Vertalingstrategieën in reisgids app Aruba Travel Guide

Reisgids revolutie
Wat is precies de definitie van een ‘reisgids’? Een reisgids is een publicatie die bedoeld is om
reizigers informatie te verschaffen over de plaats of plaatsen die zij van plan zijn te gaan
bezoeken. Iedereen heeft wel eens een reisgids aangeschaft voor hun vakantie. Lonely Planet,
Trotter, Capitool en De Zwerver zijn wel de bekendste namen gerelateerd aan traditionele
reisgidsen. Maar in deze moderne tijdperk waarin niemand zonder hun mobiel op stap gaat,
zien we de laatste tijd een nieuwe ontwikkeling: reisgids-apps. Meer en meer zien we
verschillende reisgids apps, in verschillende talen voor verschillende bestemmingen, die
makkelijk gedownload kunnen worden op smartphones of tabletten. Zo ook heeft Aruba sinds
kort een reisgids-app genaamd Aruba Travel Guide.
Aruba Travel Guide
Deze app is bestemd voor reizigers die voor het eerst het eiland willen bezoeken en biedt een
simpele manier om toeristische bezienswaardigheden op te zoeken. Het is mogelijk via de app
een lijst te maken en op de kaart een bestemming te vinden zonder roaming te gebruiken,
wat goed nieuws is voor mensen die bij terugkeer geen dure mobielfactuur willen betalen.
In tegenstelling tot traditionele reisgidsen kunnen apps meerdere taalopties bieden,
Aruba Travel Guide is tot nu toe in drie talen beschikbaar: Engels, Spaans en Portugees.
Kenmerken van een ‘goede reisgids’ zijn: praktische informatie over accommodatie, de lokale
keuken, cultuur, geschiedenis, de prijzen en tijden waarop plaatsen bezocht kunnen worden.
De positieve kant van reisgids-apps is dat ze niet zo snel gedateerd raken als traditionele
reisgidsen, omdat de beheerders continu bezig zijn met het bewerken van deze apps. Aruba
Travel Guide heeft wel het merendeel van deze kenmerken, maar lang niet in alle talen die
aangeboden werd de informatie goed of überhaupt vertaald. Een van de redenen hiervoor is
dat toeristische teksten door reisagentschappen, overheden of bedrijven worden onderschat.
Daarom worden er niet-deskundige vertalers of simpelweg mensen die een vreemde taal
beheersen zonder vertaalervaring ingehuurd om voor lagere tarieven en in een korte
tijdspanne een vertaling te leveren. Vaak betekent dit dat de kwaliteit, professionaliteit en
expertise in zulke vertalingen ontbreekt.
Dit is ook het geval bij Aruba Travel Guide, omdat je, als je de standaardinstelling
vanuit het Engels verandert naar het Spaans, lang niet altijd dezelfde informatie krijgt. Veel
van de beschrijvingen van de bezienswaardigheden zijn gewoon vanuit de Engelse versie
overgenomen en niet vertaald. Het is een feit dat Engels een wereldtaal is geworden, maar
dat betekent niet dat iedereen de taal begrijpt en op hetzelfde niveau beheerst. Aan de ene
kant begrijp ik de reden van deze instellingen om op een zo goedkoop manier een app te
ontwikkelen. Deze soorten apps worden namelijk gratis aangeboden, dus de instellingen
krijgen geen winst van de app zelf. Aan de andere kant loop je wel het risico dat je een product
van lage kwaliteit krijgt, terwijl het beter zou zijn geweest een professioneel vertaler in te
schakelen die een uitstekend product kan produceren die toeristen in hun moedertaal kunnen
raadplegen. Mensen gaan op vakantie om hun geest rust te geven, niet om met Google
Translate uit te puzzelen wat in een vreemde taal wordt bedoeld.
Realia en vertaalstrategieen
Vooral realia vormen een struikelblok voor zowel ervaren vertalers als onervaren vertalers.
Er bestaat geen algemene oplossing voor realia, aangezien het van de tekstfunctie, het
publiek en het medium, afhangt. Hieronder zullen enkele voorbeelden van vertalingen van
het Engels naar het Spaans worden opgesomd en worden verklaard aan de hand van de
gebruikte vertaalstrategieën. Al deze voorbeelden zijn genomen van Aruba Travel Guide.
Vertaling in Engels Vertaling in Spaans Vertaalstrategie Aangepaste vertaling
1. Ayo Rock Formation Formaciones Rocosas de Leenvertaling Formaciones Rocosas Ayo (sp)
Ayo
2. Casibari Rock Formation Rocas de Casibari Leenvertaling Formaciones Rocosas de
Casibari (sp)
3. The Guadirikiri Cave Acerca de Cuevas Omschrijving Las Cuevas de Guadirikiri (sp) of
Cuevas (sp)
4. National Park Arikok Parque Nacional Arikok Leenvertaling -
5. California Lighthouse El Faro de California Leenvertaling -
6. Natural Pool Picina Natural Leenvertaling Piscina Natural (sp)
7. Alto Vista Chapel Capilla de Alto Vista Leenvertaling -
8. Sta Rosa Sta Rosa Handhaving Santa Rosa (en), voluit schrijven
om verwarring te voorkomen
voor Engelssprekenden
9. Bubali Bird Sanctuary Santuario de los Pájaros de Leenvertaling of Reserva Ornitológica Bubali (sp)
Bubali handhaving of Bubali Bird Sanctuary (en)
Fig 1. Voorbeelden van realia vertalingen en de gebruikte vertaalstrategieën

Hierboven werd vooral aandacht besteed aan geografische realia, omdat de namen van
instellingen, zoals hotels en restaurants, oorspronkelijke al in het Engels zijn en daardoor niet
vertaald moeten worden. Meestal worden namen van instellingen niet vertaald om
verwarring te voorkomen (Marriott Resort & Casino, The Ritz-Carlton Aruba, Riu Palace
Aruba). De vertalingen van een aantal realia die niet (of gedeeltelijk) correct waren, zullen
aangepast worden en kort uitgelegd waarom.
De meerderheid van de realia werden direct vertaald naar het Spaans (leenvertaling):
Ayo Rock Formation  Formaciones Rocosas (de) Ayo, National Park Arikok  Parque
Nacional Arikok, California Lighthouse  El Faro de California. Tussen de benaming van de
rotsformaties ‘Ayo Rock Formation’ en ‘Casibari Rock Formation’ was geen samenhang, dus
geïnspireerd door ‘las Montañas Rocosas’ (‘the Rocky Mountains’) werd er een aangepaste
vertaling bedacht (zie Fig. 1). Bij 3 wordt in de Engelse versie meerdere groten beschreven,
niet alleen ‘The Guadirikiri Cave’. Twee mogelijke oplossingen zijn: de Engelse versie
aanpassen om alleen informatie over elke grot apart weer te geven (bijv. Guadirikiri Cave,
Fontein Cave) of de Engelse realia weglaten en een omschrijvende term gebruiken net als in
de Spaanse versie (bijv. Exploring Caves). Bij 6 gaat het om een leenvertaling met een spelfout
en bij 8 is het een kwestie van voorkeur. In het Engels zijn er ook plaatsnamen met ‘Sta.’
(‘Santa’, Spaans voor ‘heilige’), met name in de Verenigde Staten, maar uitgaan dat alle
Engelssprekenden over dat kennis beschikken is een nalatige keuze. Bij 9 zou de werkgever
gevraagd moeten worden wat hun voorkeur is. Handhaving van dit realia zou een betere
keuze zijn, omdat 1) het al door andere toeristen zo bekend staat en 2) als een
Spaanssprekende toerist een Arubaan zou vragen over de ‘Reserva Ornitológica Bubali’, is de
kans groot dat ze niet zullen weten wat er bedoeld wordt.
Met behulp van deze vertaalstrategieën en het inschakelen van een ervaren vertaler zou de
kwaliteit van Aruba Travel Guide aanzienlijk toenemen en zullen zowel Engelssprekende als
Spaansprekende toeristen tevreden zijn.

Bronnen
mTrip. (2012) Aruba Travel Guide (2.5.15) [Mobile application software]. Geraadpleegd van
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.aruba.guide&hl=en_US
Analysing common mistakes in translation of tourist texts (Spanish, English and German)
(Durán Muñoz, 2012)