúäå. Êúäå ùå îòèäåø? Êàçâàø: “Êàòî óìðà, ùå
âèäÿ.” Íå ÷àêàé êàòî óìðåø äà âèäèø è òîãàç äà ðàçðåøàâàø.
Òàçè çàäà÷à ðàçðåøè ñåãà. Âèå êàçâàòå: “Âÿðâàì â Ãîñïîäà.”
Õóáàâî, Ãîñïîä âè å ïðàòèë íà Çåìÿòà, òóê, íî Òîé íàé-ïúðâî
âè å ïðàòèë çà ðàáîòà. Ñåãà, êàòî îòèäåòå â îíçè ñâÿò, êàêâî
ùå çàíåñåòå â îíÿ ñâÿò, êàêâî ùå çàíåñåòå ñúñ ñåáå ñè? Ñèíúò,
êîéòî å õîäèë â ñòðàíñòâî, êàòî ñå å âúðíàë, ùå äîíåñå çíàíèå
çà áàùà ñè, ïúê îíçè, êîéòî å õîäèë äà ñïå÷åëè áîãàòñòâî,
êàòî ñïå÷åëè, ùå äîíåñå íåùî. Íî àêî íå å ñïå÷åëèë, êàêâî
ùå äîíåñå? Òîãàâà ùå âçåìåòå ïðèìåðà çà îíçè ñèí, êîéòî
âçåë îò áàùà ñè êàêâîòî ìó ñå ïàäàëî, èçïîÿë âñè÷êî, íèùî
íå ñïå÷åëèë è êàòî çàêúñàë, êàòî îñèðîìàøàë, âúðíàë ñå
ïðè áàùà ñè. Êîãàòî å çàêúñàë, òóðèëè ãî ñâèíàð. Íî êàòî
ñâèíàð íå ìó äàâàëè äà ÿäå îò ðîæêîâèòå, êîèòî ÿëè ñâèíåòå.
Òîé ñëÿçúë ïî-íèñêî è îò ñâèíèòå. Ñâèíèòå èìàëè ïðàâî äà
ÿäàò îò ðîæêîâèòå, à ïúê òîé íÿìàë ïðàâî äà ÿäå îò òÿõ. È
òîé ñè êàçàë: “Ïðè áàùà ñè àç èìàõ èçîáèëíî äà ÿì è äà ïèÿ,
à ïúê ñåãà íÿìàì. Íÿìà ùî, íå ìîæå ñúñ ñâèíàðñòâî.”

"!
 Êàêâî çíà÷è “ñâèíàðñòâî”? Òè èìàø â ñúðöåòî ñè åäíî
íåðàçïîëîæåíèå. Îáè÷àø äà ñå îáåçâåðÿâàø, íà òîçè, íà îíçè
íå âÿðâàø. Êàçâàø: “Òîçè ëîø, îíçè ëîø.” Ïèòàì: Òè íå
ïàñåøå ñâèíè. Ñ êàêâî ùå ñå õðàíèø? Íà 100 äóøè çíàåø
ëîøèòå èì ÷åðòè. Çíàåø êàêâî ñà ïèñàëè âåñòíèöèòå. Êàêâî
ùå òè äîïðèíåñå äà çíàåø ëîøèòå ðàáîòè?
Õðèñòîñ êàçâà òàêà: “Íå íîñåòå ïîãðåøêèòå íà õîðàòà.”
Íå ñå çàíèìàâàéòå ñ ïîãðåøêèòå íà õîðàòà. Âúðíåòå ñå ïðè
áàùà ñè. Êàòî ùå ïàñåø, ïàñè õóáàâî îâöåòå. Ñ äîáðîäåòåëè
äà ñå çàíèìàâàø. Êàòî ñðåùíåø íÿêîé ÷îâåê, íå òúðñè ïî-
ãðåøêèòå ìó, íî òúðñè äîáðîäåòåëèòå ìó, êàêâè äàðáè èìà,
êàêâè ñïîñîáíîñòè. Àêî å ìóçèêàíò, çàïîçíàé ñå ñ ìóçèêàë-
íèòå ìó äàðáè. Àêî å [...], çàïîçíàé ñå ñ òîâà êàêâè åçèöè
çíàå. Çàïîçíàé ñå ñ åçèöèòå, êîèòî çíàå. Òî èìà êàêâî äà òè
ïðåäàäå. Àêî å õóäîæíèê, çàïîçíàé ñå ñ íåãîâàòà õóäîæåñòâå-
íà ðàáîòà. Òè êàçâàø: “×îâåê òðÿáâà äà áúäå ìúë÷àëèâ.”
Êîãà ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå ìúë÷àëèâ? Äà áúäåø ìúë÷àëèâ,
òî çíà÷è äà íå ñëóøàø õîðàòà êàêâî ãîâîðÿò.
Ñåãà, òàÿ ñóòðèí êàêâî ñè ãîâîðèõòå? Êàòî ñòàíàõòå îò
ëåãëîòî, êàêâî ãîâîðèõòå? Ñåãà âèå ìîæå äà ìè çàäàäåòå
ñúùèÿ âúïðîñ: “Òè êàòî ñòàíà, êàêâî ìèñëåøå?” Àç äà âè
êàæà: àç êàòî ñòàíàõ, äîéäå ìè ìèñúë ­ ñ öèãóëêàòà ëè äà
äîéäà òóê èëè áåç öèãóëêàòà? Èìàì ñè ñúîáðàæåíèå. Òà, êàòî
ìèñëèõ, ìèñëèõ, êàçàõ ñè: áåç íåÿ. Ïîíåæå, àêî äîéäà ñ íåÿ,
ùå âçåìà áèëåò è òðÿáâà äà ïëàùàì. Òðÿáâà äà ñå ïëàòè çà
öèãóëêàòà, çà ðàçõîäêàòà äà äîéäå òóê. Òà, îò èêîíîìè÷åñêî
ãëåäèùå íå ÿ âçåõ, ïîíåæå òðÿáâàøå äà ñâèðÿ, àêî áÿõ ÿ âçåë.
À ïúê åíåðãèÿòà íà ìóçèêàòà å ìíîãî ãîëÿìà è åäèí äåí ùå
ìè ïðåäñòàâÿò êâèòàíöèÿ, ÷å ñúì ñâèðèë è ùå êàæàò: “Òè ñè
ñâèðèë, íî òðÿáâà äà ïëàòèø òàêñà. Òè èñêàø äà èì ïðàâèø
ðàçâëå÷åíèå.” Àç òðÿáâàøå äà ïëàòÿ. À ïúê àç êàòî ñâèðÿ,
âèå íèùî íå ïëàùàòå. Àç âè ïðåäñòàâÿì åäíà èñòèíà â äåòèí-
ñêà ôîðìà. Íå å ëîøî äà äîéäà ñ öèãóëêàòà, íî íÿêîé ïúò è
òÿ å íåðàçïîëîæåíà. Òÿ âðú÷êà íÿêîé ïúò. Òÿ êàçâà: “Òåçè
íèøêè ñà ìíîãî õóáàâè, ñðåáúðíè ñà, íî òðÿáâà äà òóðèø
çëàòíè ñòðóíè, ñïåöèàëíè, ïîíå íÿêîè, à äðóãèòå äà ñà ñðå-
áúðíè.”
Íÿêîé ïúò ó âàñ ñå çàðàæäà æåëàíèå äà ñå îáëå÷åòå äîáðå,

""
ñ õóáàâè îáóùà è äà ñå ïîêàæåòå. Çàùî èñêàòå äà ñå
îáëå÷åòå? Âèå ùå ñè íàïðàâèòå îáóùà òåñíè, ïî ìîäåë,
îò ìíîãî õóáàâà êîæà, êàìèëñêà, íî çàîñòðåíè êàòî ðîãàòà
íà íÿêîé âîë. È ñëåä êàòî íîñèø òåçè îáóùà åäíà ãîäèíà,
òå ùå îáðàçóâàò ìàçîë íà ïðúñòèòå. È òîãàâà ùå ïî÷íåø
äà ìèñëèø êàê äà ëåêóâàø ìàçîëèòå ñè. Ùå èì òóðèø òîâà,
îíîâà, ùå ãè ðåæåø. Êàçâàì: “Çàùî íîñèø òàêèâà òåñíè
îáóùà?” Òè êàçâàø: “Ìîäàòà å òàêàâà.” Ãîñïîä íàïðàâè
êðàêàòà íà ÷îâåêà. Îáóùàòà äà ñå ñúîáðàçÿò ñ êðàêàòà.
(Ó÷èòåëÿò ñè ñëàãà ðúêàòà âúðõó ÷åðíàòà äúñêà è ñ òåáåøèð
÷åðòàå êîíòóðèòå º.) Àêî èñêàìå åäíà ðúêàâèöà, ùå ÿ
íàïðàâÿ òàêàâà, ÷å äà ïðèëåïÿò íà âñè÷êèòå ìè ïðúñòè. À
íå òåñíè, ÷å ïîñëå äà ãè ðàçøèðÿâàì. Íÿìà êàêâî äà ãè
ðàçøèðÿâàì, à äà ãè íàïðàâÿ òîëêîâà øèðîêè, êîëêîòî å
ðúêàòà ìè.
Íå ñòåñíÿâàéòå ñåáå ñè â íèùî. Íå ñòåñíÿâàé â ñåáå ñè
ëþáîâòà, ïîíåæå, àêî ÿ ñòåñíÿâàø, ùå îáðàçóâàø ìàçîëè.
Íå ñòåñíÿâàé ïðàâäàòà â ñåáå ñè, ïîíåæå, àêî ÿ ñòåñíÿâàø,
ùå îáðàçóâàø ìàçîëè â ñåáå ñè. Íå ñòåñíÿâàé óìà ñè, ïîíåæå,
àêî ãî ñòåñíÿâàø, ùå îáðàçóâàø ïàê ìàçîëè â ñåáå ñè. Íå
ñòåñíÿâàé ñúðöåòî ñè, âîëÿòà ñè è óìà ñè. Áîã å íàïðàâèë
òîëêîâà øèðîê ñâåòà, ÷å íàé-ïúðâî òðÿáâà äà èìàòå ïðîñòîð,
âúçäóõ â äóøèòå ñè.
È êîãàòî ìèñëèòå çà Áîãà, ùå ìèñëèòå, ÷å Òîé å íàé-
óìíîòî ñúùåñòâî è íàé-áëàãîðîäíîòî. Êîéòî äîéäå è Ìó
êàæå, ÷å íÿêîé å íàïðàâèë ïðåñòúïëåíèå, ÷å íÿêîé å óáèò,
Ãîñïîä êàçâà: “Äàéòå ìó æèâîò!” Íå âèêà äà ñúäè òîçè, êîéòî
å óáèë. Íî êúäåòî âèäè, ÷å íÿêîé å óìðÿë, Òîé ñàìî ãî ïîáóò-
íå è îíçè ñå ñúæèâè. È ìó êàçâà: “Ñòîé ìàëêî ïî-äàëå÷ îò
òîçè, êîéòî òå óáè. Íå ñå äîáëèæàâàé äî íåãî.” Íà êàêâî
ðàçñòîÿíèå òðÿáâà äà ñåäèø îò îíçè, êîéòî òå å ëúãàë? Ùîì
òå å ëúãàë, òè ñè äîøúë ìíîãî áëèçî äî íåãî. Ñòîé íà 3­4
ìåòðà ðàçñòîÿíèå.
Âèå â óìà ñè êàçâàòå: “Òåçè ðàáîòè íèå ãè çíàåì.” Õóáàâî,
çíàåòå ãè; ÿ ìè êàæåòå ñëåäíîòî. Âèå êàçâàòå: “Íèå èìàìå
èçâåñòåí èäåàë, Õðèñòîñ å èäåàëúò!” Êàêâî ïîäðàçáèðàòå ïîä
äóìàòà “èäåàë”? Âèå ìèñëèòå, ÷å êîéòî å èäåàëåí ÷îâåê, òîé
å ñúâúðøåí. Èäåàëúò íå å ñúâúðøåíñòâî. Íèå ñìå èäåàëíè

"#
ïî îòíîøåíèå íà ìèíàëèòå ïîêîëåíèÿ. Åâðîïåéñêàòà
êóëòóðà èäåàëíà ëè å? Âèæòå îíåçè îðúäèÿ, êîèòî
åâðîïåéñêèòå íàðîäè èìàò. Âèå êàçâàòå çà íÿêîé ÷îâåê:
“Òîé å èäåàëåí ÷îâåê, áîãàò, êúùàòà ìó å ìíîãî õóáàâà.”
Íî èäåàëåí ëè å òîçè áîãàò ÷îâåê? Òîé å èäåàëåí çà ñåáå
ñè: ðàçáèðà æèâîòà, çà äà ñè óðåæäà ðàáîòèòå. Íî òîçè
èäåàë è íà òåáå ìîæå äà ïîñëóæè. È òè ìîæå äà ñè óðåäèø
æèâîòà. Íî òîâà íå ïîêàçâà, ÷å íåãîâèÿò æèâîò å
ñúâúðøåí. Èäåàëúò èìà äâå ëèöà: ÷åðíî è áÿëî. Èäåàëúò å
âúíøíàòà ñòðàíà íà æèâîòà. Íÿêîé å îáëå÷åí ñ äðåõà.
Äåòåòî å èäåàëíî îáëå÷åíî. Íî óòðå òî íå ìîæå äà áúäå
îáëå÷åíî ñ òåçè èäåàëíè äðåõè. Ùå ñå èçìåíè íåãîâèÿò
èäåàë. Äðåõèòå ìó òðÿáâà äà áúäàò ïî-ãîëåìè. È àêî òâî-
ÿòà èäåÿ çà Áîãà íå ñå èçìåíè, òè íÿìàø èäåÿ. Èäåàëúò òè
òðÿáâà äà ñå èçìåíÿâà. Òîâà å ãðúöêà äóìà è êàêâî îçíà-
÷àâà? (­ “Ïðåäñòàâà”.) Òè àêî âèäèø åäèí ãðîçåí ÷îâåê, òîâà
îùå íå å èäåàëåí ÷îâåê. Òîé íå å ñúâúðøåí.
Ñåãà äà äàì åäíî óÿñíåíèå. Âèå ìèñëèòå, ÷å êàòî ïîâÿðâà-
òå è êàòî ïî÷íåòå äà ëþáèòå, âñè÷êèòå ìú÷íîòèè ùå ñå ïðå-
ìàõíàò. Âèå ñå ëúæåòå. Äà âè äàì åäèí ïðèìåð. Ïðåäñòàâåòå
ñè, ÷å åäèí ñêóëïòîð íàìåðè åäèí õóáàâ êàìúê. Õîðàòà ñà ãî
ïîäðèòâàëè, ïòèöèòå ñà êàöàëè íà íåãî, íèêîé íå å îáðúùàë
âíèìàíèå íà íåãî. Íî òîçè ñêóëïòîð êàçàë, ÷å îò òîçè êàìúê
ùå èçëåçå íåùî. Òîé ìèñëèë, ÷å òóê êàòî å ñëîæåí, íèùî íå
ñòàâà îò íåãî. Åäèí äåí ãî âäèãà è ãî íàòîâàðâà. Êàìúêúò
êàçàë: “È çà ìåí íàñòàíàõà ïðèÿòíè äíè!” Äîøëè ñ êîëàòà
äî åäíî ìÿñòî, èçïðàâèëè êàìúêà. Òîé âçåë äîñòà ÷óêîâå ñúñ
ñåáå ñè. Âçèìà ÷óêîâåòå è óäðÿ îò òàÿ è äðóãàòà ñòðàíà, ÷óïè
ïàð÷åòà è êàìúêúò êàçâà: “Áåëÿ!” Êàìúêúò êðÿñêà, âèêà,
íàáëèæàâà âðåìå äà ñå âúïëîòè èäåÿòà â êàìúêà. Ñêóëïòîðúò
âçåìà ïàê ÷óêà è óäðÿ, è íàé-ïîñëå ­ åäíà ñòàòóÿ íà èäåàëíèÿ
÷îâåê. Ïîäîáíî íà ãðúöêèÿ Àïîëîí. È òóðÿ ñòàòóÿòà íà åäèí
ïèåäåñòàë íÿêúäå. È èäâà ïóáëèêàòà è ñå âúçõèùàâà. Ïî-
ðàíî êàìúêà ñà ãî ïîäðèòâàëè, à ñåãà êîéòî ìèíå è ïîãëåäíå
êàìúêà, êàçâà: “Ìíîãî õóáàâà å ñòàòóÿòà! Îò òåáå ùå ñå ó÷àò
õîðàòà.”
È òîçè Ãîñïîä, Êîéòî âè å íàïðàâèë, ùå âè òóðè êàòî
ñòàòóè íÿêúäå. Ïàê ùå èìà äúæä, ñíÿã, âÿòúð âúðõó ñòàòóÿòà,

"$
ïòèöè ïàê ùå êàöàò ïî íåÿ, íî ïîëîæåíèåòî ùå ñå èçìåíè,
ùå ñòàíå ïî-äîáðî. Òà, íå èñêàéòå âèå íà Çåìÿòà äà ñå ïðåìàõ-
íàò âñè÷êè ïðåïÿòñòâèÿ. Òî áè áèëî íàé-ãîëÿìîòî âè íåùàñ-
òèå.
Òà êàçâàì: Êîé òðÿáâà äà áúäå ãîñïîäàðÿò âúâ âàñ? Ãîñ-
ïîäàð òðÿáâà äà áúäå âàøèÿò äóõ. Ãîñïîäàðêàòà òðÿáâà äà
áúäå âàøàòà äóøà. Ñëóãè òðÿáâà äà áúäàò âàøèÿò óì, âàøåòî
ñúðöå è âàøàòà âîëÿ. Òðèìà ñëóãè òðÿáâà äà èìàòå è äâàìà
ãîñïîäàðè. Ïî êàêâî ñå îòëè÷àâàò ãîñïîäàðÿò è ãîñïîäàð-
êàòà? Ãîñïîäàðÿò òðÿáâà äà ãîâîðè ãúðëåñòî, à ãîñïîäàðêàòà
òðÿáâà äà ãîâîðè ìíîãî òúíè÷êî. Êàêâî çíà÷è äåáåëî äà ãîâî-
ðè? Áàñ. ß ìè èçïåéòå ñåãà íåùî. Àç âè ñëóøàõ îòãîðå äà
ïååòå “Äàâàé, äàâàé!” ß ìè èçïåéòå äà âèäèì êàê ïåå ãîñïî-
äàðêàòà: “Äàâàé, äàâàé” èëè êàê ïåå ãîñïîäàðÿò äåáåëî: “Äà-
âàé, äàâàé”. Íå öÿëàòà ïåñåí, à ñàìî íÿêîëêî äóìè. (Êúì
Îëãà:) Ãîñïîäàðêà ñè, êàæè ñè äóìàòà. Åòî ïóáëèêà! Êúäå
ùå íàìåðèø òàêàâà ïóáëèêà? (Ñåñòðàòà èçïÿ ñàìî ïúðâèÿ
ðåä, ñëåä òîâà è Ó÷èòåëÿò èçïÿ ñàìî ïúðâèÿ ðåä.) Ãîñïîäà-
ðÿò ïåå áàñà. Â áàñà èìà ñúäúðæàíèå íà íåùàòà. Òîé å îòãëàñ.
 ñîïðàíîòî èìà èíòåíçèâíîñò. Ñîïðàíîòî ïðîíèêâà. Òå ñà
êúñèòå âúëíè. À ïúê àëòúò å óêðàøåíèå, ãàðíèòóðà.
Òà êàçâàì: Ùå òóðèòå ñëåäíàòà ìèñúë: íå ñå çàíèìàâàéòå
ñ âàøèòå ïîãðåøêè. Âñè÷êè ïîãðåøêè âúâ âàñ, ïðåñàæäàéòå
ãè. Òå ñà åäèí êàïèòàë, ãîëÿìî áîãàòñòâî çà âàñ. ×å, àêî èìàòå
åäèí òðúí âúâ âàøàòà ãðàäèíà, íÿìà êàêâî äà ãî èçêîðåíÿ-
âàòå. Ïðåñàäåòå ãî. Åäíî ÷óâñòâî, åäíà ìèñúë, åäíà ïîñòúïêà
ìîãàò äà ñå ïðåñàäÿò. Èìà ìíîãî ðàáîòè, íàñëåäåíè îò ðåä
ìèíàëè ïîêîëåíèÿ. Èìàòå åäèí õàðàêòåð, êîéòî íå ñå äúëæè
íà âàñ: òîé å íàñëåäåí îò âàøèòå äåäè, ïðàäåäè, áàùè è ïðî-
÷åå. Âèå òðÿáâà äà áúäåòå óìíè. Íÿêîè îò âàøèòå ñïîñîáíîñ-
òè, ÷óâñòâà, ìèñëè òðÿáâà äà ñå ïðåñàäÿò. Âñè÷êîòî ñåäè â
íàñàæäàíåòî.
Íàïðèìåð èìàòå åäèí ÷îâåê, êîãîòî [íå] îáè÷àòå. Òîçè
÷îâåê íå ãî îáè÷àòå ïî åäèíñòâåíàòà ïðè÷èíà, ÷å ïðèëè÷à
íà âàñ. Âèå íå îáè÷àòå â íåãî åäèí âàø íåäîñòàòúê, êîéòî
èìàòå â ñåáå ñè. È òîçè íåäîñòàòúê ñå ïðîåêòèðà â îíçè ÷îâåê.
Âàøèÿò íåäúã ñå ïðîåêòèðà â íåãî. Ñåãà, òîâà å ñàìî òâúð-
äåíèå. Âèå íå ñòå âèíîâàòè. Äîéäå åäèí ÷îâåê è âèå íå ãî

"%
îáè÷àòå. Èìàòå ïðàâî. Íÿêîé êàçâà: “Íå ìîæåì äà îáè÷àìå
âñè÷êè õîðà.” È Áîã íå îáè÷à âñè÷êèòå. Íà ãðåøíèöèòå Òîé
ñå ãíåâè. Ãðåøíèöèòå ãè íàêàçâà. Íèå ìèñëèì, ÷å Ãîñïîä å
Ëþáîâ. È â íàêàçàíèåòî Òîé èìà ëþáîâ. Òîé êàçâà íà ÷îâåêà:
“Òè íå òðÿáâà äà èçìú÷âàø äðóãèòå õîðà.” Áîã âèæäà, ÷å íÿ-
êîé å ñèëåí è èçìú÷âà äðóãèòå. Ãîñïîä ãî òóðÿ íà ìú÷åíèå è
ìó êàçâà: “Ïðèÿòíî ëè òè å?” Îíçè îòãîâàðÿ: “Íå.” Áîã ìó
êàçâà: “Òîãàâà íå ãî ïðàâè è íà äðóãèòå. Âòîðè ïúò êàòî
äîéäà, ùå âèäÿ.”
Íÿêîè ñè ñúçäàëè òåîðèè çà ïðåðàæäàíåòî. Ìíîçèíà ïè-
òàò: “Âÿðâàø ëè â ïðåðàæäàíåòî?” Íÿìà êàêâî äà âÿðâàì â
ïðåðàæäàíåòî. Àç âÿðâàì â ìíîãî ðàáîòè. Êàêâî çíà÷è äà
âÿðâàì â ïðåðàæäàíåòî? Íÿêîé ìå ïèòà: “ß ìè êàæåòå êàêúâ
ñúì áèë â ìèíàëîòî?” Êàçâàì ìó: Îò áëèçêèòå ëè ïðåðàæäà-
íèÿ èëè îò äàëå÷íèòå ­ êàêúâ ñè áèë ïðåäè 600, 700 ïðåðàæ-
äàíèÿ. Ïðåäè 10 ïðåðàæäàíèÿ ñè áèë åäèí öàð, òîëêîâà æåñ-
òîê, ÷å ñàì ñè áåñèë õîðàòà. È îò òîâà öàðóâàíå å âñè÷êàòà
áåëÿ, êîÿòî ñåãà èìàø. È âñè÷êè òåçè õîðà, êîèòî ñè èçáåñèë
òîãàâà, ñà ñåãà îêîëî òåáå è òè ïðàâÿò ïàêîñòè. È òåçè õîðà
òå ìðàçÿò. Òè êàçâàø: “Çàùî ìè ïðàâÿò òàêà?” Çàùîòî ñè
áèë öàð. È òè ñè ìèñëèë, ÷å ñè óðåäèë âúïðîñà, êàòî ñè ãè
èçáåñèë è ÷å íÿìà äà äàâàø îò÷åò. Íî íÿìà òàêîâà íåùî.
Áîã äúðæè âñè÷êè õîðà îòãîâîðíè è ãè áëàãîñëàâÿ. Äîáðèòå
áëàãîñëàâÿ è ãðåøíèòå áëàãîñëàâÿ. Äîáðèòå ìèëâà, à ïúê
ãðåøíèòå ñóðâàêà, ñ äðÿíîâà ñóðâà÷êà Òàçè ñóòðèí ñëóøàì,
÷å íÿêîé îòâúí âèêà. Òðÿáâàøå äà ñå âúðíà îò ðàçõîäêàòà ñè
íÿêúäå. Âèæäàì, ÷å íÿêîÿ ñåñòðà ÷óêà íà âðàòàòà è êàçâà:
“Ñåñòðà ìè óìèðà, êàêâî äà íàïðàâÿ? Ñòîìàõúò ÿ áîëè.” Êà-
çàõ º: “Òîïëà âîäà!” Äàäîõ è äðóãè íàñòàâëåíèÿ. Êàçàõ: “Èäå-
òå íàïðàâåòå òîâà!” Òÿ çà Íîâàòà ãîäèíà å ÿëà êàêâîòî íå
òðÿáâà. ßäåíåòî íå å áèëî õóáàâî. Òàÿ ñåñòðà, ñëåä êàòî º
äàäîõ íàñòàâëåíèÿ, ñè îòèäå. Íå çíàÿ êîÿ áåøå.
Âèå èìàòå íÿêîÿ ìú÷íîòèÿ â ñåáå ñè è êàçâàòå: “Çàùî
Ãîñïîä å ñúçäàë ñâåòà òàêà?” Êàê òðÿáâà äà ãî ñúçäàäå? Â
òîâà ïðîòèâîðå÷èå, â êîåòî ñè ïîñòàâåí, òðÿáâà äà íàìåðèø
åäèí èçõîäåí ïúò. Íÿêîé êàçâà: “Ó÷èòåëÿò ùå íè îáÿñíè.”
Ó÷åíèêúò òðÿáâà äà å ïðèëåæåí. Ó÷åíèêúò òðÿáâà äà ïðè-
ëîæè êàçàíîòî. Äà äîïóñíåì, ÷å àç ïåÿ è âèå êàçâàòå: “Ìíîãî

"&
õóáàâî ïååø.” Íî è òè òðÿáâà äà ïååø. Ìîåòî ïåíèå ïîëçóâà
ìåí, íî òè êàòî ïååø, ìîæåø äà ñè ïîìîãíåø.
Èìàòå åäíà áîëåñò. Êàòî º ïååø, òÿ ùå òå íàïóñíå. Êàòî
ïååø íà ðåâìàòèçìà òðè äåíà, òîé ùå òå íàïóñíå. Òðÿáâà äà
çíàåø êàê äà ïååø. Òè èìàø ãëàâîáîëèå. Ìîæåø ñ ïåíèå äà
ñè ëåêóâàø ãëàâîáîëèåòî. Òÿ ïðåäñòàâëÿâà íàñúáðàíà èç-
ëèøíà åíåðãèÿ â òâîÿ óì è òàçè åíåðãèÿ íå ìîæå äà ñå îñâîáî-
äè. Èìà ãîëÿìî íàïðåæåíèå â íåðâíàòà ñèñòåìà ­ ãëàâîáî-
ëèåòî. Èëè èìàø êîðåìîáîëèå ­ òîâà å íàñúáðàíà åíåðãèÿ,
êîÿòî íå ìîæå äà ñå ïëàñèðà êàêòî òðÿáâà. Èëè èìàø ñòàâåí
ðåâìàòèçúì ­ òîâà å ñúùî èçëèøíà íàñúáðàíà ïîòåíöèàëíà
åíåðãèÿ. Íÿìàø äâèæåíèå. Æèçíåíà åíåðãèÿ íå èäâà è îðãà-
íèòå ñå ëèøàâàò îò íåÿ. Èìàø íåäîèìúê îò íåÿ. Ñåäèø â
åäíà çàäóøíà ñòàÿ, â êîÿòî èìà äîñòà íàñúáðàíà âúãëåíà
êèñåëèíà. Êàêâî ñå èçèñêâà? Èëè èçëåç âúí, èëè îòâîðè ïðî-
çîðåöà, äà ñòàíå îáìÿíà è äà âëåçå ïðåñåí âúçäóõ. Èëè ñè ÿë
èçâåñòíà õðàíà, êîÿòî ñòîìàõúò òè íå ìîæå äà ñìåëè. Âçåìè
ïðÿñíà õðàíà, êîÿòî ñòîìàõúò òè ìîæå äà àñèìèëèðà, çà äà
òè äîñòàâè òàçè åíåðãèÿ, êîÿòî òè å ïîòðåáíà. Òåçè ðàáîòè
âèå ãè çíàåòå. Òðÿáâà äà íàïðàâèòå åäèí êîíòàêò ñ ïðèðîäàòà.
Òè ñàìî ùå âëåçåø â ñúïðèêîñíîâåíèå ñ ïðèðîäàòà è òÿ ùå
òè äàäå òîâà, îò êîåòî ñå íóæäàåø.
Âèå èñêàòå äà ñå îáè÷àòå. Çíàåòå ëè êàêúâ å çàêîíúò íà
îáè÷òà? Â ëþáîâòà å âëîæåí ñëåäíèÿò çàêîí: Àêî äâàìà ñå
îáè÷àò è àêî òÿõíàòà ëþáîâ íå èçïðàùà ëú÷è îò ñåáå ñè êúì
äðóãèòå, àêî îò òÿõíàòà ëþáîâ íå ñå ïîëçóâàò õîðàòà, òàçè
ëþáîâ å áåçïîëåçíà. Äâàìà äóøè, êàòî ñå îáè÷àò, àêî íå ïðîÿ-
âÿò ëþáîâòà ñè êúì äðóãèòå, òàçè ëþáîâ ùå áúäå åäíîîáðàç-
íà. Â ëþáîâòà âèå ñòå ìíîãî âçèñêàòåëíè. Êàêâî ïðàâèòå,
ùîì îáè÷àòå íÿêîãî? Òóê èìà òðè ïðîÿâè. Àêî ñòå íà ôèçè-
÷åñêîòî ïîëå, àêî ñúçíàíèåòî âè å íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå, âèå
èñêàòå öåëèÿ äåí òîé äà ìèñëè çà âàñ. È ïèòàòå: “Êàêâî ìèñëè
òîé çà ìåíå?” Òî å öÿëî íåùàñòèå äà òóðÿòå íåùàòà áëèçî
ïðè î÷èòå ñè è äðóãî äà íå ìîæåø äà âèæäàø ­ äà âèæäàø
ñàìî åäèí ÷îâåê, äà ñå ìàòàõàðè ñàìî åäèí ÷îâåê ïðåä òåáå.
Òðÿáâà äà ñå ó÷èòå íà ëþáîâòà, êîÿòî èäâà ïðè âàñ. Òðÿá-
âà äà èçïîëçóâàòå îíåçè áëàãà, êîèòî ëþáîâòà íîñè â ñåáå
ñè. Ëþáîâòà, êîÿòî èäå, òðÿáâà äà ñúáóäè â àêòèâíîñò âàøèÿ

"'
óì. Íå ñàìî òîâà. Îñâåí óìà, òðÿáâà äà ñúáóäèòå
ñïîñîáíîñòèòå, êîèòî èìàòå. Ïîñëå ëþáîâòà òðÿáâà äà
ñúáóäè âàøåòî ñúðöå è âàøàòà âîëÿ. Íàé-ïúðâî ëþáîâòà
òðÿáâà äà âíåñå îíçè æèçíåíèÿ åëèêñèð âúâ âàøåòî òÿëî.
Òà, êàòî äîéäå ëþáîâòà âúâ âàñ, àêî âè ñúáóäè óìà,
ñïîñîáíîñòèòå, ñúðöåòî âè, âîëÿòà âè è íå îñòàâè åëèêñèð
â òÿëîòî, òàçè ëþáîâ íå å îíàÿ Áîæåñòâåíàòà Ëþáîâ, çà
êîÿòî àç ãîâîðÿ.
Òîâà å áúäåùèÿò èäåàë. Òîâà íå ñå ïîñòèãà â åäèí äåí.
Âèå èìàòå ãîëåìè ïîñòèæåíèÿ. Èìàòå ìíîãî áîãàòñòâà. Àç
ñúì ñëóøàë äà ãîâîðèòå: “Íå âèæäàì äà èìàì íÿêàêúâ òà-
ëàíò.”  êàêâî ñåäè òàëàíòúò íà åäèí ñêóëïòîð?  êàêâî
ñåäè òàëàíòúò íà åäèí ìàòåìàòèê? Òîâà å îòíîøåíèåòî íà
÷èñëàòà.  ìàòåìàòèêàòà ñå ðàçïðàâÿò ñ æèâè ÷èñëà. Ùå
ñúáåðåòå íà åäíî ìÿñòî åäèí óìåí ÷îâåê è åäèí äîáúð ÷îâåê.
Ïîä äóìàòà “óìåí” ðàçáèðàì óìà, à ïîä äóìàòà “äîáúð” ðàç-
áèðàì ñúðöåòî Àêî ñå ñúáåðàò óìíèÿò è äîáðèÿò, òå ùå îïðà-
âÿò ñúðöåòî Íî àêî ñå ñúáåðàò ñàìî äâàìà óìíè õîðà, òå ùå
êðèòèêóâàò.
Êîãàòî ðèñóâàø, íÿìà äà ðèñóâàø öåëèÿ ÷îâåê, à ñàìî
åäíà îñíîâíà ÷åðòà â íåãî, êîÿòî îïðåäåëÿ õàðàêòåðà ìó. Òè
íå ìîæåø äà íàðèñóâàø åäíî æèâî ëèöå, ùå íàðèñóâàø ñàìî
åäíî êà÷åñòâî, êîåòî å ñòàòè÷åñêè â íåãî. Àêî ñè ãî íàðèñóâàë
â ñòàðîñò, òîé å ñòàð; àêî ñè ãî ðèñóâàë â ìëàäîñò, òîé å
ìëàä. Êàðòèíàòà íå ïðîãðåñèðà â òåáå. Òîâà, êîåòî íå ïðîãðå-
ñèðà â òåáå, òî å êàðòèíà. Òè ìèñëèø, ÷å ñè äîáúð ÷îâåê ­
òîâà å êàðòèíà. Òè ìèñëèø, ÷å ñè óìåí ÷îâåê ­ òîâà å êàðòèíà.
Òè ìèñëèø, ÷å ñè ñèëåí ÷îâåê ­ òîâà å êàðòèíà. Õóáàâî å äà
å êàðòèíà, íî òÿ îïðåäåëÿ ñàìî åäíî ñúñòîÿíèå. Êàòî ñå âè-
äèø íà êàðòèíàòà íà 10 ãîäèíè, òàçè ìëàäîñò ñè ñåäè òàì. À
óìíèÿò ÷îâåê ìîæå äà áúäå ìëàä, âúçðàñòåí è ñòàð, ìîæå äà
èçìåíè æèâîòà ñè.
Óìíèÿò ÷îâåê íå çíàå êàêâî íåùî å ñëàáîñò. Ñëàáîñòòà
ïðîèçòè÷à îò íàðóøåíèåòî íà Áîæèèòå çàêîíè. Íèå ñòàâàìå
ñëàáè ïî åäèíñòâåíàòà ïðè÷èíà, ÷å íå óïîòðåáÿâàìå Áîæèÿòà
Ëþáîâ íà ìÿñòî, Áîæèÿòà Ìúäðîñò è Áîæèÿòà Èñòèíà.
×îâå÷åñòâîòî ñòðàäà îò áåçëþáèå, [îò] íåâåæåñòâî è îò íå-
ïðàâäè. Íèêîé íå ìîæå äà âëåçå â ïîëîæåíèåòî íà äðóãèãî

#
è äà èì ïîìîãíå. Åäèíñòâåíîòî ñúùåñòâî, Êîåòî íè
ïîìàãà, å Áîã. Òîé íè ïîìàãà îòâúòðå. Òîé òè ïîäøåïâà è
òè êàçâà êàêâî òè íå äîñòèãà.
Òà êàçâàì: Ñåãà äà âè äàì ñëåäíèòå äóìè: “Ñèëà, çäðàâå
å áîãàòñòâî.” Òèÿ äóìè ùå ãè èçïååòå. Âñè÷êè íåùà, êîèòî
íå ñà íàïðàâåíè õóáàâî, èìàòå ïðàâî äà ãè êðèòèêóâàòå, íî
õóáàâèòå íåùà íå ìîæåòå äà ãè êðèòèêóâàòå. Óìíèÿ ÷îâåê,
äîáðèÿ ÷îâåê, ñèëíèÿ ÷îâåê íå ìîæå äà ãè êðèòèêóâàòå.
Ñè­ëà ­ òîâà ñà äâà òîíà. Òóê èìà ñëèçàíå îòãîðå íàäîëó.
Êúäå å óäàðåíèåòî? Íà ïúðâàòà ñðè÷êà. Òèÿ äóìè ìîãàò äà
ñå èçìåíÿò ïî ìíîãî íà÷èíè, íî èìà ñàìî [åäèí] èñòèíñêè
íà÷èí. Ùîì èçïååø íåùî â ñúãëàñèå ñ ïðèðîäàòà, ùå ïðèäî-
áèåø íåùî. Ùîì ïðè ïåíèåòî íå ïðèäîáèâàø, òè íå ïååø
õóáàâî. Àêî íå ïååø õóáàâî, ùå òå êðèòèêóâàò. Àç ãîâîðÿ çà
ìóçèêàòà, ïðè êîÿòî ñå ïðèäîáèâà íåùî. Ìóçèêàòà äàâà ðàç-
ïîëîæåíèå. Íàé-ïúðâî ùå ïååø òèõî è ñëåä êàòî ñå íàó÷èø
äà ïååø õóáàâî, ùå ïååø ïî-âèñîêî. Íåïðåìåííî òðÿáâà äà
ïåÿò õîðàòà. Êàçàíî å: “Ïåéòå è âúçïÿâàéòå Ãîñïîäà â äóøàòà
ñè.”
Íåêà äà çàïî÷íåì èçïÿâàíåòî íà òåçè äóìè. (Ó÷èòåëÿò
ìíîãî ïúòè èçïÿ òåçè äóìè: “Ñèëà, çäðàâå å áîãàòñòâî”.)
Âñè÷êè õîðà ñúñòàâëÿâàò âúçìîæíîñòè. Òå ñà åäíî áëàãî-
ñëîâåíèå. Âñåêè åäèí ÷îâåê å åäíî áëàãîñëîâåíèå â ñâåòà.
Âñÿêî åäíî ñúùåñòâî ­ è äúðâîòî, è äðóãèòå ñúùåñòâà, ñà
âúçìîæíîñòè. Íà âñè÷êî òðÿáâà äà ñå ðàäâàìå, ïîíåæå òå ñà
âúçìîæíîñòè, êîèòî Áîã å ñúçäàë â ñâåòà. Ðàäâàéòå ñå, ÷å
ñòå â åäèí ñâÿò íà âúçìîæíîñòè. ß èçïåéòå ñåãà òèÿ äóìè.
(Âñè÷êè ïååì.) Âèæòå êàêâà ñèëà äîéäå ñåãà ÷ðåç òàÿ ïåñåí.
Äîéäå îò íåâèäèìèÿ ñâÿò, ãåíèèòå íà ìóçèêàòà.
Òà êàçâàì: Íåîáõîäèìî å ÷îâåê äà èìà îíîâà ñïîêîéñò-
âèå íà äóøàòà ñè. Âñåêè ÷îâåê òðÿáâà äà ñå âëàäà. È ìëàäè,
è âúçðàñòíè, è ñòàðè. Ïîíåæå ñå íàìèðàò â åäèí ñâÿò íà âå÷íè
âúçìîæíîñòè. Íå ñúæàëÿâàéòå çà íèùî, ÷å íå å ñòàíàëî. Ðàä-
âàéòå ñå, ÷å íå å ñòàíàëî. Ðàäâàéòå ñå íà âñè÷êè ñòðàäàíèÿ,
êîèòî ñà äîøëè. Âñè÷êî, êîåòî ñòàâà â ñâåòà, ùå ñå îáúðíå
íà äîáðî. (Âñè÷êè ïÿõìå ñòàðàòà ïåñåí.) Âëåçòå â ñúîáùåíèå
ñ ìîùíèòå ñèëè â ïðèðîäàòà. Âÿòúðúò êàòî äîéäå, òîé ðàç-
äâèæâà ëèñòàòà. È çàâèñè îò íåãîâàòà ñèëà è îò íåãîâîòî

#
ðàçïîëîæåíèå. Êîãàòî äîéäå äóõúò, êîãàòî ïðèñòèãíå Áî-
æåñòâåíèÿò Äóõ, Òîé çíàå êàê äà ðàçäâèæè ÷îâåøêèÿ óì è
÷îâåøêîòî ñúðöå. Îñòàâåòå âúâ âàñ Áîæåñòâåíîòî äà äåéñò-
âóâà.
Ïúðâîòî íåùî å: Íå ñå ñïèðàéòå âúðõó âàøèòå ñëàáîñòè,
íå ñå ñïèðàéòå âúðõó âàøåòî íåäîâîëñòâî. Çàùî? Ïîíåæå ñå
íàìèðàòå â åäèí ñâÿò íà âå÷íè âúçìîæíîñòè. Áîã å ïúëåí ñ
âñè÷êèòå áëàãîñòè. Âñè÷êî õóáàâî èìà â Íåãî. Òîé å îïðåäå-
ëèë âñè÷êî õóáàâî. Çàùî èìà äà ñå ñìóùàâàìå? Íå ñìå â
åäèí áåäåí ñâÿò, íî â åäèí áîãàò ñâÿò. È âñåêè åäèí îò âàñ
èìà âúçìîæíîñòè. Òàêà, êàêòî âñåêè å ñúçäàäåí, â íåãî èìà
ãîëåìè âúçìîæíîñòè. Òîâà, êîåòî æåëàåòå, ìîæå äà ãî ïî-
ñòèãíåòå, íî íå ñå ñòðåìåòå èçâåäíúæ. Çà âñåêè äåí äà èìàòå
åäíî ïîñòèæåíèå. Âèå èñêàòå äà áúäåòå ïðàâåäíè. Ñòàðàéòå
ñå äà ïðèëàãàòå ïðàâäàòà, à íå äà áúäåòå ïðàâåäíè. Ñòàðàéòå
ñå äà ïðèëàãàòå ðàçóìíîñòòà, à íå äà áúäåòå ðàçóìíè. Ïîíåæå
ðàçóìíèÿò ÷îâåê å åäíî ñòàòè÷åñêî ïîëîæåíèå. Òîé ìîæå
äà ñå ñàìîçàáëóäè.
Îòâñÿêúäå òðÿáâà äà ñå ó÷èì. Èìà íåùî, êîåòî ìîæåì
äà ó÷èì îòâñÿêúäå. Îò âñè÷êè õîðà ìîæåì äà ñå ó÷èì. Ùå
îòèäåø ïðè îáóùàðÿ. Òîé ùå âçåìå ìÿðêà è ùå ìè óñëóæè.
Òàì, äåòî íÿêîé ìîæå äà òè ïðèíåñå óñëóãà, ñëóøàé ãî. È
âñåêè, íà êîãîòî ìîæå äà íàïðàâèòå óñëóãà, äà âè ñëóøà â
äàäåíèÿ ìîìåíò.
Òà, íà âñèíöà âè òðÿáâà äà ñëóøàòå ­ ïî Áîæåñòâåíîìó.
Äà ñëóøàø îò ëþáîâ. Äà ñëóøàø, ïîíåæå òîâà å æåëàíèåòî
íà Áîãà. È Òîé êàçâà: “Îáúðíåòå ñå êúì Ìåíå!” Ðåàëíîñòòà
â îáùåíèåòî ìåæäó ìåíå è Ñëúíöåòî ñåäè â ñâåòëèíàòà,
êîÿòî ïðèåìàì. Ñëúíöåòî å ìîé âúçëþáëåí. Àç ñúì âúçëþá-
ëåí â äàäåíèÿ ñëó÷àé. Àç íå èñêàì íèêîé äà äîéäå ìåæäó
Ñëúíöåòî è ìåíå. Âñè÷êè íåêà äà ñåäÿò îòëÿâî è îòäÿñíî.
Èñêàì òîçè ëú÷, êîéòî èäå îòãîðå, íèêîé äà íå ãî ïðåêúñíå.
Íèêîé ÷îâåê äà íå çàñòàâà íà ïúòÿ íà òîçè ëú÷, êîéòî èäå îò
Áîãà.
Âèå ñïúâàòå âàøàòà åâîëþöèÿ, êàòî ìèñëèòå, ÷å âè òðÿá-
âàò ïàðè. ×å âè òðÿáâàò ïàðè ­ äà, íî íå ãè òóðÿéòå êàòî
èäåàë, êîéòî å íåîáõîäèì çà âàøåòî ñúâúðøåíñòâî. Íå âè
ïðåïîðú÷âàì ñèðîìàøèÿòà; íå âè ïðåïîðú÷âàì è áîãàò-

#
ñòâîòî.  äàäåíèÿ ñëó÷àé ìîãà äà âè ïðåïîðú÷àì ñèðîìà-
øèÿòà è áîãàòñòâîòî. Åòî êàêâî ïîäðàçáèðàì ïîä òîâà. Èìàì
åäíî øèøå, íàïðàâåíî îò ïîðöåëàí. Òî å áåäíî. Íàïúëíÿ ãî
­ òî å áîãàòî. Ñëåä òîâà òîâà øèøå ìîãà äà ãî íàïðàâÿ ïàê
áåäíî ­ êàòî èçñèïÿ ñúäúðæàíèåòî. Òè ñè îíîâà øèøå, êîåòî
ìîæå äà ñòàíå áåäíî è áîãàòî. Çíà÷è, äâèæåíèå òðÿáâà äà
èìà. Øèøåòî òðÿáâà äà ñå ïúëíè è äà ñå èçïðàçâà. Íå ðîïòàé,
÷å ñè èçïðàçíåí, óòåøè ñå ­ íîâà âîäà ùå äîéäå. Ñ òîâà èçëè-
çàíå è âëèçàíå íà âîäàòà òè ùå ðàñòåø. Àêî íÿìà â ñâåòà
ñèðîìàøèÿ è áîãàòñòâî, íÿìà äà èìà äâèæåíèå. Ùîì ñè ñè-
ðîìàõ, ðàäâàé ñå, ÷å ùå ñòàíåø áîãàò; ùîì ñè áîãàò, ðàäâàé
ñå, ÷å ùå ñòàíåø ñèðîìàõ. À ïúê âèå èñêàòå äà äúðæèòå áîãàò-
ñòâîòî çàðàäè âàñ. Òî å åäíî ïîãðåøíî ñõâàùàíå.
Êàêâî ìîæå äà íàïðàâè êðàêúò çà âàñ? Êàêâî ìîæå äà
íàïðàâè ðúêàòà çà âàñ? Èëè êàêâî ìîãàò äà íàïðàâÿò óøèòå,
î÷èòå, óñòàòà? Òå ìîãàò äà íàïðàâÿò ìíîãî íåùî! Åäíàòà
ðúêà èìà ïåò âúçìîæíîñòè. Êàêâî ìîæå äà íàïðàâè ïúðâèÿò
ïðúñò ­ ïîêàçàëåöúò? Àêî ñå îòðåæå ïúðâèÿò ïðúñò, ÷îâåê
ùå èçãóáè ñâîåòî áëàãîðîäñòâî; àêî ñå îòðåæå âòîðèÿò
ïðúñò ­ ñðåäíèÿò, ÷îâåê ùå èçãóáè ñúçíàíèåòî çà
ñïðàâåäëèâîñò; àêî ñå îòðåæå òðåòèÿò ïðúñò ­ ñëúí÷åâèÿò
ïðúñò, ÷îâåê ùå èçãóáè èäåÿòà çà õóáàâîòî, êðàñèâîòî â
ïðèðîäàòà; àêî ñå îòðåæå ìàëêèÿò ïðúñò, ÷îâåê ùå èçãóáè
îòíîøåíèÿòà, êîèòî ìîæå äà èìà êúì õîðàòà. Àêî ñå
îòðåæå ïàëåöúò, ÷îâåê ùå ïðåñòàíå äà äåéñòâóâà. Òè èñêàø
äà áúäåø áëàãîðîäåí. Êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèø? Íå èñêàì äà
ìå ðàçáåðåòå ìåõàíè÷åñêè. Ùå íàïðàâèòå ñëåäíîòî:
êîíöåíòðèðàéòå óìà ñè è ãëàäåòå ïîêàçàëåöà íà äÿñíàòà
ðúêà ñ âñè÷êèòå ïðúñòè íà ëÿâàòà ðúêà. Îò îñíîâàòà íà
ïîêàçàëåöà êúì âúðõà. Ñóòðèíòà ñòàíåø è ñè íåðàçïîëîæåí
äóõîì. Èñêàø äà ñå îïðàâèø ñ íåðàçïîëîæåíèåòî. Íàïðàâè
òîâà óïðàæíåíèå ñ ïîêàçàëåöà. Ùå ãî ïîãëàäèø è ùå êàæåø:
“Òðÿáâà äà îòñúäèø ðàáîòèòå äîáðå!”
Íÿêîé íîñè íå÷èñòè, îöàïàíè, ñêúñàíè äðåõè. ×îâåê íå
òðÿáâà äà áúäå îöàïàí; äà íÿìà ïåòíà. ×èñò òðÿáâà äà áúäåø.
Êàçàíî å: “×èñòèòå ïî ñúðöå ùå âèäÿò Áîãà!” ×èñòèòå ïî óì
ùå âèäÿò Áîãà! È ÷èñòèòå ïî âîëÿ ùå âèäÿò Áîãà! ×îâåê
òðÿáâà äà áúäå ÷èñò ïî óì, ïî ñúðöå è ïî âîëÿ. Òðÿáâà äà

#!
èìàòå îòëè÷íà èäåÿ çà ÷èñòîòàòà. È îíçè ÷îâåê, êîãîòî
ìîæå äà îáè÷àòå, òîé òðÿáâà äà å ÷èñò.  äàäåíèÿ ñëó÷àé
òîé å ÷èñò. È àç íå ìîãà äà îáè÷àì, àêî íå ñúì ÷èñò. Çà äà
îáè÷àø, òðÿáâà äà èìàø ñú÷åòàíèå íà óì, ñúðöå è âîëÿ.
Ñàìî òîãàâà ìîæåø äà îáè÷àø. Òîãàâà ùå èìàø ñâåòëèíà
è òîïëèíà; òîãàâà òè ñè äîâîëåí îò ñåáå ñè. È ñëåä êàòî
ñè çàìèíå îíçè, êîãîòî îáè÷àø, òè ñè ðàäîñòåí. Òè íå
ñúæàëÿâàø, ÷å ñè çàìèíàë. Òîé å áëèçî. È íà íåáåòî äà å,
äåòî è äà å, òîé ïî ðàäèîòî âñå òè ãîâîðè, îòâñÿêúäå
èìàø ïèñìà.
Ðåàëíîñòòà íè íîñè ïîñòîÿííî åäíà âúòðåøíà óòåõà. Êà-
çàõìå: “Ñèëà, çäðàâå å áîãàòñòâî!” Òîãàâà ùå äîéäåòå è äî
ñëåäíèòå òðè äóìè: “Ïúò, Èñòèíà, Æèâîò!” Êàê ùå èçïååòå
òåçè äóìè? Çà òðè ìåñåöà ïåéòå ïåñåíòà: “Ñèëà, çäðàâå å áî-
ãàòñòâî!” Ðàçâåéòå çíàìåòî. È êàòî ñòàíåø îò ëåãëîòî, çàïåé
òåçè äóìè èç ñòàÿòà. Àêî íÿêîé âè ãëåäà îòâúí, ùå êàæå:
“Êàêâî ïðàâè òîçè ÷îâåê?”
Êîëêî ðàáîòè íè ïúðæàò! Ìíîãî ðàáîòè íè ñòÿãàò. Êîãà-
òî èìàø ñòàâåí ðåâìàòèçúì èëè íåâðàñòåíèÿ, èëè ãëàâîáî-
ëèå, òîâà íå å ëè ñòÿãàíå? Îíåçè, êîèòî ñà íåðâíè îò âàñ,
åäèí äåí ùå ïååì “Ñèëà, çäðàâå å áîãàòñòâî” è ùå ñå èçëåêó-
âàò! Íèêàêâè öåðîâå! È îíçè, êîéòî èìà áîëêè â êîðåìà,
òîé ïî ñúùèÿ íà÷èí ùå ïåå: “Ñèëà, çäðàâå å áîãàòñòâî”. È
êàòî ïåå, âåäíàãà ùå ñå èçëåêóâà.
Ñèëàòà íà ÷îâåêà ñåäè â íåãîâèÿ óì, â íåãîâîòî ñúðöå è
â íåãîâîòî òÿëî. Àêî óìúò âè, ñúðöåòî âè è âîëÿòà âè íå ñà
ñâîáîäíè, òðÿáâà äà ñå îñâîáîäèø. Òà, íàé-ïúðâî âèå òðÿáâà
äà ñå îñâîáîäèòå ­ òîâà å íåïðåðèâåí ïðîöåñ. Ïîñòîÿííî òðÿá-
âà äà ñå îñâîáîæäàâà ÷îâåê, ïîíåæå ñå íàñëîÿâà ïðàõ âúðõó
âàøèÿ óì, ñúðöå è âîëÿ. Ïîãëåäíåòå òåçè ëàìïè÷êè Íàé-
ïúðâî òå ñà ÷èñòè. Íî ñëåä êàòî ñà ãîðåëè äúëãî âðåìå, ïî÷åð-
íÿâàò, ñòàâà íàñëîÿâàíå. Òðÿáâà äà ñå ÷èñòÿò. Òà, âñÿêà ñóò-
ðèí, êàòî ñòàíåòå, î÷èñòåòå óìà ñè, ñúðöåòî è âîëÿòà ñè,
ïîáëàãîäàðåòå íà Áîãà è çàïî÷íåòå äà ðàáîòèòå.
Íàïðàâåòå óïðàæíåíèå ñ ìîëèòâàòà “Îò÷å íàø” äî 22
ìàðò. Ùå ðàçïðåäåëèòå ìîëèòâàòà ñïîðåä ÷èñëàòà, êîèòî
èìàòå äî 22 ìàðò. Êàòî êàæåø “Îò÷å íàø”, öÿë äåí ùå ìèñ-
ëèø âúðõó òåçè äóìè. Ìîæå òðè äåíà äà èçãîâàðÿòå “Îò÷å

#"
íàø”, ñëåä òîâà â ÷åòâúðòèÿ äåí ùå êàæåòå: “Îò÷å íàø,
Êîéòî ñè íà íåáåòî” è ùå ðàçìèøëÿâàø âúðõó ïîñëåäíèòå
äóìè. È òàêà íàòàòúê. Äà çíàåø êàêâî íåùî å “Îò÷å íàø”!
Äà çíàåø êàêâî íåùî ñà äóìèòå: “Êîéòî ñè íà íåáåòî”!
Èëè äóìèòå: “Äà ñå ñâåòè”.
Òà, áèõ æåëàë äà ïðî÷åòåì “Îò÷å íàø” âåäíúæ, íî íà
ñâÿò*. Òà, ñåãà, ïðî÷åòåòå ãî äî 22 ìàðò! Ìîæå äà èçáåðåòå
“Îò÷å íàø” èëè “Äîáðàòà ìîëèòâà”. Çà âñåêè äåí ùå âçåìåòå
åäèí ìàëúê ïàñàæ îò åäíà, äâå, òðè äóìè. È öÿë äåí òåçè
äóìè äà îñòàíàò â óìà âè. (Âñè÷êè ñòàâàò.)
Ñåãà äà èçãîâîðèì ñàìî òåçè äóìè: “Îò÷å íàø”.

6.35 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

14-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 3 ÿíóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

##

* íà ñâÿò ­ ñâÿñòíî, êàêòî òðÿáâà.

 ÁÎÆÅÑÒÂÅÍÀÒÀ ÓÑÌÈÂÊÀ

5 ÷ ñóòðèíòà
(Âðåìåòî òèõî è õëàäíî. Íåáåòî
îáëà÷íî. Ñíåæíà ïîêðèâêà.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Äóõúò Áîæè”
Ùå ïðî÷åòà ñàìî íÿêîëêî ñòèõà îò 26-à ãëàâà îò “Äåÿíè-
ÿòà íà àïîñòîëèòå” (10­17).
“Âåíèð Áåíèð”

À1 : À2 : À3 = Â1 : Â2 : Â3
Ìíîãî ïúòè ñå ãîâîðè çà ñâîáîäàòà. ×îâåê òðÿáâà äà çíàå
êàê äà îñâîáîäè ñåáå ñè, äà áúäå ñâîáîäåí âñÿêîãà. Äà ìó ñà
ñâîáîäíè êðàêàòà, î÷èòå, óøèòå, ïîñòúïêèòå ìó, ðúöåòå è
ïðî÷åå.
Òàÿ êàðòèíà ïðåäñòàâëÿâà òðèòå ñâÿòà, â êîèòî æèâåå
÷îâåê. À3 ïðåäñòàâëÿâà ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò, À2 ­ äóõîâíèÿò ñâÿò,
À1 å óìñòâåíèÿò Áîæåñòâåí ñâÿò. Âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò íåùà-

#$
òà ñà âèäèìè. Îíåçè â äóõîâíèÿ ñâÿò ãè óñåùàìå. À ïúê
íåùàòà â óìñòâåíèÿ ñâÿò ãè ñõâàùàìå ñ óìà ñè. Íÿêîé ïúò
ïðåäìåòèòå îò ôèçè÷åñêèÿ, äóõîâíèÿ è Áîæåñòâåíèÿ
ñâåòîâå ñå ïðåïëèòàò è òîãàâà âëèçàìå â åäíî
íåäîðàçóìåíèå. Òè êàçâàø: “Âèæäàì íåùàòà.” Òè âèæäàø
èçâåñòåí ïðåäìåò. Âèæäàø åäíà êíèãà. Êíèãàòà, òîâà å
ôèçè÷åñêàòà ñòðàíà. Ïî÷íåø äà ÷åòåø êíèãàòà ­ ïàê ÿ
âèæäàø, íî â òîâà âòîðî âèæäàíå èìà íåùî äðóãî. Ïðè
ïúðâîòî âèæäàíå âèæäàø íåùàòà îáùî: âèæäàø åäèí
ïðåäìåò, íî òîé íå òè å ÿñåí. Äà äîïóñíåì, ÷å òè âèæäàø
íàé-ïúðâî åäíà ÿáúëêà. Ùîì ÿ âèæäàø, âçåìàø ÿ ñ ðúêàòà
ñè è èìàø èçâåñòåí óñåò. Íî àêî îòêúñíåø åäíî ìàëêî
ïàð÷å îò íåÿ ñúñ ñâîèòå óñòà, èìàø äðóã óñåò. Ùå óñå-
òèø òîâà, êîåòî ñ î÷èòå ñè òè íå ìîæåø äà âèäèø.
Êàçâàì ñåãà: Íåùàòà òðÿáâà äà ñå êîîðäèíèðàò. Òè êàç-
âàø: “Âèæäàì”, íî ñ âèæäàíå âñè÷êî íå ñòàâà. Êàçâàø: “Ïè-
ïàì”, íî ñ ïèïàíå âñè÷êî íå ñòàâà. Êàçâàø: “Âêóñâàì”, íî ñ
âêóñâàíå âñè÷êî íå ñòàâà. Êàçâàø: “Àç èñêàì äà ãî ïîïèïàì.”
Ïèïàíåòî å íàé-âèñîêîòî óñåùàíå âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò. Òè
èìàø èçâåñòíî óñåùàíå çà ñâåòëèíàòà. Íàé-õóáàâî óñåùàíå
èìàò î÷èòå. Íàé-âúçâèøåíîòî ñõâàùàò î÷èòå. Íÿêîé ÷îâåê
êàçâà: “Àç âÿðâàì â Áîãà.” Êàòî âÿðâàø â Áîãà, êàêâî ïîíÿ-
òèå èìàø çà Áîãà? Çàäàëè ëè ñòå ñè âúïðîñà êàêâî íåùî å
âÿðàòà. Êàçâàø: “Âÿðâàì â Áîãà, ÷å å ñúçäàë ñâåòà.” Õóáàâî,
êàêâî ñè íàó÷èë òè, êàòî âÿðâàø, ÷å Áîã å ñúçäàë ñâåòà? Íàé-
ïúðâî òâîÿòà âÿðà òðÿáâà äà îïèòàø âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, â
äóõîâíèÿ ñâÿò è â óìñòâåíèÿ ñâÿò, è àêî èçäúðæè, òîâà å âÿðà.
Àêî ÿ îïèòàø ñàìî âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, òè ùå èìàø ñàìî
åäíà âúíøíà ïðåäñòàâà. Òè òðÿáâà äà èìàø íå ñàìî âúíøíà
è âúòðåøíà ïðåäñòàâà, íî òðÿáâà äà îáðàçóâàø è èçâåñòíà
âðúçêà. Íî íå ñàìî âðúçêà, íî è îòíîøåíèå, è ðàçáèðàíå.
Ëþáîâòà îáðàçóâà âðúçêè ìåæäó õîðàòà. Íà ôèçè÷åñêîòî
ïîëå ëþáîâòà ñå çàíèìàâà ñ èãðà÷êè çà õîðàòà, òÿ å ñúçäàëà
äîñòà èãðà÷êè çà õîðàòà.  äóõîâíèÿ ñâÿò òÿ å ñúçäàëà çàáàâ-
ëåíèå. À ïúê â óìñòâåíèÿ ñâÿò òÿ å ñúçäàëà ó÷åíèå ­ äà ó÷è
÷îâåê. Çíà÷è íàé-ïúðâî èìàø èãðà÷êè, âòîðî ­ çàáàâëÿâàø
ñå è òðåòîòî ­ ó÷èø. Òè êàçâàø: “Àç íå îáè÷àì äà ñå çàíèìà-
âàì ñ èãðà÷êè.” Íî òè àêî íå ñå çàíèìàâàø ñ èãðà÷êè, íå

#%
ìîæåø äà ñå çàáàâëÿâàø, à ïúê àêî íå ñè ñå çàáàâëÿâàë, íå
ìîæåø äà ó÷èø. Èãðà÷êèòå ñà âñòúïëåíèå â æèâîòà. Àêî íå
÷åòåø âñòúïëåíèåòî, ò.å. àêî íå ñå çàíèìàâàø ñ èãðà÷êè, íå
ìîæåø äà ïðåìèíåø ïî-ãîðå, íÿìà äà ðàçáåðåø çàáàâëåíèåòî
è ïîñëå íÿìà äà ìîæåø äà ðàçáåðåø è ó÷åíèåòî. Èìà èçâåñò-
íà âðúçêà ìåæäó òÿõ.
Íàé-ïúðâî òðÿáâà äà ñå îñâîáîäèì îò èçâåñòíè çàáëóæ-
äåíèÿ. Ìíîãî íåùà ñà èçîïà÷åíè. Íàïðèìåð òîçè áðàò (Ñè-
ìåîíîâ) ñâèðè öèãóëêà, íî áúëãàðèòå êàçâàò, ÷å öèãóëàð êúùà
íå ãëåäà. À ïúê âèæäàìå, ÷å òîçè áðàò ãëåäà êúùàòà ñè. Íî
áëàãîäàðåíèå, ÷å íå ðàáîòè ñàìî öèãóëêàòà, íî èìà è äðóãî
íåùî. Â íåãî öèãóëêàòà ìó èäå êàòî çàáàâëåíèå. Êîãàòî ñè
íÿìà ðàáîòà. Èãðàå ñè è ñå çàáàâëÿâà ñ öèãóëêàòà.
Òðÿáâà äà ñå î÷èñòÿò íåùàòà. Íÿêîé ñå óñìèõíå, èñêàò
äà çíàÿò çàùî ñå óñìèõíàë òîé? Íÿêîé ïúò ñ÷èòàò, ÷å íå ñå
ïîçâîëÿâà óñìèâêàòà, íàïðèìåð â ÷åðêâà. Òàì òðÿáâà äà áú-
äåø ñåðèîçåí. Íÿêîè õîðà ñà òîëêîâà òúæíè, ÷å êàòî ãè
ïîãëåäíåø, âèæäàø íà ëèöåòî èì ãîëÿìà òúãà. Òå êàçâàò:
“Íå ìè âúðâè.” ×å, êàêâî íå èì âúðâè? Êàêâî òðÿáâà äà ñå
ðàçáèðà ñ òîâà? Ïîä äóìèòå “íå ìè âúðâè” òîé ðàçáèðà, ÷å
èëè îáóùà íÿìà, èëè äðåõè íÿìà, èëè ÷å õóáàâî ÿäåíå íÿìà,
èëè ïàðè íÿìà, èëè êúùà íÿìà íà ñâÿò*, èëè ÷å äåöàòà ìó íå
ñà äîáðå. Èëè ïúê ÷å ñëóæáàòà ìó íå å äîáðà. Èìà íåùî,êîåòî
ãî ñìóùàâà è òîé êàçâà: “Íå ìè âúðâè.” Õóáàâî, çà äà òè
âúðâè, êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèø? Òè èìàø åäèí êîí ­ òðÿáâà
äà èçó÷àâàø õàðàêòåðà íà êîíÿ. È êîíÿò ñè èìà îñîáåíîñòè.
Íÿêîè êîíå ñà õàïëèâè. Ó òÿõ íîñúò å ìàëêî ãúðáàâè÷úê
Òîâà ïîêàçâà, ÷å òè òðÿáâà äà ñå ïàçèø. À äðóãè êîíå îáè÷àò
äà ðèòàò. Êàòî òå ðèòíå íÿêîé êîí, òè êàçâàø çà íåãî: “Òîé
íå å çíàåë äà ñå îáõîæäà.” Òîçè êîí å æèâÿë ñ âåêîâå è êàçâà:
“Àç ñå îïàñÿâàì îò õîðàòà, êîèòî ìå ïèïàò ïî çàäíèöàòà. Àç
íå èñêàì äà ìå ïèïàò ïî çàäíèöàòà. Íå èñêàì äà èäâàò è
îòïðåä. ×îâåê äà áúäå ìàëêî íà ïî÷òåíî ðàçñòîÿíèå îò ìåíå.
Çàùîòî ñúì îïèòàë, ÷å å îïàñíî.” Êîëêî ïúòè âúëêúò å õâà-
ùàë êîíÿ îòïðåä çà ìóöóíàòà èëè ãî å íàïàäàë îòçàä. Òà, çà
äà ñå ñàìîñúõðàíÿâà, êîíÿò ñå å íàó÷èë äà õàïå. Âúëêúò ãî å
íàó÷èë äà õàïå. Âúëêúò ìíîãî ïúòè ãî å õàïàë è ñåãà êîíÿò

* íà ñâÿò ­ ñâåñòåí, êàêúâòî òðÿáâà.

#&
ñå å íàó÷èë è òîé äà õàïå. Êîé å íàó÷èë êîíÿ äà ðèòà? Êàê
ñå å íàó÷èë òîé äà ðèòà? Çàäíèòå êðàêà íà êîíÿ ñà êàòî
íàøèòå ðúöå. Òå ñà íàïðàâåíè êàòî ÷îâåøêèòå ðúöå. È
êàòî äîéäå âúëêúò, êîíÿò ñúñ çàäíèòå êðàêà ãî ðèòà è
îòõâúðëÿ íàäàëå÷. È òè êàòî ñå ïðèáëèæàâàø, òîé ìèñëè,
÷å ñè îïàñåí êàòî âúëêà è òå îòõâúðëÿ íàäàëå÷. Êàçâà òè:
“Ïî-äàëå÷ ñòîé! Ìåíå ìè ñà íåïðèÿòíè õîðàòà, êîèòî ñå
ïðèáëèæàâàò ìíîãî ïðè ìåíå.”  çàäíàòà ÷àñò íà êîíÿ å
îïàøêàòà ìó. À îïàøêàòà ïðåäñòàâëÿâà íåãîâàòà ìèñëîâà
÷àñò. Æèâîòíèòå ìèñëÿò ñ îïàøêàòà ñè. Àêî èñêàø äà
çíàåø äàëè åäíî æèâîòíî å çäðàâî è óìíî, ùå ìó ãëåäàø
êàê ñè ìúðäà îïàøêàòà. Ñïðå ëè ñå îïàøêàòà, äà íå ñå
ìúðäà, ìëåêîïèòàþùåòî å áîëíî âå÷å. À ïúê ó ÷îâåêà òàçè
îïàøêà å ìèíàëà îòçàä íàíàïðåä ­ íåãîâèÿò íîñ å
îïàøêàòà. È â ÷îâåêà ìîæå äà ïîçíàåòå íåãîâîòî çäðàâî-
ñëîâíî ñúñòîÿíèå. Òðÿáâà öÿëà øêîëà, çà äà âè ñå ïîêàæå
êàêâî å çäðàâîñëîâíîòî ñúñòîÿíèå. Èìà íÿêîè ñúñòîÿíèÿ,
êîèòî íå ñà çäðàâîñëîâíè. (Ó÷èòåëÿò ãëåäà íàäîëó è õîäè
íàâåäåí êàòî ñëàá è îò÷àÿí.) Òîâà å íåçäðàâîñëîâíî ñúñ-
òîÿíèå. Òîçè, êîéòî õîäè òàêà, èñêà äà êàæå: “Êàêâîòî è
äà ãîâîðèø, àç æèâåÿ íà Çåìÿòà. Òè ãîâîðèø çà íåáåòî, íî
ÿ ìè ãîâîðè íåùî çà Çåìÿòà. Îíåçè íåùà íå ñà çà ìåíå.”
Íèå êàçâàìå çà íÿêîãî: “Äà ìó ãîâîðèì çà îíçè ñâÿò.”
Êàêâî å îíçè ñâÿò? Îíçè ñâÿò å ðàçóìíèÿò ñâÿò. Òîâà, êîåòî
ìîæåø äà ðàçáåðåø è òîâà, êîåòî ìîæå äà âíåñå â òåáå ñâåò-
ëèíà, òîâà å îíçè ñâÿò. Òîâà, êîåòî ìîæå äà âíåñå â òåáå
åäíî òîïëî ÷óâñòâî, òîâà å îíçè ñâÿò. Òîâà ÷óâñòâî, êîåòî
âíàñÿ â òåáå òîïëèíà, òîâà å îíçè ñâÿò. Íî òè ðàçáèðàø ôèçè-
÷åñêè è êàçâàø: “Íà îíçè ñâÿò ùå ñå ïîçíàâàìå ëè íèå?”
Ùîì â òîçè ñâÿò íå ñå ïîçíàâàòå, è â îíçè ñâÿò íÿìà äà ñå
ïîçíàâàòå. Êàçâàø: “Ùå èìà ëè ñðåùè â îíçè ñâÿò?” Ùîì
ñå ïîçíàâàòå, ùå èìà ñðåùè òàì. Â îíçè ñâÿò, èëè â ðàçóìíèÿ
ñâÿò, òè íèêîãà íå ìîæåø äà ñðåùíåø åäèí ÷îâåê, êîãîòî íå
îáè÷àø. È íèêîãà íå ìîæåø äà ñðåùíåø åäèí ÷îâåê, îò êî-
ãîòî íå èñêàø äà íàó÷èø íåùî. Ùîì ãî îáè÷àø, òîé ñòàâà
âèäèì; è ùîì èñêàø äà íàó÷èø íåùî, òîé ùå òè ãîâîðè. À
ïúê ùîì íå ãî îáè÷àø è ùîì íå èñêàø äà íàó÷èø íåùî îò
íåãî, òîé å íåâèäèì çà òåáå.

#'
 Êîãà ÷îâåê òðÿáâà äà ìúë÷è? ×îâåê òðÿáâà äà ìúë÷è,
êîãàòî ðàçóìíèÿò ãîâîðè. Äà ìúë÷èòå âñè÷êè, êîãàòî
Ãîñïîä ãîâîðè. Äà ãîâîðèø, êîãàòî ðàçóìíèÿò ãîâîðè,
êàêâî ïîäðàçáèðà òîâà? Àêî îòèäåòå ïðè íÿêîé èçâîð è
ãîâîðèòå, ùå âè ñëóøà ëè èçâîðúò? È òîé ùå ãîâîðè ñ òåáå.
Äà íàïðàâèì ñåãà åäíî ñðàâíåíèå. Äà äîïóñíåì, ÷å åäèí
÷îâåê å íåùî áîëåí. Òîâà å íåùî, êîåòî íå å ïîä êîíòðîëà
íà íåãîâàòà âîëÿ. Âñè÷êè íåùà, êîèòî ÷îâåøêàòà âîëÿ íå
ìîæå äà êîíòðîëèðà íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå, â äóõîâíèÿ ñâÿò è
â óìñòâåíèÿ ñâÿò, ïðîèçâåæäàò åäíî áîëåçíåíî ñúñòîÿíèå â
÷îâåêà. Ùîì èìàø áîëêà, òîâà ïîêàçâà, ÷å òâîÿòà âîëÿ íå
ìîæå äà êîíòðîëèðà òîâà íåùî. Òè êàçâàø íà áîëåñòòà ñè:
“Èäè ñè.” Íî òÿ íå ñè îòèâà. Àêî å êàòî âîéíèêà, ùå ìó
êàæåø äà ñè îòèäå è òîé ùå ñè îòèäå. Òîé ùå òè êàæå:
“Ñëóøàì, Âàøå âèñîêîáëàãîðîäèå! Ñëóøàì, ãîñïîäèí ìà-
éîð! Ñëóøàì, ãîñïîäèí ïîëêîâíèê! Ñëóøàì, âëàäèêî ñâåòè.”
Àêî å ó÷èòåë, ó÷åíèêúò êàçâà: “Ñëóøàì.”  ñúâðåìåííèÿ
æèâîò íèå ñìå ñè ñúçäàëè åäíî ïîíÿòèå çà ñåáå ñè, êîåòî íå
ñúîòâåòñòâóâà íà íàøàòà ìèñúë è íà íàøåòî ñúðöå. Íèå òðÿá-
âà äà áúäåì âåðíè. Òè ìèñëèø, íî òîâà, êîåòî ìèñëèø, òðÿáâà
äà áúäå âÿðíî; òè ÷óâñòâóâàø, íî òîâà, êîåòî ÷óâñòâóâàø,
òðÿáâà äà áúäå âÿðíî; òè ïîñòúïâàø, íî òîâà êîåòî ïîñòúï-
âàø, òðÿáâà äà áúäå âÿðíî Âåðíè íåùà ñà âñè÷êè, â êîèòî
íÿìà äâà èçðàçà. Âåðíè íåùà ñà òåçè, êîèòî íå ìîæåø äà ãè
òúëêóâàø ïî åäèí èëè ïî äðóã íà÷èí. Òå èìàò ñàìî åäíî
òúëêóâàíèå.
Êàçàíî å: “Âåðåí è èñòèíåí”. Çíà÷è âåðåí è èñòèíåí å
òîçè, êîéòî âèíàãè ïîñòúïâà ïî åäèí íà÷èí, à íå ïî ðàçëè÷íè
íà÷èíè.
Âúíøíèòå óñëîâèÿ ïðèíàäëåæàò íà ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò.
Âúçìîæíîñòèòå ïðèíàäëåæàò íà äóõîâíèÿ ñâÿò. Âúâ ôèçè-
÷åñêèÿ ñâÿò òè òðÿáâà äà èìàø ðàçíîîáðàçèå â óñëîâèÿòà; â
äóõîâíèÿ ñâÿò òè òðÿáâà äà èìàø ðàçíîîáðàçèå âúâ âúçìîæ-
íîñòèòå. Â äóõîâíèÿ ñâÿò â óñëîâèÿòà íàãëåä èìà ãîëÿìî
åäíîîáðàçèå, à ðàçíîîáðàçèåòî å âúâ âúçìîæíîñòèòå. Â äó-
õîâíèÿ ñâÿò íàïðèìåð âúíøíî ñè ïðèëè÷àò åäíè íà äðóãè ­
íàãëåä èìà åäíîîáðàçèå. È êàòî ñå ìðúäíå ìàëêî îíçè, ñ
êîãîòî ãîâîðèø, êàòî ñå îòäàëå÷è ìàëêî, ïîñëå íå ìîæåø

$
äà ãî ïîçíàåø êîé å. Âñè÷êè ñè ïðèëè÷àò êàòî ëèêà-
ïðèëèêà, êàòî äâà ñòðúêà èãëèêà. Ïðèëè÷àò ñè, íå ìîæåø
äà ãè ðàçëè÷èø.
Òà êàçâàì: Â äóõîâíèÿ ñâÿò òè íå ìîæåø äà ïîçíàåø
åäèí ÷îâåê, àêî íå ãî îáè÷àø. Âúâ ôèçè÷åñêîòî ïîëå êàê ùå
ïîçíàåø åäèí ÷îâåê? Íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå ïúê, àêî íå ñè
äîáúð, òè íå ìîæåø äà ïîçíàåø ÷îâåêà. Íà ôèçè÷åñêîòî ïî-
ëå, çà äà ïîçíàåø åäèí ÷îâåê, òðÿáâà äà áúäåø äîáúð. Àêî
ñè äîáúð, âñè÷êè õîðà ñå îòâàðÿò ïðåä òåáå. Àêî íå ñè äîáúð,
âñè÷êè õîðà ñå çàòâàðÿò çà òåáå. Íèå êàçâàìå: “Òðÿáâà äà
áúäåì äîáðè.” Äîáðîòî å çà òîçè ñâÿò, à îáè÷òà å çà îíçè
ñâÿò. À ïúê íèå òóðÿìå îáè÷òà çà òîçè ñâÿò, à äîáðîòî çà
îíçè ñâÿò. Òà, äîáðîòî ùå ãî òóðèø â ñúãëàñèå ñ óñëîâèÿòà
íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå, à ïúê îáè÷òà ùå òóðèø â ñúãëàñèå ñ
âúçìîæíîñòèòå â òåáå, ñ âúòðåøíèòå ñòðåìåæè íà òâîÿòà
äóøà. Ïî òîçè íà÷èí ñàìî ÷îâåê ìîæå äà ïðîãðåñèðà.
Òðÿáâà äà èìà ÷îâåê ðàçáèðàíå. È àêî òàêà ÷îâåê íå
ðàçáèðà æèâîòà, òîé ñòàâà åäíîîáðàçåí. Íÿêîé òè êàçâà ñ
âèñîê òîí: “Ìèñëè äîáðå.” Òè ñè êàçâàø: “Êàêâî èñêà äà ìè
êàæå ñ òîâà?” Èëè íÿêîé òè êàçâà ñúñ ñðåäåí òîí: “Ìèñëè
äîáðå.” Èëè ïúê íÿêîé òè êàæå ñúâñåì íèñêî ñúùèòå äóìè.
Ìèñúëòà íà ÷îâåêà òðÿáâà äà áúäå ñòðîãî îïðåäåëåíà ­ äà
áúäå ÿñíî êàêâî èñêàø äà êàæåø. Ïðè ãîâîðà òðÿáâà äà èìà
âúòðå â òåáå ñúãëàñèå ìåæäó òâîèòå ìèñëè, ÷óâñòâà è
ïîñòúïêè. Òðÿáâà äà èìà åäíî ïðàâèëíî îòíîøåíèå ìåæäó
òÿõ, à íå äà ãîâîðèø åäíî, à äà ðàçáèðàø äðóãî. Êàê ùå êàæåø
íà åäèí ïðèÿòåë: “Ìèñëè äîáðå”? Çàùî ñå ðàçâàëÿò îòíîøå-
íèÿòà ìåæäó õîðàòà? Çàùîòî íå çíàÿò êàê äà ãîâîðÿò. Çàùî
ñå ðàçâàëÿ ëþáîâòà ìåæäó õîðàòà? Çàùîòî íå çíàÿò êàê äà
ãîâîðÿò. Òè êàçâàø: “Òîé òðÿáâà äà ìå îáè÷à.” Çàùî? Ëþ-
áîâòà ñå îáè÷à. Àç íå ìîãà äà îáè÷àì åäèí ïåâåö, êîéòî íå
ïåå äîáðå. Äðàçíè ìå. À ïúê ùîì ïåå äîáðå, àç ãî îáè÷àì.
Îáè÷àì ãî áåç äà èñêàì, çàñòàâÿ ìå äà ãî îáè÷àì. Òîé ìîæå
äà áúäå ìíîãî õóáàâ, êðàñèâ, èìà ìàíèåðè. Òè îñòàâÿø íåãî-
âàòà êðàñîòà. Òîé ìîæå äà å ñòðîåí, çäðàâ, áîãàò, íî íå ïåå ­
íå ìîæåø äà ãî îáè÷àø. Âèå êàçâàòå: “Òîé òðÿáâà äà ìå
îáè÷à.” Çà êàêâî òðÿáâà äà òå îáè÷à? Ìîæå äà âè îáè÷à çà
âàøåòî äîáðî; ìîæå äà âè îáè÷à çà âàøèÿ ñâåòúë óì; ìîæå

$
äà âè îáè÷à çà âàøåòî áëàãîðîäíî ñúðöå; ìîæå äà âè îáè÷à
çà âàøàòà ÷åñòíîñò. Õèëÿäè ðàáîòè èìà, çà êîèòî ìîæå äà
âè îáè÷à.
Òè êàçâàø: “Êàêâî Ãîñïîä ìèñëè çàðàäè íàñ?” Êàçâàò:
“Òîé îáè÷à âñè÷êèòå.” Åäíà íåðàçáðàíà ðàáîòà å òîâà. Ìèñ-
ëèòå ëè, ÷å êàòî [ñè] ãðåøíèê, Ãîñïîä ùå ïðîÿâè Ñâîÿòà
ëþáîâ è òè ùå ìîæåø äà ÿ âúçïðèåìåø? Ìèñëèòå ëè, ÷å
àêî ïîñòîÿííî îäóìâàø õîðàòà, Òîé íèùî íÿìà äà òè êàæå.
Òîé òå ñëóøà, íî àêî òè ïîñòîÿííî ãîâîðèø âñå ëîøî çà õîðà-
òà, Òîé ùå èìà îñîáåíî ìíåíèå çà òåáå. Îùå êàòî Ìó êàæåø
ïúðâàòà äóìà, Òîé ùå èìà îñîáåíî ìíåíèå çà òåáå. Òîé ùå
òå òúðïè. Òè ùå êàæåø: “Ãîñïîä ìå èçñëóøà.” Èçñëóøâàíåòî
íå ïîêàçâà îùå íèùî. Òîé ïðè ñëóøàíåòî íå îäîáðÿâà òâîåòî
ãîâîðåíå. Òîé íå òè å êàçàë íåùî, íî òå îñòàâÿ ñàì äà ñå
äîñåòèø. Òîé íÿìà äà òè êàæå íèùî, íî ùå òè èçïðàòè åäèí
òàêúâ áúáðèöà ïðè òåáå ­ êàòî òåáå ­ è Òîé ùå òè äàäå åäèí
óðîê. Ïî íÿêîé ïúò âèå êàçâàòå: “Çàùî ñà òåçè ëîøè óñëîâèÿ
â ñâåòà?” Ëîøèòå óñëîâèÿ ïîêàçâàò, ÷å íå ñè æèâÿë êàêòî
òðÿáâà. Òàêúâ å çàêîíúò. Íå å çà óíèæåíèå òîâà. Òè êàçâàø
íÿêîé ïúò: “Çàùî äîéäîõà ëîøèòå óñëîâèÿ?” Èëè òè ñè ïðè-
÷èíàòà, èëè îáùåñòâîòî å ïðè÷èíàòà, èëè ÷îâå÷åñòâîòî å
ïðè÷èíàòà. Èìà íÿêîé ïðè÷èíà, òà ñà äîøëè ëîøèòå óñëîâèÿ.
È àêî äîéäàò äîáðèòå óñëîâèÿ ïðè ìåíå, èëè àç ñúì ïðè÷è-
íàòà, èëè îáùåñòâîòî, èëè öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî. Òà, íèå ó÷àñò-
âóâàìå âúâ âñè÷êèòå íåùà.
Òà, òðÿáâà äà áúäåì èçïðàâíè. ×îâåê òðÿáâà äà çíàå â
äàäåí ñëó÷àé êîé å ïðè÷èíàòà. Àêî òè ñè ïðè÷èíàòà, âåäíàãà
èçïðàâè ãðåøêèòå, êîèòî ïðàâèø. Àêî îáùåñòâîòî å ïðè÷è-
íàòà, ùå îòèäåø äà èçïðàâèø òîâà îáùåñòâî. È àêî çíàåø
ïðè÷èíàòà, ùå îòèäåø äà èçïðàâèø òàçè ïîãðåøêà. È àêî
ïðè÷èíàòà çà äîáðîòî ñè òè, ùå ñå ðàäâàø íà òîâà. Àêî îá-
ùåñòâîòî å ïðè÷èíàòà, ùå îòèäåø äà ìó áëàãîäàðèø. Àêî
ïúê ÷îâå÷åñòâîòî å ïðè÷èíà, òè íà ÷îâå÷åñòâîòî ùå áëàãîäà-
ðèø. Àêî óñëîâèÿòà ñà äîáðè, ùå áëàãîäàðèø íà ñåáå ñè, ÷å
ñè æèâÿë äîáðå; ùå áëàãîäàðèø íà îáùåñòâîòî, ÷å å æèâÿëî
äîáðå; ùå áëàãîäàðèø è íà ÷îâå÷åñòâîòî, ÷å å æèâÿëî äîáðå.
Àêî àç ñúì ïðè÷èíàòà çà äîáðèòå óñëîâèÿ, â êîèòî æèâåÿ,
ùå áëàãîäàðÿ íà öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî. Êîãàòî íà ñúðöåòî ìè å

$
äîáðå, ùå áëàãîäàðÿ íà àíãåëèòå ­ òå ñà æèâåëè äîáðå, òà
è íà ñúðöåòî ìè å äîáðå. Àêî ïúê ñâåòëèíàòà â óìà ìè å
äîáðà, ùå áëàãîäàðÿ íà Áîãà. Òîâà å îò Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò.
Òà, òðÿáâà äà çíàåòå â êîé ñâÿò ôóíêöèîíèðàòå. È òàì
òðÿáâà äà èçïðàâèòå ðàáîòèòå. È íå ñàìî äà èçïðàâÿòå,
íî íîâè íåùà òðÿáâà äà ñå âíàñÿò. Íàïðèìåð òè ñå
óñìèõâàø. Âñåêè äåí òðÿáâà äà ñå íàó÷èø ïî íîâ íà÷èí äà
ñå óñìèõâàø; âñåêè äåí òðÿáâà äà ñå ó÷èø ïî íîâ íà÷èí äà
ãîâîðèø; ïî íîâ íà÷èí äà ÷óâàø; ïî íîâ íà÷èí äà âúçïðèåìàø
óõàíèÿòà; ïî íîâ íà÷èí äà êàæåø åäíà äóìà.
Ñåãà âñè÷êè âèå ãîâîðèòå çà ëþáîâòà. Àç ùå âè èçïèòàì
çà ëþáîâòà. ß ìè êàæåòå ñëåäíîòî. Êàê ùå ïðîèçíåñåø äóìè-
òå: “Îáè÷àì Âè!” Êàê ùå êàæåø òèÿ äóìè íà îáè÷íèÿ ñè?
Àêî òè êàæå íÿêîé: “Îáè÷àì Âè” è àêî ïðè òåçè äóìè ñå
ïîÿâè ñâåòëèíà â óìà òè, òîïëèíà â ñúðöåòî òè è åíåðãèÿ â
òÿëîòî òè, òîé äîáðå å ïðîèçíåñúë òèÿ äóìè. Íî àêî ãè å
ïðîèçíåñúë, íî íÿìà íèêàêâà òîïëèíà, ñâåòëèíà è ñèëà â
òåáå, òî òàçè äóìà íå å èçãîâîðåíà äîáðå, à ìåõàíè÷åñêè. Â
îíçè ñâÿò êàòî îòèäåòå, ùå âè èçïèòâàò êàê ñå óñìèõâàòå,
êàê ãîâîðèòå. Â îíçè ñâÿò èìà êðàéíà èêîíîìèÿ. Â ïðèðîäàòà
ñúùåñòâóâà åäèí çàêîí: Áîã íå îáè÷à äà èæäèâÿâàìå* èç-
ëèøíà åíåðãèÿ. Òàì ñå öåíè è íàé-ìàëêàòà åíåðãèÿ. Òÿ èìà
öåíà. Àêî òè ñè âäèãíàë ìíîãî íàãîðå úãëèòå íà óñòàòà ñè,
èæäèâÿâàø ìíîãî åíåðãèÿ. È êàòî ñïóñíåø ìíîãî íàäîëó
úãëèòå íà óñòàòà ñè, ïàê èæäèâÿâàø ìíîãî åíåðãèÿ. Ùå ñå
óñìèõíåø ïî âúçìîæíîñò òàêà, ÷å äà ñè íàïðàâèë íàé-ìàë-
êèòå ðàçíîñêè. Òàçè óñìèâêà äà å òîëêîâà äåëèêàòíà, ÷å åäâà
äà ñå çàáåëÿçâà. Íå âñè÷êè äà ÿ âèäÿò. Ñàìî çîðêîòî îêî
òðÿáâà äà âèäè, ÷å ñè ñå óñìèõíàë. Òîâà å óñìèâêàòà, êîÿòî
Áîã îöåíÿâà. Åäâà äà ñå çàáåëåæè. È Õðèñòîñ ñàìî âåäíúæ
ñå óñìèõíàë è íå Ãî âèäåëè. Âåäíúæ âèäÿë åäíî óìðÿëî êó÷å.
Ïåòúð êàçàë: “Ãîñïîäè, çàùî óìðÿ òîâà êó÷å?” Õðèñòîñ ñå
óñìèõíàë ìàëêî. Èñêàë äà ìó êàæå: “Òîâà êó÷å óìðÿ, ïîíåæå
íå îáè÷àøå.” Õðèñòîñ íå ìó îòãîâîðè íà âúïðîñà, à ñàìî
ìàëêî ñå óñìèõíà. Íî àç âè êàçâàì, ÷å òîâà èñêàë äà êàæå.
Çàùî óìèðàò õîðàòà? Çàùîòî íå îáè÷àò. Çàùî ñòðàäàò?
Çàùîòî íå îáè÷àò. Çàùî íå èì âúðâè? Çàùîòî íå îáè÷àò.

* èæäèâÿâàì ­ äèàë. èçðàçõîäâàì, õàð÷à.

$!
Çàùî íå ìîãàò äà ó÷àò? Çàùîòî íå îáè÷àò, íèùî ïîâå÷å.
Òè êàçâàø: “Àç îáè÷àì.” Òè îáè÷àø, à íå ìîæåø äà ó÷èø.
Òè îáè÷àø, à íå òè âúðâè. Âèå êàçâàòå: “Õðèñòîñ, Êîéòî
å îáèêíàë öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî, êîëêî ïîñòðàäà Òîé!” Íèùî
íå çíà÷àò òèÿ ñòðàäàíèÿ. Òå ñà ìàëêî. Õðèñòîñ èìàøå
ïðåäâèä áúäåùåòî, êîåòî ùå äîéäå, à íå ñàìî êàêâî ùå ñå
ñëó÷è â åäèí äåí. À êàêâî ùå ñå ñëó÷è â õèëÿäèòå äíè, êîèòî
â áúäåùå ùå äîéäàò.
Òè ñå óñìèõâàø, íî òîâà å ïðåäèñëîâèå íà òâîÿòà óñìèâ-
êà. Êàêâî îçíà÷àâà òâîÿòà óñìèâêà? Àêî àç ìèíà ïîêðàé
åäíî óìðÿëî êó÷å è ñå óñìèõíà, àç ñè êàçâàì: “Íÿìà äà ïî-
ñòúïâàì êàòî òîâà êó÷å. Òàêúâ æèâîò íÿìà äà âîäÿ.” Ùå
çíàì, ÷å òîâà å çà ìåíå åäíî ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Òè êàçâàø:
“Âúçêðåñåíèåòî ùå äîéäå íÿêîãà.” Âñåêè îò âàñ ìîæå äà ñú-
æèâè åäèí ìúðòâåö. Ìúðòâèòå õîðà òå ñëóøàò. Çà äà ãî ñúæè-
âèø, ùå ìó êàæåø òàêà: “Ïîóñìèõíè ñå.” À ïúê òîé ùå òè
êàæå îòâúòðå: “Òî ñå ñâúðøè.” È àêî òè ìó êàæåø: “Óñìèõíè
ñå” è òîé ñå óñìèõíå, òîé âåäíàãà ùå ñè îòâîðè î÷èòå è ùå
îæèâåå.
Óìðåëèòå ñëóøàò. Òå ìíîãî ñëóøàò. Òîëñòîé ðàçïðàâÿ
åäèí ïðèìåð. Ïîñåòèë åäèí ðóñêè ìîíàñòèð è ñðåùíàë åäèí
ñòàð êàëóãåð íà 85 ãîäèíè, îò êíÿæåñêè ïðîèçõîä. Òîëñòîé
ìó êàçâà: “Êàêâî òå çàñòàâè äà ñòàíåø êàëóãåð? Òè ñè êíÿç.”
Òîëñòîé, ñúñ ñâîèòå äåáåëè âåæäè, áèë ìíîãî íàáëþäàòåëåí
è èñêàë äà çíàå òîâà. Òîé ìó êàçâà: “Êàæè ìè êàê åäèí êíÿç
ñòàíà êàëóãåð?” Îíçè ìó êàçàë: “Äà òè ðàçïðàâÿ. Íà ìëàäèíè,
ìåæäó 11 è 21 ãîäèíà áÿõ è ñå ñãîäèõ çà åäíà êíÿãèíÿ, êîÿòî
îáè÷àõ. Íî íå çíàì êàê, åäèí äåí ñòàíà ìè åäèí ïðèïàäúê,
äîéäîõà ëåêàðèòå è êîíñòàòèðàõà, ÷å àç ñúì óìðÿë. Ñëóøàì
êàê ëåêàðèòå êîíñòàòèðàò, ÷å ñúì óìðÿë. Ñúðöåòî ìè ñïðÿëî.
È ïî÷íàõà äà ìå ïðèãîòîâëÿâàò çà ïîãðåáåíèå. Äîíåñîõà è
çàïàëèõà ñâåùè ïðè ãëàâàòà è êðàêàòà ìè. È ïî÷íàõà äà ìè
÷åòàò ìîëèòâè. È àç ñè êàçàõ: “Òîâà ëè å ñìúðòòà?” È âèäÿõ
ìîÿòà âúçëþáëåíà, êîÿòî äîéäå ñ áàùà ñè. È áàùàòà êàçà:
“Ïëà÷è, çà äà âèäÿò õîðàòà, ÷å ãî îáè÷àø!” Äúùåðÿòà êàçà:
“Íå ãî îáè÷àõ àç òîçè, íî äðóã îáè÷àõ. È îò íåìàé-êúäå ñå
ñâúðçàõ ñ òîçè.” Êíÿçúò, êàòî ÷óë òåçè äóìè, êàçàë ñ òúãà:
“Ãîñïîäè, àêî îæèâåÿ, ùå æèâåÿ äðóãîÿ÷å.” È òîé ñå óñìèõ-

$"
íàë è îæèâÿâà, è äî 85-àòà ãîäèíà ñëóæèë â ìîíàñòèðà. Òîé
ñå óñìèõíàë è îæèâÿë.
Òà, è âèå òðÿáâà äà ñå íàó÷èòå äà ñå óñìèõâàòå. Âñåêè,
êîéòî íå ñå óñìèõâà, ùå óìðå. Åäíà óñìèâêà, íî íå äà ÿ âèäÿò
õîðàòà. Ñëåä êàòî òè äîéäàò ãîëåìèòå ñòðàäàíèÿ íà æèâîòà,
êàòî òå ïîãëåäíàò, äà ñå óñìèõíåø â ñåáå ñè; âäèãíè î÷èòå
ñè íàãîðå è áëàãîäàðè íà Áîãà, ÷å ìîæåø äà ñå óñìèõâàø. À
ïúê íèå, ïðè íàé-ìàëêèòå ñòðàäàíèÿ, íèå ïî÷âàìå äà ãëåäàìå
íà÷óìåðåíî. (Ó÷èòåëÿò ïðåäñòàâè êàê õîäè íà÷óìåðåí ÷î-
âåê.) Ìåíå ùå ìå äúðæàò îòãîâîðåí, ïîíåæå àç èçõàð÷âàì
çà íÿêîëêî ìèëèîíà ëåâà åíåðãèÿ, çà äà âè ïðåäñòàâÿ ïðåä-
ìåòíî ó÷åíèå. Àç ñåãà ùå ðàáîòÿ è ùå ïîïðàâÿ òîâà. Àç çíàÿ
êàê äà ïîïðàâÿì òèÿ ðàáîòè. Íå å ëåñíà ðàáîòà. Èñêàõ äà âè
ïîêàæà ñ ïðåäìåòíî ó÷åíèå êàêâî çíà÷è òîâà. Àç âè ïîêàçàõ.
 íåäîâîëñòâîòî âèå ñòå ìàéñòîðè. Íî ìíîãî ðÿäêî ñúì
ñðåùàë õîðà ñ òàêàâà õóáàâà óñìèâêà. Ïðè óñìèâêàòà èìà
åäíî êîîðäèíèðàíå íà íåùàòà: ùå ïîñòàâèø ïîãëåäà ñè íà
èçâåñòåí úãúë, ïîñëå óøèòå ñè, ùå âçåìåø èçâåñòíà ïîçà,
ùå êîîðäèíèðàø î÷èòå ñè ñúñ ñâîÿòà óñìèâêà. Ñúùî è íîñà
ñè, è ðúöåòå, è êðàêàòà ñè ­ ùå âçåìàò èçâåñòíà ïîçà. Êàêâà
ïîçà ùå âçåìåø? Ïðè óñìèâêàòà ùå âçåìåø òàêàâà ïîçà, ÷å
äà èìàø åäíî îñîáåíî ïîëîæåíèå ñïðÿìî Ñëúíöåòî è Çåìÿòà.
Ùå âçåìåø îòâåñíî ïîëîæåíèå; äà íå ñè íàêëîíåí íèòî
íàëÿâî, íèòî íàäÿñíî. È îò äâåòå ñòðàíè òðÿáâà äà ñå îáðà-
çóâàò ïðàâè úãëè. È òîãàâà ùå ñå óñìèõíåø. È àíãåëèòå, êàòî
âèäÿò òàçè óñìèâêà íà òåáå, ùå ñå çàðàäâàò, ÷å åäèí ÷îâåê ñå
å óñìèõíàë, ïîíåæå ìíîãî ðÿäêî ñå ñëó÷âà òîâà. Òè òîãàâà
ïðèëè÷àø íà åäíî öâåòå, êîåòî å öúôíàëî ñ âñè÷êàòà ñè êðà-
ñîòà. Òàêà è òå ñå ñïèðàò íà åäèí ÷îâåê, êîéòî ñå óñìèõâà.
Òîé ïðèëè÷à íà öâåòå è òîãàâà îò ÷îâåêà èçëèçà åäíî îñîáåíî
óõàíèå, åäíà îñîáåíà ñâåòëèíà, åäèí îñîáåí àðîìàò è äóøàòà
ñå ïðîÿâÿâà â ñâîÿòà êðàñîòà è ïàê ñå ñêðèâà. Òà, àíãåëèòå
íàáëþäàâàò òîâà. Òî å öúôòåíå.
Íèå êàòî ãîâîðèì òåçè íåùà, íÿêîé ùå êàæå: “Íî çíàåòå
ëè â êàêâî òåæêî ïîëîæåíèå ñå íàìèðàì ñåãà?” ×å, ïîëîæå-
íèåòî íà åäíî äúðâî, êîåòî ãîðè â ïåùòà, êàêâî å? È ïîëîæå-
íèåòî íà åäíà êîêîøêà, êîÿòî ñå ïå÷å, êàêâî å? Âèå ñå êà÷âàòå
íà åäèí àâòîìîáèë è ïëàùàòå íà øîôüîðà. Êàêâî å ñïå÷åëèë

$#
øîôüîðúò îò âàñ èëè âèå êàêâî ñòå ñïå÷åëèëè? ×å, íå å
ëåñíà ðàáîòà äà áúäåø åäèí øîôüîð! Ñàìî çà äà ñïå÷åëèø
ïàðè. Òè òðÿáâà äà ñòàíåø øîôüîð, çà äà ñå çàïîçíàåø ñ
õîðàòà. Êàòî äîéäàò, äà çíàåø êàê äà îòâîðèø âðàòàòà,
äà ãè òóðèø íà ìåñòàòà èì ñ åäíà ó÷òèâîñò, ùå ãè
ïîãëåäíåø ñ ó÷òèâîñò, ùå òðúãíåø êàêòî òðÿáâà è ùå
ãëåäàø äà íå ïðàâèø ñúòðåñåíèÿ. Òå äà ñà äîâîëíè, ÷å ñè ãè
âîçèë áåç ñúòðåñåíèÿ. À ïúê ñåãà èìà íÿêîè øîôüîðè, êîèòî
ùå òå òðúñíàò. À ïúê îíçè øîôüîð ñ óñìèâêàòà, êàòî òå
âîçè, ùå êàæåø: “Òàêà íèêîãà íå ñúì õîäèë.”
Âñåêè åäèí ÷îâåê å åäíî ñúêðîâèùå íà Áîæåñòâåíîòî.
Àêî òè ãî îáè÷àø íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå, â äóõîâíèÿ ñâÿò è â
Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò, Áîã ùå òè ïîêàæå êàêâî å Òîé. Áîã êðèå
Ñâîèòå áëàãà îò õîðàòà, êîèòî íå Ãî îáè÷àò. È ìíîãî äóøè
íà Çåìÿòà îñòàâàò íåðàçáðàíè. Êîëêî ñèíîâå èìà, êîèòî íå
ñà ðàçáðàíè îò áàùèòå ñè. È êîëêî áàùè èìà, êîèòî íå ñà
ðàçáðàíè îò ñèíîâåòå ñè. Êîëêî ìàéêè èìà, êîèòî íå ñà ðàç-
áðàíè îò äúùåðèòå ñè; è êîëêî äúùåðè èìà, êîèòî íå ñà ðàç-
áðàíè îò ìàéêèòå ñè. Êîëêî áðàòÿ èìà, êîèòî íå ñà ðàçáðàíè
îò ñåñòðèòå ñè; è êîëêî ñåñòðè èìà, êîèòî íå ñà ðàçáðàíè îò
áðàòÿòà ñè. Â òîçè ñâÿò, â êîéòî æèâååì, èìà ãîëÿìà íåðàç-
áîðèÿ. Íå ñå ðàçáèðàìå. È êàòî íå ñå ðàçáèðàìå, íèå ñå
ìú÷èì.
Òà êàçâàì ñåãà: Âèå íîñèòå âñè÷êè íà ëèöåòî ñè åäíà
óìîðà. È êàçâàòå: “Òåæúê å æèâîòúò.” ×å êàê å òåæúê åäèí
æèâîò, êîéòî Áîã å ñúçäàë? Òàêúâ å íåðàçáðàíèÿò æèâîò.
Òåæêà å íåðàçáðàíàòà ìèñúë. Òåæêî å íåðàçáðàíîòî ÷óâñòâî.
Íî âñÿêà ðàçáðàíà ïîñòúïêà, âñÿêî ðàçáðàíî ÷óâñòâî, âñÿêà
ðàçáðàíà ìèñúë ñà åäíî áëàãîñëîâåíèå. Åäèí äåí, êàòî ðàç-
áåðåø åäíà ìèñúë, êàòî ðàçáåðåø åäíî ÷óâñòâî, êàòî ðàçáå-
ðåø åäíà ïîñòúïêà, òîâà å åäíî ãîëÿìî áîãàòñòâî. Êàêâî ïî-
âå÷å îò òîâà! Âèå ñðåùàëè ëè ñòå õîðà íà Èñòèíàòà? Âèæäàëè
ëè ñòå Èñòèíàòà â î÷èòå íà ÷îâåêà? Àêî òúðñèø Èñòèíàòà,
ùå ÿ íàìåðèø â î÷èòå íà ÷îâåêà; àêî òúðñèø çíàíèå, ìúä-
ðîñò, òúðñè ÿ â óøèòå íà õîðàòà ­ âèæ êàê ñà íàïðàâåíè óøè-
òå. È âèæ êàòî òå ñëóøà, êàê ñè ïîñòàâÿ óøèòå. Òðÿáâà äà
ïîñåòèø åäèí ãîëÿì ìúäðåö, çà äà âèäèø êàê òðÿáâà äà äúð-
æèø óõîòî ñè. À ïúê àêî òúðñèø ÷îâåêà íà ëþáîâòà, êîéòî

$$
òå îáè÷à, ãëåäàé óñòàòà ìó. Óñòàòà å àâòîðèòåò çà ëþáîâòà.
È àêî òè íå çíàåø êàê äà ñè äúðæèø óñòíèòå, òè íå ìîæåø
äà ïðîÿâèø ëþáîâòà.
Ïðîÿâëåíèåòî íà ëþáîâòà çàâèñè îò ñúïðèêîñíîâåíèåòî
íà äâåòå óñòíè. Íå ìíîãî äà ãè ñòèñêàø, íèòî äà ñà ñúâñåì
îòâîðåíè, íî äà èìà åäíî ëåêî äîêîñâàíå íà äâåòå óñòíè ­
åäíî ëþáîâíî ñúñòîÿíèå. È òîâà å çäðàâîñëîâíîòî ñúñòîÿíèå.
È êîãàòî ó íÿêîè õîðà òîâà ñúïðèêîñíîâåíèå íå å ïðàâèëíî,
òå íå ñà æèâåëè äîáðå. Òîãàâà êðàèùàòà íà
óñòíèòå ñå çàâúðøâàò íàäîëó.
Êîãàòî óñòíèòå ïðè ñúïðèêîñíîâåíèåòî
ñè îáðàçóâàò ïðàâà ëèíèÿ, òî òàçè ïðàâà
ëèíèÿ ïîêàçâà, ÷å ÷óâñòâàòà ñà ïîòèñíàòè.
À ïúê èìà åäíî òàêîâà ïîëîæåíèå:
Òîâà å åñòåñòâåíîòî ïîëîæåíèå.
×îâåê òðÿáâà äà äàäå íà âñÿêà ñâîÿ ìèñúë èçâåñòåí ôèçè-
÷åñêè îòòåíúê. Íÿêîé äåí òðÿáâà äà èìàòå óïðàæíåíèÿ çà
óñòàòà ñè. Âèå íå ñè ïîçíàâàòå óñòàòà. Íÿêîé äåí òðÿáâà äà
èìàòå óïðàæíåíèÿ çà î÷èòå ñè, çà óøèòå ñè, çà ðúöåòå ñè.
Òðÿáâà äà çíàåø êàê äà ñè äúðæèø ðúöåòå. Òè ìîæå äà ñè
ñâúðøèë ÷åòèðè ôàêóëòåòà è ïàê äà ñè íåâåæà. Íå ìîæåø
äà ñå ïîëçóâàø îò òîâà çíàíèå, êîåòî Áîã òè å äàë.
Ùå òðÿáâà äà ñå ÿâèì ïðåä Áîãà ñ òÿëîòî ñè è Áîã, êàòî
íè ïîãëåäíå, ùå ïîãëåäíå íàé-ïúðâî î÷èòå, ïîñëå óøèòå, ïîñ-
ëå óñòàòà, ñëåä òîâà ùå ïîãëåäíå ÷åëîòî òè êàêâî å, ïîñëå
ñêóëèòå òè è ïîñëå öÿëîòî òè òÿëî íàâñÿêúäå, è êàòî òå ïîã-
ëåäíå, ÷å ñè áåç äåôåêò, Òîé ùå ñå çàðàäâà, ÷å ñè æèâÿë äîáðå!
À ïúê ùîì òå ïîãëåäíå è âèäè, ÷å ñà èçêðèâåíè óñòàòà òè,
î÷èòå òè è ïðî÷åå, Òîé ùå âèäè, ÷å íå ñè æèâÿë äîáðå.
Òè ùå ñå îïëàêâàø, ÷å âúíøíèòå óñëîâèÿ ñà áèëè ëîøè,
÷å õîðàòà íå ñà òå ïîçíàâàëè ìíîãî äîáðå. Òîãàâà Ãîñïîä ùå
òè êàæå: “Àìè òè êîãî ïîçíà?” Ùîì âñè÷êè õîðà íå ñà òå
ïîçíàëè, çíà÷è è òè íå ñè ãè ïîçíàâàë. Êîãàòî êàæåø: “Íà-
ìåðèõ åäíîãî è ãî ïîçíàõ”, òîãàâà ïàê å äîáðå. Íî äà ìèíåø
â ñâåòà æèâîòà ñè è äà íå ïîçíàâàø íèòî åäèí äîáúð ÷îâåê,
òîãàâà? Íÿêîé êàçâà: “Íÿìà äîáúð ÷îâåê â ñâåòà!” Ïîíå òè
ñè íàé-äîáðèÿò! Òè êàòî ñå íàìåðèø íàé-äîáðèÿ ÷îâåê, òîÿ
ùå òè áúäå ó÷èòåë, òîé ùå òè áúäå áàùà. Êàòî íàìåðèø íàé-

$%
äîáðàòà, òÿ ùå òè áúäå ìàéêà. Àêî íàìåðèø äðóãè íàé-
äîáðè, òå ùå òè áúäàò ñåñòðè, áðàòÿ è ïð. Òå ùå òè
áúäàò è ñëóãè. Àêî âèå ïîçíàâàòå õîðàòà êàêòî òðÿáâà,
òîãàâà âèå ùå èìàòå åäèí ó÷èòåë, åäèí áàùà, åäíà ìàéêà,
åäèí áðàò, åäíà ñåñòðà, åäèí ñëóãà.
Äóìàòà “ñëóãà”, è òÿ å îïîðî÷åíà. Âèå ìèñëèòå, ÷å äà
áúäå ÷îâåê ñëóãà, òîâà å ìíîãî ïðîñòî íåùî; âèå ìèñëèòå, ÷å
÷îâåê ùå áúäå ñëóãà, êàòî íÿìà êàêâî äà ïðàâè. Íà Çåìÿòà å
òàêà. Â äóõîâíèÿ ñâÿò íàé-âúçâèøåíèòå ñúùåñòâà ñòàâàò ñëó-
ãè. È àêî òàì ñå å îòëè÷èë íÿêîé ñ íÿêàêâî ãîëÿìî îòëè÷èå,
òîãàâà çà ïðîèçâîäñòâîòî ùå ãî ïðàòÿò íà Çåìÿòà, íàé-ó÷å-
íèÿò äà ñòàíå ñëóãà, çà äà ïîêàæå êàêúâ òðÿáâà äà áúäå ñëóãà-
òà. È òîçè ñëóãà, äåòî è äà îòèäå, îò ñëóãà ùå ñòàíå ïðúâ.
Àêî å ó÷åíèê â ìóçèêàëíî ó÷èëèùå, ùîì ïðîôåñîðúò êàæå
íåùî, ùå ãî ïèòà: “Êàêâî ìèñëèòå Âèå?” Ïîñòîÿííî ùå èñêàò
íåãîâîòî ìíåíèå. Ñëóãèòå â ñâåòà òðÿáâà äà áúäàò íàé-ó÷å-
íèòå õîðà. Äà áúäå ÷îâåê ãîñïîäàð å ëåñíà ðàáîòà. Îò íåáåòî,
êîãàòî íÿêîé å ïðîñò, ïðàùàò ãî çà ãîñïîäàð. È êîãàòî íà
òîçè ãëóïàâèÿ ãîñïîäàð ìó äàâàò 4­5 óìíè ñëóãè, çà äà ìó
áúäàò ó÷èòåëè... Íàëè èìà êíÿæåñêè äåöà, êîèòî èìàò ãîëÿìî
ìíåíèå çà ñåáå ñè, ÷å ñà îò öàðñêà êðúâ. Òå èìàò ðåä ïðîôå-
ñîðè äà ãè ó÷àò. Òåçè ïðîôåñîðè çíàÿò ìíîãî ïîâå÷å îò íåãî.
Íå ñàìî äà ìèñëè ÷îâåê, ÷å èìà öàðñêà êðúâ.
Ìíîçèíà îò âàñ êàçâàòå: “Àç èìàì Äóõà Áîæèé.” Ñïîðåä
ìåíå, åäèí ÷îâåê, êîéòî íå ó÷è, òîé íÿìà Äóõà Áîæèé; åäèí
÷îâåê, êîéòî íå îáè÷à, òîé íÿìà Äóõà Áîæèé; åäèí ÷îâåê,
êîéòî è äà å, êîéòî íå ïîñòúïâà äîáðå, íÿìà Äóõà Áîæèé.
Ùîì àç èìàì Äóõà Áîæèé, ùå ìèñëÿ, êàêòî Áîã ìèñëè; ùå
îáè÷àì, êàêòî Áîã îáè÷à è ùå ïîñòúïâàì, êàêòî Áîã ïîñ-
òúïâà. Íå ñå èçèñêâà êîé çíàå êàêâî ïðè îáè÷òà. Àç íå êðèòè-
êóâàì íåùàòà. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å âè äàâàò åäíî ÿäåíå, êîåòî
å ñãîòâåíî ïðåäè 10 äåíà; äðóãî ÿäåíå, êîåòî å ñãîòâåíî ïðåäè
5 äåíà è äðóãî, êîåòî å ñãîòâåíî äíåñ. Ïèòàì ñåãà: êîå ÿäåíå
å ïî-õóáàâî? Îíîâà, ñãîòâåíîòî ïðåäè 10 äåíà, ïðåäè 5 äåíà
èëè ñãîòâåíîòî äíåñ? ßäåíåòî, ñãîòâåíî äíåñ, å íàé-õóáàâîòî!
Ïëîäúò, êîéòî å äíåñ óçðÿë, å íàé-õóáàâèÿò! Êàòî ñå èçìèíàò
4­5 äåíà, òîçè ïëîä å èçãóáèë íåùî îò ñâîÿòà ñëàä÷èíà. Ïëî-
äúò ãóáè ñâîÿòà ñëàä÷èíà. Ïëîäîâåòå íå óçðÿâàò åäíàêâî. È

$&
àêî ñàäÿ ÿáúëêà, òðÿáâà äà õîäÿ è äà íàáëþäàâàì ïëîäîâåòå.
Òåçè ïëîäîâå, êîèòî ñà íà þã, óçðÿâàò ïî-ðàíî. Ïëîäîâåòå
íå çðåÿò èçâåäíúæ. Íÿêîé ïúò ùå âèäèø ñàìî 2­3 ÷åðåøè
óçðåëè. Òÿõ ùå îòêúñíåø. Âòîðèÿò äåí ñà óçðåëè 4­5 ÷åðåøè.
Íà òðåòèÿ äåí ñà óçðåëè 10­15­20 ÷åðåøè. Òàêà ñå óâåëè÷àâà
áðîÿò íà óçðåëèòå. Àêî ÿäåø òîâà, êîåòî å óçðÿëî äíåñ, òè
ùå ïðèåìåø òîâà, êîåòî äðóãàäå íèêúäå íå ìîæåø äà ãî ïðèå-
ìåø. À ïúê òè îòèâàø ïðè åäèí ïëîä, êîéòî å ïðåçðÿë. Òîé
íÿìà òàçè ñèëà. Òè íà åäèí ÷îâåê ùå êàæåø åäíà äóìà, íî
äóìà, êîÿòî å óçðÿëà ïðåäè 10 äåíà. Íå. Êàòî êàæåø åäíà
äóìà íà åäèí ÷îâåê, äà ìó êàæåø òàêàâà äóìà, êîÿòî å óçðÿëà
äíåñ. Ìíîãî äóìè íÿìà äà ìó êàæåø.
Íàëè èìà ëþáîâíè ïèñìîâíèöè. È ìëàäèòå, è ñòàðèòå
äÿäîâöè ïèøàò è òå ëþáîâíè ïèñìà è òî ìíîãî îáèêíîâåíè:
“Ñúðöåòî ìè ãîðè” è ïðî÷åå. Íî òîâà ñà íåùà, âçåòè îò ïèñ-
ìîâíèêà. Ñúðöåòî ìó íå ãîðè, íî â ïèñìîâíèêà ïèøå òàêà.
Èëè ïúê ïèøå: “Ïîñòîÿííî çà òåáå ìèñëÿ.” À ïúê òîé íå
ìèñëè çà íåÿ, à ìèñëè êàê äà ñå îáëå÷å. Òÿ ïèøå: “Êàòî ìèñ-
ëåõ çà òåáå, òà ïðåãîðèõ ÿäåíåòî.” È òîâà íå å òàêà, íî òàêà
ïèøå â ïèñìîâíèêà. Íå áèõ æåëàë íèòî åäèí îò âàñ îò ëþáîâ
äà ïðåãîðÿâà ÿäåíåòî. Îíàÿ ìîìà, êîÿòî îáè÷à åäèí ìîìúê,
íèêîãà íå ïðåãîðÿâà ÿäåíåòî. Òîâà å íåâúçìîæíî! Òàêà çíàÿ
àç. Êîÿòî íå îáè÷à, òÿ ãî èçãàðÿ âñÿêîãà. È ùîì ñå îæåíèòå
è æåíà âè ïðåãàðÿ ÿäåíåòî, òÿ íå âè îáè÷à.
Íèå äà èìàìå ëþáîâòà â íàé-÷èñòàòà ôîðìà. Àêî òâîåòî
ñúðöå ïðåãîðÿâà ÿäåíåòî çà óìà, òîãàâà èìà ëè ñúðöåòî òè
ëþáîâ? ×îâåê, êîéòî îáè÷à, íèêîãà íå ìîæå äà êàæå îò ñúð-
öåòî ñè åäíà ëîøà äóìà, ïîíåæå Áîã å òàì. Àêî àç ïðîÿâÿâàì
Áîæèÿòà ëþáîâ, â äàäåíèÿ ñëó÷àé å íåâúçìîæíî äà êàæà àç
íåùî ëîøî. Êîãàòî ëþáîâòà ñå îòòåãëè, òîâà å âúçìîæíî.
Íî ïðè ëþáîâòà å íåâúçìîæíî. Íå ñå ñàìîèçìàìâàéòå ïðè
ïðåêúñâàíåòî íà òîêà íà ëþáîâòà, ÷å ìîæå äà êàæåø ëîøà
äóìà; è ïîñëå èäâà ñòðàäàíèåòî.
Òà êàçâàì: Íå ïðåêúñâàéòå Áîæåñòâåíèÿ òîê íà ëþáîâòà!
Òîâà å çà ñàìîâúçïèòàíèå çà âàñ. Íÿêîè âàøè ñòðàäàíèÿ èä-
âàò îò ïðåêúñâàíåòî íà òîêà íà ëþáîâòà. Íèêîé íå çíàå çà
òîâà âàøå ñòðàäàíèå, íî òîâà å ïîðàäè ïðåêúñâàíåòî íà òîêà
íà ëþáîâòà. Íÿêîé ïúò ñòàâà ïðåêúñâàíå íà òîêà íà ëþáîâòà.

$'
Ñòðåìåòå ñå äà âëàäàòå íåùàòà âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, â
äóõîâíèÿ ñâÿò è â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò ­ äà ãè âëàäàòå ÷ðåç
çàêîíà íà Ëþáîâòà, ÷ðåç çàêîíà íà Áîæèÿòà Ìúäðîñò è
÷ðåç çàêîíà íà Èñòèíàòà. Òîâà å òîëêîâà ëåñíî! Àêî
ìàéêèòå çíàÿò êàê äà ïîñòúïâàò ñ äåöàòà ñè, êîëêî íåùî
áè ñå ïîñòèãíàëî! Íÿêîè äåöà ìíîãî äîáðå ïîñòúïâàò.
Âåäíúæ ñúì äàë ñëåäóþùèÿ ïðèìåð ñ åäíî 6-ãîäèøíî
ìîìè÷åíöå. Áÿõ ìó äàë åäíî êàðàìôèë÷å. Èñêàõ äà ìó
íàïðàâÿ óäîâîëñòâèå è ìó ãî ïîäàäîõ. Òî êàçà: “Àç íå ìîãà
äà íîñÿ òîâà êàðàìôèë÷å. Èìàì åäíà ãîëÿìà êàêà. Òÿ ìîæå,
íî àç íå ìîãà.” Àç âåäíàãà ðàçáðàõ: òÿ íå ìîæå äà íîñè åäíî
îòêúñíàòî êàðàìôèë÷å. È ïðàâà å òÿ. Ìíîãî óìíî ïîñòúïè.
Âèå, âúçðàñòíèòå, ÷åñòî ùå âçåìåòå åäèí êàðàìôèë. ×å,
àêî äàäåòå íÿêîìó åäèí îòêúñíàò êàðàìôèë, òè èñêàø äà
êàæåø: “Ìîæåø ëè äà âúçñòàíîâèø æèâîòà íà òîçè
îòêúñíàò êàðàìôèë?”
Íå ñå ñòðåìåòå äà ïîïðàâÿòå åäèí ÷îâåê, êîéòî íîñè åäèí
îòêúñíàò êàðàìôèë; íå ñå ñòðåìåòå äà ïîïðàâèòå åäèí ÷îâåê,
êîéòî ãîâîðè áåçðàçáîðíî. Îñòàâåòå ãî. Íå ñå ñòðåìåòå äà
ïîïðàâèòå åäèí ÷îâåê, êîéòî íå ìèñëè êàêòî òðÿáâà. Òå ñà
íåìèñëèìè ðàáîòè. Íèå ñè òóðèì çà çàäà÷à äà ïîïðàâèì õî-
ðàòà.
Ðàçãîâàðÿéòå ñå ñ õîðà, íà êîèòî Áîã ãîâîðè. Îáè÷àéòå
õîðàòà, êîèòî Áîã îáè÷à. Ùî å áîãàòñòâî? Àç ñ÷èòàì áîãàò
÷îâåê îíçè, êîéòî å áîãàò è íà Çåìÿòà, è íà íåáåòî, è â Áî-
æåñòâåíèÿ ñâÿò ­ áîãàò è â òðèòå ñâÿòà. Íà Çåìÿòà å áîãàò è
ùåäúð. Òîé å ùåäúð è â ÷óâñòâàòà, è â ìèñëèòå. Íàâñÿêúäå
èçÿâÿâà Áîæåñòâåíîòî. Íà Çåìÿòà òîé èçÿâÿâà Èñòèíàòà, â
äóõîâíèÿ ñâÿò èçÿâÿâà Ëþáîâòà, à ïúê â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò
èçÿâÿâà Ìúäðîñòòà. Íà Çåìÿòà áîãàòèÿò ÷îâåê ñè ñëóæè ñ
Èñòèíàòà, â äóõîâíèÿ ñâÿò ñè ñëóæè ñ Ëþáîâòà, à ïúê â Áî-
æåñòâåíèÿ ñâÿò ñè ñëóæè ñ Ìúäðîñòòà ­ òîâà å áîãàòèÿò ÷î-
âåê. À ïúê êîéòî å ñèðîìàõ, òîé íå ìîæå äà áúäå áîãàò è íà
íåáåòî.
Âèå íÿêîé ïúò ìîæå äà âçåìåòå ñëåäíèòå èçðå÷åíèÿ:
“Áëàæåíè íèùèòå äóõîì” èëè “Áëàæåíè êðîòêèòå è ñìèðå-
íèòå”. Íî çíàåòå ëè êàêâî å êðîòúê ÷îâåê? Èëè ñìèðåí ÷îâåê,
èëè ìèëîñòèâ ÷îâåê? Àêî â òåáå ìèëîñúðäèåòî å ñëàáî, Äóõúò

%
ùå òè êàæå: “Ïîòúðñè Ìå â Ìîÿòà ìèëîñò!” Íèå ñåãà
ïðèçîâàâàìå Áîãà â Ìèëîñòòà Ìó, ïîíåæå íèå ñìå êðàéíî
æåñòîêè ñúùåñòâà. Ïî-æåñòîêî ñúùåñòâî îò ÷îâåêà
íÿìà íà Çåìÿòà! Ó õîðàòà íÿìà ìèëîñúðäèå. Ìèëîñúðäèåòî
íå å åäíî êà÷åñòâî íà ÷îâå÷åñòâîòî. Çàòîâà òðÿáâà äà
ïðèçîâàâàìå Áîãà â Íåãîâîòî Ìèëîñúðäèå, çà äà ìîæå äà
íè ïðåäàäå îò èçîáèëèåòî íà Ñâîåòî Ìèëîñúðäèå, òà äà
ñòàíåì ìèëîñúðäíè. ×îâåê èìà âñè÷êî, íî ìèëîñúðäèå íÿìà.
Äàäå íÿêîìó è òî åäèí ëåâ. Áðúêíå íÿêîé ïúò â äæîáà ñè,
âçåìå 5 ëåâà è ãè òóðè îáðàòíî â äæîáà ñè; íàìåðè 2 ëåâà è
ïàê ãè òóðè îáðàòíî, è êàòî íàìåðè 1 ëåâ, äàäå ãî. Èëè
äîéäå íÿêîé ÷îâåê ïðè íåãî. Äîøëèÿò å áåäåí, òîé èñêà äà
ìó íàïðàâè äîáðî. Èìà ïàëòà. Âçèìà åäíî ïàëòî è êàçâà:
“Íîâî å îùå.” È êàòî íàìåðè íÿêîå ñêúñàíî ïàëòî, ñ 10
äóïêè, äàäå ìó ãî. È ñè êàçâà: “Àç ïðàâÿ äîáðî.” Áëàãîäàðÿ
çà òàêîâà äîáðî ñúñ ñúäðàíè ïàëòà! Àêî íàïðàâèø äîáðî,
íàïðàâè ãî êàêòî òðÿáâà. Òîçè ÷îâåê èìà íóæäà îò øàïêà.
Êóïè ìó åäíà øàïêà, êàêâàòî òîé áè íîñèë.
Ùå èçáåðåø è íà÷èíà íà äàâàíåòî. Òè, êàòî îáè÷àø íÿ-
êîãî, íÿìà äà ìó çàíåñåø øàïêàòà ñàì. Êîãàòî îáè÷àø åäèí
÷îâåê, àêî ãî îáè÷àø, òè ñàì íèêîãà íå ìó íîñè ïîäàðúê.
Ùîì ãî çàíåñåø ñàì, òè ùå èçãóáèø. Áîã, Êîéòî íè îáè÷à,
Òîé íå íè íîñè ñàì. Òîé èçïðàùà äðóãèòå äà íè íîñÿò âñè÷êè
Ñâîè ïîäàðúöè. Òîé èçïðàùà Ñëúíöåòî, äúæäà, âÿòúðà,
õîðàòà è ïðî÷åå, íî Òîé íèêîãà íå èäâà äà íè äîíåñå íåùî!
È òè, êàòî îáè÷àø íÿêîãî, ùå íàìåðèø åäèí ÷îâåê, äà èçïðà-
òèø ÷ðåç íåãî òâîåòî äîáðî. Õðèñòîñ êàçâà: “Êîãàòî ïðàâèø
äîáðî, ëÿâàòà òè ðúêà äà íå çíàå êàêâî ïðàâè äÿñíàòà.” À
ïúê ïúðâîòî íåùî, êîãàòî îáè÷àìå íÿêîãî, å, ÷å èñêàìå âñè÷-
êè õîðà äà çíàÿò. Òàÿ ëþáîâ, êîÿòî òàêà ñå ðàçãëàñÿâà, òÿ å
îò åäíîäíåâêèòå. Íåïðîÿâåíàòà ëþáîâ å ðåàëíàòà. À ïúê ïðî-
ÿâåíàòà å âðåìåííà. Ëþáîâòà åäâàì ñåãà ñå ïðîÿâÿâà. Òè êàòî
îáè÷àø, êàòî ìèíåø ïîêðàé áîëåí ÷îâåê, òîé ùå îçäðàâåå;
êàòî ìèíåø ïîêðàé åäèí, êîéòî å íåâåæà, òîé ó÷åí ñòàâà.
Íÿìà äà ìó êàæåø, ÷å ãî îáè÷àø. Âñè÷êè õîðà, ïîêðàé êîèòî
ìèíåø, ùå ïî÷óâñòâóâàò ëþáîâòà òè, áåç äà èì êàçâàø, ÷å
òè ãè îáè÷àø. È òè ùå ñå ðàäâàø.
Êîãàòî âñè÷êè õîðà ñòàíàò ó÷åíè è äîáðè, àç ùå ñå ðàä-

%
âàì, ÷å ëþáîâòà, êîÿòî ìèíàâà ïðåç ìåí, âè å íàïðàâèëà
òàêèâà. Òîâà å ïúòÿò. Çà òîâà èçêóñòâî âè òðÿáâàò îùå õèëÿäè
ãîäèíè. Íî, âñå òàêè, ìàëêî ìîæå äà íàïðàâèòå. Ïðàâåòå îïè-
òè. Êàêâî âè êîñòâà ñóòðèíòà, êàòî ñòàíåòå, äà ñè êîðèãèðàòå
óñòàòà, î÷èòå, âåæäèòå; òå ñà àíòåíè, òóðåíè òàì, îòãîðå. Êàòî
ïàäàò ëú÷èòå, òå ñà íàãîäåíè äà ãè ïðèåìàò ïî îñîáåí íà÷èí.
È ïîñëå, êëåïà÷èòå íà îêîòî, è òå ñà àíòåíè. Òå òðÿáâà äà
áúäàò ìíîãî äîáðå î÷èñòåíè, çà äà ìîæå äà ñå âúçïðèåìå
ñëúí÷åâàòà åíåðãèÿ ïî ïðàâèëåí íà÷èí. Íÿêîé ïúò íÿêîå
áîëåçíåíî ñúñòîÿíèå çàâèñè îò ìèãà÷èòå, à íÿêîé ïúò çàâèñè
îò âåæäèòå. Àêî ÷îâåøêèòå âåæäè ñå íàðåäÿò íàäîëó, òî òîâà
âå÷å å ñòàðîñò. È àêî óñòàòà ñå íàâåæäàò íàäîëó, òîâà å
ñòàðîñò. Ìëàäîñòòà â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò èçèñêâà îñîáåíè
ëèíèè. Òà, íÿêîé ïúò âèå õóáàâî ïðàâèòå, ÷å ñå îãëåæäàòå â
îãëåäàëîòî. Íÿêîé ïúò íå ñå õàðåñâàòå. Êîå íå õàðåñâàòå â
ñåáå ñè? Ùå íàìåðèø êúäå ñåäè ïîãðåøêàòà. Òàçè ïîãðåøêà
ñåäè èëè â î÷èòå, èëè â óñòàòà, èëè â óøèòå, èëè â òåçè
ìóñêóëè íà ëèöåòî. Èìà íÿêàêâà ïðè÷èíà.
Òà êàçâàì: Òðÿáâà äà êîíñòàòèðàòå, êàòî åäèí ëåêàð, õó-
áàâèòå è ëîøèòå íåùà, çà äà ìîæåòå äà ñå ðàäâàòå íà õóáàâèòå
è äà èçïðàâèòå ëîøèòå. Àç êàòî âè ãîâîðÿ, èñêàì äà èìàòå
ëèöå ñâåæî è êàòî âè ïîãëåäíå ÷îâåê, äà çàáåëåæè, ÷å îò âàñ
èçëèçà ìèñúë, ëþáîâ è èñòèíà. È äà êàæåòå: “Åòî åäèí ÷îâåê
â ñâåòà, êîéòî ìèñëè, êîéòî ÷óâñòâóâà, îò êîãîòî èçòè÷à ëþ-
áîâòà êàòî èçâîð. È êîéòî èìà èñòèíàòà.” È êàòî îòèâàø,
ìîæåø äà äàâàø.
È äà çíàåø íà êàêâî ðàçñòîÿíèå äà áúäåø ïðè õîðàòà.
Íå ñå ïðèáëèæàâàéòå ìíîãî åäèí ïðè äðóãè. Ìèñúëòà òðÿáâà
äà áúäå áëèçêî. Àêî åäèí ÷îâåê ñå ïðèáëèæè ìíîãî äî äðóãè,
òîé èçãóáâà ñâîÿòà êðàñîòà. È àêî ñå îòäàëå÷è, èçãóáâà. Èìà
åäíî èçâåñòíî ðàçñòîÿíèå è àêî ÷îâåê ãî ñïàçâà, òîãàâà òîé
å êðàñèâ. Òà, íàáëþäàâàéòå ñå îò òàÿ òî÷êà, êîÿòî Áîã å òóðèë.
Íàáëþäàâàéòå åäèí ÷îâåê íå äà ìó òúðñèòå ïîãðåøêèòå, íî
íàáëþäàâàéòå åäèí ÷îâåê, çà äà âèäèòå òîâà, êîåòî Áîã å
òóðèë â íåãî, õóáàâîòî. Òîâà å íàáëþäåíèå. À ïúê ëîøîòî å
îïàêîâêà. Íå ñå ñúáèðàéòå, çà äà âèäèòå íåäîñòàòúöèòå, íî
çà äà âèäèòå õóáàâèòå ðàáîòè, êîèòî Áîã å âëîæèë â óìà âè,
â ñúðöåòî âè è â äóøàòà âè. Òà, èçó÷àâàéòå óñòàòà ñè, íîñà

%
ñè, óøèòå ñè, î÷èòå ñè. Òîâà ùå áúäå ïðåäìåòíî ó÷åíèå
íà íîâîòî ó÷åíèå â áúäåùå. Ðàçáèðà ñå, òîâà ñà ñàìî îáùè
íàáðîñêè. Àç ùå âè äàì åäíî ïðåäìåòíî ó÷åíèå ñåãà. Ùå ñè
âçåìåòå åäíà ìíîãî ÷èñòà êúðïà, åäíà ìíîãî ôèíà êúðïà è
ñóòðèíòà, êàòî ñòàíåòå, ñ íàé-õóáàâàòà âîäà ñ òàçè êúðïà ùå
ñè ïîî÷èñòèòå óñòíèòå 3 ïúòè. Åäèí ïúò çà ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò,
âòîðè ïúò çà äóõîâíèÿ ñâÿò è òðåòè ïúò çà Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò.
È ïîñëå ùå âçåìåòå åäíî îãëåäàëî, ùå ñå ïîãëåäíåòå 3 ïúòè
è äà îñòàíåòå ñ åäíî âïå÷àòëåíèå, ÷å óñòàòà âè ñà íà ìÿñòî è
äà òè å ïðèÿòíî. È ùå ïîãëåäíåòå óñòàòà ñè, êàòî ÷å ùå ñå
çàïîçíàåòå ñ íÿêîé ÷îâåê. Íÿìà äà ñè ðàçïðàâÿòå åäèí íà
äðóãè êàêâî ïðàâèòå. Íÿìà äà ðàçïðàâÿòå: “Àç òàêà íàïðà-
âèõ.” Ìíîãî ëåêî, ïî íàé-ëåêèÿ íà÷èí, ñ áÿëà êúðïà, ùå
ïðàâèòå òàêà. È êîãàòî ïðàâèòå òàêà, ùå ìèñëèòå çà âñè÷êè
êðàñèâè óñòà, êîèòî èìà íà Çåìÿòà, íà íåáåòî è â Áîæåñòâå-
íèÿ ñâÿò. (Íîâà ôîðìóëà:)
Ïúòÿò íà Ëþáîâòà å ïúò çà âúçëèçàíå êúì Áîãà! (3 ïúòè)
Âñè÷êè â òîçè ïúò!
6.30 ÷ ñóòðèíòà

(Íà ïîëÿíàòà íàïðàâèõìå óïðàæíåíèÿòà.)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

15-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 10 ÿíóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

%!
 ÍÀËßÃÀÍÅ, ÍÀÏÐÅÆÅÍÈÅ, ÐÀÇÓÌÍÎÑÒ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî, âðåìåòî
òèõî è õëàäíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Âåíèð Áåíèð”

Âñè÷êè âñå î÷àêâàòå íåùî, íî êàêâî, è âèå íå çíàåòå.

Íÿêîè õîðà î÷àêâàò íàãîòîâî äà èì äàäàò íåùî. Äåöàòà î÷àê-
âàò íàãîòîâî äà èì äàäàò íåùî çà ÿäåíå. Íÿêîè èñêàò äà ñè
äîâúðøàò ðàáîòèòå. Ñòðåìåæ èìà ÷îâåê äà ñå ñïðàâè ñ ôèçè-
÷åñêîòî íàëÿãàíå. Ñúùåñòâóâà íàëÿãàíå. Èìà íàëÿãàíå è â
êðúâòà ­ êðúâíî íàëÿãàíå. Íàëÿãàíåòî èäå îòâúí. Òî å ìàòå-
ðèàëíàòà ñòðàíà. Ïðè òîâà íàëÿãàíå òåëàòà ñòàâàò òâúðäè.
×îâåê òðÿáâà äà ñå ñïðàâè è ñ íàïðåæåíèåòî. Òî íå èäå îòâúí,
à îòâúòðå. Èìà åäíà ñèëà, êîÿòî äåéñòâóâà êúì ïåðèôåðèÿòà.

À1 : À2 : À3 = Â1 : Â2 : Â3

%"
 Òåçè òðè êðúãà ïðåäñòàâëÿâàò òðèòå ñâÿòà (1).
Íàëÿãàíåòî èäå îòâúí, à ïúê íàïðåæåíèåòî èäå îòâúòðå.
Ñëåäîâàòåëíî ÷îâåê ñå íàìèðà ìåæäó äâå ñèëè: åäíà ñèëà,
êîÿòî íàëÿãà, è äðóãà, êîÿòî íàïðÿãà îòâúòðå; è ñå
óðàâíîâåñÿâàò. Àêî ÷îâåê áåøå ñàìî ìåæäó òåçè äâå ñèëè,
òîé ùå ñå íàìåðè â òðóäíî ïîëîæåíèå, ùåøå äà ñå íàìåðè
çàêëåùåí ­ íÿìà äà ìîæå äà ïðîÿâè íèêàêâà èíèöèàòèâà.
Íî èìà åäíà äðóãà ðàçóìíà ñèëà â ñâåòà, êîÿòî ðåãóëèðà
íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî. Ðàçóìíîòî äåéñòâóâà
åäíîâðåìåííî è îòâúí, è îòâúòðå è âúçäåéñòâóâà âúðõó
íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî.
Åòî, òðÿáâà äà ìèñëèòå âúðõó òîçè ÷åðòåæ åäíà ãîäèíà,
çà äà ìîæå äà ñõâàíåòå. Âèå ùå êàæåòå: “Êàêâî ùå ðàçáåðåì
îò òîçè ÷åðòåæ?” Ùå ðàçáåðåòå. Åäèí èíæåíåð èëè àðõèòåêò
èìà åäèí ïëàí. Òîé êàòî ãî ïîãëåäíå, çíàå êàê òðÿáâà äà ñå
ñòðîè è ïîãëåäíåø, ÷å ñëåä âðåìå ïëàíúò ñå å ðåàëèçèðàë.
Òîçè ÷åðòåæ å ñàìî åäèí ïëàí, ïðèáëèçèòåëíî å åäíà ñêèöà,
ìíîãî ïðîñòà ñêèöà çà ðàçáèðàíå.
Âèå ùå êàæåòå: “Íàñ íå íè èíòåðåñóâàò òàêèâà îòâëå÷åíè
ðàáîòè. Ãîñïîä íàïðàâèë òàêà ñâåòà.” Õóáàâî. Åäíî ó÷èëèùå
å íàïðàâåíî. Çà êîãî å íàïðàâåíî? Çà íÿêîè äåöà. Âèå ìèñ-
ëèòå, ÷å êàòî çíàåòå êàê å íàïðàâåíî ó÷èëèùåòî, ÷å çíàåòå.
Çíàíèåòî â íàïðàâÿíåòî íà ó÷èëèùåòî ëè å? Òîâà ñà ñàìî
óñëîâèÿ.  òàçè ñãðàäà ùå âëÿçàò ðàçóìíèòå ó÷èòåëè, êîèòî
ñà â åäíà êîëåãèÿ*, â åäíà áúëãàðñêà ãèìíàçèÿ èëè óíèâåðñè-
òåò. Ïîñòîÿííî èäâàò ó÷èòåëè è ïðîôåñîðè, âëèçàò ó÷åíèöè
è ñòóäåíòè, êîèòî èçó÷àâàò òåçè íàóêè, êîèòî ñå ïðåïîäàâàò
â òåçè çàâåäåíèÿ.
Âèå èìàòå åäíî òÿëî. Òîâà å åäèí óíèâåðñèòåò. Âèå ñòå
âëåçëè â òîçè óíèâåðñèòåò. Ñòóäåíòúò êàçâà: “Àç ñëåäâàì â
óíèâåðñèòåòà.” Íÿêîé ïúò äàæå ìèñëè, ÷å óíèâåðñèòåòúò å
íåãîâ è ìèñëè, ÷å ìíîãî ïðîôåñîðè ñà íåãîâè ïðèÿòåëè. Íî
ïðèÿòåëñòâîòî â óíèâåðñèòåòà ñå îáóñëàâÿ îò çíàíèåòî (2).
Ùîì òè ó÷èø äîáðå è èìàø çíàíèå, ìîæåø äà çàâúðæåø
ïîçíàíñòâî ñ âñè÷êè ïðîôåñîðè. Ùîì íå ó÷èø, ïðîôåñîðèòå
òè îáðúùàò ãðúá è òè êàçâàò: “Íÿìà âðåìå.” Ïèòàø: “Çàùî
å íàïðàâåí òîçè óíèâåðñèòåò?”, “Êîëêî òè ïëàùàò?”, “Êîëêî

* êîëåãèÿ ­ âèä ñðåäíî ó÷åáíî çàâåäåíèå.

%#
äåöà èìàø?” Âèå ñòå íÿêîé ïúò îò òåçè ó÷åíèöè, êîèòî
çàäàâàò ïîäîáíè âúïðîñè. Íàïðèìåð ïèòà íÿêîé: “Êîé
íàïðàâè ñâåòà?” Òîçè âúïðîñ ïðèëè÷à íà ñëåäíèÿ: “Êîé
íàïðàâè óíèâåðñèòåòà?” Òîçè âúïðîñ “Êîé íàïðàâè ñâåòà?”
íå å òîëêîç óìåí âúïðîñ. Íÿêîé ïèòà: “Êîé íàïðàâè òîâà
çäàíèå? Êîé àíãàæèðà òèÿ ïðîôåñîðè òóê?” È òîâà íå å
âàæíî. Âàæíî å îíîâà, êîåòî ñå ó÷è è ñå ïðèëàãà. Âàæåí å â
ñåãàøíèÿ ìîìåíò æèâîòúò, êîéòî íèå ó÷èì, êîéòî íèå
èçó÷àâàìå â òîçè óíèâåðñèòåò ­ â ñåáå ñè.
Ïðîôåñîðèòå èäàò è ïðåïîäàâàò. Íà íÿêîè ïðîôåñîðè
íå ðàçáèðàø åçèêà. Íÿêîè ïðîôåñîðè ïðåïîäàâàò ïî ôðåíñêè.
Íÿêîé òè ïðåïîäàâà íà äóõîâåí åçèê. Òè êàçâàø: “Àç ñúì
äóõîâåí.” Äóõîâíèÿò æèâîò ñè èìà äóõîâåí åçèê. Ìàòåðèàë-
íèÿò æèâîò ñè èìà ìàòåðèàëåí åçèê. Ìàòåðèàëíèòå åçèöè
ñà íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå. Êîëêî åçèöè èìà, êîëêî íàðå÷èÿ íà
Çåìÿòà? Àêî âè àíãàæèðàò äà èçó÷èòå âñè÷êèòå åçèöè íà
Çåìÿòà, òðÿáâà âè íå ñàìî åäèí æèâîò, íî íÿêîëêî òàêèâà
æèâîòè. Âèå ñòå äîøëè òóê äà ó÷èòå.
Íà ÷åðòåæà èìà îçíà÷åíî À1, À2, À3. Êàêâî îçíà÷àâà À3?
Àêî ðàçãëåäàòå À3 êàòî íàëÿãàíå, ùå îáÿñíèø êàê ñå å ñãúñ-
òèë ñâåòúò. Ùå îáÿñíèø ìàòåðèàëíèÿ ñâÿò. Çàùîòî ìàòå-
ðèàëíèÿò ñâÿò äúëæè ñâîåòî åñòåñòâî íà íàëÿãàíåòî, êîåòî
ñúùåñòâóâà âúòðå â ïðèðîäàòà. Äóõîâíèÿò ñâÿò ïúê, îáðàòíî,
äúëæè ñâîåòî ñúùåñòâóâàíèå, èëè ñâîåòî ïðîÿâëåíèå, íà íà-
ïðåæåíèåòî îòâúòðå. À ïúê Áîæåñòâåíèÿò ñâÿò äúëæè ñâîåòî
ñúùåñòâóâàíèå íà ðàçóìíîñòòà, êîÿòî ðåãóëèðà íàëÿãàíåòî
è íàïðåæåíèåòî.
Ñåãà âèå ñòå íåðàçïîëîæåíè äóõîì. Íà êàêâî ñå äúëæè
âàøåòî íåðàçïîëîæåíèå? Íàó÷íî ãîâîðÿ ñåãà. Íÿêîé êàçâà:
íÿêîé ñè äóõ êàçàë òàêà. Èëè íÿêîé ïðîôåñîð êàçàë íåùî. Â
êàêâî ñåäè àâòîðèòåòúò íà íÿêîé ïðîôåñîð? Êàçâàòå: “Òîé
å ñâúðøèë íÿêúäå.” Ðàäâàì ñå, ÷å å ñâúðøèë. Ùîì å ñâúðøèë,
ñåãà ïðîôåñîðúò ùå ãîâîðè. Êàêâî òðÿáâà äà âè ðàçïðàâè?
Åäèí ó÷èòåë â îòäåëåíèÿòà ïî÷âà äà ðàçêðèâà íà äåöàòà ïúð-
âèòå áóêâè. Â îòäåëåíèÿòà èìà åäèí ìåòîä, ñïîðåä êîéòî ñå
çàïî÷âà ñ îòêðèâàíå íà À. À íÿêîè çàïî÷âàò ñ îòêðèâàíåòî
íà Î. Ñåãà äà îñòàâèì àçáóêàòà. Ìèñëÿ, ÷å àêî çàïî÷íåì ñ Î,
òî å ïðàâî, ïîíåæå Î ñúñòàâÿ óñëîâèÿ, à À å âå÷å åäèí ðåçóë-

%$
òàò. Áóêâàòà À îçíà÷àâà, ÷å íîñèø íåùî, ÷å íÿêîé òå å
íàòîâàðèë. Íî ïðåäè äà ñå íàòîâàðèø ñ [íåùî, èìà] äàäåíè
óñëîâèÿ ­ Î. Ïîñëå èäå À, êîåòî å íàïðåãíàòî. À òúðñè
ïîñîêàòà íà äâèæåíèå. Òî èñêà äà ñëîæè íÿêúäå íåùî. Ïîñëå
èäå È­ ïîñîêàòà, ïî êîÿòî ñòàâà äâèæåíèåòî. Ïîñëå, êàòî
ñå äâèæèø, òè òðÿáâà äà èçâúðâèø èçâåñòíî
ïðîñòðàíñòâî. Òîâà å ðàçøèðåíèå. È ïîñëå, òðÿáâà äà ñå
îñâîáîäèø îò òàçè òåæåñò.
Ñåãà íÿêîè îò âàñ ìèñëÿò, ÷å å ëåñíà ðàáîòà äà ñå äâèæèø
â ñâåòà. Ãîëÿìà ìú÷íîòèÿ å òîâà. Íèå ïðè äâèæåíèåòî ñìå
èçëîæåíè íà õèëÿäè ìú÷íîòèè. Ïðè åäíî äâèæåíèå ìîæå äà
âè ñå ñëó÷àò òàêèâà íåïðèÿòíîñòè, êàêâèòî íå ñòå ñúíóâàëè,
àêî íå çíàåòå äà ñå äâèæèòå. Òðÿáâà âè ìíîãî ãîëÿìî çíàíèå
ïðè äâèæåíèåòî, çà äà ñå îñâîáîäèø îò ãîëåìèòå ïðåïÿò-
ñòâèÿ, êîèòî ùå ñðåùíåø â ïðèðîäàòà. Íèêúäå íÿìà äà íàìå-
ðèø ïî-ãîëåìè ïðåïÿòñòâèÿ îò òèÿ ïðè äâèæåíèåòî ñè â ïðè-
ðîäàòà. Èìàø íàëÿãàíå è íàïðåæåíèå. Äâå íàëÿãàíèÿ èìàø:
îòâúí è îòâúòðå. Îáùà ñòðåëáà. È òè òðÿáâà äà ìèíåø òàçè
çîíà. Êàê ùå ÿ ìèíåø? Òè ùå êàæåø: “Ãîñïîä ùå îïðàâè
òàçè ðàáîòà.”
Ïîä äóìàòà “Áî㔠â äàäåíèÿ ñëó÷àé ñå ðàçáèðà ðàçóìíî-
òî, êîåòî íàïðàâëÿâà íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî, èëè îíîâà
ðàçóìíîòî, êîåòî îáóñëàâÿ ôèçè÷åñêèòå çàêîíè. Âñè÷êèòå
ôèçè÷åñêè çàêîíè ñå äúëæàò íà îíçè ïðèòîê íà íàëÿãàíåòî.
À âñè÷êè äóõîâíè çàêîíè ñå äúëæàò íà íàïðåæåíèåòî, êîåòî
ñúùåñòâóâà. Òè êàçâàø: “Ìíîãî ñúì íàïðåãíàò.” Õóáàâî å,
÷å ñè íàïðåãíàò. Àêî òè íÿìàøå íàïðåæåíèå îòâúòðå, ùåøå
äà ñå ñïëåñíåø, êàòî ïèòà ùå ñòàíåø, ÷å íÿìà äà èìàø íèêàê-
âà äåáåëèíà. Àêî íÿìàøå íàëÿãàíå îòâúí, à èìàøå ñàìî íà-
ïðåæåíèå îòâúòðå, òè òàêà ùå ñå ðàçøèðèø, òàêà ùå ñå ðàç-
ïðúñíåø, ÷å ùå ñòàíåø íà ìàëêè ÷àñòèöè. Áîìáàòà ïî êîé
çàêîí å íàïðàâåíà? Ïî çàêîíà íà íàïðåæåíèåòî. Ïðè íåÿ
íàïðåæåíèåòî å ïî-ñèëíî îò íàëÿãàíåòî. È òàçè áîìáà êàòî
ñå ïðàòè íÿêúäå, êàòî óäàðè Çåìÿòà, òåçè êúñîâå â íåÿ êàòî
ñå ðàçïðúñíàò, ùå ñòàíàò íà ñèòíè ÷àñòèöè è íÿêîè îò òÿõ
ìîæå äà íàïðàâÿò õèëÿäè ïàêîñòè íà ðúêà, êðàê è ïð.
Ñåãà, íÿêîé ïúò âèå îáè÷àòå ìíîãî äà ãîâîðèòå. Íî òðÿá-
âà äà ðàçáèðàòå, ÷å åçèêúò å íàïðàâåí îò ðåä áîìáè. È áëàãî-

%%
äàðåíèå, ÷å íÿêîé ïúò äóìèòå íå ñå ðàçïðúñêâàò êàòî
áîìáè. Íî íÿêîé ïúò íÿêîÿ äóìà, êàòî ñå ïðúñíå, ïðàâè
ïîðàæåíèå. Åäíà äóìà ìîæå äà ïîðàçè íÿêîëêî äóøè. Âèå
êàçâàòå: “Êàêâî âëèÿíèå ìîæå äà èìà åäíà äóìà?”
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òè îáè÷àø áàùà ñè è ìàéêà ñè. Òúêìî
îòèâàø ó äîìà ñè, ñâúðøèë ñè óíèâåðñèòåò, èñêàø äà ñå
ïîõâàëèø ñ òîâà è íÿêîé òè êàçâà ïî ïúòÿ: “Áàùà òè óìðÿ.”
È âåäíàãà òàçè äóìà ùå ïðåäèçâèêà åäíî ïîðàæåíèå â òåá.
Îíçè íå å çíàåë êàê äà ãî êàæå òîâà.
Åäèí íàø ïîçíàò, ñåãà ñêîðî, åäèí ìëàä ÷îâåê, èìàë åäíî
ïîðàæåíèå ­ ïîðàæåíèå â äåñíèÿ êðàê è â åçèêà è ìèñëèòå
ìó áèëè ðàçáúðêàíè. Èçëèçà òîé îò Èòàëèàíñêàòà áàíêà è
êàòî îòèâà â êàíòîðàòà ñè, íå ìîæå äà ñå äâèæè. Êîè ñà ïðè-
÷èíèòå? Çàùîòî èìà íàëÿãàíå ­ íàëÿãàíå îòâúí, êðúâíî íàëÿ-
ãàíå. Ëåêàðèòå êîíñòàòèðàò, ÷å òîâà å áèëà ïðè÷èíàòà. Òîé
èìàë åäíà èíôëóåíöà, êîÿòî ñå ïðåâúðíàëà â ìîçú÷íî íàëÿ-
ãàíå è ñëåäñòâèå íà òîâà ñå ÿâèëî òîâà âúçäåéñòâèå. Íà âñåêè
åäèí îò âàñ ìîæå äà ñå ÿâè åäíà ïàðàëèçà. Èìàø íÿêîè èäåè
è íå ìîæå äà ãè ïðèëîæèø â æèâîòà è îò òðåâîãè ìîæå äà
äîéäå ïàðàëèçàöèÿ. Êàçâàø: “Íå ìè âúðâè íà ìåíå.” Çàùî
íå âè âúðâè, íå ðàçáèðàø. Çàùî íå ðàçáèðàø? Â òåáå íà-
ëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî íå ñà óðàâíîâåñåíè èëè ïúê ñà äîø-
ëè â çàñòîé è íå ìîæåø äà ñå äâèæèø.
Ïèòà íÿêîé: “Êîå å äîáðî è êîå å çëî?” Êàæåòå ìè ñåãà
êàêâî ïðåäñòàâÿò äîáðîòî è çëîòî íà íàó÷åí åçèê. Êîå îò
äâåòå å íàëÿãàíå è êîå ­ íàïðåæåíèå? Çàùîòî äîáðîòî è çëî-
òî, òå ñà íàïðåæåíèå è íàëÿãàíå. Ñåãà áîãîñëîâöèòå ìîãàò
äà äàäàò îáÿñíåíèå. Àç îáÿñíÿâàì íàó÷íî íåùàòà. Äîáðîòî
è çëîòî ñà íàïðåæåíèå è íàëÿãàíå. Êîå îò òÿõ å íàëÿãàíå è
êîå íàïðåæåíèå. Äîáðîòî ëè èëè çëîòî å íàïðåæåíèå? Èëè
äîáðîòî è çëîòî å íàëÿãàíå? Ñåãà íÿìà äà ãî ñ÷èòàì çà ïî-
ãðåøêà, àêî êàæåòå íåâÿðíî. Âèå çíàåòå êàêâî íåùî å äîáðî-
òî è çëîòî. Êàêâè ñà ïîñòúïêèòå íà çëîòî? Ñëåä êàòî íàïðà-
âèø åäíà ëîøà ïîñòúïêà, îòäå èäå óäàðúò? Îòâúí. Àêî âúð-
âèø íÿêúäå è íå âíèìàâàø, ìîæå äà ïàäíå êåðåìèäà îòãîðå
òè. Äîáðî ëè å òîâà èëè çëî? Çëî å. Òîâà å íàëÿãàíå. Ñåãà,
äîáðîòî èäå êàòî íàïðåæåíèå îòâúòðå. Çëîòî å íàëÿãàíå îò-
âúí. Çàùî å çëîòî? Çàùîòî, àêî íÿìà çëî îòâúí, äîáðîòî

%&
îòâúòðå ùå ðàçïðúñíå ÷îâåêà íà ïàð÷åòà. Íÿêîè îò âàñ
ïèòàò: “Íå ìîæå ëè ñàìî äîáðîòî â ñâåòà äà öàðóâà?
Ãîâîðÿ íàó÷íî. Íèå íÿìàìå ïðåäâèä òåîðèè. Õèïîòåçèòå
è òåîðèèòå ñà õóáàâè. Íÿêîé êàçâà: “Íå ìîæå ëè áåç çëî?”
Äðóã êàçâà: “×îâåê íå òðÿáâà äà áúäå äîáúð.” Òå íå ðàçáèðàò
ïðîôåñîðèòå â óíèâåðñèòåòà. Íèòî áåç çëî ìîæå, íèòî
áåç äîáðî ìîæå. Åäíîòî å íàëÿãàíå, à äðóãîòî å íàïðåæåíèå.
È àêî îòìàõíåì òîâà íàëÿãàíå, íèòî åäèí îò âàñ íÿìà äà
áúäå òóê. Âñè÷êè âèå ùå ñå âäèãíåòå è ùå îòèäåòå íÿêúäå.
Êúäå ùå îòèäåòå, íÿìà äà âè êàæà. Ùå îòèäåòå íÿêúäå.
Âèå ñè âúîáðàçÿâàòå è ìèñëèòå, ÷å íà òîâà ìÿñòî, äåòî
ùå îòèäåòå, ùå áúäåòå ùàñòëèâè. Âèå èìàòå ðàçñúæäåíèÿòà
íà îíçè, êîãîòî îñúäèëè íà ñìúðò ÷ðåç îáåñâàíå. Òîé êàçàë:
“Îñúæäàéòå ìå, áåñåòå ìå, êà÷àìàêúò å ïðèãîòâåí òàì, ÷å
äà îòèäà äà ÿì êà÷àìàê.” Òîâà å âàøàòà ôèëîñîôèÿ. Òîé
ìèñëè, ÷å êàòî ñëåçå îò âúæåòî, ùå îòèäå äà ÿäå êà÷àìàê.
Âúçìîæíî ëè å? Òîâà å âúçìîæíî çà íåãîâèÿ óì. Òîé ñè
ìèñëè òàêà. Íî â äåéñòâèòåëíîñò ìîæå ëè äà ÿäå êà÷àìàê?
Ïî íèêîé íà÷èí íå ìîæå. Òîé íå çíàå êàêâî ãîâîðè.
Âèå ñå íàìèðàòå â íÿêîÿ ìú÷íîòèÿ è êàçâàòå: “Äà ñå
ìàõíå òàçè ìú÷íîòèÿ, ÷å äà îòèäà äà ÿì êà÷àìàê.” Òè èìàø
èçâåñòíà áîëåñò è êàçâàø: “Äà ñå ìàõíå áîëåñòòà, ÷å ïîñëå
äà ñè ãëåäàì ðàáîòàòà.” Òè íå çíàåø êàêâî ãîâîðèø. Íå å
âúïðîñ ñàìî äà ñå ìàõíå áîëåñòòà, íî òðÿáâà äà ñå óðàâíîâåñè
íàëÿãàíåòî. Åäèí ðåçóëòàò íå ìîæå äà ñå ìàõíå. Óäàðèë òå å
íÿêîé ïî ãëàâàòà. Êðúâòà å èçòåêëà. Êàê ùå ìàõíåø óäàðà?
Íÿìà êàêâî äà ìàõàø óäàðà. Ãëàâàòà òðÿáâà äà çàçäðàâåå.
Ùå òóðèø ìåõëåì ìàëêî, ùå ñå íàìàæåø ñ íåãî, ùå ïðàâèø
ïðîìèâêè. Ïðèðîäàòà ùå ñúçäàäå åäíà íîâà êîæà íà ìÿñòîòî,
çà äà ïðåäïàçè îò âúíøíî âëèÿíèå, è ùå îçäðàâåå ãëàâàòà
òè.
Ùå êàæåø, ÷å ñâåòúò å ìíîãî íåðàçóìåí. Òîâà íå å íàóêà.
Ñâåòúò å ìíîãî ðàçóìíî íàïðàâåí, íî õîðàòà íå ïîñòúïâàò
êàêòî òðÿáâà. ×îâåê òðÿáâà äà áúäå ìíîãî ó÷åí. Íÿêîé ïúò
âèå ñè îïàðèòå ðúêàòà è ÿ îòìàõíåòå âåäíàãà, áåç äà ìèñëèòå.
Çàùî ñè îòìàõâàòå ðúêàòà? Çàùîòî ñòå ñå îïàðèëè. Òè ñå
îïàðâàø, ïîíåæå ìèñëèø. Îïàðâàíåòî â äàäåíèÿ ñëó÷àé
íàëÿãàíå ëè å èëè íàïðåæåíèå? Òî å íàëÿãàíå. Òè ñè äîêîñíàë

%'
ðúêàòà ñè äî åäèí ïðåäìåò. Ïîñëåäíèÿò â äàäåíèÿ ñëó÷àé
òè å äàë íåùî, íî å è âçåë íåùî. Ïðè èçãàðÿíåòî êàêâî
ïîëó÷àâàø? Ïîëó÷àâàø íåùî, íî è äàâàø ïîâå÷å. Äàâàø
ïîâå÷å, âçåìàø ïî-ìàëêî ­ òî å èçãàðÿíåòî. Àêî äàäåø
ïîâå÷å, çíàåòå ëè êàêâî ñòàâà? Âèå êàçâàòå: “Äà äàäåø
ïîâå÷å è äà âçåìåø ïîâå÷å.” Òîãàç äàâàíåòî è âçåìàíåòî
èìàò ðåçóëòàò. Âçåìàø ïîâå÷å ­ è ùå äàâàø ïîâå÷å.
Âçåìàø ïî-ìàëêî ­ è ùå äàâàø ïî-ìàëêî. Âèå â ñâåòà èìàòå
äðóãà ôèëîñîôèÿ. Âçåìàø ïîâå÷å, à èñêàø äà äàâàø ïî-
ìàëêî. Òîâà å íåñúâìåñòèìî ñ æèâîòà. Äà äàäåø ïîâå÷å è
äà âçåìåø ïî-ìàëêî, è òîâà å íåñúâìåñòèìî ñ æèâîòà.
Îáìÿíàòà òðÿáâà äà áúäå ïðàâèëíà.
Êîãàòî îáìÿíàòà â æèâîòà å íåïðàâèëíà, òîãàâà ñå ÿâÿâàò
âñè÷êè äèñîíàíñè â îðãàíèçìà, â îðãàíè÷åñêèÿ ñâÿò, âúâ
ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò. È êîãàòî â äóõîâíèÿ ñâÿò íå ñå äåéñòâóâà
ïðàâèëíî, òîãàç ïúê ñå ðàæäàò âúòðåøíè äèñîíàíñè.
Êàê áèõòå ïðåâåëè äóìàòà “äèñîíàíñ”? Îíçè, êîéòî å
ðîäîëþáåö, ùå êàæå: “Ãîâîðåòå íà áúëãàðñêè.” Ôðàíöóçè-
íúò, êîéòî å ðîäîëþáåö, ùå êàæå: “Ãîâîðåòå íà ôðåíñêè.”
Àíãëè÷àíèíúò, êîéòî å ðîäîëþáåö, ùå êàæå: “Ãîâîðåòå íà
àíãëèéñêè.” Åäíà äóìà, áåç ðàçëèêà å äàëè å íà áúëãàðñêè,
ôðåíñêè, àíãëèéñêè, êèòàéñêè, ÿïîíñêè, íà êàêúâòî è äà å
åçèê, ñòèãà ìèñúëòà èëè èäåÿòà äà å ðàçáðàíà è äà å ïðèíåñëà
îíîâà áëàãî, êîåòî òè ñå äàâà. Åäèí ôðàíöóçèí ìè íîñè íåùî.
Âèå êàçâàòå: “Çàùî äà íå å áúëãàðèí?” È îíçè å ïîä íàëÿ-
ãàíå, è òîçè å ïîä íàëÿãàíå. Êàçâàòå: “Àíãëè÷àíèíúò ñåäè
ïî-ãîðå.” È òîé å ïîä íàëÿãàíå. Âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò è áúëãà-
ðèíúò, è àíãëè÷àíèíúò, è ôðàíöóçèíúò ­ âñè÷êè ñà ñå ïîä
íàëÿãàíå. ×å å áúëãàðèí, ÷å å ôðàíöóçèí, ÷å å àíãëè÷àíèí ­
çàêîíúò å âñå ñúùèÿò. Òîâà å íåðàçáðàíà èäåÿ. Äàëè íà ãúðáà
ñè íîñÿ àíãëè÷àíèí, ôðàíöóçèí èëè áúëãàðèí, âñå ùå íîñÿ,
âñå ùå ÷óâñòâóâàì íàëÿãàíå. Âúïðîñúò ñåäè â äðóãî îòíîøå-
íèå. Àêî íîñÿ åäèí àíãëè÷àíèí, òîé èìà ïîâå÷å çëàòî â äæîáà
ñè. È ñëåäîâàòåëíî, êàòî ãî íîñÿ, èìàì ïðàâî äà áðúêíà â
äæîáà ìó è äà èçâàäÿ çëàòî. Öåííîòî å â çëàòîòî, êîåòî å â
äæîáîâåòå. Èëè íîñÿ åäèí áúëãàðèí, êîéòî å áåäíÿê, íÿìà
òîëêîç ïàðè â äæîáà ñè. Íÿêîé êàçâà: “Äà áåøå íÿêîé àíãëè-
÷àíèí.”

&
 Íèå öåíèì õîðàòà ïî áîãàòñòâîòî, ïî çíàíèåòî. Áúë-
ãàðèíúò ìîæå â äàäåíèÿ ñëó÷àé äà å ïî-áîãàò. Àíãëè÷àíèòå
êàòî íàðîä ìîæå äà ñà ïî-áîãàòè îò áúëãàðèòå, íî åäèí áúëãà-
ðèí ìîæå äà å ïî-áîãàò îò åäèí àíãëè÷àíèí. Åäèí áúëãàðñêè
ìèëèàðäåð èëè åäèí àìåðèêàíñêè ìèëèàðäåð âñå åäíî è ñúùî
ëè å? Åäèí áúëãàðñêè ìèëèàðäåð íà ëåâîâå è åäèí àìåðèêàí-
ñêè ìèëèàðäåð íà äîëàðè, è äâàìàòà ñà ìèëèàðäåðè, íî
çíàåòå ëè êàêâà ðàçëèêà ñúùåñòâóâà ìåæäó òåçè ìèëèàð-
äåðè? Ãðàìàäíà ðàçëèêà. Àêî âçåìåòå åäèí àíãëèéñêè ìè-
ëèàðäåð íà ñòåðëèíãè, èìà îùå ïî-ãðàìàäíà ðàçëèêà. Â òîâà
îòíîøåíèå àíãëèéñêèòå ìèëèàðäåðè èìàò ïî-ãîëÿìî êîëè-
÷åñòâî çëàòî, ñëåä òîâà èäàò àìåðèêàíñêèòå è íà ïîñëåäíî
ìÿñòî áúëãàðñêèòå. Ñåãà íå òðÿáâà äà ñå ñïèðàìå âúðõó òîâà.
Òîâà å âúíøíà ñòðàíà íà áîãàòñòâîòî â æèâîòà.
Êîãàòî Õðèñòîñ å ãîâîðèë, ÷å áîãàòèòå íÿìà äà âëÿçàò â
Öàðñòâîòî Áîæèå, òîâà å åäíà èäåÿ, êîÿòî õîðàòà íå ñà ðàçáè-
ðàëè îùå. Áîãàòñòâîòî, òîâà å íàëÿãàíå. Ñèðîìàøèÿòà êàêâî
å? Ôèçè÷åñêèÿò æèâîò å íàëÿãàíå. Äóõîâíèÿò æèâîò êàêâî
å? Òîé å íàïðåæåíèå. Íÿêîé ìè êàçâà: “Ìåíå íå ìè òðÿáâà
äóõîâåí æèâîò.” Òîé íå çíàå êàêâî ãîâîðè. Òîé íå çíàå, ÷å
àêî ñå îòíåìå îò íåãî äóõîâíèÿò æèâîò, òîé ùå ñå ñïèòè, ùå
ñòàíå íà ïèòà è îò íåãî íå ìîæå äà ñòàíå íèùî. Íÿêîé êàçâà:
“Çà ìåíå å âàæåí ìàòåðèàëíèÿò æèâîò; äóõîâíèÿò íå ìè òðÿá-
âà.” Ñúäúðæàíèåòî â íåãî ùå ìó äàäå äóõîâíèÿò æèâîò. Îò
äóõîâíèÿ æèâîò èäå ñèëà. Íÿêîé êàçâà: “Ìåíå íå ìè òðÿáâà
è Áîæåñòâåíîòî. Äà ñè ïîæèâååì êàêòî âñè÷êè õîðà.” Òîâà
íå å íàóêà âå÷å.
Âèå âñè÷êè ñåãà ìå ãëåäàòå. Íî àêî ñå êàæå “ïîæàð”,
âñè÷êè ùå õóêíåòå äà áÿãàòå. Îò âàñ, êîèòî ìå ñëóøàòå, íÿ-
êîé, êîéòî çíàå, êàòî ñå êàæå “ïîæàð”, òîé ùå ãî äóõíå è ùå
ñå ñâúðøè ðàáîòàòà. À ïúê êîéòî íå çíàå, äà êàæå: “Äàéòå
âîäà äà ãî èçãàñèì.” Íî óìíèÿò îùå â íà÷àëîòî íà ïîæàðà
ùå ãî èçãàñè, ñ ìíîãî ìàëêî ìîæå äà ãî èçãàñè. Â 1875 ãîäèíà
öåëèÿò ×èêàãî èçãîðÿ îò åäíà ñâåù. Åäèí ÷îâåê îòèøúë äà
èçäîè åäíà êðàâà; ïîñëåäíàòà ðèòíàëà ñâåùòà. Òàì èìàëî
ñëàìà, êîÿòî ñå ïîäïàëèëà, èìàëî è âÿòúð è öåëèÿò ×èêàãî
èçãîðÿ. Êîãàòî áÿãàëè îò ãðàäà, åäèí áàíêåðèí èçâàäèë ñâî-
ÿòà êåñèÿ è êàçàë: “Äàâàì 200 000 äîëàðà íà îíçè, êîéòî ìè

&
ñïàñè êíèæàòà. Îíçè, êîìóòî êàçàë, îòãîâîðèë: “Îãúíÿò
èäå.” Çíàåòå ëè êîëêî ñà 200 000 äîëàðà? 10 000 äîëàðà ñòðó-
âàò åäèí íàø ìèëèîí.
Ìèñëåíåòî ñïàäà êúì Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Ïðè ìèñëåíåòî
íå òðÿáâà äà äîïóñíåø íèêàêâè ïðîòèâîðå÷èÿ â æèâîòà ñè.
Ùîì òè ñå ñúðäèø, îáåçâåðÿâàø è ñå áåçïîêîèø, òè ñè â äâà
ñâÿòà ­ ìåæäó íàïðåæåíèå è íàëÿãàíå ­ è ùå áúäåø ðîá íà
óñëîâèÿòà è ðîá íà âúòðåøíèòå âúçìîæíîñòè. Çàùîòî èìà
åäíî ðîáñòâî íà óñëîâèÿòà ­ òî å ôèçè÷åñêîòî. À ïúê èìà
åäíî ðîáñòâî íà âúçìîæíîñòèòå âúòðå. Èìàø ìíîãî âúçìîæ-
íîñòè, íî àêî óñëîâèÿòà è âúçìîæíîñòèòå ñà íåðàçóìíè, òè
ùå èìàø ñòðàäàíèÿ. Ñëåäîâàòåëíî âñÿêî óñëîâèå, êîåòî òó-
ðÿø â æèâîòà ñè, òðÿáâà äà áúäå ðàçóìíî. È âñÿêà âúçìîæ-
íîñò, íà êîÿòî äàâàø õîä, òðÿáâà äà áúäå ðàçóìíà. È âñÿêà
òâîÿ ïîñòúïêà, âñÿêî òâîå ÷óâñòâî òðÿáâà äà áúäàò ðàçóìíè.
Åäíà ïîñòúïêà êàêâî å: íàïðåæåíèå ëè å èëè íàëÿãàíå?
Ïîñòúïêàòà å âå÷å íàëÿãàíå. Òè äåéñòâóâàø îòâúí. À ïúê
÷óâñòâîòî å íàïðåæåíèå îòâúòðå. Êàòî èìàø åäíà äîáðà ïîñ-
òúïêà è åäíî äîáðî ÷óâñòâî, òè íå ñè ðàçðåøèë îùå íåùàòà.
Òè èìàø óñëîâèÿ è âúçìîæíîñòè, íî çàâèñè îò òîâà äàëè ñè
ðàçóìåí. Àêî ñè ðàçóìåí, ìîæåø îò òîçè ìàòåðèàë äà ñú-
ãðàäèø íåùî. Òðÿáâà äà äîéäå â òåáå ðàçóìíîòî, èëè Áîæåñò-
âåíîòî, çà äà òè ñúãðàäè íåùî îò òåçè óñëîâèÿ è âúçìîæíîñòè.
Âèå î÷àêâàòå äà îòèäåòå â îíçè ñâÿò è äà çàïî÷íåòå æè-
âîòà ñè. Íå, âèå ñòå âå÷å â îíçè ñâÿò. Âèå ñåãà íå ñòå âúâ
ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, âèå ñå ëúæåòå. Êàòî âè ãîâîðÿ, íå ñòå âúâ
ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò; êàòî ïðåñòàíà äà âè ãîâîðÿ, ùå îòèäåòå
ïàê âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò. Âàøåòî çàáëóæäåíèå å, äåòî âèå
ìèñëèòå, ÷å êàòî âè ãîâîðÿ, âèå ñòå âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò.
Âèå ñå ëúæåòå.
Ùîì ìèñëèø ðàçóìíî, òè ñè â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Ùîì
÷óâñòâóâàø äîáðå, òè ñè â äóõîâíèÿ ñâÿò. Ùîì ïîñòúïâàø
äîáðå, òè ñè âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò. Òîâà ñà ìàêñèìè. È àêî
ãè äúðæèòå, àêî ãè ïàçèòå, ùå èìàòå ðàçóìíèÿ æèâîò. Àêî
íå ïîñòúïâàòå äîáðå, çàêîíèòå íà ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò ùå òå èç-
êëþ÷àò, òè íÿìà äà áúäåø ãðàæäàíèí íà ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò.
Àêî íå [÷óâñòâóâàø] äîáðå, íÿìà äà áúäåø ãðàæäàíèí â äó-
õîâíèÿ ñâÿò. Àêî íå ìèñëèø äîáðå, íÿìà äà áúäåø ãðàæäàíèí

&
íà Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò.
Àç îáÿñíÿâàì ñåãà íàó÷íî íåùàòà. Òè êàçâàø: “Òàêà å
íàïðàâåí ñâåòúò.” Íå å íàïðàâåí òàêà ñâåòúò. Òîâà å êðèâî
ðàçáèðàíå. Òîâà “òàêà å íàïðàâåíî”, òîâà ùå ãî îñòàâèòå íà-
ñòðàíà. Êàêâî ùå íàïðàâèòå ñåãà? Êàêâî ñòå ïðàâèëè äîñåãà,
êàæåòå ìè. Íÿêîé êàçâà: “30 ãîäèíè àç ñå ìîëÿ.” Äîáðå, 30
ãîäèíè ñè â óíèâåðñèòåòà è ñå ó÷èø, íî êàêâî ñè íàó÷èë?
Êàçâàø: “30 ãîäèíè ñè áëúñêàì ãëàâàòà.” Íî áëúñêàíåòî íà
ãëàâàòà, ó÷åíå ëè å òîâà? Íÿìà êàêâî äà ÿ áëúñêàø. Ìîæå
äà å â àëåãîðè÷åí ñìèñúë óïîòðåáåíà äóìàòà “áëúñêàíå”.
Ñâåòëèíàòà èìà áëÿñúê, áëúñêàíå. “Áëúñêàì ñè ãëàâàòà” çíà-
÷è “ðàçäàâàì íàâñÿêúäå”. Íî ñëåä êàòî ñè ñå áëúñêàë, êàòî
ñè ðàçäàâàë, êàêâî ùå ïîæúíåø? Êàêâî ùå èçðàñíå? Êàêâî
ùå ïîæúíåø îò òîâà áëúñêàíå íà ãëàâàòà ñè? Íÿêîè êàçâàò:
“Íèå íå ìèñëèì äîáðå.” Èçõâúðëåòå òîçè èçðàç “íèå íå ìèñ-
ëèì äîáðå”. Òîâà íå å íàóêà. Ùå ðàçáåðåø íàé-ïúðâî êàêâî
íåùî å íàëÿãàíå. Ùå ðàçáåðåø êàêâî íåùî å íàïðåæåíèå
âúòðå è êàêâî íåùî å ìèñúëòà.
Ñåãà, è îíîâà, êîåòî çíàåòå, íå ãî âíàñÿéòå âúòðå. Âèå
êàòî âëåçåòå â óíèâåðñèòåòà, íÿìà äà çàíåñåòå âúòðå çíàíèåòî
íà áàùà ñè è ìàéêà ñè. Ïðîôåñîðúò íÿìà äà ñå èíòåðåñóâà
êàê ãîòâÿò ÿäåíåòî ó âàñ, êàê ñåäÿò áàùà âè è ìàéêà âè, êúäå
âè ñà êðåâàòèòå è ïðî÷åå. Òîâà íå âëèçà â ïðîãðàìàòà íà
óíèâåðñèòåòà. Âèå ùå îñòàâèòå òîâà çíàíèå íàñòðàíè. Íå ÷å
òî íå å âàæíî, íî â óíèâåðñèòåòà òî ùå âè ñïúíå. Âëèçàø â
óíèâåðñèòåòà è êàçâàø: “Êàêâè óäîáñòâà àç èìàì âêúùè!”
Êàòî îòèâàø â óíèâåðñèòåòà, íÿìà äà èìà òàì âñè÷êè óäîá-
ñòâà. Âñè÷êè âèå ñå ó÷èòå, äà èìàòå óäîáñòâà. Èçõâúðëåòå
âàøèòå óäîáñòâà.
Âèå íèêîãà íÿìà äà èìàòå óäîáñòâà â ñâåòà, àêî íå ïðè-
âëå÷åòå ðàçóìíîòî â àêòèâíîñò. Óäîáñòâîòî â ñâåòà ïðîèç-
òè÷à îò íàëÿãàíåòî, íàïðåæåíèåòî è îò ðàçóìíîñòòà â ñâåòà,
êîèòî äåéñòâóâàò åäíîâðåìåííî. Àêî íàïðåæåíèåòî, íà-
ëÿãàíåòî è ðàçóìíîñòòà, êîÿòî ãè îáóñëàâÿ, äåéñòâóâàò åäíî-
âðåìåííî, ùå ñúçäàäàò óäîáñòâàòà. Àêî íàëÿãàíåòî ñå ïîä-
÷èíè íà íàïðåæåíèåòî è íàïðåæåíèåòî ñå óðàâíîâåñè ñ íà-
ëÿãàíåòî, òîãàâà ðàçóìíîñòòà å âúòðå, êîÿòî ùå ïðè÷èíè
óäîáñòâàòà, ùå âè ãè ñúçäàäå. Òîâà å Áîæåñòâåíîòî â íàñ.

&!
 Òà êàçâàì ñåãà: Áîã èñêà äà èçïúëíèì Âîëÿòà Ìó. Ùî å
èçïúëíåíèå íà Âîëÿòà Áîæèÿ? Íàé-ïúðâî, âèå ñòå äëúæíè
äà ó÷èòå. Äà ó÷èòå, çíàåòå ëè êàê? Êàçâàø: “Ðàçáðàõìå.” Íà-
ïðèìåð â ïååíåòî, êîå å íàé-ìàëêîòî, ñ êîåòî çàïî÷âàø?
(Ó÷èòåëÿò èçïÿ “äî”.) Ïðàâî ëè å òîâà äî? Çà ìåíå å ïðàâî.
Çàùî å ïðàâî? Ïîíåæå îñíîâíèÿò òîí íà ìóçèêàòà å íàïðå-
æåíèå. Ñåãà ìè òðÿáâà åäíî íàëÿãàíå îòâúí. Êîå å íàëÿãà-
íåòî? Êîÿ íîòà èäå â íàëÿãàíåòî? Äà äîïóñíåì ñåãà, ÷å âèå
ñòå âçåëè íåâÿðíî. Êàçâàòå åäíà äóìà. Åäíà äóìà ­ òîâà å
íîòà. Åäíà äóìà, êîÿòî íå å íà ìÿñòî òóðåíà, òîâà å åäíà
íîòà, êîÿòî íå å èçïÿòà õóáàâî.
Äà êàæåì, ÷å âèå êàçâàòå íÿêîìó: “Âèå íå ñòå ìíîãî ñâå-
äóþù âúðõó òîçè íàó÷åí âúïðîñ.” Ïðàâî ëè ñòå êàçàëè? Îíçè
êàçâà: “Ãîñïîäèíå, îñâåòëåòå ìå.” Âèå ìó êàçâàòå: “Àç ùå
Âè ïîêàæà íÿêîå ñú÷èíåíèå.” Òîâà íå å íàóêà. Îíçè ìîæå
äà âè êàæå: “Àç ñúì ÷åë òèÿ ñú÷èíåíèÿ, íî íå ãè ðàçáèðàì.”
Ùîì ìó êàæåø, ÷å íå å ñâåäóþù, òîãàâà ïîêàæè ìó â êàêâî
íå å ñâåäóþù. Âèå êàçâàòå: “Ñëúíöåòî å â òå÷íî ñúñòîÿíèå.”
Íàó÷íî ðàçãëåäàíî, Ñëúíöåòî â òå÷íî ñúñòîÿíèå ëè å èëè â
òâúðäî? Çàïàëâàìå åäíà ëîåíà ñâåù. Âèå êàçâàòå, ÷å öÿëîòî
Ñëúíöå òðÿáâà äà å â òå÷íî ñúñòîÿíèå. Öÿëàòà ñâåù â òå÷íî
ñúñòîÿíèå ëè å?
Òå ñà ìàëêè ðàçñúæäåíèÿ, ñàìî çà èçÿñíåíèå. Àç íå èñêàì
äà îïðîâåðãàÿ íÿêîÿ òåîðèÿ. Àç èñêàì ìèñëåíåòî äà å ïðàâèë-
íî. Çà ìåíå âñÿêî ìèñëåíå, êîåòî îáÿñíÿâà íàëÿãàíåòî è íà-
ïðåæåíèåòî è ïðàâè ÷îâåêà ñâîáîäåí, çà äà ðàáîòè, ïðåä-
ñòàâëÿâà âå÷å åäíà íàóêà. Íèå èñêàìå ñâîáîäà â æèâîòà. Êàê
ùå ÿ äîáèåì? Çà äà èìàìå ñâîáîäà, òðÿáâà äà ðàçáèðàìå çàêî-
íèòå íà íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî, è ïîñëå îíçè, âåëèêèÿ
çàêîí, êîéòî ðåãóëèðà íåùàòà ­ Áîæåñòâåíîòî â ñâåòà.
È êîãà ùå ïîçíàåø êîãà Áîæåñòâåíîòî â òåáå ðàáîòè?
Èìà ñàìî åäèí íà÷èí. Ìèíàâà åäèí ãîñïîäèí, êîéòî íîñè
åäíà ÷àíòà íà ðúêàòà ñè. Òîé ìèñëèë, ÷å òÿ å çäðàâà. ×àíòàòà
ïàäà è ïî åäíî âðåìå ãëåäà ñàìî äðúæêàòà íà ÷àíòàòà â ðú-
êàòà. À ïúê áîãàòñòâî èìà â ÷àíòàòà. È òîçè ÷îâåê ñè âúðâè,
èìà âàæíà ðàáîòà. Òîé ñè êàçâà: “Àêî ÷àíòàòà å ìîÿ, òÿ ùå
äîéäå ïîäèð ìåíå. Àêî ëè íå, íÿìà äà äîéäå. Ðàáîòàòà, êîÿòî
ùå ñâúðøà, å ïî-âàæíà.” Ñëåä íåãî èäå ÷îâåê, êîéòî íàìèðà

&"
÷àíòàòà, çàñòèãà ãî è ìó êàçâà: “Ãîñïîäèíå, òàçè ÷àíòà
äà íå å Âàøà?” Òóðöèòå êàçâàò: “Àêî å êúñìåò, äà äîéäå íà
êðàêàòà ìè.” Íî òîâà å ïî òóðñêè. Òîé å èçêëþ÷èòåëíî
óñëîâèå. Êàê ìèñëèòå, àêî íîñèòå åäíà ÷àíòà ñúñ 100 000
ëåâà è ñå ñêúñà äðúæêàòà, è ÷àíòàòà ïàäíå, êàêâà å
âúçìîæíîñòòà â Áúëãàðèÿ äà âè äîíåñàò ÷àíòàòà? Îò
100 000 äóøè â Áúëãàðèÿ êàêâà å âåðîÿòíîñòòà äà âè
äîíåñàò ÷àíòàòà? Íà 100 000 äóøè êîëêî äóøè áèõà âè ÿ
äîíåñëè? Ìíîãî ìàëêà å âåðîÿòíîñòòà.  òàçè ÷àíòà
âñè÷êè ùå ñå âëþáÿò. Òÿ å òîëêîç êðàñèâà, ÷å êîéòî ÿ âèäè,
ùå êàæå, ÷å å äîøëî ùàñòèåòî ïðè íåãî. Ñåãà êîé ùå
ïðèñòàíå: ÷àíòàòà ëè èëè îíçè, êîéòî ÿ íàìåðè? Îíçè,
êîéòî íàìåðè ÷àíòàòà, è ñàìàòà ÷àíòà: îò òÿõ äâåòå
êîå å íàëÿãàíåòî è êîå å íàïðåæåíèåòî? ×àíòàòà å
íàëÿãàíåòî; îíçè, êîéòî ÿ å íàìåðèë, å íàïðåæåíèåòî. È
êàòî íå ðàçáèðàò Áîæèÿ çàêîí, âçåìàò ÷àíòàòà,
ïðèñòàíå. Ñïîðåä Áîæåñòâåíèÿ çàêîí íà ïúðâàòà ìèòíèöà
òå õâàùàò è ïèòàò: “Íà êîãî å òàçè ÷àíòà?” Íåâúçìîæíî
å äà îêðàäåø íÿêîãî. Ìîæå äà âçåìåø, íî íà ïúðâàòà
ñòàíöèÿ, íà ïúðâàòà ìèòíèöà ùå òå õâàíàò.
Àç ãîâîðÿ â øèðîê ñìèñúë: Íà âñÿêà ìèñúë, êîÿòî ïðî-
íèêíå âúâ âàøèÿ óì, âèå íå çíàåòå ïðîèçõîäà º. Âèå íå çíàåòå
ïðîèçõîäà íà ìèñëèòå ñè. Âèå ìèñëèòå, ÷å âñÿêà ìèñúë, êîÿòî
äîéäå âúâ âàøèÿ óì, å âàøà. Âñÿêà ìèñúë, êîÿòî äîéäå âúâ
âàñ, å íà íÿêîãî. Íå å ëîøî, ÷å å äîøëà. Ùå ÿ âçåìåòå òàçè
÷àíòà è ùå ÿ çàíåñåòå íà îíçè, íà êîãîòî å. È òîçè ÷îâåê ùå
âè áëàãîäàðè. Àêî ÿ çàäúðæèòå çà ñåáå ñè, íà ïúðâàòà ìèò-
íèöà ùå âè èñêàò ñìåòêà è âèå ùå ìèíåòå çà ïëàãèàòîð.
Íÿêîé ïúò âçåìàò åäíî èçðå÷åíèå îò íÿêîé ó÷åí ÷îâåê.
Äà êàæåì, ÷å ïîñëåäíèÿò å íàïðàâèë íÿêîå ñâîå èçñëåäâàíèå,
íàïðèìåð åäèí ïðîôåñîð â Åâðîïà ñå å çàíèìàâàë ñ íàó÷íè
èçñëåäâàíèÿ. Åäèí íåñïîñîáåí ó÷åíèê âçåìà çàïèñêèòå íà
ñâîÿ ïðîôåñîð è ãè èçäàâà è òóðÿ ñâîåòî èìå. Òîâà å äåéñòâè-
òåëíà ñëó÷êà. Òîçè ïðîôåñîð ïîëó÷èë àïîïëåêñèÿ, êîãàòî
âèäÿë, ÷å ñú÷èíåíèåòî ìó ñå èçäàâà îò äðóã. Âèäåí ñòàíàë
ó÷åíèêúò, à ïðîôåñîðúò ïîñòðàäàë. Ìèñëèòå ëè, ÷å òîçè, êîé-
òî ñå å âúçïîëçóâàë îò ÷óæäèÿ òðóä, ùå óñïåå? Òîé íå å ïîñòú-
ïèë äîáðå. È ñàìèÿò ïðîôåñîð, êîéòî å ïîëó÷èë òîçè óäàð, è

&#
òîé íå å ìèñëèë äîáðå. Òîé äà ñå çàðàäâà, ÷å íåãîâîòî ñú÷è-
íåíèå èçëèçà íà áÿë ñâÿò.
Ñåãà àç âè ãîâîðÿ âúðõó òîçè ïðåäìåò, ïîíåæå âñè÷êè
èìàòå ãîëÿìî íàëÿãàíå, êðúâíî íàëÿãàíå. Âñè÷êè âèå ñå
îïëàêâàòå îò êðúâíî íàëÿãàíå. Ïîòðåáíî å äà ñå óðàâíîâåñÿò
íåùàòà â ÷îâåêà. Äà ñå óðàâíîâåñè ÷îâåøêîòî òÿëî ñ ÷îâåø-
êèòå ÷óâñòâà, ñ ÷îâåøêèÿ óì. Ðàâíîâåñèå òðÿáâà. Âñè÷êè âèå
èìàòå ïîçíàíèÿ è íå çíàÿ, êàòî îòèäåòå â äóõîâíèÿ ñâÿò, êîë-
êî îò òåçè ïîçíàíèÿ ùå îñòàíàò, êàêâî ëè ùå îñòàíå îò âàøå-
òî çíàíèå. Àêî Ñîêðàò ñå ÿâåøå äíåñ, êîéòî ìèíàâàøå çà
ãîëÿì ôèëîñîô èëè Ïëàòîí, êàêâî ùåøå äà áúäå? Çà Ïëàòîíà
êàçâàõà, ÷å áèë ãîëÿì ôèëîñîô, íî äíåøíèòå äåöà áèõà çíàëè
ìíîãî ïîâå÷å îò íåãî. Àêî áåøå äîøúë Ïëàòîí, ùåøå äà
âèäè, ÷å ìíîãî ðàáîòè íå çíàå. È ñëåä 1000 ãîäèíè íèå íÿìà
äà ìîæå äà ñå ñðàâíèì ñ òîãàâàøíèòå äåöà.
 áúäåùàòà åïîõà ùå ñå ïðåñååø è òîâà, êîåòî îñòàíå â
òåáå, òî å ñúùåñòâåíîòî. Â òîçè æèâîò ìîæå äà èìàø ìíîãî
æåëàíèÿ, ìíîãî ìèñëè ­ êàêâî ìîæå äà òå ïîëçóâàò òåáå?
Àç âè ãîâîðÿ çà åäèí âúïðîñ, îò êîéòî ìîæå äà ñå ïîëçóâàòå.
Âèå òîëêîâà ãîäèíè ñòå ñëóøàëè ïåòåëà äà êóêóðèãà. Êàêâî
îçíà÷àâà “êó”? Äîêîñâàì òîâà ñàìî çà èçÿñíåíèå. “Êó-ðè-
ãó”. Âòîðîòî “êó” å îòðàæåíèå. Ïåòåëúò ñ òîâà êàçâà: “Àç
èñêàì, àç ðàáîòÿ, àç ñå íàñëàæäàâàì.” Ïåòåëúò, êàòî êóêóðè-
ãà, êàçâà: “Ñëúíöåòî ùå èçãðåå, òîïëèíà ùå äîíåñå è âñè÷êè
õîðà ùå áúäàò ðàçïîëîæåíè.” Ïåòåëúò, êàòî ïåå, êàçâà:
“Ñëúíöåòî ñêîðî ùå èçãðåå, òîïëî ùå áúäå è ùå èìàòå
äîñòàòú÷íî çà ÿäåíå è ïèåíå.” Íÿêîé ïúò âèå ñå îáåçñúð÷èòå
è ïåòåëúò êàòî èçïåå “êóêóðèãó”, èñêà äà âè êàæå: “Èñêàé,
ðàáîòè è ùå ñå óðåäè âñè÷êî. Òðÿáâà äà èñêàø, äà ìèñëèø,
äà ðàáîòèø è âñè÷êî ùå ñå óðåäè.”
Êîè ñè ãóãóöàò? Ãóãóòêèòå. Êîãà ñè ãóãóöàò õîðàòà? Êîãà
ñè ãóãóöàò äâå ãóãóòêè? Òå ñà îáìèñëèëè ðàáîòàòà è ñè
ãóãóöàò. Îòëè÷íî å ãóãóöàíåòî. Àç áèõ æåëàë âñè÷êè äà ñè
ãóãóöàò.
×îâåê, êîéòî ìèñëè, íå òðÿáâà äà ðîïòàå, àêî ðàáîòè. À
ïúê êîéòî ðîïòàå, òðÿáâà äà ðàáîòè. Íå å ëîøî ÷îâåê äà
ðîïòàå. Ðàáîòè, çàùîòî ñúáðàíàòà åíåðãèÿ å åäíî íàïðåæå-
íèå. Ðîïîòúò îò êàêâî ïðîèçòè÷à? Ðîïîòúò å åäíî íåäîâîë-

&$
ñòâî. Òâîèòå ÷óâñòâà íå ñà çàäîâîëåíè ñ íåùî è òè
ðîïòàåø. Ïî êàêúâ íà÷èí ìîæå äà çàäîâîëèø ñâîèòå
÷óâñòâà? Îíçè ó÷åíèÿò ÷îâåê òúðñè íÿêîå ñú÷èíåíèå.
Òúðãîâåöúò, êîéòî ðîïòàå, ìó òðÿáâàò ïàðè. Íà áîëíèÿ,
êîéòî ðîïòàå, ìó òðÿáâà ñèëà, õðàíà, ÷èñò âúçäóõ. Íà
òúðãîâåöà ìó òðÿáâàò ïàðè, ñðåäñòâà. Íà ó÷åíèÿ ÷îâåê
ìó òðÿáâàò èçâåñòíè êíèãè äà ÷åòå, ïîíåæå òðÿáâà äà èìà
îáìÿíà.
Òà êàçâàì:  äàäåíèÿ ñëó÷àé èçïîëçóâàéòå âðåìåòî, êî-
åòî Áîã âè å äàë. Êàêâî ïîêàçâà âðåìåòî â æèâîòà? Èäè òî÷íî
íàâðåìå òàì, äåòî òðÿáâà äà îòèäåø. Âñÿêî áëàãî â ñâåòà,
êîåòî ùå âúçïðèåìåø, ñè èìà îïðåäåëåíî âðåìå: ãîäèíà, ìå-
ñåö, äåí è ÷àñ. Ùàñòèåòî â ñâåòà íå å ïðîèçâîëíî, òî èäâà
òî÷íî íà îïðåäåëåíîòî âðåìå. Âñè÷êî å íà îïðåäåëåíî âðåìå.
È àêî òè ðàçáèðàø çàêîíà íà âðåìåòî, àêî èçëåçåø òî÷íî
íàâðåìå, ùå ïîëó÷èø òîâà, êîåòî òðÿáâà. Ñåãà âñè÷êè õîðà
âñå çàêúñíÿâàò. Âñå ñòå çàêúñíåëè. Ðÿäêî èìà, êîèòî îòèâàò
ïî-ðàíî. Ùå îòèäåø òî÷íî íàâðåìå íà ãèøåòî, ùå ñè ïðåäñòà-
âèø ëåãèòèìàöèÿòà íà áàíêàòà è âåäíàãà ùå òè äàäàò òîâà,
êîåòî òðÿáâà. Íÿêîé êàçâà: “Ìíîãî ðàçî÷àðîâàíèÿ èìàì â
æèâîòà ñè.” Íå ñè îòèøúë íàâðåìå.
Èîñèô áåøå íàé-ùàñòëèâèÿò ñèí íà Èàêîâ. Çàùî áåøå
ùàñòëèâ? Çíàåòå ëè çàùî? Çàùîòî òîé áåøå åäèíñòâåíèÿò
ñèí, êîéòî áåøå ðîäåí ïî ëþáîâ,.ïúðâàòà ëþáîâ íà áàùà
ìó. Òîé èçëÿ âñè÷êàòà ëþáîâ íà Èîñèô. Òîé áåøå ëþáèìèÿò
ìó ñèí. È âñè÷êèòå ìó 12 ñèíà ïîêàçâàõà ñ êàêâà ëþáîâ áÿõà
ðîäåíè. Íî òîçè, ùàñòëèâèÿò ñèí, íîñåøå è ãîëåìè íåùàñòèÿ.
Îíîâà, êîåòî ìó áåøå îïðåäåëåíî äà ñòàíå, ìîæà ëè äà ñå
îòìåíè? Áàùà ìó ìó äàäå ìíîãî õóáàâà äðåøêà. Äðóãèòå
ñèíîâå ñ÷èòàõà, ÷å æåëàíèåòî íà áàùà èì å äà ñòàíå Èîñèô
ãîñïîäàð. È ìèñëåõà, ÷å òîâà áåøå ïðîèçâîë.
Èîñèô áåøå óìåí, ñúíèùà òúëêóâàøå, ñïðàâÿøå ñå ñ
íàïðåæåíèåòî è íàëÿãàíåòî. È êîãàòî ãî ïðîäàäîõà áðàòÿòà
ìó â Åãèïåò, òîé ñòàíà êàòî ñëóãà ïðè åäíîãî. Êîãàòî äîéäå
Èîñèô äà ñå èçêóøàâà îò òàçè åãèïåòñêà ãîñïîäàðêà, êàêâî
áåøå òîâà èçêóøåíèå ­ íàëÿãàíå èëè íàïðåæåíèå? Íàïðå-
æåíèå îòâúòðå. Òÿ ìó êàçâàøå: “Òè ñè åäèí áåäåí åâðåèí,
äîøúë òóê.” Òàçè äàìà áåøå âèñîêîïîñòàâåíà. “Àêî ìå îáè-

&%
÷àø, àç ùå òè îòâîðÿ ïúò. Àêî òè íå èçïúëíèø ìîåòî
æåëàíèå, â çàòâîðà ùå îòèäåø.” Áîæåñòâåíîòî â Èîñèôà
êàçâà: “Òóê ñúì åäèí ñëóãà. Ãîñïîäàðÿò ìè äàë âëàñò. Àç íå
èñêàì äà çëîóïîòðåáÿ ñ äîâåðèåòî íà ãîñïîäàðÿ.” Òÿ ìó
êàçâà: “Ùå âèäèø ëîøèòå ïîñëåäñòâèÿ.” Òóê èìàøå Èîñèô
âòîðîòî èçïèòàíèå. Íàé-ïúðâî áðàòÿòà ìó íå ãî ðàçáðàõà.
Òîâà áåøå íàëÿãàíå. Òå ñè êàçàõà ïîìåæäó ñè: “Çàùî äà ãî
óáèåì ­ äà ãî ïðîäàäåì, ùå âçåìåì ïàðèöè.” Ïîñëå äîéäå
ïàê íàëÿãàíåòî ­ â çàòâîðà. Â çàòâîðà òîé ñòàíà ãàäàòåë.
Äâàìà çàòâîðíèöè ìó ðàçïðàâèõà ñâîèòå ñúíèùà è òîé ãè
ðàçãàäà. Òîé êàçà íà âèíî÷åðïåöà: “Êàòî ñå ñëó÷è, êàêòî
âè êàçàõ, ïîìíåòå ìå.” Äâå ãîäèíè ñåäÿ òîé â çàòâîðà. Îíçè,
êîìóòî ðàçãàäà ñúíÿ, ãî çàáðàâè. Òîé áåøå âèíî÷åðïåö íà
öàðÿ, íà ôàðàîíà. Ïîñëåäíèÿò ñúíóâà åäèí ñúí.
Âèíî÷åðïåöúò ðàçïðàâè: “ çàòâîðà êàòî áÿõ, èìàøå åäèí
÷îâåê, êîéòî òúëêóâà ñúíèùà.” Èîñèôà ãî èçâàäèõà îò çàò-
âîðà, îáëÿêîõà ãî äîáðå è ãî èçâàäèõà ïðåä ôàðàîíà. Òîé
ðàçãàäà ñúíÿ íà ôàðàîíà. È âçå ïúðâîòî ìÿñòî.
Òà ñåãà, àêî âèå íå ìîæå äà ñå ñïðàâèòå ñ åäíî íàëÿãàíå
è åäíî íàïðåæåíèå, âèå íå ìîæåòå äà âçåìåòå ïúðâîòî ìÿñòî
â Åãèïåò, â ñâåòà. Âèå âñè÷êè â ñâåòà ñòå íà ìÿñòîòî íà Èîñè-
ôà. È íå ìîæå äà âçåìåòå ïúðâîòî ìÿñòî, àêî íå ñå ñïðàâèòå
ñ íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî. Ñåãà âèå ñòå ïðè òàçè äàìà.
Êàçâàòå: “Äà ñè ïîæèâååì, ïàðè÷êè òðÿáâàò.” Ïî-äîáðå å äà
îñòàâèì äðåõàòà ñè è äà íàìåðèì çàòâîðà, è äà òå èçâàäè
Ãîñïîä îò çàòâîðà êàòî ãàäàòåë, îòêîëêîòî äà òðúãíåø ïîäèð
åäíà æåíà. Ïîä äóìàòà “æåíà” àç ðàçáèðàì â äàäåíèÿ ñëó÷àé
äðóãî ­ òîâà ñà îíåçè ëúæëèâè âúçìîæíîñòè, îò êîèòî ìèñ-
ëèø äà ñòàíåø íåùî. È âúçìîæíîñòèòå, è óñëîâèÿòà èìàò
íÿêàêúâ ñìèñúë, íî íå ñà òå, êîèòî ïðàâÿò ÷îâåêà ùàñòëèâ,
à Áîæåñòâåíîòî. Àêî èçïîëçóâàø óñëîâèÿòà è âúçìîæíîñ-
òèòå ñïîðåä Áîæåñòâåíèÿ çàêîí, òè âñè÷êî ìîæå äà ïîñòèã-
íåø. Âèå âñè÷êè èìàòå êàêâî äà ïîñòèãàòå.
Òîëêîç ãîäèíè ñúì ãîâîðèë: Ïúðâîòî ïîñòèæåíèå å ëþ-
áîâòà. Ñâîáîäàòà íà ÷îâåêà çàïî÷âà ñ ëþáîâòà. Òî å ðàçóì-
íèÿò æèâîò íà ÷îâåêà. Òå ñ÷èòàò, ÷å ëþáîâòà å ñëÿïàòà ñú-
áîòà. Ñëÿïàòà ñúáîòà å áåçëþáèåòî â ñâåòà. È ïîñëå êàçâàòå:
“Åäíî âðåìå êîëêî ñå îáè÷àõìå.” Òîâà å ñëÿïàòà ñúáîòà. Îíà-

&&
çè Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ íèêîãà íå îòïàäà. Â Ñòàðèÿ Çàâåò
ñå êàçâà, ÷å ëþáîâòà âè îòïàäà.  13-à ãëàâà îò Ïúðâîòî
ïîñëàíèå êúì Êîðèíòÿíèòå àïîñòîë Ïàâåë êàçà: “Ëþáîâòà
íèêîãà íå îòïàäà.” Ïèñàíèåòî êàçâà íà åäíî ìÿñòî: “Ïîíåæå
íå ñè óñòîÿë íà ïúðâàòà ñè ëþáî┠­ íå ñè ÿ ðàçáðàë. Êàçâàò,
÷å çàêîíúò íà ëþáîâòà íå èçäúðæà. Íå, ëþáîâòà âñÿêîãà èç-
äúðæà, íî íèå íå èçäúðæàìå.
Ùîì äîéäå çàêîíúò íà ëþáîâòà, òðÿáâà äà òè ñå ðàçøèðè
æåëàíèåòî äà ñëóæèø íà Áîãà. Ùîì ñëóæèø íà Áîãà, òè ñè
íà ïðàâèÿ ïúò. Çàùîòî íà êîãî äðóãèãî ùå ñëóæèø â ñâåòà?
Íà ñåáå ñè èëè íà áëèæíèÿ ñè? Â íÿêîÿ áåäíà õèæà ëè ùå
æèâååø èëè â ïàëàò, èëè â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò? Íÿêîé ùå
êàæå: “Â êîëèáà.” Äðóã ùå êàæå: “Â ïàëàò.” À ïúê íÿêîé ùå
êàæå: “Â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò.” Õóáàâè ñà è òðèòå, íî êîå å çà
ïðåäïî÷èòàíèå? Êîå å çà ïðåäïî÷èòàíèå: îòäåëåíèÿòà, ãèì-
íàçèÿòà èëè óíèâåðñèòåòà? Îòäåëåíèÿòà ñà çà ãèìíàçèÿòà;
ãèìíàçèÿòà å çà óíèâåðñèòåòà. Îò êîëèáàòà ùå ïðåìèíåø â
ïàëàòà è îò ïàëàòà ­ â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Îò íàëÿãàíåòî ­
êúì íàïðåæåíèåòî è îò íàïðåæåíèåòî ­ êúì ðàçóìíèÿ æèâîò.
Òè íå ñå ñïèðàé, ÷å èìàø ïðåïÿòñòâèÿ îòâúí è îòâúòðå. Òî å
íàé-äîáðèÿò ïðèçíàê. Àêî èìàø íàëÿãàíå îòâúí è íàïðåæå-
íèå îòâúòðå, òî å äîáúð ïîâîä çà òåáå ­ Áîæåñòâåíîòî íå å
äàëå÷ îò òåáå.
Íèå ñìå äîøëè äî òðåòàòà ôàçà, äî òðåòîòî ïîëîæåíèå
­ äî ðàçóìíîòî â ñâåòà. Ùå ÷óåø ãëàñà íà ëþáîâòà ­ Áîæåñ-
òâåíàòà Ëþáîâ. È ùå ñå îñâîáîäèø. È â òîâà îñâîáîæäåíèå
äà ãîâîðè çà ñòàâàíå è îæèâÿâàíå, è âúçêðåñåíèå. Êîãàòî
ëþáîâòà ïîñåòè ÷îâåêà, òîâà å ñòàâàíå, òîâà å íàëÿãàíå. Îæè-
âÿâàíåòî, òîâà å íàïðåæåíèå. À ïúê âúçêðåñÿâàíåòî, òîâà å
Ðàçóìíîòî, Áîæåñòâåíîòî â ÷îâåêà.
Óðàâíîâåñè ëè ÷îâåê âúíøíèòå óñëîâèÿ è âúòðåøíèòå
âúçìîæíîñòè, ùå âúçïðèåìå Áîæåñòâåíîòî, Êîåòî ãî ðúêîâî-
äè â æèâîòà. Òîãàâà æèâîòúò èìà ñìèñúë âå÷å; òè ðàáîòèø
ñ Áîæåñòâåíîòî â ñâåòà.
Ñåãà äà íå îòèâàìå ïî-äàëå÷. Ìíîçèíà ñòðàäàòå. Êàêâî
íåùî å ñòðàäàíèåòî? Íàëÿãàíå ëè å èëè íàïðåæåíèå? Íÿêîè
èìàò êðúâíî íàëÿãàíå. ×åòà ïî âàøèòå ëèöà, êàçâàòå: “Ïî-
äîáðå å äà ãè íÿìà áîëåñòèòå.” Ñúãëàñåí ñúì. Áîëåñòòà íå å

&'
íåùî, êîåòî ìîæå äà õâàíåø è äà ãî èçâàäèø íàâúí îò ñåáå
ñè. Áîëåñòòà ïðèëè÷à íà ìíîãî äðåáíè ÷àñòèöè. Àêî ñè íà-
òúêíåø êðàêà íà íÿêîè äðåáíè ÷àñòèöè îò åäíî ñ÷óïåíî øè-
øå, ìîæå äà ñè íàðàíèø êðàêà. Íî åäèí óìåí ÷îâåê ùå ñú-
áåðå âñè÷êè òèÿ äðåáíè ÷àñòèöè è ùå íàïðàâè öÿëîòî øèøå.
Òà, âñè÷êèòå âàøè ïîãðåøêè, êîèòî ñòå íàïðàâèëè îò
íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî, ùå ãè ñúáåðåòå è ùå íàïðàâèòå
ðàçðóøåíèòå ôîðìè. Ñ÷óïåíèòå øèøåòà íèå ãè èçõâúðëÿìå
íàâúí, íî íèå òàêà ïîäëàãàìå äðóãèòå íà ãîëÿìî èçïèòàíèå.
Ñåãàøíèòå ñ÷óïåíè øèøåòà íèå ãè èçõâúðëÿìå, îáà÷å òðÿáâà
äà ãè ñúáåðåì è äà ãè íàïðàâèì íà öåëè øèøåòà. Âñåêè äåí
ïî 100 øèøåòà ñúáðàíè, çà ãîäèíà ïðàâÿò 36 000 øèøåòà.
Êàòî ñå ñòîïÿò, ùå èìàòå 70 000 ëåâà ïå÷àëáà çà åäíà ãîäèíà.
Âèå êàçâàòå: “Êîé ùå õîäè ñåãà äà ñúáèðà øèøåòà?” Íå ñå
âúçìóùàâàéòå îò ñ÷óïåíèòå øèøåòà, êîèòî èìàòå, íî ãè ñúáå-
ðåòå íà åäíî ìÿñòî è ãè ïðåòîïåòå.
Âèå êàçâàòå: “Òàÿ ïîãðåøêà äà íå áÿõ ÿ íàïðàâèë, îíàçè
ïîãðåøêà äà íå áÿõ íàïðàâèë. Òåçè âúçìîæíîñòè èçãóáèõ,
îíèÿ âúçìîæíîñòè èçãóáèõ.” Ðàçïðàâÿøå ìè åäíà äîñòà
áëàãîðîäíà æåíà: “Åäíî âðåìå èçãóáèõ. Èìàõ 10 îáîæàòåëè.”
Íå ìîãëà äà èçáåðå åäèí îò îáîæàòåëèòå. È êàçâà: “Òàêà
èçãóáèõ 10-òÿõ êàíäèäàòà è ñåãà ñúì ñòàðà ìîìà. È ïîðàäè
ñâîÿòà ãëóïîñò íå ìîæàõ äà ñå îæåíÿ, îñòàíàõ ñàìà.” Êàçàõ
º: “Ìíîãî äîáðå ñè íàïðàâèëà, ïîíåæå òåçè õîðà ùÿõà äà
áúäàò íåùàñòíè ñ òåáå, è òè ùåøå äà áúäåø íåùàñòíà. À
ïúê ñåãà è òè, è òå ñà ùàñòëèâè. Òè ñè ùàñòëèâà. Òåçè
êàíäèäàòè ùå äîéäàò ïðè òåáå.” Òÿ êàçà: “Àç îñòàðÿõ âå÷å.”
Êàçàõ º: “Ùå ñå ïîäìëàäèø.” Òÿ ãëåäà íà ðàáîòèòå ìíîãî
îòáëèçî. Òÿ íå å èçãóáèëà. Äíèòå ñè ìèíàâàò, íî ïàê ùå ñå
âúðíàò.
Íå ñå ñïèðàéòå êàêâî ñòå èçãóáèëè âèå ñ âàøèòå êàíäèäà-
òè, íî ðàäâàéòå ñå, ÷å íå ñòå ïðè÷èíèëè ñòðàäàíèÿ íà êàíäèäà-
òèòå è ÷å è âèå íå ñòå ñè ïðè÷èíèëè ñòðàäàíèÿ. Õóáàâî å äà
ñè ñïîìíÿ ÷îâåê çà ìëàäèòå ëþáîâíè ðàáîòè. Îòëè÷íè ïèñìà
ñå ïèøàò. Ïðè æåíèòáàòà ïîñëå ñå ïèøàò äðóãè ïèñìà. Íàé-
ïúðâî ñå ïèøàò ÷åðâåíè ïèñìà. Íàé-ïúðâèòå ïèñìà ñà ñâåò-
ëè; ïîñëå ãè ïèøàò ñ ÷åðâåíî è íàé-ïîñëå ­ ñ ÷åðíî. Ñåãà
âñè÷êè ïèñìà ñà ñ ÷åðíî. Àêî àç áèõ ïèñàë ëþáîâíî ïèñìî, ñ

'
÷åðíî íÿìà äà ãî íàïèøà. Ùå ïóñíåø ìàëêî êðúâ îò ñåáå
ñè, ùå íàòîïèø ïèñàëêàòà. ×åòèðè-ïåò äóìè ùå íàïèøåø,
íî ñ êðúâòà ñè. È öåííî ùå áúäå òîâà ïèñìî. Â áúäåùå,
êîãàòî âè ïðîòå÷å êðúâ îò íîñà, ñúáèðàéòå ãî â íÿêîå
øèøåíöå, òà êàòî äîéäå äî ëþáîâíè ðàáîòè, äà ïèøåòå.
Âñè÷êî òîâà èìà ñìèñúë.
Âèå êàçâàòå: “Ñ êàêâè ðàáîòè ùå ñå çàíèìàâàìå!” ×å ñå
å âëþáèë íÿêîé, òîâà çà ìåíå å íàóêà. ×å èìàø 10 êàíäè-
äàòè, òîâà å öÿëà ìàòåìàòèêà. ×å íÿêîé âè èçãîðèë ÷åðãàòà,
êàçâàì: Ïî-õóáàâî íåùî îò òîâà íÿìà â ñâåòà. ×å, âñè÷êîòî
ñúùåñòâóâàíèå çàâèñè îò òîâà: îòêàê ñå å çàïàëèëî Ñëúí-
öåòî, çàïî÷âà æèâîòúò. È âñè÷êîòî íåùàñòèå çà íàøàòà Çåìÿ
å, ÷å òÿ å èçãàñíàëà ìàëêî. È òðÿáâà äà ÷åðïèì îò Ñëúíöåòî
òîïëèíà. Äîêàòî îãúíÿò â íàñ ãîðè, íèå äà ñå ðàäâàìå è äà
áëàãîäàðèì íà Áîãà.
Íÿêîè ñå îïëàêâàò è êàçâàò: “Äà ñå ìàõíàò òåçè ñòðàñòè.”
Âèå íå çíàåòå êàêâî ãîâîðèòå. Ïî-äîáðå å ÷îâåê äà ïðàâè
ïîãðåøêè è äà æèâåå, îòêîëêîòî äà å çàëåäåí. È òî íå å ëîøî,
çàùîòî íèêàêâà áîëåñò íÿìà äà òå õâàùà òîãàâà. Çà ïðåäïî÷è-
òàíèå å æèâîòúò ñúñ ñòðàäàíèÿ, îòêîëêîòî çàëåäÿâàíå áåç
ñòðàäàíèå. Ìîæå áè åäèí äåí ùå ðàçáåðåòå çàêîíà íà íàëÿ-
ãàíåòî. Çàùîòî èçñòóäÿâàíåòî å çàêîí íà íàëÿãàíåòî. Ñòîï-
ëþâàíåòî îòâúòðå å íàïðåæåíèå. Íî â òîâà íå å ñìèñúëúò. Ñ
ðàçóìíîòî òðÿáâà äà ðàçáåðåì ñìèñúëà. È ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò,
è äóõîâíèÿò òðÿáâà äà ñå ðàçáåðàò, çà äà ðàçáåðåì îíçè ñòèõ:
“Äà âúçëþáèø Áîãà è äà âúçëþáèø áëèæíèÿ ñè”. Òðè íåùà
òðÿáâà äà ðàçáåðåòå: íàëÿãàíåòî, íàïðåæåíèåòî è ðàçóìíîòî
æèâååíå.
Äà èçïååì òîãàç: “Íàëÿãàíå, íàïðåæåíèå, ïîñòèæåíèå”.
Íàïðåæåíèåòî å äî, äâèæåíèåòî å ðå, ïîñòèæåíèåòî å ìè,
äîáèâàíåòî å ôà, öúôòåíåòî å ñîë, ðàçâèòèåòî å ëà, äîáðó-
âàíåòî å ñè. È òàêà, èìàìå: íàïðåæåíèå, äâèæåíèå, ïîñòèæå-
íèå, äîáèâàíå, öúôòåíå, ðàçâèâàíå è äîáðóâàíå.
×îâåê òðÿáâà äà ñå îñâîáîäè îò ìíîãî ðîáñêè ìèñëè,
êîèòî èìà. Ñåãà ñòðàäàòå îò íàëÿãàíåòî è íàïðåæåíèåòî ­
áåçïîêîéñòâèå îòâúí è áåçïîêîéñòâèå îòâúòðå.
Èçïåéòå “Ìîãà äà êàæà”. (Èçïÿõìå.)  òàçè ïåñåí è òðèòå
ñà ïðîêàðàíè: íàëÿãàíåòî, íàïðåæåíèåòî è ðàçóìíîñòòà. Òÿ

'
å ñúçäàäåíà ñïîðåä òàÿ ðåàêöèÿ, êîÿòî èìàõìå ñåãà. Òÿ å
ñúçäàäåíà ïî çàêîíà íà íàëÿãàíåòî, íàïðåæåíèåòî è
ðàçóìíîñòòà. Îùå âåäíúæ ÿ èçïåéòå.
Ñåãà: ó÷åíèå, Áîæåñòâåíî ó÷åíèå. Òðÿáâà äà ó÷èì. Ñòà-
ðèòå òðÿáâà äà ñå ïîäìëàäÿò, ìëàäèòå äà íå îñòàðÿâàò, ãëó-
ïàâèòå äà ïîóìíåÿò, à ïúê óìíèòå äà íå ñå îáåçñúð÷àâàò è äà
íå ïðåñòàâàò äà ðàáîòÿò, äà ïîìàãàò.

“Îò÷å íàø”
6.45 ÷

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

16-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 17 ÿíóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ*.

* Òàçè ëåêöèÿ å ïðåðàáîòåíà è èçäàäåíà ïîä çàãëàâèå “Íîâèÿò

äåí”. (Áåë. íà êîîðäèíàòîðà Âåðãèëèé Êðúñòåâ)

'
 ÄÂÅ ÇÀÄÀ×È

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Íåáåòî îáëà÷íî. Âðåìåòî òèõî è õëàäíî.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Ìîãà äà êàæà”
Ìíîãî õóáàâî êàçâà òàçè ïåñåí: “Ãðåé, ìîùíî ñëúíöå.
Äà ó÷èì íèé äîáðå.” Òîâà ñëúíöå òðÿáâà äà ãðåå. È âúòðåøíî
òðÿáâà äà ãðåå. Âúíøíîòî ñëúíöå å îòðàæåíèå íà âúòðåø-
íîòî. Ïîä äóìàòà “âúòðåøíî” âèå ðàçáèðàòå îãðàíè÷åíèå.
Íå. Âúòðåøíîòî ñëúíöå îçíà÷àâà ðàçáðàíîòî ñëúíöå. Âúí
ñà óñëîâèÿ. Îò ìèíàëàòà ëåêöèÿ âèäÿõìå, ÷å íàëÿãàíåòî, òîâà
å íåðàçóìíîòî â ñâåòà. Èìà íåùî íåðàçóìíî. Àêî òóðèø
íåîðãàíè÷åñêè âåùåñòâà åäíî íà äðóãî, òå íàëÿãàò. Àêî îòè-
äåòå â åäíà ôàáðèêà, ìîæå äà âèäèòå êàê óïîòðåáÿâàò íåîðãà-
íè÷åñêèÿ ñâÿò, çà äà íàïðàâÿò íÿêîé ïðåäìåò ïî-òâúðä. Íà-
ïðèìåð ñòîìàíàòà ÷ðåç íàëÿãàíå èëè ïðîñòîòî æåëÿçî ÷ðåç
êîâàíå, èëè ÷ðåç òóðÿíå ìíîãîêðàòíî òó âúâ âîäà, òó â îãúí,
ñå çàêàëÿâà.
Íà âñèíöà âè òðÿáâà ìíîãî çíàíèå. Âèå èìàòå çíàíèå,
íî åäíî çíàíèå, êîåòî çà â íèêàêâà ðàáîòà íå âëèçà. Íàïðè-
ìåð çíàåòå, ÷å Áúëãàðèÿ çà 1000 ãîäèíè å âîäèëà 150 âîéíè.
È ìîæå äà çíàåòå èñòîðè÷åñêè ïîäðîáíîñòè. Êàêâî ùå âè
ïîëçóâà òîâà? Èëè ìîæå äà çíàåòå êîëêî ïðîðîöè ñà èìàëè
åâðåèòå, êîé êàêâî å ïèñàë, ìîæå äà çíàåòå êàêâî å ïèñàíî â
Áèáëèÿòà. Õóáàâè ðàáîòè ñà òå, íî êàêâî ùå âè ïîëçóâà òîâà?
Ìîæå äà çíàåòå êîëêî æèòî èçêàðâà Ãåðìàíèÿ, Àíãëèÿ, Áúë-
ãàðèÿ è ïðî÷åå, íî êàêâî ùå âè ïîëçóâà òîâà æèòî, àêî âà-
øèÿò ñòîìàõ íå å çäðàâ, òà íå ìîæåòå äà îïèòàòå ñèëàòà íà
[æèòîòî]? Èëè ìîæå äà èç÷èñëèòå êîëêî çúðíà èìà â åäíî
ìÿñòî. Ìîæå äà çíàåòå êîëêî êîñìè èìà íà ãëàâàòà âè. Íèå
ãè ÷åòîõìå âåäíúæ â ìëàäåæêèÿ êëàñ è âèäÿõìå, ÷å ñà îêîëî
200 000 ­ íà íÿêîè ãëàâè ïîâå÷å, íà íÿêîè ïî-ìàëêî. Íÿêîè

'!
ñòå ñòàðè, à íÿêîè ñòå ìëàäè è ïî÷âàòå äà ìèñëèòå çà
îíçè ñâÿò. Êîé å îòèøúë íà îíçè ñâÿò? Êàêâà å
îïèòíîñòòà âè? Íå çíàåòå. Âèå ãîâîðèòå óáåäèòåëíî, ÷å
ùå îòèäåòå íà îíçè ñâÿò. ×å ùå îòèäåòå íà îíçè ñâÿò,
íÿìà ñúìíåíèå. Íî êîé å îíçè ñâÿò? Â ðàçáðàíèÿ ñâÿò ãîðå.
Èìà åäèí ñâÿò ãîðå â ãëàâàòà, äðóã ­ â ãúðäèòå è òðåòè ­ â
ñòîìàõà. Ôèçè÷åñêèÿò ñâÿò å â ñòîìàõà; äóõîâíèÿò å â
ãúðäèòå, à ïúê â ãëàâàòà å Áîæåñòâåíèÿò. Êàòî óìðåòå,
ùå æèâååòå ó íÿêîè õîðà â ãëàâàòà èì èëè â ãúðäèòå èì,
èëè â ñòîìàõà èì. Ùå ïðèëè÷àòå íà åäíà ìàëêà ìèêðîáà.
Òîâà å õèïîòåçà, íî êàòî ãî îïèòàòå, ùå âèäèòå äàëè å
âÿðíî èëè íå. Òîâà å ñàìî çà èçÿñíåíèå.
Ìàëêîòî ìîæå äà ñòàíå ãîëÿìî. Êàçâàòå: “Êàê òàêà äà
ñòàíå ìàëêî, ÷å äà âëèçà òóê.” Òîâà å íåñúâìåñòèìî ñ âàøåòî
ðàçáèðàíå. Òîâà, ìàëêîòî çðúíöå, êàòî ãî ïîñååø, ñëåä
200­300 ãîäèíè ùå èçðàñíå è ùå ñòàíå ãîëÿìî äúðâî. Òîâà,
ìàëêîòî ñåìå íå ñå ñúáèðà âå÷å â ñòîìàõà. Òàêà ÷å, êàòî
âëåçåòå âúòðå â ñòîìàõà íà íÿêîé ÷îâåê, ùå ïî÷íåòå äà ðàñ-
òåòå è ùå ñòàíåòå ìíîãî ãîëÿì. Íî òåçè ðàáîòè, êîèòî âè
ðàçïðàâÿì, ñà íåðàçáðàíè, ïîíåæå âúâ âàñ çàêîíúò çà àíàëî-
ãèÿòà íå å ñèëíî ðàçâèò, çà äà ìîæåòå äà ñúïîñòàâèòå íåùàòà.
Ãëåäàì, ÷å íÿêîè ìå ïîäðàæàâàò â àíàëîãèÿ, îòâëå÷åíè ñòà-
âàò. Ìíîãî ìú÷íî å äà ñå ïðàâÿò àíàëîãèè. Ìîæå äà ïîñòàâèø
íÿêîÿ àíàëîãèÿ íè â êëèí, íè â ðúêàâ. Àíàëîãèÿòà îò÷àñòè
ùå îáÿñíè íåùàòà.
Òà êàçâàì: Òðÿáâà äà ñå èçó÷àâàò íåùàòà. Âèé êàçâàòå:
“Òðÿáâà äà áúäåø òúðïåëèâ.” Çàùî? Äúðâîòî òðÿáâà äà áúäå
òúðïåëèâî, çàðîâåíî â çåìÿòà ñ êîðåíèòå ñè, çà äà ìîæå äà
èçêàðâà õðàíàòà ñè. Èíà÷å, àêî ñè èçêàðà êîðåíà, íå ìîæå
äà ñå õðàíè, íå ìîæå äà ñå ðàçâèâà. Ùå òúðïè òàêà â çåìÿòà
ìîæå áè 100 000 ãîäèíè, 200 000 ãîäèíè, 500 000 ãîäèíè è
ïðî÷åå, äîêàòî åäèí äåí ñå îñâîáîäè îò çåìÿòà.
Äà äîïóñíåì, ÷å òè ñè ñëóãà. Ãîñïîäàðÿò âè å äîñòà óìåí
è ñèëåí. Äà ãî áèåòå íå ìîæåòå. Ïî óì äà ãî íàäìèíåòå íå
ìîæåòå. Ìíîãî å óìåí. Äîáðå ñõâàùà è ïðåöåíÿâà. Âèé ñëó-
ãóâàòå ïðè íåãî ­ êàêâî ùå ïðàâèòå? Òîé âè å îãðàíè÷èë. Ïî
êàêúâ íà÷èí ùå èçëåçåòå îò òåçè âðúçêè? Íàïðèìåð ñåãà
ïîñòîÿííî è îò õèëÿäè ãîäèíè âñè÷êè ãîâîðÿò çà äÿâîëà. ×å

'"
äÿâîëúò å ãîñïîäàð íà òîçè ñâÿò. Ãîñïîäàðóâà òîé,
çàïîâÿäâà. Òîé êàçâà: “Òîçè äà ñå îáåñè.” È îáåñÿò ãî.
Ñìúðòíî íàêàçàíèå ìó íàëàãà. Òîé êàçâà: “Åäíà âîéíà äà
ñòàíå.” È âîéíàòà ñòàâà. Òîé êàçâà: “Ìúæå è æåíè äà ñå
ñêàðàò.” È ñòàâà. Òîé êàçâà: “Äà ñå èçáèÿò.” È ñòàâà.
Êàêâîòî êàæå è ñòàâà. Òîé íè ñêàðâà. Ïîíÿêîãà èìà
ïîëèòèêà äà ïðèìèðè è êàòî ïðèìèðè, ïîñëå èñêà äà íàêàðà
äâà ïúòè [ïîâå÷å] äà ñå ñêàðàò. È âòîðèÿ ïúò êàòî
ïðèìèðè õîðàòà, èñêà òðè ïúòè ïîâå÷å äà ñå ñêàðàò ñëåä
òîâà. È êàòî æåëåçàðÿ, ùå òå òóðÿ òó âúâ âîäàòà, òó â
îãúíÿ, äà ñòàíåø òîëêîâà òâúðä, ÷å âñè÷êèÿò æèâîò,
êîéòî èìàø, ùå èç÷åçíå.
Íÿêîé ïúò èìàòå èçâåñòíè ñúñòîÿíèÿ. Ðàçãíåâèòå ñå è
ìèñëèòå, ÷å íÿêîé ÷îâåê å ïðè÷èíà çà òîâà. Íÿêîé ïúò áàùà
âè, êîéòî âè å ðîäèë, íå âè å èçïúëíèë âîëÿòà âè è âèé ìó ñå
íàêàðàòå. Íå ñòå äîâîëíè îò áàùà ñè. Ïèòàì: Êîè ñà ïî-
âîäèòå çà òîâà? Íÿêîé ñèí èñêàë 5000 ëåâà. Òîé ñëåäâà â ñòðàí-
ñòâî. À ïúê áàùà ìó ïðàòèë 4000 ëåâà. Áàùà ìó, íÿìà ÷îâåêúò
ïîâå÷å. Èìàë 4000 ëåâà è òîëêîâà èçïðàòèë. Ñèíúò íå âëèçà â
ïîëîæåíèåòî ìó è ìó êàçâà: “Íå çíàåòå ëè, ÷å èñêàì 5000 ëåâà?”
È ó áàùà ìó ñå çàðàæäà ïðîòèâîïîëîæíî ÷óâñòâî: êàê òàêà äà
ìó çàïîâÿäâà ñèí ìó. Òîé íå èñêà ñèí ìó äà ìó çàïîâÿäâà. Òîé
êàçâà: “Íèòî ïåò ïàðè íå ìó äàâàì ïî-íàòàòúê!”
Çàùî áàùàòà íå èñêà ùîòî ñèí ìó äà ìó çàïîâÿäâà? È
çàùî ó ñèíà èìà æåëàíèå äà çàïîâÿäâà íà áàùà ñè? Êàçâàì:
Çàùî âèé èìàòå æåëàíèå äà çàïîâÿäâàòå? Òîâà å åäèí ôèëî-
ñîôñêè âúïðîñ. Ñúâðåìåííàòà íàóêà å îòêðèëà, ÷å íà ãëàâàòà
èìà åäèí ìîçú÷åí öåíòúð îòçàä ãîðå è êîãàòî òîçè öåíòúð å
ðàçâèò, ÷îâåê îáè÷à äà çàïîâÿäâà. Ó íÿêîé òîçè öåíòúð å
ñëàá è íå çàïîâÿäâà. Íî íå ñå ëúæåòå, ÷å íÿêîé, êàòî íå çàïî-
âÿäâà, ñëåä âðåìå íÿìà äà çàïîâÿäâà. Òî å õóáàâî çàïîâÿäâà-
íåòî, íî òîâà çàïîâÿäâàíå äà ãî ïðèëîæèø íà ñåáå ñè. Òè
íèêîãà íå ìîæåø äà çàïîâÿäâàø íà äðóãèòå õîðà, àêî íà ñåáå
ñè íå çàïîâÿäâàø. Òîçè öåíòúð íà ãëàâàòà òè å òóðåí, çà äà
çàïîâÿäâàø íà ðúöåòå, íà ïðúñòèòå ñè, íà êîñìèòå ñè, íà
âñè÷êî â òåáå. È êàòî íàó÷èø òîâà õóáàâî, ùå íàó÷èø äà
çàïîâÿäâàø íà õîðàòà, ùå áúäåø ïîëåçåí.
Íÿêîè ó÷àò õîðàòà êàê äà ÿäàò, êàê äà ñå îáëè÷àò è

'#
ïðî÷åå. Õóáàâî, íî ïèòàì: Åäíà ïòèöà êîé ÿ ó÷è äà ñå
îáëè÷à? Õîðàòà êàçâàò: “Òðÿáâà äà çíàåì äà ñå îáëè÷àìå.”
Èçêóñòâîòî å, êàòî ñêðîèø åäíà ðèçà, òàêà äà ÿ ñêðîèø,
÷å äà áúäå ìàëêî ïî-øèðîêà, äà èìà åäíî ïðàçíî
ïðîñòðàíñòâî, åäíà ìåæäèíà ìåæäó ðèçàòà è òÿëîòî. Äà
áúäå äâà ñàíòèìåòðà ïî-øèðîêà, çà äà ñòàâà
êðúâîîáðàùåíèåòî ïðàâèëíî. Íÿêîè ïðàâèòå âàøèòå ðèçè
ìíîãî òåñíè èëè ùå îïëåòåòå ìíîãî òåñíè ôëàíåëè è
òîãàâà ôëàíåëàòà èäâà ìíîãî áëèçî äî òÿëîòî. Òîâà ãî
ïðàâèø óæ äà äúðæè òîïëî. Òè íå ðàçáèðàø îíçè ôèçè÷åñêè
çàêîí êàê ñå ïîääúðæà òîïëèíàòà. Âúëíàòà, çà äà äúðæè
òîïëèíàòà, òðÿáâà äà èìà íàé-ìàëêî åäèí ñàíòèìåòúð
ìåæäèíà äî òÿëîòî è âúëíàòà äà íå ñå äîïèðà òÿñíî äî
òÿëîòî. Êàòî îáëè÷àø åäíà äðåõà, íàé-ðàçóìíîòî å äà íå
å òÿñíî ïðèëåïåíà, íî äà óñåùàø, ÷å òÿ å ñâîáîäíà. Òè
êàçâàø: “Ìíîãî õóáàâî å ôëàíåëà.” À ïúê òÿ íàòèñêà íà
ðàìåíàòà, íàòèñêà íà ãúðáà, íàòèñêà ñëàáèíèòå. Êàçâàò:
“Òÿ ùå ñå ðàçøèðè.” Îñòàíå ëè äà ñå ðàçøèðè, òî å çàãóáåíà
ðàáîòà. Òàêà ñå ðàçâàëÿ ïëàñòè÷íîñòòà íà òÿëîòî.
Ïîñëå, íÿêîè îò âàñ ñè áúðêàòå íîñà, áóòàòå íîñà ñè. ×å,
òàêà âèå ðàçâàëÿòå íîñà ñè, âúðøèòå íàñèëèå âúðõó íåãî.
Òðÿáâà ïîëåêà, òèõî äà ãî ïèïàòå. Çíàåòå ëè âèå êîëêî ñ òîâà
ðàçâàëÿòå óìà ñè? Âàøèòå äåäè ñ òîâà ðàçâàëèõà íîñîâåòå
ñè è ñåãà íå ìîæåòå äà ðàçñúæäàâàòå êàêòî òðÿáâà.
Èëè íÿêîé ïúò ãðóáî õâàùàòå ñâîèòå âåæäè. Ìîæå áè
åäíî âðåìå ñå å èçèñêâàëî òàêîâà ãðóáî õâàùàíå, íî ñåãà ­
ñòðîãî äåëèêàòíî. Çíàåòå ëè, ÷å âñåêè êîñúì íà âåæäèòå íå
å òîëêîâà ãëóïàâ? Âåæäèòå ñà íà ãðàíèöàòà ìåæäó äóõîâíèÿ
è Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. È âñåêè åäèí êîñúì å ñâúðçàí ñ èçâåñòíè
ñèëè. Òè êàòî áóòíåø ñàìî åäèí êîñúì, íÿêîé ïúò ùå íàðó-
øèø öåëèÿ ïîðÿäúê íà äóõîâíèÿ ñâÿò è ùå òå ïèòàò: “Çàùî
îòêúñíà òîçè êîñúì, òàçè àíòåíà?” Íÿêîè ñè ñêóáÿò êîñìèòå.
Àêî èìà íÿêîé ïëåâåë, ïîçâîëÿâàì âè, íî àêî èìà åäíî æèòíî
çúðíî, çàùî ùå ãî ñêóáåòå?
Âàøåòî ôèçè÷åñêî òÿëî å òÿñíî ñâúðçàíî ñ äóõîâíîòî. È
àêî íå ïàçèòå ôèçè÷åñêàòà äðåõà íà äóõîâíîòî òÿëî, âèé ñå
îñàêàòÿâàòå. Äîêàòî äðåõàòà âè ­ ôèçè÷åñêîòî òÿëî, å çäðàâî,
òî ùå áúäå äîáðå è äóõîâíîòî òÿëî.

'$
 Ïúðâîíà÷àëíî ðåëèãèÿòà å áèëà åäíî ó÷èëèùå çà âúçïè-
òàíèå íà ÷îâåøêîòî ñúðöå, íà ÷óâñòâàòà, ïîíåæå ñ òÿõ çàïî÷-
âà ÷îâåê. Àêî òè èìàø åäíî íåâúçïèòàíî ñúðöå, àêî òè íå
çíàåø êàê äà âúçïèòàø ñúðöåòî ñè, íÿìà äà çíàåø êàê äà
âúçïèòàâàø è óìà ñè. Êîëêî äóøè îò âàñ ìîæåòå äà êîíòðî-
ëèðàòå óìà ñè? Íèêîãà â ñåãàøíèÿ æèâîò íå òðÿáâà äà
äîïóùàìå íèòî åäíà ôàëøèâà ìèñúë â ÷îâåøêèÿ óì è åäíî
ôàëøèâî ÷óâñòâî â ÷îâåøêîòî ñúðöå Íåùàòà îòïúðâî ùå
äîéäàò, íî òè ùå ñå èçïèòàø. Ùå òóðèø åäíà ìíîãî ñèòíà
ìðåæà, ùå ôèëòðèðàø íåùàòà.
Âèé ùå âëåçåòå â äóõîâíèÿ ñâÿò, ìåæäó ïî-íàïðåäíàëèòå
ñúùåñòâà. Ñ êàêâî ùå îáúðíåòå âíèìàíèå, êàòî âëåçåòå â
äóõîâíèÿ ñâÿò? Âèé èñêàòå äà îòèäåòå ïðè Õðèñòà. Îòëè÷íà
ìèñúë. Êàòî îòèäåòå ïðè Õðèñòà è ñå ÿâèòå ïðè Íåãî, ñ êàê-
âî ùå ïðèâëå÷åòå Íåãîâîòî âíèìàíèå, êàæåòå ìè.
Íå èñêàì äà âè îáåçñúð÷àâàì.  ó÷èëèùå èñêàòå äà
ïðèâëå÷åòå âíèìàíèåòî íà ñâîÿ ó÷èòåë. Òðÿáâà äà èìàòå
íÿêàêâà äàðáà, ñ êîÿòî äà ïðèâëå÷åòå âíèìàíèåòî ìó. Îò
ïàìòèâåêà å òàêà. Êàòî âèäè ó÷èòåëÿò åäíà ñïîñîáíîñò â
ó÷åíèêà, ïðèÿòíî ìó å, òðåïâà ìó ñúðöåòî À ïúê èìà íÿêîè
íåðàçâèòè, ãëóïàâè è êàòî ãè ïîãëåäíå, áåç äà èñêà, íå îáðúùà
âíèìàíèå. È êàçâà òîãàç îíçè: “Ó÷èòåëÿò íà íàñ íå íè
îáðúùà âíèìàíèå.”
Ìåí ìè òðÿáâà åäèí áèëíèê* îò 25 ëèòðà, çà äà òóðÿ ñëàä-
êî âèíî, à ïúê òè íîñèø øèøå îò åäèí êèëîãðàì. Êàçâàì:
Íå ìè òðÿáâà. Äîíåñåø îò 5 êèëà. Ïàê êàçâàì: Íå ìè òðÿáâà.
Òðÿáâà ìè îò 25 êèëà.
×èñëîòî 25 ãî âçåìàì â äàäåíèÿ ñëó÷àé êàòî ðåçóëòàò.
Òóê èìàìå äâå îòðèöàòåëíè ÷èñëà: 2 è 5. Âñè÷êè îòðèöàòåëíè
÷èñëà ïðîèçâåæäàò îòðèöàòåëíè ïîñëåäñòâèÿ. Íî äâå
îòðèöàòåëíè ÷èñëà, ñúáðàíè â åäíî, ïðîèçâåæäàò ïîëîæèòåë-
íè ðåçóëòàòè. 7 å ïîëîæèòåëíî ÷èñëî. Àêî òè äâà ïúòè ñè
ïîñòðàäàë, òè ùå ìèíåø ïðåç ÷èñëîòî 25. Åäèí ïúò ùå ñòðà-
äàø ïî Áîæåñòâåíî çà èäåÿ, çà óìà, à âòîðè ïúò ùå ñòðàäàø
çà ñúðöåòî È òîãàç ùå èìàø áëàãîñêëîííî âëèÿíèå çà îðãà-
íèçìà. Òðÿáâà äà âè äàì ïðèìåðè, íî íå ñàìî ïðèìåðè, íî è
îïèòè òðÿáâàò.

* áèëíèê, áèíëèê (îò òóð.) ­ ðàçã. ñòúêëåí ñúä çà âèíî è ðàêèÿ;

äàìàäæàíà. '%
 Êîãàòî ñå íàðåæäàòå òóêà, â ñàëîíà, òî äà ñåäèø äî
òîçè, êîãîòî îáè÷àø, à äà ñè äàëå÷ îò òîçè, êîãîòî íå
îáè÷àø. Íÿêîé ïúò íå îáè÷àø íÿêîé ÷îâåê. Íå ÷å íå èñêàø
äà ãî îáè÷àø, íî íå ìîæåø. Îò íåãî èçëèçà åäíî óõàíèå,
êîåòî òè äåéñòâóâà. Âñÿêî íåãîâî ïðîïîâÿäâàíå, êàêâî
èäå äà òè ïîêàæå, ó òåáå ïðîèçâåæäà ïðîòèâîïîëîæíîñò,
íå ìîæåø äà ãî ñëóøàø. Òóðè åäíîãî ìåæäó íåãî è ñåáå
ñè. Ïàê íå ãî îáè÷àø ïúðâèÿ. Òîãàâà òóðè äâàìà ïîìåæäó
íåãî è òåáå. Ïàê íå ãî îáè÷àø. Òîãàâà òóðè òðåòè,
÷åòâúðòè è êàòî òóðèø 10 äóøè ìåæäó íåãî è ñåáå ñè,
ìîæåø äà ãî òúðïèø âå÷å. Êàòî òóðèø 12 äóøè ìåæäó
íåãî è ñåáå ñè, ùå îáèêíåø âå÷å òîçè ÷îâåê. Òàêà îíåçè
âëèÿíèÿ, êîèòî èçëèçàò îò íåãî, ñå ôèëòðèðàò è òîâà,
êîåòî òè å íåïðèÿòíî, ñå ôèëòðèðà, çàäúðæà ñå è îò íåãî
âå÷å èçëèçàò åíåðãèè, êîèòî ñà âå÷å ôèëòðèðàíè.
Âñè÷êè õîðà îêîëî âàñ âè ñïàñÿâàò îò ìíîãî íåùàñòèÿ.
Åäèí ÷îâåê ùå äîéäå è òîé ùå ôèëòðèðà òâîåòî âëèÿíèå.
Èëè ïúê íÿêîé ÷îâåê ùå áúäå äîáúð ïðîâîäíèê íà íÿêîè
äîáðè ìèñëè èëè ÷óâñòâà. Çàòîâà òðÿáâà äà îáè÷àìå áëèæíèÿ
ñè. Áëèæåí å âñåêè ÷îâåê, êîéòî ñïîìàãà â ïúòÿ íà òâîåòî
Áîæåñòâåíî è äóõîâíî ðàçâèòèå. À ïúê âðàã å âñåêè, êîéòî
òå ñïúâà ­ íå ÷å ñúçíàòåëíî òå ñïúâà, íî íåñúçíàòåëíî.
Íèå ñåãà ãîâîðèì çà ëþáîâòà. Êàçâàø: “Àç ìíîãî Âè
îáè÷àì.” Êàê ùå ïîçíàåø, ÷å îáè÷àø? Êàê ïîçíàâàòå, ÷å
îáè÷àòå íÿêîãî? Èëè êàê ïîçíàâàòå, ÷å âè îáè÷àò? Íÿêîé
ïúò òè ìèñëèø, ÷å îáè÷àø íÿêîãî, íî ñå çàáëóæäàâàø. È
íÿêîé ïúò ìèñëèø, ÷å âè îáè÷à íÿêîé è ïàê ñå çàáëóæäàâàø.
Ëþáîâòà å åäèí àêò íåïðåðèâåí â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Ùîì
âëåçåø â Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ, òè âëèçàø â åäèí íåïðåðèâåí
ñâÿò. Òÿ [å] êàòî ñëúí÷åâàòà ñâåòëèíà, êîÿòî ïîñòîÿííî èäå,
áåç äà òå ïèòà, íå ïî òâîèòå çàñëóãè. Èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî
íîñè ïîâå÷å ñâåòëèíà, çíàíèå; èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî íîñè
ïîâå÷å òîïëèíà, ðàçâèâà ÷óâñòâàòà; èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî
ðàçâèâà ñèëàòà íà òÿëîòî.
Íÿêîè ãîâîðÿò çà ñèëàòà íà ëþáîâòà. Êîëêî èìà äà ñå
ãîâîðè çà ëþáîâòà. Àç ñå ÷óäÿ íà ñúâðåìåííèòå
òåîðåòè÷åñêè èçñëåäâàíèÿ. Òå èìàò ìíîãî ïîâúðõíîñòíè
ñõâàùàíèÿ. È ïîíåæå õîðàòà íÿìàò ðàçáèðàíèÿ çà ëþáîâòà,

'&
çàòîâà ìíîãî ìú÷íî ñå âúçïèòàâà ÷îâåê. Èìà åäíà ëþáîâ,
êîÿòî ïðîèçâåæäà ñèëà â ÷îâåêà, èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî
ïðîèçâåæäà äîáðè ÷óâñòâà â ÷îâåêà. Èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî
ïðîèçâåæäà ìèñúë â ÷îâåêà. Èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî
ïðîèçâåæäà ïîëîæèòåëíè ñèëè, äîáðî â ÷îâåêà, à ïúê èìà
åäíà ëþáîâ, êîÿòî ïðîèçâåæäà çëîáà â ÷îâåêà. Òÿ ñúçäàâà
çëîòî.
Âèå ïî ÷îâåøêè ùå êàæåòå: “Êàê òàêà?” Âçåìåòå äâà
âúëêà, òå êàòî õâàíàò åäíà îâöà, ñêàðàò ñå äâàòà âúëêà êîé
äà ÿ èçÿäå. Ó åäèíèÿ âúëê è ó äðóãèÿ æåëàíèåòî äà æèâåå
èçëèçà îò ëþáîâòà. Ïèòàì: “Êîé å çàêîíúò, êîéòî ãè íàêàðà
äà âëÿçàò â ñòúëêíîâåíèå? Â ñåãàøíèÿ îáèêíîâåí æèâîò
âñè÷êè âèå ïðàâèòå ðàçëèêà. Äîéäå íÿêîé áåäåí ÷îâåê ïðè
âàñ. Àêî òîé ñå ïðåñòîðè, ÷å íå å èíòåëèãåíòåí, âèé íå ìó
äàâàòå óâàæåíèå. Òîé íå å îáëå÷åí äîáðå. Íî àêî äîéäå íÿêîé
ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë èëè íÿêîÿ äðóãà âèñîêà ëè÷íîñò, ñ
êîÿòî âèå èìàòå èíòåðåñ, ùå ãî ïîñðåùíåòå ñ âñè÷êîòî óâàæå-
íèå è ïî÷èòàíèå, çíàåòå äà ñå äîêàðâàòå ìíîãî äîáðå, èìàòå
îáõîäà òîãàç. Îíçè âîéíèê ñåäè ïðåä íà÷àëñòâîòî, ñ êàêâî
óâàæåíèå è ïî÷èòàíèå ñòîè ïðåä íà÷àëñòâîòî. È âèå ñåãà
èìàòå åäíà îáõîäà îò ñòðàõ. Íÿìàòå ñâîáîäàòà.
Òà, ñåãà, òðÿáâà äà ñå îñâîáîäèì, äà áúäåì ñâîáîäíè. Äà
ìîæåø äà ñå îñâîáîæäàâàø îò ñâîèòå ëîøè ìèñëè. Âçåìåòå
ñåãàøíàòà âîéíà. Ñåãà ïðåäâèæäàò, ÷å ùå äîéäàò çàäóøëèâè
ãàçîâå. Çíàåòå ëè êîëêî ñà ìèñëèëè âîåííèòå, çà äà íàìåðÿò
çàäóøëèâèòå ãàçîâå? À ïúê äðóãèòå ùå òóðÿò ìàñêè, ôèëòúð.
Çíàåòå ëè íà êîãî ïðèëè÷àò òåçè ìàñêè? Òå ñà, çà äà ñå ôèë-
òðèðàò ãàçîâåòå, òà äà íå ñå îòðîâè ÷îâåê. Ùîì êàòî âëåçåø
â åäíî îáùåñòâî, â êîåòî ÷óâñòâàòà íà õîðàòà íå ñà âúçïèòàíè,
ùå èìàòå ìàñêà, ôèëòúð. Àç ñúì çà ìàñêèòå. Êàçâàò çà íÿ-
êîãî: “Òîé èìà ìàñêà.” Êàçâàì: Ïðàâî å. Òîâà ïîêàçâà, ÷å å
íà áîéíîòî ïîëå, èìà çàäóøëèâè ãàçîâå. Ùå òóðè ìàñêà, èíà-
÷å ùå áúäå çëå. Âèå êàçâàòå: “Äà áúäåì îòâîðåíè.” ×óäíè
ñòå âèå. ×å, êîé å îòâîðåí? Ìîæåø ëè äà îòâîðèø ñúðöåòî
ñè, ìîæåø ëè äà îòâîðèø óìà ñè, çà äà âèäèø êàêâî èìà â
ìîçúêà òè?
Çà ñåáå ñè òðÿáâà äà áúäåì îòêðîâåíè. Íå äà çíàÿò õîðàòà.
Îòêðîâåí ÷îâåê å îíçè, êîéòî íå äúðæè â ñúðöåòî ñè íèêàêâà

''
ëîøà ìèñúë, íèùî íå êðèå â ñåáå ñè. Îíîâà çíàíèå, êîåòî
èìà, òîé ãî çàòâîðèë. “Òîé å ñêðèë íåùî”, êàçâàòå âèå. ×å,
ðàçáèðà ñå, òðÿáâà äà ãî ñêðèå. Êàêâî ëîøî èìà, ÷å íåùàòà
ñà ñêðèòè? Ãîñïîä å ñêðèë öåííèòå íåùà. Â ñúðöåòî èìà ñêðè-
òè íåùà. Êàêâî çíàåòå çà òÿõ? Çíàåòå ëè êîëêî ñðåáðî èìà
íà Ìåñå÷èíàòà? Àêî Ìåñå÷èíàòà áåøå íà 10 êèëîìåòðà, áèõ
âè ïðåïîðú÷àë äà ñè íàïúëíèòå òîðáèòå ñúñ ñðåáðî ­ è ìíîãî,
íà ãîëåìè êþë÷åòà. Äîñòàòú÷íî å äà îòèäåòå íà Ìåñå÷èíàòà,
çà äà ñå îñèãóðèòå çà öÿë æèâîò. Ùå âçåìåòå òåçè 35 êèëîãðà-
ìà è ùå ñå îñèãóðèòå. Ñåãà Ìåñå÷èíàòà å äàëå÷ ­ íà 250 000
ìèëè. Òå êîëêî êèëîìåòðà ïðàâÿò? ( ­ “384 000 êèëîìåòðà.”)
Öåëèÿò ñâÿò, â êîéòî æèâååì, å åäíî ïðåäìåòíî ó÷èëèùå.
Íèå ñå íàìèðàìå â åäèí îáåêòèâåí ñâÿò, ïîíåæå ñìå â åäíà
íèñêà ñòåïåí íà ðàçâèòèå. Ïî-íàïðåäíàëèòå ñúùåñòâà ÷ðåç
íàñ ïðîâåðÿâàò ñâîèòå ìèñëè è ÷óâñòâà. Êàêòî íèå èçó÷àâàìå
ðàñòåíèÿòà è æèâîòíèòå, òàêà è íàïðåäíàëèòå ñúùåñòâà
èçó÷àâàò íàñ. Çàùîòî áåç òåçè ðàñòåíèÿ è áåç òåçè æèâîòíè
íèå íÿìà êàêâî äà ó÷èì. Òàêà è öÿëîòî ÷îâå÷åñòâî ïðåäñòàâ-
ëÿâà ïðåäìåòíî ó÷åíèå çà íàïðåäíàëèòå ñúùåñòâà. Òà êàçâàì:
Òîçè ñâÿò òðÿáâà âèå äà ãî èçó÷àâàòå. Êàêúâ å âàøèÿò íà÷èí
çà èçó÷àâàíå?
Àêî èñêàø äà íàïèøåø åäíî ïèñìî íà åäèí ñâîé ïðèÿòåë
è íÿìàø òúðïåíèå äà ãî íàïèøåø è áúðçàø, òî íè íàé-ìàëêî
ëþáîâòà òè íå å íîðìàëíà â òåáå, àêî áúðçàø. Àêî òè ñåäíåø
äà íàïèøåø åäíî ëþáîâíî ïèñìî è áúðçàø, ëþáîâòà òè íå å
íîðìàëíà. Àêî ðå÷åø äà èçëîæèø íÿêîÿ ìèñúë è áúðçàø äà
íàïðàâèø ìèñúëòà ñè ðàçáðàíà íà ñâåòà, òîâà íå å íîðìàëíî.
Àç, çà äà ðàçáåðà íåùî, ðåä ñúùåñòâóâàíèÿ ñúì ìèíàë è åäâà
ñúì ðàçáðàë ñëåä ðåä ïðåðàæäàíèÿ, à ïúê òè èñêàø çà åäèí
äåí îòãîðå äà ñòàíå ðàçáðàíî çà òåáå è çà õîðàòà. Òè òàçè
ìèñúë ùå ÿ ïîñååø è êàòî äîéäå ïëîä îò ïëîäà, ùå ïîçíàåø
äîêîëêî å ðàçáðàíî. È âñåêè ÷îâåê, ñëåä êàòî å æèâÿë 100­120
ãîäèíè, òîãàâà ùå ñå ïîçíàå äîêîëêî å æèâÿë õóáàâî.
Àêî âëåçåø â äóõîâíèÿ ñâÿò, êîëêî òðÿáâà äà áúäå ïðúñ-
òúò òè äúëúã? Àêî âàøèÿò ïîêàçàëåö å îïðåäåëåíî äà áúäå
9 ñàíòèìåòðà è ïîëîâèíà, ñðåäíèÿò ïðúñò ­ 10 ñì è ïîëîâèíà,
áåçèìåííèÿò ­ 10 ñì, à ïúê ìåðêóðèàíåöúò ­ 7 è àêî âèå íå
ñòå ñúäåéñòâóâàëè äà ñòàíå ïîêàçàëåöúò âè 9 ñì è ïîëîâèíà,

!
âàøåòî ðàçâèòèå íå å ïðàâèëíî. È àêî ñðåäíèÿò âè ïðúñò
íå ñòàíå 10 ñì è ïîëîâèíà, âàøåòî ðàçâèòèå íå å ïðàâèëíî.
Íå ÷å âñè÷êè òðÿáâà äà èìàò 10 ñì è ïîëîâèíà, íî ñúùàòà
ïðîïîðöèÿ òðÿáâà äà èìàòå. Àêî ìàëêèÿò âè ïðúñò å 7 ñì,
âèå íå çíàåòå êàêúâ ùå áúäå õàðàêòåðúò íà ÷îâåêà. Àêî
ìàëêèÿò ïðúñò å 2 ñì, òî êàêâîòî çàïî÷íå ÷îâåê, íÿìà äà
ãî ñâúðøè, íÿìà äà èìà íèêàêâè ïðàêòè÷åñêè ïðèëîæåíèÿ
òîçè ÷îâåê. Òîãàâà ìàëêèÿ ïðúñò òðÿáâà äà ãî óïðàæíÿâàòå.
Íÿêîè îò âàñ çàïî÷âàòå åäíî íåùî è íå ãî äîâúðøâàòå.
Âèå áúðçàòå â ìíîãî ðàáîòè; çàïî÷âàòå åäíà ðàáîòà, ïîñëå
äðóãà ðàáîòà, 10­20 ðàáîòè è íèùî íå ñòå íàïðàâèëè. Íàé-
ïúðâî, âèå íå ñòå ïðèëîæèëè îíîâà, êîåòî ñòå ó÷èëè.
Ñåäè íÿêîé è ðàçìèøëÿâà. Íÿêîé ïúò àç ðàçìèøëÿâàì
è èçó÷àâàì êàìú÷åòàòà, ðàçãëåæäàì öâåòÿòà è ðàçìèøëÿâàì.
Ïî íÿêîé ïúò ñå îïèòâàì äà íàïðàâÿ íåùî. Ìèíàâàì íÿêúäå,
âèæäàì åäíà êíèæêà, òóðÿì ÿ íàñòðàíà. Àêî å íàïå÷àòàíà è
å ñêúñàíà, ÷åòà ÿ, âèæäàì çàùî å õâúðëåíà òàçè êíèãà. Òîâà
å åäèí ëèñò îò Áèáëèÿòà ñúñ ñëåäíèÿ ñòèõ: “Áîã òîëêîâà âúç-
ëþáè ñâåòà, ÷å äàäå Ñâîÿ ñèí Åäèíîðîäíèé”. Íÿêîé õâúðëèë
êíèæêàòà, à çà ìåí òîçè ëèñò å öåíåí, àç ãî âçåìàì è ðàçìèø-
ëÿâàì âúðõó íåãî. Åäèí çàâèë â òîçè ëèñò êîêîøêà, èçÿë
êîêîøêàòà è õâúðëèë ëèñòà. Àç èçïîëçóâàì ëèñòà. Âèé êàçâà-
òå: “Êîé å õâúðëèë òîÿ ëèñò?” È äàæå íå ãî ïðî÷èòàòå. Âçåìå-
òå ãî, ïðî÷åòåòå ãî è ðàçìèøëÿâàéòå âúðõó òîçè âúïðîñ. Çàùî
õîðàòà ñà ëîøè, çàùî õîðàòà íå ñå îáõîæäàò äîáðå åäèí ñ
äðóãè?
Àç ïèòàì: Òè çàùî íå âúðâèø äîáðå, çàùî, êàòî âúðâèø
â ãîðàòà, äÿñíàòà òè ðúêà ñå äâèæè? Çà äà ïðîâåðèø èìà ëè
ïðåä òåáå ïðåïÿòñòâèå. Ðúêàòà òè êàçâà: “Òðÿáâà äà âíèìà-
âàø.” È êðàêúò òè êàçâà: “Òðÿáâà äà âíèìàâàø.” Êðàêúò òè
êàçâà: “Íàé-ïúðâî òè òðÿáâà äà ìèíàâàø è ñëåä òåáå è àç ùå
ìèíàâàì.”
Íÿêîè ñåñòðè ùå íîñèòå ïî åäíà òåòðàäêà è ìîëèâ è àêî
íÿêîé âè êàæå íåùî âàæíî, ùå ãî çàïèøåòå. À äðóãà ñåñòðà,
êàòî ñëóøà è àêî ïëåòå, âúâ âñÿêà áðèìêà ùå òóðè ìèñúë.
×óâàø ìóçèêà è ïëåòåø, âúâ âñÿêà áðèìêà ùå âëîæèø ìó-
çèêà. Íÿêîè ìîæå äà èçïëåòåòå ôèíè ïëåòêè, øàë÷åòà, ÷îðàï-
÷åòà è ïð. Âñÿêà åäíà ñåñòðà òðÿáâà äà ñè èçïëåòå íàé-ìàëêî

!
ïî 3 èëè 4­5 ÷èôòà ÷îðàïè, øàë÷åòà, ðèçè è ïðî÷åå, à íå äà
ðàçïðàâÿ, ÷å òîç áèë òàêúâ, îíçè áèë îíàêúâ. Âñåêè äà ðàáîòè,
à ïúê ñåãà ñåäíàë äà êàçâà: òîçè íå áèë äîáúð, îíçè íå áèë
äîáúð, ÷å õîðàòà íå æèâåÿò äîáðå.
Ðàáîòà, ðàáîòà òðÿáâà. Ðàáîòà îò ëþáîâ. Íà âñè÷êè äà
èìà ðàáîòà. Âñÿêà åäíà ñåñòðà ïî äâå ðèçè äà å óøèëà. Ìúæúò
ìîæå äà ðàáîòè ñ ÷óêîâå, ìîæå äà øèå îáóùà, ìîãàò äà äîé-
äàò ïðè íåãî è äà ìó ðàçïðàâÿò, à òîé â ñúùîòî âðåìå ùå
ðàáîòè. À äðóã ùå âçåìå êàðòèíà è ùå ðèñóâà ñ ÷åòêà. À
êîéòî ïåå, âçåìà ñè åäíà ïåñíîïîéêà. Òà, âñè÷êè ùå ðàáîòÿò.
Âñåêè òðÿáâà äà èìà ïî åäíî èçêóñòâî. Íà âñè÷êè äà ïîìà-
ãàòå. Åäèí ùå ïåå, äðóã ùå ñëóøà, òðåòè ùå ïðàâè îáóùà,
äðóã ùå ïëåòå. Âñè÷êè äà ïðîÿâèòå èíèöèàòèâà. À ñåãà ÷àêà-
ìå äà ñâúðøèì ó÷èëèùåòî è äà íè íàçíà÷àò íà ñëóæáà. Õóáà-
âî, òîâà å â åäèí óðåäåí ñâÿò. Íî àêî íå òå íàçíà÷àò, íàêúäå,
êàêâî òðÿáâà äà ïðàâèø?
È ïîñëå, íÿêúäå èñêàòå äà ïðîïîâÿäâàòå. ×å, êàê ùå ïðî-
ïîâÿäâàø? Òðÿáâà äà ïðîïîâÿäâàìå íà ñåáå ñè. Êàçâàì: Àêî
àç ñúì íà âàøå ìÿñòî, êàêâî ùå ïðàâÿ. Àç ñúì áèë íà âàøå
ìÿñòî. Íÿêîè ðàáîòè ìíîãî ëåñíî ìîãàò äà ñòàíàò. Êîãàòî
òè ãîâîðè åäèí ñïðèõàâ ÷îâåê è àêî òîé å äîëó â äîëèíàòà, à
ïúê òè ñè ãîðå, íå ñëèçàé äîëó ïðè íåãî. Îòãîðå ìó ãîâîðè
âèñîêî è ùå ñå ðàçáåðåòå. Íî ùîì ñëåçåø, ùå ñå ñêàðàòå. Òè
­ ãîðå íà ïëàíèíàòà, à òîé ­ äîëó â äîëèíàòà, ìíîãî äîáðå
ùå áúäå. Íå ñëèçàé äîëó äà æèâååø ñ íåãî. Òóê èìà ìëàäè
áðàòÿ, êàòî âèäÿò åäíà êðàñèâà ñåñòðà, êàçâàò: “Òÿ å ìíîãî
áëàãîðîäíà.” Òå êàçâàò òàêà çà íåÿ, çàùîòî å êðàñèâà. À ïúê
àêî å ìíîãî ãðîçíà, âèå êàçâàòå: “Ïðîñòà÷êà”. Êàòî âèäÿò
êðàñèâàòà, êàçâàò: “Ìíîãî å áëàãîðîäíà.”
Èìà åäíî èçêóñòâåíî âúçïèòàíèå. Íÿêîé å ðàçïàñàí, íå
å ñïðåòíàò. ×îâåê òðÿáâà äà áúäå ñïðåòíàò, äîêàðàí. È êàòî
èçëÿçà âúí, Ãîñïîä ùå ìå âèäè, àíãåëèòå ùå ìå âèäÿò. Èç-
÷èñòâàì ñè îáóùàòà, íî íå çà ïðåä õîðàòà. Ïðåä õîðàòà ùå
ñå ÿâÿ íàé-ïîñëå. Ïðåä Áîãà ùå ñå ÿâÿ íàé-ïúðâî, ñëåä òîâà
ïðåä àíãåëèòå è íàé-ïîñëå ïðåä õîðàòà. À ïúê âèå, êàòî
îòèâàòå ïðè õîðàòà, ñå äîêàðâàòå, à ïúê êàòî îòèäåòå ïðè
Ãîñïîäà, íå ñòå òàêà âíèìàòåëíè. Èñêàì äà ñå îáëå÷åòå
õóáàâî. Íèêàêâè ñêúñàíè îáóùà, íèêàêâè ïàäíàëè ÷îðàïè.

!
Îáóùàòà âè äà ñà èç÷èñòåíè õóáàâî. Àç âñèíöà âè íàáëþäà-
âàì, íå ìè ñå õàðåñâàòå. Òè àêî íå ìîæåø äà î÷èñòèø îáó-
ùàòà ñè, íå ìîæåø äà î÷èñòèø è ñåáå ñè. Âîäàòà òè íå å
ñòîïëåíà. Àêî ñàì íå ìîæåø äà ñòîïëèø âîäàòà ñè, õîðàòà
íå ìîãàò äà ÿ ñòîïëÿò. Àêî ñàì íå ñè óìèåø êðàêàòà, õîðàòà
íÿìà äà òè ïîìîãíàò. Òè ñàì ùå ñè ñòîïëèø âîäàòà ñè, ñàì
ùå óìèåø êðàêàòà ñè.
Ùå ñå íàó÷èø äà ñëóæèø íà Áîãà â ñåáå ñè. Òîé âúâ âàñ
æèâåå, âúâ âàøèÿ óì, âúâ âàøåòî ñúðöå. Êàòî äîéäå Ãîñïîä
ó âàñ è ùîì íå Ìó ñëóãóâàòå, Òîé ùå îòèäå íà äðóãî ìÿñòî.
Ãîñïîä êàòî äîéäå âúâ âàñ, âèé èñêàòå Òîé äà âè ñëóãóâà.
Íå. Òîé ùå âè èçïèòà äîêîëêî âèé ìîæå äà ñëóæèòå. È àêî
âèå â Íåãîâî ïðèñúñòâèå âíåñåòå ïðîòèâîðå÷èâà ìèñúë âúâ
âàøèÿ óì, ïðîòèâîðå÷èâî ÷óâñòâî âúâ âàøåòî ñúðöå è ïðîÿâÿ-
âàòå íàé-ãðóáèòå ñè íåäîñòàòúöè, êàêâà å âàøàòà êóëòóðà,
êàêâî å âàøåòî âúçïèòàíèå? Êàçâàì: Òîâà íå å îáõîäà. Êàæè:
“Çà Áîãà, Êîéòî æèâåå â ìåíå, ùå íàïðàâÿ.”
Ïðè åäíà äîáðà îáõîäà, îò ÷îâåêà èçëèçà åäíà ðàçóìíà
ñèëà è àêî íèé íå ñå âëàäååì äîáðå, êàòî âëåçåì â åäíî îá-
ùåñòâî, ìîæåì äà ïðè÷èíèì ðàçäîð. À ïúê àêî ñå âëàäååì,
êàòî âëåçåì â åäíî îáùåñòâî, ìîæå äà ïðè÷èíèì ïîìèðåíèå.
Íÿêîé ïúò êàçâàø: “Íå ìè âúðâè.” ×å êàê ùå òè âúðâè? Òè
íå âëàäååø óìà ñè. Äåòî âëåçåø, âúçáóæäàø õîðàòà. Òè òðÿá-
âà äà âíåñåø íåùî íîâî â ñåáå ñè, âúâ âñè÷êè õîðà òðÿáâà äà
âíåñåø ñïîêîéñòâèå.
Òè êàçâàø â ñåáå ñè: “Êàêâî ùå ñòàíå ñ ìåíå? Ðåâìàòè-
çúì ÷óâñòâàì â êðàêàòà ñè.” Íèùî íÿìà äà ñòàíå. Òîâà å
åäíà çàäà÷à, êîÿòî òðÿáâà äà ðàçðåøèø. Êàòî èìàø òîÿ ðåâ-
ìàòèçúì â êðàêà ñè, èìà íà÷èí. Ùå ðàçòðèâàø êðàêàòà ñè è
ùå ÷åòåø “Îò÷å íàø”. Ñóòðèí ùå ïðàâèø òîâà, íà îáÿä è
âå÷åð. Òðè ïúòè êàòî ðàçòðèâàø êðàêà ñè è ÷åòåø “Îò÷å
íàø”, ùå èçëåçå ñòàâíèÿò ðåâìàòèçúì ñ äúðâåíîòî ìàñëî.
Èëè áîëè òå âðàòúò. Ùå ðàçòðèâàø è ùå ÷åòåø “Îò÷å íàø”,
è ùå ñå îïðàâè âðàòúò òè.
Òîâà âè ãî äàâàì çà ïðèìåð. À ïúê âèå ùå èçâèêàòå åäèí
ëåêàð è ùå ìó ïëàòèòå 100 ëåâà. Âèå î÷àêâàòå ëåêàðèòå äà
âè èçëåêóâàò. Êàòî äîéäå ëåêàðÿò, òîé òðÿáâà äà å ðîäåí çà
ëåêàð. Îíçè, êîéòî å ðîäåí çà ëåêàð, òîé íîñè â ñåáå ñè

!!
ëå÷åáíà ñèëà è òîé ùå òè äàäå íåùî äîáðî, ùå âíåñå â òåáå
íåùî. Òîé çíàå äîáðèòå ìåòîäè çà ëåêóâàíå.
Áèõ æåëàë äà íå ïðåóâåëè÷àâàòå íåùàòà, íèòî äà ãè íàìà-
ëÿâàòå. Àç ãëåäàì, íÿêîé ìè öèòèðàò è òî ñ íàìåðåíè ðàáîòè.
Êàòî öèòèðàòå íÿêîãî, ùå öèòèðàòå ïðàâèëíî, çà äà íå èçîïà-
÷àâàòå è äà íå ïðåóâåëè÷àâàòå íåùàòà. Ó êîãîòî òîâà ÷óâñòâî
å ïîâå÷å ðàçâèòî íà ãëàâàòà ìó, òîé ïðåóâåëè÷àâà òðè-÷åòèðè
ïúòè íåùàòà. Íÿêîé ïúò ùå êàæåø: “Òîâà êàçâàì, íî ïðåóâå-
ëè÷åíî. Êàêòî íÿêîè óâåëè÷àâàò ìèêðîáèòå, çà äà ãè èçñëåä-
âàò.” Ùå ïðåäñòàâèòå íåùàòà, êàêòî ñà. È íÿìà äà ïðåäñòà-
âèòå ìàëîâàæíèòå íåùà çà âàæíè. Âñÿêî íåùî ùå òóðèòå íà
ìÿñòîòî ìó.
È íÿìà äà ãîâîðèòå îòðèöàòåëíè íåùà, íàïðèìåð äóìè-
òå: “Íèå íå æèâååì äîáðå.” Íå å õóáàâî òîâà. Àêî ðàçáèðàì
âèé [äà êàçâàòå] ñ òåçè äóìè, ÷å íå èçïîëçóâàìå æèâîòà, òîâà
å äðóãî. Âèé íå ñå ñïèðàéòå âúðõó îòðèöàòåëíàòà ñòðàíà.
Âñåêè äà êàçâà: “Àç òðÿáâà äà æèâåÿ äîáðå, òðÿáâà äà èçïîëçó-
âàì æèâîòà äîáðå.”
Òè êàçâàø: “Íÿìà äîáðè õîðà.” Èìà äîáðè õîðà! Òâîèòå
äóìè íè íàé-ìàëêî íå ïîêàçâàò, ÷å ïî öåëèÿ ñâÿò íÿìà äîáðè
õîðà. Òè, êàòî âèäèø, ÷å íèêúäå íÿìà äîáðè õîðà, òè ïîìèñëè,
÷å äðóãàäå ­ â Áúëãàðèÿ, â Àìåðèêà, Ôðàíöèÿ, Àíãëèÿ,
Ãåðìàíèÿ ùå íàìåðèø äîáðè õîðà. Ñâúðæè ñå ñ òÿõ ñ ìèñúëòà
ñè è ñ òîâà ùå ïîìîãíåø è îêîëíèòå õîðà äà ñòàíàò ïî-äîáðè.
Àêî âñè÷êè õîðà ñà ëîøè è íå íàìåðèø äîáðè õîðà, òîãàâà
ùå ñå ñâúðæåø ñ íàïðåäíàëèòå ñúùåñòâà, õîðà, ùå ñå ñâúð-
æåø ñ Ãîñïîäà. Ñëåä êàòî ñå ñâúðæåø ñ Ãîñïîäà, ñ ãëàâàòà
çíà÷è, ñëåä òîâà ùå ñëåçåø â äóõîâíèÿ ñâÿò è ùå ñå ñâúðæåø
ñ àíãåëèòå è ïîñëå ùå ñëåçåø ïðè õîðàòà, êîèòî ïðåäñòàâëÿ-
âàò òÿëîòî íà Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Òîâà å ïúò íà ñàìîâúçïèòà-
íèå. Âñÿêà ñóòðèí, êàòî ñòàíåø, ùå ñå ÿâèø ïðè Ãîñïîäà.
Ùå Ìó êàæåø: “Áëàãîäàðÿ Òè, ÷å ñúì äîøúë òóê.”
Àç ñå ðàäâàì, ÷å âèå òîëêîâà ðàíî è ñ òàêàâà òî÷íîñò
èäâàòå íà ëåêöèè â íàøèÿ ñàëîí, òî÷íî êàòî ÷àñîâíèê. Äàæå
íÿêîé ïúò ñâåðÿâàì ÷àñîâíèêà ïî âàñ. Êàòî ñòàíåòå, ñâúðæå-
òå ñå ñ Áîãà, çà äà âëåçå Íåãîâàòà ìèñúë âúâ âàñ. Ïîñëå ùå
ñëåçåòå ïðè àíãåëèòå, çà äà âëåçå è òÿõíàòà ìèñúë ïðè âàñ.
È ïîñëå ùå ñëåçåòå ïðè õîðàòà, çà äà ðàáîòèòå. Äðóãîòî ùå

!"
áúäå åäíà íåíóæíà êðèòèêà. Àêî èñêàòå êðèòèêà, èäåòå â
ñâåòà. Íå ÷å å ëîø. Àç ÷åñòî ñúì ñå ñïèðàë ïðè íÿêîè äåöà,
êîèòî ñà ñå êàðàëè. Òåãëÿò ñå çà êîñèòå. Åäíîòî õâàíå äðóãîòî
çà êîñàòà è òåãëè. Àç ãëåäàõ âåäíúæ äâå ìàëêè äåöà, â äâå
êîëè÷êè åäíà äî äðóãà, àíãåë÷åòà, ãëåäàì ãè ôðåíîëîãè÷åñêè
­ òÿëîòî, êîñàòà, íîñà. Ìàéêàòà äàëà íà åäíîòî ÿáúëêà, à íà
äðóãîòî íå äàëà. Âòîðîòî äåòå õâàíà è çàäúðïà êîñàòà íà
äðóãîòî è âçå ìó ÿáúëêàòà. Ïúðâîòî äåòå ïî÷íà äà ïëà÷å, íå
ñëåä ìàëêî òî ðàçòúðñè ãëàâàòà íà âòîðîòî äåòå è âçå ÿáúë-
êàòà. Òðè-÷åòèðè ïúòè ÿáúëêàòà ìèíàâàøå îò åäíîòî äåòå â
äðóãîòî. Àêî èìàøå äâå ÿáúëêè, ùÿõà äà ñè ïîêàçâàò ÿáúëêè-
òå åäíî íà äðóãî è íå ùåøå äà èìà êàðàíèöà. À ïúê êàòî èìà
åäíà ÿáúëêà, òó êîñàòà íà åäíîòî äåòå ñå äúðïàøå, òó íà äðó-
ãîòî. Êàçàõ íà ìàéêàòà: “Äåöàòà ñà ìíîãî äîáðè, íî äàâàé
èì äâå ÿáúëêè.” À àç ãè âèæäàì êîëêî ñà äîáðè! Âèæäàì, ÷å
êîðèñòîëþáèåòî ó òÿõ å ðàçâèòî. Âñÿêî îò òÿõ êàçâà: “Çà ìåíå
å ÿáúëêàòà.”
Àç âèæäàì, ÷å è ãîëåìèòå äåöà ñå õâàùàò çà êîñèòå.
Ñúùèÿò çàêîí å òàì, êîãàòî èìàìå íåäîèìúê íà íåùàòà.
Íàé-ïúðâî íàó÷åòå ñå äà òúðïèòå. Ìíîãî ìú÷íî å ÷îâåê
äà ñå íàó÷è äà òúðïè. Íà Çåìÿòà àç ñå íàó÷èõ íà åäíî: äà
èçñëóøâàì õîðàòà. Èçñëóøâàì, íÿêîé ìè ðàçïðàâÿ 2­3 ÷àñà.
Äîéäå âòîðè, è òîé ìè ðàçïðàâÿ ñúùîòî. Äîéäàò òðåòè, ÷åò-
âúðòè, è òå ìè ðàçïðàâÿò ñúùîòî íåùî. È àç ïðîâåðÿâàì
íåùàòà. Äðóãîÿ÷å áèõ êèïíàë, ÷å ìè ãóáÿò âðåìåòî. Òå ìè
êàçâàò: “Ùå òúðïèø.” Íÿêîé ïúò ìèñëåíî ãî èçïúæäàì è
ìó êàçâàì: “Èäè ñè.” È êàòî ìó êàæà òàêà, òîé ñè îòèâà, íî
ïîñëå ñè êàçâàì: “Íå ïîñòúïè äîáðå.” Êîãàòî ìó êàæà
âúòðåøíî: “Èäè ñè”, òîé óñåùà è êàçâà: “Èçâèíåòå, àç ìíîãî
ïîñòîÿõ.” È ñè îòèâà. Íî òîé êàòî ñè îòèäå, êàçâàì: “Íå
ïîñòúïâàø äîáðå.” À ïúê íÿêîé ïúò èìàì äðóãà òàêòèêà.
Ñëóøàì ãî è êàçâàì: “Ìíîãî ñúì çàåò. Äðóã ïúò ùå òå ñëó-
øàì. Èìàì åäíà ñïåøíà ðàáîòà, èìàì ðàíäåâó íÿêúäå.” È
âçåìàì ñè øàïêàòà. Òîé ìè ãîâîðè åäèí ÷àñ è îùå åäèí ÷àñ
ùå ìè ãîâîðè. È àç ïðåêúñâàì ñðåùàòà. Íÿêîé êàòî äîéäå,
îñòàâÿì ãî äà ìè ãîâîðè 2­3 ÷àñà, çà äà ñå íàó÷à íà òúðïåíèå.
À ïúê íÿêîé ïúò êàçâàì: “Íå ðàçïîëàãàì ñ âðåìå. Ïåò ìèíó-
òè ìîãà äà äàì. Àêî ìîæåø, íàêðàòêî. Íÿìàì âðåìå äà ìè

!#
ðàçïðàâÿø íàäúëãî. Ñ äåñåòèíà äóìè äà ìè ãî êàæåø.” Äîéäå
íÿêîé áîëåí è ùå ìó êàæåø: “Íÿìà êàêâî äà ìè ðàçïðàâÿø
ìíîãî; ñ íÿêîëêî äóìè.” Íÿêîìó êàçâàì: “Íÿìà êàêâî äà ìè
ðàçïðàâÿø áîëåñòòà ñè. Ùå ÿäåø ñóðîâ ëóê. Íÿìà êàêâî äà
ìå ïèòàø. Âñÿêà ñóòðèí, íà îáÿä è âå÷åð ùå ÿäåø ïî åäèí
ñóðîâ ëóê. ×åòèðè-ïåò äåíà ùå ÿäåø ñóðîâ ëóê, íî îò êàáà-
ñóâàí.” È ñëåä êàòî ñè îòèäå òîé, àç ðàçñúæäàâàì, àç âå÷å
ïðåâðúùàì ñèëèòå íà ëóê. Òî å åäíî ëå÷åáíî ðàñòåíèå. Ñëåä
êàòî ñè îòèäå òîé, êàçâàì ñè: “Òè àêî ñè íà ìÿñòîòî íà òîçè
÷îâåê, êàê áè æåëàë äà òå ïîñðåùíàò è äà òè ãîâîðÿò? Ùå òè
áúäå ëè ïðèÿòíî, àêî òå ïîñðåùíàò òàêà?” Àêî àç ñúì íà
íåãîâî ìÿñòî è ìè êàæàò äà ÿì ëóê, ùå ÿì ëóê. Âòîðè ïúò
êàòî äîéäå îíçè, ìó êàçâàì: “Ñóòðèí, íà îáÿä è âå÷åð ïî
åäíà õóáàâà ÿáúëêà.” Ïúðâèòå ñðåäñòâà ­ ëóê, å íà÷èí çà âúç-
ïèòàíèå, à ïúê ñåãà ÿáúëêàòà å ïî-õóáàâî ñðåäñòâî.
Âñÿêî íåùî, êîåòî íèå ïðàâèì çà äðóãèòå õîðà, íèé ãî
ïðàâèì çà ñåáå ñè. Èìà åäèí çàêîí â ïðèðîäàòà: Êàêâîòî
íàïðàâèø çà äðóãèòå, ùå ñå âúðíå âúðõó òåáå. È êàêâîòî
äðóãèòå õîðà íàïðàâÿò çà íàñ, ùå ñå âúðíå âúðõó òÿõ. Òà, â
òîâà îòíîøåíèå òðÿáâà äà áúäåì íàé-ðàçóìíè, äà èçïúëíèì
ðàçóìíî Âîëÿòà Áîæèÿ, çà äà ñå âúäâîðè Öàðñòâîòî Áîæèå
â îòíîøåíèÿòà ìåæäó õîðàòà.
À :  . Êàêâî îçíà÷àâà òîâà? Àêî À å ó÷èòåë, à  å ó÷åíèê,
êàêâî ùå áúäå îòíîøåíèåòî ìåæäó òÿõ? Èëè àêî À å ãîñïî-
äàð, à Â ­ ñëóãà, êàêâî ùå áúäå îòíîøåíèåòî? Àêî À å ìëàäà
ìîìà, à Â å ìîìúê, êàêâî ùå áúäå îòíîøåíèåòî? Àêî À å
ïåòåë, à Â ­ êîêîøêà, êàêâî ùå áúäå îòíîøåíèåòî? Òîâà ñà
âñå îòíîøåíèÿ.
Äà ðàçðåøèø âúâ âñåêè ñëó÷àé êàêâî òðÿáâà äà áúäå
òâîåòî îòíîøåíèå. Àêî àç äîéäà â ñúïðèêîñíîâåíèå ñ åäíî
æèâîòíî, êàêâî îòíîøåíèå èìàì êúì íåãî? Àêî àç ñúì À, à
ïúê æèâîòíîòî ­ Â, êàêâî ùå áúäå îòíîøåíèåòî? Èëè àêî
àç ñúì À, à ïúê Â å äúðâî, êàêâî òðÿáâà äà íàïðàâÿ çà äúð-
âîòî? Ìîãà äà ãî îòñåêà èëè äà ãî îòãëåäàì? Èëè ìîãà äà
âëÿçà â ñúïðèêîñíîâåíèå ñ åäèí ÷îâåê. È êàê òðÿáâà äà ïî-
ñòúïÿ, ÷å äà ñúì äîâîëåí îò äúðâîòî è òî äà å äîâîëíî îò
ìåíå?
Íàé-ïúðâî òóðåòå ðàáîòëèâèÿ. Âñè÷êè ñåñòðè äî 22 ìàðò

!$
äà ñâúðøèòå íåùî. Êóïåòå ñè ìàòåðèàë è èçðàáîòåòå
÷îðàïè, øàë÷åòà, äàíòåëè, øàïêè, ðèçè, êàêâîòî èñêàòå.
Äî 22 ìàðò âñè÷êè ñåñòðè äà íàïðàâÿò íåùî. Çà òàÿ öåë
íå öÿë äåí äà ðàáîòÿò, íî êîãàòî îòèâàø íÿêúäå çà ïðàçíà
ðàáîòà, íÿìà êàêâî äà ïðàâèø, ùå ðàáîòèø òåçè íåùà.
Íÿêîé êàçâà: “Àç çàñïèâàì, êàòî ÷åòà.” Êàòî òè ñå äîñïè,
ùå ðàáîòèø. Ïîñëå ïàê ùå ÷åòåø, ïîñëå ùå ðàáîòèø. Äà
èìà ñìÿíà ìåæäó ïëåòåíåòî è ÷åòåíåòî. Òðÿáâàò ìè íàé-
ìàëêî 50 ÷èôòà ÷îðàïè, 50 øàë÷åòà, 50 ðèçè, 50 ãàùè, 50
ôëàíåëè.
Íå ãî íàëàãàì òîâà. Àêî ìîæåòå äà ãî íàïðàâèòå ñ âñè÷-
êàòà âàøà äîáðà âîëÿ, çà äà ñå ïîëçóâàòå, íàïðàâåòå ãî. Êîéòî
èñêà, äîáðîâîëíî äà ãî íàïðàâè. Íàïðàâåòå åäèí îïèò äî 21
ìàðò, íî íå äà êàçâàòå, ÷å Ó÷èòåëÿò êàçà. Òóê äà ïëåòàò, äà
ðàáîòÿò. Äà òóðèì åäíà ðåôîðìà íà Èçãðåâà. Ùå ðàáîòèòå
öåëèÿ ôåâðóàðè è äî 21 ìàðò. Ñåãà, àêî âè òðÿáâàò êóêè, ùå
âè äàì ïàðè çà êóêè, ùå âè äàì ïàðè è çà âúëíà. Äà èìà åäíà
êîìèñèÿ, äà ñå âèäè êîëêî ïàðè òðÿáâàò. Àêî íÿìàòå ïàðè,
àç ùå âè êðåäèòèðàì. Äà ñå îáðàçóâà åäíà êîìèñèÿ îò ñåñòðè.
Âèæòå êàêâî ìîæåòå äà íàïðàâèòå. È êàêâîòî íå äîñòèãà,
ùå äàì. Âèæòå êîëêî êèëîãðàìà âúëíà ùå òðÿáâà. Ñòèãàò
ëè 10 êèëîãðàìà?
Òîâà å âòîðîñòåïåííî. Íàé-ïúðâî òóðåòå ñàìîâúçïèòà-
íèåòî. À ïúê òîâà, êîåòî å êàçàíî, òî å ïîñëåäíî. Àêî ñ äðó-
ãèòå íåùà ñå ñïðàâèòå, òîâà, êîåòî âè êàçàõ, å ïîñëåäíî. Àêî
èìà âúëíà, ùå ðàáîòèø. Àêî íÿìà âúëíà, äðóãî ùå ðàáîòèì.
Ïàìó÷íè íåùà ùå íàïðàâèì. À ïúê àêî íå ìîæå äà ãî íàïðà-
âèòå ñåãà, çà èäóùàòà ãîäèíà ùå ãî íàïðàâèòå. 1939 ãîäèíà
íå å èçòåêëà îùå. Êðàÿò íà 1939 ãîäèíà èäå, áëèçî å. À çà
1940 ãîäèíà äà íàïðàâèì íåùî, êîåòî íàøèÿò óì, íàøåòî
ñúðöå è íàøàòà âîëÿ æåëàå. Òîâà, êîåòî æåëàåì, êîåòî îáè÷à-
ìå è êîåòî ïðàâèì, äà å ïî Âîëÿòà Áîæèÿ. Òðÿáâà äà èñêàìå
äà îáè÷àìå è äà ïðàâèì íåùàòà ïî Âîëÿòà Áîæèÿ. Íàé-ïúðâî
ùå íàïðàâèì òîâà, êîåòî óìúò íè äèêòóâà. Ïîñëå òîâà, êîåòî
ñúðöåòî íè äèêòóâà è íàé-ïîñëå òîâà, êîåòî âîëÿòà íè äèêòó-
âà. Âîëÿòà ïðåäñòàâëÿâà âàñ, ñúðöåòî íè ïðåäñòàâëÿâà áëèæ-
íèÿ, à ïúê óìúò òè ïðåäñòàâëÿâà Áîæåñòâåíîòî.
Òà, íàé-ïúðâî ùå çàïî÷íåì îòãîðå íàäîëó è çà äà íàïðà-

!%
âèì òàêà, ïîñëå ìîæåì äà çàïî÷íåì îòäîëó íàãîðå. ×îâåê
òðÿáâà äà ðàáîòè çà ñåáå ñè. Òîâà å â ðåäà íà íåùàòà, íî òîé
òðÿáâà äà çíàå êúäå äà ïîñòàâè ñåáå ñè. Òîé òðÿáâà äà ðàáîòè
íà áëèæíèòå ñè, íî òîé òðÿáâà äà çíàå êúäå äà ïîñòàâè áëèæ-
íèòå ñè. È òðÿáâà äà ðàáîòè çà Áîãà. Êàòî ðàáîòèø çà Áîãà,
ùå ïîñòàâèø Áîãà â óìà ñè. Êàòî ðàáîòèø çà áëèæíèÿ ñè,
ùå ãî ïîñòàâèø â ñúðöåòî ñè. Âñè÷êè óìîâå, çàåäíî ñâúðçàíè
­ òîâà å â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Àêî íàìåðèø â óìà ñè Áîãà, ùå
ãî íàìåðèø è â ñúðöåòî ñè. È àêî ãî íàìåðèø â ñúðöåòî ñè,
ùå ãî íàìåðèø è â òÿëîòî ñè. Òîãàâà Áîã å â óìà íè, â ñúðöåòî
íè è âúâ âîëÿòà íè. Ãëàâàòà ïðåäñòàâëÿâà íàøàòà ìèñúë,
ñúðöåòî ­ íàøèòå ÷óâñòâà, à òÿëîòî ­ íàøàòà âîëÿ. Ùå ðàáî-
òèì ñ âñè÷êè íàøè ñèëè, êîèòî èìàìå, ñ âñè÷êè íàøè ÷óâ-
ñòâà, êîèòî ñïîìàãàò íà íàøèòå ñèëè è ñ âñè÷êè íàøè ìèñëè,
êîèòî ñïîìàãàò çà ÷óâñòâàòà è âîëÿòà. Ùå âïðåãíåì öåëèÿ
÷îâåê íà ðàáîòà. Ùå ïîñòàâèì ñåáå ñè íà åäíà ðàçóìíà ðà-
áîòà.
Ñåãà, êîè ìîæåòå äà íàïðàâèòå çàäà÷àòà? Äî 22 ìàðò
âñåêè äà ñè âçåìå ïî åäíà òåòðàäêà è âñåêè äåí, êàòî ñòàíåòå,
ïèøåòå ïî åäíà äóìà, êîÿòî îçíà÷àâà åäíà äîáðîäåòåë. Ñóò-
ðèíòà åäíà äóìà, êîÿòî îçíà÷àâà ìèñúë, íà îáÿä åäíà äóìà,
êîÿòî îçíà÷àâà äîáðîäåòåë è âå÷åð åäíà äóìà, êîÿòî îçíà÷àâà
ñèëà. Äà âèäèì äî 22 ìàðò êàêâè äóìè ùå íàïèøåòå, êîèòî
îçíà÷àâàò ìèñúë, äîáðîäåòåë èëè ñèëà. Äà âèäèì êàêâè äóìè
ùå íàìåðèòå. Ùå òúðñèòå è ùå íàìåðèòå åäíà äóìà, êîÿòî
ñúäúðæà â ñåáå ñè ñèëà; äóìà, êîÿòî ñúäúðæà â ñåáå ñè ÷óâ-
ñòâî è äóìà, êîÿòî ñúäúðæà â ñåáå ñè ìèñúë. Àêî íå ìîæåòå
äà íàìåðèòå òðè äóìè íà äåí, òî íàïðàâåòå ïîíå íàé-ìàëêîòî
­ ïîíå åäíà äóìà äà íàïèøåòå íà äåí. È òîâà ïàê íå âè ãî
íàëàãàì. Àêî ãî ïðàâèòå, ùå èìàòå ïîëçà. Àêî ïúê êàæåòå:
“Ñ òåçè ðàáîòè ëè ùå ñå çàíèìàâàì”, [òîãàâà] êàðàéòå ñè
ñòàðèÿ æèâîò, êàêòî ñè ãî çíàåòå.
Âñåêè äåí ÷îâåê òðÿáâà äà èìà åäíà ñâåòëà ìèñúë â óìà
ñè, åäíî ñâåòëî ÷óâñòâî â ñúðöåòî ñè è åäíà äîáðà ïîñòúïêà
â òÿëîòî ñè. ×å êàòî îòèäå ïðè Áîãà, äà áúäå åäíà êíèãà,
íàïèñàíà íàé-õóáàâî, òà êàòî âèäÿò àíãåëèòå, äà êàæàò: åäíî
îòëè÷íî ñú÷èíåíèå å. Êàòî âëåçå â íîâèÿ áúäåù æèâîò, òðÿá-
âà äà áúäåì íàïèñàíà êíèãà è êàòî ÷åòàò ïî î÷èòå íè, âúâ

!&
âåæäèòå íè, â óøèòå íè, äà êàæàò, ÷å èìà íåùî õóáàâî
íàïèñàíî. Àêî òîâà íå ìîæåì äà íàïèøåì, êàêâî äðóãî ùå
íàïðàâèì ­ ùå ñå çàíèìàâàìå ñ îáèêíîâåíè ðàáîòè. Êîãàòî
ïèøåòå äóìèòå, äà íå ïîâòàðÿòå äâà ïúòè åäíà äóìà.

(Ôîðìóëà:) “Ñàìî ïúòÿò íà Õðèñòîâàòà ëþáîâ âîäè êúì

Áîãà.” (3 ïúòè)
6.33 ÷

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

17-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 24 ÿíóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

!'
 ÒÐÈÒÅ ÂÐÚÇÊÈ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà
(Âðåìåòî òèõî è õëàäíî.
Ñíåæíà ïîêðèâêà.)

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
Ïåñåíòà “Ìèñëº, ïðàâî ìèñ뺔

Âèé âñè÷êè ìèíàâàòå çà ìíîãî ó÷åíè õîðà, àâòîðèòåòè.

Òîâà íå ìîæå äà ñå îòêàæå. Òîâà å ïî îòíîøåíèå íà ïî-íèñêî-
ñòîÿùèòå îò âàñ â áèòèåòî. Íî ïî îòíîøåíèå íà îíåçè, êîèòî
ñà íàä âàñ, âèå çàâçåìàòå ñúùîòî ïîëîæåíèå, êàêâîòî çàâçå-
ìàò îíåçè, êîèòî ñà ïîä âàñ. Êàêâîòî å îòíîøåíèåòî íà ïî-
äîëíèòå êúì âàñ, òàêîâà å è âàøåòî îòíîøåíèå êúì îíåçè,
êîèòî ñà íàä âàñ.
Òðÿáâà äà ñå íàó÷èòå äà áúäåòå ñâîáîäíè. Óìúò âè äà
áúäå ñâîáîäåí, ñúðöåòî âè, âîëÿòà âè, äóøàòà âè, äóõúò âè äà
áúäàò ñâîáîäíè. Òè èñêàø äà íàïðàâèø íåùî è òðÿáâà äà
áúäåø ñâîáîäåí â òîâà. Òîâà ñå îòíàñÿ äî äóõà. Èñêàø äà
ïî÷óâñòâóâàø íåùî. Òîâà ñå îòíàñÿ äî äóøàòà. Èñêàø äà
ïîêàíèø íÿêîãî â ñòàÿòà ñè. Ñòàÿòà òè òðÿáâà äà áúäå ñâî-
áîäíà, çà äà ìó ÿ äàäåø. Àêî â ñòàÿòà èìà 10 äóøè, ùå áúäå
ëè òîé ñâîáîäåí? Ùå ìó äàäåø åäíà ñòàÿ, â êîÿòî äà íÿìà
íèêîé. È òîé äà ðàçïîëàãà ñ íåÿ, êàêòî ñè èñêà.
Íÿêîé ïúò êàçâàìå: “Äà áúäåì äîáðè.” Åäíà ðàáîòà êîãà
å äîáðà? Îíçè, êîéòî ãîâîðè íà ôðåíñêè, êîãà ãî âëàäåå äîá-
ðå? Êîãàòî ïèøå áåç ïîãðåøêà è ïðîèçíàñÿ äóìèòå áåç ïî-
ãðåøêà. Êàçâàø: “Òîé çíàå ôðåíñêè åçèê.” Àêî òîé ïèøå è
íà 5 äóìè ïðàâè 5 ïîãðåøêè, àêî òóðÿ ïîãðåøíî óäàðåíèÿòà,
òîé íå çíàå ôðåíñêè. Áúëãàðèòå ñ óäàðåíèÿ ìíîãî íå ñå çàíè-
ìàâàò, ïîíåæå å ìíîãî ñëîæíî ñ óäàðåíèÿ (çíàöè çà óäàðå-
íèÿ). Â ñòàðîáúëãàðñêèÿ åçèê âñå èìà óäàðåíèÿ. À ïúê áúëãà-
ðèíúò ñåãà êàçâà: “Çàùî äà ñè ãóáèì âðåìåòî? Äà îïðîñòèì
åçèêà.” À ïúê ôðàíöóçèòå òóðÿò óäàðåíèÿ.  áúëãàðñêè åçèê

!
íå ñå ñðè÷àò äóìèòå, íî â àíãëèéñêèÿ ñå ñðè÷àò. È àêî íå
çíàåø äà ñðè÷àø äóìèòå â àíãëèéñêèÿ åçèê, íÿìà äà çíàåø
äîáðå ïðîèçíîøåíèåòî è ïðàâîïèñà.
Âñÿêà áóêâà ñè èìà ñâîÿ ñìèñúë. Âèå èçó÷àâàòå åçèêà,
íî ñòå ãî èçó÷èëè ìíîãî ìåõàíè÷íî. Âèé íàïðèìåð êàçâàòå
äóìàòà “äîáðî”. Íî äîáðîòî ñè èìà ñâîè åëåìåíòè. Êîëêî
åëåìåíòè èìà äîáðîòî? Ñ êîëêî áóêâè ñå ïèøå òàçè äóìà íà
áúëãàðñêè? (­ “Ñ 5.”) Àêî ïèøåòå íà àíãëèéñêè, çíàåòå ëè
êîëêî áóêâè ùå óïîòðåáèòå? (­ “4.”) Ïèøå ñå ñ äâå o: good. Â
ìóçèêàòà èìà åäèí çàêîí: ìîæå äà ïîâòîðèòå åäíà íîòà,
íàïðèìåð èìàòå äî, äî. Òîâà ñå êàçâà ïðèìà. Íî êàòî âçåìåø
òåçè äâà òîíà äî, òå ñå ðàçëè÷àâàò. Íå ñà âñå åäíî è ñúùî
íåùî. Íàïðåæåíèåòî íà ïúðâèÿ è âòîðèÿ òîí ñå ðàçëè÷àâàò.
Òè íèêîãà íå ìîæåø äà èçïååø åäíî äî äâà ïúòè åäíàêâî.
Âòîðîòî äî ñå ðàçëè÷àâà. Èìà èçâåñòíè òðåïòåíèÿ, êîèòî
óõîòî íå ñúçíàâà. Ïúðâîòî äî âçåìàø ïî-ñèëíî, à ïúê âòîðîòî
­ ïî-ñëàáî. Ðàçëè÷àâàò ñå. 4 èëè 5 ïúòè äà âçåìåø äî, ìåæäó
òÿõ èìà âñå åäíî ðàçëè÷èå.
Âèå íÿêîé ïúò ñå êðèòèêóâàòå. Êðèòèêà å îòëè÷íà íàóêà,
íî òÿ å çà ïîñâåòåíè õîðà. Êàòî ñòàíåø ñâåòèÿ, òîãàâà Ãîñïîä
ùå òè äàäå ïîñò äà êðèòèêóâàø äðóãèòå. Êàòî ïèøåø íà åäèí
ïðîôåñîð íà áúëãàðñêè åçèê, òîé ùå êîðèãèðà.
Âèå òðÿáâà äà èçó÷àâàòå åçèêà. Òîé èìà Áîæåñòâåíî
ïðîèçõîæäåíèå. Áúëãàðñêèÿò åçèê å åäíî íàðå÷èå íà Áîæåñò-
âåíèÿ åçèê. Àíãëèéñêèÿò åçèê è äðóãèòå åçèöè ñà âñå íàðå÷èÿ
íà òîçè åçèê. Ùå òðÿáâà äà èçó÷àâàòå òîçè Áîæåñòâåí åçèê.
Àêî èçìåíèø èíòîíàöèÿòà íà äóìàòà “äîáðî”, ñïîðåä ìÿñòî-
òî â èçðå÷åíèåòî, ìîæå äà ñå âçåìå êàòî ïðèëàãàòåëíî èëè
êàòî ñúùåñòâèòåëíî.
Àêî âëåçåòå â äðóãèÿ ñâÿò, íå â áúäåùå, íî ñåãà, àêî
èñêàòå äà âëåçåòå â äðóãèÿ ñâÿò, íà ïîðòèòå êàêâà äóìà ùå
êàæåòå, íà äóõîâíèÿ åçèê? “Ìîëÿ, ìîãà ëè äà âëÿçà âúòðå?”
Íà îíçè, êîéòî ñåäè ïî-ãîðå îò òåáå, íà ïî-ãîëåìèÿ è ïî-
ñèëíèÿ, ìîæåø äà ñå ìîëèø; íà îíçè, êîéòî ñåäè ïî-íèñêî
îò òåáå, òè ìó çàïîâÿäâàø. Íà ïî-ñèëíèÿ êàçâàø: “Ìîëÿ”, à
ïúê íà ïî-äîëíèÿ îò òåáå êàçâàø: “Èäè.” Êàçâàø íà ñëóãàòà
ñè: “Èäè.” Íî â áúëãàðñêèÿ åçèê äóìàòà “èäè” èìà äâå çíà÷å-
íèÿ. Èäå íÿêîé îòíÿêúäå êúì òåáå. Ïîñëå, êàçâàìå “èäè”,

!
ò.å. âúðâè íàòàòúê.
Äóõîâíèÿò åçèê å ìíîãî ñëîæåí. Òàì èìà òàêèâà óäàðå-
íèÿ, ÷å ñàìî îò óäàðåíèÿ ùå òè ñå çàìàå ãëàâàòà. Âñè÷êè âèå
âñå ñòðàäàòå îò óäàðåíèÿ, êàòî íå çíàåòå êàê äà ãè ïîñòàâèòå.
Âñè÷êè âèå ñòðàäàòå îò òîâà. Ùå âè ïðèâåäà èäåÿòà, ùå âè
èçÿñíÿ èäåÿòà, êîÿòî èìà â ìîÿ óì. Åäèí öàð èçëÿçúë èíêîã-
íèòî, íà áúëãàðñêè ùå êàæåì: ïðåäðåøåí. Ãëåäà åäèí áåäåí
÷îâåê ñúñ ñúäðàíà ðèçà, ñúñ ñúäðàíè ãàùè, ñâèðè ñ åäíà ãúäóë-
êà. Äåöàòà, ìîì÷åòà è ìîìè÷åòà, èãðàÿò íàîêîëî. Öàðÿò êà-
çàë: “Êîëêî ñà áåäíè òåçè õîðà!” Âëÿçúë âúòðå ïðè òÿõ, òå
ìó ïîèãðàëè è òîé èì äàë åäíà êðóïíà ñóìà è îíçè ìèñëåë,
÷å ùå ñòàíå ùàñòëèâ. È ñòàíàë ãîëÿì òúðãîâåö íà ïàìóê.
Åäèí äåí åäíà ãîëÿìà òîïêà ïàìóê ïàäíàëà íà ðúêàòà ìó è
ðàìîòî ãî çàáîëÿëî. È ÷óë öàðÿò, ÷å òîé çàáîëÿë.
Òè êàçâàø: “Ìíîãî ñúì íàñêúðáåí. Òúæíà å äóøàòà ìè.”
Îò êàêâî å òúæíà äóøàòà òè? Âñè÷êè ñòðàäàò îò ïðåæäåâðå-
ìåííè æåëàíèÿ, îò ïðåæäåâðåìåííè ïîñòúïêè, îò ïðåæäåâðå-
ìåííè ìèñëè, îò ïðåæäåâðåìåííè ðàáîòè.
È ïúðâèÿò ÷îâåê ïîñòðàäà îò ïðåæäåâðåìåííè íåùà.
Ãîñïîä ìó êàçàë: “Íå å âðåìå äà ñå çàíèìàâàø ñ îíîâà äúð-
âî.” Àäàì áåøå îòëè÷åí çîîëîã; ñ áîòàíèêà íå ñå çàíèìàâàøå.
Îïàñíà ðàáîòà å òîâà. Ñ æèâîòíèòå ìîæåø äà ïîñòúïâàø
êàêòî èñêàø, íî ñ ðàñòåíèÿòà ùå áúäåø âíèìàòåëåí. Òàçè
íàóêà íå å çà òåáå îùå. Àäàì áåøå ìíîãî ïîñëóøåí. Íî òîé
èìàøå åäíà ñåñòðà, ðîäåíà ñ íåãî, à ïúê òÿ çà áîòàíèêàòà
äóøà äàâàøå ­ äà èçó÷àâà ðàñòåíèÿòà. Âñè÷êè ðàñòåíèÿ ãè
çíàåøå è êàçà âåäíúæ: “Âèäÿõ åäíî äúðâî.” Àäàì º êàçà: “À,
íå ãî áóòàé.” Òÿ êàçà: “Èñêàì äà çíàì êàêâî å ñêðèòî â íåãî,
êàêâî èìà â íåãî.” Àäàì êàçà: “Àç íå ñå çàíèìàâàì ñ íåãî.”
Åâà êàçà: “Êàçà ìè åäèí ïðîôåñîð ïî áîòàíèêà, ÷å æåëàå äà
ìè ïðåäàâà ïî òàÿ íàóêà.” Ïðàòèõà ñïåöèàëíà êîìèñèÿ äà
äîéäå åäèí ïðîôåñîð â øèðîêèÿ ñâÿò. Òîé áåøå îáëå÷åí ñúñ
ñâîÿòà ìàíòèÿ.
Ïîíåæå Àäàì èìàøå ìíîãî ðàáîòà ïî çîîëîãèÿ, òîé
îñòàâè Åâà äà ñå çàíèìàâà ñ áîòàíèêàòà. È çàïî÷íà ðàçãî-
âîðúò ìåæäó Åâà è òîçè ïðîôåñîð. Ïðîôåñîðúò ïîïèòàë Åâà:
“Êàêâî ìèñëèòå çà òîâà ðàñòåíèå?” Åâà êàçàëà: “Íà íàñ íè
êàçàõà, ÷å â òîâà ðàñòåíèå ñå êðèÿò îïàñíè ðàáîòè è ÷å êîéòî

!
ÿäå îò íåãî, óìèðà.” Ïðîôåñîðúò êàçàë: “Âèå íå ñòå
ðàçáðàëè. Íå å òàêà, êàêòî âè å êàçàë Îíçè. Âúòðå â òîâà
ðàñòåíèå ñå êðèÿò òàéíèòå íà æèâîòà. ×îâåê, êîéòî ÿäå
îò íåãî, ñòàâà êàòî Áîãà. Âñåñèëåí å, ìîæå äà ñúçäàâà
ñëúíöà, ñâåòîâå, öåëè âñåëåíè. Âúâ âñè÷êî å ñâîáîäåí.”
Âèé ñåãà ùå òóðèòå åäèí êðèòè÷åñêè óì è ùå êàæåòå, ÷å
Åâà å íàïðàâèëà ïîãðåøêà. Àêî âèå áÿõòå íà ìÿñòîòî íà Åâà,
êàêâî ùÿõòå äà íàïðàâèòå? Àç âè ïèòàì: Êîãàòî åäíà ìëàäà
ìîìà ìèíàâà ïîêðàé åäíî êðàñèâî äúðâî, íàðå÷åíî “ìîìêîâî
äúðâî”, óâèñíàëî ñ õóáàâè ïëîäîâå, òÿ êàòî ãî ïîãëåäíå, æåëàå
äà ãî áóòíå. Íå áóòàé òàì. Íà íåÿ ñå èñêà äà âçåìå, äà âèäè
êàêâî å òîâà ìîìêîâî äúðâî. Êàæåòå ìè: Êîé îò âàñ áè óñòîÿë
íà òàêîâà ìîìêîâî äúðâî? Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òîâà å õëåáíî
äúðâî, à âèå ñòå ãëàäåí, 3­4 äåíà íå ñòå ÿëè.
Èìà çàáëóæäåíèÿ â äèøàíåòî, îò êîèòî èäàò áîëåñòèòå.
Èìà ìíîãî ñèñòåìè çà äèøàíå è â Èíäèÿ, è â Åâðîïà. Âñè÷êè
òåçè ñèñòåìè íå ñà íàïðàâèëè õîðàòà ùàñòëèâè. Òè êàçâàø:
“Òðÿáâà äà ìèñëèì.” Õóáàâî, íî êîëêî õîðà ìèñëÿò ïðàâèë-
íî? Òè òðÿáâà äà çíàåø äà ìèñëèø ïðàâèëíî, èíà÷å ùå ñè
íàâëå÷åø íåïðèÿòíîñòè. Êàçâàø: “×îâåê òðÿáâà äà æèâåå.”
Äîáðå, íî êàê òðÿáâà äà æèâåå? Íèå æèâååì, íî òîçè æèâîò,
â êîéòî æèâåÿò õîðàòà, íå å îíçè æèâîò, êúì êîéòî íèé ñå
ñòðåìèì.
Àç íå èñêàì ñåãà äà ñïðåòå êðèòèêóâàíåòî. Êðèòèêàòà ÿ
îñòàâåòå çà â áúäåùå, çà ïî-íàòàòúê. Òè êàçâàø: “Àç íå ìîæàõ
äà èçïîëçóâàì æèâîòà ñè.” Ìîãà äà âè çàïèòàì: Çàùî íå ìî-
æàõòå äà èçïîëçóâàòå æèâîòà ñè? Äà äîïóñíåì, ÷å èìàòå åäèí
áîãàò ÷îâåê. Òîé å áèë áîãàò, æèâÿë å òðåçâåíî, âèíî íå å
ïèë, íà àâòîìîáèë íå ñå å êà÷èë, êîïðèíåíè ÷îðàïè íå å íî-
ñèë, õóáàâà øàïêà íå å òóðÿë íà ãëàâàòà ñè, êîïðèíåíà ðèçà
íå å íîñèë, êîêîøêè è ïóéêè íå å ÿë. Âúçäúðæàë ñå å. Áàíèöà
íå ñà ìó òî÷èëè, ñëàäêèøè íå å ÿë. È êàçâàø: “Íå ìîæàõ äà
ñè èçæèâåÿ.”
Õóáàâî. Çà äà áúäåø ùàñòëèâ, òîâà, êîåòî ãî íîñèø,
òðÿáâà äà òå îáè÷à è òè òðÿáâà äà ãî îáè÷àø. Òâîèòå îáóùà
òðÿáâà äà òå îáè÷àò è òè òðÿáâà äà ãè îáè÷àø. Àêî òè íå ãè
îáè÷àø è òå íå òå îáè÷àò, òè ùàñòëèâ íå ìîæå äà áúäåø.
Ðúêàâèöèòå òè òðÿáâà äà òå îáè÷àò è òè äà ãè îáè÷àø. Òè

!!
êàçâàø: “Äà ãëåäàì âñè÷êî.” Íå, âñè÷êî íÿìà äà ãëåäàø. Àêî
ïîãëåäíåø òîâà, êîåòî íå òå îáè÷à è òè íå ãî îáè÷àø, ùå
áúäåø íåùàñòåí. Íå ñàìî äà ãî îáè÷àø è íå ñàìî òî äà òå
îáè÷à, íî åäíîâðåìåííî è äâåòå.
Òè êàçâàø: “Êàê äà ãî îáè÷àì?” Âèé çíàåòå êàê äà îáè-
÷àòå. Äà îáè÷àø íÿêîãî å ïðîñòî ïîäîáíî êàêòî êîãàòî îáè-
÷àø öâåòå. Ñóòðèíòà ìîìàòà, êàòî ñòàíå, ùå îòèäå íà èçâîðà,
ùå âçåìå íàé-õóáàâàòà âîäà è ùå íàïîè êîðåíà íà öâåòåòî.
Òîâà çíà÷è äà îáè÷àìå åäíî öâåòå. È öâåòåòî, ïîíåæå èìà
ïîâå÷å ëþáîâ, ïóùà ïîâå÷å óõàíèå. Ëþáîâòà, êîÿòî èçëèçà
îò òîâà öâåòå êúì òåáå, òè êàçâà: “Ìíîãî òè áëàãîäàðÿ, ÷å
ìå ïîëÿ.” Ïîëèâàíåòî íà ðàñòåíèåòî å îáè÷ êúì íåãî. Àç
ñúì äàë íåùî, êàòî ñúì ïîëÿë öâåòåòî, íî â ñåáå ñè íèùî íå
ñúì äàë. Íå îòèâàì äà ãî ìèëâàì, çàùîòî àêî ãî ìèëâàì,
ùå ãî îñàêàòÿ íÿêîé ïúò. Èñêàø äà ìèëâàø íÿêîé ÷îâåê,
òîãàç ùå ãî îñàêàòèø.
Ãîëÿìà íàóêà å òîâà. Òåïúðâà òðÿáâà äà íàó÷èø êàêâî å
ìèëâàíå. Áîã, çà äà íè ìèëâà, òðÿáâà äà íè èçïðàòè òîïëèíà,
ñâåòëèíà, âúçäóõ. Âèé ìèñëèòå, ÷å òðÿáâà äà ìèëâàòå ñ ðúöåòå
ñè. Çíàåòå ëè êîëêî ñà ãðóáè ðúöåòå? Àêî ïèïíà ñóõî äúðâî
è òî îæèâåå, òîãàâà ðúöåòå ñà áîãàòè. Àêî íå îæèâåå, äà çíà-
åòå, ÷å ðúöåòå âè íÿìàò òîâà çíàíèå.
Ñåãà âèå ùå âëåçåòå â åäíî ïðîòèâîðå÷èå. Òîâà, êîåòî
âè ãîâîðÿ, òðÿáâà äà ãî ó÷èòå. Íàïðèìåð, àêî âèå èçó÷àâàòå
ñúâðåìåííîòî ïåíèå, îïåðíîòî ïåíèå. Âèå çíàåòå ëè êàêâî
íåùî å îïåðà? Âèå, çà äà ïååòå êàòî îïåðåí ïåâåö, òðÿáâà äà
çíàåòå ìíîãî íåùà; òðÿáâà äà èìàòå îáõîäà, èíòîíàöèÿ, ðàç-
áèðàíèå. Íÿìà äà ïååø ñàì; òðÿáâà äà çíàåø íà âñåêèãî êàê
äà îòãîâàðÿø. Âñè÷êè íÿìà äà ñòàíåòå ïåâöè, íî âñè÷êè òðÿá-
âà äà çíàåòå äà ïååòå. Âèé âñè÷êè íÿìà äà áúäåòå îðàòîðè,
íî òðÿáâà äà çíàåòå êàê äà ãîâîðèòå. Âèé âñè÷êè íÿìà äà ñå
íàó÷èòå äà âúðâèòå, ñâåòëèíàòà âúðâè, íî âñå òàêè òðÿáâà
äà çíàåø êàê äà âúðâèø, êàê äà áÿãàø. Èìà õîðà, êîèòî,
êàòî áÿãàò, ïðàâÿò ãîëåìè êðà÷êè, à ïúê äðóãè ïðàâÿò ìàëêè.
Êàêâà å ðàçëèêàòà ìåæäó òåçè, êîèòî, êàòî áÿãàò, ïðàâÿò
ãîëåìè êðà÷êè, è äðóãè, êîèòî ïðàâÿò ïðè áÿãàíå ìàëêè
êðà÷êè? Îíçè, êîéòî ïðàâè ãîëåìè êðà÷êè, òîé å ìíîãî óïëà-
øåí, à ïúê îíçè, êîéòî ïðàâè ïî-ìàëêè êðà÷êè, å ïî-ìàëêî

!"
óïëàøåí. Êîå å ïî-õóáàâî: äà ñêà÷àø èëè äà íå ñêà÷àø? Äà
ñêà÷àø.
Ïî-äîáðå å ÷îâåê äà íàïðàâè íÿêîÿ ãðåøêà [è] äà å ñâî-
áîäåí, îòêîëêîòî äà íå å íàïðàâèë ïîãðåøêè è äà íå å ñâîáî-
äåí. Àêî âè òóðÿò â åäíî øèøå, ùå áúäåòå ÷èñòè, íÿìà äà
ïàäíå íèòî åäíà êàïêà îò ãëàâàòà âè, íî òàÿ ÷èñòîòà íå å
äîñòàòú÷íà. Âñè÷êè èñêàòå äà áúäåòå ÷èñòè è ñâåòè, äà âè
çàòâàðÿò íÿêúäå. Âèå èìàòå ÷óæäè èäåè. Íèå ñìå èçëåçëè îò
ðúöåòå íà Áîãà, íèå ñìå ÷èñòè; íå÷èñòîòàòà å äîøëà îòïîñëå.
Òÿ íå ìîæå äà ïðîíèêíå â äóøàòà è âñè÷êè ñòðàäàíèÿ è ìú÷å-
íèÿ ñà ìåòîäè íà ÷èñòåíå íà íå÷èñòîòèèòå. Êîãàòî òè ñòðà-
äàø, ñå ÷èñòèø. Âñè÷êè âèå çíàåòå êàê ñå ÷èñòèòå. Àç, êîéòî
îáè÷àì òîëêîç ÷èñòîòàòà, íÿêîé ïúò ïîãëåäíà è âèäÿ ïåòíî
íà äðåõèòå ñè. Èñêàì äà çíàÿ êàê å ïàäíàëà òàçè êàïêà.
Èçñëåäâàì äàëè å îòäÿñíî èëè å îòëÿâî, èç÷èñëÿâàì äàëè å
ïî-áëèçî èëè ïî-äàëå÷ îò óñòàòà. Èç÷èñëÿâàì ìàòåìàòè-
÷åñêè, ïðàâÿ ñêèöà êúäå å ïåòíîòî. Òîâà ñà íàó÷íè èçñëåäâà-
íèÿ. Èëè åäíî ïåòíî ïàäíå íà êðàÿ íà ïàëòîòî, äîëó ­ ïàê
ïðàâÿ ñêèöà, èçìåðâàì êîëêî å ãîëÿìî.
Òè ùå êàæåø: “Òîâà ëè îñòàíà íà íàñ? Íèå ñ ãîëåìè
ðàáîòè ùå ñå çàíèìàâàìå.” Àç ñå ðàäâàì, ÷å ñå çàíèìàâàòå ñ
ãîëåìè ðàáîòè, íî â ãîëåìèòå ðàáîòè èìà ãîëÿìî ãëàâîáîëèå.
Èñêàø äà áúäåø áîãàò. Õóáàâî, íî ãîëÿìîòî áîãàòñòâî íîñè
ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. Âèå íå èñêàòå äà áúäåòå ñèðîìàõ, íî çíàå-
òå ëè, ÷å ãîëåìè äîáðîäåòåëè ñå êðèÿò â ñèðîìàøèÿòà? Ïî-
ãðåøêàòà âè å, ÷å èñêàòå äà áúäåòå áîãàòè, êîãàòî íå òðÿáâà
äà áúäåòå áîãàòè. Íÿêîé ïúò íå èñêàòå äà áúäåòå ñèðîìàñè,
êîãàòî òðÿáâà äà áúäåòå ñèðîìàñè. Íÿêîé ïúò òðÿáâà äà áú-
äåòå ñèðîìàñè.
Äðóãîÿ÷å òðÿáâà äà ðàçáèðàòå ïîä äóìàòà “ñèðîìàøèÿ”.
Âèå ïîä äóìàòà “ñèðîìàõ” ðàçáèðàòå ÷îâåê, êîéòî íÿìà ïàðè,
åäèí áåäíÿê, êîéòî íÿìà íèêàêâè óñëîâèÿ. Òîâà å ïðàâî, íî
òîâà îò÷àñòè å âÿðíî. Òè â ñèðîìàøèÿòà ùå íàó÷èø êàêâî
íåùî å ñìèðåíèåòî. Íå ìîæå äà ðàçáåðåø êàêâî íåùî å ñìè-
ðåíèåòî, àêî íå ñè ñèðîìàõ. Çà äà íàó÷èø ñìèðåíèåòî, íàé-
ïúðâî ùå áúäåø áåäåí. Ïîñëå, çà äà ñå íàó÷èø íà ñìèðåíèå,
òðÿáâà äà áúäåø è áîãàò. È â áîãàòñòâîòî ñå ó÷è ñìèðåíèåòî.
Èìà åäíî ñìèðåíèå, êîåòî ó÷è ñèðîìàõúò. À èìà è ñìèðåíèå,

!#
êîåòî ó÷è áîãàòèÿò. Âèå èñêàòå âñè÷êè äà ó÷èòå âñå
ñìèðåíèåòî íà áîãàòèÿ. Òîâà å ìíîãî òðóäíà íàóêà. Íàé-
ïúðâî ùå íàó÷èø ñìèðåíèåòî íà ñèðîìàøèÿòà.
(Ó÷èòåëÿò çàïèñà íà äúñêàòà [5] áóêâè: ë, á, î, â, ü.)
Êàêâî ðàçáðàõòå? Ùå ïîñòàâèì þ, çà äà ñòàíå “ëþáîâü”*. Çà
äà äîéäå ëþáîâòà â òåáå, òè òðÿáâà äà äîáèåø íàé-ïúðâî
èçâåñòíè êà÷åñòâà. Åäíî ëþáîâíî ÷óâñòâî íå ìîæå äà äîéäå
â òåáå, àêî íàé-ïúðâî íå ñå ñâúðæåø ñ òåçè òðåïòåíèÿ, êîèòî
èäàò îòãîðå. Ëþáîâòà èäå îòãîðå, îò Áîãà. Òè íÿìà äà î÷àê-
âàø ëþáîâòà îò çåìÿòà íÿêúäå. Òè òàêà ùå ñå ñàìîçàáëóäèø.
Ëþáîâòà òðÿáâà äà èçëåçå îò òâîÿ óì. Àêî èçëåçå îò òâîåòî
ñúðöå, äðóã å íåéíèÿò ïðîèçõîä. Àêî ïúê èçëåçå îò òâîåòî
òÿëî, ïàê å äðóã ïðîèçõîäúò º.
Íàé-ïúðâî, â ëþáîâòà òè òðÿáâà äà ñå íàó÷èø äà âúçïðèå-
ìàø. Íÿìà äà áúäåø ãîðäåëèâ. Ãîðäîñòòà å ïëàíèíñêè âðúõ.
Ãîðäåëèâèÿò ÷îâåê å ïëàíèíñêè âðúõ. Òè, çà äà ðàçáåðåø
ëþáîâòà, òðÿáâà äà áúäåø åäíà äîëèíà. Òîâà, êîåòî Áîã òè
äàâà, òðÿáâà äà ãî âúçïðèåìåø è äà ãî îáðàáîòèø. Ìîæå äà
òè å ïðèÿòíî èëè íåïðèÿòíî, íî ùå òðÿáâà äà ÿ ñâúðøèø
äîáðå ðàáîòàòà ñè.
Âñÿêà ðàáîòà, äîáðå ñâúðøåíà, íîñè áëàãîñëîâåíèå; à
ïúê âñÿêà ðàáîòà, êàòî íå å äîáðå ñâúðøåíà, íå íîñè áëàãî-
ñëîâåíèå. Òè ìîæå äà ñå çàíèìàâàø ñ ëþáîâòà, íî ëþáîâòà
å ðàáîòà. È òàçè ðàáîòà òðÿáâà äà ñå ñâúðøè áåç ïîãðåøêà.
Íàïðèìåð êàê ùå îöåíèø åäèí ÷îâåê, êîéòî òå îáè÷à, êîéòî
òè äàâà âñè÷êî, àêî íå çíàåø äà âúçïðèåìàø è äà îöåíèø
òîâà, êîåòî òè äàâà? Ïðè ëþáîâòà, àêî òè äàâàò âîäà, îò íåÿ
íå òðÿáâà äà ïàäíå íèòî åäíà êàïêà íà çåìÿòà. È îò çàïó-
øàëêàòà íå òðÿáâà äà ñå èçïàðè åñåíöèÿòà. Â ëþáîâòà òîâà,
êîåòî òè å äàäåíî, íå òðÿáâà äà ãî îïîðî÷àâàø. Èìåòî, ñúäúð-
æàíèåòî è ïðîÿâàòà íà ëþáîâòà íå òðÿáâà äà ñå îïîðî÷àâàò.
Âñè÷êè õîðà ÷ðåç ëþáîâòà ñå çàïîçíàâàò. Íàé-ïúðâî ñå
ñðåùàò êàòî àíãåëè, ïîñëå ñòàâàò êàòî õîðà è ïîñëå ­ êàòî
æèâîòíè. ×åñòî ñúì ïðèâåæäàë ïðèìåðà íà îíçè òóðñêè áåé.
Åäèí ìó êàçâà: “Òè ñè êíÿç íà êíÿçåòå.” Òîé áèë ñâîáîäåí.
Ïîñëå ñå ñãîäèë. Êàòî ñå ñãîäèë, ìó êàçàëè: “Áëèçî äî õîðàòà

* ëþáîâü ­ ñïîðåä ïðàâîïèñà äî 1945 ã.

!$
ñè.” Êàòî ñå îæåíèë, êàçàëè ìó: “Ñ õîðàòà ñè íàåäíî.” Ïîñëå
òîé íàïóñíàë æåíà ñè. Êàçàëè ìó: “Òè ñè çà ñìÿõ íà âñè÷êè,
ïîñìåøèùå.” Íàé-ïúðâî çàïî÷âàòå êàòî êíÿçå, ïîñëå èäâàòå
äî íèâîòî íà õîðàòà, ïîñëå ñòàâàòå êàòî æèâîòíè, à èìà è
ñúñòîÿíèå îò æèâîòíî ïî-ëîøî.
Âèé êàçâàòå: “Íèå ñìå ãðåøíè õîðà.” Îñòàâåòå âàøèòå
ãðåõîâå. Òå ñà âúíøíè ðàáîòè. Àêî àç íå ãîâîðÿ åäèí åçèê,
òîâà íå ïîêàçâà, ÷å ñúì ãëóïàâ. Àêî íÿêîé íå ãîâîðè äîáðå
àíãëèéñêè, òîâà íå ïîêàçâà, ÷å å ãðåøåí ÷îâåê. Êîÿ å íàé-
ìåêàòà äóìà, ñ êîÿòî äåöàòà çàïî÷âàò? Äåöàòà çàïî÷âàò ñ
äóìàòà “ìàìî”. Êîãàòî ïðîèçíåñåø à äîáðå, çíà÷è òè ñè â
êðàÿ íà ðàáîòàòà è ñè äîâîëåí. À êîãàòî ïðîèçíåñåø à ëîøî,
çíà÷è â êðàÿ íå ñè äîâîëåí. Ïîä äóìàòà “áëàãîñò” çâóêúò à
èìà õóáàâî ïðîèçíîøåíèå. Àêî èñêàø äà íàìåðèø â áúëãàð-
ñêè ïðîèçíîøåíèåòî íà à, ùå ãî íàìåðèø â äóìàòà “áëàãîñò”.
È òîâà ùå ñå îòðàçè âúðõó âàøèÿ óì, âúðõó âàøàòà âîëÿ. Â
áóêâàòà à òè ñè íàòîâàðåí âå÷å ñ íÿêàêâà èäåÿ, ñ íÿêîå âïå-
÷àòëåíèå, ñ íÿêîå ÷óâñòâî, èñêàø äà èçâúðøèø íÿêàêâà ðàáî-
òà. Àêî àç âçåìà òîâàð íà ãúðáà ñè, êîëêîòî òîçè òîâàð å ïî-
òåæúê, òîëêîâà àç òðÿáâà äà èìàì ïî-çäðàâà îñíîâà. Àêî
ìàëêî êðúøíå êðàêúò ìè, ìîãà äà ïàäíà íÿêúäå è äà ñè èç-
êúë÷à êðàêà.
Òà, ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå ìíîãî óìåí, êîãàòî íîñè òîâàðà
ñè. Òè êàçâàø: “Òðÿáâà äà èìàìå åäíà âåëèêà èäåÿ.” Òàçè
âåëèêà èäåÿ å â òåáå. Íÿêîé ïúò èñêàòå äà èìàòå ãîëåìè
ñêúïîöåííè êàìúíè, çëàòî. Áîãàòèòå õîðà íå ñà äîâîëíè,
ïîíåæå çëàòîòî å ïîãúëíàëî òåõíèòå ÷óâñòâà. Â ñâåòà, àêî
èñêàòå íåäîâîëíè õîðà, òúðñåòå ãè ìåæäó áîãàòèòå õîðà,
ïîíåæå ñúðöåòî èì å îòèøëî ìåæäó áîãàòèòå õîðà. Òè íå
ìîæåø äà îòèäåø ïðè Áîãà, ïîíåæå ñè áîãàò, ïîíåæå ñè ñâúð-
çàí. Íà äâàìà ãîñïîäàðè íå ìîæå äà ñå ñëóæè. Òè êàçâàø:
“Ãîñïîäè, àç èñêàì äà Òè ñëóæà, íî ïàðè÷êèòå ìè äà íå ìè
áóòàø.” Òè ìîæåø äà áúäåø ó÷åí, ìîæåø äà êàæåø: “Èñêàì
äà Òè ñëóæà, Ãîñïîäè, íî çíàíèåòî äà íå áóòàø.” Îò èçâåñòíî
çíàíèå òðÿáâà äà ñå îñâîáîäèø.
Íàïðèìåð èäåÿòà òè çà ëþáîâòà, òúëêóâàíèåòî òè çà ëþ-
áîâòà. Òè êàçâàø: “Êàê äà îáè÷àì?” Àêî âè ïîïèòàò êàê äà
âè îáè÷àò, çíàåòå, íî êàê äà îáè÷àòå, âñåêè ñè èìà âúðõó

!%
òîâà ñâîé ìåòîä. Àç íå ñúì íàìåðèë äâà íà÷èíà íà ëþáîâòà
åäíàêâè. Òè íå ìîæåø äà îáè÷àø âñè÷êè õîðà ïî åäèí è ñúùè
íà÷èí. Àêî äàäåø âîäà, âñè÷êè õîðà íå ïèÿò åäíàêâî êîëè-
÷åñòâî âîäà. È àêî îáè÷àø åäèí ÷îâåê, ùå çíàåø êîëêî âîäà
òðÿáâà äà ìó äàäåø, à íå äà ïëèñíå èçëèøíàòà âîäà. Òîâà íå
å ëþáîâ. Âñè÷êàòà âîäà, êîÿòî ìó äàâàì, òðÿáâà äà ÿ èçïèå è
ïîñëå òðÿáâà äà èìà åäèí ïëàò è äà èçòðèå ñ íåãî, òà íèùî
äà íå ñå èçãóáè. À ïúê òè íàé-ïúðâî îáè÷àø åäèí ÷îâåê è
ïîñëå ïîäõâúðëèø ëþáîâòà, êàòî äðåõà. Òàêà òè îñàêàòÿâàø
ñåáå ñè.
 ëþáîâòà òè íàé-ïúðâî ùå ñå ïîâäèãíåø è ïîñëå ùå ñå
óíèæèø. Â ëþáîâòà íàé-ïúðâî òè ùå ïîâäèãíåø åäíî ñú-
ùåñòâî â òâîåòî ñúçíàíèå è ìèñëèø, ÷å òîé å ñúâúðøåí è ÷å
èìà âñè÷êè äîáðîäåòåëè. È îíçè ìèñëè, ÷å å íàìåðèë åäèí
ïîêëîííèê è ñå çàðàäâà. Åäèí äåí, âèå ãî âçåìåòå îòâúòðå è
ãî õâúðëèòå â òèíÿòà. Êàêâà å òàÿ ëþáîâ? Çàùî ùå ãî äèãíåø
ãîðå è ïîñëå ùå ãî õâúðëèø? Çàùî ùå èìàø åäíà õóáàâà
ìèñúë è ïîñëå ùå ÿ òóðèø â êàëòà? Èëè èìàø åäíî õóáàâî
÷óâñòâî è ïîñëå ãî õâúðëèø.
Òîâà íå å íîâî. Íàé-ïúðâî íèå ãðåøèì ñïðÿìî ñåáå ñè,
ïîñëå ­ ñïðÿìî íàøèòå áëèæíè è ñïðÿìî õîðàòà. Êîãàòî
ñúãðåøèø ñïðÿìî ñåáå ñè, êàê ùå ñå ñïðàâèø ñ òîâà? Âúð-
âèø ïî ïúòÿ è ñè óäàðèø êðàêà ­ êàêâà å òàÿ ïîãðåøêà?
Íàïðàâèë ñè ïîãðåøêàòà ñïðÿìî âàøèÿ êðàê è òðÿáâà äà
ñå èçâèíÿâàø. Êàê ùå ÿ èçâèíèø, êîãàòî óäàðèø êðàêà ñè?
Ùå âçåìåø ÷óê è ùå ìàõíåø òîçè êàìúê îò ïúòÿ. Íî ñ
òîâà íå îçäðàâÿâà êðàêúò òè. Êàê ñå èçâèíÿâàòå âèå íà âà-
øèÿ êðàê? Âèå íå ìó ñå èçâèíÿâàòå, íî êàçâàòå: “Ñòàâàò
òàêèâà ïîãðåøêè.”
Îáà÷å â èñòèíñêèÿ ïúò íà æèâîòà, ùîì òðúãíåø, îêîòî
òè ùå áúäå îòâîðåíî. Ùå ðàçãëåäàø öåëèÿ ïúò, ùå ãëåäàø
ïî ïúòÿ äàëè èìà èçäèãíàòî èëè ãëàäêî è ùå âíèìàâàø äà
íå óäàðèø êðàêà ñè. Àêî óäàðèø êðàêà ñè, íÿìàø óâàæåíèå
è ïî÷èòàíèå êúì íåãî. Òîãàâà íÿìàø óâàæåíèå êúì äîáðîòî
â ñâåòà. Ùîì íÿìàø óâàæåíèå è ïî÷èòàíèå êúì äîáðîòî,
òè íå ìîæåø äà ãè íàïðàâèø. Òè ìîæåø äà ãî íàïðàâèø,
íî òîâà íå å äîáðî.
Ñåãà, äà ìå ðàçáåðåòå ÿñíî. Àêî âçåìåø åäíî æèòíî çúð-

!&
íî è ãî òóðèø íà åäèí êàìúê îòãîðå, òè íå ñè ñâúðøèë
íèêàêâà ðàáîòà. Ñúùî òàêà, àêî ãî çàðîâèø íà 3­4 ïåäè
äúëáî÷èíà. Òðÿáâà äà çíàåø êîëêî ïðúñò äà òóðèø íà òîâà
æèòíî çúðíî. Äà íå ìó òóðèø ïîâå÷å êèëîãðàìè, îòêîëêîòî
òðÿáâà. Ùå ìó òóðèø ñàìî ìàëêî ïðúñò, çà äà ìîæå äà
ïîíèêíå. À ïúê îò òàçè äúëáî÷èíà, òî êàòî ïóñíå ñâîèòå
êîðåí÷åòà, ùå îñòàâèòå íà íåãîâîòî ðàçïîëîæåíèå äà
îòèâà íàäîëó êîëêîòî èñêà. Òî å íåãîâà ðàáîòà.
Äîéäå âè åäíà èäåÿ. Ïîñàäåòå ÿ âúâ âàøèÿ óì. Çíàåòå
ëè êîëêî å äåëèêàòíî äà ñå ïîñåå åäíà èäåÿ èëè åäíî
÷óâñòâî?
Àêî âëåçåòå â åäíè ñêëàä, äåòî èìà áàðóò, è àêî èìàø
ñàìî åäíà çàïàëåíà êèáðèòåíà êëå÷êà, çíàåòå ëè êàêâî ìîæå
äà ñòàíå? Çà äà ñå íàïðàâè åäíî ãîëÿìî çëî, íå ìèñëåòå, ÷å
òðÿáâà åäíà ãîëÿìà ïðè÷èíà. Àêî èìàø ñàìî åäíà êèáðèòåíà
êëå÷êà, çàïàëåíà, êàêâî ìîæå äà ñòàíå? Êàòî âëèçàø â òîçè
ñêëàä, íÿìà äà íîñèø êèáðèòåíà êëå÷êà, íÿìà äà èìà æåëåçà
íà îáóùàòà òè îòäîëó. Ùå âëåçåø ñ ïëàòíåíè îáóùà, çà äà
íå ñòàíå âçðèâ íà âçðèâíîòî âåùåñòâî.
Òàêèâà âçðèâîâå ïîñòîÿííî ñòàâàò âúâ âàñ. Íà äåí êîëêî
ïúòè ñòàâàò òàêèâà âçðèâîâå? Íàïðèìåð êàçâàò òè: “Çíàåòå
ëè òâîÿòà äúùåðÿ êîé ïúò å õâàíàëà? Äíåñ ÿ âèäÿõ â êàáàðåòî
ñ åäèí ìîìúê.” Êàçâàì: Àêî çëàòîòî ïàäíå â êàëòà, ñòàâà ëè
íà êàë? Çíàåòå ëè êàêúâ ñòóä èìà â ïðîñòðàíñòâîòî, ïðåç
êîåòî Ñëúíöåòî ïúòóâà? Âúíøíèòå óñëîâèÿ íå ñà ìîãëè äà
èçãàñÿò Ñëúíöåòî.
Âàñ âè å ñòðàõ äà èçãàñíåòå. ×îâåê èçãàñâà ñàìî ïðè
åäíî óñëîâèå ­ ïðè äúðâîòî çà ïîçíàâàíå íà äîáðîòî è çëîòî:
ïðåêúñâà ñå âðúçêàòà ìåæäó ÷îâåêà è Áîãà. È òàì å âñè÷êîòî
çëî. Çëîòî ïðåêúñâà âðúçêàòà, êîÿòî ñúùåñòâóâà ìåæäó ÷îâå-
êà è Áîãà. È ùîì ñå ïðåêúñíå òàçè âðúçêà, òè òîãàâà ïîñòîÿí-
íî ïî÷âàø äà ñå ñìàëÿâàø. È ùîì ñå ñìàëèø, íÿìà èçõîä
îòíèêúäå ­ òè óìèðàø åäèí äåí îò ñìúðòòà. È íèå óìèðàìå,
ïîíåæå ïðåêúñâàìå âðúçêàòà ñ Áîãà. Ùîì ñè ñâúðçàí ñ Áîãà,
òè ñè âúâ âå÷íèÿ æèâîò. À ùîì ïðåêúñíåø âðúçêàòà, òè âëè-
çàø â äðóã ñâÿò. È ñâåòúò íà ñìúðòòà å ðåàëåí, íî òàì ïî÷âàò
ñòðàäàíèÿ è ïðîòèâîðå÷èÿ, â êîèòî íÿìà ðàçðåøåíèå.
Òè êàçâàø: “Àç îáè÷àì Áîãà.” Ïîä òîâà ðàçáèðàì: èëè

!'
àç Ãî îáè÷àì, èëè Áîã [ìå] îáè÷à. Êîãàòî Áîã íè îáè÷à, àç
òðÿáâà äà âúçïðèåìà Íåãîâàòà ëþáîâ è äà ïàçÿ òàçè âðúçêà
ñâåùåíà. È åäèíñòâåíàòà âðúçêà, êîÿòî òðÿáâà äà ïàçÿ ñâå-
ùåíî, å âðúçêàòà íà ëþáîâòà. Ùå ÿ ÷èñòèø, çà äà íÿìà ïðàõ,
ôèí ïðàõ. Äà êàæåì, ÷å èìàòå åäíà ñâåùåíà èäåÿ. Ñóòðèíòà
êàòî ñòàíåòå, êîëöèíà âçåìåòå è ÿ ÷èñòèòå? È ïîñëå, êàòî
÷åòåòå, îöàïàòå ñòðàíèöèòå. Ùå ñè óìèåø ðúöåòå õóáàâî è
òîãàâà ùå ÷åòåø êíèãàòà. Àêî îöàïàø êíèãàòà, è óìà ñè ùå
îöàïàø. Àêî ñâèðè íÿêîé íà ïèàíî ñ íå÷èñòè ðúöå, òîãàâà
êëàâèøèòå ùå ñå îöàïàò. Àç ãëåäàì íÿêîé ïúò êëàâèøèòå
îöàïàíè.
È âè ãëåäàì íà íÿêîãî êàêâè ìó ñà äðåõèòå, îáóùàòà,
ãëåäàì êàê ñè ÷åøå êîñàòà. Íÿêîé ïúò ìó ãëåäàì î÷èòå. Äà
âèäÿ êàê ãëåäà, äàëè ãëåäà íàãîðå, íàäîëó èëè íàñòðàíè. Çà
ìåíå âñåêè ÷îâåê ãî ìåðÿ. Èìà åäíà æèöà íà ëþáîâòà è ãëå-
äàì íàêúäå å ïîãëåäúò ìó. È ãëåäàì íàêúäå å ïîãëåäúò íà
÷îâåêà. Àêî ïîãëåäúò ìó å íàäîëó îò æèöàòà, òîé å ìàòå-
ðèàëèñò; àêî å îòëÿâî, îáè÷à äà íàñèëâà; àêî å îòäÿñíî, îáè÷à
äà èçïîëçóâà õîðàòà; àêî ãëåäà íàãîðå, òîé èìà íåùî áëàãî-
ðîäíî â ñåáå ñè. Íÿêîé çàïî÷âà äîáðå: íàé-ïúðâî ïîãëåæäà
íàãîðå, ïîñëå íàëÿâî, íàäÿñíî è ñëåä òîâà íàäîëó. Íî ïîñëå
íå ñè âäèãà î÷èòå íàãîðå. Òîé å âå÷å íàïðàâèë ïúðâàòà ïî-
ãðåøêà. Íàãîðå, íàäîëó, íàñòðàíè è ïîñëå ïàê íàãîðå.
Òà, ïðè âñÿêî äåéñòâèå, êîåòî ïðàâèì, òðÿáâà äà ñå îòíå-
ñåì êúì îíàÿ Ïúðâà Ïðè÷èíà, Êîÿòî äåéñòâóâà â ñâåòà. Àêî
àç ðàáîòÿ è ñâåòëèíà íå ìå îçàðÿâà, íÿìà äà íàïðàâÿ õóáàâî
ðàáîòàòà. Òà, âèíàãè òðÿáâà äà èìàìå îíàçè Áîæåñòâåíàòà
ñâåòëèíà, çà äà ìîæåì äà æèâååì êàêòî èñêàìå.
Âñè÷êè ùå ñè íàïðàâèòå ïî åäíà ñòàè÷êà. Ïðåïîðú÷âàì
âè äà èìàòå ïî åäíà ãîðíèöà, íå âè òðÿáâà äà áúäå ìíîãî
øèðîêà. Íàé-ïúðâî ñàìî çà åäèí ÷îâåê, ñàìî çà âàñ. Ñ åäíà
ìàñè÷êà, åäèí ïðîçîðåö è åäíî ñòîë÷å. È â òàçè ñòàè÷êà äà
ðàçðåøàâàø âñè÷êè ìú÷íè âúïðîñè. Ùîì èìàø ìú÷íîòèè,
â ñâîÿòà ãîðíèöà ëåñíî ùå ãè ðàçðåøàâàø. Êîéòî èìà ãîð-
íèöà, ëåñíî ðàçðåøàâà âúïðîñèòå, à êîéòî íÿìà ãîðíèöà,
ìú÷íî ãè ðàçðåøàâà. Òîâà å íàóêà.
ß ìè ïðîèçíåñåòå ñåãà äóìàòà “ëþáîâ”. (Ó÷èòåëÿò ïðî-
èçíàñÿ äóìàòà “ëþáî┠è åäíîâðåìåííî ìàõà ñ ðúöåòå ñè

! 
íàãîðå, íàäîëó, íàñòðàíè è ïàê íàãîðå.) ß èçïåéòå ñåãà
äóìàòà “ëþáîâ”. Ùå âè èçñëóøàì âñèíöà êàê ùå èçïååòå
“ëþáîâ”.  ëþáîâòà èìàìå 12 ñàêñèè ñ öâåòÿ. È àêî èçïååòå
äóìàòà “ëþáî┠ïðàâèëíî, òî òåçè öâåòÿ ùå ñå ðàçâåñåëÿò
è ùå èçïóùàò áëàãîóõàíèå. Àêî ïúê íå ïååòå õóáàâî, òåçè
öâåòÿ ùå çàïî÷íàò äà óâÿõâàò. Ùîì óâÿõâàò òå, àç çíàÿ,
÷å òîçè ÷îâåê íå å èçïÿë â ìîÿòà ãðàäèíà õóáàâî äóìàòà
“ëþáîâ”. È ùå âèäÿ, òîçè ÷îâåê å íàïðàâèë ïîãðåøêà. Âñÿêî
åäíî öâåòå ìè ãîâîðè êúäå å íàïðàâèë ïîãðåøêà â ëþáîâòà.
12 ñàêñèè èìà â Íåâèäèìèÿ ñâÿò, êîèòî ïðåäñòàâëÿâàò âàñ.
Âèå ñòå êàçàëè âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò åäíà äóìà è òåçè ñàêñèè
ùå ïî÷íàò äà âåõíàò. È Ãîñïîä, êàòî ïîãëåäíå, ùå êàæå:
“Íåùî ñòàíà äîëó.” Ùå èçïðàâèòå äóìàòà ñè, çàðàäè
áëàãîòî íà âàøèòå öâåòÿ. Àêî ïîâåõíàò âàøèòå öâåòÿ íà
íåáåòî, âèå íå ìîæåòå äà îòèäåòå òàì. Àêî ïúê íå
ïîâåõíàò, àêî ñà ñâåæè, âñÿêîãà âðàòèòå íà íåáåòî ñà
îòâîðåíè çà âàñ.
Íàé-ïúðâî óìúò âè òðÿáâà äà áúäå îáëå÷åí ñúñ ñâåòëà
äðåõà ­ íå ñ áÿëà, à ñúñ ñâåòëà äðåõà. Ñúðöåòî âè òðÿáâà äà
[å] ñ ÷åðâåíà äðåõà, à ïúê âîëÿòà âè ­ ñ âèîëåòîâà äðåõà.
Âàøàòà äóøà ñ êàêâî òðÿáâà äà áúäå îáëå÷åíà? Êàêâà äðåõà
ùå òóðèòå íà äóøàòà ñè, íà äóõà ñè, íà âàøèÿ óì, íà âàøåòî
òÿëî? Òîâà å ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Òè íå ìîæå äà ïðåäàäåø
åäíà èäåÿ, íå ìîæåø äà íàïðàâèø åäíà èäåÿ ïîçíàòà íà äðó-
ãèòå, àêî íå å ïîçíàòà íà òåáå. Òè íå ìîæåø äà ïðåäàäåø
åäèí òîí äî âÿðíî, àêî íå ãî âçåìåø âÿðíî. Íàé-ïúðâî 4 ìå-
ñåöà òðÿáâà äà áúäàò òâîÿò óì, ñúðöå è âîëÿ â ìóçèêàëíî
ïîëîæåíèå è òîãàâà ìîæåø äà âçåìåø äî ïðàâèëíî. Àêî âà-
øèÿò óì, ñúðöå, äóøà è äóõ, âñè÷êè ñà â èçïðàâíîñò, òîãàâà
ìîæåø äà íàïðàâèø âñè÷êî êàêòî òðÿáâà. Íèé íå òðÿáâà äà
íàðóøàâàìå òàÿ õàðìîíèÿ, êîÿòî Áîã å âëîæèë â íàñ è îò
íåÿ òðÿáâà äà ñå ó÷èì. Ïðè ìîëèòâàòà ñå öåëè, ìåæäó äðó-
ãîòî, Áîã äà èçïðàòè Äóõà Ñè, çà äà ïîääúðæà òàçè õàðìîíèÿ
â íàñ, â îòíîøåíèÿòà ìåæäó íàøèÿ óì, ñúðöå, äóøà è äóõ.
Òåçè îòíîøåíèÿ òðÿáâà äà áúäàò ÷èñòè. Ïèñàíèåòî êàçâà:
“Áîã ùå èçïðàòè Äóõà Ñè.” È Òîé, êàòî äîéäå, õàðìîíèçèðà
âñè÷êî.
Ùîì êðèòèêóâàìå, òîâà íå å ëþáîâ; ùîì âèæäàìå â äðó-

! 
ãèòå äåôåêòè, òîâà íå å ëþáîâ. Ùîì ñòå êîîðäèíèðàíè
äîáðå, âèé, êîãàòî õîäèòå ïî çåìÿòà, ïðåç êúäåòî ìèíåòå,
ùå îñòàâèòå ñâîèòå èäåè. À ïúê ùîì íå ñòå êîîðäèíèðàíè,
îòäåòî ìèíåòå, ïàê ùå îñòàâèòå, íî äðóãè èäåè, äðóãè
îòïå÷àòúöè.
Íàé-ïúðâî äà èìàòå âðúçêà ñ Áîãà è òîãàç Íåãîâîòî
ñúñòîÿíèå ñå ïðåäàâà íà âàñ, ïîíåæå åäèíñòâåíîòî ñúâúðøå-
íî ñúùåñòâî å Áîã. È íèå, äàæå ñàìî êàòî ïîìèñëèì çà Áîãà,
òîãàâà Íåãîâîòî ñúñòîÿíèå ùå ñå ïðåäàäå íà íàñ. Òè êàçâàø:
“Àç ñúì ïðàâåäåí ÷îâåê.” Íå, ïðàâåäíîñòòà å åäèí íåïðåðè-
âåí ïðîöåñ íà ïîñòîÿííî îáíîâÿâàíå. Ëþáîâòà âè òðÿáâà äà
áúäå ïîñòîÿííà â íàøåòî ïîäñúçíàíèå, ñúçíàíèå, ñàìîñúçíà-
íèå è ñâðúõñúçíàíèå è òîçè êðúã íà äâèæåíèå òðÿáâà äà ñòàâà
ïîñòîÿííî â íàñ. Âèå êàçâàòå: “Íèå îïèòàõìå êàêâî íåùî å
ëþáîâòà.” Íå, ëþáîâòà âèå íå ÿ [è] ñúíóâàòå. Òîâà, êîåòî
íàðè÷àòå ëþáîâ, òîâà å ëþáîâ, îò êîÿòî õîðàòà óìèðàò, îò
êîÿòî ñå ðàçî÷àðîâàò. Òîâà å ïðåäèñëîâèå íà îíàÿ ëþáîâ,
êîÿòî íîñè â ñåáå ñè âå÷íèÿ æèâîò. Âèå èñêàòå äà íå îñòàðÿ-
âàòå. Ñåãà ñòå îñòàðåëè è ìèñëèòå äà óìðåòå, ÷å íàíîâî äà ñå
ïîäìëàäèòå. Õóáàâî, òîãàâà òðÿáâà äà çíàåòå âòîðè ïúò êúäå
ùå ñå ïîñàäèòå è êîé ùå âè ïîñàäè è êàê ùå âè ïîñàäè. Ìîæå
íÿêîé äà âè îñòàâè âúðõó íÿêîé êàìúê è íÿêîÿ ãàðãà ìîæå
äà äîéäå è äà èçÿäå ïîñÿòîòî. Åäèí ñÿë æèòî. Ãàðãèòå ãðà÷åëè
è èçÿæäàëè ïîñÿòîòî è òîé êàçàë: “Íå èñêàì äà ñåÿ âå÷å ­
ãàðãèòå ùå ãî èçÿäàò.” È ñå îáåçñúð÷èë. Êàçàë: “Ãàðãèòå
èçÿäîõà âñè÷êî.” Òîé ãëåäà, ÷å è êðèíàòà ñå èçïðàçíèëà âå÷å.
Êàçâàì: Äà íàïúëíè ïàê êðèíàòà è êàòî ñå íàÿäàò âñè÷êè
ãàðãè, ïàê äà îñòàíå. Öåëèÿ õàìáàð íÿìà äà ãî èçÿäàò ãàðãèòå.
100 ãàðãè, 1000 ãàðãè êîëêî ùå èçÿäàò?
Òà, íå ñå îáåçñúð÷àâàéòå îò íåñïîëóêèòå âúâ âàøèÿ æè-
âîò. Òè êàçâàø: “Òîâà íå ñòàâà, îíîâà íå ñòàíà. Ãàðãèòå èçÿ-
äîõà æèòîòî. Òîâà íå ïîñòèãíàõ, îíîâà íå ïîñòèãíàõ.” Îòñåãà
íàòàòúê òðÿáâà äà ïîñòèãíåòå. È êàêâî òðÿáâà äà ïîñòèãàòå?
Êîèòî ñòå îñòàðåëè, êàçâàòå: “Îñòàâåòå ìëàäèòå äà ìó ìèñ-
ëÿò.” Íå, ñòàðèòå äà ìó ìèñëÿò, à ïúê ìëàäèòå äà ðàáîòÿò.
Ìåæäó ìëàäè è ñòàðè òðÿáâà äà èìà åäíà ìíîãî èíòåíçèâíà
âðúçêà. Íàé-ïúðâî, íå ìèñëåòå, ÷å ñòå ñòàðè. Èçõâúðëåòå òàçè
äóìà “ñòàðîñò”. Âèå ñè äàâàòå ìíîãî ãîëÿìî çíà÷åíèå, êàòî

!
ñå ìèñëåòå çà ñòàð. Åäèí îò âàñ ìè êàçâà: “Òîëêîç äúëãîâå
èìàì, ïàðè íÿìàì.” Äðóã êàçâà: “Áîëåñòè èìàì.” Òðåòè êàç-
âà: “Èìàì ãîëåìè íåäîðàçóìåíèÿ ñ äðóãèòå.” ×åòâúðòè êàçâà:
“Ñëóæáàòà ñè íå ñúì óðåäèë.” È âñåêè ìè êàçâà: “Óðåäåòå
òåçè, âúíøíèòå ðàáîòè, è òîãàç ìè ãîâîðåòå çà Áîæåñò-
âåíîòî.” À ïúê àç âè êàçâàì: Âèé ñòå ãîðå íà åäíî äúðâî è
ñåãà çðååòå. Àç íå èñêàì ïðåæäåâðåìåííî äà óçðååòå è çíàåòå
ëè çàùî? Çàùîòî, àêî óçðååòå ïðåæäåâðåìåííî, ñâèíåòå ùå
âè èçÿäàò. Ùå äîéäå âÿòúð, ùå âè ðàçäðóñà è ñâèíåòå ùå âè
èçÿäàò. È ñâèíÿòà ùå êàæå: “Àç ãî èçðîâèõ îò çåìÿòà.”
Òà, òðÿáâà äà óçðååòå êàòî äðÿíà ­ íàé-êúñíî, äà èçëú-
æåòå äÿâîëà. Äÿâîëúò, êàòî âèäÿë íàïðîëåò äðÿíà, êàçàë: “Òî-
âà äúðâî å ìîå, ïîíåæå öúôíà íàé-ðàíî.” Íî äðÿíúò óçðÿë
íàé-êúñíî è äÿâîëúò ñå èçëúãàë. È äÿâîëúò êàçàë: “Ùå òå
íàïðàâÿ ÿê, òà êàòî áèåø õîðàòà, äà íîñèø ìîèòå ñòðàäàíèÿ,
êîèòî àç ìèíàõ.” Äÿâîëúò êàçàë: “Òè ñè ïðúâ, êîéòî ñè ïî-
ìàéñòîð îò ìåíå, äà ìå èçëúæåø.” Òà, äÿâîëúò íàêàçà äðÿíà
çà ëúæàòà, êîÿòî ìó êàçà. Áàùàòà êàçâà íà ñèíà ñè, ÷å ãî å
èçëúãàë. Çíà÷è â òîçè ñëó÷àé ñèíúò å ïî-ìàéñòîð îò áàùà ñè.
Àêî ñèíúò ñå îïèòâà äà èçëúæå áàùà ñè, òî è áàùàòà ëúæå.
Àêî ñèíúò íå ñå îïèòâà äà ëúæå áàùà ñè, è áàùà ìó íå ëúæå.
Âèå ñåãà ùå íàïðàâèòå åäíî çàêëþ÷åíèå: õîðàòà èìàò äâà-
ìà áàùè. Áîã êàçàë íà Àäàìà: “Ñèíêî, îò òîâà äúðâî èçëèçà
ëúæàòà, à òÿ å, êîÿòî íîñè ãîëÿìî íåùàñòèå â æèâîòà. Íÿìà
äà ÿäåø îò íåãî íèêîãà â æèâîòà ñè. Íèêîãà â æèâîòà ñè íÿìà
äà ëúæåø; ùå ãîâîðèø âñÿêîãà èñòèíàòà. Ùîì êàæåø ïúðâàòà
ëúæà ­ ìó êàçàë Ãîñïîä ­ ùå óìðåø.” Íÿìà äà ÿäåø îò äúðâîòî
íà äîáðîòî è çëîòî ­ çíà÷è íÿìà äà êàçâàø ëúæà. Ùîì êàæåø
íàé-ìàëêàòà ëúæà, òè ñè ÿë îò çàáðàíåíèÿ ïëîä. ßæ îò äúðâîòî
íà æèâîòà, òîåñò ÿæ îò äúðâîòî íà Èñòèíàòà.
Òè êàòî íàïðàâèø åäíà ïîãðåøêà, èäâà ëúæàòà. Êðèåø
ïîãðåøêàòà îò ñåáå ñè, îò áëèæíèòå ñè è îò Áîãà. Íå ÷å òðÿá-
âà äà îòèäåø äà ÿ êàçâàø. Íè íàé-ìàëêî íå ÿ ðàçïðàâÿé.
Ùîì ÿ ðàçïðàâÿø íà áëèæíèÿ ñè, òè èñêàø òå äà òè ïîìîã-
íàò. Ùîì ÿ èçïîâÿäàø íà Áîãà, èñêàø Òîé äà ÿ èçïðàâè.
Àêî ìîæåø äà ñè ïîìîãíåø ñàì ­ äà ÿ ïîïðàâèø, òîãàâà íå
õîäè ïðè Áîãà è ïðè áëèæíèòå ñè. Àêî íå ìîæåø ñàì, òîãàâà
èäè ïðè áëèæíèòå ñè è ïðè Áîãà. Àç íå ãîâîðÿ çà ãîëåìèòå

! !
ïîãðåøêè, àç ãîâîðÿ çà íÿêîè, êîèòî îòïîñëå ìîãàò äà
ñòàíàò ïîãðåøêè. Íàïðèìåð òè äúðæèø åäíà ÷àøà õóáàâî
âèíî, òî å ñàìî 50 ãðàìà. Íÿìà íèêàêâî çëî â òàçè ÷àøà.
Ìîæåø äà ïèåø, íî àêî òè ïî÷íåø ÷åñòî äà óïîòðåáÿâàø
òàçè ÷àøà, ñëåä òîâà ìîæåø äà ñòàíåø ïèÿíèöà. Ùå
îáðàçóâàø åäèí íàâèê è ùå èçãóáèø íàóêàòà ñè. Èìàøå åäèí
ó÷åí ÷îâåê, ïðîôåñîð, êîéòî óìèðà îò ìàëêàòà ÷àøà. Ó÷åí,
ñïîñîáåí ÷îâåê áåøå.
Àç èñêàì òàçè ñóòðèí äà áúäåòå ñâîáîäíè îò òåçè òåðçà-
íèÿ, êîèòî èìàòå â óìà ñè. Íÿêîé ïúò êàçâàø: “Òîçè íå ìå
îáè÷à, îíçè íå ìå îáè÷à.” Íÿêîé ìîæå äà ìèñëè, ÷å íå ãî
îáè÷àì. Àç ñúì íåäîâîëåí îò íåãî, ïîíåæå íÿìà êàêâî äà
ìè äàäå. È òîé íå ìå îáè÷à, ïîíåæå è àç íÿìà êàêâî äà ìó
äàì. È äâàìà íå ñå îáè÷àìå. Òîãàâà ùå ñå õâàíåì çà ðúêàòà
åäèí äðóã è ùå îòèäåì ïðè íÿêîé, êîéòî íè îáè÷à, òîåñò,
êîéòî ìîæå äà íè äàäå íåùî. È òîãàâà îò òîâà, êîåòî íè
äàäå, ìîæåì äà ñè äàäåì íåùî åäèí íà äðóãè. Òîãàâà âèé
äâàìà, êîèòî íå ñå îáè÷àòå, èäåòå ðúêà çà ðúêà ïðè îíçè,
êîéòî âè îáè÷à. È àêî òîé íå âè îáè÷à, òîãàç ñå õâàíåòå è ñ
íåãî çà ðúêàòà è èäåòå ïðè íÿêîãî, êîéòî âè îáè÷à, è ñè
íàïúëíåòå ñòîìíè÷êàòà. Âèå, êîèòî íå ñå îáè÷àòå, ùå ñå
õâàíåòå ðúêà çà ðúêà. Òîâà å âúçìîæíî. Èìà åäíà ëþáîâ íà
áåçëþáèåòî. Òÿ å íàé-áåçêîðèñòíàòà. Õâàíåø ãî çà ðúêàòà,
íî íèùî íå î÷àêâàø, íå èñêàø äà âçåìåø. Åäâàì ãî òúðïèø.
Íÿêîé ïúò õâàíåø íÿêîÿ êîêîøêà è âèäèø, ÷å å ìúðøàâà è
ÿ îñòàâèø. À ïúê êàòî âèäèø, ÷å å ìàçíà, ÿ ÿäåø. Âèé ñå
ðàäâàéòå, ÷å íå âè îáè÷àò. Òà êàçâàì:  áåçëþáèåòî â ñâåòà
èìà åäíà äîáðà ñòðàíà. Íÿêîé ÷îâåê íå âè îáè÷à è êàçâà:
“Àç íå èñêàì äà âè îáè÷àì, ïîíåæå ñìå áåäíè. Èäåòå ïðè
íÿêîãî, êîéòî ìîæå äà âè îáè÷à.”
Êîãàòî ñè íåäîâîëåí, äà çíàåø ïðîèçõîäà íà íåäîâîë-
ñòâîòî. Êîãàòî ñå óñåòèø ðàäîñòåí, äà çíàåø ïðîèçõîäà íà
ðàäîñòòà è òðÿáâà äà óìååø äà ÿ çàäúðæèø, ïîíåæå ùå äîé-
äàò ëîøè óñëîâèÿ. Òîãàç ðàäîñòòà å åäíî áîãàòñòâî è ùå ìî-
æåø äà èçâàäèø îò íåãî ïðè òðóäíè óñëîâèÿ. Èíà÷å ùå ñå
íàìåðèòå åäèí äåí â òðóäíî ïîëîæåíèå. Èñêàì äà èçãîíÿ îò
âàøèÿ óì ñòðàõà. Ñòðàõ íå òðÿáâà äà èìà. Ñàìî åäèí ñòðàõ
äà îñòàíå ó âàñ, åäèí ñòðàõ ñå ïîçâîëÿâà ­ ñòðàõ äà íå ïðå-

! "
êúñíåø âðúçêàòà íà Ëþáîâòà. Ñâåùåí ñòðàõ äà èìàòå äà
íå ïðåêúñâàòå âðúçêàòà ñè ñ Áîãà, ñ Ëþáîâòà. Çà Ëþáîâòà,
çà Áîãà, êàêòî âèå ðàçáèðàòå, äðúæòå òîâà ðàçáèðàíå,
êîåòî èìàòå. Ìîåòî ðàçáèðàíå å çàðàäè ìåíå. Àêî çà òàçè
âðúçêà ãîâîðèòå ïî-ìàëêî, ïî å õóáàâî. Êîåòî àç íàïðàâÿ,
òî ùå ñâèäåòåëñòâóâà çà ìåíå. Òîâà, êîåòî íå ìîãà äà
íàïðàâÿ, òî íå ìîæå äà ñâèäåòåëñòâóâà. Êàçâàòå íà íÿêîãî,
÷å ãî îáè÷àòå. Òîé ùå âè ïîñòàâè íà èçïèò. Êàçâàòå íà
åäèí áåäåí ÷îâåê, ÷å ãî îáè÷àòå. Òîé ùå êàæå: “Ìîæå ëè äà
ìè íàïðàâèòå åäíà óñëóãà, äà ìè äàäåòå íåùî?” Àêî ñòå
ëåêàð è ìó êàæåòå, ÷å ãî îáè÷àòå, òîé ùå êàæå: “Ìîëÿ, íå
ìîæå ëè äà ìå èçëåêóâàòå?”
Òà, âñè÷êè ïðîïîâÿäâàòå åäíà ëþáîâ, çà êîÿòî íèùî íå
ïðàâèòå. Ìèñëèòå ëè, ÷å êàòî íàðèñóâàìå åäíî öâåòå íà äúñ-
êàòà, ÷å òîâà å åäíî öâåòå? Ïîñàäè åäíî ñåìåíöå è íåêà öâå-
òÿòà ñàìè çà ñåáå ñè äà ãîâîðÿò.  íîâîòî ó÷åíèå áëàãîòî,
Áîæåñòâåíîòî áëàãî òðÿáâà äà äîéäå îò Áîãà. Íî çàêîíúò å
ñëåäíèÿò: Òîâà áëàãî íÿêîé ïúò ïðàâî äî âàñ íå ìîæå äà
äîéäå, òðÿáâà äà ìèíå ïðåç íÿêîÿ ñðåäà. Íàïðèìåð ñâåò-
ëèíàòà ìèíàâà ïðåç âúçäóõà. È áëàãîäàðåòå, ÷å ìèíàâà ïðåç
âúçäóõà. Èìà åäíà îïàñíà ñòðàíà, êîÿòî íîñè ñúñ ñåáå ñè
ñâåòëèíàòà, êîÿòî èäå îò ïðîñòðàíñòâîòî. È âúçäóõúò òðÿá-
âà äà çàäúðæè íåùî îò òàçè ñâåòëèíà, çà äà ÿ íàãîäè êúì
âàñ. Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ ùå ìèíå ïðåç îíçè ÷îâåê, êîéòî
âè îáè÷à, çà äà ñå ïðèñïîñîáè Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ êúì
âàñ. Âñåêè ÷îâåê, êîéòî âè îáè÷à, å åäíà ñðåäà çà âàñ, ïðåç
êîÿòî ùå ìèíå Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ, çà äà íàãîäè òàÿ ëþáîâ
è çà äà ìîæå äà ÿ âúçïðèåìåòå. Âñåêè ÷îâåê ìîæå äà âè
áúäå ïîëåçåí è çà âñåêè ÷îâåê âèå ìîæåòå äà áúäåòå ïîëåçåí,
êàòî åäíà ñðåäà.
Òà, Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ íÿêîé ïúò òðÿáâà äà ìèíå ïðåç
íÿêîëêî õîðà, çà äà ñå ïðèñïîñîáè è äà äîéäå ïðè âàñ. Âñåêè
÷îâåê, êîéòî âè îáè÷à, òîé âè ïðèäàâà Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ
áåç íèêàêâà ïðèìåñ, à ïúê îíçè, êîéòî íå âè îáè÷à, òîé äàâà
ëþáîâòà ñ ïðèìåñè. À âñÿêà ëþáîâ áåç ïðèìåñè íîñè ðàäîñò.
È âñÿêà ëþáîâ ñ ïðèìåñ íîñè ñòðàäàíèå. Òà ñåãà, áúäåòå ïðî-
âîäíèöè íà îíàçè ëþáîâ, êîÿòî å áåç ïðèìåñè. Ãëåäàì, ÷å
ìíîçèíà îò âàñ ñòå íåòúðïåëèâè. Àç áèõ æåëàë äà áúäåòå

! #
òúðïåëèâè êîëêîòî ìåíå.
Èìà åäíà ëþáîâ íà êíèæíè ïàðè, à èìà ïúê åäíà ëþáîâ
íà çâîíêîâè ïàðè. Òà, ñåãà âèå ñòå ìíîãî áîãàòè ñ êíèæíè
ïàðè. Ñ íÿêîëêî ìèëèàðäà îò òÿõ ìîæåòå äà âçåìåòå åäèí
îáÿä.
Íÿêîè îò âàñ ñå çàíèìàâàòå ñ îêóëòíèòå íàóêè: âñå ãîâî-
ðèòå çà îêóëòíîòî, çà îêóëòíàòà ñòðàíà íà íåùàòà. Îêóëòíà
íàóêà å åäíà òàéíà íàóêà. Òîâà ñà êàòî íàøèòå åñòåñòâåíè
íàóêè. Òîâà å íàóêà çà âúíøíèÿ ñâÿò, çà ïðèäîáèâêè, íàóêà
äà ñòàíåø ÷îâåê ñèëåí è áîãàò. Òîâà íå å ìèñòè÷íàòà ñòðàíà,
íå å âúòðåøíàòà ñòðàíà íà æèâîòà. Îêóëòíàòà íàóêà å âúíø-
íàòà ñòðàíà, à ìèñòè÷íàòà ñòðàíà å âúòðåøíàòà ñòðàíà. Áî-
æåñòâåíîòî å ðåàëíî è òî íîñè âå÷íîòî â ñåáå ñè. Âúòðåøíàòà
ñòðàíà îáõâàùà áåçãðàíè÷íàòà Áîæèÿ Ëþáîâ, íåñúèçìåðè-
ìàòà Áîæèÿ Ìúäðîñò è íåïîáåäèìàòà Áîæèÿ Èñòèíà. Ãðà-
íè÷íàòà ëþáîâ îáðàçóâà íåùàñòèÿ. Ãðàíè÷íàòà ìúäðîñò îá-
ðàçóâà íåùàñòèÿ. È ïîáåäåíàòà èñòèíà íîñè ñòðàäàíèÿ.
Òà êàçâàì: Âèé ïðèñòúïÿòå êúì òàçè Áîæåñòâåíàòà íàóêà
è ùå ñðåùíåòå òàì ìú÷íîòèè. Íå ìèñëåòå, ÷å â òîçè ñâÿò, â
êîéòî âëèçàòå, ùå âëåçåòå ëåñíî. Êàòî âëåçåòå â Áîæåñòâåíà-
òà íàóêà, ùå ìèíåòå ïðåç áîéíîòî ïîëå, ùå ìèíàâàò êóðøóìè,
íî íÿìà äà âè ðàíÿò. Àêî ïúê íÿìàòå òàçè íàóêà, ùå áúäåòå
ðàíåíè íàâñÿêúäå; íÿìà äà èìàòå ìÿñòî, äåòî íÿìà äà áúäåòå
íàðàíåíè: ïî ëèöå, ðúöå, êðàêà è ïðî÷åå. Àêî ïúê èìàòå Áî-
æåñòâåíà íàóêà, êóðøóìúò ùå ìèíå ñàìî ïîêðàé äðåõàòà
âè. Äî âàñ õèëÿäè ùå ïàäàò è íÿìà äà âè ïîâðåäÿò. Îáëå÷åòå
áðîíÿòà íà Ëþáîâòà, îáëå÷åòå áðîíÿòà íà Ìúäðîñòòà, îáëå-
÷åòå áðîíÿòà íà Èñòèíàòà è ñ òèÿ òðè áðîíè ùå âëåçåòå äà
âîþâàòå. Íå äà áúäåòå ñòðàõëèâè. Ñåãà èìàòå äà ìèíàâàòå
ïðåç çîð, íî íå ïðåç çîð, íî òðóäíè çàäà÷è èìàòå äà ðåøàâàòå.
Äîñåãà ñòå èìàëè çàäà÷è ñ åäíî ñàìî íåèçâåñòíî, à ñåãà ùå
èìàòå ñ 10 íåèçâåñòíè.
Ïúðâîòî íåùî å: Áëàãîäàðåòå íà Áîãà, ÷å ñòå äîøëè æèâè
è çäðàâè äî òîâà ïîëîæåíèå. Êàòî ïîãëåäíåòå, êàæåòå: “Ñëà-
âà Áîãó, ìèíàõìå.” Áëàãîäàðåòå è êàòî òðúãíåòå íàïðåä, íà-
çàä íå ñå îáðúùàéòå, à íàïðåä ãëåäàéòå ­ õóáàâîòî äà ñåäè
ïðåä âàñ. Òîçè ñâÿò, îò êîéòî ñòå èçëåçëè, íå ãî ãëåäàéòå; íå
äà ñå ïðîñòèòå ñ íåãî, íî äà íå ñå áåçïîêîèòå. Íîñåòå ñè åäíî

! $
çíàìå. Êàòî èñêàòå äà ïîãëåäíåòå îíåçè, êîèòî èäàò
ïîäèð âàñ, äèãíåòå çíàìåòî è êàæåòå: “Íàïðåä, íàïðåä,
òóê èìà ïúò, ïî òîçè ïúò âúðâåòå.” Âñåêè äà ñè íîñè
ñâîåòî çíàìå. Íÿìà äà îñòàíå íåùî, êîåòî íÿìà äà âè
âçåìàò. Ñòðàäàíèåòî è ìú÷åíèåòî â êàêâî ñåäÿò? Òå
ñåäÿò â ñëåäíîòî. Â òóðñêî âðåìå, êàòî äîéäàò
ðàçáîéíèöè, äàäàò èì âñè÷êî è ðàçáîéíèöèòå çàìèíàò,
âçåìàò ïàðèòå. Ïî íÿêîé ïúò òóðÿò ãîðåùè æåëåçà íà
âðàòà, çà äà èçêàæå êúäå ñà ïàðèòå. Òîâà å ìú÷åíèåòî.
Íÿêîé ïúò ùå èìà ñòðàäàíèå: ñàìî ùå âè âçåìàò. À ïúê
íÿêîé ïúò ùå èìà åäíà âåðèãà íà âðàòà. À ïúê àêî âúðâèòå
ïî òîçè ïúò, çà êîéòî âè êàçâàì, âðàòúò âè ùå áúäå çäðàâ
è ðàçáîéíèöè íÿìà äà èìà âúâ âàñ. Îòâúí ìîæå äà èìàòå
ìú÷íîòèè. Äðóãè ìú÷íîòèè íÿìà äà èìàòå.
Ëþáîâòà å, êîÿòî ñïàñÿâà õîðàòà. Ìúäðîñòòà å, êîÿòî
óðåæäà æèâîòà íà õîðàòà, à ïúê Èñòèíàòà å, êîÿòî äàâà ñâî-
áîäà íà õîðàòà. Áîã å, Êîéòî ùå âíåñå â íàñ âå÷íèÿ æèâîò,
ùå íè äàäå çíàíèå è ùå íè îñâîáîäè. Åäèíñòâåí Òîé å, Êîéòî
îñâîáîæäàâà îò ðàçáîéíèöèòå. Òà êàçâàì: Ïàçåòå âàæíè 3
âðúçêè: âðúçêàòà íà Ëþáîâòà, âðúçêàòà íà Ìúäðîñòòà è âðúç-
êàòà íà Èñòèíàòà. Â ñåáå ñè íèêàêâè ëúæè. Ñåáå ñè íÿìà äà
ëúæåø. Áëèæíèÿ ñè íÿìà äà ëúæåø è Áîãà íÿìà äà ëúæåø.
Òðèìà íÿìà äà ëúæåø: ñåáå ñè, áëèæíèÿ ñè è Áîãà!
Êàêâî ùå êàæåòå íà åäèí êàìúê? Ùå ìó êàæåø: “Çà äà
íå òå òúï÷àò õîðàòà, ùå òå òóðèì íàñòðàíà.” Êàòî ãî òóðèø
íàñòðàíè, ïðè÷èíàòà íå å ñàìî â òîâà, ÷å ãî òúï÷àò õîðàòà,
íî è çà äà íå ïðå÷è íà õîðàòà.
Áúäåòå ñåãà ñâîáîäíè. Ñåãà âèå ùå ñå èçïîïëàøèòå. Âëè-
çàòå â åäèí ñâÿò è ùå çàïî÷íå äà âè å ñòðàõ. Êàçâàì âè: Òîâà
íàïðàâåòå, îíîâà íàïðàâåòå. Òè êàçâàø: “Êàêâî òðÿáâà äà
ïðàâÿ?” Íÿêîé ùå êàæå: “Ìíîãî õóáàâè äðåõè äà íå íîñèø,
îáóùà äà íå íîñèø, äà õîäèø ñ îáóùà, êîèòî Áîã òè å äàë, ñ
ðúêàâèöè, êîèòî Áîã òè å äàë.”
Âñåêè îò âàñ ìîæå äà íîñè îáóùà, êàêâèòî èñêà; äà íîñè
äðåõè, êàêâèòî èñêà; äà íîñè ïàíäåëêè, êàêâèòî èñêà. Íÿêîé
íîñè â ãîðíèÿ ñè äæîá êîïðèíåíà êúðïà. Êàêâî ëîøî èìà â
òîâà? Ñ òîâà èñêà äà êàæå: “Àç ñúì òîëêîâà ðàáîòëèâ, êàêòî
êîïðèíåíàòà áóáà.”

! %
 Ïàçåòå ñåãà âðúçêàòà. Âèå Áîæåñòâåíàòà âðúçêà íå
ìîæåòå äà ÿ ñêúñàòå, íî êàçâàì: “Íå öàïàéòå âðúçêàòà ñè,
ïîíåæå ïðè íàé-ìàëêîòî öàïàíå íà âðúçêàòà, ïî êîÿòî èäå
Ëþáîâòà, åíåðãèÿòà íà Ëþáîâòà íå ñå ïðåäàâà ïðàâèëíî.
Êàòî ñòàíåòå ñóòðèíòà, î÷èñòåòå òàçè íèøêà, çà äà ñå
ïðåäàâà ïðàâèëíî Ëþáîâòà. Èíà÷å èäâàò âñè÷êè
íåäîâîëñòâà. È âñè÷êî, êàêâîòî ïðàâèø, ùå òè áúäå
ïðèÿòíî. Èç÷èñòè òàçè âðúçêà è òîãàâà, êàêâîòî ïðàâèø
íà Çåìÿòà, ùå òè áúäå ïðèÿòíî. Êàòî ÿäåø, äà òè å
ïðèÿòíî; êàòî îáè÷àø õîðàòà, äà òè å ïðèÿòíî; êàêâîòî
ïðàâèø, äà òè å ïðèÿòíî. Òîâà å õóáàâîòî â æèâîòà.

“Îò÷å íàø”
6.50 ÷ ñóòðèíòà

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

18-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 31 ÿíóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

! &
 ÏÎÄÌËÀÄßÂÀÍÅ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Âñè÷êî â æèâîòà å ïîñòèæèìî”

(Íà ìàñàòà íà Ó÷èòåëÿ èìà 4 ÷åðâåíè è ìíîãî êðàñèâè

ÿáúëêè.) Äîñòà ãîëÿìà êóëòóðà èìàò. Òåçè 4 ÿáúëêè îò åäíî
è ñúùî äúðâî ëè ñà? Êàêúâ å õàðàêòåðúò èì, ïî êàêâî ñå
îòëè÷àâàò? Òðÿáâà íàáëþäåíèå, ðàçáèðàíå, ñúîòíîøåíèå. Íå
ñàìî ïî ôîðìàòà, íî è ïî ñòåïåíòà íà öâåòà ìîæå äà ñå ñúäè
êàêâî ñå êðèå â òÿõ, êàêúâ å æèâîò[úò] [èì].
×îâåê òðÿáâà äà áúäå êàòî ïúòíèê, íå äà ñåäè íà åäíî
ìÿñòî. Ùîì ñåäè íà åäíî ìÿñòî, òîé íå å ïúòíèê. Îòëè÷àâà
ñå íåãîâîòî ïúòíè÷åñòâî. Êàêúâ å ïðîèçõîäúò ìó? Âñè÷êèòå
ìåñòà, êîèòî èçõîäè, íÿìà äà áúäàò åäíè è ñúùè, ùå áúäàò
ðàçíîîáðàçíè. Ñëåäîâàòåëíî â òóé äâèæåíèå ïîñòåïåííî ùå
ñå èçìåíè íåãîâîòî óìñòâåíî ñõâàùàíå, íåãîâèòå ÷óâñòâà è
íåãîâèÿò âúðâåæ íÿìà äà áúäå åäèí è ñúù. Ïî íÿêîé ïúò
âèå ïèòàòå: “Çàùî ñå ñëó÷è òîâà?” Ùîì ïèòàø, òî å çàòîâà,
äà ïèòàø. Çàùî å ñêðúáòà? Äà ïî÷óâñòâóâàø è äà ïèòàø çàùî
å ñêðúáòà. Çàùî ñå ðàäâàø? Äà ÿ ïî÷óâñòâóâàø è äà ïèòàø
çàùî å ðàäîñòòà. Êàêúâ ñìèñúë èìà? ×å, êàòî ñòðàäàø, òîâà
å ñìèñúëúò íà æèâîòà. È êàòî ñå ðàäâàø, òîâà å ñìèñúëúò
íà æèâîòà. Òè ñåãà òúðñèø ñìèñúëà íà æèâîòà èçâúí ñêðúáòà
è èçâúí ðàäîñòòà.
 êàêâî ñåäè ñìèñúëúò íà òàçè ÿáúëêà? (Ó÷èòåëÿò äúð-
æè åäíà îò ÿáúëêèòå.) Òè ìîæå äà ÿ ãëåäàø, ïðàâè òè âïå÷àò-
ëåíèå íà î÷èòå è íà ðúöåòå, íî íå ñå çàäîâîëÿâàø ñàìî äà ÿ
ãëåäàø, äà ãëåäàø öâåòà, èñêàø äà çíàåø êàêâî èìà âúòðå.
Êàçâàø: “Äà íàïðàâÿ íÿêàêâà âðúçêà.” Èçÿäåø ÿáúëêàòà.
Êàçâàø: “Îòëè÷íà å, õóáàâà, êúäå ñå å ðàæäàëà?” Òàçè ÿáúëêà
òè ñòàíå ñúñåäêà. Òÿ òè ðàçïðàâÿ îòêúäå å äîøëà, ðàçïðàâÿ
òè èñòîðèÿòà ñè. Òè ñëåä 10 ãîäèíè ðàçïðàâÿø, ÷å ñè ÿë åäíà
! '
ÿáúëêà è òÿ òè äîøëà íà ãîñòè. Îòòàì íàñåòíå âñè÷êî òè
ïðîâúðâÿëî. È äåéñòâèòåëíî, íÿêîé ïúò êàòî èçÿäåø åäíà
ÿáúëêà, âñè÷êî òè òðúãâà íàïðåä; êàòî èçÿäåø äðóã ïúò
åäíà ÿáúëêà, âñè÷êî òè òðúãíå íàçàä. Òóé å âÿðíî: êàòî
ñðåùíåø íÿêîé ÷îâåê, âñè÷êî òè òðúãíå íàïðåä; êàòî
ñðåùíåø äðóã, âñè÷êî òè òðúãíå íàçàä. Ñðåùíåø íÿêîé
ïðîêàæåí ­ îòòàì íàñåòíå âñè÷êî òè òðúãíå íàçàä, õâàíå
òå ïðîêàçàòà. Òè ñè áîëåí, ñðåùíåø åäèí çäðàâ ÷îâåê ­
îòòàì íàñåòíå âñè÷êî òè òðúãíå íàïðåä. Ñðåùíåø åäèí
óìåí ÷îâåê, âñè÷êî òè òðúãíå íàïðåä. Âñåêè ÷îâåê ïðåäàâà
îò îíîâà, êîåòî èìà â ñåáå ñè.
Êàçâà íÿêîé: “Àç ñúì ìíîãî äîáúð ÷îâåê.” ×å å äîáúð, òî
å çà íåãî. Íî íåãîâîòî âúòðåøíî ïîíÿòèå êîëêî å äîáúð, òîé
ñè çíàå. ×îâåê, êîéòî ñïè, êîëêî å äîáúð? Ïîçíàâàì êîëêî å
äîáúð. Êàòî ÿáúëêàòà ãî ïîçíàâàì. Íî èìà íåùî, êîåòî íå
ïîçíàâàì; òðÿáâà äà ãî èçÿì, çà äà ãî ïîçíàÿ. Òîé, çà äà ìå
ïîçíàå, òðÿáâà äà ìå èçÿäå. Òàçè ÿáúëêà, êàòî èçÿäåòå âñè÷êî,
ïîçíàâàòå íåéíèÿ ïðîèçõîä, áàùà º, ìàéêà º, âñè÷êàòà èñ-
òîðèÿ çíàåòå. Ïðåäè äà ñòå ÿ èçÿëè, íåéíèÿ âêóñ íå ïîçíàâàòå,
ñëàäêà ëè èëè å ìàëêî êèñåëà. Ïîñëå, âêóñúò º êàêúâ å, íå
çíàåòå.
Òà êàçâàì: Îíîâà, êîåòî íèå ïðîÿâÿâàìå â ñåáå ñè, äà ãî
ïîçíàâàìå. ×îâåê å êàòî åäíî ñåìå. Íÿêîé ïúò êàçâàòå: “Äà
áúäåì äîáðè, äà ñå îáè÷àìå.” Òîâà ñà âå÷å ñòàðè íåùà. Íèùî
íå ãîâîðåòå: “Äà ñå îáè÷àìå, äà ñå çàïîçíàåì...” Ñåãà, àêî
èñêàì äà ñå çàïîçíàÿ ñ íÿêîãî îò âàñ, ìîãà äà ñå çàïîçíàÿ.
(Ó÷èòåëÿò ïðàâè çíàê, ÷å äàâà ÿáúëêàòà.) Íå èñêàì äà ñå
çàïîçíàâàì ñåãà, çíàåòå çàùî? Çàùîòî èìàì ñàìî 4 ÿáúëêè.
Îáà÷å ñ òèÿ ÿáúëêè ñëåä 10 ãîäèíè ñ âñè÷êè âè ìîãà äà ñå
çàïîçíàÿ. Àêî ïîñàäÿ ñåìåíàòà íà òèÿ ÿáúëêè, ùå èìàì íàé-
ìàëêî 10-èíà äúðâåòà â ãðàäèíàòà; âñÿêî åäíî ùå ðîäè ïî
500, òúé ùîòî ïî 2­3 ïúòè ìîãà äà ñå çàïîçíàÿ. Äúëãî âðåìå
èçèñêâà.
Âèå ñåãà ùå êàæåòå íà ìàëêè ïàð÷åòà äà ñå íàðåæàò. Íå
ñå ïîçâîëÿâà íà ïàð÷åòà. Êîãàòî æèòîòî ãî èçíàñÿò îò õàì-
áàðà, íå çàâèñè îò íåãî. Òî íå ìîæå äà êàæå íà îíçè, êîéòî
ãî ïîñÿâà, êúäå äà ãî ïîñåå. Êîëêî äà ãî çàðîâè â çåìÿòà ïàê
íå çàâèñè îò ñåìåòî. Ïîñëå, â êàêâà êàðóöà ùå ãî çàíåñàò íà

!!
íèâàòà, êàê ùå ãî õâúðëè, òî íÿìà äóìàòà. Òîé ùå ãî òóðè
â åäèí ÷óâàë, ïîñëå ùå ãî òóðè â åäíà êðèíà è ùå ãî ïîñåå,
äåòî ïàäíå. Ñëåä òóé, îò íåãî íå çàâèñè êîëêî ïðúñò äà ìó
òóðÿò îòãîðå.
Òà, âèå òðÿáâà äà âçåìåòå åäèí ïðèìåð îò æèòîòî. Âèå
ïî íÿêîé ïúò ïèòàòå çàùî âè çàðîâèëè òîëêîâà. ×å, êîëêî
ñà âè çàðîâèëè? Íà æèòîòî, çíà÷è, òóðèëè ïîâå÷å îò äâà ïðúñ-
òà ïðúñò. Îò æèòîòî íå çàâèñè êîëêî äà ñè ñïóñíå êîðåíèòå
íàäîëó â çåìÿòà, íî îò çåìÿòà çàâèñè äîêîëêî äà ñè ñïóñíå
êîðåíèòå â çåìÿòà. Îò Ñëúíöåòî çàâèñè êîëêî äà èçðàñòå
æèòîòî íàãîðå. Åäèíñòâåíîòî íåùî, êîåòî çàâèñè îò æèòîòî,
å êàêúâ ïëîä ùå ïðèíåñå. Òî çàâèñè îò æèòîòî. Õàðàêòåðúò
íà æèòîòî ñå ïîçíàâà ïî íåãîâèÿ ïëîä. Êàçâà Ïèñàíèåòî:
“Ïî ïëîäîâåòå èì ùå ãè ïîçíàâàòå.”
È â ñåáå ñè âèå òðÿáâà äà ïîñàæäàòå åäíà ìèñúë. Âñè÷êè
òðÿáâà äà áúäåòå çåìëåäåëöè. Ïúðâîòî èçêóñòâî â ñâåòà,
ïúðâèÿò çàíàÿò, òîâà å çåìëåäåëèåòî. Íàé-ïî÷òåíèÿò çàíàÿò
å. Ùå ðàçîðåø ìîçúêà ñè è ùå ïîñååø åäíà ìèñúë, íî òðÿáâà
äà çíàåø êúäå äà ÿ ïîñååø. Åäíî õóáàâî ÷óâñòâî ùå ãî ïîñà-
äèø íà äðóãî ìÿñòî. Äðóãà íèâà èìà çà ÷óâñòâàòà. Òè ïðàâèø
åäíî äîáðî ­ ñ êàêâî ùå ãî íàïðàâèø? Ñ ðúöåòå ñè ùå ãî
íàïðàâèø. Çíà÷è åäíà ïîñòúïêà íàïðàâåíà, òè ÿ ïîñàæäàø â
òÿëîòî. Àêî ñè ÿ íàñàäèë íà õóáàâî ìÿñòî, òÿ ùå òè äàäå
äîáúð ïëîä.
“Èìàì.” Êàêâî èìàø? Êàçâàø: “Èìàì âÿðà.” È àç èìàì
âÿðà. Àêî öåëèÿ äåí õîäèø è ðàçïðàâÿø: “Àç èìàì âÿðà”,
ïîâòàðÿø “Àç èìàì âÿðà, àç èìàì âÿðà”, êàêâî ùå ïðèäî-
áèåø? Àç ãîâîðÿ íà íèâàòà è êàçâàì: “Àç èìàì âÿðà â òåáå.
Ùå òå ðàçîðà, ùå òå ïîñåÿ ñ æèòî è àç èìàì âÿðà, ÷å æèòîòî
ïëîä ùå äàäå.” Íèâàòà êàçâà íà ìåíå: “Àç ïîâÿðâàõ, ÷å òè ùå
ìå ðàçîðåø.” Êàæà íà íèâàòà è ãî íàïðàâÿ. È åäíàòà ãîäèíà,
êàêâîòî êàçàõ íà íèâàòà, íàïðàâèõ ãî è òÿ êàçâà: “Ïîíåæå òè
ïîâÿðâà â ìåíå, êîÿòî ìå òúï÷àò âñè÷êèòå, íèêîé íå ìå ïî÷èòà,
íåãëèæå ìå ãëåäàò, òè ñè ïúðâèÿò ÷îâåê, êîéòî ÷óâàì äà èìà
âÿðà â ìåíå.” Çàðàäâà ñå íèâàòà. È èäíàòà ãîäèíà, ïîíåæå àç
ïîâÿðâàõ â íåÿ, òÿ êàçâà: “Àç ùå íàïðàâÿ íåùî çà òåáå.”
Âèå èñêàòå õîðàòà äà âÿðâàò âúâ âàñ. Íå ìîãàò õîðàòà äà
âÿðâàò âúâ âàñ, àêî íå äàäåòå íåùî îò ñåáå ñè. Òè â çåìÿòà

!!
ïîâÿðâàø, ïðàòèø æèòíîòî çúðíî. È òîçè, â êîãîòî òè
ïîâÿðâàø, è òîé ïîâÿðâà â òåáå. Èäíàòà ãîäèíà Áîã ùå òå
áëàãîñëîâè.
 ñâåòà íà òðèìà äóøè ÷îâåê ìîæå äà íàïðàâè äîáðî, íà
òðèìà äóøè òîé ìîæå äà ñëóæè. Òîé ùå ñëóæè íà Áîãà, ùå
ñëóæè íà áëèæíèÿ ñè è ùå ñëóæè íà ñåáå ñè. Òå ñà òðèòå
ïðèíöèïà, êîèòî ñà âëîæåíè âúâ âñåêè åäèí ÷îâåê. È â òðèòå
ïðèíöèïà èìà ãîëÿìî îòêëîíåíèå, òðÿáâà äúëãî âðåìå äà ñå
ó÷è. Äà ñëóæèø íà Áîãà, òî å íàóêà. Íå ñòàâà òúé ëåñíî.
Çàïðèìåð âèå âñè÷êè èìàòå æåëàíèå äà ïååòå, íî âñè÷êè ìî-
æå ëè äà ïååòå õóáàâî? Íå ÷å íÿìàòå æåëàíèå, èìàòå æåëà-
íèå, íî êàòî ðå÷åòå äà ïååòå, íå ñå õàðåñâàòå. Ñëóøàòå íÿêîãî
äà ïåå, êàçâàòå: “Ìíîãî õóáàâî ïåå.” Ðå÷åòå âèå äà ïååòå êàòî
íåãî ­ íå ìîæåòå äà ïååòå êàòî íåãî. Òîé çíàå äà ïåå ­ îöå-
íÿâàø ïåíèåòî; òè çàïî÷íåø äà ïååø ­ íå õàðåñâàø ñåáå ñè.
Êîÿ å ïðè÷èíàòà, ÷å òè ïååø è íå ñå õàðåñâàø? Íå ñå õàðåñ-
âàø, çàùîòî íå ìîæåø äà ïååø. Çàùîòî íå ñè ïÿë. Äàæå
êîãàòî àç ãîâîðÿ çà ìóçèêàòà, ñòàíåø íÿêîé ïúò ñóòðèí è íå
ñè ðàçïîëîæåí.
Îò ìóçèêàëíî ãëåäèùå ÷îâåê å íåðàçïîëîæåí ïî 7 ïðè-
÷èíè. Íåðàçïîëîæåíèåòî òè èëè çàâèñè îò äî, èëè îò ðå, èëè
îò ìè, èëè îò ôà, èëè îò ñîë, èëè îò ëà, èëè îò ñè. Èìà îùå
âòîðîñòåïåííè: ìîæå äà çàâèñè îò ïîâèøåíèåòî èëè ïîíèæå-
íèåòî, ðàçïîëîæåíèåòî èëè íåðàçïîëîæåíèåòî òè. Àêî ñè
íåðàçïîëîæåí, òðÿáâà äà çíàåø îò êîé òîí çàâèñè íåðàçïîëî-
æåíèåòî òè. Ìîæå ðàçïîëîæåíèåòî òè äà çàâèñè îò ñîë. Ùîì
ìè êàæåø, ÷å ïðè÷èíàòà å ñîë íà òâîåòî ðàçïîëîæåíèå, àç
âå÷å çíàÿ. Àêî åäíî äúðâî å öúôíàëî, ìèðèøå õóáàâî, ïî
âñè÷êèòå âåñòíèöè íà ìóøèöèòå ñå ïèøå, ÷å äúðâîòî å öúô-
íàëî Ïèøàò ïî âåñòíèöèòå, ÷å âñè÷êèòå òèÿ äúðâåòà ñà öúô-
íàëè, äà èäàò íà ãîñòè, êàíÿò ãè. Ñ åäðè áóêâè òîâà å íàïèñàíî
âúâ âåñòíèöèòå.
Ñåãà ìíîçèíà êàçâàò: “Äóõúò Áîæè êàòî äîéäå.” Äóõúò
Áîæè êàòî äîéäå, ùå çàïî÷íå ðàáîòà. Äóõúò Áîæè ùå çàïî÷íå
ñ âàøåòî ñúðöå, ùå çàïî÷íå ñ âàøèÿ óì, ùå çàïî÷íå ñ âàøåòî
òÿëî. Âñè÷êè ùå ñå íàó÷èòå. Òîé å åäèí îò íàé-äîáðèòå ó÷è-
òåëè. Òîé òè êàçâà: “Åäíî òðÿáâà äà âúðøèø.” Òîé òè ðàçïðà-
âÿ, òè êàçâàø: “Òàêà ìîæå ëè, òàêà íå ìîæå ëè?” ­ Òàêà íå

!!
ìîæå. Òè êàçâàø: “È òàêà ìîæå, è òàêà ìîæå.” È òàêà
ìîæå, íî òè îñòàðÿâàø, íèùî ïîâå÷å. Êàòî òè ïðåïîäàâà,
òè íÿìà äà êàçâàø: “Òàêà ìîæå ëè äà ãî íàïðàâÿ?” Ùå ãî
íàïðàâèø êàêòî Òîé èñêà. Êàòî îñòàíåø ñàì, íàïðàâè ãî
êàêòî òè èñêàø. Òè âçåìè õóáàâèÿ îáðàç îò íåãî.
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òîâà å åäèí ÷îâåê. Êàêâî ïîêàçâà ñå-
ãà? Ìîæå ëè äà áúäå ÷îâåê? Òîé å ÷îâåê, íî íå õîäè. Òîçè
÷îâåê ñåãà ñå å êà÷èë â ñâîÿ àåðîïëàí. Òîçè úãúë ïîêàçâà, ÷å
ïúòóâàòå ñúñ ñâåòêàâè÷íà áúðçèíà. Òîé ïúòóâà ñ áúðçèíàòà
íà Ñëúíöåòî, èäå äî Çåìÿòà. Ñëåä êàòî äîéäå íà Çåìÿòà, ñâåò-
ëèíàòà ãîâîðè íåùî. Íÿêîé îò âàñ äîñåãà ðàçãîâàðÿë ëè ñå å
ñúñ ñâåòëèíàòà? Íàëè êàçâàìå, ÷å Áîã å ñâåòëèíà. Òàçè ñâåò-
ëèíà ãîâîðè. Áîã êàòî ãîâîðè âúâ âàñ, òî å ñâåòëèíàòà. Ñâåò-
ëèíàòà å, êîÿòî ãîâîðè. Ùîì èìà ñâåòëèíà, èìà è ãîâîð íà
Áîãà. Îíçè, íà êîãîòî óøèòå ìó ñà íà ìÿñòî, òîé ñëóøà òîçè
ãîâîð.
Ùîì äîéäå ñâåòëèíàòà, íàé-ïúðâî ÷óâñòâóâàø â ñåáå ñè
åäíî ðàçïîëîæåíèå, ÷óâàø òîçè ãëàñ íà ñâåòëèíàòà. Òîé îòäà-
ëå÷å ñè ìúëâè íåùî, íåùî õóáàâî, ïðèÿòíî. Òè îùå íå ðàç-
áèðàø ãëàñà. Ñ ãîäèíè ÷îâåê íàáëþäàâà ðàáîòèòå è êàòî ãè
ñëóøà, çàïî÷âàò äà ñòàâàò ÿñíè. Òóé, çà êîåòî âè ãîâîðÿ, ìî-
æå äà âè ñòàíå ÿñíî. Àêî èäåòå â åäèí ÷óæä íàðîä, àêî èäåòå
â Àìåðèêà èëè â Ãåðìàíèÿ, àêî íå çíàåòå íèòî åäíà äóìà îò
åçèêà, àêî âè ãîâîðÿò, íàé-ïúðâî âñè÷êî âè å íåïîíÿòíî, íî
ñëåä åäíà ãîäèíà çàïî÷âà äà ñå ÿâÿâà ñâåòëèíà â óìà âè è
äóìèòå ñàìè ïî ñåáå ñè çàïî÷âàò äà ñå ÿâÿâàò. Ùå âèäèòå, ÷å
îò áúëãàðñêè åçèê çàïî÷âàò äà èçëèçàò àíãëèéñêèòå äóìè.
Àíãëè÷àíèíúò êàòî äîéäå â Áúëãàðèÿ, îò àíãëèéñêèòå äóìè
èçëèçàò áúëãàðñêèòå. Áúëãàðèí êàòî èäå â Àíãëèÿ, åäíà ãî-
äèíà êàòî ñåäè, èç áúëãàðñêèÿ åçèê ùå çàïî÷íàò äà èçëèçàò
àíãëèéñêèòå äóìè. Òîé èçó÷àâà àíãëèéñêè åçèê. Êàòî ãîâîðÿò
çà õëÿáà, êàçâàò “áðåä” [bread]. Òå êàçâàò: “Áðåä, áðåä”, òîé
ñè êàçâà: “Ó íàñ êàçâàò “áðå, áðå” è èçâåäíúæ òîé ñâúðæå
“áðåä” ñ õëÿáà. “Áðåä” èçëåçå îò “õëÿá”. Àíãëè÷àíèíúò äîéäå
â Áúëãàðèÿ, áúëãàðèòå êàçâàò: “Õëÿá, õëÿá”. Åäèí äåí ñâåòíå
ìó íà óìà, êàçâà: “õëÿᔠèçëåçå îò “áðåä”.
Êîãàòî êàçâàìå, ÷å íà ÷îâåêà ìó òðÿáâà òúðïåíèå ­ äúëãî
âðåìå äà ñëóøà åäíà è ñúùà èñòèíà, äîêàòî òàçè èñòèíà äàäå

!!!
îíîâà ðàçóìíîòî, êîåòî êðèå â ñåáå ñè: ïëîäà. Ðàçáèðàíåòî
å ïëîä.
Êîÿ îò òåçè ÿáúëêè å íàé-äàðîâèòà, îò âñè÷êè êîÿ å íàé-
õóáàâà? (­ “Êîÿòî äúðæèòå â ðúêàòà.”) Ïîçíàõòå. Òÿ å îò
êíÿæåñêè ðîä: áàùàòà å êíÿç è ìàéêàòà å êíÿãèíÿ. Äðóãèòå
ÿáúëêè ñà ãðàæäàíè. Ïî íàâèê è òå ñå îáëè÷àò êàòî íåÿ.
Âèå ñòàâàòå è ñòå íåðàçïîëîæåí. Ñîë å ïðè÷èíàòà. Àç
ïåÿ, êîãàòî ñúì íåðàçïîëîæåí. Òè ñòàíåø, íåðàçïîëîæåí ñè.
Çàïî÷íè äà ïååø: “Íåðàçïîëîæåí ñúì.” (Ó÷èòåëÿò ïåå: “Íå-
ðàçïîëîæåí ñúì.”) Òî å îïåðíî ïååíå. Êàòî ïðèäîáèåø åäíî
íåðàçïîëîæåíèå íà äóõà, òîâà òâîå íåðàçïîëîæåíèå ãî ñ÷èòàé
åäíà ìèíüîðíà ãàìà. (Ó÷èòåëÿò ïåå: “Àç ñúì ðàçïîëîæåí.”)
Êàçâàø: “Íå ìè ñå ó÷è.” Ùå ïååø ïàê. Ùå çàïî÷íåø îò ôà.
Òî å ñòèìóë â òåáå. Îíåçè, êîèòî íå èñêàò äà ó÷àò, òå ñà
ìíîãî ùåäðè, èñêàò ñàìî äà ðàçäàâàò. Êîéòî èñêà äà ó÷è,
òðÿáâà äà ïåå ôà. Ùå ñúáèðàø. Àêî ìîæåø äà ïååø ôà-òî
õóáàâî, ìîæåø äà ñå ó÷èø. Àêî èñêàø äà èìàø õóáàâè ìà-
íèåðè, òðÿáâà äà çíàåø êàê äà ïååø ìè. Àêî ìè íå ìîæåø
äà ïååø ïðàâèëíî, íå ìîæå äà èìàø îáõîäà. Îáõîäàòà çàâèñè
îò òîíà. Òîé ùå òè äàäå ðàçïîëîæåíèå. Êîãàòî âçåìàø åäèí
òîí ïðàâèëíî, õàðìîíèÿ èìà â òåáå. Òè êàòî ñå ëåêóâàø, èìà
íåùî ìóçèêàëíî â òåáå, çàùîòî öåëèÿò æèâîò å ìóçèêà. Áî-
æåñòâåíèÿò æèâîò, êîéòî èçëèçà îò Áîãà, å íàé-âåëèêàòà õàð-
ìîíèÿ, êîÿòî èçëèçà. Íèå ñè ñïîìíÿìå çà îíèÿ õóáàâèòå ÷à-
ñîâå, êîãàòî ñëóøàìå Áîæåñòâåíàòà ìóçèêà â íàñ. “Ïåéòå è
âúçïÿâàéòå â ñúðöåòî ñè Ãîñïîäà!”
Êàçâàì: Êîé òîí äà âçåìåì ñåãà? (Ó÷èòåëÿò ïåå “äî”.
Ïîñëå ïåå: “Äî ùå äåí, äî ùå äåí, òîé ùå áúäå ñâåòúë äåí,
òîé ùå áúäå ñâåòúë äåí”. Âñè÷êè ïååì ñ íåãî.) Àêî åäèí ñòàð
÷îâåê âëåçå ìåæäó äåöàòà, êîèòî ñà âåñåëè è ïåÿò, òîé ùå
çàáðàâè âñè÷êàòà ñòàðîñò. Òðÿáâà äà ñå ó÷èòå äà çàáðàâÿòå.
Âèå íå öåíèòå âàøèòå ñêúðáè è ñòðàäàíèÿ. Êàòî ñêúðáèòå,
äà ñå ðàäâàòå. Âúâ âðåìå íà ñêðúáòà ñå òóðÿò ñåíêè âúâ âàñ.
 ñòðàäàíèÿòà âèå äàâàòå èçðàç. Áåç ñòðàäàíèÿ âèå íÿìà äà
èìàòå íèêàêúâ èçðàç. Ñòðàäàíèåòî, òîâà å ìîäà â ïðèðîäàòà.
Êîãàòî ïðèðîäàòà èñêà äà äàäå íÿêîìó ìîäà, äàâà ìó ñòðà-
äàíèÿ. Êîéòî ðàçáèðà ñòðàäàíèÿòà, òå ñà ìíîãî ìàëêè; êîéòî
íå ãè ðàçáèðà, ñà ãîëåìè. Êîëêîòî ïîâå÷å íå ðàçáèðàø ñòðà-

!!"
äàíèÿòà, òîëêîâà ïî-ãîëåìè ñòàâàò. Åäèí êàìúê, êîéòî
íå ðàçáèðà, äîéäàò ñ ÷óê ãî ÷óêàò, çà äà ðàçáåðå íåùî.
Êàçâàò: “Òðÿáâà äà ðàçáèðàø, òðÿáâà äà äàäåø íåùî. Íèùî
íå ñè äàë.” Êàìúêúò êàçâà: “×àêàé, âçåìåòå îò÷óïåíîòî.”
Çàùî áèÿò êàìúêà? Äà äàäå íåùî. Âèå èäåòå âúâ âîäàòà,
áðúêíåòå ñ êîôàòà. Êàçâàòå: “Êàêâî å òóé îò âàñ, äàéòå
ñàì òóê.” Ïèòàì: Òàçè âîäà ÷óâñòâóâà ëè íÿêàêâà ñêðúá?
Òÿ ñòðàäà, ñêúðáè, ÷å âèå íå ÿ öåíèòå. Âèå êàòî èäåòå ïðè
âîäàòà, òÿ èìà òàêàâà ðàäîñò, ÷å êàòî ïîãëåäíåø, äà òè
ñòàíå ïðèÿòíî, äà ÿ ïîìèëâàø ìàëêî, äà êàæåø: “Êîëêî ñè
õóáàâà, êîëêî ñè êðàñèâà, òàêàâà äðóãà âîäèöà íå ñúì
âèæäàë.”
Òà, æèâîòúò âúâ âàñ, êîéòî òå÷å, òðÿáâà äà áúäå ÷èñò.
Òîçè æèâîò òðÿáâà äà áúäå ÷èñò, áåçöâåòåí êàòî âîäàòà. Ïúê
íèå ñ íàøèòå ìèñëè, ñ íàøèòå ñêúðáè è ñòðàäàíèÿ ñàìî îïåò-
íÿâàìå æèâîòà. Òè ñè íåäîâîëåí, ÷å íå ñè ó÷åí ÷îâåê. ×å, îò
òåáå çàâèñè äà áúäåø ó÷åí. Ãðåõîòà å ÷îâåê äà [íå] ó÷è. Íå
äà áúäåø ìíîãî ó÷åí, òî å íåùàñòèå äà áúäåø ìíîãî ó÷åí,
íî äà áúäåø òîëêîç ó÷åí, ÷å äà áúäåø ïîëåçåí íà ñåáå ñè. Íå
äà çíàåø ìíîãî, íî äà çíàåø äà ïðèëàãàø, äà èìàø çíàíèå
õóáàâî äà ïðèëàãàø. Â ïðèëîæåíèåòî å äîáðîòî. Äîáðîòî äà
áúäå íå ñàìî êàòî èäåÿ, íî äîáðîòî âñÿêîãà òðÿáâà äà áúäå
åäèí ìåòîä çà èçïîëçóâàíå. Íåðàçïîëîæåí ñè. Êàòî íàïðàâèø
äîáðî, òðÿáâà äà ñå èçïðàâèø. Íî çà äà ñå èçïðàâèø, òðÿáâà
äà áúäåø ñïðàâåäëèâ; è ñïðÿìî ñåáå ñè òðÿáâà äà áúäåì ñïðà-
âåäëèâè. Íàé-ïúðâî íèå òðÿáâà äà ñå ó÷èì äà áúäåì ñïðàâåä-
ëèâè ñïðÿìî ðúöåòå ñè, äà áúäåì ñïðàâåäëèâè ñïðÿìî êðàêà-
òà ñè. Êàòî ñòàíåø ñóòðèí, äà ñè èçìèåø ðúöåòå, äà ñè èç÷èñ-
òèø íîêòèòå. Õóáàâî äà ñå èç÷èñòèø è ëèöåòî òè äà áúäå
÷èñòî, íàâñÿêúäå, è êîñàòà òè ­ â÷åñàíà, óñòàòà äà ñè èç÷èñ-
òèø, íîñà ñè äà áóòàø õóáàâî, ïîñëå äà èç÷èñòèø ãóðåëè,
àêî èìàø; âñè÷êî ùå èç÷èñòèø ­ ùå áúäåø ñïðàâåäëèâ ñïðÿ-
ìî ñåáå ñè. Íèå ÷àêàìå äà íè íàïðàâÿò ñúâúðøåíè îò äðóãèÿ
ñâÿò. Íèå ñìå íàïðàâåíè ñúâúðøåíè îò äðóãèÿ ñâÿò, íî òðÿáâà
äà ñå ïðîÿâèì êàòî ñúâúðøåíè. Òàçè ÿáúëêà å ñúâúðøåíà,
íî òÿ òðÿáâà äà äàâà ïëîä. Íàïðàâèø åäíî äîáðî ­ òî òðÿáâà
äà öúôíå, äà äàäå ïëîä. Âñÿêà åäíà äîáðà ïîñòúïêà å åäèí
ïëîä â æèâîòà, îò êîéòî âñåêè äåí ùå çàâèñè òâîÿòà öåíà.

!!#
Áîã ñå ðàäâà íà îíåçè ìèñëè, êîèòî íèå âúçïðèåìàìå. Íèå
ó÷àñòâóâàìå â Íåãîâàòà áëàãîñò.
Ñåãà àç èñêàì äà âè ïîäìëàäÿ ïî [ñ] 10 ãîäèíè. Àêî âòî-
ðèÿ ïúò èìà íÿêîé, êîéòî íå ñå å ïîäìëàäèë ñ 10 ãîäèíè, ùå
ãî ãëîáÿ. Òè ùå êàæåø : “Ñ 10 ãîäèíè ñúì ïî-ìëàä” è ùå
ïîâÿðâàø â òîâà. Ëåñíà ðàáîòà å. Âñåêè ñåãà äà ñè êàæå: “10
ãîäèíè ñúì ïî-ìëàä.”  ñåáå ñè ùå ãî êàæåø è ùå ïîâÿðâàø.
Êàçâàø: “Ñ òàêèâà çàáëóæäåíèÿ íå ñå çàíèìàâàì.” Òè
êàæè: “Ñ 10 ãîäèíè ñúì ïî-ìëàä” è ïîâÿðâàé. Ùîì êàæåø,
ùå ñòàíå. Ñ 10 ãîäèíè ùå ñå ïîäìëàäèø, íî ïîâå÷å íå òóðÿé.
Çàñåãà å äîñòàòú÷íî. ×å êàòî êàæåø, ÷å ñ 10 ãîäèíè ñè ïî-
ìëàä, ùå òðúãíåø êàòî ìëàä. Íÿêîé ñåãà âúðâè êàòî ñòàðåö,
ìàõà ñ ðúêà, êàòî ÷å âñè÷êî å ìèíàëî, çàãóáåíî å. Òðúãíè
êàòî ìëàä ñ âÿðà, ÷å ñè ïîäìëàäåí. Êàæè ñè: “Ìëàä ñúì, íå
ñúì ñòàð.”
Âèå ùå êàæåòå: “Íå å ìîäà.” Ñúãëàñåí ñúì. Òúé íå
òðÿáâàëî äà ñå ïîñòúïè. Ìíîãî äîáðå, íî êàê òðÿáâà äà ñå
ïîñòúïè? Íÿêîé âúðâè êàòî ñòàðåö è ñå îçúðòà íàñàì-íàòàì,
áîè ñå îò íåùî. Êîå å íîðìàòà, ÷å äàäåí ÷îâåê íå õîäè äîáðå?
Èìà åäíà Áîæåñòâåíà íîðìà. Êàòî õîäÿ, àç òðÿáâà äà ñå ðàä-
âàì, ÷å õîäÿ, ÷å êðàêàòà ìè âúðâÿò, ÷å ðúöåòå ìîãà äà ãè
ìàõàì, ÷å î÷èòå ìè âèæäàò, ÷å óøèòå ìè ñëóæàò. Ðàäâàì ñå
íà âñè÷êèòå õîðà. Òî å åñòåñòâåíîòî.
Íÿêîé õîäè, ãëåäà êàòî óïëàøåí çàåê íàâñÿêúäå. Íÿêîé
êàçâà: “Â÷åðà êàêâî ìè ñå ñëó÷è...” Îñòàâåòå êàêâî â÷åðà âè
ñå å ñëó÷èëî. Äîéäå åäíà ñåñòðà è ìè êàçâà, ÷å äîøëà äðóãà
ñåñòðà è ÿ íàñîëèëà õóáàâî. Íàëè ñîëÿò äåöàòà, êàòî ñå ðîäÿò.
Ñåãà íå ãè ñîëÿò. Çàòîâà ñå ðàçâàëè ñâåòúò. Ùîì òå íàñîëè
íÿêîé, âÿðâàé, ÷å òè òðÿáâà ñîë. Êàæè: “Ìíîãî ñúì áëàãî-
äàðíà, ÷å òàçè ñåñòðà ìå íàñîëè, âñè÷êî òðúãíà íàðåä.” Äîéäå
íÿêîé, êàæå âè åäíà äóìà. Âèå ñè êàæåòå: “Äàäîõà ìè åäèí
ñþæåò, åäíà òåìà çà ðàçðåøåíèå.” Äàäàò âè òåìàòà: “Òè ñè
ãîâåäî.” Çíàåòå ëè àç êàêâî ìèñëÿ ñåãà? “Òè ñè ãî”. “Ãî” íà
àíãëèéñêè çíà÷è “îòèâàì”, “âåäè” çíà÷è “çíàÿ”, ó÷åí ñè. Òè,
êàòî ñòàâàø, ñå ó÷èø. Òè ñè ÷îâåê, êîéòî âúðâèø è ñå ó÷èø.
Êàêâî ëîøî èìà ⠓ãîâåäî”?  ïúðâîíà÷àëíèÿ åçèê çíà÷è:
òè ñè ÷îâåê, êîéòî âúðâèø è ñå ó÷èø. Òóé çíà÷è íà ñòàðèÿ
åçèê. Ñåãà ïîêàçâà, ÷å ìó òóðèëè ðîãà. Íî òîâà íå å âÿðíî.

!!$
×å, êîé òóðè òîâà èìå? Êàêâî èìå òóðè Àäàì íà
ãîâåäîòî? Êàêâî áåøå ïúðâîòî èìå, êîåòî òóðè Àäàì?
Òóðöèòå êàçâàò: “Õàéâàí.” Õàéâàí, òî å íàøèÿò Èâàí.
Êàçâàìå: “Õà, èìàíå! “Ãî-âåäè.” “Ãî” çíà÷è ÷îâåê, êîéòî õîäè
è ïèøå. “Ãîâåäî” å ÷îâåê, êîéòî õîäè è ñå ó÷è è ïèøå íåùî.
Àêî íèå ñìå òàêèâà ãîâåäà, êîèòî ñå ó÷èì, êîèòî âúðâèì
è çíàåì òèÿ íåùà, êàêâî ëîøî èìà â òîâà? Ëîøîòî å â
îíçè, êîéòî å èçðàçèë, èçêàçàë èëè èçðàçèë, ÷å òè ñè åäèí
íåâåæà, êîéòî ïèøåø. Ïîãðåøêàòà å â íåãî, íå â ñàìàòà
äóìà. Òîé, êàòî èçêàçâà äóìàòà, òóðÿ ñúäúðæàíèå, êîåòî
íå å âÿðíî .
Òè ìîæå äà èìàø íàé-õóáàâîòî ñòúêëî, íî íÿêîé ìîæå
äà å òóðèë ëîøî ñúäúðæàíèå. Íå ÷å øèøåòî å ëîøî, íî îíçè,
êîéòî íàïúëíèë øèøåòî, òóðèë ëîøî ñúäúðæàíèå. Òàçè äóìà
èìà òàêîâà ñúäúðæàíèå. Êàçâàì: Ïðèÿòåëþ, òàçè äóìà íå å
çà òàêîâà ñúäúðæàíèå, òîâà øèøå íå å íàïðàâåíî çà òàêîâà
ñúäúðæàíèå. Òóðÿ â øèøåòî ÷èñòà âîäà.  øèøåòî ìîæå äà
òóðÿ äîáðî ñúäúðæàíèå, ìîæå äà òóðÿ è ëîøî ñúäúðæàíèå.
Íà åäíà äóìà ìîæå äà äàäåø ëîøî ñúäúðæàíèå. Âñè÷êèòå
ëîøè äóìè ïðîèçëåçëè ñëåä ñãðåøàâàíåòî íà õîðàòà. Òîãàâà
òå âíåñîõà òîÿ ëîø ñìèñúë. Êðàæáàòà êîãà âëåçå? Êîãàòî
õîðàòà çàïî÷íàõà äà êðàäàò. Ïðåäè äà ñà êðàëè, èìàøå ëè
êðàæáà? Óáèéñòâîòî êîãà âëåçå? Êîãàòî õîðàòà èçëÿçîõà èç
ðàÿ, êîãàòî Êàèí óáè Àâåëà. “Óáè” êàêâî çíà÷è? ×å, íàìåñòî
äà ïîìèëâà áðàòà ñè, òîé ãî óäàðèë, ÷å ãî îñàêàòèë, óáèë ãî.
Èìà ìíîãî äóìè, êîèòî èìàò äâîÿê ñìèñúë. “Áèåí” íà ôðåí-
ñêè çíà÷è åäíî, íà áúëãàðñêè ñúâúðøåíî äðóãî çíà÷è*. Íèå
êàçâàìå: “Áèò”. “Áèò” çíà÷è íà÷èí íà æèâîòà íà äàäåí íàðîä;
“áèò” çíà÷è è äðóã äà ãî áèë.
Êàçâàì: Íå òóðÿéòå ëîøî ñúäúðæàíèå íà äóìèòå. Òîâà
ëîøîòî ñúäúðæàíèå èçõâúðëåòå íàâúí. Êàòî äîéäå åäíî ñòðà-
äàíèå, òúðñåòå íåãîâèÿ ïðîèçõîä. Äîéäå âè åäèí äåí åäíî
ñòðàäàíèå. Ïðåíåñåòå ãî. Íå çíàÿ âúâ âàøåòî ìèíàëî, ìîæå
áè â åäíî èëè äâå ïðåðàæäàíèÿ, òîçè äåí îçíà÷àâà åäíî âàøå
ñúùåñòâóâàíèå. Â ìèíàëîòî òè ñè íàïðàâèë åäíà ïîãðåøêà,
îò êîÿòî äíåñ ñòðàäàø. Òóé ñòðàäàíèå íå ÷å ñåãà âè ñå äàâà,
íî ïðåäè 100, ïðåäè 200, 300 ãîäèíè âèå ñòå ïîñàäèëè òóé
ñòðàäàíèå, ñåãà öúôíàëî Åäèí äåí âèå ñòå ðàäîñòíè, âåñåëè

* bien (ôð.) ­ äîáðå. !!%

­ íÿìà íèêàêúâ ïîâîä îòâúí. Ìîæå áè òàçè ðàäîñò âèå ñòå
ÿ ïîñÿëè ïðåäè 200, 300 ãîäèíè ­ äíåñ æúíåòå ñâîèòå
ïëîäîâå.
Âñÿêà ñóòðèí òè íÿìà äà êàçâàø: “Íÿìà äà ÿ áúäå òàçè
ðàáîòà”, íî ùå êàçâàø: “Òàçè ðàáîòà ùå áúäå, êàêòî Ãîñïîä
êàæå.” Òè íèêîãà íå êàçâàé: “Àç ó÷åí ÷îâåê ùå ñòàíà.” Æå-
ëàíèåòî íà Áîãà íå å äà ñòàíåì ó÷åíè, íî âñè÷êè õîðà äà
ïðèäîáèÿò çíàíèåòî, äà çíàÿò êàê äà ñå îáõîæäàò. Îíçè, êîé-
òî ïåå, äà ïåå õóáàâî. Îíçè, êîéòî ðèñóâà, äà ðèñóâà õóáàâî.
Âñåêè, êàòî íàó÷è åäíî èçêóñòâî, äà áúäå ïîëåçåí íà äðóãèòå.
Âñè÷êèòå èçêóñòâà ñà çà ïîëçà íà õîðàòà. Çíàíèåòî, åçèöèòå,
è òå ñà çà ïîëçà. Âñåêè åçèê ñúñ ñâîèòå òðåïòåíèÿ äîïðèíàñÿ
ïîëçà. Êîãàòî ãîâîðè àíãëè÷àíèíúò, ïðèíàñÿ åäíè òðåïòåíèÿ;
êîãàòî ãîâîðè ãåðìàíåöúò, ïðèíàñÿ äðóãè òðåïòåíèÿ. Â
àíãëè÷àíèíà èìà ãîëÿìî íàëÿãàíå, çàòîâà òîé ñúêðàòÿâà
äóìèòå. Â ãåðìàíåöà èìà ãîëÿìî íàïðåæåíèå è çàòîâà äóìèòå
ñå ðàçòÿãàò. Áúëãàðñêèÿò åçèê êàêúâ å òîãàâà? Áúëãàðñêèÿò
åçèê å àíàëèòè÷åí, òîé å ìíîãî èçðàçèòåëåí.  íåãîâèòå òðåï-
òåíèÿ èìà íåùî îñîáåíî. Âúâ âñåêè åçèê èìà íåùî îñîáåíî.
Òà êàçâàì: Âñè÷êè òðÿáâà äà ñå íàó÷èòå. Íå ÷å âèå íå
çíàåòå. Âàñ ñà âè âíóøèëè ìíîãî ðàáîòè. Òè ñåäíåø è êàçâàø:
“Àç îñòàðÿõ âå÷å. Àç ñúì âå÷å íà 72 ãîäèíè.” ×å îòäå çíàåø,
÷å êàòî ñè íà 72 ãîäèíè, ÷å ñè îñòàðÿë? Çåìÿòà ñå å ìú÷èëà,
îáúðíàëà ñå 72 ïúòè îêîëî Ñëúíöåòî, òè íèêàêâà ðàáîòà íå
ñè ñâúðøèë è êàçâàø, ÷å ñè îñòàðÿë. Çåìÿòà òå íîñåøå, òÿ
íå îñòàðÿâà, òè îñòàðÿâàø. Ãëåäàì íÿêîé àêðîáàò èãðàå íà
âúæå. Òîé âúðâè, ÷îâåêúò, ïî âúæåòî, ïúê íÿêîè îò òåçè,
êîèòî ãî ãëåäàò, ñòÿãà èì ñå ñúðöåòî. Íÿìà êàêâî äà òè ñå
ñòÿãà ñúðöåòî. Íåìó, êîéòî âúðâè ïî âúæåòî, íå ñå ñòÿãà
ñúðöåòî, à òè äîëó ñòîèø è òè ñå ñòÿãà ñúðöåòî. Àêî ïàäíå
äîëó, ùå áúäå êàòî òîïêà, äà îòñêî÷è ­ íå ãî æàëè. Êàçâàì:
Åäíà ïòèöà ìîæå ëè äà ïàäíå, êàòî å âúâ âúçäóõà? Ïòèöàòà,
êàòî å íà íÿêîé âðúõ, êàòî ñå ñïóñíå âúâ âúçäóõà, ìîæå ëè äà
ïàäíå?
Âàøèòå ìèñëè òðÿáâà äà èìàò êðèëà, äà õâúð÷àò, äà íå
áúäàò ñ îñêóáàíè êðèëà ­ êàòî ñå îòìÿòà, ïàäàø äîëó. Êîãàòî
âèäèòå åäíî äåòå, Ãîñïîä âè êàçâà: “Ñòàíåòå ìëàä.” Êàçâàø:
“Àç áÿõ åäíî âðåìå êàòî íåãî, íî ñåãà îñòàðÿõ.” Ãîñïîä òè

!!&
êàçâà: “Ïîäìëàäè ñå! Çàïî÷íè äà ìèñëèø êàòî òîâà äåòå.
Çàïîçíàé ñå ñ òîâà äåòå, òî èìà íÿêîè õóáàâè ÷åðòè. Òóðè
íåãîâèòå ÷åðòè â ñåáå ñè, ùå ñå ïîäìëàäèø.” Ãîñïîä âòîðè
ïúò òóðè íà ïúòÿ òè äåòå äà ñðåùíåø. Òè ïàê êàçâàø:
“Îñòàðÿõ.” Ãîñïîä òè êàçâà: “Òè òðÿáâà äà ñå ïîäìëàäèø!”
Îò ñòàðè õîðà Òîé íÿìà íóæäà. Â íåáåòî äëúæíîñòè çà ñòàðè
õîðà íÿìà, çà ìëàäè èìà. Â íåáåòî êàòî èäåòå, òðÿáâà äà ñå
ïîäìëàäèòå. Ñòàðè, êàêâèòî ñòå, áðàäèòå, âñè÷êî òóé ùå ñíå-
ìåòå: áðú÷êè, áðàäè, áåëè êîñè. Êàê ñå ïîäìëàäÿâàòå òóê,
íà Çåìÿòà? Íàëè è òóê ñå ïîäìëàäÿâàòå, ïðàâèòå ðåòóøèðàíå.
Åäíà ñåñòðà íà 70 ãîäèíè ìîæå äà ÿ ïîäìëàäÿò. Íî òå òóðÿò
íà ëèöåòî òàêèâà âåùåñòâà, çàìàçâàò. È àç ìîæå äà âè ïîä-
ìëàäÿ, íî êàòî ñå óìèåòå, ùå áúäåòå ñúùèòå.
Íå íîñåòå åäíîîáðàçíè ìèñëè! Íÿìà íåùî ïî-ëîøî îò
åäíîîáðàçíàòà ìèñúë. Òÿ å êàòî åäèí ÷óê, óäðÿø íà åäíî
ìÿñòî. Íèêîãà íå óäðÿé ñèëíî. Íèêîãà íå ñëàãàé åäíà ëîøà
ìèñúë â ñåáå ñè. Òå ùå äîéäàò, ëîøèòå ìèñëè, íî ãëåäàé ïî
âúçìîæíîñò óäàðúò äà å ïî-ñëàá. Âñåêè äåí ïðîòèâîäåéñòâó-
âàé. Íå êàçâàéòå: “Àç îñòàðÿõ”, íî êàæåòå: “Àç ïðèäîáèõ çíà-
íèå.” Ùî ùå êàæåø: “Îñòàðÿõ”? Ñâúðçâàéòå çíàíèåòî ñúñ
ñòàðîñòòà. Çàùîòî âèå ñâúðçâàòå äâà ïîëþñà, êîèòî ñà íåñúâ-
ìåñòèìè. Ñâúðçâàòå çíàíèåòî, êîåòî å ñèëíî, ñâúðçâàòå ñëà-
áîñòòà ñúñ ñòàðîñòòà. Ñâúðçâàòå ñëàáîñòòà ñ åäèí ñèëåí îðãà-
íèçúì. Ùå ñâúðæåòå çíàíèåòî ñ åäèí çäðàâ îðãàíèçúì. Êàç-
âàø: “Çíàíèåòî äîáèõ, íî îñòàðÿõ.” Îñòàðÿâàíåòî íå å ïðàâà
ìèñúë. Òè èìàø íàé-õóáàâîòî ñúäúðæàíèå, òóðåíî â åäíà
ôîðìà, êîÿòî ùå ñå ñ÷óïè. Ãîñïîä íå èñêà íèêîãà äà òóðÿìå
òàêîâà ñúäúðæàíèå â íåñúîòâåòíà ôîðìà. Ùå êàæåø: “Ïðè-
äîáèõ çíàíèåòî.” Áëàãîäàðè íà Áîãà çà íåãî. Ñòàíåø ñóòðèí,
êàæè ñè: “Ãîñïîä ìå íàïðàâè çäðàâ.”
Ñåãà íÿêîè êàçâàò: “Òðÿáâà äà ñòàíåì ñâåòè, ÷å òîãàâà
äà îçäðàâååì. Ñåãà âèå ñòå ñâåòè, íî ñ ÷åðíî ñòå îáëå÷åíè. Â
Åâðîïà ñåãà âñè÷êèòå ïðîçîðöè íà õîðàòà â ÷åðíî ñà îáëå-
÷åíè, ïî÷åðíåíè ñà. Çíà÷è óñëîâèÿòà îòâúí ñà ëîøè. Âèå èñ-
êàòå äà ñòàíåòå ñâåòè. ×å, âñè÷êîòî îíîâà äîáðî, êîåòî óñåùà-
òå âúâ âàñ ­ âèå èñêàòå äà ó÷èòå, äà áúäåòå äîáðè, èñêàòå äà
ïååòå, äà ïðàâèø äîáðî, êàêâî ëè íå èñêàòå ­ âñè÷êî òîâà å
Áîæåñòâåí èìïóëñ âúâ âàñ.

!!'
 Âèå êàçâàòå: “Òî ñåãà íÿìà äà ãî áúäå, íî â íÿêîå äðóãî
ïðåðàæäàíå, ïðè äðóãè óñëîâèÿ...” Òúé íå ñå ãîâîðè. Âèå êàòî
äîéäåòå íà 33 ãîäèíè, ïîâå÷å íå ìîæå äà ñòàíåòå. Êîéòî ñòàíå
ïîâå÷å, òîé å âèíîâàò. Ñòàðîñòòà íà Çåìÿòà ïðîèçòè÷à îò
ïðåñòúïëåíèÿòà. ×îâåê îñòàðÿâà îò ïðåñòúïëåíèÿ. Òîé ãóáè
ñèëàòà ñè, ãóáè óìà ñè; îò âñÿêî åäíî ïðåñòúïëåíèå îñòàðÿâà
÷îâåê. Íà Çåìÿòà å òàêúâ çàêîíúò. À â íåáåòî ïðàâÿò äîáðî,
çàòîâà ñå ïîäìëàäÿâàò. Âñÿêà õóáàâà ìèñúë, êîëêîòî è äà å
ìàëêà òÿ, ïîäìëàäÿâà. Âñÿêà åäíà äîáðà ïîñòúïêà, êîëêîòî
è äà å ìàëêà, òÿ ïîäìëàäÿâà.
Ñåãà âèå ùå ìè êàæåòå: “Äà âÿðâàìå ëè â òîâà?” Àìè
òóé, â êîåòî ñåãà âÿðâàòå, âÿðíî ëè å? Âèå âÿðâàòå, ÷å ñòå
îñòàðåëè ­ âÿðíî ëè å? Òîãàâà ìîèòå òúëêóâàíèÿ ñà òàêèâà:
ùîì ñòå îñòàðåëè, âèå ñòå ãðåøèëè. Êàçâà íÿêîé: “Áîëåí
ñúì.” Íå ãðåøè! Âñè÷êèòå áîëåñòè ñå äúëæàò íà ïðåãðåøå-
íèÿ. “Êîðåìúò ìå áîëè.” Íå ãðåøè! “Ãëàâàòà ìå áîëè.” Íå
ãðåøè! “Êðàêúò ìå áîëè.” Íå ãðåøè! “Íå ìè âúðâè.” Íå ãðå-
øè, íèùî ïîâå÷å! “Íå ìå îáè÷àò õîðàòà.” Íå ãðåøè, íå ãðå-
øè, íå ãðåøè!
Ñåãà êàçâàò: “Êàêâî äà ïðàâèì, íÿêàêâà êóëòóðà ùå äîé-
äå?” Êóëòóðàòà å Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ. Èçïúëíÿâàéòå ÿ. Êàòî
ñòàíåòå ñóòðèí, áëàãîäàðè íà Áîãà çà ëþáîâòà. Ñåãà âèå ñòà-
íåòå è êàçâàòå: “Òóé îáùåñòâî êàêâî äà ãî ïðàâèì?” Îñòàâåòå
âàøåòî îáùåñòâî. ×å îáùåñòâîòî ìîæå äà ïðåïÿòñòâóâà, íî
íà òîâà îáùåñòâî Áîã å ãîñïîäàð. Ñåãà íà âàñ êîé ïðåïÿòñòâó-
âà, êàæåòå ìè. Êîãàòî íÿêîé ñå çàïúõòÿë, òóðèë 100 êèëîãðà-
ìà íà ãúðáà ñè, èçïîòèë ñå, êîé ìó òóðèë òîâàðà íà ãúðáà?
Õîðàòà íå ñà ìó ãî òóðèëè, òîé ñè ãî òóðèë.
Âèå òóðÿòå ìèñëè è æåëàíèÿ, êîèòî íå ñà ñâîéñòâåíè íà
æèâîòà âè. Íà ÷îâåêà ìó òðÿáâà íåïðåðèâíàòà Áîæèÿ ëþáîâ,
â êîÿòî ïîñòîÿííî äà ñå âëèâà Áîæåñòâåíèÿò æèâîò â íåãî,
ïîñòîÿííî äà ñå âëèâà îíàçè ñòðóÿ íà Áîæåñòâåíîòî çíàíèå
â íåãîâèÿ óì. Ñ òóé òîé ñå ïîäìëàäÿâà. Ïîñëå, ïîñòîÿííî äà
ñå âëèâà ñòðóÿòà íà Áîæåñòâåíàòà ñâîáîäà, íà Áîæåñòâåíàòà
èñòèíà âúòðå â äóøàòà ìó, âñåêè äåí. Äà ñå ðàäâà, ÷å èñòèíàòà
ñå âëèâà. Ðàäâàéòå ñå, ÷å èñòèíàòà ñå âëèâà âúâ âàøàòà äóøà.
Ðàäâàéòå ñå, ÷å Áîæåñòâåíàòà ñâåòëèíà ñå âëèâà âúâ âàøèÿ
óì. Ðàäâàéòå ñå, ÷å Áîæåñòâåíèÿò æèâîò ñå âëèâà âúâ âàñ.

!"
Òî å âàæíîòî. Êàòî ñòàíåòå ñóòðèí, äà áëàãîäàðèòå íà
Áîãà, ÷å íîâèÿò æèâîò ñå å âëÿë.
Óòðå, êàòî ñòàíåòå, íèòî åäèí äà íå êàçâà, ÷å å îñòàðÿë.
Îò âñèíöà èñêàì äà áëàãîäàðèòå, ÷å Áîã âè å äàë ëþáîâòà
Ñè â ñúðöåòî. Äà áëàãîäàðèòå íà Áîãà, ÷å Òîé âè å äàë ñâåòëè-
íàòà â óìà âè è äà áëàãîäàðèòå çà èñòèíàòà, êîÿòî âëÿë â
äóøàòà âè. Îò âñè÷êè èñêàì äà áëàãîäàðèòå è ïîñëå äà ñè
ïîïååòå. Êîÿ ïåñåí ùå ñè èçáåðåòå? Êîÿòî äà äîïàäíå íà
âñè÷êè âè. Ïîïåéòå îíàçè ïåñåí: “Ìîãà äà êàæà, ÷å ñëúíöåòî
óòðå ùå èçãðåé.” ß äà ÿ èçïååì ñåãà. (Èçïÿõìå ïåñåíòà.)
Âñÿêà ãîäèíà îêîëî 40 ìèëèîíà äåöà ñå ðàæäàò è ñå ïîä-
ìëàäÿâàò. 35 ìèëèîíà óìèðàò. Ñâåòúò, çíà÷è, ñå ïîäìëàäÿâà,
à íå å îñòàðÿë. Äåöàòà, êîèòî ñå ðàæäàò, ñà ïîâå÷å, îòêîëêîòî
ñòàðèòå, êîèòî óìèðàò. Çàùîòî âñè÷êè, êîèòî óìèðàò, ñà ñòà-
ðè; âñè÷êè, êîèòî ñå ðàæäàò, ñà ìëàäè. Áëèçî 40 ìèëèîíà ñå
ðàæäàò, çíà÷è ìëàäîñòòà èäå â æèâîòà. Îòíîøåíèåòî å ïî÷òè
3 : 4.
Ñóòðèí, êàòî ñòàíåòå, ïîáëàãîäàðåòå íà Áîãà çà ëþáîâòà,
êîÿòî å â ñúðöåòî âè; ïîáëàãîäàðåòå íà Áîãà çà ñâåòëèíàòà,
êîÿòî å â óìà âè; ïîáëàãîäàðåòå çà èñòèíàòà, êîÿòî å â äóøàòà
âè; è ïîñëå èçïåéòå ïåñåíòà. Èçïåéòå ïåñåíòà, êàêòî âèå ÿ
çíàåòå. Íÿìà íèêàêâî ìóçèêàëíî ïðàâèëî. Òúé, êàêòî âèå
ñòå ÿ íàó÷èëè, êðèâî-ëÿâî, èçïåéòå ÿ. Ïåéòå, êàêòî çíàåòå.
Äà íå êàæåòå: “Àç íå ÿ çíàÿ.” È êàòî íå ÿ çíàåø, äà ÿ èçïååø.
Êàòî ïååòå òàêà, ñ 10 ãîäèíè ùå ñå ïîäìëàäèòå. Àêî íå ñå
ïðèëîæè ëþáîâòà â äåéñòâèå, äîáðîòî, ñïðàâåäëèâîñòòà...
Íå òðÿáâà äà èìà êîëåáàíèå â ÷îâåøêèÿ æèâîò. Íèå ñå îïèò-
âàìå â æèâîòà. Íèå êàçâàìå, ÷å Áîã å âñåìèëîñòèâ. Íèå ïîä-
äúðæàìå, ÷å Áîã å âñåìèëîñòèâ, ïúê íèå íå ìîæå äà áúäåì.
Ùîì Áîã å âñåìèëîñòèâ, àç ìîãà äà áúäà íàé-ìàëêî ìèëîñ-
òèâ. Ùîì Áîã ìîæå âñè÷êî äà íàïðàâè, è àç ìîæå äà íàïðàâÿ
íåùî. È àç ìîãà äà ñå ñïðàâÿ ñ íåùî â ìîÿ æèâîò. Àêî Áîã ñå
ñïðàâÿ, è àç ìîæå äà ñå ñïðàâÿ. Êàòî ñå ñâúðçâàòå ñ îíîâà,
êîåòî Áîã ïðàâè, è âèå ìîæå äà ãî íàïðàâèòå. Âñè÷êî îíîâà,
êîåòî Áîã ïðàâè âúâ âúíøíèÿ ñâÿò, è âèå ìîæå äà ãî íà-
ïðàâèòå âúâ âàøèÿ ñâÿò. Òàçè ìèñúë òðÿáâà äà çàëåãíå âúâ
âàøèòå óìîâå. Ùå íàïðàâèø åäèí îïèò, âòîðè, òðåòè, ÷åòâúð-
òè, çàâèñè îò ðàçïîëîæåíèåòî.

!"
 Âèå êàòî ïååòå, ìíîãî åíåðãèÿ èìàòå. Âñè÷êè ïååòå ñ
ìíîãî ñèëà. Ïîâå÷å ñèëà èìàòå, ëþáîâòà âè å ïî-ñëàáà. È
ñâåòëèíàòà âè å ñëàáà. Ñèëà èìàòå, îòãîðå îò ìíîãî âèñîêî
ïàäàòå. Êàòî çàïî÷íåòå ïåñåíòà, ïåéòå. (Ó÷èòåëÿò ïåå òèõî.
Òîé èçïÿ ïåñåíòà íà äðóãà ìåëîäèÿ.) Àç ùå ãî èçïåÿ òúé,
êàêòî ìîãà. Ïåéòå ïî ïúðâèÿ íà÷èí, ïî âòîðèÿ, ïî êîéòî è
äà å íà÷èí. Ñòàðèòå âúðâÿò ïî åäèí ïúò, ìëàäèòå âúðâÿò ïî
äðóã ïúò. Êàòî ñòàíåø ñòàð, âçåìè îãëåäàëîòî è ñè êàæè:
“Ñëóøàé, òðÿáâà äà ñå ïîäìëàäèø!” Ìíîãî ìú÷íî å äà ñè
êàæå ÷îâåê, ÷å ñå å ïîäìëàäèë. Êàòî êàæå, ÷å ñå å ïîäìëàäèë,
íåùî êàçâà: “Îñòàðÿ, íå äúðæàò êðàêàòà.” Îíåçè êðàêà, êî-
èòî íå äúðæàò, òî å íÿêîé ñòàð òâîé äÿäî, êîéòî âëÿçúë â
òåáå è òå óáåæäàâà, ÷å ñè ñòàð. Íÿêîé ïúò âèå ñòðàäàòå îò
âàøèòå ïðàäåäè. Äîéäå åäèí äÿäî, âòîðè, òðåòè, ÷åòâúðòè.
Ïîíåæå íå çíàÿò òóé ó÷åíèå, êàòî äîéäàò, êàçâàò: “Åäíî âðå-
ìå, êàòî áÿõ íà 80 ãîäèíè, ìíîãî ïîñòðàäàõ.” Äîéäå äðóã äÿäî
è òîé ðàçïðàâÿ, çàïî÷íàò òèÿ äÿäîâöè è áàáè äà òè ðàçïðàâÿò
è òè âíóøàò, ÷å è òè ñè îñòàðÿë. Òè êàòî ñëóøàø ïðèêàçêèòå
íà ñòàðèòå äÿäîâöè, òå êàçâàò: “Ñèíêî, è òè ùå îñòàðååø.”
Àêî æèâååø êàòî òÿõ, ùå îñòàðååø; àêî íå æèâååø êàòî òÿõ,
íÿìà äà îñòàðååø. Íèå òîâà îòðè÷àìå, ÷å ùå îñòàðååì. Êàç-
âàì: Àç íÿìà äà îñòàðåÿ. Ùå âèäèì. Ùå âèäèòå.
Ñåãà êàêâî âÿðâàòå? Àç èñêàì âÿðàòà âè äà å ïî ñâîáîäà.
Íå äà âè âíóøà. Àç íå îáè÷àì äà âíóøàâàì íèùî, êîåòî å
ëúæëèâî. Îò äâå íåùà òðÿáâà äà ñå ïàçèòå. Íÿêîé íàïèøå
åäíà áÿëà ëèíèÿ íà äúñêàòà. Äúñêàòà å ÷åðíà, íî ëèíèÿòà,
êîÿòî íàïèñàõ, å áÿëà. Òè êàçâàø, ÷å äúñêàòà å áÿëà. Íÿêîé
ïúò íà íÿêîå ïëàòíî, êîåòî å áÿëî, íàïðàâèø åäíà ÷åðíà
ëèíèÿ. Ëèíèÿòà å ÷åðíà, íî îòäîëó ïëàòíîòî å áÿëî. Èìà
íÿêîè íåùà, êîèòî ñà áåëè. Êàêâîòî å îòâúí, òàêîâà å è îò-
âúòðå, ãîâîðåòå èñòèíàòà. Âèå ñå îöàïàòå ñ ÷åðíî, êàçâàòå:
“Ïî÷åðíÿõ.” Íå å ïðàâî. Ïîñëå, äðóãîòî ïîëîæåíèå ­ âèå
ñòå ÷åðåí è ñå ïîáåëèòå îòãîðå, êàçâàòå: “Áÿë ñúì.” È òî íå
å âÿðíî. Îòâúòðå òðÿáâà äà áúäåø áÿë è îòâúí áÿë. Àêî ñè
÷åðåí, îòâúòðå è îòâúí äà ñè ÷åðåí. Íå å ëîøî ÷îâåê äà áúäå
÷åðåí. Çíàåòå êàêâî îçíà÷àâà ÷åðíîòî? Íà àíãëèéñêè å
“áëåê”, íà òóðñêè å “êàðà”, íà ãðúöêè å “ìàâðîñ”, íà áúëãàð-
ñêè å “÷åðíî”. Çàùî å òàêà íà ðàçíèòå åçèöè? Ñâåòëèíàòà

!"
èìà åäíî äîáðî ñâîéñòâî. Òúìíèòå ðàáîòè, ÷åðíèòå
ðàáîòè ñúáèðàò ñâåòëèíàòà, ôîêóñèðàò ÿ. À ïúê áåëèòå
ðàáîòè ðàçïðúñêâàò. Òå ñà äâà ïîëþñà, äâà ìåòîäà. Êîãàòî
èñêàø äà ñúáèðàø íåùàòà, ùå óïîòðåáèø òúìíèíàòà.
Êîãàòî èñêàø äà ðàçïðúñíåø, ùå óïîòðåáèø ñâåòëèíàòà.
Êàçâàò, ÷å òúìíîòî íå å ïîòðåáíî. Òúìíèíàòà å ïîòðåáíà
äà ñúáåðåø íåùàòà â ñåáå ñè. Òÿ å êàòî åäèí ìåòîä
ïîòðåáåí. Íèå ñìå ïîñòàâèëè äðóãîÿ÷å âúïðîñà. Êàçâàòå:
“Òîé õîäè â òúìíèíàòà.” Õóáàâî å, àêî õîäè â òúìíèíà, äà
ñúáèðà. Íÿêîé ïúò òðÿáâà äà ñå ñïðåø â òúìíîòî, äà
ñúáåðåø. Òðÿáâà, êàòî ïðàâèø äîáðî, íèêîé äà íå òå çíàå.
Êîãàòî ïðàâèø äîáðî, äà çàìúãëèø ñåáå ñè; êàòî íàïðàâèø
äîáðîòî, äà å áåçëè÷íî, äà íå çíàå íèêîé êîé ãî å íàïðàâèë.
Òè òîãàâà ùå ïîëçóâàø ïîâå÷å, êîãàòî ñàìî òè çíàåø, ÷å
ñè íàïðàâèë äîáðîòî.
Òà, íå ñå ïëàøåòå. Âñÿêîãà, êîãàòî âè äîéäå åäíà ñêðúá,
â ñêðúáòà ïå÷åëèòå ïîâå÷å. Ñêðúáòà ñúáèðà, à ïúê ðàäîñòòà
ðàçäàâà. Ñëåäîâàòåëíî ïîñòîÿííî Áîã èçèñêâà äà áúäåòå
ùåäðè. Êîãàòî Ãîñïîä èñêà äà âè íàïðàâè òðóäîëþáèâè, ïðà-
ùà âè ñêðúá. Êîãàòî èñêà äà âè íàïðàâè ùåäðè, ïðàùà âè
ðàäîñòòà. Áëàãîäàðåòå çà ñêúðáèòå, ÷å ñúáèðàòå. Áëàãîäàðåòå
çà ðàäîñòèòå, ÷å ðàçäàâàòå. Êàçâàòå: “Ó÷èòåëþ, íå èñêàì äà
ñòðàäàì.” Íå èñêàø äà ñòðàäàø? Âëèçàì â ïîëîæåíèåòî âè.
Àç ðàçáèðàì, ÷å èñêàø äà ðàçäàâàø. Íÿêîé çàáîãàòÿë, íå
èñêà äà ñòðàäà. Íî òîé ìèñëè êðèâî. Òîé íå èñêà äà èìà
ñòðàäàíèÿ. Àêî íÿìàø ñòðàäàíèÿ, ùå îñèðîìàøååø. Êàçâàì:
Ðàçäàâàéòå! Ùîì íå èñêàòå äà èìàòå ñòðàäàíèÿ, òîãàâà ðàç-
äàâàéòå. Ùîì íå èñêàø äà ñêúðáèø, ðàäâàé ñå. Áëàãîäàðåòå
íà Áîãà, êîãàòî ñêðúáòà èäå. Áëàãîäàðåòå íà Áîãà, êîãàòî
ðàäîñòòà èäå âúâ âàñ. Âàøàòà ñêðúá å ðàäîñò íà íÿêîãî è
âàøàòà ðàäîñò å ñêðúá íà íÿêîãî äðóãèãî. Òúé ùîòî, êîãàòî
íèå ñå ðàäâàìå, äðóãè ñêúðáÿò; êîãàòî òå ñå ðàäâàò, íèå ñêúð-
áèì. Ñìÿíà èìà â ïðèðîäàòà. Â ñâåòà èìà îáìÿíà íà òðóäà.
Âñè÷êî â ïðèðîäàòà ñè èìà ñâîé âúòðåøåí ñìèñúë. Ñâåòúò
ìîæå äà ìèñëè êàêòî èñêà, íî âèå ïðàâèëíî òðÿáâà äà
ìèñëèòå.
Ëþáîâòà ïîñòîÿííî äà ñå âëèâà â ñúðöåòî âè. Ñâåòëèíàòà
ïîñòîÿííî äà ñå âëèâà â óìà âè. Èñòèíàòà ïîñòîÿííî äà ñå

!"!
âëèâà â äóøàòà âè. Êàòî ñòàíåòå è íà 120 ãîäèíè, äà áúäåòå
êàòî ÷å ñòå íà 21 ãîäèíà. Àïîñòîë Ïàâåë êàçâà: “Âñè÷êè ùå
ñå èçìåíèì; íî âñè÷êè íÿìà äà óìðåì, íî âñè÷êè ùå ñå ïîä-
ìëàäèì.” “Ùå èçïðàòè Äóõà Ñè.” Áîã èçïðàùà Äóõà Ñè äà
îæèâåÿò õîðàòà, äà ñå ïîäìëàäÿò. Çíà÷è, êîãàòî Äóõúò íå
äåéñòâóâà, õîðàòà îñòàðÿâàò. Òîãàâà ñõâàùàéòå ïðàâèëíî.
Êàçâà Ïèñàíèåòî: “Âñè÷êè íÿìà äà óìðåì, íî âñè÷êè ùå ñå
èçìåíèì, âñè÷êè ùå ñå ïîäìëàäèì.”
Êàæåòå ìè ñåãà êàêâî äà ïðàâèì ñ òèÿ ÿáúëêè. Àêî ñìå
åâàíãåëèñòè, ùå ãè ïðîäàäåì, äà âçåìåì ïàðè. Êàêâî äà íà-
ïðàâèì ñ òÿõ, äàéòå åäèí ïëàí. Òðè ñåñòðè äà ñè èçìèÿò
ðúöåòå õóáàâî, äà ãè íàðåæàò íà òîëêîâà ïàð÷åòà, êîëêîòî
ñòå òóê, è äà ãè ðàçäàäàò è äà êàæàò: “Áðàòêî, äà äîéäå ëþ-
áîâòà â ñúðöåòî òè, ñâåòëèíàòà â óìà òè è èñòèíàòà â äóøàòà
òè.” Ñëåä ãèìíàñòè÷åñêèòå óïðàæíåíèÿ åëàòå òóê ïàê, ùå
íàïðàâèì åäíî óïðàæíåíèå.

“Îò÷å íàø”

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

19-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 7 ôåâðóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

!""
 ÎÁÈ×ÀÉÒÅ ­ ÖÅÍÅÒÅ!

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà

“Îò÷å íàø”
“Âñè÷êî â æèâîòà å ïîñòèæèìî”
“Áîã å Ëþáîâ”

Âñè÷êè ñòå ñå ïîäìëàäèëè, ñ êîëêî ãîäèíè? Íàïðåä ëè

îòèäîõòå èëè íàçàä ñå âúðíàõòå? Êîãàòî ÷îâåê íàïðåä âúðâè,
êúäå îòèâà?
Èìàòå òî÷êàòà À. Ïî òîçè ïúò
ÀÂ, íà ñëèçàíå êúäå ùå îòèäåòå?
Íÿêîè îò âàñ ñòå ñå íàó÷èëè äà âèæ-
äàòå ãîëåìè ðàáîòè: ïëàíèíè âèæ-
äàòå, ãîëåìè äúðâåòà âèæäàòå, íî
ìàëêèòå ðàáîòè íå âèæäàòå. Çàïðè-
ìåð âèå íå îöåíÿâàòå ñòîéíîñòòà íà
åäèí ìàëúê æèâîò. Âèå íå îöåíÿâàòå ñòîéíîñòòà íà åäíà ìàë-
êà ìèñúë, êîÿòî ïðîíèêâà âúâ âàøèÿ óì, ñàìî ãîëåìèòå ðàáî-
òè âèæäàòå. Ñåãà, îò âàøåòî ãëåäèùå, çàùî ñà âè ãîëåìèòå
ðàáîòè? Äà êàæåì, íÿêîé îò âàñ èñêà äà èìà íÿêîé ãîëÿì
ñîìóí ­ çàùî ìó å? Êàêâè ìó ñà ñúîáðàæåíèÿòà, ÷å èñêà
ãîëÿì ñîìóí? Íå ñàìî äà êàæåø, ÷å èñêàø.
Êàçâàòå: “2 ïî 2 å 4. È 2 è 2 å 4.” Çàùî 2 è 2 å 4 [è] 2 ïî 2
å 4, êîãàòî 5 ïî 5 å 25 è 5 è 5 å 10, 3 ïî 5 å 15 è 3 è 5 å 8?
Çàùî òóé ñúâïàäåíèå íà íÿêîè ÷èñëà? Âèå èìàòå òîãàâà 73.
Àêî ãî îáúðíåòå, ùå ñòàíå 37. Íî àêî èìàòå 77, è äà ãî îáúð-
íåòå, ïàê å òîëêîâà. Ïî íÿêîé ïúò âèå èñêàòå åäèí ðåä íà
íåùàòà. Èìà èçâåñòåí ðåä â ïðèðîäàòà, êîéòî íå ìîæå äà ñå
èçìåíè. Çàïðèìåð âèå èñêàòå íÿêîé ÷îâåê äà èçìåíè ñâîÿòà
îáõîäà êúì âàñ. Çàùî? Èìàòå æåëàíèå íÿêîè äà âè îáè÷à.
Çàùî? Êàçâàòå: “Àç ãî îáè÷àì.” Ìèñëèòå ëè, ÷å àêî îáè÷àòå
íÿêîãî, ïðàâèòå äîáðî íà íåãî? Âèå íå ìèñëèòå ïðàâèëíî.
×îâåê, àêî îáè÷à, ïðàâè äîáðî ñàìî íà ñåáå ñè. Íå ñàìî òîâà
!"#
äà ñå êàæå, íî äà ãî ñúçíàâàòå. Êàçâàòå: “Àç ãî îáè÷àì.”
Ùîì òè ãî îáè÷àø, òè ïðàâèø äîáðî íà ñåáå ñè. Ùîì àç
îöåíÿâàì ëþáîâòà, ñ êîÿòî íÿêîé ìå îáè÷à, ïðàâÿ äîáðî íà
ñåáå ñè. Òè, àêî ìå îáè÷àø, ïðàâèø äîáðî íà ñåáå ñè; àç, àêî
îöåíÿâàì òâîÿòà ëþáîâ, ïðàâÿ äîáðî íà ñåáå ñè. Àç, àêî òå
îáè÷àì, ïðàâÿ äîáðî íà ñåáå ñè è òè, àêî îöåíÿâàø ìîÿòà
ëþáîâ, ïðàâèø äîáðî íà ñåáå ñè.
Òîãàâà ïðîèçòè÷à åäíà äèñõàðìîíèÿ â ñâåòà. Êàçâàòå:
“Òîé íå ìå îáè÷à.” Òî å íåãîâà ðàáîòà. Êàçâà: “Òîé íå îöåíÿâà
ëþáîâòà ìè.” Òî å íåãîâà ðàáîòà. Òè îáè÷àé õîðàòà, áåç äà
ñå èíòåðåñóâàø äàëè òå îöåíÿâàò ëþáîâòà òè. Ìîæå äà ñå
èíòåðåñóâàø, íî èíòåðåñóâàé ñå òè äàëè ãè îáè÷àø. Ïî êîé
íà÷èí ìîæå äà ñå äîêàæå, ÷å òè îáè÷àø íÿêîãî? Äà êàæåì,
àêî ñå èñêà åäíî äîêàçàòåëñòâî, êàê ùå äîêàæåòå, ÷å îáè÷àòå
íÿêîãî? Ñ êàêâî ùå äîêàæåòå? Ëþáîâòà å íåùî íåóëîâèìî.
Ñåãà âèå èìàòå ñòàðè âúçãëåäè. Êîãàòî ÷îâåê ñòàíå âúç-
ðàñòåí, êàòî îñòàðåå, ìèñëè, ÷å çíàå ïîâå÷å. Êàçâà: “Ìíîãî
çíàÿ. Ãëàâàòà ìè ìíîãî å ïàòèëà.” Êàêâî ìîæå äà ïàòè åäíà
ãëàâà? Íàé-ïúðâî, òîçè èçðàç íà áúëãàðñêè “Ãëàâàòà ìè å
ìíîãî ïàòèëà” íÿìà çíà÷åíèå. “Ïàòè” çíà÷è “ïàòå”, êîåòî
ïëàâà âúâ âîäàòà. “Ïàòèëà” çíà÷è “íàðîäèëà ïàòåòà”. Êàêâà
äóìà å òÿ? (­ “Ãðúöêà, çíà÷è “ñòðàäàì”.) Êàêâî çíà÷è “ñòðà-
äàíèå”? Àêî äîéäåì äà ñòðàäàìå... Ñòðàäàíèåòî íå å íèùî
äðóãî îñâåí åäíî íåðàçïîëîæåíèå, ÷å íåùàòà íå ñòàâàò êàêòî
òè èñêàø. Âñè÷êè íèå ñòðàäàìå îò íåðàçáèðàíå íà îíèÿ Áî-
æåñòâåíè çàêîíè. Çàïðèìåð íèå ñå çàíèìàâàìå ñ ëþáîâòà,
íî ëþáîâòà èìà èçâåñòíî ïðèëîæåíèå. Òè ìîæå äà èìàø
åäíà ëþáîâ, êîÿòî äà îñàêàòè ïàìåòòà òè. Ïúê ìîæå äà èìàø
åäíà ëþáîâ, êîÿòî äà ðàçâèâà óìà òè. Ìîæå äà èìàø åäíà
ëþáîâ, êîÿòî äà îñàêàòè ñúðöåòî òè, ïúê ìîæå äà èìàø åäíà
ëþáîâ, êîÿòî äà îáëàãîðîäè ñúðöåòî
òè. Êàçâàòå: “Çàùî å òàêà?” Òàêà å
ñåãà. Èìàòå åäíà íàêëîíåíà ëèíèÿ.
Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å íÿêàêâà âîäà
ïàäà ïåðïåíäèêóëÿðíî îòãîðå. Òóé
ïàäàíå êàêâî ùå ïðîèçâåäå? Ëþáîâ-
òà å, êîÿòî äâèæè ÷îâåøêàòà ìèñúë
è ÷îâåøêèòå ÷óâñòâà. Çàâèñè îò âàñ

!"$
êàêúâ íàêëîí ùå äàäåòå íà âàøàòà ìèñúë, êàêúâ íàêëîí ùå
äàäåòå íà âàøèòå ÷óâñòâà è êàêúâ íàêëîí ùå äàäåòå íà âà-
øèòå ïîñòúïêè. Âèå êàçâàòå: “Äà ñå îáè÷àìå, äà ìèñëèì ïðà-
âèëíî” è ìèñëèòå, ÷å ðàáîòèòå ñà âå÷å óðåäåíè. Äà ìèñëèì
ïðàâèëíî, íî èìà èçâåñòíè ïðàâèëà, èçâåñòíè çàêîíè.
Âèå èçó÷àâàòå åäèí åçèê. Êîÿ å ïúðâàòà äóìà, ñ êîÿòî
çàïî÷âàòå? Êîè äóìè ñà íàé-ñòàðè? Äóìàòà “Èâàí” ñòàðà
äóìà ëè å? Òÿ å ìíîãî íîâà, äåòèíñêà äóìà. À äóìàòà “ðàæ-
äàì”? “Èâàí” ëè å ïî-ñòàðà äóìà èëè “ðàæäàì” å ïî-ñòàðà?
Ãëàãîëèòå ñà ïî-ñòàðè äóìè. Òå ïîêàçâàò äåéñòâèå. Èñêàì
äà íàïðàâèì âðúçêà. Èìàòå íåïðàâèëíè ãëàãîëè íà ôðåíñêè.
Êîè ãëàãîëè ñà íåïðàâèëíè? Ôèëîëîãè÷åñêè íÿìà äà ñå ñïè-
ðàì. Èìà åäíà íåïðàâèëíîñò â ãëàãîëèòå. Ùîì èìà íåïðà-
âèëíè ãëàãîëè, èìà è ïðàâèëíè ãëàãîëè. Èìà öÿëà åäíà òàá-
ëèöà ñ ïðàâèëíè ãëàãîëè. Â áúëãàðñêè åçèê èìàòå òðè ðîäà.
Íî òî íå å ïðàâèëî çà âñè÷êè åçèöè.  òóðñêè åçèê èìà ñàìî
åäèí ðîä. Íà áúëãàðñêè êàçâàø: “åäèí ìúæ, åäíà æåíà, åäíî
äåòå”. Íà òóðñêè êàçâàò: “áèð åðêåê, áèð êúðú, áèð ÷ó÷óê”.
Ïèòàì: “Çàùî â áúëãàðñêè èìà òðè ðîäà, à íà òóðñêè ñàìî
åäèí? È äà âè ñå ðàçïðàâÿ, ìàëêî îòâëå÷åíà ðàáîòà å. Èìà
ñè ñâîèòå ïðè÷èíè. Èëè àêî âçåìåòå íà÷èíà íà ïèñàíåòî â
ðàçíèòå åçèöè. Â åâðåéñêè ñå ïèøå îòäÿñíî íàëÿâî; àêî âçå-
ìåòå êèòàéñêè, ïèøàò îòãîðå íàäîëó; àêî ïèøåòå íà åâðî-
ïåéñêè åçèöè, ùå ïèøåòå îòëÿâî íàäÿñíî. Áÿëàòà ðàñà ïèøå
îòëÿâî íàäÿñíî. Âñè÷êîòî òóé ïèñàíå å ñâúðçàíî ñ èçìåíåíèå-
òî íà çåìíàòà îñ. Ñåãà òîâà òðÿáâà äà ñå äîêàçâà.
Æèâîòíèòå õîäÿò õîðèçîíòàëíî. Êîãàòî ñå å ñúçäàëà çåì-
íàòà îñ, â òóé ïîëîæåíèå òÿ áèëà óñïîðåäíî íà îðáèòàòà íà
Çåìÿòà. À ïúê êîãàòî ðàñòåíèÿòà ñà ñå ñúçäàëè, Ñåâåðíèÿò
ïîëþñ íå å áèë òàì, äåòî å ñåãà. Òîé å áèë òî÷íî íà îáðàòíàòà
ñòðàíà. È êîãàòî ÷îâåê ñå å ñúçäàâàë, èçìåíèëà ñå å îñòà.
Ñëåäîâàòåëíî è íèå ñìå ñå èçìåíèëè. Êîãàòî îñòà íà Çåìÿòà
íå áèëà êàòî ñåãàøíàòà, ñà ñå ñúçäàëè ðàñòåíèÿòà. Êîãàòî
îñòà å áèëà õîðèçîíòàëíà, ñúçäàëè ñà ñå æèâîòíèòå; êîãàòî
îñòà å ñòàíàëà ïåðïåíäèêóëÿðíà íà ñâîÿòà îðáèòà, ñúçäàë ñå
å ÷îâåêúò. Òîâà ñà ñåãà òâúðäåíèÿ. Êàçâàòå: “Äîêàæè ãî òóé.”
Êàêâî ùå ãî äîêàçâàì? Çà äà ñå äîêàçâà íåùî, çíà÷è õîðàòà
ñà ñëåïè. Èìà íåùà, àç ãè âèæäàì. Êàêâî ùå äîêàçâàì, ÷å

!"%
òîçè ïðåäìåò èìà ÷åðâåí öâÿò? Íà îíçè ñëåïèÿ ÷îâåê
òðÿáâà äà ìó äîêàçâàì, ïî íÿêàêúâ íà÷èí äà ìó îáÿñíÿâàì,
÷å å ÷åðâåí. Íî àç âèæäàì, ÷å å ÷åðâåí. Êàêâî ùå äîêàçâàì?
×åðâåíèÿò öâÿò ïðàâè õîðàòà ïîäâèæíè. Ùî [å] ÷åðâåíîòî?
Òîâà, êîåòî ïðàâè õîðàòà ïîäâèæíè, òîâà å ÷åðâåíîòî. Ùîì
ñå êàðàòå, ùîì ñå ïîáèéâàòå, ùîì ñå äâèæèòå, ùîì ðàáîòèòå,
âñè÷êî òóé ñå äúëæè íà ÷åðâåíèÿ öâÿò. Êàêâî íåùî å ÷åðâå-
íèÿò öâÿò? Êîïàåø ñ ìîòèêàòà, ïèøåø ­ âñè÷êî òîâà å ÷åð-
âåíèÿò öâÿò. Êàçâàì: Òóé, êîåòî ñúçäàâà ðàáîòà íà õîðàòà,
òî å ÷åðâåíèÿò öâÿò. Ïèøåø, ÷åòåø ­ òîâà å ÷åðâåíèÿò öâÿò.
Íåäîâîëåí ñè ­ òîâà å ÷åðâåíèÿò öâÿò. Ãîâîðèø ­ òîâà å
÷åðâåíèÿò öâÿò. Ðèòàø ­ òîâà å ÷åðâåíèÿò öâÿò. Ñêà÷àø ­
òîâà å ÷åðâåíèÿò öâÿò. Ëÿãàø, ñòàâàø, ïàäàø ­ òîâà å ÷åðâå-
íèÿò öâÿò. Ùîì ïðåñòàíå òîçè öâÿò ó òåáå, èñêàø äà ñå óñïî-
êîèø. Ïðåìàõíè ÷åðâåíèÿ öâÿò ­ óìèðà ÷îâåê. Çàùî óìèðà?
Íÿìà ÷åðâåíèÿ öâÿò. Òè ñè åäíî êîëåëî ­ äîéäå ÷åðâåíèÿò
öâÿò, âúðòè êîëåëîòî, òîé ïðîèçâåæäà äâèæåíèåòî. Ñïðå ñå
âîäàòà âúâ âîäåíèöàòà ­ âîäåíèöàòà îñòàíå òèõà, óìðÿëà.
Êàçâàø: “Äà ñå ìàõíå òîçè ÷åðâåí öâÿò.” Ùîì ñå ìàõíå ÷åð-
âåíèÿò öâÿò, ÷îâåê ùå äîéäå äî êàêâî ïîëîæåíèå? Ùîì óìðå
÷îâåê, îñòà ìó îñòàâà õîðèçîíòàëíà ñ îðáèòàòà íà Çåìÿòà.
Ùîì âúçêðúñíå, îñòà å ïåðïåíäèêóëÿðíà. Âèå êàòî õîäèòå,
âàøàòà îñ å âå÷å ïåðïåíäèêóëÿðíà. Êîå [å] ïî-õóáàâî ñåãà ­
õîðèçîíòàëåí ëè äà áúäåø èëè ïåðïåíäèêóëÿðåí?
Êàçâàì: Äà ïðåíåñåì. Íèå èìàìå îòíîøåíèå êúì Áîãà.
Òðè îòíîøåíèÿ èìàìå, êîèòî ñà ïðàâèëíè. Ëþáîâòà å åäíî
ïðàâèëíî îòíîøåíèå êúì Áîãà. Ìúäðîñòòà å åäíî ïðàâèëíî
îòíîøåíèå êúì Áîãà. È Èñòèíàòà å åäíî ïðàâèëíî îòíî-
øåíèå êúì Áîãà. Âúðõó òèÿ îòíîøåíèÿ íèå íå ìîæå äà ðàçèñ-
êâàìå. Çà ñúùèíàòà íà ëþáîâòà, êàêâà å, íèå íå ìîæå äà
ðàçèñêâàìå. Êàçâàìå: “Òóé å ëþáîâ, òî å íåùî âåëèêî, áåçãðà-
íè÷íî”, íî êàêâî íåùî å áåçãðàíè÷íî, íèå íÿìàìå ïîíÿòèå.
Òè àêî ðå÷åø äà ðàçèñêâàø êàêâî íåùî å ëþáîâòà, ùå èçãó-
áèø ñìèñúëà íà æèâîòà. Äà ðàçèñêâàø êàêâî íåùî å ëþáîâ-
òà, òî å âñå åäíî äà èçâàäèø îêîòî ñè, äà ãî èçñëåäâàø êàê å
íàïðàâåíî. Íå áóòàé îêîòî ñè, íå òè òðÿáâà òîâà. Íÿêîè èñêàò
äà ÷îâúðêàò êàêâî íåùî å ëþáîâòà. Òè, àêî ðå÷åø äà èçñëåä-
âàø êàêâî íåùî å ëþáîâòà, ùå èçãóáèø ëþáîâòà. Çàäîâîëè

!"&
ñå äà ìîæåø äà âèæäàø âñè÷êî ñ îêîòî. Êàêâî íåùî å îêîòî
òè, èìà íà÷èí çà èçó÷àâàíå, íî íå ñ òàêèâà äîêàçàòåëñòâà. Òè
ùå èìàø åäíî îãëåäàëî è ùå èçó÷àâàø ñâîÿòà ñÿíêà. Ùå
èçó÷àâàø îêîòî ñè â îãëåäàëîòî, àêî èñêàø äà ñå èçó÷àâàø.
Õóáàâî å ïî íÿêîé ïúò äà ñå îãëåæäàòå. Çàùî íÿêîè îò
âàñ íå èñêàòå äà ñå îãëåæäàòå? Êàçâà: “Òîé å ñòàíàë âå÷å
ìíîãî óìåí.” Óìíèÿò íå ñå îãëåæäà. Àç çíàÿ çàùî íå ñå
îãëåæäà. Ïî-íàïðåä áèë êðàñèâ, ñåãà îñòàðÿë, íàáðú÷êàëî
ñå ëèöåòî, íå èñêà âå÷å äà ñå îãëåæäà. Êàçâà: “Íå èñêàì äà
ñå îãëåæäàì.”
Ùîì ñè îñòàðÿë, òè ñè âèíîâàò. Âñåêè, êîéòî îñòàðÿâà è
íå ïîóìíÿâà, å âèíîâàò. Íå ÷å å âèíîâàò. Íåïðåìåííî äåòåòî,
êîåòî ñå ïîäìëàäÿâà è íå ó÷è, ðåâå è ïëà÷å, äèãà øóì, ìèíàâà
çà òàêúâ àðèñòîêðàò. Ïîãëåäíåø ­ äèãíå âðÿâà â êúùàòà,
çàïîâÿäâà íà âñè÷êèòå. Ãîëÿì ÷îâåê äîøúë, êàê äà íå îáðú-
ùàò âíèìàíèå íà íåãî? Êàçâà: “Âèå çíàåòå ëè êîé ñúì àç?”
Áàùà ìó ãî ãëåäà, ãëåäà. “Êîé ñè? Åäíî äåòå. Íå òå çíàÿ êîé
ñè.”
×å, êîé îò âàñ çíàå îòêúäå å äîøúë? Èìàòå åäèí ñèí,
çíàåòå ëè îòêúäå å äîøúë? Èìàòå åäèí ïðèÿòåë, íå çíàåòå
îòêúäå å äîøúë. Äàæå íÿìàòå ÿñíà ïðåäñòàâà çà âàøèòå ïðèÿ-
òåëè. Âàøèÿò ïðèÿòåë èìà åäíî ñïåöèôè÷íî óõàíèå. Ïîñëå,
òîé ñè èìà èçâåñòíà ôîðìà, êîÿòî íèêîé äðóã íÿìà. Íåãîâèÿò
íîñ å òàêà íàïðàâåí, ÷å âòîðè íîñ êàòî íåãîâèÿ íÿìà òàêúâ
åêçåìïëÿð. Òîé èìà åäíî óõî, ÷å íÿìà êàòî íåãîâîòî. Âèå
ùå êàæåòå, ÷å èìà è äðóãè óøè. Èìà è äðóãè óøè, íî òàêèâà
ñïåöèàëíî íÿìà, íåïðåìåííî èìà ìàëêî ðàçëè÷èå, âèå íå ãî
çàáåëÿçâàòå.
Àêî âàøèÿò íîñ å ìàëêî âèðíàò,
êàêâî ïîêàçâà? Êîé íîñ å âèðíàò?
Êîé íîñ å âäëúáíàò? Çíàåòå ëè êîé
íàïðàâè õîðàòà ñ âèðíàòè íîñîâå?
Ñâèíèòå. Ïîíåæå ñ õèëÿäè ãîäèíè
ðîâèõà çåìÿòà ñ íîñà ñè íàìåñòî ñ
êðàêàòà è ðúöåòå; âìåñòî òå äà ðàáîòÿò, òå íàêàðàõà íîñà äà
ðàáîòè â çåìÿòà, äà ðîâè çåìÿòà. È äîñåãà èìà õîðà ñ âèðíàòè
íîñîâå ­ àðõåîëîãè÷åñêà ðàáîòà, îñòàíàëà îò ìèíàëîòî. Òîçè
íîñ íå ìîæå äà ñå ïîïðàâè, äîêàòî íå ñå ïðåìàõíå òàçè ÷åðòà.

!"'
Íî çíàåòå êàêâî íåùî å ñâèíÿòà? Êàêâî çíà÷è “ñâèíÿ”?
“Ñâè” êàêâî çíà÷è? Ñâèíÿòà ïîñòîÿííî ñâèâà, îðå, îáðúùà,
òúðñè, íàðåæäà òÿ. “Ñâè” òóé çíà÷è. Êàçâàòå: “Ñâè”. Ñâèë
ñè ïëàòíîòî. Êàêâî èñêà äà êàæå? Ñúáðàë ãî íà åäíî ìÿñòî.
Çíà÷è ñâèíÿòà ñúáèðà ðàáîòèòå. Ñëåäîâàòåëíî è òîçè ñ
âèðíàòèÿ íîñ ñúáèðà íåùàòà. Íî âèå çà òèÿ õîðà ñ
âèðíàòèòå íîñîâå êàêâà èäåÿ èìàòå? ×å òàêúâ ÷îâåê å
ãîðäåëèâ. Êàêâî ðàçáèðàòå ïîä äóìàòà “ãîðäåëèâ ÷îâåê”?
 àíãëèéñêè åçèê èìà åäíà äóìà: “ãîðäåëèâà ïëúò” ­ proud
flesh. Êîãàòî íÿêîé èìà öèðåé, ïàê êàçâàò “ãîðäåëèâà ïëúò”.
Êàòî ñå íàäóå öèðåÿò, òîé å ãîðäåëèâ. Äâà ñìèñúëà èìà
“ãîðäåëèâà ïëúò”. Ãîðäåëèâèÿò ÷îâåê å òîçè, êîéòî ìèñëè
âèñîêî çà ñåáå ñè. Íî è ïëúòòà, êàòî ñå íàäóå, ñòàâà
ãîðäåëèâà. Ñëåäîâàòåëíî ãîðäîñòòà å áîëåçíåíî ñúñòîÿíèå
â ÷îâåêà. Íàäóëà ñå òàçè ïëúò è òè ñ òîâà ñå ãîðäååø. Ñ
êàêâî ìîæå äà ñå ãîðäååø? Òè ñå ãîðäååø ñúñ ñâîåòî çíàíèå.
Íî çíàíèåòî òè ñè âçåë îò Ïåòêà, Äðàãàíà, Ñòîÿíà, íÿìà
íèùî òâîå, òè ñè ãî âçåë îò äðóãèòå è ñàìî öèòèðàø.
Èìàø èçâåñòíî äîñòîéíñòâî. Íî òè íèùî íå ñè ñúçäàë.
Àìè ÷å âàñ, àêî âè ïîïèòàò, êîëöèíà îò âàñ õîäèòå ïðà-
âî? Çàùî ïî íÿêîé ïúò õîäèòå ïðåãúðáåíè? Çàùî òðÿáâà
äà õîäèòå ñãúðáåíè? Âèå íÿìàòå îòíîøåíèå êúì Áîãà. Òè
ùîì õîäèø ïðåãúðáåí, çåìÿòà òå ïðèâëè÷à, ãëåäàø íåùî
ïî çåìÿòà äà íàìåðèø. Íÿìàø îòíîøåíèå êúì Áîãà,
èçãóáèë ñè Ãî.
Êàçâàì: Èñêàì âèå äà ñå ñàìîâúçïèòàâàòå. Êàê ùå âúçïè-
òàòå ìëàäîòî ïîêîëåíèå? Ãîâîðÿò çà äóøàòà íà äåòåòî. Êàêâà
å òàçè äóøà íà äåòåòî? Òîé ñåáå ñè íå ðàçáèðà, èñêà äà âúç-
ïèòà ÷îâåøêàòà äóøà. Òî å òóé, êîåòî íå ìîæå äà ñå âúçïèòà.
×îâåøêàòà äóøà íå ñå íóæäàå îò âúçïèòàíèå â òîçè ñìèñúë,
êàêòî õîðàòà ãîâîðÿò, äà ñå ïîäèãíå äóøàòà. Òî å åäíî öâåòå,
íÿìà êàêâî äà ñå ïîäèãà. Åäíî öâåòå ìîæå äà ñå ïîëåå ñàìî
ìàëêî íà êîðåíèòå è äà ñå îñòàâè. Íÿêîé ïúò íàëè ñòå ãëå-
äàëè íÿêîå öâåòå ­ äúëãî âðåìå êàòî íå ãî ïîëèâàòå, óâèñâàò
ëèñòàòà ìó. Àêî èäåø íà òóé öâåòå äà ìó ãîâîðèø, äà ãî
ìèëâàø, öâåòåòî êàçâà: “Òâîèòå ìèëóâêè íå ìå èíòåðåñóâàò.”
Ìàëêî âîäèöà êàòî êàïíåø, ñëåä ïîëîâèí ÷àñ, åäèí ÷àñ, òî
ñå îñâåæè.

!#
 Êàçâàì: Ñåãà âàøèòå îòíîøåíèÿ êúì Áîãà òðÿáâà äà
áúäàò ïðàâèëíè. Ëþáîâòà å ïúðâîòî îòíîøåíèå. Âñè÷êî äðó-
ãî å âòîðîñòåïåííî. Îòòàì òðÿáâà äà çàïî÷íåòå. Òÿ å îñíîâàòà
íà íåùàòà â ñâåòà. Òè òóðÿø åäíà îñíîâà è âúðõó òàçè îñíîâà
òðÿáâà äà ãðàäèø.
Âèå ñåãà ñå ñïèðàòå. Ñòàðèòå êàçâàò: “Îñòàðÿõìå.” Âèíî-
âàòè ñòå. Çàùî? Çàùîòî íå ñòå ïîóìíåëè. Íàäîëó ãëåäàòå.
Âÿðâàòå, ÷å èìàòå åäíî çàáëóæäåíèå. Êàçâàòå: “Îò ïðúñò å
íàïðàâåí ÷îâåê.” Ëúæåòå ñå. ×å äðåõàòà âè å íàïðàâåíà îò
ïðúñò, ïðàâè ñòå. Íî ÷å äóøàòà, êîÿòî å âúâ âàñ, ÷å å îò çåìÿ,
ëúæåòå ñå. Çàùî òîãàâà âÿðâàòå, ÷å ñòå îò ïðúñò? Êàçâàòå:
“Êàòî óìðåì, ùå èäåì â ÷åðíàòà çåìÿ.” ×åðíàòà çåìÿ ùå
èäå â çåìÿòà, íî âàøàòà äóøà ùå èäå â äðóã ñâÿò. Îíçè ñâÿò,
îò êîéòî äóøàòà å èçëÿçëà â ñâåòà íà ñìúðòòà.
Ñåãà íà âàñ ñà íàòðàïåíè âúçãëåäè îò ìèíàëîòî. Êàçâàòå:
“Ùå óìðåì.” Êàêâà å âàøàòà èäåÿ, ÷å ùå óìðåòå? Çàùî ùå
óìðåòå? Àç èñêàì äà çíàÿ çàùî ùå óìðåòå. Íàëè êàçâàòå, ÷å
âñÿêî íåùî ñè èìà ïðè÷èíà? Êàêâà å ïðè÷èíàòà, ÷å èñêàø
äà óìðåø? Êîÿ å ïîäáóäèòåëíàòà ïðè÷èíà? Èñêàø äà èäåø
â ó÷èëèùåòî ­ êàêâà å ïðè÷èíàòà? Èñêàø äà äîáèåø çíàíèå.
Ùîì èäåø â ó÷èëèùåòî è íå ó÷èø, òè ñàìî ùå áúäåø åäíà
ñïúíêà çà õîðàòà. Òîãàâà âàøåòî ïîëîæåíèå ùå áúäå êàêòî
ïîëîæåíèåòî íà åäíà ñòàðà ãîñïîæà, êîÿòî ìè ðàçïðàâÿøå
åäíà ñâîÿ îïèòíîñò. Òÿ áå íà îêîëî 60­65­70 ãîäèíè, îò Âàðíà.
Ñúíóâà, ÷å îòèâà â îíÿ ñâÿò, ñúíóâà æèâ ñúí. Êàçâà: “Âèæäàì
24 äóøè ñòàðöè, óìíè õîðà, ñåäíàëè, ðàçãëåæäàò íà ìàñàòà.
Àç êàòî âëÿçîõ, ìå ïèòàò: “Áàáî, çàùî äîéäå?” ­ “Äîéäîõ,
òóê èñêàì äà æèâåÿ.” “Çíàåø ëè ­ êàçâàò ­ äà ÷åòåø?” ­ “Íå
çíàÿ.” ­ “Òîãàâà òóê âîäà ùå íîñèø.” Òÿ êàçâà ñè: “Àç, êàòî
áÿõ íà îíÿ ñâÿò, ìè áåøå ïî-äîáðå: øåòàõà ìè, ïî-äîáðå ìè
áåøå: âîäà ìè íîñåõà, à òóê âîäà äà íîñÿ. Íå èñêàì äà îñòàíà!
Âðúùàì ñå ïàê íàçàä.” Òÿ íå å ðàçáðàëà.
Ïðåäè ãîäèíè òóê èìàøå áîëíè áðàòÿ, äîñòà ó÷åíè õîðà
áÿõà, ñòðàäàõà. Áÿõ ãè íàêàðàë äà íîñÿò âîäà, çà äà ãè èçëå-
êóâàì îò áîëåñòòà. Íà åäèí áðàò, êîéòî áåøå íåâðàñòåíèê,
êîéòî áåøå áîëåí è ñòðàäàøå îò ñëàáè ãúðäè, êàçàõ äà âçåìå
äâå ñòîìíè âîäà è ïî òðè ïúòè íà äåí ­ ñóòðèí, íà îáÿä è
âå÷åð, äà íîñè âîäà. Êàçâà: “Õîðàòà ùå ìå âèäÿò.” Íÿìà íè-

!#
ùî. Êàòî íîñèø áîëåñòòà, õîðàòà ïàê òå âèæäàò. Èëè
âîäà ùå íîñèø, èëè áîëåñòòà ùå íîñèø. Êàçâà: “Äà íå ãóáÿ
âðåìåòî.” Ñåäíàõ äà ìó îáÿñíÿâàì êàêâà å ïîëçàòà îò
íîñåíåòî íà âîäà. Êàçâàì: Òè ñè ñòàíàë íåðâåí, èçãóáèë ñè
ñâîÿ ìàãíåòèçúì. Âîäàòà å äîáúð ïðîâîäíèê íà
ìàãíåòèçìà, ùå ìèíå â îðãàíèçìà òè è òè ùå ñå îñâîáîäèø,
ùå ñå îáðàçóâà åäíî ïîëå íà äåÿòåëíîñò. Ùå îïèòàø äâà-
òðè ìåñåöà êàòî íîñèø. Òóê èìàøå åäíà ñåñòðà, òÿ áåøå
äîøëà îò çàïàä íÿêúäå, ñ âèñîêà êóëòóðà. Íå ìîæå äà ñå
äâèæè. Êàçâàì: Ùå íîñèø è òè âîäà. ­ “Íî êàê ­ êàçâà ­
Ó÷èòåëþ, àç, ñòàðàòà æåíà, êàê ùå íîñÿ âîäà!” Ùå íîñèø
âîäà, àêî èñêàø äà ñå ïîäìëàäèø. Ìîæåø, ìîæåø. Íàé-
ïúðâî ñ åäíà ñòîìíà, ïîñëå ñ äâå ñòîìíè ùå íîñèø. Âèæäà
ñå ñìåøíî íà õîðàòà, íî òî å çàêîí.
Òðÿáâà äà âÿðâàòå â îíèÿ Áîæåñòâåíè çàêîíè, êîèòî ñú-
ùåñòâóâàò, è äà íå âè å ñðàì îò íèêàêâà ðàáîòà, êîÿòî íîñè
çäðàâå. Âñÿêî íåùî, êîåòî íîñè çäðàâå íà ÷îâåêà, âñÿêî íåùî,
êîåòî ïðèäàâà íà íåãîâàòà ñèëà, êîåòî îñâåæàâà â ìàëêà ñòå-
ïåí íåãîâèÿ óì è ñúðöå, òå ñà Áîæåñòâåíè ðàáîòè, íÿìà êàêâî
äà íè å ñðàì. Íÿêîé ïúò íÿêîè îò âàñ ñòðàäàòå. Àêî õîäèòå
ïî ïúòÿ, ùå âèäèòå íÿêîå êàìú÷å íå íà ìÿñòî, ùå ñå íàâåäåø
è ãî òóðèø íà ìÿñòî è â åäíà ãîäèíà âèå [êàòî] òóðÿòå êàìú-
÷åòàòà íà ìÿñòî, çíàåòå ëè êàêâà ïîëçà ùå íàïðàâèòå íà ñåáå
ñè? Òè ñ âñÿêî íàâåæäàíå êúì çåìÿòà ­ â òåáå èìà íÿêîè
íåùà, êîèòî ñà íåïîòðåáíè, ­ êàòî ñå íàâåäåø äà âçåìåø
òîçè ïðåäìåò, íåïîòðåáíàòà ñèëà îòèâà â çåìÿòà è òè ñå îñâî-
áîæäàâàø. Âçåìè åäèí ëèñò, òóðè ãî íàñòðàíà. Òè êàçâàø:
“Êîé ãî å õâúðëèë?” Îíèÿ õîðà íå ñà ãî õâúðëèëè çàðàäè
òåáå. Íàâåäè ñå, âçåìè ãî. Äåñåò ïúòè êàòî ñå íàâåäåø íà
äåí, çà 10 äåíÿ ñà 1000 ïúòè, àêî çà âñÿêî íàâåæäàíå ïå÷åëèø
10 ëåâà, ùå ñïå÷åëèø 10 000 ëåâà.
Âèäèø åäíà ïîãðåøêà, èçïðàâè òàçè ïîãðåøêà. Âñÿêà
ïîãðåøêà, êîÿòî âèæäàòå, òÿ èìà îòíîøåíèå êúì âàñ. Êàç-
âàì: Êàêúâ íàêëîí ùå äàäåòå íà âàøàòà ìèñúë? Íàé-ïúðâî
âèå ìèñëèòå çàùî Ãîñïîä ñúçäàë ñâåòà òàêà. Òàêà íå ìèñëåòå.
Òóðåòå â óìà ñè ìèñúëòà, ÷å Áîã ñúçäàë ñâåòà äà ñå ó÷èì. Òè
èìàø ðúêà. Çíàåòå ëè êàêâî òðÿáâà äà ñå ïðàâè ñ ðúêàòà? Àç
âè äàâàì óïðàæíåíèÿ è íÿêîè îò âàñ îò íåìàé-êúäå ãè ïðà-

!#
âèòå, êàòî åäèí íàâèê ùå ñå íàïðàâÿò óïðàæíåíèÿòà.
Íÿêîé êàçâà: “Ñòàð ÷îâåê ñúì, êàê ùå ïðàâÿ óïðàæíåíèÿòà?”
(Ó÷èòåëÿò ïîêàçâà ïúðâîòî îò 6-òå óïðàæíåíèÿ.) Êàòî
ïðàâèòå óïðàæíåíèÿ, íà ïðúñòè äà ñå ïîäèãàòå. Àêî âèå,
êàòî ïðàâèòå óïðàæíåíèÿ, ñå ïîäèãàòå íà ïðúñòè, âèå ùå
ðåãóëèðàòå äîñòà ñèëè è åíåðãèè. Òà êàçâàì: Êàòî ïîäèãàòå
òÿëîòî ñè, ñúùåâðåìåííî òðÿáâà äà ïîäèãàòå è óìà ñè.
Êàòî ñå íàâåæäàòå íàäîëó, è óìúò âè òðÿáâà äà âúðâè ñ
âàøèòå ðúöå. Êîíòàêò òðÿáâà äà ïðàâèòå è ñúñ Ñëúíöåòî,
è ñúñ Çåìÿòà.
Êàçâàì: Íàó÷åòå åäíî èçêóñòâî íà óïðàæíåíèÿòà. Àêî
ñè æåíåí, ùå êàæåø: “Ñåãà æåëàÿ äà íàïðàâÿ åäíî óïðàæíå-
íèå çà æåíà ñè, çà äà áúäå òÿ äîáðà.” Ïîâòîðè óïðàæíåíèåòî
çà ñåáå ñè è êàæè: “È çà ìåíå, è àç äà áúäà äîáúð.” Ïîñëå
ïàê çà æåíà ñè. Ïúê àêî íå ñè æåíåí, ùå êàæåø: “Ïðàâÿ çà
ìîÿ âúçëþáëåí”, çà ñåáå ñè ïîñëå. Àêî ñè ó÷åíèê, ùå íàïðà-
âèø åäíî óïðàæíåíèå çà ó÷èòåëÿ ñè, çà ñåáå ñè, ïîñëå ïàê çà
ó÷èòåëÿ ñè. Ñëóãàòà ùå íàïðàâè åäíî çà ãîñïîäàðÿ ñè, åäíî
çà ñåáå ñè, ïàê åäíî çà ãîñïîäàðÿ ñè ­ òîãàâà ñìèñúë èìàò
óïðàæíåíèÿòà. Èëè òè ñòúïâàø íà ëåâèÿ ñè êðàê ­ òî å âëèÿ-
íèåòî íà ìåêèòå ñèëè íà ëþáîâòà, åäíî òå÷åíèå èìà íà ìå-
êîòà. Äåñíèÿò êðàê å íà ìúäðîñòòà, íà çíàíèåòî. Êàòî ñòúï-
âàø, òè ãî ñúáóæäàø. Ùîì ñå èçïðàâèø, òî å âå÷å èñòèíàòà,
ñâîáîäåí ñè. Òè âå÷å ìèñëèø êàêâî äà ïðàâèø. Ùå ñìåíèø
åäíî óïðàæíåíèå ñ äðóãî.
Òà êàçâàì: Âñè÷êè ñúâðåìåííè òåîðèè ùå ñå îáîáùÿò.
Òðÿáâà äà ñå èçó÷àâà Çåìÿòà, òðÿáâà äà ñå èçó÷àâà Ñëúíöåòî.
Òðÿáâà äà ñå èçó÷àâà Ñëúíöåòî, çà äà ðàñòå îòãîðå. Íÿêîé
ïúò òðÿáâà äà ñå èçó÷àâà Ìåñå÷èíàòà, çà äà ìîæå òÿëîòî íè
äà ñå ïðå÷èñòè. Ìåñå÷èíàòà å ñúçäàäåíà çà ïðå÷èñòâàíå. Íÿ-
êîé ïúò âèå ñòå íåðàçïîëîæåíè, ìîæå äà èçëåçåòå äà íàáëþ-
äàâàòå Ìåñå÷èíàòà. Êîãàòî èñêàòå äà ïðèäîáèåòå èçâåñòíà
åíåðãèÿ, íàáëþäàâàéòå Ñëúíöåòî, íå ãëåäàéòå íàïðàâî Ñëúí-
öåòî, íî õâúðëåòå áåãúë ïîãëåä êúì Ñëúíöåòî è ïàê îòäàëå÷è
î÷èòå ñè. Î÷èòå íå òðÿáâà ìíîãî äà ñå ôèêñèðàò. Òè, êîãàòî
ãëåäàø îíàÿ êàðòèíà, ãëåäàé ÿ, êîãàòî ñå îòïå÷àòâà îò ñâåò-
ëèíàòà íà Ñëúíöåòî, íà Ñëúíöåòî îáðúùàé âíèìàíèå è íàé-
ïîñëå íîñè Ñëúíöåòî, êàêòî òî ñå îòïå÷àòâà â êàðòèíàòà.

!#!
 Êàçâàì: Ñåãà òðÿáâà
äà ïðàâèòå íàáëþäåíèÿ.
Èìàòå ãëàâàòà A, íà
êîÿòî ÷åëîòî å íàêëîíåíî
è èìàòå âòîðè åêçåìïëÿð
CD ­ ÷åëîòî å èçäèãíàòî.
Ìèñëèòå, ÷å äâàòà
õàðàêòåðè ñà åäíàêâè? AB
å ÷îâåê åíåðãè÷åí, ñïðè-
õàâ, òîé íå îñòàâÿ
íèêàêâî ïðîòèâîðå÷èå.
Òîé å êàòî âîäàòà, êîÿòî
ñëèçà îò ïëàíèíàòà,
íàêëîí èìà. Òàçè ãëàâà AB
ñà ÿ îáðàçóâàëè ðåä ïîêîëåíèÿ. Ìîæå ÷åëîòî äà ñå ïîäèãíå.
Êîëêî âðåìå ñå èçèñêâà äà ñå ïîäèãíå ÷åëîòî? Êàêúâ úãúë
òðÿáâà äà ñå ïîäèãíå òàçè ãëàâà? Òðÿáâà äà ñå ïîäèãíå,
çàùîòî â ïðåäíàòà ÷àñò íà ãëàâàòà å ìèëîñúðäèåòî ó
õîðàòà. Êàòî ñå ïîäèãíå ãîðíàòà ïðåäíà ÷àñò íà ãëàâàòà,
õîðàòà âëèçàò â ïîëîæåíèåòî íà ñòðàäóùèòå, õîðàòà
ìîãàò äà âëÿçàò â ïîëîæåíèåòî íà áëèçêèòå ñè. Ùîì ñå
ïîäèãíå ãëàâàòà âè, âèå ìîæå äà ðàáîòèòå.
Ñåãà âèå òàçè ôîðìà íà ãëàâàòà ùå íîñèòå. Êàêâàòî å
âàøàòà ãëàâà, òàêúâ ùå áúäå è óìúò âè. Âàøàòà ôîðìà íà
ãëàâàòà å ðåçóëòàò íà âàøèòå ìèñëè, íà âàøèòå ÷óâñòâà è íà
âàøàòà âîëÿ. Ãëàâàòà å åäèí ðåçóëòàò. Ôîðìàòà íà ãëàâàòà,
ôîðìàòà íà ëèöåòî, ôîðìàòà íà òÿëîòî å ðåçóëòàò íà ÷îâåø-
êàòà ìèñúë. Íå ñàìî íà âàøàòà ìèñúë, íî íà ìèñëèòå íà ðåä
ïîêîëåíèÿ.
Ñëåäîâàòåëíî, êàòî èçìåíèòå ìèñúëòà ñè, èçìåíÿòå è
âúíøíàòà ôîðìà èëè íà ãëàâàòà, èëè íà òÿëîòî, èëè íà ëè-
öåòî. Ùîì èçìåíåíèåòî ñòàíå â êîÿ äà å ÷àñò íà òÿëîòî, ñú-
îòâåòíî ñòàâà ïðåîáðàçóâàíèå è â öÿëîòî òÿëî. Êîãàòî íÿ-
êîé îò âàñ èñêà äà ñå ïîäèãíå, àêî âèå ñòå ðåëèãèîçåí ÷îâåê
è âèæäàòå, ÷å íå ìîæåòå äà ñå ïîäèãíåòå íàãîðå, çíà÷è âúâ
âàñ íÿìà ðåëèãèÿ. Ïðè ðåëèãèÿòà òðÿáâà äà èçïðàâèòå ãðúá-
íà÷íèÿ ñòúëá. Ãëåäàì íÿêîè ìëàäè ñåñòðè çàïî÷íàëè äà ñè
îáðàçóâàò ãúðáèöà. Ãúðáèöàòà íå å äîáúð ïðèçíàê. Íå ïîçâî-

!#"
ëÿâàéòå äà ñå îáðàçóâàò ãúðáèöè. Íèêàêâà ãúðáèöà! È íà
70, è íà 120 ãîäèíè ïàê äà ñå óñåùàø êàòî íà 21 ãîäèíà. Íå
ñå ñàìîçàáëóæäàâàéòå ñ âàøèòå ãîäèíè. Ãîäèíèòå íèùî
íå çíà÷àò. Íà 120 ãîäèíè êàêâî ùå äîáèåø, êàæåòå ìè. Íà
120 ãîäèíè òóðÿì çàïåòàÿ ñëåä 12, íà 120 ãîäèíè òè ñè íà
12 ãîäèíè; íóëàòà, òîâà ñà óñëîâèÿòà. Íà 120 ãîäèíè òè ñè
íàïðàâèë â ñâîÿòà çîäèÿ åäíî îáðúùåíèå. Íà 120 ãîäèíè
êàòî ñòàíåø, òè ñè ñàìî íà åäíà ãîäèíà, îáèêîëèë ñè
âåäíúæ ñâîÿòà çîäèÿ. Òè ñè èçâúðâÿë åäèí ïúò îò 25 000
ãîäèíè. Ñúêðàòåí ïúò, áúðçî ñè âúðâÿë, ïúòóâàë ñè è ñè
èçâúðâÿë åäèí ïúò îò 25 000 ãîäèíè. 120 èìà 12 çîäèè, 12
ìåñåöà èìà ãîäèíàòà, âñåêè åäèí ìåñåö òè ñè èìàë îñîáåíà
õàðàêòåðíà ÷åðòà. Ïúðâèÿò ìåñåö, ìàðò, òî å çà ãëàâàòà.
Âñè÷êèòå ìåñåöè ñà íàçíà÷åíè ïî êðàêàòà, ïî ëèöåòî, ïî
ãðúáíàêà, íàâñÿêúäå. Êàòî æèâååø 120 ãîäèíè, òè ñè æèâÿë
åäèí îòëè÷åí æèâîò, áèë ñè íàâñÿêúäå â ïúòÿ ñè. Âòîðè
ïúò ùå âëåçåø è ïàê ùå ìèíåø.
Ñúâðåìåííèòå àñòðîëîçè èçó÷àâàò çîäèàêà, íî çîäèàêà
íà íàøàòà Çåìÿ. Àêî èäåø äà æèâååø íà Ñëúíöåòî, Ñëúíöåòî
èìà äðóã çîäèàê. Çîäèàêúò íà Ñëúíöåòî ìó âçåìà 20 ìèëèîíà
çåìíè ãîäèíè, âçåìà 25 000 ãîäèíè, à â Ñëúíöåòî 20 ìèëèîíà
ãîäèíè, çà äà ñå îáðàçóâà îêîëî íåãîâàòà îñ åäèí ìàëúê êðúã.
Àêî ñúêðàòèòå 25 000 ãîäèíè íà 120, êàêâî ùå ïîëó÷èòå? Å
Ö [?] ìèëèîíà ãîäèíè íà êîëêî ìîãàò äà ñå ñúêðàòÿò? Ùîì
òóðèì 120 ìèëèîíà ãîäèíè, ïîêàçâà, ÷å óñëîâèÿòà çà æèâîò
íà Ñëúíöåòî ñà ìíîãî ïî-áîãàòè è îáøèðíè, îòêîëêîòî íà
Çåìÿòà.
Èëè ìîæå äà êàæåì, ÷å â Ñëúí÷åâàòà ñèñòåìà Çåìÿòà
ñå íàìèðà íàé-äîëó. Âúðõó íàñ Þïèòåð âëèÿå, âúðõó íàøèòå
ëè÷íè ÷óâñòâà, âúðõó åãî-òî íà ÷îâåêà. Âåíåðà âëèÿå âúðõó
÷óâñòâàòà. Ìàðñ âëèÿå âúðõó àêòèâíîñòòà, ïðè óøèòå. Ñàòóðí
âëèÿå âúðõó óìà, âúðõó ðàçñúæäåíèåòî, âñè÷êî, êàêâîòî
ìîæå, îïèòâà. Ìåñå÷èíàòà âëèÿå âúðõó âúîáðàæåíèåòî íà
÷îâåêà, âúðõó ñòóäåíàòà ìèñúë. Òè ñè âúîáðàæàâàø íåùî ­
ìîæå äà å âÿðíî, ìîæå äà íå å âÿðíî. Ìåñå÷èíàòà íèêîãà íå
ìîæå äà òè ïðåäàäå òîïëèíà. Êàêâà å Ìåñå÷èíàòà? Ìåñå÷è-
íàòà å ñòóäåíà è òÿ ïðåäàâà ñòóäåíèíà. Òÿ ìîæå äà òè äàäå
âúîáðàæåíèå êîëêîòî èñêàø, íî òîïëèíà íèêàêâà.

!##
 Ïîñëå, çíàåòå ëè êàêâà å îíàçè ìàòåðèÿ íà Ìåñå÷èíàòà?
Îêóëòèñòèòå òâúðäÿò, ÷å Ìåñå÷èíàòà å ìàéêà íà Çåìÿòà;
íÿìà äà âè ðàçïðàâÿì íàäúëãî. Ìàéêàòà Ìåñå÷èíà ñå ãîòâåëà
äà ñå îæåíè çà Ñëúíöåòî, âëþáèëà ñå, ïúê äúùåðÿ º ÿ èçèã-
ðàëà. Òÿ ñå âëþáèëà â Ñëúíöåòî è Ñëúíöåòî îáúðíàëî âíèìà-
íèå íà Çåìÿòà è ìàéêàòà îñòàíàëà íà ñóõî. È çàòîâà îòòàì
íàñåòíå, êàòî ñå ðàçî÷àðîâàëà, âñè÷êàòà âëàãà, êîÿòî èìàëà,
âñè÷êèòå ÷óâñòâà èç÷åçíàëè, îáåçñìèñëèë ñå æèâîòúò º. Êàç-
âàò, ÷å æèâîò íÿìà íà Ìåñå÷èíàòà, èç÷åçíàë æèâîòúò. Òÿ ïî
íÿêîé ïúò, êàòî ñå ïúëíè, ïîãëåæäà êúì äúùåðÿ ñè äàëè
ïðîãðåñèðà, êàòî ñå îæåíèëà è êàòî ÿ ïîãëåäíå, êàçâà: “Íå
èñêàì äà òå âèæäàì” è ïàê ñå íàìàëè. Ïîñëå, êàòî ìàéêà,
ïàê êàçâà: “×àêàé äà âèäÿ òîâà äåòå”, ïàê ñòàíå ïúëíà, ïàê
ñå èçïðàçíè è ñàìî òîêó ñå ïúëíè è ïðàçíè.
Ñåãà âèå êàçâàòå: “Çàùî å òàêà?” Àç ùå âè êàæà çàùî å
òàêà. Çàùî å ÷îâåê æåíåí? Æåíåí å. Çàùî? Êîãàòî âèå ñå
ñúðäèòå íÿêîìó, çàùî ñå ñúðäèòå? Âèå ñå ñúðäèòå ïî åäèíñò-
âåíàòà ïðè÷èíà: ìèñëèòå, ÷å òîé íå âè îáðúùà âíèìàíèå, íå
âè îáè÷à. Èìàòå ïðàâî, òîé òðÿáâà äà îáðúùà âíèìàíèå. Òîé
íå îáðúùà âíèìàíèå íà âàñ è âèå ñå ñúðäèòå. Ïîíåæå òîé
óñåùà, ÷å âèå íå öåíèòå ëþáîâòà. Òîé âè îáè÷à è âèå íå öå-
íèòå ëþáîâòà, íàé-ïîñëå òîé íå îáðúùà âíèìàíèå íà âàñ.
Âèå ìó ñå ñúðäèòå. Çàùî ìó ñå ñúðäèòå? Çà äà âè îáè÷à. Âèå
ìó ñå ñúðäèòå, çàùîòî íå âè îáè÷à. Êîãàòî âè îáè÷à, ãîâîðèòå
ìíîãî äîáðå çàðàäè íåãî.
Òîâà àç óïîäîáÿâàì, êîãàòî òóðöèòå îòèâàò íà ëîâ, èìàò
ãîëåìè õðúòêè. Õðúòêàòà, êàòî ñïëàøè íÿêîé ãîëÿì çàåê,
êàòî èçñêî÷è çàåêúò, õðúòêàòà ãîíè çàåêà, íàáëèæàâà ãî, òîé
âèêà: “Õà ÷óäæóì, õà êîçóì”, íàðåæäà íàé-õóáàâèòå èìåíà.
Àêî õðúòêàòà ñå çàáëóäè è íå ìîæå äà èçêàðà çàåêà, òîé âèêà:
“Õà ãÿóð, õà äîìóç”, íàðåæäà âñå ëîøè èìåíà. Çàùî? Ïîíåæå
âå÷å çàåêà õðúòêàòà íå ìîæå äà ãî õâàíå. Âèíîâíà ëè å õðúò-
êàòà, ÷å íå ìîæå äà õâàíå çàåêà? Êðàêàòà ñà ìó äúëãè, áÿãà
äà ñè ñïàñè æèâîòà. ×åñòî óïîäîáÿâàì õîðàòà íà òîâà ïîëîæå-
íèå. Êîãàòî çàåêúò ñå èçïëúçíå, âèå ñòå íåäîâîëíè â ñåáå ñè.
Âñÿêîãà, êîãàòî íå ìîæå äà ñïîëó÷èòå, èìàòå åäíî íåðàçïîëî-
æåíèå. Èçáàâåòå ñå îò âàøèòå íåðàçïîëîæåíèÿ, íàó÷åòå ñå
äà ìèñëèòå.

!#$
 Âèå ìèñëèòå, ÷å ñòå îñòàðåëè. ×îâåê íà 50 ãîäèíè íå å
ñòàð. È íà 60 ãîäèíè, è íà 120 ãîäèíè íå å ñòàð. Òî å åäíî
äåòå. Àç íàðè÷àì ìëàä ÷îâåê, êîéòî ìîæå äà îñòàðåå. È íà-
ðè÷àì ñòàð ÷îâåê, êîéòî ìîæå äà ñå ïîäìëàäè. Àêî ìëàäèÿò
ìîæå äà îñòàðåå, òîé å óìåí; àêî ñòàðèÿò ìîæå äà ñå ïîä-
ìëàäè, è òîé å óìåí. Àêî ñòàðèÿò íå ìîæå äà ñå ïîäìëàäè è
àêî ìëàäèÿò íå ìîæå äà îñòàðåå, è äâàìàòà ñà ãëóïàâè. Çàùî-
òî îñòàðÿâàíåòî íå å îòñëàáâàíå. Ïðè îñòàðÿâàíåòî ùå íîñèø
ïî-ãîëÿì òîâàð, ùå ïîìàãàø ïîâå÷å íà õîðàòà.  ñâåòà öåí-
íîñòòà íà ÷îâåêà çàâèñè äîòîëêîç, äîêîëêîòî ìîæå äà áúäå
ïîëåçåí â óìñòâåíîòî ïîëå, â äóõîâíîòî ïîëå è âúâ ôèçè÷åñ-
êîòî ïîëå. Öåíàòà íà ÷îâåêà ñåäè äîòîëêîç, äîêîëêîòî ìîæå
äà áúäå ïðîâîäíèê â ñâåòà, â êîéòî æèâåå. Íèå íà Çåìÿòà
ñìå äîøëè äà ñå ó÷èì. Íèå ñìå ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Íèå ñìå
äîøëè äà ïîäèãíåì öåíàòà íà Çåìÿòà. Â òîçè ñâÿò íèå ñìå
ïðåäìåòíî ó÷åíèå, òàçè Çåìÿ äîáèâà öåíà ñïîðåä íàñ. Îíåçè
ïðîôåñîðè, êîèòî ùå äîéäàò äà íè ïðåïîäàâàò, òå ùå äîéäàò
çàðàäè íàñ. Àêî íèå íàïóñíåì Çåìÿòà, è òå ùå ÿ íàïóñíàò è
Çåìÿòà ùå áúäå êàòî Ìåñå÷èíàòà, ùå áúäå åäíî çäàíèå áåç
æèâîò.
Ñåãà, àêî âàøèòå õóáàâè ìèñëè âè íàïóñíàò, àêî âàøèòå
õóáàâè ÷óâñòâà âè íàïóñíàò, àêî âàøèòå õóáàâè ïîñòúïêè âè
íàïóñíàò, ïèòàì òîãàâà: òîãàâà êàêâî ùå îñòàíå âúâ âàñ?
Âèå ùå îñòàíåòå åäèí óíèâåðñèòåò áåç ñòóäåíòè è áåç ïðîôå-
ñîðè. Êàêâî ùå ñòðóâà òîãàâà çäàíèåòî? Ïúðâîòî íåùî ñå
èçèñêâà íåîáÿòíà ëþáîâ çà Áîãà. Ïîçíàâàø­íå ïîçíàâàø,
êàòî äîéäå äî Íåãî, ùå òè òðåïíå ñúðöåòî. Çà Íåãî êàòî
ìèñëèø, è ùå îñòàðååø, è ùå ñå ïîäìëàäèø. Àêî òè ñè ñòàð,
ùå ñå ïîäìëàäèø, àêî ñè ìëàä, ùå îñòàðååø. Êàòî ìëàä,
àêî îñòàðååø, ùå áëàãîäàðèø è êàòî ñòàð, êàòî ñå ïîäìëà-
äèø, ïàê ùå áëàãîäàðèø. Òî ñà âåëèêè ñìåíè â æèâîòà. Êàòî
ñå ïîãëåäíåø â îãëåäàëîòî, ùå âèäèø áðú÷êè íàâñÿêúäå.
Èìà èçâåñòíè áðú÷êè, êîèòî òðÿáâà äà ãè ïðåìàõíåø îò
ëèöåòî. Òå ñà áðú÷êè íà òðåâîãè. Àêî æèâååòå òàêà õóáàâî â
óìà ñè, ùå èìàòå ìíîãî õóáàâè ëèíèè. Àêî ñúðöåòî å áëàãî-
ðîäíî, ñúâñåì õóáàâè ëèíèè ùå èìàòå. Àêî è ïîñòúïêèòå ñà
õóáàâè, ùå èìàòå íåùî õàðìîíè÷íî â ëèöåòî. Àêî ìèñëèòå
âè ñà äèñõàðìîíè÷íè, àêî ÷óâñòâàòà âè ñà äèñõàðìîíè÷íè,
àêî ïîñòúïêèòå âè ñà äèñõàðìîíè÷íè, ùå èìàòå íåùî
!#%
íàõâúðëåíî â ëèöåòî, âèå ñàìè íÿìà äà èñêàòå äà ñè ãëåäàòå
ëèöåòî. Ñúðöåòî âè ùå êîïíåå çà õóáàâîòî, êàòî âèäèòå
ìëàä è õóáàâ ÷îâåê, ùå êàçâàòå: “Êîëêî å õóáàâ.” Òàçè õóáîñò
ñå äúëæè íà óìà, äúëæè ñå íà ñúðöåòî, äúëæè ñå íà âîëÿòà,
äúëæè ñå íà ÷îâåøêàòà äóøà, äúëæè ñå íà ÷îâåøêèÿ äóõ.
Êàçâàì:  íîâîòî ó÷åíèå òðÿáâà äà èçó÷àâàòå íàóêàòà
çà äóõà, íà ìîùíàòà ñèëà.  íîâîòî ó÷åíèå òðÿáâà äà èçó÷àâà-
òå Ëþáîâòà.  óìà òðÿáâà äà èçó÷àâàòå çíàíèåòî íà Ìúäðîñò-
òà. Ïîñëå òðÿáâà äà èçó÷àâàòå çàêîíà íà Èñòèíàòà. Èñêàì
âñè÷êè äà áúäåòå ñâîáîäíè, äà èìàòå ñâîáîäíè äâèæåíèÿ.
Äà çíàåì âñÿêî äâèæåíèå, êîåòî ïðàâèì, äà áúäå õàðìîíè÷-
íî, íèêîãà äà íå ïðàâèì äèñõàðìîíè÷íè äâèæåíèÿ. Àêî íà-
ïðàâèì åäíî äèñõàðìîíè÷íî äâèæåíèå, âåäíàãà äà ãî èçïðà-
âèì. Íÿêîé ïúò íàáëþäàâàéòå î÷èòå. Âèå ìèãàòå íÿêîé ïúò
ìíîãî áúðçî. Òîâà ïîêàçâà, ÷å ñòå íåòúðïåëèâè.
Èìàéòå ñè åäíî îãëåäàëî. Àêî èñêàòå äà áúäåòå òúðïåëè-
âè, ïðåïîðú÷âàì âè äà ñå ãëåäàòå â îãëåäàëîòî. Ìíîãî ìú÷íî
ìîæå äà ñå ãëåäà ñàì. Íå âè êàçâàì äà ñå ãëåäàòå äúëãî,
ìîæå äà ñå õèïíîòèçèðàòå, íî îêîëî ïîëîâèí ìèíóòà, 10­15
ñåêóíäè äà ñå ïîãëåäàø. Äà ñå ãëåäàòå, äà ñå èçó÷àâàòå òúé
êàêòî ñòå, íå äà ðîïòàåòå íåùî. Êàòî ñå ãëåäàòå, äà íå ìèãàòå
áúðçî. Ñïîêîéíî ñå ãëåäàéòå â îãëåäàëîòî, íå áðú÷êàéòå ëè-
öåòî ñè. Àêî âèå íå ìîæå äà êîíöåíòðèðàòå âàøèòå î÷è, àêî
íå ìîæå äà ïîñòàâèòå ãëàâàòà ñè ïðàâà, ùå ñå ïîãëåäíåòå â
îãëåäàëîòî è ùå íàìåðèòå ñìèñúëà â ñòðîåæà. Ùå íàìåðèòå
âåæäèòå êàê ñà íàïðàâåíè, óñòàòà, öâåòúò êàêúâ å. Âèæäàòå
óñòíèòå ñà ìàëêî âúç÷åðâåíè ­ âåíîçíàòà êðúâ å ïîâå÷å. Òî
å áîëåçíåíî ñúñòîÿíèå. Âåäíàãà ùå èçïðàâèòå. Êàê? ×åðâåíè
òðÿáâà äà áúäàò óñòíèòå. Íîñúò, àêî å âèðíàòè÷úê, ùå òóðèòå
åäíà ïðàâà ëèíèÿ, äà íå å âèðíàò.
Âúòðå ùå êîðèãèðàòå â äóõà ñè. Äóõúò å, êîéòî ðàáîòè.
Âèå, êàòî ñå íàáëþäàâàòå, ùå îòíåñåòå ìèñúëòà êúì âàøèÿ
äóõ, ùå îòíåñåòå ìèñúëòà êúì âàøàòà äóøà, ùå îòíåñåòå
ìèñúëòà êúì âàøèÿ óì, ùå îòíåñåòå âàøèòå ÷óâñòâà êúì
âàøåòî ñúðöå è òîãàâà ùå îñòàâèòå âúâ âàøåòî ïîäñúçíàíèå
êàêâîòî ñòå êàçàëè. È òî ùå êîðèãèðà. Óòðå ïàê ùå îòíåñåòå.
Âèå ùå êàçâàòå êàêâî òðÿáâà äà ñå ïîïðàâÿ. Òå ñà, êîèòî ùå
ïîïðàâÿò. Ñëåä 10­15 ãîäèíè âèå ùå ñå ïîäìëàäèòå, ëèöåòî
ùå ïðèäîáèå ñâåæåñò, ïîãëåäúò ùå áúäå ñâåòúë è íåùàòà
!#&
ùå òðúãíàò íàïðåä.
Ñåãà îñòàâÿòå è êàçâàòå: “Íèå êàòî èäåì â îíÿ ñâÿò.”
Âèå ñòå â îíÿ ñâÿò. Îíÿ ñâÿò å, â êîéòî âàøèÿò äóõ æèâåå.
Îíÿ ñâÿò å, â êîéòî âàøàòà äóøà æèâåå. Îíÿ ñâÿò å, â
êîéòî âàøèÿò óì æèâåå. Îíÿ ñâÿò å, â êîéòî âàøåòî ñúðöå
æèâåå. Îíÿ ñâÿò å ñúðöåòî, óìúò, äóøàòà, äóõúò. Áåç òÿõ
îíÿ ñâÿò íå ñúùåñòâóâà.
Òà, ñåãà ùå êàæåòå: “Ñåãà àç æèâåÿ â îíÿ ñâÿò.” Ùîì
òè ìèñëèø çà äóõà, òè ñè â îíÿ ñâÿò. Ùîì òè ìèñëèø çà
äóøàòà, òè ñè â îíÿ ñâÿò. Ùîì òè ìèñëèø çà óìà, òè ñè â
îíÿ ñâÿò. Ùîì òè ìèñëèø çà ñúðöåòî, òè ñè â îíÿ ñâÿò.
Ùîì ðàáîòèø ñ òÿëîòî, òè ñè â òîçè ñâÿò. Êàòî ðàáîòèø
ñ ðúöåòå, òè ñè â òîçè ñâÿò; êàòî õîäèø ñ êðàêàòà, òè ñè
â òîçè ñâÿò. Êàòî ìàõàø ãëàâàòà, òè ñè â òîçè ñâÿò. Ùîì
ñå ñïðåø íà åäíî ìÿñòî è íàáëþäàâàø, â îíÿ ñâÿò ñè âå÷å.
Íÿêîè îò âàñ èìàòå ïîòèñíàòè ÷óâñòâà ­ óñòàòà âè ñà
òúíêè. Íÿêîè îò âàñ èìàòå äåáåëè áúðíè ­ ÷óâñòâàòà âè
ñà íåîáóçäàíè. Íà íÿêîè îò âàñ óøèòå âè ñà òúíêè,
ïðîçðà÷íè ­ ñëàáà åíåðãèÿ èìàòå. Íÿêîè ñòå ìíîãî ïàñèâíè.
Óøèòå íå òðÿáâà äà áúäàò ñâåòëè. Óõîòî òðÿáâà äà èìà
åäíà õóáàâà ëèíèÿ è åäíà õóáàâà êðàñêà. Ïî íÿêîé ïúò íå
èñêàì äà ñå ñïèðàì âúðõó èçâåñòíè ïîäðîáíîñòè, ïîíåæå,
àêî âè ñå êàæàò, âèå ñòå ïî-ñïîñîáíè äà çàäúðæèòå
èçîïà÷åíèòå ðàáîòè; òóé, êîåòî å
ñúùåñòâåíî, ãî îñòàâÿòå íàñòðàíà.
Çàïðèìåð, àêî âè êàæàò “âèðíàò íîñ”.
Òðÿáâà äà ñå äàäå íà íîñà åäèí ïðàâèëåí
ïðîôèë.
Ïðàâèëíèÿò ïðîôèë íà íîñà ìîæå äà
áúäå êàêòî å íà ÷åðòåæà. Òóê èìàòå è îòêëîíåíèÿ. Âñåêè
îò òåçè íîñîâå ñå ðàçëè÷àâà. Ïîñëå, íîñúò íà ÷îâåê, êîéòî
èìà òðåçâà ìèñúë, ñå îòëè÷àâà. Íîñúò òðÿáâà äà áúäå óñïî-
ðåäåí ñ ãðúáíà÷íèÿ ñòúëá. Åäíî ïðàâèëíî ëèöå òðÿáâà äà
áúäå óñïîðåäíî íà ãðúáíà÷íèÿ ñòúëá. Ùîì íîñúò èìà
îòêëîíåíèå, íÿêàêúâ úãúë, íîñúò íå å ïðàâèëåí. Òîâà
ïîêàçâà, ÷å æèâîòíèòå ñà âçåëè íàäìîùèå. Ðàçóìíèÿò æè-
âîò èçèñêâà ëèöåòî äà å óñïîðåäíî íà ãðúáíà÷íèÿ ñòúëá.
Ëèöåòî òðÿáâà äà áúäå óñïîðåäíî ñ ãðúáíà÷íèÿ ñòúëá. Ùîì
íå å óñïîðåäíî, âå÷å èìà æèâîòèíñêî. Çíà÷è, òèÿ óñëîâèÿ
!#'
íà ìèíàëîòî ñåãà òðÿáâà äà ãè ïîïðàâèì. Êîãàòî Áîæèÿòà
Ëþáîâ, Áîæèÿòà Ìúäðîñò è Áîæèÿòà Èñòèíà âëÿçàò â
íàñ, çà äà ïðåâúðíàò âñè÷êèòå ìàòåðèàëè íà ìèíàëîòî,
êîèòî ñà íè ñïúâàëè, òèÿ ìàòåðèàëè äà ñå îáðàáîòÿò è äà
ñå ñúçäàäå íîâèÿò ÷îâåê.
Êàçâà Õðèñòîñ: “Àêî íå ñå ðîäèòå èçíîâî îò âîäà è
Äóõ, íå ìîæå äà âëåçåòå â Öàðñòâîòî Áîæèå.”
Ñèìâîëè÷åñêè, àêî íå ñå ðîäèòå îò âàøèÿ äóõ è îò âàøàòà
äóøà, âèå íå ìîæåòå äà âëåçåòå â Öàðñòâîòî Áîæèå. Àêî
íå ñå ðîäèòå îò âàøèÿ óì è îò âàøåòî ñúðöå, âèå íå ìîæå
äà ñëóæèòå íà Áîãà; íå ìîæå äà ñòàíåòå ãðàæäàíè íà
Öàðñòâîòî Áîæèå, àêî íå ñå ðîäèòå îò Äóõà, îò ñèëíîòî
è ìîùíîòî, è îò Ëþáîâòà, çíà÷è âîäàòà. Àêî íå ñå ðîäèòå
îò Äóõà è âîäà, çíà÷è, àêî ñâåòëèíàòà íå ïðîíèêíå â òâîÿ
óì, àêî òîïëèíàòà íå ïðîíèêíå â òâîåòî ñúðöå, òè íå
ìîæåø äà ñëóæèø íà Áîãà. Èëè äðóãîÿ÷å: Àêî Ëþáîâòà íå
ïðîíèêíå â òâîÿòà äóøà, àêî Ìúäðîñòòà íå ïðîíèêíå â
òâîÿ äóõ, òè íå ìîæå äà áúäåø ãðàæäàíèí íà Öàðñòâîòî
Áîæèå.
Ñåãà èñêàì äà îñòàíå âúâ âàøèÿ óì îíîâà, êîåòî å ïîëåç-
íî. Èìà èçâåñòíè ïðàêòè÷åñêè ïðàâèëà. ×îâåê, çà äà ìîæå
äà æèâåå íà Çåìÿòà, äà áúäå ñïîëó÷ëèâ, òîé òðÿáâà äà èìà
åäíî ñàìîîáëàäàíèå. Çà äà èìàø åäíî ñàìîîáëàäàíèå, òðÿáâà
äà èìàø åäíà îñíîâà. Àêî â äàäåí ñëó÷àé, êàêâîòî è äà âúð-
øèø, ñè ñïîìíÿø çà Îíÿ, Êîéòî ñúçäàë ñâåòà, òè èìàø îñ-
íîâà. Àêî íàïðàâèø íåùî è íÿìàø íèêàêâà îïîðíà òî÷êà,
òè íÿìàø îñíîâà. Êàçâàø: “Àç íÿìàì íèêàêâî ïîíÿòèå çà
Áîãà.” ×å êàê, íàëè èìàø ïîíÿòèå çà ñåáå ñè? Òè ñàì àêî
ðàçáèðàø ñåáå ñè, òè ñè åäíî îòðàæåíèå íà Áîãà. Ïî íÿêîé
ïúò òè òðÿáâà äà òúðïèø, êàêòî Áîã òå òúðïè. Áîã ãëåäà, ÷å
ïðàâèø ìíîãî ïîãðåøêè, èçâèíÿâà òå. Ãîñïîä êàçâà: “Ïî-
ïðàâè ãðåøêàòà.” Ùîì íàïðàâèø åäíà ïîãðåøêà, Òîé êàçâà:
“Ïîïðàâè ÿ.” Òè ñè òóðèë åäíî êàìú÷å íå íà ìÿñòî, êàçâà:
“Òóðè ãî íà ìÿñòî.” Òîé íå êàçâà çàùî ñè ãî òóðèë òàì, íî
êàçâà: “Òóðè ãî íà ìÿñòîòî ìó.” Èìà öèôðè. Êàòî ñå ãðàäè
åäíà êúùà, âñÿêà ÷àñòèöà å ïîòðåáíà. Ùå ãëåäàø íîìåðà è
åäíà ïîä äðóãà ùå ãè íàìåñòâàø.
Êàçâàì: Ñåãà âçåìåòå åäíî óïðàæíåíèå äà áúäåòå òúðïå-
ëèâè. Äà êàæåì, èìàòå óðîöè íà òúðïåíèå. Òè èìàø ðåâìàòè-
!$
çúì â êðàêà ñè. Òî å ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Êàòî ñåäíåø, áîëè
òå êðàêúò, ïåé: “Âñè÷êî â æèâîòà å ïîñòèæèìî.” Òè ìó ïîïåé.
Òîé êàòî òå áîëè, òè ñåäè ñïîêîåí. Ó÷èø ñå íà òúðïåíèå. Òè
ùå êàæåø: “Îòêúäå äîéäå, ñåãà ëè íàìåðè, ùå ìè îñàêàòè
êðàêà.” Òè ìó ïîïåé. Êàæè: “Õóáàâî å, ùå ãî èçäúðæèø.”
Êðàêúò òå áîëè, òè ñå ïîóñìèõíè. Êàêâî òðÿáâà äà ìó êàæåø
íà ðåâìàòèçìà? Ùå âèäèòå, ÷å ïðè ñòàâíèÿ ðåâìàòèçúì å
äîøúë åäèí ïîíèæåí æèâîò è ñëåäñòâèå íà òîâà ñå îáðàçóâàò
áîëêèòå. Àêî ìîæå äà ïîäèãíåòå òîçè æèâîò, à âèå ìîæå äà
ãî ïîäèãíåòå... Àêî âèå íå ìîæå äà èçïúäèòå ñòàâíèÿ ðåâìà-
òèçúì íàâúíêà, òîãàâà äå å âàøàòà ñèëà? Àêî åäèí ãåíåðàë
ìîæå äà çàïîâÿäà íà õèëÿäè õîðà äà îòèäàò äà ñå æåðòâóâàò,
òîé å ãåíåðàë. Êàê âèå äà íå ìîæåòå íà êðàêà ñè äà çàïîâÿä-
âàòå? Ãåíåðàëúò êàçâà: “Êðúãîì!” è âîéíèöèòå ãî ñëóøàò.
Òè ùå êàæåø: “Àç ñúì ãåíåðàë, ùå ìå ñëóøàòå!” Ùå êàæåø:
“Êðúãîì!” Êàæåø âåäíúæ, äâà ïúòè, òðè ïúòè, öÿëà ãîäèíà
êàòî êàçâàø, âñè÷êè êàòî òå ÷óÿò, âñè÷êè òå ùå íàïóñíàò
êðàêà è êðàêúò òè ùå îçäðàâåå. Ùå ó÷èø òúðïåíèå.
Òà êàçâàì: Âñÿêîãà â òúðïåíèåòî òè èìà [äà] íîñèø. Åäíà
íåïðèÿòíà ìèñúë ìú÷íî ñå íîñè, åäíî òúæíî ÷óâñòâî òè ìèñ-
ëèø, ÷å å äîøëî íå íàâðåìå. Òî å äîøëî òî÷íî íàâðåìå.
Âñè÷êî îíîâà, ñ êîåòî ñå ïðîáóæäà íàøåòî ñúçíàíèå, å ïðèÿò-
íî. Âñè÷êî îíîâà, ñ êîåòî íå ñå ïðîáóæäà íàøåòî ñúçíàíèå,
å íåïðèÿòíî. Íåùàòà èäàò íàâðåìå. Òóé å çà íàøà ïîëçà.
Òàêà å, àêî ðàçáèðàìå, ïúê àêî íå ðàçáèðàìå, ùå ðîïòàåì.
Àêî ðîïòàåì, íèùî íÿìà äà äîñòèãíåì. Ìîæå íÿêîé ïðî-
ôåñîð [äà] ïðåïîäàâà åäèí îòâëå÷åí ïðåäìåò. Íå ÷å òîçè ïðåä-
ìåò íå å ïîëåçåí ­ àêî òè ðàçáèðàø òàçè îòâëå÷åíà ìàòåðèÿ,
òè ìîæå äà ñå ïîëçóâàø.
Çàïðèìåð, àêî èìàø äàðáàòà äà çíàåø äåñåòèíà åçèöè,
ìèñëèòå ëè, ÷å ùå èçãóáèø íåùî? Àêî çíàåø áúðçî äà ñìÿ-
òàø, ìèñëèø ëè, ÷å ùå òè áúäå áåçïîëåçíî? Ìèñëèø ëè, ÷å
àêî çíàåø õóáàâî äà ïååø, ùå áúäå áåçïîëåçíî? Àêî èìàø
ñèëà äà äèãàø 400­500 êèëîãðàìà, ìèñëèø ëè, ÷å ñèëàòà íå
å íà ìÿñòî? Íèå âñè÷êè ñòðàäàìå îò áåçñèëèå, èñêàìå óäîá-
ñòâà. Êàçâàìå: “Äà èìàìå åäíà ìàøèíà.” Âìåñòî ìàøèíà,
ñòàíè ñèëåí. Íèå óïîòðåáÿâàìå ìàøèíàòà, à íèå ñòàâàìå ñëà-
áè. Êàòî ïðîãðåñèðàìå ìåõàíè÷åñêè, òðÿáâà äà ïðîãðåñèðàìå
è äóõîâíî. Åäíîâðåìåííî ñ ïðîãðåñà â ìàòåðèàëíèÿ ñâÿò è â
!$
ñèëà òðÿáâà äà ïðîãðåñèðàìå. Ñåãà ñòàðè ñåñòðè îò âàñ
êàçâàò, ÷å åäíî âðåìå ñòå âäèãàëè ïîâå÷å, ïúê ñåãà íå
ìîæåòå. Ãëåäàì íÿêîè ñåñòðè, êîèòî íå ñà ïî-ñòàðè îò
ìåíå, êàçâàò: “Îñòàðÿõìå.” Êàçâàì: “Àç îùå íå ñúì îñòàðÿë.
Àç ñå ìú÷à äà îñòàðåÿ, ÷å íå ñúì îñòàðÿë, âèå ñòå îñòàðåëè.
Ãîëÿìà òåæåñò ñè äàâàòå. ×àêàéòå àç äà îñòàðåÿ, ÷å âèå
ïîäèð ìåíå. Íÿìà êàêâî äà îñòàðÿâàòå. Âèíàãè íîñåòå â
óìà ñè, ÷å èìàòå ïîâå÷å çíàíèå è ìîæå äà ïîìîãíåòå
êîìóòî è äà å.
Çà âñÿêà åäíà íîâà ìèñúë, êîÿòî ïðîíèêâà â óìà òè, äà
ñå ðàäâàòå. Äà ñè èìàòå åäíî òåôòåð÷å è çàïèñâàéòå íîâèòå
ìèñëè, äà âèäèòå êîëêî îò âàøèòå ìèñëè ñà îðèãèíàëíè. Àêî
íÿêîé ïúò äîéäå åäíà îðèãèíàëíà ìèñúë, òÿ å ìíîãî âàæíà.
Òàçè ìèñúë, êîÿòî ïðîíèêâà âúâ âàøèÿ óì, â íèêîÿ êíèãà íå
ìîæå äà ñå íàìåðè. Òóé, êîåòî íå ìîæå äà ñå íàìåðè, òî å
öåííîòî. Âñè÷êî òóé, êîåòî ìèíàâà ïðåç íàøèòå óìîâå, íÿêîè
áóäíè óìîâå ñà ãî íàïðàâèëè. Íå òðÿáâà äà ìèñëèì, ÷å âñè÷êî
å íàïèñàíî. Ìíîãî ìàëêî å íàïèñàíî. Õèëÿäè è õèëÿäè íåùà
èìà, êîèòî íå ñà íàïèñàíè. À íåíàïèñàíîòî ãî ïèøåòå âèå çà
ñàìèòå âàñ.
Íàé-ïúðâîòî íåùî: Íå òðÿáâà äà èìà íèêàêâè ãúðáèöè.
Îíåçè ñåñòðè, êîèòî èìàò ãúðáèöè, äà ñå èçïðàâÿò äî âðàòàòà,
äà ñè èçïðàâÿò ãúðáèöèòå. Êàçâàì:  êàêâî ñåäè íîâîòî ó÷å-
íèå? Õîðàòà íà íîâîòî ó÷åíèå ñà áåç ãúðáèöè. Êîè ñà õîðàòà
íà íîâîòî ó÷åíèå? Êîèòî íå ñòðàäàò îò ñòàâåí ðåâìàòèçúì.
Õîðàòà íà íîâîòî ó÷åíèå íå ñòðàäàò îò ãëàâîáîëèå. Õîðàòà
íà íîâîòî ó÷åíèå íå ñòðàäàò îò êîðåìîáîëèå. Õîðàòà íà íîâî-
òî ó÷åíèå íå ñòðàäàò îò áîëåñòè â æèâîòà. Àìè ÷å òúé òðÿáâà
äà áúäåòå.
Êàçâàì, ÷å äîñòà óðîöè ñúì âè äàë. Áÿõòå ñòðàõëèâè êàòî
çàéöè åäíî âðåìå. Âàñ âè áåøå ñòðàõ äà âè ëúõíå âÿòúð, äà
íå çàáîëååòå. Ïàäíàò íÿêîëêî êàïêè äúæä, áÿãàòå, òè÷àòå ­
äúæä çàâàëÿë, âÿòúð ïîâÿë. Íàó÷èõòå ñå ïî 5­6 ÷àñà íà ïëàíè-
íàòà íà âúçäóõà äà ñåäèòå, âÿòúð âåå, äúæä âàëè, ñíÿã âàëè,
íàó÷èõòå ñå. Êàçâàòå: “Íå íè å ñòðàõ âå÷å.” Ôèçè÷åñêè äîñòà
ñòå äîáèëè. Ñåãà îùå íå ñòå ãåðîè â äóõîâíèÿ ñâÿò, òàì
ñòå ìàëêî ñòðàõëèâè. Êàçâàòå: “Íå ìå îáè÷àò.” Òî å ñòðàõ.
Íå íå âè îáè÷àò, íî âèå íå îáè÷àòå. Íå êàçâàé: “Íå ìå
îáè÷àò”, íî êàæè: “Íå îáè÷àì.” Çàêîíúò å âåðåí.
!$
 Êàçâàì: Â÷åðà äúðæàõ åäíà ëåêöèÿ íà åäíà ñåñòðà. Àç
íå îáè÷àì íèêàêâà ëúæà. ×å íèêîé íå òå îáè÷à, òî å ëúæà.
×å àç ñúì ãîëÿì ãðåøíèê, òî å äðóãà ëúæà. ×å, òè íå ñè íàé-
ãîëÿì ãðåøíèê. Òî å òùåñëàâèå. Äÿâîëúò å ïî-ãîëÿì ãðåø-
íèê. Íÿêîè èñêàòå äà ñå ñðàâíÿâàòå ñ íåãî. Âèå íå ìîæå äà
ãî äîñòèãíåòå.
Êàçâàì: Âëîæåòå åäíà ìèñúë, êîÿòî å âÿðíà. Àêî íÿêîé
âè å îáèäèë, èìàéòå åäíà ÿñíà ïðåäñòàâà â êàêâî ñåäè îáè-
äàòà. Êàçâàì: Àç íå èñêàì äà ïðàâÿ ñúùàòà ïîãðåøêà. Àêî
ìåíå òàêà ìå îãîð÷åõà, íà äðóãèòå õîðà íå ùå ïðàâÿ äà ñòðà-
äàò. Êîéòî ìå îáèäè, àç âàäÿ ïîóêà. Êàçâàì: Íÿìà äà ãî ïðàâÿ.
Íÿêîé íå ïîñòúïâà äîáðå, ñêúðæàâ* å. Êàçâàì: Àç [íå] èñêàì
äà áúäà òàêúâ. Ùîì íå îáè÷àòå, âèå ñòå ñêúðæàâè. Ùîì íå
îöåíÿâàòå ëþáîâòà, âèå ñòå ðàçòî÷èòåëíè. Ùîì íå îöåíÿâàòå
ëþáîâòà íà íÿêîãî, âèå ñòå ðàçòî÷èòåëíè, èìàòå áîãàòñòâî.
Ïðè ìàëêîòî áîãàòñòâî, êîåòî èìàø, íå ñè äîâîëåí, èñêàø
îùå ïî-ãîëÿìî. Àêî ìàëêîòî íå çíàåø êàê äà óïîòðåáèø,
êàê ùå óïîòðåáèø ïî-ãîëÿìîòî?
Êàçâàì: Ïî íèêîé íà÷èí íå ñòàâàéòå ïðè÷èíà äà ñïúíåòå
êîãîòî è äà å. Íèòî ñåáå ñè ñïúâàéòå. Àêî íå ëþáèø ñåáå ñè,
àêî íå îöåíÿâàø ëþáîâòà íà õîðàòà, òè ñïèðàø â ñåáå ñè
ñâîÿ ïðîãðåñ. Ñëåäîâàòåëíî äâå íåùà ñå èçèñêâàò. Ïúðâèÿò
çàêîí òðÿáâà äà áúäå òè äà îáè÷àø. Äàëè õîðàòà òå îáè÷àò
èëè íå, òî å òÿõíà ðàáîòà. Àêî òè îáè÷àø, òî å ñèëàòà íà
÷îâåêà. Àêî âèå îáè÷àòå, òîâà å âàøàòà ñèëà.  òîâà ñåäè
Áîæèÿòà ñèëà ­ äà îáè÷àìå. Àç äà ñúçíàâàì, ÷å îáè÷àì. Ïîñ-
ëå, ñèëàòà ñåäè è â òîâà äà îöåíÿâàìå Áîæèÿòà ëþáîâ, äà
öåíèì ëþáîâòà íà áëèæíèÿ è äà öåíèì è ñâîÿòà ëþáîâ. Àç
êàòî îáè÷àì, öåíÿ. Òî å äîáðî çàðàäè ìåíå.
Êàçâàì ñåãà, òóðåòå ïðàâèëîòî: Îáè÷àéòå, çàùîòî òîâà
å äîáðî çàðàäè âàñ. Öåíåòå ëþáîâòà íà äðóãèòå. Òîâà å ïàê
äîáðî çàðàäè âàñ. Àêî íå ëþáèø, òè íå ïðàâèø äîáðî íà
ñåáå ñè. Àêî íå îöåíÿâàø ëþáîâòà íà äðóãèòå, òè ïàê íå ïðà-
âèø äîáðî íà ñåáå ñè. Êàçâàì: Äâå äîáðèíè ïðàâåòå íà ñåáå
ñè ­ äà îáè÷àòå è äà öåíèòå.
Êàçâàì: Íÿêîé ïúò ìîæå äà âè äàì ìíîãî ôîðìóëè, íî
íÿêîé ïúò òèÿ ôîðìóëè ìîæå äà âè ñïúíàò. Ìîæå äà âè äàì
ïðàâèëà äà ñòàíåòå ìíîãî êðàñèâè. Ìîæå è ñòàðèòå ñåñòðè,

* ñêúðæàâ ­ äèàë. ñòèñíàò, ñêúïåðíèê. !$!

äà âè íàïðàâÿ êðàñèâè, íî âèå ùå çàïî÷íåòå äà ñå
çàõëàñâàòå, äà õîäèòå ïî ëþáîâíè ðàáîòè. Íå å ëîøî, ÷å
ñå çàõëàñâàòå. Êàòî ñòàíå êðàñèâ ÷îâåê, õâúðëÿ åäèí ìíîãî
óìåí ïîãëåä, åäíà óñìèâêà. È ñòàðàòà ñåñòðà, è òÿ õâúðëÿ
åäèí ïîãëåä, ïúê è èìà îïèòíîñò. Êðàñèâè òðÿáâà äà áúäåì
âñè÷êè.
Àç íå îáâèíÿâàì õîðàòà, êàòî ñå îáëè÷àò, êàòî ñè õâúðëÿò
êðàäëèâè ïîãëåäè. Çà íàáëþäåíèå å õóáàâî äà õâúðëèø åäèí
êðàäëèâ ïîãëåä. Çà åäèí êàìúê ìîæå äà õâúðëèø êðàäëèâ
ïîãëåä, íî ùîì äîéäå äî ÷îâåêà, ïîãëåäíè ãî íå äúëãî âðåìå,
íî ïîãëåäíè ãî íàïðàâî. Êàòî ãî ïîãëåäíåø, ùå ñå îòïå÷àòà
è òîãàâà ãëåäàé â íåãîâîòî îòðàæåíèå. Ùîì ãî ïîãëåäíåø,
òîé ñå îòïå÷àòâà. Âëåç â ñåáå ñè äà ïðîèçâåäåø íåãîâèÿ îáðàç.
Òè ñå âòðåí÷èø è ãî ãëåäàø. Íÿìà êàêâî äà ãî ãëåäàø âòðåí-
÷åíî. Ïîãëåäíè ãî è âëåç â ñåáå ñè âúòðå. Âëåçòå âúòðå, ðàçãî-
âàðÿéòå, ðåòóøèðàéòå. Òîâà å íàóêà.
Àç áèõ æåëàë äà èìàòå ìíîãî ðîìàíè. Àç áèõ æåëàë äà
ñå âëþáèòå. Êàçâàòå, ÷å íÿêîé ñå âëþáèë. Âèå ñàìî ñè âúîá-
ðàçÿâàòå, ÷å ñòå ñå âëþáèëè. Âëþáåíèÿò óìåí ñòàâà. Âëþáå-
íèÿò äîáúð ñòàâà. Âëþáåíèÿò [ñèëåí] ñòàâà. Òîçè âëþáåí
÷îâåê, êîéòî íå ïîóìíÿâà, íà êîéòî ñúðöåòî äîáðî íå ñòàâà
è êîéòî ñèëåí íå ñòàâà, òîé íå çíàå êàêâî íåùî å ëþáîâòà. Â
õóáàâèÿ ñìèñúë, âëþáèë ñå å. Õóáàâî å äà ñå âëþáÿò âñè÷êèòå
õîðà. Òî å Áîæåñòâåíîòî.
Ñåãà òðÿáâà äà íàïóñíåòå ñòàðèòå âàøèòå âÿðâàíèÿ,
äåòèíñêèòå âè âÿðâàíèÿ. “Êàòî áÿõ äåòå, ìúäðóâàõ êàòî äåòå.
Êàòî ñòàíàõ âúçðàñòåí, íàïóñíàõ äåòèíñêèòå ðàáîòè”. Íå ÷å
äåòèíñêèòå ðàáîòè íå ñà âàæíè, íî òå ñà ïðåäèñëîâèå. Çíà-
íèåòî íà ñòàðèòå å ïîòðåáíî. Òî å ñåãàøíèÿò æèâîò. Æèâîòúò
íà ñòàðèòå å ñåãàøíèÿò æèâîò, òåëåñíèÿò æèâîò. Êàòî ñðåù-
íåòå åäèí ìëàä è åäèí ñòàð, äà íå ìîæå äà íàïðàâèòå åäíà
ðàçëèêà ìåæäó ìëàäèÿ è ñòàðèÿ. Â ñòàðèòå ùå çàáåëåæèòå
ïîâå÷å âúçìúæàëîñò, çàáåëÿçâàòå ïîâå÷å óñòîé, ïîâå÷å ñèëà,
à â ìëàäèÿ ­ ïîâå÷å ïîäâèæíîñò. È äâàìàòà ñà åäíàêâî êðà-
ñèâè. Ìëàäèÿò ãëåäà íà âúíøíèÿ ñâÿò, ñòàðèÿò ãëåäà íà
âúòðåøíèÿ ñâÿò, íàâúòðå â æèâîòà. Ñëåäîâàòåëíî
ìëàäèÿò è ñòàðèÿò êàòî ñå ñúáåðàò, òå ñà öåëîêóïíèÿò
÷îâåøêè æèâîò. Åäíîâðåìåííî äà áúäåì ìëàäè îòâúí, âúâ

!$"
ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò, à ñòàðè â ðàçáèðàíèÿòà. Íî â åäèíèÿ è â
äðóãèÿ ñëó÷àé äóõúò íè ùå ðàáîòè, äóøàòà íè ùå ðàáîòè,
óìúò íè ùå ðàáîòè è ñúðöåòî íè ùå ðàáîòè. Âñåêè åäèí
îò âàñ òðÿáâà äà èìà íÿêîãî äà îáè÷à. Ñëåä êàòî ãî
îáè÷àòå, âèå ìó òúðñèòå ïîãðåøêèòå. Ëþáîâòà íå òúðñè
íèêàêâè ïîãðåøêè. Çàùîòî îíåçè, êîèòî âè îáè÷àò, êàòî
íàïðàâÿò íÿêàêâà ïîãðåøêà, òå âåäíàãà ñå êîðèãèðàò.
Êîéòî îáè÷à, òîé èìà ìíîãî áóäåí óì. Êàòî íàïðàâÿ íàé-
ìàëêàòà ïîãðåøêà, ïîïðàâÿ ñå. Íÿêîé ïúò, êàòî îáèäè
íÿêîãî, îáèäåíèÿò íå çíàå, ñàì òîé çíàå. Êàòî ñå âúðíå,
êàçâà: “Ïîñòúïèõ äîáðå, íî ïîãëåäúò ìè íå áåøå òàêúâ,
êàêòî òðÿáâà.” Òîé ñàì ñå ñúäè.
Íèêîãà íå ñå ïëàøåòå, ÷å îíçè, êîéòî âè îáè÷à, ìîæå äà
âè îáèäè. Òîé âèíàãè êîðèãèðà ïîãðåøêàòà ñè. Ùîì êîðè-
ãèðà ïîãðåøêàòà ñè, òîé âè îáè÷à; ùîì íå êîðèãèðà, òîé íå
âè îáè÷à, îáè÷òà âúâ âàñ íå äåéñòâóâà. Íå ÷å îáè÷òà íå äåéñò-
âóâà, çàêîíúò íå äåéñòâóâà. Ùîì çàêîíúò äåéñòâóâà, íèå ñå
ïîäìëàäÿâàìå. Ñ ïîïðàâÿíåòî íà åäíà ïîãðåøêà òè ñå ïîä-
ìëàäÿâàø. Ñ ïðèäîáèâàíåòî íà åäíà äîáðîäåòåë òè ñå ïîä-
ìëàäÿâàø.
Òðÿáâà äà èçïðàâèì ïîãðåøêèòå ñè, äà ñå ïîäìëàäèì. È
òðÿáâà äà îñòàðååì ïî óì. Òðÿáâà äà äîáèåì åäíà äîáðîäåòåë,
ïàê çà äà ñå ïîäìëàäèì. Òðÿáâà äà òóðèì åäíà ìèñúë â æèâî-
òà. Èìà çàùî äà æèâååì. Íÿêîè îò âàñ ñòå íà 45 ãîäèíè,
íÿêîè íà 50 ãîäèíè, íÿêîè íà 60. Òåçè, êîèòî ñòå íà 50 ãîäèíè,
âëåçëè ñòå â ÷óâñòâàòà, åäâà ñåãà äà ñå âëþáèòå, ëþáîâíè
ðàáîòè, ðîìàíè. È íà 60 ãîäèíè ìîæå äà ñå âëþáèòå. Âñåêè
ìîæå äà ñè ïðàâè øåãè. Êàòî ñåäèø, äà ôàíòàçèðàø. Íà 60
ãîäèíè ìîæå äà áúäåø ïîåò, äà ïèøåø òóé, êîåòî íå å. Íà
70 ãîäèíè ­ äà îïðàâèø ñâåòà, äà òóðèø ðåä è ïîðÿäúê. Íà
80 ãîäèíè ­ äà áúäåø ùåäúð, äà ðàçäàâàø äîáðèíèòå, êîèòî
èìàø. Íà 90 ãîäèíè ­ äà õîäèø äà îñâîáîæäàâàø õîðàòà îò
çàòâîðè, äà êàæåø: “Èçëåç íàâúí íà ÷èñò âúçäóõ.” Íà 100
ãîäèíè ùå ïîêàæåø êàêâà å îáùåñòâåíàòà áàíêà. Íà 110 ãî-
äèíè ùå ïîêàæåø îò êàêâî ïðîèçòè÷àò ïðîòèâîðå÷èÿòà â
æèâîòà. Íà 120 ãîäèíè ùå ïîêàæåø êàê äà æèâåÿò ñúãëàñíî
â äîìà ìúæå è æåíè, áðàòÿ è ñåñòðè, è âñè÷êèÿò ñâÿò êàê äà
æèâåå â ñúãëàñèå.

!$#
 120 ãîäèíè ïîêàçâà ÷îâåê, êîéòî èìà øèðîêè âúçãëåäè
â ñâåòà. Êàçâà: “120 ãîäèíè æèâÿõ, íàó÷èõ âñè÷êèòå íàóêè,
àç ìîãà äà æèâåÿ è öåëèÿ ñâÿò ìîãà äà íàó÷à êàê äà æèâåå.”
Äà íàïðàâèì åäíî óïðàæíåíèå. Ðúöåòå íàñòðàíè. Ñâèâà-
íå íà ïúðâèÿ ïðúñò, íà âòîðèÿ, íà òðåòèÿ, íà ÷åòâúðòèÿ, ñâèòè
âñè÷êèòå ïðúñòè, ïàëåöúò îòãîðå. Ðàçòâàðÿíå íà ðúêàòà ïîëå-
êà è èçäèãàíå íà ðúöåòå íàä ãëàâèòå, êàòî ñå äîïèðàò ïðúñòè-
òå. Ðúöåòå ïàê íàñòðàíè, ñâèâàíå ïîñëåäîâàòåëíî ïðúñòèòå
íà þìðóê, îòâàðÿíå íà ïðúñòèòå, èçäèãàíå ðúöåòå íàãîðå,
äîïèðàíå íà ïðúñòèòå è ïàê íàñòðàíè è ò.í. Óïðàæíåíèåòî
ñå ïðàâè ïîëåêà, ïîñëå ñå óñêîðÿâà, ìíîãî áúðçî.

“Áîã å Ëþáîâ.” (3 ïúòè)

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

20-à ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 14 ôåâðóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

!$$
 ËÞÁÎÂ ÊÚÌ ÑÅÁÅ ÑÈ,
ËÞÁÎÂ ÊÚÌ ÁËÈÆÍÈß ÑÈ,
ËÞÁÎÂ ÊÚÌ ÁÎÃÀ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà

“Äîáðàòà ìîëèòâà”
“Äóõúò Áîæè”

Êàêâî ñòå íàìèñëèëè äà ïðàâèòå äíåñ? Îòêúäå èäåòå?

Ïî êîé ïúò ìèíàõòå, ÷å ñòèãíàõòå òàçè ñòàíöèÿ? Êàêâî îçíà-
÷àâà “ñðÿäà”? Êàêâî ñå ïðàâè â ñðÿäà? Ïîíåäåëíèê å äåíÿò
íà Ëóíàòà, âòîðíèê å äåí íà Ìàðñ, ñðÿäà å äåí íà Ìåðêóðèé,
÷åòâúðòúê å äåí íà Þïèòåð, ïåòúê å äåí íà Âåíåðà, ñúáîòà å
äåí íà Ñàòóðí è íåäåëÿ å äåí íà Ñëúíöåòî. Çíà÷è äíåñ çà
Ìåðêóðèé, çà íàé-ìàëêàòà ïëàíåòà ùå ðàáîòèòå. Âèå ñòå äîø-
ëè ïî ïúòÿ, çà íÿêúäå îòèâàòå è âèå ñòå èìàíÿðè. Àç âè âèæ-
äàì, ÷å òúðñèòå íÿêîå èìàíå. Êîãàòî áúëãàðèíúò êàçâà “èìà-
íÿðè”, òóð÷èíúò êàçâà “ìàë”, “ìàëäæèÿ”. Íî èìàíÿðè èìà.
Èìà íåùî â æèâîòà, êîåòî å ñúùåñòâåíî. Äà ðàçáèðàìå
åñòåñòâåíèÿ ðåä íà íåùàòà. Èìàòå åäíà äóìà ­ “îñòàðÿõ”.
Êàêâî îçíà÷àâà îñòàðÿâàíåòî? Òàçè äóìà “îñòàðÿõ” êàêúâ
ñìèñúë èìà? Êàçâàø: “Îñòàðÿõ, îñèðîìàøàõ, îáåäíÿõ, îãðå-
øèõ ñå, îãëóøàõ”. Ïîñëå êàçâàòå: “Òàçè ðàáîòà å ëîøà.”
Ëîøàòà ðàáîòà êàêâî ïîäðàçáèðà? Êàòî êàæåø, ÷å å ëîøà
ðàáîòàòà, êàêâî ïîäðàçáèðàø?
Êàêâî îçíà÷àâà òîâà? Èìà-
òå íàðåäåíè A, B, C, D. ×åñòî ñå
ñïèðàìå â æèâîòà âúðõó íåùà,
êîèòî íå ñà ñúäúðæàòåëíè. Çà-
ïðèìåð ñïèðàòå ñå âúðõó äóìàòà
“âå÷åí æèâîò”. Òè ñå ñïèðàø
âúðõó åäíà äóìà, êîÿòî íå ðàçáè-
ðàø. Êàçâàø: “Âå÷åí æèâîò”.

!$%
Òè ìèñëèø, ÷å ðàçáèðàø, íî êàêâî å ïîíÿòèåòî “âå÷åí æè-
âîò”? “Äúëúã æèâîò” è “âå÷åí æèâîò” åäíî è ñúùî íåùî ëè
å? Èëè êàçâàø: “Áåçêîíå÷íî”. Êàêâî ðàçáèðàø ïîä äóìàòà
“áåçêîíå÷íî”? Èìà èçâåñòíè èäåè, êîèòî ñà íåÿñíè íåùà.
Êàòî êàæåø “áåçêîíå÷íî”, êàêâî ùå äîáèåø? Ìîæå äà ñè
äîáèë íåùî ìåõàíè÷åñêî, ìîæå äà ñè äîáèë íåùî îðãàíè÷åñ-
êî, ìîæå äà ñè äîáèë íåùî ïñèõè÷åñêî. Ìîæå äà ñè äîáèë
íåùî çà òÿëîòî, ìîæå äà ñè äîáèë íåùî çà ñâîèòå ÷óâñòâà,
íåùî çà ñúðöåòî ñè èëè íåùî ìîæå äà ñè äîáèë çà óìà ñè.
Ñóòðèí âèå ñòàíåòå, íåðàçïîëîæåí ñòå. Ïðè ñåãàøíèÿ êóë-
òóðåí âåê ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å âèå ñòå íà áîéíàòà ëèíèÿ, ÷óâàò
ñå òèÿ ãîëÿìîêàëèáðåíè îðúäèÿ, ïîñëå ìàëîêàëèáðåíèòå,
êàðòå÷íèòå, ÷óâàòå îíîâà ñúñêàíå. Êàêâî ðàçáèðà âîéíèêúò?
Âîéíèêúò ðàçáèðà, ÷å âñåêè ìîìåíò ìîæå äà ãî åêñïåäèðàò
íà îíÿ ñâÿò. Óìúò ìó å òàêà íàïðåãíàò, ìèñëè êàê äà ñå èçáà-
âè îò òèÿ ñíàðÿäè. Íÿêîé îò òÿõ ìîæå äà ñå èíòåðåñóâà îòêúäå
èäàò, íî íÿìà äà ñè ïîêàæå ãëàâàòà, çàùîòî ìîæå íÿêîé ñíà-
ðÿä äà ÿ îòêúñíå. Ùå ñå ñêðèåø íÿêúäå, òè ÷óâàø ÷àñ, äâà, 3,
5, 10, 15 îíàçè áîìáàðäèðîâêà. Ìîæå ëè êàòî ñè íà áîéíàòà
ëèíèÿ, äà ðàçñúæäàâàø çà íÿêàêâà ôèëîñîôèÿ? Çà êàêâà ôè-
ëîñîôèÿ ùå ðàçñúæäàâàø? Èëè ìîæå ëè äà ðàçñúæäàâàø çà
ëþáîâíè ðàáîòè? Ìîæå ëè äà ðàçñúæäàâàø çà ïàðè, äà ñè
íàïðàâèø åäèí õóáàâ àïàðòàìåíò, ÷å òàêñè äà èìàø. Ùå ñè
çàäàäåø âúïðîñà: “Çàùî ñúì íà òàçè ïîçèöèÿ?” Òîçè âúïðîñ
ùå îñòàíå íåðàçðåøåí.
Àêî âè ïîïèòàò çàùî äîéäîõòå íà Çåìÿòà? Âèå ñòå íà
òàçè ïîçèöèÿ. Äîøëè ñòå òóê. Âîéíà èìà. Ìèñëèòå ëè, ÷å
òîçè ñâÿò å îò ìèðíèòå ñâåòîâå? Òîé å åäèí îò íàé-ìèðíèòå,
äåòî íàé-ìàëêî ñå áèÿò. Òîçè å åäèí îò íàé-äîáðèòå ñâåòîâå,
êîèòî íèå çíàåì. Ìîæå äà ãîâîðèòå çà íÿêîé äðóã ñâÿò, êàç-
âàòå, ÷å èìà åäèí ðàé, ÷å íÿêîé äðóã æèâîò èìà. Òî ñà ïðåäïî-
ëîæåíèÿ. Íèå ãîâîðèì çà ðåàëíîòî. Òîçè ñâÿò, â êîéòî æè-
âååì, å åäèí îò íàé-äîáðèòå. Àêî â òîçè ñâÿò èìà òîâà, êîéòî
å åäèí îò íàé-äîáðèòå, êàêâî ùå áúäå â äðóãèòå ñâåòîâå, êîèòî
ñà ïî-ëîøè îò òîçè?
Ñåãà âèå ñåäèòå â êëàñà è ðàçñúæäàâàòå, ÷å õîðàòà íå
æèâåÿò äîáðå, íî áèëè ëè ñòå â ñâåòà íà ðèáèòå, äà âèäèòå
êàê æèâåÿò? Òå æèâåÿò â åäèí èäåàëåí ñâÿò, ÷èñòà âîäà,

!$&
íÿìàò íóæäà äà ñè ïðàâÿò çäàíèÿ âúâ âîäàòà, ñàìî õîäÿò.
Íî â òîçè ñâÿò âñåêè, êîéòî ãîâîðè, ñå íàêàçâà ñúñ ñìúðò.
Òàì å ïèñàíî: âñåêè, êîéòî èñêà äà ãîâîðè, òðÿáâà äà
íàïóñíå òåõíèÿ ñâÿò. Äðóãîÿ÷å, èìà ñìúðòíî íàêàçàíèå.
Íÿêîé îò ïî-ãîëåìèòå, ÷å íÿêîé èñêà äà ãîâîðè, íàãúëòà
ãî öÿë, âñè÷êè ñå ãúëòàò öåëè.
Òîâà ñà ðåä ðàçñúæäåíèÿ. Âåðíè ëè ñà òèÿ ðàçñúæäåíèÿ?
Êîé å áèë ïðè ðèáèòå? Ðèáèòå ãè çíàåòå, ïîíåæå ñòå ïîõàï-
âàëè ðèáà. Íÿêîè êàçâàò: “Èçëÿçîõà ëè ðèáèòå, ñêàáðèöèòå,
ñêóìðèèòå èçëÿçîõà ëè?” Èçëèçàò, ðàçáèðà ñå, ïî íàøèòå
ïàçàðè õîäÿò. Ùå ïèòàò: “Ñêàáðèöèòå ïî ñâîå æåëàíèå ëè
èçëÿçîõà?” Òå ñà íàðåäåíè ïî ðåä, ïî ãîëåìèíà, íàé-òëúñòèòå
è ñúîáðàçíî ñ òîâà èìàò è ñúîòâåòíà öåíà. Êàòî èäåø, ùå ãè
âèäèø íàðåäåíè.
Ñåãà âèå ìèíàâàòå çà âåãåòàðèàíöè, íî èìà ëè íÿêîé îò
âàñ äà íå çíàå êàêâî íåùî å ñêàáðèöè? Àç íå âÿðâàì äà èìà
òàêúâ íåâåæà. Òîâà å ãîëÿìî íåâåæåñòâî, äà êàæå íÿêîé, ÷å
íå å ÿë ñêàáðèöè. Íàé-ïúðâî, òèÿ õîðà íà Çåìÿòà ñà òîëêîâà
äîáðè, ÷å êàòî ïîêàíÿò åäíà ñêàáðèöà íà ãîñòè, ùå èäàò íà
ãîñòè, äåòî òÿ æèâåå, ùå ñå ïîêëîíÿò, ùå ÿ ïîãëåäíàò, ùå ÿ
ïîïèïàò, ïîñëå ùå ÿ âçåìàò â ðúêàòà è ñ åäèí ïðúñò ùå íîñÿò
äâå-òðè. Êàòî ãè çàíåñàò â êúùè, ùå èì ïîêàæàò êîëêî å
ãîëÿìà ëþáîâòà, ñ êîÿòî õîðàòà æèâåÿò ­ ùå ãè òóðÿò íà
ñêàðàòà, ùå ãè îáðúùàò íà åäíàòà è íà äðóãàòà ñòðàíà. Êàçâàò
èì: “Âèå, ðèáèòå, íå ñòå îïå÷åíè îùå.” Íàëè êàçâà çà íÿêîãî,
÷å òîé íå å îïå÷åí ÷îâåê îùå.
Âèå ùå êàæåòå: “Ãðåøíî ëè å äà ÿäåø ñêàáðèöè?” Ïèòàì:
Ãðåøíî ëè å äà äèøàø âúçäóõà? Ãðåøíî ëè å äà ïèåø âîäà?
Ãðåøíî ëè å äà ÿäåø õëÿá? Ãðåøíî ëè å äà îáóåø îáóùàòà?
Ãðåøíî ëè å äà ñè òóðèø øàïêàòà íà ãëàâàòà? Ãðåøíî ëè å
äà ñè îáëè÷àø äðåõàòà? Íå å ãðåøíî, íèùî ïîâå÷å. Íå å
ãðåøíî. Åäèí äåí è âèå, êàòî ñêàáðèöèòå, ùå èçëåçåòå, ùå
èäåòå â åäèí ñâÿò, ùå äîéäàò ìàëêèòå âàøè áðàòÿ, ùå ñè
âçåìàò îò âàøåòî áîãàòñòâî, ùå êàæàò: “Ìíîãî ñòå áëàãî-
ðîäåí ÷îâåê.” Ùå ìå èìàò çà ñïîìåí, êàêòî àç èìàì òèÿ
íåùà çà ñïîìåí. (Ó÷èòåëÿò äúðæè ïàðè â ðúêàòà ñè.) Íàé-
ìàëêèÿò ñïîìåí êîëêî å? (Ó÷èòåëÿò ïîêàçâà 50 ñòîòèíêè,
ïîñëå 1 ëåâ, 5 ëåâà, 10 ëåâà, 20 ëåâà, 50 ëåâà, 100 ëåâà.) Ïî-

!$'
ãîëÿìà îò òóé ­ 100-òå ëåâà, èìà ëè? Ïèòàì ñåãà: Ïî
öåííîñò êîå å íàé-ñêúïî îò òåçè âñè÷êèòå? Ïî ñúäúðæàíèå
å 100-òå, ïîñëå 50, 20, 10, 5, 1, ïîëîâèí ëåâ. Íî ìåòàëèòå
åäíè è ñúùè ëè ñà? Òîçè ìåòàë ­ ìåäòà, å ñêúï, ñðåáðîòî å
ïî-ñêúïî, àìè òóé êàêâî å? (Ó÷èòåëÿò ïîêàçâà åäíà çëàòíà
ìîíåòà ­ ïåíäàðà.) Êàêòî âèæäàòå, ìÿçà íà çëàòî. Òèÿ
äâàòà ìåòàëà, ñðåáðîòî è çëàòîòî, ìîæå äà òè ïîìîãíàò.
Ñúñ ñðåáðîòî ìîæå äà ñå ëåêóâàø, àêî èìàø ñâîå íåùàñòèå.
Ïàðèòå êàòî äîéäàò ïðè òåáå, òè ùå ñå ëåêóâàø. Ïàðèòå
ëåêóâàò. Êàçâàì: Òå òå îñâîáîæäàâàò îò çàòâîðà.
Ñèðîìàøèÿòà, òîâà å åäíî íàêàçàíèå. Êàòî äîéäàò
ïàðèòå, òå îñâîáîæäàâàò îò çàòâîðà. À çëàòîòî ùå òå
îñâîáîäè îò ñìúðòòà. Ñðåáðîòî ùå òå îñâîáîäè îò
áîëåñòòà, çëàòîòî ùå òå îñâîáîäè îò ñêðúáòà. Ñåãà
êîëêî èñêàòå äà èìàòå îò òèÿ çëàòíèòå ïàðè? Òðÿáâàò
ëè ìíîãî? Òîâà å ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Êîëêî õèëÿäè ãîäèíè å
âçåëî, äîêàòî ñå ñúáðàë òîçè ìåòàë, çëàòîòî? Âèå íå
çíàåòå èñòîðèÿòà ìó: êàê ñå å îáðàçóâàë, êîè ñà ãî
îáðàçóâàëè è êàê ñà ãî îáðàçóâàëè.
Íî êàçâàì: Öåëèÿò æèâîò, òîâà å åäíà íàóêà. Âñè÷êî â
ñâåòà, ñ êîåòî ðàçïîëàãàìå, â äàäåí ñëó÷àé âèå ìîæå äà ãî
îïèòàòå. Äà êàæåì, âèå èìàòå åäèí ïëîä. Àêî íîñèòå òîçè
ïëîä, áåç äà ãî îïèòàòå, êàêâî ùå ñå ïîëçóâàòå? Àêî èìàòå
åäíà ÿáúëêà, âèå ñå èíòåðåñóâàòå îò âúíøíàòà º ôîðìà, íî
àêî íå ÿ îïèòàòå, êàêâî ùå ñå ïîëçóâàòå? Ìîæå äà íàïðàâèòå
ìàëúê ÷åðòåæ, äà ÿ íàðèñóâàòå. Íî êàêâî ïîíÿòèå ùå èìàòå
çà ÿáúëêàòà? Íå å ñàìî ÿäåíåòî. ßáúëêàòà èìà è äðóãà ñòðà-
íà. Àêî ÷îâåê èñêà äà îáðàçóâà åäèí èçÿùåí õàðàêòåð â ñâîÿòà
ìèñúë, òîé ïîíå â ãîäèíàòà òðÿáâà äà èçÿäå 3­4 ÿáúëêè, çà
äà ìîæå äà ïðèäàäå íÿêàêâà êðàñîòà íà ñâîÿòà ìèñúë. Àêî
èñêà äà ïðèäàäå íÿêàêâà õóáàâà ôîðìà íà ñâîÿòà ìèñúë, 3­4
êðóøè òðÿáâà äà èçÿäå.
Òà êàçâàì: Âúâ âñè÷êèòå ïëîäíè äúðâåòà ñå êðèÿò âúç-
ìîæíîñòè äà ðàçâèå ÷îâåê ðàçíè ñòðàíè íà ñâîÿòà ìèñúë.
×îâåê, êàòî âçåìà çà õðàíà ïëîäîâåòå, òîé ðàçâèâà âúíøíèòå
êà÷åñòâà íà ñâîÿòà ìèñúë. Êàêúâ å öâåòúò íà æèòîòî? Æè-
òîòî èìà öâÿò, ïîäîáåí íà çëàòîòî. Æèòîòî å ñëúí÷åâ ïëîä,
êîéòî ìèíàë ïðåç Âåíåðà, ïëîä, êîéòî îçíà÷àâà ëþáîâòà,

!%
íî ëþáîâòà âúâ ôîðìàòà íà æåðòâà. Æèòîòî å äîøëî äà
ïðîãðåñèðà â ñâåòà. Âñè÷êèòå æèòíè çúðíà ñà íà ó÷èëèùå.
Òå èçó÷àâàò ïúðâàòà ñòåïåí íà æåðòâàòà. Ñëåäîâàòåëíî îíîâà
ñúäúðæàíèå, êîåòî íèå ïðèåìàìå îò æèòîòî, òî å òÿõíàòà
ìèñúë, ÷å òå èñêàò äà ñå æåðòâóâàò è â òàçè æåðòâà íîñÿò
Áîæåñòâåí æèâîò, êîéòî ðàçäàâàò. Êàòî ðàçäàâàò òîçè æèâîò,
òå ñå ó÷àò ïî íåùî è òå ñå çàïîçíàâàò ñ õîðàòà. Åäíî æèòåíî
çúðíî, êîãàòî ãî èçÿäå êîéòî è äà å ÷îâåê, òî èçó÷àâà õàðàê-
òåðà íà òîçè ÷îâåê, êîéòî ãî èçÿë. Êàòî ãî ÿäå îùå, æèòíîòî
çúðíî ïîçíàâà êàêúâ å òîé, äàëè å ìúæ, äàëè å æåíà, äàëè å
äåòå, äàëè å ìîìè÷å, ìîì÷å, äàëè å ñëóãà, ìîæå äà ïîçíàå
äàëè å ïðîôåñîð, äàëè å ó÷åíèê, äàëè å íÿêîé âëàäèêà, ïðîïî-
âåäíèê, äàëè å öàð èëè êíÿç.
Ñåãà ñå ïðîïîâÿäâà åäíà ðåëèãèÿ. Çà êàêâî ñìå äîøëè
íèå, êàêâî èçó÷àâàìå? Íèå êàçâàìå: “Äà îáè÷àìå Áîãà.” Êàê-
âî íåùî å äà îáè÷àìå Áîãà? Äà îáè÷àø Áîãà, òè íàé-ïúðâî
òðÿáâà äà ó÷èø îíèÿ âåëèêèòå æåðòâè, êîèòî Áîã å íàïðàâèë
îò ñúçäàâàíåòî ìèðà. Àêî èìà åäíî ñúùåñòâî, êîåòî å æåðòâó-
âàëî âñè÷êî, òî å Áîã, êîéòî æåðòâóâà âñè÷êî îò Ñåáå ñè.
Òðÿáâà äà èçó÷àâàìå îíîâà, êîåòî Áîã å ïîæåðòâóâàë. Äà
îáè÷àìå Áîãà âúâ âñè÷êî, êîåòî æåðòâóâà. Ñëåäîâàòåëíî õî-
ðàòà êàçâàò, ÷å âñÿêî íåùî å ïðåñòúïëåíèå. Ïðåñòúïëåíèå
å, êîãàòî íå îöåíÿâàø. Äà êàæåì, àêî íàìåðèø çëàòî è íå
ãî îöåíÿâàø, òî å ïðåñòúïëåíèå. Òè íàìåðèø õóáàâà êíèãà,
íå ÷åòåø, íå ìîæåø äà ñå ïîëçóâàø ­ òî å ïðåñòúïëåíèå.
Äîéäå âè ïîíÿêîãà ñêðúáòà, âèå íå îöåíÿâàòå ñêúðáèòå è ñòðà-
äàíèÿòà. Â êàêâî ñåäè ñòðàäàíèåòî? Äà êàæåì, åäíà ìàéêà
èìà åäíî äåòå, êîåòî èçãóáè. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å àêî ìåíå
[íÿêîé] ìè îáåðå òîâà çëàòî, ùå ïðè÷èíè ñêðúá Àç ùå ñêúðáÿ.
Çàùî, êàæåòå ìè. Êàòî ãî íàìåðÿ, ùå ñå ðàäâàì. Çàùî? Â
êàêâî ñåäè ñêðúáòà? Òè ñ÷èòàø, ÷å íåùî òè âçåëè: 100-òå ëåâà,
ïúê òè äàëè åäíà çëàòíà ìîíåòà ­ ùå ñêúðáèø ëè?
Çàêîíúò å: Íå ìîæå äà òè äàäàò, àêî íå òè âçåìàò. Çà äà
òè äàäàò íåùî, íàé-ïúðâî òðÿáâà äà âçåìàò îò òåáå. Èëè äðó-
ãîÿ÷å êàçàíî: Òè òðÿáâà äà èìàø íóæäà îò îíîâà, êîåòî òè
äàâàò. Çàïðèìåð, àêî òè íå ñè ãëàäåí è àç òè äàâàì õëÿá, òè
ìîæåø ëè äà ãî îöåíèø? Òîçè õëÿá ùå áúäå íåîöåíåí. Íî
àêî òè ñè ãëàäóâàë 3­4 äåíÿ è òè äàâàì õëÿáà, òîãàâà ùå ãî

!%
îöåíèø.
Çàïðèìåð ôàðèñåèòå ïèòàõà ó÷åíèöèòå íà Õðèñòà: “Âà-
øèÿò ó÷èòåë íÿìà ëè äà ñè ïëàòè äàíúêà íà õðàìà?” Êàêâà
áåøå ìîíåòàòà, êîÿòî äàäå Õðèñòîñ ­ çëàòíà èëè ñðåáúðíà?
Êîé õîäè äà óëîâè ðèáàòà? Ïåòúð. Ñëåäîâàòåëíî êàçâàòå,
÷å òðÿáâà äà îáè÷àìå. Îòêúäå òðÿáâà äà çàïî÷íåì ñåãà? Ïðè
ñåãàøíèòå óñëîâèÿ îòêúäå òðÿáâà äà çàïî÷íåì ñ ëþáîâòà?
Ïðè ñåãàøíèòå óñëîâèÿ, êàòî ñòàíåòå ñóòðèí, êàê çàïî÷âàòå?
Íà âàñ, êàòî ó÷åíèöè, ùå âè êàæà åäíî ïðàâèëî. Ïúðâîòî
íåùî, êàòî ñòàíåø îò ëåãëîòî, ïîåìè åäíà äúëáîêà âäèøêà,
çàäðúæ ÿ 5­10­15 ñåêóíäè è èçâåäíúæ, êàòî èçïðàòèø òîçè
âúçäóõ íàâúí, êàæè íåùî ñâÿñòíî. Êàêâî òðÿáâà äà êàæåø?
Âñè÷êè âèå ñòå ñòàíàëè òàçè ñóòðèí áåç äà êàæåòå òîâà. Íèòî
åäèí îò âàñ íå å êàçàë òóé: “Êðàéíî Òè áëàãîäàðÿ, Ãîñïîäè,
÷å ñúì ñòàíàë äíåñ íà êðàêàòà ñè, ÷å äèøàì.”
Ñúáóäè [ëè] ñå ñúçíàíèåòî çà Áîãà, íÿìà äà ôèëîñîô-
ñòâóâàø êúäå å Ãîñïîä. Êúäå å Ãîñïîä ­ òàçè èäåÿ å ÷èñòî
ôèçè÷åñêà. Ãîñïîä íå å íÿêîé ìàòåðèàëåí ïðåäìåò, äà å íÿ-
êúäå. Íåùàòà ìîæå äà áúäàò íà åäíî ìÿñòî. Äà êàæåì, òèÿ
ïàðè ìîæå äà áúäàò ñåãà íà ìàñàòà. Êàêâî ìîæå äà íàïðàâÿò
òèÿ ïàðè êàòî ñà íà òîâà ìÿñòî? Òÿ èìà öåíà â ìîÿ óì. Àç º
äàâàì öåíà. Òÿ å ñòàíàëà çëàòî, äà äîéäå äà ìå âèäè. Çà íåÿ
å ãîëÿìî ùàñòèå, ÷å àç ìîæå äà ÿ ïèïàì. Òÿ, êàòî ñå âúðíå
ïðè ñâîèòå, ùå êàæå, ÷å áèëà â ðàÿ, åäíî ðàçóìíî ñúùåñòâî,
åäèí àíãåë ÿ áóòàë ñ ðúêà è ÿ ïîêàçâàë íà äðóãè àíãåëè. Çà
òóé çëàòî âèå ìèíàâàòå çà àíãåëè, ñëóæèòåëè íà ÷îâåøêàòà
ìèñúë. Õîðàòà ñà àíãåëè. Ñåãà âèå èìàòå ïðåäñòàâà çà îíåçè
ãîëåìèòå àíãåëè ñ êðèëà. Âèå ñòå îùå áåç êðèëà. Âèå ñòå âúâ
ôîðìàòà íà åäíà ìàëêà áóáà, êîÿòî ñå èçìúòèëà è åäâà ñå å
èçìúòèëà è ïðèñòúïâà ïî çåìÿòà. Åäèí äåí ñå ãîòâè äà ñòàíå
ñ êðèëà. Àíãåëè èìà, êîèòî ïî çåìÿòà ïúïëÿò, èìà àíãåëè,
êîèòî èç âúçäóõà õîäÿò. Èìà è àíãåëè, êîèòî ìèñëÿò. Ñåãà,
íàé-ïúðâî, çà äà õâúðêà ÷îâåê, òîé òðÿáâà äà å ìèñëèë, ïîñëå
ùå õâúðêà. Õâúðêàíåòî å ðåçóëòàò íà ìèñúëòà. Êàçâàòå: “Òîé
íàâèñîêî õâúðêà.” Òè íå ìîæå íàâèñîêî äà õâúðêàø, äîêàòî
íå ìèñëèø.
Ñåãà íàëè â Áúëãàðèÿ äîéäå åäèí áúëãàðèí, ãîëÿì ïåâåö,
è áúëãàðèòå ñå ó÷óäèõà, ÷å èìàò òàêúâ åäèí ãîëÿì ïåâåö,

!%
êîéòî ìîæåë äà ñå ñúñòåçàâà ñ Êàðóçî. È êàòî ìîæå äà ñå
ñúñòåçàâà ñ Êàðóçî, òóðèõà ìó åäèí ìåäàë çà ãðàæäàíñêà çà-
ñëóãà. ×å èìà åäèí ïåõëèâàíèí ïî ìóçèêàòà, êîéòî ìîæå äà
ñå áîðè, äà ñå ñúñòåçàâà ñ Êàðóçî. Â êàêâî ñåäè ñèëàòà íà
òîçè Êàðóçî? Òîé çíàå êàê äà èçïðàùà èç âúçäóõà èíòåíçèâíè
âúëíè, îáðàçóâà ìóçèêàëíè âúëíè. Ãëåäàõ êàê ñå ñúñòåçàâàõà
â îïåðàòà. Ìàçàðîâ áåøå ãëàâíîêîìàíäóâàù, èìàøå ãåíå-
ðàëè, ïîëêîâíèöè, êàïèòàíè. Îùå êàòî çàïÿ, â ãëàñà ìó èìà
íåùî. Êàçâàì: Êîëêî âðåìå å âçåëî íà Ìàçàðîâ äà ïåå òàêà,
äà äîéäå äî òîâà ïîëîæåíèå? Ìàçàðîâ â ìèíàëîòî å ïÿë âñåêè
äåí ïî 3 ìèíóòè è îò òèÿ 3 ìèíóòè ñå îáðàçóâàëè 48 ìóçè-
êàëíè ãîäèíè, çà äà ñòàíå ïåâåö. 48 ãîäèíè ïî 3 ìèíóòè, êîëêî
õèëÿäè ãîäèíè ïðàâÿò? Çà äà íàïðàâèòå 48 ãîäèíè, êàòî âñåêè
äåí ïååòå ñàìî ïî 3 ìèíóòè, êîëêî õèëÿäè ãîäèíè òðÿáâàò?
Íàïðàâåòå ñìåòêà.
Êàçâàòå: “Äà áúäåì íàáîæíè.” Íà íàáîæíèÿ ÷îâåê ìó
òðÿáâàò âñåêè äåí äà ñå ìîëè ïî 4 ìèíóòè è îò òèÿ 4 ìèíóòè
äà ñå îáðàçóâàò 48 ãîäèíè, çà äà ñòàíå òîé ñâåòèÿ. Ïèòàì:
êîëêî õèëÿäè ãîäèíè òðÿáâàò, çà äà ñòàíå òîé ñâåòèÿ, àêî çà
äà ñòàíå ñâåòèÿ, òðÿáâà äà ñå îáðàçóâàò ïî 4 ìèíóòè âñåêè
äåí? Çà äà ñòàíå íÿêîé ñåãà ñâåòèÿ, òîé âå÷å å ðàáîòèë â
ìèíàëîòî, èìà íåùî â ñåáå ñè. Ïîãðåøêàòà å, ÷å âèå íå îöåíÿ-
âàòå îíîâà, êîåòî ñòå ïðèäîáèëè.
Òà êàçâàì: Êàòî ñëóøàø ãëàñà íà Ìàçàðîâ, ïîêàçâà åäíî
ðàñòåíèå, êîåòî áúðçî ðàñòå è ïëîä ùå äàäå. Èìà íÿêîé, îùå
êàòî ãî ñëóøàø äà ïåå, âèæäàø, ÷å å ïðåñòàíàë äà ðàñòå è
ïëîä íÿìà. Íÿêîè òàêà ïåÿò â îïåðàòà, ïëîä íÿìàò. Ìóçè-
êàëíî Ìàçàðîâ ìÿçà íà òîçè, êîéòî äàâà ïëîä. Òîé òîâà íå
ãî ñúçíàâà, íî â íåãîâîòî ïîäñúçíàíèå ãî èìà. Àêî ñå âçåìàò
íåãîâèòå ðúöå, àêî ñå âçåìàò íåãîâèòå ãúðäè, ðàìåíà, ïîñëå,
óñòðîéñòâîòî íà íåãîâèÿ ëàðèíêñ, òîé å ÷îâåê, êîéòî èìà
ãîëÿìà ëþáîâ, êîéòî çíàå êàê äà öåíè ëàðèíêñà. Òîé å ïîñòà-
âèë ãîëÿìà ëþáîâ çà ãîâîðà.  ðå÷òà ñè èçÿâÿâà, ÷å íå ìîæå
äà ãîâîðè êðàñíîðå÷èâî. Åäèí ÷îâåê, êîéòî çíàå äà ïåå êàòî
ãåíåðàë, êàòî áëàãîäàðè íà âñè÷êèòå, èçâèíÿâà ñå, ÷å íå çíàå
êàê äà ãîâîðè. Íî çíàå äà ïåå. Òîé ïåå íà íåìñêè, íà èòà-
ëèàíñêè, íà áúëãàðñêè, ïúê êàçâà, ÷å íå çíàå äà ãîâîðè. Êàòî
ïðîèçíàñÿ äóìèòå íà íåìñêè, äóìàòà å ÿñíà; è íà èòàëèàíñêè

!%!
å ÿñíà, èíòîíàöèÿ èìà. È òîçè ÷îâåê ñå èçâèíÿâà, ÷å íå çíàå
êàê äà ãîâîðè. “Ùå ìå èçâèíèòå, àç íå çíàÿ äà ãîâîðÿ, êàêâîòî
çíàÿ, ùå êàæà.” Ïðàâ å, ÷å íå çíàå äà ãîâîðè êàêòî äðóãèòå
ãîâîðÿò: “Êàêâîòî ñúì íàó÷èë, òóé, êîåòî âè ïÿõ, âèå ãî ñ÷è-
òàòå ãåíèàëíî, ìîæå äà ìå íàãðàäèòå, íî àç, êàòî ñëóøàì
îíîâà, êîåòî ìîèòå ó÷èòåëè ïî ïååíå ìè êàçâàò, åäâà ëè êàòî
äåòå ñúì.” Åäíà âå÷åð êàòî ïåå, ïëàùàò ìó 40 000 ëåâà, íî
çíàå äà ïåå. 40 000 ­ çà 2 ÷àñà, ïî 20 000 ëåâà íà ÷àñ. Íå çíàå
äà ãîâîðè, ïúê ïî 20 000 ëåâà íà ÷àñ çà ïååíåòî ìó ïëàùàò.
Íî ñïîðåä ìîèòå èç÷èñëåíèÿ, íàé-ìàëêî 30 000 ãîäèíè ïî 3
ìèíóòè å ïÿë, çà äà íàïðàâè 48 ìóçèêàëíè ãîäèíè.
Êàçâàòå: “Òîé å Ìàçàðîâ.” Ìàçàðîâöè èìà íàâñÿêúäå.
Èìà ìàçàðîâöè ­ êàòî ñå ÿâè íà áîéíîòî ïîëå, êàòî çàïî÷íå
äà ïåå, âñè÷êèòå ñëîæàò îðúæèåòî, ùå ìëúêíàò, ùå ñëóøàò.
Ñåãà ñìå äîøëè äî îíîâà ïîëîæåíèå: êàòî ïëàòèø 200 ëåâà,
ùå ñåäíåø íà ïúðâîòî ìÿñòî äà ñëóøàø; êàòî ïëàòèø 40
ëåâà, ùå ñëóøàø ãîðå íà ãàëåðèÿòà è ùå ðúêîïëÿñêàø, ùå
âèêàø: “Áèñ!” Êàêâî îçíà÷àâà “áèñ”? Äâà ïúòè. “Áèñ” çíà÷è
äà ñå ïîâòîðè. Ìàçàðîâ îòäå çàïî÷íà, äå ñå å ó÷èë? Íàé-
ïúðâî ÷îâåê òðÿáâà äà çàïî÷íå ñ îíîâà ñúçíàíèå. Ìóçèêàòà
â ñâåòà çàïî÷âà ñ æåëàíèåòî äà êàæåø ïúðâàòà äóìà. Êàòî
êàæåø ïúðâàòà äóìà, òÿ äà áúäå ìóçèêàëíà. Äà êàæåì, òè
ïååø: “Àç æèâåÿ.” Çíàåø êàê ñå ïåå “Àç æèâåÿ”? Èëè ìîæå
äà êàæåø: “Àç æèâåÿ è Áîã æèâåå â ìåíå, è âñè÷êèòå ïðà-
âåäíè õîðà æèâåÿò ñ ìåíå.”
Íèå îòäåëÿìå äóõîâíèÿ æèâîò îò ìóçèêàëíèÿ, îò ñâåò-
ñêèÿ, ðàçïîêúñâàìå æèâîòà. Íèå ðàçãëåæäàìå æèâîòà ïî åäèí
îñîáåí íà÷èí, êîéòî íå å ïîëåçåí. Àêî òè èñêàø äà ðàçãëå-
äàø åäèí ÷îâåê, ùå ìó îòäåëèø ïðúñòèòå, ðàçäåëèø ãëàâàòà,
áðàäàòà, ðàçíèòå êîñòè, áðîèø êîñòèòå, ìóñêóëèòå è òúðñèø
÷îâåêà, òè íèêúäå íå ìîæå äà ãî íàìåðèø. Òðÿáâà äà òúðñèø
÷îâåêà â îíàçè öÿëîñò âúòðå, êîÿòî ñúùåñòâóâà. Ìóçèêàòà å
åäíà äðåõà, â êîÿòî ÷îâåê å îáëå÷åí. Ìóçèêàòà å åäíà äðåõà,
ãîâîðúò å äðóãà äðåõà. Òè, êàòî ãîâîðèø, ñ òèÿ äâåòå äðåõè
òðÿáâà äà áúäåø îáëå÷åí. Åäíàòà äðåõà å ïîåçèÿòà, ñ êîÿòî å
îáëå÷åí ÷îâåøêèÿò óì. Ìóçèêàòà å åäíà äðåõà, ñ êîÿòî å îá-
ëå÷åíî ÷îâåøêîòî ñúðöå. Ìóçèêàòà å çàáàâëåíèå çà ñúðöåòî.
Ìóçèêàòà å ñúçäàäåíà çà çàáàâëåíèå íà ÷îâåøêîòî ñúðöå.

!%"
Ïîåçèÿòà å çàáàâëåíèå çà ïðåäìåòíèÿ óì íà ÷îâåêà.
Òà, âèå òðÿáâà äà çàáàâëÿâàòå ñåáå ñè. Òîãàâà, êîãàòî ñòå
òúæíè, êàêâà ïåñåí ïååòå? Êàæåòå ìè: êîÿ å íàé-ãîëÿìàòà
ñêðúá, êîÿòî ñòå èìàëè? Èìåòî íà âàøàòà ñêðúá, ïúðâàòà
äóìà íà âàøàòà ñêðúá èñêàì. Àêî âè èçëåçå åäèí ãîëÿì öè-
ðåé, íå å ëè òî áîãàòñòâî, êîåòî ñòå ïðèäîáèëè? Åäèí ãîëÿì
öèðåé èçëÿçúë íà êðàêà âè, ïîäóë âè êðàêà, êóöàòå. (Ó÷è-
òåëÿò ïåå: “Èçëÿçúë ãîëÿì öèðåé, ãîëÿì öèðåé, êîëêî ãîëÿì
öèðåé!”) Õóáàâî, âèå êàêâî òðÿáâà äà íàïðàâèòå ñ ãîëåìèÿ
öèðåé? Èìàòå åäíî íåäîâîëñòâî â æèâîòà. Æèâîòúò òè å
äàë åäíà îòëè÷íà ãëàâà, òè êàçâàø: “Ïðàçíà å ãëàâàòà ìè.”
Íàé-ïúðâî ìàìèòå ñåáå ñè. Êàçâàòå: “Ïðàçíî å ñúðöåòî ìè.”
Ìàìèòå òÿëîòî ñè. Êàçâàòå: “Òîâà òÿëî ëè å?” Ïðåñòàíåòå
äà ñå ñàìîèçìàìâàòå. Ñòàíåø ñóòðèí ­ áëàãîäàðè çà îíîâà,
êîåòî èìàø. Áëàãîäàðè íà Áîãà, ÷å òè äàë åäíà ãëàâà. Çà
áúäåùå å íàìèñëèë äà òè äàäå îùå ïî-õóáàâî îðãàíèçèðàíà
ãëàâà. Íàìèñëèë å äà òè äàäå îùå ïî-äîáðå îðãàíèçèðàíî
ñúðöå è îùå ïî-äîáðî òÿëî. Âèå, êàòî âúçêðúñíåòå ñ íîâèòå
òåëà, íÿìà äà áúäåòå êàêòî ñåãà. Ùå áúäåòå ñ íîâè äðåõè.
Âúçêðåñåíèåòî ùå áúäå ñ íîâè äðåõè, ñ íîâè òåëà.
×îâåê òðÿáâà äà ñå îáíîâÿâà. Êàçâàì: Îáíîâÿâàéòå ñå
âúâ âàøàòà ìèñúë! Îáíîâÿâàéòå ñå âúâ âàøèòå ÷óâñòâà. Ïî
3 íà÷èíà èìà, ïî êîèòî ÷îâåê ìîæå äà ñå îáíîâÿâà: äà îáè÷à
ñåáå ñè ­ òîé ñå îáíîâÿâà; äà îáè÷à áëèæíèòå ­ òîé ñå îá-
íîâÿâà; äà îáè÷à Áîãà ­ òîé ñå îáíîâÿâà. Äà îáè÷àø Áîãà å
çëàòî. Äà îáè÷àø áëèæíèòå å ñðåáðî. Äà îáè÷àø ñåáå ñè,
òîâà å áàêúð. ×å, áàêúðúò, êàòî ãî êàëàéäèñâàò, õóáàâî ñëóæè.
Òî ñà ñàìî ñèìâîëè, ñ êîèòî íèå ñè ñëóæèì.
Âèå ñåäèòå è ñå ãëåäàòå, ÷å íå ñòå òîëêîâà êðàñèâè â
ñâåòà, êàêòî äðóãèòå. ×å íå ìîæå äà ïååòå êàêòî Ìàçàðîâ.
×å àêî âèå íå ìîæå äà ïååòå êàêòî Ìàçàðîâ ïåå, êðàêúò âè
íå ìîæå äà ñòúïè â ðàÿ. Ìàçàðîâ å ïúðâèÿò, êàòî èäå ïðè
ðàéñêèòå âðàòà, ùå èçïåå åäíà ïåñåí è ùå ãî ïóñíàò. Êàòî
òóðèñò ùå ãî ïóñíàò â ðàÿ. Ñëåä òðè äåíÿ òîé òðÿáâà äà èçëåçå
íàâúí îò ðàÿ. Àç ùå âè ïðèâåäà åäèí ïðèìåð: Êîå ïîëîæåíèå
âèå èñêàòå äà èìàòå ­ ïîëîæåíèåòî íà áîãàòèÿ îò òîçè ñâÿò
èëè ïîëîæåíèåòî íà ñèðîìàõà Ëàçàð â òîçè ñâÿò? Â äðóãèÿ
ñâÿò êàê ñà? Â òîçè ñâÿò áîãàòèÿò å ãîðå, Ëàçàð å äîëó; â îíÿ

!%#
 ñâÿò Ëàçàð å ãîðå, áîãàòèÿò å äîëó.
Õðèñòîñ äàâà òîçè ïðèìåð. Êîå
ïîëîæåíèå å çà ïðåäïî÷èòàíå? Êîÿ å
ïðè÷èíàòà, ÷å ñúùåñòâóâà òàçè ðàçëèêà
ìåæäó áîãàòèÿ è Ëàçàðà? Áîãàòèÿò áåøå
ïðåäìåòíî ó÷åíèå íà Ëàçàðà. Áîãàòèÿò,
êàòî ìèíàâàøå ïîêðàé Ëàçàðà, ìó êàçâàøå:
“Äà çíàåø, ÷îâåê, êîéòî æèâåå äîáðå ïî
Áîãà, Ãîñïîä òàêà ãî áëàãîñëàâÿ, êàòî ìåíå. Êîéòî æèâåå
êàòî òåáå, òàêà Ãîñïîä ãî òóðÿ äà ñòðàäà.” ×å èìàøå
èçâåñòíà èñòèíà â òîâà, âÿðíî å. Ëàçàð ïðåç öåëèÿ æèâîò,
êàòî ìèíàâàøå áîãàòèÿò, êàçâàøå: “Ãîñïîä å ìèëîñòèâ,
ùå ñå íàó÷à.” È ñå íàó÷è. Äîéäå â äðóãèÿ ñâÿò è áåøå äîáðå.
Íî äîêàòî áåøå íà Çåìÿòà, Ëàçàð íèêîãà íå ïîðîïòà, áåøå
äîâîëåí. Îáà÷å, êàòî äîéäå áîãàòèÿò â îíÿ ñâÿò, â
ïîëîæåíèåòî, òîé ïîðîïòà: “Îò÷å Àâðààìå, çàñúõíà ìè
ãúðëîòî â òèÿ ñòðàäàíèÿ, èçïðàòè ìè Ëàçàðà.” Àâðààì ìó
êàçà: “Êàêòî Ëàçàð ñè ó÷è óðîêà â äðóãèÿ ñâÿò, êúäåòî òè
ïîíåñå âñè÷êèòå Áîæèè áëàãîñëîâåíèÿ, ñåãà Ãîñïîä òå òóðè
òè äà ñå ó÷èø. Òè ñè ïðåäìåòíî ó÷åíèå. È Ëàçàð áåøå
ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Êàêòî Ëàçàð èçòúðïÿ, òàêà è òè òðÿáâà
äà èçòúðïèø.”
Êàçâàì: Íèå òðÿáâà äà íàïðàâèì åäèí ïàðàëåë. Àç ñåãà
ïðàâÿ ñëåäíèÿ ïàðàëåë. Ñúðöåòî å Ëàçàð â òîçè ñâÿò. Óìúò å
áîãàòàøúò. Íàëè ñúðöåòî å ãðåøíî â íàñ? Àêî ñúðöåòî íå
ìîæå äà ñå íàó÷è, àêî òè íå ìîæå äà âëåçåø â ïîëîæåíèåòî
íà ñúðöåòî, ùå ñå îáúðíå òî÷íî îáðàòíîòî. Òîãàâà âèå íÿêîé
ïúò èìàòå ñòðàäàíèåòî â ñúðöåòî. Òî å âàøèÿò Ëàçàð. Óìúò
âè å ñ êðèëàòà íà ïòèöàòà, õâúðêà. Àêî âèå íå ñå îáúðíåòå
êúì òîçè Ëàçàð âúâ âàñ, äà âëåçåòå â íåãîâîòî ïîëîæåíèå,
äà ìó ïîìîãíåòå, åäèí äåí ñúðöåòî ùå ñå íàìåðè â ïîëîæå-
íèåòî íà óìà. Ñèðîìàõúò ùå áúäå íà ìÿñòîòî íà áîãàòèÿ.
Òîãàâà íèå êàçâàìå, ÷å ÷îâåê å íåäîðàçâèò â ñâåòà. Òðÿáâà
äà ñå òóðè åäíî ñúãëàñèå ìåæäó óìà è ñúðöåòî íà ÷îâåêà. Ñ
óìà ñè è ñúñ ñúðöåòî ñè ÷îâåê òðÿáâà äà ñëóæè íà Áîãà.
Ñåãà, êàêâà áåøå öåëòà íà Õðèñòà, êîãàòî èçêàçà òîçè
ïðèìåð? Äà ïîêàæå, ÷å áîãàòèòå õîðà íå ñà ùàñòëèâèòå õîðà.
Çàùîòî áîãàòñòâîòî å ïðåäìåòíî ó÷åíèå. Òîçè áîãàòèÿò ÷îâåê

!%$
íå ìîæåøå ëè äà âëåçå â ïîëîæåíèåòî íà Ëàçàðà? Ìîæåøå.
È âèå êàòî ñòðàäàòå, êîè ñà ïðè÷èíèòå íà ñòðàäàíèÿòà âè?
Ñåãà ñòðàäàíèÿòà ñà îò âðåìåíåí õàðàêòåð. Äóõîâíèòå
õîðà èìàò ìíîãî ïî-ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. Â äóõîâíèÿ æèâîò
èìà ìîìåíòè, êîãàòî ÷îâåê ñå íàìèðà â öåëèÿ àä; êîãàòî
óìúò ñå èçïúëíè ñ íå÷èñòè ìèñëè.
Çàïðèìåð ìíîçèíà, êàòî ñëóøàò Ìàçàðîâ, êàçâàò: “Êàê
ãî å îäàðèë Ãîñïîä, 40 000 íà åäíà âå÷åð. Àç öÿë äåí ñå ïåêà
êàòî ãðåøåí äÿâîë. Ñïðàâåäëèâî ëè å òîâà?” Íåðàçáèðàíå å
òîâà. Ïúðâàòà äóìà, ñ êîÿòî ïî÷âà àðèÿòà â Àèäà, êîÿ å? ( ­
“Î, ìîÿ Àèäî”.) Õóáàâî çàïî÷âà: “Δ çíà÷è óñëîâèÿòà.
Ñåãà, â ìåíå å æåëàíèåòî äà ñå ñúáóäè âúâ âàñ åäíî æå-
ëàíèå çà ïîñòèæåíèå. Ìàçàðîâ ïåå ­ äà ñå ðàäâàòå. Êîãàòî
åäíî öâåòå öúôòè â åäíà ãðàäèíà, öúôòè çàðàäè Ãîñïîäà.
Ùîì òîé å åäíà ìóçèêàëíà ñèëà, òîâà å åäèí ðåçóëòàò íà
åäèí íàðîä, íà äóøàòà íà òîçè íàðîä. ×å, Ìàçàðîâ å åäíî
öâåòå îò ìóçèêàëíèÿ ñâÿò. Òî å åäèí äîáúð ïðèçíàê çà áúë-
ãàðèòå. Åäíî õóáàâî öâåòå å öúôíàëî, çà áúäåùå ùå èçëÿçàò
è äðóãè õóáàâè öâåòÿ. Çà áúäåùå è âèå ùå öúôíåòå. Âñåêè íà
ñâîåòî âðåìå. Àêî âèå íå ìîæåòå äà ñå ðàäâàòå íà Ìàçàðîâ,
è íà âàñ íå ìîæå äà ñå ðàäâàò.
Ìèñëèòå ëè, ÷å Ìàçàðîâ îò ñàìî ñåáå ñè å öúôíàë? Ìèñ-
ëèòå ëè, ÷å åäíî öâåòå îò ñàìî ñåáå ñè å öúôíàëî? Âñÿêî
öâåòå, êîåòî öúôòè âúâ âàøàòà ãðàäèíà, íàé-ïúðâî àíãåëèòå
ñà ðàáîòèëè, âèå êàòî ñëóãè íà àíãåëèòå ñòå ãî ïîëèâàëè.
Âñÿêî öâåòå íîñè ñâîÿòà âåëèêà èñòîðèÿ íà æèâîòà. Êîãàòî
óñåùàòå òîâà óõàíèå, íÿêîè êàçâàò: “Êîëêî õóáàâî ìèðèøå
òîâà öâåòå.” Óõàíèåòî íà öâåòåòî å ãîëÿìàòà ñêðúá íà öâå-
òåòî. Êîëêîòî ñêðúáòà íà öâåòåòî å ïî-ãîëÿìà, òîëêîç è óõà-
íèåòî å ïî-ãîëÿìî. Êîëêîòî ñêðúáòà å ïî-ìàëêà, òîëêîâà è
óõàíèåòî å ïî-ìàëêî. Ñëåäîâàòåëíî è âèå íà Çåìÿòà, êîãàòî
èìàòå ãîëåìè ñêúðáè, íàé-ãîëåìèòå íåùàñòèÿ, â Áîæåñò-
âåíèÿ ñâÿò íà àíãåëèòå âèå êàòî öâåòåòî öúôòèòå. Äîéäå
íÿêîé àíãåë, ïîìèðèøå, êàçâà: “Ìíîãî õóáàâî ìèðèøå” è ñå
ðàäâà. Äðóãîÿ÷å, àêî âèå íå ñòðàäàòå, íå ìîæåòå äà áúäåòå
åäíî öâåòå â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò. Ñòðàäàíèåòî å ñúäúðæàíèåòî
íà æèâîòà. Ðàäîñòòà, òîâà å ñìèñúëúò íà æèâîòà. Òè íå ìîæå
äà áúäåø åäíî öâåòå, àêî íÿìàø ñúäúðæàíèå. Òî å âúòðåø-

!%%
íèÿò ñìèñúë íà ñòðàäàíèåòî.
Êàòî ó÷åíèöè òðÿáâà äà ñòðàäàòå è äà áëàãîäàðèòå. Íå
ñè òè ïúðâèÿò, êîéòî ñòðàäà. Áîã, Êîéòî ñå å îãðàíè÷èë, Òîé
íîñè ñòðàäàíèåòî íà õîðàòà. È Õðèñòîñ, êàòî äîéäå íà Çåìÿ-
òà, êàòî íÿìàøå ñâîè ñòðàäàíèÿ, íîñåøå ñòðàäàíèÿòà íà
äðóãèòå õîðà. Âèå íÿêîé ïúò íîñèòå òèÿ ñòðàäàíèÿ. Íÿêîè
îò ñòðàäàíèÿòà âè íå ñà âàøè. Âñè÷êè âèå ïîìàãàòå çà ïîäè-
ãàíåòî íà ÷îâå÷åñòâîòî. Âñè÷êèòå õîðà ­ è ëîøè, è äîáðè,
êàêâèòî è äà ñà ­ îñòàâåòå îíèÿ âúçãëåäè çà àäà è çà ðàÿ.
Àäúò íå å ëîøî ìÿñòî. Â àäà èìà ìóçèêà. Òîé íå å òàêà,
êàêòî ãî ïðåäñòàâÿò. Òî å ÷îâåøêî èçîáðåòåíèå.
Êîãàòî Ãîñïîä ñúçäàäå íàøèÿ ñâÿò, ïèñàëè ñà âåñòíèöèòå
íà äðóãèÿ ñâÿò, íà Íåâèäèìèÿ ñâÿò, ÷å å ñúçäàäåí åäèí íîâ
ñâÿò, íîâè ñúçäàíèÿ. Åäíî àíãåë÷å, êàòî ÷åëî åäíà êíèãà, ñå
çàèíòåðåñóâàëî çà õîðàòà, êîèòî Áîã ñúçäàë ïî îáðàç è ïî-
äîáèå Ñâîå. Òî êàçâà íà åäèí ãîëÿì àíãåë äà ãî çàâåäå äà
âèäè òèÿ õóáàâè ñúçäàíèÿ íà Áîãà. Àíãåëúò ãî âçåë íà êðèëàòà
ñè, çàíåñúë ãî íà Çåìÿòà. Êàòî õîäèëî è ðàçãëåæäàëî Çåìÿòà,
òî êàçàëî: “Àç òè êàçàõ äà ìå çàâåäåø ïðè õîðàòà, òè ìå
çàâåäå â àäà.” ­ “Òîâà ñà õîðàòà” ­ êàçàë ãîëåìèÿò àíãåë.
 äóìàòà “àäà” à-òî ñå ñðåùà äâà ïúòè. À îçíà÷àâà òîâàð.
À èìà íÿêîëêî ñìèñúëà.
λ ­ òàêà ñå ïèøå íà åãèïåòñêè À ­ ïîêàçâà, ÷å
÷îâåê å â äâèæåíèå.
Åâðåèòå ñà ïèñàëè áóêâàòà À òàêà:
Ñåãà ïèøåì À òàêà ­ À.
À- òî, òîâà å ïðå÷óïåíèÿò êðúñò. Çíà÷è òè ñè
íàòîâàðåí, íîñèø íÿêàêâà èäåÿ. Êàòî êàçâàø “àç”, òè ñè
áðåìåíåí ñ åäíà èäåÿ, êîÿòî íîñèø. Ìàéêàòà, êîÿòî å
áðåìåííà, ñå áåçïîêîè, íå çíàå êàê ùå ãî èçíåñå, ùå ìîæå
ëè äà ðîäè èëè íå. Íèå ñìå áðåìåííè; àêî íå ìîæå äà ñå
ðîäè äåòå, ùå ïîìåòíå èëè óìèðà. Âñÿêà åäíà ìèñúë,
äîêàòî ÷îâåê ÿ ðîäè, ñòðàäà. Âñÿêî åäíî æåëàíèå, äîêàòî
÷îâåê ãî ðîäè, ñòðàäà. Âñÿêà åäíà ïîñòúïêà òðÿáâà äà ÿ
ðîäèø. Àêî òâîÿòà ïîñòúïêà íå ñå ðîäè, àêî òâîåòî
æåëàíèå íå ñå ðîäè, àêî òâîÿòà ìèñúë íå ñå ðîäè, òè íå
ìîæå äà ñå ðàçâèâàø. Òîãàâà êàçâàì: “Àêî íå ñå ðîäèòå îò
âîäà è Äóõ, íå ìîæåòå äà âëåçåòå â Öàðñòâîòî Áîæèå.”

!%&
Íå ìîæåòå äà âëåçåòå â îíÿ æèâîò, êîéòî î÷àêâàòå. Âëè-
çàì â ïîëîæåíèåòî âè. Âèå ñåäèòå, ãëàäíè ñòå, çèìíî âðåìå
å, íÿìàòå âúãëèùà. Îíåçè, êîèòî ñà ñúçäàëè Çåìÿòà ïðåäè
õèëÿäè ãîäèíè, ñúçäàäîõà äîñòà âúãëèùà. Âúãëèùà èìà çà
âñèíöà âè, ñàìî ïðåâîçíè ñðåäñòâà íÿìà è âèå ñòðàäàòå.
Êàçâàòå: “Âúãëèùà íÿìàìå.” Íî ìîæåøå äà áúäåòå óìíè,
äà ïðîåêòèðàòå èçâåñòíè êëåòêè è ãîðå â ïðîñòðàíñòâî-
òî èìà òîëêîâà åëåêòðè÷åñòâî, ÷å ìîæå äà ñè ñòîïëèòå ñòà-
èòå. È äîñåãà òðÿáâàøå äà ãî íàïðàâèòå. Äàæå ñàìè ìîæåõòå
äà ñè íàïðàâèòå èíñòàëàöèè, äà èìàòå îñâåòëåíèå â ñòàèòå.
Ñåãà òðÿáâà äà âèêàòå íÿêîè ìåõàíèöè äà âè ïðàâÿò âàøèòå
èíñòàëàöèè. Ïîãëåäíåø, áóøîíèòå èçãîðåëè, ïîñëå, èìà
åëåêòðîìåðè, êîëêî åíåðãèÿ ñè èçãîðèë îòáåëÿçâàò. Äîéäå
ìåñåöúò, òðÿáâà äà ïëàòèø.
Òà êàçâàì: Àêî âèå ïðèëîæèòå Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ, âèå
ìîæå äà ïîäîáðèòå æèâîòà ñè. Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ å åäèíñò-
âåíàòà, êîÿòî çàñÿãà ÷îâåøêèÿ óì, ÷îâåøêîòî ñúðöå, ÷îâåø-
êîòî òÿëî, ÷îâåøêàòà äóøà è ÷îâåøêèÿ äóõ ­ åäèíñòâåíàòà
ëþáîâ â ÷îâåêà, êîÿòî çàñåãà âñè÷êî è ìîæå äà âè ïîäèãíå.
Ëþáîâòà êúì áëèæíèÿ ùå çàñåãíå ñàìî âàøåòî ñúðöå. Âàøà-
òà ñîáñòâåíà ëþáîâ ùå çàñåãíå ñàìî âàøåòî òÿëî. Êàòî îáè-
÷àø ñåáå ñè, ñëóæèø íà òÿëîòî. Êàòî îáè÷àø áëèæíèÿ, ñëó-
æèø íà ñúðöåòî Êàòî îáè÷àø Áîãà, ñëóæèø íà âñè÷êè. Çàòóé
èìåííî òðÿáâà äà ñå îáè÷à Áîãà, ïîíåæå ëþáîâòà êúì Áîãà
çàñÿãà âñè÷êî â íàñ. Òîãàâà äà ìèíåì ñïåöèàëíî êúì ëþáîâòà
êúì áëèæíèòå, êîÿòî ìîæå äà îïðàâè íàøåòî ñúðöå.
Àêî èñêàø äà èçïðàâèø íåäúçèòå íà ñâîåòî òÿëî, ùå
îáè÷àø ñåáå ñè. Èñêàø äà îïðàâèø íåäúçèòå íà ñâîåòî òÿëî
­ ùå èìàø ëþáîâ êúì ñåáå ñè. Èñêàø äà èçïðàâèø íåäúçèòå
íà ñâîåòî ñúðöå ­ ùå èìàø ëþáîâ êúì áëèæíèòå. Àêî èñêàø
äà äîáèåø îíèÿ áëàãà, êîèòî Áîã å îïðåäåëèë, ùå îáè÷àø
Áîãà. Ñàìî â ëþáîâòà êúì Áîãà èìà ïðèäîáèâêè. Â ëþáîâòà
êúì áëèæíèòå è â ëþáîâòà êúì ñåáå ñè, òî å ëåêóâàíå íà
íÿêàêâè áîëåñòè, íà íÿêàêâè ñòðàäàíèÿ, íà íÿêàêâè íåùàñ-
òèÿ.  ëþáîâòà êúì Áîãà èìà ðàäîñò. Ùå îáè÷àø è áëèæíèÿ.
Êîé å áëèæíèÿò? Îíçè, êîéòî ïîïàäíà â ðúöåòå íà ðàç-
áîéíèöèòå, åäèí îò îíåçè, êîèòî ìèíàõà, ãî âçåìà, òóðèõà ãî
íà îñëèöàòà ñè, çàíåñîõà ãî â ãîñòîïðèåìíèöàòà, ïëàòè äà ãî

!%'
ëåêóâàò ­ òîé å áëèæíèÿò. [Ñ] ëþáîâòà êúì áëèæíèÿ ùå
ñå ëåêóâà íÿêàêâà áîëåñò, íÿêàêâî ñòðàäàíèå, íåùàñòèå.
Åäèíñòâåíîòî, êîåòî ìîæå äà âíåñå ðàäîñò è âåñåëèå, òî
å Áîæèÿòà ëþáîâ. Áåç Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ ðàäîñò â ñâåòà
íå ìîæå äà èìà. Ñ ëþáîâòà êúì áëèæíèÿ íèå ëåêóâàìå
ñòðàäàíèÿòà ñè, ñ ëþáîâòà êúì áëèæíèÿ íèå ëåêóâàìå
áîëêàòà ñè. Êàçâàòå: “Çàùî òðÿáâà äà îáè÷àìå ñåáå ñè?”
×îâåê òðÿáâà äà îáè÷à ñåáå ñè, çà äà ëåêóâà òÿëîòî ñè.
×îâåê òðÿáâà äà îáè÷à áëèæíèÿ ñè, çà äà èçëåêóâà ñúðöåòî
ñè. Îíçè, êîéòî èñêà äà óñïÿâà âúâ âñè÷êî, äà ñå áëàãîñëîâè,
òðÿáâà äà îáè÷à Áîãà.
Òàçè äåôèíèöèÿ ïîìíåòå â óìà ñè. Àêî äðóãîÿ÷å ðàçñúæ-
äàâàòå, ïîñòèæåíèÿ íå ìîæå äà èìàòå. Òî å êðèâî ðàçáèðàíå.
Îáè÷àì ñåáå ñè. Çàùî? Çàùîòî ìîåòî òÿëî ñå íóæäàå îò ìî-
ÿòà îáè÷. Òðÿáâà äà îáè÷àì áëèæíèÿ ñè, çàùîòî ñ ëþáîâòà
êúì áëèæíèÿ ìîæå äà ñå
ëåêóâàì. Òîãàâà ùå ïðèåìà
âñè÷êàòà îíàçè åíåðãèÿ,
êîÿòî ìè å íåîáõîäèìà. Ùîì
äîéäå çà ùàñòèå â ñâåòà, çà
ïîñòèæåíèÿ, çà ðàñòåæ, ùå
äúðæèì ëþáîâòà êúì Áîãà.
Òîâà å íàøèÿò òðèèçìå-
ðåí ñâÿò. Åäíà ñòúëáà, ïî êîÿòî ÷îâåê òðÿáâà äà ñå êà÷è.
Ëþáîâ êúì ñåáå ñè å AB. Ëþáîâ êúì áëèæíèÿ å BC. Ëþáîâ
êúì Áîãà å CD. Òî å ëåêóâàíåòî íà âñè÷êè ñòðàäàíèÿ.
Çíàåòå êîëêî ìú÷íî å äà ñå ñâèðè íà öèãóëêàòà? Ïîíåæå
òèÿ èíñòðóìåíòè ñà èçãóáèëè ñâîÿ æèâîò. Òå ñà ëèøåíè îò
æèâîò. Îòñå÷åíè ñà, òðÿáâà äà ãè óòåøàâàò, äà âúçêðúñíàò.
Àêî òè íå ìîæå äà õâàíåø òÿëîòî ñè êàòî öèãóëêà, òâîÿòà
ðàáîòà å ñâúðøåíà. Âñåêè îò âàñ âñå òðÿáâà äà èìà åäèí èí-
ñòðóìåíò: èëè êèòàðà, èëè ìàíäîëèíà, èëè îðãàí, èëè òúïàí,
èëè êàâàë, èëè ôëåéòà, èëè ïèêîëà, èëè íÿêîé òðîìáîí, íÿêîÿ
öèòðà, àðôà, âñå òðÿáâà äà èìàòå íÿêàêúâ èíñòðóìåíò. (Ó÷è-
òåëÿò ñâèðè ìíîãî íåæíî íà öèãóëêàòà.) Ïîäðàæàâàéòå íà
ñâèðåíåòî. (Âñè÷êè ïåÿò ïîäèð ìóçèêàòà íà Ó÷èòåëÿ.) (Ó÷è-
òåëÿò ïåå: “Â çîðèòå íà æèâîòà, â çîðèòå íà æèâîòà, â çîðèòå
íà æèâîòà”.) Âèå èñêàòå äà ïååòå íàáîæíè ïåñíè, ïåñíè íà

!&
ñâåòà. (Ó÷èòåëÿò ñâèðè.) Òîâà å îòëè÷åí ðèòúì çà
çäðàâåòî. (Ó÷èòåëÿò ñâèðè è ïåå.)
Èçïåéòå “Äóõúò Áîæè”. (Èçïÿõìå.)
Êàêòî ïååòå ñåãà, íàìèðàì åäèí äèñîíàíñ ìåæäó
âàøàòà ëþáîâ, ëþáîâòà êúì áëèæíèÿ è ëþáîâòà êúì Áîãà.
Äèñîíàíñ èìà, íå âúðâè. “Êîé ïúëíè” òðÿáâà ìóçèêàëíî äà
ñå âçåìå. Òàçè ïåñåí íå ìîæå äà ÿ èçïååø, àêî íÿìàø ëþáîâ
êúì òÿëîòî ñè, ëþáîâ êúì áëèæíèÿ è ëþáîâ êúì Áîãà. Íå
ìîæå äà ÿ èçïååòå êàêòî òðÿáâà, àêî íÿìàòå òàçè ëþáîâ.
( ­ “Êàê òðÿáâà äà ñå èçïåå, ïîêàæåòå íè.”) (Ó÷èòåëÿò ïåå
ñàìî äóìèòå “Äóõúò Áîæè”.) Ùå ïååòå äåí, äâà, òðè, äà ãî
êîðèãèðàòå. Ùå ïååòå ïåñåíòà íà ÷àñòè: Äóõúò Áîæè ­
êîé ïúëíè ­ ñ ëþáîâ. Òðÿáâà äà ïî÷óâñòâóâàø íÿêàêâî
âäúõíîâåíèå, êàòî ïååø, äà ïðèäîáèåø íåùî. Àêî òè íå
÷óâñòâóâàø ëþáîâòà, òè ïåñåíòà íå ìîæå äà ÿ èçïååø.
Ïúðâî ùå ñå íàó÷èòå äà ïååòå. Êàê ùå íàïðàâèòå åäíà
àóäèåíöèÿ íà Ãîñïîäà? Òðÿáâà ãîâîðúò âè äà áúäå òîëêîâà
ìóçèêàëåí, ÷å êàòî ãîâîðèòå, âñè÷êèòå àíãåëè äà íàîñòðÿò
óøè. Òàêúâ ìóçèêàëåí ãëàñ äà êàæàò, ÷å íå ñà ñëóøàëè. Íèå,
êàòî èäåì ïðè Áîãà, íÿìà äà êàæåì êàê ñìå ñòðàäàëè, íî
ùå èäåì äà áëàãîäàðèì. Êàòî ñå ÿâèì ïðåä ëèöåòî íà Áîãà,
âñè÷êèòå ñòðàäàíèÿ ùå èç÷åçíàò, ùå âèäèì, ÷å âñè÷êî å
áèëî çà äîáðî.
Òà, ïî íÿêîé ïúò ñå ðàäâàéòå, êîãàòî ñòðàäàòå. Êîãàòî
ñòå áîëíè, ïåéòå íàé-âå÷å. È êîãàòî ñòå çäðàâè, ïåéòå. Ñåãà,
êîãàòî ñòå çäðàâè, ïååòå; êîãàòî ñòå áîëíè, ìúë÷èòå. Ùîì
ïåÿò õîðàòà, êîãàòî ñà áîëíè, òå ñå ëåêóâàò. Ïåéòå çà ñúðöåòî
ñè. Íàé-ïúðâî ïåéòå çà òÿëîòî ñè. Ñåãà çàåìåòå ñå äà ïðîó÷èòå
òàçè ïåñåí “Äóõúò Áîæè”. Íå öÿëàòà ïåñåí, íî ñàìî äóìèòå
“Êîé ïúëíè ñúðöàòà íè ñ ëþáîâ”. Èçó÷åòå ïåñåíòà, êàêòî
ïðàâÿò â îïåðàòà: ïîîòäåëíî, íà ÷àñòè ðàçó÷åòå ïåñåíòà, ïîñ-
ëå öÿëàòà ïåñåí. Íÿêîé ïúò ïåéòå ñè ñàìî äóìèòå “Äóõúò
Áîæè”. (Ó÷èòåëÿò ïåå: “Äóõúò Áîæè”.) Íàé-ïúðâî ùå òóðèø
óìà ñè, ùå òóðèø òÿëîòî ñè, ùå òóðèø è ñúðöåòî ñè. Òîâà å
åäíà ìóçèêàëíà ëèíèÿ. Ðåàëíîòî å Äóõúò. Òîé å, Êîéòî ñúç-
äàâà âèäèìèòå íåùà. Ïåéòå çà ñåáå ñè, ïåéòå, äîêàòî ÷óåòå
ãëàñà ñè. Êàòî ïååòå, äà ðàçáåðåòå êàêâî íåùî å òâîð÷åñêà
ìóçèêà. Çàùîòî áåç ìóçèêà âèå íå ìîæå äà èìàòå óñïåõ â

!&
ñâåòà.
Òà, êîãàòî ÷åòåòå åäíà ìîëèòâà, ìóçèêàëíî äà ÿ êàæåòå.
Àêî íå çíàåø, êàê ùå êàæåø ìîëèòâàòà? Òè êàçâàø: “Àç òè
êàçâàì.” Ìîæå äà ãî êàæåø òâúðäî, ãðóáî; ìîæå äà ãî êàæåø
íåæíî. (Ó÷èòåëÿò ãî èçãîâîðè íàé-ïúðâî òâúðäî, ïîñëå ìå-
êî.) “Àç âè êà”. Êàêâî èçëåçå, àç âèæäàì. (Ó÷èòåëÿò ïåå
“àç” ñ òîíà “äî”, “âè” ­ ñ òîíà “ìè”, “êà” ­ ñ òîíà “ñîë”.)
“Àç âè êà”. Òóé çíà÷è “Àç âè êàçâàì”. “Àç” å îñíîâà íà “âè”
­ òóé å âúíøíèÿò îáåêò. Êàçâàì íåùî, êîåòî Áîã ìè å êàçàë.
Òóé çíà÷è: õóáàâîòî, êîåòî å â ìåíå, àç ãî èçíàñÿì, êàêòî
åäíî äúðâî èçíàñÿ ñâîÿ ïëîä èëè íÿêîé õóäîæíèê íàðèñóâàë
ñâîÿòà êàðòèíà, èëè êàêòî åäèí ìóçèêàíò èçíàñÿ ñâîÿòà
ïåñåí. “Àç âè êà” ­ èìàòå äî, ìè, ñîë.
 áúëãàðñêèòå ïåñíè ïúðâî èìà åäíî îïëàêâàíå. Áúëãà-
ðèíúò ñå îïëàêâà, ÷å òÿëîòî ìó íå å çäðàâî, ÷å ñúðöåòî ãî
áîëè. Êàçâà: “Íÿìà äà ÿ áúäå, òî ùå ñå ìðå, íî äà ñè ïîèãðàÿ.”
Íàé-ïúðâî òîé êàçâà, ÷å êðàêúò ãî áîëè, ÷å ñúðöåòî ãî áîëè.
Êàòî íå ìîæå äà ñè íàìåðè öÿð, êàçâà: “Òî ùå ñå ìðå, íî äà
ñè ïîèãðàÿ.” À ïúê êàêâî å ðàçðåøåíèåòî? Íÿìà êàêâî äà
ìðå ÷îâåê. ×îâåê íå å ñúçäàäåí äà ìðå. Àêî èñêàø ïîñòè-
æåíèÿ â ñâåòà, àêî èñêàòå äà ïîñòèãíåòå íåùî â ñâåòà, òðÿáâà
äà èçó÷àâàòå õîðàòà. Ñåãà íå ìèñëåòå, ÷å ñâåòñêèÿò æèâîò å
íåïîòðåáåí. Òî å ïîãðåøíî ñõâàùàíå. Èçîïà÷åí å ñâåòñêèÿò
æèâîò.
Êàê ùå ðàçáåðåòå äóìèòå: “Òîëêîç Ãîñïîä âúçëþáè
ñâåòà, ÷å ïðàòè Ñâîÿ Åäèíîðîäåí Ñèí”. Òîçè ñâÿò, êîéòî Ãîñ-
ïîä å ñúçäàë, âúçëþáèë ãî. Âúçëþáèë å Áîã âñè÷êî îíîâà,
êîåòî Òîé å ñúçäàë, çàùîòî ïúðâîíà÷àëíî âñè÷êî å ñúçäàäåíî
äîáðî. Ñâåòúò, êîéòî å ñúçäàäåí, òîé å äîáúð. Êàçâàìå: “Ñâå-
òúò å ëîø.” Òî å çàáëóæäåíèå. Êðèâî ìèñëèì. ×îâåøêèòå
òâîðáè, òå ñà ëîøè. Â ñâåòà, êàêâèòî è äà ñà õîðàòà, è íàé-
ëîøèòå õîðà ñà äîáðè. Åäèí ÷óê å ëîø, ìîæå äà òå óäàðè, íî
ñ òîçè ÷óê ñå ïðàâÿò êúùè. Åäíî ðàëî å ëîøî, íî áëàãîäàðå-
íèå íà òîâà ðàëî ñå îðå çåìÿòà, äàâà æèòî. Åäíà ìîòèêà å
ëîøà, íî áëàãîäàðåíèå íà ìîòèêàòà ìíîãî íåùà ñå êîïàÿò.
Âîäàòà å ëîøà, çàëèâà, íî áëàãîäàðåíèå íà íåÿ õîðàòà æèâå-
ÿò. Çëîòî ïðîèçòè÷à, ÷å íèå ïîäïóøâàìå íÿêîè íåùà â ñåáå
ñè.

!&
 Êàçâàòå: “Íå ìîæå äà æèâååì.” Êàêâî òè êîñòâà äà
îáè÷àø? Êàòî îáè÷àø åäèí ÷îâåê, òè ìîæå äà îáè÷àø
íåãîâîòî òÿëî, òè ìîæå äà îáè÷àø íåãîâîòî ñúðöå, òè
ìîæå äà îáè÷àø íåãîâèÿ óì. Àêî îáè÷àø íåãîâîòî òÿëî,
îáè÷àø ñèëàòà ìó; àêî îáè÷àø íåãîâîòî ñúðöå, îáè÷àø
òîïëèíàòà; àêî îáè÷àø íåãîâèÿ óì, îáè÷àø ñâåòëèíàòà.
Ñëåäîâàòåëíî íàïðàâè åäèí ïðåâîä. Êàçâà: “Àç îáè÷àì
òÿëîòî.” Òÿëîòî å îáãúðíàòî ñúñ ñèëà. Òðÿáâà äà îáè÷àø
ñèëàòà, êîÿòî ïàçè òÿëîòî. Òÿëîòî áåç ñèëà å èçëîæåíî
íà ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. ×óâñòâàòà íà ÷îâåêà áåç òîïëèíà, è
òå ñà èçëîæåíè íà ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. ×îâåøêèÿò óì áåç
ñâåòëèíà, è òîé å èçëîæåí íà ãîëåìè ñòðàäàíèÿ. Íàé-ïúðâî
ùå îáè÷àø ñèëàòà, ïîíåæå òÿ ïàçè òÿëîòî. Ùå îáè÷àø
òîïëèíàòà. Ùå îáè÷àø òîïëèíàòà, ïîíåæå òÿ äàâà òóé
áëàãî. Ùå îáè÷àø ñâåòëèíàòà, ïîíåæå òÿ äàâà è ðàñòåæ
íà òâîÿ óì, äà ñå ðàçâèâà.
Êàçâàì: Ùå îáè÷àø òðè íåùà. Ïàê ùå íàïðàâèø åäèí
ïðåâîä. Ïîä äóìàòà “òîïëèíà” ðàçáèðàìå æèâîòà. Ïîä äó-
ìàòà “ñâåòëèíà” ðàçáèðàìå ëþáîâòà. Òîâà å ïðåâîä íà íå-
ùàòà. Àêî òè íå çíàåø êàê äà ïðåâåæäàø, òè ìíîãî íåùà íå
ìîæå äà ðàçáèðàø. Çà äóìàòà “ëþáî┠íà áúëãàðñêè è íà
äðóãèòå åçèöè íå ñå óïîòðåáÿâà åäíà è ñúùà äóìà. Íÿêîè
íàðîäè èìàò ìíîãî âèñîêî ìíåíèå, èìàò íÿêîëêî äóìè. Çà
“ëþáî┠íèå èìàìå äâå äóìè ­ “îáè÷” è “ëþáîâ”. Ïîä äóìàòà
“ëþáî┠ñå ðàçáèðà, ÷å òè ìîæå äà îáè÷àø íÿêîãî, êîãîòî
ìîæå äà íàòîâàðèø ñ íåùî.
Òè êàòî äàâàø ïîäàðúê íÿêîìó, íå å ëè òîâà íàòîâàð-
âàíå? Äàâàø ìó îáóùà èëè ìó íàïðàâèø íÿêîÿ óñëóãà. Òè
òðÿáâà äà ãî íàòîâàðèø è òîé â óìà ñè ùå èìà åäíà íîâà
èäåÿ. Ùå ãî íàòîâàðèø. Ìîæå äà ãî íàòîâàðèø ñ ìàòåðèàëíè
áëàãà. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å òè ìó äàäåø 500 000 ëåâà çâîíêîâè
ìîíåòè. Êàòî âçåìå ïàðèòå, âåäíàãà ùå ñå çàðîäè åäíî æå-
ëàíèå äà áÿãà îò òåáå. Ïîíåæå ùå ñå ðîäè ñúìíåíèå äà íå áè
äà ñå ïîïèøìàíèø, ùå ãëåäà äà îôåéêà, âåäíàãà ùå ñå çàðîäè
æåëàíèå òîé äà áÿãà. Òîãàâà ùå ìÿçà êàòî Õàäæè Êàë÷î. Â
òóðñêî âðåìå îòèâà åäèí ïðè íåãî äà èñêà ïàðè íàçàåì. Òîé
ìó äàâà 200 òóðñêè ëèðè. Êàòî ìó äàë ïàðèòå, Õàäæè Êàë÷î
òðúãíàë îòïîäèðå ìó, äà âèäè êàêâî ùå ïðàâè ñ ïàðèòå. Îíçè

!&!
ñå ñïðÿë ïðè åäèí ðèáàðèí è èñêàë äà ñè êóïè ÷åð õàéâåð.
Êàçâà: “Äàé ìè ïîëîâèí êèëî ÷åð õàéâåð.” Õàäæè Êàë÷î ìó
êàçâà: “Èçâèíè, íàïðàâèë ñúì åäíà ïîãðåøêà, äàé äà ïðîâåðÿ
ïàðèòå.” Âçåìà ïàðèòå è ìó êàçâà: “×îâåê, êîéòî êóïóâà ÷åð
õàéâåð, íå âðúùà ïàðèòå.”
Òà, è Ïðîâèäåíèåòî, àêî âèå ñëåä êàòî âçåìåòå Áîæèèòå
áëàãà è èäåòå äà ñè êóïèòå ÷åð õàéâåð, òî âúðâè äà âèäè êàêâî
ùå íàïðàâèòå ñ áëàãàòà.
Òà, ñóòðèí, êàòî ñòàíåòå, èçïðàâåòå ñå è áëàãîäàðåòå çà
ëþáîâòà: ñ íèêàêâà ìîëèòâà, íèòî ñ “Îò÷å íàø”, íèòî ñ “Äîá-
ðàòà ìîëèòâà” ­ îòïðàâåòå óìà ñè ñ áëàãîäàðíîñò êúì Áîãà.
Ïîñëå èçïåéòå “Äóõúò Áîæè”. (Ó÷èòåëÿò ïåå 3 ïúòè ñàìî
“Äóõúò Áîæè”.) Ñåãà êàçâàòå: “Êàêâî ùå ñïîëó÷è ÷îâåê ñëåä
48 ãîäèíè îò ïî 4 ìèíóòè?” Êîãàòî ÷åòà íÿêîÿ êíèãà, ïðàâÿò
ìè âïå÷àòëåíèå àâòîðèòå, êîèòî ñà ïèñàëè. Íÿêîé, êàòî íàðå-
äèë äóìèòå ïî åäèí íà÷èí, ÷å èçïúêâà íåãîâàòà ìèñúë, ÷å
òîâà, êîåòî òîé ãî å êàçàë, äðóã íå ãî å êàçàë. Ñëåä íåãî ùå
ñå ïîÿâÿò äðóãè, êîèòî ùå êàæàò ìîæå áè îùå ïî-õóáàâè
íåùà. Íåèçêàçàíà å Áîæèÿòà ìúäðîñò. Êîëêî ñå ñòðåìèø
äà èçêàæåø íåùàòà ïî-ñúâúðøåíî, òî å èçêóñòâåíî. Òè çàïî÷-
íè äà èçêàçâàø íåùàòà ïðîñòî.
Íàñêîðî åäíà ñåñòðà ìè ðàçïðàâÿ çà èäåéíàòà ëþáîâ è
òàìúí ðåêîõ àç äà º îáÿñíÿ, èäå åäèí ðàç÷îðëåí áåäíÿê öèãà-
íèí, èçïîêúñàí, òîé ïðîñè ïàðè. Òîé èäå èçâåäíúæ ­ ïðåäìåò-
íî ó÷åíèå. Òÿ ãëåäà òîçè öèãàíèí, ÷å òîé íàðóøè õàðìîíèÿòà,
ïîíåæå àç º ãîâîðÿ çà ëþáîâòà. Òîé ìèñëè, ÷å èäå ïðè ãîëÿì
÷îâåê, ùå ìó äàäå ìíîãî. Àç èñêàì äà ìó äàì íåùî è ìèñëÿ
êîëêî ùå ìè ñå îòêúñíå îò ñúðöåòî. Âèæäàì êîëêî èìàì.
Áðúêâàì, èçâàæäàì 10 ëåâà. Êàçâàì: “Èäè äàé íà òîçè öèãà-
íèí 10 ëåâà, äà ñè âúðâè, äà ïðîäúëæèì ñ ëþáîâòà.” Äàäîõ
ìó 10 ëåâà, äà íå íàðóøàâà õàðìîíèÿòà íà ëþáîâòà. Àêî èñêà
ïîâå÷å, íÿìà äà ìó äàì, çàùîòî àêî ìó äàì, òîé íÿìà äà
äîéäå âòîðè ïúò. Èñêàì è âòîðè ïúò äà ãî âèäÿ. Òîçè öèãàíèí
âòîðè ïúò òðÿáâà äà áúäå ñ áîìáå.
Âñè÷êî å õóáàâî â ñâåòà.  ñâåòà âèæäàì åäíà íåïðåîäî-
ëèìà Áîæèÿ ìúäðîñò, êîÿòî å ñêðèòà âúâ âñè÷êè ïðîòèâîðå-
÷èÿ. È â äÿâîëà âúòðå Áîã å ñêðèë íåùî, êîåòî è äÿâîëúò íå
çíàå. Òîé, êàòî ãëåäà íà õîðàòà, õâàíå ÷îâåêà, ðàçòúðñè ãî è

!&"
êàçâà: “Çíàåòå ëè, ÷å âèå ñòàíàõòå ïðè÷èíà çà ìîåòî íåùàñ-
òèå? Çàðàäè âàñ àç èçãóáèõ íåáåòî.” Õâàíå òå çà êîñàòà, ðàç-
òúðñè òå.
Áëàãîäàðåòå çà òÿëîòî, êîåòî Áîã âè å äàë. Áëàãîäàðåòå
çà ñúðöåòî, êîåòî Áîã âè å äàë. Áëàãîäàðåòå çà óìà, êîéòî
Áîã âè å äàë. Äà áëàãîäàðèì ñ óìà ñè, äà áëàãîäàðèì ñúñ
ñúðöåòî ñè, äà áëàãîäàðèì ñ òÿëîòî ñè. Òî å ñëóæåíèå íà
Áîãà.
Ñåãà òèÿ ïàðè ùå ãè îñòàâèì òóê. Ñàìî çëàòíàòà íÿìà
äà îñòàâÿ. Àç ùå ãè îñòàâÿ, âèå ñè íàìåðåòå åäèí êàñèåð,
íàé-÷åñòíèÿ îò âàñ. Äà âèäèì êîëêî ñà? 188 ëåâà è ïîëîâèíà.
Äà ñå õâàíå òóé, êîåòî ñìå ãîâîðèëè. Òóé, èäåéíîòî (Ó÷èòå-
ëÿò ïîêàçâà çëàòíàòà ïàðà.), ãî íîñÿ ñúñ ñåáå ñè. È òúé, âè
äàâàì ëþáîâòà êúì ñåáå ñè (Ó÷èòåëÿò ïîñî÷âà ìåäíèòå
ïàðè), äàâàì âè è ëþáîâòà êúì áëèæíèòå (Ó÷èòåëÿò ïîñî÷âà
ñðåáúðíèòå ïàðè.). Êîé êàêâîòî îáè÷à, äà ïðèáàâÿ ñâîáîäíî.
Êàêâîòî ÷èñëî âè äîéäå íà óìà, òîâà äàéòå. Òóé ùå áúäå çà
âàøà ïîëçà. Õóáàâî å äà ñå èçáåðàò äâå ñåñòðè è åäèí áðàò çà
êàñèåð. Ïîñëå ùå âèäèì çà êàêâî ùå ãè óïîòðåáèì: çà êíèãè,
çà ÿäåíå, çà âúëíà è ò.í.

“Îò÷å íàø”

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

21-âà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 21 ôåâðóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

!&#
 ÌÈÍÀËÎ È ÍÀÑÒÎßÙÅ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà

“Îò÷å íàø”
“Ìàõàð Áåíó Àáà”

Èìàòå ëè çàäàäåíà òåìà? ( ­ “Íÿìàìå.”)

Êîãàòî ìëàäèÿò âîë îñòàðåå, êàêâî ñòàâà ñúñ ñòàðîñòòà
ìó? Êîãàòî êîçàòà îñòàðåå, êîãàòî ìëàäàòà ïòèöà îñòàðåå,
êàêâî ñòàâà ñúñ ñòàðîñòòà º? Ìëàäèÿò âîë, êàòî îñòàðåå, êàê-
âî äîáèâà? Ñåãà, ïî íÿêîé ïúò âèå êàçâàòå: “Îñòàðÿõìå.”
Êàêúâ ñìèñúë èìà, êàòî êàæåòå “îñòàðÿõìå”? Äà ñå áóòàò
ñòàðè ðàáîòè, îïàñíà ðàáîòà å. Àêî ñà öâåòÿ, õóáàâî ìèðèøàò,
íî àêî å íÿêîå áóíèùå? Äåòî èìàòå áóíèùå, âñè÷êî òóé òðÿá-
âà äà ñå èçõâúðëè íàâúí. Íàé-ïúðâî çàáåëåæåòå: âñè÷êè âèå
íå äèøàòå ïðàâèëíî, íå ñåäèòå ïðàâèëíî è ñè ïðè÷èíÿâàòå
åäíà ãîëÿìà âðåäà. Íÿêîé îò âàñ ñåäè ñâèò ­ ãðåõîòà å òîâà.
Íÿêîé íàâåäåí õîäè. Êàòî ñåäèòå, ïðåãúðáåíè ñòå ­ òî å ãðå-
õîòà. Êàòî ñåäíåòå, äîéäåòå òóê è ìÿçàòå íà ãîñòè, êîèòî
òðÿáâà äà âè óãîñòÿò, êàòî íà íÿêîé æóðôèêñ. Êàòî ñè èäåòå,
ñè êàçâàòå: “Ìíîãî õóáàâî áåøå óãîùåíèåòî.”  ó÷èëèùå
èäåòå òóê äà êàæåòå êàêâî ñòå íàó÷èëè. Íå å âàæíî êàêâî
ñòå íàó÷èëè, íî êàêâî èìà äà ó÷èòå. Âèå êàçâàòå: “Íèå ìíîãî
ñìå íàó÷èëè.” Òîâà íèùî íå çíà÷è. Òîâà íèùî íå âàæè êàêâî
ñòå íàó÷èëè. È âîëúò ìîæå äà êàæå, ÷å å íàó÷èë íåùî. Ìíîãî
ðàáîòè å íàó÷èë. Êàêâî èìà äà ó÷èòå å âàæíî. Îíîâà, êîåòî
ñòå íàó÷èëè, îò òóé, íàó÷åíîòî, òðÿáâà äà ãî îòõâúðëèòå, ïîíå-
æå òî íÿìà äà âè ñëóæè çà â áúäåùå. Çàïðèìåð, ÷å â åäèí
æèâîò âèå ñòå áèëè íàé-ãîëåìèÿò è ñèëåí ÷îâåê ïèæîëèñò,
áîðåö êàòî Äàí Êîëîâ, íî êàòî äîéäåòå â åäíà åïîõà, êîãàòî
õîðàòà íå ñå áîðÿò, çàùî âè å òîâà? Çà êàêâî ùå óïîòðåáèòå
âàøåòî áîðåíå?
Èìà íåùî, êîåòî âè ëèïñâà. Íÿêîè ïîñòîÿííî èñêàò
ãîëåìè äàðáè. Âàøå ïðàâî å ãîëÿìàòà äàðáà, íî äàðáèòå
!&$
èñêàò óñëîâèÿ, ïðè êîèòî äà ñå ðàçâèâàò. Ìóçèêàëíîòî
÷óâñòâî è ñïîñîáíîñò èçèñêâàò õóáàâî óõî, ïåâåöúò,
êîéòî èñêà äà ïåå, èçèñêâà õóáàâ ëàðèíêñ, èçèñêâà õóáàâè
äðîáîâå. Íå ñàìî äîáðå, íî äà äèøà äúëáîêî. Âèå, êàòî
äèøàòå, íèêîãà íå ñòå ñå ñïèðàëè äà âíèìàâàòå, êàòî
ïîåìåòå äúõà ñè, íèêîãà íå ñòå ïðàâèëè îïèò äà âèäèòå
êîëêî ñåêóíäè âè âçåìà äà ïîåìåòå äúõà è êîëêî ­ äà ãî
çàäúðæèòå, è êîëêî ñåêóíäè âè âçåìà äà èçäèøàòå. Íå ñàìî
òîãàâà, êîãàòî ñòå ðàäîñòíè, íî êîãàòî èìàòå òúæíà
ìèñúë, ïàê íàáëþäàâàéòå. Ïðåç öåëèÿ æèâîò òðÿáâà äà
ïðàâèòå íàó÷íè íàáëþäåíèÿ. Ðàäîñòåí ñè èëè èìàø íÿêîÿ
ìèñúë, êîÿòî òå ìú÷è, èëè ãíåâåí ñè ­ ùå äîéäå ãíåâúò. Íå
å ãðåõîòà äà ñå ãíåâèø ­ ãðåõîòà å äà íå èçñëåäâàø ãðåõà.
Èçó÷àâàé ãî, èçñëåäâàé ãî. Òè ñå óïëàøèø ­ íå å ëîøî, ÷å ñè
ñå óïëàøèë, íî àêî íå èçñëåäâàø ãðåõà çàùî å äîøúë... Êàòî
ñå óïëàøèø, íàáëþäàâàé äèøàíåòî êàêâî å. Êàòî ïîåìåø
âúçäóõà, ïðàâè èç÷èñëåíèÿ êîëêî ñåêóíäè âçåìà.
Çà åäíà ñåäìèöà èñêàì äà íàïðàâèòå åäèí îïèò íàé-ìàë-
êî äâà ïúòè, ñóòðèí è âå÷åð äà äèøàòå, ùå áðîèòå. Êàòî ðå-
÷åø äà äèøàø, ùå èçâàäèø ÷àñîâíèêà è ùå áðîèø äî êîëêî
òè ùå çàäúðæèø âúçäóõà. Êîéòî èìà ÷àñîâíèê, íåêà áðîè
ïî ÷àñîâíèê, êîéòî íÿìà ÷àñîâíèê, äà áðîè. Âèå ñåãà êàçâàòå:
“Òîâà íè îñòàâà ­ äà áðîèì.” Êàçâàòå: “Òúé, êàêòî Ãîñïîä
ãî å íàïðàâèë.” Àìà íå äèøàòå êàêòî Ãîñïîä ãî å íàïðàâèë.
Àêî âñè÷êè äèøàõòå êàêòî Ãîñïîä ãî å íàïðàâèë, ùÿõòå äà
áúäåòå íàé-äîáðèòå õîðà â ñâåòà. Ùÿõòå äà áúäåòå ãåíèè,
ãåíèàëíè, òàëàíòëèâè, íå ùåøå äà èìà îáèêíîâåí ÷îâåê, àêî
äèøàõòå êàêòî Ãîñïîä ãî å íàïðàâèë. Âèå ùÿõòå äà áúäåòå
íàé-çäðàâèòå, íàé-ñèëíèòå, â òîçè ñìèñúë íàé-çäðàâèòå.
Ñåãà, ïî íÿêîé ïúò äà âè èçÿñíÿ êàêâî àç ðàçáèðàì. Åäíà
èäåÿ êàêúâ ñìèñúë èìà. Ïðåäñòàâåòå ñè, ÷å âàñ èñêàò äà âè
äàäàò ïîíÿòèå. Êàê ùå ïðåäñòàâèòå Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ,
êàêâî íåùî å ëþáîâòà êúì áëèæíèòå è êàêâî íåùî å ëþáîâ
êúì ñåáå ñè? Êàê áèõòå ÿ ïðåäñòàâèëè? Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ
ñå ïðåäñòàâÿ ñàìî ñúñ ñâåòëèíàòà. Êàòî âèäèø íÿêîé íà ïîëî-
âèí êèëîìåòúð îòäàëå÷å, ñòàíå òè ïðèÿòíî, ÷å ñè ãî âèäÿë.
Òî å Áîæåñòâåíîòî. Ëþáîâ êúì áëèæíèÿ ­ òè ñå ðàäâàø,
êîãàòî ãî ÷óåø äà òè ãîâîðè. Ñâåòñêàòà ëþáîâ å êàòî ãî õâà-

!&%
íåø çà ðúêàòà è òîé òå õâàíå çà ðúêàòà. Íî îíçè, êîãîòî
âèæäàø îòäàëå÷å è ìó ñå ðàäâàø, òàçè ëþáîâ å ïîñòîÿííà
ñïðÿìî íåãî, íå õðàíèø íèêàêâà ëîøà ìèñúë. Ùîì çàïî÷íå
äà òè ãîâîðè, òîãàâà èìà îïàñíîñò íÿêîé ïúò, ïîíåæå ñè ÷óë,
÷å ãëàñúò ìó ñå èçìåíÿ ­ íÿêîé ïúò òè ãîâîðè ïî-ìåêî, íÿêîé
ïúò ïî-òâúðäî. Âåäíàãà ìåíèø ìíåíèåòî ñè. Òîçè, êîéòî
ñòèñêà ðúêàòà, òàì å. Âñè÷êèÿò ñïîð â ñâåòà ïðîèçòè÷à îò
ñòèñêàíåòî. Âòîðîòî å, ÷å ñè ãî ÷óë äà ãîâîðè îòäàëå÷å.
Èäåàëíàòà ëþáîâ å êàòî ãî âèäèø ñàìî îòäàëå÷å. Êàçâàì:
Âèå äèøàòå ñúñ ñòèñêàíå. Ùå ñå îòó÷èòå, ïî îáðàòíèÿ ïúò.
Ïîñëå ùå ñå îòó÷èòå äà ãî ñëóøàòå, ñàìî îòäàëå÷å ãî âèæäà-
òå. Êàòî ãî âèäèòå, âàñ äà âè å ïðèÿòíî. Òðÿáâà äà çíàåòå, ÷å
âúçäóõúò, êîéòî äèøàòå, èìà åäíà Áîæåñòâåíà åíåðãèÿ. È
òàçè åíåðãèÿ ìîæå äà ïîëçóâà ÷îâåê ñàìî òîãàâà, êîãàòî ñúð-
öåòî ìó å ðàçïîëîæåíî äà îáè÷à. Êîãàòî ÷îâåê ìîæå äà îáè÷à
ñúñ ñúðöåòî ñè, ìîæå äà îáè÷à è ñ óìà ñè, ìîæå äà îáè÷à è ñ
äóøàòà ñè, ìîæå äà îáè÷à è ñ äóõà ñè. ×åòèðè ñúñòîÿíèÿ,
íÿìà äà [ñå] ñïèðàì äà îáÿñíÿâàì.
Íàé-íèñêà ëþáîâ å íà ñúðöåòî, êúäåòî âñè÷êè ïîãðåøêè
ñå ïðàâÿò. Ñúðöåòî ïðàâè òèÿ ïîãðåøêè. Íå ÷å íàðî÷íî ãè
ïðàâè. Òî å íàé-ìàëêîòî äåòå. Òðÿáâà äà ìó ïðîùàâàòå. Ùå
çíàåòå, ÷å âàøèòå ìàëêè äåöà âñÿêîãà ïðàâÿò ïîãðåøêè. Íÿ-
ìà êàêâî äà ñå ñúðäèòå íà ñúðöåòî ñè. Ïîñëå, íÿìà äà ìèñëè-
òå, ÷å ãðåøèòå. Íàé-ïîñëå, êàêâà îáåêòèâíà ïðåäñòàâà èìàòå
çà ãðåõà? Îáåêòèâíî êàê ñè ïðåäñòàâÿòå ãðåõà? Èçÿäåø åäíà
ÿáúëêà, õóáàâî, ñ÷èòàø, ÷å ñè ñãðåøèë. ßë ñè ïîâå÷å, ñ÷èòàø,
÷å ñè ñãðåøèë. Èëè ñè ïðåìåñòèë ïàðèòå íà åäíà áàíêà îò
åäíî ìÿñòî íà äðóãî ­ ïàê å ïðåñòúïëåíèå.
Íî âñúùíîñò, îò Áîæåñòâåíî ãëåäèùå, ïðåñòúïëåíèåòî
ñåäè â òóé, ÷å ñïúâàø åäèí ÷îâåê â íåãîâèÿ ïúò. Òè ïðàâèø
ïðåãðåøåíèå. Ùîì ñïúâàø åäèí ÷îâåê â íåãîâèÿ ïúò, â íå-
ãîâèÿ æèâîò, òè ïðàâèø ïðåãðåøåíèå. Ùîì ñïúâàø ìèñúëòà
íà åäèí ÷îâåê, òè ïðàâèø ïðåãðåøåíèå. Ùîì ñïúâàø ÷óâ-
ñòâàòà íà åäèí ÷îâåê, êîèòî Áîã ìó äàë äà ñå ïîâäèãíå, òè
ïðàâèø ïðåãðåøåíèå. Ùîì ñïúâàø åäèí ÷îâåê â íåãîâèòå
ïîñòúïêè, â íåãîâèòå äåéñòâèÿ, òè ïðàâèø ïðåãðåøåíèå. Òðè
âèäà ïîãðåøêè ïðàâÿò õîðàòà: êîãàòî ñïúâàò ÷îâåêà äà ðàáî-
òè; êîãàòî ñïúâàò ÷îâåêà äà èçÿâÿâà ëþáîâòà â ñúðöåòî;

!&&
êîãàòî ñïúâàò ÷îâåêà äà ìèñëè ïðàâèëíî. Ïðàâèòå
ïîãðåøêà, êîãàòî ñïúâàòå âàøèÿ óì; ïðàâèòå ïîãðåøêà,
êîãàòî ñïúâàòå âàøåòî ñúðöå; ïðàâèòå ïîãðåøêà, êîãàòî
ñïúâàòå âàøàòà âîëÿ.
Àç èñêàì îò âàñ äà âÿðâàòå â îíèÿ íåùà, êîèòî ñà ïðàâè.
Ïðàâè íåùà ñà îíèÿ, êîèòî ïðîèçâåæäàò ñâåòëèíà â óìà íè.
Îíèÿ íåùà, êîèòî ïðîèçâåæäàò òîïëèíà â ñúðöåòî íè, òå ñà
ïðàâè. Îíèÿ íåùà, êîèòî äàâàò ñìåëîñò â æèâîòà, òå ñà ïðàâè.
Íåùàòà ñà ïðàâè, êîãàòî íàñòàíå ñâåòëèíà, òîïëèíà è ñèëà
â ñåáå ñè. Âðåìåííî òè ñè ñå îáåçñúð÷èë. Ìîæå âðåìåííî,
êîãîòî è äà å îò âàñ, äà íàñúð÷èì. Îáåçñúð÷èë ñå å òîé, ïî-
íåæå å áåäåí. Âëîæè ìó åäíà çëàòíà ìîíåòà â ðúöåòå. Â ìèíà-
ëàòà áåñåäà âè ïîêàçàõ åäíà çëàòíà ìîíåòà. Âåäíàãà ñå çàðàä-
âàõòå. Çëàòîòî âíàñÿ åäèí íîâ åëåìåíò. Êàòî ãî âèäèø, çàðàä-
âàø ñå. Ùîì êàòî íÿìàø íåùî â ðúöåòå ñè, íå ñå ðàäâàø.
Âèå èñêàòå äà áúäåòå áîãàòè. Íî áîãàòñòâîòî ñå îïðåäåëÿ îò
çëàòîòî, êîåòî èìàòå âúâ âàøàòà êðúâ. Êàçâàòå: “Áîãàò å
òîçè ÷îâåê.” Êîéòî å áîãàò, èìà ïîâå÷å çëàòî â êðúâòà ñè.
Ìîæå ðåä ïîêîëåíèÿ [äà] ñà ðàáîòèëè. Òóé çëàòî ïðèâëè÷à
äðóãîòî çëàòî îò çåìÿòà. Íèå êàçâàìå: “Àç ñúì ñèðîìàõ.”
×å, íÿìàø çëàòî â êðúâòà ñè. Íàé-ïúðâî, âíåñåòå çëàòî â
êðúâòà ñè. Âèå íå ìîæåòå äà âíåñåòå òóé çëàòî, äîêàòî íå
ìèñëèòå ïðàâèëíî. Âèå íå ìîæå äà âíåñåòå çëàòî â êðúâòà
ñè, äîêàòî íå ÷óâñòâóâàòå ïðàâèëíî. Âèå íå ìîæåòå äà âíåñåòå
çëàòî â êðúâòà ñè, äîêàòî íå ïîñòúïâàòå ïðàâèëíî. “×å ­
êàçâàòå ­ êàê?” Àêî âèå èìàòå çëàòî â êðúâòà ñè, êàòî èäåòå
ïðè åäèí áàíêåð, âåäíàãà íà ÷îâåêà ìó ñå îòâàðÿ ñúðöåòî è
ùå âè äàäå 10, 15, 20 000 ëåâà. Íî ùîì íÿìàòå çëàòî â êðúâòà
ñè, òîé å ñòèñíàò, îòêàçâà.
Ñåãà, àç íå èñêàì äà âÿðâàòå òîâà, àç èñêàì äà îïèòàòå,
äà ïðàâèòå îïèòè. Äâå ãîäèíè êàòî ïðàâèòå îïèòè, äà ïîâÿð-
âàòå. Ñåãà òîâà å åäíà òåîðèÿ, õèïîòåçà. Ùå êàæåòå: “Òúé å
êàçàíî.” Ùå ïðîâåðèòå äàëè å âÿðíî. ×å å âÿðíî, å âÿðíî, íî
â êàêâà ñòåïåí å âÿðíî? Íàïðàâåòå åäèí îïèò, âçåìåòå ìàëêî
çëàòî â êðúâòà ñè. Íàëè âçåõòå åäèí áèëåò? Íèùî íå ìîæàõòå
äà ïðèâëå÷åòå. Ìèíàëàòà ëåêöèÿ íàïðàâèõòå äðóã åäèí îïèò.
Êàêúâ å çàêîíúò? Àç âëîæèõ 184 ëåâà, ïîíåæå å ïðåäìåòíî
ó÷åíèå. Äîíåñîõ âñè÷êèòå ïàðè, íå çëàòíè, íî ñðåáúðíè: åäíî

!&'
100 ëåâà, åäíî 50 ëåâà, äðóãî 20 ëåâà, 10, 5 ëåâà, 2 ëåâà, 1 ëåâ
è ïîëîâèí ëåâ ­ âñè÷êèòå áúëãàðñêè ïàðè. Èñêàõ äà ãîâîðÿ
çà òÿõ è ãè íîñÿ. Â ìåíå å ïðàâèëîòî: êàêâîòî íîñÿ, íàçàä íå
ãî âðúùàì. Ïîñÿõ ãè è çíàåòå ëè, äîñåãà ðåêîëòàòà å äàëà
2007. Êàòî ïîñÿõ 184, ðåêîëòàòà äàäå 2007 ëåâà, à îùå ìîæå
äà äîéäàò. Êàçâàì: Îùå ùå äîéäàò. Òóé ðàñòå. Çàùî ñåãà
òóé äàäå, ïúê îíçè áèëåò íå äàäå?
Âèå ñåãà êàçâàòå: “Àêî å ðåêúë Ãîñïîä.” Ïðàâè ñòå, íî
âàøàòà ìèñúë, àêî å ðåêúë Ãîñïîä, ùå ñòàíå òîâà. Äîáðå,
àêî å ðåêúë; àìè àêî Ãîñïîä íå å ðåêúë, çàùî ùå âçåìàø
áèëåò? Íèå âçåõìå áèëåò, Ãîñïîä íå áåøå ðåêúë è íèùî íå
äàäå. Ïîãðåøêà. Ñåãà âúïðîñúò íå å òàì. Àêî å ðåêúë Ãîñïîä.
Íèâàòà íå áåøå äîáðå èçîðàíà, æèòîòî íå áåøå õóáàâî, âðå-
ìåòî áåøå ñóõî, çàòóé ðåêîëòà íÿìàøå. Òèÿ íåùà ñà çà îïèò,
ñëåäÿ ãè. Ìíîçèíà âçåìàò áèëåò, íÿêîè ñà ñïå÷åëèëè, íÿêîè
íå ïå÷åëÿò, íî è òàì èìà åäèí çàêîí, êîéòî ðåãóëèðà. Àêî
èñêàòå, íÿêîé îò âàñ âçåìåòå òóé ÷èñëî 3914, èëè ìîæå äà ãî
íå íàìåðèòå, ìîæå äðóã äà ãî å âçåë. Åäèí ìîæå äà ãî âçåìå.
Ìîæå äà êàæåòå: “Òè, Ó÷èòåëþ, êàçà, ÷å ùå ñïå÷åëè.” Àç
ñúì äàë òîâà ÷èñëî, íî èçèñêâàò ñå óñëîâèÿ. Êîãàòî íÿêîé
çåìåäåëåö ñåå íÿêîè æèòåíè çúðíà, èçáèðà ïî÷âà. Öàðå-
âèöàòà çíàå êàêâà ïî÷âà èçèñêâà [...] [...] ñå ñåå å÷åìèê, ïøå-
íèöà, ðúæ. Ïîñëå, ïðèãîòâÿ óãàðòà îùå â ïðîëåòòà, ÷å â åñåí
ñåå. Êîãàòî â åñåíòà îðå è ñåå, çåìÿòà íå äàâà òàêà èçîáèëíî.
Òî ñà ñåãà ìàòåðèàëíè ðàáîòè. Öåëèÿò ñâÿò âñå çà ïàðè
ìèñëè. Ïîíåæå öÿëàòà åâðîïåéñêà êóëòóðà áåøå îáîñíîâàíà
÷ðåç ïàðè, ïàðè, ãåðìàíöèòå ñà ïîòîïèëè åäèí ìèëèîí òîíà
ñ ïàðàõîäè. Çíàåòå êîëêî ìèëèàðäà êîñòâàò? Çíàåòå êîëêî
ìèëèàðäà ñå õàð÷àò? Àíãëèÿ å ïîõàð÷èëà òðè õèëÿäè ìèëèàð-
äà çà âúîðúæàâàíå. Âèå êàçâàòå: “Áîãàòñòâî!” Òóé áîãàòñòâî
ñå óïîòðåáÿâà çàùî? Çà äà îñèãóðÿò íÿêàêâî áúäåùå íà ñâîÿ
íàðîä. Àíãëè÷àíèòå êàçâàò: “×îâåê òðÿáâà äà áúäå ñèëåí.”
Ãåðìàíöèòå êàçâàò: “×îâåê òðÿáâà äà áúäå ñèëåí.” Ðóñèòå
êàçâàò: “×îâåê òðÿáâà äà áúäå ñèëåí.” Ôðàíöóçèòå êàçâàò,
÷å èñêàò äà áúäàò ñèëíè. Âñè÷êèòå, [è ãîëåìè,] è ìàëêè, èñêàò
äà áúäàò ñèëíè, âúîðúæèëè ñå äî ãóøà è êàçâàò: “Ñàìî äà
íè ïèïíåòå!” Àêî âèå ñå âúîðúæèòå ïî ñúùèÿ íà÷èí, êàêâî
ùå äîáèåòå? Íèùî íÿìà äà äîáèåòå. Òóé ñåãà íå ñå äúëæè íà

!'
ñåãàøíèÿ æèâîò. Îò õèëÿäè [ãîäèíè] õîðàòà ñà æèâåëè è
êàêâîòî ñà ìèñëèëè õîðàòà â ìèíàëîòî, ñåãà ñå ïðîÿâÿâà.
Ñåãàøíèòå ÿâëåíèÿ, ñåãàøíèòå ïðîÿâè ñå äúëæàò íå íà
ñåãàøíèÿ æèâîò, íî íà ìèíàëèÿ æèâîò. Ïúê ñåãàøíèòå
ðåçóëòàòè íà ìèíàëîòî, çàåäíî ñúñ ñåãàøíîòî ­ êàêòî
õîðàòà æèâåÿò ñåãà ­ çà áúäåùå ùå ñå ïðîÿâè. Íÿêîè îò
âàñ ñå ñïúâàòå. Òîëêîç ãîäèíè æèâååòå è ÷àêàòå äà ñå
îïðàâè æèâîòúò âè. Íå ìîæå äà ñå îïðàâè æèâîòúò âè,
äîêàòî íå ëèêâèäèðàòå ñ ìèíàëîòî.
Ñåãà àç ìèìîõîäîì ãîâîðÿ âúðõó òèÿ íåùà, ïîíåæå Íåâè-
äèìèÿò ñâÿò, Ðàçóìíèÿò ñâÿò íàé-ïúðâî èçïðàâÿ çàáëóæäå-
íèåòî, êîåòî èìàìå â óìà ñè; Ðàçóìíèÿò ñâÿò èçïðàâÿ çàáëóæ-
äåíèåòî, êîåòî èìàìå â ñúðöåòî ñè; Ðàçóìíèÿò ñâÿò èçïðàâÿ
è çàáëóæäåíèÿòà, êîèòî èìàìå è â òÿëîòî ñè. Ìíîãî çàáëóæ-
äåíèÿ èìàòå. Íå å ãðåøíî ÷îâåê äà ÿäå; íå å ãðåøíî ÷îâåê
äà äèøà è äà ñïè è äà ñå îáëè÷à äîáðå, íî òîé òðÿáâà äà çíàå
êàê äà ñå îáëè÷à.
Àêî âçåìåòå ñúâðåìåííèòå äðåõè, òå îòãîâàðÿò íà îíàçè
íåñúîáðàçíîñò. Òàçè ìîäà (Ó÷èòåëÿò ïîêàçâà ÿêàòà, ðåâåðà
íà ïàëòîòî ñè), òåçè ðåâåðè, òå ñà ïñèõîëîãè÷åñêè ïðîÿâëå-
íèÿ íà íåùî, êîåòî å óòàåíî îò ìèíàëîòî. Ìîäàòà âúðâè ñïî-
ðåä íÿêàêâà ìèñúë, ñïîðåä íÿêàêâî æåëàíèå. Êîãàòî æåíèòå
íîñÿò îòâîðåíè äðåõè íà ãúðäèòå ñè, äåêîëòå, êàêâà öåë èìàò?
Çíà÷è îíåçè îïðàâåíèòå ñå îòâàðÿò, èìà íåùî õóáàâî, êðà-
ñèâî. Íå å ãðåøíî, ìíîãî äîáðå å. Íå å ãðåøíî äà ñå ãëåäà
õóáàâîòî. Ñúçäàâà ñå åäíà îöåíêà íà òÿëîòî. Íî êîèòî ñà
ìúðøàâè, êðèÿò ñå. Çàùî â åäèíèÿ ñëó÷àé îòâàðÿò, â äðóãèÿ
ñëó÷àé çàòâàðÿò? Åäíîòî å ãðîçíî, òîãàâà ñå çàðàæäà åäíà
çàâèñò. Ìúðøàâèòå êàçâàò: “Êàêâî ñè îòâîðèëè ãúðäèòå?”
Äðóãèòå êàçâàò: “Çàùî ñè çàòâîðèëè ãúðäèòå òàêà?” Çàïî÷âàò
äà ñå êðèòèêóâàò.
Ïèòàì: Âèå, êàòî èäåòå â íåáåòî, ìèñëèòå ëè, ÷å àíãåëèòå
ñå íóæäàÿò äà âèäÿò òàêèâà ìúðøàâè òåëà? Ìèñëèòå ëè, ÷å
êàòî âèäÿò âàøèòå íàáðú÷êàíè ëèöà, òèÿ áðú÷êè êàòî âèäÿò,
ùå êàæàò: “Åòî åäèí åêçåìïëÿð, êîéòî äîøúë.” Íÿìàò íóæäà
îò òèÿ åêçåìïëÿðè. Òèÿ áðú÷êè ïîêàçâàò ïîðîèùà, áðú÷êèòå
ïîêàçâàò åäèí äèñîíàíñ íà ìèñëèòå. ×óâñòâàòà íà ÷îâåêà è
ìèñëèòå ñà ðàçáúðêàíè è ëèöåòî ìó ñòàâà íàáðú÷êàíî âå÷å.

!'
 Ñåãà, àç íå êðèòèêóâàì íåùàòà, ðàçãëåæäàì ãè. Íèå
òðÿáâà äà ïàçèì äà èìàìå ïðàâèëíè ÷åðòè. Èìà èçâåñòíè
÷åðòè, êîèòî òðÿáâà äà ïðèñúñòâóâàò. Àêî ÷åëîòî å
ñúâñåì ïðàçíî, ñúâñåì ãëàäêî, àêî íèêúäå íà ÷åëîòî íÿìà
íèêàêâè åñòåñòâåíè ÷åðòè, êîèòî ñà íà ìÿñòîòî ñè, íî
èìà äðóãè, êîèòî íå ñà íà ìÿñòîòî ñè... Çàïðèìåð òèÿ
÷åðòè êðàé íîñà ñà õóáàâè, ïîêàçâàò ñîöèàëíè ÷óâñòâà,
ïîêàçâàò îáùèòåëíîñò. Òîçè ÷îâåê, êîéòî ãè èìà, ïîêàçâà,
÷å èñêà äà èìà âçåìàíå-äàâàíå. Êîãàòî èç÷åçíàò, òîé å
êàòî êàëóãåð. Íÿêîé èñêà äà ñòàíå êàëóãåð. Êàçâàì: “Íå ñè
çà êàëóãåð.” Çà äà ñòàíåø êàëóãåð, òðÿáâà äà [ãè] ïðåìàõíåø.
Íÿêîè èìàòå äâå ëèíèè íà ÷åëîòî ãîðå íàä íîñà, äâå ëèíèè;
íÿêîè èìàòå ñàìî åäíà ëèíèÿ. Äâåòå ëèíèè ñà õóáàâè, íà
ìÿñòî ñà, ïîêàçâàò ÷åñòíîñò. Èçîáùî, òèÿ õîðà ñ äâåòå
ëèíèè ñå ñòðåìÿò äà áúäàò ÷åñòíè. Îíåçè ñ åäíàòà ëèíèÿ
íà ÷åëîòî, òå ñà ïúê ñïðàâåäëèâè, íå ñà ìíîãî âçèñêàòåëíè,
êàêâîòî èìàò äà äàâàò, àêî ñà ïàðè, ùå ãè äàäàò, íî àêî
ïåò ïàðè [èìà] äà âçèìà, òðÿáâà äà ìó ãè äàäàò. Àêî íå ãè
äàäàò, òîé ùå ðàçïðàâÿ íà öåëèÿ ñâÿò, ÷å ïåò ïàðè íå ñà
ìó äàëè. ×åñòíèÿò, êîéòî èìà äâå ëèíèè, òîé äóìàòà ñè
äúðæè. Êîãàòî ÷óå íÿêîé íå ñè äúðæè äóìàòà, êàçâà: “Òîé
íå å ÷åñòåí.”
Ñëåä òîâà, òðÿáâà äà íàáëþäàâàòå äåöàòà. ×åñòî õâúðëÿ
ïî íÿêîé ïúò ïîãëåä: íÿêîé ïúò ëèöåòî âè ñâåòëî, èìà íåùî
ñâåòëî, õóáàâî; íÿêîé ïúò ïîòúìíÿâàò ëèöàòà âè. Èìà åäíà
òúìíîòà, êîÿòî ïðîèçòè÷à â ÷îâåøêèÿ æèâîò îò íåãîâèòå
÷óâñòâà. Êîãàòî íÿêîé ñå å âëþáèë íÿêúäå, ÷å íå ìó âúðâè,
òúìíî ìó å ëèöåòî. Íÿêîé òúðãîâåö å áåç ïàðè, ëèöåòî ìó å
òúìíî. Íà âëþáåíèÿ òúìíîòàòà å äðóãà, òúìíîòàòà íà òúð-
ãîâåöà ñå îòëè÷àâà. Íà âëþáåíèÿ òúìíîòàòà å êàòî íà çäðà÷à-
âàíå, íà òúðãîâåöà å ïî-ãîëÿìà, òúìíîòàòà ìó íå å ñâåòëà.
Èëè ïî íÿêîé ïúò îíåçè õîðà, êîèòî ìíîãî ñå òðåâîæàò, ïîä
î÷èòå ñè èìàò ÷åðíî, êîåòî ïîêàçâà, ÷å äèøàíåòî íå å ïðà-
âèëíî. Òðåâîæàò ñå çà íèùî è íèêàêâî.
Ñåãà âèå ñåäèòå è ñå êðèòèêóâàòå åäíè äðóãè. Àç áèõ æå-
ëàë äà ìå êðèòèêóâà åäèí, êîéòî ñåäè ïî-âèñîêî. Êðèòèêàòà
íà òîçè, êîéòî ñåäè ïî-äîëó, å áåçïðåäìåòíà. Èìà ìíîãî ðà-
áîòè, çà äà ñå èçïðàâèòå. È òîãàâà âèå êàçâàòå: “Äà èäåì â

!'
îíÿ ñâÿò.”  îíÿ ñâÿò èñêàò óìíè õîðà íàé-ïúðâî. Ìîæå äà
òå ñðåùíå åäèí àíãåë è äà òå ïîçäðàâè. Âòîðè ïúò íÿìà äà ãî
âèäèø. Àíãåëèòå èìàò åäíî ñâîéñòâî ­ êàòî íå èñêà äà òå
ñðåùíå, ñòàíå íåâèäèì. Òè àêî èñêàø äà ãî âèäèø, òè ìîæå
äà ãî âèäèø ñàìî àêî ãî îáè÷àø. Ùîì íå ãî îáè÷àø, íå ìîæå
äà ãî âèäèø. Òóê, íà Çåìÿòà, êàòî íå ãî îáè÷àø, ñå ÿâÿâà
ïîâå÷å. È êàòî ãî îáè÷àø, ñå ÿâÿâà è êàòî íå ãî îáè÷àø, ïàê
ñå ÿâÿâà. Êàòî òå îáè÷à, òîé íîñè ïëîäîâå, õëåáåö, êàøêàâàë,
íÿêîÿ ïå÷åíà êîêîøêà, êþôòåíöà îò áîá, îò ëåùà èëè êþô-
òåíöà îò àãíåøêî, èëè áúáðåöè, èëè èìà åäíè ìîìèöè, èëè
íÿêîÿ ñêóìðèÿ, èëè íÿêîé ëåâðåê. Êàçâàì: Çàêîíúò íà ëþ-
áîâòà åäíàêâî ïðèâëè÷à íåùàòà. Êàòî îáè÷àø è êàòî ìðàçèø
÷îâåêà, åäíàêâî ãî ïðèâëè÷àø. Ñàìî ÷å îíçè, êîãîòî ìðàçèø,
òîé èìà åäíî ñâîéñòâî ­ òîé âñÿêîãà âçèìà îò òåáå ïîâå÷å.
Êîéòî òå ìðàçè, ùå âçåìå âèíàãè ïîâå÷å, ùå òè äàäå ìíîãî
ìàëêî. Ïî òîâà ñå îòëè÷àâà. Êîãàòî ïî íÿêîé ïúò èñêà äà òå
ïîõâàëè, ùå òè [êàæå] åäíà äóìà, íî ñëåä òóé ùå òè êàæå 10
è ùå òè èçëåçå êèñåëî. Òîé ùå òå ïîõâàëè è îòïîäèðå ùå òè
êàæå 10 äóìè è òè ùå ñúæàëÿâàø è ùå êàæåø: “Äà íå áåøå
ìè êàçâàë è äîáðàòà äóìà.”
Ñåãà àç ãîâîðÿ íå èíäèâèäóàëíî. Òîâà ñà â ñàìàòà ïðè-
ðîäà åëåìåíòè, îò êîèòî õîðàòà ñà ñúçäàäåíè, èìàò ðàçíè
ñâîéñòâà è êà÷åñòâà. Ìàòåðèÿòà, îò êîÿòî ñìå ñúçäàäåíè,
çàïðèìåð, àêî èìàøå ïîâå÷å æåëÿçî â êðúâòà ñè, íåîðãàíèçè-
ðàíî æåëÿçî, ñòàâàø ãðóá. Àêî èìàø ïîâå÷å ñðåáðî â êðúâòà
ñè íåîðãàíèçèðàíî, ùå ñòàíåø ñòóäåí êàòî Ìåñå÷èíàòà. Àêî
èìàø ïîâå÷å çëàòî â êðúâòà ñè íåîðãàíèçèðàíî, ùå ãîðèø
õîðàòà, ìîæå äà ñå îïëàêâàò. Ìîìèòå ñå îïëàêâàò, ÷å èçãîðå-
ëè, ìîìèòå èìàò íåîðãàíèçèðàíî çëàòî.
Ñåãà, íå èñêàì äà âÿðâàòå â òèÿ ðàáîòè. Íà âÿðà ùå ïîâÿð-
âàòå è ùå ïðîâåðèòå. Îòíîøåíèå èìàò, êîëêî å âÿðíî. Àç íå
êàçâàì, ÷å òîâà ñà àáñîëþòíè èñòèíè, íî îòíîñèòåëíè. Òîãàâà
íå å ëîøî, ÷å èìà ïîâå÷å çëàòî, òðÿáâà äà ñå îðãàíèçèðà.
Êîãàòî ñå îðãàíèçèðà, òîãàâà èìà íåùî äðóãî, íåùî ïðîòèâî-
ïîëîæíî. Îò òîçè ÷îâåê åñòåñòâåíî ëúõà íåùî õóáàâî, êàêòî
îò öâåòÿòà. Îò íåãî ëúõà íåùî õóáàâî, êàêòî îò Ñëúíöåòî.
Êàçâàì: Ñåãà ùå íàïóñíåòå, íÿìà äà áîðàâèòå ñ âàøåòî
ìèíàëî. Àç ãëåäàì, ïî íÿêîé ïúò âèå íå ìîæå äà ñå âúçäúð-

!'!
æàòå. Ïîìíåòå åäíî íåùî: Ùîì çàïî÷íåø äà ñå äðàçíèø
îò ìàëêèòå ðàáîòè, òè ñè âëÿçúë â îáëàñòòà íà
ñòàðîñòòà. Ïàçåòå ñå. Âñÿêî äðàçíåíå å ïðèçíàê, ÷å
ñòàðîñòòà âúðâè ñ ïåðöåòî ñè. Çà äà íå îñòàðÿâàòå, íå ñå
äðàçíåòå. Äîéäå íÿêîé, ïîãëåäíå âåñåëî, êàæè: “Çà äîáðî
å.” Êàê òúé, ìîæå ëè? Àêî íå òúðïèø, êàêâî ùå ïðàâèø?
Òà êàçâàì: Òóé äðàçíåíå ïðîèçòè÷à îò ñúâñåì äðóãè ïðè-
÷èíè. Èìà åäíî ñúùåñòâî â ñâåòà, êîåòî ïîñòîÿííî ðàáîòè
õîðàòà äà îñòàðÿâàò. Íèìà îíçè áúëãàðèí, êîéòî âïðåãíàë
âîëîâåòå, ÷å ãè äóï÷è, àêî ãî ïèòàòå çàùî ãè äóï÷è, êàçâà:
“Äà ðàáîòÿò.” Èìà åäíî äðàçíåíå, èìà ñè ìÿñòî. Äà êàæåì,
íÿêîé èìà íóæäà. Êàçâàìå ñåãà: “Äà ñå íå äðàçíèì.” Òè ùå ñå
äðàçíèø, íî äà âúçäúðæàø äðàçíåíåòî. Ùå ñå ïîðàçäðàçíèø,
ùå äîéäå ñðúäíÿòà. Íÿêîè õîðà ñà ïî-ñðúäëèâè, íÿêîè ñà ïî-
ìèðîëþáèâè. Ìèðîëþáèâèòå õîðà ñà ñòðàõëèâè. Íÿêîè õîðà
ñå ñúðäÿò, íî ñà ïî-ñìåëè. ×óâñòâàòà è ñïîñîáíîñòèòå, êîèòî
÷îâåê èìà, ñå êîìïåíñèðàò åäíè äðóãè. Êàçâàì: Èìà åäíî
äðàçíåíå ïðèíöèïèàëíî. Òðÿáâà äà ãëåäàòå äà èìà íàé-ïúðâî
ïðåäìåò. Äðàçíèø ñå, íÿêîé ÷îâåê å íåñïðàâåäëèâ. Ùå ìó
êàæåø: “Íåñïðàâåäëèâî ïîñòúïâàø.” Àêî ãîâîðè êðèâî, ùå
ìó êàæåø: “Íå ãîâîðèø ïðàâî.” Íÿêúäå ìîæå äà ïðåìúë÷èø.
Íÿêîé ãîâîðè, ÷å ñå ïîäèãðàâà ñ èñòèíàòà. Êàæè: “Íå ñå
ïîäèãðàâàé ñ èñòèíàòà!” Íÿêîé ñå ïîäèãðàâà ñ ëþáîâòà. Êàæè:
“Íå ñå ïîäèãðàâàé ñ ëþáîâòà! Ëþáîâòà íå å çà ïîäèãðàâêà.”
Èëè íÿêîé ñå ñìåå íà ìúäðîñòòà. “Íå ñå ñìåé íà ìúäðîñòòà!”
Íèêîãà íå ñå ñìåé íà ëþáîâòà, íå îñìèâàé ëþáîâòà.
Äàâàì åäíî ïðàâèëî: Íèêîãà íå îñìèâàé ëþáîâòà! Íè-
êîãà íå îñìèâàé ìúäðîñòòà! Íèêîãà íå îñìèâàé èñòèíàòà!
Èìàé åäíî ñâåùåíî ÷óâñòâî. Êàòî äîéäå ëþáîâòà, äà êàæåø:
“Åäèí ñâåùåí îáðàç.” Äîéäåø äî äðóãèòå ðàáîòè. Èìà åäíà
ëþáîâ, êàê äà ÿ íàðåêà, ïðîñåíà ëþáîâ, îò ïðîñî. Îò ïðîñî
ìîæå ëè äà íàïðàâèòå òî÷åíî? Íå ìîæå äà íàïðàâèø. Çàùî?
Çàùîòî ïðîñîòî ñå çàíèìàâà ñ ìàëêèòå âåëè÷èíè. Òî å ñèòíî.
Èíäèâèäóàëèçèðà ñå ìú÷íî. ×åñòî ñúì äàâàë òîçè ïðèìåð.
Îòèâàëè äà âîþâàò åäíî âðåìå âñè÷êè õðàíèòåëíè ðàñòåíèÿ:
æèòîòî, å÷åìèêúò, ðúæòà, öàðåâèöàòà è äðóãèòå òðúãíàëè
íà âîéíà è îñòàíàëî ñàìî ïðîñîòî â òèëà, äà õðàíè ñâåòà. Òå
êàçâàò: “Ñåãà íèå îòèâàìå, íÿìà äà ìîæå äà õðàíèì ñâåòà.
Òè äà ãî õðàíèø.” Òî êàçâà: “Òî÷åíî äà ñòàâàì ëè?” Êàçâàò
!'"
ìó: “Òè íà õëÿá ñòàíè, ÷å òî÷åíîòî îñòàâè.” Îò ïðîñîòî
áîçà ìîæå äà íàïðàâèø. Òðÿáâà äà å ãîëÿì ìàéñòîð, çà äà
èçêàðà îò ïðîñîòî òî÷åíî.
Íå îñìèâàéòå ëþáîâòà! Åäèíñòâåíîòî íåùî, êîåòî ìîæå
äà îáëàãîðîäè ÷îâåêà, å ëþáîâòà.  êàêúâòî ñìèñúë äà ñå
ÿâÿâà ëþáîâòà, èìà åäíà ëþáîâ, êîÿòî å ëúæëèâà. Òóðÿ ÷îâåê
åäíà ìàñêà îòâúí, ïîêàçâà áîÿòà íà ëþáîâòà, åäíà áîÿäèñàíà
ëþáîâ. Íåÿ ìîæå äà îñìèâàòå êîëêîòî èñêàòå. Îò áîÿäèñà-
íàòà ëþáîâ âåäíàãà ñíåìåòå âÿðà îò íåÿ. Òóðåòå: “Íèå òàêàâà
áîÿ íå êóïóâàìå, íÿìàìå íóæäà îò íåÿ.” Ïîñëå, íå îñìèâàéòå
è äîáðîòî íà ÷îâåêà. Íå îñìèâàéòå è êðîòîñòòà, íå îñìèâàéòå
è âúçäúðæàíèåòî. Âñè÷êèòå äîáðîäåòåëè, êîèòî ñúùåñòâóâàò,
íèêîãà íå ãè îñìèâàéòå. Åäíî ïðàâèëî òóðåòå: Äðóãèòå íåùà,
êîèòî íå ñà äîáðîäåòåëíè, çà òÿõ ìîæå äà èìàòå ìíåíèå
êàêâîòî èñêàòå.
Ñåãà âèå ìå ñëóøàòå è êàçâàòå, âñåêè åäèí â óìà ñè ñåäè
è ìèñëè: “Àç íå ñúì êàòî îíçè.” Íå ìèñëåòå òúé, òóé íå å
ïðàâî. Âèå çíàåòå îíçè ïðèìåð, êîãàòî Õðèñòîñ äîéäå è âëåçå
â õðàìà, âëÿçîõà îíçè ôàðèñåé è ìèòàð, è äâàìàòà äà ñå ìî-
ëÿò. Òîçè ôàðèñåé êàçâà: “Ãîñïîäè, àç íå ñúì êàòî íåãî.” Ïî
òîçè íà÷èí ÷îâåê íå ìîæå äà ñå ïîâäèãíå. Õóáàâî å, êîéòî
ïðàâè ìíîãî ïîãðåøêè, òîé å ïàê óìåí ÷îâåê. Êîéòî íå ïðàâè
ïîãðåøêè, òîé íå å óìåí ÷îâåê. Âñÿêîãà íèå ïðàâèì ïîãðåøêè
â óñúðäèåòî äà èìàìå íåùî. Íÿêîé, êîéòî òå îáè÷à, ìîæå äà
òè ñòèñíå ðúêàòà îò ëþáîâ. Íå ãî ñúäè, ÷å òå ñòèñíàë. Íÿêîé
÷îâåê òè õâàíå ðúêàòà, êàòî õâàíå, òîïëà å ðúêàòà, èìà
èçâåñòíè ÷óâñòâà. Ìàêàð òóé ÷óâñòâî íå å èäåàëíî, òîé èìà
ëþáîâ. Îíçè, ñòóäåíèÿò, åäâà òè ïèïà ðúêàòà, íÿìà íèêàêâà
ëþáîâ. Íå òè îáðúùà âíèìàíèå. Íèå íå êðèòèêóâàìå îíçè,
êîéòî òè ñòèñíàë ðúêàòà. Àêî å çà êðèòèêà, àêî ñå êðèòè-
êóâàòå, èñêàì ïî íÿêîé ïúò 10 äóøè äà ãè èçêàðàìå çà êðè-
òèêà òóê, â êëàñà, ïî ðåä ùå âúðâÿò. Ùå ãè èçâàäèì è ùå
êàæåì: “Òîçè áðàò, êàêâî ùå êàæåòå çà íåãî?” Âñè÷êè áåç
ïðèñòðàñòèå ùå ãîâîðÿò. Àêî å çà êðèòèêà, àêî èñêàòå êðè-
òèêà, àêî ãî ðåøàâàòå. Âèå ñå êðèòèêóâàòå, íå çíàåòå êàê äà
ñå êðèòèêóâàòå.
È ìåíå ìå êðèòèêóâà åäèí áðàò. Íÿêîé ìè ïèñà åäíî
ïèñìî: “Òè, Ó÷èòåëþ, ìíîãî êîðàâî ñúðöå èìàø” ­ ïèøå ìè
òîé, ïèøå, ïúê ìè èñêà ïàñòúðìà. Àç íå ìó èçïðàùàì, íå
!'#
ìèñëÿ. Àêî èñêàøå êàðòîøêè, ùÿõ äà ìó èçïðàòÿ, íî
ïîíåæå èñêàøå ïàñòúðìà, íà ïàñòúðìàòà íå îòãîâàðÿì.
Èñêàì äà áúäåòå ñâîáîäíè. ×îâåê òðÿáâà äà áúäå ñâî-
áîäåí. Íà Çåìÿòà òðÿáâà äà áúäåì ñâîáîäíè. Íèå íà Çåìÿòà
íå ìîæå äà áúäåì òúé, ïîíåæå óñëîâèÿòà îòâúí íå ñà òîëêîç
áëàãîïðèÿòíè. ×îâåê òðÿáâà äà òóðè âîëÿòà ñè, ñúðöåòî ñè,
äà ìèñëè äúëãî âðåìå, äà ïîñòúïè êàêòî òðÿáâà. Íÿêîé êàçâà,
÷å íå å ìíîãî òúðïåëèâ. Àç ïîçíàâàì êîëêî ñà òúðïåëèâè
õîðàòà. Àç ãè ïîçíàâàì, êàêòî ïîçíàâàì ñåáå ñè. Êîëêî ÷îâåê
òðÿáâà äà ñå âúçäúðæà? Êàçâàì: Ñåãà çàêîíúò å òàêúâ. Òîçè
áðàò, êîéòî ìå êðèòèêóâà, òîé ñàì ìå çàòâàðÿ. Òîé íå çíàå
çàêîíúò êàêúâ å. Òîé å â ìåíå è ìîåòî ðàçïîëîæåíèå ñïðÿìî
íåãî ñå ïðîÿâÿâà, òîé ñå ïðîÿâÿâà. Îíçè, êîéòî íå èñêà äà ìó
ïîìîãíà, è òîé å â ìåíå. Êàçâàì: “Åòî êàêúâ ñè. Àç ñúì òè
äàë ïðàâîòî, òè ñè ìíîãî ñêúðæàâ*.” Òîé ñå ìîëè, íî è àç ñå
ìîëÿ. Êàçâà: “Ó÷èòåëþ, ïîìîãíè ìè.”  ìåíå ñåäè, äàë ñúì
ìó ïðàâîòî òîé äà ñå ïðîÿâÿâà. Òîé êàçâà: “Íÿìà äà ìó äàâàø.
Íåêà äà ñòðàäà, íåêà äà ñå ó÷è, òîé òàêúâ, òîé å òàêúâ, òîé å
ëåíèâåö.” Ìúðìîðè. Àìà òîé ñåãà êàçâà: “Êàçâàì òè, ÷å ñåãà
Ãîñïîä õëîïà íà òâîåòî ñúðöå. Êàêâî ùå ïðàâèø?”
Êàçâàì: Êîãàòî Ãîñïîä õëîïà, àç Ãî ïîçíàâàì. Íî è õî-
ðàòà õëîïàò, íå çíàÿò êàê äà õëîïàò. Êàçâàì: Íÿêîé ïúò õîðà-
òà ùå ñå ïðîÿâÿò âúâ âàñ. Òðÿáâà äà çíàåòå, èìà ìîìåíòè,
êîãàòî âèå ùå ñå ïðîÿâèòå. Êîãàòî Ãîñïîä ñå ïðîÿâÿâà, àç ãî
çíàÿ: ìîåòî ñúðöå ñå îòâàðÿ, àç ñúì êúì âñè÷êèòå õîðà åäíà-
êúâ. Ùîì àç ñå ïðîÿâÿ, ñúì ñ íÿêîëêî ãðàäóñà ïî-äîëó. Ùîì
õîðàòà ñå ïðîÿâÿâàò â ìåíå ­ íà òîçè ùå ìó êàæà òúé, íà îíçè
ùå ìó êàæà òúé. Òîãàâà ùå äàäåòå ìÿñòî íà õîðàòà, è òå äà ñå
ïðîÿâÿò. Íåêà ñå ïðîÿâÿò. Òîâà ñà ÷îâåøêèòå ìèñëè, ùå
äîéäàò, ùå ñå ïðîÿâÿò â íàñ. Ñ òóé ñå áîðåòå. Ìíîçèíà èäàò
ïðè ìåíå è êàçâàò: “Ó÷èòåëþ, ìàõíè òèÿ ìèñëè.” Ìîæå äà ñå
îòìàõíàò ìèñëèòå, íî òðÿáâà äà ðàçáèðàòå çàêîíà. Âèå åäíà
ëîøà ìèñúë ìîæå äà ÿ çàìåíèòå ñ åäíà äîáðà ìèñúë. Íî òðÿáâà
äà ñå ñâúðçâàòå ñ äîáðèòå õîðà, êîèòî âåäíàãà äà âè ïðåïðàòÿò.
Íÿêîé ïúò âèå ñå ñâúðçâàòå ñ åäíî ëîøî îáùåñòâî ­ âåäíàãà
ùå âè èçïðàòÿò ìíîãî ëîøè ìèñëè, áåç äà èñêàò.

* ñêúðæàâ ­ äèàë. ñòèñíàò, ñêúïåðíèê.

!'$
 Òóê ñ ãîäèíè îáùåñòâîòî â öÿëà Áúëãàðèÿ, êàêâîòî
ïðåñòúïëåíèå ñòàíå, âñå íàñ îáâèíÿâàò: “Òå ãîëè ñå
ñúáëè÷àò, áåçïîðÿäú÷åí æèâîò, áåçðàçáîðíà ëþáîâ â òÿõ.”
Âñè÷êî òîâà òðÿáâàøå äà ãî òúðïèì. Íÿêîé ñå ñúáëÿêúë
ãîë ­ íèå ñìå âèíîâíè; íÿêîé ñå íàïèë ­ íèå ñìå âèíîâíè.
Êàêâî ùå èì êàæåòå? Àêî íèå íå çíàåõìå êàê äà ñå ñâúðæåì
ñ Íåâèäèìèÿ ñâÿò, äîñåãà íèùî íå áè îñòàíàëî. Êîëêîòî
íè áîìáàðäèðàõà ñúñ ñâîèòå ãðàíàòè, íèùî íå áè îñòàíàëî
îò íàñ.
Êàçâàì: Êîãàòî õîðàòà ãîâîðÿò ëîøî çà íàñ, òî ñìå íèå
â òÿõ. Òî å îò ìèíàëîòî. Êîãàòî íèå èìàìå äîáðîòî ðàçïîëî-
æåíèå, òî å íàñòîÿùîòî äîáðî, êîåòî Áîã èçïðàùà. Òóé äîáðî
íèå èñêàìå äà ãî èçïðàòèì íà òÿõ. Â òÿõ äåéñòâóâà ìèíàëîòî
íà íàøèÿ æèâîò. Â íàñòîÿùåòî òî å äîáðîòî, êîåòî èäå îò
Áîãà, êîåòî Òîé èçïðàòèë â ñâåòà.
Êàçâàì: Òðÿáâà äà áúäåì íÿêîãà îòâîðåíè, äà èçïðàòèì
òóé äîáðî. Òóé äîáðî, êàòî äîéäå, òî ùå ïîïðàâè ñâåòà. Ñàìî
Áîæåñòâåíîòî äîáðî å â ñâåòà, êîåòî ïîïðàâÿ ñâåòà. Èçâåä-
íúæ íÿìà äà ãî ïîïðàâè, íî îíåçè äóøè, êîèòî ñà ãîòîâè,
îíåçè äóøè, äóõîâå, óìîâå è ñúðöà, êîèòî ñà ãîòîâè, òå ùå
ïðèåìàò Áîæåñòâåíîòî áëàãî. Êàçâàò: “Òå èñêàò äà çàáëóæ-
äàâàò, òå ñà ëèöåìåðè” ­ òî å ïðèâèäíî, òå íå ñà ïî-äîáðè îò
íàñ. Âÿðíî å, ÷å åäíî âðåìå è íèå áÿõìå êàòî òÿõ, íî ñåãà íå
ñìå òàêèâà, êàêâèòî òå ïðåäïîëàãàò. Çàùî? Ïîíåæå íèå ñå
ñâúðçàõìå ñ Áîãà. Âñè÷êè, êîèòî èäàò îò Áîãà, âèæäàìå íå-
ùàòà êàê ñòîÿò.
Èñêàì äà âè íàâåäà íà ìèñúëòà: Íå ñå òðåâîæåòå. Âèå ñå
òðåâîæèòå íÿêîé ïúò çà íèùî è íèêàêâî. Àç ãëåäàì òóê,
êîãàòî èäàò íÿêîè ñåñòðè, èñêàò äà äîéäàò ïî-áëèçî äî ìåíå,
îòëÿâî, îòäÿñíî, çàïî÷âàò äà ñå ïðåðåêàâàò. Àç ãëåäàì íà
åäíèòå è íà äðóãèòå. Íÿìàò òúðïåíèå. Çàùî èñêàò äà
äîéäàò åäíàòà ïî-áëèçî è äðóãàòà ïî-áëèçî? Íÿêîé ïúò
òðúãâàò äâàìà äóøè ïðèÿòåëè. Çàáåëÿçâàì: âúðâÿò, áëúñêàò
ñå, íå òóðÿò åäíà äèñòàíöèÿ ïîëîâèí ìåòúð èëè ìåòúð
ðàçñòîÿíèå, ñàìî òîêó ñå áëúñêàò. Òî ïðîèçòè÷à îò ñèëèòå
íà ìèñúëòà, îò ñèëèòå íà ÷óâñòâàòà è ñèëèòå íà âîëÿòà. Òå
íå ñà óðàâíîâåñåíè. Àêî òåáå òè ñå èçÿäàò îáóùàòà îòïðåä,
èìàø åäèí õàðàêòåð; àêî ñå èçÿäàò îòçàä, èìàø äðóã

!'%
õàðàêòåð. Àêî îòçàä òè ñå èçÿäàò, óïîðèò ñè è ñâîåíðàâåí;
àêî ñå èçÿäàò îòïðåä, ñè õèòúð è äîëàï÷èÿ. Íàïðàâèø åäèí
äîëàï*, çàãëàäèø ãî, äà ñå íå âèæäà. Íÿêúäå èìà ÷åðâîÿäèíà ­
ùå òóðèòå ãèïñ, ùå ãî çàãëàäèòå, ùå ãî ïîëèðàòå, íå òóðÿòå
çäðàâ ìàòåðèàë. Ïðîâèäåíèåòî îïèòâà, ïîñòîÿííî îïèòâà
íàøèÿ õàðàêòåð. Êàêâàòî êðàñêà è äà òóðèì, æèâîòúò ùå
ñå îïèòà. Èçïèòàíèåòî å äà ñå ïðîÿâè äî êàêâà ñòåïåí
íàøèÿò óì å ðàçâèò, äî êàêâà ñòåïåí íàøåòî ñúðöå è íàøàòà
âîëÿ ñà ðàçâèòè. Çàùîòî Áîã ñå ðàäâà íà äîáðîòî, êîåòî
ïðîíèêâà â íàñ. Áîã ñå ðàäâà íà ëþáîâòà, êîÿòî ïðîíèêâà â
ñúðöåòî íè. Áîã ñå ðàäâà íà çíàíèåòî, êîåòî ïðîíèêâà âúâ
âàøèÿ óì, ðàäâà ñå íà ìúäðîñòòà, êîÿòî ïðîíèêâà âúâ âàøèÿ
óì. Áîã ñå ðàäâà íà èñòèíàòà, êîÿòî ïðîíèêâà â íàøèÿ äóõ.
Ïîíåæå äóõúò å ñâúðçàí, èìà îòíîøåíèå ñ ÷îâåøêîòî òÿëî.
Äóõúò å, êîéòî ñòðîè. Ùîì èìàìå èñòèíàòà, òÿëîòî å
ïîñòðîåíî. Îíåçè õîðà, êîèòî ñà êðàñèâè, èñòèíàòà å
ðàáîòèëà âúðõó òÿõ ïîâå÷å. Îíåçè õîðà, â êîèòî ñúðöåòî å
ìíîãî äîáðî, ëþáîâòà å ðàáîòèëà âúðõó ñúðöåòî. Îíåçè õîðà,
â êîèòî óìúò, ìîçúêúò å ðàçâèò, ìúäðîñòòà å ðàáîòèëà.
Âúðõó òÿëîòî ðàáîòè èñòèíàòà. Âúðõó ñúðöåòî ðàáîòè
ëþáîâòà, âúðõó ñúðöåòî è äóøàòà ðàáîòè ëþáîâòà.
Ìúäðîñòòà ðàáîòè âúðõó ÷îâåøêèÿ ìîçúê.
Âñè÷êè òðÿáâà äà äîéäåòå äà ñå êà÷èòå âúâ âàøèÿ
ìîçúê. Êàòî ñå êà÷èòå, òîé å âèñîê ïëàíèíñêè âðúõ, äà ñè
ïî÷èíåòå. Íàäîëó òÿëîòî, òî å äîëèíà, íèçøèÿò ñâÿò.
Ãëàâàòà å ñúçäàäåíà äà ìîæå äà ñè ïî÷èíåòå. Òðÿáâà äà ñå
äèãíåòå âúâ âàøàòà ìèñúë. Âèå ñå êà÷âàòå ïî íÿêîé ïúò
ãîðå â ïëàíèíàòà è ïàê ñå òðåâîæèòå. Êà÷èòå ñå ãîðå è
êàçâàòå: “Êàêâî ëè ñòàâà äîëó?” Ïèòàì: Àêî âèå èìàòå
åäèí âúçëþáëåí, êîéòî âñåêè äåí ñå íàïèâà, êàçâàòå: “Êàêâî
ëè ñòàâà ñ íåãî?” Àç äà âè êàæà: Íàïèë ñå å. Õóáàâî, âèå ùå
ãî îáè÷àòå. Òîé èäå ïðè âàñ è âñå ìó äàâàòå ïàðè. Òîé õîäè
è ñå íàïèâà. Ïèòàì: Êàêâà ïîëçà ìó äîïðèíàñÿòå?
Äà êàæåì, àç ìîæå äà âè ïîõâàëÿ. Íî òàçè ïîõâàëà òðÿáâà
äà èäå íàíÿêúäå. Àêî òàçè ïîõâàëà ùå ïîäèãíå âàøåòî ðåëè-
ãèîçíî ÷óâñòâî, àêî òàçè ïîõâàëà ïîäèãíå âàøåòî ìèëîñúð-
äèå, àêî òàçè ïîõâàëà ùå ïîäèãíå âàøèÿ ðàçñúäúê èëè àêî
òàçè ïîõâàëà ïîäèãíå ìóçèêàòà ­ íà ìÿñòî å. Âñÿêà ïîõâàëà,

* äîëàï (îò ïåð.-òóð.) ­ äèàë. è îñòàð. õèòðèíà, èíòðèãà.

!'&
êîÿòî äîéäå çà îáëàãîðîäÿâàíå íà ñúðöåòî, íà óìà è
òÿëîòî, å íà ìÿñòî. Ïúê íÿêîé ïúò ìîæå äà ñå óñúìíèòå,
êàçâàòå: “Íå ìè õâúðëÿé ïîäèãðàâêè.” Íÿêîé ïúò ìîæå äà
âçåìåòå ïîõâàëàòà êàòî ïîäèãðàâêà. Ïðè ñåãàøíèòå
óñëîâèÿ õóáàâî å: çàìèíàë íÿêîé áðàò ­ ïîõâàëè ãî. Èìà åäíà
ïîõâàëà, êîÿòî ìîæå äà ìó êàæåø â î÷èòå. Èìà åäíà
ïîõâàëà, êîÿòî å ìíîãî õóáàâà äà ÿ êàæåø çàä ãúðáà ìó.
Ñëåä êàòî ñå îïðàâè, êàæè: “Êîëêî äîáúð å, ìíîãî äîáúð å
òîçè áðàò.” Çàä ãúðáà ìó êàæè. Òîé, êàòî âúðâè, ñòàíå ìó
ïðèÿòíî. Òðúãíå òîçè áðàò, íÿêîé ïúò êàòî ñåäÿë, êàòî
îòìèíå, êàçâàòå: “Ìàëêî áóäàëà å. Îñîáåí õàðàêòåð èìà.”
Òîé, ãîðêèÿò, êàòî âúðâè, ñòèãíå ãî òàçè ìèñúë, íå ìîæå
äà ñå ñúáåðå â êîæàòà. Òàêèâà ðàáîòè äà ãè íÿìà ïîìåæäó
âè. Íÿêîé áðàò å ìíîãî åíåðãè÷åí, îðàòîð. Íÿêîé îò âàñ
èñêà äà ãîâîðèòå ìíîãî. Âèå òðÿáâàøå äà ãîâîðèòå íà
ãîëÿìî ñúáðàíèå. Âèå, êàòî íÿìà äà ãîâîðèòå íà ñúáðàíèå,
ñå êàðàòå ­ èçëèøíà åíåðãèÿ èìà.
Èñêàì ñåãà äà âè òóðÿ íà ðàáîòà. Ïðåç öÿëàòà ñåäìèöà,
òóê îò íàñ èëè îò âàñ, êúäåòî íàìåðèòå åäèí ÷îâåê, äà êàæåòå:
“Òîçè ÷îâåê ìè õàðåñâà. Ìíîãî äîáúð ÷îâåê å, ãëàâà èìà.”
Èëè íÿêîÿ æåíà, èëè âèäèø ìëàäà áóëêà, èëè âèäèì íÿêîé
êîí, èëè âèäèì íÿêîé âîë, èëè âèäèì íÿêîå äúðâî, èëè âèäèì
Ñëúíöåòî, íàâñÿêúäå, êúäåòî è äà õîäèø, äà âèæäàòå õóáà-
âàòà ñòðàíà. Àêî ïî òîçè íà÷èí ïîñòúïâàòå, âèå ùå íàáåðåòå
èçâåñòíà åíåðãèÿ, êîÿòî ùå âè áúäå ïîëåçíà çà áúäåùå.
Âèå ñòå ñå èç÷åðïèëè. Íÿêîè îò âàñ êëîíèòå êúì íåâðàñ-
òåíèÿ. Äóõîâíèòå õîðà ñòàâàò ìíîãî ÷óâñòâèòåëíè, äàâàò
ïîâå÷å, âçèìàò ïî-ìàëêî, âñëåäñòâèå íà òîâà ñå ðàæäà åäíî
ñúñòîÿíèå: ÷îâåê ñå óìîðÿâà, íÿìà íåùî äà ãî èíòåðåñóâà.
Åäíè äðóãè íå çíàåòå çà êàêâî äà ãîâîðèòå. Âèå òðÿáâà äà
áúäåòå åäèí åäèíñòâåí. Åäèí ñ åäèí äà íå ñè ìÿçàòå. Â ñâåòà
õîðàòà ìîæå äà ñå îáè÷àò ñàìî êîãàòî èìàò åäíàêâà äúëæèíà
íà âúëíåíèÿòà. Äâàìà äóøè ìîæå äà ñå îáè÷àò, àêî èìàò
åäíàêâè òðåïòåíèÿ, åäíàêâà äúëæèíà íà äúëæèíàòà íà ëþ-
áîâòà. Ùîì èìàò åäíàêâè òðåïòåíèÿ, åäíàêâà äúëæèíà, ìîæå
äà ñå îáè÷àò. Ùîì íÿìàò, íå ìîæå äà ñå îáè÷àò. Çàïðèìåð
ñâåòëèíàòà â òîçè ñàëîí ñå äúëæè íà òîâà, ÷å
òðåïòåíèÿòà ñà åäíàêâè íà ñâåòëèíàòà.

!''
Åëåêòðè÷åñòâîòî âúðâè ïî ïðàâà ëèíèÿ, ïî êúñèòå ëèíèè.
À ïúê ÷óâñòâàòà âúðâÿò ïî êðèâà ëèíèÿ. Àêî èñêàø äà
ðàçâèåø ñâîèòå ÷óâñòâà, òðÿáâà äà ñå îáðàçóâàò îêîëî
ïðàâàòà ëèíèÿ êðèâè ëèíèè. Òèÿ, â êîèòî èìà ïîâå÷å
åëåêòðè÷åñòâî, åëåêòðè÷åñòâîòî ðÿçêî äåéñòâóâà.
Êîãàòî ìèñúëòà å ñïðàâåäëèâà, å ðÿçêà.
Ñëåäîâàòåëíî êàçâàì: Ùîì íÿêîé ÷îâåê íå ãî îáè÷àø,
íå ÷å íå òå îáè÷à, íî âúëíèòå íå ñà åäíàêâè. Ùîì ãè íàïðà-
âèòå åäíàêâè, ùå ñå îáè÷àòå. Àç ìîæå äà íàêàðàì êîãîòî è
äà å îò âàñ äà ìå îáè÷à. Òîçè áðàò, êîéòî ìè ïèñà, ÷å èìàì
êîðàâî ñúðöå, ùå ìó ïðàòÿ åäíà õóáàâà ïàñòúðìà àãíåøêà,
4­5 êèëîãðàìà, õóáàâà, êðåõêà ïàñòúðìà èñêà òîé. Òîâà å
ñàìî çà èçÿñíåíèå. Òîçè áðàò, ñ êîãîòî âèå íå ìîæå äà õàð-
ìîíèðàòå, âúëíèòå íå ñà åäíàêâè. Ìîæå äà íàêàðàòå äà âè
îáè÷à. Íàïðàâåòå íåùî çà íåãî. Ùîì çàïî÷íåòå äà ìèñëèòå
äîáðå çà íåãî, òîé ùå èçìåíè ñâîåòî ïîëîæåíèå.
Çàùîòî åäèíñòâåíèÿò â ñâåòà å Áîã, Êîéòî å íåèçìåíåí.
Áëàãîäàðåíèå, ÷å Òîé âñè÷êèòå èçìåíÿ è ïðîìåíÿ, òî å
õóáàâîòî. Ëîøèòå íåùà â íàñ Ãîñïîä ãè ïðîìåíÿ â äîáðî,
áëàãîäàðåíèå íà òîâà íèå ïðîãðåñèðàìå. Àêî Òîé íå ïðîìå-
íÿøå â ñâåòà, íèå ùÿõìå äà îñòàíåì ëîøè. Ïîíåæå Òîé
ïîñòîÿííî âñè÷êî èçìåíÿ, ëîøîòî ãî ïðàâè íà äîáðî, à äîá-
ðîòî ïîäòèêâà õîðàòà äà ñå ó÷àò. Ó÷åíèåòî å åäèí ñòèìóë îò
Áîãà. Êàçâàìå: “Âñè÷êî â ñâåòà ñå ïðîìåíÿ.” Òðÿáâà äà ñå
ðàäâàìå, ÷å âñè÷êî ñå èçìåíÿ. Íèå ñå ïðîìåíÿìå, äîáðè ùå
ñòàíåì, ó÷åíè ùå ñòàíåì, ñèëíè ùå ñòàíåì, ìëàäè ùå ñòàíåì.
Áîã å, Êîéòî ïðåâðúùà ñòàðèòå â ìëàäè. Íà ìëàäèòå äàâà
ïîäòèê äà ñå ó÷àò. Òîãàâà ùå ðàçáåðåòå. Ñòàðèòå ùå ñå ìî-
ëèòå Ãîñïîä äà âè èçìåíè, äà âè ïðîìåíè. Êàòî ñè ëÿãàòå
âå÷åðíî âðåìå, êàæè ñè: “Àç èñêàì ñ 10 ãîäèíè äà ñå ïîäìëà-
äÿ.” Íà äðóãàòà âå÷åð ïàê ñè êàæè: “Àç èñêàì äà ñå ïîäìëàäÿ
ñ 10 ãîäèíè.” Öÿëà ãîäèíà êàòî ãî ïðàâèòå, êàòî âè ñëóøà
Ãîñïîä ìîëèòâàòà, ñòàíåø è ñå âèäèø ­ ïîäìëàäèë ñè ñå.
Òèÿ 10 ãîäèíè, êàòî ñå ïîäìëàäèø, ùå ãè òóðèø íà ðàáîòà ñ
ëþáîâ.
Ñåãà, ïî êàêâî ñå ïîçíàâà ëþáîâòà? Ëþáîâòà ñå ïîçíàâà
ïî òîïëèíàòà, êîÿòî ÷îâåê èìà, êîÿòî å ïðèÿòíà, íå ãîðè.
Ìàëêî õîðà èìà, èìà è ñâåòñêè õîðà, ñ êîèòî, êàòî ñå ðú-

"
êóâàø, óñåùàø ãîëÿìà ïðèÿòíîñò, èìàø ðàçïîëîæåíèå. Ëþ-
áîâòà âèíàãè íîñè òóé ðàçïîëîæåíèå, íîñè ìàãíåòè÷åñêà
ñèëà. Åäèí ÷îâåê, êîéòî èìà ëþáîâòà, õîðàòà óñåùàò íåãî-
âîòî ïðèñúñòâèå êàòî åäíà ñâåù, êîÿòî å âëÿçëà â òÿõíàòà
ñòàÿ. Òî å êàòî òîïúë õëÿá, êîéòî å âëÿçúë ìåæäó ãëàäíèòå.
Êàòî âëåçå, âñè÷êè ãî îáè÷àò. Òî å êàòî ïðåñíèòå ïëîäîâå.
Òî å êàòî ïðÿñíàòà âîäà, êîÿòî âëèçà â åäíà ñóøà. Âñè÷êè ÿ
îáè÷àò. Òî å ëþáîâòà. Ëþáîâòà èìà âëèÿíèåòî íà ïðÿñíàòà
âîäà, íà òîïëèÿ õëÿá, ëþáîâòà èìà âëèÿíèåòî íà ïðåñíèòå
ïëîäîâå, íà ãðîçäåòî, ëþáîâòà èìà âëèÿíèåòî íà õóáàâàòà
äðåõà.
Íÿêîé ïúò íàñ íè å ïðèÿòíî äà âèäèì åäèí ÷îâåê, õóáà-
âî îáëå÷åí, âñè÷êî äà å íà ìÿñòî. Çàïðèìåð èìà ÷åðíà äðå-
õà, ñ áÿëî îòãîðå. Õóáàâî å, åäèí êîíòðàñò. À ïúê íÿêúäå
èìà ÷åðíî è íà ãúðäèòå ÷åðâåíî, îòñòðàíè òóðåíî çëàòíî,
ñèíüî, çåëåíî, íå áåçðàçáîðíî. ×åðíèÿò öâÿò å õóáàâ. Òîé
ïñèõîëîãè÷åñêè å õóáàâî åòî â êàêâî îòíîøåíèå. Òîé å öâÿò,
êîéòî ñúáèðà ïîâå÷å åíåðãèÿ. Êîãàòî ÷îâåê ñòàíå íåðâåí,
ïî-õóáàâî å äà èìà ÷åðíè äðåõè, äà ñå îáëå÷å, äà ñè òóðè
÷åðíà øàïêà, äà òóðè åäíî ÷åðíî áóëî, çà äà èìà ïîâå÷å
åíåðãèÿ. Êîãàòî ñå óñåùà íÿêîé ïúò ïðàâåäåí, äà ñå îáëå÷å â
áÿëî. Äåöàòà ãè îáëè÷àò â áÿëî. Íà ìÿñòî å. Ïîíåæå òå èìàò
èçîáèëèå îò åíåðãèÿ, êîÿòî ðàçäàâàò. Ñòàðèòå èçîáùî íîñÿò
÷åðíè äðåõè ­ íå ÷å îáè÷àò, íî èì å íàëîæåíî.
Àç ïðàâÿ àíàëîãèè. Íåîáõîäèìî å ñòðàäàíèåòî. Çàùî ñòà-
ðèòå õîðà ñòðàäàò? Äîéäàò ñòðàäàíèÿòà. Òðÿáâà äà äîéäàò,
çà äà ñïå÷åëèòå íåùî. Àêî â ñòàðè ãîäèíè âèå áèõòå ñå ðàäâà-
ëè, âèå ùå ñå ðàçñèïåòå. Ùå äîéäàò ñêúðáèòå è ñòðàäàíèÿòà,
çà äà ñå ñúáåðå åíåðãèÿ, êîÿòî å ïîòðåáíà çà âàøèÿ óì, çà
âàøåòî ñúðöå è çà âàøåòî òÿëî. È â ìëàäèíè êàòî èäàò, ñòðà-
äàíèÿòà ñà íà ìÿñòî, íå ñà áåçïðåäìåòíè. Ðàäîñòèòå ñà, êàêòî
â êîòåëà, êàòî ñå íàáåðå ìíîãî ïàðà, àêî íå ñå òóðè íà ðàáîòà,
êîòåëúò ùå ñå ïóêíå. Äà áúäåø ðàäîñòåí å íà ìÿñòî; äà áúäåø
ñêðúáåí å íà ìÿñòî. Äîéäå ñêðúáòà ­ äà ñå ðàäâàø è êàòî
äîéäå ðàäîñòòà ­ ïàê äà ñå ðàäâàø. Êàòî äîéäå ñêðúáòà ­ äà
ÿ ïðèåìåø âúòðå, êàòî äîéäå ðàäîñòòà ­ äà ÿ ïðàòèø íà ðàáî-
òà íà íèâàòà. Ùå êàæåø: “Ìíîãî ìè å ïðèÿòíî äà èäåø íà
íèâàòà äà ðàáîòèø.” Äîéäå ñêðúáòà, ùå ÿ ïðàòèø ìàëêî äà

"
ñè ïî÷èíå. Òÿ å áîãàòà, ñêúðæàâà å ìàëêî. Ùå îòâîðè òîð-
áàòà. Ñëåä êàòî ÿ ïðèåìåòå, òÿ ùå âè äàäå íåùî îò ñâîåòî
áîãàòñòâî. Íå ñúæàëÿâàéòå ïðè âàøèòå ñêúðáè. Íàó÷íàòà
ñòðàíà òóé å. Íå âÿðâàéòå, íî èñêàì äà ãî îïèòàòå.
Êîëêî âàæíè íåùà èìà? Íà ëþáîâòà äà ñå íå ñìååø.
Êàòî äîéäå, ñëóøàéòå ÿ êàêâîòî êàæå. Èñòèíàòà êàòî äîéäå,
ñëóøàéòå êàêâîòî êàæå. Ìúäðîñòòà êàòî äîéäå, íå ñå ñìåéòå,
ñëóøàéòå ÿ. Äîéäå æèâîòúò, æèâîòúò å àñèñòåíò íà ëþáîâòà,
ñëóøàéòå àñèñòåíòà. Òî å ó÷åíèå. Äîéäå çíàíèåòî. Àñèñòåíò
å çíàíèåòî. Ñâåòëèíàòà å àñèñòåíò. Äîéäå äîáðîäåòåëòà, òî
ñà ïðèñëóãàòà ïðè òîçè óíèâåðñèòåò. Âèå ñòå íîâ ñòóäåíò,
ó÷åíèê â òàçè øêîëà, ñ áëàãîãîâåíèå ùå ãëåäàòå íà ïðîôåñî-
ðèòå, ïîñëå íà àñèñòåíòèòå, íà ñëóãèòå â óíèâåðñèòåòà. Çà-
ùîòî òèÿ ñëóãè â òîçè çíàìåíèò óíèâåðñèòåò ñåäÿò ïî-ãîðå
îò íàøèòå ïðîôåñîðè. Òå ñà ìíîãî ïî-ó÷åíè, îòêîëêîòî òåçè
ïðîôåñîðè, êîèòî èìàìå â íàøèÿ óíèâåðñèòåò. Òå ñëóãóâàò.
Êàêâîòî êàæå ëþáîâòà íà æèâîòà, òîé èçïúëíÿâà. Êàêâîòî
ëþáîâòà êàæå íà àñèñòåíòèòå, òå âñè÷êî èçïúëíÿâàò.
Ñåãà ñå ó÷åòå îò ëþáîâòà. Ó÷åòå ñå îò æèâîòà, ó÷åòå ñå
îò äîáðîäåòåëèòå. Àêî èñêàòå äà ñå êðèòèêóâàòå, êàæåòå ìè
êîãî èñêàòå äà êðèòèêóâàòå, åäèí äåí àç ùå ñå ïîñòàâÿ ìåíå
äà êðèòèêóâàòå. Àç ùå âè äàì ïðàâî êîé êàêâîòî âèäÿë, äà
èçíåñå. Íàëè å çà êðèòèêóâàíå? Êàòî ìå êðèòèêóâàò õîðàòà,
àç íèùî íÿìà äà èçãóáÿ. Ùîì íàïðàâÿ ïîãðåøêà, àç ñúì èçãó-
áèë. Àêî ìå ñúäÿò õîðàòà, àç ïå÷åëÿ. Àêî âèå ìå ñúäèòå, àç
ïå÷åëÿ. Ùå âè äàì åäèí ïðèìåð. Ìåíå ùå êðèòèêóâà Êîéòî
ñåäè íàé-ãîðå; ñëåä òóé ùå êðèòèêóâàòå êîéòî èäå íà âòîðà
ñòåïåí; à êîéòî å íà íàé-äîëíà ñòåïåí íàé-ïîñëå ùå êðè-
òèêóâàòå. Íÿìà äà èçÿñíÿ, ìîæå äà êðèòèêóâàòå êîãîòî îáè-
÷àòå. Íÿêîãà ìîæå äà ñìå íåñïðàâåäëèâè. Ìîæå äà ïîêàæåì
ïîâå÷å ëþáîâ êúì îíåçè, êîèòî íå çàñëóæàâàò; ñïðÿìî äðóãè
ñìå áèëè ñêúðæàâè, çàùîòî è â ïðàâåíåòî è íà äîáðî èìà
ïîãðåøêè. Íà åäíà êàðòèíà ìîæå äà òóðèø ïîâå÷å áîè èëè
ïî-ìàëêî áîè. Ùå òóðèòå òàêúâ öâÿò, êàêúâòî â ïðèðîäàòà
èìà.
Èñêàì ñåãà äà áúäåòå ñâîáîäíè, çàùîòî ùå áúäåòå ïîäëî-
æåíè íà òàêàâà êðèòèêà, êàêâàòî íèêîãà íå ñòå âèæäàëè.
Âèå èìàòå åäíà êðèòèêà â ñâåòà.

"
 Õðèñòîñ êàçâà íà Ïåòðà: “Ñàòàíàòà èñêà äà âè
êðèòèêóâà õóáàâî, äà âè ïðåñåå. Ùå âè ïðåñåå õóáàâî, ÷å
íÿìà äà îñòàíå íèòî åäèí îò âàñ.” Àêî ìèñëèòå, ÷å ùå
ìèíåòå áåç êðèòèêà, ëúæåòå ñå. Âèå âçåìàòå åäíà
äëúæíîñò, êîÿòî íå âè å ìÿñòîòî. Çàùîòî òîëêîç
ãëàâîáîëèÿ èìàòå. Âèå, êàòî êðèòèêóâàòå íÿêîãî, áåç äà
çíàåòå, âçåìàòå îò íåãîâèòå áîð÷îâå. Âèå ñâîèòå áîð÷îâå
íå ìîæåòå äà ïëàòèòå, ùå ñòàíåø ïîðú÷èòåë äà ïëàùàø!
Íèêàêâî ïîðú÷èòåëñòâî íå âè òðÿáâà. Íà âàñ ùå âè äàì
åäíî ïðàâèëî: Íèêîãà íå ïîðú÷èòåëñòâóâàéòå. Àêî èìàø
ïàðè â êàñàòà, íÿêîé òè èñêà 1000 ëåâà â çàåì, òè èìàø
1000 ëåâà, çà 1000 ëåâà ïîðú÷èòåë ìîæåø äà ñòàíåø. Àêî
èìàø 2000 ëåâà, çà 2000 ìîæå äà ñòàíåø [ïîðú÷èòåë]; àêî
èìàø 3000 ëåâà ­ çà 3000. Íî àêî íÿìàø, êàæè: “Íå ìîãà äà
ïîðú÷èòåëñòâóâàì, çàùîòî êîéòî ïîðú÷èòåëñòâóâà,
òðÿáâà äà ïëàùà.” Çàòóé ùå ñå ñïðåø è ùå êàæåø: “Íå
èñêàì äà ëúæà. Àç ñòàâàì ãàðàíò. Òðÿáâà äà çíàå, ÷å ùå
ïëàùàì.” ­ “Òè ìîæå ëè äà ïëàùàø?” ­ “Ùå âèäÿ. Èñêàì äà
áúäà ÷åñòåí. Ìîæå äà òè ãàðàíòèðàì, àìà àêî íàìåðÿ
îòíÿêúäå.” Íå ìîæå äà íàìåðèø. Àç íå èñêàì äà òóðÿì
äðóãèòå õîðà. Àêî ïî òîçè ïúò âúðâèòå, ðàáîòèòå ùå ñå
îïðàâÿò.
Ñåãà, êàêâî ðàçáðàõòå? Âèæòå õóáàâèòå íåùà, êîèòî
÷îâåê èìà, è ãè îöåíåòå. ×îâåê òðÿáâà äà îöåíÿâà ïîãðåøêèòå
ñè è äîáðîäåòåëèòå ñè. Âñÿêà ïîãðåøêà ÿ îöåíÿâàéòå. Òàçè
òâîÿ ïîãðåøêà ìîæå äà ñå ïðåâúðíå íà åäíà òâîÿ äîáðîäåòåë.
Åäèí âúãëåí, àêî èìàø çíàíèÿ, ìîæå äà ãî ïðåâúðíåø íà
äèàìàíò, íî òðÿáâà ãîëÿìî íàëÿãàíå, ãîëÿìà òîïëèíà. Âèå
ñåäèòå ïî íÿêîé ïúò, äà êàæåì, è êàçâàòå: “Àç íå ñúì ðàç-
ïîëîæåí äà ñâèðÿ.” Çàùî?
Âèå ïî íÿêîé ïúò âçåìàòå ñâåòñêàòà ìóçèêà. Àç ðàçãëåæ-
äàì ìóçèêàòà äðóãîÿ÷å. Àç ðàçãëåæäàì ìóçèêàòà â ñâåòà. Òî
ñà ãîëåìè óãîùåíèÿ. À òàêèâà ìóçèêàëíè óãîùåíèÿ ìàëöèíà
ìîæå äà ñè ïîçâîëÿò. Íèå íå ìîæå äà ïðàâèì òàêèâà óãî-
ùåíèÿ, êëàñè÷åñêè óãîùåíèÿ. Ìàëêè âå÷åðèíêè ìîæåì äà
äàäåì ñ æèòöå. Ãîëåìè óãîùåíèÿ, êàêòî òèÿ ìóçèêàíòè, óãî-
ùåíèÿ îò Áåòîâåí, óãîùåíèÿ îò Ìîöàðò, êëàñè÷åñêè ñèìôî-
íèè, òî ñà ãîëåìè ðàáîòè. Êîéòî å ñëóøàë Äåâåòà ñèìôîíèÿ

"!
íà Áåòîâåí, êàêâî å ðàçáðàë? Áåòîâåí íå ìîæà äà èäå
ïîâå÷å. Òîé, êàòî äîéäå, ñïðÿ íà Äåâåòàòà ñèìôîíèÿ è
êàêâîòî èìàøå äà êàçâà, ãî êàçà â Äåâåòàòà ñèìôîíèÿ. Íî
êàçâàì: Â ìóçèêàòà èìà åäíà ñòðàíà, ïîíåæå òÿ å åäíà
ñïîñîáíîñò. Àç âè ïðåïîðú÷âàì äà ïååòå, íî çà äà ïååòå,
òÿëîòî âè òðÿáâà äà áúäå çäðàâî, ñúðöåòî âè òðÿáâà äà
áúäå ðàçïîëîæåíî è óìúò âè òðÿáâà äà áúäå ðàçïîëîæåí, è
â òðèòå ñâÿòà òðÿáâà åäíîâðåìåííî äà ïååòå.
 óìñòâåíèÿ ñâÿò ñ ïåñíèòå ùå ïðîèçâåäåø ñâåòëèíà; â
äóõîâíèÿ ñâÿò ùå ïðîèçâåäåø òîïëèíà, à âúâ ôèçè÷åñêèÿ ñâÿò
ùå ïðîèçâåäåø ñèëà. Òà, àêî ìå ñëóøàòå, ïî íÿêîé ïúò ùå
îáðàçóâàì åäèí êëàñ, äà ïååòå òóêà. ×åñòî àç âè ñëóøàì
îòãîðå êàê ïååòå. Íî âèå ïååòå êàòî çàäúëæåíèå. Àç ñ÷èòàì,
â ìóçèêàòà ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå àáñîëþòíî ñâîáîäåí, íàïúë-
íî ñâîáîäåí, äà ñå íå ïëàøè îò íèêîãî. Íî êîìóòî îò âàñ äà
êàæà: “Èçïåé ìè äî, ñå ñòåñíÿâà. Àìà â äî-òî ñå ñúäúðæàò
èçâåñòíè òðåïòåíèÿ. Â äî-òî èìà íàé-ìàëêî 16 òðåïòåíèÿ.
Âñÿêî åäíî òðåïòåíèå îòãîâàðÿ íà åäèí òîí âúòðå. Íÿêîè
ñ÷èòàò 16, íÿêîè ­ 32 òðåïòåíèÿ. Òè èìàø åäíà èäåÿ. È òàçè
èäåÿ íå ìîæå äà ñå ðîäè, äîêàòî íå ïååø â ñåáå ñè äî. Íàé-
ïúðâî, îñíîâíàòà, ïîäáóäèòåëíàòà ïðè÷èíà íà äî-òî òðÿáâà
äà áúäå Ëþáîâòà, ïîñëå òðÿáâà äà äîéäå Èñòèíàòà è ïîñëå ­
Ìúäðîñòòà. Òðè îñíîâíè ïîäòèêà ùå èìà. Òîãàâà êîëêî îñòà-
âàò: êàòî èçâàäèì 3 îò 16, îñòàâàò 13 òðåïòåíèÿ. Âèå ùå äàäå-
òå õîä. Èçâåäíúæ êàê ùå âçåìåòå äî? Òðÿáâà äà èìàòå èçâåñò-
íà èäåÿ. Àç èñêàì äà ñå îñâîáîäèòå. Ñèðîìàõ ñúì, èñêàì äà
ñå îñâîáîäÿ ­ ùå ïîâèêàì Ëþáîâòà, ùå ïðîèçâåäà òîçè òîí
äî. Êàòî ãî ïðîèçâåäà, âåäíàãà ùå ñå èçìúòè ÿéöåòî. Òóé
ÿéöå âçåìàì. Åäíî êîêîøå ÿéöå âçåìà, äà ñè èçìúòè õóáàâî
ïèëåòî. Âñÿêîãà, êîãàòî çàïî÷âàòå åäíà ðàáîòà, êàêâàòî è
äà å, èçïåéòå åäíà ïåñåí. Èìàòå åäíà ïåñåí “Ãëåäàé äîáðå,
ñëóøàé äîáðå, ãîâîðè äîáðå”. Òîâà å åñòåñòâåíî. Íà ñåáå ñè
ñåãà êàæè: “Ãëåäàé äîáðå, ãëåäàé Èñòèíàòà! Ãîâîðè äîáðå!”
Íà êîãî ùå ãîâîðèø äîáðå? Íà Ëþáîâòà. “Ñëóøàé äîáðå!”
Òî å çíàíèåòî. Òðÿáâà äà èìàø çíàíèå. Òîãàâà ùå âçåìåø
âÿðíî òîíà. Êàê ùå èçïååòå äî? (Ó÷èòåëÿò ïåå: “Ãëåäàé äîá-
ðå, ñëóøàé äîáðå, ãîâîðè äîáðå, ãîâîðè, ãîâîðè, ãîâîðè äîáðå”.)
Ñàìî äàâàì åäèí ïðèìåð. Ìîæå äà ïåÿ ïî-õóáàâî, íå ñúì ñå

""
ðàçïÿë.
ß ñòàíåòå âñèíöà ïðàâè. Ùå çàòâîðèòå äÿñíàòà íîçäðà ñ
ëåâèÿ ïðúñò, ùå ïîåìàòå âúçäóõ è ùå áðîèòå äî 4. Ùå çà-
äúðæèòå âúçäóõà è ùå áðîèòå äî 16, ùå èçäèøàòå íàâúí è
ùå áðîèòå äî 8. 4 ­ ïðèåìàíå, 16 ­ çàäúðæàíå, 8 ­ èçäèøàíå.
Ïîåìàíå ñ ëÿâàòà íîçäðà, èçäèøàíå ñ ëÿâàòà. (Íàïðàâèõìå
óïðàæíåíèåòî.)
Òóé óïðàæíåíèå ùå ãî íàïðàâèòå, ïîíåæå àç ó÷àñòâóâàì.
Íàïðàâåòå ãî âñè÷êè, íå ñå îáëåíÿâàéòå. Ïîíåæå íèêîãà íÿìà
äà èìàòå ïî-äîáðè óñëîâèÿ äà ãî ïðàâèòå. Ùå ãî ïðàâèòå 2
ïúòè íà äåí, ñóòðèí è âå÷åð. Ùå ïðèñòúïèì êúì íÿêîè ìàëêè
ðàáîòè. Ïîòðåáíè ñà èçâåñòíè óïðàæíåíèÿ. Èìà íÿêîè íåùà,
íå ìîæåì äà ãè ïðèäîáèåì, äîêàòî íå ñå õàðìîíèðàòå. Âúâ
âñèíöà âè òðÿáâà äà ñå õàðìîíèðàò ìèñëèòå. Íå å ëåñíî äà
ñå õàðìîíèðà ÷îâåøêèÿò óì, ÷îâåøêèòå ÷óâñòâà è ÷îâåøêàòà
âîëÿ. Ïîíåæå èìà äà ñå áîðèì ñ âñè÷êèòå ìèíàëè õèëÿäè
ïîêîëåíèÿ, êîèòî ñà æèâåëè íå òúé êàêòî òðÿáâà. Ñåãà òðÿáâà
äà èçïðàâèì ìíîãî ðàáîòè. Íå ñå îáåçñúð÷àâàéòå.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

22-ðà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 28 ôåâðóàðè 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

"#
 ÑÚÂÚÐØÅÍÑÒÂÎÒÎ

Ñðÿäà, 5 ÷ ñóòðèíòà

“Îò÷å íàø”
“Ìîãà äà êàæà”

Ïèøåòå âúðõó òåìàòà: “Îòëè÷èòåëíèòå ÷åðòè íà âîäàòà

è âúçäóõà”.
Àêî âè ïîïèòàò êîÿ å îòëè÷èòåëíàòà ÷åðòà íà ïèÿíèöàòà,
êàêâî ùå êàæåòå? Åäíà îòëè÷èòåëíà ÷åðòà äà êàæåòå. Ïî
êàêâî ñå îòëè÷àâà åäèí ïèÿíèöà îò åäèí òðåçâåí ÷îâåê? Òðåç-
âåíèÿò ïî êàêâî ñå îòëè÷àâà è ïèÿíèöàòà ïî êàêâî ñå
îòëè÷àâà?  ïèÿíèöàòà èìà äâå ÷åðòè, êîèòî ñà ïîñòîÿííè.
Òîé èìà ãîëÿìî ïîñòîÿíñòâî ­ ïîñòîÿíñòâî â ïèåíåòî. Êàòî
ñòàíå ñóòðèí, âåäíàãà ïèå. Òîé å ïîñòîÿíåí è ïðè òîâà, òîé å
îòêðîâåí. Êàçâà: “Èìàòå ëè âèíî?” ­ âåäíàãà íà âúïðîñà,
çàîáèêàëêè íÿìà. Îíçè, êîéòî å ñâúðøèë ïî ïèÿíñòâî, ãîâîðÿ
çà ñâúðøèëèòå, íå çà îíåçè, êîèòî çàïî÷âàò ïúðâîòî îòäå-
ëåíèå íà ïèÿíñòâîòî, íî èìà ñâúðøèëè... Êàçâàòå: â êàêúâ
ñìèñúë ãîâîðÿ? Ïðåíîñåí ñìèñúë.
Ïèòàò ìå: “Êàê ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê íå ñå å ïðîÿâèë, íàëè
Õðèñòîñ å èäâàë? Íàëè Õðèñòîñ å ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê?” Êàê-
âî íåùî å ñúâúðøåíñòâî? Åäíà ìàøèíà ìîæå äà å ñúâúðøåíà
â ñâîÿòà ðàáîòà. Â êàêúâ ñìèñúë òðÿáâà äà ñå ïðèåìå åäèí
ñúâúðøåí ÷îâåê? Èìà åäíî ìåõàíè÷åñêî ñúâúðøåíñòâî. Íå-
ùàòà ìîæå äà áúäàò ñúâúðøåíè ìåõàíè÷åñêè, ìîæå äà áúäàò
ñúâúðøåíè îðãàíè÷åñêè è ïàê ìîãàò äà áúäàò ñúâúðøåíè
ïñèõè÷åñêè. Ñúâúðøåíñòâîòî â Áîæåñòâåíèÿ ñâÿò ðàçáèðà
ñúâñåì äðóãî íåùî, îòêîëêîòî îáèêíîâåíîòî ñúâúðøåíñòâî.
Àêî òåáå â åäíî îáùåñòâî íå òè äàâàò ìÿñòî äà ñå ïðîÿâèø,
ïèòàì: òèÿ õîðà ñúâúðøåíè ëè ñà? Ìîæå äà èìàò áëàãîðàçó-
ìèå. Ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê íå èñêà äà ñå áîðè. Äà êàæåì, êàêâî
ðàçáèðàòå ïîä åäèí ñúâúðøåí ïåõëèâàíèí? Äåòî ñå ÿâè, ïî-
áåæäàâà. Ùîì ãî ïîáåäÿò, ñúâúðøåíñòâîòî ñâúðøâà, íå å
"$
ñúâúðøåí. Ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê ñå îòëè÷àâà ñ òðè ÷åðòè. Òîé
öåíè æèâîòà. Ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê íèêîãà íå ìúðìîðè.  íåãî
ìúðìîðåíå íÿìà. Òîé íå çíàå êàêâî íåùî å ìúðìîðåíå. Òîé
íÿìà óñëîâèå äà ìúðìîðè. Âñè÷êî å íåãîâî, òîé íå ìîæå äà
êàæå, ÷å òîâà íÿìà. Âèå ñòå íåäîâîëíè, çàùî? Àêî åäèí ìåõà-
íèê å íåäîâîëåí îò ñâîÿ àâòîìîáèë, êúäå å ïðè÷èíàòà ­ â
àâòîìîáèëà èëè â íåãî? Ùîì å íåäîâîëåí, äà ïîïðàâè ñâîåòî
íåäîâîëñòâî. Íå âúðâè àâòîìîáèëúò êàêòî òðÿáâà. Ìîæå
ïðè÷èíàòà äà íå å â íåãî, íî ìîæå äà å â îíåçè, êîèòî ñà
ñúçäàëè àâòîìîáèëà. Àâòîìîáèëíèòå ôàáðèêè íÿêîé ïúò íå
ãè èçðàáîòâàò êàêòî òðÿáâà, ÷å øîôüîðúò ñå íàìèðà â íÿêîÿ
ìú÷íîòèÿ, êîëàòà íå ôóíêöèîíèðà êàêòî òðÿáâà.
Ïî íÿêîé ïúò âèå ñå íàìèðàòå â ìú÷íîòèÿ ñúñ ñåáå ñè.
Ìú÷íîòèèòå âè ìîæå äà áúäàò ôèçè÷åñêè, ìîæå äà áúäàò
äóõîâíè, ìîæå äà áúäàò îðãàíè÷åñêè âúòðå, ïúê ìîæå äà áú-
äàò è îò óìñòâåí õàðàêòåð. Íî òî îñòàâà åäíà èäåÿ íåðàç-
áðàíà.
Òîâà å ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê,
ïðåäñòàâåí â ãåîìåòðè÷åñêà ôîð-
ìà. Èäåÿòà íà æèâîòà ñåäè â ñúâúð-
øåíñòâîòî. Ñúâúðøåíñòâîòî íå å
åäíî ïîëîæåíèå ñòàòèñòè÷åñêî. Òî
íå ìîæå äà ñå îïðåäåëè. Ñúâúðøå-
íèÿò ÷îâåê âúâ âñåêè ìîìåíò íà
âðåìåòî è èçâúí âðåìåòî ïðàâè âñÿêî íåùî íàâðåìå. Íåñú-
âúðøåíèÿò, â íåãî èìà ðàçëèêà: òîé âñÿêîãà èëè çàêúñíÿâà,
èëè ìíîãî áúðçà. Íåñúâúðøåíèòå õîðà ñå îòëè÷àâàò ñ äâå
êà÷åñòâà: íÿêîè ìíîãî áúðçàò, äðóãè çàêúñíÿâàò ­ ìíîãî ñà
ëåíèâè. Ëåíèâèÿò å íåñúâúðøåí è êîéòî ìíîãî áúðçà, è òîé
å íåñúâúðøåí. Òîé áúðçà, ÷å îòèâà ïðåæäåâðåìåííî ­ ùå
÷àêà. Òîé îòèâà ïîëîâèí ÷àñ íà ãàðàòà ïî-ðàíî è òàì ùå
÷àêà, äà íå áè äà ïðîïóñíå âëàêà. Òàêà èçãóáâà âðåìåòî ñè.
Òîé òðÿáâà äà èäâà 2­3 ìèíóòè ïî-ðàíî, äà ìîæå âðåìåòî äà
ãî óïîòðåáè ðàçóìíî.
Çíà÷è êàçâàì, ÷å ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê îùå íå ñå å ïðîÿâèë.
Ñåãà íÿêîè êàçâàò, ÷å è Õðèñòîñ íå å ñúâúðøåí. Âèå íÿìàòå
ïîíÿòèå êàêâî íåùî å Õðèñòîñ. Ïèòàì ñåãà: Ñëúíöåòî ñúâúð-
øåíî ëè å? Ïîíåæå Ñëúíöåòî å ñâåòëî, âñè÷êè ìèñëÿò, ÷å

"%
òî å îáðàç íà ñúâúðøåíñòâî. Íî ó÷åíèòå õîðà çàïî÷íàõà
äà âèæäàò, ÷å è òî èìà ÷åðíè ïåòíà, íå å òàêà ñâåòëî,
êàêòî ãî âèæäàìå, íà ìíîãî ìåñòà èìà ãîëåìè ÷åðíè ïåòíà.
Íÿêîè îò òèÿ ïåòíà ñà ïî-ãîëåìè îò Çåìÿòà, íÿêîè 10, 15,
20 ïúòè ñà ïî-ãîëåìè. Íå å íàâñÿêúäå Ñëúíöåòî åäíàêâî
ñâåòëî, êàêòî ãî âèæäàìå. Íèå ìèñëèì ñâåòëèíàòà å
ñúâúðøåíñòâî. Íî êàêâè êà÷åñòâà èìà òîçè, ñâåòëèÿò
öâÿò?
Ñúâúðøåíèÿò ÷îâåê å îíçè, êîéòî íå ïðàâè íèêàêâè ïî-
ãðåøêè. Ùîì ïðàâè ïîãðåøêè, êàêâî òðÿáâà äà ïðàâè? Íå å
ñúâúðøåí. Òîãàâà òðÿáâà ëè äà ñå îñúæäàìå? Íå. Äà äîïóñ-
íåì, ÷å åäèí ôèëîñîô å ñúâúðøåí â ñâîèòå ðàçñúæäåíèÿ. Èëè
íÿêîé ïèñàòåë ïèøå ìíîãî äîáðå. Çíàå êúäå äà òóðè äóìèòå,
òî÷êèòå, çàïåòàèòå. Ñúâúðøåíèÿò ãðåøêè íå ïðàâè. Êàòî
ïèøå, ãðåøêè íèêúäå íÿìà äà íàïðàâè. Òóðåòå ãî íà åäíà
ïî-äîëíà ðàáîòà, äàéòå ìó åäíà ìîòèêà, ùå âèäèòå êîëêî
ïîãðåøêè ùå íàïðàâè. Ùå äîéäå äðóã, êîéòî å ïî-ñâåäóù,
ùå ìó êàæå: “Òè ìíîãî ïëèòêî ñè èçêîïàë, òàêà íå ñå êîïàå
äâà ïðúñòà ñ ìîòèêàòà, òðÿáâà ïîíå åäíà ïåäÿ ñ ìîòèêàòà äà
ñå èçêîïàå.”
Íÿêúäå âèå ñòå ñúâúðøåíè, íÿêúäå íå ñòå ñúâúðøåíè.
Êàê ùå îáÿñíèòå ñåãà ïðîòèâîðå÷èåòî? Çíà÷è íå ñòå áèëè â
òàçè îáëàñò, íå ñòå ÿ ïðîó÷âàëè. Íÿêîè êàçâàò, ÷å ÷îâåê òðÿá-
âà äà áúäå ìîðàëíî ÷èñò. Íî êàêâî îòíîøåíèå èìà ÷èñòîòàòà
ñïðÿìî ÷îâåêà? Íàé-ïúðâî, ÷èñòîòàòà â ÷îâåêà èìà îòíîøå-
íèå êúì òÿëîòî. Âñè÷êèòå ïîðè íà ÷îâåêà òðÿáâà äà áúäàò
îòâîðåíè, àêî èñêà äà áúäå çäðàâ. Àç íå ñúì áðîèë ïðîçîð-
öèòå íà ÷îâåøêîòî òÿëî, àç íå ñúì ãè ÷åë, íî âÿðâàì íà äðó-
ãèòå, êîèòî ñà ãè áðîèëè. Öèòèðàì äðóãèòå, êîèòî ñà ãè áðî-
èëè. È òå íå ñà ãè áðîèëè, çàùîòî äà ñåäíåø äà ïðåáðîèø 7
ìèëèîíà ïðîçîðöè íà ÷îâåøêîòî òÿëî, êîëêî âðåìå ùå âçå-
ìå? Âèå ìîæå äà ïðî÷åòåòå äî 1000 è âèæòå íà ÷àñîâíèêà
êîëêî âðåìå ùå âè âçåìå, äîêàòî ïðåáðîèòå äî 1000. Íàïðà-
âåòå òîãàâà åäíà ñìåòêà çà 7 ìèëèîíà äîêàòî ïðåáðîèòå,
êîëêî âðåìå ùå âè âçåìå. Èëè äàäàò òè äà ïðåáðîèø åäèí
ìèëèîí, à ãî ïðåáðîèø è äà íå òè ñòàíå ìú÷íî. Íÿêîé ïúò
ïðèÿòíî òè å äà ÷åòåø åäèí ìèëèîí çëàòíè ìîíåòè, ãîëÿìî
áîãàòñòâî äà ãî ÷åòåø. Äàäàò òè äà ÷åòåø åäèí ìèëèîí ïÿ-

"&
ñú÷íè çðúíöà èëè äàäàò òè äà ÷åòåø ðàçâàëåíè, ãíèëè ïëî-
äîâå. Äúðæàâàòà èñêà äà íàêàæå òåçè, êîèòî ïðîäàâàò ïëîäî-
âåòå, òóðÿò òå òåáå êàòî èíñïåêòîð åäèí ìèëèîí ãíèëè ïëîäî-
âå äà ïðåáðîèø, äà íàëîæèø åäíà ãëîáà. Ïèòàì: òàçè ðàáîòà
êàê ùå ÿ ñâúðøèø? Àç íå áèõ æåëàë äà âè ñå äàäàò åäèí
ìèëèîí äà ÷åòåòå, äàæå è 100 000, ïúê è 1000 ãíèëè ïëîäîâå.
10­20 äà ÷åòåø, êàêòî è äà å. À ïúê ãëåäàì íÿêîè îò âàñ òóê
ñòå ñïåöèàëèñòè. Âàñ âè òðåïåðè ñúðöåòî äà íàìåðèòå íÿêîè
ãíèëè ïëîäîâå. Êàòî ãè íàìåðèòå, óñìèõíå âè ñå ëèöåòî. Ãëå-
äàë ñúì òóê íÿêîè ñåñòðè, êàòî íàìåðÿò íÿêîé ãíèë ïëîä,
ñâåòíå èì ëèöåòî. À ïúê êàòî íàìåðÿò íÿêîé äîáúð ïëîä,
ñòàíàò ñåðèîçíè. Ñåãà êàê ùå ìè îáÿñíèòå çàùî ñåñòðàòà ñå
ðàäâà, êîãàòî íàìåðè ãíèëèÿ ïëîä è ñòàâà ñåðèîçíà, êîãàòî
íàìåðè äîáúð ïëîä? Åäâà ñåãà è àç çàïî÷âàì äà ãî èçó÷àâàì,
è çà ìåíå å åäíà òàéíà.
Äà îñòàâèì øåãèòå íàñòðàíà. Åäèí íàïðàâèë åäíà ïî-
ãðåøêà è ùåëè äà ãî îñúäÿò çà 10 ãîäèíè çàòâîð. Êàòî ãî
ñúäèëè, êàêâîòî è äà ãî ïèòàëè, òîé âñå îòãîâàðÿë: “Àìà ÷å
ãî êàçà.” Ïèòàò ãî: “Òè óáè ëè òîçè ÷îâåê?” ­ “Õúì, ÷å ãî
êàçà, õúì!” ­ “Íà êîå âðåìå ãî íàïðàâè?” ­ “Õúì, ÷å ãî êàçà,
õúì!” Êàêâîòî è äà ãî ïèòàëè, òîé îòãîâàðÿë âñå ïî òîÿ íà÷èí.
Ñúäèÿòà êàçâà: “Òîçè ÷îâåê å íåíîðìàëåí.” Íå ãî îñúæäàò,
êàòî íåíîðìàëåí. Àäâîêàòúò êàçâà: “Ñåãà ñïå÷åëèõìå äå-
ëîòî, ùå òðÿáâà äà ìè ïëàòèø.” ­ “Õàìà, ÷å ãî êàçà, õúì!”
Òîé ïðèëàãà è êúì íåãî ñúùîòî.
Òîâà íå å íàóêà. Êîãàòî íå îáè÷àø íÿêîé ÷îâåê è êàòî
òè êàæàò, ÷å èçâúðøèë íÿêàêâà ïîãðåøêà ­ òîâà [å] åäèí
ãíèë ïëîä ­ òåáå òè ñòàíå ïðèÿòíî. Êàòî íå îáè÷àø ÷îâåêà,
êàæàò òè íÿêàêâà äîáðîäåòåë çà íåãî ­ ñòàíåø âåäíàãà ñåðèî-
çåí. Íàëè å òàêà? Ôàêò å, íî äà ñå îáÿñíè ïñèõîëîãè÷åñêè.
Çàùî ñå ðàäâà ÷îâåê íà ïîãðåøêàòà íà åäíîãî, êîãîòî íå
îáè÷à, à ïðè äîáðîòî, êîåòî ïðàâè, ñòàâà ñåðèîçåí? Ïúðâî,
îíçè, êîéòî ñå ðàäâà íà ïîãðåøêàòà, òîé å äÿâîëúò. Àêî òè
ñå çàðàäâàø, äÿâîëúò â òåáå ñå ðàäâà. Ùîì êàæåø äîáðîòî
çà åäíîãî, êîãîòî íå îáè÷àø, äÿâîëúò ñòàâà ñåðèîçåí. Çàùî
äÿâîëúò ñå ðàäâà? Ðàäâà ñå, êàòî ïðàâèòå ïîãðåøêè, ïîíåæå
êàçâà: “Êàòî ïðàâè ïîãðåøêè, òîé å â ìîèòå ðúöå.”
Ñëóæèë åäèí âÿðâàù ïðè åäèí ãîñïîäàð, êîéòî å áåçâåð-

"'
íèê. Ñëóãàòà ñå êàçâàë Ñòîÿí. Êàçâà ìó ãîñïîäàðÿò:
“Ñòîÿíå, òè ñè âÿðâàù, â Ãîñïîäà âÿðâàø, ïúê ïîñòîÿííî
òå ìú÷è äÿâîëúò. Àç íå ìîãà äà ðàçáåðà òîâà. Àç íè â
Ãîñïîäà âÿðâàì, ïúê äÿâîëúò íå ìå ìú÷è, íèêîé íå ìå ìú÷è.
Àç ñå ÷óäÿ ñ âàñ, êàêâà âÿðà èìàòå. Íèå áåç âÿðà æèâååì ­
íèêîé íå íè ìú÷è. Âèå ñ âÿðà æèâååòå è âñå èìà íÿêîé äà âè
ìú÷è.” Íàìåðèë ñå Ñòîÿí â òðóäíî ïîëîæåíèå. Ôàêò å, ÷å
âÿðâàùèòå ãè ìú÷è íåùî. Ãîñïîäàðÿò íà Ñòîÿí áèë ëîâåö
è åäèí äåí îòèâàò íà ëîâ çà ïàòèöè, çèìíî âðåìå áèëî.
Ãðúìâà è óáèâà äâå ïàòèöè, êîèòî ïàäàò íà çåìÿòà. Åäíà
ðàíèë è òè÷à ïîäèð íåÿ, ñòðåëÿ. Ñòîÿí êàçâà: “Ãîñïîäàðþ,
çàùî ãîíèø òàçè ïàòèöà, çàùî íå âçåìåø óáèòèòå?” Êàçâà:
“Òàÿ íå å äîóáèòà è òè÷àì ïîäèð íåÿ.” ­ “È òåáå äÿâîëúò
íå òå çàñÿãà, çàùîòî òè ñè îò óáèòèòå, òîé òå èìà âúâ
âëàñòòà ñè. Àç ñúì ðàíåí, ÷å ìåíå ìå ãîíè. Àç áÿãàì, èìàì
ìàëêî æèâîò, áÿãàì, çà äà ñïàñÿ æèâîòà ñè. Òè ñè âúðçàí
îò äÿâîëà, íÿìà êàêâî äà òå èçìú÷âà.” Ùîì äÿâîëúò íå òå
èçêóøàâà, âèå ñòå íåãîâè. Ùîì âè èçêóøàâà, íå ñòå íåãîâè.
Ùîì äîéäå èçêóøåíèåòî, ùîì äîéäå ñòðàäàíèåòî, â
ðúöåòå íà äÿâîëà íå ñòå. Âñè÷êè îíèÿ, êîèòî ñòðàäàò, íå
ñà íà äÿâîëà. Êîèòî íå ñòðàäàò, òå ñà ñ äÿâîëà íàåäíî.
Òúé îòãîâîðèë Ñòîÿí. Òàêà ìó äîøëî íà óì íà Ñòîÿíà.
 ñúâúðøåíèÿ ÷îâåê, ëúæà â íåãî íÿìà. Äà èçíóäâà õîðàòà
­ íÿìà òàêîâà íåùî. Äà èçîáëè÷àâà ìèñëèòå, æåëàíèÿòà è
ïîñòúïêèòå ­ íÿìà. Òîé å ïðÿì â ñåáå ñè. Íå îòâúí äà êàæå:
“Àç íàïðàâèõ åäíà ïîãðåøêà, èçâèíè.” Òîé íå ñå èçâèíÿâà, çà-
ùîòî íèêîãà íå îñòàâÿ íåãîâèòå ïîãðåøêè äà èçëÿçàò íà ïà-
çàðà. Áîã, Êîéòî å ñúâúðøåí, íàïðàâè ÷îâåêà. Êàê ùå îáÿñ-
íèòå, çàùî ÷îâåê ãðåøè? Òîçè, êîãîòî Áîã íàïðàâè, ãðåøè.
Êàê ùå îáÿñíèòå ïðåãðåøåíèÿòà íà ÷îâåêà? Âòîðèÿò ÷îâåê
ãðåøè, ïúðâèÿò íå ãðåøè. Èìà äâå òâîðáè íà ñâåòà ­ åäíàòà å
íà ôèçè÷åñêîòî ïîëå è îòòàì çàïî÷âà ïðåãðåøåíèåòî. Ïúð-
âèÿò ÷îâåê, êîãîòî Áîã íàïðàâè, ñúãðåøè è ïúðâàòà æåíà, êî-
ÿòî íàïðàâè, è òÿ ñúãðåøè. Íåïîñëóøàíèå â òÿõ ñå ÿâè. Àäàì
íå ïîñëóøà Áîãà, Åâà íå ïîñëóøà Àäàìà è íå ïîñëóøà Áîãà.
Àäàì íå ïîñëóøà Áîãà, à ïîñëóøà æåíà ñè, äðóãàðêàòà ñè
ïîñëóøà. È Åâà íå ïîñëóøà Áîãà, à ïîñëóøà îíçè ÷åðíèÿ àäåïò.
Êîè áÿõà ïðè÷èíèòå, ÷å òå íå ïîñëóøàõà Áîãà? Âñÿêîãà,

"
êîãàòî å âúïðîñúò çà íåïîñëóøàíèåòî, ÷îâåê èñêà äà çíàå.
Ñåãàøíèòå õîðà êàêâî ñïå÷åëèõà îò íåïîñëóøàíèåòî? Àêî
åäèí ó÷åíèê å â ó÷èëèùåòî, èìà âå÷å óñëîâèÿ äà áúäå âå÷å
áëàãîïðèÿòåí íà ó÷èòåëèòå, äà ãî ïîäèãíàò. Àêî íå ñëóøà,
ìîæå äà ãî èçêëþ÷àò. Èìà èçâåñòíè ñúîáðàæåíèÿ, íî òîé å
ñúùèÿò çàêîí. Âëåçåø â åäèí ñâÿò, äåòî âñè÷êèòå õîðà ñà
ñâîáîäíè, êóëòóðíè. Ïèòàì: Íà ñâîáîäíèÿ ÷îâåê ïîçâîëåíî
ëè ìó å äà ïðàâè ïîãðåøêè? Âçåìåòå åäèí ïåâåö, êîéòî èìà
îòëè÷åí ãëàñ ­ ïîçâîëåíî ëè ìó å äà ïðàâè ïîãðåøêè? Àêî
ïðàâè ïîãðåøêè, êúäå å ïðè÷èíàòà? Àêî ïðàâè ïîãðåøêè,
ìîæå äà èìà íÿêàêâè ïðè÷èíè. Àêî íàïðàâè ïîãðåøêè â ïå-
åíåòî, ïðè÷èíàòà ìîæå äà ñåäè â ÿäåíåòî ìó. ßë íåùî. Èëè
ïúê ïî÷óâñòâóâàë íåùî, êîåòî å ïîâëèÿëî, èëè å ïîìèñëèë
íåùî. Êàçâàì, ÷å ïðè÷èíàòà ìîæå äà áúäå ÿäåíåòî èëè äèøà-
íåòî, èëè åëåêòðè÷åñòâîòî, èëè ìàãíåòèçìúò, êîèòî
ìèíàâàò ïðåç íåãîâàòà íåðâíà ñèñòåìà. Òå ñà ïîâëèÿëè íà
ãúðëîòî ìó. Àêî å ÿäåíåòî, òîâà çàâèñè îò íåãîâèòå
ïîñòúïêè. Àêî å äèøàíåòî, òîâà å íåãîâàòà
÷óâñòâèòåëíîñò. Àêî å åëåêòðè÷åñòâîòî è ìàãíåòèçìúò,
òîâà å íåãîâàòà ìèñúë. Ñâúðçàíè ñà òå. Ïîâëèÿëè ñà íà
ãúðëîòî è òîé íå ìîæå äà âëàäåå ñâîÿ ãëàñ. Äà êàæåì, íÿêîé
ïúò âèå ñå íàïúâàòå äà ãîâîðèòå ïî-âèñîêî, äà âè ÷óÿò
íàäàëå÷å. Êîãàòî êàçâàòå íåùî ìíîãî èíòèìíî, îò îñîáåí
õàðàêòåð, ãîâîðèòå ñúâñåì òèõî. (Ó÷èòåëÿò èìèòèðà ÷îâåê,
êîéòî ãîâîðè òèõî.) ×óõòå ëè ãî? Àç äà âè ãî ïðîòúëêóâàì:
“Êàçàõà ìè íåùî ìíîãî âàæíî, èíòåðåñíî ìè êàçàõà. Ñëó÷èëî
ñå íåùî ÷óäíî, àìà íèêîé äà íå ãî çíàå!”
Åäíà áàáà Ñòàíà, áàáà Ñòàíà ­ ñòàðàòà ðåïîðòüîðêà
íà âåñòíèêà âúâ Âàðíà, íèçêî ÿ íàðè÷àò “ãëàâíàòà
ðåïîðòüîðêà” â ñåëî ­ êàòî ñòàíå íåùî â ñåëî, èäå â íÿêîÿ
êúùà è êàçâà: “Ùå âè êàæà åäíî íåùî, íèêîìó äà íå ãî
êàçâàòå. Ñàìî íà âàñ ãî êàçâàì.” Îòòàì âúâ âòîðà êúùà
ùå èäå è êàæå: “Ñàìî íà âàñ ùå ãî êàæà, ÷óäíî íåùî å
ñòàíàëî, íèêîìó äà íå ãî êàçâàòå. Ñàìî íà âàñ ãî êàçâàì.”
Õîäè îò êúùà íà êúùà, ñàìî íà òÿõ ãî êàçâà è öÿëîòî ñåëî
ãî êàçâà. È òÿ ïèòà: “Êîé ðàçïðàâè òîâà íåùî? Àç ñàìî íà
åäíî ìÿñòî ãî êàçàõ. Êîëêî ëîøè ñà òåçè õîðà. Äà íå êàæåø
íåùî íà õîðàòà, ùå ãî ðàçïðàâÿò íà âñè÷êè!”

"
 Àç ñúì ñúâúðøåí ÷îâåê, çàùîòî íå èñêàì äà êàæà íèòî
åäíà ëúæà. Èñêàì äà âè ïðåäñòàâÿ ðàáîòàòà êàêòî å, ïðåä-
ñòàâÿì âè áàáà Ñòàíà êàêâàòî å. Àêî âè ÿ ïðåäñòàâÿ êàêâàòî
íå å, ÷å ñåäè ñåðèîçíà, íå å òàêà. Êàçâàòå: “Çàùî Ó÷èòåëÿò
òàêà ïðåäñòàâÿ?” ×å, áàáà Ñòàíà âè ïðåäñòàâÿì. Íÿìà äà âè
ïðåäñòàâÿ áàáà Ñòàíà ñ âäèãíàòà ãëàâà. Ùå ïðåäñòàâÿòå âÿð-
íî íåùàòà. Íÿêîè ïðè ìåíå äîéäàò, èñêàò äà ñå ïîêàæàò ìíîãî
ñåðèîçíè. ×å, êàêâî íåùî å ñåðèîçíèÿò ÷îâåê? Ðåëèãèîçíèÿò
÷îâåê? Ðåëèãèîçíèÿò ÷îâåê å çàèíòåðåñîâàí, òîé å êàòî âëþ-
áåíèÿ ìîìúê. Òîé êàòî ñëóøà äà êàæàò íåùî çà íåãîâàòà âúç-
ëþáëåíà: “Êàêâî ùå ìè êàæåòå? Êúäå ÿ âèäÿõòå, íà êîå ìÿñ-
òî?” Àç ãîâîðÿ çà îíåç âëþáåíè, êîèòî ñà ÷èñòîñúðäå÷íè. Èìà
åäíè âëþáåíè, êîèòî ñå ïîêàçâàò, ÷å íèùî íå ãè èíòåðåñóâà.
×îâåê òðÿáâà äà ìÿçà íà ïðèðîäàòà ­ åñòåñòâåí âúâ âñè÷-
êè ñâîè ïðîÿâëåíèÿ. Ðàçáèðà ñå, àç êàòî ïðåäñòàâÿì òèÿ ðà-
áîòè, òàêà ñå èæäèâÿâà* ïîâå÷å åíåðãèÿ è ìîæå äà ìå ïèòàòå:
“Êúäå îòèäå òàçè åíåðãèÿ?” Àç òðÿáâà äà ðàçïðàâÿì, ÷å êàòî
ïðåäñòàâÿõ áàáà Ñòàíà, òðÿáâàøå ïîâå÷å åíåðãèÿ, äà ÿ ïðåä-
ñòàâÿ, äà êàæà èñòèíàòà. Êàòî ïðåäñòàâÿì áàáà Ñòàíà,
äîñòà åíåðãèÿ òðÿáâà. Ãîëÿìî èçêóñòâî å. Âèå ïðåäñòàâÿëè
ëè ñòå áàáà Ñòàíà? ß ñòàíåòå äà ìè ÿ ïðåäñòàâèòå. Âñåêè
åäèí îò âàñ ìîæå äà ïðåäñòàâè áàáà Ñòàíà. Àêî âè êàæàò
íåùî ïðèÿòíî, âèå ñòàâàòå ñåðèîçíè. Ñàìî äà âè êàæàò íÿêîÿ
äóìà è âèå ñòàâàòå ñåðèîçåí, îñîáåíî íàáðú÷êâàíå ñòàâà íà
ëèöåòî, íåäîâîëåí å. Î÷èòå ñå ñâèâàò, óñòàòà å äåôîðìèðàíà
è ëèöåòî å äåôîðìèðàíî. Çíà÷è ñúðöåòî ðàáîòè. Êîãàòî èìà
íåäîâîëñòâî â óìà ñè, òîãàâà èìà åäíà ïîëèòèêà, åäíà ãúíêà,
åäíî ñâèâàíå, êàêòî ìå÷êàòà, êîÿòî å íàìèñëèëà äà ÿäå íÿêîãî.
Êàòî ñðåùíå íÿêîãî, êîãàòî ðåøèëà äà ÿäå ­ àç äà âè êàæà
êîãà åäíà ìå÷êà ðåøèëà äà âè ÿäå èëè íå, äà áÿãàòå: àêî çàïî÷-
íå äà ñè ãëàäè êîçèíàòà, òÿ å íàìèñëèëà äà òå ÿäå. Êàçâà: “Ùå
ñå íàìàæà.” Êîãàòî íÿìà äà òè ïðè÷èíè íèêàêâà âðåäà,
íàõîõîðè ñè êîçèíàòà, ùðúêíå, âçåìà åäèí ñòðàøåí âèä, ïîñëå
òå ïëþå, ïëþå è ñè çàìèíå. Êîãàòî ùå òå ÿäå, ãëàäè ñè
êîçèíàòà, ïëþåíå íÿìà. Äîéäå, åäèí óäàð è íà çåìÿòà òå
ïîâàëè, ñìó÷å òè êðúâòà è ñå ñâúðøè ðàáîòàòà. Òúé ïðàâè
ìå÷êàòà.

* èæäèâÿâàì ­ äèàë. èçðàçõîäâàì.

"
 Òà êàçâàì: Ñúâúðøåíñòâî â Õðèñòà èìàøå, òóê ó÷åøå
íåùà, êîèòî íå çíàåøå. Âèå ùå êàæåòå: “Êàê òúé ñúâúðøå-
íèÿò äà íå çíàå?” Õðèñòîñ äîéäå äà èçó÷àâà åäèí ñâÿò, êîéòî
Òîé íå å ñúçäàë. Òîé äîéäå â åäèí ñâÿò, êîéòî áåøå ñúçäàäåí
÷ðåç Íåãî, Òîé äîéäå äà âèäè êàê å ñúçäàäåí. Áîã ñúçäàäå
[òîçè] ñâÿò è âèå ñâúðçâàòå Õðèñòà ñ Îíçè, Êîéòî å ñúçäàë
ñâåòà. Òîé ñàì êàçâà: “Íèêîé íå ìîæå äà äîéäå ïðè Ìåíå,
àêî Îòåö Ìè íå ãî å ïðèâëÿêúë.” Âèå ñåãà ïðàâèòå ïúðâàòà
ïîãðåøêà. Âèå ìèñëèòå, ÷å êàòî ñòå ïðèâëå÷åíè ïðè Õðèñòà,
êàçâàòå, ÷å Õðèñòîñ âè å ïðèâëÿêúë. Èìàòå åäíà ãðåøêà îò
Íåãîâîòî ñòàíîâèùå. Òîé êàçâà: “Íèêîé íå ìîæå äà äîéäå
ïðè Ìåíå, àêî Îòåö Ìè íå ãî å ïðèâëÿêúë ñ ëþáîâòà. È
íèêîé íå ìîæå äà îòèäå ïðè Îòöà, àêî Àç íå ìó ïîêàæà ïúòÿ.”
Âèå êàçâàòå: “Àç íàìåðèõ Áîãà.” Âèå íå ãîâîðèòå èñòèíàòà.
Àêî âèå ñòå íàìåðèëè Áîãà, âèå òðÿáâà äà áúäåòå íà ìÿñòîòî
íà Õðèñòà. Ùîì íå ñòå ïðè Õðèñòà, òîãàâà êàê ñòå íàìåðèëè
Áîãà? Àêî ñòå îòèøëè ïðè Õðèñòà, çíà÷è Áîã âè å ïðèâëÿêúë.
Àêî ñòå íàìåðèëè Áîãà, òîãàâà Õðèñòîñ âè å ïîêàçàë ìÿñòîòî.
Òî ñà ðàçñúæäåíèÿ. Âèå ãè ïðîïóùàòå òèÿ ðàçñúæäåíèÿ
è òîãàâà ðàçñúæäåíèÿòà âè íå ìîãàò äà áúäàò âåðíè. Âèå íå
ìîæå äà èäåòå ïðè Õðèñòà áåç ëþáîâòà íà Áîãà, àêî Òîé íå
âè å ïðèâëÿêúë. Âèå íå ìîæåòå äà íàìåðèòå Áîãà, àêî Õðè-
ñòîñ íå âè å ïîêàçàë ïúòÿ. Òîé å èçëÿçúë îò Îòöà. Òîçè ïúò,
ïî êîéòî èçëÿçúë, Òîé ãî çíàå. Çíà÷è Òîé ìîæå äà âè ïîñî÷è
ïúòÿ. Âèå ùå êàæåòå: “Àç ìîæå äà íàìåðÿ ïúòÿ.” Õóáàâî,
àêî âèå ìîæå äà íàìåðèòå ïúòÿ, àç âè èçïðàùàì äî Ëóíàòà,
íàìåðåòå ñè ïúòÿ. Íÿêîè îò âàñ, êîèòî ñòå ìíîãî ó÷åíè, äàâàì
âè ñâîáîäåí áèëåò äî Ëóíàòà. Íå âè ïîêàçâàì ïúòÿ ­ ñàìè äà
ñè íàìåðèòå ïúòÿ äî Ìåñå÷èíàòà. Êàê ùå èäåòå? Âèå êàçâàòå,
÷å íàâñÿêúäå ìîæå äà èäåòå è âñè÷êî ìîæå äà íàïðàâèòå.
Êàçâàì äà èäåòå äî Ëóíàòà. Íàëè âñè÷êî ìîæå äà íàïðàâèòå?
Ïúê ìîæå äà âè äàì äðóã áèëåò äî Âåíåðà, äî Ñëúíöåòî.
Êàê ùå èäåòå, êàæåòå ìè. Ìîæå äà âè êàæà: “Äàâàì âè ñâîáî-
äåí õîä äà èäåòå äî Àìåðèêà.” Èëè äà èäåòå â Àíãëèÿ. Ñåãà
ìîæå ëè äà èäåòå â Àíãëèÿ? Êîëêî îôèöèàëíîñòè, ùå
èçâàæäàø ïàñïîðò, ðàçíè ïîçâîëèòåëíè, ÷å òðÿáâà äà èìàø
âàëóòà. Ñåãà ïàðè òðÿáâàò. Êàê ùå èäåø áåç ïàðè? Äà èäåø
â Àìåðèêà òðÿáâàò íàé-ìàëêî äà èìàø 500 äîëàðà â çàïàñ.

"!
Êàòî ñëèçàø íà àìåðèêàíñêèÿ áðÿã, 500 äîëàðà òðÿáâàò,
50 000 íàøè ïàðè. Ñïîðåä âåñòíèöèòå, êàêòî å òóðåí
êóðñúò íà äîëàðà, íå å âåðåí. Îôèöèàëíî å 82 ëåâà, à
íåîôèöèàëíî å 140 ëåâà. Çàùî å ñåãà îôèöèàëíî 82, à
íåîôèöèàëíî ­ 140 ëåâà? Îíåçè îò ÷åðíàòà áîðñà ãî çíàÿò
òîâà íåùî. Â êóðñà íà äúðæàâàòà å 82 ëâ.
Òà êàçâàì ñåãà: È âèå ìîæå äà íàïðàâèòå èçâåñòíè
àíàëîãèè. Åäèí äåí, êàòî ñòàíåì ñúâúðøåíè, ùå áúäåì â
ñúñòîÿíèå äà èäåì äî Ìåñå÷èíàòà. Õðèñòîñ, êàòî
âúçêðúñíà, ñòàíà ñúâúðøåí. Ó÷åíèöèòå õîäèõà è âèäÿõà
Íåãîâîòî ñúâúðøåíñòâî, è òîé èì ãî ïîêàçà, êàòî ñè
çàìèíà îò Çåìÿòà, íå êàòî äîéäå íà Çåìÿòà. Êàòî äîéäå
íà Çåìÿòà, ïîêàçà ñâîåòî ñúâúðøåíñòâî â òúðïåíèå è
äîíÿêúäå ïîêàçà ñàìî åäíà Ñâîÿ ñëàáîñò, ïúðâàòà Ìó
ñëàáîñò. Êîÿ áåøå ïúðâàòà ñëàáîñò íà Õðèñòà? ×å êàòî
Ìó òóðèõà êðúñòà, Òîé ãî íîñè è ïîñëå ïàäíà íà åäíî
ìÿñòî, íå ìîæà äà ãî íîñè. Äîéäå äî åäíî ìÿñòî, îñòàâè
êðúñòà, íå ìîæà äà ãî íîñè. Êàêâî ùå êàæåòå íà òóé îò-
ãîðå? Âèå ùå öèòèðàòå ìîèòå äóìè, ÷å ñàì Õðèñòîñ õâúð-
ëèë êðúñòà. Àç òúëêóâàì ñåãà. Òîé íîñè êðúñòà äî åäíî
ìÿñòî è êàòî ðàçñúæäàâàøå, äîéäå äî åäíî çàêëþ÷åíèå,
êàçâà: “Òî íå å ãåðîéñòâî äà íîñèø êðúñòà. Äà íîñèø äúðâåí
êðúñò, áåçïðåäìåòíî å.” Êàçâà: “Äàéòå íåùî ïî-ñåðèîçíî.”
Êàòî õâúðëè äúðâåíèÿ êðúñò, Õðèñòîñ íàìåðè èñòèíñêèÿ
êðúñò. Êàçâà: “Ñ òàêèâà äåòèíñêè ðàáîòè íÿìà êàêâî äà
ñå çàíèìàâàì.” È òîé íàðàìè îíçè èñòèíñêèÿ êðúñò. Êàçâà:
“Îïèòàéòå Ìå ñåãà.” Êàçâàò ìó: “Ñëåç òè îò êðúñòà, íàëè
ñè îò ñúâúðøåíèòå õîðà? Êàçâàø, ÷å ñè Ñèí Áîæè.” Êàçâàì:
Ñúâúðøåíñòâîòî íà Õðèñòà ñåäè â òîâà, ÷å Îíçè, Êîéòî
áåøå ñ íåãî, êàçâà: “Íåêà Òå çàêîâàò, íåêà âèäÿò êàê ùå
óìðåø, íåêà Òå çàðîâÿò, òîãàâà Òè ùå ïîçíàåø, ÷å Àç ñúì
Áîã, Êîéòî Òå ðúêîâîäè, è ùå Òå èçáàâÿ.” Ñúâúðøåíñòâîòî
íà Õðèñòà å âúâ âúçêðåñåíèåòî.
Ñúâúðøåíñòâîòî ñå ïðîÿâÿâà, êîãàòî ÷îâåê è Áîã ñà â
åäíî. Íå ìîæå äà áúäåø ñúâúðøåí áåç Áîãà. Áîã íå ìîæå äà
ñå ïðîÿâè, àêî òè íå ñúãëàñóâàø ñâîÿòà âîëÿ ñ Áîæèÿòà Âîëÿ.
Âèå íèêîãà íå ìîæåòå äà áúäåòå ñúâúðøåíè, àêî íå ñúãëàñó-
âàòå âàøàòà âîëÿ ñ Áîæèÿòà Âîëÿ. Íèêîé íå ìîæå äà ñòàíå

""
ñúâúðøåí áåç Áîãà. Òîâà ñà èçâîäè. Òîâà å îïèòíîñò, êîÿòî
ùå èìàòå çà áúäåùå äà ïðîâåðèòå. Âúâ âñåêè äàäåí ìîìåíò,
âñÿêî èçïèòàíèå, êàêâîòî è äà å èçïèòàíèåòî, òè íå ìîæå äà
ðàçðåøèø êàêâàòî è äà å ìú÷íîòèÿ â ñâåòà, àêî íå ñâúðæåø
ñâîÿòà âîëÿ ñ Áîæèÿòà Âîëÿ. Áîã å ñúçäàë ñâåòà è òè ùå ñå
îòíåñåø äî Íåãî êàê òðÿáâà äà ñå ðàçðåøè òàçè ìú÷íîòèÿ.
Òÿ å ìú÷íîòèÿ, ïîíåæå õîðàòà íå ñà èçïúëíèëè ñâîÿòà äëúæ-
íîñò êàêòî òðÿáâà. Âçåìåòå åäèí â ñ÷åòîâîäñòâîòî, òðÿáâà
äà óðåäè ôèíàíñîâèòå ñìåòêè íà åäèí çàãàçèë òúðãîâåö. Ñ
äíè ùå ñå ðîâè â êíèãèòå, äîêàòî íàìåðè è îïðàâè âñè÷êèòå
ïîãðåøêè, äà òóðè âñè÷êî â ðåä è ïîðÿäúê.
Çàïðèìåð âèå òóê ìè ãîâîðèòå ñàìî çà ëþáîâòà. Êàêâî
íåùî å ëþáîâòà? Òóé èçðå÷åíèå “Êàêâî íåùî å ëþáîâòà?”
íå å ïðàâèëíî. (Ó÷èòåëÿò ãî èçãîâîðè ñèëíî.) Òðÿáâàøå äà
ãî êàæà òèõî. Ñåãà, êàòî îáè÷àòå íÿêîãî è òîé âè ñå ñúðäè,
âèå ìó ãîâîðèòå òèõè÷êî: “Íÿìà äà ìè ñå ñúðäèø, àç òåáå òå
îáè÷àì.” Íà äðóãèòå ùå êàæåòå: “Íå ìó îáðúùàéòå âíè-
ìàíèå”, íî ñàìî íà íåãî ùå êàæåòå: “Ñàìî Âàñ Âè îáè÷àì.”
Äà íå çíàå íèêîé. “Çà òåáå èìàì âèñîêî ìíåíèå, òè ñè ìíîãî
óìåí. Íå îáðúùàé âíèìàíèå íà òèÿ.” Íÿêîé êàçâà: “Àç ãè
ïðèìèðèõ, ðàáîòàòà å îãëàäåíà. Âñè÷êî å õóáàâî.” Åäíà ñåñ-
òðà äîéäå è ìè ðàçïðàâÿ, êàçâà: “Ïðèìèðèõ ãè, Ó÷èòåëþ, ïî
áðàòñêè ñè æèâåÿò áðàòúò è ñåñòðàòà, òàêàâà õàðìîíèÿ.” Íà
âòîðèÿ äåí ãëåäàì, òå ñå áèÿò äâàìàòà. Íå ñàìî âèå, íî è
öåëèÿò ñâÿò å ïúëåí âñå ñ îïðàâåíè ðàáîòè. È åäíà íå å
îïðàâåíà, âñè÷êè ñà îïðàâåíè. Ðàáîòèòå íå ñà îïðàâåíè, èìà
íåùî, êîåòî êóöà.
×îâåê òðÿáâà äà îáè÷à, çà äà îïðàâè âñè÷êèòå ñè êðèâè
ðàáîòè. Òî å îãúíÿò, êîéòî å ïîòðåáåí çà æåëÿçîòî, çà äà
ìîæå äà ñå èçïðàâè êðèâîòî æåëÿçî. Ïîíåæå òóé æåëÿçî,
àêî íå ñå íàãîðåùè, íå ìîæå äà ñå èçïðàâè. Àêî ñå íàãîðåùè
èëè àêî ñå ñòîïè, ìîæå äà ñå èçïðàâè. Êàçâàì: Ëþáîâòà å
íåîáõîäèìà â ñâåòà, çà äà ìîæå äà ñå èçïðàâÿò ìèíàëèòå
ïîãðåøêè. Íå ñàìî äà ñå èçïðàâÿò ïîãðåøêèòå, íî êàòî ñå
èçïðàâÿò, äà ñå âíåñå íåùî íîâî. Íå ñàìî ëþáîâòà ùå íè
çàñòàâè äà èäåì äà íàìåðèì áåäíèòå, ñòðàäàùèòå, íî òàçè
ëþáîâ ùå íè çàñòàâè äà èäåì äà âçåìåì õðàíà, äà èäåì è äà
óñëóæèì. Íå ñàìî ìàéêàòà òðÿáâà äà ðîäè åäíî äåòå, íî íà

"#
òóé äåòå ëþáîâòà ùå äîíåñå âñè÷êèòå íåîáõîäèìè
ìàòåðèàëè, êîèòî ñà íåîáõîäèìè çà îòãëåæäàíåòî íà
äåòåòî. Òà êàçâàì: Íå ñàìî äà íîñèòå åäíà âåëèêà èäåÿ.
Êàçâàòå: “Àç èìàì âåëèêà èäåÿ, îòëè÷íà èäåÿ.” Íî òàçè
èäåÿ òðÿáâà äà ÿ îòãëåäàòå. Òàçè èäåÿ âèå òðÿáâà äà ÿ
îòãëåäàòå íå ñàìî çà Çåìÿòà, íî òàçè èäåÿ, òÿ ùå âè
òðÿáâà è çà áúäåùå.
Àêî âèå íå ñâúðæåòå âàøàòà âîëÿ ñ Âîëÿòà Áîæèÿ, êîé
ùå âè áúäå êðèâ? Íà êàêâî ùå ðàç÷èòàòå âèå? Àç âè îáè÷àì.
Àç ðàçñúæäàâàì. Òèÿ õîðà Áîã ãè å ïðèâëÿêúë êúì ìåíå.
Êàêâî èñêà Áîã îò ìåíå? Àç òðÿáâà äà èì ïîêàæà ïúòÿ, äà
ãî íàìåðÿò Íåãî òàì, îòäåòî àç ñúì èçëÿçúë. Êàçâàì: Òîçè å
ïúòÿò, õâàíåòå òîçè ïúò, îò êîéòî àç ñúì èçëÿçúë. È âèå,
êàòî èäåòå, ùå ñå âúðíåòå äà ìè êàæåòå êàêâî ñòå âèäåëè.
Âèå òðÿáâà äà äîéäåòå ïðè ìåíå, äà èäåòå ïðè Áîãà è äà ñå
âúðíåòå. Òîãàâà, êàòî ñå âúðíåòå, ùå èìà åäèí îáîðîò íà
íåùàòà è íåùàòà ùå ñòàíàò ÿñíè.
Ñúùèÿò çàêîí å è çà âàñ. Äîéäå íÿêîé ÷îâåê, Áîã ãî å
ïðàòèë ïðè âàñ. Ùîì òîé å äîøúë ïðè âàñ, Áîã ãî å ïðè-
âëÿêúë. Òîãàâà âèå òðÿáâà äà ìó ïîñî÷èòå ïúòÿ, äà íàìåðè
Áîãà. Êîãàòî ñå âúðíå, òîãàâà ùå ñå îáðàçóâàò îíèÿ ïðàâèëíè
ïîëîæåíèÿ. Òîé å ïðèâëå÷åí îò Áîãà, âèå êàçâàòå: “Àç ãî
ïðèâëÿêîõ.” Âèå ñå ëúæåòå. Íèêîé íèêîãî íå ìîæå äà ïðè-
âëå÷å. Ñëúíöåòî, êîåòî ïðèâëè÷à Çåìÿòà, êîëêîòî è äà ñå
ïðåïîðú÷âà Ñëúíöåòî, ÷å å ÷èñòî, Çåìÿòà íå èñêà äà âÿðâà
íà Ñëúíöåòî. Ïîíåæå èäå Çåìÿòà íà Ñëúíöåòî, òÿ íå ìîæå
äà èìà òóé ðàçâèòèå, êîåòî ñåãà èìà. È âèå íå ìîæå äà ñå
ðîäèòå òàêèâà ñúùåñòâà, êàêòî ñòå ñåãà. Ñëåäîâàòåëíî, çà
äà ñå ðàçâèå Çåìÿòà, òÿ òðÿáâà äà å íà 92 ìèëèîíà ìèëè äàëå÷
îò Ñëúíöåòî.
Ïðè ñåãàøíèòå óñëîâèÿ âèå ñúæàëÿâàòå, ÷å íå ñòå ïî-
áëèçî. Êàçâàòå: “Èñêàìå äà èäåì ïî-áëèçî.” Òî ñà îòíîøåíèÿ.
Íå å äàëå÷íî ïðîñòðàíñòâîòî. Êîëêî âçåìà íà ñâåòëèíàòà
äà äîéäå äî Çåìÿòà? 8 ìèíóòè. Çíà÷è êîëêî äàëå÷ å Çåìÿòà
îò Ñëúíöåòî? Íà 8 ìèíóòè. Êàçâàìå, ÷å Çåìÿòà å íà 92 ìè-
ëèîíà ìèëè îò Ñëúíöåòî. Êîëêî å äàëå÷ Çåìÿòà îò Ñëúí-
öåòî? Êàçâàìå: 8 ìèíóòè. Çíà÷è, àêî ðàçáèðàø Ñëúíöåòî,
òè ñè íà 8 ìèíóòè îò Ñëúíöåòî. Àêî íå ãî ðàçáèðàø, òè ñè íà

"$
92 ìèëèîíà ìèëè. Òîãàâà ùå èçèñêâàò ãîäèíè. Àêî íå ðàç-
áèðàø Ñëúíöåòî è ïúòóâàø ñ íÿêîé îáèêíîâåí òðåí, ùå âè
âçåìå 250 ãîäèíè. Àêî ïúòóâàø ñ íÿêîÿ áèâîëñêà êîëà, êîëêî
ùå âè âçåìå? Íÿêîëêî ìèëèîíà ãîäèíè. Àêî ïúòóâàø ñ áúð-
çèíàòà íà íÿêîé ìèêðîá, ùå òè òðÿáâàò ìèëèàðäè ãîäèíè.
Òà, êîãàòî íèå êàçâàìå, ÷å íåùàòà ñà äàëå÷íè, ðàçáèðàìå
ñòåïåíòà íà íàøàòà èíòåíçèâíîñò. Êîãàòî èíòåíçèâíîñòòà
ñå íàìàëÿâà, ïðîñòðàíñòâîòî ñå óâåëè÷àâà; êîãàòî èíòåíçèâ-
íîñòòà ñå óâåëè÷àâà, ïðîñòðàíñòâîòî ñå íàìàëÿâà. Ùîì
ïðîñòðàíñòâîòî ìåæäó íàñ ñå óâåëè÷àâà, ëþáîâòà ñå íàìàëÿ-
âà. Ùîì ïðîñòðàíñòâîòî ñå íàìàëÿâà, ëþáîâòà ñå óâåëè÷àâà.
Àìà òóé ïðîñòðàíñòâî òðÿáâà äà å íàìàëåíî ïî Áîæåñòâåíèÿ
çàêîí. Íå ñàìîòî ïðîñòðàíñòâî äà å íàìàëåíî. Ñàìîòî
ïðîñòðàíñòâî íå ìîæå äà íàìàëè. Ðåàëíîñòòà íà ïðîñòðàíñò-
âîòî ìîæå äà ñå íàìàëè, íî ïðîñòðàíñòâîòî íå ìîæå äà ñå
óâåëè÷è, íèòî äà ñå íàìàëè. Íî àêî ïúòóâàìå ïî-áúðçî îò
åäèí ïðåäìåò äî äðóã, ïðîñòðàíñòâîòî å ïî-ìàëêî. Àêî ïúòó-
âàìå ïî-ïîëåêà, ïðîñòðàíñòâîòî å ïî-ãîëÿìî. Ñëåäîâàòåëíî,
êîãàòî äâèæåíèåòî å ìåäëåíî*, ïðîñòðàíñòâîòî å ãîëÿìî;
êîãàòî äâèæåíèåòî å áúðçî, ïðîñòðàíñòâîòî å ìàëêî.
Òà êàçâàì: Àêî ñòå êàòî áàáà Ñòàíà, êàòî õîäèòå äà
ðàçïðàâÿòå, ðàçïðàâÿéòå ïîíå íà ñâÿò**. Íèêîé äà íå çíàå
òàçè ðàáîòà. Ñåãà áàáà Ñòàíà å ìíîãî õóáàâà. Òÿ êàçâà: “Íà
âñè÷êè òóê íå ãî êàçâàì, ñàìî íà âàñ ãî êàçâàì.” Íî áàáà
Ñòàíà íå ñè ùàäè òðóäà, òÿ íå êàçâà: “Èäè òè äà ðàçïðàâÿø,
÷å àç ñúì ñòàðà âå÷å.” Áàáà Ñòàíà å âå÷å íà 85 ãîäèíè, íè
íàé-ìàëêî íå ñè ùàäè òðóäà ­ åäíà õóáàâà ÷åðòà, ­ òÿ õîäè,
íå êàçâà, ÷å å ñòàðà. Òÿ õîäè ïî öÿëîòî ñåëî, íàâñÿêúäå õîäè
è ðàçïðàâÿ. Íàé-ìàëêî ïî ïîëîâèí ÷àñ ñåäè. Âçåìå òîÿæêàòà
ñè è õîäè, è ðàçïðàâÿ. Åäíà õóáàâà ÷åðòà. Êàòî õîäèòå êàòî
áàáà Ñòàíà îò åäíà êúùà íà äðóãà, ùå âè ïîõâàëÿ, ÷å íå ñòå
ñòàðè, ìëàäè ñòå.
Êàçâàì: Ñúâúðøåíñòâîòî íà Õðèñòà ñåäè â òúðïåíèåòî,
â èçïúëíåíèåòî íà Íåãîâàòà ìèñèÿ äà ðàçðåøè â ðåàëåí ñìè-
ñúë êàêâî íåùî å Áîæèÿòà Ëþáîâ. Äàæå åäèí Ìó êàçà: “Ó÷è-
òåëþ áëàãè”. Òîé êàçâà: “Çàùî Ìå íàðè÷àø “áëàã”? Òðÿáâà
äà çíàåø, ÷å áëàã å ñàìî Áîã, íèå íà Çåìÿòà, êîèòî ñìå â

* ìåäëåí (îò ðóñ.) ­ îñòàð. áàâåí.

"%
 ** íà ñâÿò ­ ñâÿñòíî, êàêòî òðÿáâà.
ïëúò, íå ìîæå äà áúäåì áëàãè, ïîíåæå ñìå îãðàíè÷åíè.” Èñêà
äà ìó êàæå: “Àêî ñúçíàâàø, ÷å Áîã æèâåå â Ìåíå, ïðàâ ñè, íî
àêî êàçâàø “Ó÷èòåëþ áëàãè” è ìèñëèø, ÷å Àç îò Ñåáå ñè
ñúì òîâà, òè ñè íà ïîãðåøåí ïúò. Àêî ìèñëèø, ÷å îò ñàìî
Ñåáå ñè ñúì èçëÿçúë, òè ñè íà ïîãðåøåí ïúò.”
Íÿêîé êàçâà: “Íå ñúì àç, íî Ãîñïîä.” Êàçâà òîé òàêà, íî
òîé ñàì íå âÿðâà â òóé.  ñúçíàíèåòî òðÿáâà äà ñúçíàâàòå, ÷å
âñÿêî áëàãî, êîåòî å âúòðå â äóøàòà, òðÿáâà äà ñúçíàâàø, ÷å
òè ñè ñâúðçàí ñ Áîãà. Çàïðèìåð òåçè ëàìïè ñâåòÿò, íî òå
ïîêàçâàò, ÷å ñà ñâúðçàíè ñúñ Ñëúíöåòî. ×îâåê ïîóìíÿë òîë-
êîç, ÷å ìîæå òàçè åíåðãèÿ, êîÿòî å èçïðàòåíà îò Ñëúíöåòî,
òîé äà ÿ ïðåêàðà çà ñàëîíà. Åäíî âðåìå íå ìîæåøå òîçè ñàëîí
òàêà äà ñå îñâåòëè. Êîãàòî íèå ñå ñâúðæåì ñ Áîãà, ùå èìàìå
òàçè èíñòàëàöèÿ. Ñâúðçàíè ëè ñìå ñ Áîãà, âúâ âñåêè ñëó÷àé
ùå çíàåòå êàê äà ïîñòúïèòå, ùå áúäåì óìíè. Ïîãðåøêèòå â
æèâîòà ñå äúëæàò, ÷å âðúçêàòà òè ñ Áîãà íå å ïðàâèëíà âñÿ-
êîãà. Êîãàòî âðúçêàòà å íåïðàâèëíà, îáðàçóâàò ñå ïîãðåøêè.
Çíàåø êîëêî ìú÷íî å äà êàæåø, ÷å îáè÷àø? Íÿêîé ïúò
êàçâàòå, ÷å òðÿáâà äà ñå îáè÷àòå. Íÿìà ïî-ìú÷íî íåùî â
ñâåòà îò äà îáè÷àø. Íàé-ìú÷íîòî íåùî å äà îáè÷àø. Àç âè
êàçâàì, ÷å å ëåñíî, çà äà âè íàñúð÷à. Ëåñíî å çà Áîãà, Êîéòî
å Ëþáîâ. Íî çà ÷îâåêà, êîéòî íå å ëþáîâ, íÿìà ïî-ìú÷íî
íåùî îò äà îáè÷à. Çà Õðèñòà, àïîñòîë Ïàâåë êàçâà, ÷å åäâà
ëè ùå ñå íàìåðè ÷îâåê, êîéòî äà óìðå çà ïðèÿòåëÿ ñè, äà ñå
ïîæåðòâóâà çà íåãî. À íèå îùå êîãàòî áÿõìå ãðåøíèöè, îò-
äåëåíè îò Áîãà, Õðèñòîñ ñå æåðòâóâà çàðàäè íàñ. Çíà÷è ñú-
âúðøåíñòâîòî íà Õðèñòà ñåäè â òîâà, ÷å Òîé óìðÿ çà îíåçè,
êîèòî íå ñà Íåãîâè ïðèÿòåëè. Òîé óìðÿ çà ãðåøíèöèòå, çà
äà ãè ïîäèãíå. Òî å ñúâúðøåíñòâîòî. Â òîâà ñåäè èçîáèëèåòî
íà Áîæèÿòà Ëþáîâ, ÷å Áîã èçïðàùà Ñâîåòî ñëúíöå, ñâåòëè-
íàòà, âúçäóõà, âîäàòà áåç ðàçëèêà çà âñè÷êè. Âñè÷êè ñå ïîëçó-
âàò. È åäíà ìå÷êà, è åäèí âúëê, è åäíà êîáðà, âñè÷êè åäíàêâî
ñå ïîëçóâàò îò áëàãàòà.
Íÿêîé ïúò íèå êàçâàìå òúé: “Êàê Ãîñïîä äîïóùà òîâà?”
Àç ñå ÷óäÿ íà ìóõèòå, åäíà ìóõà êàöíå íà ãëàâàòà ìè è ñå
õâàëè. Ìíîãî ùàñòëèâè ñà ìóõèòå. Êàçâà: “Àç íà ôèëîñîôñêà
ãëàâà ñúì êàöíàëà.” Òå ñà è ìíîãî ãîðäåëèâè, òÿ ñåäè è ïîñëå

"&
îñòàâè, çíàåòå êàêâî, äà íå ãî êàçâàì. Îñòàâÿ ñâîÿòà
ñëþíêà îòãîðå íà ãëàâàòà ìè. È ïåò ïàðè íå äàâà. Çíà÷è
òè ñå ìèñëèø çà ñâåòèÿ, çà âëàäèêà, ìóõàòà êàöíå íà
ãëàâàòà òè, ïëþå è ïåò ïàðè íå äàâà. Êàçâàì: Äîòîãàâà,
äîêàòî ìóõèòå êàöàò íà ãëàâàòà òè, òè íå ñè ñâåòèÿ.
Äîòîãàâà, äîêàòî ñòðàäàíèÿòà êàöàò ïî òåáå, òè íå ñè
ñâåòèÿ. Äîòîãàâà òè ðàçðàáîòâàø ñâåòèéñòâîòî, òè ñè
â ïðîöåñ íà îáðàáîòâàíåòî, íà ðàñòåíåòî. Àêî íå
èçðàñòåø, íå äàäåø ïëîä, íå ñè ñâåòèÿ. Îíåçè, êîèòî
èçðàñòâàò è äàâàò ïëîä, ïî ïëîäîâåòå ùå ãè ïîçíàåì.
Ñåãà âèå êàçâàòå: “Íèå ñìå îêóëòèñòè.” Êàêâî ðàçáèðàòå
ïîä “îêóëòèñòè”? Êàòî ÷å âñè÷êî å ñâúðøåíî. Ùîì ñè îêóë-
òèñò, êîëêî õèëÿäè ãîäèíè èìà, îòêàê ÷îâåê å ñúçäàäåí? Ùå
öèòèðàòå “18 ìèëèîíà ãîäèíè”. Íå å âÿðíî. Ñïîðåä Áèáëèÿòà
­ 8000 ãîäèíè. Íå å âÿðíî. Òèÿ, êîèòî òâúðäÿò òèÿ äàííè, òå
ñà íåâåæè, òå íå ñà õîäèëè, íå ñà ïðàâèëè ñâîèòå èç÷èñëåíèÿ.
×åë òîé â Áèáëèÿòà: 8000 ãîäèíè ïèøå òàì. Íå å âÿðíî. Êàêâî
çíà÷è “íå å âÿðíî”? Ïèøå íåùî, êîåòî òè íå ñè ïðîâåðèë.
Âÿðíî å ñàìî îíîâà, êîåòî òè ñè ïðîâåðèë. Ùîì ìè äàäàò
õðàíà, êàçâà: “Îòëè÷íà õðàíà, ñëàäêè ÿáúëêè.” ßäå ÷îâåê,
êàçâà: “Íå ñà ñëàäêè.” Ïðîâåðè íåùàòà âåðíè ëè ñà èëè íå.
Âåðíîñòòà ñåäè â ïðîâåðêàòà. Âñÿêà åäíà ìèñúë, âñÿêî åäíî
÷óâñòâî, âñÿêà åäíà ïîñòúïêà, ïðîâåðÿâàéòå ãè âúòðå. Ïðî-
âåðåíîòî íåùî ùå ñòàíå âàøå. Òóé, êîåòî íå ñòå ïðîâåðèëè,
òî ùå âè ïðè÷èíè íÿêàêâà âðåäà.
Êàçâàòå: “Òðÿáâà äà âÿðâàìå.” Íî âÿðàòà å âðàòà äà âëåçåø
â óìñòâåíèÿ ñâÿò. Íî ùîì âëåçåø, òðÿáâà äà ó÷èø. Íà âÿðà ùå
òå ïóñíàò, íî àêî íå ó÷èø, íèùî íÿìà äà òè äàäàò. Àêî ó÷èø,
òîãàâà ùå ñâúðøèø. Òè ñ âÿðà ùå âëåçåø â óíèâåðñèòåòà, ùå
íàêàðàø ïðîôåñîðèòå äà âÿðâàò â òåáå. Êîãà ùå âÿðâàò? Ùîì
ñå ó÷èø äîáðå, ïðîôåñîðèòå ùå ïîâÿðâàò. Àç íàé-ïúðâî ùå âëÿçà
â óíèâåðñèòåòà ñ âÿðà, òîãàâà ùå äîêàæà íà ïðîôåñîðèòå, ÷å
àç ó÷à. È òîãàâà ïðîôåñîðèòå ùå ïîâÿðâàò â ìåíå, ùå ìè òóðÿò
áåëåæêà. Àç òðÿáâà äà âëÿçà ñ âÿðà è ïðîôåñîðèòå äà èìàò âÿðà
â ìåíå. Àç òðÿáâà äà ó÷à è ïðîôåñîðèòå äà ìå ó÷àò, è òîãàâà
ðàáîòàòà ùå èçëåçå äîáðà. Êàòî âëÿçà ñ âÿðà è êàòî íàêàðàì
äðóãèòå õîðà äà èìàò âÿðà. Íî àêî âèå íå ó÷èòå è àêî âèå íå
ïðîÿâÿâàòå ëþáîâòà êàêòî òðÿáâà, êàê ùå âÿðâàì?

"'
 Êàçâàòå ìè íÿêîè: “Ó÷èòåëþ, âÿðâàìå.” Ïîêàæè ìè ëþ-
áîâòà ñè êàòî ó÷åíèê. Äà âèäÿ òâîÿòà ëþáîâ. Êàçâàì: Òè íàó-
÷è ëè ñå äà ó÷èø ñâîèòå âðàãîâå? ­ “Îùå íå ìîãà.” Ìîÿòà
âÿðà å òàêàâà. Àêî òè ìîæåø äà ëþáèø âðàãîâåòå ñè, ìîÿòà
âÿðà ùå ñå óñèëè. Àêî èìàì âÿðà è àêî òè íå ëþáèø âðàãîâåòå
ñè, ìîÿòà âÿðà ùå îòñëàáíå. Íèå ñåãà êàçâàìå, ÷å Áîã â íàñ
íÿìà âÿðà, à èìà äîâåðèå. Âèå âñè÷êè âÿðâàòå ïî ñòàðèòå
íà÷èíè. Êàçâàòå: “Äà áúäåì ñúâúðøåíè, äà áúäåì êàòî Õðèñ-
òà, äà æèâååì õóáàâî.” Õóáàâî, îòëè÷íà èäåÿ å òîâà. Ñëóøàì,
åäèí äåí ìèíàâàò äâàìà ìëàäè áðàòÿ è ñè ïðèêàçâàò. Åäèíèÿò
ãîâîðè íà äðóãèÿ, àç ñëóøàì, ìóçèêàëíî óõî èìàì. Êàçâà:
“Àêî àç èìàì êàòî Ó÷èòåëþâàòà êúùà, àç ùå áúäà êàòî
íåãî.” Òîé ìèñëè, ÷å â òîçè êîêîøàðíèê ìîæå äà áúäå êàòî
ìåíå. Àêî ÷îâåê ìèñëè â òàêúâ êîêîøàðíèê äà ñòàíå ó÷èòåë,
òîé ñå ëúæå. Äîêàòî òåáå öÿëàòà âñåëåíà íå òè ñòàíå æèëèùå,
âñè÷êî, êîåòî Áîã å ñúçäàë, äà áúäåø ãîòîâ äà ñëóæèø ñ âñè÷-
êèÿ ñè äóõ, ñ âñè÷êàòà ñè äóøà, ñ âñè÷êèÿ ñè óì è âñè÷êàòà
ñè ñèëà íà Áîãà, òè íèêàêúâ íå ìîæå äà ñòàíåø. Òè îùå ñëóãà
íå ñè ñòàíàë, ïúê ó÷èòåë ùå ñòàíåø. Âñåêè åäèí ó÷èòåë, êîé-
òî äîéäå íà Çåìÿòà, òîé ùå ñå ó÷è äà ñëóãóâà. Ïî-ãîëåìè
ñëóãè îò ó÷èòåëèòå íÿìà.
Àç ïðèâåæäàì îíçè ïðèìåð çà òóðñêèÿ ñúäèÿ. Åäèí
òóðñêè ìèðîâè ñúäèÿ ñúäèë 40 ãîäèíè, óïðàâëÿâàë. Åäèí äåí
ãî óâîëíÿâàò. Íå ìîæå äà çàïîâÿäâà âå÷å. Òîé ìèñëèë, ìèñ-
ëèë è âçåë 40 èáðèêà*, çàíåñúë ãè â äæàìèÿòà è ñåäíàë íà
åäèí ñòîë. Äîéäå íÿêîé, êîéòî èñêà äà ñå ìîëè â äæàìèÿòà,
ïîñÿãà äà âçåìå åäèí èáðèê äà ñå èçìèå. Òîé ìó êàçâà: “Íå
òîçè, à îíçè.” Óìåí ÷îâåê. Àêî âèå íå èñêàòå ïîíå, êàòî òîçè
ñúäèÿ, ñ 40 èáðèêà äà çàïîâÿäâàòå, êàêâî ùå íàïðàâèòå?
Íÿêîÿ ñåñòðà ìè êàçâà, ÷å âèäÿëà Õðèñòà. Âèäÿëà Õðèñ-
òà. Õóáàâî, ÷å Ãî å âèäÿëà. È àç ñúì âèäÿë Ñëúíöåòî. Íî
êàêâî âèæäàíå å òî íà Ñëúíöåòî? Íå ñàìî àç äà âèäÿ Ñëúí-
öåòî, íî è òî òðÿáâà äà ìå âèäè. Íå ñàìî àç äà ìó ïðèêàçâàì,
íî è òî äà ìè ïðèêàçâà. Íå ñàìî àç äà ãî ñëóøàì, íî è òî äà
ìå ñëóøà. Àç ñå ìîëÿ, íî òóé ñëúíöå íå èäå. Êàçâàì: Òðÿáâà
äà ñå îñâîáîäèòå îò çàáëóæäåíèÿòà. Õóáàâî å äà ìèñëèòå òúé.

* èáðèê (îò ïåð.-òóð.) ­ ãëèíåí èëè ìåòàëåí ñúä çà âîäà ñ ÷ó÷óð çà

ïîëèâàíå ïðè ìèåíå.
" 
 Ñåãà êàçâàòå: “Ó÷èòåëÿò òîëêîç ãîäèíè íè ãîâîðè, îò
íàñ íèùî íå å ñòàíàëî.” Îò êîëêî ãîäèíè âè ãîâîðÿ? Âèå
áÿõòå â ðàÿ â ñúáðàíèåòî è òàì êàêâîòî ãëàñóâàõòå, âñè÷êè
áÿõòå íà åäèí óì. Êàòî êàçâà Åâà äà ÿäåòå, âñè÷êè áÿõòå ñúã-
ëàñíè, êàçàõòå: “ß îïèòàé, ìàéêî, è íèå äà îïèòàìå.” ßäîõòå
ñ ìàéêà ñè. Äîéäå Àäàì, êàçàõòå: “ßæ, òàòêî, è íèå äà îïè-
òàìå.” Ñåãà ñåäèòå è ñå òðåâîæèòå, êàçâàòå: “Îòäå ìàéêà íè
íàìåðè äà ÿäå?” ×å, ìàéêà âè çàðàäè âàñ ÿäå. Áàùà âè è òîé
çàðàäè âàñ ÿäå. Âèå íàêàðàõòå áàùà âè è ìàéêà âè äà ÿäàò
ïëîäîâåòå. Äîøëè ñòå â òóé ñúáðàíèå, ÷èñòèòå óñòàòà ïðåä
ìåíå, èñêàòå äà ìå óáåäèòå, ÷å âèå ñòå ñâåòèè. Íå ñå ëúæå
áàáà Ñòàíà. Áàáà Ñòàíà êàêâîòî ãî çíàå, ìíîãî äîáðå ãî çíàå.
(Èçãîâàðÿ ãî òèõî.)
Ñåãà íèå, ñúâðåìåííèòå õîðà, òðÿáâà äà èìàìå åäíà ÿñíà
ïðåäñòàâà. Àç äúðæà çà îíàçè ïîëèòèêà, êîÿòî õîðàòà èìàò.
Àç èñêàì äà âè êàæà, ÷å íå å òàêîâà ïîëîæåíèåòî, êîåòî
çàåìà ÷îâåê, êîåòî óðîíâà íåãîâèÿ ïðåñòèæ. Êàêòî è äà å
íàêëîíåí ÷îâåê, íå å òóé, êîåòî ïîêâàðÿ ÷îâåêà. Îíîâà, êîåòî
â äàäåí ñëó÷àé ÷îâåê ÷óâñòâóâà, îíîâà, êîåòî ìèñëè, îíîâà,
êîåòî ïðàâè â äàäåí ñëó÷àé, òî å êîåòî èëè ãî ïîâäèãà, èëè
ãî ïîíèæàâà.  äàäåíèÿ ñëó÷àé, òîâà, êîåòî âè ïðåäñòàâÿì,
âÿðíî ëè å òîâà?
Òðÿáâà äà èìàìå îòíîøåíèå êúì Áîãà. Êîãàòî ãîâîðè
çà ëþáîâòà, ÷îâåê òðÿáâà äà áúäå íà ÷èñòî. Äà èìàìå ñàìî
åäíî ïîíÿòèå çà ëþáîâòà. Êàçâàòå: “Èñêàì äà ìå îáè÷àò õî-
ðàòà.” Êàêâî ïîäðàçáèðàòå? Îáè÷òà ñåäè â ìàëêèòå ðàáîòè.
Æàäåí ñúì, êàçâàì: “Äà èìà íÿêîé äà ìè äîíåñå âîäà.” Íÿìà
âîäà. Ìèíàâà åäèí ÷îâåê, íîñè åäíà ñòîìíà ñ âîäà, íàëèâà
ìè åäíà ÷àøà ­ òî å ëþáîâ. Àç ñúì ãëàäåí, íÿìàì íèùî äà
ÿì. Ìèíàâà åäèí ÷îâåê, íîñè ïúëíà òîðáà, èçâàæäà è ìè äàâà
õëÿá ­ òî å ëþáîâ. Êîéòî êàæå åäíà äóìà íà ìÿñòî, êîéòî ìè
íàïðàâè íàé-ìàëêà óñëóãà, íî íàïðàâåíà íàâðåìå è íà ìÿñòî,
òî å ïî çàêîíà íà ëþáîâòà. Êàçâàì: Ñúâúðøåíèòå õîðà ïðàâÿò
âñÿêî íåùî íàâðåìå è íà ìÿñòî.
Âèå ïî íÿêîé ïúò ñòå îáåçñúð÷åíè. Êîé ñå îáåçñúð÷àâà
âúâ âàñ? Íÿêîé ïúò íå âè ñå èñêà äà æèâååòå. Íÿêîé äîéäå
ïðè ìåíå è ìè êàçâà: “Ó÷èòåëþ, íå ìè ñå æèâåå âå÷å íà Çå-
ìÿòà.” Êàçâàì: Îùå å îáÿä. Êàòî ñå âúðíåø âêúùè, ÷å íå

" 
ðàáîòèø, êàêâî ùå êàæàò? Âúðíàë ñè ñå îò ëîçåòî ïî îáÿä.
Íå ñå âðúùàø âå÷åð, äà ñè ñâúðøèë ðàáîòàòà, íî ïîëîâèíàòà
ñè îñòàâèë íåñâúðøåíà. Íà Çåìÿòà òðÿáâà äà ñå ñâúðøè îíàçè
ðàáîòà, çà êîÿòî ñòå äîøëè. Äà ñå èíñòàëèðà ñâåòëèíàòà â
óìà âè. Äà ñå èíñòàëèðà òîïëèíàòà â ñúðöåòî âè è äà ñå èíñòà-
ëèðà ñèëàòà âúâ âàøåòî òÿëî. Ùîì èìàòå äîñòàòú÷íî ñâåò-
ëèíà ­ çíà÷è ùîì ìèñëèòå äîáðå; ùîì èìàòå äîñòàòú÷íî
òîïëèíà ­ çíà÷è ùîì ÷óâñòâàòà âè ñà áëàãîðîäíè; è ùîì
èìàòå äîñòàòú÷íî ñèëà âúâ âàñ, òîãàâà âñè÷êî, êàêâîòî èñ-
êàòå, ìîæå äà ïîñòèãíåòå. Ïî 10 ïúòè òúðñèòå åäè-êîãî ñè ­
íå ãî îáè÷àòå. Ñðàìîòà å äà êàæåòå, ÷å íå âè îáè÷àò. Áîã âè
îáè÷à, ïðàòèë âè å íà Çåìÿòà, äàë âè äàðáè, âèå äîñåãà íå
ñòå óïîòðåáèëè âàøèòå äàðáè. Òóê èìàøå òîëêîç õóáàâè ãëà-
ñîâå, òîëêîç õóáàâè ïåâöè, íå çíàÿò äà ïåÿò. Íÿêîé äåí ïåÿò,
íÿêîé äåí íå ïåÿò.
Ñïîðåä ìåíå ÷îâåê íå ìîæå äà ïåå äîáðå, àêî íå ìèñëè
ïðàâèëíî, àêî íå ÷óâñòâóâà ïðàâèëíî è àêî íå ïîñòúïâà ïðà-
âèëíî ­ òîé íå ìîæå äà áúäå ïåâåö. Èìà åäíî ñïåöèôè÷íî
ïååíå. Ñàìîîáëàäàíèå òðÿáâà äà èìàòå ñåãà. Òîé òðÿáâà äà
âÿðâà, ÷å èìà íåùî, òúé äà âÿðâà, ÷å âÿðàòà äà áúäå íåïîêî-
ëåáèìà. Ìèñëè, ÷å ìîæå äà ïåå. Íåêà ïåå, äà âèäè, ÷å ìîæå.
Íå ñàìî äà ìèñëè, ÷å ìîæå äà ïåå. Íÿêîé ïúò àç ìèñëÿ, ÷å
ìîãà äà ïåÿ. Ùå ïîïåÿ. Ïîñëå ñàì ùå ïðåöåíÿ. ×å, ïååíåòî
àç ãî ïðîâåðÿâàì. Íÿêîé ïúò êàêâà å ìîÿòà ìèñúë? ×ðåç
ïååíåòî ïðîâåðÿâàì êàêâî å ìîåòî ñúðöå, ÷ðåç ïååíåòî
ïðîâåðÿâàì êàêâî å ìîåòî òÿëî. Ùîì íÿêîé ïúò íå ìîãà äà
ïåÿ, òúðñÿ ïðè÷èíàòà â òÿëîòî. Àêî ìå áîëÿò ðúöåòå, àêî ìå
áîëÿò êðàêàòà, àêî ìå áîëè âðàòúò, çíàÿ êîè òîíîâå íå ìîãà
äà ãè âçåìàì ïðàâèëíî. Ùîì íÿìàì ïàðè, ôà-òî íå ìîãà äà
âçåìàì âÿðíî. Ùîì èìàì ïàðè÷êè, ôà-òî ãî âçåìàì íà ìÿñòî.
Ñåãà âèå òîâà âçåìàòå áóêâàëíî. Êîãàòî åäíî ÷óâñòâî å çàäî-
âîëåíî, êîãàòî åäíà ìèñúë å çàäîâîëåíà, êîãàòî åäíà ïîñòúï-
êà å çàäîâîëåíà, ðåçóëòàòèòå ñà ïðàâèëíè. Çàïðèìåð àç âçè-
ìàì îñíîâíèÿ òîí, àç âçåìàì äîëíî ñîë, òî÷íî òúé å íà öèãóë-
êàòà. (Ó÷èòåëÿò ïåå “ñîë, ëà, ñè, äî”.) Âçåìàì ñîë è ïî-äîëó
îò ñîë íå ìîãà äà âçåìàì. Íàãîðå ìîãà äà âçåìàì, íî êàòî
âçåìåòå ñîë êàòî îñíîâåí òîí èëè ôà âúâ âàñ, êàêâî ùå ðàç-
áåðå?

"
 Òåçè, êîèòî ñà ñòàðè îò âàñ, êàçâàò: “Íå òðÿáâà íèå
äà ïååì.” Êîãàòî ÷îâåê å áîëåí, êîãàòî óìúò å
íåðàçïîëîæåí, êîãàòî íå ìèñëè, òîé íå ïåå. Ìíîãî ìú÷íî
ìîæå äà íàêàðàòå, êîãàòî ÷îâåê å íåðàçïîëîæåí, äà ïåå.
Ùîì âèå ïååòå, òî å íîðìàëíî ñúñòîÿíèå. Çà äà ïîçíàåòå
âàøåòî ñúñòîÿíèå [äàëè] å íîðìàëíî, ùå âèäèòå èìàòå ëè
æåëàíèå äà ïååòå. Ùîì ñå ïîÿâè æåëàíèå äà ïååòå, ùå
çíàåòå, ÷å òî å íîðìàòà. Äà ïååòå íà ñåáå ñè, íå íà õîðàòà.
Êàòî ñåäèø, êàòî âúðâèø ïî ïúòÿ, äà ñè ïååø, íèêîé äà
íå ñëóøà. Ïîïåé ñè, ïåé ñè è äàâàé òàêò. Ñóòðèí, êàòî
ñòàíåòå, ïîïåéòå ñè. Ñóòðèí, êàòî ñòàíåòå, âèå êàê
ïååòå? Àêî ïååòå “Ñèëà æèâà” èëè íÿêîÿ äðóãà ïåñåí, èìàòå
ëè ñúçíàíèå çà òîâà?
Áåç ìèñúë, áåç ÷óâñòâóâàíå, áåç âîëÿ â ñâåòà íèùî íå
ìîæå äà ñå ïîñòèãíå. Â ïðàâèòå ìèñëè, â ïðàâèòå ÷óâñòâà, â
ïðàâèòå ïîñòúïêè Äóõúò Áîæè ñå ïðîÿâÿâà. Âñåêè åäèí îò
âàñ òðÿáâà äà ñúçäàäå âúòðåøíè óñëîâèÿ äà áúäåòå âèíàãè
äîáðè. Äà èìàòå ñâåòëèíà â óìà, äà èìàòå âúâ âàøàòà íåðâíà
ñèñòåìà äîñòàòú÷íî ñâåòëèíà è â ñèìïàòè÷íàòà íåðâíà ñèñ-
òåìà äà èìàòå äîñòàòú÷íî òîïëèíà. È â öÿëîòî òÿëî äà èìàòå
äîñòàòú÷íî ñèëà. Íÿêîãà, êàòî ñåäíåø, íå êàçâàé, ÷å íå ìîæå
äà ñòàíåø. Íÿêîãà, êàòî ñåäíåø, íå êàçâàé, ÷å òå áîëÿò êðà-
êàòà. Íî òóðè åäíà ïîëîæèòåëíà ìèñúë. Îòðèöàòåëíèòå ìèñ-
ëè íè ñïúâàò.
Âèå êàçâàòå: “Íèùî íå ìîãà äà ïîñòèãíà, â íÿêîå äðóãî
ïðåðàæäàíå.”  òóé ïðåðàæäàíå òðÿáâà äà ñå ïîäèãíåø, äà
íå ÷àêàø â äðóãî ïðåðàæäàíå. Äðóãîòî ïðåðàæäàíå ñúâñåì
äðóãà ïðîãðàìà ùå èìà. Â òóé ïðåðàæäàíå òðÿáâà äà ñå íàïðà-
âè íåùî, êîåòî å íåîáõîäèìî. Â òóé ïðåðàæäàíå äà èìàòå
äîñòàòú÷íî ñâåòëèíà â óìà ñè, äà èìàòå äîñòàòú÷íî òîïëèíà
â ñúðöåòî ñè è äîñòàòú÷íî ñèëà â òÿëîòî ñè. Èëè: äà ñòàíåòå
ñúâúðøåíè, äà ñâúðæåòå âàøàòà âîëÿ ñ Âîëÿòà íà Áîãà. Âñÿ-
êîãà Áîã äà áúäå åäíî ìåðèëî, äà áúäå âúâ âàñ. Îòâúí äà íå
âçåìåòå èìåòî íà Áîãà, êàçâàòå: “Íèå âÿðâàìå â Áîãà.” Íèùî
äà íå ãîâîðèòå çà Áîãà. Íî êàòî ðå÷åø äà íàïðàâèø íåùî çà
Áîãà, äà ãî íàïðàâèø. Ùå êàæåø: “Òóé ùå íàïðàâÿ çàðàäè
Áîãà. Êàêòî Òîé íè å ïðèâëÿêúë ïðè Îíçè, Êîãîòî ïîçíà-
âàìå, êàêòî Òîé ìè å ïîêàçàë ïúòÿ äà Ãî íàìåðÿ, òàêà è àç

" !
ùå íàïðàâÿ êàêâîòî Áîã èñêà.” Çíà÷è Áîã òå å ïðèâëÿêúë,
ïðîáóäèëî ñå òâîåòî ñúçíàíèå. Ïîíåæå Îíçè, ïðè Êîãîòî òå
å ïðèâëÿêúë, Òîé òå å èçïðàòèë ïðè èçâîðà íà íåùàòà. Ïúð-
âîòî ïðîáóæäàíå íà ÷îâåêà å ïðèâëè÷àíåòî íà ÷îâåêà. Ñàìî-
ñúçíàíèåòî ñå ïðîÿâÿâà. Ïñèõîëîãè÷åñêè, ÷å Áîã âè å ïðèâëÿ-
êúë ïðè íÿêîãî çíà÷è, ÷å òâîåòî ñàìîñúçíàíèå ñå å ïðîáó-
äèëî. Ùîì Òîé òè ïîêàçâà ïúòÿ êúì Áîãà, Òîé å âå÷å ñâðúõ-
ñúçíàíèåòî â òåáå, êîåòî ñå ïðîÿâÿâà. Âèå ùå ïðèäîáèåòå
ñìèñúëà âúâ âàñ. Àêî òðúãíåòå êúì Áîãà, [â] ïúòÿ, êîéòî
Õðèñòîñ ùå âè ïîêàæå, òðÿáâà äà ñå ïðîÿâè ñàìîñúçíàíèåòî.
Òîãàâà òðÿáâà äà ñå ïðèìèðèòå ñ âñè÷êèÿ ñâÿò. Òîé å ïúòÿò
çà Áîãà. Ùîì èäâàòå äî Õðèñòà, âèå ùå ñå íàó÷èòå äà îáè÷àòå
âñè÷êèòå ïðîòèâîðå÷èÿ â æèâîòà. Îò Áîãà äî Õðèñòà ùå
ó÷èòå ïúòÿ äà îáè÷àòå âñè÷êî, êîåòî âè å íåïðèÿòíî. À ïúê
îò ïúòÿ íà Õðèñòà [äî]* Áîãà ùå ñå ïðèìèðèòå ñ âñè÷êèòå
ïðîòèâîðå÷èÿ, ùå ñ÷èòàòå, ÷å ñòå çàâúðøèëè ïðåâîäà. Êîë-
êîòî îòèâàòå êúì Áîãà, ïðîòèâîðå÷èÿòà ñå ðàçðåøàâàò è òàì
íÿìà äà èìàòå íèêàêâè ïðîòèâîðå÷èÿ. Êàòî èäåòå ïðè Áîãà,
òàì ùå çíàåòå çàùî å ñúçäàäåí ñâåòúò, íåãîâîòî ïðåäíàçíà-
÷åíèå. Âñè÷êèòå ïðîòèâîðå÷èÿ, êîèòî ñúùåñòâóâàò âúâ âàñ,
ùå èç÷åçíàò. ×åòåòå, ÷å âñè÷êè ñúçäàíèÿ õâàëÿò Îíçè, Êîéòî
ãè å ñúçäàë.
Ñåãà, äà áúäåòå ïðèâëå÷åíè âñè÷êè ïðè Õðèñòà è îò
Õðèñòà âñè÷êè äà èäåòå ïðè Áîãà, äà âè ïîêàæå ïúòÿ íà Ëþ-
áîâòà è ïúòÿ íà Áîæåñòâåíàòà Ìúäðîñò. Òî ñà äâàòà ïúòÿ,
ïî êîèòî ìîæå äà ïðèäîáèåòå ñúâúðøåíñòâî.

“Äîáðàòà ìîëèòâà”

ÕIÕ ãîäèíà (1939­1940)

23-òà ëåêöèÿ íà Îáùèÿ îêóëòåí êëàñ,
äúðæàíà îò Ó÷èòåëÿ íà 6 ìàðò 1940 ã.,
Ñîôèÿ ­ Èçãðåâ.

*  ðàç÷åòåíàòà ñòåíîãðàìà å íàïèñàíî “íà”.

" "
 ÐÅ×ÍÈÊ
íà îñòàðåëèòå è ðåäêèòå äóìè,
íåâêëþ÷åíè â áåëåæêèòå ïîä ëèíèÿ

áóêຠ(îò òóð.) ­ îñòàð. îêîâè.

áúðäî ­ â òúêà÷íè ñòàí, óðåä ñúñ çúáöè, ìåæäó êîèòî
ìèíàâà îñíîâàòà è ÷ðåç êîèòî ñå íàáèâà âúòúêúò.
æóðôèêñ, æóð (îò ôð.) ­ îñòàð. ãîñòóâàíå è çàáàâà â
òåñåí êðúã, ïðè äîìàøíà îáñòàíîâêà.
çàâçåìàì ­ çàåìàì.
çàïðèìåð ­ íàïðèìåð.
çàðàäè ­ äèàë. çà.
êðîñíî ­ â äîìàøíèÿ òúêà÷åí ñòàí, äåáåëî îáëî äúðâî,
íà êîåòî ñå íàâèâà îñíîâàòà èëè íàòúêàíèÿò ìàòåðèàë.
ìèð ­ îñòàð. ñâÿò.
ìÿçàì (îò íãð.) ­ îáë., ðàçã. ïðèëè÷àì.
íèùåëêè ­ ÷àñò îò òúêà÷íèÿ ñòàí, êîÿòî äúðïà íàãîðå
è íàäîëó íèøêèòå íà îñíîâàòà è çàïëèòà âúòúêà.
îò÷óâàì ­ íàð. îòãëåæäàì, îòõðàíâàì.
ïîëóøàðèå (ðóñ.) ­ îñòàð. ïîëóêúëáî.
ðàíäåâó (ôð.) ­ îñòàð. óãîâîðåíà ñðåùà.
ñïèñàòåë ­ îñòàð. ïèñàòåë.
òðåí (ôð.) ­ îñòàð. âëàê.
óä ­ îñòàð. ÷àñò íà òÿëîòî.
÷åøà ­ äèàë. ðåøà.

" #
 Ñïèñúê íà ñúêðàùåíèÿòà,
èçïîëçâàíè â áåëåæêèòå ïîä ëèíèÿ:

àíãë. ­ àíãëèéñêè
àð. ­ àðàáñêè
áåë. ­ áåëåæêà
âæ. ­ âèæ
äèàë. ­ äèàëåêòíî
èðîí. ­ èðîíè÷íî
êíèæ. ­ êíèæíî
ëàò. ­ ëàòèíñêè
íàð. ­ íàðîäíî
íãð. ­ íîâîãðúöêè
îáë. ­ îáëàñòíî
îñòàð. ­ îñòàðÿëî
ïåðñ. ­ ïåðñèéñêè
ïðåí. ­ ïðåíîñíî
ðàçã. ­ ðàçãîâîðíî
ðóì. ­ ðóìúíñêè
ðóñ. ­ ðóñêè
ñòð. ­ ñòðàíèöà
òóð. ­ òóðñêè
óíã. ­ óíãàðñêè
ôð. ­ ôðåíñêè

" $
 ÏÎÐÅÄÈÖÀ
ÎÁÙ ÎÊÓËÒÅÍ ÊËÀÑ

ÏÚÐÂÀ ÃÎÄÈÍÀ (1922)

1. Îêóëòíè ëåêöèè. Ñîôèÿ, 1922.
Òðèòå æèâîòà. Ðóñå, 1922; Ñîôèÿ, 1942 (íîâà ðåäàêöèÿ);
Êúðäæàëè, 1999.

ÂÒÎÐÀ ÃÎÄÈÍÀ (1922­1923)

2. Ïðàâèëà çà îêóëòíàòà øêîëà. Ðóñå, 1923.

ÒÐÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1923­1924)

3. Âèñîêèÿò èäåàë. Ðóñå, 1923­1924.

×ÅÒÂÚÐÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1924­1925)

4. Àáñîëþòíà ñïðàâåäëèâîñò. Ðóñå, 1927.

ÏÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1925­1926)

5. Êîçàòèâíè ñèëè, òîì I. Ñîôèÿ, 1930.
6. Ñâåòëèíà íà ìèñúëòà, òîì II. Ñîôèÿ, 1930.
7. Óñëîâèÿ çà ðàçóìíèÿ ÷îâåê, òîì III. Ñîôèÿ, 1930.

ØÅÑÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1926­1927)

8. Îòíîøåíèå íà ïðîñòèòå èñòèíè êúì ÷îâåêà, òîì I.
Ñîôèÿ 1933.
9. Íåðàçðåøåíîòî, òîì II. Ñîôèÿ, 1933.
10. Âúçìîæíè ïîñòèæåíèÿ, òîì III. Ñîôèÿ, 1934.
11. ×åòèðèòå êðúãà, òîì IV. Ñîôèÿ, 1934.

ÑÅÄÌÀ ÃÎÄÈÍÀ (1927­1928)

12. Âåëèêîòî è êðàñèâîòî, òîì I. Ñîôèÿ, 1935.
13. Ìàëêè è ãîëåìè ïðèäîáèâêè, òîì II. Ñîôèÿ, 1936.
14. Äîáðè è ëîøè óñëîâèÿ, òîì III. Ñîôèÿ, 1937.

" %
 ÎÑÌÀ ÃÎÄÈÍÀ (1928­1929)
15. Êëþ÷úò íà æèâîòà, òîì I . Ñîôèÿ, 1937.
16. Ñìåíè â ïðèðîäàòà, òîì II. Ñîôèÿ, 1938.
17. Ôîðìè â ïðèðîäàòà, òîì III. Ñîôèÿ, 1938.
18. Îïðåäåëåíè äâèæåíèÿ, òîì IV. Ñîôèÿ, 1938.

ÄÅÂÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1929­1930)

19. Åñòåñòâåí ðåä íà íåùàòà, òîì I. Ñîôèÿ, 1939.
20. Ñòåïåíè íà ñúçíàíèåòî, òîì II. Ñîôèÿ, 1939.
21. Äîáðîòî îðúæèå, òîì III. Ñîôèÿ, 1939.

ÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1930­1931)

22. Áîæèÿò ãëàñ, òîì I. Ñîôèÿ, 1940.
23. Ïðîñâåòåíî ñúçíàíèå, òîì II. Ñîôèÿ, 1940.
24. Ðåàëíîñòè è ñåíêè, òîì III. Ñîôèÿ, 1941.

ÅÄÈÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1931­1932)

25. Ñúáóæäàíå, òîì I. Ñîôèÿ, 1944.
26. Çàêîíúò è ëþáîâòà, òîì II. Ñîôèÿ, 1946.
27. Íà÷àëî íà ìúäðîñòòà, òîì III. Ñîôèÿ, 1946.

ÄÂÀÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1932­1933)

28. Íîâàòà ìèñúë, òîì I. Ñîôèÿ, 1947.
29. Ðàáîòà â ïðèðîäàòà, òîì II. Ñîôèÿ, 1948.
30. Òðèòå ïîñîêè, òîì III. Ñîôèÿ, 1948.

ÒÐÈÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1933­1934)

Âå÷íèÿò ïîðÿäúê. Ñîôèÿ, 1999.

×ÅÒÈÐÈÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1934­1935)

Íåèçäàäåíè ëåêöèè.

ÏÅÒÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1935­1936)

Íåèçäàäåíè ëåêöèè.

ØÅÑÒÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1936­1937)

31. Çàïàëåíà ñâåù. Ñîôèÿ, 1999.

" &
 ÑÅÄÅÌÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1937­1938)
32. Áîæåñòâåíèÿò èìïóëñ. Ñîôèÿ, 1999.

ÎÑÅÌÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1938­1939)

33. Ñëàâàòà Áîæèÿ, Öàðñòâîòî Áîæèå è Âîëÿòà Áîæèÿ,
òîì I. Ñîôèÿ, 1998.
34. Ñèëàòà íà ìèñúëòà, òîì II. Ñîôèÿ, 1998.

ÄÅÂÅÒÍÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1939­1940 )

35. Åäèíñòâåíîòî áîãàòñòâî, òîì I. Ñîôèÿ, 1999.
36. Íàóêà çà æèâîòà, òîì II. Ñîôèÿ, 1999.

ÄÂÀÄÅÑÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1940­1941)

37. Âñåêè äåí ïî åäíà äîáðà ìèñúë, òîì I. Ñîôèÿ, 1997.
38. Ïðàâ ïúò, òîì II. Ñîôèÿ, 1998.

ÄÂÀÄÅÑÅÒ È ÏÚÐÂÀ ÃÎÄÈÍÀ (1941­1942)

39. Áóäåí óì è áóäíî ñúðöå, òîì I. Ñîôèÿ, 1999.
40. Âåëèêàòà âúçìîæíîñò, òîì II. Ñîôèÿ, 1999.

ÄÂÀÄÅÑÅÒ È ÂÒÎÐÀ ÃÎÄÈÍÀ (1942­1943)

Íåèçäàäåíè ëåêöèè.

ÄÂÀÄÅÑÅÒ È ÒÐÅÒÀ ÃÎÄÈÍÀ (1943­1944)

41. Íîâèÿò ñâåòèëíèê. Ñîôèÿ, 1946 (ðåäàêòèðàíî*).

* Çàáåëåæêà: Ïî ðåøåíèå íà Ïðîñâåòíèÿ ñúâåò, ñëåä

çàìèíàâàíåòî íà Ó÷èòåëÿ (27.XII.1944 ã.) ñå èçäàâà ïðîèç-
íåñåíîòî îò Íåãî Ñëîâî ïðåç ïîñëåäíàòà ãîäèíà ­ 1943/1944:
ëåêöèèòå îò Ìëàäåæêèÿ îêóëòåí êëàñ è îò Îáùèÿ îêóëòåí
êëàñ, Óòðèííèòå ñëîâà, Íåäåëíèòå áåñåäè (îò 10.X.1943 äî
28.XI.1943 ã.) è Ñúáîðíèòå áåñåäè (ïðîèçíåñåíè â ñåëî Ìúð-
÷àåâî, íà Âèòîøà è â Ñîôèÿ îò 19.III.1944 äî 20.XII.1944 ã.,
ïîä çàãëàâèå “Çàâåòúò íà Ëþáîâòà” I, II, III òîì).

" '
 ÑÚÄÚÐÆÀÍÈÅ

1. Åäèíñòâåíîòî áîãàòñòâî ................................................. 5

27 ñåïòåìâðè 1939 ã.
2. Êîåòî Òîé âè êàçâà! ........................................................... 22
4 îêòîìâðè 1939 ã.
3. Êúì îáåòîâàíàòà çåìÿ! (Âåëèêàòà ïåñåí) ................ 39
11 îêòîìâðè 1939 ã.
4. Ìàëêèòå Áîæåñòâåíè ïîäòèöè ..................................... 60
18 îêòîìâðè 1939 ã.
5. Îöåíêà íà Áîæåñòâåíàòà ëþáîâ ................................... 79
1 íîåìâðè 1939 ã.
6. Ïðàâèëíî âúçïðèåìàíå è ïðàâèëíî äàâàíå .................. 98
8 íîåìâðè 1939 ã.
7. Êúì ñâîáîäà! .................................................................... 120
15 íîåìâðè 1939 ã.
8. Õóáàâàòà ñòðàíà ............................................................ 142
22 íîåìâðè 1939 ã.
9. Áîæåñòâåíàòà òîïëèíà ................................................ 163
29 íîåìâðè 1939 ã.
10. Òúðñåíå íà èçãóáåíàòà äóìà. ...................................... 177
6 äåêåìâðè 1939 ã.
11. Åäèí îïèò ........................................................................ 197
13 äåêåìâðè 1939 ã.
12. Äàéòå ñâîáîäà! .............................................................. 214
20 äåêåìâðè 1939 ã.
13. Ìóçèêàëíà çàäà÷à ......................................................... 228
27 äåêåìâðè 1939 ã.
14. Âúòðåøíèÿò ãîñïîäàð ................................................. 238
3 ÿíóàðè 1940 ã.
15. Áîæåñòâåíàòà óñìèâêà............................................... 256
10 ÿíóàðè 1940 ã.
16. Íàëÿãàíå, íàïðåæåíèå, ðàçóìíîñò ............................ 274
17 ÿíóàðè 1940 ã.
"!
17. Äâå çàäà÷è ....................................................................... 293
24 ÿíóàðè 1940 ã.
18. Òðèòå âðúçêè .................................................................. 310
31 ÿíóàðè 1940 ã.
19. Ïîäìëàäÿâàíå ................................................................ 329
7 ôåâðóàðè 1940 ã.
20. Îáè÷àéòå ­ öåíåòå! ...................................................... 345
14 ôåâðóàðè 1940 ã.
21. Ëþáîâ êúì ñåáå ñè, ëþáîâ êúì áëèæíèÿ ñè,
ëþáîâ êúì Áîãà ............................................................ 367
21 ôåâðóàðè 1940 ã.
22. Ìèíàëî è íàñòîÿùå ....................................................... 386
28 ôåâðóàðè 1940 ã.
23. Ñúâúðøåíñòâîòî .......................................................... 406
6 ìàðò 1940 ã.
Ðå÷íèê. ...................................................................................... 425
Ñïèñúê íà ñúêðàùåíèÿòà .................................................. 426
Ïîðåäèöà Îáù îêóëòåí êëàñ ............................................. 427

"!