You are on page 1of 28
EL JUEGO DE LOS JURISTAS, [ENSAYO DE CARACTERIZACION. DELLA INVESTIGACION DOGMATICA* Christian Courtis acuta de Derecho Universidad de acne es Arent) Insaco Tacos Adnomo de Meson 1 ahrumadora mayor de Investigacion y dels pblicaciones po dhcidas en cl campo del derecho corresponde ala llamada dogmas {aridie, doctrina 6 cienci dl derechos Ea acipina-—o, pars mejor leas ca penpectva,apcada sobre dsints objetosnormacvon, como {Ss normal consoraconses, cies, penal, adminis, labors, Jmtracionals, las decone ude. cla principal fuente de so. {alraun de be foaros jurists nel enguaje del derecho, yi prepa ftenebibiogsSfes de consulta de disinon operadores rdcco del dere ‘ho-abosaos, ject, epiadores,adminieadores para sstenar © fica edeiones'Lo que sigue es. simple inet decaacterat ganas dels earescumpldas por is dogma jure. Esa earacer {Shin permtea “sop vistliar con mayor rad on dierent puntos de vista anus por ef dogmi frente au objeto de enti, F formolr algana sugetenciasmetodolGcas pata ealiat trabajos de Inveacin en ete campo displinari, 1. LApogakrica Como BSCR INTILECTUAL Hn gut conse a area dogmiica en ano que reso neler? {Con ‘gu otros sotividades intlecraaies es comparable? Tal vex una primera {proximacindeberia ener la cautela de salar que Boel tal og. Iisa, 0 odoctins nde, Tos jurists hacen muchas cosas dscns, to siempre reconduablesa un Gnjco modelo concepual. As bajo el Laatste, ‘tp elt Geel elem 1970, 5-40, sn site 10s zatode um mma monogafi mans ota de oh del ‘cho, uno puede encontrar genealogias histGricas de normas, intentos de ‘escripin sists de tn Conjunto mormattos commence oe ents noma mes y mma nse a ce fe menon de sled poeta ers: ss Scr sens ten las nba iropooay Se mods ene macs sense ora ee de a ifeentes empefios por separado, a edo nce ore pol sana asic gee de todas estas dines tress: nortentaion funamentalmente ane ter Aen 195346) Ls gies poo ce Imei parapets Eat pir meats fen ean pistes ee algunas advertencias sobre las tensiones que caracterizan jor SE eh : sinabrdos 15 sims maniacs del bo del ea dogo —por tn destones a, proyecto ques pede tnciorienmieno rte rsenls oom deene it Styosemiisno sobs apes eens item lms ere arc i ‘ony or megane en on mye cues Poco probable que wn sista peta 110 cea er Sawer sce socio una cin lana Lc ngi, reac el probe arti, Los aren consderaos re Siecienetaa tke decree ‘ees onsets gue na pms ls dentcacin el igaado de as ‘eens abr as ue se pretend abst of. es pile de ic yc epee el problem y fee sla, et ie i ee te ‘te stagione ee de-omercne ec ran a dpa i cna 7 8 Nn S477 HOLA le a Sg mewn dain ai io racic 5% gem epee ary i Sh el eee eater seve SSSR povenrdrum racer scene dpe cnets sarc tnoeae SERNS ine Som de pc ode mgd snc ean pe SRS Sica ot cali le rn a in ei Stich kk once sane ar pment a pe ae weyers in xine sg} Stearn pac a Newly ice nde a al ees em a ae ipo stan sre 1 tre octet igen dco nom, 2 Sande emer (Sv i ern inst ae ie ec ceer nena “pe ue Siren aera ae ‘akin sos el epee de rmsd See ese ‘Ski ge Sir ns cbnumee ear gael empl sas Frame “Sit tha Ga 9 ss nn sepise opcey epc ce m1 los que un debate dogmatco x resuelv en una discs floiteno mee tlic por dep apr dla ropa compen se Fundar is bondad de una socion dogmsica ens ape eee gon valores normetvos es desis por valores conaprales aed damene cosagados") por el sem uric. De odes nodes de, Ingerman dow halle eptone el site jurdco —yosicia gaat dgidad, segunda, gue plano de ls acumentacin e ace nas abr, Is mcr dl sentido de so alors se aera basane aa exprenn dc a Polis, moral o flosofia de quien la reaita, Esai sm eae {fan espacio de argmentacén suioldgcs apart de valores nomen menu abstraccin ~en general de agasonsprncpe qe ean la epulacia de agin dre del deresho’ Las constneione eee nds refinadas son aque capaces de mostas que i salueéa ees eset nc tei ret nmr neon sistema jurdico fad en la terpretacin dels alors soa bor lta, fries dogo sere micoes apd eg crac de modelos tericos compatible con una interpreacis peaic 4 los valores det stems, As as controtacions dogmas ake ahs som aquellsconscints de que, ders de una dcuaon sobre lag sltrnativas para un caso problematic, exe na diner sels politica ene modos distinos de entender cues son Gu wore oy las que, por end, se argumenta cm ee plano (nes Pes Gong, Bay ‘Quis, para culminar eta caractrzacin itroductca,dsizar ‘eo comentario it ve relaconado con lo ue lamas snetones oe xcala. Bao la denominacion de dogmas cen, ceca ee Ts solacon judi En exe Sendo, exe un Geto paralelo con la oicnacion de ge frend de a invesiacin sobre normas:en amb eas el dogmatin debe acepar el hecho de que una atoidad con poder normatvo =e! legisador enh select alu ‘cir, pn, comers lures use, 205,23) 131 «so, te em otro— ha puesto un dato con signifcad ji ene imundo “na norma, una setenla~ pero, por i azones quae dee 4. explayar ens taj, considera que el sentido deen datos ent "eo yrcomienda ala autorida con poder normative que compen ‘miendar ese ror 9 adoptar ls solcion que a propone En ste cio, el jurist dacure conte a deco eal comentad sire des Seep del derecho gene tomo coro pare Teoh a stuacin examina en la sentencis pero crises ln eeeton Se oe, sas a interpretacon el encudraminco de los hechos 9 as race ‘ina, Este tipo de investigacon adopta, entonces la forma Ge polémica contra ln a sentcoras coment Su producto eon nt tnendacin dnigids a farurosaplicadores del drecto tn stacones ar tees, para que revcrtan lo estblecido en ln sentenie cada y on lasugerenca interpretative hecha por cl efca, Au los pasos a tener en conideracion son los siguientes. Primero, la dscripeon dea semencia ode panto del sentencs que se preeae sci Segundo, laefca a la dein, sobre ls bse scelaroed txrores de apreciaciin ha cometidr si ha selecionado mal is Horses plcables al cao, ia interpreta eerineamente le norma aphable in subssido eréneamente el caso individual en ef cao gentrce fe ‘rma alc; la motivacin des desisn ts equivoads, ec ey ‘limo, formulaci y defensa da slusin alkernativa propia poy tl juni, destnads a motvar als jutce en esos eros 1a hima respuesta se wadace en tabsjs de vinacén de loge fe senda: Agus elas de una o vats senescent ono argmento para demestar lo nescad de nur usa nn Sion enel derecho vigete A dcrenca de nipnese ates, fart no discue quel slum jal se ua draion aera dl rere pac al case psa mee oh te ‘enc rumen nth Ue seals dele el Biods ee ie sepa aeons oe econ Ta ° ie dma ‘su a penis pss popes wa reas tar eat sh arate Seageieca ee ‘Se A 0, 132 sccho vig lca por fo contra acpt qu a senna com ‘gam pct inde nog gs de Sn age lose el dogmico no acepta en ee avo esa istila © 206 ‘an del eta de ne apiacOn, 3 prc de parametouvsloaros ee cn caine compari, S at deo oem ‘Reoamsnto de actors slogitc 9) dels norma se deviate ‘Ens b) Xess oinadecuao;c) ein ofnadecuada. La de- ‘inh pedicel logo es, en prs evr feats cma, ‘oro propa njunilaoiadlcuacion, A dcbe sor modes For ‘iofec po de ornacionfancions como stent de una propuesa de {foro excl vendo yo analiza en el paradosnerion [ova que debertaconteer una inven de ct po son low sient Piero ia descrip de aslo ual sols como send pe pont dt ea cl logue el propot dtmo dl abajo el de cris pics nots apcadee a dscipata Se Spade pra resolver lca Vary cea de a al pai eprint de ‘ion fropuestos por gen leva scabo src. Come he dicho {a aprad amcor pst 8 Mawel Aten dada Ts dierent Sacepions de rconatiad pliaber sna norma en ete cs 2 ina sli judicial dervada de Ta norma, ets pakinctros pact St diver: a inadestacon comune o lings (un cempo de Sto esa indetrminaion del contenido de a oom uc lee psc Slineme il jue conretal cx pot fc, en dence defo volo. tere prevnbidad y seguridad juice) nadceuaion siemscs 6 ‘Socrriiea (gu leva 3 lon ees a slucone incompace on el ‘lit de un determina sites normatvo") a nadecusion pra ‘SErehehen 9 lpoua de kA npn credence ay Ad ep oh (208 120-2) prs exon dpb 70671 Car ata aun tacenaepmnrt rama nae ‘slur em stats pts pn ge Sa apices Siceaauad Spl ccd ete eh ake hse sores Sa Ceres satiete ee sheet ES pen cesta Maen a coer se ar sic (or cemplo, cuando los jses imponen sanciones en its tule nrnm cable o id Irian de los destnatarios la nadecuacin elegy sui gnc dl apn de tna os conta aus fines deslaradon) onus 9 inadeaacon toc o cn (dese, eno la soci adc acc enon vale: mano ' extscnormativossosenidos jor el ertico™). La erica de In solace aoa espero alr el en sears ‘em aft ef Se tein ncn gt Fee en tt as erence eon ade i apn, {fe cool sma prone cat co ee Riad pea Senn HOT om le cen ato his a Pet Cn et reopen ren ieee neuen Se ‘ane neg caimete olga dane ees cos en un pesos oe Sion erate ae 136 a cable oblgaions cya ttaonabidad ine, | ica dela norma decayaapiccin la cial fancionaenonces como ee acyen oecpbe peti orto, como lo reemendactones de loge fends etn desi ds propepti a deropactn, modicaion oascion dela norma cal ajo puede concur migendo cl enor dl cambio sco rad sumemad0 sobre argumneo de que, de adoptees ca thao se verfcarinsentencian ndesesbles com i aaa *ALGUNAS MENTES COMUNES DEL VESTIENCION BOGMATICA Hazaagut me he limitado a caracterzar distinas teas asumidas por ledge, y a suger algunas pastas pra aborda ches treaty st shondar demasiado en ls erramientas empleadasparalevar a cabo. For azones de espacio, no entraé agu en el problema dela argumen ‘ssn frie, sobre el que hay ya un importante caudal de iteratara ‘Speilzada™” Quiet, sin embargo, subeavar algunas fentes habits, {dls las que acden los jursas para desarrollaeosustentar a a= ranch eli con i dian ren acameten He io frtarasen un apartado comin, y no por separado, porgu, independ teente del distinc propdsto des divers areas evades eo por a ‘ogi, el haga de ents Is que seen pra dar suena de ada [Esta aprorimacion no pretende ser exhavstva ni teri ole ota, ni suerte que todo abajo doginco debs Sculrnecesariamente a todas. Me permit sefal, sin embargo, que un abso dogmatico que no acid 8 nina de ests fuentes dicate ‘eareconocido como trabajo dogmatic o como ago mis que ln expresén ‘etn opinisn personal de su astor,Disingir, en todo eas, ene mate ales y métodos alos que acuden los jurists pars dsarolar y stentat ‘argimentacéa: mene ep beterea ca sparta deg saste bpeae opae ‘ri epee s a “Taco cy in mbar reniy. eee modo y mars ay rea ‘in joan dno” em ed epi cc mee aa sie temic lglg epi om a aa Bs 7. Materiales Pte, Historia Belc dea itrapor pare de lore dv si surfing dogs Ege Sp iso de monogram de ra nee ‘que agrega wna patina cultural al rabajo, " der hgie tptdtni e o mds dins de cey incl pio llamada toned oa aes to qu con creas meas oes Ino hn See dun mi teagan ‘Steud amb evel cero spre areca Lec“ economy naar css ine cofuniae islo can teens Ina tome = nt de apn dela ceate s ce “Ferd sin oncom See ge rat ein rane ch ct poi asi inten Gn dlp err pa sea a sn as comean lets peach heen ee Ear ies ustas gue ede ona no eon a tomate) tgse menadione lero daa sce anor as Bene to de pa omprosons Sn myer nets pa hee ‘Una sund manera de entender I historia ene bio del dere Slt itn eoement seahorse sada historia normatin ohitora interna on el dercbo S nena {ills depo dati del snema rd doa oat a las sucestas modificaciones de normato de aplicaciones adelante roma La arae mis comin de ee tp de haters tegne cae thin de la icpina aridica den tea Geerminado ss de orn {sop cambion —derogaciones,srstuioney modifeasomes cect gut tras defor normative Ura ke les aededoe de un ta comén o-de un detach, nora a, et it a en scl tn anaes Spec Mi 136 y scot, Ue sai cena ening bs ‘una norma especifica, consiste en el registro de los antecedents. 8 soo ted cel texto qu Gesmbocé en raiment Sante ert nies See cn os wert sates cn heels onl St pecs rants usotion neon sets ea yassioretnceerio kre ional een tat ae ee te me at ines ae tcnins deanery dors ‘em Sarnath tone oe tne fos ep ay ree es ee es Ei dale pal Til eta magi nn nin pei sore St ces ee agence gas Ftc gues hose po pe sees oe lop cape aoe tad 6d eh pode fe ened compre dent ra Brsfauocote mre “amet ensisctgnas a festa Bae eae ane Se coco pee renee rere romero eee ee ee nn ee mandy per cao pupae ope soem pas ee ee eee Cine bas a ocr tents dame mtn eo cee ee ee Spd clears gue yuenacnende etna [opin a treo peelen panes Sass {Ete wes role sop pet pe a ae cans ae eine inte juan dehatentuene deietant eee ed ee trae ca Fontnanasadeeertmeeeaee Soe Cece eben eure een Zihkiniieeaioase 137 “También la historia normativa del derecho puede ofrecer elementos para capa ef seid de una norias apart del contrast con iat ow snus que ha reemplazado 9 mosificado. La moaifcacon express de una ‘orma anterior, en espe cuando viene acompafada de exposcones de ‘motos, expliacone yustifaciones, consis un nic importante, aque puede echar hz sabre cl sigieado que dcbe asia, se que Se pretends explcarl ositemattar su contenido, sa que se Pres Solionar un problema iterpretaivo, sa que te peo densa Ieceidad de modifcara Se tsta dl marca prvegiado al gue ac den quienes propugnan la denominada snterpretacionsebjctivas 0 in terprtacion de a voluntad del legtadore™ El registro de la evolicby juruprudencial puede ecar ue sobre la forma en sq ha cisalzado e enti dado por os jcc una norma ete dato Puede sr emplesdo {ao para ssematizar decisions juices, para proyectar el emi de ‘ses furos, para dict Ia adecuacion os de une lncepreaien indicia o para proponer la modicaion de la norma spied por lou Toeces. La historia dogmatis de una sostocin puede chmlir mbiey tn papel esarecedos dado ol peso dela mediation dopmatca en lai ‘erpretacion dels normas pa fs operadores jridicoy a historia del Fevonsrucuion dociara dew conjanto normativo offece mater para Metiear cambios de sinicadoy de valracon del derecho" 7.1.2. Derecho comparado Al iaual que ene caso de la histori, derecho comparado —o de a fomparacién entre rama. insttuciones de un a ordenamnieno ju sherpa por os dogs de anes dea ao ure onducente. Es habitual que los absos monogcosincayan un ce tu sobre sderechocomparadon en el que simplemente se eco a Fe {ulin dl insta hap examen en uno o ns ordenamentos ics ‘xtanjepos, La ueidad dogma de ales rico cr ees, Hl chpieo del derecho comparado oy pars cxpsaro mj a com paetn ds oras qs amin ono ran leat {En especial de orjgen extranjero— puede cumple un papel froctifers ‘tando ayuda a esablece, por contre, sentido de on determinado Sui namata a comparacgn et cand mie visa on resnucts diversas ante un problensa alogo, e Keniear semen. as diferencias de watamiento Este etic fact a comprension de spel ies won a mune ch ose i dag n meri erp i Ye. er ep, Cora i 3 138 yy =r Lr Lr ref ale Songs ee i sae pecneepees oer er pee oy A Partintos aorinadvos paralelos de distintos ordenamientosjuriicos es Sen em es i ga de oso eh ocr bane kts oe eign connie oo ate ere scons rat deh Sa pnts Semi snat da pres bo examen, El argument tno coe nc npanta eae cee un ub denen Se ced Soe eae ne ee crag nl Cl Pape ete eer cite re tas ca ec Soe set ee mentee ore a ae as ote edo eee ee ernie es | Ss, Le ee a te a dae el Cae ee pe eon stem ee a bare bca a oi we eter ue Sr eS, segran eeprom Oe een pe reer Resets pena wep de foe Sleep eyp omer yer ea merece cera ea oe Shr cae a nce 71.3. Jurisprudencia . ‘Oto de los materiales que emplean con frecuencia los dogmticos cua {fo desempean calgutta de as taeae ge acometen son las decsones Jurspradenialey, Ya be dicho antes que prt del taajo dela dogmstica Comsne en analiza, ademis de norms, jursprudenca, Lo que quero puntata ages queso en el ani de noernas como en el anit 139 - de ipod os dps sadn co ecm len de mata Se org rspedntal as Serle as cys {pla anbgaeladn scar gu pe urs dane ceo a pec eee ae es Seompencnecsettseasct damidensapcseat te oes iscannenpeis ds Se ee Sos a (Sar reese aaa Teli omens meres cya Ss oaks eta oe senpmeenseeapoe ate See outs dente de co pen sae: 8 eat ‘Stank tanen oe elie Saye eens ae fen singer del gris gras Se a Sccrannles a orate ac ae eer ee tricone eg nig” creme ead ‘Wied coe eae cater enna Sep orcs dee enon neon ee na ata pene ono eae ease eons Some papa Sana Seat Dane ape see Cane mae Sern cou npr roaladors pind b irene yee ire ifreuin megane eae nla formulacon de lecomendaciones de lg ata ate pelea Spe eens eerie ee os ope ery pond funds elo mals ss gts ine ao ets anus opis pees Spr Sate ambien {hor daca fomatrat ne dees ee iss ef cisco emma et or ei igen glottis ese hee, Seka: iro rca ee ee de ele pew i gad d eer cee ‘selon respldar a formmacon Con la mnocacon de procte e rian sus recomendaconesy compara la bondad dels reads en 1 So para convences su atari tam de plasiad como Ta corecion desu propact. 4 parce nportateeacar qu peso dela ineoeacn de un pce dene fen depend de sac por pare el el depres de Menta os tinos de analogs susenemene evans, ‘SEAN de norma pica sea ca materia de situacones de hecho ‘lore sapien is norms 7A, Doce fan dope nb peo rion epi SL Se ee ema ace ens Peror un Lado, las teortas, distinciones, clasficaciones y categorias de ray wt, Se ei LE re cade ey en sere bn ppc os i ee aes Sa acl eelsy Se te ee ere coe St i tis a ee ona ee er cn opr te cone pt ee a a es et it, oan en ee att ii ie din acon ees en prec aepemrt SIS ne tans at att Se een ede eae cate nce cladependenemente dels orenscion dems tabs, ee ctreniema ene comet ‘eae us conunidabs Sogn. Ver Pea ay 1983, 12-13 1 ro Primero, como blanco de exc, pata stent por contrast a pro- pi posi Be ms au, een dea sma, fomo en el de propuestas de interpretaién de lege lta ode modicacion de lege frend, on dogmsticossclenienfcar fortlsciones rte, ¥ someteras «crf, para extaet de lo que consderan eros jenot Fundaments para consol ou propia poss, Enel campo del se tatizacdn lo que tele ponerse en du esa ad a comsintena de Ios entero claicatrios pleads por a constrain dogmatiea que lige como blanco. el campo de Tas formulacones de fge ltl onsstencia ogc, la correc teleolgiso sxoloica, a adccunlon Sistemiticau oto supuewo deecto dela solacion sera por el Sop, Imiticocaya opinion se conroverte. Eel campo de las Frmulcions A lege fend a neces de a propognada forma, osu adecuacon ‘los cisims parsmetos de racionaliad comentados Lo mam puede deci, com lt debian adapeaiones, sobre el ands jurspradenclal Segundo, los dognatcessulen acura ras formulaiones doy inc pct et propia posi cnet as vesoncs co feptusimente menos ostibeable le ee empleo som el simple agumenta de autoridad —~ya lo deci cl precio macsro Xess oe argumente humérico —-en el mismo sentido, A, BG, Dy Fs, segin sina la doctrina mayortara.», er ete no cael nic empico poste de laces 4 oa ermal dogmas se pede star de acer cone orm lcon por razone susaniay,ofevonocere arguments siplmenaror feo lnc snpenee so gee I primera o mejor arculacon delas zones que se offen pars prefer tua clsticacion oun solcin sobre otras meres Es edo ca, angie nos eds as formalacionesdocrins. ria ingano de Tos tos que sale anes, parece importante Feonccer ‘ue, dentro de os nones del trabjo dogmatic, ve encuentra el sma foncepral del irea sobre la qu s pretendeofecr agin apowte es asic deepen de i ved coco sve de et tao mes ‘como conto para ture problema que se quiere tar. Exe =a ‘onceptal incuyehabiualmente cl elevamiento de ls construciones ‘logics ms importants fovoulads sl respec 7.2, Métadoe 7.2.1, Anslsisde lenge ado que las normas juridcas, as sentecis judicial y ls eonsruccio- nes de la dogmstica se expresan a través de enuncadoslingiiicos, no «sorprendente que parte del trabujo de a propia dogmatic e centre en tna tara de eslareciiento conceptual, a partir del intento de nesta ‘erecho de malentendidos derivados de ue problemas ingles que trata Tos lengujes naturale. Més ain chando ls iencias Scie. 12 contemponiness han puesto en el centro desis aparatos concep a ‘Koso de [a mediacon ingen de todo fendmeno eeal —navaral 0 Soul (Davidson, 1990; Rory, 1990), ‘De modo que una parte portant del wabajo dl juris consse en la formulacién de wn metalenguaje con respect as lnguaje-abjeco (nor fas sentencia), con la pretens de detecary superar problemas i= icon Bobbio, por sem, signa aI dogma labor de purifice [fn inegracigny ordenaton del lengua del epslador, que consti, ‘SGpcetvamente, en hacerlo ni gto, completalo ~extrayendo de {Eto sur consccuencas normativs de acetdo a regs de transforma Glin acepeadasy dark crkctersstemaico (Bobbio, 1990, 188-193), ‘Gubourg describe este tipo de aniss dl siguiente modo: Seatac omar alas el lengu ric comin ania el conten Shiiesec aig woman sacs sped op ong proposer an nuevo sipitcad que dear de dura Ia parte ea ci alse tm menar gra de etc pian su Ste wien id te cn en FO ‘Sh yur ga un ster yen neta parece sao come ‘tec sate miro vocloy descr sguno deo jo (Gubour, 197, 138, Com he dicho cme eet text, a ac uss de bominada sles ha inside a necedad de prea stencion sobre tic isc ix con ag ¥ apd mint lenge texture abety cater motivo qo carga certo Sint peido elec ors proc de paras ‘eneios apart de I sombiacm Se stinton mele del ennai, [nbuedad Sacacay I extrema de sts sos dl lenge", iste tp de alse wid en ly dias tres vas 2 ct port ogee, por sone hes dae ole arn re crunciadorIngsicosy son express aves dl lengua, TaN US sStematracon de enpsor nots, como le dion dese atv interpreta de ences prices cuyo Seno no aparezca {ire como aria de ona gente ya props dereemplazara, ‘equi gin upo de ands capes de deter problemas inguisocos 7 {cTormul con mayor elrdad concepron,clafeactones 9 solucones frrmariat Our tanto puede decine dea otematiacion de decsones Jiuicales, a chcdacin desu aleance ys ets 5 Sopp rem en 43 7.2.2. Anise lgico El empleo dela lia caracterza a toda dscipina intelectual ues pre se desu rigor terico. La dogmniica no es una excepién ‘de modo que no extras que ene las fuentes de nds “centen diferentes formlaiones del gic or un ldo, el desarolo de lias modales como la ica deta he pemitdo conar con an sparatoteSrico denna a catacterar lt faneions formals eamplidas por las norms, establee us propiedades ¥ relaciones muti, reenrear su estructura en erminos formule de {te modo, reconstit el ordenameno urdic. Por or ad, fa denon ‘nada Iigics de proposciones normatias ha teazad un disinclon ent iets pcs cae ny eles ese oo sicionesnormatvas: as desriciones acerca dela cxisencaycomenndo ‘de normas" " iu El empleo de ete aparato tesrico puede resutar de wilde para ‘Scien emplese como snimas in embangy cada ana rosala un as ‘ecto fa primers i condi cesaea del conocimieno de un abcto {oe come decals segunda se impone sede crs juss) ge merece Ta pena coments. 157

You might also like