ပညာေရး

ဤ ေဆာင်း ပါးသည် မည်သည့် ကျမ်း န်း (သိ့) အကိးအကား ကိမှ ရည် န်း
ထားြခင်း မ ှိေပ။ ေကျးဇး ပ ပီး စိတ်ချယံ ကည် ိင်ေလာက်ေသာ
အချက်အလက်ရင်း ြမစ် များကိ ကိးကားရည် န်း ၍ ဤေဆာင်း ပါးကိ မွမ်း မံ
(https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%80%95%E
1%80%8A%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%8
0%B8&action=edit) ေပးပါ။ အကိးအကားမပါေသာ အချက်အလက်
များသည် စိန်ေခ ြခင်း ခံရ ပီး ဖယ် ှားြခင်း ပါခံရမည်ြဖစ်သည်။ (၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၉)

ပညာေရးဆိုသည်မှာ လူမသိပံ ပညာရပ် တစ် ခုြဖစ် ပီ း

သင် ကားြခင်း သင်ယူြခင်းများ ှင့် ဆက် ယ်ေန
သည့် က မ် းကျင်မ ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းရပ် များကိုေခ
ဆိုသည်။

တစ် နည်းအားြဖင့် လက်ဆုပ်လက်ကိုင်မြပ င ုိ ်သည့်၊

နက်နသ ဲ ိမ်ေမသည့် အသိဉာဏ်ပညာဆိုင်ရာ
ဗဟုသုတများကိုေပးေသာ လုပ်ငန်းတစ် ရပ် လည်း
ြဖစ် သည်။ သတင်းအချက်အလက် ှင့် နည်း ပညာ
ေခတ် ကီးတွင် ပညာဗဟုသုတများကို က မ် းဝင်ေစ
ရန် ကိ းပမ် းအားထုတ်ေန ကရ ု ံ မ မက ထိုပညာရပ် ေကျးလက်စာသင်ေကျာင်းမှ ြမန်မာကေလးငယ်များ
များကို ေကာင်း မေကာင်း မှန ် မမှနဆ
် ံုးြဖတ် င ုိ ်ေရး
သည်လည်း အေရး ကီးသည့် အခန်းက တွင်ပါဝင်
လာသည်။ ထိြပင် ကိုယ်လိခ ု ျင်သည့်အချက်အလက်များကို က ိ ်ယူ င
ုိ ်စွမ်း၊ မည်သည့်ေနရာတွင် ှ ိ ေနမှနး်
သိ င ုိ ်သည့်အသိတရား သည်လည်း ပညာဟူ၍ဆိုရေပလိမ့်မည်။ ထိြပင် ပညာေရးဆိုသည်မှာ မျ ိ းဆက်
တစ် ဆက်မှ ေနာက်မျ ိ းဆက်တစ် ဆက်သိ အဆင့်ဆင့် လက်ဆင့်ကမ် း င ုိ ်စွမ်း "ပန်းတိင
ု ်" လည်း ှ ိ ရမည်
ြဖစ် သည်။

မာတိကာ
ပညာေရးအား ခံငံသံး သပ် ကည့်ြခင်း

ပညာ၏မလအစ
အစဥ်အလာပညာေရး

ပညာေရးသမိင်း

ဥေရာပ ပညာေရး

တ တ်ပညာေရး

ဂျပန်ပညာေရး
အိ ိယပညာေရး
 လက် ှိက မာ့ ပညာေရးလမ်း ေ ကာင်း
ပညာေရးတွင်စိန်ေခ မများ

ဖွံ ့ ဖိး တိးတက် ပီး ိင်ငံများ၏ပညာေရး

ဖွံ ့ ဖိး ဆဲ ိင်ငံများ၏ပညာေရး

အိမ်တွင်း သင်ယမကိအေလးထားလာ ကြခင်း

ပညာေရးအားြခံ ငံသ
ု ုံးသပ် ကည့ ြ် ခင်း
ပညာေရးကို အကျယ်ြပနဆ ် ့ ံုးေြပာရလ င် ေမွးသည်မှ ေသသည်အထိြဖစ် စ ် ကီးတစ် ခုြဖစ် သည်ဟု
လည်းဆို ငုိ ်သည်။ အချ ိ ကလည်း ပညာေရးသည် မေမွးမီ ကတည်းကစသည်ဟဆ ု ိုပါသည်။ သိြဖစ် ရာ
အချ ိ ေသာမိ ဘများသည် မိ မိတိကေလးများကို မေမွးမီ ဝမ် း ကာတိက ု ်အတွင်းကပင် ဖံ ဖိ းတိးု တက်ေစ
ရန် ရည်ရွယ်ချက် ြဖင့် သီချင်းများနားေထာင်ခိုင်းြခင်း၊ စာများဖတ်ြပြခင်းတိကို ြပ လုပ် လာ ကသည်။

"ပညာေရး" ဟုဆိုလိက
ု ်လ င် အစ ်အလာပညာေရး ကိုလည်း ေြပာရမည်ြဖစ် သည်။ အစ ်အလာ
ပညာေရးဆိုသည်မှာ အေတအ ကံ ကို အေလးထားသည့် ပညာေရးြဖစ် သည်။ တတ်က မ် းမ၊ နားလည်မ
တိကို ေနစ့ ်အေတအ ကံ များြဖင့် တြဖည်းြဖည်းတည် ေဆာက်ခဲ့ရသည့် ပညာေရးမျ ိ းြဖစ် သည်။

လူတစ် ဦးချင်းအေနြဖင့် အစ ်အလာမဟုတ်သည့် ပညာေရး သည်လည်း အသီးသီးတွင် သနည်းသဟန်

ြဖင့် ှ ိ ေန င
ုိ ်ပါသည်။ မိ သားစုများ ှင့် ပတ်ဝန်းကျင်သည် လူတစ် ဦးချင်းစီ အတွက် သီးြခား လမ် းမိုး င
ုိ ်
သည့် အစ ်အလာ မဟုတ်ေသာပညာေရးြဖစ် သည်။

ပညာ၏မူ လအစ
"ပညာေရး" ဆိုသည်မှာ လက်တင်ဘာသာစကား educare မှလာ ပီ း အဓိ ပာယ်မှာ "ဦးေဆာင်ဦးရွ က်ြပ
ြခင်း" "ေ ှ ေဆာင်လမ် းြပြခင်း" ဆိုသည့်သေဘာေဆာင်သည်။ ယခု အခါ မူရင်းအဓိ ပာယ်သည် ေပျာက်
သေလာက်နးီ ပါးြဖစ် ေန ပီ ။ ေမွးရာပါ အေြခအေန၊ စွမ်းရည်ထက် ပိုမိုတိးု တက်ဖံ ဖိ းလာေစရန်ြပ လုပ်
ြခင်း ဆိုသည့်သေဘာများသည် ေခတ်သစ် ပညာေရး၏ သေဘာတရားများ ြဖစ် လာခဲ့ ရသည်။

အစ ် အလာပညာေရး
အစ ်အလာပညာေရးသည် လပတ်ဝန်းကျင် သိမဟုတ် လေဘာင်အဖဲ အစည်းတွင် သင် ု ိ း န်းတမ် းြဖင့်
လူ အထူးသြဖင့် လူငယ်များကို သတ်မှတ်သင် ကားသည့် ကာလတွင် စတင်ခဲ့သည် ဟုဆို င ုိ ်သည်။
အစ ်အလာပညာေရးသည် တြဖည်းြဖည်း စနစ် ကျကျ ှင့် ြပည့်စံုတိးု တက်လာခဲ့ ရသည်။ အစ ်အလာ
ပညာေရးစနစ် သည် လတန်ဖိုး သိမဟုတ် စံ တိကို ြမင့်မားေစရန် ကံေဆာင်ေပး ေနသကဲ့သိ ပညာ
ဗဟုသုတတိးု ပွားေစရန်လည်းအေလးထားသည် ြဖစ် ရာ မြဖစ် ြဖစ် ေအာင်လပ ု ် ြခင်းေ ကာင့် တစ် ခါတစ် ရံ
ှပ
ိ ် စက်ကလူ ြပ ရသည့် စနစ် သိမဟုတ် ပံုစံေလးေတွလည်း ဝင်လာခဲ့ သည်ကို ေတရသည်။

ဘဝတစ် သက်တာပညာေရး သိမဟုတ် သက် ကီးပညာေရးသည် င ုိ ်ငံတကာတွင် ြပန ် ့ လ

ံ က် ှ ိ ေန ပီ
ြဖစ် သည်။ သိရာတွင် ပညာေရးသည် ကေလးများအတွက်သာ အဓိ ကပစ် မှတ်အြဖစ် ထားေန ကသည်က
များသည်။

သက် ကီးပညာေရးသည် အစ ်အလာစာသင်ခန်းအတွင်း သင် ကားေရးမှသည် ကိုယ်တိင ု ်ပညာ ှ ာေရး

အစီ အစ ်များအထိ တိးု တက်ဖံ ဖိ းလာသည်။ သက် ကီး ပညာေရးတွင် အဓိ ကကျသည့် စနစ် သည်
စာ ကည့်တိက
ု ်မှ စာအုပ်စာတန်းများငှားရမ် းဖတ် င
ုိ ်ြခင်း၊ လမ် း န်များဖတ် ေလ့လာ င ုိ ်ြခင်း တိ

် ် ် ြ ် ိ ် ဲ ် ် ိ ် ် ံြ ိ ်ြ ် ်
ေ ကာင့် အကုနအ
် ကျနည်းစွာြဖင့် တိးု တက်လာခဲ့ ရသည်။ ေနာက်ပိုင်း ကွနပ
် ျ တာအသံုးြပ င
ုိ ်ြခင်း၊ အင်
တာနက်ကိုအသံုးြပ င
ုိ ်ြခင်းတိသည် ကိုယ်တိင
ု ် ှ ာ ပညာေရး သိမဟုတ် သက် ကီးပညာေရးကို များစွာ
အေထာက်အကူြပ သည့်စနစ် များြဖစ် လာသည်။ နည်းပညာ ှင်ပ ့ ညာေရး

နည်းပညာများ တိးု တက်ဖံ ဖိ းလာသည် ှင်အ ့ မ ပညာေရးကို များစွာလမ် းမိုးသည့်အေ ကာင်းတရား

တစ် ခုြဖစ် လာသည်။ ကွနပ ် ျ တာ ှင့် အြခားဆက်စပ် ေနသည့်နည်းပညာရပ် များကို ဖံ ဖိ းတိးု တက်သည့်
င
ုိ ်ငံတိင
ု ်းလိလ
ု ို တွင် ကျယ်ြပနစ ် ့ ွာသံုးစွဲလာ ကသည်။ ပညာေရးလက်ေတဖံ ဖိ းမတွင် အွနလ ် ိင
ု ်း
ပညာေရး (Online Education) ဟုေခ သည့် အေဝးသင် ပညာေရးစနစ် သည် တိးု တက်ထွနး် ကားလာ
သည်။ အေဝးသင်ပညာေရးစနစ် ဆိုသည်မှာ ကွနပ ် ျ တာ အင်တာနက်တိကိုအသံုးြပ ပီ း ပညာ ှ ာမှီး
ြခင်း၊ သင် ကားြခင်းများကို ဆိုလိသ ု ည်။ စာသင်ခန်းတွင်ထိုင် ပီ း ပညာသင် ကား သည့်စနစ် ကို ေတာ် လှန ်
ကာ စာသင်ခန်းမလိ၊ု ကိုယ်တိင ု ် ှ ာပညာစနစ် ကိုအေလး ေပး ပီ း ကိုယ်သင်ကိုယ်တတ်စနစ် ကိုဦးစားေပး
ထားသြဖင့် မူရင်း ရည်ရွယ်ချက်သည် အထူးေကာင်းမွနလ ် ှေပသည်။

ပညာေရးသမို င်း
အ ှ င်းဆံုးဖွင်ဆ့ ိုရလ င် ပညာေရးဆိုသည်မှာ စိ တ်ကူးများ၊ စွမ်းေဆာင် င ုိ ်ရည်များ၊ ကိုယ်ကျင့်တရား
များစသည်တိကို သင် ကား ေပးြခင်းြဖစ် သည်။ ဥပမာ ေ ကာင်တစ် ေကာင်သည် သကေလးကို ကက်
ခု တ်တတ်ေစရန် သင် ကားေပး င ုိ ်ြခင်း သည် ေမွးရာပါဗီ ဇစိ တ် ေ ကာင့်ြဖစ် သည်။ လူ ှင်တ့ ိ စာန် ထို
ဥပမာအတိင ု ်း သိပ် ပီ းကွာြခား မမ ှ ိ ငုိ ်ေပ။

သိေသာ် လူတိသည် လက်နက်ပစည်းကိရိယာများကို တီထွင် င ုိ ်ြခင်း၊ အသိဉာဏ်ကိုအသံုးချ င

ုိ ်ြခင်းတိ
ေ ကာင့် အြခား ေသာတိ စာန်များထက် ေကျာ် လန ွ သ ုိ ်ခဲ့သည်။ ထိအတူ ပညာေရး ှင်ပ
် ွ ား င ့ တ်သက်၍
"အသိဉာဏ် ှ ိ ြခင်း၊ အသိဉာဏ်ကိုအသံုးချတတ်ြခင်း" တိသည် အြခားတိ စာန်များလူကို ခွဲ ြခား
သတ်မှတ် လိက ု ်သကဲ့သိြဖစ် သွားရသည်။ ပညာေရးဆိုသည်မှာ လူသား၏ "ယ ်ေကျးမြဖစ် စ ်" ဟုဆို
လ င်လည်း မှားအံ မ ့ ထင်ေပ။

၁၉၉၄ ခု ှစ်တင ွ ် ဘာလင် ှ ိ Freie တကသိုလ်ေကျာင်း အုပ် ကီး Dieter Lenzen ကေြပာသွားသည့်စကား
တစ် ခွနး် တွင် "ပညာေရးသည် လွနခ ် ဲ့ ေသာ ှစ်သန်းေပါင်းများစွာက စတင်ခဲ့ ပီ း ၁၇၇၀ ြပည့် ှစ်တင ွ ်
ပီ းဆံုးသွားသည်" ဟုဆိုခဲ့သည်။ အဘယ်ေ ကာင့် ဆိုေသာ် ၁၇၇၀ ြပည့် ှစ်တင ွ ် ဂျာမနီ င
ုိ ်ငံ Halle
တကသိုလ်တင ွ ် သင် ကားနည်းဆိုင်ရာပါေမာကရာထူးကို စတင်ေပးအပ် လိက ု ်ေသာ ေ ကာင့်ြဖစ် သည်။
Lenzen ကထိုသိဆိုရြခင်းမှာ ပညာေရးဆိုသည်မှာ သိပံ ပညာရပ် တစ် ခုြဖစ် ပီ း ယခင် ှ ိ ပီ းသားသတ်မှတ်
ချက်များထက် ေနာက်ထပ် မချ ဲကား င ုိ ်ဆိုသည့်သေဘာေ ကာင့်ြဖစ် သည်။ ယေနေခတ့် အသံုးြပ ေန က
သည့် အေြခခံ ပညာေရးစနစ် သည် လေဘာင် ှင့် ကင်းကွာ၍မရေသာ လိအ ု ပ် ချက်များကို ြဖည့်ဆည်း
ေပးေနရသည့် ပညာေရးြဖစ် ေစရန် က မ် းကျင်တတ်ေြမာက်မကို အေြခခံ သည့်ပညာေရးစနစ် ြဖစ် သည်
ဟုလည်းဆို င ုိ ်သည်။

ဥေရာပ ပညာေရး
အေနာက်တိင ု ်းတွင် ပညာေရး၏မူလသည် ဘာသာေရး ှင့် များစွာ ေပါင်းစပ် ေနေ ကာင်း ေတရသည်။
ခရစ် ယန်ဘုနး် ေတာ် ကီးများ ှင့် ရဟန်းတိသည် လူငယ်များအား ပံုစံသွင်းရန်၊ ြပ ြပင်ရန်၊ ေကျာင်းစနစ်
ကို ထိနး် သိမ်းရန်ဆိုသည့် ေကာင်းြမတ်ေသာစိ တ် သေဘာထားြဖင့် စတင်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ြခင်းြဖစ် သည်။ ဥ
ေရာပ ှ ိ ပထမ ဦးဆံုးေသာ တကသိုလ်များသည် ကက်သလစ် ဘာသာတွင်အေြခခံ သည့်ေကျာင်းများ
ြဖစ် သည်။ ေနာက်ပိုင်း ပညာေရးတွင် ဆင်းရဲ သား များအတွက် အခမဲ့ပညာေရးစနစ် များ စတင်လာခဲ့ ရာ
မှ ရဟန်းမဟုတ် သည့် လူဆရာတိကို ခနအ ် ့ ပ် သည့် ေတာ် လှနေ် ြပာင်းလဲမများ ၁၅၆၁ ခု ှစ်မှစတင်ကာ စ
ေကာ့တလန် င ုိ ်ငံတင
ွ ် ေပ ထွနး် လာသည်။ ၁၆၃၃ ခု ှစ်တင ွ ် စေကာ့တလန်ပါလီမန်သည် ပညာေရး
အတွက်အခေ ကး ေငွေပးရမည့် အက်ဥပေဒကို စတင်ထုတ်ြပန်ခဲ့သည်။ ၁၇ ရာစုအကုန ် တွင် စေကာ့တ
လန်ပညာေရးသည် လူတိင ု ်းစာတတ်ေြမာက်ေရးကို ဦးတည်လာခဲ့ ု ံ မ မကာ ြမင့်ြမတ်သည့်လတ ူ န်းစားမှ
လွဲ ပီ း သင် ကား သည့် သီးြခားပညာေရးစနစ် ကို စတင်ေဆာင်ရွက်လာ င ုိ ်ခဲ့သည်။

ိ ် ( ) ၍ ိ ် ် ိ ဲ ါ ် ိ ် ် ်
အသိပညာေခတ် (Age of Enlightment) ဟူ၍ သမိုင်းတွင် ှ ိ ခဲ့ဖူးပါသည်။ ထိုေခတ်သည် ဘာသာေရး ှင့်
ပညာေရး ကားတွင် ြပဿနာပွားေစခဲ့ သည့် ကာလလည်းြဖစ် သည်။ ူ းဆိုး (Jean-jacques Rousseau)
သည် အစ ်အလာ ဘာသာေရး အေြခခံ ပညာေရးစနစ် ၏ လမ် းမိုးမကိုတန ွ း် လှန ် ပီ း ကေလးသူငယ်များ
ကို ဖံ ဖိ းတိးု တက်ေစရန် လူသားအေြခခံ အသိတရားများြဖင့်သာ သင် ကား ေပးသင့်ေ ကာင်း ေတာ် လှန ်
သည့်အေတွးအြမင်များ ချမှတ် လမ် းဖွင်ေ
့ ပးခဲ့ သည်။

ပိုလန်-လစ် သူနးီ ယန်း ဓနသဟာယေကာ် မ ှ င်က အမျ ိ းသားပညာေရးစနစ် ကို ၁၇၇၃ ခု ှစ်တင
ွ ်စတင်
် ့ ပ် ခဲ့သည်။
ြပ ာန်း ပီ း လသမိုင်း တွင် ပထမဦးဆံုးေသာ ပညာေရးဝန် ကီးဟူ၍ စတင်ခနအ

၁၉ ရာစုတင ွ ်ြဖစ် ပွားခဲ့ သည့် စက်မေတာ် လှနေ် ရးက လူထုကို စည်းကမ် းလိက ု ်နာ တတ်မ၏အေရးပါပံုကို
သာမက အလုပ်သမား များသည် အေြခခံ ပညာအနည်းဆံုး ှ ိ သင့်သည်ဆိုသည့်သေဘာတရား ေတွကိုပါ
ေပးသွားခဲ့ သည်။ ဤအေြခအေနတွင် လူတိင ု ်းြဖစ် ေပ လာ သည့်ဆ ှင်ေ ့ တာင်းဆိုမများက င ုိ ်ငံေတာ်
အေနြဖင့် ေကျာင်းဟူ၍ သတ်မှတ်ေပးေရး၊ သတ်မှတ်ေပးသည့်ေကျာင်းများတွင် သင် ု ိ း န်းတန်းများ
ကို သတ်မှတ်ြပ ာန်းသင် ကားေပးေရးတိြဖစ် သည်။ ၂၀ ရာစုတင ွ ် အသက်ေမွးဝမ် းေ ကာင်းပညာေရးက
ေနာက်ဆက်တဲ ွ အြဖစ် လိက ု ်ပါဖံ ဖိ းလာြပန် သည်။ စီ းပွားေရးဖံ ဖိ းတိးု တက်လာသည် ှင်အ
့ မ
လုပ်ငန်းခွ င်က မ် းကျင်သူများ ေပ ထွနး် ေရးသည် အစ ်အလာ ပညာေရးထက် လူသားတိ၏ဆ အရ
ထပ် မံေတာင်းဆိုလာသည့် ပညာေရးစနစ် ြဖစ် လာခဲ့ သည်။ လုပ်ခွင်ပညာေရး၊ အလုပ်လပ ု ် ရင်း ပညာသင်
ေရး၊ လုပ်သားပညာေရးသည် ေနာက်ဆက်တဲေ ွ ပ ထွနး် လာသည့်စနစ် များြဖစ် လာခဲ့ သည်။

တ ု တ် ပညာေရး
တ ု တ်ပညာေရးသည် တ ု တ်ဂ ဝင်စာများက စတင်ခဲ့သည်။ ဘာသာေရးအသွင် လည်းမေဆာင် သ
သေဘာ ှင်သ ့ ူ ေပ ထွနး် လာခဲ့ သည်ဟဆ ု ို င
ုိ ်သည်။ အေစာပိုင်းတ ု တ်ြပည်နယ်အေတာ် များ များသည်
ပညာတတ်၊ စာတတ် မင်းမထမ် းအရာ ှ ိ များေပ တွင် အေတာ် ေလးမှီခိုအားထားခဲ့ ကရသည်။ ၂၀၆ ဘီ စီ
မှ ၂၂၀ အတွင်း ဟန်မင်းဆက်ေခတ်တင ွ ် င ုိ ်ငံေတာ် ဧကရာဇ် က စာေမးပွဲစနစ် ကို စတင်ြပ ာန်းခဲ့ သည်။
ထိုစာေမးပွဲစနစ် ြဖင့် အရာ ှ ိ များကိုေရွ းချယ် ခနအ ် ့ ပ် ြခင်းြဖစ် သည်။ ေတာ် သူတတ်သူများကိုသာ
ချ ီးေြမာက်သည့် စနစ် ြဖစ် သြဖင့် ေတာ် ေအာင်တတ်ေအာင်သင် ကားသည့် စာသင် ေကျာင်းစနစ် သည်
တ ု တ်တင ွ ် ှစ်ေပါင်း ၂၀၀၀ ခန ် ့ချင်မင်းဆက် ကာလအထိ လက်ခံကျင့်သံုး သွားေ ကာင်းေတရသည်။
၁၉၁၁ ခု ှစ် ေရာက်မှ အေနာက် င ုိ ်ငံပညာေရးစနစ် ကို လက်ခံ ပီ း စနစ် ေဟာင်း ပညာေရးကိုစွနလ ် ့ တ်
လိက ု ် ကသည်။

ဂျပန်ပညာေရး
ဂျပန်၏မူလပညာေရးစနစ် သည် ဘာသာေရး ှင့် အေတာ် ေလး ဆက်စပ် ေနသည်။ ေကျာင်းသင်
ပညာေရးစနစ် ကို ဘုရားေကျာင်း များမှတစ် ဆင့်ချ ပ် ကိုင်ထား ပီ း ဗုဒစာေပများကို ဘုနး် ေတာ် ကီးများ
မှတစ် ဆင့် သင် ကားေလ့လာ ကရသည်။ ေနာက်ပိုင်းတွင် ပညာ ှ ာ လိသ ု ည့်ကေလးများသည် တယ်ရကို
ယ (Tera-koya) ဟုေခ သည့် ေနရာတွင်စုေဝး ကရ ပီ း ဂျပန်စာအေရးအဖတ်ကို သင် ကား ကရ သည်။
တယ်ရကိုယဆိုသည်မှာ "တဲေကျာင်းေလး" ဟူ၍ အဓိ ပာယ်ရသည်။

အိ ိယပညာေရး
အိ ယိ ပညာေရးသမိုင်းေ ကာင်းသည် အေတာ် ေလး ှ ည် လျားလှသည်။ Gurukul စနစ် သည် ပညာေရး
သမိုင်းတွင် အေစာ ဆံုးပညာေရးစနစ် ြဖစ် လိမ့်မည်ဟု ခနမ
် ့ ှနး် ရသည်။ ထိုပညာေရးစနစ် တွင် ကာယ၊
ဉာဏ၊ စာရိ တဆိုသည့်သေဘာတရားများ ှင့် လူသား တိ၏ဘက်စံုဖံ ဖိ းတိးု တက်ေရးကို အေလးထား
သည်ဆိုြခင်းက ေခတ် သစ် ပညာေရးကို စိ နေ ် ခ ေနသည့် သေဘာတရားများြဖစ် ေနသည်။ Gurukuls
ပညာေရးစနစ် သည် အစ ်အလာဟိ ေကျာင်းသင်ပညာ ေရးစနစ် လည်းြဖစ် သည်။ များေသာအားြဖင့်
အိ မ်တငွ ်လည်းေကာင်း ဘုနး် ကီးေကျာင်းများတွင်လည်းေကာင်း ပညာသင်ေပး ကသည်။ အခမဲ့
ပညာေရးစနစ် ြဖစ် ပီ း တတ် င
ုိ ်သည့် မိ ဘများကသာအခေ ကး ေငွေပးေဆာင် ကသည်။ ပညာတတ်

ြ ် ြ ် ိ ိ ် ဲ ် ် ် ြ ် ်ြ ် ိ ် ် ်
ေြမာက်သွားသူများ အေနြဖင့် မိ မိ သင်ယူခဲ့သည့်ေကျာင်းတွင် ပညာြပန်လည်ြဖနေ ် ့ ဝေပး င
ုိ ်သည့်စနစ်
သည် စိ တ်ဝင်စားဖွယ်ြဖစ် သည်။ ေကျာင်းတွင် ဂု ု ဆရာများ Gurukuls သည် ဘာသာေရး၊ စာရိ တ၊
ဒဿန၊ စာေပ၊ စစ် ပညာ၊ င ုိ ်ငံေရးပရိ ယာယ်၊ ေဆးဝါး ှင့် နကတ်ပညာများကို သင် ကားေပး ကသည်။
အံ ဩ
့ စရာေကာင်းသည်မှာ ရာဇဝင်ကို မသင် ကားြခင်း ြဖစ် သည်။ အိ ယ ိ ပညာေရးသမိုင်းတွင် အေစာ
ဆံုးအဆင့်ြမင့်ပညာေရး ှင့် Nalanda, Takshila, Ujjain, Vikramshila စသည့် တကသိုလ်များသည် ပထမ
ေထာင်စု ှစ်ကတည်းက ေပ ထွနး် ခဲ့ ပီ း ြဖစ် ေနသည်။ ပန်းချ ီ၊ ဗိ သုကာ၊ အ ပ ု ညာ၊ ယုတိေဗဒ၊ သဒါ၊
ဒဿန၊ နကတ်ပညာ၊ စာေပ၊ ဗုဒဝါဒ၊ ဟိ ဝါဒ၊ စီ းပွားေရး ှင့် င ုိ ်ငံေရးပညာတိကို သက်ဆိုင်ရာ
တကသိုလ် ကီးများတွင် ဘာသာရပ် အလိက ု ် တက်ေရာက်သင် ကား င ုိ ်ရန် စီ စ ်ေပးထားသည်။ Takshila
တကသိုလ်သည် ေဆးပညာကိုအဓိ ကထားသင် ပီ း၊ Ujjain က နကတ်ပညာကိုအဓိ ကထားသင်သည်။
Nalanda တကသိုလ်သည် ဗဟိအ ု ချက်အချာကျသည့်ေကျာင်းေတာ် ကီးြဖစ် ပီ း ေကျာင်းသားဦးေရ
၁၀၀၀ ခနအ ် ့ ထိ ှ ိ သည်ဟသု ိရသည်။ ဗိ တိသ တိ၏မှတ်တမ် းအရ ၁၈ ရာစုတင ွ ် ပညာေရးစနစ် သည်
အိ ယ ိ တွင် ဘုရားေကျာင်းများ၊ ဗလီများ ှင့် ေကျးရွ ာအ ံ ြပန ် ့ လ ံ က် ှ ိ ပီ း အထွနး် ကားဆံုးြဖစ် သည်ဟု
ဆိုသည်။ သင် ကားေပးသည့်ဘာသာရပ် များမှာလည်း အေရး၊ အဖတ်၊ အတွက်၊ ဘာသာေရး၊ ဥပေဒ၊
နကတ်ပညာ၊ သစဝါဒ၊ ကိုယ်ကျင့်ပညာ၊ ေဆးဝါး ှင့် ဘာသာေရး တိြဖစ် ကသည်။ထူးြခားချက်
တစ် ရပ် မှာ လူတန်းစား အဆင့်အတန်း မေရွ း တက်ေရာက်ပညာသင် ကား င ုိ ်ြခင်းြဖစ် သည်။ ယခု
သင် ကား ေန ကသည့် အေနာက်တိင ု ်းစတိငု ်ပညာေရးစနစ် သည် ၂၀ ရာစုကျမှ ဗိ တိသ တိေ ကာင့်
ထွနး် ကားလာရသည်ဟဆ ု ို င ုိ ်သည်။ ဗိ တိသ တိသည် အစ ်အလာအိ ယ ိ ပညာေရးစနစ် ကို ယ ်ယ ်
ေကျးေကျး ညင်းပယ် ပီ း အသိအမှတ်မြပ ဘဲ ထားခဲ့ သည်။ ဂ က ီ အစ ်အလာ ပညာေရး ှင်ပ ့ တ်သက်
ပီ း လှပသည့်သစ် ပင်ေလးတတစ် ပင်သည် ဗိ တိသ တိစိုးမိုးမေအာက်တင ွ ် ပျက်စီးသွားခဲ့ ရသည်ဟဆ ု ိုခဲ့
သည်။

လက် ှ ိ ကမာ့ပညာေရးလမ် းေ ကာင်း

ြခံ ၍ေြပာရလ င် စာမတတ်သူများ ကျဆင်းသွားသည့် ှစ် များဟူ၍ သံုးသပ် လာ ကသည်။ စာမတတ်သူ
ဦးေရ ှင့် ပညာမသင် ကား င ုိ ်သည့်အချ ိ းသည် တရိ ပ်ရိပ်ေလျာ့သွားသည်ဟဆ ု ိုသည်။ ဥပမာ ေကျာင်းမ
ေန င ုိ ်သည့်ဦးေရသည် ၁၉၆၀ တွင် ၃၆ ရာခို င် န်း ှ ိ ခဲ့ ရာမှ ၂၀၀၀ ြပည့် ှစ်တင ွ ် ၂၅ ရာခို င် န်းသာ ှ ိ
ေတာ့သည်။ ဖံ ဖိ းဆဲ င ုိ ်ငံများတွင် ၂၀၀၀ ြပည့် ှစ်၌ စာမတတ်သူ ှင်ေ ့ ကျာင်း မေန င ုိ ်သူဦးေရသည်
၁၉၇၀ ခု ှစ်ကထက် ထက်ဝက်ေလ ာ့နည်း သွားသည်။

ဖံ ဖိ းဆဲ င ုိ ်ငံများ ကားတွင် စာမတတ်သူ ှင့် ေကျာင်းမေန င

ုိ ်သူဦးေရသည် ၁၉၇၀ ြပည့် ှစ်ထက် ၂၀၀၀
ြပည့် ှစ်တင ွ ် ထက်ဝက် ကျဆင်းသွားသည်။ ဖံ ဖိ းတိးု တက်သည့် င ုိ ်ငံများတွင် စာမတတ် သူဦးေရသည်
၆ ရာခို င် န်းမှ ၁ ရာခို င် န်းအထိသာ ှ ိ ေတာ့ ပီ း ေကျာင်းမေန င ုိ ်သူဦးေရသည် ၅ ရာခို င် န်းမှ ၂
ရာခို င် န်းသာ ှ ိ ေတာ့သည်။

ပညာေရးတွင်စိနေ
် ခ မများ
ပညာေရး၏ပန်းတိင ု ်သည် တစ် ဦးတစ် ေယာက်၏ အ ကံ ဉာဏ်စိတ်ကူးများကို အြခားတစ် ဦးတစ်
ေယာက်သိ လဲေြပာင်းေပးရန် သိမဟုတ် တစ် ေယာက်မှ တစ် စုသိလဲေြပာင်းေပးရန်ြဖစ် သည်။ လက် ှ ိ
ပညာေရးကိုပိုင်းြဖတ်ရာတွင် အေရးအ ကီးဆံုးအချက်သည် နည်းစနစ် (Method) ြဖစ် သည်။ မည်သည့်
နည်းစနစ် ကိုသံုးြခင်းက အထိေရာက်ဆံုးြဖစ် မည်နည်း၊ မည်သိေသာအသိပညာများရ ှ ိ ေစရန် သင် ကား
ေပးသင့်သနည်း၊ မည်သည့်အသိပညာသည် အဆီ ေလျာ် ဆံုး ြဖစ် မည်နည်း၊ ေကျာင်းသား ေကျာင်းသူ
များအေနြဖင့် ရ ှ ိ ထား ပီ းသား အသိပညာကို မည်သိဆက်လက်ထိနး် သိမ်းထားေအာင် ကံေဆာင် မည်
နည်းစသည့်အချက်များသည် ပညာေရး ှင်ပ ့ တ်သက်၍ အေလး ထားစ ်းစားရမည့်အချက်များ
ြဖစ် သည်။ ေဂျာ့ခ်ေကာင့်စ် ှင့် ေပ လို ဖေရရီ စေသာ ပညာ ှ င်များက ပညာေရးဆိုသည်မှာ ပင်ကိုယ် ှ ိ ပီ း
သား င ုိ ်ငံေရးြဖစ် စ ်တစ် ခုကို င
ုိ ်ငံေရးရလဒ်တစ် ခုအြဖစ် ေဖာ် ထုတ် င
ုိ ်ရန် ကိ းစားြခင်းြဖစ် သည်ဟဆ ု ို
ခဲ့ သည်။ အစ ်အလာပညာေရး ှင့် အစ ်အလာမဟုတ်သည့်ပညာေရးစနစ် ှစ်ခုစလံးု တွင် မည်သူ၏
စိ တ်ကူးအိ င ု ်ဒီယာကိုအသံုးြပ မည်၊ သူတိပန်းတိင ု ်ကဘာြဖစ် သည်ကို သိရန်ကိစသည်ပင် စိ နေ ် ခ မ ကီး
တစ် ခုလိြု ဖစ် ေနသည်။
် ် ိ ် ံ ံ ် ် ် ိ ် ် ် ် ်
အေရး၊ အဖတ်၊ အတွက်ဟဆ ု ို ကသည့် အသံုးလံးု စနစ် သည် အေနာက်တိင ု ်းမူလတန်း ှင့် အလယ်တန်း
ဆင့်များ၌ အေြခခံ အြဖစ် သင် ကား ကရသည့် ပညာေရးြဖစ် သည်။ အသံုးလံးု ှင်ပ ့ တ် သက် ပီ း သမိုင်း၊
ပထဝီ ၊ သချာ၊ ူ ပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ ှင့် တစ် ခါ တစ် ရံ င ုိ ်ငံေရးကိုပါသင် ကား ကရသည်။ အသက်အရွ ယ်
အပိုင်းအြခား အလိက ု ် သင် ကား ကရသည့်ပညာေရးြဖစ် ပီ း စာမတတ်သူများ အတွက်ရည်စူးသည့်
ပညာေရးမျ ိ းမဟုတ်ေပ။ လက် ှ ိ ပညာေရးစနစ် သည် တတ်ေြမာက်မအရည်အချင်းကိုတိင ု ်းတာစစ် ေဆး
သည့် ပညာ မျ ိ းသာြဖစ် ေနေသးသည်။ စမ် းသပ် စစ် ေဆးမကို အဆင့်များြဖင့် သတ်မှတ်သည့်ပညာေရး
လည်းြဖစ် သည်။ အဆင့်ဆိုသည်မှာ ရာခို င် န်း ှင်ြ့ ဖစ် ေစ ကိနး် ဂဏန်း ှင်ြ့ ဖစ် ေစထုတ်ြပန်ြခင်းြဖစ် ပီ း
စာသင် ခန်းတစ် ခန်း သိမဟုတ် ေကျာင်းသားအားလံးု က လက်ခံထားသည့် သတ်မှတ်ချက်တစ် ခုလည်း
ြဖစ် သည်။ ပညာ၏ဦးတည်ချက်သည် ေကျာင်းသား ေကျာင်းသူများ၏ အားသာချက် သိမဟုတ် အား
နည်းချက်ကို ထုတ်ေဖာ် ဖွင်ခ့ ျရန်မဟုတ်ေပ။ သင် ကားမ သင်ယူမ ြဖစ် စ ်တစ် ခုတင ွ ် ေကျာင်းသားတစ်
ဦး၏ လစ် ဟင်းချက်သည် ေကျာင်းသင်ပညာေရးကို မည်မ အတိင ု ်းအတာအထိ သက်ေရာက်မ ှ ိ သည်
ကို ဆန်းစစ် ရန်ြဖစ် သည်။ လက် ှ ိ အဆင့်သတ်မှတ်သည့် ပညာေရးစနစ် သည် မိ မိကိုယ်မိမိယံု ကည်စိတ်၊
အထင် ကီးစိ တ်များကို ေလ ာ့ပါးေစ ပီ း အ ရာယ်များလှသည်ဟဆ ု ို ကသည်။ အဆင့်နမ ိ ့်သူ သိမဟုတ်
အမှတ်နည်းသူသည် စိ တ်ဓာတ်ကျတတ်သည်ကေတာ့ အမှနပ ် င်ြဖစ် သည်။ ပညာေရးတွင် အြခား
ထည့်သွင်းစ ်းစားသင့်သည့် အချက်များမှာ ဆင်းရဲ တင ွ ်းနက်ြခင်း ှင့် ကေလးသူငယ်ဆိုင်ရာ ှပ ိ ် စက်
ည ်းပန်းမများြဖစ် သည်။ ဆရာများ၏ မလိမ ု ုနး် ထားစိ တ် ှင့် အရည်အေသွးညံ့ဖျင်းြခင်းတိသည်လည်း
အေရး ကီးသည့်အချက်များ ြဖစ် သည်။

အဲ လ်ဘတ် အိ င ု ်းစတိင ု ်းသည် နာမည်ေကျာ် ူ ပေဗဒပညာ ှ င် ကီးတစ် ဦးြဖစ် သည်။ စ ကာဝဠာကို

လူ ပိ နး် နားလည်ေစရန် ကံေဆာင် ေပးခဲ့ သည့်ပုဂိ လ် ကီးြဖစ် သြဖင့် လူတိင ု ်းေလးစားြခင်းခံ ခဲ့ရပါသည်။
သိေသာ် အိ င ု ်စတိင ု ်းကိုယ်တိင
ု ်သည် ေကျာင်းတွင် ေကျာင်းစာအလွန ် ေတာ် သည့် စံ ြပလူရည်ခ န်
ေကျာင်းသားတစ် ဦးမဟုတ်ခဲ့ေပ။ ဆရာက ဘာသင်သင် သူကစိ တ်ဝင်စားသူမဟုတ်။ ေကျာင်းတက်
လည်းမမှန ် ေပ။ သအသိဉာဏ်တင ွ ် ကိနး် များကို ေပါင်းြခင်း၊ တ
ု ်ြခင်း၊ ေြမာက်ြခင်း၊ စားြခင်းများြဖင့်
အသိတရားကိုတည်ေဆာက်ကာ ပါရမီ ှ င် ဘဝကိုေရာက်သွားြခင်းြဖစ် သည်။

ကေလးတိင ု ်းသည် ပါရမီ ှ င်များ၊ စွမ်းရည် ှ ိ သူများြဖစ် သည်။ ကေလးများ၏ဉာဏ်ရည် ေစာစွာဖံ ဖိ း

ြခင်း သိမဟုတ် ေနာက် ကျမှဖံ ဖိ းြခင်းများြဖစ် လာေစရန် အကူအညီေတာ့အမှနပ ် င်လိအ
ု ပ် သည်။
ပင်ကိုယ်ကလည်း ှ ိ အေထာက်အပံ့ကလည်းေကာင်းလ င် ထူးသူသည် ခ န်ထွက်သွားမည်မှာေသချာ
သည်။ ပင်ကိုယ်မ ှ ိ သူကို မည်မ တွနး် အားေပးေနေစ ြဖစ် လာမည်မဟုတ်ေပ။

ဘာသာရပ် တစ် ခုကို သင် ကားြခင်း ှင့် စစ် ေဆးြခင်းသည် ှ ိ ကို ှ ိ ေနရမည်သာြဖစ် သည်။ သိေသာ် သိ ပီ း
သားများကိုေတာ့ ြပန် လည်းသင် ကားြခင်းြပ လုပ်ေနရန်မလိေ ု ပ။ သင် ကားမကို အေကာင်း ဆံုး ှင့်
စည်းကမ် းအ ှ ိ ဆံုး အလိက
ု ်နာ ငုိ ်ဆံုးသူသည် အေတာ် ဆံုး ြဖစ် လိမ့်မည်ဟသ ူ ည့်သီအိရ ု ီ သည် မမှနဟ် ု
မည်သိပင်ဆိုေစ လက်ခံ လိက ု ်နာကျင့်သံုးေန ကသည်သာြဖစ် သည်။ အိ င ု ်းစတိင
ု ်းလိလ
ု မ
ူ ျ ိ း တစ် ေထာင်
တွင်တစ် ေယာက်၊ တစ် ေသာင်းတွင်တစ် ေယာက် မ ှ ိ င ုိ ်ေပ။

အသိပညာသင် ကားမတွင် ဆုပ်စူး၊ စား ူ းြဖစ် ေနရသည့် အချက်များ ှ ိ ေနသည်။ အသိပညာကို ေမ့ထား
လိက
ု ်ရမှာလား။ ဘာ ေတွကိုသင်သင့်သလဲ။ ကလီးယားဗံုးများလုပ်နည်းကို သင်ေပးရ မှာလား။
တတ်ထား ပီ းသားေတွကို ေမ့ထားလိက
ု ်ရမှာလား။

ဖံ ဖိ းတိုးတက် ပီ း ုိင်ငံများ၏ပညာေရး
ဖံ ဖိ း ပီ း င
ုိ ်ငံများတွင်လည်း ပညာေရးလုပ်ငန်းစ ် ှင့် ပတ်သက် ပီ း စိုးရိ မ်ေသာကပွားေန ကရသည်သာ
ြဖစ် သည်။ ချမှတ် ထားသည့် လမ် း န်ချက်များ ှင်အ ့ ညီ ေနာက်မှလိက ု ် လပု ် င
ုိ ်ြခင်း ှ ိ မ ှ ိ ဆိုသည့်
ြပဿနာြဖစ် သည်။ ေနာက်ဆက်တဲြွ ပဿနာက ကေလးများကို မည်မ အထိ အာ ု ံ စူးစိုက် င ုိ ်စွမ်း ှ ိ ေစရန်
ထိနး် ထား င ုိ ်သနည်း ှင့် ဘဝတစ် သက်တာ မည်မ ကာေအာင် ခံ မည်နည်းြဖစ် သည်။ သင် ကားမ
ြဖစ် စ ်ကို အကဲြဖတ်ြခင်း၊ ေမးခွ နး် များကို ေြဖေစ ြခင်းတိသည် ပညာေရး၏အြခားနည်းစနစ် များ

ြ ် ် ် ် ြ ် ် ိ ် ် ် ိ ် ိ ြ ် ံ
ြဖစ် သည်။ သင်ယူ တတ်ေြမာက်သွားသည်ဆိုသည့်ပညာသည် မည်မ အတိင ု ်းအတာ အထိ ြပည့်စံု
လံေ
ု လာက်မ ှ ိ သွားပါသနည်း။ ဥပမာ လုပ်ငန်းခွ င်အထိ လက်ေတအသံုးချ င
ုိ ်သည့်အဆင့်တင
ွ ် ှ ိ သွား ပီ
လား။

ကေလးများကို မည်သိပညာေပးမည်ဟ၍ ူ ဆံုးြဖတ်ချက် ချရြခင်းသည် အေတာ် ေလးခက်ခဲသည့်ကိစ

တစ် ရပ် ြဖစ် သည်။ အဘယ်ေ ကာင့်ဆိုေသာ် မလုပ်မေနရလုပ်ေဆာင်ေစသည့်ပညာေရး စနစ် ှင့်
လွတ်လပ် စွာ သဘာ၀အတိင ု ်းပညာ ှ ာေစသည့်ပညာေရးစနစ် ှစ်ခုသည် အေနာက် င ုိ ်ငံများတွင်
အေတာ် ေလးသေဘာကွဲလဲစ ွ ွာ အား ပိ င်လပ် ှ ားလာ၍ြဖစ် သည်။ လွတ်လပ် စွာပညာ ှ ာခွ င်က ့ ို ခွ င်ြ့ ပ
ထားေသာေ ကာင့် အေနာက် င ုိ ်ငံများတွင် အိ မ်တင ွ ်းပညာေရးစနစ် ကို အေကာင်အထည်ေဖာ် လာ က
သည်။ ေကျာင်းသိသားသမီ းများကို မလတ်ေတာ့ဘဲ ကိုယ့်သားသမီ းများ၏ ကမာကိုယ်ဖန်တီးခွ င်မ ့ ျား
ပိုမိုရ ှ ိ လာ ကြခင်း၊ အိ မ်တင ွ ်းေကျာင်းပညာသင် ကားေရးစနစ် ကိုခွင့် ြပ လာ ကြခင်းသည် ပညာေရးတစ်
ေခတ်ေြပာင်းမကို ဦးတည်ေနေလ သလားဟုထင်မှားစရာြဖစ် သည်။ အိ မ်တင ွ ်ပညာသင် ကားေရးစနစ်
သည် စိ တ် ကိ က်တတ်လိသ ု ည့်ကိုေရွ းချယ်ခွင်အ ့ ြပင် စာေမးပွဲဆို သည့် သတ်မှတ်ချက်တစ် ခုကို မိ မိ
စိ တ် ကိ က်ြပင်ဆင်ခွင်လ ့ ည်းရ ှ ိ င ုိ ် ကမည်ြဖစ် သည်။ ထိြပင် ကိုယ်တိင ု ်အားထုတ်ေလ့လာခွ င်၊့ တီထွင်
စ ်းစားခွ င်မ ့ ျားကိုလည်း ပိုမိုရ ှ ိ င ုိ ်ေစသည်ဟု အေ ကာင်းြပ လာ ကသည်။ ပညာေရးဆိုင်ရာစိ တ်ပညာ
ှ င်များက ထိုသိအိမ်တင ွ ်း ပညာသင် ကားေရးစနစ် ကိုခွင်ြ့ ပ လိက ု ်လ င် "ပုနး် ကွယ်ေနမည့် သင် ု ိ း န်း
တန်းများ" လည်း ှ ိ လာ င ုိ ် ပီ း သီးြခားပညာေရး ှင့် သီးြခားပညာတတ်လတ ူ န်းစားတစ် ရပ် ေပ ထွနး် သွား
င
ုိ ်သည်ဟု သံုးသပ် ကသည်။ အိ မ်တင ွ ်းပညာသင် ကားေရးစနစ် သည် ေကျာင်း များ အ င ုိ ်ကျင့်ဗိုလ်ကျ
လာမများလာေသာေ ကာင့် ေ ှ ာင်လဲသည့်အေန ြဖင့် တီထွင်လာ ကြခင်းသည် အေ ကာင်းတစ် ချက်
ြဖစ် သည်။ သိေသာ် အချ ိ ကလည်းယင်းစနစ် သည် အေမရိ ကန်လေဘာင်အဖဲ အစည်း၏ လက် ှ ိ
င
ုိ ်ငံေရး ှင့် လူမေရးလမ် းေ ကာင်းကို ေရာင်ြပန်ဟပ် မြဖစ် သည်ဟု သံုးသပ် ကသည်။

ဖံ ဖိ းဆဲ ုိင်ငံများ၏ပညာေရး
ဖံ ဖိ းဆဲ င
ုိ ်ငံများတွင် ပညာေရးဆိုင်ရာြပဿနာများ ှင့် ရင်ဆိုင်ေနရမသည် ပို၍ ကီးမားသည်ဟဆ ု ို
ငုိ ်သည်။ စီ းပွားေရး ဖိ အားေ ကာင့် ပညာေရးကို အေလးမမူေသာသူများသြဖင့် မိ မိတိ သားသမီ းများကို
ေငွ ှ ာသူများဘဝသိ တွနး် ပိ ကသည်ကများသည်။ ေရ ှ ည်ပညာသင် ကားေရးထက် ေရတိစ ု ားဝတ်ေန
ေရးြပဿနာများကို ေြဖ ှ င်းရန် အဓိ ကထားေန ကရသြဖင့် ပညာေရးကိုေ ှ ာင်လဲေန က ရသည်က
များသည်။ အကယ်၍သာ လက် ှ ိ စားဝတ်ေနေရးြပဿနာ များသာ ေြပလည် ကမည်ဆိုလ င် မည်သည့်
မိ ဘမဆို ကိုယ့်သားသမီ း များအား ေကျာင်းလာြပန်ထား ကမည်မှာ ဧကန်ြဖစ် သည်။ ထိေ ကာင့် ဆင်းရဲ
တွင်းနက်ြခင်း ှင့် ပညာမသင် ကား င ုိ ်ြခင်းတိသည် များစွာ ဆက်စပ် ေနသည်။

ထိြပင်ဆရာမလံေု လာက်မ၊ ဆရာများလစာသည် အြခား လစာများထက်နည်းပါးမ၊ အရည်အချင်းြပည့်

ဝသည့်ဆရာ ှ ားပါးမ တိသည်လည်း ရင်ဆိုင်ရဖွယ် ှ ိ သည့်ြပဿနာများြဖစ် သည်။

ဆရာြပဿနာ ှင့် ေကျာင်းေနချင်သူတိင ု ်း ေကျာင်းမေန င ုိ ်သည့်ြပဿနာကို အေကာင်းဆံုးေြဖ ှ င်း

သည့်နည်းသည် "သူတိက ပညာဆီ ကိုမလာရင် ပညာက သူတိဆီကိုသွားပါ" ဆိုသည့် စကားြဖစ် သည်။
အိ ယ
ိ င
ုိ ်ငံတင
ွ ် ပညာြပဿနာကိုသူတိနည်းသူ တိဟန်ြဖင့်ေြဖ ှ င်းပံုသည် စိ တ်ဝင်စားဖွယ်ြဖစ် သည်။

အိ ယ ိ သည် အိ င ု ်တီ ှင်န

့ ည်းပညာကို အေတာ် ေလးစိ တ် ဝင်စားသည့် င ုိ ်ငံတစ် င ုိ ်ငံြဖစ် သည်။ င
ုိ ်ငံတင ွ ်း
အင်တာနက်ကိုအသံုးြပ င ုိ ်ရန် တယ်လီဖုနး် လိင
ု ်းများကို အားထားေန ကရသြဖင့် ေရ ှ ည် စီ မံကိနး် ကို သူ
တိစွနလ ် ့ တ်လိက ု ် ကသည်။ လူတိင ု ်းအင်တာနက် ှင့် ထိေတ င ုိ ်ေရး အင်တာနက်မှတစ် ဆင့် ပညာ ှ ာေရး
ှင့် အင်တာနက် ြဖင့်လမ ူ ဘဝြမင့်တင်ေရးတိသည် အမျ ိ းသားေရးတာဝန်တစ် ရပ် အေန ြဖင့် ြမင်
သံုးသပ် လပ ု ် ေဆာင်လာ ကသည်။ သိြဖစ် ရာ အထူးပညာ ေရးအတွက် ဂိ ဟ်တစ ု ေလာင်းများ ေကျးလက်
ေတာရွ ာများအေရာက် လိက ု ်လံတပ် ဆင် ပီ း အင်တာနက်ကိုရ ှ ိ အသံုးြပ င ုိ ်ေရး ကိ းပမ် း ေန ကသည်။
AMD ှင့် အြခားကုမဏီများကလည်း ၂၀၀၆ ခု ှစ်တင ွ ် ေဒ လာ ၁၀၀ တန်ကွနပ ် ျ တာများ အိ ယ ိ င
ုိ ်ငံ
တစ် ဝန်းတွင် ရ ှ ိ ေစရမည်ဟု အာမခံ ချက်ေတွရဲရဲေပး ပီ း ေဆာင်ရွက်ေန ကသည်။ ပထမအဆင့်
အေနြဖင့် ကွနပ ် ျ တာတစ် သန်းကို ေကျးရွ ာများအေရာက် တပ် ဆင်ေတာ့မည်ဟဆ ု ိုသည်။ ကွနပ ် ျ တာ

် ် ီ ် ် ် ဲြ ိ ် ိ ် ်
ေနာက်တင ွ ် အေရး ကီး သည့်ေနာက်ဆက်တဲြွ ပဿနာများကိုလည်း သူတိေမ့မထား ကေပ။ ယင်းသည်
ု ်း လ ပ် စစ် မီ းမ ှ ိ ကသြဖင့် မီ းစက်များကိုပါပူးတွဲစီမံ
လ ပ် စစ် မီးြပဿနာများြဖစ် သည်။ ေကျးရွ ာတိင
ချက်တင ွ ်ထည့်ထားသည်ကို ေတလိက ု ်ရသည်။ အိ ယ ိ သည် ဒစ် ဂျစ် တယ်ပညာေရးဆို ပီ း ေကျးရွ ာ အ
ေရာက် အင်တာနက် ှင့် ကေလးများကိုထိေတေစရမည်ဟု ေ ကး ေ ကာ် ထားသည်။

အာဖရိ ကတိက ု ်တင

ွ ် NEPAD သည် "e-school program" ကို အေကာင်အထည်ေဖာ် လ က် ှ ိ သည်။ မူလ
တန်း ှင့် အထက်တန်းေကျာင်းေပါင်း ၆ သိနး် တွင် ကွနပ
် ျ တာများကို တပ် ဆင်ေပး ပီ း ၁၀ ှစ်အတွင်း
အင်တာနက်ြဖင့် သင် ကားမ သင်ယူမများကိုြပ လုပ် ကေတာ့မည်ဟဆ ု ိုသည်။

အိမ်တွင်းသင်ယူမကိုအေလးထားလာ ကြခင်း
၂၀၀၃ ခု ှစ်ေကာက်ကခံ ရ ှ ိ ေသာစာရင်းအရ အေမရိ ကန် င
ုိ ်ငံတင
ွ ် အဆင့် K-12 ေကျာင်းသား
ေကျာင်းသူ ၁၀၉၆၀၀၀ ခနအ ် ့ ထိ မိ မိတိအိမ်တင ွ ် ပညာသင် ကားသည့်စနစ် ကို ကျင့်သံုးလာ ကေ ကာင်း
သိရသည်။ ပညာေရးဌာန၏စစ် တမ် းအရ အိ မ်တင ွ ်းအချ ိန် ြပည့်သင်ယူမသည် ၈၂ ရာခို င် န်းအထိ
တိးု တက်သွား ပီ ဟဆ ု ိုသည်။ အိ မ်တင ွ ်ပညာဘာေ ကာင့်သင်ရသနည်းဟူသည့်စစ် တမ် းကို အေမရိ ကန်
ပညာေရးဌာနကေကာက်ယူ ကည့်ရာတွင် ေကျာင်းပတ်ဝန်း ကျင်စနစ် ကိုမ ကိ က်ေသာေ ကာင့်ဟအ ု ေြဖ
ထွက်လာေသာ် လည်း လံြု ခံ မ၊ မူးယစ် ေဆးဝါး၊ အေပါင်းအသင်းကိစများေ ကာင့်ဆိုသည့် သူများက
၃၁.၂ ရာခို င် န်း၊ ဘာသာေရး ှင့် ကိုယ်ကျင့်တရာဆိုင်ရာ ြပဿနာေ ကာင့်ဆိုသည့်သူများ ၂၉.၈
ရာခို င် န်း၊ ေကျာင်း ှ ိ သင် ကား မများကို မ ှစ်သက်ေသာေ ကာင့်ဆိုသည့်သူများက ၁၆.၅ ရာခို င် န်း၊
ု ပ်ပိုင်း ှင်စ
့ ိ တ်ပိုင်းဆိုင်ရာြပဿနာများ ှင့် အြခားလိအ ု ပ် ချက်များ ေ ကာင့်ဆိုသည့်သူများက ၁၃.၇
ရာခို င် န်းအထိ ှ ိ ေ ကာင်းသိရသည်။ အားလံးု ြခံ ၍ဆိုရလ င် ေကျာင်း ှင်ဝ ့ န်းကျင်ကိုမ ကိ က်သူများက
၈၅.၄ ရာခို င် န်း၊ ဘာသာေရး ှင်က ့ ိုယ်ကျင့်တရားဆိုင်ရာမ ှစ်သက် သူများက ၇၂.၃ ရာခို င် န်း၊
ပညာသင် ကားမစနစ် ကိုမ ကိ က်သူက ၆၈.၂ ရာခို င် န်းအထိ ှ ိ ေ ကာင်းေတရသည်။ တကသိုလ်ဝင်
အဆင့် တွင် ပညာေရး ှင့် သင် ကားသည့်ေကျာင်းကို မ ကိ က်သူများ လာြခင်းေ ကာင့် အိ မ်တင ွ ်း
ပညာသင် ကားေရးစနစ် ထွနး် ကားလာ သည်ြဖစ် ရာ စာသင်ေကျာင်းစနစ် ၏အနာဂတ်လည်း ေမှးမှိန ်
ေတာ့မှာ လားဟု ေသာကပွားစရာြဖစ် လာသည်။

"https://my.wikipedia.org/w/index.php?title=ပညာေရး&oldid=495656" မှ ရယရန်

ဤစာမျက် ှာကိ ၈ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၉၊ ၁၁:၂၃ အချိန်တွင် ေနာက်ဆံး ြပင်ဆင်ခ့ သည်

ဲ ။

စာသားများကိ Creative Commons Attribution-ShareAlike လိင်စင်ြဖင့် ရ ှိ ိင် ပီး ထပ်ေဆာင်းသတ်မှတ်ချက်များ ှိ ိင်သည်။ အေသးစိတ်
အတွက် အသံး ပြခင်းဆိင်ရာ သတ်မှတ်ချက်များတွင် ကည့်ပါ။