18-07-19 Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve

``ceer"s ye®®es ö MeeefvleOeece heeJeve DeelceeDeeW keÀe Iej nw, Gme Iej ceW ®euevee nw lees mechetCe& heeJeve yevees''
ÒeÍe>>:- yeehe meYeer ye®®eeW mes keÀewve-meer iewjvìer keÀjles nQ?
GÊej:- ceer"s ye®®es, legce cegPes ³eeo keÀjes lees ceQ iewjvìer keÀjlee ntB efkeÀ efyeiej me]pee Kee³es legce cesjs Iej ceW ®eueWies~ legce
SkeÀ yeehe mes efoue ueieeDees, Fme hegjeveer ogefve³ee keÀes osKeles Yeer veneR osKees, Fme ogefve³ee ceW jnles heefJe$e yevekeÀj
efoKeeDees, lees yeeyee legcnW efJeée keÀer yeeoMeener DeJeM³e oWies~
Deesced Meeefvle~ ªneveer ye®®eeW mes ªneveer yeehe hetí jns nQ, ³en lees ye®®es peeveles nQ yeehe Dee³ee nw nce ye®®eeW keÀes Deheves Iej ues
peeves efueS, Deye Iej peeves keÀer efoue nesleer nw? Jen nw meye DeelceeDeeW keÀe Iej~ ³eneB meye peerJe DeelceeDeeW keÀe Iej SkeÀ veneR nw~
³en lees mecePeles nes yeehe Dee³ee ngDee nw~ efvecev$eCe hej yeguee³ee nw yeehe keÀes~ ncekeÀes Iej DeLee&led MeeefvleOeece ues ®euees~ Deye yeehe
keÀnles nQ Deheves efoue mes hetíesöns Deelcee³eW, legce heeflele kewÀmes ®eue mekeWÀieer? heeJeve lees peªj yevevee nw~ Deye Iej ®euevee nw Deewj
lees keÀesF& yeele veneR keÀnles~ YeefkeÌle ceeie& ceW legceves Flevee mece³e hegª<eeLe& efkeÀ³ee nw, efkeÀmekesÀ efueS? cegefkeÌle kesÀ efueS~ lees Deye yeehe
hetíles nQ Iej ®eueves keÀe efJe®eej nw? ye®®es keÀnlesöyeeyee FmekesÀ efueS ner lees Fleveer YeefkeÌle keÀer nw~ ³en Yeer peeveles nes pees Yeer peerJe
Deelcee³eW nQ, meyekeÀes ues peevee nw~ hejvleg heefJe$e yevekeÀj Iej peevee nw efHeÀj heefJe$e Deelcee³eW ner henues-henues Deeleer nQ~ DeheefJe$e
Deelcee³eW lees Iej ceW jn veneR mekeÀleer~ DeYeer pees Yeer keÀjesæ[eW Deelcee³eW nQ, meyekeÀes Iej peªj peevee nw~ Gme Iej keÀes MeeefvleOeece
Jee JeeveÒemLe keÀne peelee nw~ nce DeelceeDeeW keÀes heeJeve yevekeÀj heeJeve MeeefvleOeece peevee nw~ yeme~ efkeÀleveer menpe yeele nw~ Jen
nw heeJeve MeeefvleOeece DeelceeDeeW keÀe~ Jen nw heeJeve megKeOeece peerJe DeelceeDeeW keÀe~ ³en nw heeflele og:KeOeece peerJe DeelceeDeeW keÀe~
FmeceW cetBPeves keÀer lees yeele ner veneR~ MeeefvleOeece peneB meye heefJe$e Deelcee³eW efveJeeme keÀjleer nQ~ Jen nw DeelceeDeeW keÀer heefJe$e
ogefve³eeöJeeFmeuesme, FvekeÀejheesefj³eue Jeu[&~ ³en hegjeveer ogefve³ee nw meye peerJe DeelceeDeeW keÀer~ meye heeflele nQ~ Deye yeehe Dee³es nQ
DeelceeDeeW keÀes heeJeve yeveekeÀj, heeJeve ogefve³ee MeeefvleOeece ceW ues peeves~ efHeÀj pees jepe³eesie meerKeles nQ Jener heeJeve megKeOeece ceW
Dee³eWies~ ³en lees yengle menpe nw, FmeceW keÀesF& Yeer yeele keÀe efJe®eej veneR keÀjvee nw~ yegef× mes mecePevee nw~ nce DeelceeDeeW keÀe yeehe
Dee³ee ngDee nw, ncekeÀes heeJeve MeeefvleOeece ceW ues peeves~ JeneB peeves keÀe jemlee pees nce Yetue ie³es Les, mees Deye yeehe ves yelee³ee nw~
keÀuhe-keÀuhe ceQ Ssmes ner DeekeÀj keÀnlee ntBöns ye®®es, cegPe efMeJeyeeyee keÀes ³eeo keÀjes~ meJe& keÀe meoddieefle oelee SkeÀ meleiegª nw~
Jener DeekeÀj ye®®eeW keÀes hewieece DeLeJee Þeercele osles nQ efkeÀ ye®®eeW DeYeer legcekeÀes ke̳ee keÀjvee nw? DeeOeekeÀuhe legceves yengle YeefkeÌle keÀer
nw, og:Ke G"e³ee nw~ Ke®ee& keÀjles-keÀjles kebÀieeue yeve ie³es nes~ Deelcee Yeer meleesÒeOeeve mes leceesÒeOeeve yeve ieF& nw~ yeme, ³en Leesæ[er
yeele ner mecePeves keÀer nw~ Deye Iej ®euevee nw Jee veneR? neB yeeyee, peªj ®euevee nw~ Jen nceeje mJeerì meeFuesvme nesce nw~ ³en Yeer
mecePeles nes yejesyej DeYeer nce heeflele nQ FmeefueS pee veneR mekeÀles nQ~ Deye yeehe keÀnles nQ cegPes ³eeo keÀjes lees legcnejs heehe keÀì
pee³eWies~ keÀuhe-keÀuhe ³ener hewieece oslee ntB~ Deheves keÀes Deelcee mecePees, ³en osn lees Keueeme nes peeveer nw~ yeekeÀer DeelceeDeeW keÀes
Jeeefheme peevee nw~ GvekeÀes keÀnles nQ efvejekeÀejer ogefve³ee~ meye efvejekeÀejer Deelcee³eW JeneB jnleer nQ~ Jen Iej nw DeelceeDeeW keÀe~
efvejekeÀej yeehe Yeer JeneB jnles nQ~ yeehe Deeles nQ meyemes efheíeæ[er ceW ke̳eeWefkeÀ efHeÀj meyekeÀes Jeeefheme ues peevee nw~ SkeÀ Yeer heeflele Deelcee
jnleer veneR nw, FmeceW keÀesF& cetBPeves Jee lekeÀueerHeÀ keÀer yeele veneR nw~ ieeles Yeer nQ ns heeflele-heeJeve DeekeÀj ncekeÀes heeJeve yeveeS meeLe
ues ®euees~ meyekeÀe yeehe nw vee~ efHeÀj peye nce veF& ogefve³ee ceW heeì& yepeeves Deeles nQ lees yengle Leesæ[s jnles nQ~ yeekeÀer Fleveer keÀjesæ[
Deelcee³eW keÀneB peekeÀj jnleer nQ? ³en Yeer peeveles nes mele³egie ceW Leesæ[er peerJe Deelcee³eW Leer, íesìe Peeæ[ Lee efHeÀj Je=ef× keÀes hee³ee nw~
Peeæ[ ceW DeveskeÀ OeceeX keÀer JewjeFìer nw~ GmekeÀes ner keÀuhe Je=#e keÀne peelee nw~ kegÀí Yeer Deiej veneR mecePeles nes lees hetí mekeÀles nes~
keÀF& keÀnles nQöyeeyee, nce keÀuhe keÀer Dee³eg 5 n]peej Je<e& kewÀmes ceeveW? Dejs, yeehe lees mel³e ner megveeles nQ~ ®e¬eÀ keÀe efnmeeye Yeer
yelee³ee nw~
Fme keÀuhe kesÀ mebiece hej ner yeehe DeekeÀj owJeer jepeOeeveer mLeeheve keÀjles nQ, pees DeYeer veneR nw~ mele³egie ceW efHeÀj SkeÀ owJeer jepeOeeveer
nesieer~ Fme mece³e legcekeÀes j®elee Deewj j®evee keÀe %eeve megveeles nQ~ yeehe keÀnles nQ ceQ keÀuhe-keÀuhe, keÀuhe kesÀ mebiece³egies Deelee ntB~
veF& ogefve³ee keÀer mLeehevee keÀjlee ntB~ hegjeveer ogefve³ee Kelce nes peeveer nw~ [^ecee huewve Devegmeej, veF& mes hegjeveer, hegjeveer mes veF& yeveleer
nw~ FmekesÀ 4 Yeeie Yeer hetjs nQ efpemekeÀes mJeeefmlekeÀe Yeer keÀnles nQ hejvleg mecePeles kegÀí Yeer veneR nQ~ YeefkeÌleceeie& ceW lees pewmes iegefæ[³eeW
1/3
18-07-19 Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve
keÀe Kesue Kesueles jnles nQ~ DeLeen ef®e$e nQ, oerheceeuee hej Keeme ogkeÀeve efvekeÀeueles nQ, DeveskeÀeveskeÀ ef®e$e nQ~ DeYeer legce mecePe ie³es
nes SkeÀ nw efMeJeyeeyee Deewj nce ye®®es~ efHeÀj ³eneB DeeDees lees ue#ceer-veeje³eCe keÀe jep³e, efHeÀj jece-meerlee keÀe jep³e, efHeÀj yeeo
ceW Deewj-Deewj Oece& Deeles nQ, efpememes legce ye®®eeW keÀe keÀveskeÌMeve ner veneR nw~ Jen Deheves-Deheves mece³e hej Deeles nQ efHeÀj meyekeÀes
Jeeefheme peevee nw~ legce ye®®eeW keÀes Yeer Deye Iej peevee nw~ ³en meejer ogevf e³ee efJeveeMe nesveer nw~ Deye FmeceW ke̳ee jnvee nw~ Fme ogevf e³ee
mes efoue ner veneR ueieleer~ efoue ueieeveer nw SkeÀ ceeMegkeÀ mes, Jen keÀnles nQ cegPe SkeÀ kesÀ meeLe efoue ueieeDees lees legce heeJeve yeveWies~
Deye yengle ieF& Leesæ[er jner, ìeFce peelee jnlee nw~ ³eesie ceW veneR jns neWies lees efHeÀj Devle ceW Jen yengle he½eeleehed keÀjWies, mepee
Kee³eWies, heo Yeer YeÏä nes pee³esiee~ ³en Yeer legcekeÀes DeYeer ceeuetce heæ[e nw efkeÀ Dehevee Iej íesæ[s ncekeÀes efkeÀlevee mece³e ngDee nw~ Iej
peeves efueS ner lees ceeLee ceejles nQ vee~ yeehe Yeer Iej ceW ner efceuesiee~ mele³egie ceW lees veneR efceuesiee~ cegefkeÌleOeece ceW peeves kesÀ efueS ceveg<³e
efkeÀleveer cesnvele keÀjles nQ~ GmekeÀes keÀne peelee nw YeefkeÌle ceeie&~ DeYeer YeefkeÌle ceeie& Keueeme nesvee nw [^ecee Devegmeej~ DeYeer ceQ
legcekeÀes Iej ues peeves kesÀ efue³es Dee³ee ntB~ peªj ues peeTbiee~ efpelevee pees heeJeve yeveWies Glevee Tb®e heo hee³eWies~ FmeceW cetBPeves keÀer yeele
ner veneR~ yeehe keÀnles nQöye®®es legce cegPes ³eeo keÀjes, ceQ iewjvìer keÀjlee ntB legce efyeiej mepee Kee³es Iej ®eues pee³eWies~ ³eeo mes legcnejs
efJekeÀce& efJeveeMe neWies~ Deiej ³eeo veneR keÀjWies lees mepee³eW Keeveer heæ[sieer, heo Yeer YeÏä nes pee³esiee~ nj 5 n]peej Je<e& yeeo ceQ ³ener
DeekeÀj mecePeelee ntB~ ceQ DeveskeÀeveskeÀ yeej Dee³ee ntB legcekeÀes Jeeefheme ues peeves~ legce ye®®es ner nej-peerle keÀe heeì& yepeeles nes, efHeÀj
ceQ Deelee ntB ues peeves~ ³en nw heeflele ogefve³ee, FmeefueS ieeles Yeer nQ heeflele-heeJeve DeeDees, nce efJekeÀejer heeflele nQ, DeekeÀj efvee|JekeÀejer
heeJeve yeveeDees~ ³en nw efJekeÀejer ogefve³ee~ DeYeer legce ye®®eeW keÀes mechetCe& efvee|JekeÀejer yevevee nw~ pees heerís Deeles nQ Jen mepee KeekeÀj
peeles nQ FmeefueS efHeÀj Deeles Yeer Ssmeer ogefve³ee ceW nQ peneB oes keÀuee keÀce nes peeleer nQ~ GvekeÀes mechetCe& heefJe$e veneR keÀnWies FmeefueS
Deye hegª<eeLe& Yeer hetje keÀjvee ®eeefnS~ Ssmee ve nes efkeÀ keÀce heo nes peeS~ Yeue jeJeCe jep³e veneR nw hejvleg heo lees vecyejJeej nw
vee~ Deelcee ceW Keeo heæ[leer nw lees efHeÀj GmekeÀes Mejerj Yeer Ssmee efceuesiee~ Deelcee ieesu[ve Spes[ mes efmeueJej Spes[ yeve peeleer nw~
®eeboer keÀer Keeo Deelcee ceW heæ[leer nw efHeÀj efove-Òeefleefove peemleer íer-íer Keeo heæ[leer nw ceguecces keÀer~ yeehe yengle De®íer jerefle
mecePeeles nQ~ keÀesF& veneR mecePeles nQ lees neLe G"eDees~ efpemeves 84 pevceeW keÀe ®e¬eÀ ueiee³ee nw, GvekeÀes ner mecePee³eWies~ yeehe keÀnles
nQ FvekesÀ 84 pevceeW kesÀ Devle ceW ceQ DeekeÀj ÒeJesMe keÀjlee ntB~ FvekeÀes ner efHeÀj henues vecyej ceW Deevee nw~ pees henues Lee, Jen ueemì
ceW nw~ GvekeÀes ner henues vecyej ceW peevee nw, pees yengle pevceeW kesÀ Devle ceW heeflele yeve ie³ee nw, ceQ heeflele-heeJeve GvekesÀ ner Mejerj ceW
Deelee ntB, GvekeÀes heeJeve yeveelee ntB~ efkeÀlevee keÌueer³ej keÀj mecePeelee ntB~
yeehe keÀnles nQ cegPes ³eeo keÀjes lees legcnejs heehe Yemce neWies~ ieerlee keÀe %eeve lees legceves yengle megvee Deewj megvee³ee nw hejvleg Gvemes Yeer
legceves meoddieefle keÀes veneR hee³ee~ yengle mev³eeefme³eeW ves legcekeÀes ceer"er-ceer"er DeeJee]pe mes Meeðe megvee³es, efpeme DeeJee]pe keÀes megvekeÀj
yeæ[s-yeæ[s Deeoceer peekeÀj FkeÀùs nesles nQ~ keÀvejme nw vee~ YeefkeÌle ceeie& nw ner keÀvejme~ FmeceW lees Deelcee keÀes yeehe keÀes ³eeo keÀjvee
nw~ YeefkeÌle ceeie& Deye hetje neslee nw~ yeehe keÀnles nQ ceQ legce ye®®eeW keÀes %eeve osves Dee³ee ntB, pees keÀesF& veneR peeveles~ ceQ ner %eeve keÀe
meeiej ntB~ %eeve keÀne peelee nw vee@uespe keÀes~ legcekeÀes meye kegÀí heæ{eles nQ~ 84 keÀe ®e¬eÀ Yeer mecePeeles nQ, legcnejs ceW meejer vee@uespe
nw~ mLetueJeleve mes met#ceJeleve ¬eÀe@me keÀj efHeÀj cetueJeleve ceW peeles nes~ henues-henues nw ue#ceer-veeje³eCe keÀer ef[vee³emìer~ JeneB
efJekeÀejer ye®®es veneR nesles, jeJeCe jep³e ner veneR~ ³eesieyeue mes meye kegÀí neslee nw, legcekeÀes mee#eelkeÀej neslee nwöDeye ye®®ee yeve
ieYe& cenue ceW peevee nw~ KegMeer mes peeles nQ~ ³eneB lees ceveg<³e efkeÀlevee jesles ef®euueeles nQ~ ³eneB lees ieYe& pesue ceW peeles nQ vee~ JeneB jesves
heerìves keÀer yeele veneR~ Mejerj lees yeouevee peªj nw~ pewmes mehe& keÀe efcemeeue nw, FmeceW cetBPeves keÀer yeele ner veneR~ peemleer hetíves keÀe
jnlee veneR nw~ SkeÀoce heeJeve yeveves kesÀ heg©<eeLe& ceW ueie peevee ®eeefnS~ yeehe keÀes ³eeo keÀjvee cegefMkeÀue neslee nw ke̳ee! yeehe kesÀ
meeceves yew"s nes vee~ ceQ legcneje yeehe legcekeÀes megKe keÀe Jemee& oslee ntB~ legce ³en SkeÀ Deefvlece pevce ³eeo ceW veneR jn mekeÀles nes! ³eneB
De®íer jerefle mecePeles Yeer nQ efHeÀj Iej ceW peekeÀj ðeer Deeefo keÀe ®esnje osKeles nQ lees cee³ee Kee peeleer nw~ yeehe keÀnles nQ keÀesF& ceW Yeer
cecelJe veneR jKees~ Jen lees meye kegÀí Kelce nesvee ner nw~ ³eeo lees SkeÀ yeehe keÀes ner keÀjvee nw~ ®eueles efHeÀjles yeehe Deewj Deheveer
jepeOeeveer keÀes ³eeo keÀjes~ owJeeriegCe Yeer OeejCe keÀjves nQ~ mele³egie ceW ³en ievoer ®eerpeW ceeme Deeefo neslee ner veneR~ yeehe keÀnles nQ
efJekeÀejeW keÀes Yeer íesæ[ oes~ nce legcekeÀes efJeée keÀer yeeoMeener oslee ntB, efkeÀleveer Deeceoveer nesleer nw~ lees ke̳eeW veneR heefJe$e jnWies~ efmeHe&À
2/3
18-07-19 Òeele:cegjueer Deesced Meeefvle ``yeeheoeoe'' ceOegyeve
SkeÀ pevce heefJe$e jnves mes efkeÀleveer Yeejer Deeceoveer nes peeleer nw~ Yeue FkeÀùs jnes, %eeve leueJeej yeer®e ceW nes~ heefJe$e jn efoKee³ee
lees meyemes Tb®e heo hee³eWies ke̳eeWefkeÀ yeeue ye´ïe®eejer "njs~ efHeÀj vee@uespe Yeer ®eeefnS~ DeewjeW keÀes Deehe meceeve yeveevee nw~ mev³eeefme³eeW
keÀes efoKeevee nw efkeÀ kewÀmes nce FkeÀùs jnles heefJe$e jnles nQ~ lees mecePeWies FveceW lees yeæ[er leekeÀle nw~ yeehe keÀnles nQ Fme SkeÀ pevce
heefJe$e jnves mes 21 pevce legce efJeée kesÀ ceeefuekeÀ yeveWies~ efkeÀleveer yeæ[er ÒeeF]pe efceueleer nw lees ke̳eeW veneR heefJe$e jn efoKee³eWies~ ìeFce
ner yeekeÀer Leesæ[e nw~ DeeJee]pe Yeer neslee jnsiee, DeKeyeej ceW Yeer heæ[siee~ efjnme&ue lees osKeer nw vee~ SkeÀ Sìce yee@ce mes ke̳ee neue nes
ie³ee~ DeYeer lekeÀ ne@efmheìue ceW heæ[s nQ~ DeYeer lees Ssmes yee@cyme Deeefo yeveeles nQ pees keÀesF& lekeÀueerHeÀ veneR, HeÀì mes Kelce~ Deewj ³en
efjnme&ue neskeÀj efHeÀj HeÀeFveue nesiee~ osKeWies HeÀì mes cejles nQ Jee veneR? efHeÀj Deewj ³egefkeÌle j®eWies~ ne@efmheìue Deeefo neWieer veneR~
keÀewve yew" efKeocele (mesJee) keÀjWies~ keÀesF& ye´eïeCe Deeefo efKeueeves Jeeuee veneR jnsiee~ yee@ce íesæ[e Deewj Keueeme~ DeLe& keÌJeskeÀ ceW meye
oye pee³eWies~ osjer veneR ueiesieer~ ³eneB {sj ceveg<³e nQ~ mele³egie ceW yengle Leesæ[s nesles nQ~ lees Fleves meye kewÀmes efJeveeMe neWies! Deeies ®eue
osKevee nw, JeneB lees Megª ceW 9 ueeKe nQ~
]HeÀkeÀerj Yeer legce nes, meensye Yeer legcekeÀes h³eeje nw~ DeYeer meyekeÀes íesæ[ Deheves keÀes Deelcee mecePe efue³ee nw, Ssmes ]HeÀkeÀerjeW keÀes yeehe
h³eeje ueielee nw~ mele³egie ceW yengle íesìe-mee Peeæ[ nesiee~ yeeleW lees yengle mecePeeles nQ~ pees Yeer SkeÌìme& nQ, meye Deelcee³eW DeefJeveeMeer
nQ, Dehevee-Dehevee heeì& yepeeves Deeleer nQ~ keÀuhe-keÀuhe legce ner DeekeÀj yeehe mes mìt[sCì yeve heæ{les nes~ peeveles nes yeeyee ncekeÀes
heefJe$e yeveekeÀj meeLe ues pee³eWies~ yeeyee Yeer [^ecee Devegmeej yebOee³eceeve nQ, meyekeÀes Jeeefheme peªj ues pee³eWies FmeefueS veece ner nw
heeC[Je mesvee~ legce heeC[Je ke̳ee keÀj jns nes? legce yeehe mes jep³e Yeei³e ues jns nes, ntyent keÀuhe henues efcemeue~ vecyejJeej
hegª<eeLe& Devegmeej~ De®íe!
ceer"s-ceer"s efmekeÀerueOes ye®®eeW Òeefle ceele-efhelee yeeheoeoe keÀe ³eeo-h³eej Deewj ieg[cee@e\veie~ ªneveer yeehe keÀer ªneveer ye®®eeW keÀes
vecemles~
OeejCee kesÀ efueS cegK³e meej:-
1) yeehe keÀe h³eeje yeveves kesÀ efueS hetje ]HeÀkeÀerj yevevee nw~ osn keÀes Yeer Yetue mJe³eb keÀes Deelcee mecePevee ner ]HeÀkeÀerj
yevevee nw~ yeehe mes yeæ[s les yeæ[er ÒeeF]pe uesves kesÀ efueS mechetCe& heeJeve yevekeÀj efoKeevee nw~
2) Jeeheme Iej peevee nw FmeefueS hegjeveer ogefve³ee mes efoue veneR ueieeveer nw~ SkeÀ ceeMetkeÀ mes ner efoue ueieeveer nw~
yeehe Deewj jepeOeeveer keÀes ³eeo keÀjvee nw~
Jejoeve:- Deheveer heeJejHegÀue efmLeefle ceW efmLele jn cevmee Üeje mesJee keÀjves Jeeues vecyejJeve mesJeeOeejer YeJe
³eefo efkeÀmeer keÀes JeeCeer keÀer mesJee keÀe ®eebme veneR efceuelee lees Yeer cevmee mesJee keÀe ®eebme nj mece³e nw ner~
heeJejHegÀue Deewj meyemes yeæ[s mes yeæ[er mesJee cevmee mesJee nw~ JeeCeer keÀer mesJee menpe nw uesefkeÀve cevmee mesJee kesÀ
efueS henues Deheves keÀes heeJejHegÀue yeveevee heæ[lee nw~ JeeCeer keÀer mesJee lees efmLeefle veer®es Thej nesles Yeer keÀj ueWies
uesefkeÀve cevmee mesJee Ssmes veneR nes mekeÀleer~ pees Deheveer Þesÿ efmLeefle Üeje mesJee keÀjles nQ Jener vecyejJeve mesJeeOeejer
HegÀue ceekeÌme& ues mekeÀles nQ~
mueesieve:- ueewefkeÀkeÀ keÀe³e& keÀjles DeueewefkeÀkeÀlee keÀe DevegYeJe keÀjvee ner mejsv[j nesvee nw~

3/3