బొమ్మల భగవద్గీత PDF

1
uÛÑ≈£îÔ&Ó’q ns¡T®qTìøÏ lø£èwüí |üs¡e÷‘·à s¡÷|üeTTq leTHêïsêj·TDT&˚ dü«j·TeTT>± uÛÑeBZ‘·qT uÀ~Û+∫Hê&ÉT.

|ü⁄sêDeTTìjÓÆTq y˚<äyê´dü uÛÑ>∑yêqT&ÉT ÄX¯óe⁄>± Á|üe∫+#·>± $ù|òTïX¯«s¡T&ÉT eTVü‰uÛ≤s¡‘· eT<Ûä´ uÛ≤>∑yÓTÆq
;Ûwüà|üs¡«+˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT bı+<äT|üs¡∫Hê&ÉT.
uÛÑ>∑eBZ‘· me]øÏ nedüs¡+ ?

ø=‘·Ô J$‘êìï ÁbÕs¡+_Û+#ê\qT≈£îH˚ Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ
‘·q uÛÑ$wü´‘·TÔ >∑T]+∫ ø£\\T>∑H˚ Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ
‘êqT ìs¡ísTT+#·T≈£îqï \øå±´ìï kÕ~Û+#·Tø√yê\qT≈£îH˚ Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ
ì»yÓTÆq düTK+ n+fÒ @$T{À ‘Ó\TdüTø=ì Äq+~+#ê\qT≈£îH˚ Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ
e÷qe⁄ì |ü⁄≥Tºø£, eTs¡D≤ìøÏ ø±s¡D+ ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£îH˚ Á|ü‹ˇø£ÿ]øÏ
Hê J$‘·+˝À ‘ês¡dü|ü&˚ Á|ü‹ˇø£ÿ düeTdü´≈£î uÛÑ>∑eBZ‘·
@˝≤+{Ï |ü]cÕÿs¡+ #·÷|ü⁄‘·T+<√ #·÷<ë›+ nH˚ <äèwæº‘√
e#·q+˝À uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·<äe&É+ yÓTT<ä\T ô|&ç‘˚
K∫Ã‘·+>± düe÷<Ûëq+ <=s¡T≈£î‘·T+~.
2
Hê eTqdüT˝À e÷≥
Ä‘·àdü«s¡÷|ü⁄˝…’q Á|æj·T uÛÑ>∑e‘Y ã+<ÛäTe⁄\≈£î kÕ<äs¡ qeTkÕÿs¡e TT\T
Hê≈£î |ü]#·j·T+ ñqï Á|ü‹ ˇø£ÿ]ì MTs¡T uÛÑ>∑eBZ‘· #·<äTe⁄‘·THêïsê...? nì n&ÉT>∑T‘·÷ ñ+{≤qT.
m≈£îÿe eT+~... e÷ Ç+{Ï˝À uÛÑ>∑eBZ‘· ñqï~ ø±ì n+‘· ô|<ä› Á>∑+<Ûä+ #·<äe&ÜìøÏ düeTj·T+ ˝Ò<äT,
#ê˝≤ eT+~... #·<äe&É+ ÁbÕs¡+_Û+#êeTT ø±ì XÀ¢ø±\T #·<äe&ÜìøÏ H√s¡T ‹s¡>∑ø£ #·<äe ˝Ò<äT,
ø=+‘· eT+~... Á|ü‹ @ø±<ä•øÏ, |ü+&ÉT>∑\≈£î >∑T&ç˝À bÕsêj·TD+ #˚düTÔHêïeTT ø±ì ns¡∆+ #·<äe ˝Ò<äT,
‘·≈î£ ÿe eT+~... e÷Á‘·yT˚ XÀ¢øe£ TT\T eT]j·TT uÛ≤eeTT #·~$HêeTT nì düe÷<Ûëq+ #Ó|Œæ Hês¡T.
uÛÑ>∑eBZ‘· #·~$, ns¡›+ #˚düTø=ì, Ä#·]+#· e\dæq Á>∑+<∏ä+.
uÛÑ>∑eBZ‘· #·<äT$‘˚H˚ ø£<ë @$T Ä#·]+#ê˝À ‘Ó*ùd~,
uÛÑ>∑eBZ‘· Ç+{Ï˝À ñ+fÒH˚ ø£<ë #·<äe&ÜìøÏ n+<äTø£H˚
Á|ü‹ ˇø£ÿ Á>±eT+˝À ^‘ê bÕsêj·TDeTT
Á|ü‹ ˇø£ÿ Ç+{Ï˝À ^‘ê Á>∑+<∏äeTT
Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ ^‘ê C≤„qeTT
nH˚ \ø£å´+‘√ ôV’≤+<ä$ bòÂ+&˚wüHé |üì #˚düTÔ+~.
uÛÑ>∑eBZ‘·˝À ñqï yÓTT‘·Ô+ 700 XÀ¢ø±\ jÓTTø£ÿ uÛ≤yêìï düs¡fi¯+>±, n+<ä]ø° ns¡›+ nj˚T´ uÛ≤wü˝À |üP]Ô>± e#·q+˝À Áyêdæq
^‘ê Á>∑+<Ûä+ Ç~. yÓTT<ä{Ï kÕ] uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·~y˚yê]øÏ düT\uÛÑeTT>±, ‘˚*ø£>± ns¡›+ ne⁄‘·T+<äì H˚qT uÛ≤$düTÔHêïqT. (Á|ü‘˚´ø£+>±
$<Ûë´s¡Tú\qT <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì Áyêdæq Á>∑+<∏ä+ Ç~.) lø£èwüí |üs¡e÷‘·à eTq≈£î ñ|ü<˚•+∫q uÛÑ>∑eBZ‘·qT Á|ü‹ ˇø£ÿ] Vü≤è<äj·T+˝À
|ü~\|üs¡#ê\H˚ ñ<˚›X¯´+‘√ á ^‘ê C≤„q Á|ü#ês¡ j·T»„eTTqT ÁbÕs¡+uÛ Ñ+ #˚XÊqT.
Hê á ∫qï Á|üj·T‘êïìï $XÊ\ Vü≤è<äj·T+‘√ ns¡›+ #˚düT≈£î+{≤s¡ì uÛ≤ $düTÔHêïqT.
á Á>∑+<∏äÛeTT MT #˚‹øÏ sêe&ÜìøÏ düVü≤ø£]+∫q Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ ù|s¡T ù|s¡Tq <Ûäqýê<äeTT\T ‘Ó\T|ü⁄≈£î+≥THêïqT.
á Á>∑+<∏äeTT Ç+‘· n+<äeTT>± sêe&ÜìøÏ ø±s¡D+ u§eTà\T uÛÑ>∑eBZ‘·˝À lø£èwüí |üs¡e÷‘·à nH˚ø£ $wüj·÷\T #·~$q <ëìø£Hêï ø£fi¯fl‘√
#·÷dæ eTqdüT‡˝À |ü~\ |üs¡#·Tø=ì XÊX¯«‘·+>± >∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√e&ÜìøÏ á u§eTà\T u≤>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT.
n&ç–q yÓ+≥H˚ u§eTà\qT eTTÁ~+#·Tø=qT≥≈£î nqTeT‹ Ç∫Ã, nìï $<Ûë\ düVü≤ø£]+∫q uÛÑ>∑eBZ‘· uÛ≤e∫Á‘·düT<∏ä Á>∑+<∏ä s¡#·sTT‘·
l »+|üq lìyêdü k˛eTsêE >±]øÏ eTqdü÷Œ]Ô>± Á|ü‘˚´ø£ ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó\T|ü⁄≈£î+≥THêïqT.
eT]j·TT
H˚qT ÁbÕs¡+uÛÑ+#˚dæq á ^‘ê C≤„q Á|ü#ês¡ j·TC≤„ìøÏ düVü≤ø£]düTÔqï
Hê ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\T
neTà, Hêqï : eTqïe ©˝≤e‹, Á|ükÕ<é
nqï, e~q : eTqïe düTπswt ≈£îe÷sY, düT˙‘·
nø£ÿ, u≤e : ø=‘·Ô>∑<Ó› <Ûäq\øÏà, lìyêdt
Á|ü‹ ˇø£ÿ]øÏ bÕ<ë_Ûe+<äHê\T Vô ≤’ +<ä$
3
^‘ê eTVü≤‘·éTT
z |üse¡ T bÕeqyÓTqÆ á ^‘ê XÊÁdüeÔ TTqT me&ÉT Á|üjT· ‘·ï|üPs¡«ø£eTT>∑ |ü]+ƒ #·TH√ n{Ïyº ê&ÉT uÛj Ñ T· eTT,
XÀø£eTT\ qT+&ç $eTTøÏÔ bı+~ $wüßí|ü<äeTTqT bı+<äTqT.
z ^‘·qT n<Ûä´j·TqeTT #˚j·TTyêìøÏ |üPs¡« »qà\j·T+<äT #˚j·Tã&çq bÕ|üeTT\T ≈£L&Ü q•+#·TqT.
z ñ|üìwü‘·TÔ\ìïj·TT Äe⁄\T, >√bÕ\ q+<äqT&É>∑T lø£èwüíuÛÑ>∑yêqT&ÉT bÕ\T |æ‘·T≈£îyês¡T, ns¡T®qT&ÉT
<ä÷&É, eTVü≤‘·Ôs¡eT>∑T ^‘êeTè‘·y˚T bÕ\T õC≤„düT˝Ò Ä bÕ\qT Á‘ê>∑ Tyês¡T.
z ^‘·H˚ u≤>± >±qeTT #˚j·Te˝…qT. Ç‘·s¡ XÊÅdüÔeTT\ e\q Á|üjÓ÷»qeTT @$T{Ï ? m+<äT≈£+fÒ ^‘·
dü«j·TeTT>∑ lø£èwüí uÛÑ>∑yêqTì eTTK |ü<äàeTT qT+&ç #Ó|üŒã&çq~.
z ^‘ê XÊÁdüÔeTTqT #·<äTe⁄ yê] eT]j·TT $qTyê] |ü⁄DéTT n_Ûeè~∆ #Ó+ <äTqT. yê] bÕ|üeTT
‘=\–b˛e⁄qT, <äT:KeTT q•+∫b˛e⁄qT.
z Á|ü‹ ~qeTT kÕïqeTT #˚dæ X¯Øs¡ e÷*qéTTqT bı>=≥Tº ø=qTq≥T¢, Á|ü‹ s√E ^‘·qT #·~$q≥T¢
nsTT‘˚ dü+kÕs¡ e÷*qéTT ‘·T&ç∫ô|≥Tºø=ì b˛e⁄qT.
z ø£]ƒqyÓTÆq dü+kÕs¡eTT nH˚ düeTTÁ<äeTTqT <ë{≤\ì nqT≈£îH˚ e÷qe⁄&É T uÛÑ>∑eBZ‘· nH˚ HÍø£
düVü≤j·TeTT‘√ düT\uÛÑeTT>± ne‘·* ˇ&ÉT¶≈£î #˚s¡>∑\&ÉT.
z mes¡T ^‘ê XÊÅdüÔeTTqT m\¢|ü&ÉT #·<äTe⁄#·÷, $qT#·÷, Ä#·]dü÷Ô ñ+{≤s√ n˝≤+{Ï yê]ì
e÷qe⁄\T>± ‘·\+|üsê<äT yês¡T ìdü‡+X¯j·TeTT>± <Ó’edü«s¡÷|ü⁄˝Ò n>∑T<äTs¡T.
z me&ÉT ^‘ês¡∆eTTqT ÁX¯eDeTT #˚j·TTH√, Ç‘·s¡T\≈£î e]í+∫ #Ó|üH√ eT]j·TT n+<äT˝À ñqï ñ
‘·ÔeT uÛ≤eeTT\qT |üs¡T\≈£î $ì|æ+#·TH√ n{Ïº yê&ÉT |üs¡eT |ü<äeTTqT bı+<äTqT.
z ^‘ês¡›eTTqT #·~$ ns¡∆+ #˚düTø=ì me&ÉT e+<ä ^‘ê Á>∑+<ÛäeTT\qT Ç‘·s¡T\≈£î <ëqeTT #˚j·TTH√
n{Ïº yêì ø√]ø£qT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT HÓs¡y˚s¡TÃqT.
z uÛÑ>∑eBZ‘·qT #·~y˚ $wüj·T+˝À ∫qï, ô|<ä› nqT ‘˚&Ü @MTj·TT ˝Ò<äT .^‘ê C≤„qeTT düeTs¡÷|üyÓTÆq~
eT]j·TT ÁãVü≤àdü«s¡÷|æDÏ nsTT ñqï~.
z ìs¡à\ düHê‘·q dü«s¡÷|üeTT>∑\~j·TT, XÀø£yÓ÷Vü≤eTT\qT q•+|ü#˚j·TTq~j·TT ,kÕøå±‘·TÔ lø£èwüí
dü«s¡÷|æDÏ nsTTq ^‘· nqT Çwüº<˚$ì H˚qT uÛÑõ+#·T#·THêïqT (#·<äTe⁄‘·THêïqT)
z z uÛ÷Ñ <˚$! ÁbÕs¡ã› (>∑‘»· qà\˝À #˚dqæ ) ø£sà¡ \qT nqTuÛ$Ñ +#·T yê&ÉT ìs¡+‘·se¡ TT ^‘·qT n<Û´ä j·TqeTT
#˚dü÷Ô, Ä#·]+#·T#·÷ ñ+&ÉTH√ n{Ïºyê&ÉT á Á|ü|ü+#·eTTq düTKeTT>± J$+#·TqT.
z H˚qT (lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT) ^‘·qT ÄÁX¯sTT+#·Tø=ì ñHêïqT. ^‘·j˚T Hê≈£î ñ‘·ÔeT ìyêdükÕ∆qeTT
eT]j·TT ^‘êXÊÁdüÔeTTqT nqTdü]+∫ eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\qT H˚qT bÕ*+#·T#·THêïqT.
z me&ÉT uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T s√E≈£î ˇø£ n<Ûë´j·TeTT #=|ü⁄Œq uÛøÑ ‘ÔÏ √ #·~$ Ä#·]+#·TH√ n‘·&TÉ s¡TÁ<ä˝Àø£eTT
bı+<äTqT.
z eTVü‰ bÕbÕ‘·Tà&ÉT nsTTq|üŒ{Ïøº Ï ^‘ês¡e∆ TTqT #·~$Hê, $ìHê yÓ≈’ î£ +sƒe¡ TT bı+~ n#·≥ eTVü‰$wüßeí ⁄‘√
düVü‰ Äq+<äeTT nqTuÛÑ$+#·TqT.
4
ns¡T®q $cÕ<ä jÓ÷>∑eTT
z+ l ø£èwüí|üs¡ÁãVü≤àDÒ qeT'
l eT<ä“>¤ e∑ BZ‘·
1e n<Ûë´j·TeTT
<Ûäè‘·sêÁwüßº&ÉT dü+»j·TTì Ç˝≤ n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT
z dü+»j·÷! j·TT<ä∆+ #˚j·÷\ì Hê ≈£îe÷s¡T˝…’q øös¡e⁄\T, bÕ+&Ée⁄\T <Ûäs¡àπøåÁ‘·yÓTÆq ≈£îs¡TπøåÁ‘êìøÏ
#˚s¡Tø=ì, nø£ÿ&É yêfi¯ófl @+ #˚düTÔHêïs¡T?
j·TT<ä∆s¡+>∑+˝Àì eTVü‰Ms¡T\ es¡íq

n|ü⁄Œ&ÉT dü+»j·TT&ÉT
eTVü‰sêC≤ ! eP´Vü≤+>± @s¡Œ&çq bÕ+&Ée ôdH’ ê´ìï <äTs√´<Ûqä eTVü‰sêE #·÷dæ yÓ+≥H˚ >∑Ts¡Te⁄>±s¡sTTq
Á<√D≤#ês¡T´ì e<ä›≈£î yÓ[fl, Ä#êsê´! bÕ+&Ée⁄\ ôd’qéTT m+‘· >=|üŒ eP´Vü≤+‘√ ì\ã&ç ñ+<√ #·÷&É+&ç.
<ëìì ì]à+∫+~ Á<äT|ü<äTì ø=&ÉT¬ø’q <Ûäèwüº<äTéTTï&ÉT.
5
bÕ+&Ée ôd’qéTT˝À ;Ûe÷s¡T®qT\‘√ düe÷qT˝…’q X¯Ss¡T\T >=|üŒ <ÛäqdüT‡\T <Ûä]+∫ ñHêïs¡T. kÕ‘·´øÏ,
$sê≥sêE, eTVü‰s¡<∏äT&Ó’q Á<äT|ü<äT&ÉT, <Ûäèwüºπø‘·Te⁄, #˚øÏ‘êqT&ÉT, ã\e+‘·T&Ó’q ø±osêE |ü⁄s¡Tõ‘·TÔ,
≈£î+‹uÛÀE&ÉT,|ü⁄s¡Twü ÁX‚wüß˜&Ó’q XË’ãT´&ÉT, |üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q j·TT<ÛëeTqT´&ÉT, ã\e+‘·T&Ó’q ñ‘·ÔeTÚE&ÉT
düTuÛÑÁ<ä≈£îe÷s¡T&ÉT, Á<Í|ü~ ≈£îe÷s¡T\T Mfi¯fl+<äs¡÷ eTVü‰s¡<∏äT˝Ò.
z Áu≤Vü≤àD√‘·eÔ ÷ ! Çø£ eTq |üø+å£ ˝Àì >=|üŒyêfi¯ófl, ùdHê Hêj·T≈£î˝…e«s√ MT≈£î ‘Ó*j·÷\ì #ÓãT‘·THêï
yê]ì ≈£L&Ü >∑eTì+#·+&ç. MTs¡T (Á<√D≤#ês¡T´&ÉT), ;Ûwüßà&ÉT, ø£s¡Tí&ÉT, düeTs¡$»j·TT&Ó’q ø£èbÕ#ês¡T´&ÉT,
nX¯«‘êúeT, $ø£s¡Tí&ÉT, k˛eT<ä‘·TÔì |ü⁄Á‘·T&ÉT Mfi‚flø±ø£ Hê ø=s¡≈ £î ÁbÕD≤\qT |òüD+>± ô|{Ïº e∫Ãq yês¡T Ç+ø±
#ê˝≤ eT+~ ñHêïs¡T. eTq ôd’qéTT 11 nøåöVæ≤D°\T. <ëìì ;Ûwüßà\ yês¡T s¡øÏåkÕÔs¡T. Çø£ bÕ+&Ée⁄\
ôd’qéT+{≤sê 7 nøåöVæ≤D°\T n~ #ê˝≤ |ü]$T‘·+. <ëìì ;ÛeTT&ÉT ø±|ü ˝≤ ø±düTÔHêï&ÉT.
Ä ‘·sT¡ yê‘· <äTs√´<Ûqä T&ÉT ôdì’ ≈£î\‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT. MTs¡T ñ+&Ée\dæq kÕúHê\qT $&ç∫ô|≥º≈£î+&Ü ñ+&ç
≈£îs¡Teè<äT∆&ÉT, |üsêÁø£eT e+‘·T&Ó’q ;Ûwüà |æ‘êeTVüQ\yê]ì s¡øÏådü÷Ô ñ+&Ü*.
j·TT<ä∆ ÁbÕs¡+uÛeÑ TT dü+<äs“¡ e¤ TT>± X¯+KHê<ë\T

<äTs√´<ÛäqT&ÉTøÏ dü+‘√cÕìï ø£*–+#ê\ì uÛ≤$+∫ ;Ûwüßà&ÉT X¯+U≤ìï |üP]+∫ ô|<ä›>± dæ+Vü≤Hê<ä+
#˚XÊ&ÉT. Ä ‘·s¡Tyê‘· X¯+U≤\T, <äT+<äTuÛÑT\T, ‘·ô|Œ≥T¢, s¡DuÛÒs¡ T\T, ã÷s¡\T ˇπøkÕ] ÁyÓ÷>±sTT.Ä X¯ã›eTT\T
#ê˝≤ uÛÑj·T+ø£s¡+>± ñHêïsTT.
6
‘Ó\Ó ì¢ >∑Ti≤¿\T ø£{qºÏ s¡<+ä∏ ˝À ñqï lø£èwüß&í TÉ bÕ+#·»Hê´ìï |üP]+#·>± ns¡Tq® T&ÉT <˚e<ä‘êÔìï }<ë&ÉT.
;Ûøs£ ¡ ø£è‘ê´\T #˚ùd ;ÛeTT&ÉT bÂ+Á&É+, <Ûsä à¡ sêE nq+‘· $»j·T+, q≈£î\T&ÉT düT|òTü Àwü, düV≤ü <˚e⁄&TÉ eTDÏ|⁄ü wŒü ø£+
nH˚ X¯+U≤\qT |üP]+#ês¡T. ø±osêE, •K+&ç, <Ûäèwüº<äTéTTï&ÉT, $sê≥T&ÉT, kÕ‘·´øÏ, Á<äT|ü<äsêE, Á<Í|ü~
ø=&ÉT≈£î\T, n_ÛeTqT´&ÉT yÓTT<ä\>∑T yês¡+<äs÷¡ yê] yê] X¯+U≤\qT |üP]+#ês¡T. Ä X¯u≤›\T uÛ÷Ñ $T, Äø±XÊ\qT
Á|ü‹<Ûä«ì+|ü#˚dü÷Ô øös¡e⁄\ >∑T+&Ó˝À¢ <ä&É|ü⁄{Ïº+#êsTT.
z <Ûäè‘·sêÁwüº eTVü‰sêC≤! Vü≤qTeT+‘·Tì C…+&Üø£*–q s¡<∏ä+˝À ñqï ns¡T®qT&ÉT øös¡e⁄\qT #·÷dæ
<ÛäqdüT‡ ô|’¬ø‹Ô lø£èwüí uÛÑ>∑yêqTì‘√
z ø£ècÕí ! H˚qT me]‘√ j·TT<ä∆+ #˚j·÷*? j·TT<ë∆ìøÏ me¬ses¡T dæ<ä∆+>± ñHêïs¡T? yês¡+<äs¡÷ ø£ì|æ+#˚
$<Ûä+>± eTq s¡<∏ëìï ¬s+&ÉT ùdq\ eT<Ûä´ ì\T|ü⁄. <äTs√´<ÛäqT&ç bÕ&ÉTãT~∆øÏ düVü≤ø£]+#·&É+ ø√dü+ j·TT<ë∆ìøÏ e∫Ãq
yês¡+<ä]ì H˚qT #·÷&Ü* nì nq>± n|ü&ÉT ø£èwüßí&ÉT ;Ûwüßà&ÉT, Á<√DT\≈£î m<äTs¡T>± s¡<∏ëìï ì*|æ j·TT<ë∆ìøÏ
dæ<ä∆+>± ñqï øös¡eùdqqT #·÷&ÉT nHêï&ÉT.
ns¡T®qT&ÉT ôd’q´+ eT<Ûä´ qT+&ç Çs¡T esêZ\˝À j·TT<ë∆ìøÏ dæ<ä∆eTT>± ñqï ‘·q ‘·+Á&ÉT\T, ‘ê‘·\T,
>∑Ts¡Te⁄\T, y˚Tqe÷eT\T, nqï<äeTTà\T, ø=&ÉT≈£î\T, eTqTeT\T, ùdïVæ≤‘·T\T, e÷eT\T yÓTT<ä\>∑T ã+<ÛTä e⁄\+<ä]˙
#·÷dæ nbÕs¡yÓTÆq ø£s¡TD‘√ #·*+∫b˛sTT, u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷.....
ns¡T®qT&ç˝À ‘Ó*j·Tì Äy˚<äq
z ø£ècÕí! j·TT<ä∆+ #˚j·÷\ì e∫Ãq Hê ã+<ÛäTe⁄*ï #·÷dæq ‘·s¡Tyê‘· Hê nej·TeeTT\T |ü≥Tº
‘·|ü‘·THêïsTT. H√s¡T m+&çb˛e⁄#·Tqï~, <˚Vü≤+˝À <ä&É, >∑>∑TsêŒ≥T ø£\T>∑T‘·THêïsTT. >±+&ûe+ #˚‹qT+&ç
C≤]b˛‘·T+~. Hê ‘·\ ‹s¡T>∑T‘·Tqï~ ì\ã&É˝Òø£b˛‘·THêïqT.
z øπ X¯yê! Hê≈£î n|üX≈¯ î£ Hê\T ø£ì|ædTü HÔ êïsTT. j·TT<ä+∆ ˝À ã+<ÛTä e⁄\+<ä]ì #·+|ü⁄ø=ì H˚qT nqTuÛ$Ñ +#˚~
@$T{À }Væ≤+#·˝Ò≈£îHêïqT.
H˚qT $»j·T+ ø√s¡&+É ˝Ò<Tä , sêC≤´ìï Ä•+#·&+É ˝Ò<Tä , Hê≈£î düTU≤\T ø±yê\H˚ Äsê≥+ ˝Ò<Tä . ùV≤ >√$+<ë!
sê»éTT e\q>±ì, uÛÀ>±\e\q >±ì Hê≈£î ˇ]π>~ @eTT+~? Áã‘·ø£&Éy˚T ìs¡s¡úø£+ nì|ædüTÔ+~ Hê≈£î.
me]ø√dü+ sêC≤´ìï, uÛÀ>±\qT, düTU≤\qT Ä•+#êyÓ÷ yêfi‚fl j·TT<ä+∆ ˝À dü+|ü<\ä T e~˝Òd,æ ÁbÕD≤\qT
≈£L&Ü ˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü m<äTs¡T>± ì\ã&ç ñHêïs¡T.
ˇø£ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ eTT˝À¢ø±\ sêC≤´~Û|ü‘·éTT \_Û+∫Hê H˚qT Mfi¯fl HÓe«]˙ #·+|üqT. Çø£
uÛÑ÷$Tø√dü+ #·+|ü⁄‘êHê? z eT<ÛäTdü÷<äHê! ˇø£y˚fi¯ Mfi¯fl˝À me¬s’Hê qqTï #·+bÕ\ì Á|üj·T‹ï+∫Hê H˚qT
e÷Á‘·+ yêfi¯flqT #·+|üqT. z »Hês¡›Hê! <Ûäè‘·sêÁwüßºì ø=&ÉT≈£î\T bÕbÕ‘·Tà\T. bÕ|ü⁄*ï #·+|æ‘˚ eTq≈£î ≈£L&Ü
bÕ|üy˚T #·T≥Tº≈£î+≥T+~. yêfi¯flqT #·+|ü&É+ Hê e\¢ø±<äT. eTq yêfi¯flqT #·+|æ eTqeTT e÷Á‘·+ düTK+>± m˝≤
ñ+&É>∑\eTT.?
7
≈£î˝eTT HêX¯qeTT nsTT‘˚ ø£*π> n]cÕº\qT >∑T]+∫ ns¡T®qT&ÉT $e]+#·T≥ ?

≈£î\+ q•ùdÔ ø£*π> #Ó&ÉT @$T{À? $TÁ‘·Á<√Vü‰eTT e\q @s¡Œ&˚ bÕ‘·ø£ + m˝≤+{Ï<√? yêfi¯fl≈£î ‘Ó*j·Tø£
b˛e#·TÃ ø±ì eTq≈£î ‘Ó\TdüTø£<ë? n˝≤+≥|ü&ÉT Ä bÕ|ü+ qT+&ç eTq+ ‘·|æŒ+#·Tø=q e#·TÃø£<ë.?
≈£î\ HêX¯q+ »]–‘˚ nHê~>±, Ä#ês¡+>± edüTÔqï ≈£î\<Ûäsêà\T q•kÕÔsTT. <Ûäs¡à+ q•ùdÔ n<Ûäs¡à+
ô|s¡T>∑T‘·T+~. n<Ûäs¡à+ yê´|æÔ #Ó+~‘˚ Ád”Ô\T bÕ&Ó’b˛sTT es¡ídü+ø£s¡+ »s¡T>∑T‘·T+~. <ëìe\q ≈£î\eédüú
ÁuÛÑwüßº|ü{Ïº yê] |æ‘·è<˚e‘·\T ÁXÊ<ä∆‘·s¡ŒD≤\≈£î ≈£L&Ü H√#·Tø√≈£î+&Ü n<Û√>∑‹ bÕ\sTT´ qs¡ø±ìøÏ b˛‘ês¡T.
á $<Ûä+>± es¡ídü+ø£sêìøÏ ø±s¡≈£î˝…’q e´≈£îÔ\<√wü+e\¢ XÊX¯«‘·yÓT Æq C≤‹<Ûäsêà\T, ≈£î\<Ûäsêà\T
q•+∫b˛‘êsTT.
ã+<ÛäTe⁄*ï Vü≤‘·e÷]Ã, bÕbÕìï eT÷≥>∑≥Tºø√e&ÜìøÏ q&ÉT+ _–+#êeTT. Ç<ä+‘ê sê»´ düTU≤\ô|’
ÄX¯‘√H˚ø<£ ë. njÓ÷´! H˚qT yêfi¯flqT m~]+#·qT, Äj·TT<Û+ä |ü≥qº T. nsTTHê <Ûèä ‘·sêÁwüßìº ø=&ÉT≈£î\T Äj·TT<Ûë\‘√
qqTï #·+|ü⁄‘êsê? #·+|ü˙! n<˚ Hê≈£î eT+∫~.nì n+≥÷ ns¡T®qT&ÉT <Ûä qTsê“¤DeTT\qT e~˝Òdæ <äT:K+‘√
≈£î$T*b˛‘·÷ s¡<∏ä+ eT<Ûä´˝À ≈£L\|ü&Ü¶&ÉT.
á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ, ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑XÊÁdüÔeTT, lø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· j·T+<äT ns¡T®q
$cÕ<ä jÓ÷>∑+ nH˚ yÓTT<ä{Ï n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
8
kÕ+K´ jÓ÷>∑eTT
2e n<Ûë´j·TeTT
ø£sT¡ D≤s¡ú Vü≤è<äjT· T&Óq’ ns¡Tq® T&ç ø£fifl¯ ˝À¢ ˙fi¯ófl‹]>±sTT. <äT:œdüTqÔ ï ns¡Tq® T&çì #·÷dæ l ø£èwüuí >ÑÛ y∑ êqT&ÉT
yÓTT<ä{ÏkÕ] ns¡T®qT&ç‘√ Ç˝≤ nHêï&ÉT.
dü+øÏw¢ yºü TÓ qÆ düeTj·T+˝À á eTH√e´<Ûä ˙≈£î m˝≤ <ë|ü⁄]+∫+~, Ç~ Äs¡T´\≈£î sê≈£L&Éì~, n<Ûs’Ó ´¡ |ü&ç bÂs¡Twü
V”≤qT&ç>± (q|ü⁄+dü≈£î&ç>±) e÷{≤¢&É≈£î. ˙#·yÓTÆq Vü≤è<äj·T <Ís¡“˝≤´ìï $&ç∫ô|{Ïº j·TT<ä∆eTT #ÓsTT´.
n|ü&ÉT ns¡Tq® T&ÉT z eT<ÛTä dü÷<ÛHä ê! eTVü‰qTuÛ≤e⁄˝…q’ ;Ûwàü , Á<√DT\ô|’ u≤D≤\qT m˝≤ Á|üj÷Ó –+#·qT?
m˝≤ m~]+#˚~? yês¡T Hê≈£î >∑Ts¡Te⁄\T. yê]ì #·+|æ Ä HÓ‘·TÔ{Ï ≈£L&ÉT ‹q≥+ø£Hêï _Ûø£åyÓT‘·TÔø=ì J$+#·&É+
ÁX‚j·Tdüÿs¡eTT nì Hê≈£î nì|ædüTÔ+~. á j·TT<ä∆+˝À yês¡T ¬>\TkÕÔs√, eTqeTT ¬>\TkÕÔyÓ÷ ‘Ó*j·T<äT. eTq‘√
b˛sê&É&ÜìøÏ øös¡eùdq eTq m<äTs¡T>± ñ+~. yêfi¯flqT #·+|æ y˚TeTT J$+#·&É+ e´s¡ú+.
<Ûäs¡àìs¡íj·T+ #˚ùd X¯øÏÔì Hê eTqdüT‡ ø√˝ÀŒsTT+~. XÀø£+‘√ ≈£î$T*b˛‘·THêïqT. n+<äTπø ìqTï
X¯sD¡ Ty˚&TÉ ‘·THêïqT. @~ #˚jT· &É+e\¢ Hê≈£î ÁX‚jT· düT‡ ø£\T>∑T‘·T+<√ n~ Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄. Hê≈£î eTs√e÷s¡+Z ˝Ò<Tä . qqTï
•wüß´&ç>± d”«ø£]+#·T. H˚qT j·TT<ä∆+ #˚j·T˝ÒqT nì >√$+<äT&ç‘√ |ü*øÏ ñuÛÑj·T ùdq\ eT<Ûä´ ~>∑T\T‘√, <äT:œ‘·T&Ó’
ñHêï&ÉT ns¡T®qT&ÉT.
9
n|ü&ÉT lø£èwüßí&ÉT ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«‘·÷...

ns¡T®Hê! ˙e⁄ @&Ée≈£L&Éì yêfi¯flø√dü+ @&ÉTdüTÔHêïe⁄, ô|’>± |ü+&ç‘·T&ç>± e÷{≤¢&ÉT‘·THêïe⁄. C≤„qT\T Áã‹øÏ
ñqïyê] >∑T]+∫ ø±ì, #·ìb˛sTTq yê] >∑T]+∫ ø±ì XÀøÏ+#·s¡T. ˙e⁄, H˚qT ˝Òì ø±\+ ˝Ò<äT. sêE\+<äs¡÷
≈£L&Ü ˇø£|ü&ÉT ñqïyêπs uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À ≈£L&Ü eTq+<äs¡+ mø£ÿ&çø° yÓfi¯fleTT Çø£ÿ&˚ ñ+{≤eTT.
Je⁄&çøÏ Á|üdüTÔ‘· <˚Vü≤+˝À u≤\éTT, j·Te«qeTT, eTTdü*‘·qeTT nH˚ e÷s¡TŒ m˝≤ ø£ì|ædü÷Ô ñ+<√
n˝≤π> #·ìb˛sTTq ‘·s¡Tyê‘· eTs=ø£ <˚Vü≤+ \_ÛdüTÔ+~. á $wüj·T+˝À C≤„qT\T yÓ÷Vü‰ìøÏ >∑T]ø±s¡T.
Ç+Á~j·÷\‘√ dü+ã+<Ûä+ @s¡Œ&çq|ü&ÉT o‘√cÕí\T, düTK<äT:U≤\T ø£\T>∑T‘·T+{≤sTT. n$ dæús¡+>±
ñ+&Éø£ edü÷Ô b˛‘·÷ ñ+{≤sTT. yê{Ïì ˙e⁄ zs¡TÃø√yê*.
z |ü⁄s¡Twü ÁX‚cÕ˜! düTK <äT:U≤\ j·T+<äT düeTãT~∆ ø£*– ñ+fÒ n$ n‘·ìì ø£wüºô|≥ºe⁄. n˝≤+{Ïyê&ÉT
yÓ÷øå±ìøÏ ns¡TΩ&ÉT.
Ä‘·à‘·‘·«+ >∑T]+∫ lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT @$T #ÓbÕŒ&ÉT ?
á »>∑‘·TÔ n+‘·{≤ yê´|æ+∫ ñqï Ä‘·à q•+#˚~ ø±<äT. Ä‘·àì HêX¯q+ #˚ ùdyês¡T me«s¡÷˝Òs¡T.
X¯Øsê\qT <Ûä]+#˚ Ä‘·à ì‘·ýÓTÆq, }Vü≤≈£î n+<äì~. ø±ì, á X¯Øsê\T n+‘·]+∫b˛‘êsTT.
<˚Vü‰ìï <Ûä]+∫q Ä‘·à #·+|ü⁄‘·T+<äì uÛ≤$+#˚ yê&çøÏ dü‘·´+ ‘Ó*j·T <äT. n˝≤π> Ä‘·à #·+|üã&ÉT‘·T+<äì
uÛ≤$+#˚yê&çø° j·T<∏ës¡ú+ ‘Ó*j·T<äT. Ä‘·à #·+ù|~, #·+|üã&˚~ ø±<äT. Ä‘·à |ü⁄≥Tºø£ ˝Òì~, ì‘·ýÓTÆq~, |ü⁄sê‘·q
yÓTqÆ ~. X¯Øs¡+ q•+∫Hê Ä‘·à q•+#·<Tä . Ä‘·à |ü⁄fÒ~º , #·#Ã˚ ~ ø±<äì, ìs¡+‘·s+¡ ñ+&˚<ìä ‘Ó\TdüT≈£îqïyê&ÉT me]ì
nsTTHê m˝≤ #·+|ækÕÔ&ÉT? m{≤¢ #·+|ü>∑\&ÉT? e÷qe⁄&ÉT ∫ì–b˛sTTq eÁkÕÔ\qT e~*, q÷‘·q eÁkÕÔ\T
<Ûä]+∫qfÒº Ä‘·à ≈£L&Ü •~∏\yÓTÆq X¯Øsê\qT $&ç∫ Áø=‘·Ô X¯Øsê\qT bı+<äT‘·÷ ñ+≥T+~.
10
Ä‘·àqT X¯ÁkÕÔ\T K+&ç+|ü˝Òe⁄. n–ï ø±\Ã˝Ò<äT. ˙s¡T ‘·&É|ü˝Ò<äT. >±* m+&ç+|üC≤\<äT.

Ä‘·à düs¡«yê´|æ, eTq ø£+{ÏøÏ ø£ì|æ+#·<äT, eTqdüT‡ }Væ≤+#·˝Ò<äT. ø£qTø£ á $<Ûä+>± Ä‘·àqT ns¡ú+ #˚düT≈£î+fÒ
<äT:œ+#·e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . z ns¡TH® ê ˇø£ y˚fi¯ ˙e⁄ Ä‘·à m|ü&É÷ |ü⁄&ÉT‘·÷,#·d÷ü Ô ñ+≥T+<äì uÛ≤$+∫q|üŒ{ÏøÏ
qTe⁄« <äT:œ+#·e\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. m+<äTø£+fÒ |ü⁄{ÏºqyêìøÏ, eTs¡D+ ‘·|üŒ<äT, eTs¡DÏ+∫qyê]øÏ eTs¡˝≤
»qàeT÷ ‘·|üŒ<äT. nìyês¡ýÓTÆq á $wüj·T+ >∑T]+∫ ˙e⁄ <äT:œ+#·&ÉyÓT+<äT≈£î? düs¡« ÁbÕDT\ X¯Øsê\T
yÓTT<ä{À¢ ˝Òe⁄, eT<Ûä´˝À ø£ì|ækÕÔsTT, >∑‹+∫q ‘·s¡Tyê‘· eT∞fl ˝Ò≈ £î+&Üb˛‘êsTT. n˝≤+{Ï $wüj·T+˝À
<äT:œ+#·e\dæq |üì @eTT+~? ˇø£&TÉ Ä‘·àqT ÄX¯Ãs¡´+>± #·÷kÕÔ&TÉ , eTs=ø£&TÉ ∫Á‘·+>± #ÓãT‘ê&ÉT, Ç+ø=ø£&TÉ
$∫Á‘·+>± $+{≤&ÉT. nsTTHê ˇø£ÿ&ÉT ≈£L&Ü Ä‘·à >∑T]+∫ |üP]Ô>± ‘Ó\TdüTø√˝Ò&ÉT.
n+<ä] X¯Øsê\˝À ñqï á Ä‘·à m|ü&É÷ #·+|üã&É<äT. ø£qTø£ @ ÁbÕDÏ >∑T]+N qTe⁄« <äT:œ+#·
e\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT.
11
j·TT<ä∆+ #˚j·T&É+ ø£åÁ‹j·T <Ûäs¡à+
j·TT<ä+∆ #˚jT· T≥ ø£Áå ‹j·TT\ dü«<Ûsä à¡ +. ø±ã{Ïº ns¡TH® ê! ˙≈£î j·TT<ä+∆ #˚jT· &É+ ø£Hêï ÁX‚jT· düÿs¡ e÷s¡+Z eTs=ø£{Ï
˝Ò<Tä . á j·TT<äe∆ TT ˙e⁄ ø√s¡T≈£îqï~ ø±<äT. Ç˝≤+{Ï j·TT<ë∆\ e\q dü«s¡Z <ë«sê\T ‘ÓsT¡ #·T≈£î+{≤sTT. á neø±X¯eTT
ø£åÁ‹j·TT\≈£î e÷Á‘·y˚T \_ÛdüTÔ+~. ns¡T®Hê! <Ûäs¡à düeTà‘·yÓTÆq á j·TT<ä∆+ #˚j·Tø£b˛‘˚ ˙e⁄ ø°]Ôì b˛>=≥Tºø=ì
bÕ|üeTTqT bı+<äT‘êe⁄. |üPs¡«+ eTVü‰s¡<∏äT\+<äs¡÷ ìqTï m+‘·>±H√ >ös¡$+#ês¡T. Ç|ü&ÉT ˙e⁄ yêfi¯fl
<äèwæº˝À #·T\ø£HÓ’ b˛‘êe⁄. πøe\+ uÛÑj·T+ e\¢H˚ qTe⁄« j·TT<ä∆+ e÷H˚XÊeì uÛ≤$+∫, Á|ü»\T ˙ n|üø°]Ôì
#ê˝≤ ø±\+ #Ó|ü≈£î+{≤s¡T. eTVü‰˙j·TT\≈£î n|üø°]Ô eTs¡D+ ø£+fÒ m≈£îÿe. qTe«+fÒ –≥ºì yêfi¯ófl ˙
kÕeTsêú´ìï ì+~dü÷Ô nqsêì e÷≥\T n+{≤s¡T. n+‘·≈£î $T+∫q u≤<Ûä eTs=ø£{Ï ñ+≥T+<ë?
øö+‘˚j·÷! j·TT<ä∆+˝À eTs¡DÏùdÔ dü«sêZìï bı+<äT‘êe⁄, »sTT+#êyê sêC≤´ìï nqTuÛÑ$kÕÔe⁄. n+<äTø£ì <Ûäè&É
ìX¯Ãj·TeTT ø£*–q yê&çyÓ’ j·TT<ä∆eTTq≈£î dæ<ä∆|ü&ÉT. düTK ` <äT:U≤\T, ˝≤uÛÑ ` qcÕº\T, »j·T ` n|ü»j·÷\qT
düe÷q+>± uÛ≤$+∫ j·TT<ä∆+ #˚ùdÔ ˙≈£î bÕ|ü+ n+≥<äT.
ø£s¡à jÓ÷>∑eTT
ns¡T®Hê kÕ+K´+ nqã&˚ |üs¡e÷s¡ú‘·‘·Ô«+ eT]j·TT C≤„Hêìï >∑T]+∫ #ÓbÕŒqT. Ç|ü&ÉT ø£s¡àjÓ÷>∑
$wüj·÷ìï #ÓãT‘êqT $qT. á jÓ÷>∑XÊÁdüÔ C≤„qeTT ‘Ó\TdüTø=ì ˙e⁄ ø£s¡àã+<Ûä+ qT+&ç ãj·T≥|ü&É>∑\e⁄.
ø£s¡àjÓ÷>∑+˝À ¬s+&ÉT düT>∑TD≤\T ñHêïsTT. yÓTT<ä{Ï~ ÁbÕs¡+_Û+∫q <ëìøÏ HêX¯qeTT ˝Ò<äT. ¬s+&Ée~ $|üØ‘·
|òü*‘ê\T ñ+&Ée⁄.
12
<Ûäs¡à s¡÷|üyÓTÆq á jÓ÷>±ìï ø=+#·yÓTÆHê Ä#·]+∫Hê n~ >=|üŒ uÛÑj·T+ qT+&ç ìqTï s¡øÏådüTÔ+~. ø£s¡à
jÓ÷>∑+˝À ãT~∆ @ø£yÓTÆ, dæús¡yÓTÆ ñ+≥T+~. ìX¯Ãj·TãT~∆ ˝Òìyê] Ä˝À#·q\T nH˚ø£ uÛÒ<ë\‘√ n+‘·+ ˝Ò≈£î+&Ü
kÕ>∑T‘·÷ ñ+{≤sTT. dü«s¡ZeTTq≈£î $T+∫q~ eTs=ø£{Ï ˝Ò<äì uÛÀ>±\qT, dü+|ü<ä\qT bı+<˚ e÷sêZìï #ÓãT‘·÷
ñ+{≤s¡T. n$ eTs√»qà nH˚ ø£s¡à |òü˝≤ìï n+~kÕÔsTT. ø=+<äs¡T uÛÀ>∑eTTq+<äT, ◊X¯«s¡éTTq+<äT Ädü≈£îÔ˝…’,
Ç‘·s¡T\ ‹j·T´{Ï e÷≥\≈£î Äø£]¸‘·T˝…’ ‘·eT ãT~∆ì C≤s¡$&ÉT#·T≈£î+{≤s¡T. yê] ãT~∆ n+‘·:ø£s¡DeTT\+<äT
ì\e<äT.
y˚<ë\T dü‘·«>∑TD+, s¡CÀ>∑TD+, ‘·yÓ÷>∑TD+ nH˚ Á‹>∑TD≤‘·àø£yÓTÆq ø£s¡à ø±+&É\qT >∑T]+#˚ #ÓãT‘êsTT.
ns¡T®Hê ! qTe⁄« Ä eT÷&ÉT >∑TD≤\ qT+&ç ãj·T≥|ü&ÉT. <ä«+<ë«\qT <ë{Ïb˛. ˙ jÓ÷>∑, πøåeTeTT\qT
˝…øÿ£ #˚jT· ø£ Ä‘·àC≤„ì$ ø£eTTà. n+‘·{≤ ˙s¡T ì+&ç ñqï »˝≤X¯j÷· \ <ä>sZ∑ ¡ u≤e⁄\ e\q m˝≤+{Ï Á|üj÷Ó »q+
ñ+≥T+<√, |üs¡e÷s¡ú C≤„q+ ø£*–q ÁãVü≤àC≤„ìøÏ y˚<ë\ e\q n˝≤+{Ï Á|üjÓ÷»qy˚T ñ+≥T+~.
ns¡T®Hê! ø£s¡à\T #˚j·TT≥ j·T+<˚ ˙≈£î n~Ûø±s¡+ ñ+~ ø±ì |òü*‘·eTT ô|’ ø±<äT. ˙e⁄ |òü*‘·+ Ä•+∫ |üì
#˚j·Te<äT›. n˝≤>∑ì ø£s¡à\T #˚j·T&É+ e÷q≈£L&É<äT. |òü\eTTqT, ÄdüøÏÔì $&ç∫, |òü\eTT dæ~∆+∫Hê, dæ~∆+#·ø£
b˛sTTHê düeTãT~∆‘√ ñ+&ÉT. Ç˝≤+{Ï düeTãT~∆H˚ jÓ÷>∑eTì #Ó|üŒã&ç+~. jÓ÷>∑ìwü˜˝À ñ+&ç ø£s¡à\qT
Ä#·]+#·T. |òü*‘·+ Ä•+∫ #˚ùd |üì n‘·´+‘· V”≤qeTsTTq~. düeT‘·«ãT~∆ ø£\yê&ÉT |ü⁄D´, bÕbÕ\qT á ˝Àø£+˝ÀH˚
$&ç∫ ô|&É‘ê&ÉT. n+<äT#˚‘· ˙e⁄ ìcÕÿeT ø£s¡à jÓ÷>±H˚ï Ä#·]+#·T.
13
düeTãT~∆ ø£\yês¡T ‘êeTT #˚dæq |üqT\e\q e∫Ãq |òü*‘·eTTqT $&ç∫ »qà ã+<Ûë\ qT+&ç $eTT≈£îÔ˝…’
<äT:K s¡Væ≤‘·yÓTÆq kÕúqeTTqT bı+<äT#·THêïs¡T. ˙ ãT~∆ì Ä‘·à j·T+<äT ìX¯Ã\+>± ì\bÕ*. n|ü&˚ jÓ÷>±ìï
bı+<ä>∑\e⁄.
dæú‘·Á|üE„&ÉT m˝≤ ñ+{≤&ÉT? n‘·ì \ø£åD≤\T @$T{Ï?
n|ü&ÉT ns¡T®qT&ÉT
ùV≤ ø£ècÕí! düe÷~Û j·T+<äT dæsú ã¡ T~∆ >∑\yês¡T m˝≤ e÷{≤¢&‘É ês¡T? m˝≤ ≈£Ls¡TÃ+{≤s¡T? m˝≤ dü+#·]kÕÔsT¡ ?
ndü\T dæú‘·Á|üE„ì \ø£åD≤\T @$T{Ï ? nì n&ç>±&ÉT.
uÛÑ>∑yêqT&ÉT #ÓãT‘·THêï&ÉT.
z bÕsêú! me¬s’‘˚ eTqdüT‡˝Àì düeTdüÔ ø√]ø£\qT $&ç∫ô|{Ïº Ä‘·à #˚‘ ·, Ä‘·à ˝ÀH˚ dü+‘√wædü÷Ô ñ+{≤&√
n˝≤+{Ï yê&çì dæú‘·Á|üE„&ÉT n+{≤s¡T.
<äT:K+ e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT ø£\‘·#Ó+<äì yê&ÉT, düTU≤\ô|’ ÄdüøÏÔ ˝Òìyê&ÉT, nqTsê>∑eTT, uÛÑj·TeTT, Áø√<ÛäeTT ˝Òì
yê&çì dæú‘·Á|üE„&ÉT n+{≤s¡T. n‘·&çøÏ <˚ì‘√qT nqTã+<Ûä+ ñ+&É<äT. X¯óuÛÑ+ ø£*–q|ü&ÉT dü+‘√wü+, nX¯óuÛÑ+
bı+~q|ü&ÉT <˚«wü+ ø£\>∑<äT.
14
n‘·&ç C≤„q+ dæús¡yÓTÆq~. ‘êuÒ\T ‘·q nej·Tyê\qT ˝ÀìøÏ eTT&ÉT#·T≈£îqï≥T¢ dæú‘·Á|üE„&ÉT ≈£L&Ü ‘·q
Ç+Á~j·÷\qT $wüj·÷\ qT+&ç yÓqTø£≈£î eTs¡\TÃ≈£î+{≤&ÉT. n‘·ì C≤„q+ #·*+#·ì~. Ç+Á~j·÷\qT
ìÁ>∑V≤æ +#·T≈£îqï eTìwæì Ç+Á~j·T $wüj÷· \T n+≥ø£b˛sTTHê n‘·&øç Ï yê{Ï |ü≥¢ ÄdüøÔÏ b˛<äT. ø±ì |üse¡ ÷‘·Tà&çì
‘Ó\TdüT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT n$ ‘=\–b˛‘êsTT.
Ç+Á~j·÷\qT ìÁ>∑Væ≤+#·Tø√e&É+ e\q ñ|üjÓ÷>∑+ @$T{Ï?
øö+‘˚j·÷! m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê $<ë«+düT&Ó’q |ü⁄s¡Twüßì Ç+Á~j·÷\T (ø£qTï, eTT≈£îÿ, #Ó$, Hê\Tø£,
#·s¡àeTT) eTqdüT‡qT ã\e+‘·+>± Äø£]¸dü÷Ô ñ+{≤sTT. n˝≤+≥|ü&ÉT Ç+Á~j·÷\qìï+{Ï˙ ìÁ>∑Væ≤+∫
@ø±Á>∑ ãT~∆ø£*– Hê j·T+<˚ <äèwæº ì*|æ ìX¯Ã\yÓTÆq eTqdüT‡ ø£*– ñ+&Ü*. m+<äTø£+fÒ me]øÏ Ç+Á~j·÷\T
eX¯|ü&É‘êjÓ÷ yê] C≤„qeTT düTdæús¡yÓTÆq~.
Ç+Á~j·T $wüjT· eTT\ >∑T]+∫ n<˚ |üì>± Ä˝À∫dü÷Ô ñ+fÒ yê{Ï j·T+<äT eTìwæøÏ ÄdüøÔÏ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ÄdüøÔÏ
e\¢ ø√]ø£ |ü⁄&ÉT‘·T+~. ø√]ø£ e\q Áø√<Ûä+ »ìdüTÔ+~. Áø√<Ûä+ e\¢ yÓ÷Vü≤+ ø£\T>∑T‘·T+~. yÓ÷Vü≤+ e\¢ düà è‹
q•düTÔ+~. <ëì e\q ãT~∆ q•+∫ ∫e]øÏ eTìwæ HêX¯qyÓTÆb˛‘ê&ÉT.
sê>∑<˚«cÕ\ qT+&ç $&çe&ç eTqdüT‡qT kÕ«BÛq|üs¡#·Tø=ì ‘·q≈£î eX¯yÓ TÆq Ç+Á~j·TeTT\#˚‘· düTU≤ìï
nqTuÛ$Ñ dü÷Ô ñ+&˚yê&ÉT Á|üXÊ+‘·+>± ñ+&ç XÊ+‹ì bı+<äTqT. n˝≤+{Ï yêìøÏ düeTdüÔ <äT:U≤\T n+‘·]kÕÔsTT.
15
ìs¡à\yÓTÆq eTqdüT‡ >∑\ yêì ãT~∆ yÓ+≥H˚ Á|üXÊ+‘·‘·qT bı+<äT‘·T+~.Ç+Á~j·T ìÁ>∑Vü≤+ ˝ÒìyêìøÏ
ãT~∆ ì\ø£&É>±ñ+&É<äT. dü+j·TeTq X¯øÏÔ ˝ÒìyêìøÏ Ä‘·à ìwü̃ ñ+&É<äT. Ä‘·à uÛ≤eq ˝ÒìyêìøÏ XÊ+‹ $T>∑\<äT.
XÊ+‹ ˝Òì yêìøÏ düTK+ m˝≤ \_ÛdüTÔ+~? (nq>± \_Û+#·<äT).
me] eTqdüT‡ Ç+Á~j·T $wüj·÷\ yÓ’|ü⁄ |üs¡T>∑T ô|&ÉT‘·÷ ñ+≥T+<√ n{Ïº eTqdüT‡ Ä e÷qe⁄ì jÓTTø£ÿ
ãT~∆ì Vü≤]+∫ y˚düTÔ+~.m˝≤>∑+fÒ ˙{Ï˝À |üj·Tì+#˚ HêeqT >±* ô|&É<ë] |ü{Ïº+∫q≥T¢. ø±ã{Ïº meì
Ç+Á~j·÷\T Ç‘·s¡ $wüj·÷\ qT+&ç ìÁ>∑Væ≤+|üã&ÉTH√ yêì ãT~∆ düTdæús ¡+>± ñ+≥T+~. düs¡« ÁbÕDT\≈£î @~
sêÁ‹jÓ÷ n|ü&ÉT jÓ÷– y˚T˝§ÿì ñ+{≤&ÉT. m|ü&ÉT düs¡« ÁbÕDT\T y˚T ˝§ÿì ñ+{≤jÓ÷ n~ |üs¡e÷s¡ú
‘·‘ê«ìï #·÷düTÔqï eTTìøÏ sêÁ‹.
m+‘· ˙s¡T Á|üy˚•düTÔHêï düeTTÁ<ä+ dæús¡+>± ñ+≥T+~. n˝≤π> mìï ø√]ø£\T ‘·q˝ÀøÏ Á|üy˚•düTÔHêï eTTì
jÓTTø£ÿ eTqdüT‡ #·*+#·<Tä . $wüjT· ˝À\T&çøÏ XÊ+‹ ñ+&É<Tä . ø±ã{Ïº @ |ü⁄s¡Twüß&ÉT düeTdüÔeTT˝…’q ø√]ø£\qT $&ç∫
yê{Ï j·T+<äT düŒ èVü≤ ˝Ò≈£î+&Ü, eTeTø±s¡+, nVü≤+ø±s¡+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+{≤&√ n‘·&˚ XÊ+‹ì bı+<äT‘ê&ÉT.
bÕsêú! BìH˚ ÁãVü≤à s¡÷|üdæú‹ n+{≤s¡T. <ëìì bı+~q yê&ÉT ‹]– yÓ÷Vü≤+ bı+<ä&ÉT. eTs¡D
düeTj·T+˝À ≈£L&Ü Ä ÁãVü≤à dæú‹˝À ì\∫ ÁãVü‰àq+<äeTTqT bı+<äT‘ê&É T.
á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ, ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑XÊÁdüÔeTT, lø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· j·T+<äT
kÕ+K´jÓ÷>∑eTT nH˚ 2 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
16
3e n<Ûë´j·TeTT
ns¡T®qT&ÉT Ç˝≤ n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT
»Hês¡úHê! ø£s¡à ø£+fÒ C≤„q+ ÁX‚wü˜eTì ˙ n_ÛÁbÕj·Te÷? eT] uÛÑj· T+ø£s¡yÓTÆq j·TT<ä∆eTT #˚j·TeTì
Hê¬ø+<äT≈£î #ÓãT‘·THêïe⁄. dü+<˚Vü≤+>± e⁄qï ˙ e÷≥\T Hê ãT~∆ì ø£\es¡ô|&ÉT‘·Tqï$. H˚qT <˚ìe\q
ÁX‚j·TdüT‡ bı+<äT‘êH√ Ä ˇø£ÿ <ëìH˚ ìs¡ísTT+∫ #Ó|ü.
n|ü&ÉT uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT
bÕsêú! C≤„qT\≈£î C≤„q jÓ÷>∑eTT, jÓ÷>∑T\≈£î ø£s¡à jÓ÷>∑eTT nH˚ ¬s+&ÉT nqTcÕ˜q |ü<ä∆‘·T\qT H˚qT
|üPs¡«y˚T #Ó|æŒj·TTHêïqT. e÷qe⁄&ÉT ‘êqT #˚j·Te\dæq |üqT\qT e÷H˚dæq+‘· e÷Á‘êq n‘·&ÉT ìÁwæÿj·TyÓTÆq
dæú‹ì bı+<ä&ÉT. n˝≤ nì düq´dæ+∫q+‘· e÷Á‘·eTTq dæ~∆ì bı+<ä˝Ò&ÉT. düVü≤»+>± @ ø£s¡à #˚j·T≈£î+&Ü
me«&É÷ ˇø£ÿ ø£Då + ≈£L&Ü ñ+&É˝&Ò TÉ . Á|üøè£ ‹ dæ<y∆ä TÓ qÆ >∑TDeTT\ #˚‘· Á|ü‹yê&ÉT ndü«‘·+Á‘·T&Ó’ ø£sà¡ \T #˚dTü HÔ êï&ÉT.
17
ø£s¡à\qT m+<äT≈£î #˚j·÷*?
ø£πsà+Á~j·TeTT\qT nD∫ ô|{≤ºqì #Ó|ü≈£î+≥÷ eTqdüT‡˝À e÷Á‘·+ Ç+Á~j·T $wüj·÷\H˚ ∫+‹dü÷Ô
ñ+{≤&√ n˝≤+{Ï yê&ÉT $y˚ø£X¯SqT´&ÉT, ø£|ü{Ï nì #Ó|üŒã&ÉT ‘·THêï&ÉT. ø±ì me&Ó’‘˚ ‘·q eTqdüT‡ #˚‘·
Ç+Á~j·÷\qT ìj·T+Á‹+∫ ÄdüøÏÔ ˝Ò≈£î+&Ü |üqT\T (ø£s¡à\T) #˚kÕÔ&√ n‘·&ÉT ÁX‚wüß˜&ÉT. ˙e⁄ #˚ j · T e\dæ q
|üqT\qT #ÓsTT´. |üì #˚j·T≈£î+&Ü ñ+&˚ ø£Hêï |üì#˚j·T≥+ ÁX‚wü˜eTT. ˙e⁄ |üqT\T #˚j·Tø£ b˛‘˚ X¯Øs¡ j·÷Á‘·
≈£L&Ü »s¡>∑<äT. ns¡T®Hê ! uÛÑ>∑e+‘·Tì ø=s¡≈£î #˚ùd ø£s¡à\T ‘·|üŒ $T–*q @ ø£s¡à #˚dæq|üŒ{ÏøÏ Ä |üqT\˙ï ã+<Ûë\≈£î
ø±s¡DeTe⁄‘êsTT. ø±ã{Ïº Á|ü‹ |üì uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ n]Œ+∫ nHêdü≈£îÔ&ÉyÓ’ ø£s¡à\qT Ä#·]+#·T.
j·T»„+ m+<äT≈£î #˚j·÷*?
|üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT j·T»„eTT\‘√ düV‰ü Á|ü»\qT düèwæ+º ∫, j·T »„eTT\ #˚‘· MTs¡T eè~∆ì kÕ~Û+#·+&ç.
n$ MT ø√]ø£\qT rs¡TkÕÔsTT nì #Ó|Œæ Hê&ÉT. j·T»„eTT #˚‘· MTs¡T <˚e‘·\qT ‘·è|æÔ |üs#¡ +· &ç. Ä <˚e‘·\T ø√]q
esê\ì∫Ã ‹]– $TeTà*ï ‘·è|æÔ |üs¡TkÕÔs¡T. Ç˝≤ |üs¡düŒs¡eTT ‘·è|æÔ |üs¡#·Tø=+≥÷ ñ+fÒ |üse¡ T ÁX‚jT· düT‡qT
bı+<äT‘ês¡T.
j·T»„eTT #˚‘· ‘·è|æÔ #Ó+~q <˚e‘·\T MT ø√]ø£\qT rs¡TkÕÔsT¡ . yê]#˚‘· Á|ükÕ~+#·ã&çq yê{Ïì ‹]– <˚e‘·\≈£î
düeT]Œ+#·≈î£ +&Ü me&Ó‘’ ˚ uÛTÑ õkÕÔ&√ yê&ÉT <=+>∑ ne⁄‘ê&ÉT. me¬s‘’ ˚ ‘·eT X¯Øs¡ b˛wüD≈£î e÷Á‘·yT˚ e+&ÉT≈£î‹+≥THêïs√
yês¡T bÕbÕ‘·Tà\T, yês¡T ‹H˚~ ≈£L&Ü bÕbÕH˚ï. j·T»„X‚wüeTTqT (j·T»„ Á|ükÕ<äeTT) Äs¡–+#·T dü‘·TŒs¡Twüß\T düeTdüÔ
bÕ|üeTT\ qT+&ç eTT≈£î˝Ô Ö‘ês¡T.
18
ÄVü‰s¡eTT e\q düeTdüÔ ÁbÕDT\T »ìàdüTÔHêïsTT. es¡¸+ e\q ÄVü‰s¡+ ñ‘·Œqï+ ne⁄‘·T+~. j·T»„eTT e\q
es¡¸+ |ü⁄&ÉT‘·T+~. j·T»„eTT ø£s¡à e\qH˚ kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+~. Ä ø£s¡à y˚<äeTT\ e\q ø£\T>∑T‘·T+~. y˚<äeTT\T nø£ås¡
s¡÷|ü⁄&Óq’ |üse¡ ÷‘·à qT+&ç ñ‘·ŒqïyÓTHÆ êsTT. n+<äTe\q düs«¡ yê´|üøy£ TÓ qÆ |üse¡ ÷‘·à m\¢|ü &ÉT j·T»„eTTq+<äT Á|ü‹wæ‘˜ y· TÓ Æ
ñ+≥T+~.
ns¡T®Hê! á $<Ûä+>± ‹s¡T>∑T‘·Tqï düèwæº #·Áø£eTTqT á ˝Àø£eTT˝À me&ÉT nqTdü]+∫ J$+#·&√
yê&ÉT bÕ|ü JeqT&Ó’, Ç+Á~j·T˝À\T&Ó’ e´s¡úeTT>± J$+#·T#·THêï&ÉT.
@ e÷qe⁄&Ó‘’ ˚ ‘·q Ä‘·à j·T+<˚ Á|”‹ ø£\yê&Ó,’ Ä‘·à #˚‘H· ˚ ‘·è|æÔ bı+<äT‘·÷, Ä‘·à j·T+<˚ dü+‘√wü|&ü TÉ ‘·÷
ñ+{≤&√ n‘·ìì Ä‘·àC≤„ì n+{≤s¡T. n‘·qT á ˝Àø£eTT˝À ø£s¡à\T #˚j·TT≥ e\q ø±ì, ø£s¡à\T
#˚j·T≈£î+&ÉT≥e\q ø±ì n‘·ìøÏ Á|üjÓ÷»q+ @MT ñ+&É<äT. n‘·qT düs¡« ÁbÕDT\ j·T+<äT ˝≤uÛ≤ìï Ä•+∫
ÄÁX¯sTT+#·&ÉT. n+<äT#˚‘· qTe⁄« |òü˝≤ù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·T<ä–q |ü qT\qT #·ø£ÿ>± Ä#·]+#·T. |òü˝≤ù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü
ø£s¡à\qT Ä#·]+#˚yê&ÉT yÓ÷ø£åeTTqT bı+<äT‘ê&ÉT. »q≈£î&ÉT yÓTT<ä˝ …’qyês¡T ø£s¡à\ #˚‘·H˚ dæ~∆ì bı+<ës¡T ø£<ë.
˙e⁄ ≈£L&Ü ˝Àø£Væ≤‘·eTTqT <äèwæº˝À ñ+#·Tø=ì ø£s¡à\qT Ä#·]+#·&Éy˚T eT+∫~.
ÁX‚wüß˜\T <˚ìì Ä#·]kÕÔs√ Ç‘·s¡T\T ≈£L&Ü <ëìH˚ Ä#·]kÕÔs¡T. ÁX‚wüß˜\T <˚ìì Á|üe÷DeTT>± Á>∑Væ≤kÕÔs√ <ëìH˚
˝Àø£eTT ≈£L&Ü Á|üe÷D+>± nqTdü]düTÔ+~.
19
|üs¡e÷‘·à ≈£L&Ü ø£s¡à\qT m+<äT≈£î n#·]düTÔHêï&ÉT ?

bÕsêú! eTT˝À¢ø±\˝À H˚qT #˚j·Te\dæq |üì n+≥÷ @B˝Ò<äT. H˚qT bı+<äì~, bı+<äe\dæqB ≈£L&Ü
˝Ò<äT. nsTTHê H˚qT ìs¡+‘·s¡+ ø£s¡à\qT #˚dü÷ÔH˚ ñ+{≤qT. ø±ì H˚qT m|ü&Ó’‘˚ ø£s¡à\qT Ä#·]+#·≈£î+&Ü ñ
+{≤H√ eTqTwüß\T ≈£L&Ü @ |üì #˚j·T≈£î+&Ü Hê e÷s¡ZeTTH˚ nqTdü]kÕÔ s¡T. H˚qT ø£s¡à\T #˚j·Tì#√ á
˝Àø£eTT\T q•kÕÔsTT. á Á|ü»\qT #Ó&É>={Ïºq yê&Éqe⁄‘êqT. ns¡T®Hê! n$y˚≈£î\T @$<Ûä+>± |òü˝≤ù|ø£å‘√
ø£s¡à\qT Ä#·]kÕÔs√ n˝≤π> C≤„qT\T ˝Àø£ø£fi≤´D+ ø=s¡≈£î |òü˝≤ù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü |üqT\T #Ój·÷´*.
C≤„ì nsTTqyê&ÉT nC≤„qT\ ãT~∆ì ø£\‘· ô|≥º≈£î+&Ü, ‘êqT düeTdüÔ ø£ s¡à\qT H˚s¡TŒ‘√ Ä#·]dü÷Ô
nC≤„qT\T ≈£L&Ü Ä#·]+#˚≥≥T¢ #·÷&Ü*. eTq #˚‘· #˚j·Tã&˚ ø£s¡à\˙ï @ $<Ûä+>± #·÷∫Hê Á|üø£è‹ jÓTTø£ÿ
>∑TDeTT\ #˚‘·H˚ #˚j·T ã&ÉT‘·Tqï$. ø±˙ nVü≤+ø±], $y˚ø£V”≤qT&ÉT nsTTqyê&ÉT ‘êH˚ nìï ø£s¡à\≈£î ø£s¡Ô>±
uÛ≤$dü÷Ô ñ+{≤&ÉT.
n\ŒE„˝…’q eT+<äeT‘·T\T Á|üø£è‹ jÓTTø£ÿ >∑TDeTT\#˚‘· yÓ÷Væ≤‘·T˝… ’ |üqT\T #˚j·T≈£î+&Ü ñ+{≤s¡T.
n˝≤+{Ï yê]ì $<ë«+düT\T ø£\‘· ô|≥º≈£L&É<äT. ns¡T®Hê! düeTdüÔ ø£s ¡à\qT Ä<Ûë´‹´ø£ eTqdüT‡‘√ Hêj·T+<äT ñ
+∫ ÄX¯, eTeTø±s¡eTT, <äT:KeTT ˝Òìyê&çyÓ’ j·TT<ä∆eTT #˚j·TTeTT. me¬s’‘˚ ÁX¯<ä∆ø£\yê¬s’, ndü÷j·T˝Òìyê¬s’ Hê
n_ÛÁbÕj·TeTTqT m\¢|ü&É÷ nqTdü]kÕÔs√ yês¡T ø£s¡à\ qT+&ç $&ÉTe|ü&É‘ês¡T. me¬s’‘˚ nC≤„q+‘√, ndü÷j·T‘√,
n$y˚ø£+‘√ Hê n_ÛÁbÕj·TeTTqT nqTdü]+#·s√ yês¡T #Ó&çb˛sTTq yêfi¯ófl>± ‘Ó\TdüTø√. C≤„qe+‘·T&ÉT ≈£L&Ü ‘·q
dü«uÛ≤yêìøÏ ‘·–q≥T¢>± Á|üe]ÔkÕÔ&TÉ . ÁbÕDT\T ‘·eT ‘·eT dü«uÛ≤yê\H˚ bı+<äT‘·÷ ñ+{≤sTT.Á|ü‹ Ç+Á~j·TeTTq≈£î
<ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q Ç+Á~j·T $wüj·TeTT\ j·T+<äT sê>∑, <˚«wüeTT\T @s¡Œ&ç ñHêïsTT. Ä sê>∑, <˚«wüeTT\≈£î
eX¯|ü&É≈£L&É<äT. n$ kÕ<Ûä≈£îìøÏ X¯Á‘·Te⁄\T. 20
#·ø£ÿ>± Ä#·]+#·ã&˚ Ç‘·s¡ <Ûäs¡àeTTø£Hêï >∑TDeTT ˝Òì<Ó’Hê dü«<Ûäs¡ày˚T y˚T\T. dü«<Ûäs¡àeTT q+<äT eTs¡DyÓTÆHê eT+∫<˚
|üs¡<Ûäs¡àeTT uÛÑj·÷ìï ø£*–düTÔ+~.
ø±eTeTT, Áø√<ÛäeTT e\q ø£*π> |òü*‘ê\T @$T{Ï?
z ø£ècÕí! e÷qe⁄&ÉT ‘·q≈£î Çwüº+˝Ò≈£îHêï ≈£L&Ü ã\e+‘·+>± ÄC≤„|æ+#·ã&çq≥T¢ bÕbÕ\T #˚düTÔHêï&ÉT.
eTìwæì n˝≤ Áù|πs|æ+#˚~ @~?
<ëìøÏ uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ $e]düTÔHêï&ÉT
<ëìøÏ ø±s¡D+ s¡CÀ>∑TDeTT. s¡CÀ>∑TDeTT e\q |ü⁄{Ïºqy˚ ø±eTeTT, Áø√<ÛäeTT. n$ mqï&É÷ ‘·è|æÔ
#Ó+<äe⁄.bı>∑#˚‘· n–ï, <Ûä÷[ #˚‘· n<ä›eTT, e÷$#˚‘· >∑s¡“¤eTT q+<ä* •X¯óe⁄ ø£|üŒã&çq≥T¢>±H˚ ø±eTeTT, Áø√<ÛäeTT
#˚‘· C≤„qeTT ø£|üŒã&ç ñ+≥T+~.
ns¡T®Hê! ø±eTeTT mqï{Ïø° rs¡ì~, n–ï˝≤>± ‘·è|æÔ#Ó+<äì~. C≤„ìøÏ ì‘·´ X¯Á‘·Te⁄ nsTTq ø±eTeTT‘√H˚
C≤„q+ ø£|üŒã&çñ+~. á ø±e÷ìøÏ Ç+Á~j·÷\T, eTqdüT‡, ãT~∆ ìyêdü kÕúqeTT\T. Ç+Á~j·÷\T, eTqdüT‡,
ãT~∆ #˚‘· ø±eTeTT C≤„Hêìï ø£|Œæ Je⁄&øç Ï yÓ÷Vü≤ìï ø£*–düT+Ô ~. n+<äTe\q yÓTT<ä≥ Ç+Á~j·÷\qT ìj·T+Á‹+#·Tø=ì
C≤„q, $C≤„qeTT\qT HêX¯q+ #˚ùd bÕ|ü dü«uÛ≤e+ ø£*–q ø±eTeTTqT neX¯´+>± $&ç∫ô|≥Tº. <˚Vü≤eTT ø£+fÒ
Ç+Á~j·TeTT\T >=|üŒ$, Ç+Á~j·TeTT\ ø£+fÒ eTqdüT‡ >=|üŒ~, eTqdüT‡ø£+fÒ ãT~∆ >=|üŒ~, ãT~∆ ø£+fÒ >=|üŒyê&ÉT
mes√ ‘Ó\TkÕ? Ä‘·à nì #ÓãT‘ês¡T. á $<Ûä+>± Ä‘·àqT ãT~∆ ø£+fÒ ÁX‚ wü˜yÓTÆq~>± ‘Ó\TdüTø=ì, ãT~∆ì
eTqdüT‡‘√ ìÁ>∑Væ≤+∫, »sTT+|ü X¯ø£éTT ø±ì ø±eTs¡÷|ü X¯Á‘·Te⁄qT dü+Vü≤]+#·T.
á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ, ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑XÊÁdüÔeTT, lø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq leT<ä“¤>∑eBZ‘· j·T+<äT
ø£s¡à jÓ÷>∑eTT nH˚ 3e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT. 21
C≤„q ø£s¡à düHêï ´dü jÓ÷>∑eTT
4e n<Ûë´j·TeTT.
l uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç≥T¢ |ü*¬øqT.
H˚qT XÊX¯«‘·yÓTÆq á jÓ÷>∑eTTqT yÓTT<ä≥ dü÷s¡T´q≈£î ‘Ó*|æ‹ì. dü÷ s¡T´&ÉT ‘·q |ü⁄Á‘·T&Ó’q yÓ’edü«‘·
eTqTe⁄q≈£î Bìì uÀ~Û+#ÓqT. Ä eTqTe⁄ ‘·q ≈£îe÷s¡T&Óq’ Çøå±«≈£îq≈£î ñ|ü<•˚ +#ÓqT. á $<Û+ä >± |üs+¡ |üs>¡ ±
edüTqÔ ï á jÓ÷>∑eTTqT sê»s¡T¸\T ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. ø±ì nq+‘·se¡ TT á jÓ÷>∑eTT ø±\Áø£eTeTTq uÛ÷Ñ ˝Àø£eTT
q+<äT ø°åDÏ+∫q~. á jÓ÷>∑eTT ñ‘·ÔeTyÓTÆq~ eT]j·TT s¡Vü≤düéTT>± ñ+#·<ä–q~. ˙e⁄ Hê uÛÑ≈£îÔ&Ée⁄,
ùdïVæ≤‘·T&Ée⁄ ø£qTø£ $TøÏÿ* |ü⁄sê‘·qyÓTÆq á jÓ÷>∑eTTqT H˚qT ˙≈£ î ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT
n~ $ìq ns¡T®qT&ÉT
ø£ècÕí! ˙ »qà Ç{°e*~. dü÷s¡T´ì »qà ø£˝≤Œ~ j·T+<äT »]–q~. nq>± n‹ ÁbÕNqyÓTÆq~. ˙e⁄
dü÷s¡T´q≈£î á jÓ÷>∑eTT ñ|ü<˚•+#êe⁄ nH˚~ H˚qT m{≤¢ qeTà>∑\qT? nì n&ç¬>qT.
n|ü&ÉT lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT
z ns¡TH® ê! Hê≈£îqT, ˙≈£îqT ô|≈£îÿ »qà\T >∑‹+∫q$. yê{Ïqìï+{Ïì H˚qT ms¡T>∑T<äTqT. ø±ì ˙e⁄ ms¡T>∑e⁄.
ø±s¡D+ H˚qT »qà s¡Væ≤‘·T&ÉqT, ì‘·T´&ÉqT, düeTdüÔ ÁbÕDT\≈£î áX¯«s¡T&ÉqT. nsTTqqT Á|üø£è‹ì Hê ÄBÛqeTT˝À
ñ+#·Tø=ì Hê e÷j·T #˚‘·H˚ H˚qT ne‘·]düTÔHêïqT.
uÛÑ>∑yêqT&ÉT m|ü⁄Œ&ÉT ne‘·]kÕÔ&ÉT?
22
<Ûäs¡àeTTq≈£î Vü‰ì ø£*–q|ü&ÉT, n<Ûäs¡àeTT ô|#·TÃ ô|]– b˛‘·Tqï|ü&ÉT dü‘·TŒs¡Twüß\qT s¡øÏå+∫, <äTwüßº\qT,
bÕ|ü⁄\qT s¡÷|ü⁄ e÷|ü⁄≥≈£î eT]j·TT <Ûsä à¡ eTTqT düTdæsú y¡ TÓ Tqs¡TÃ≥≈£î Á|ü‹ j·TT>∑eTTq+<äT H˚qT Äe‘·]dü÷Ô ñ+{≤qT.
Hê »qà\T, ø£sà¡ \T ~eéTT\ì m]–q yês¡T eTs¡D+Ï ∫q ‘·sT¡ yê‘· eTs¡T»qà ˝Ò≈î£ +&Ü qH˚ï #˚sT¡ ‘ês¡T.
Ç~es¡˝À ≈£L&Ü m≈£îÿe eT+~ uÛ≈Ñ î£ \Ô T sê>∑, uÛj
Ñ T· , Áø√<Ûä s¡V≤æ ‘·T˝…’ <Ûèä &ÉyTÓ qÆ uÛøÑ ÔÏ uÛ≤eeTT‘√ qqTï ÄÁX¯sTT+∫
C≤„qs¡÷|ü ‘·|üdüT‡#˚ |ü$Á‘·T˝…’ Hê dü«s¡÷|üeTTqT bı+~ j·TT+&ç]. uÛÑ≈£îÔ\T qqTï m{≤¢ ùd$+‘·Ts√ Ä $<Ûä+>±H˚
H˚qT ≈£L&Ü yê]ì nqTÁ>∑Væ≤+‘·TqT. eTqTwüß´\+<äs¡÷ $$<Ûä Ø‘·T\˝À Hê e÷s¡ZeTTH˚ nqTdü]+‘·Ts¡T. á ˝Àø£+˝À
ø£s¡à |òü\eTTqT Ä•+#·Tyês¡T Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT |üPõ+‘·Ts¡T. n˝≤ #˚j·T&É+ e\q yê]øÏ dæ~∆ ‘·«s¡>± \_ÛdüTÔ+~.
>∑TD ø£s¡à\qT nqTdü]+∫ Hê\T>∑T es¡íeTT\qT H˚qT düèwæº+∫‹ì. n$ Áu≤Vü≤àD, ø£åÁ‹j·T, yÓ’X¯´, X¯SÁ<ä
es¡íeTT\T. á düèwæºøÏ H˚qT ø£s¡ÔqT, XÊX¯«‘·T&ÉqT nsTTq|üŒ{ÏøÏ qqTï nø£s¡Ô >± ‘Ó*dæø=qTeTT. Hê≈£î ø£s¡à|òü˝≤düøÏÔ
˝Ò<äT. ø±e⁄q ø£s¡à\T qqï+≥e⁄. á $<ÛäeTT>± Hê ‘·‘·Ô«eTTqT ‘Ó*dæq yês¡T ø£s¡à ã<äT∆\T ø±s¡T.
ø£s¡à\T mìï s¡ø±\T yê{Ï \ø£åD≤\T @$T{Ï?
ns¡T®Hê! ÁbÕNqT˝…’q eTTeTT≈£åîe⁄\T Hê ‘·‘·Ô« s¡Vü≤düéTTqT ‘Ó*dæø=ì ø£s¡à\qT Ä#·]+∫]. ø±e⁄q
˙e⁄qT Ä |üPs¡T«\e˝…H˚ ìcÕÿeT uÛ≤eeTT‘√ ø£s¡à\qT Ä#·]+|ü⁄eTT. ø£ s¡à nq>±H˚$T? nø£s¡à nq>± H˚$T?
nH˚ $wüj·TeTTqT ìs¡ísTT+#·T≥˝À $<ë«+düT\T ≈£L&Ü ÁuÛ≤+‹øÏ ˝Àq>∑T#·THêïs¡T. ø±e⁄q ø£s¡à ‘·‘·Ô«eTTqT ˙≈£î
#·ø£ÿ>± $X¯<ä|üs¡#Ó<äqT. <ëìì ‘Ó\TdüTø=ì ˙e⁄ ø£s¡à ã+<ÛäeTT qT+&ç eTT≈£îÔ&ÉejÓT´<äe⁄. <ëì ø£Hêï eTT+<äT
23
ndü\T ø£s¡à‘·‘·Ô «eTT, nø£s¡à dü«s¡÷|üeTT eT]j·TT $ø£s¡à \ø£åDeTT\qT ≈£L&Ü ‘Ó\TdüTø=qT≥ #ê˝≤ nedüs¡+.
m+<äTø£q>± ø£s¡à ‘·‘·Ô«eTT n‹ ì>∑÷&ÛÉyÓTÆq~, ‘Ó\TdüTø=qT≥ ø£wüº +. ø£s¡à j·T+<äT nø£s¡àqT, nø£s¡à j·T+<äT
ø£s¡àqT <ä]Ù+#·Tyê&ÉT ãT~∆eT+‘·T&ÉT. n‘·&ÉT nìï |üqT\T #˚j·Tdüe Ts¡ú‘· ø£*–q jÓ÷–.
me] ø£s¡à\T XÊÁdüÔ düeTà‘·eTT˝…’ ø√]ø£, dü+ø£\ŒeTT ˝Ò≈£î+&Ü ñ+{≤jÓ÷, me] ø£s¡à\T C≤„Hê–ï˝À
uÛÑdüàeT>∑TH√ n{Ïº eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&çì |ü+&ç‘·T&Éì n+{≤s¡T. #˚ùd Á|ü‹ ø£s¡àj·T+<äT |òü˝≤ù|ø£å e~* ìsêÁX¯j·TT&Ó’
|üs¡e÷‘·àj·T+<˚ ìs¡+‘·s¡+ dü+‘·è|æÔ ø£*–qyê&ÉT, n+‘·:ø£s¡DeTTqT X¯Øπs+Á~j·TeTT\qT »sTT+∫qyê&ÉT, düeTdüÔ
uÛÀ>∑kÕe÷Á–ì |ü]‘·´õ+∫qyê&ÉT, ø£s¡à\ j·T+<äT |üP]Ô>± ©qyÓTÆq|üŒ{ÏøÏ n‘·&ÉT bÕ|üeTT bı+<ä&ÉT. yêdüÔeeTT>±
‘êqT #˚dæq ø£s¡à\≈£î n‘·&ÉT ø£s¡Ôø±&ÉT.
‘êqT ø√s¡Tø√≈£î+&ÜH˚ \_Û+∫q <ëì‘√ dü+‘·Twüßº&Ó’qyê&ÉT, ndü÷j·T ˝Òìyê&ÉT, <ä«+<ä«eTT\T ˝Ò≈£î+&Ü
düeT<äèwæº ø£*–j·TT+&ÉT ø£s¡à jÓ÷– ø£s¡à\qT Ä#·]+∫qqT yê{Ï ã+<Û äeTT\˝À ∫≈£îÿø√&ÉT. m˝≤>∑+fÒ ÄdüøÏÔ,
<˚Vü‰_Ûe÷qeTT, eTeTø±s¡eTT ˝Ò≈£î+&Ü |üs¡e÷‘·à j·T+<˚ ìs¡+‘·s¡+ eTqdüT‡ ì*Œ, πøe\eTT j·T»„eTT ø=s¡πø
Ä#·]+#·T ø£s¡à\T nìïj·TT <˚e⁄ì j·T+<äT ©qeT>∑TqT.
j·T»„eTT q+<äT $ìjÓ÷–+#·T kÕ<ÛäqeTT\T, Vü≤√eTeTT #˚j·Tã&ÉT Á<äeéTT\T, n–ïj·TT, j·T»„eTT Ä#·]+#·T
ø£s¡Ô, Vü≤eq ÁøÏj·T ≈£L&Ü ÁãVü≤àeTT ˝Àì n+‘·sê“¤>∑eTT˝Ò. á ÁãVü≤à ø£s¡à j·T+<äT dæú‘·T&Ó’ j·TT+&ÉT jÓ÷– <ë«sê
bı+<ä<ä–q j·T»„ |òü\eTT≈£L&Ü ÁãVü≤ày˚T.
24
ø=+<äs¡T jÓ÷>∑T\T j·TC≤„ìøÏ |òü*‘·+ Ä•+#·≈£î+&Ü ‘êeTT ø√s¡T≈£îH˚ |òü˝≤ìï ÁãVü‰à–ï˝À Vü≤√eT+
#˚kÕÔs¡T. ø=+<äs¡T ÁãVü≤ày˚‘·Ô\T ÁãVü≤à nH˚ n–ï˝À Ä‘·à #˚‘·H˚ Vü≤√eT+ #˚kÕÔs¡T. ìwü˜ ø£*–q jÓ÷>∑T\T ø=+<äs¡T
eTH√ ìÁ>∑V≤ü eTT <ë«sê Ç+Á~j·÷\qT n<äT|ü⁄#˚jT· T<äTs¡T. Ç+Á~j·T ÁøÏjT· \qT, ÁbÕDeTT\ ÁøÏjT· \qT nìï+{Ïì
C≤„qeTT#˚ Á|üø±•‘·yÓTÆq Ä‘·àdü+j·TeT jÓ÷>∑ s¡÷bÕ–ï˝À Vü≤eqeTT #˚j·TT<äTs¡T.
j·T»„eTT\T mìï s¡ø±\T? yê{Ï ñ|üjÓ÷>±\T @$T{Ï?
ø=+<äs¡T Á<äe´ dü+ã+<Ûä j·T»„eTT\qT, ‘·b˛s¡÷|ü j·T»„eTT\qT, jÓ÷ >∑s¡÷|ü j·T»„eTT\qT, nVæ≤+dü
nH˚ rÁe Áe‘·eTTqT, eT]ø=+<äs¡T kÕ«<Ûë´j·TeTH˚ C≤„q j·T»„eTTqT Ä#·]kÕÔs¡T. ø=+<äs¡T ñ#êÃ¤«dü\qT
ìXÊ«dü\˝ÀqT, ìXÊ«dü\qT ñ#êÃ¤«dü\˝ÀqT n]ŒkÕÔsT¡ . eT]ø=+<äsT¡ ñ#êÃ¤«dü ìXÊ«dü\qT ã+~Û+∫ düe÷~Û˝À
ì\TkÕÔs¡T. ø=+<äs¡T ìj·T$T‘· ÄVü‰s¡T˝…’ ÁbÕD yêj·TTe⁄qT ÁbÕD yêj·TTe⁄ q+<˚ Vü≤eqeTT #˚kÕÔs¡T.á
kÕ<Û≈ä î£ \+<äsT¡ qT bÕ|üeTTqT b˛>=≥Tºø=ì j·T»„Xw‚ eü TH˚ neTè‘·eTTqT uÛTÑ õ+#·T#·T |üse¡ ÷‘·àqT bı+<äT#·THêïs¡T.
ndü\T j·T»„y˚T #˚j·Tìyê]øÏ á ˝Àø£eTT˝À düTKeTT \_Û+#·<äT. Çø£ |üs¡˝Àø£ $wüj·TeTT #Ó|üŒH˚\?
Ç˝≤+{Ï nH˚ø£ s¡øe£ TT˝…q’ j·T»„eTT\T y˚<eä TT\˝À $düèÔ ‘·eTT>± $e]+#·ã&çq$. á j·T»„eTT\ìïj·TT Á‹ø£sD¡
X¯ó~∆ (eTqdüT‡, yê≈£îÿ, ø£s¡à\T) >± Ä#·]+∫q|ü&˚ n$ |òü*‘·eTT\T ÇkÕÔj·Tì ‘Ó\TdüTø=ì ã+<ÛäeTT\ qT+&ç
$eTT≈£î&Ô eÉ ⁄ ø±e˝j·TTqT. ns¡TH® ê Á<äeéTT\‘√ Ä#·]+#·ã&ÉT j·T»„eTT ø£+f… C≤„q j·T»„eTT $TøÏÿ* ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ~.
ø£s¡à\ìïj·TT C≤„qeTT q+<˚ |ü]düe÷|üÔeT>∑TqT.
25
C≤„qeTT bı+<ä&É+ m˝≤ ?

‘·‘«Ô· eTTqT <ä]Ù+∫q C≤„qT\ (>∑Ts¡Te⁄\) <ä>sZ∑ ≈¡ î£ yÓ[fl yê]øÏ Á|üD$T*¢, ùde#˚dæ ìj·TeTeTT‘√ Á|ü•ï+#·T≥e\q
Ä ‘·‘·Ô«C≤„qeTTqT ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø=q>∑\e⁄.
ns¡T®Hê! á ‘·‘·Ô «C≤„qeTTqT ‘Ó\TdüT≈£îqï ‘·s¡Tyê‘· eTs¡˝≤ yÓ÷Vü≤ eTT bı+<äe⁄. Ä C≤„q Á|üuÛ≤eeTT‘√
düeTdüÔ ÁbÕDT\qT ˙j·T+<äT ‘·sT¡ yê‘· |üse¡ ÷‘·à nsTTq Hêj·T+<äTqT #·÷&É>\∑ e⁄. ˇø£ y˚fi¯ ˙e⁄ bÕbÕ‘·Tà\+<ä]
ø£Hêï eTVü‰bÕ|æ$ nsTTq|üŒ{Ïø° C≤„qeTT nH˚ HÍø£ düVü‰j·T+‘√ bÕ|ü düeTTÁ<äeTT <ë≥>∑\e⁄. eT+&ÉT#·Tqï n–ï
dü$T<Ûä\qT uÛÑdüàeTT#˚dæq≥T¢ C≤„qeTqT n–ï ø£s¡à\qìï+{Ïì uÛÑdüàyÓTTq]+#·TqT. á ˝Àø£eTT˝À C≤„qeTT‘√
kÕ{Ïj·T>∑T |ü$Á‘·yÓTÆq~ eTs=ø£{Ï˝Ò<äT. ø£s¡àjÓ÷>∑ kÕ<Ûäq#˚dü÷Ô ñ+fÒ ø=+‘· ø±\eTTq≈£î ‘·q Ä‘·àj·T+<äT n<˚
C≤„qeTTqT kÕ<Ûä≈£î&ÉT ‘·q+‘·≥‘êH˚ bı+<ä>∑\&ÉT. õ‘˚+Á~j·TT&ÉTøÏ, kÕ<Ûäq #˚ùdyê&çøÏ, ÁX¯<ä∆ø£\ yê&çøÏ
C≤„qeTT \_Û+#·TqT. Ä C≤„qeTT ø£*–q yÓ+≥H˚ n‘·&ÉT |üs¡eTXÊ+‹ì bı+<äTqT. n$y˚øÏ, ÁX¯<ä∆˝Òìyê&ÉT
nsTTq dü+X¯j·÷‘·Tà&ÉT ÁuÛÑwüßº&Ó’ q•+#·TqT. n˝≤+{Ï dü+X¯j·÷‘·Tà\≈£î á ˝Àø£eTT˝À ø±ì, |üs¡˝Àø£+˝À
ø±ì düTKeTT ñ+&É<äT. <ÛäqT+»j·÷! #˚j·Te\dæq ø£s¡à\qT Ä#·]+#·T#·T, ø£s¡à |òü\eTT\ìï+{Ïì uÛÑ>∑e+‘·T&çøÏ
ns¡ŒD#˚jT· T#·T. $y˚øe£ TT <ë«sê nqTe÷qeTT\ìï+{Ïì ‘=\–+#·Tø=qT#·T, n+‘·:ø£sD¡ eTTqT eX¯eTT q+<äT+#·Tø=ìq
yêìì ø£s¡à\T ã+~Û+#·˝Òe⁄. ø±e⁄q ns¡T®Hê! ˙ Vü≤è<äj·TeTT q+<äT >∑\ nC≤„q»ì‘·yÓTÆq nqTe÷qeTT\qT
$y˚ø£C≤„qeTqT K&ÉZeTT‘√ s¡÷|ü⁄e÷|æ jÓ÷>∑eTT q+<äT dæú‘·T&ÉyÓ’ j·TT<ä∆eTT #˚j·TT≥¬ø’ ˝…eTTà.
C≤„q ø£s¡à düHêï´dü jÓ÷>∑eTT nH˚ 4 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
26
ø£s¡à düHêï´dü jÓ÷>∑eTT
5e n<Ûë´j·TeTT
ns¡T®qT&ÉT uÛÑ>∑yêqTì‘√ Ç˝≤ n&ÉT>∑T#·THêï&ÉT.
ø£ècÕí! ˇø£kÕ] ø£s¡à düHêï´düeTTqT, eT]jÓTTø£kÕ] ø£s¡à jÓ÷>∑eTTqT Á|üX¯+•+#·T#·THêïe⁄. Ç+‘·øÏ Ä
¬s+&ç+{Ï˝À Hê≈£î @~ ÁX‚j·TdüT‡ ø£*–düTÔ+<√ <ëìì ìX¯ÃsTT+∫ #Ó|ü eTT.
ø£s¡à, düHêï´dü jÓ÷>∑eTT\˝À @~ ÁX‚wü˜eTT?
n|ü&ÉT uÛÑ>∑yêqT&ÉT
ns¡TH® ê! ø£sà¡ düHêï´düeTT eT]j·TT ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT nqT á s¬ +&ÉTqT |üse¡ T ø£fi≤´D<ëj·Tø£eTT˝Ò ø±ì á
¬s+&ç+{Ï˝À ø£s¡à düHêï´düeTT ø£+f…qT ø£s¡à jÓ÷>∑eTT ÁX‚wü˜eTT. me«]˙ <˚«wæ+|üì, <˚ìì ø±+øÏå+|üì yêìì ì‘·´
düHêï´dæ>± ‘Ó\TdüTø=qTeTT. m+<äTø£q>± sê>∑ <˚«cÕ~ <ä«+<ä«eTT\qT n~Û>∑$T+∫qyê&ÉT ne©\>± dü +kÕs¡
ã+<ÛäeTT\ qT+&ç $eTT≈£îÔ&Ée⁄‘ê&ÉT.
eT÷s¡Tâ\T ø=+<äs¡T, ø£s¡à düHêï´düeTT eT]j·TT ø£s¡à jÓ÷>∑eTT y˚s¡ì #ÓãT‘·T+{≤s¡T. ø±ì |ü+&ç‘·T\T
n˝≤ |ü\ø£s¡T. m+<äTø£+fÒ Ä ¬s+&ç+{Ï˝À @ ˇø£ÿ <ëìHÓ’Hê #·ø£ÿ>± Ä#·]+∫qyê&ÉT á ¬s+&ç+{Ï |òü\yÓTÆq
|üs¡e÷‘·àqT bı+<äT‘ê&ÉT. C≤„q jÓ÷>∑T\T bı+<äT yÓ÷ø£åeTTqT ø£s¡à jÓ÷>∑T\T ≈£L&Ü bı+<äT<äTs¡T. C≤„q, ø£s¡à
jÓ÷>∑eTT\qT ˇø£ÿ{Ï>± #·÷#·Tyê&˚ ì»yÓTÆq Á<äwüº (<ës¡Ùì≈£î&ÉT). ø±ì ns¡T®Hê! ø£s¡à jÓ÷>∑eTT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
eTqdüT‡, Ç+Á~j·TeTT\T, X¯Øs¡eTT <ë«sê »s¡T>∑T ø£s¡à\ìï+{Ïì düqï´dæ+#·T≥ ø£wüºeTT.
uÛÑ>∑e+‘·Tì s¡÷|üeTTqT ìs¡+‘·s¡eTT eTqqeTT #˚j·TT ø£s¡à jÓ÷– |üs¡ÁãVü≤à j·T>∑T |üs¡e÷‘·àqT oÁ|òüTeTT>±
bı+<ä>\∑ &ÉT.
jÓ÷– jÓTTø£ÿ \ø£åD≤\T @$T{Ï?
27
eTqdüT‡qT eX¯eTTq+<äT ñ+#·Tø=ìqyê&ÉT, Ç+Á~j·TeTT\qT »sTT+∫qyê&ÉT, n+‘·'ø£sD¡ X¯ó~∆ ø£\yê&ÉT,

düs«¡ ÁbÕDT\˝À Ä‘·à dü«s¡÷|ü⁄&Óq’ |üse¡ ÷‘·àqT ‘·q Ä‘·à>± uÛ≤$+#·T≈£î+≥÷ ñ+{≤&ÉT. n‘·qT ø£sà¡ #˚jT· T#·TqïqT
<ëì#˚ ã+~Û+#·ã&É&ÉT.
‘·‘·Ô«E„&Ó’q jÓ÷– #·÷#·T#·T, $qT#·T, ‘ê≈£î#·T, yêdüq #·÷dü÷Ô, ‹qT#·÷, q&ÉTdü÷Ô. ìÁ~dü÷Ô, XÊ«dü ÁøÏj·T\qT
#˚d÷ü Ô , e÷≥˝≤&ÉT#·÷, Á>∑V≤æ dü÷,Ô ø£qT\T ‘ÓsT¡ #·T#·T, eT÷j·TT#·T ñqïqT Ç+Á~j·TeTT\T ‘·eT‘·eT $wüjT· eTT\j·T+<äT
Á|üe]Ô+#·T#·TqïqT ‘êH˚$Tj·TT #˚j·TT≥˝Ò<äìj˚T uÛ≤$+#·TqT.
ø£sà¡ \ìï+{Ïì uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î düeT]Œ+∫, |ò˝ü ≤ù|ø£å ˝Ò≈î£ +&Ü ø£sà¡ \qT Ä#·]+#·TyêìøÏ ‘êeTsê≈£îô|’ ˙{Ï _+<äTe⁄\e˝…
bÕ|üeTT\T n‘·ìì n+≥e⁄. ø£s¡à jÓ÷>∑T\T ÄdüøÏÔì ‘·´õ+∫ πøe\+ Ç+Á~j·TeTT\T, eTqdüT‡, ãT~∆, X¯Øs¡eTT\
<ë«sê n+‘·:ø£s¡D X¯ó~∆¬ø’ ø£s¡à\qT Ä#·]+‘·Ts¡T.
ìcÕÿeT ø£s¡à jÓ÷– ø£s¡à |òü\eTT\qT ‘·´õ+∫ XÊ+‹ì bı+<äTqT. me¬s’‘˚ ø£s¡à |òü˝≤dü≈£îÔ˝…’ ø√]ø£\‘√
ø£sà¡ \qT Ä#·]+#·T<äTs√, yês¡T ã+~Û+|üã&ÉTqT. n+‘·:ø£sD ¡ eTTqT eX¯eTTq+<äT+#·Tø=ì ø£sà¡ \qT Ä#·]+|üø,£
qe<ë«s¡eTT\T>∑\ á X¯Øs¡eTTq+<äT düeTdüÔ ø£sà¡ \qT e÷qdæø+£ >± ‘·´õ+∫ <˚e⁄ìô|’ eTqdüT‡ ì*|æ düTKeTTqT
nqTuÛ$Ñ +#·TqT. ndü\T |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT e÷qe⁄\ jÓTTø£ÿ bÕ|üeTT\˝À>±ì, |ü⁄DéTT\˝À>±ì uÛ≤>∑kÕ«$Tø±&ÉT. C≤„qeTT
nC≤„qeTT#˚ ø£|Œü ã&çjT· T+&ÉT≥e\q Je⁄\T yÓ÷Vü≤+˝À |ü&TÉ ‘·THêïs¡T. ø±ì yê] nC≤„qeTT |üse¡ ÷‘·à C≤„qÁbÕ|æÔ
<ë«sê ‘=\–b˛e⁄qT. n|ü&ÉT yê]˝À C≤„qeTT dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•düTÔ+ ~. |üs¡e÷‘·àj·T+<˚ ìs¡+‘·s¡eTT
eTH√ãT~∆ø£\yê¬s’ C≤„qkÕ<Ûäq‘√, bÕ|üs¡Væ≤‘·T˝…’ |ü⁄qs¡®qà s¡Væ≤‘·yÓTÆq |üs¡eT>∑‹ì bı+<Ó<äTs¡T.
28
düeT<äs¡Ùq jÓ÷>∑eTT
C≤„qT\T $<ë´$qj·T dü+|üqTï&Ó’q Áu≤Vü≤àDTì j·T+<äTqT, >√e⁄, @qT>∑T, ≈£îø£ÿ yÓTT<ä\>∑T »+‘·Te⁄\
j·T+<äTqT, #·+&Ü\Tì j·T+<äTqT düeT<äèwæHº ˚ ø£*– ñ+<äTs¡T. me] eTqdüT‡ düeTuÛ≤edæ‹ú ø£*– ñ+≥T+<√ yês¡T
á »qà j·T+<˚ dü+|üPs¡í »>∑‘·TÔqT »sTT+∫q yês¡>∑T<äTs¡T. |üs¡e÷‘·à <√wü s¡Væ≤‘·T&ÉT, n+<ä]ì düe÷q+>±
#·÷#·Tyê&ÉT. C≤„qT\T dü∫Ã<ëq+<ä |òüTq |üs¡e÷‘·à j·T+<äT dæú‘·T\T. ø£qTø£ yês¡T Á‹>∑TD≤r‘·T\T eT]j·TT
JeqTà≈£î\Ô T.
˝≤uÛÑ+ e∫Ãq|ü&ÉT bı+–b˛ìyê&ÉT, qwüºeTT e∫Ãq|ü&ÉT ø£è+–b˛ìyê&É T, ìX¯Ã\ãT~∆ø£\yê&ÉT,
yÓ÷Vü≤eTTq≈£î ˝ÀqTø±ì yê&ÉT nsTTq ÁãVü≤ày˚‘·Ô, |üs¡e÷‘·à j·T+<äT m\¢|ü&ÉT @ø°uÛ≤edæú‹ j·T+<äT+&ÉTqT.
ÁbÕ|ü+∫ø£ $wüj·TeTT\+<äT nHêdü≈£îÔ&Ó’ Ä‘·à dæú‹ì bı+~ düTKeTTqT bı+<äT#·÷ m\¢|ü&ÉT <Ûë´q ìeT>∑Tï&Ó’
ñ+{≤&ÉT. |üs¡e÷‘·àqT <Ûë´ì+#·&É+ #˚‘· n‘·&ÉT nq+‘· Äq+<ëìï nqTuÛÑ$kÕÔ&ÉT.
ì»yÓTÆq düTK+ m˝≤ ñ+≥T+~?
Ç+Á~j·TeTT\ <ë«sê \_Û+#·T uÛÀ>∑eTT\T düTKeTT>± nì|æ+∫qqT n$ ìdü‡+<˚V≤ü eTT>± <äT:KeTTq≈£î
ø±s¡DeTT ne⁄‘êsTT. n$ Ä~, n+‘·eTT ø£\$. nq>± nì‘·éTT\T. ø±e⁄q ns¡T®Hê! $y˚ø£eTT ø£\yê&ÉT
yê{Ïj·T+<äT Ädü≈£îÔ&ÉT ø±&ÉT.
á X¯Øs¡eTTqT $&Éeø£ eTT+<˚ ø±eTeTT, Áø√<ÛäeTT, ñ<˚«>∑eTT\qT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø=q>∑\ kÕ<Ûä≈£î&˚ ì»yÓTÆq düTœ
eT]j·TT jÓ÷–.
29
n+‘·sê‘·à j·T+<˚ düTœ+#·Tyê&ÉTqT, Ä‘·à j·T+<˚ s¡$T+#·Tyê&ÉTqT, Ä‘·à C≤„ì nsTTq jÓ÷– |üs¡e÷‘·à
j·T+<äT @ø°uÛ≤e dæú‘·T&Ó’ ÁãVü≤àeTTqT #˚s¡T≈£î+{≤&ÉT.
bÕ|ü s¡V≤æ ‘·T\TqT, C≤„qeTT#˚ düeTdüÔ dü+<˚V≤ü eTT\T ‘=\–qyê&ÉTqT, düs«¡ ÁbÕDT\ Væ≤‘·eTTqT ø√s¡Tyê&ÉTqT,
eTqdüT‡qT |üse¡ ÷‘·à j·T+<äT \>∑ïeTT #˚dqæ jÓ÷–, ÁãVü≤à ìsê«DeTTqT bı+<äTqT. ø±eT, Áø√<Ûeä TT\qT e~*
Ä˝À#·q\qT »sTT+∫ |üs¡e÷‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTT bı+~q C≤„qT\≈£î n+‘·{≤ |üs¡e÷‘·àj˚T ø£ì|ædü÷Ô ñ+{≤&ÉT.
u≤Vü≤´ $wüj·TeTT\qT >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·ø£ yê{Ïì bÕs¡Á<√* <äèwæºì ÁuÛÑ÷ eT<ÛäéTT q+<äT dæús¡eTT>±
ì*|æ eTT≈£îÿ˝À Á|üd]ü +#·T#·Tqï ÁbÕD yêj·TTe⁄qT düeTdæ‹ú ˝Àñ+#·e˝…qT. á Á|üÁøÏjT· \ Á|üu≤Û eeTT#˚ eTqdüT‡,
ãT~∆, Ç+Á~j·TeTT\T kÕ<Ûä≈£îì eX¯eTT˝ÀìøÏ e#·TÃqT. Ç{Ïº kÕ<Ûäq <ë«sê yÓ÷ø£å |üsêj·TDT&Ó’q eTTì dü<ë
eTTøÏÔì bı+<äTqT.
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT j·T»„eTTq≈£î, ‘·|dü Tü ‡q≈£î uÛÀø£.Ô düeTdüÔ ˝Àø£eTTq≈£î n~Û|‹ü . Ä uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì düø\£ ÁbÕDT\≈£î
Äràj·TT&ÉT>± ‘Ó*dæø=ìq C≤„ì |üs¡eTXÊ+‹ì bı+<äTqT

ø£s¡à düHêï´dü jÓ÷>∑eTT nH˚ 5 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
30
Ä‘·à dü+j·TeT jÓ÷>∑eTT
6e n<Ûë´j·TeTT
l uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #ÓãT‘·THêï&ÉT.
me¬s’‘˚ ø£s¡à |òü\eTTqT Ä•+#·≈£î+&Ü #˚j·Te\dæq |üqT\qT Ä#·]+#·TH√ n‘·&˚ ì»yÓTÆq düHêï´dæ eT]j·TT
jÓ÷–. ø±ì πøe\eTT n–ïø±s¡éTTqT, $<ÛäT´ø£Ô ø£s¡à\qT ‘·´õ+∫q+‘· e÷Á‘·eTTq jÓ÷–ø±&ÉT.
ns¡T®Hê! düHêï ´düeTT nì |æ\Teã&ÉT <ëìH˚ jÓ÷>∑eTT nì ‘Ó*dæø=qTeTT. m+<äTø£q>± dü+ø£\ŒeTTqT
‘ê´>∑eTT #˚j·Tìyê&Óe«&ÉTqT jÓ÷– ø±C≤\&ÉT.
m˝≤+{Ï jÓ÷– ÁX‚wüß˜&ÉT?
jÓ÷>∑ kÕ<Ûä≈£îìøÏ ø£s¡à ˇø£ kÕ<Ûäq+.jÓ÷>∑+˝À ñrÔs¡Tí&Ó’q yêìøÏ düHêï´dü+ (ø£s¡à\T #˚j·T≈£î+&Ü
ñ+&É≥+) kÕ<Ûqä ne⁄‘·T+~. Ç+Á~j·T uÛÀ>∑eTT\ j·T+<äTqT, ø£sà¡ \ j·T+<äTqT Ädü≈î£ &Ô TÉ >±ø£, düs«¡ dü+ø£\ŒeTT\qT
‘·´õ+∫q ‘ê´–ì jÓ÷– nì #Ó|ü⁄Œ<äTs¡T. Á|ü‹ e´øÏÔj·TT á dü+kÕs¡ kÕ>∑s¡eTT qT+&ç ‘·eTqT ‘êy˚T ñ<ä∆]+#·T
ø=qe˝…qT, ø±ì n<Û√>∑‹bÕ\T ø±sê<äT. m+<äTø£q>± ˝Àø£eTT˝À yêdüeÔ eTT>∑ ‘·eT≈£î ‘êy˚T $TÁ‘·T\T, ‘·eT≈£î ‘êy˚T
X¯Á‘·Te⁄\T. Ç+Á~j·TeTT\qT »sTT+∫q Je⁄&ÉT ‘·q≈£î ‘êH˚ $TÁ‘·T&ÉT. n˝≤ »sTT+|üìyê&ÉT ‘·q≈£î ‘êH˚ X¯Á‘·Te⁄.
Ç+Á~j·TeTT\T X¯Á‘·Te⁄e˝… Á|üe]Ô+∫ \ø£å´kÕ<Ûäq≈£î nes√<ÛäeTT\T>± ì\T#·TqT.
31
o‘√wüíeTT\T, düTK`<äT:KeTT\T, e÷q`nee÷qeTT\ j·T+<äT #·*+|üø£, Ä‘·àqT kÕ«BÛqeTTq+<äT

ñ+#·Tø=ì |üs¡e÷‘·àô|’ eTqdüT ì*|æq yêì n+‘·'ø£s¡DeTTq+<äT C≤„q$C≤„qeTT\T ì+&çj·TT+&ÉTqT. n‘·&ÉT
$ø±s¡sV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, Ç+Á~j·÷<äT\qT eX¯|sü #¡ T· ø=ìq yê&ÉT. eT{Ïìº , sê‹ì, ã+>±s¡eTTqT düe÷qeTT>±#·÷#·TqT.
$TÁ‘·T\j·T+<äTqT, ñ<ëd”qT\ j·T+<äTqT, eT<Û´ä düT\ú j·T+<äTqT, ã+<ÛTä e⁄\ j·T+<äTqT, dü‘T· Œs¡Twüß\ j·T+<äTqT,
bÕ|ü⁄\ j·T+<äTqT düeTuÛ≤eeTT ø£*–qyê&ÉT $TøÏÿ* ÁX‚wßü &˜ TÉ . X¯Øs¡, Ç+Á~j·TeTT\qT kÕ«BÛq |üs#¡ T· ø=ìqyê&ÉT,
ÄXÊs¡Væ≤‘·T&ÉT, uÛÀ>∑kÕe÷Á–ì Áb˛>∑T#˚j·Tìyê&ÉT nsTTq jÓ÷– ˇ+≥]>± ìs¡®q Á|ü<˚X¯eTTq ≈£Ls=Ãì Ä‘·àqT
ìs¡+‘·s¡eTT |üs¡e÷‘·à j·T+<äT \>∑ïeTT #˚j·Te˝…qT.
<Ûë´qeTT m˝≤ #˚j·÷*?
|ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq Á|ü<˚X¯eTTq <äsê“¤düqeTTqT, õ+ø£#·s¡àeTTqT, eÁdüÔeTTqT ˇø£<ëìô|’ ˇø£{Ï |üs¡∫, eTØ
m≈£îÿe>± ˝Òø£ eTØ ‘·≈î£ ÿe>± ø±≈£î+&Ü düe÷qyÓTqÆ m‘·T˝Ô À dæsú y¡ ÓTqÆ ÄdüqeTTô|’ ≈£Ls=Ãì eTqdüT‡, Ç+Á~j·TeTT\qT
eX¯eTT q+<äT+#·Tø=ì, @ø±Á>∑‘· >∑\ eTqdüT‡‘√ n+‘·'ø£s¡D X¯ó~∆¬ø’ <Ûë´q jÓ÷>∑eTTqT kÕ<Ûäq #˚j·Te˝…qT.
X¯Øs¡eTTqT, yÓT&ÉqT, •s¡dTü ‡qT ì{≤s¡T>± dæsú e¡ TT>± qT+∫ #·÷|ü⁄\qT @ ~≈£îÿq≈£îqT b˛˙j·Tø£ ‘·q Hêdæø±Á>∑eTT
q+<˚ <äèwæºì ì\T|üe˝…qT. n˝≤+{Ï <Ûë´q jÓ÷– XÊ+‹ì bı+<äTqT.
ns¡TH® ê! n‹>± uÛTÑ õ+#·T yêìøÏì, @ e÷Á‘·eTT uÛTÑ õ+|üì yêìøÏì, n‹>± ìÁ~+#·TyêìøÏì, |üP]Ô>± y˚T˝§ÿì
ñ+&ÉT yêìøÏì jÓ÷– ne&ÜìøÏ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . ÄVü‰s¡$Vü‰sê<äT\ j·T+<äTqT, ø£sà¡ Ä#·sD¡ eTT\ j·T+<äTqT, C≤>∑è‘·,
dü«bÕï<äT\ j·T+<äTqT j·T<∏ë jÓ÷>∑éTT>± Á|üe]Ô+#·T yêìøÏ <äT:KeTT HêX¯qyÓTÆ <Ûë´qeTT dæ~∆+#·TqT.
32
∫‘·ÔeTTqT |üP]Ô>± eX¯eTTq+<äT+#·T ø=ì m\¢|ü&ÉT |üs¡e÷‘·à j·T+<˚ dæús¡eTT>± ì*|æq|ü&ÉT

düs¡«uÛÀ>∑eTT\ j·T+<äTqT düŒèVü≤ s¡Væ≤‘·T&É>∑TqT. n|ü&ÉT Ä |ü⁄ s¡Twüß&ÉT jÓ÷>∑j·TT≈£îÔ&ÉT nqã&ÉTqT. >±*
˝Òì#√≥ ìX¯Ã\eTT>± qT+&ÉT B|üeTTe˝… |üs¡e÷‘·àô|’ <Ûë´qeTT ì*|æq eTqdüT‡ ìX¯Ã\eTT>± qT+&ÉTqT.
jÓ÷>∑eTT n+fÒ @$T{Ï? jÓ÷–øÏ Äq+<äeTT m|ü⁄Œ&ÉT ø£\T>∑T‘·T+~?
<Ûë´q jÓ÷>∑ kÕ<Ûäq#˚ ìÁ>∑Væ≤+|üã&çq eTqdüT‡, Ä‘·àqT <Ûë´ì+#·T≥ <ë«sê Ä‘·àqT kÕøå±‘·ÿ]+|ü
#˚dæø=ì, Äq+<äeTTqT bı+<äTH√, Ä dæú‹˝À jÓ÷– ‘·q Ä‘·à j·T+<˚ dü+‘√wüeTT>± ñ+&ÉTqT.
Ä ÁãVü‰àq+<äeTTqT nqTuÛÑ$+#·T#·T, <ëìj·T+<˚ dæú‘·T&Ó’j·TTqï jÓ÷ – |üs¡e÷‘·à dü«s¡÷|üeTT qT+&ç @
e÷Á‘·eT÷ $#·*‘·T&ÉT ø±H˚s¡&ÉT. uÛÑ>∑e‘Y kÕøå±‘êÿs¡eTTqT bı+~qyê&ÉT eTπs Ç‘·s¡ $wüj·TeTT\qT <ëìø£+fÒ
n~Ûø£+>± ‘·\+#·&ÉT. ÁãVü‰àq+<ä dæú‹˝À ñqï jÓ÷–ì m+‘·{Ï rÁeyÓTÆq <äT'KeTT nsTTqqT @$Tj·T÷
#˚j·T˝Ò<äT. <äT'Ks¡÷|ü dü+kÕs¡ã+<ÛäeTT qT+&ç $eTTøÏÔì ø£*–+#·T á dæú‹ì jÓ÷>∑eTT nì n+<äTs¡T. n{Ïº
jÓ÷>∑eTTqT |ü≥Tº<ä\‘√qT, $düT>∑T˝Òì eTqdüT‡‘√q÷ kÕ<Ûäq #˚j·Te˝… qT.
dü+ø£\ŒeTT\ e\q ø£*–q ø√]ø£\qìï+{Ïì ‘·´õ+∫, eTqdüT‡‘√ Ç+Á~j·TeTT\qT ìÁ>∑Væ≤+∫,
Áø£eTÁø£eTeTT>± kÕ<Ûäq #˚j·TT#·÷, Äq+<äeTT bı+<äe˝…qT. <ÛÓ’s¡éTT‘√, ãT~∆ ã\eTT‘√ eTqdüT‡qT Ä‘·à
j·T+<äT ì*|æ, eT] @ Ç‘·s¡ $wüj·TeTTqT @e÷Á‘·eT÷ düà]+#·sê<äT. ì\ø£&É˝Òì #·+#·\yÓTÆq eTqdüT‡ @
$wüj·÷\ô|’ |ü]ÁuÛÑ$TdüTÔ+<√ yê{ÏqT+&ç eTqdüT‡qT eTs¡*Ã <ëìì |üs¡e÷‘·à j·T+<˚ dæús¡eTT>± ì\Œe˝…qT.
m˝≤>∑+fÒ Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡ ø£\yê&ÉTqT, bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&ÉTqT, ÁbÕ|ü+∫ø£ ø±s¡éTT\ j·T+<äT ÄdüøÔÏ ‘=\–q yê&ÉTqT,
|üs¡e÷‘·à j·T+<äT @ø°uÛ≤eeTTqT bı+~qyê&ÉTqT, bÕ|üs¡Væ≤‘·T&Ó’q jÓ÷– ìs¡+‘·s¡eTT Ä‘·àqT |üs¡e÷‘·à j·T+<˚
\>∑ïyÓTTq]Ã n|ü]$T‘·yÓTÆq Äq+<äeTTqT bı+<äTqT.
dæús¡yÓTÆq jÓ÷– ‘·q Ä‘·àqT düs¡«ÁbÕDT\ j·T+<äT, ÁbÕDT\ìï+{Ïì ‘· q Ä‘·à j·T+<äT #·÷#·TqT.
nìï+{Ïì düeTuÛ≤e+‘√ d”«ø£]kÕÔ&ÉT. qqTï düs¡«Á‘ê #·÷ùdyê&çøÏ, Hê j·T+<äT düeTkÕÔìï #·÷ùdyê&çøÏ H˚qT
ø£q|ü&É‘êqT. H˚qT n‘·&çì #·÷kÕÔqT. düeTdüÔ ÁbÕDT\ j·T+<äT dæú‘·yÓTÆj·TTqï Ä‘·à>± qqTï uÛÑõ+#·TH√, n{Ïº jÓ÷–
m\¢|ü&ÉT Hêj·T+<˚ ñ+{≤&ÉT. ns¡T®Hê! düs¡« ÁbÕDT\qT ‘·q‘√ düe÷q+>± #·÷#·Tyê&ÉT, düTKeTTqT, <äT'KeTTqT
düe÷q+>± #·÷#·Tyê&ÉT |üs¡eTÁX‚wüß˜&ÉT.
eTqdüT‡ m˝≤+{Ï~? <ëìì ìÁ>∑Væ≤+#·T≥ m˝≤ kÕ<ÛäéTT?
eT<ÛäTdü÷<äHê! eTqdüT‡ düVü≤»eTT>± #·+#·\eTT>± ñ+&ÉT ø±s¡DeTTq ˙e⁄ #ÓãT‘·Tqï düeT uÛ≤e
jÓ÷>∑eTT jÓTTø£ÿ dæ‹ú ì H˚qT ‘Ó\TdüT ø√˝Ò≈î£ HêïqT. eTqdüT‡ #·+#·\yÓTqÆ ~, |”&+ç #˚ dü«uÛ≤e+ ø£\~, <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ~,
$TøÏÿ* ã\yÓTÆq~. ø£qTø£ <ëìì ìÁ>∑Væ≤+#·T≥, >±*ì Ä|ü⁄≥e˝… $TøÏÿ* ø£wüºeTì uÛ≤$düTÔHêïqT nì ns¡T®qT&ÉT
n&ç–q|ü&ÉT..
33
lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT
øö+‘˚j÷· ! ìdü‡+<˚V≤ü eTT>± eTqdüT‡ #·+#·\yÓTqÆ <˚. <ëìì eX¯|sü #¡ ·Tø=qT≥ $TøÏÿ* ø£weºü TT. ø±ì nuÛ≤´düeTT,
yÓ’sê>∑éTT\ <ë«sê <ëìì eX¯|üs¡#·Tø=qT≥ kÕ<Ûäý˚T. eTqdüT‡qT eX¯|üs¡#·Tø=qì yêìøÏ jÓ÷>∑ dæ~∆ ø£\T>∑T≥
ø£wüºeTT, ø±˙ Á|üj·T‘·ïo\Tq≈£î kÕ<Ûäq <ë«sê eTqdüT‡qT eX¯|üs¡#· Tø=qT≥ kÕ<Ûäý˚T nH˚~ Hê n_ÛÁbÕj·TeTT.
jÓ÷>∑ kÕ<Ûäq eT<Ûä´˝À eTs¡DÏ+∫q yê] |ü]dæú‹ @$T{Ï?
eTs¡˝≤ ns¡T®qT&ÉT
z ø£ècÕí! ÁX¯<ä∆>± jÓ÷>∑kÕ<Ûäq #˚j·TT#·T eTqdüT‡qT eX¯|üs¡#·Tø=qì ø±s¡DeTTq nekÕq <äX¯˝À
eTqdüT‡ #·*+∫ Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTT bı+<äø£j˚T eTs¡DÏ+∫q Ä kÕ<Ûä≈£îì >∑‹j˚TeT>∑TqT? n‘·&ÉT uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔ
e÷s¡ZeTT qT+&ç C≤]qyê&Ó’, ÄÁX¯j·Ts¡Væ≤‘·T&Ó’ ñuÛÑj·T ÁuÛÑwüßº&Ó ’ ∫ÛHêï _ÛqïyÓTÆq y˚T|òüTeTTe˝… n<Û√>∑‹ bÕ\Tø±&ÉT
>∑<ë! Hê á dü+<˚Vü≤eTT rs¡Ã>∑\yê&ç$ ˙e⁄ ‘·|üŒ Ç+¬øe«s¡÷ ˝Òs¡T.
ns¡T®qT&ÉT n&ç–q Á|üX¯ï≈£î lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #Óô|ŒqT
bÕsêú! jÓ÷>∑kÕ<Ûäq #˚dæqyê&ÉT á ˝Àø£eTTq>±ì, |üs¡˝Àø£eTTq>±ì n<Û√>∑‹ bÕ\Tø±&ÉT.
m˝≤>∑+fÒ uÛÑ>∑e+‘·Tì ø=s¡≈£î ø£s¡Ôe´ ø£s¡à\qT Ä#·]+#·T yê&Óe«&É÷ n<Û√>∑‹ bÕ\Tø±&ÉT.
34
jÓ÷>∑ÁuÛÑwüßº&ÉT nsTTqyê&ÉT |ü⁄D≤´‘·Tà\T bı+<äT ˝Àø£eTT\≈£î b˛sTT nø£ÿ&É nH˚ø£ dü+e‘·‡sê\T >∑&ç|æq
‘·s¡Tyê‘· dü+|üqTï\ Ç+{Ï˝À ‹]– »ìà+#·TqT ˝Ò<ë |ü⁄D´ ˝Àø£eTT\≈£î yÓfi¯fl≈£î+&Ü C≤„qT˝…’q jÓ÷>∑T\
≈£î≥T+ãeTT˝ÀH˚ »ìà+#·TqT. ø±ì ˝Àø£eTTq+<äT Ç{Ïº »qà ÁbÕ|æÔ+#·T≥ $TøÏÿ* <äTs¡¢uÛÑeTT.
jÓ÷– ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄{Ïºq ‘·s¡Tyê‘· ‘·q |üPs¡« »qà˝À #˚dæq kÕ<ÛäqqT n‘·&ÉT düT\uÛÑeTT>±H˚ bı+~ á
»qà˝À |üse¡ ÷‘·à ÁbÕ|æÔ ø=s¡≈î£ eTTqT|ü{Ï ø£+f… n~Ûøe£ TT>± kÕ<Ûäq#˚jT· TqT. leT+‘·Tì Ç+{Ï˝À »ìà+∫q jÓ÷>∑ÁuÛwÑ ßü &º TÉ
|üPs¡«»qà kÕ<Ûäq Á|üuÛ≤eeTTq ìdü‡+<˚Vü≤eTT>± uÛÑ>∑e+‘·Tì yÓ’|ü⁄ Äø£]¸‘·T&É>∑TqT.
jÓ÷– y˚<äeTT\˝À ‘Ó\T|üã&çq düø£\ ø£s¡à\ |òü\eTTqT n~Û>∑$T+#·TqT. ø±ì Á|üj·T‘·ï |üPs¡«ø£eTT>±
jÓ÷>∑kÕ<Ûäq #˚dæq jÓ÷– nH˚ø£ »qà\ dü+kÕÿs¡eTT Á|üuÛ≤eeTTq á »qà j·T+<˚ dæ~∆ì bı+~ dü+|üPs¡íeTT>±
bÕ|üs¡Væ≤‘·T&Ó’ yÓ+≥H˚ |üs¡eT|ü<äeTT bı+<äTqT.
jÓ÷– ‘ê|üdTü \ ø£+f…, XÊÁdüCÔ ≤„qT\ ø£+f…, eT+∫ ø£sà¡ \qT Ä#·]+#·Tyê] ø£+f… ÁX‚wßü &˜ TÉ >± uÛ≤$+|üã&ÉTqT.
ø±e⁄q ns¡T®Hê ˙e⁄ jÓ÷–$ ø£eTTà. jÓ÷>∑T\+<ä]˝Àq÷ ÁX¯<ä∆>± n+‘·sê‘·à‘√ qH˚ï ìs¡+‘·s¡eTT uÛÑõ+#·T
jÓ÷– Hê≈£î |üs¡eT ÁX‚wüß˜&ÉT nì uÛ≤$+|üã&ÉTqT.
Ä‘·à dü+j·TeT jÓ÷>∑eTT nH˚ 6 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
35
C≤„q $C≤„q jÓ÷>∑eTT
7e n<Ûë´j·TeTT
n|ü⁄Œ&ÉT uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT
ns¡T®Hê! nqq´ uÛÑøÏÔ‘√ Hêj·T+<˚ eTqdüT‡ ø£*–qyê&ÉyÓ’ e⁄+&ÉTeTT. ˙e⁄ düs¡« $<Ûë\ X¯s¡D≤>∑‘·T&ÉyÓ’
jÓ÷>∑kÕ<Ûqä #˚d÷ü Ô qqTï ‘Ó\TdüTø√e&ÉyTÓ {≤¢>√ #ÓãT‘êqT $qT. <˚ìì m]–q ‘·sT¡ yê‘· Çø£ ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø√e\dæq~
@~j·TT $T>∑\<√ n˝≤+{Ï $C≤„q düVæ≤‘·yÓTÆq ‘·‘·«C≤„qeTTqT ˙≈£î dü +|üPs¡í+>± H˚qT ‘Ó*ô|<äqT.
|üs¡e÷‘·àqT ‘Ó\TdüTø√e&É+ m˝≤?
y˚\ø=\~ eTqTwüß\˝À me&√ ˇø£&TÉ e÷Á‘·yT˚ qqTï ‘Ó\TdüT ø=qT≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#·TqT. n≥T¢ Á|üjT· ‹ï+∫q
yê]˝Àq÷ ˇø±H=ø£&ÉT e÷Á‘·y˚T qqTï j·T<∏ës¡ú+>± ‘Ó\TdüTø=q>∑\&ÉT. uÛÑ÷$T, ˙s¡T, n–ï, yêj·TTe⁄, Äø±X¯eTT,
eTqdüT‡, ãT~∆, nVü≤+ø±s¡eTT nì Á|üø£è‹ mì$T~ $<ÛäeTT\T>± ø£\<äT.
n~ ªn|üsêµ Á|üø£è‹. BìøÏ _ÛqïyÓTÆq~ ª|üsêµ Á|üø£è‹. n<˚ ÁbÕD≤<Ûës¡yÓTÆ á »>∑‘·TÔqT uÛÑ]k˛Ô+~.
ns¡TH® ê! düeTdüÔ ÁbÕDT\T á s¬ +&ÉT Á|üøè£ ‘·T\ qT+&çjT˚ ñ‘·ŒqïeTT ne⁄‘·Tqï$. á düeTdüÔ »>∑‘T· Ô jÓTTø£ÿ düèwæ,º
Á|üfi¯j·TeTT H˚H˚ nì ‘Ó\TdüTø√.
36
<ÛäqT+»j·÷! Hêø£+fÒ ÁX‚wü˜yÓTÆq~ y˚s=ø£{Ï˝Ò<äT. <ësêìøÏ eTDT\T Á>∑T∫Ãq≥T¢ á düeTdüÔ »>∑‘·TÔ Hê

j·T+<˚ ≈£Ls¡Ãã&çj·TTqï~. ˙{Ï˝Àì s¡kÕìï, dü÷s¡´ #·+Á<äT\˝À Á|üø±XÊìï, y˚<äeTT\˝Àì z+ø±s¡ eTTqT,
Äø±X¯eTT q+<äT X¯ãe› TTqT, eTqTwüß\˝Àì bÂs¡TwüeTTqT, uÛ÷Ñ $T j·T+<äT düT>∑+<Ûeä TTqT, n–ïj·T+<äT ‘˚»düT‡qT,
düeTdüÔ ÁbÕDT\˝À JeX¯øÏÔì, ‘ê|üdüT\˝À ‘·|üdüT‡qT H˚H˚.
bÕsêú! düeTdüÔ uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£îqT qqTï XÊX¯«‘· ;»eTT>± uÛ≤$+#·T. Á|üC≤„e+‘·T\˝À Á|ü»q„ T, ‘˚CÀe+‘·T\˝À
‘˚»düT‡qT H˚H˚. ã\e+‘·T\˝À ø±eT, sê>∑ s¡Væ≤‘·yÓTÆq ã\eTTqT H˚qT. düeTdüÔ ÁbÕDT\ j·T+<äT <Ûäs¡àeTTq≈£î
$s¡T<ä∆eTT ø±ì ø±eTeTTqT H˚H˚. kÕ‹Ô«ø£, sê»dü, ‘êeTdü uÛ≤eeTT\ìïj·TTqT Hê qT+&çj˚T ø£\T>∑T#·Tqïeì
‘Ó\TdüTø=qTeTT. ø±ì j·T<∏ës¡úeTT>± yê{Ï˝À H˚qT >±ì, Hê˝À n$ø±ì ˝Òe⁄ nq>± H˚qT Á‹>∑TD≤r‘·T&ÉqT. á
düeTdüÔ »>∑‘·TÔ Ä eT÷&ÉT >∑TDeTT\ Á|üuÛ≤eeTT‘√ yÓ÷Væ≤‘·eT>∑T#·T qï~. ø£qTø£ Á‹>∑TDeTT\≈£î nr‘·TDÏí,
XÊX¯«‘·T&ÉqT nsTTq qqTï, Hê dü«s¡÷bÕìï á »>∑‘·TÔ ‘Ó\TdüTø=q˝Ò≈£ îqï~.
uÛÑ≈£îÔ\T mìï s¡ø±\T?
Hê e÷j·T Á‹>∑TD≤‘·àø£yTÓ qÆ ~, n˝ÖøÏøy£ TÓ qÆ ~, Ç~ n~Û>$∑ T+#·T≥≈£î kÕ<Û´ä eTT ø±ì~. ø±ì ìs¡+‘·se¡ TT
qH˚ï uÛÑõ+#·Tyês¡T, á e÷j·TqT+&ç ãj·T≥|ü&É>∑\s¡T. e÷j·T˝À ∫≈£îÿ≈£îqï nC≤„qT\T, ndüTs¡ dü«uÛ≤eeTT
ø£\yês¡T, qs¡T\˝À n<ÛäeTT\T, eT÷&ÛÉT\T, <äTwüÿs¡à\qT Ä#·]+#·Tyês¡T qqTï |üPõ+#·s¡T.
37
uÛsÑ ‘¡ Á· X‚cÕ˜! düTKdü+|ü<\ä qT ø√s¡Tø=qTyês¡T, u≤<Û\ä ˝À ñqïyês¡T, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çì bı+<ë\qT≈£îH˚ õC≤„dTü e⁄\T
eT]j·TT C≤„qT\T nqT Hê\T>∑T $<Ûeä TT˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T qqTï uÛõÑ +‘·Ts¡T. á Hê\T>∑T s¡ø±\ uÛ≈Ñ î£ \Ô ˝À ìs¡+‘·se¡ TT @ø£
ìwü˜‘√ nqqýÓTÆq uÛÑøÏÔ ø£*–q C≤„ì Hê≈£î n‘·´+‘· Á|æj·TT&ÉT. Hê ‘·‘·Ô«eTTqT m]–q C≤„ìøÏ H˚qT n‘·´+‘·
Çwüßº&ÉqT eT]j·TT n‘·&ÉT Hê≈£î Çwüßº&ÉT.
á Hê\T>∑T s¡ø±\ uÛ≈Ñ î£ \Ô ÷ ñ<ës¡T˝Ò. ø±ì C≤„ìjÓTÆ q yê&ÉT Hê dü« s¡÷|üyT˚ nì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT. m+<äTø£+fÒ
n˝≤+{Ï uÛÑ≈£îÔ&ÉT ‘·q eTqdüT‡qT, ãT~∆ì Hêj·T+<˚ dæús¡eTT>± ì*|æ qqTï ÄÁX¯sTT+#·Tø=ì ñ+{≤&ÉT. nH˚ø£
»qà\ |æ<|ä ü C≤„ì düs«¡ eTT yêdüT<˚eeTj·Ty˚T nì uÛ≤$+∫ qqTï X¯sD ¡ T bı+<äTqT. n{Ïº eTVü‰‘·Tà&ÉT \_Û+#·T≥
<äTs¡u¢ eÑÛ TT.
Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT m˝≤+{Ï yês¡T |üPõkÕÔs¡T?
nH˚ø£ $<Ûeä TT˝…q’ ø√]ø£\‘√ ≈£Ls¡T≈£î b˛sTTq yê] C≤„qeTT Vü≤]+|üã&ÉTqT. yês¡T ‘·eT ‘·eT dü«uÛ≤eeTTq≈£î
nqT>∑TDeTT>± Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT Äsê~ÛkÕÔs¡T. uÛÑ≈£îÔ\T @ <˚e‘ê dü«s¡÷|üeTTqT uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\‘√ |üPõ+∫qqT
yê]øÏ Äj·÷ <˚e‘·\ j·T+<˚ uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\qT dæús¡eTT>± ≈£î<äTs¡Tø=qTq≥T¢ H˚qT #˚j·TT<äTqT.
n{Ïº düø±eT uÛÑ≈£îÔ&ÉT ‘·–q ÁX¯<ä∆‘√ Ä <˚e‘·H˚ Äsê~Û+#·TqT. Hê nqTÁ>∑Vü≤eTT e\qH˚ Ä <˚e‘· <ë«sê ‘·q
ø√]ø£\qT n‘·&ÉT ‘·|üŒø£ bı+<äTqT.
38
ø±ì n˝≤+{Ï n\ŒãT<äT›\T bı+<Ó&ç |òü\eTT ≈£L&Ü nXÊX¯«‘·y˚T. nq´ <˚e‘·\qT |üPõ+#·Tyês¡T Ä
<˚e‘·\H˚ #˚s¡T<äTs¡T. ø±ì Hê uÛÑ≈£îÔ\T @ $<ÛäeTT>± Äsê~Û+∫qqT ∫es¡≈£î qH˚ï bı+<äT<äTs¡T. XÊX¯«‘·eTT,
n‘·T´‘·eÔ TeTT, |üse¡ T |ü$Á‘·eTTqT nsTTq qqTï ãT~∆V≤” qT\T Á>∑V≤æ +|üø£ qqTï ≈£L&É ˇø£ kÕ<Ûës¡D e÷qe⁄ì>±
‘·\+#Ó<äs¡T. jÓ÷>∑e÷j·T#˚ ø£|üŒã&çq H˚qT n+<ä]øÏ >√#·]+|üqT. ø£ qTø£ nC≤„qT\T qqTï »qà s¡Væ≤‘·Tì>±,
XÊX¯«‘·Tì>± ‘Ó\TdüTø=q˝Òs¡T.
ns¡T®Hê! >∑‹+∫b˛sTTq, Á|üdüTÔ‘·+ »s¡T>∑T‘·Tqï, sêuÀe⁄ ø±\+˝À »s¡>∑qTqï Á|ü‹ $wüj·TeTT eT]j·TT düs¡«
ÁbÕDT\ >∑T]+∫ Hê≈£î ‘Ó*j·TTqT. ø±ì Hêj·T+<äT ÁX¯<ä∆ ˝Òìyê&ÉT qqTï ‘Ó\TdüTø=q˝Ò&ÉT.
á Á|ü|ü+#·+˝Àì ÁbÕDT\ìïj·TTqT sê>∑ <˚«wüeTT\ e\q ø£*–q <ä«+<ä«eTT\˝À |ü&ç n+‘·T˝Òì
yÓ÷Vü≤eTT˝À ∫≈£îÿø=qT#·Tqï$. ø±ì |ü⁄D´ø£s¡à\qT Ä#·]+#·T e÷qe⁄\ bÕ|üeTT\T q•+∫b˛e⁄qT. n{Ïºyês¡T
sê>∑ <˚«wü »ì‘·yTÓ qÆ <ä«+<ä«eTT\ qT+&ç $eTT≈£î˝Ô ,’… <äè&ÛìÉ X¯Ãj·TeTT ø£\yê¬s’ qqTï uÛõÑ +‘·Ts¡T. qqTï ÄÁX¯sTT+∫
»sê, eTs¡DeTT\ qT+&ç $eTTøÏÔ¬ø’ Á|üj·T‹ï+#·Tyês¡T Ä |üs¡ÁãVü≤àqT ‘Ó*dæø=+<äTs¡T. n~ÛuÛÑ÷‘·, n~Û<Ó’e,
n~ÛjT· »„eTT\‘√ bÕ≥T, n+<ä]øÏì Ä‘·às¡÷|ü⁄&Óq’ qqTï n+‘·´ø±\eTT q+<Óq’ qT ‘Ó*dæø=qTyês¡T ìX¯Ã\ãT~∆‘√
qH˚ï #˚s¡Tø=+<äTs¡T.
C≤„q $C≤„q jÓ÷>∑eTT nH˚ 7 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
39
nø£så ¡ |üsÁ¡ãVü≤à jÓ÷>∑eTT
8e n<Ûë´j·TeTT
nø£ås¡ |üs¡ÁãVü≤à jÓ÷>∑eTT
n~Ûu÷ÑÛ ‘·eTT,n~Û<e’Ó eTT,n~ÛjT· »„eTT n+fÒ @$T{Ï?
ns¡T®qT&ÉT n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT.
|ü⁄s¡Tc˛‘·Ôe÷! ÁãVü≤à nq>±H˚$T? n<Ûë´‘·àeTT nq>± H˚$T? ø£s¡à nq>± H˚$T? n~ÛuÛÑ÷‘·eTT nì <˚ìøÏ
ù|s¡T? n~Û<e’Ó eTT nì <˚ìì n+<äTs¡T? n~ÛjT· »„eTT nq>±H˚$T? n~Ûj·T»„eTT á X¯Øs¡eTT q+<äT m≥T¢+&ÉTqT?
n+‘·´ø±\eTTq eTqdüT‡ |üs¡e÷‘·à j·T+<äT \>∑ïeTT#˚dæq jÓ÷>∑T\T ìHÓï≥T¢ ‘Ó*dæø=q>∑\s¡T?
n|ü⁄&ÉT l ø£èwüíuÛÑ>∑yêqT&ÉT!
düs¡«ÁX‚wüß˜&ÉT, XÊX¯«‘·T&çì ÁãVü≤à n+{≤s¡T. Jyê‘·àqT n<Ûë´‘·àeTT n+{≤s¡T. düø£\ ÁbÕDT\ ñ‘·Œ‹Ô,
nuÛÑT´<äj·TeTT\≈£î ø±s¡DyÓTÆq ÁøÏj·T\qT ø£s¡à n+<äTs¡T. ñ‘·Œ‹Ô, $HêX¯ o\eTT˝…’q |ü<ës¡úeTT\T nìïj·TTqT
n~ÛuÛÑ÷‘·eTT\T nqã&ÉTqT. Væ≤s¡Dàj·TT&Ó’q |ü⁄s¡Twüß&ÉT n~Û<Ó’eeTT. ns¡T®Hê! á X¯Øs¡eTT\˝À n+‘·sê´$T>±
ñqï H˚H˚ n~ÛjT· »„eTTqT. me&ÉT n+‘·´ ø±\eTT q+<Ó’qqT qH˚ï düà]+#·T#·T, <˚Vü≤ ‘ê´>∑eTTqT #˚kÕÔ&√ n‘·&ÉT qH˚ï
bı+<äTqT. á $wüj·TeTT˝À m≥Te+{Ï dü+<˚Vü≤+ ˝Ò<äT.
40
øö+‘˚j·÷! eTqTwüß´&ÉT <˚Vü‰ìï e<ä* yÓfi‚fl düeTj·T+˝À @ uÛ≤yêìï ø£*– e⁄+{≤&√, eTs¡T»qà˝À Äj·÷
dü«s¡÷|üeTT\H˚ bı+<äTqT. ø±e⁄q ns¡T®Hê! ˙e⁄ düs¡«<ë qH˚ï düà]dü÷Ô j·TT<ä∆eTT #˚j·TTeTT. á $<ÛäeTT>± ˙
eTH√ãT<äT∆\qT Hêj·T+<˚ ì*Œj·TTqï#√ ì»eTT>± qH˚ï bı+<Ó<äe⁄. eTqdüT‡qT m≥÷ b˛˙j·Tø£, ìs¡+‘·s¡eTT
|üs¡y˚TX¯«s¡Tì <Ûë´q s¡÷|ü jÓ÷>∑eTTH˚ kÕ<Ûäq#˚j·TT eTqTwüß´&ÉT ~e´ |ü⁄s¡Twüß&Ó’q |üs ¡e÷‘·àH˚ #˚s¡TqT.
|üs¡e÷‘·à m˝≤ ñ+{≤&ÉT? bı+<ä&É+ m˝≤?
düs¡«E„&ÉTqT, düHê‘·qT&ÉTqT, n+<ä]ì XÊdæ+#·T yê&ÉTqT, nDTe⁄ ø£H êï ≈£L&Ü dü÷ø£åàyÓTÆq yê&ÉTqT,
n+<ä]ì b˛wæ+#·T yê&ÉTqT, dü÷s¡T´ìe˝… ì‘·´#˚‘·q Á|üø±X¯s¡÷|ü⁄&ÉT qT, nC≤„Hê+<Ûäø±s¡eTTqT bÕs¡Á<√\T
yê&ÉTqT ◊q |üs¡e÷‘·àqT nqTø£åD+ düà]+#·T |üs¡eT uÛÑ≈£îÔ&ÉT n+‘· ´ø±\eTT q+<äT jÓ÷>∑ã\eTT #˚‘· ÁuÛÑT≈£î{Ï
eT<Ûä´ ÁbÕDeTTqT dæús¡eTT>± ì*|æ ìX¯Ã\yÓTÆq eTqdüT‡‘√ Ä |üs¡eT |ü⁄s¡Twüß&çì bı+<äTqT.
y˚<ä ø√$<äT˝…’q $<ë«+düT\T <˚ìì XÊX¯«‘·Tì>± e]íkÕÔs√, düHêï´düT \T @ |üs¡e÷‘·àqT bı+<ä>√]
ÁãVü≤à#·s¡´ Áe‘·eTTqT Ä#·]+#·T#·THêïs√ Ä |üs¡ÁãVü≤à >∑T]+∫ ˙≈£î dü+øÏå|üÔeTT>± #Óô|Œ<äqT.
nìï Ç+Á~j·÷*ï ìÁ>∑Væ≤+∫, eTqdüT‡qT Vü≤è<äj·TeTT q+<˚ dæús¡eTT>± ì*|æ ÁbÕDeTTqT ÁuÛÑ÷ eT<ÛäéTT˝À
ì*|æ |üs¡e÷‘·à j·T+<˚ ìeT>∑Tï&Ó’, nø£ås¡ ÁãVü≤à dü«s¡÷|üyÓTÆq z+ø±s¡eTTqT ñ#·Ã]+#·T#·T, Ä z+ø±s¡eTTq≈£î
ns¡dú «ü s¡÷|ü⁄&ÉqT, ìs¡TDZ ÁãVü≤àqT nsTTq Hê>∑T]+∫ Ä˝À∫+#·T#·T <˚V≤ü ‘ê´>∑eTT yÓTTqs¡TÃyê&ÉT yÓ÷ø£eå TTqT bı+<äTqT.
41
bÕsêú! me¬s’Ó‘˚ ì‘·éTT, ìs¡+‘·s¡eTT nqq´ uÛÑøÏÔ uÛ≤eeTT‘√ eTqdüT‡ Hê j·T+<˚ ì*|æ qH˚ï düà]+#·TH√
n{Ïº jÓ÷–øÏ düVü≤»eTT>±H˚ H˚qT \_ÛkÕÔqT. |üs¡eTdæ~∆ì bı+~q eTVü ‰‘·Tà\T qqTï #˚]q |æ<ä|ü, <äT:KeTT\≈£î
ì\j·TyÓTqÆ ø£Då uÛ+Ñ >∑Ts¡yTÓ qÆ |ü⁄qs¡q® àqT bı+<äsT¡ .ÁãVü≤à˝Àø£ |üs´¡ +‘·eTT ñqï düeTdüÔ ˝Àø£eTT\T |ü⁄qsêeè‘·eTT\T.
nsTT‘˚ qqTï bı+<äT≥ e\q |ü⁄qs¡®qà ñ+&É<äT.
ÁãVü≤à jÓTTø£ÿ J$‘· ø±\eTT m˝≤ ìs¡ísTTkÕÔs¡T?
yÓsTT´ j·TT>±\ ø±\eTT ÁãVü≤à≈£î ˇø£ |ü>∑\T, n+‘˚ ø±\eTT Ä ÁãVü≤à≈£î ˇø£sêÁ‹‘√ düe÷qeTì
‘Ó*dæq jÓ÷>∑T\T ø±\‘·‘·Ô«eTTqT m]–qyês¡T. ÁãVü≤à |ü>∑{Ï ø±\eTTq düeTdüÔ »>∑‘·TÔ ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑TqT. ÁãVü≤à
jÓTTø£ÿ sêÁ‹ ø±\eTTq düeTdüÔ »>∑‘·TÔ ©qeT>∑TqT.
bÕsêú! Ä ÁbÕDdüeT÷Vü≤eTT\T |ü>∑{Ïj·T+<äT »ìà+∫, sêÁ‹j·T+<äT \j·TeT>∑TqT. eTs¡˝≤ |ü>∑\T
ne≥+‘√H˚ ñ‘·ŒqïeT>∑T#·T+&ÉTqT. düeTdüÔ ÁbÕDT\T q•+∫qqT Ä |üse¡ T |ü<eä TT q•+#·<Tä . düeTdüÔ ÁbÕDT\T
Ä |üs¡e÷‘·à j·T+<˚ n+‘·s¡Z‘·eTT˝…’ j·TTqï$. @ |üs¡e÷‘·à #˚‘· á »>∑‘·TÔ yê´|üÔyÓTÆ ñqï<√ Ä |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT
nqq´ uÛÑøÏÔ‘√ e÷Á‘·y˚T \_Û+#·TqT.
42
@ ø±\eTT˝À eTs¡DÏùdÔ m˝≤+{Ï |òü*‘·eTT ø£\T>∑T‘·T+~?
@ ø±\eTT q+<äT <˚Vü≤‘ê´>∑eTT #˚dæq jÓ÷>∑T\T ‹]–sêì ˝Àø£eTT #˚s¡ T<äTs√ eT]j·TT @ ø±\eTT
q+<äT <˚Vü≤ ‘ê´>∑eTT #˚dæqyês¡T ‹]–e#·TÃ ˝Àø£eTT bı+<äT<äTs√ Ä ¬s+&ÉT e÷s¡ZeTT\qT ‘Ó*ô|<äqT $qTeTT.
ÁãVü≤à y˚‘·Ô˝…’q jÓ÷>∑T\T CÀ´‹s¡àj·T e÷s¡ZeTT <ë«sê ÁãVü≤à|ü<äÁ bÕ|æÔ ˝À ñ+{≤s¡T. <ëìøÏ n~Û<˚e‘· n–ï.
<˚V≤ü ‘ê´>∑eTT #˚dqæ Ä jÓ÷>∑T\qT Áø£eTeTT>± |ü>\∑ T, X¯óø£¢ |üøå£eTT, ñ‘·sÔ êj·TDeTTq n_Ûe÷q <˚e‘·\T rdüTø=ìb˛sTT
|üs¡eT |ü<äeTTqT #˚s¡TÃ<äTs¡T. nfÒ¢ düø±eT jÓ÷>∑T\qT sêÁ‹, ø£èwüí|üø£åeTT, <äøÏåD≤j·TqeTTq n_Ûe÷q <˚e‘·\T
dü«sêZìøÏ rdüT≈£î yÓfi¯‘ês¡T. nø£ÿ&É ‘·eT |ü⁄D´|òü\eTT\qT nqTuÛÑ $+∫ ‹]– uÛÑ÷˝Àø£eTT #˚s¡T<äTs¡T.
á ¬s+&ÉT e÷s¡ZeTT\qT X¯óø£¢, ø£èwüí e÷s¡ZeTT\ìj·TT ˝Òø£ <˚ej·÷q, |æ‘·èj·÷q e÷s¡ZeTT\ìj·TT
eéVü≤]kÕÔsT¡ . Ç$ ì‘·éTT ñ+&˚$. <˚ej·÷q e÷s¡eZ TTq yÓfió¯ flyês¡T |üse¡ T>∑‹ì bı+~ ‹]–sês¡T. |æ‘è· j·÷q
e÷s¡ZeTTq yÓfi¯óflyês¡T ‹]– e∫Ã »qq eTs¡D #·Áø£+˝À ∫≈£îÿ≈£î+{≤s¡T.á ¬s+&ÉT e÷s¡ZeTT\qT ‘Ó*dæø=ìq
jÓ÷– yÓ÷Vü≤eTTq≈£î >∑T]ø±&ÉT.
ns¡TH® ê! düs«¡ ø±\eTT\ j·T+<äTqT düeTãT~∆ ø£*–ñ+&ÉTeTT. á ‘·‘Ô· « s¡V≤ü düéTT m]–q jÓ÷– y˚<|ä sü q¡ƒ eTT,
j·T»„, <ëq, ‘·|dü Tü ‡\ e\q ø£\T>∑T |ü⁄DéTT\qT n~Û>$∑ T+∫, düHê‘·q |üse¡ T |ü<eä TT nsTTq qH˚ï bı+<äTqT.
á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ,ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑XÊÁdüÔeTT, lø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq leT<ä“¤>∑eBZ‘· j·T+<äT
nø£ås¡ |üs¡ÁãVü≤à jÓ÷>∑eTT nH˚ 8 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
43
sê» $<ë´ sê» >∑TVü≤´jÓ÷>∑eTT
9 e n<Ûë´j·TeTT
ÁbÕDT\≈£î Ä~, n+‘·eTT m˝≤ dü+uÛÑ$düTÔHêïsTT?
z ns¡T®Hê! ˙e⁄ ndü÷j·T˝Òìyê&ç$. n+<äTø£H˚ n‹s¡Vü≤düéTT, $C≤„q düVæ≤‘· C≤„qeTTqT ˙≈£î eT∞fl
#ÓãT‘·THêïqT. Bìì ‘Ó\TdüT≈£îì ˙e⁄ dü+kÕs¡ ã+<ÛäeTT qT+&ç ãj·T≥|ü&ÉTeTT. á $C≤„q düVæ≤‘· C≤„qeTT
nìï $<ä´\≈£îqT ‘·\e÷ìø£eTT, düeTdüÔ s¡Vü≤dü´ $wüj·TeTT\≈£îqT •s√uÛÑ÷wüDeTT, n‹ |ü$Á‘·eTT, ñ‘·ÔeTeTT,
Á|ü‘·´ø£å |òü\<ëj·Tø£eTT eT]j·TT <Ûäs¡à s¡÷|üyÓTÆq~. kÕ<Ûäq #˚j ·TT≥≈£î $TøÏÿ* düT\uÛÑeTT, XÊX¯«‘·eTT.
z |üs¡+‘·bÕ! á <Ûäs¡à e÷s¡ZeTT q+<äT $XÊ«düeTT, ÁX¯<ä∆˝Òì yêfi¯ó fl qqTï bı+<ä˝Òø£ »qq eTs¡D≤\˝À
|ü&ç |ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T+<äTs¡T. H˚qT ne´ø£+Ô >± ñHêïqT. á Á|ü|+ü #·eT+‘ê H˚H˚ yê´|æ+∫ñHêïqT. ÁbÕDT\ìïj·TTqT
Hê dü+ø£\ŒeTT Ä<Ûës¡eTT>± Hê j·T+<˚ n+‘·s¡Z‘·eTT˝…’j·TTqï$. ø±ì H˚qT yê{Ï˝À ˝ÒqT. ÁbÕDT\ìïj·TTqT Hê˝À
dæús¡eTT>± ˝Òe⁄. Hê jÓ÷>∑ eTVæ≤eTqT <ä]Ù+∫q ÁbÕDT\qT düèwæº+∫, b˛wæ+#·Tq~ H˚H˚. nsTTqqT Hê Ä‘·à
yê{Ïj·T+<äT dæú‘·yÓTÆ ñ+&É<äT.
n+‘·{≤ dü+#·]+#·Tq{Ïº düs«¡ yê´|æ nsTTq >±* m˝≤ Äø±X¯+˝À ñ+≥T+<√, n˝≤π> düeTdüÔ uÛ÷Ñ ‘·eTT\T
Hê˝ÀH˚ ñ+{≤j·Tì ‘Ó\TdüTø=qTeTT. z øö+‘˚j÷· ! ø£˝≤Œ+‘·eTT˝À ÁbÕDT\ìïj·TT Hê Á|üøè£ ‹˝ÀH˚ ø£*dæb˛‘êsTT.
ø£\ŒeTT yÓTT<ä\Tø±>±H˚ yê{Ïì H˚H˚ ‹]– düèwæºdü÷Ô ñ+{≤qT. á düeTdüÔ ÁbÕDÏdüeTT<ëj·TeTT\T Á|üø£è‹
ÄBÛqeTT ø£qTø£ ndü«‘·+Á‘·eTT\T.
44
H˚qT Hê Á|üø£è‹ì eX¯|üs¡#·Tø=ì á ÁbÕDT\qT yê{Ï ø£sêàqTkÕs¡eTT eT∞fl eT∞fl |ü⁄{ºÏdü÷Ô ñ+{≤qT.
Ä ø£s¡à\ j·T+<äT ÄdüøÏÔ s¡Væ≤‘·T&ÉHÓ’ eT]j·TT ñ<ëd”qTìe˝… ñqï{Ïº qqTï Ä ø£s¡à\T ã+~Û+#·e⁄. qqTï
n<Ûä´≈£åîì>± ô|≥Tºø=ì á #·sê#·s¡ »>∑‘·TÔqT Á|üø£è‹ düèwæºdü÷Ô ñ+~. Á|ü|ü+#·+ Áø£eT |ü<ä∆‹˝À q&Ée&ÜìøÏ Ç<˚
ø±s¡D+. ˝Àø£ ø£fi≤´DeTTq¬ø’ ne‘·]+∫q qqTï kÕe÷q´ e÷qe⁄ì>± uÛ≤$+∫ ‘·≈£îÿe>± }Væ≤+‘·Ts¡T.
e´s¡úeTT˝…’q ÄX¯\‘√, ø£s¡à\‘√ e´s¡úyÓTÆq C≤„q+‘√ ìøÏå|üÔeTT˝…’q eTqdüT‡>∑\ nC≤„qT\T sêø£ådü dü«uÛ≤e+‘√
ndüTs¡ Á|üø£è‹‘√ yÓ÷Vü≤+˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛‘ês¡T.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉTì uÛÑ≈£îÔ\T m˝≤ ùd$kÕÔs¡T?
ns¡T®Hê! <Ó’e dü«uÛ≤eeTT>∑\ eTVü‰‘·Tà\T qqTï düø£\ ÁbÕDT\≈£î eT÷\ ø±s¡DeTT>±qT, q•+#·ìyêì>±
‘Ó\TdüTø=ì ìX¯Ã\yÓTqÆ eTqdüT‡ ø£*– ìs¡+‘·se¡ TT qH˚ï uÛõÑ +‘·Ts¡ T. Hê HêeT >∑TDeTT\qT yê<ä´ ãè+<äeTT‘√
ø°]+Ô ‘·Ts¡T. ìj·Te÷\qT bÕ{Ïd÷ü Ô qqTï #˚sT¡ ≥≈£î Á|üjT· ‹ïdü÷Ô ñ+{≤s¡T. uÛøÑ ‘ÔÏ √ Hê≈£î qeTdüÿ]dü÷Ô Hê j·T+<˚
eTqdüT‡ ì*|æ qqTï ùd$dü÷Ô ñ+{≤s¡T. eT]ø=+<äs¡T qqTï C≤„q j·T»„eTT <ë«sê, ø=+<äs¡T @ø±+‘·+>±,
ø=+<äs¡T nH˚ø£ s¡÷bÕ\˝À eT]j·TT $sê{Ÿ dü«s¡÷|üeTT‘√ qqTï Äsê~ÛkÕÔs¡T.
H˚H˚ Áø£‘·Te⁄qT, H˚H˚ j·T»„eTTqT, H˚H˚ Wwü<ÛäeTTqT, H˚H˚ eT+Á‘·eTTqT, H˚H˚ |òüTè‘·eTTqT (HÓsTT´), H˚H˚
n–ïì, H˚H˚ Vü≤√eTeTTqT. á »>∑‘·TÔ≈£î ‘·+Á&çì, ‘·*¢ì, s¡ø£å≈£î&É qT H˚H˚, |æ‘êeTVüQ&ÉqT H˚H˚, ‘Ó*dæø=q
<ä–qyê&Éq÷, |ü$Á‘·T&ÉqT, z+ø±s¡eTTqT, y˚<eä TT\qT H˚H,˚ |üse¡ T>∑‹jÓTÆ q |üse¡ T<ÛëeTeTTqT, uÛsÑ qÔ¡ T, Á|üuTÑÛ e⁄qT,
kÕøÏåì H˚H˚. n+<ä]øÏ ìyêdü kÕúqeTTqT, X¯s¡DT bı+<ä<ä–qyê&ÉqT H˚ H˚. $TÁ‘·T&ÉqT, ñ‘·Œ‹Ô, Á|üfi¯j·TeTTq≈£î
ùV≤‘·Te⁄qT, yê] dæ‹ú øÏ Ä<Ûës¡eTTqT, ô|ìï~Ûì, XÊX¯«‘· ø±s¡DeTT H˚H.˚ H˚H˚ dü÷s¡T´&çH’Ó ‘·|+æ #·T#·÷ düeTTÁ<äeTT
qT+&ç ˙{Ïì Á>∑V≤æ +∫ es¡¸ s¡÷|üeTTq ≈£î]|ædTü HÔ êïqT. neTè‘·eTTqT, eTè‘·Té⁄qT ≈£L&Ü H˚H,˚ dü‘T· Ô (XÊX¯«‘·yTÓ qÆ
Ä‘·àqT), ndü‘·TÔ (qX¯«s¡yÓTÆq edüTÔC≤\eTT) qT >∑÷&Ü H˚H˚.
45
lø£èwüí uÛÑ>∑yêqTì |üPõ+#·&É+ e\q m˝≤+{Ï |òü*‘·eTT \_ÛdüTÔ+~?

Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT ÁbÕ]ú+#·&É+ e\q ø£*π> |òü*‘·eTT @$T{Ï?
y˚<äeTT\#˚ düø±eT ø£s¡à\T #˚j·TTyês¡TqT, k˛eTs¡dübÕqeTT #˚j·TTyês¡TqT, j·TC≤„\#˚‘· qqTï ùd$+∫
bÕbÕ\T b˛>=≥Tºø=ì dü«s¡+Z ø√dü+ ÁbÕ]úkÕÔsT¡ . |ü⁄D´Á|ü<yä TÓ qÆ dü«s¡˝Z Àø±ìï bı+~ nø£ÿ&É uÛÀ>±\qT nqTuÛ$Ñ +∫
|ü⁄DéTT ø°åDÏ+#·>±H˚ ‹]– e÷qe ˝Àø£eTT˝À |ü⁄&É‘ês¡T. á $<ÛäeTT>± y˚<√ø£ÔyÓTÆq ø√]ø£\T rs¡TÃø=qT≥≈£î
|üqT\T#˚ùd yês¡T »qq eTs¡D #·Áø£eTeTT\\À |ü&ç ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ+{≤s¡ T. qH˚ï ìs¡+‘·s¡eTT nqq´ uÛÑøÏÔ‘√
∫+‘·q#˚j·TT#·÷ ñ+&˚ uÛÑ≈£îÔ\ jÓ÷>∑ πøåeTeTT\qT H˚H˚ eVæ≤+#·T#·T+<äTqT. ÁX¯<ä∆‘√ Ç‘·s¡ <˚e‘·\qT Äsê~Û+#˚
uÛÑ≈£îÔ\T ≈£L&Ü yêdüÔyêìøÏ qqTï Äsê~ÛdüTÔqïfÒ¢. ø±˙ yê] |üP»\T nC≤„qeTT‘√ ≈£L&çq$. m+<äTø£q>± düø£\
j·T»„eTT\≈£îqT uÛÀø£ÔqT, kÕ«$Tì >∑÷&Ü H˚H˚. yês¡T Hê |üs¡y˚TX¯« s¡ ‘·‘·Ô «eTTqT >∑T]Ô+#·˝Òs¡T. n+<äTπø
|ü‘·qeT>∑T<äTs¡T. <˚e‘·\qT |üPõ+#·Tyês¡T <˚e ˝Àø£eTT\qT bı+<äT<äTs¡T, |æ‘·s¡T\qT ùd$+#·Tyês¡T
|æ‘·è˝Àø£eTT\≈£î yÓfi¯ófl<äTs¡T, uÛÑ÷‘·Áù|‘·eTT\qT n]Ã+#·Tyês¡T uÛÑ÷‘·Áù|‘· s¡÷|üeTT\qT bı+<äT<äTs¡T, qqTï
Äsê~Û+#·T uÛÑ≈£îÔ\T qH˚ï bı+<äT<äTs¡T. n{Ïº Hê uÛÑ≈£îÔ\≈£î |ü⁄qs¡®qà ñ+&É<äT.
ìs¡à\ ãT~∆‘√ ìcÕÿeT uÛ≤eeTT‘√ |üse¡ T uÛøÑ ÔÏ |üPs¡«ø£eTT>± düeT]Œ+#·T Ä≈£îqT>±ì, |ü⁄wŒü eTTqT>±ì, |ò\ü eTTqT>±ì,
»\eTTqT>±ì H˚qT dü«j·TeTT>± ‘·è|æÔ>± Äs¡–+‘·TqT.
46
z øö+‘˚j·÷! ˙e⁄ Ä#·]+#·T ø£s¡àqT, uÛÑTõ+#Ó&ç ÄVü‰s¡eTTqT, Vü≤√eTeTT#˚j·TT Vü≤eqeTTqT, n]Œ+#·T

<ëqeTTqT, Ä#·]+#·T ‘·|üdüT‡qT Hêπø düeT]Œ+#·TeTT. á $<ÛäeTT>± düeTdüÔ ø£s¡à\qT uÛÑ>∑e+‘·T&çHÓ’q Hê≈£î
n]ŒùdÔ, X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ |òü\s¡÷|ü ø£s¡à ã+<ÛäeTT\ qT+&ç $eTT≈£îÔ&ÉyÓ’ ∫es¡≈£î qH˚ï #˚s¡>∑\e⁄.
<äTsêàs¡TZ&Ó’Hê uÛÑ>∑e+‘·T&çì ùd$ùdÔ |òü*‘·eTT @$T{Ï?
H˚qT düø£\ ÁbÕDT\ j·T+<äTqT düeT<äèwæº ø£\yê&çì. Hê≈£î Á|æj·TT&ÉT >±ì, nÁ|æj·TT&ÉT ø±ì me«&ÉTqT
˝Ò&ÉT. ø±ì qqTï uÛÑøÏÔ‘√ uÛÑõ+#·Tyês¡T Hêj·T+<˚ j·TT+<äTs¡T. H˚qTqT yê] j·T+<äT Á|ü‘·´ø£åeTT>± ñ+{≤qT.
m+‘· bÕ|æ, <äTsêàs¡TZ&Ó’qqT nqq´ uÛÑøÏÔ‘√ qqTï ùd$+∫q#√ n‘·ìì dü‘·TŒs¡Twüßì>±H˚ uÛ≤$kÕÔqT. m˝≤>∑q>±
j·T<∏ës¡úeTT>± n‘·&ÉT ìX¯Ãj·TãT~∆ ø£\yê&ÉT. n‘·&ÉT ‘=+<äs¡>± <Û äsêà‘·Tà&É>∑TqT. XÊX¯«‘·yÓTÆq |üs¡eT XÊ+‹ì
bı+<äTqT. Hê uÛ≈Ñ î£ &Ô qÓ ï&ÉTqT qwüeº TTq≈£î >∑T]ø±&ÉT. nqT $wüjT· eTTqT ìX¯Ãj·TeTT>± miT+>∑TeTT. bÕ|ü dü+C≤‘·T\T
me¬s’Hê düπs qqTï ÄÁX¯sTTùdÔ #ê\T ñ‘·ÔeT >∑‹ì bı+<äT‘ês¡T. Çø£ |ü⁄D≤´‘·Tà\T, sê»s¡T¸\T, uÛÑ≈£îÔ\T qqTï
X¯s¡DTbı+~q#√ Çø£ Á|ü‘˚´ø£eTT>± #Óù|Œ<˚eTT+≥T+~. Á|üdüTÔ‘· X¯Øs¡eTT ø£åDuÛÑ+>∑Ts¡eTT, düTK s¡Væ≤‘·eTT
ø£qTø£ ìs¡+‘·s¡eTT qH˚ï uÛÑõ+|ü⁄eTT. ˙ eTqdüT‡qT Hêj·T+<˚ ñ+#·T, Hê uÛÑ≈£îÔ&ç$>± qH˚ï |üPõ+#·T#·T Hê≈£î
qeTdüÿ]+#·T. á $<Ûä+>± Ä‘·àqT Hê j·T+<˚ ì*|æq#√ ˙e⁄ qH˚ï bı+<ä>∑\e⁄.

sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT nH˚ 9 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
47
$uÛÑ÷‹ jÓ÷>∑eTT
10e n<Ûë´j·TeTT
uÛÑ>∑e+‘·T&ç ‘·‘·Ô «eTT m˝≤ ñ+≥T+~?
l uÛÑ>∑yêqT&ÉT #ÓãT‘·THêï&ÉT
eTVü‰u≤Vü≤√! ˙e⁄ Hê MT<ä Áù|eT >∑\yê&Ée⁄. ø±e⁄q ˙ y˚T\T ø√] H˚q T eTs¡\ #Ó|ü#·THêïqT. Hê e÷≥\H˚
$qTeTT. Hê |ü⁄≥Tºø£ >∑T]+∫ <˚e‘·\T >±ì, eTVü≤s¡T¸\T>±ì ‘Ó\TdüTø=q ˝Òs¡T. m+<äTø£q>± H˚qT Ä <˚e‘·\≈£îqT,
eTVü≤s¡T¸\≈£îqT eT÷\ ø±s¡DyÓTqÆ yê&ÉqT. qqTï »qà s¡V≤æ ‘·Tì>±, nHê~jÓTÆ q yêì>± eT]j·TT düø\£ ˝Àø£ eTùV≤X¯«s¡Tì>±
‘Ó\TdüT≈£îqïyê&ÉT e÷qe⁄\˝À C≤„ì. n{Ïºyê&ÉT bÕ|üeTT\ qT+&ç $eTT≈£îÔ&É>∑TqT. ãT~∆, C≤„qeTT, yÓ÷Vü≤sêVæ≤‘·éTT,
ø£eå T, dü‘´· eTT, Ç+Á~j·T ìÁ>∑V≤ü eTT, eTH√ ìÁ>∑V≤ü eTT, düTKeTT, <äT'KeTT, |ü⁄≥Tºø,£ $HêX¯qeTT, uÛj
Ñ T· eTT, nuÛj
Ñ T· eTT,
nVæ≤+dü, düe÷q‘·, dü+‘√wüeTT, ‘·|dü Tü ‡, <ëqeTT, ø°]Ô , n|üø]° Ô á $<Ûyä TÓ qÆ y˚sT¡ y˚sT¡ uÛ≤yê\T Hê e\¢H˚ ÁbÕDT\≈£î
ø£\T>∑T‘·THêïsTT.
dü|üÔ ãTTwüß\T, yê] ø£+fÒ |üPs¡T«\T nsTTq düqø±~ eTVü‰eTTqT\T, eTqTe⁄\T yÓTT<ä\>∑T Ms¡+<äs¡÷ Hê
uÛÑ≈£îÔ˝Ò. Hê dü+ø£\ŒeTT e\qH˚ »ìà+∫]. á »>∑‘·TÔ q+<ä* düeTdüÔ ÁbÕDT\TqT M] dü+‘êqy˚T. $kÕÔs¡yÓTÆq Hê
$uÛÑ÷‹ì me&Ó’‘˚ j·T<∏ës¡úeTT>± ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&√ n‘·&ÉT jÓ÷>∑+˝À #·*+#·≈£î+&Ü ìX¯Ã\+>±, dæús¡+>± ñ+{≤&ÉT.
Ç+<äT @ e÷Á‘·eTT dü+<˚Vü≤eTT ˝Ò<äT. H˚H˚ á düeTdüÔ »>∑‘·TÔ jÓTTø£ÿ ñ‘·Œ‹ÔøÏ eT÷\ø±s¡DeTT. Hê e\qH˚ Á|ü|ü+#·+
q&ÉTdüTÔ+~. á $<Ûä+>± qqTï ‘Ó\TdüT≈£îqï yês¡T uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ ìs¡+‘·s¡eTT qH˚ï ùd$+‘·Ts¡T.
48
yê] eTqdüT‡, ÁbÕDeTT\T Hêj·T+<˚ ñ+{≤sTT. yêfi¯ófl |üs¡düŒs¡eTT Hê Ä˝À#·q\‘√H˚ ñ+{≤s¡T, Hê >∑T]+#˚
#Ó|ü ≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T, Hê ‘·‘Ô· «+˝ÀH˚ s¡$Tdü÷Ô ñ+{≤s¡T, ì‘·éTT dü+‘√wüeTT>± ñ+{≤s¡T, ìs¡+‘·se¡ TT <Ûë´Hê<äT\
<ë«sê Hêj·T+<˚ eTqdüT‡ ñ+#·T‘ês¡T, Á|”‹‘√ qH˚ï ùd$dü÷Ô ñ+{≤s¡T, yê]øÏ H˚qT ãT~∆ jÓ÷>∑eTTqT Á|ükÕ~+#Ó<qä T.
<ëì <ë«sê yês¡T qH˚ï bı+<Ó<äs¡T. yê]ì nqTÁ>∑Væ≤+#·T≥ ø=s¡≈£î H˚ qT yêfi¯¢ ãT~∆˝À dæús¡eTT>± ñ+{≤qT. H˚qT
Á|üø±•+#˚ C≤„q B|ü+#˚‘· yê]˝À nC≤„q+ düèwæº+∫q n+<Ûäø±sêìï bÕs¡ Á<√˝…<äqT.
ns¡Tq® T&ÉT |ü*ø¬ qT.
˙e⁄ |üs¡ÁãVü≤àe⁄, |üs¡+<ÛëeTT&Ée⁄, |üs¡eT|ü$Á‘·T&Ée⁄. ˙e⁄ düHê‘·qT&Éeì, ~e´|ü⁄s¡Twüß&Éeì, Ä~ <˚e⁄&Éeì,
|ü⁄≥Tºø£˝Òìyê&çeì, düs¡«yê´|æeì ìqTï ø°]Ôdü÷Ô ñ+{≤s¡T ãTTwüß\+<äs¡÷. <˚e]¸ Hês¡<äT&ÉT, ndæ‘·T&ÉT, <˚e\T&ÉT,
y˚<äyê´düT&ÉT yÓTT<ä\>∑T yês¡+<äs¡÷ n˝≤π> #ÓãT‘·THêïs¡T. ˙e⁄ ≈£L&Ü Hê≈£î Ä $<Ûä+>±H˚ ‘Ó\T|ü⁄#·THêïe⁄.
z øπ X¯yê! ˙e⁄ #Ó|ü q~ n+‘·jT· TqT dü‘´· y˚T ùV≤ uÛ>Ñ y∑ êHé! ˙ jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTT <˚e‘·\T>±ì, <ëqe⁄\T>±ì
‘Ó*dæ ø=qC≤\s¡T. z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! »>∑‘Y ñ‘·Œ‹Ôø±s¡ø±! uÛ÷Ñ ‘˚XÊ! <˚e<˚yê! »>∑Hêï<∏ë! ˙ ‘·‘Ô· «eTTqT ˙y˚ dü«j·T+>±
miT+>∑T<äTe⁄. düeTdüÔ ˝Àø£eTT\+<äTqT ˙ ~e´ $uÛ÷Ñ ‘·T\ <ë«sê yê´|æ+∫, dæ‘ú T· &Éy’Ó ñHêïe⁄. yê{Ï >∑T]+∫ #Ó|Œü &É+
˙ø=ø£ÿ&çπø kÕ<Ûä´+. jÓ÷π>X¯«sê! ìs¡+‘·s¡eTT <Ûë´q+ #˚j·TT#·÷ ìqTï H˚qT ‘Ó\TdüTø=H˚<Ó˝≤? ùV≤ uÛÑ>∑yêHé! @j˚T
uÛ≤eeTT\‘√ ìqTï <Ûë´ì+#ê*? z »Hês¡›Hê! ˙ jÓ÷>∑X¯øÏÔì >∑÷]Ãj·TT ˙ $uÛÑ÷‹ yÓ’uÛÑeeTT\qT >∑T]+∫j·TT
$dÔüè‘·eTT>± Ç+ø£qT ‘Ó\T|ü⁄eTT. m+<äTø£+fÒ ˙ neTè‘· e#·qeTT\T m+‘·>± $qïqT ‘·ì$ rs¡&É+ ˝Ò<äT.
uÛÑ>∑yêqT&ÉT ‘·qqT me]‘√ b˛\TÃ≈£îHêï&ÉT?
n|ü&ÉT l uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT
ns¡T®Hê! ˙e⁄ ˝…dü‡>± |ü*øÏ‹$. Hê ~e´ $uÛÑ÷‘·T\ yê´|æÔøÏ n+‘·y˚T ˝Ò<äT. yê{Ï˝À Á|ü<ÛëqyÓTÆq yê{Ïì
ø=ìï+{Ïì ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT. düeTdüÔ ÁbÕDT\ Vü≤è<äj·TeTT\ j·T+<äTqï Ä‘·àqT H˚H˚. düø£\ ÁbÕDT\ Ä~, eT<Ûä´,
dæú‹, n+‘·eTT H˚H˚. n~‹ jÓTTø£ÿ 12eT+~ |ü⁄Á‘·T˝…’q Ä~‘·T´\˝À $wüßíe⁄qT, CÀ´‘·T\˝À øÏs¡D≤\T >∑\ dü÷s¡T´&çì,
49 eT+~ yêj·TT <˚e‘·\˝À eTØ∫ì, qø£åÁ‘ê\˝À #·+Á<äT&çì H˚H˚. y˚<ë\˝À kÕeTy˚<ëìï, <˚e‘·\˝À Ç+Á<äT&çì,
Ç+Á~j·TeTT\˝À eTqdüT‡qT, ÁbÕDT\˝Àì #Ó’‘·qéTTqT H˚qT. 11eT+~ s¡TÁ<äT\˝À X¯+ø£s¡T&ÉqT, j·Tø£å sêø£ådüT\˝À
≈£îuÒsT¡ &ÉqT, nwüº edüTe⁄\˝À n–ïì, |üs«¡ ‘·eTT\˝À y˚Ts¡T|üs«¡ ‘êìï, |ü⁄s√Væ≤‘·T\˝À eTTKT´&Óq’ ãèVü≤düŒ‹ì, ùdHê~Û|‘ü T· \˝À
≈£îe÷s¡kÕ«$Tì, »˝≤X¯jT· eTT\˝À H˚qT kÕ>∑se¡ TTqT. eTVü≤s¡T¸\˝À uÛèÑ >∑Te⁄qT, X¯ãe› TT\˝À @ø±ø£så y¡ TÓ qÆ z+ø±s¡eTTqT,
j·T»„eTT\˝À »|ü j·T»„eTTqT, kÕúes¡eTT\˝À Væ≤e÷\j·TeTTqT H˚qT. eèø£eå TT\˝À H˚qT nX¯«‘·ú eèøå±ìï (sê$#Ó≥Tº),
<˚es¡T¸\˝À Hês¡<äT&çì, >∑+<Ûäs¡T«\˝À ∫Á‘·s¡<∏äT&çì, dæ<äT∆\˝À ø£|æ\ eTVü≤]¸ì H˚qT. >∑TiíeTT\˝À bÕ\düeTTÁ<äeTT
qT+&ç neTè‘·eTT‘√ |ü⁄{Ïºq ñ#Ó’Ã:ÁX¯eeTTqT, @qT>∑T\˝À ◊sêe‘·eTTqT, qs¡T\˝À sêEqT, Äj·TT<ÛäeTT\˝À H˚qT
eÁC≤j·TT<ÛäeTTqT. bÕ&çÄe⁄\˝À ø±eT<Û˚qTe⁄qT, |ü⁄{Ïº+#˚yê]˝À eTqà<∏äT&çì, bÕeTT\˝À yêdüTøÏì, Hê>∑T\˝À H˚qT
nq+‘·T&ç (Ä~X‚wüß)ì, »\<˚e‘·\˝À es¡TDT&çì, |æ‘·è<˚e‘·\˝À ns¡éTT&ÉqT, XÊdæ+#·Tyê]˝À j·TeT<Ûäs¡àsêEqT,
sêø£ådüT\˝À Á|üVü‰¢<äT&ÉqT, >∑DÏ+#·Tyê]˝À ø±\eTTqT, eTè>∑eTT\˝À dæ+Vü≤eTTqT, |ü≈£åî\˝À >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉqT, |ü$Á‘·+
#˚ùd yê{Ï˝À yêj·TTe⁄qT, X¯ÁdüÔ<Ûës¡T\˝À lsêeTT&çì, eT‘·‡Ć≤‘·T\˝À yÓTTdü*ì, q<äT\˝À >∑+>±q~ì H˚H˚.
49
düèwæºøÏ Ä~, eT<Ûä´, n+‘·eTT\T H˚H˚, $<ä´\˝À Ä<Ûë´‹àø£ $<ä´qT, |üs¡düŒs¡ yê<ä$yê<äeTT\˝À yê<äeTT H˚qT,
nø£så ê\˝À nø±s¡eTTqT, düe÷düeTT\˝À <ä«+<ä« düe÷düeTTqT H˚qT, ø£j å T· yÓTs¡T>∑ì ø±˝≤ìï, $X¯«‘√ eTTKT&Óq’ $sê{Ÿ
|ü⁄s¡Twüß&ÉqT, <Ûä]+#·Tyê&ÉTqT, b˛wæ+#·Tyê&ÉTqT H˚H˚. nìï ÁbÕDT\qT Vü≤]+#˚ eTè‘·Té⁄qT, düeTdüÔ ÁbÕDT\ ñ‘·Œ‹Ô
ùV≤‘·Te⁄qT, Ád”Ô\˝À ø°]Ô, dü+|ü<ä, yê≈£îÿ, düàè‹, y˚T<Ûë, <ÛÓ’s¡éTT, ø£åe÷ nqT yês¡+<äs¡TqT H˚H˚. >±qeTT #˚j·TT≥≈£î
nqTyÓ’q ÁX¯ó‘·T\˝À ãèVü≤‘ê‡eTeTTqT, #Û·+<ädüT‡\˝À >±j·TÁr #Û·+<ädüT‡qT, HÓ\\˝À e÷s¡Z•s¡eTTqT, ãTT‘·Te⁄\˝À
edü+‘· ãTT‘·Te⁄qT, yÓ÷dü>±fi¯fl˝À p<äeTTqT, ‘˚CÀe+‘·T\˝À ‘˚»düT‡qT, $CÒ‘\· ˝À »j·TeTTqT, kÕ‹Ô «≈£î\˝À dü‘Ô· «
>∑TDeTTqT, j·÷<äe⁄\˝À yêdüT<˚e⁄&ÉqT, bÕ+&Ée⁄\˝À ns¡T®qT&çì, eTTqT\˝À yê´düT&çì, ø£e⁄\˝À X¯óÁø±#ês¡T´&çì,
•øÏ+å #·Tyê]˝À <ä+&ÉeTTqT, »j·TeTTø√πs yê]˝À ˙‹ì, s¡V≤ü düéTT\˝À eTÚqeTTqT, C≤„qT\˝À ‘·‘«· C≤„qeTTqT H˚qT.
düs¡«ÁbÕDT\ ñ‘·Œ‹ÔøÏ ø±s¡DyÓTÆq ;»eTTqT H˚H˚.
á #·sê#·s¡ Á|ü|ü+#·+˝À H˚qT ˝Òì edüTÔe⁄˝Ò<äT.
|üs+¡ ‘·bÕ! Hê ~e´ $uÛ÷Ñ ‘·T\≈£î n+‘·yT˚ ˝Ò<Tä . Hê $uÛ÷Ñ ‘·T\ jÓTTø£ÿ $düèÔ ‹ì >∑T]+∫ dü+øÏ|å +Ôü >± #Ó|Œæ HêqT.
yÓu’ eÑÛ eTT, ø±+‹e+‘·eTT, X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ edüTyÔ <˚ q’Ó qT n~ Hê ‘˚»düT‡˝Àì n+X¯yT˚ qì ‘Ó\TdüTø√. ns¡TH® ê! Ç+‘·ø+£ fÒ
$düÔè‘·+>± ‘Ó\TdüTø=ì Á|üjÓ÷»qy˚T$T? á dü+|üPs¡í »>∑‘·TÔqT H˚qT πøe\eTT ˇø£ n+X¯‘√H˚Ó <Ûä]+∫ j·TTHêïqT.
$uÛÑ÷‹ jÓ÷>∑eTT nH˚ 10 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
50
$X¯«s¡÷|ü dü+<äsÙ¡ q jÓ÷>∑eTT
11e n<Ûë´j·TeTT
$X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq jÓ÷>∑eTT
ns¡T®qT&ÉT $X¯«s¡÷bÕìï #·÷|æ+#·eTì n&É>∑&É+!
ns¡Tq® T&ÉT Ç˝≤ ÁbÕ]údTü HÔ êï&ÉT.
z ø£ècÕí! qqTï nqTÁ>∑Væ≤+|ü<ä\∫ n‹ s¡Vü≤düýÓTÆq Ä<Ûë´‹àø£ $wüj ·TeTT\qT Hê≈£î uÀ~Û+∫‹$. <ëìe\q
Hê yÓ÷Vü≤eTT ‘=\– b˛sTTq~. düø£\ ÁbÕDT\ ñ‘·Œ‹Ô, Á|üfi¯j·TeTT\ >∑T]+∫ $kÕÔs¡eTT>± $HêïqT, XÊX¯«‘·yÓTÆq ˙
eTVæ≤eT >∑T]+∫ Ä\øÏ+#êqT. ˙e⁄ #Ó|æŒq<ä+‘·j·TT dü‘·ý˚T. z |ü⁄s¡ Tc˛‘·Ôe÷! ˙ jÓTTø£ÿ ◊X¯«s¡´ dü+|üqïyÓTÆq ~e´
s¡÷|üeTTqT #·÷&Ü\ì H˚qT Äsê≥ |ü&ÉT#·THêïqT. ˙ ~e´ s¡÷|üeTTqT #· ÷&É≥+ Hê≈£î kÕ<ÛäéTì ˙ø£ì|æùdÔ,
XÊX¯«‘·yÓTÆq ˙ s¡÷bÕìï Hê≈£î #·÷|æ+#·TeTT.
$X¯«s¡÷|ü+ #·÷&É&ÜìøÏ ~e´ <äèwæº Á|ükÕ~+#·&É+!
n|ü⁄Œ&ÉT l uÛÑ>∑yêqT&ÉT
ns¡T®Hê! ndü+U≤´ø£eTT˝…’q, ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q, ô|≈£îÿ s¡ø£eTT˝…’q Äø£è‘·T\T >∑\ Hê n˝ÖøÏø£ s¡÷|üeTTqT
#·÷&ÉTeTT. Ä~‘·T´\qT, edüTe⁄\qT, s¡TÁ<äT\qT, n•«ì <˚e‘·\qT Hêj· T+<äT #·÷&ÉTeTT. n+‘˚>±ø£ eTTqTô|qï&ÉTqT
#·÷&Éì n|üPs¡«yÓTÆq, ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT˝…’q s¡÷|üeTT\qT #·÷&ÉTeTT. Hê <˚Vü≤eTT q+<äT ˇπø#√≥ dæú‘·yÓTÆj·TTqï düeTdüÔ
#·sê#·s¡ $X¯«eTTqT #·÷&ÉTeTT. ø±ì kÕ<Ûës¡D H˚Á‘ê\‘√ Hê s¡÷|üeTTqT ˙e⁄ #·÷&É˝eÒ ⁄. n+<äTø£ì ˙≈£î ~e´ <äèwæìº
Á|ükÕ~+#·T#·THêïqT. yê{Ï‘√ Hê áX¯«Øj·TyÓTÆq jÓ÷>∑X¯øÏÔì #·÷&ÉTeTT.
uÛÑ>∑e+‘·Tì $X¯«s¡÷|ü+ m˝≤ ñ+~?
n|ü&ÉT dü+»j·TT&ÉT <Ûäè‘·sêÅwüßºì‘√
sêC≤! lø£èwüßí&ÉT Ç˝≤ |ü*øÏq nq+‘·s¡+ áX¯«s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq ‘·q ~e´ s¡÷bÕìï ns¡T®qT&çøÏ #·÷|æ+#ê&ÉT.
Ä $X¯«s¡÷|ü+˝À eTTKeTT\T nq+‘·eTT, H˚Á‘·eTT\T ndü+U≤´ø£eTT\T, n+<ä* <äèX¯éTT\T n<äT“¤‘·eTT˝…’q$. Ä
s¡÷|üeTT nH˚ø£ ~e´ ÄuÛÑs¡DeTT\‘√ XÀ_ÛdüTÔqï~. neTVü‰ eT÷]Ô nH˚ø£ ~e´ Äj·TT<ÛäeTT\T #˚|ü{Ïºj·TTHêï&ÉT.
~eýÓTÆq e÷\\T, eÁdüÔeTT\T <Ûä]+∫ j·TTHêï&ÉT. Ä ~e´ X¯Øs¡eTT qT+&ç ~e´#·+<äq |ü]eTfi¯eTT\T nìï yÓ’|ü⁄˝≤
>∑Tu≤[+#·T#·T+&ÓqT. Ä s¡÷|üeTT ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT, Äq+<äeTT, düs¡«‘√eTTKeTT, Äø±X¯eTTq y˚\ø=\~ dü÷s¡T´\T
ˇπøkÕ] ñ<äsTT+∫q#√ e#·TÃø±+‹ m˝≤ ñ+≥T+<√ Ä eTVü‰‘·Tàì jÓTTø£ÿ Á|üø±X¯+ n˝≤ yÓ\Te&ÉT‘·Tqï~.
Ä düeTj·TeTTq ns¡Tq® T&ÉT Ä <˚yê~ <˚e⁄ì X¯Øs¡eT+<äT ndü+U≤´ø£eTT˝…q’ y˚sπ «s¡T>± ñ+&˚ $$<Ûä ÁãVü‰à+&ÉeTT\qT
ˇπø#√≥ øπ +ÁBø£è‘·yTÓ j
Æ T· Tqï≥T¢ #·÷∫ ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· &Ó’ |ü⁄\øÏ+∫ b˛jÓTqT. Ä $X¯« s¡÷|üeTTq≈£î uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\∆ä ‘√ •s¡dTü ‡e+∫
qeTdüÿ]+∫, #˚‘·T\T CÀ&ç+∫ ns¡T®qT&ÉT Ç≥T¢ |ü*¬øqT.
51
52
$X¯«s¡÷|üeTTqT e]í+#·T#·Tqï ns¡T®qT&ÉT.
z <˚yê~<˚yê! ˙ jÓTTø£ÿ <˚Vü≤eTTq+<äT düø£\ <˚e‘·\qT, HêHê$<Ûä ÁbÕDÏø√{Ïì, ø£eT˝≤düqT&Ó’q ÁãVü≤àqT,
X¯+ø£sT¡ ì, düeTdüÔ ãTTwüß\qT, ~e´ düsêŒ\qT #·÷düTHÔ êïqT. nH˚ø£ u≤VüQe⁄\T, ñ<äse¡ TT\T, eTTU≤\T, H˚Á‘ê\T >∑\ ˙
nq+‘· s¡÷|üeTT düs«¡ ‘√eTTKeTT>∑ XÀ_ÛdTü qÔ ï~. ˙≈£î Ä~ mø£ÿ&√, n+‘·yTÓ ø£ÿ&√ Hê≈£î ø£ì|æ+#·&+É ˝Ò<Tä . øÏØ≥eTTqT,
>∑<äqT, #·Áø£eTTqT <Ûä]+∫ ‘˚CÀe+‘·+>± Á|üø±•düTÔHêïe⁄. Á|ü»«]\T¢‘·Tqï CÀ´‹s¡àj·TT&Ó’q dü÷s¡´ ‘˚»eTT e+{Ï
ø±+‹‘√ nÁ|üy˚Tj·T+>± XÀ_ÛdüTÔqï ìqTï <ä]ÙdüTÔHêïqT. ˙e⁄ nø£ås¡yÓTÆq |üs¡ÁãVü≤àe⁄ ø£qTø£ ‘Ó*dæø=q<ä–qyê&Ée⁄. á
$XÊ«ìøÏ eT÷\ø±s¡D+ eT]j·TT XÊX¯«‘· <Ûsä à¡ s¡ø≈å£ î£ &Ée⁄, HêX¯sV¡ æ≤‘·T&Ée⁄, düHê‘·q |ü⁄s¡Twüß&Ée⁄ ˙e⁄ nì Hê $XÊ«düeTT.
˙≈£î Ä~, eT<Û´ä , n+‘ê\T ˝Òe⁄. ˙ |üsêÁø£e÷ìøÏ n+‘·+ ˝Ò<Tä . ˙ u≤VüQe⁄\T nq+‘·eTT\T, dü÷s¡´#·+Á<äT\T
˙ H˚Á‘·eTT\T, Á|ü»«*düTqÔ ï n–ï ˙ eTTK+. ˙ ‘˚»düT‡‘√ á Á|ü|+ü #êqï+‘ê ‘·|+æ |ü#d˚ Tü qÔ ï ìqTï H˚qT <ä]ÙdüTHÔ êïqT.
z eTVü‰‘êà! ~$ qT+&ç uÛÑ÷$T es¡≈£î >∑\ n+‘·]ø£åeTT n+‘·≥qT nìï ~≈£îÿ\˝À qTy˚« Á|üø±•düTÔHêïe⁄.
n<äT“¤‘·yÓTÆq ˙ uÛÑj·T+ø£s¡ s¡÷|üeTTqT #·÷∫ eTT˝À¢ø±\T >∑&É>∑&É ˝≤&ÉT#·Tqï$. <˚e‘·\T n+<äs¡÷ ˙˝À
Á|üy˚•düTÔHêïs¡T. ø=+<äs¡T uÛÑj·T+‘√ qeTdüÿ]dü÷Ô ˙ HêeT >∑TDeTT\qT ø°]Ô+#·T#·THêïs¡T. eTVü≤s¡T¸\TqT, dæ<äT∆\TqT
dü«dæÔ e#·qeTT\‘√, k˛ÔÁ‘·eTT\‘√ ìqTï ÁbÕ]údüTÔHêïs¡T. s¡TÁ<äT\T, Ä~‘·T´\T, edüTe⁄\T, kÕ<ÛäTe⁄\T, $X¯«<˚e‘·\T,
nX¯«˙<˚e‘·\T, |æ‘è· <˚e‘·\T, >∑+<Ûsä «¡ , j·Tø£,å ndüTs¡, dæ<∆ä düeT÷Vü‰\T n+<äs÷¡ ÄX¯Ãs¡´+‘√ ìH˚ï <ä]Ù+#·T#·THêïs¡T.
eTVü‰u≤Vü≤√! ndü+U≤´ø£eTT˝…’q eTTU≤\qT, H˚Á‘ê\qT, #˚‘·T\qT, }s¡ Te⁄\qT, bÕ<äeTT\qT, ñ<äs¡eTT\qT,
ø√s¡\qT ø£*–j·TTqï $TøÏÿ* uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ˙ s¡÷|üeTTqT #·÷∫ n+<äs¡TqT #·*+∫ b˛‘·THêïs¡T. H˚qT ≈£L&Ü
uÛj
Ñ T· +‘√ eDÏøÏ b˛e⁄#·THêïqT. ˙e⁄ Äø±XÊìï ‘ê≈£î#·THêïe⁄. nH˚ø£ s¡+>∑T\‘√ XÀ_ÛdTü HÔ êïe⁄. ø±+‘·T\qT $s¡õeTTà#·Tqï
$XÊ\ H˚Á‘·eTT\‘√, $dü]Ô +∫q eTTKeTT\‘√ n<äT“¤‘e· TT>± ø£ì|ædTü HÔ êïe⁄.
53
ìqTï #·÷∫ uÛj Ñ T· |ü&ç b˛‘·THêïqT. <Ûs’Ó ê´ìï ø√˝ÀŒ‘·THêïqT, XÊ+‹ ˝Ò≈î£ +&Ü ñHêïqT. uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ø√s¡\‘√,
Á|üfi¯j·T ø±˝≤–ï e˝… Á|ü»«*+#·T#·Tqï eTTU≤\qT #·÷∫ ~Á>±“¤+‹#Ó+<ä T‘·Tqï Hê≈£î ~≈£îÿ‘√#·≈£îqï~. z <˚e<˚yê!
Hê≈£î Á|üdüqTï&Ée⁄ ø£eTTà!
<Ûäè‘·sêÁwüº |ü⁄Á‘·T\T, Ç‘·s¡ sêE\T, Hê |üø£åeTT˝Àì Á|üeTTK Ms¡ T\T, ;Ûwüà |æ‘êeTVüQ&ÉT, Á<√DT&ÉT, ø£s¡Tí&ÉT
yÓTT<ä\>∑T yês¡+<äs÷¡ uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT˝…q’ ø√s¡\‘√ >∑÷&çq ˙ eTTKeTT\ j·T+<äT n‹y˚>e∑ TT>± Á|üy•˚ düTHÔ êïs¡T. ø=+<ä]
‘·\\T ˙ |üfi¯¢ dü+<äT\˝À ∫øÏÿ Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï$. qB»˝≤\T HêHê $<Ûë\T>± Á|üeVæ≤+∫ düeTTÁ<ëìøÏ n_ÛeTTK+>±
|üjT· ì+∫ kÕ>∑s+¡ ˝À m˝≤ Á|üy•˚ düTHÔ êïjÓ÷ n˝≤π> e÷qe˝Àø£+˝Àì Ms¡T\+<äs÷¡ ˙˝ÀìøÏ Á|üy•˚ düTHÔ êïs¡T. $T&É‘\· T
yÓ÷Vü≤ eX¯eTTq eT+&ÉT#·Tqï n–ïyÓ|’ ⁄ü n‹ y˚>e∑ TT‘√ düMT|æ+∫ q•+∫b˛sTTq≥T¢ á Ms¡T\+<äsT¡ qT ‘·eT HêX¯qeTTq¬ø’
n‹ y˚>∑eTT>± |ü]¬>‹Ô ˙ eTTKeTT˝˝À Á|üy˚•+∫ q•+∫ b˛‘·THêïs¡T.
$wüßí<˚yê! eT+&ÉT#·Tqï ˙ eTTKeTT\˝À Á|üy˚•düTÔqï düeTdüÔ ˝Àø£eTT˝qT #·|üŒ]+#·T#·÷ ÄkÕ«~düTÔHêïe⁄.
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ˙ ‘˚»düT‡ á Á|ü|+ü #êqï+‘·{˙Ï ‘·|+æ |ü#d˚ Tü qÔ ï~. |üse¡ ÷‘êà! ˙≈£î Hê nH˚ø£ qeTkÕÿs¡eTT\T, Hê≈£î
Á|üdüqTï&Ée⁄ ø£eTTà. uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|ü+ ø£*–q qTyÓ«es¡T? <äj·T‘√ Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT. Ä~ <˚e⁄&ÉyÓ’q ìqTï
‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£î+≥THêïqT. m+<äTø£+fÒ ˙ jÓTTø£ÿ Á|üeè‹Ô Hê≈£î n+‘·T|ü≥º&É+˝Ò<äT.
n|ü&ÉT l uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #ÓãT‘·THêï&ÉT
ns¡TH® ê! H˚qT ˝Àø±\qìï+{Ïì ‘·T<äeTT{Ï+º #·T≥¬ø’ $»è+_Û+∫q ø±\T&çì. ø£qTø£ ˙e⁄ j·TT<äe∆ TT #˚jT· ≈£îqïq÷
Á|ü‹|üøeå£ TT˝À ñqï á Ms¡T˝…e«s¡÷ $T>∑\s¡T. n+<äTe\q ˙e⁄ ˝…eTTà, X¯Á‘·Te⁄\qT »sTT+∫ ø°]ìÔ bı+<äTeTT. düs«¡
dü+|ü<ä\‘√ ‘·T\‘·÷>∑T‘·Tqï sê»éTTqT nqTuÛÑ$+#·T. Hê #˚‹˝À Ms¡+<äs¡÷ eTTqTù| #·+|üã&ç].
54
qTe⁄« πøe\+ ì$T‘·Ô e÷Á‘·T&Ée⁄ ø£eTTà. Ç|üŒ{Ïπø Hê#˚ #·+|üã&çq ;Ûwüà, Á<√D, »j·TÁ<ä<∏ä, ø£sêí~ j·TT<ä∆
Ms¡T\+<ä]ì ˙e⁄ dü+Vü≤]+|ü⁄eTT, uÛÑj·T|ü&É≈£îeTT. s¡D s¡+>∑eTTq X¯Á‘·Te⁄\qT ˙e⁄ ‘·|üŒø£ »sTT+|ü>∑\e⁄ ø£qTø£
j·TT<äe∆ TT #˚jT· TeTT.
lø£èwüßíì e÷≥\T $qï dü+»j·TT&ÉT Ç˝≤ |ü*¬øqT
sêC≤! lø£èwüí|üs¡e÷‘·à jÓTTø£ÿ á e÷≥\qT $ì ns¡T®qT&ÉT eDT≈£î#·T #˚‘·T\T CÀ&ç+∫ qeTdüÿ]+∫ $TøÏÿ*
uÛÑj·T+‘√ >∑<äZ<ä¡ dü«s¡eTT‘√ ‘·&Éã&ÉT#·T Ç˝≤ |ü*¬øqT
z Vü≤èw”πøXÊ! ˙ yÓ’uÛÑyêìï #·÷∫ ˝Àø£eTT eTT]dæ b˛‘·Tqï~. nqTsê>∑+‘√ bı+–b˛e⁄#·Tqï~. uÛÑj·TÁ>∑düTÔ˝…’q
sêø£ådüT\T q\T ~≈£îÿ\≈£îqT bÕ]b˛e⁄#·THêïs¡T. dæ<ä∆ |ü⁄s¡Twüß\T qeTdüÿ]düTÔHêïs¡T. ˙e⁄ düs¡« ÁX‚wüß˜&Ée⁄. ÁãVü≤à<˚e⁄ì
ø£+fÒ eTT+<äT qTy˚« Ä~ø£seÔ¡ ⁄, nø£så ¡ dü«s¡÷|ü⁄&Ée⁄. me¬sH’ ê ˙≈£î qeTdüÿ]+#·≈î£ +&Ü m˝≤ ñ+&É>\∑ s¡T? nq+‘·s÷¡ bÕ!
˙e⁄ Ä~ <˚e⁄&Ée⁄, |ü⁄sêD |ü⁄s¡Twüß&Ée⁄, á $X¯«eTTq≈£î |üs¡e÷ÁX¯j·TT&Ée⁄, düs¡«E„&Ée⁄, |üs¡+<ÛëeTT&Ée⁄. á düeTdüÔ
»>∑‘·TÔ ˙ ‘√H˚ ì+&çe⁄+~, ˙y˚ yêj·TT <˚e⁄&Ée⁄, j·TeTT&Ée⁄, n–ï$, es¡TDT&Ée⁄, #·+Á<äT&Ée⁄, ÁãVü≤à <˚e⁄&Ée⁄,
ÁãVü≤à≈£î ≈£L&Ü »q≈£î&Ée⁄, ˙≈£î y˚\ ø=\~ qeTkÕÿs¡eTT\T eT∞fl eT∞fl qeTkÕÿs¡eTT\T.
nq+‘·yÓTÆq kÕeTs¡ú´+ >∑\yê&Ü! ˙≈£î eTT+<äT qT+&ç yÓqTø£ qT+&ç qeTkÕÿs¡eTT\T, nìï yÓ’|ü⁄\ qT+&ç ˙≈£î
qeTkÕÿs¡eTT\T, ˙e⁄ »>∑‘T· Ô n+‘·≥qT yê´|æ+∫j·TTqïyê&Ée⁄. nìï s¡÷|üeTT\T ˙y˚. ˙ eTVæ≤eT ‘Ó*j·Tø£ #·qTe⁄‘√
ìqTï H˚qT $TÁ‘·e÷! ø£ècÕí! j·÷<äyê! düU≤! n+≥÷ |üPs¡«+ |æ*#˚yê&çì ÄVü‰s¡ $Vü‰sê˝˝À, Ädüq, X¯j·THê\˝À
|ü]Vü‰kÕìøÏ n|üV‰ü dü´+ #˚dæ j·TT+&Ée#·TÃ. n+<äT≈£î qqTï ø£$å T+#·TeTì y˚&TÉ ø=+≥THêïqT. á #·sê#·s¡ Á|ü|+ü #êìøÏ
˙y˚ ‘·+Á&ç$, |üPE´&ç$, >∑Ts¡Te⁄$, <˚e⁄&Ée⁄. eTT˝À¢ø£eTT\˝À ˙≈£î kÕ{Ï nsTTq yê¬se«s¡Tq÷ ˝Òs¡T. Çø£ ˙ø£+f…
n~Û≈î£ &Ó≥T¢+&ÉTqT? n+<äT#˚‘· Hê X¯Øs¡eTTqT ˙ bÕ<äeTT\e<ä› n]Œ+#·T#·÷ ìqTï ÁbÕ]údüTHÔ êïqT. ≈£îe÷s¡T&çì ‘·+Á&ç,
$TÁ‘·T&çì $TÁ‘·T&ÉT, uÛ≤s¡´qT uÛÑs¡Ô ø£å$T+#·Tq≥T¢ Hê n|üsê<Ûäe TT\qT ˙e⁄ ø£å$T+|ü⁄eTT.
>∑‘·+˝À mqï&É÷ #·÷&Éì ˙ $X¯«s¡÷bÕìï #·÷∫ |üs¡e•+∫ b˛e⁄#·THêïqT. ø±ì uÛÑj·T+‘√ Hê eTqdüT‡
#·*+∫b˛sTT+~. <˚e<˚yê! yÓqTø£{Ï ˙ kÕ<Ûës¡D s¡÷|ü+‘√H˚ Hê≈£î <äsÙ¡ q$T∫Ã qqTï nqTÁ>∑V≤æ +#·T. >∑<,ä øÏØ{≤\‘√,
#·Áø£<Ûë]>± XÀ_Û+#˚ s¡÷|ü+‘√H˚ ìqTï #·÷&Ü\qT ≈£î+≥THêïqT. düVü≤ Ádüu≤Vü≤√! ˙ #·‘·Ts¡T“¤» s¡÷|ü+‘√H˚ qqTï
nqTÁ>∑V≤æ +#·T.
n|ü⁄Œ&ÉT lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT
ns¡T®Hê! Hê $X¯«s¡÷|üeTT ‘˚CÀeTj·TeTT nq+‘·yÓTÆq~. ˙ô|’ >∑\ nqTÁ>∑Vü≤eTT e\q Hê jÓ÷>∑ X¯øÏÔ
Á|üu≤Û eeTT‘√ ˙≈£î Hê $sê{Ÿ s¡÷|üeTTqT #·÷|æ+∫‹ì. Bìì ˙e⁄ ‘·|Œü Ç+‘·≈î£ eTT+<äT eT] jÓTe«s¡TqT #·÷∫j·TT+&É˝<Ò Tä .
e÷qe ˝Àø£+˝À y˚<ë\qT, j·T»„ $<ä´\qT n<Ûä´j·Tq+ #˚dæq yês¡T>±ì, <ëHê\T Ä#·]+∫q yês¡T >±ì, ‘·|üdüT‡
‘·~‘·s¡ |ü⁄D´ø£s¡à\ #˚‘· ø±ì á $X¯« s¡÷bÕìï <ä]Ù+#·˝Òs¡T. á $<Û äyÓTÆq uÛÑj·T+ø£s¡ s¡÷|üeTTqT #·÷∫ ˙e⁄
uÛÑj·T|ü&Éqedüs¡+ ˝Ò<äT. yÓ÷Vü≤eTTq≈£î >∑T] ø±e<äT›. ìs¡“¤j·TeTT>± Á|üdüqï+>± ñ+&ÉT. Ç~>√ qTe⁄« ø√]q≥T¢ Hê
|üPs¡« s¡÷bÕìï <ä]Ù+#·T.
55
dü+»j·TT&ÉT Ç˝≤ |ü*¬øqT

yêdüT <˚e⁄&ÉT á $<Ûeä TT>± |ü*øÏ ns¡Tq® T&çøÏ ‘·q |üPs¡« s¡÷bÕìï <ä]Ù+|ü#X˚ Ê&ÉT. eTVü‰‘·Tà&Óq’ lø£èwüß&í TÉ ‘·q
kÂeT´ s¡÷|üeTTqT #·÷|æ uÛjÑ T· |ü&TÉ #·Tqï ns¡Tq® Tq≈£î <Ûs’Ó ´¡ eTT #Óô|ŒqT.n|ü&ÉT ns¡Tq® T&ÉT »Hês¡H› ê! e÷qes¡÷|ü+˝À
ñqï kÂeTýÓTÆq ˙ s¡÷bÕìï #·÷∫ Ç|ü&ÉT H˚qT XÊ+‹ì bı+<ëqT, dæú$T‘· |ü&Ü¶qT. Hê eTqdüT‡ Á|üdüqï+>± ñ+~.
l uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #Óô|ŒqT.
düT\uÛÑ kÕ<Ûä´+ >±ì Hê ~e´ s¡÷bÕìï qTe⁄« <ä]Ù+#êe⁄. á <äs¡Ùq+ ø√dü+ <˚e‘·\T ≈£L&Ü ì‘·éTT
|ü]‘·|ædü÷Ô ñ+{≤s¡T. ˙e⁄ >±+∫q Hê #·‘·Ts¡T“¤» s¡÷|üeTTqT <ä]Ù+#·T≥ y˚<äeTT\#˚‘· >±ì, ‘·|üdüT‡ #˚‘· >±ì,
<ëqeTT\#˚‘· >±ì, j·T»„eTT#˚‘· >±ì, kÕ<Û´ä |ü&<É Tä . $X¯« s¡÷|ü⁄&ÉHq’Ó qqTï j·T<∏ë‘·<+ä∏ >± ‘Ó\TdüTø√yê\Hêï, <ä]Ù+#ê\Hêï
˝Ò<ë Hê˝À Á|üy˚•+#ê\Hêï nqq´ uÛÑøÏÔ e\qH˚ qqTï bı+<ä>∑\s¡T.
$X¯«s¡÷|ü dü+<äs¡Ùq jÓ÷>∑eTT nH˚ 11 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
56
uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT
12 e n<Ûë´j·TeTT
ìsêø±sêìï <Ûë´ì+#ê˝≤? $Á>∑Vü‰\qT |üPõ+#ê˝≤?
ns¡Tq® T&ÉT n&ÉT>∑T‘·THêï&ÉT
l ø£ècÕí! ìs¡+‘·s¡eTT ˙j·T+<˚ eTqdüT‡ ñ+∫ ø=+<äs¡T uÛÑ≈£îÔ\T dü>∑TD ($Á>∑Vü≤) s¡÷|ü |üs¡y˚TX¯«s¡T&çyÓ’q ìH˚ï
ñbÕdædü÷Ô ñ+{≤s¡T. eT] ø=+<äs¡T HêX¯s¡Væ≤‘·eTT, ne´ø£ÔeTT (ø£ì|æ+#·ì) nsTTq |üs¡ ÁãVü≤àeTTqT <Ûë´ìdü÷Ô ñ
+{≤s¡T. á Ç<ä›]˝À ñ‘·ÔeT jÓ÷– mes¡T?
n+<äT≈£î l uÛÑ>∑yêqT&ÉT
ns¡TH® ê! eTqdüT‡qT Hê j·T+<˚ ì*|æ, ìs¡+‘·se¡ TT <Óe’ ∫+‘·Hê |üsT¡ ˝…,’ $TøÏÿ* ÁX¯<‘∆ä √ $Á>∑V≤ü s¡÷|ü+˝À qqTï
|üPõ+#˚yês¡T ñ‘·eÔ T jÓ÷>∑T\ì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT. ø±ì Ç+Á~j·TeTT\qT eX¯|sü #¡ T· ø=ìqyês¡T, düø\£ uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£îqT
Væ≤‘·eTTH˚ ø√s¡Tyês¡T, düs¡«ÁbÕDT\qT düeT uÛ≤eeTT‘√ #·÷ùdyê]ì jÓ÷>∑T\T n+{≤s¡T. eTH√ãT<äT∆\≈£î nr‘·T&ÉqT,
düs¡«+ yê´|æ+∫q yê&ÉqT, ì‘·T´&ÉqT, ìX¯Ã\T&ÉqT, ìsêø±s¡T&ÉqT, HêX¯ s¡Væ≤‘·T&ÉqT ◊q Hê ø=s¡≈£î ìs¡+‘·s¡eTT
<Ûë´qeTT #˚j·TTyês¡T ≈£L&Ü qH˚ï bı+<äT<äTs¡T.
ne´ø£eÔ TT (ø£ì|æ+#·ì s¡÷|üeTT)qT ñbÕdæ+#ê\H˚ ÄdüøÔÏ >∑\ yê]øÏ ø£w+ºü m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. <˚V‰ü _Ûe÷q+
ø£\yê]øÏ ne´ø£Ô |üs¡ÁãVü≤à ÁbÕ|æÔ ø£wüºkÕ<Ûäý˚T. eT‘Y |üsêj·TDT˝…’q uÛÑ≈£îÔ\T ø£s¡à\ìï+{Ïì Hê j·T+<˚ n]Œ+∫, qH˚ï
|üs¡eT >∑eT´+>± uÛ≤$+∫, nqq´ uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT‘√ mes¡T |üPõ+#·T#·T+<äTs√ yê]ì H˚qT oÁ|òüTeTT>∑H˚ eTè‘·T´ s¡÷|ü
dü+kÕs¡kÕ>∑se¡ TT qT+&ç ñ<ä]∆ +#Ó<qä T.
Hê j·T+<˚ eTqdüT‡qT ì\T|ü⁄eTT. Hê j·T+<˚ ãT~∆ì \>∑ïeTT#˚j·TTeTT. n|ü&ÉT ˙e⁄ Hê ˝ÀH˚ ñ+{≤e⁄.
Ç+<äT˝À @ e÷Á‘·eTT dü+<˚Vü≤eTT˝Ò<äT. 57
eTqdüT‡qT Hê j·T+<äT dæsú e¡ TT>± ñ+#˚ kÕeTs¡´ú eTT ˝Òøb£ ˛‘˚ nuÛ≤´dü jÓ÷>∑+‘√ qqTï bı+<˚+<äT≈£î Á|üjT· ‹ï+#·T.
nuÛ≤´düeTT˝À ≈£L&Ü ndü≈£îÔ&ÉyÓ’‘˚ Hê ø=s¡≈£î |üqT\T #˚dü÷Ô ñ+≥÷ Hê ì$T‘·Ô+ ø£s¡à\qT Ä#·]+#·T≥ <ë«sê ≈£L&Ü
qH˚ï bı+<Ó<äe⁄. n~ ≈£L&Ü #˚j·T˝Òø£ b˛‘˚ Hê jÓ÷>∑eTTqT ÄÁX¯sTT+∫, eTqdüT‡qT ìj·T+Á‹+#·T ø=ì, düø£\ ø£s¡à
|ò\ü eTT\qT ‘·´õ+|ü⁄eTT. nuÛ≤´düeTT ø£+f… C≤„qeTT ÁX‚jT· düÿs¡eTT, C≤„qeTT ø£+f… <Ûë´qeTT $•wüeº TT. <Ûë´qeTT ø£+f…
ø£s¡à |òü\ ‘ê´>∑eTT ÁX‚wü˜eTT. ‘ê´>∑eTT e\q |üs¡eT XÊ+‹ \_Û+#·TqT.
m˝≤+{Ï uÛÑ≈£îÔ&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T&çøÏ Çwüßº&ÉT?
@ ÁbÕDÏjT· +<äTqT <˚«wüu≤Û eeTT ˝Òìyê&ÉT, yÓTÁÆ ‹ (ùdïVü≤eTT), <äjT· ø£\yê&ÉT, eTeTø±s¡eTT, nVü≤+ø±s¡eTT\T
˝Òìyê&ÉT, düTK <äT:U≤\˝À düeTuÛ≤e+‘√ ñ+&˚yê&ÉT, zs¡TŒ ø£\yê&ÉT, ì‘·´ dü+‘√wæ, jÓ÷>∑ j·TT≈£îÔ&ÉT, eTH√ìÁ>∑Vü≤+
ø£\yê&ÉT, <äè&ÛÉyÓTÆq ìs¡íj·TeTT ø£\yê&ÉT, Hê j·T+<˚ eTqdüT‡qT, ãT~∆ì ns¡ŒD#˚dæq Hê uÛÑ≈£îÔ&ÉT Hê≈£î Á|æj·TT&ÉT.
˝Àø£eTTq me]øÏì øå√uÛÑ ø£*–+|üìyê&ÉTqT. me] e\qqT ‘êqT ñ‘˚Ôõ‘·T&ÉT ø±ìyê&ÉTqT, Vü≤s¡¸eTT, ás¡¸ ´,
uÛÑj·TeTT, ñ<˚«>∑eTT eTTqï>∑T $ø±s¡eTT\T ˝Òìyê&ÉTqT n{Ïº uÛÑ≈£î Ô&ÉT Hê≈£î Á|æj·TT&ÉT.
ø√]ø£ ˝Òìyê&ÉT, |ü]X¯ó<äT∆&ÉT, <ä≈£åî&ÉT, |üø£åbÕ‘· s¡Væ≤‘·T&ÉT , m{Ïº <äT:KeTT\≈£îqT #·*+|üìyê&ÉTqT, düeTdüÔ
ø£s¡à\qT |ü]‘·´õ+∫q yê&ÉT n>∑T uÛÑ≈£îÔ&ÉT Hê≈£î Á|æj·TT&ÉT. <˚ì øÏ dü+‘√wæ+#·ì, <˚ìì <˚«wæ+#·ì, <˚ìøÏ <äT:œ+#·ì,
@B Ä•+#·ì, eT+∫, #Ó&ÉT\qT ‘·´õ+∫qyê&ÉT Hê≈£î Á|æj·TT&ÉT. X¯Á‘·T e⁄\T`$TÁ‘·T\T, e÷qeTT`nee÷qeTT,
o‘·\eTT`ñwüeí TT, düTKeTT`<äT:KeTT, ì+<ä`düT‹Ô yÓTT<ä\>∑T <ä«+<ä«eTT\qT düe÷qeTT>± d”«ø£]+#·Tyê&ÉT eT]j·TT
ÄdüøÏÔs¡Væ≤‘·T&ÉT, eTqq o\T&ÉT, \_Û+∫q <ëì‘√ ‘·è|æÔ #Ó+<˚yê&ÉT, dæús¡ ìyêdüeTT\ j·T+<äT ÄdüøÏÔ ˝Òìyê&ÉT, ìX¯Ã\
Vü≤è<äj·TT&ÉT Hê≈£î Çwüßº&ÉT. ô|’q ù|s=ÿqã&çq ñ‘·ÔeT >∑TDeTT\qT ø£*–j·TT+&ç, me¬s’‘˚ ìcÕÿeTuÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ <Ûäs¡à
s¡÷|üyÓTÆq neTè‘·eTTqT ùd$kÕÔs√ yêfi¯ófl Hê≈£î n‘·´+‘· Á|”‹ bÕÁ‘· T\T.
uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT nH˚ 12 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
58
πøåÁ‘· πøåÁ‘·»„ $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT
13e n<Ûë´j·TeTT
πøåÁ‘· ` πøåÁ‘·»„ $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT
C≤„qeTT n+fÒ @$T{Ï?
uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT ns¡Tq® Tì‘√
øö+‘˚j÷· ! á X¯Øs¡eTT øπ Áå ‘·eTT, <ëì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø=H˚yê&ÉT øπ åÁ‘·E&„ TÉ nì C≤„qT\T #ÓãT‘·T+{≤s¡T. nìï
X¯Øs¡eTT\ j·T+<äTqï πøåÁ‘·E„&ÉqT nq>± Jyê‘·àqT H˚H˚. C≤„qeTT n+fÒ πøåÁ‘·, πøåÁ‘·E„\≈£î (X¯Øs¡eTT, Ä‘·à\≈£î)
dü+ã+~Û+∫q C≤„qeTT nì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT.
@~ πøåÁ‘·yÓ÷, n~ m≥T¢+&ÉTH√, <ëì $ø±s¡eTT\T @y√, Ä $ø±s¡eTT\T <˚ìqT+&ç @s¡Œ&çqy√, n˝≤π>

øπ Áå ‘·E&„ TÉ nq>± mes√, n‘·ì Á|üu≤Û ey˚T$T{À nìï dü+øÏ|å eÔü TT>± ‘Ó*ô|<äqT $qT. á $wüj÷· ìï >∑T]+∫ ãTTwüß˝…\s¢ T¡ qT
nH˚ø£ $<Ûeä TT\T>± $e]+#ês¡T. y˚<ë\T $$<Ûä Ø‘·T˝À¢ #ÓbÕŒsTT. ùV≤‘·Tã<ä+∆ >±, XÊÁk˛Ô ø£+Ô >± ÁãVü≤àdü÷Á‘ê\T ãVüQ$<Ûë\
ìX¯ÃsTT+#êsTT.
|ü+#· eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\T, nVü≤+ø±s¡eTT, ãT~∆, eT÷\ Á|üø£è‹, |ü~ Ç+Á~j·TeTT\T, eTqdüT‡, ◊<äT Ç+Á~j·T
$wüj·TeTT\T (X¯ã›, düŒs¡Ù, s¡÷|ü, s¡dü , >∑+<ÛäeTT\T) ø√]ø£, <˚«wüeTT, düTKeTT, <äT:KeTT, <˚Vü≤eTT, #Ó’‘·qéTT, <Ûäè‹
nqT $ø±s¡eTT\‘√ ≈£L&çq düeTdüÔeTT πøåÁ‘·eTì (X¯Øs¡eTì) dü+øÏå| Ôü+>± #Ó|üŒã&ç+~. n_Ûe÷qeTT, &Ü+_ø£eTT
˝Ò≈î£ +&ÉT≥, nVæ≤+dü, ø£$å T+#·T>∑TDeTT, eTqdüT‡, yê≈£îÿ q+<äT düsfi¡ ‘¯ «· eTT, ÁX¯<ë∆ uÛ≈Ñ î£ \Ô ‘√ >∑Ts¡T»qT\qT ùd$+#·T≥,
X¯óÁuÛÑ‘·, n+‘·:ø£s¡D dæús¡‘·«eTT, Ä‘·àìÁ>∑Vü≤eTT, Ç+Á~j·T $wü j·TeTT\ j·T+<äT yÓ’sê>∑éTT, nVü≤+ø±s¡ sêVæ≤‘·éTT,
59
»qà, eTè‘·T´, eTTdü*‘·qeTT, yê´<ÛäT\ j·T+<äT <äT:K <√wüeTT\qT |ü<˚ |ü<˚ <ä]Ù+#·T≥, uÛ≤s¡´, |ü⁄Á‘·T\T, Ç\T¢
dü+|ü<ä\T eTTqï>∑T yêì j·T+<äT ÄdüøÏÔ ˝Òø£b˛e&É+, ÇwüºyÓTÆq~, Çwüº+ ˝Òì~ ÁbÕ|æÔ+∫Hê düeT∫‘·Ô+‘√ yÓT\>∑&É+.
Ç‘·s¡ Ä˝À#·q\T ˝Òì uÛÑøÏÔ, @ø±+‘· Á|ü<˚X¯eTTq JeqeTT, Á|ü»\ jÓT&É\ ÄdüøÏÔ ˝Òø£ b˛e&É+, Ä<Ûë´‹àø£ C≤„qeTT
q+<äT ì‘·éTT dæús¡+>± ñ+&É≥+, ‘·‘·Ô «C≤„Hês¡ú <äs¡ÙqeTT, BìH˚ C≤„qeTT n+{≤s¡T. BìøÏ $|üØ‘·yÓTÆq~ nC≤„qeTT.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT m˝≤ ñ+{≤&ÉT? mø£ÿ&É ñ+{≤&ÉT?
<˚ìì ‘Ó\TdüTø√e&É+ e\q yÓ÷ø£å+ \_ÛdüTÔ+<√ <ëì >∑T]+∫ #ÓãT‘êqT. n‘·&çì ‘Ó\TdüTø=qT≥ e\q
e÷qe⁄&ÉT |üs¡e÷q+<äeTTqT bı+<äTqT. n‘·&ÉT dü‘Y,ndü‘Y\≈£î nr‘·T&ÉT. Äj·Tq #˚‘·T\T, bÕ<ë\T, H˚Á‘·eTT\T,
#Óe⁄\T, •s¡düT‡\T eTTKeTT\T nìï#√≥¢ yê´|æ+∫ ñHêï&ÉT. n‘·&ÉT düs ¡«eTTqT Äe]+∫ j·TTHêï&ÉT. düπs«+Á~j·÷\
>∑T]+∫ ‘Ó*dæqyê&ÉT. ø±ì yêdüÔyêìøÏ Ç+Á~j·÷<äT\≈£î nr‘·yÓTÆqyê&É T, ÄdüøÏÔs¡Væ≤‘·T&ÉT, düeTdüÔ »>∑‘·TÔqT <Ûä]+∫
b˛wæ+#·Tyê&ÉT, ìs¡TDZ T&ÉT, >∑TD≤qTuÛeÑ eTT\qT nqTuÛ$Ñ +#·Tyê&ÉT. n‘·&TÉ ÁbÕDT\ yÓ\T|ü\ eT]j·TT ˝À|ü\ ñHêï&ÉT.
ø£<ä\&ÉT, ø±ì ø£<äT\T‘·÷ ≈£L&Ü ñ+{≤&ÉT. n‹dü÷ø£åà s¡÷|ü⁄&ÉT, ø£ qTø£ ‘Ó*dæø=qX¯ø£´+ ø±<äT. n‹<ä÷s¡eTT eT]j·TT
n‹ düMT|üeTTq ≈£L&Ü ñ+{≤&ÉT. |üse¡ ÷‘·à Äø±X¯eTTe˝… $uÛõÑ +#·T≥≈£î M\T˝Òì ˇπø s¡÷|üeTT˝À ñHêï&ÉT. n‘·&TÉ
düèwæºø£s¡ÔjÓÆTq ÁãVü≤à>±, b˛wü≈£î&Ó’q $wüßíe⁄>±, \j·Tø±s¡≈£î&Ó ’q s¡TÁ<äTì>± ñ+{≤&ÉT.
yÓ\T>∑T\≈£î yÓ\T>∑T, n+<Ûäø±sêìøÏ nr‘·eTT, C≤„q dü«s¡÷|ü⁄&ÉT C≤„q >∑eTéTT, düs¡« ÁbÕDT\ Vü≤è<äj·T+˝À
dæús¡yÓTÆ ñ+{≤&ÉT. Ç+‘·es¡≈£î πøåÁ‘·eTT, C≤„qeTT, CÒ„j·TeTT\ >∑ T]+∫ dü+øÏå|üÔeTT>± $e]+∫‹ì. Bìì #·ø£ÿ>±
Á>∑Væ≤+∫q Hê uÛÑ≈£îÔ&ÉT qH˚ï bı+<äT‘ê&ÉT.
|ü⁄q' »qà\T m+<äT≈£î ø£\T>∑T‘·THêïsTT?
Á|üø£è‹, |ü⁄s¡Twüß&ÉT Ç<ä›s¡÷ Ä~ ˝Òìyês¡T. sê>∑<˚«cÕ~ $ø±s¡eTT\T, Á‹>∑TD≤‘·àø£eTT\T Á|üø£è‹ qT+&ç ñ
‘·ŒqïeTT˝…q’ $. ø±s¡éTT`ø±s¡DeTT\qT ñ‘·ŒqïeTT #˚jT· T≥˝À Á|üøè£ ‹j˚T ø±s¡DeTT. düTK <äT:KeTT\qT nqTuÛ$Ñ +#·T≥˝À
Jyê‘·àj˚T ùV≤‘·Te⁄. |ü⁄s¡Twüß&ÉT Á|üø£è‹˝À ñ+&ç, Á|üø£è‹ qT+&ç ñ‘·ŒqïeTT˝…’q >∑TD≤\qT nqTuÛÑ$düTÔHêï&ÉT. á
>∑TDeTT\ kÕ+>∑‘·éTT e\q Jyê‘·à≈£î ñ‘·ÔeT, ˙#· »qà\T ø£\T>∑T‘·T HêïsTT.
|ü⁄q' »qà ˝Ò≈£î+&Ü yÓ÷ø£å+ bı+<ä&É+ m˝≤?
á <˚Vü≤+˝À ñqï Ä‘·à yêdüÔeeTT>± |üs¡e÷‘˚à. n‘·&˚ ñ|üÁ<äwüº, uÛ Ñs¡Ô, uÛÀø±Ô, eTùV≤X¯«s¡T&ÉT nì
|æ\eã&ÉT#·THêï&ÉT. á $<Ûeä TT>± |ü⁄s¡Twüßì, Á|üøè£ ‹ dü«s¡÷|üeTTqT ‘Ó\TdüTø=qïyê&ÉT nìï $<Ûeä TT\>∑T ø£seÔ¡ ´ ø£sà¡ \qT
Ä#·]+#·T#·Tqï|üŒ{ÏøìÏ , |ü⁄qs¡q® àqT bı+<ä&TÉ . ø=+<äsT¡ Ä‘·àqT <Ûë´q jÓ÷>∑eTT <ë«sê ‘·eT Vü≤è<äjT· +˝À <ä]ÙkÕÔsT¡ .
eT]ø=+<äs¡T C≤„q jÓ÷>∑eTT <ë«sê, Ç+ø=+<äs¡T ø£s¡à jÓ÷>∑eTT <ë«sê Ä‘·àqT <ä]ÙkÕÔs¡T. á kÕ<ÛäHê e÷s¡ZeTT\
>∑T]+∫ ‘Ó*j·Tì ø=+<äs¡T Ç‘·s¡T\ qT+&ç $ì kÕ<Ûäq ø=qkÕ–düTÔ+{≤s¡ T. Ç˝≤+{Ï yês¡T ≈£L&Ü eTè‘·Té⁄ qT+&ç
ìdü‡+<˚V≤ü eTT>± ãj·T≥|ü&TÉ <äTs¡T.
60
z ns¡T®Hê! #·sê#·sê‘·àø£yÓTÆq ÁbÕDÏ @<Ó’‘˚ |ü⁄≥Tº#·Tqï<√ n~ πøå Á‘·, πøåÁ‘·E„\ ø£\sTTø£ e\¢H˚ |ü⁄&ÉT‘·Tqï<äì
‘Ó\TdüTø√! <˚V‰ü \T q•düTHÔ êï |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT HêX¯sV¡ ≤æ ‘·T&ÉT. Ä ~yê´‘·àqT me&ÉT #·÷kÕÔ&√ yê&˚ ì»yÓTqÆ #·÷|ü⁄>∑\yê&ÉT.
nìï ÁbÕDT\˝À düeT+>± ñ+&˚ |üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì <ä]Ù+#˚yê&ÉT ‘·qqT ‘êqT Væ≤+dæ+#·Tø√&ÉT. n+<äTe\q n‘·&TÉ
|üs¡eT >∑‹ì bı+<äTqT. düø£\ ø£s¡à\T Á|üø£è‹ <ë«sêH˚ »s¡T>∑T#·Tqï$. Ä‘·à ø£s¡Ô ø±<äT nì m]–qyê&ÉT yêdüÔeeTT>±
dü‘ê´ìï #·÷#˚yê&ÉT. y˚s¡T y˚s¡T>± ø£ì|ædüTÔqï ÁbÕDT\ìïj·TT ˇπø Ä‘·àj·T+<äT ñHêïsTT. nfÒ¢ n$ nìïj·TTqT Ä
|üs¡e÷‘·à qT+&çj˚T $düÔ]+#·T#·Tqï$. Ç˝≤ <ä]Ù+#˚ yê&ÉT ÁãVü≤ày˚T ne⁄‘·THêï&ÉT. Ä‘·à nHê~, HêX¯q+ ˝Òì~. m{Ïº
ø£sà¡ \≈£î ø£sÔ¡ ø±<äT. ø£qTø£ Ä‘·à≈£î ø£sà¡ \T n+≥Tø=qe⁄. düs«¡ Á‘· yê´|æ+∫j·TTqï Äø±X¯eTT Ä‘·à <äèwæ˝º À dü÷ø£àå eT>∑T≥
e\q yê{Ï >∑TD<√wüeTT\T Ä‘·à≈£î n+≥e⁄. n˝≤π> Ä‘·à nìï <˚Vü≤eTT\˝À ñqï|üŒ{ÏøÏ, >∑TD <√wüeTT\T <ëìøÏ
n+≥e⁄. ˇø£ÿ dü÷s¡T´&˚ á düeTdüÔ »>∑‘·TÔqT Á|üø±•+|ü#˚düTÔqï≥Tº ˇπø Ä‘·à nìïÁbÕDT\˝À ñ+&ç yê≥ìï+{Ïì
Á|üø±•+|ü #˚jT· T#·Tqï~.
á $<Ûeä TT>± øπ Áå ‘· ` øπ Áå ‘·E\„ jÓTTø£ÿ uÛ<Ò eä TTqT eT]j·TT Á|üø£è‹ qT+&ç $eTT≈£î\Ô >∑T≥≈£î ñbÕj·TeTT\qT C≤„q
H˚Á‘·eTT\ <ë«sê m]+–q eTVü‰‘·Tà\T |üse¡ T>∑‹ì bı+<äT<äTs¡T.
πøåÁ‘· ` πøåÁ‘·»„ $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nH˚ 13 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
61
>∑TDÁ‘j
· T· $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT
>∑TDÁ‘·j·T $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT
l uÛÑ>∑yêqT&ÉT ns¡T®qT&ç‘√ Ç˝≤ |ü*¬øqT
<˚ìì ‘Ó\TdüTø=ì eTTqT\+<äs¡÷ düs√«‘·ÔeTyÓTÆq dæú‹ì bı+~s√, @ C≤„qeTT nìï+{Ï˝ÀqT ñ‘·ÔeTyÓTÆq
C≤„qyÓ÷, <ëìì >∑T]+∫ eTs¡\ #Óô|Œ<äqT. á C≤„qeTTqT ÄÁX¯sTT+∫qyês¡T Hê kÕìï<ÛäéTTqT bı+<äT<äTs¡T. yês¡T
düèwæº ÁbÕs¡+uÛÑ+ nsTTq|ü&ÉT |ü⁄≥ºs¡T, eTs¡\ Á|üfi¯j·T ø±\eTTq eTè‹ #Ó+<äs¡T.
ÁbÕDT\ |ü⁄≥Tºø≈£ î£ ø±s¡D+ @$T{Ï?
ÁãVü≤à s¡÷|üyÓTÆq Hê eT÷\ Á|üø£è‹ düs¡« ÁbÕDT\≈£î »qà kÕúqeTT. Ä >∑s¡“¤eTTq+<äT H˚qT ;»eTTqT
ñ+#·T#·THêïqT. n~ düs¡«Je⁄\ »qqeTTq≈£î ø±s¡DeTÚ‘·T+~. nH˚ø£ jÓ÷ qT\j·T+<äT »ìà+#·T ÁbÕDT\qT ‘·q
>∑s¡“¤eTTq <Ûä]+#·T eT÷\ Á|üø£è‹j˚T Ä ÁbÕDT\≈£î ‘·*¢. ;»kÕú|üq#˚j·TT#·Tqï H˚qT yê{ÏøÏ ‘·+Á&çì nq>±
düs¡« ÁbÕDT\≈£î Á|üø£è‹ ‘·*¢, H˚qT ‘·+Á&çì.
62
>∑TDÁ‘j
>∑TDeTT\T e÷qe⁄&çì m˝≤ ã+~ÛkÕÔsTT?

Á|üø£è‹ qT+&ç ñ‘·ŒqïeTT˝…’q dü‘·Ô «, s¡C, ‘·yÓ÷ >∑TDeTT\T HêX¯qeTT˝Òì Ä‘·àqT X¯Øs¡eTTq ã+~Û+#·TqT.
á eT÷&ÉT >∑TDeTT\˝À dü‘·Ô «>∑TDeTT ìs¡à\yÓTÆq~, Á|üø±X¯e+‘·yÓTÆq~ eT]j·TT $ø±s¡eTT ˝Òì~. ø±ì n~
düTKeTT eT]j·TT C≤„qeTT #˚‘· Je⁄&ÉT ã+~Û+#·ã&É‘ê&ÉT.
s¡CÀ >∑TDeTT sê>±‘·àø£eTT. n~ ø√]ø£\T, ø±eTeTT e\q ñ‘·ŒqïeT>∑TqT. Bì ø±s¡DeTTq Jyê‘·à ø£s¡à
kÕ+>∑‘·éTT‘√ ã+~Û+#·ã&ÉTqT. ‘·yÓ÷ >∑TDeTT nC≤„qeTT#˚ |ü⁄{Ïºq~. n~ Jyê‘·àqT @eTs¡TbÕ≥T, k˛eT]‘·qeTT,
ìÁ<ä\‘√ ã+~Û+#·TqT.
dü‘·Ô «>∑TDeTT Je⁄&çì düTKeTT\˝À ã+~ÛdüTÔ+~. s¡CÀ >∑TDeTT ø£s¡à\ j·T+<äT, ‘·yÓ÷ >∑TDeTT C≤„qeTTqT
ø£|æŒy˚dæ Á|üe÷<äeTTq+<äT ã+~Û+#·TqT. ˇø√ÿkÕ] s¡CÀ, ‘·yÓ÷ >∑TDeTT\qT »sTT+∫ dü‘·Ô « >∑TDeTT eè~∆#Ó+<äTqT.
ˇø√ÿkÕ] dü‘·Ô «, ‘·yÓ÷ >∑TDeTT\qT nD∫ s¡CÀ >∑TDeTT eè~∆ #Ó+<äTqT, eT]ø=ìï düeTj·÷\˝À dü‘·Ô «, s¡CÀ
>∑TDeTT\qT nD∫ ‘·yÓ÷ >∑TDeTT eè~∆ n>∑TqT.
@ >∑TDeTT\ e\q m˝≤+{Ï Á|üuÛ≤e+ ø£\T>∑T‘·T+~?
@ <˚V≤ü eTT˝À nìï <ë«s¡eTT\T C≤„qeTT#˚ Á|üø±•+∫ #Ó‘’ q· ´+ ñ‘·ŒqïeTe⁄‘T· +<√ n|ü&ÉT n‘·ì˝À dü‘Ô· «>∑TDeTT
eè~∆ #Ó+~q<äì ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃ. s¡CÀ >∑TDeTT eè~∆ nsTTq|ü&ÉT ˝ÀuÛÑeTT eT]j·TT ÁbÕ|ü+∫ø£ ø£s¡à\ j·T+<äT
ÄdüøÏÔ, kÕ«s¡ú ãT~∆‘√ ø£s¡à\T Ä#·]+#·&É+, nXÊ+‹, ø√]ø£\T ñ‘·ŒqïeT>∑TqT.
63
>∑TDÁ‘j
‘·yÓ÷ >∑TDeTT n~Ûø£yÓTÆq|ü&ÉT #Ó’‘·q´+ ˝Ò≈£î+&ÉT≥, #˚j·Te\dæq ø£s¡à\T #˚j·T≈£î+&ÉT≥, k˛eT]‘·qeTT,

yÓ÷Vü≤eTT\T e´ø£ÔeT>∑TqT. dü‘·Ô « >∑TDeTT eè~∆#Ó+~q|ü&ÉT J$ eTs¡DÏùdÔ n‘·&ÉT ñ‘·ÔeT ø£s¡à\qT Ä#·]+#·Tyês¡T
#˚¬s&ç |ü$Á‘· ˝Àø£eTT\qT bı+<äTqT. s¡CÀ >∑TDeTTq+<äT eTs¡DÏ+∫q#√, n‘·&ÉT ø£s¡à\ j·T+<äT ÄdüøÏÔ >∑\yê]˝À
»ìà+#·TqT. ‘·yÓ÷ >∑TDeT+<äT eTs¡DÏùdÔ |üX¯ó, |üøÏå, ÁøÏ$T, ø°≥ø±~ C≤‘·T\˝À »ìà+#·TqT.
ÁX‚wüºyÓTÆq ø£s¡à\T Ä#·]+#·T≥ e\q kÕ‹Ô «ø£ |òü\eTT, sê»dü ø£s¡à\qT Ä#·]+#·T≥ e\q |òü\eTT <äT:KeTT,
‘êeTdü ø£s¡£à\qT Ä#·]+#·T≥ e\q |òü\eTT nC≤„qeTT. dü‘·Ô « >∑TDeTT e\q C≤„qeTT, s¡CÀ >∑TDeTT e\q ˝ÀuÛÑeTT,
n˝≤π> ‘·yÓ÷ >∑TDeTT qT+&ç nC≤„qeTT ø£\T>∑TqT.
dü‘·Ô«>∑TD+ ø£\yês¡T }s¡∆« ˝Àø£eTT\≈£î b˛e⁄<äTs¡T. s¡CÀ >∑TD+ ø£\yês¡T eT<Ûä´ (e÷qe) ˝Àø£eTTq+<˚ ñ
+<äTs¡T. ‘êeTdü >∑TD+ ø£\yês¡T n<Û√>∑‹ bÕ\>∑T<äTs¡T.
Á‹>∑TDeTT\≈£î nr‘·eTT>±qTqï dü∫Ã<ëq+<ä |üse¡ ÷‘·à ‘·‘«· eTTqT ‘Ó\TdüT≈£îqïyê&ÉT Hê kÕìï<Û´ä eTTH˚ bı+<äTqT.
uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡eTTq≈£î ø±s¡DyÓTqÆ á eT÷&ÉT >∑TDeTT\qT n~Û>$∑ T+∫q yê&ÉT »qà, eTè‘·T´, eTTdü*‘·qeTT, <äT:KeTT\
qT+&ç $eTT≈£îÔ&Ó’ neTè‘· ‘·‘Ô· «eTTqT bı+<äTqT.
eT÷&ÉT >∑TD≤\≈£î nr‘·yÓTÆq yêì \ø£åD≤\T @$T{Ï?
ns¡Tq® T&ÉT n&ç>¬ qT
Á|üuÀÛ ! á eT÷&ÉT >∑TDeTT\≈£î nr‘·T&Óq’ yêì \ø£Då eTT\T @$? n‘·ì Á|ües¡qÔ m≥T¢+≥T+~? Je⁄&ÉT Á|üøè£ ‹
>∑TDeTT\qT m˝≤ n‹Áø£$T+#·>\∑ &ÉT?
z ns¡T®Hê! Á|üø£è‹ >∑TD≤\qT n‹Áø£$T+∫qyê&ÉT $ø±düeTT (dü‘·Ô « +), ÄdüøÏÔ (s¡CÀ) yÓ÷Vü≤eTT (‘·yÓ÷)
ø£*–q|ü&ÉT yê{Ïì <˚«wæ+#·&ÉT. n$ ‘=\–b˛sTTq|ü&ÉT ø±+øÏå+|ü&ÉT . Á|üø£è‹˝Àì >∑TDeTT˝Ò Á|üe]Ô+#·T#·Tqïeì
uÛ≤$+∫, n‘·&TÉ ñ<ëd”qT&Ó’ (kÕøÏ>å ±) Ä<Ûëà‹àø£ uÛ≤eq˝ÀH˚ ìeT>∑Tï&Ó’ ñ+{≤&ÉT. Ä dæ‹ú qT+&ç mqï&ÉTqT #·*+|ü&TÉ .
n‘·&ÉT ‘·q Ä‘·à j·T+<˚ ìs¡+‘·s¡+ dæú‘·T&Ó’ ñ+{≤&ÉT. düTK<äT:KeTT\qT düe÷q+>± uÛ≤$kÕÔ&ÉT. eT{Ïºì, sêsTTì,
ã+>±s¡eTTqT düeT<äèwæº‘√ #·÷kÕÔ&ÉT. Á|æj·TeTT ` nÁ|æj·TeTT\≈£î, ì+<ë ` düTÔ‘·T\≈£î, e÷q ` nee÷qeTT\≈£î
‘=Dø£&ÉT. $TÁ‘·T\qT, X¯Á‘·Te⁄\qT düe÷q+>± #·÷#·TqT. ø£sêà#·s¡DeTT\ j·T+<äT ø£s¡Ô è‘ê«_Ûe÷qeTT ˝Òìyê&ÉT
Á‹>∑TD≤r‘·T&Éqã&ÉTqT.
nqq´ uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑eTT‘√ qH˚ï ìs¡+‘·s¡eTT uÛÑõ+#·T yê&ÉTqT, eT÷&É T >∑TDeTT\qT n~Û>∑$T+∫q yê&ÉTqT
nsTTq Je⁄&TÉ ÁãVü≤àdæ‹ú øÏ ns¡T&Ω >É T∑ qT. @\qq n{Ïº XÊX¯«‘· |üsÁ¡ ãVü≤à≈£îqT, neTè‘·‘«Ô· eTTq≈£îqT, düHê‘·q <Ûsä à¡ eTTq≈£îqT,
nK+&Üq+<äeTTq≈£îqT H˚H˚ Ä<Ûës¡yTÓ Æ j·TTHêïqT.
>∑TDÁ‘·j·T $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nH˚ 14 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
64
|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT
15e n<Ûë´j·TeTT
|üs¡y˚TX¯«s¡ ‘·‘·Ô«eTTqT ‘Ó\TdüTø=qT≥ m˝≤?
l ø£èwüíuÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #Óô|ŒqT
y˚fi¯ó¢ ô|’øÏ ñ+&ç, ø=eTà\T ÁøÏ+~yÓ’|ü⁄ ñqï~, y˚<äeTT˝Ò Ä≈£î\T>± ø£*–, XÊX¯«‘·yÓTÆq nX¯«‘·ú eèø£åeTT
(sê$#Ó≥Tº) ˇø£{Ï ñqï<äì #ÓãT‘·T+{≤s¡T. Ä eèø£åeTT >∑T]+∫ ‘Ó*dæq yê&ÉT ì»eTT>± y˚<äeTT\qT m]–qyê&ÉT.
Ä eèø£eå TTqT Á‹>∑TDeTT\T nHÓ&ç »\eTT\T ‘·&TÉ |ü⁄#·T+&ÉTqT. n˝≤ ô|]–q ø=eTà\T ÁøÏ+~øÏ, ô|ø’ Ï yê´|æ+#·TqT.
∫>∑Tsê≈£î\T $wüj·T uÛÀ>∑eTT\T, á eèø£åeTTq≈£î ÁøÏ+~øÏ b˛e⁄ y˚fi¯ófl e÷qe düe÷»+ jÓTTø£ÿ eT+∫ |üqT\‘√
ã+~Û+#·ã&ÉT#·T+&ÉTqT. á eèø£eå TTqT u≤>± |ü]o*+∫q|üŒ{ÏøÏ ì»yÓTqÆ s¡÷|üeTT \_Û+#·<Tä . m+<äTø£+fÒ n~ mø£ÿ&É
ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑TH√, mø£ÿ&É n+‘·eT>∑TH√ mes¡÷ Á>∑Væ≤+#·˝Òs¡T. ø±ì <äè&É ìX¯Ãj·TeTT‘√ yÓ’sê>∑éTH˚ nÁdüÔeTT‘√ Ä
y˚fi¯flqT #˚~Û+∫q nq+‘·s¡eTT mø£ÿ&çøÏ #˚s¡T≈£î+fÒ eT∞fl ‹]–sês√, n{Ïº |üs¡y˚TX¯«s¡ ‘·‘·Ô «eTTqT #˚s¡T≈£î+{≤s¡T.
nHê~ ø±\eTT qT+&ç meì e\q düs«¡ eTTqT Äs¡+uÛyÑ TÓ qÆ <√, me]e\q düs«¡ eTT yê´|æ+#ÓH√ Ä |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&çì
X¯sD¡ T bı+<äe˝…qT. <äTs¡_eÛ ÷qeTT, yÓ÷Vü≤eTT, ÄdüøìÔÏ , <√wüeTT\qT »sTT+∫qyês¡T XÊX¯«‘· ‘·‘Ô· «eTTqT ‘Ó\TdüT≈£îqï
yês¡T eT]j·TT düTK`<äT:KeTT\T nH˚ <ä«+<ä«eTT\ qT+&ç $eTT≈£îÔ˝…’ q C≤„qT\T, Ä |üs¡eT|ü<äeTTqT #˚s¡T<äTs¡T.
65
dü«j·T+ Á|üø±X¯e+‘·yTÓ qÆ Hê |üs+¡ <ÛëeTeTTqT dü÷s¡T´&ÉT >±ì, #·+Á<äT&ÉT >±ì, n–ï>±ì Á|üø±•+|ü#j
˚ T· ˝Òe⁄.
<ëìì #˚]q |ü⁄D≤´‘·Tà\T eTs¡˝≤ á Á|ü|ü+#·+˝À ‹]– »ìà+#·s¡T. á ˝Àø£eTT˝À ñqï Je⁄\ìï Hê XÊX¯«‘·
n+X¯eTT˝Ò. n$ Á|üø£è‹ j·T+<äT ñqï eTqdüT‡, Ç+Á~j·TeTT\T, X¯u≤›~ $wüj·TeTT\ <ë«sê ‘·qyÓ’|ü⁄ Äø£]¸+#·TqT.
Ä‘·à Áø=‘·Ô X¯Øs¡eTT˝À Á|üy˚•+∫q≥T¢ ‘Ó\TdüTø√e&É+ m˝≤?
yêj·TTe⁄ yêdüq\qT ˇø£ #√{ÏqT+&ç eT]jÓTTø£ #√{ÏøÏ rdæø=ì b˛e⁄q≥T¢ Jyê‘·à ˇø£ X¯Øs¡eTTqT ‘·´õdüTqÔ ï|ü&ÉT
eTqdüT, Ç+Á~j·TeTT\qT Á>∑V≤æ +∫ yê{Ï‘√ eTs=ø£ X¯Øs¡eTT˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·TqT. á Je⁄&ÉT eTs=ø£ X¯Øs¡eTT Á>∑V≤æ +∫
eTqdüT‡‘√ ≈£L&çq #Ó$, ø£qTï, õVü≤« (Hê\Tø£), eTT≈£îÿ, düŒs¡Ù X¯øÏÔì bı+<äTqT. yê{Ï <ë«sê X¯u≤›~ $wüj·TeTT\qT
nqTuÛÑ$+#·TqT. Jyê‘·à bÕ‘· X¯Øs¡eTT ‘·´õ+∫, ø=‘·Ô X¯Øs¡+˝ÀøÏ Á|üy˚•+∫q|ü&ÉT, uÛÀ>±\qT nqTuÛÑ$+∫q|ü&ÉT
nC≤„qT\T ‘Ó\TdüTø√˝Òs¡T. ø±ì C≤„qT\T ‘·eT C≤„q H˚Á‘·eTT\ <ë«sê yê≥ìï+{Ïì #·ø£ÿ>± ‘Ó\TdüTø√>∑\s¡T. Ä<Ûëà‹àø£
kÕ<Ûäqj·T+<äT ìeT>∑Tï˝…’ Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTTq+<äT Á|üj·T‘·ïo\T¬s’q jÓ÷>∑T\T M≥ìï+{Ïì ‘Ó\TdüTø=q>∑\s¡T. ø±ì
n+‘·:ø£s¡D X¯ó~∆ ˝Òì nC≤„qT\T m+‘· Á|üj·T‹ï+∫q|üŒ{ÏøÏ á Ä‘·àqT ‘Ó\TdüTø=q˝Òs¡T.
e÷qe X¯Øs¡eTT˝À uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT mø£ÿ&É ñ+{≤&ÉT?
á düeTdüÔ »>∑‘·TÔqT Á|üø±•+|ü#˚j·TT dü÷s¡´, #·+Á<ä, n–ï ‘˚»düT‡ Hê qT+&çj˚T ñ‘·ŒqïeT>∑T#·Tqï~. H˚qT
|üè~∏« j·T+<äT Á|üy˚•+∫ Hê X¯øÏÔ#˚‘· düø£\ ÁbÕDT\qT <Ûä]+∫ b˛wæ+#·T#·THêïqT. H˚qT #·+Á<äT&çHÓ’ Wwü<ÛäT\ìï+{ÏøÏ
Jes¡deü TTqT düeT≈£Ls¡TdüTHÔ êïqT.
66
H˚qT Je⁄\ jÓTTø£ÿ X¯Øs¡eTT\ j·T+<äT »sƒ¡sê–ï>± ñ+&ç, Hê\T>∑T $<ÛäeTT˝…’q ÄVü‰s¡eTT\qT Js¡íeTT
#˚j·TT#·THêïqT. H˚qT Á|ü‹ ÁbÕDÏ jÓTTø£ÿ Vü≤è<äj·TeTT˝À ñ+{≤qT. Hê qT+&çj˚T düà è‹, C≤„qeTT, dü+X¯j·TeTT\T
ø£\T>∑TqT. y˚<äeTT\ <ë«sê ‘Ó*dæø=q<ä–q yê&ÉqT H˚H˚. y˚<ë+‘· ø£s ¡ÔqT, y˚<äeTT\qT ‘Ó*dæq yê&ÉqT H˚H˚.
Je⁄\T mìï s¡ø±\T?
á ˝Àø£eTT˝À qX¯«s¡T&ÉT, nqX¯«s¡T&ÉT nH˚ ¬s+&ÉT s¡ø±\ Je⁄\T ø£\s¡T. uÛÖ‹ø£ Á|ü|ü+#·eTTq Á|ü‹ J$j·TT
qX¯«s¡y˚T(HêX¯q+ ne⁄‘·T+~). Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü|ü+#·eTTq Á|ü‹J$ HêX¯s¡Væ≤‘·T&ÉT. á Ç<ä›] ø£+fÒ ÁX‚wüß˜&Ó’q |ü⁄s¡Twüß&ÉT
y˚s=ø£&TÉ ø£\&ÉT. n‘·&˚ eTT˝À¢øe£ TT\ j·T+<äTqT Á|üy•˚ +∫, b˛wædüTqÔ ï |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT. m˝≤>∑+fÒ qX¯«s¡yTÓ qÆ , nqX¯«s¡yTÓ qÆ
<ëìø£+fÒ H˚qT nr‘·T&ÉqT. HêX¯s¡Væ≤‘·yÓTÆq Jyê‘·à ø£+fÒ ñ‘·ÔeTT&ÉT n>∑T≥#˚‘· H˚qT ˝Àø£eTTq+<äTqT, y˚<äeTT\
j·T+<äTqT |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TTì>± Á|üd~æ ø¬∆ øÏÿ‹ì.
z ns¡T®Hê! me&ÉT dü+<˚Vü≤eTT ˝Ò≈£î+&Ü qqTï |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTTì>± ‘Ó\TdüT≈£î+{≤&√ n‘·&ÉT uÛÑøÏÔ‘√ ìs¡+‘·s¡eTT
qH˚ï |üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì>± uÛõÑ +#·TqT.n‘·´+‘· s¡V≤ü düýÓTqÆ á XÊÁdüÔeTTqT ˙≈£î ‘Ó*|æ‹ì. Bìì ‘Ó\TdüT≈£îqï ãT~∆eT+‘·T&ÉT
C≤„ìjÓTÆ ø£è‘ês¡T&ú TÉ ø±>∑\&ÉT.
|ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT ÁbÕ|æÔ jÓ÷>∑eTT nH˚ 15 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
67
<Óy’ êdüTs¡dü+|ü~«uÛ≤>∑jÓ÷>∑eTT
16e n<Ûë´j·TeTT
<Ó’yêdüTs¡ dü+|ü~«uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT
<Ó’M >∑TDeTT\T @$?
l uÛÑ>∑yêqT&ÉT ns¡T®qT&ç‘√ Ç˝≤ #ÓãT‘·THêï&ÉT.
uÛÑj·T+ ˝Òìyê&ÉT, n+‘·:ø£s¡DX¯ó~∆, C≤„q düeTTbÕs¡®q, <ëqeTT, Ç+Á~j·T ìÁ>∑Vü≤eTT, j·T»„eTT #˚j·TT≥,
y˚<äXÊÁdüÔeTT\ |üsƒ¡qeTT, ‘·|üdüT‡, düs¡fi¯‘·«eTT, nVæ≤+dü, dü‘·éTT, ø√|ü+ ˝Ò≈£î+&ÉT≥, ‘ê´>∑eTT, XÊ+‹, Ç‘·s¡T\
<√wüeTT\qT m+#·≈£î+&ÉT≥, <äj·T, ˝ÀuÛÑ+ ˝Ò≈£î+&ÉT≥, ø√eT\‘·«+, dæ>∑TZ, e´s¡ú #˚wüº\T #˚j·T≈£î+&ÉT≥, ‘˚»düT‡, zs¡TŒ,
<ÛÓ’s¡éTT, X¯ó∫‘·«eTT, me«]ô|’Hê X¯Á‘·TuÛ≤eq ˝Ò≈£î+&ÉT≥, n+<äs¡T ‘·qqT >ös¡$+#ê\H˚ ø√]ø£ ˝Ò≈£î+&ÉT≥. á
\ø£åDeTT\T <Ó’Mdü+|ü<ä ø£\yê] j·T+<äT ñ+{≤sTT.
e÷qe⁄\T mìï s¡ø±\T?
bÕsêú! ø£|ü≥eTT, yÓTT+&ç‘·qeTT, nVü≤+ø±s¡eTT, Áø√<ÛäeTT, |üs¡Twü‘·«+ (ø£]ƒq‘·«+) nC≤„qeTT yÓTTˆˆ$. ndüTs¡
Á|üeè‹Ô ø£\yê] \ø£åD≤\T. <Ó’e>∑TD≤\T eTTøÏÔ<ëj·Tø£eTT, ndüTØ >∑TD≤\T ã+<ÛäeTT ø£*–+#·TqT.
z ns¡T®Hê! ˙e⁄ <Ó’Mdü+|ü<ä‘√ |ü⁄{Ïºq yê&Ée⁄ ø±e⁄q XÀøÏ+|ü≈£îeTT. á ˝Àø£eTT˝Àì e÷qe⁄\T ¬s+&ÉT
s¡ø±\T>± ñ+{≤s¡T. <Ó’M \ø£åD≤\T ø£\yês¡T ø=+<äs¡T, sêø£ådü \ø£åD≤\T ø£\yês¡T eT]ø=+<äs¡T, <Ó’M \ø£åD≤\T
$düÔ è‘·eTT>± #Ó|æŒ‹ì, Ç|ü&ÉT ÄdüTs¡ \ø£åDeTT\ >∑T]+∫ $es¡+>± #ÓãT‘êqT $qT.
68
<Óy’ êdüTs¡dü+|ü~«uÛ≤>∑jÓ÷>∑eTT
ÄdüTs¡ \ø£åD≤\T @$?
ÄdüTs¡ dü«uÛ≤e+ ø£\yês¡T <˚ìì #˚j÷· ˝À, <˚ìì #˚jT· ≈£L&É<√ ms¡T>∑sT¡ . yê]˝À X¯óÁuÛ‘Ñ · ø±ì, dü<ë#ês¡eTT>±ì,
dü‘·éTT>±ì ñ+&Ée⁄. á »>∑‘·TÔ≈£î Ä<Ûës¡+ ˝Ò<äì, ndü‘·éTì, <˚e⁄&ÉT ˝Ò&Éì, πøe\+ ø±eTeTT e\q Je⁄\T
|ü⁄&ÉT‘·THêïs¡ì, ø±e⁄q düèwæºøÏ eT÷\eTT ø±eTeTT ‘·|üŒ eTs=ø£ ø±s¡DeTT ˝Ò<äì #ÓãT‘·T+{≤s¡T. Ç˝≤+{Ï <äèwæº‘√ ñ
qïyês¡T Ä‘·àqT qeTàs¡T. yês¡T n\ŒãT<äT˝∆ ’… n+<ä]øÏ n|üø±s¡eTT #˚kÕÔsT¡ . yê] X¯øÔÏ kÕeTs¡´ú eTT\T Á|ü|+ü #· HêX¯qeTT
ø=s¡≈£î $ìjÓ÷–kÕÔs¡T.
rs¡ì ø√]ø£\T ø£\yê¬s’, >∑s¡«eTT, <äTs¡Vü≤+ø±s¡eTT, eT<äeTT ø£*– nXÊX¯«‘· $wüj·TeTT\qT n+^ø£]+∫
n|ü$Á‘·yÓTÆq |üqT\T #˚düTÔ+{≤s¡T. eTs¡DÏ+#·T es¡≈£î yês¡T n~Ûø£ u≤<Ûä\˝ÀH˚ eTTì–b˛‘ês¡T. ø±eTeTT, uÛÀ>∑eTT\qT
nqTuÛ$Ñ dü÷Ô n~j˚T XÊX¯«‘· düTKeTì uÛ≤$kÕÔsT¡ . yês¡T ÄX¯ nH˚ bÕX¯eTT‘√ m\¢|ü &ÉT ã+~Û+|ü ã&ÉT#·T+<äTs¡T. ø±eT,
Áø√<ÛäeTT\≈£î ˝ÀHÓ’ Ç+Á~j·T ‘·è|æÔ ø=s¡≈£î yês¡T nÁø£eT e÷s¡ZeTT\˝À &ÉãT“ dü+bÕ~dü÷Ô ñ+{≤s¡T.
ÄdüTs¡ Á|üeè‹Ô ø£\yês¡T nC≤„qeTT‘√ Ç˝≤ nqT≈£î+≥÷ ñ+{≤s¡T. H˚qT Ç|üŒ{Ïπø #ê˝≤ bı+~‹ì. Ç+ø± Hê
ø√]ø£\T rs¡TÃø√>∑\qT. Ç|üŒ{Ïπø Hê <ä>∑Zs¡ m+‘√ <ÛäqeTT ñ+~, uÛÑ $wü´‘·TÔ˝À Ç+ø± dü+bÕ~+#·>∑\qT. H˚qT Hê
X¯Á‘·Te⁄\qT #·+|æ‹ì, Ç‘·s¡ X¯Á‘·Te⁄\qT ≈£L&Ü #·+|ü>∑\qT, H˚qT düs¡«eTTq≈£î n~Û|ü‹ì, nìï+{Ïì nqTuÛÑ$kÕÔqT.
H˚qT |ü]|üPs¡Tí&ÉqT, H˚qT ã\e+‘·T&ÉqT, kÂKé+‘·T&ÉqT, H˚qT uÛ≤ >∑é+‘·T&ÉqT, >=|üŒ ã+<ÛäT es¡ZeTT ø£˝yê&ÉqT,
Hê‘√ düe÷qT&ÉT me«s¡÷ ˝Ò&TÉ , H˚qT j·T»„eTT\T #˚jT· >∑\qT, <ëqeTT\T #˚jT· >∑\qT. j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± Äq+~+#·>\∑ qT.
nì nqT≈£î+≥÷ nC≤„qeTT˝À, ÁuÛ≤+‹˝À J$dü÷Ô |òTü Às¡qs¡øe£ TT\ j·T+<äT |ü&bç ˛‘·T+{≤s¡T. yês¡T dü«j·T+ dü+‘·Twüß\º T,
>∑]«‘·T\T, <Ûqä eTT #˚‘· <äTsê_Ûe÷qeTT‘√ ø£qTï, $TqTï >±qø£, XÊÁdüÔ $s¡T<äe∆ TT>± ìj·TeT, ìã+<Ûqä \qT nqTdü]+#·
≈£î+&Ü ù|s¡T≈£î e÷Á‘·y˚T j·T»„eTT\qT Ä#·]dü÷Ô ñ+{≤s¡T.
nVü≤+ø±s¡eTT, ã\eTT, <äs¡ŒeTT, ø±eTeTT, Áø√<ÛäeTT\≈£î eX¯ó˝…’ ‘·eT X¯Øs¡eTT˝ÀqT Ç‘·s¡ X¯Øs¡eTT\˝ÀqT,
ñqï qqTï <˚«wæd÷ü Ô ñ+{≤s¡T. n˝≤+{Ï bÕbÕ‘·Tà\qT, Á≈£Ls¡T\qT, qsê<Ûeä TT\qT H˚qT m\¢|ü &ÉT ÄdüTØ jÓ÷qT\˝ÀH˚
|ü&Éy˚j·TT#·T+<äTqT. á $<Ûä+>± ÄdüTØ jÓ÷qT\˝À eT∞fl eT∞fl »ìàdü÷Ô ñqï ÄdüTs¡T\T qqTï bı+<äC≤\s¡T.
Áø£eTeTT>± n+‘·ø£+fÒ V”≤qyÓTÆq »qà\qT bı+<äT‘ês¡T.
qs¡ø±ìøÏ <ë«s¡eTT\T mìï? n$ @$?
ø±eTeTT, Áø√<ÛäeTT, ˝ÀuÛÑeTT nqT á eT÷&ÉT >∑TD≤\T qs¡ø£ <ë«s¡eTT\T.
n$ Ä‘·à HêX¯qeTTq≈£î ø±s¡DeTT\T. n+<äTe\q á eT÷&ç+{Ïì ‘·´õ+#·e˝…qT. ø±e⁄q ns¡T®Hê á
eT÷&ç+{Ï qT+&ç ãj·T≥ |ü&çqyê&ÉT Ä‘√àqï‹øÏ nqT≈£L\yÓTÆq |üqT\T#˚dü÷Ô qH˚ï bı+<äT‘ês¡T.
XÊÁdüÔeTT\T #Ó|æŒ+~ #˚j·T≈£î+&Ü Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ Á|üe]Ô+#·Tyê&ÉT dæ~∆ì (|ü]|üPs¡í‘·qT), |üs¡eT>∑‹ì,
∫e]øÏ düTKeTTqT ≈£L&É bı+<ä˝Ò&ÉT.˙e⁄ #˚j·Te\dæq~ @~? #˚j·T≈£L&Éì~ @~? nì #Ó|üŒ&ÜìøÏ ˙≈£î XÊÁdüÔy˚T
Á|üe÷DeTT. n+<äTø£ì XÊÁdüÔeTT˝À ñqï ìj·Te÷\qT, ø£s¡à\qT u≤>± ‘Ó\TdüTø=ì Ä#·]+#·TeTT.
<Ó’yêdüTs¡ dü+|ü~«uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nH˚ 16 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
69
ÁX¯<ë∆Á‘·j·T $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT
17e n<Ûë´j·TeTT
ns¡T®qT&ÉT Ç˝≤ n&ç¬>qT
z ø£ècÕí! XÊg$~Û‘√, uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\∆ä ‘√ ø=+<äsT¡ j·T»„eTT\T, <Óe’ |üP»\T, #˚dTü +Ô {≤s¡T ø£<ë! yê] ìwü˜ kÕ‹«ø£e÷?
sê»düe÷? ‘êeTdüe÷?
e÷qe⁄\qT mìï $<Ûë\T>± $uÛÑõ+#·e#·TÃ?
uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #Óô|ŒqT.
Á|üøè£ ‹ì nqTdü]+∫ e÷qe⁄\qT kÕ‹«≈£î\T, sê»dæ≈î£ \T, ‘êeTdæ≈î£ \T nH˚ eT÷&ÉT $<Ûeä TT\T>± $uÛõÑ +#·e#·TÃ.
‘·q n+‘·'ø£s¡D≈£î ‘·–q≥T¢ eTìwæ Jeq $<Ûëq+ ñ+≥T+~. yê]˝À dü‘·Ô « >∑TDeTT ø£\yês¡T <˚e‘·\qT, s¡CÀ
>∑TDeTT ø£\yês¡T sêø£då Tü \qT, ‘êeTdü >∑TD+ ø£\yês¡T uÛ÷Ñ ‘·, |æXÊ#·eTT\qT |üPõkÕÔsT¡ . >∑s«¡ eTT‘√, nVü≤+ø±s¡eTT‘√,
ø√]ø£\ô|’ ÄdüøÔÏ ø£*–, XÊg $s¡T<äe∆ TT>± |òTü Às¡ ‘·|dü Tü ‡ Ä#·]dü÷Ô |ü+#· uÛ÷Ñ ‘·eTT\‘√ ìsêàDeTsTTq á X¯Øs¡eTTqT,
n+<äT˝À n+‘·sê´$T>± ñqï |üs¡e÷‘·àqT ≈£L&Ü u≤~Û+#·T yê]ì sêø£ådü T\T n+{≤s¡T.
@ >∑TDeTTyês¡T m˝≤+{Ï ÄVü‰s¡eTT ‹+{≤s¡T?
Á|ü‹ e´øÏÔ ‹H˚ ÄVü‰s¡eTTqT nqTdü]+∫ eT÷&ÉT $<Ûë\T>± ñ+{≤s¡T. dü‘·Ô « >∑TDeTTyês¡T ‹qT ÄVü‰s¡eTT
Äj·TTwüß¸, ãT~∆, ã\eTT, Äs√>∑éTT, düTKeTT\qT eè~∆ #˚düTÔ+~. ñ<ë:` s¡dü (bÕ\T, #·¬øÿs¡) dæï>∑› (yÓqï,HÓsTT´)
|ü<ës¡e∆ TT\T eT]j·TT düV≤ü »+>± eTqdüT‡≈£î Á|”‹ø£sy¡ TÓ qÆ |ü<ës¡úeTT\T dü‘Ô· « >∑TD+ yê]øÏ Á|æjT· yÓTqÆ $. #˚<Tä , |ü⁄\T|ü⁄,
ñ|ü, ø±s¡eTT, $TøÏÿ* y˚&ç edüTÔe⁄\T, e÷&çq |ü<ës¡úeTT\T, <ëVü≤+ ø£*–+#˚$, <äT'KeTT, ∫+‘·, s√>∑eTT ø£*–+#˚
ÄVü‰s¡ |ü<ës¡úeTT\T sê»dü >∑TD+ >∑\yê]øÏ ÇwüºeTT.
70
dü]>±Z ñ&Éø£ì$, |ü+&Éì$, s¡T∫V”≤qyÓTÆq$, #Ó&ÉT yêdüq e#˚Ã$, bÕdæb˛sTTq$, m+–* edüTÔe⁄\T, ìwæ<ä∆
eT]j·TT n|ü$Á‘·yÓTÆq |ü<ës¡úeTT\T yÓTT<ä\>∑Tq$ ‘êeTdü >∑TD+ yê]øÏ ÇwüºyÓTÆq$.
j·T»„eTT\T mìï s¡ø±\T?
XÊÁk˛ÔøeÔ£ TT>± Á|ü‹|ò˝ü ≤ù|ø£å ˝Ò≈î£ +&Ü ø£seÔ¡ éTT>± uÛ≤$+∫ #˚j·Tã&çq j·T»„eTT kÕ‹Ô«ø£ j·T»„eTT. ìwü˜ ˝Ò≈î£ +&Ü
Ä&É+ãs¡+ ø=s¡≈£î, |òü*‘·eTT Ä•+∫ #˚j·Tã&ÉT j·T»„eTT sê»dü j·T»„eTT. XÊg$s¡T<ä∆eTT>±, nqï <ëqeTT ˝Ò≈£î+&Ü
eT+Á‘· $V”≤qyÓTÆq~, <äøÏåD ˝Ò≈£î+&Ü, ÁX¯<ä∆ ˝Ò≈£î+&Ü #˚ùd j·T»„ eTT ‘êeTdü j·T»„eTT.
‘·|üdüT‡ mìï s¡ø±\T?
<˚e‘·\qT, Áu≤Vü≤àDT\qT, >∑Ts¡T»qT\qT, C≤„qT\qT ùd$+#·T≥, |ü$Á‘·eTT, ìsê&É+ãs¡eTT, ÁãVü≤à#·s´¡ eTT,nVæ≤+dü
nqTq$ XÊØs¡ø£ ‘·|üdüT‡. ñ<˚«>∑eTT ø£*–+|üì~, Á|æj·TyÓTÆq~, dü‘·éTT, ˝≤uÛÑeTT ø£\T>∑Tq~, j·T<∏ës¡úyÓTÆq e÷≥\T,
n˝≤π> y˚<ä XÊgeTT\T |ü]+ƒ #·&eÉ TT, HêeT »|üeTT yÓTT<ä˝q’… $ yê≈£îÿq≈£î dü+ã+~+∫q ‘·|dü Tü ‡. e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘,·
XÊ+‘· dü«uÛ≤eeTT, eTÚqeTT, Ä‘·àìÁ>∑Vü≤eTT, n+‘·'ø£s¡DX¯ó~∆ yÓTT<ä˝…’q yê{Ïì e÷qdæø£ ‘·|üdüT‡ n+{≤s¡T. |òü˝≤ù|ø£å
˝Ò≈£î+&Ü $TøÏÿ* ÁX¯<ä∆‘√ XÊØs¡ø£, yê≈£îÿ, e÷qdæø£ ‘·|üdüT‡\qT Ä#·]+#·T≥qT kÕ‹Ô «ø£ ‘·|üdüT‡ n+{≤s¡T.
Ç‘·s¡T\ qT+&ç >ös¡eeTT, dü‘êÿs¡eTT, |üP»\T n+<äTø=qT≥≈£î, kÕ«s¡ú Á|üjÓ÷»qeTT Ä•+∫ #˚ùd~ sê»dü
‘·|üdüT‡. Ç~ XÊX¯«‘·eTT ø±<äT. yÓTT+&ç‘·q+‘√ ‘·q eTqdüT‡, yê≈£îÿ, X¯Øs¡eTT\qT u≤<Ûä ø£*–+#·Tq~, Ç‘·s¡T\≈£î
≈£L&Ü ø°&ÉT ø£*–+#˚~ nsTTq ‘·|üdüT‡ ‘êeTdü ‘·|üdüT‡ n+{≤s¡T.
<ëqeTT m˝≤ #˚j·÷*?
Á|ü‹|òü\eTT Ä•+#·≈£î+&Ü eT+∫ Á|ü<˚X¯eTT˝À dü]jÓÆTq ø±\eTT˝À ‘·–q e´øÏÔøÏ Ç∫Ãq <ëqeTT kÕ‹Ô«ø£
<ëqeTT. Á|ü‹|òü\eTT Ä•+∫, ˇ‹Ô&çøÏ˝ÀHÓ’, u≤<Ûä|ü&ÉT#·T, $düT>∑T‘√ #˚j·Tã&çq <ëqeTT sê»dü <ëqeTT. <ëq+
|ü⁄#·TÃø=qT yê] jÓT&É\ >ös¡e+ ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·èD°ø±s¡ uÛ≤e+‘√, <˚Xe¯ TT, ø±\eTT nH˚ Ä˝À#·q ˝Ò≈î£ +&Ü njÓ÷>∑T´\≈£î
#˚jT· ã&çq <ëqeTT ‘êeTdü <ëqeTT.
z+, ‘·‘Y, dü‘Y nH˚ |ü<ë\qT m|ü⁄Œ&ÉT ñ|üjÓ÷–+#ê*?
z+, ‘·‘Y, dü‘Y nqT |ü<äeTT\T |üs¡ÁãVü≤àqT dü÷∫+#·TqT. Ä |üs¡ÁãVü≤à qT+&˚ düèwæº ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À y˚<ë\T,
Áu≤Vü≤àDT\T, j·T»„eTT\T @sêŒ≥T #˚j·T&É+ »]–+~. n+<äTø£ì y˚<äeT+Á‘·eTT\T |ü]ƒ+#·Tyês¡T j·T»„eTT, <ëqeTT,
‘·|üeTT\qT ìj·Te÷qTkÕs¡+ #˚ùdyês¡T m\¢|ü&ÉT ªªzyéTµµ nqT |üs¡e÷‘·à HêeTeTTqT ñ#·Ã]dü÷Ô ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T.
yÓ÷ø£å+ ø±yê\qT≈£îH˚ yês¡T |òü˝≤ù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü j·T»„eTT, ‘·|üdüT‡, <ëqeTT\˙ï |üs¡e÷‘·ày˚ nH˚ uÛ≤eeTT‘√
ªª‘·‘Yµµ nqT HêeTeTT ñ#·Ã]+#·T#·T #˚j·TT<äTs¡T.
dü‘·´ uÛ≤eeTT, ÁX‚wü˜uÛ≤eeTT eT]j·TT ñ‘·ÔeT ø£s¡à\qT n#·]+#˚ eTT+<äT ªªdü‘Yµµ nqT X¯ã›eTT $ìjÓ÷–kÕÔs¡T.
|üs¡e÷‘·à ø=s¡≈£î #˚j·TT j·T»„, <ëq, ‘·|ü' ÁøÏj·T\ìï+{Ïì ªªdü‘Yµµ nì n+{≤s¡T. ÁX¯<ä∆ ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·Tã&çq j·T»„,
<ëq, ‘·|üeTT\qT ªªndü‘Yµµ nì n+{≤s¡T. <ëì e\q J$‘·ø±\+˝À ø±ì eTs¡DÏ+∫q ‘·s¡Tyê‘· >±ì ñ|üjÓ÷>∑eTT
ñ+&É<Tä .
ÁX¯<ë∆Á‘·j·T $uÛ≤>∑ jÓ÷>∑eTT nH˚ 17 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
71
yÓ÷ø£å düHêï´dü jÓ÷>∑eTT
ns¡T®qT&ÉT Ç˝≤ n&ç¬>qT.
z eTVü‰u≤Vü≤√! H˚qT ‘ê´>∑eTT eT]j·TT düHêï´düeTT\ jÓTTø£ÿ Á|üjÓ ÷»qeTT\qT y˚s¡T y˚s¡T>± ‘Ó\TdüTø=q
ø√s¡T#·THêïqT.
lø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT Ç˝≤ #ÓãT‘·THêï&ÉT.
ø√]ø£\‘√ ≈£L&çq |üqT\qT e<äT\Tø=qT≥j˚T düHêï ´düeTì ø=+‘·eT+~ |ü +&ç‘·T\T #ÓãT‘ês¡T. düs¡«ø£s¡à
|ò\ü eTT\qT ‘·´õ+#·T≥j˚T ‘ê´>∑eTì ãT~∆eT+‘·T\T ‘Ó\T|ü⁄‘ês¡T. ø=+<äsT¡ nìï ø£sà¡ \T <√wüeTT\‘√ ñqï$, ø±ã{Ïº
nìï ø£s¡à\qT ‘·´õ+#ê\+{≤s¡T.ø±ì j·T»„, <ëq, ‘·|ü' ø£s¡à\T e<ä\ ≈£L&É<äT nì eT]ø=+<äs¡T n+{≤s¡T.
m˝≤+{Ï ‘ê´>∑eTT e\q m˝≤+{Ï Á|üjÓ÷»qeTT ø£\T>∑T‘·T+~?
yÓTT<ä≥ ‘ê´>∑eTT >∑T]+∫ #ÓãT‘êqT. n~ dü‘·Ô«, s¡», ‘·yÓ÷ >∑TD≤\H˚ eT÷&ÉT $<ÛäeTT\T>± ñ+≥T+~.
j·T»„eTT, <ëqeTT, ‘·|üeTT nH˚ ø£s¡à\T eTVü‰‘·Tà\qT |ü$Á‘·eTT #˚j·TTqT. ø±e⁄q yê{Ïì $&Ée≈£î+&Ü ‘·|üŒ≈£î+&Ü
#˚j·÷*. ÄdüøÏÔ ˝Ò≈£î+&Ü, |òü˝≤ù|ø£å ˝Ò≈£î+&Ü ø£s¡à\ìï+{Ïì #˚j·Te˝…qT. n<˚ ñ‘·ÔeTeTì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT. ì]›wüº
ø£sà¡ \qT $&ÉTesê<äT.
72
ˇø£y˚fi¯ yÓ÷Vü‰y˚X¯eTTq yê{Ïì ‘·´õ+#·{≤ìï ‘êeTdü ‘ê´>∑eTT n+{≤s¡ T. ø£s¡à\ìïj·TT <äT'K ø±s¡DeTT\T,
X¯Øs¡eTTq≈£î ø£weºü TT ø£*–+#·TqT nì uÛj
Ñ T· |ü&ç ø£seÔ¡ ´ ø£sà¡ \qT ‘·´õ+#·T≥ sê»dü ‘ê´>∑eTT n+{≤s¡T. n{Ïº ‘ê´>∑eTT
e\q m{Ïº |òü*‘·eTT \_Û+#·<äT.
XÊÅdüÔeTT˝À #Ó|üŒã&çq ø£s¡à\qT ø£s¡ÔeéTT>± uÛ≤$+∫, yê{Ï j·T+<äT |òü˝≤düøÏÔ ‘·´õ+∫ ø£s¡à\T #˚j·T≥y˚T
kÕ‹Ô «ø£ ‘ê´>∑eTT. nX¯óuÛÑ ø±s¡éTT\qT <˚«wæ+#·≈£î+&Ü, düTKyÓTÆq |üqT\ j·T+<äT ÄdüøÏÔ ˝Ò≈£î+&Ü, dü<ë dü‘·Ô «
>∑TDeTTq+<äT+&ÉT ãT~∆eT+‘·T&˚ ‘ê´–. Á|ü‹ X¯Øs¡<Ûë]øÏ ø£s¡à\ìï+{Ïì ‘·´õ+#·&É+ kÕ<ÛäéTT ø±<äT. ø±e⁄q ø£s¡à
|ò\ü eTT\qT ‘·´õ+∫q yê&˚ ì»yÓTqÆ ‘ê´– nì n+{≤s¡T. ø£sà¡ |ò\ü ‘ê´>∑eTT #˚jT· ì yê]øÏ eT+∫, #Ó&TÉ , $TÁX¯eT nqT
eT÷&ÉT |òü*‘ê\T ñ+{≤sTT. yê{Ïì eTs¡DeTT ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü nqTuÛÑ$+#·e\dæ+<˚. ø±ì ø£s¡à |òü\ ‘ê´>∑eTT #˚dæq
ø£s¡à jÓ÷>∑T\T ‘·eT ø£s¡à |òü\eTTqT nqTuÛÑ$+#· e\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT.
ø£s¡à\T #˚j·T{≤ìøÏ ø±s¡D≤\T @$T{Ï?
y˚<ë+‘·eTTqT nqTdü]+∫ düs«¡ ø±s¡éTT\ dæ~ø∆ Ï ◊<äT ø±s¡DeTT\T ø£\e⁄. n$ 1.n~ÛcÕºqeTT (<˚V≤ü eTT), 2.
ø£s¡Ô, 3. kÕ<ÛäqeTT\T, 4. $$<Ûä Á|üj·T‘·ïeTT\T 5. <Ó’eeTT
e÷qe⁄&ÉT eTqdüT‡, yê≈£îÿ, X¯Øs¡eTT‘√ eT+∫ #˚dHæ ê, #Ó&TÉ #˚dHæ ê <ëìøÏ ô|q’ #Ó|Œæ q ◊<äT ø±s¡DeTÚ‘êsTT.
n˝≤ ø±≈£î+&Ü Ä‘·àqT düs¡« ø£s¡à\≈£î ø£s¡Ô>± uÛ≤$+#˚yê&ÉT nC≤„ì. n˝≤+{Ï yê&ÉT j·T<∏ës¡úeTTqT Á>∑Væ≤+#·˝Ò&ÉT.
73
n+‘·'ø£s¡DeTT q+<äT ø£s¡Ô· è‘·« uÛ≤eeTT ˝Òì yêì ãT~∆ ÁbÕ|ü+∫ø£ $wüj·TeTT\ j·T+<äT, ø£s¡à\ j·T+<äT
n+≥Tø=q<äT. n˝≤+{Ï e÷qe⁄&ÉT á ˝Àø£eTT˝À m+<ä]ì #·+|æHê Ä Vü≤‘·´\≈£î n‘·&ÉT ã<äT›&ÉT ø±&ÉT. n‘·ìøÏ
bÕ|üeTT n+≥<äT.
ø£s¡à\T #˚j·T&ÜìøÏ Áù|πs|æ+#˚~ @~?
C≤„qeTT, CÒj „ T· eTT, C≤„‘· nqT eT÷&É÷ ø£sà¡ \T #˚jT· &ÜìøÏ Áù|sπ |æ+#·TqT. ø£s,Ô¡ ø±s¡éTT, Ç+Á~j·TeTT\T nqT
eT÷&ÉT ø£sà¡ dü+Á>∑V≤ü eTT q+<ä* n+X¯eTT\T. Á|üøè£ ‹ >∑TDeTT\ uÛÒ<eä TT\qT nqTdü]+∫ C≤„qeTT, ø£sà¡ , ø£sÔ¡ nqTq$
eT÷&ÉT $<ÛäeTT\T>± ñ+&ÉTqT. yê{Ï >∑T]+∫ $e]kÕÔqT.
C≤„ì n+fÒ mes¡T? C≤„qeTT mìï s¡ø±\T?
á Á|ü|ü+#·+˝Àì ÁbÕDT\T y˚s¡T y˚s¡T>± ø£ì|ædüTÔqï|üŒ{ÏøÏ Ä Je⁄\ j·T+<äT ìedæ+#·T |üs¡e÷‘·à ˇø£ÿ&˚ nì
mes¡T ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s√ n‘·qT C≤„ì. n˝≤+{Ï |ü⁄s¡Twüßì C≤„qeTTqT kÕ‹Ô«ø£ C≤„qeTT n+{≤s¡T. düeTdüÔ ÁbÕDT\
j·T+<äTqT y˚s¡T y˚s¡T JeeTT ñqï<äì uÛ≤$+#·T yê] C≤„qeTTqT sê»dü C≤„qeTT n+{≤s¡T. X¯Øs¡eTTH˚ düeTdüÔeTT>±
uÛ≤$+∫ <ëìj·T+<äT ÄdüøÏÔ ø£*–+#˚ |üqT\T #˚dü÷Ô ñ+&˚ n\ŒeTsTTq C≤„qeTTqT ‘êeTdü C≤„qeTT n+{≤s¡T.
ø£s¡à\T mìï s¡ø±\T?
74
Áø£eT ã<äy∆ TÓ qÆ ~, sê>∑ <˚«wüeTT\T ˝Òì~, |ò˝ü ≤ù|ø£å ˝Ò≈î£ +&Ü #˚jT· ã&ÉT ø£sà¡ qT kÕ‹Ô«ø£ ø£sà¡ n+{≤s¡T. ø√]ø£\T
rs¡TÃø=qT≥≈£î nVü≤+ø±s¡eTT #˚‘·, $TøÏÿ* ÁX¯eT‘√, Á|üj·÷dü‘√ #˚ù d ø£s¡à\qT sê»dü ø£s¡à\T n+{≤s¡T. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À
»s¡T>∑T Vü‰ì, Væ≤+dü, HêX¯qeTTqT #·÷düTø√≈£î+&Ü ‘·q e´øÏÔ>∑‘· kÕ«s¡úeTT ø=s¡≈£î #˚j·TT ø£s¡à\T ‘êeTdü ø£s¡à\T
n+{≤s¡T.
ø£s¡Ô mìï s¡ø±\T?
ÄdüøÔÏ e~*, nVü≤+ø±s¡eTT ˝Ò≈î£ +&Ü <Ûs’Ó ´¡ eTT ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ »j·T`n|ü »j·TeTT\qT #·÷&É≈î£ +&Ü dü«<Ûsä à¡ eTTqT
ìs¡«Væ≤+#·Tyê&ÉT kÕ‹Ô«≈£ ø£s¡Ô. |üìj·T+<äT, <ëì |òü*‘·eTT j·T+<äT ÄdüøÏÔ ø£\yê&ÉT ˝À_Û, n|ü$Á‘·eTT>± Ç‘·s¡T\qT
ø£wôºü |≥Tºyê&ÉT, Äq+<äeTT, XÀø£eTTq≈£î ˝Àq>∑Tyê&ÉT sê»dü ø£s.Ô¡ XÊg $s¡T<ä∆ |üqT\T #˚d÷ü Ô yÓTT+&ç‘q· +‘√, e+#·q‘√
Ç‘·s¡T\ |üqT\qT #Ó&É>=&ÉT‘·÷ ñ+&˚yê&ÉT, k˛eT], m\¢|ü&ÉT ~>∑T\T>± ñ+≥÷ Á|ü‹ |üì Ä\düéTT>± #˚ùdyê&ÉT
‘êeTdü ø£s¡Ô. z <Ûäq+»j·÷! Ç|ü&ÉT ˙≈£î ãT~∆, <Ûës¡DX¯øÏÔ jÓTTø£ÿ eT÷&ÉT >∑TDeTT\qT >∑T]+∫ #ÓãT‘êqT $qT.
ãT~∆ mìï s¡ø±\T?
XÊgeTT #Ó|æŒq≥T¢ #˚j·TT≥. ø£s¡ÔeéTT #˚j·T≈£î+&ÉT≥, nø£s¡ÔeéTT, uÛÑj·TeTT, nuÛÑj·TeTT, n˝≤π> ã+<ÛäeTT,
yÓ÷ø£åeTTqT >∑T]+∫q j·T<∏ës¡∆eTTqT ãT~∆‘√ ‘Ó\TdüTø=ì Ä#·]+#˚~ kÕ‹«ø£ ãT~∆. <Ûäs¡à`n<Ûäs¡àeTT\qT,
ø£seÔ¡ éTT`nø£seÔ¡ éTT\ jÓTTø£ÿ uÛ<Ò eä TT ‘Ó\TdüTø√˝Òì ãT~∆ì sê»dü ãT~∆ n+{≤s¡T. nC≤„qeTT‘√ <Ûsä à¡ eTTqT n<Ûsä à¡ eTT>±,
n<Ûäs¡àeTTqT <Ûäs¡àeTT>± uÛ≤$+∫ m\¢|ü⁄Œ&É÷ ‘·|ü Á‘√e˝À b˛e⁄ ãT~∆ì ‘êeTdü ãT~∆ n+{≤s¡T.
75
<Ûäè‹ mìï s¡ø±\T?
#·*+#·ì <Ûës¡D≤ X¯øÏÔ‘√, <Ûë´q jÓ÷>∑eTT‘√ eTqdüT‡, ÁbÕDeTT Ç+Á~j·÷\ jÓTTø£ÿ ø±s¡´ø£˝≤|üeTT\qT
ìÁ>∑V≤æ +#˚~ kÕ‹Ô «ø£ <Ûèä ‹. |ò*ü ‘·eTT\ô|’ Ädüø‘ÔÏ √ <Ûsä à¡ eTT, ns¡eú TT, ø±eTeTT\qT #˚jT· T X¯øìÔÏ sê»dü <Ûèä ‹ n+{≤s¡T.
ìÁ<ä, uÛÑj·TeTT, XÀø£eTT, $cÕ<äeTT, >∑s¡«eTT yÓTT<ä\>∑T yê{Ïì n~Û>∑$T+#·˝Òø£ eT+<äãT~∆‘√ ≈£L&çq~ ‘êeTdü <Ûäè‹
n+{≤s¡T.
düTKeTT\ >∑T]+∫ #Óô|Œ<äqT $qT
yÓTT<ä≥ $wüeTTe˝… ø£weºü TT>± ñqï|üŒ{Ïø,Ï ‘·sT¡ yê‘· neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ düTKeTTqT ø£*–+∫ Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTTq≈£î
@~ e÷s¡ZeTT #·÷|ü⁄H√, n~ kÕ‹Ô«ø£ düTKeTT. ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À Ç+Á~j·TeTT\≈£î ‘ê‘êÿ*ø£ düTKeTT ø£*–+∫ ‘·s¡Tyê‘·
$wü‘T· \éTT>± ñ+&˚ düTKeTTqT sê»dü düTKeTT n+{≤s¡T. Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTTq≈£î e´‹πsø£+>± ìÁ<ä, k˛eT]‘·qeTT,
yÓ÷Vü≤eTT e\q ≈£\T>∑T düTKeTTqT ‘êeTdü düTKeTT n+{≤s¡T. düeTdüÔ ˝Àø£eTT\˝À Á|üø£è‹ qT+&ç ñ‘·ŒqïyÓTÆq á
eT÷&ÉT >∑TDeTT\T ˝Ò≈£î+&Ü @ ÁbÕDÏj·TT ˝Ò<äT.
e÷qe⁄\ es¡í $uÛÑ»q <˚ì Ä<Ûës¡+>± #˚XÊs¡T? yê] \ø£åD≤\T @$T{Ï?
z |üs¡+‘·bÕ! Áu≤Vü≤àD, ø£åÁ‹j·T, yÓ’X¯´, X¯SÁ<äT\ ø£s¡à\qT yê]yê] dü«uÛ≤eeTT\qT, >∑TDeTT\qT ã{Ïº
$uÛÑõ+#·&É+ »]–+~. XÊ+‹, Ä‘·à ìÁ>∑Vü≤eTT, ‘·|üdüT‡, X¯óÁuÛÑ‘·, düVü≤qeTT, <Ûäs¡à Á|ües¡Ôq, C≤„qeTT uÛÑ>∑e+‘·Tì
j·T+<äT $XÊ«düeTT nqT >∑TDeTT\T ø£\yês¡T Áu≤Vü≤àDT\T. XÖs¡éTT, ‘˚»düT‡, <ÛÓ’s¡éTT, <äø£å‘·, j·TT<ä∆eTT #˚j·TT≥,
<ëqeTT\T Çe«&É+, Hêj·Tø£‘«· + nqTq$ ø£Áå ‹j·T >∑TDeTT\T. eékÕj·T+, >√s¡øDå£ , es¡øÔ e£ TT yÓX’ ó¯ ´\ düV≤ü » ø£sà¡ \T.
n˝≤π> nìï es¡íeTT\ yê]ì ùd$+#·T≥, |ü]ÁX¯eT #˚j·TT≥ X¯SÁ<äT\ düVü≤» ø£s¡à\T. d”«j·T >∑TDeTT\qT nqTdü]+∫
Á|ü‹ e´øÏÔ ø£s¡à\T #˚j·TT≥ e\q |üs¡eT dæ~∆ì bı+<äTqT. n~ m˝≤ »s¡T>∑TH√ $e]kÕÔqT $qT.
76
yÓ÷ø£å düHêï ´dü jÓ÷>∑eTT
Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTT <ë«sê |üs¡eT dæ~∆ì bı+<ä&É+ m˝≤?
düs«¡ Je⁄\≈£î eT÷\ø±s¡DeTTqT, düs«¡ yê´|ü≈î£ &ÉqT nsTTq uÛ>Ñ e∑ +‘·T&çì ‘·q kÕ«uÛ≤$ø£ ø£sà¡ \qT Ä#·]dü÷,Ô
|üPõdü÷Ô ñ+&˚ e÷qe⁄&ÉT |üs¡eT dæ~∆ì bı+<äTqT.
Ç‘·sT¡ \T Ä#·]+#˚ |üs<¡ säÛ à¡ eTT m+‘· u≤>∑TqïqT dü«<Ûsä à¡ eTTqT Ä#·]+#·T≥j˚T ÁX‚we˜ü TT. dü«uÛ≤eeTTqT nqTdü]+∫
ø£s¡à\T #˚j·TT≥e\q eTqTwüß´ìøÏ m{Ïº bÕ|üeTT\T n+≥e⁄.
<√wüeTT‘√ ñqï|üŒ{ÏøÏ ‘·q düVü≤» ø£s¡à\qT e~* y˚j·Tsê<äT. m+<äTø£+fÒ n–ï bı>∑‘√ Äe]+∫q≥T¢ nìï
ø£s¡à\TqT @<˚ì ˇø£ <√wüeTT ø£*– ñqï$.
ÁbÕ|ü+∫ø£ $wüjT· eTT\ô|’ ÄdüøÔÏ ˝Ò≈î£ +&Ü, nHêdü≈î£ &Ô TÉ , n+‘·' ø£ sD
¡ eTT\qT »sTT+∫qyê&ÉT nsTTq
e«øÏÔ düHê´dü dü«uÛ≤eeTT#˚ ø£s¡à |òü˝≤düøÏÔ ˝Òì dæ~∆ì bı+<äTqT. C≤„q jÓ÷>∑eTT <ë«sê dæ~∆ bı+<äT $<ÛëqeTT eT]j·TT
<ëì <ë«sê ÁãVü≤àeTTqT m˝≤ bı+<ä>∑\&√ #ÓãT‘êqT $qT.
|ü]X¯ó<ä∆yÓTÆq ãT~∆ ø£*– kÕ‹Ô «ø£ ÄVü‰s¡+ $T‘·+>± ‹+≥÷, eTqdüT‡qT ìÁ>∑Væ≤+∫ |ü]X¯óÁuÛÑyÓTÆq Á|ü<˚X¯+˝À
@ø±+‘·+>± ìedædü÷Ô, eTqdüT‡, yê≈£îÿ, Ç+Á~j·TeTT\qT n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø=ì sê>∑eTT, <˚«wüeTT m\¢|ü&ÉT e~*,
nVü≤+ø±s¡eTT, ã\eTT, <äs¡ŒeTT, ø±eTeTT, ø√|üeTT, yÓ÷Vü≤eTT e~*ô|{Ïº ìs¡+‘·s¡eTT <Ûë´qjÓ÷>∑eTT q+<äT kÕ<Ûäq
#˚ùd yê&çøÏ Ä‘·àkÕøå±‘êÿs¡ dæ∆‹ ‘·|üŒø£ ø£\T>∑T‘·T+~.
77
|üsÁ¡ ãVü≤àeTTqT, Ä‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTTqT bı+~q jÓ÷– <˚ìì Ä•+#·≈î£ +&Ü, <˚ìøÏ XÀøÏ+|ü≈î£ +&Ü, Á|ü‹ J$j·T+<äT
düeTuÛ≤eeTT‘√ ñ+{≤&ÉT. n{Ïº jÓ÷– Hê |üsêuÛÑøÏÔì bı+<äTqT. Ä |üsêuÛÑøÏÔ‘√ Hê j·T<∏ës¡ú ‘·‘·Ô «eTTqT ‘Ó*dæø=qTqT.
Ä$<Ûä+>± uÛÑøÏÔ‘√ qqTï |üP]Ô>± ‘Ó\TdüTø=qï yÓ+≥H˚ n‘·&ÉT Hê˝À ©qeT>∑TqT.
ø£s¡à\ìï+{Ïì m\¢|ü&ÉT #˚j·TT#·T, Äj·÷ ø£s¡à\ |òü*‘·eTT˝…’q düeTdüÔ uÛÀ>∑eTT\qT ‘·´õ+∫ qH˚ï ÄÁX¯sTT+∫q
ø£s¡à jÓ÷– Hê nqTÁ>∑Vü≤eTT #˚‘· düHê‘·qyÓTÆq, XÊX¯«‘·yÓTÆq |üs¡ eT |ü<äeTTqT bı+<äTqT.
me] e\q Äq+<äeTT, XÊ+‹ \_ÛdüTÔ+~?
nìï ø£s¡à\qT ì+&ÉTeTqdüT‡‘√ Hêπø düeT]Œ+#·TeTT, qH˚ï ˙ >∑eTéTT>± ô|≥Tºø=ì |üì#˚j·TTeTT, Hêj·T+<äT
eTqdüT‡ ô|{Ïºq#√ Hê nqTÁ>∑Vü≤eTT e\q nìï düeTdü´\ qT+&ç düTHêj·÷düeTT>± ãj·T≥|ü&É>∑\e⁄. n˝≤ ø±≈£î+&Ü
nVü≤+ø±s¡+‘√ Hê e÷≥\T $q≈£î+&Ü ô|&É#$Ó q ô|{Ïqº #√ qwüeº TT\T bı+~ q•+∫ b˛‘êe⁄. ns¡TH® ê! ˙e⁄ nVü≤+ø±s¡+‘√
H˚qT á j·TT<äe∆ TT #˚jT· qT nì ˙e⁄ ìs¡sí TT+#·T≈£î+fÒ n~ eè<Ûë n>∑TqT. m+<äTø£+fÒ ˙ dü«uÛ≤eeTT ìqTï j·TT<äe∆ TT
#˚j·TT≥≈£î |ü⁄]ø=\TŒ‘·T+~. yÓ÷Vü≤eTT e\q ˙e⁄ ø£s¡à #˚j·TT≥≈£î Çwüº|ü&Ée⁄, ø±ì ˙ dü«uÛ≤e »ì‘·yÓTÆq ø£s¡à#˚
ìj·TT≈£î&Ô yÉ q’Ó ˙e⁄ <ëìì ‘·|Œü ø£ #˚jT· T<äTe⁄. |üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT n+<ä] Vü≤è<äj÷· \˝À n+‘·sê´$T>± ñ+&ç ‘·q e÷j·T#˚‘·
Je⁄\+<ä] dü+#ês¡eTT\qT ìπsú•dü÷Ô ñHêï&ÉT. ø£qTø£ Ä uÛÑ>∑e+‘·T&çì X¯s¡DTbı+<äT.
n‘·ì ø£è|üe\q ˙e⁄ |üs¡eTXÊ+‹ì eT]j·TT XÊX¯«‘·yÓTÆq Äq+<äeTTqT bı+<ä>∑\e⁄. á $<Ûä+>± n‘·´+‘·
s¡Vü≤düýÓTÆq C≤„qeTTqT H˚qT ˙≈£î n+~+∫‹ì. Bìì |üP]Ô>± $X‚¢wæ+#·T≈£îì ˙ øÏwüºyÓTÆq≥T¢ #˚j·TTeTT.
78
nìï C≤„qeTT\˝À $TøÏÿ* s¡V≤ü düýÓTqÆ Hê ~e´ ñ|ü<X˚ e¯ TTqT eTs¡\ $qTeTT. ˙e⁄ Hê≈£î n‘·´+‘· Á|æjT· T&Ée⁄
n>∑T≥ e\q ˙≈£î Væ≤‘·eTT ø£\T>∑T e#·qeTT\T eTs¡\ #Óô|Œ<äqT.
Hêj·T+<äT eTqdüT‡ ì\T|ü⁄, Hê uÛÑ≈£îÔ&Ée⁄ ø£eTTà. qH˚ï |üPõ+#·TeTT, Hê≈£î qeTdüÿ]+#·TeTT. Ç≥T¢ #˚j·TT≥
e\q qH˚ï bı+<ä>\∑ e⁄ nì ˙≈£î yê>±›qeTT #˚jT· T#·THêïqT. nìï <Ûsä ¡àeTT\qT $&ç∫ øπ e\+ qH˚ï X¯sD¡ T bı+<äTeTT.
nìï bÕ|üeTT\ qT+&ç ìqTï H˚qT $eTTøÏÔ ø£*–+‘·TqT ˙e⁄ XÀøÏ+#·≈£î.
^‘·qT #·<äe&É+, $q&É+ e\q ø£*π> ˝≤uÛÑ+ @$T{Ï?
uÛÑøÏÔ s¡Væ≤‘·T\≈£î, ‘·|üdü‡+|üqTï\T ø±ì yê]øÏ, $qe˝…qì ñ‘ê‡Vü≤+ ˝Òìyê]øÏ, Hê j·T+<äT ndü÷j·T ø£\yê]øÏ
mqï&ÉTqT á ^‘ê C≤„qeTT #Ó|üŒ≈£L&É<äT. Hê j·T+<äT |üs¡eT uÛÑøÏÔ ø£*– á ^‘ê s¡Vü≤düéTTqT Vü≤è<äj·TeTT˝À |ü~\
|üs¡#·T≈£îqïyê&ÉT qH˚ï bı+<äTqT. Ç+<äT˝À @ e÷Á‘·eTT dü+<˚Vü≤eTT ˝Ò<äT. n‘·&çì $T+∫q uÛÑ≈£îÔ&ÉT eT¬se&ÉT Hê≈£î
˝Ò&TÉ . n‘·ì ø£+fÒ Á|æjT· yÓTqÆ yê&ÉTqT Ç+ø=ø£&TÉ ñ+&ÉuÀ&ÉT. eTq á |ü$Á‘· dü+yê<äyTÓ qÆ ^‘ê XÊgeTTqT n<Û´ä j·TqeTT
#˚j·TTyê&ÉT C≤„q j·T»„eTT <ë«sê qqTï |üPõ+∫q yê&Éì H˚qT Á|üø£{Ï+#·T#·THêïqT. $XÊ«düeTT‘√ ndü÷j·T ˝Ò≈£î+&Ü
^‘ê XÊgeTTqT, $qT≥e\q ≈£L&Ü bÕ|ü $eTT≈£îÔ&Ó’ |ü⁄D≤´‘·Tà\T yÓfi¯ófl ñ‘·ÔeT ˝Àø£eTT\qT bı+<äTqT.
z bÕsêú! ˙e⁄ á XÊgeTTqT @ø±Á>∑∫‘·ÔeTT‘√ eTqdüT‡ ô|{Ïº $Hêïyê? ˙ nC≤„qeTT, yÓ÷Vü≤eTT ‘=\–q<ë?
n|ü&ÉT ns¡Tq® T&ÉT
ø£ècÕí! ˙ nqTÁ>∑V≤ü eTT#˚ Hê nC≤„qeTT‘√ ≈£L&çq yÓ÷Vü≤eTT |üP]Ô>± ‘=\–q~. Hê dü+<˚V≤ü eTT\T ‘=\–q$.
ø£qTø£ ˙ Ä»„qT ‘·\<ë˝…Ã<äqT.
79
dü+»j·TT&çøÏ Äq+<äeTT m+<äT≈£î ø£\T>∑T‘·Tqï~?

dü+»j·TT&ÉT |ü*¬øqT.
á $<ÛäeTT>± l ø£èwüí uÛÑ>∑yêqTìøÏ, ns¡T®qT&ÉTøÏ eT<Ûä´ »]–q dü+ yê<äeTT $+{Ïì. n~ n<äT“¤‘·yÓTÆq~
eT]j·TT Hê X¯Øs¡eTT |ü⁄\øÏ+|ü#˚dæq~. y˚<äyê´düT\ ø£è|ü e\q ~e´ <äèwæºì bı+~ l ø£èwüí uÛÑ>∑yêqT&ÉT dü«j·T+>±
ns¡T®qTq≈£î #Ó|ü#·T+&É>± H˚qT Á|ü‘·´ø£åeTT>± $+{Ïì. z sêC≤! l ø£èwüí uÛÑ>∑yêqTq≈£î, ns¡T®qTq≈£î eT<Ûä´ »]–q
s¡V≤ü düýÓTqÆ á dü+yê<äeTT |ü⁄D´ Á|ü<yä TÓ qÆ ~, n‘·´<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. á dü+yê<äeTTqT düà]+∫q ø=\~ H˚qT ìs¡+‘·se¡ TT
Äq+<äeTT bı+<äT‘·THêïqT.
n<äT“¤‘·yÓTÆq lø£èwüßíì s¡÷|üeTT düà]+∫q ø=\~ H˚qT n~Ûø±~Ûø£+ >± ÄX¯Ãs¡éTTqT bı+<äT#·T e÷{Ï e÷{ÏøÏì
Äq+~+#·T#·THêïqT.
jÓ÷π>X¯«s¡T&Ó’q l ø£èwüßí&ÉT, >±+&ûeeTT <Ûä]+∫q ns¡T®qT&ÉT mø£ÿ&É ñ+{≤s√ nø£ÿ&É dü+|ü<ä\T, $»j·TeTT,
düø£\ ◊X¯«s¡éTT\T ˙‹ ‘·|üŒø£ ñ+&ÉTqT. nì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT.
á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ, ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑ XÊgeTT, l ø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq uÛÑ>∑eBZ‘· j·T+<äT yÓ÷ø£å
düHêï´dü jÓ÷>∑eTT nqT 18 e n<Ûë´j·TeTT düe÷|üÔeTT.
z+ ‘·‘Y dü‘Y !
80

బొమ్మల భగవద్గీత PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

బొమ్మల భగవద్గీత PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

uÛÑ≈£îÔ&Ó’q ns¡T®qTìøÏ lø£èwüí |üs¡e÷‘·à s¡÷|üeTTq leTHêïsêj·TDT&˚ dü«j·TeTT>± uÛÑeBZ‘·qT uÀ~Û+∫Hê&ÉT.

uÛÑ>∑eBZ‘· me]øÏ nedüs¡+ ?

j·TT<ä∆s¡+>∑+˝Àì eTVü‰Ms¡T\ es¡íq

j·TT<ä∆ ÁbÕs¡+uÛeÑ TT dü+<äs“¡ e¤ TT>± X¯+KHê<ë\T

≈£î˝eTT HêX¯qeTT nsTT‘˚ ø£*π> n]cÕº\qT >∑T]+∫ ns¡T®qT&ÉT $e]+#·T≥ ?

n|ü&ÉT lø£èwüßí&ÉT ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«‘·÷...

Ä‘·àqT X¯ÁkÕÔ\T K+&ç+|ü˝Òe⁄. n–ï ø±\Ã˝Ò<äT. ˙s¡T ‘·&É|ü˝Ò<äT. >±* m+&ç+|üC≤\<äT.

|üs¡e÷‘·à ≈£L&Ü ø£s¡à\qT m+<äT≈£î n#·]düTÔHêï&ÉT ?

C≤„qeTT bı+<ä&É+ m˝≤ ?

eTqdüT‡qT eX¯eTTq+<äT ñ+#·Tø=ìqyê&ÉT, Ç+Á~j·TeTT\qT »sTT+∫qyê&ÉT, n+‘·'ø£sD¡ X¯ó~∆ ø£\yê&ÉT,

á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ, ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑XÊÁdüÔeTT, lø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq leT<ä“¤>∑eBZ‘· j·T+<äT

o‘√wüíeTT\T, düTK`<äT:KeTT\T, e÷q`nee÷qeTT\ j·T+<äT #·*+|üø£, Ä‘·àqT kÕ«BÛqeTTq+<äT

∫‘·ÔeTTqT |üP]Ô>± eX¯eTTq+<äT+#·T ø=ì m\¢|ü&ÉT |üs¡e÷‘·à j·T+<˚ dæús¡eTT>± ì*|æq|ü&ÉT

<ÛäqT+»j·÷! Hêø£+fÒ ÁX‚wü˜yÓTÆq~ y˚s=ø£{Ï˝Ò<äT. <ësêìøÏ eTDT\T Á>∑T∫Ãq≥T¢ á düeTdüÔ »>∑‘·TÔ Hê

lø£èwüí uÛÑ>∑yêqTì |üPõ+#·&É+ e\q m˝≤+{Ï |òü*‘·eTT \_ÛdüTÔ+~?

z øö+‘˚j·÷! ˙e⁄ Ä#·]+#·T ø£s¡àqT, uÛÑTõ+#Ó&ç ÄVü‰s¡eTTqT, Vü≤√eTeTT#˚j·TT Vü≤eqeTTqT, n]Œ+#·T

á $<Ûä+>± ñ|üìwü‘·TÔ, ÁãVü≤à$<ä´, jÓ÷>∑XÊÁdüÔeTT, lø£ècÕís¡T®q dü+yê<äeTT nsTTq leT<ä“¤>∑eBZ‘· j·T+<äT

dü+»j·TT&ÉT Ç˝≤ |ü*¬øqT

@~ πøåÁ‘·yÓ÷, n~ m≥T¢+&ÉTH√, <ëì $ø±s¡eTT\T @y√, Ä $ø±s¡eTT\T <˚ìqT+&ç @s¡Œ&çqy√, n˝≤π>

>∑TDeTT\T e÷qe⁄&çì m˝≤ ã+~ÛkÕÔsTT?

‘·yÓ÷ >∑TDeTT n~Ûø£yÓTÆq|ü&ÉT #Ó’‘·q´+ ˝Ò≈£î+&ÉT≥, #˚j·Te\dæq ø£s¡à\T #˚j·T≈£î+&ÉT≥, k˛eT]‘·qeTT,

dü+»j·TT&çøÏ Äq+<äeTT m+<äT≈£î ø£\T>∑T‘·Tqï~?

You might also like