PEDAGOŠKI FAKULTET

PRVI CIKLUS STUDIJA

STUDIJSKI PROGRAM SPECIJALNA EDUKACIJA I SOCIJALNA
REHABILITACIJA

Psihoterapija i reedukacija psihomotorike (terapija

pokretom)
Seminarski rad iz predmeta Reedukacija psihomotorike

NASTAVNIK STUDENT

Doc dr Rada Rakočević Mirko Laković

Broj Indeksa:23/16

Banja Luka, maj 2018. godine.

 SADRŽAJ

UVOD................................................................................................................3
1. Psihoterapija i savjetovanje u reedukaciji psihomotorike i tretmanu pokreto......... 4
1.1. Pokret kao okosnica tretmana....................................................................5
1.2. Primjena u praksi.......................................................................................5
1.3. Kliničke slike u razvojnoj psihijatriji i reedukacija psihomotorike……...8
1.3.1. Oblast razvojnih disharmonija………………………………....8
1.3.2. Emocionalni problem tokom razvojnog doba……………….....8
1.3.3. Nespecifični psihotični poremećaji…………………………….8
1.4. Reedukacija psihomotorike i psihoterapija…………………………...….9
1.5. Model savjetovanja prema uzrastu………………………………………10
ZAKLJUČAK........................................................................................................11
LITERATURA.......................................................................................................12

2
 UVOD

Pokret, kao način spoznaje stvari o sebi i svijetu koji nas okružuje, predstavlja primarni
modalitet ostvarivanja odnosa između ličnosti i okruženja unutar kojeg se odvija proces
individualnog rasta i razvoja. Pokret kao neodovojivi segment ljudskog bitisanja, funkcionisanja
i doživljavanja, ostvaruje dvojaku funkciju koja se ogleda u doživljavanju sebe i svijeta, ali i
formiranju samospoznaje i kognitivnih procesa uopšte, kao temeljne odlike ljudske vrste. Sa
druge strane, reedukacija psihomotorike ili tretman pokretom, može se posmatrati kao metod koji
djetetu „otkriva jasan doživljaj sebe sama, svijest o sebi kao ličnosti, te doživljaj i svijest o svome
mjestu u svetu, što mu omogućava samostalnost u životu, u ravni uzrasta koji ono doseže1”.
Prethodno rečeno, u sve većoj mjeri svrstava reedukaciju psihomotorike u red psihoterapijskih
tehnika, sa sebi svojstvenim teorijskim tumačenjem i terapijskim ciljem. Liječenje pokretom
pokazuje tendenciju ka integraciji i sinhronizovanju psihoterapijskih doprinosa fenomenološko-
egzistencijalnog smera i iskustava reedukacije psihomotorike, sa svrhom liječenja i tretmana
problema mentalnog zdravlja u razvojnom dobu.
Reedukacija psihomotorike predstavlja višedimenzionalni terapijski pristup u radu s
djecom i odraslima, čiju osnovu čine pokret i motorna aktivnost. Praksa nalaže usklađenost i
kompatibilnost terapijskih programa sa sposobnostima i mogućnostima djeteta, individualnim
razvojnim potrebama, uz uvažavanje interindividualnih razlika i osjećanosti pojedinca. To je
najprikladniji metod u tretmanu djece usporenog ili disharmoničnog razvoja, mentalno zaostale
djece, djece s govorno-jezičkim poremećajima i poremećajima ponašanja. Primjenu je pronašla i
u tretmanu djece sa dispraksičkim poteškoćama, smetnjama u praktognostičkom i gnostičkom
razvoju, pervazivnim razvojnim problemima i teškoćama povezanim s lateralnom dominacijom.
Rad na području reedukacije psihomotorike zasniva se na aplikaciji vježbi opšte i specifične
reedukacije psihomotorike, a u zavisnosti od procjene i potreba. Reedukacija psihomotorike
prihvaćena je kao terapijska metoda, pogotovu u dječijoj psihijatriji, uz veoma dobre praktične
rezultate i efekte u radu sa dječijom vulnerabilnom grupacijom.

1
Bojanin, S. (2016). Tretman pokretom i savjetovanje, Pomoć porodici, Beograd
3
 1. PSIHOTERAPIJA I SAVJETOVANjE U REEDUKACIJI
PSIHOMOTORIKE I TRETMANA POKRETOM

Pojam psihoterapija, sa preko 400 teorijskih pravaca, orijentacija, oblika i vrsta liječenja,
predstavlja bogatu i šarenoliku „lepezu“ postupaka, procedura i metoda u liječenju psihičkih
smetnji, koji ordiniraju na nivou simptoma, sindroma i poremećaja. Iako je inicijalno
projektovana kao postupak liječenja neurotskih poremećaja u okviru psihijatrije, danas je njena
primjena veoma rasprostranjena, sa aplikacijom u svim oblastima kliničke prakse, kod svih
dobnih skupina, kao i u okviru svih bitnih područja ljudskog funkcionisanja. Psihoterapija i njeni
potencijali opšte su poznati i prihvaćeni i u ostalim sferama života, u rješavanju svakodnevnih
problema i unapređenju standarda življenja i dobro adaptiranih pojedinaca, pa je ona u
društvenom smislu izborila posebno mjesto, važnost, uticaj i značaj u svim razvijenim kulturama,
koja je posmatraju kroz prizmu civilizacijskog doprinosa, koji bitno „boji“ i afektira moderno
doba.
U okviru velikog broja psihoterapijskih pristupa u poslednje vrijeme se svojom
intrigantnošću i specifičnostima izdvojila reedukacija psihomotorike (terapija pokretom,
psihomotorna terapija i sl), u kojoj osnovicu tremana čini tijelo i pokret. Začetke teorijske misli
reedukacije psihomotorika nalazimo krajam XIX vijeka, kada se, paralelno se razvojem
psihologije i psihoterapije, nazire razvojna linija terapeutskih pravaca poput relaksacije i
reedukacije psihomotorike. Ova tendencija pristupanja u tretmanu pojedinca simultano je
prihvaćena u razvijenim zemljama zapadne Evrope, kao nedjeljivi dio neposrednog iskustva i
rada terapeuta koji se stalno usavršava i razvija. Iako je prisutna nekonciznost i neslaganje
stručne javnosti u pogledu opšteprihvaćenog određenja ovog terapijskog pravca, na našem
govornom području je usaglašen termin reedukacija psihomotorike, što je posledica usvajanja i
prenošenja znanja i vještina naših stručnjaka od strane francuske naučne tradicije i škole.
Reedukacija psihomotorike utemeljena je na radovima Seina i Ajuriaguerra, koji su oslanjajući se
na Pijažeovo i Valonovo učenje, poštujući razvojnu dinamiku djeteta, postulirali njene bazične
principe. Metoda nalazi svoje teorijsko uporište u bliskoj vezi razvoja ličnosti i doživljaja tjelesne
cjelovitosti, kao osnove oko koje se organizuje postojanje ličnosti djeteta u socijalnom polju.
Reedukacija psihomotorike se u Defektološkom leksikonu određuje kao opšti pristup kojim se
obezbjeđuje dogradnja i uravnotežavanje vremensko-prostornih iskustava, usklađuje aksijalna
organizovanost pokreta i posturalnost, podstiče dogradnja gnostičkih i praksičkih moći,
uspostavljaju i obogaćuju mogućnosti komunikacije u socijalnom polju i bude motivi za
društvenost.2 Drugim riječima, kao višedimenzionalan model sazdan na neurološkoj i
neuropsihološkoj razvojnoj osnovi, psihomotona reedukacija predstavlja specifično polje
defektološke misli i prakse koje je usmjereno na razvoj motorike i motoričkih vještina, spretnosti,
balansa, koordinacije pokreta i kontrole brzine pokreta, razvoju perceptivnih i gnostičkih
sposobnosti, kognitivnih funkcija i doprinosi bogaćenju senzomotornog i psihomotornog
iskustva3.

Defektološki leksikon (1999). Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd.

2

Golubović, Š, Tubić, T., Marković, S. (2011). Reedukacija psihomotorije-pokret kao terapijska metoda.
3

Medicinski pregled, LXIV(1-2), 61-63.

4
 1.1. Pokret i telo kao okosnice tretmana

Reedukacija psihomotorike zasniva se bazičnom postulatu učenja, prema kojem svaka

situacija usvajanja znanja i učenja podrazumijeva iste faze: prijem informacije i njenu obradu,
povezivanje i integrisanje u prethodno usvojene kognitivne sheme i odgovor organizma, kao
posledicu registrovanja njenog djelovanja. Čula, osjećaji, pokreti i integrativne funkcije mozga
tijesno su povezani sa tijelom koje ima integralnu ulogu u svim intelektualnim procesima.
Pažljivo posmatranje sopstvenog tijela ima za cilj integraciju zanemarenih dijelova tijela u
cjelovitu sliku, čime se stiče doživljaj cjelovitosti svoga bića, odnosno integriteta i identiteta
individue, što čini okosnicu razvoja ličnosti.
Prve godine individualnog života obilježene su intenzivnim razvojem u području
senzomotornih sposobnosti i aktivnosti. Time se ističe važnost motornog razvoja kao osnove na
kojoj se izgrađuje veza između djeteta i njegovog mikro- i makrokonteksta. Motorni odgovori i
refleksne radnje inicirane stimulusima iz sredine tvore prve odnose djeteta sa okruženjem, sa
znakom adaptivnosti ili maladaptivnosti. Dinamičkim smjenjivanjem osjećanja prijatnosti i
neprijatnosti koje se javljaju kod djeteta, usled usklađenosti ili neusklađenosti međusobnih
reakcija djeteta i okoline, obrazuju se prve sheme i obrasci ponašanja koji će predstavljati put za
ostvarivanje komunikacije i razvoj saznajne organizovanosti. Iskustvo individue i uspješnost
njenog “izlaženja na kraj” sa različitim stimulusima oblikuju procese diferencijacije, te
integrisanja percepcije i akcije u bihejvioralni individualni repertoar. Pokret, pogled, dodir, glas,
riječ, koji su sastavni dio reedukacije psihomotorike imaju za cilj da pomognu detetu da
prevaziđe ili ublaži problem koji ima. Јednostavnim pokretimа ranije stečeni obrasci sе
reintegrišu i ostvaruje se prva komunikacija i razmjena pozitivnih osjećanja između terapeuta i
djeteta. Pokreti koji se transformišu u vježbe koncipirani su sa osvrtom na sposobnosti i
mogućnosti djeteta i asociraju sa izazivanjem emisije prijatnih iskustava i povjerenja i sigurnosti
kao procese (kontra)transfera u terapijskom postupku. Pokretom dijete stiče sliku i doživljaj sebe,
svog tijela i položaja u odnosu na druge, postajući svjesno svoga bitisanja u prostoru koji ga
okružuje i usvajajući i konsolidujući prostorno-vremenske relacije. Preko motorne aktivnosti i
pokreta uopšte unapređuju se i dorađuju praksično-gnostički potencijali, inicira potreba za
druženjem, komunikacijom i socijalizacijom. U postupku reedukacije psihomotorike koristi se
pokret koji je povezan sa govorom, igrom, dodirom, čime se sistematski i planski djeluje na
razvijanje kognitivnih, motornih, emocionalnih i jezičkih sposobnosti4.

1.2. Primjena u praksi

Sistematskom i kontinuiranom primjenom znanja i doprinosa neurologije, psihijatrije,

specijalne edukacije i rehabilitacije, neuropsihologije i aplikacijom adekvatnih dijagnostičkih
postupaka u okviru srodnih disciplina, reedukacija psihomotorike predstavljena je kao
integrativni pristup kojim se nastoji djelovati na prevazilaženje određenog razvojnog ograničenja

4
Golubović, Š, Tubić, T., Marković, S. (2011). Reedukacija psihomotorije-pokret kao terapijska metoda.
Medicinski pregled, LXIV(1-2), 61-63
5
korišćenjem neurorazvojnih potencijala samog procesa sazrijevanja5. Cilj reedukacije jeste da se
stimulacijom, facilitacijom ili supstitucijom disfunkcionalnih kognitivnih mehanizama
funkcionalnijim mehanizmima poboljša uspješnost djeteta u onim domenima ponašanja u kojima
se disfunkcija ili deficit ispoljavaju6. Reedukacija psihomotorike je našla svoju primjenu i kao
psihoterapijska metoda usmjerena na razvoj i unapređenje onih sposobnosti djeteta koje će mu
omogućiti slobodu izbora pokreta, izražavanja tijelom, te prikladnije diferenciranje osjećanja.
Ovaj terapijski model koristi se kao način usmjeravanja i prevježbavanja djetinjih iskustava
nastalih usled disharmoničnog razvoja psihomotornih struktura i funkcija. Reedukacija
psihomotorike je najprikladnija metoda u tretmanu djece usporenog ili disharmoničnog razvoja,
mentalno zaostale djece, djece s nerazvijenim govorom i poremećajima ponašanja. Primjenjuje se
i u tretmanu djece s dispraksičkim poteškoćama, praktagnostičkim i gnostičkim teškoćama,
pervazivnim razvojnim problemima, problemima povezanim s lateralnom dominacijom7.
Reedukacija psihomotorike zasniva se na dvosmjernoj transakciji opažaja i pokreta
između djeteta i terapeuta, kao glavnih instrumenta ili puteva komunikacije doživljaja. Usled
nepostojanja adekvatnih prethodno naučenih i uvježbanih adaptivnih obrazaca djeteta, zadatak
tretmana pokretom sastoji se u tome da djetetu omogući obnovu i eventualni dalji razvoj (što
zavisi od uzrasta) onih struktura i funkcija koje će ga osposobiti da na kreativan način odabere i
ostvari te “adekvatne obrasce” koji mu nedostaju. Opažaj može da bude svim čulima usmjeren ka
spoljnjem svijetu, kao i prema sebi samome i sopstvenoj osjećajnosti. Prikladan priliv draži
određenih modaliteta uslovljava finija opažanja u bilo kome smjeru ili u bilo kojoj oblasti.
Aktivnosti reedukacije psihomotorike zasnivaju se na aplikaciji opštih vježbi, sa
primjenom u skoro svim prilikama, i specijalnih vježbi, koje im se pridružuju pri rješavanju
neposredne grupe problema zbog kojih trpi osoba koja traži našu pomoć. Opšte vježbe
obuhvataju tri kategorije vježbi :
1. vježbe ritmike, čiji je modalitet određen sa dobi klijenta, služe obnavljanju doživljaja
ritmičke aktivnosti od najranijeg detinjstva, preko elementarnih serija u vremenu, do
sve složenijih ritmova, čime se učvršćuju sheme djelovanja iz te oblasti i pomaže
usklađivanju svih nivoa ritmičkih aktivnosti do nivoa do kog je dijete doraslo; jača se
struktura onih serijacija na predstavnom nivou koje su se razvile oslanjajući se na ovu
ostvarivanu i doživljavanu pukim pokretom; otkrivaju se sheme klasifikacije ritmova
(brzi, spori, naizmjenični), i sve ono što čini asocijacije na te kvalitete ritma na
predstavnom planu8;

5
Bojanin, S. (2006). Reedukacija psihomotorike ili tretman pokretom, Psihijatrijski dani, 38 (1), 11-27.
6
Golubović, Š, Tubić, T., Marković, S. (2011). Reedukacija psihomotorije-pokret kao terapijska metoda.
Medicinski pregled, LXIV(1-2), 61-63
7
Golubović, Š, Tubić, T., Marković, S. (2011). Reedukacija psihomotorije-pokret kao terapijska metoda.
Medicinski pregled, LXIV(1-2), 61-63
8
Bojanin, S. (2006). Reedukacija psihomotorike ili tretman pokretom, Psihijatrijski dani, 38 (1), 11-27.

6
 2. vježbe imitacije iniciraju i unapređuju kontrolu sopstvenih pokreta u savladavaju
određenih socijalnih vještina, držanja tijela i ponašanja u socijalnom polju, što
doprinosi stvaranja jasne slike o sebi i svom položaju u odnosu na druge, otkrivanju i
razvijanju mogućnosti empatije, čime se inhibira decentracija osjećajnosti i misaonih
procesa u svrhu razumjevanja drugog, podstiču se identifikacioni procesi i njihova
svjesna kontrola.
3. vježbe poznavanja doživljaja tjelesne cjelovitosti omogućavaju: jasniji doživljaj i
svjesno definisanje sebe shodno uzrastu; dograđivanje osnove od koje se polazi u
saznajnim procesima, organizovanost manipulativnog polja, razumijevanje smjera
serijacija i klasifikacija u odnosu na strane u prostoru, što je sve bitno za pojam broja i
računske operacije, snalaženje u prostoru, grafomotornom polju i na mapi; sigurnost u
sebe sama koja je uvijek u pozitivnoj korelaciji sa poznavanjem svoga tijela i
njegovog mjesta u prostoru i prema drugima.9

Specijalne vježbe reedukacije psihomotorike, zavisno od kritične namjene i svrhe, se

mogu podijeliti u nekoliko kategorija. Vježbe orijentacije u vremenu imaju zadatak da, pomoću
pokreta, ritmova, aktivnosti tijelom, pojedinačno ili u grupi, potpomažu otkrivanje kvaliteta
vremena, te dimenzija kao što su trajanje, dužina, prijatnost i neprijatnost atmosfere, redosled ili
naizmeničnost10. Cilj vježbi orijentacije u vremenu sastoji se u razumijevanju koncepta prošlost-
sadašnjost-budućnost, dakle, trodimenzionalnosti vremena. Vežbama orijentacije u prostoru se
kod djece namjerava otkriti doživljaj: “kontinuiteta u vremenu, datog našim djelom i sjećanjem
na to što smo činili i što činimo, kao identitet u vremenu, kroz vrijeme, i našeg kontinuiteta u
prostoru kao naš identitet postojanjem našim tijelom i zdravljem, kao identitet u neposrednom
življenju”11. Vježbe gnostičkih sposobnosti podspješuju i facilitiraju prepoznavanje sličnih
opažanja u okviru svih modaliteta čula; uočavanje razlika i sličnosti između različitih predmeta
svim modalitetima čula koja su tu angažovana; prepoznavanje djelovanja i svrhe tih stvari;
prepoznavanje različitih izraza lica na slikama i fotografijama imitacijom tih izraza lica i
prepoznavanja jednih na drugima, te dovođenje u vezu izraza lica sa prepoznavanjem osjećajnosti
koja ih prati ili oblikuje; prepoznavanje opštepoznatih simbola za određene pozitivne i negativne
vrijednosti u socijalnom polju, likovno, u imitaciji izraza lica i ponašanja, u pošalici, priči, uz
maksimalno angažovanje pokreta, modulacije glasa i svih očiglednosti koje su pristupačne.
Vježbe praksičkih sposobnosti i vještina pokreta otkrivaju i uvježbavaju organizam za sve
aktivnosti koje su moguće u manipulativnom polju, kao sheme akcija na kojima će se zasnivati ili
se već zasnivaju logičke operacije. U okviru školskih vještina uvježbavaju se vještine čitanja i
pisanja, kao i sposobnost obavljanja računskih operacija, za to odabranim načinima.

9
Bojanin, S. (2006). Reedukacija psihomotorike ili tretman pokretom, Psihijatrijski dani, 38 (1), 11-27.
10
Ibidem, str 22.
11
Ibidem, str 23.
7
 1.3. Kliničke slike u razvojnoj psihijatriji i reedukacija psihomotorike

Reedukacija psihomotorike je našla svoje mjesto primjene u tretmanu djece sa

problemima mentalnog zdravlja, gdje se, samostalno ili pridruženo drugim terapijskim
procedurama, koristi u rješavanju nastalih poteškoća. Ovaj terapijski metod se naročito pokazao
valjanim oruđem u tretmanu razvojnih disharmonija, razvojnih poremećaja govora, emocionalnih
razvojnih problema, nespecifičnih psihotičnih poremećaja i razvojnih dječijih psihoza.

1.3.1. Oblast razvojnih disharmonija

Kada govorimo o razvojnim disharmonijama i širokom spektru njihovih pojavnih formi,
najčešće imamo u obzir tri osnovna problema: 1) doživljaj i prepoznavanje vremensko-prostornih
serija, što predstavlja osnovu cjelokupnog kognitivnog funkcionisanja; 2) nesklad ili diskrepanca
između složenih praksičko-gnostičkih kauzalnosti i relacija, što ometa socijalizovane aktivnosti,
ovladavanje sopstvenom posturalnošću i vještinama tijela potrebnim za praktikovanje socijalno
adaptiranih i poželjnih formi ponašanja; 3) neelastičnost emocionalnosti, što predstavlja
remetilačku determinantu harmonizovanja odnosa djeteta sa konstantnim promjenama u
socijalnom polju, te zahtjevima koji su prema njemu neporekidno usmjereni. U osnovi svih tih
složenih aktivnosti stoji iskustvo pokretom, koji “boji” proces restrukturacije i dograđivanja
postojećih shema, shodno tekućim potrebama koje se pred dijete nameću.

1.3.2. Emocionalni problemi tokom razvojnog doba

Stručnjaci u oblasti reedukacije psihomotorike mišljenja su da je u osnovi svih oblika
strepnje, te povišene anksiznosti bazično nepovjerenje u vlastitu kompetentnost i efikasnost
“suočavanja i izlaženja na kraj” sa zahtjevima mikro- i makrosistema, što za posledicu ima
vulnerabilnost ličnog identiteta. Praksa preporučuje primjenu relaksacije, a nekada i masaže, uz
psihoterapijski usmjereni razgovor sa subjektom u tretmanu kao optimalnu strategiju rada sa
djecom i adolescentima, koij još nisu razvili autentičan komunikacijski odnos sa terapeutom ili
posjeduju slušni ili mentalni hendikep. Djeca i adolescenti sa opsesivno kompulzivnim
teškoćama dobro reaguju na saradnju razmjene pokreta i razmjene imitacija pokreta.

1.3.3. Nespecifični psihotični poremećaji

Terapijske indikacije nalažu da se, uz primjenu medikamentozne terapije, osoba sa
nespecifičnim psihotičnim poremećajem, bez obzira na uzrast, uključuje u neki vid organizovane
aktivnosti: pukog kretanja u ritmu koji mu odgovara, određenim oblicima razmjene pokreta,
predmeta, baratanjem nekim predmetima koji su mu interesantni, makar na kratko vrijeme,
nekom grafomotornom aktivnošću ili igrom, kako bi se održavao u pukoj realnosti makar tim
bazičnim shemama odnosa pokretom. Tip psihoze determiniše i ritam, ali i odabir dodira,
razgovora i različitih vrsta poslova.

8
 1.4. Reedukacija psihomotorike i psihoterapija

Reedukacija psihomotorike, koristeći pokret i tonično-posturalnu osnovu ličnosti,

umnogome determiniše i podstiče process samosagledavanja tokom vršenja zadatih vježbi tijelom
i ekstremitetima. Reedukacijom psihomotorike postiže se psihoterapijski efekat kada se uspije u
namjeri pokretanja osjećajnih tokova ka diferencijaciji, odnosno ka zrelim oblicima odnosa i
adaptivnog ponašanja u socijalnom polju. Bitno je naglasiti da se psihoterapijskim učinkom može
imenovati svaki vid transakcije ili bilo koji drugi vid komunikacije posle kojeg se kod subjekta
javlja osjećanje slobodne volje, vrijednosti, kreativnosti i produktivnosti u svom egzistencijalnom
polju, spremnost za kooperaciju i razmjenu igre, rada i ljubavi sa drugima.
Tretman pokretom u psihoterapijskom radu primjenjuje na sledećim vulnerabilnim
populacionim grupama:
1. tokom perioda novorođenčeta (bebstva), na nivoima prelingivističke
komunikacije;
2. tokom “bajkovitog perioda”, koji karakterišu slabije govorne ekspresije i
verbalizacije, te ostvarivanje bolje komunikacije akcijom, odnosno igrom tijela ili
predmetima;
3. djecom i adolescentima sa mentalnom retardacijom i poremećajima mentalnog
zdravlja i ponašanja;
4. kod pacijentata sa katatonim poremećakima, kada se negira svaki modalitet
komunikacije sa drugima, a naročito govorne komunikacije.

Bitno je naglasiti da reedukacija psihomotorike ne mora nužno biti psihoterapija.

Drugim riječima, ona može ostati samo jedno od oružja iz pedagoškog “arsenala” u tretmanu
djece i odraslih, čije su smetnje manifestuju u vidu organizovanja tjelesnih aktivnosti, kod osoba
sa fizičkim hendikepom ili invaliditetom, očuvanog mentalnog statusa. Reedukacija
psihomotorikom se ne može nazvati psihoterapijom ukoliko je usmjerena na rješavanje
konkretnog problema, ne zalazeći dublje u obradu egzistencijalnog polja subjekta koji učestvuje u
samom tretmanu. Drugim riječima, reedukacija psihomotorikom može da prati pedagoška
pravila12:

 sistem nagrađivanja/kažnjavanja (pohvala/kazna);

 isti model uspjeha za sve;
 rangiranje ispitanika po uspješnosti;
 stimulisanje najboljih nagradama;
 frontalni pristup i nivelisan odnos svakog pojedinca sa svima.

12
Bojanin, S. (2016). Tretman pokretom i savjetovanje, Pomoć porodici, Beograd, str 147.
9
 1.5. Model savjetovanja ili psihoterapije prema uzrastima

Savjetovanje ili psihoterapijski tretman moraju biti prilagođeni uzrastu i problem

subjekta koga nam dovode ili koji samoinicijativno traži našu pomoć. U tom smislu razlikujemo
sledeće načine rada13:
1. tretman u ranom djetinjstvu ili bebstvu;
2. tretman djece bajkovitog doba;
3. tretman djece konkretnog logičkog odnosa sa svijetom;
4. tretman pojedinaca u pubertetu;
5. tretman mladih u adolescenciji i dobu zrelosti.

13
Ibidem, str 148.
10
 ZAKLJUČAK

Reedukacija psihomotorike angažuje biološku ravan i ravan mentalnih funkcija u svrhu

udruživanja pažnje i aktivnosti, sa tendencijom spoznavanja i sagledavanja sebe samih i svijeta
koji nas okružuje. Reedukacijom psihomotorike se nekada može samostalno vršiti tretman
određenih poremećaja mentalnih funkcija, naročito ukoliko se terapija bavi doživljajem tjelesne
cjelovitosti, lateralizacije tijela ili prostora, te nekim poremećajima psihomotorike u vidu tika ili
hiperkinetičkog sindroma. Reedukacija psihomotorike pokazuje tendenciju “pretapanja” u
psihoterapijski postupak, budući da teži da u djetetu i mladima stimuliše one oblasti odgovorne za
diferencijaciju težnji i kognicije, nastojeći da pomogne subjektima da spoznaju sebe i kao
“strukturu i kao funkciju u odnosu sa svijetom.” 14
Liječenje pokretom pokazuje tendenciju ka integraciji i sinhronizovanju psihoterapijskih
doprinosa fenomenološko-egzistencijalnog smera i iskustava reedukacije psihomotorike, sa
svrhom liječenja i tretmana problema mentalnog zdravlja u razvojnom dobu. Reedukacija
psihomotorike predstavlja višedimenzionalni terapijski pristup u radu s djecom i odraslima, čiju
osnovu čine pokret i motorna aktivnost. Praksa nalaže usklađenost i kompatibilnost terapijskih
programa sa sposobnostima i mogućnostima djeteta, individualnim razvojnim potrebama, uz
uvažavanje interindividualnih razlika i osjećanosti pojedinca. To je najprikladniji metod u
tretmanu djece usporenog ili disharmoničnog razvoja, mentalno zaostale djece, djece s govorno-
jezičkim poremećajima i poremećajima ponašanja. Primjenu je pronašla i u tretmanu djece sa
dispraksičkim poteškoćama, smetnjama u praktognostičkom i gnostičkom razvoju, pervazivnim
razvojnim problemima i teškoćama povezanim s lateralnom dominacijom. Rad na području
reedukacije psihomotorike zasniva se na aplikaciji vježbi opšte i specifične reedukacije
psihomotorike, a u zavisnosti od procjene i potreba. Reedukacija psihomotorike prihvaćena je
kao terapijska metoda, pogotovu u dječijoj psihijatriji, uz veoma dobre praktične rezultate i efekte
u radu sa djecom kao vulnerabilnom grupacijom.
Psihoterapija se može izvršiti igrom, taktilnom stimulacijom, igračkama,
raznovrsnim predmetima, uz verbalnu pratnju i emocionalan odnoss kojim se gradi atmosfera
saradnje i povjerljivosti. Bitno je naglasiti da nije svaka reedukacija psihomotorike spihoterapije.
Psihoterapijski učinal postiže se tek pomakom osjećajnih tokova ka diferencijaciji i kompleksnim
i složenim oblicima delanja u subjektivnom socijalnom polju. Tretman pokretom se javlja kao
psihoterapijski rad u kontaktu sa djecom u period bebstvai bajkovitog perioda, te u radu sa
mladim i adolescentima sa mentalnom retardacijom i poremećajima mentalnog zdravlja i
ponašanja.

14
Bojanin, S. (2016). Tretman pokretom i savjetovanje, Pomoć porodici, Beograd.
11
 LITERATURA

Bojanin, S. (2016). Tretman pokretom i savjetovanje, Pomoć porodici, Beograd.

Bojanin, S. (2006). Reedukacija psihomotorike ili tretman pokretom, Psihijatrijski dani, 38 (1),
11-27.
Defektološki leksikon(1999). Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd.
Golubović, Š, Tubić, T., Marković, S. (2011). Reedukacija psihomotorije-pokret kao terapijska
metoda. Medicinski pregled, LXIV(1-2), 61-63.
Krstić, N. (2006). Reedukacija psihomotike kao oblik neuropsihološke rehabilitacije, Psihijatrija
Danas, 38(1), 51-56.
Mačešić-Petrović, D., Slavnić, S. (2005). Reedukacija psihomotorike i školsko postugnuće djece
sa mentalnom retardacijom, Istraživanja u defektologiji, 6, 133-141.

12