Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï

Chöông 5:
ÑÒNH GIAÙ VAØ QUYEÁT ÑÒNH ÑAÀU TÖ
CHÖÙNG KHOAÙN NÔÏ

MUÏC TIEÂU

Chöông naøy trình baøy caùch thöùc ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö
cuûa doanh nghieäp vaøo caùc loaïi chöùng khoaùn nôï hay chöùng khoaùn
coù thu nhaäp coá ñònh khi doanh nghieäp thaëng dö voán. Ñoïc xong
chöông naøy baïn coù theå:

 Hieåu ñöôïc lyù do vaø taàm quan troïng cuûa quyeát ñònh ñaàu tö cuûa
doanh nghieäp vaøo chöùng khoaùn nôï.
 Naém ñöôïc phöông phaùp ñònh giaù caùc loaïi chöùng khoaùn nôï, bao
goàm ñònh giaù tín phieáu vaø traùi phieáu caùc loaïi, tröôùc khi ra
quyeát ñònh ñaàu tö.
 Xaùc ñònh tyû suaát lôïi nhuaän khi ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn nôï.
 Phaân tích ruûi ro khi ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn nôï.

1 LYÙ DO ÑAÀU TÖ VAØO CHÖÙNG KHOAÙN NÔÏ

Chöùng khoaùn nôï laø caùc loaïi coâng cuï nôï ngaén haïn vaø daøi haïn do
Chính phuû hoaëc caùc doanh nghieäp phaùt haønh nhaèm huy ñoäng nôï
töø caùc nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng. Doanh nghieäp trong quaù trình
hoaït ñoäng coù theå thöøa voán vaø trôû thaønh moät trong nhöõng nhaø
ñaàu tö treân thò tröôøng. Ngöôïc laïi, ñoâi khi thieáu voán doanh nghieäp
coù theå trôû thaønh moät trong nhöõng nhaø phaùt haønh treân thò
tröôøng. Trong phaïm vi chöông naøy, chuùng ta chuû yeáu baøn luaän ñeán
vai troø cuûa doanh nghieäp nhö laø moät nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng.
Caùc loaïi chöùng khoaùn nôï doanh nghieäp coù theå xem xeùt ñaàu tö
ñöôïc toùm taét ôû baûng 5.1 döôùi ñaây.

Baûng 5.1: Toùm taét caùc loaïi chöùng khoaùn nôï doanh nghieäp coù theå ñaàu tö
Caên cöù Caên cöù nhaø phaùt haønh
thôøi haïn Chính phuû Coâng ty
Ngaén haïn  Tín phieáu Kho baïc  Chöùng chæ tieàn göûi
cuûa ngaân haøng
 Kyø phieáu cuûa ngaân
haøng
 Tín phieáu coâng ty
Daøi haïn  Traùi phieáu Chính  Traùi phieáu coâng ty
phuû
 Traùi phieáu ñoâ thò

Trong chöông 1 chuùng ta ñaõ nhaán maïnh moät trong nhöõng muïc tieâu
quan troïng cuûa taøi chính doanh nghieäp laø khoâng ngöøng naâng cao
khaû naêng sinh lôïi cuûa doanh nghieäp. Bôûi vaäy, nguoàn voán cuûa doanh
nghieäp caàn phaûi ñöôïc ñaàu tö, duø ngaén haïn hay daøi haïn, nhaèm taïo
ra lôïi nhuaän cho doanh nghieäp. Ñaàu tö chöùng khoaùn nôï laø moät trong

143
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
nhöõng quyeát ñònh ñaàu tö doanh nghieäp caàn xem xeùt ñeå khoâng
ngöøng naâng cao hieäu quaû söû duïng voán vaø mang laïi lôïi nhuaän cho
doanh nghieäp.
2 ÑAÀU TÖ CHÖÙNG KHOAÙN NÔÏ NGAÉN HAÏN

Ñaàu tö chöùng khoaùn ngaén haïn laø ñaàu tö vaøo caùc coâng cuï nôï
ngaén haïn ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng tieàn teä. Muïc tieâu cuûa
vieäc ñaàu tö naøy laø vöøa ñaûm baûo khaû naêng sinh lôïi vöøa ñaûm
baûo khaû naêng thanh khoaûn cuûa doanh nghieäp. Khi doanh nghieäp coù
voán taïm thôøi nhaøn roãi thì neân mua chöùng khoaùn ngaén haïn, thay vì
göûi khoâng kyø haïn ôû ngaân haøng, ñeå coù tyû suaát sinh lôïi cao hôn.
Khi doanh nghieäp taïm thôøi thieáu huït voán, doanh nghieäp coù theå baùn
chöùng khoaùn ngaén haïn ñeå giaûi quyeát nhu caàu thanh khoaûn.
Nhìn vaøo beân traùi cuûa baûng caân ñoái keá toaùn cuûa doanh
nghieäp, phaàn taøi saûn löu ñoäng, baïn thaáy coù muïc “Chöùng khoaùn
ngaén haïn”. Muïc naøy ghi nhaän vaø phaûn aùnh giaù trò chöùng khoaùn
ngaén haïn maø doanh nghieäp ñang naém giöõ. Veà maët lyù thuyeát, caùc
chöùng khoaùn ngaén haïn naøy laø caùc coâng cuï giao dòch treân thò
tröôøng tieàn teä, nhö ñaõ giôùi thieäu ôû chöông 1. Chuùng coù theå bao
goàm tín phieáu kho baïc, chöùng chæ tieàn göûi ngaân haøng, thuaän
nhaän cuûa ngaân haøng, kyø phieáu ngaân haøng, tín phieáu coâng ty, …
Caùc muïc tieáp theo cuûa phaàn naøy seõ xem xeùt chi tieát hôn ñaàu tö
caùc loaïi chöùng khoaùn ngaén haïn naøy.

2.1 Ñaàu tö tín phieáu kho baïc hay chöùng khoaùn phi ruûi ro

Tín phieáu kho baïc ñöôïc xem nhö laø chöùng khoaùn phi ruûi ro, töùc laø
hoaït ñoäng ñaàu tö vaøo nhöõng loaïi chöùng khoaùn naøy khoâng coù ruûi
ro cho nhaø ñaàu tö. Dó nhieân, xeùt veà quan heä giöõa lôïi nhuaän vaø
ruûi ro, hoaït ñoäng ñaàu tö nhö vaäy ñem laïi lôïi nhuaän ôû möùc thaáp
nhaát vì ruûi ro ôû ñaây thaáp nhaát. Khi xem xeùt vaø quyeát ñònh ñaàu tö
chöùng khoaùn phi ruûi ro, baïn caàn laøm nhöõng coâng vieäc vaø caàn coù
kyõ naêng gì?

2.1.1 Xaùc ñònh cô hoäi ñaàu tö

Ñieàu ñaàu tieân baïn caàn laøm laø tìm kieám cô hoäi ñaàu tö. Cô hoäi ñaàu
tö coù raát nhieàu, theá nhöng cô hoäi ñaàu tö naøo ñöôïc xem laø phi ruûi
ro? Ñeå traû lôøi caâu hoûi naøy, baïn caàn hieåu roõ yù nghóa cuûa khaùi
nieäm “phi ruûi ro”. Khaùi nieäm phi ruûi ro (risk-free) caàn ñöôïc hieåu theo
nghóa tuyeät ñoái bao goàm: khoâng coù ruûi ro traû nôï, khoâng coù ruûi ro
laõi suaát vaø khoâng coù ruûi ro ngoaïi hoái.

 Khoâng coù ruûi ro traû nôï töùc laø nhaø phaùt haønh loaïi chöùng
khoaùn naøy, ñeå huy ñoäng voán, chaéc chaén seõ hoaøn traû laïi nôï
cho nhaø ñaàu tö khi ñeán haïn. Treân yù nghóa naøy, chæ coù chính
phuû hay kho baïc môùi coù theå ñöôïc xem laø phi ruûi ro traû nôï khi
phaùt haønh tín phieáu vaø traùi phieáu kho baïc baèng VND. Taïi sao? Vì
chính phuû coù “maùy in tieàn” vaø chæ in ñöôïc VND chöù khoâng in
ñöôïc ñoàng tieàn khaùc. Do ñoù, neáu chính phuû phaùt haønh traùi

144
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
phieáu baøng USD thì traùi phieáu aáy khoâng phaûi laø phi ruûi ro traû
nôï.
 Khoâng coù ruûi ro laõi suaát töùc laø giaù trò cuûa chöùng khoaùn
khoâng chòu aûnh höôûng bôûi söï bieán ñoäng cuûa laõi suaát treân thò
tröôøng. Theo yù nghóa naøy, chæ coù tín phieáu môùi ñöôïc xem laø phi
ruûi ro laõi suaát vì thôøi haïn cuûa tín phieáu töông ñoái ngaén, khieán
cho söï thay ñoåi laõi suaát khoâng ñaùng keå. Ngöôïc laïi, traùi phieáu
do coù thôøi haïn daøi treân 10 naêm neân khoâng ñöôïc xem laø phi ruûi
ro laõi suaát vì vôùi thôøi haïn daøi nhö vaäy giaù trò cuûa traùi phieáu
chòu taùc ñoäng bôûi söï thay ñoåi laõi suaát.
 Khoâng coù ruûi ro ngoaïi hoái töùc laø giaù trò cuûa chöùng khoaùn
khoâng chòu taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi tyû giaù. Theo yù nghóa naøy
chæ coù chöùng khoaùn naøo phaùt haønh baèng VND môùi khoâng
chòu taùc ñoäng cuûa söï bieán ñoäng tyû giaù.

Qua phaân tích yù nghóa cuûa khaùi nieäm phi ruûi ro nhö treân, baïn coù
theå thaáy raèng chæ coù ñaàu tö vaøo tín phieáu kho baïc phaùt haønh
baèng VND môùi ñöôïc xem laø ñaàu tö phi ruûi ro. Haøng naêm Boä taøi
chính thoâng qua Kho baïc ñeàu coù phaùt haønh tín phieáu huy ñoäng voán
ngaén haïn cho ngaân saùch. Caùc ñôït phaùt haønh naøy ñeàu coù thoâng
baùo coâng khai vaø Kho baïc thöôøng keâu goïi caùc toå chöùc tín duïng,
trong ñoù coù ngaân haøng thöông maïi (NHTM), tham gia ñaáu thaàu tín
phieáu Kho baïc.
Ví duï 1: Minh hoïa cô hoäi ñaáu thaàu tín phieáu Kho baïc
Quy cheá ñaáu thaàu tín phieáu kho baïc
Caùc ñoái töôïng ñöôïc pheùp tham gia thò tröôøng ñaáu thaàu tín phieáu
kho baïc taïi Ngaân haøng Nhaø nöôùc phaûi laø doanh nghieäp coù tö
caùch phaùp nhaân, coù voán phaùp ñònh töø 20 tyû ñoàng trôû leân, coù
taøi khoaûn tieàn ñoàng môû taïi Ngaân haøng Nhaø nöôùc hoaëc toå
chöùc tín duïng ñöôïc chæ ñònh. Ngoaøi ra, Ngaân haøng Nhaø nöôùc
cuõng quy ñònh raèng moãi thaønh vieân tham gia thò tröôøng ñaáu
thaàu tín phieáu kho baïc phaûi kyù quyõ taïi Ngaân haøng Nhaø nöôùc
toái thieåu 5% giaù trò ñaêng kyù ñaáu thaàu.
Ví duï veà phaùt haønh tín phieáu kho baïc
Trong ñôït phaùt haønh 26/06 chính phuû döï kieán huy ñoäng 300 tyû
ñoàng (300.000 tín phieáu, moãi tín phieáu coù meänh giaù 1 trieäu
ñoàng, kyø haïn 3 thaùng). Soá thaønh vieân döï thaàu laø 4.
Phieáu ñaët Laõi suaát ñaët Khoái löôïng tín phieáu
thaàu thaàu ñaët thaàu
Thaønh vieân A 4,50% 100 tyû ñoàng
Thaønh vieân B 4,95% 140 tyû ñoàng
Thaønh vieân C 4,95% 110 tyû ñoàng
Thaønh vieân D 5,00% 100 tyû ñoàng
Xeáp caùc phieáu ñaët thaàu theo laõi suaát töø thaáp ñeán cao, 3 thaønh
vieân ñaàu coù toång khoái löôïng ñaët mua laø 350 tyû ñoàng, lôùn hôn
khoái löôïng chính phuû huy ñoäng. Vaäy, thaønh vieân D seõ khoâng
truùng thaàu.
Laõi suaát truùng thaàu laø 4,95% aùp duïng chung cho caû 3
thaønh vieân A, B & C.
 Thaønh vieân A seõ mua ñöôïc toaøn boä 100 tyû ñoàng tín phieáu
(100.000 tín phieáu).
Thaønh vieân B vaø C phaûi chia nhau khoái löôïng 200 tyû ñoàng tín
phieáu coøn laïi theo tyû leä khoái löôïng ñaët thaàu cuûa hoï. 145
 Khoái löôïng tín phieáu B mua ñöôïc: 200*140/(140+110) = 112 tyû
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
2.1.2 Caùch ñònh giaù tín phieáu

Ñònh giaù tín phieáu khi mua baùn treân thò tröôøng sô caáp

Tín phieáu kho baïc laø loaïi tín phieáu chieát khaáu. Ñieàu ñoù coù nghóa
laø, tín phieáu ñöôïc baùn thaáp hôn meänh giaù vaø thanh toaùn theo
meänh giaù khi ñaùo haïn, chöù khoâng traû laõi theo ñònh kyø. Giaù tín
F
P
phieáu baùn ra khi phaùt haønh ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: rT ,
1
365
trong ñoù:
 P laø giaù tín phieáu kho baïc baùn ra
 F laø meänh giaù tín phieáu kho baïc
 r laø laõi suaát tín phieáu kho baïc truùng thaàu (%/naêm)
 T laø kyø haïn cuûa tín phieáu
 365 laø soá ngaøy trong naêm.

Giaûi thích: F laø meänh giaù cuûa tín phieáu, hay laø giaù trò ngöôøi giöõ
tín phieáu nhaän laïi khi ñaùo haïn. Vì töø khi phaùt haønh ñeán khi ñaùo
haïn, tín phieáu khoâng traû laõi suaát, neân giaù tín phieáu khi phaùt haønh
seõ baèng giaù trò hieän taïi cuûa F, vôùi tyû leä chieát khaáu laø rT/365, vì
r (laõi suaát %/naêm) ñöôïc chuyeån veà rT/365 laø laõi suaát %/kyø haïn
cuûa tín phieáu.

Ví duï 2: Minh hoïa caùch ñònh giaù tín phieáu treân thò tröôøng sô caáp

Trong ví duï 1, meänh giaù tín phieáu kho baïc laø F = 1.000.000ñ, kyø
haïn T = 91 ngaøy (3 thaùng), laõi suaát truùng thaàu r = 4,95%/naêm.
Giaù tín phieáu ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
F 1.000.000
P   987.809
rT 0,0495 * 91 ñ
1 1
365 365

Ñònh giaù tín phieáu khi mua baùn treân thò tröôøng thöù caáp

Trong ví duï 1 treân ñaây neáu NHTM mua tín phieáu vaø ôû möùc giaù
987.809 ñoàng vaø giöõ ñeán khi ñaùo haïn nhaän laïi meänh giaù laø 1
trieäu ñoàng thì coù tyû suaát lôïi nhuaän laø 4,95%. Theá nhöng nhieàu khi
NHTM sau khi mua tín phieáu moät thôøi gian caàn baùn laïi treân thò
tröôøng vì muïc tieâu thanh khoaûn. Caùc doanh nghieäp khaùc thöôøng
khoâng tham gia ñaáu thaàu neân khoâng theå mua tín phieáu kho baïc tröïc
tieáp treân thò tröôøng sô caáp. Do ñoù, doanh nghieäp thöôøng mua tín
phieáu kho baïc treân thò tröôøng thöù caáp. Khi aáy, baïn caàn phaûi
quyeát ñònh giaù mua baùn tín phieáu laø bao nhieâu? Veà cô baûn, coâng
thöùc ñònh giaù treân ñaây vaãn ñöôïc aùp duïng, nhöng luùc naøy baïn
phaûi chieát khaáu baèng laõi suaát phi ruûi ro hieän haønh treân thò
tröôøng laø i %/naêm. Giaù tín phieáu kho baïc mua baùn laïi treân thò
F
P
tröôøng thöù caáp ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: it , trong ñoù:
1
365
 P laø giaù tín phieáu kho baïc

146
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
 F laø meänh giaù tín phieáu kho baïc
 i laø laõi suaát phi ruûi ro hieän haønh (luùc ñònh giaù) treân thò tröôøng
(%/naêm)
 t soá ngaøy töø thôøi ñieåm tính toaùn ñeán khi tín phieáu ñaùo haïn
 365 laø soá ngaøy trong naêm.

Ví duï 3: Minh hoïa caùch ñònh giaù tín phieáu treân thò tröôøng thöù
caáp

Trong ví duï 1, meänh giaù tín phieáu kho baïc laø F = 1.000.000ñ, kyø
haïn T = 91 ngaøy (3 thaùng), laõi suaát truùng thaàu r = 4,95%/naêm.
Giaù tín phieáu ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
F 1.000.000
P   987.809
rT 0,0495 * 91 ñ
1 1
365 365
Giaû söû OCB mua tín phieáu treân vaø naém giöõ ñöôïc 25 ngaøy. Baây
giôø OCB muoán baùn laïi tín phieáu cho VAB. Hoûi giaù baùn tín phieáu
laø bao nhieâu? Bieát raèng laõi suaát phi ruûi ro hieän vaãn khoâng thay
ñoåi.
F
P
Coâng thöùc ñònh giaù luùc naøy laø it , trong ñoù: F = 1.000.000
1
365
ñoàng laø meänh giaù tín phieáu, i = r = 4,5% laø laõi suaát phi ruûi ro, t
= 91 – 25 = 66 ngaøy thôøi haïn coøn laïi cuûa tín phieáu. Thay soá vaøo
coâng thöùc baïn coù giaù baùn tín phieáu ôû thôøi ñieåm naøy laø:
2.1.3 Quyeát ñònh ñaàu tö
1.000.000
P  991.929 ñoàng
4,5%x 66
1 tö, khi xem xeùt quyeát ñònh ñaàu tö taøi chính
Vôùi tö caùch laø nhaø ñaàu
365
baïn caàn quan taâm ñeán lôïi nhuaän vaø ruûi ro cuûa taøi saûn ñaàu tö.
Xeùt veà goùc ñoä ruûi ro, baïn neân ñaàu tö vaøo tín phieáu kho baïc vì tín
phieáu kho baïc ñöôïc xem laø phi ruûi ro. Nhöng khoâng may laø ñaàu tö
vaøo tín phieáu kho baïc ñem laïi tyû suaát lôïi nhuaän raát thaáp. Trong ví
duï treân ñaây, tyû suaát lôïi nhuaän ñaàu tö tín phieáu kho baïc chæ coù
4,95% thaáp hôn nhieàu so vôùi ñaàu tö vaøo nhöõng cô hoäi ñaàu tö khaùc,
thaäm chí coøn thaáp hôn caû laõi suaát huy ñoäng tieàn göûi. Vaäy, lyù do
gì khieán doanh nghieäp ñaàu tö vaøo tín phieáu kho baïc?
Traû lôøi caâu hoûi naøy baïn neân söû duïng ñeán khaùi nieäm vaø
coâng thöùc tính giaù trò kinh teá taêng theâm (EVA) nhö sau:
EVA = Lôïi nhuaän hieäu chænh – Chi phí cô hoäi cuûa voán

Trong tröôøng hôïp naøy, lôïi nhuaän hieäu chænh baèng 4,5% nhöng chi phí
cô hoäi cuûa voán laø bao nhieâu coøn tuøy thuoäc vaøo nguoàn voán naøo
doanh nghieäp söû duïng ñeå ñaàu tö tín phieáu kho baïc. Trong tình huoáng
naøy chiû coù nhöõng nguoàn voán naøo coù chi phí cô hoäi nhoû hôn 4,5%
môùi ñöôïc söû duïng ñeå ñaàu tö tín phieáu kho baïc. Trong caùc nguoàn
voán cuûa doanh nghieäp bao goàm voán chuû sôû höõu, voán vay vaø caùc
nguoàn voán huy ñoäng khaùc coù leõ khoâng coù nguoàn voán naøo coù
chi phí huy ñoäng nhoû hôn laõi suaát tín phieáu kho baïc. Neân nhôù raèng
trong nguoàn voán, doanh nghieäp phaûi trích ra moät phaàn ñeå ôû taøi
khoaûn tieàn maët vaø tieàn göûi ngaân haøng ñeå saün saøng ñaùp öùng
nhu caàu chi tieâu baát cöù luùc naøo khi caàn. Boä phaän voán naøy, do

147
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
ñoù, hoaëc laø khoâng ñöôïc höôûng laõi, hoaëc ñöôïc höôûng laõi toái ña
cuõng chæ khoaûng 0,25%/thaùng hay 3%/naêm. Nhö vaäy, chi phí cô hoäi
cuûa boä phaän voán naøy thöïc chaát chæ laø 3%/naêm. Neáu ñaàu tö
vaøo tín phieáu kho baïc, doanh nghieäp vaãn coù giaù trò kinh teá taêng
theâm EVA = 4,5 – 3 = 1,5%. Nhö vaäy, doanh nghieäp vaãn coù lôïi neáu
söû duïng boä phaän voán naøy mua tín phieáu thay vì giöõ tieàn maët
hoaëc göûi khoâng kyø haïn ôû ngaân haøng.
Ngoaøi tín phieáu kho baïc, nhö ñaõ phaân tích vaø quyeát ñònh ñaàu
tö treân ñaây, doanh nghieäp coøn coù theå ñaàu tö vaøo caùc loaïi chöùng
khoaùn ngaén haïn khaùc nhö chöùng chæ tieàn göûi, kyø phieáu ngaân
haøng, hoaëc caùc loaïi tín phieáu do caùc coâng ty coù uy tín phaùt haønh.
Caùch phaân tích vaø quyeát ñònh ñaàu tö coù theå vaän duïng töông töï
nhö ñoái vôùi tín phieáu kho baïc.

3 ÑAÀU TÖ CHÖÙNG KHOAÙN NÔÏ DAØI HAÏN HAY ÑAÀU TÖ

TRAÙI PHIEÁU
Traùi phieáu thöôøng ñöôïc xem laø loaïi chöùng khoaùn coù thu nhaäp coá
ñònh (fixed income securities) duøng ñeå phaân bieät vôùi coå phieáu laø
loaïi chöùng khoaùn coù thu nhaäp khoâng coá ñònh. Neáu baïn laø nhaân
vieân phuï traùch ñaàu tö taøi chính cuûa doanh nghieäp, baïn cuõng neân
quan taâm ñeán loaïi chöùng khoaùn naøy.

3.1 Xaùc ñònh cô hoäi ñaàu tö traùi phieáu

Traùi phieáu noùi chung coù theå chia thaønh hai loaïi caên baûn döïa vaøo
chuû theå phaùt haønh: Traùi phieáu chính phuû vaø traùi phieáu coâng ty.
Traùi phieáu chính phuû coøn ñöôïc chia thaønh traùi phieáu kho baïc vaø
traùi phieáu ñoâ thò, töùc laø traùi phieáu do chính quyeàn ñòa phöông
phaùt haønh.
Ví duï 4: Minh hoïa thoâng baùo ñaáu thaàu traùi phieáu chính phuû
Chính phuûÑaàu
3.1.1 vöøa tö
thoâng
traùi baùo
phieáukeá hoaïch
chính phaùt haønh traùi phieáu huy
phuû
ñoäng 200 tyû ñoàng. TTGDCK Tp.HCM thoâng
Trong phaïm vi chöông naøy khi noùi ñeán traùi baùo keát quaû
phieáu ñaáu
chính thaàu
phuû chuùng ta
traùi phieáu Chính phuû do Kho baïc Nhaø nöôùc TW phaùt haønh, kyø
goäp chung maø khoâng coù söï phaân bieät giöõa traùi phieáu kho baïc,
haïn 5 naêm, ñôït 18/20XX nhö sau:
traùi phieáu ñoâ thò vaø coâng traùi vì taát caû caùc loaïi traùi phieáu naøy
ñeàu ñöôïc xem laø khoâng coù ruûi ro traû nôï neáu ñöôïc phaùt haønh
baèng VND. Caùc cô hoäi ñaàu tö vaøo traùi phieáu chính phuû cuûa caùc
doanh nghieäp Vieät Nam hieän nay goàm coù: Ñaàu tö mua coâng traùi,
ñaàu tö mua traùi phieáu Kho baïc, ñaàu tö mua traùi phieáu coâng trình,
ñaàu tö mua traùi phieáu ñoâ thò.
Haøng naêm caùc toå chöùc phaùt haønh nhö Boä Taøi chính, Kho baïc,
UÛy ban nhaân daân thaønh phoá ñeàu coù thoâng baùo coâng khai keâu
goïi caùc nhaø ñaàu tö tham gia ñaáu thaàu hoaëc mua traùi phieáu chính
phuû. Laø nhaân vieân phuï traùch ñaàu tö traùi phieáu chính phuû, baïn
caàn thöôøng xuyeân theo doõi vaø caäp nhaät nhöõng cô hoäi ñaàu tö naøy
ñeå coù theå mua traùi phieáu tröïc tieáp töø caùc nhaø phaùt haønh treân
thò tröôøng sô caáp hoaëc mua laïi cuûa caùc nhaø ñaàu tö treân thò
tröôøng thöù caáp.

148
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï

 Soá thaønh vieân tham gia ñaáu thaàu: 3 thaønh vieân

 Soá thaønh vieân ñaët thaàu hôïp leä: 3 thaønh vieân
 Toång giaù trò traùi phieáu ñöa ra ñaáu thaàu: 200 tyû ñoàng
 Giaù trò traùi phieáu ñaêng kyù ñaët thaàu: 250 tyû ñoàng
 Laõi suaát ñaët thaàu thaáp nhaát: 8,75 %/ naêm
 Laõi suaát ñaët thaàu cao nhaát: 8,80 %/ naêm
 Laõi suaát traàn: 8,75 %/ naêm
 Laõi suaát truùng thaàu: 8,75 %/ naêm
 Giaù trò traùi phieáu truùng thaàu: 120 tyû ñoàng

3.1.2 Ñaàu tö traùi phieáu coâng ty

Traùi phieáu coâng ty laø traùi phieáu do caùc coâng ty lôùn coù uy tín phaùt
haønh nhaèm huy ñoäng nôï daøi haïn taøi trôï cho hoaït ñoäng cuûa coâng
ty.

149
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï

Ví duï 5: Minh hoïa cô hoäi ñaàu tö traùi phieáu coâng ty – Tình huoáng Petrovietnam
Petrovietnam coù phaïm vi kinh doanh raát ña daïng. Ñeán nay Toång coâng ty ñaõ
phaùt trieån kinh doanh maïnh meõ treân taát caû caùc lónh vöïc kinh doanh lieân
quan ñeán hoaït ñoäng daàu khí nhö thaêm doø, khai thaùc, cheá bieán, kinh doanh
caùc saûn phaåm daàu khí, vaø caùc hoaït ñoäng dòch vuï daàu khí. Petrovietnam
ñang trieån khai moät soá döï aùn phaùt trieån daàu khí quan troïng nhö: Döï aùn khí
ñieän ñaïm Caø Mau, Döï aùn caûng ñaïm Phuù Myõ, döï aùn ñöôøng oáng daãn khí
Phuù Myõ- Tp. Hoà Chí Minh vaø nhieàu döï aùn quan troïng khaùc. Ñeå ñaït ñöôïc
muïc tieâu keá hoaïch vaø chieán löôïc ñeà ra, ngaønh daàu khi caàn nguoàn voán
ñaàu tö raát lôùn. Moät trong nhöõng hình thöùc huy ñoäng voán maø Petrovietnam
ñang xem xeùt laø phaùt haønh traùi phieáu coâng ty.
Traùi phieáu daàu khí seõ ñöôïc phaùt haønh lieân tuïc nhieàu ñôït nhaèm taïo ra
moät keânh huy ñoäng voán oån ñònh, linh hoaït, chuû ñoäng, phaùt huy noäi löïc
cuûa neàn kinh teá nhaèm phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp daàu khí thaønh
ngaønh coâng nghieäp muõi nhoïn cuûa ñaát nöôùc. Tröôùc khi phaùt haønh,
Petrovietnam ñaõ xin pheùp vaø ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Boä Taøi Chính cho pheùp
phaùt haønh traùi phieáu daàu khí, vôùi nhöõng thoâng tin lieân quan ñeán ñôït phaùt
haønh ñöôïc coâng boá nhö sau:
 Toå chöùc phaùt haønh: Toång Coâng Ty Daàu Khí Vieät Nam (Petrovietnam)
 Teân traùi phieáu: Traùi Phieáu Daàu Khí Vieät Nam
 Loaïi tieàn phaùt haønh: Vieät Nam ñoàng (VND)
 Loaïi meänh giaù: Traùi phieáu daàu khí phaùt haønh nhieàu loaïi meänh giaù
khaùc nhau, trong ñoù traùi phieáu voâ danh vaø ghi danh coù caùc loaïI meänh
giaù 1 trieäu, 2 trieäu, 5 trieäu, 10 trieäu vaø 50 trieäu ñoàng. Ngoaøi ra, coøn coù
traùi phieáu ghi soå coù meänh giaù quy troøn ñeán haøng trieäu vaø coù meänh
giaù töø 50 trieäu ñoàng trôû leân.
 Ñoái töôïng mua traùi phieáu: Ñoái töôïng tham gia mua traùi phieáu daàu khi raát
roäng raõi bao goàm ngöôøi Vieät Nam trong nöôùc, kieàu baøo ôû nöôùc ngoaøi,
vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi ñang sinh soáng vaø laøm vieäc ôû Vieät Nam vaø caùc
phaùp nhaân nhö caùc doanh nghieäp thuoäc moïi lónh vöïc vaø thaønh phaàn kinh
teá, caùc doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng theo luaät
ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuûa Vieät Nam cuõng ñöôïc tham gia mua traùi phieáu daàu
khí.
 Thôøi gian phaùt haønh traùi phieáu: Ngaøy phaùt haønh traùi phieáu laø ngaøy
03/09/2003 vaø thôøi gian baùn traùi phieáu keùo daøi 60 ngaøy.
 Ngaøy thanh toaùn traùi phieáu: Ngaøy ñaùo haïn thanh toaùn traùi phieáu laø
ngaøy 03/09/2008. Ñeán ngaøy ñaùo haïn, ngöôøi sôû höõu traùi phieáu ñeán
thanh toaùn taïi Vaên phoøng giao dòch cuûa Coâng Ty Taøi Chính Daàu Khí. Rieâng
ñoái vôùi traùi phieáu ghi danh döôùi hình thöùc ghi soå, khaùch haøng phaûi ñeán
nôi phaùt haønh traùi phieáu ñeå thanh toaùn. Tröôøng hôïp ngaøy thanh toaùn
truøng vaøo ngaøy nghæ, ngaøy leã thì seõ ñöôïc thanh toaùn vaøo ngaøy laøm
vieäc tieáp theo. Tröôøng hôïp khaùch haøng ñeán thanh toaùn sau ngaøy
03/09/2008 thì soá tieàn goác chöa lónh seõ ñöôïc höôûng laõi suaát theo laõi suaát
tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam xaùc ñònh
taïi thôøi ñieåm ñaùo haïn traùi phieáu vaø aùp duïng cho soá ngaøy tính töø thôøi
ñieåm ñaùo haïn ñeán thôøi ñieåm khaùch haøng ñeán thanh toaùn. Sau hai naêm,
ngöôøi mua traùi phieáu coù quyeàn thanh toaùn tröôùc haïn theo nguyeân taéc
ñaûm baûo lôïi ích cho ngöôøi sôû höõu traùi phieáu baèng caùch traû nguyeân
goác (meänh giaù) vaø laõi theo quy ñònh sau: Neáu chöa troøn naêm thì möùc
laõi suaát maø khaùch haøng ñöôïc höôûng baèng vôùi möùc laõi suaát tieát kieäm
thôøi haïn töông öùng cuûa Ngaân Haøng Coâng Thöông Vieät Nam. Cuï theå neáu
thôøi gian naém giöõ nhoû hôn 1 thaùng thì aùp duïng laõi suaát khoâng kyø haïn,
töø 1 ñeán 3 thaùng aùp duïng laõi suaát tieát kieäm 1 thaùng, töø 3 ñeán 6 thaùng
Thôøi
aùpgian
duïngqua
laõi cô hoäi
suaát ñaàu
tieát kieämtö3 vaøo
thaùng,traùi
töø 6phieáu coâng
ñeán döôùi ty treân
12 thaùng aùp thò
duïngtröôøng
voánlaõiVieät
suaát Nam chöa6 nhieàu
tieát kieäm vì ít troøn
thaùng, neáu coù 12coâng
thaùngtythìphaùt haønhnguyeân
ñöôïc höôûng traùi phieáu.
möùc laõi suaát cuûa traùi phieáu ñaõ ñöôïc coâng boá.
Ñieån hình cho cô hoäi ñaàu tö traùi phieáu coâng ty thôøi gian qua noåi
 Laõi suaát traùi phieáu daàu khí laø suaát thaû noåi vôùi naêm ñaàu aán ñònh ôû
baätmöùc
laø 8,7%/naêm
tröôøng hôïp phaùt
nhöõng naêmhaønh
sau aùp traùi phieáu
duïng cuûa
laõi suaát Petrovietnam
thaû vaø traùi
noåi baèng bình
phieáu cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi, ñaëc bieät gaàn ñaây nhaát laø
traùi phieáu chuyeån ñoåi cuûa caùc ngaân haøng nhö VCB, ACB, vaø Saøi
Goøn Bank.

150
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
3.2 Ñònh giaù traùi phieáu

3.2.1 Nhöõng khaùi nieäm caên baûn

Traùi phieáu (bond) laø coâng cuï nôï daøi haïn do nhaø phaùt haønh (chính
phuû hoaëc coâng ty) phaùt haønh nhaèm huy ñoäng voán daøi haïn, theo
ñoù nhaø phaùt haønh cam keát traû cho ngöôøi naém giöõ traùi phieáu
moät soá tieàn laõi nhaát ñònh vaø traû laïi soá tieàn goác khi traùi phieáu
ñeán haïn. Traùi phieáu do chính phuû phaùt haønh goïi laø traùi phieáu
chính phuû (government bond) hay traùi phieáu kho baïc (treasury bond).
Traùi phieáu do coâng ty phaùt haønh goïi laø traùi phieáu coâng ty
(corporate bond).
Treân traùi phieáu bao giôø cuõng coù ghi moät soá tieàn nhaát ñònh, goïi
laø meänh giaù cuûa traùi phieáu. Meänh giaù noùi chung (face or par value)
töùc laø giaù trò ñöôïc coâng boá cuûa taøi saûn. Trong tröôøng hôïp traùi
phieáu, meänh giaù chính laø giaù trò maø ngöôøi naém giöõ traùi phieáu
seõ nhaän laïi khi traùi phieáu ñeán haïn. Meänh giaù thöôøng ñöôïc coâng
boá laø 1.000USD nhö ôû Myõ hoaëc 100.000 ñoàng nhö ôû Vieät Nam.
Ngoaøi vieäc coâng boá meänh giaù, ngöôøi ta coøn coâng boá laõi suaát
vaø thôøi haïn cuûa traùi phieáu. Laõi suaát cuûa traùi phieáu (coupon rate)
töùc laø laõi suaát maø ngöôøi mua traùi phieáu ñöôïc höôûng, noù chính laø
tyû leä phaàn traêm giöõa laõi ñöôïc höôûng vaø meänh giaù cuûa traùi
phieáu. Thôøi haïn cuûa traùi phieáu (maturity) laø khoaûng thôøi gian (tính
baèng naêm) töø luùc traùi phieáu ñöôïc phaùt haønh cho ñeán khi nhaø
phaùt haønh traû laïi meänh giaù cuûa traùi phieáu cho ngöôøi naém giöõ
traùi phieáu.
Ñònh giaù traùi phieáu töùc laø quyeát ñònh giaù trò lyù thuyeát (intrinsic
value) cuûa traùi phieáu moät caùch chính xaùc vaø coâng baèng. Giaù trò
lyù thuyeát cuûa traùi phieáu ñöôïc xaùc ñònh baèng toång hieän giaù cuûa
toaøn boä thu nhaäp nhaän ñöôïc trong thôøi haïn hieäu löïc cuûa traùi
phieáu. Vieäc xaùc ñònh thu nhaäp cuûa traùi phieáu phuï thuoäc vaøo
töøng loaïi traùi phieáu cuï theå. Do ñoù, ñònh giaù traùi phieáu neân gaén
lieàn vôùi töøng loaïi traùi phieáu cuï theå.

3.2.2 Ñònh giaù traùi phieáu khoâng coù thôøi haïn

Traùi phieáu noùi chung laø coù thôøi haïn. Ñaëc bieät, coù moät loaïi traùi
phieáu khoâng coù thôøi haïn thöôøng ñöôïc goïi laø Traùi phieáu vónh cöûu
(perpetual bond or consol), töùc laø traùi phieáu chaúng bao giôø ñaùo haïn.
Xeùt veà nguoàn goác, loaïi traùi phieáu naøy do chính phuû Anh phaùt
haønh ñaàu tieân sau Chieán tranh Napoleon ñeå huy ñoäng voán daøi haïn
phuïc vuï taùi thieát ñaát nöôùc. Traùi phieáu vónh cöûu naøy chính laø cam
keát cuûa chính phuû Anh seõ traû moät soá tieàn laõi coá ñònh maõi maõi
cho ngöôøi naøo sôû höõu traùi phieáu. Giaù trò cuûa loaïi traùi phieáu naøy
ñöôïc xaùc ñònh baèng hieän giaù cuûa doøng tieàn ñeàu voâ haïn maø traùi
phieáu naøy mang laïi cho nhaø ñaàu tö. Giaû söû chuùng ta goïi I laø laõi
coá ñònh ñöôïc höôûng maõi maõi, k d laø tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu
cuûa nhaø ñaàu tö vaø V laø giaù cuûa traùi phieáu. Giaù cuûa traùi phieáu
vónh cöûu chính laø toång hieän giaù cuûa toaøn boä laõi thu ñöôïc töø traùi
phieáu. Do traùi phieáu vónh cöûu khoâng coù ñaùo haïn neân toaøn boä
laõi ñöôïc höôûng töø traùi phieáu naøy qua caùc naêm hình thaønh neân

151
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
doøng tieàn ñeàu voâ haïn. Trong chöông 3, baïn ñaõ bieát caùch xaùc ñònh
hieän giaù cuûa doøng tieàn ñeàu voâ haïn. Vaän duïng coâng thöùc xaùc
ñònh hieän giaù cuûa doøng tieàn ñeàu voâ haïn, chuùng ta coù theå ñònh
giaù traùi phieáu vónh cöûu nhö sau:
I I I 
I 1 1  I
V 
(1  k d )

(1  k d )
 .... 
(1  k d ) 
 
t 1 (1  k d )
 I   

 k d k d (1  k d )  k d
1 2 t

trong ñoù I chính laø laõi suaát nhaø ñaàu tö ñöôïc höôûng töø traùi phieáu
vaø kd laø tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi töø vieäc ñaàu tö
traùi phieáu.
Ví duï 6: Minh hoïa caùch ñònh giaù traùi phieáu vónh cöûu
Giaû söû baïn mua moät traùi phieáu ñöôïc höôûng laõi 50$ moät naêm
trong khoaûng thôøi gian voâ haïn vaø baïn ñoøi hoûi tyû suaát lôïi nhuaän
ñaàu tö laø 12%. Giaù cuûa traùi phieáu naøy baèng hieän giaù cuûa
toaøn boä laõi nhaän ñöôïc qua caùc naêm, töùc laø hieän giaù cuûa moät
doøng tieàn ñeàu voâ haïn:
V = I/kd = 50/0,12 = 416,67$
Ví duï ñôn giaûn naøy giuùp baïn laøm quen vôùi caùch ñònh giaù traùi
phieáu. Tuy nhieân, ôû Vieät Nam hieän nay chöa coù loaïi traùi phieáu
3.2.3 Ñònh giaù traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc höôûng laõi

Traùi phieáu coù kyø haïn ñöôïc höôûng laõi (nonzero coupon bond) laø loaïi
traùi phieáu coù xaùc ñònh thôøi haïn ñaùo haïn vaø laõi suaát ñöôïc höôûng
qua töøng thôøi haïn nhaát ñònh. Khi mua loaïi traùi phieáu naøy nhaø ñaàu
tö ñöôïc höôûng laõi ñònh kyø, thöôøng laø haøng naêm, theo laõi suaát
coâng boá (coupon rate) treân meänh giaù traùi phieáu vaø ñöôïc thu hoài
laïi voán goác baèng meänh giaù khi traùi phieáu ñaùo haïn. Phaàn lôùn
caùc traùi phieáu phaùt haønh ôû Vieät Nam hieän nay, keå caû traùi phieáu
chính phuû laãn traùi phieáu coâng ty, ñeàu thuoäc loaïi naøy. Söû duïng
moâ hình chieát khaáu doøng tieàn vôùi caùc kyù hieäu:
 I laø laõi coá ñònh ñöôïc höôûng töø traùi phieáu
 kd laø tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu cuûa nhaø ñaàu tö
 MV laø meänh giaù traùi phieáu
 n laø soá naêm cho ñeán khi ñaùo haïn
chuùng ta coù moâ hình ñònh giaù cuûa traùi phieáu (V), baèng hieän giaù
toaøn boä doøng tieàn thu nhaäp töø traùi phieáu trong töông lai, ñöôïc xaùc

I I I MV
V   ....  
(1  kd ) (1  kd )
1 2
(1  kd ) n
(1  kd ) n
ñònh nhö sau:

trong ñoù I laø laõi coá ñònh ñöôïc höôûng theo töøng ñònh kyø. Giaù trò
cuûa I baèng meänh giaù nhaân vôùi laõi suaát ñöôïc coâng boá treân traùi
phieáu.

152
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï

Ví duï 7: Minh hoïa ñònh giaù traùi phieáu chính phuû ñöôïc höôûng laõi
ñònh kyø haøng naêm
Anh An mua traùi phieáu chính phuû
coù:
 Meänh giaù: 100.000 ñoàng
 Laõi suaát: 8,5%
 Thôøi haïn: 5 naêm
 Ngaøy phaùt haønh: 21/10/2003
 Ngaøy ñeán haïn: 21/10/2008
Hoûi giaù traùi phieáu laø bao
nhieâu, neáu:
a. Ñònh giaù vaøo ngaøy
21/10/2004?
b. Ñònh giaù vaøo ngaøy
12/05/2007?

Döïa vaøo thoâng tin ñaõ cho, laõi traùi phieáu ñöôïc höôûng theo ñònh kyø
haøng naêm laø:
I = 100.000(8,5%) = 8.500 ñoàng.
a. Neáu ñònh giaù vaøo ngaøy 21/10/2004 traùi phieáu coøn ñöôïc höôûng
4 kyø laõi, moãi kyø 8.500 ñoàng. Giaù trò traùi phieáu laø V ñöôïc xaùc
ñònh nhö sau:
I I I MV 8.500 8.500 8.500
V    ....     
(1  k d ) (1  k d )
1 2
(1  k d ) n
(1  k d ) n
(1  0,12) (1  0,12)
1 2
(1  0,12)3
8.500 100.000
   89.369,28 ñoàng
(1  0,12) 4
(1  0,12) 4
Treân thöïc teá ñeå ñònh giaù ñöôïc deã daøng vaø nhanh choùng, baïn neân söû duïng
Excel vaø laäp baûng tính ñònh giaù nhö sau:
100,00
Meänh giaù 0
Laõi suaát 8.50%
TS lôïi nhuaän yeâu
caàu (Kd) 12%
21/10/0 21/10/0 21/10/0
21/10/04 21/10/05 6 7 8
Laõi ñònh kyø 8,500 8,500 8,500 8,500
Meänh giaù 100,000
Doøng tieàn 8,500 8,500 8,500 108,500
Giaù traùi phieáu $89,369.
(NPV@12%) 28

Ví b.
duïNeáu
7 treân
ñònhñaây
vaøominh
ngaøyhoïa caùch ñònh
12/05/2007, giaù
tröôùc ñoáibaïn
tieân, vôùiñònh
traùigiaù
phieáu
traùi chính
phuû.phieáu
Vôùi traùi
vaøophieáu ñoâ thò vaø
ngaøy 21/10/2007 nhötraùi
sau:phieáu coâng ty traû laõi ñònh kyø
haøng naêm, 8caùch
.500 ñònh100giaù
.000 coù theå thöïc hieän töông töï.
V21 / 10 / 07    96.875 ñoàng
. Keá ñeán baïn laáy hieän
(1  0,12)1 (1  0,12)1
3.2.4
giaù cuûa Ñònh giaùphieáu
giaù traùi traùi ôûphieáu
thôøi coù kyø
ñieåm haïn
naøy, khoâng
giaûn höôûng
ñôn vaø laõi ñònh
tính troøn
kyø

Traùi phieáu kyø haïn khoâng höôûng laõi ñònh kyø (zero-coupon bond) laø
loaïi traùi phieáu khoâng coù traû laõi ñònh kyø maø ñöôïc baùn vôùi giaù
thaáp hôn so vôùi meänh giaù. Taïi sao nhaø ñaàu tö laïi mua traùi phieáu
khoâng ñöôïc höôûng laõi? Lyù do laø khi mua loaïi traùi phieáu naøy hoï

153
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
vaãn nhaän ñöôïc lôïi töùc, chính laø phaàn cheânh leäch giöõa giaù mua
cuûa traùi phieáu vôùi meänh giaù cuûa noù. Phöông phaùp ñònh giaù loaïi
traùi phieáu naøy cuõng töông töï nhö caùch ñònh giaù loaïi traùi phieáu kyø
haïn ñöôïc höôûng laõi, chæ khaùc ôû choã laõi suaát ôû ñaây baèng khoâng
neân toaøn boä hieän giaù cuûa phaàn laõi ñònh kyø baèng khoâng. Do
vaäy, giaù cuûa traùi phieáu khoâng höôûng laõi ñöôïc xaùc ñònh giaù nhö
laø hieän giaù cuûa meänh giaù khi traùi phieáu ñaùo haïn:
MV
V 
(1  k d ) n
Ví duï 8: Minh hoïa caùch ñònh giaù traùi phieáu khoâng höôûng laõi ñònh
kyø

Giaû söû NH Ñaàu Tö vaø Phaùt Trieån Vieät Nam phaùt haønh traùi phieáu
khoâng traû laõi ñònh kyø, coù thôøi haïn 10 naêm vaø meänh giaù laø
1000$. Neáu tyû suaát lôïi nhuaän ñoøi hoûi cuûa nhaø ñaàu tö laø 12%,
giaù baùn cuûa traùi phieáu naøy seõ laø bao nhieâu?
Giaûi:
MV
Söû duïng coâng thöùc ñònh giaù V  , ta coù giaù traùi phieáu
(1  k d ) n
naøy laø :
1000
V   322$ . Nhaø ñaàu tö boû ra 322$ ñeå mua traùi phieáu
(1  0,12)10
3.2.5 Ñònh giaù
naøy vaø khoâng ñöôïctraùi phieáu
höôûng traû laõi
laõi ñònh theo ñònh
kyø trong suoát kyø nöûa nhöng
10 naêm naêm

Thoâng thöôøng traùi phieáu ñöôïc traû laõi haøng naêm moät laàn nhöng
ñoâi khi cuõng coù loaïi traùi phieáu traû laõi theo ñònh kyø nöûa naêm, töùc
laø traû laõi moãi naêm hai laàn. Keát quaû laø moâ hình ñònh giaù traùi
phieáu thoâng thöôøng phaûi coù moät soá thay ñoåi thích hôïp ñeå ñònh
giaù trong tröôøng hôïp naøy. Coâng thöùc ñònh giaù traùi phieáu theo moâ
hình chieát khaáu doøng tieàn trong tröôøng hôïp naøy nhö sau:

2n
I /2 MV
V  
t 1 (1  k d / 2) (1  kd / 2) 2 n
t

154
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Ñeå minh hoïa moâ hình ñònh giaù traùi phieáu traû laõi baùn nieân, chuùng
ta xem ví duï 9 döôùi ñaây.

Ví duï 9: Minh hoïa caùch ñònh giaù traùi phieáu traû laõi ñònh kyø nöûa
naêm

Traùi phieáu ñöôïc coâng ty U.S Blivet Corporation phaùt haønh coù meänh
giaù 1000$, kyø haïn 12 naêm, traû laõi baùn nieân vôùi laõi suaát 10%
vaø nhaø ñaàu tö mong coù tyû suaát lôïi nhuaän 14% khi mua traùi
phieáu naøy. Hoûi giaù traùi phieáu laø bao nhieâu?
Giaûi:
AÙp duïng moâ hình ñònh giaù vöøa neâu treân, chuùng ta coù giaù baùn
loaïi traùi phieáu naøy laø:
100 / 2 100 / 2 100 / 2  1000
V    ...   770,45$
Thôøi(1gian qua
 0,14 / 2)1 ôû Vieät
(1  0,14 / 2) Nam
2 cuõng
(1  0,14 ñaõ
/ 2) 24 coù nhieàu tröôøng hôïp phaùt
haønh loaïi traùi phieáu naøy. Chaúng haïn ví duï 10 döôùi ñaây minh hoïa
traùi phieáu ñoâ thò cuûa UÛy ban nhaân daân TP.HCM.

Ví duï 10: Minh hoïa traùi phieáu ñoâ thò traû laõi theo ñònh kyø nöûa
naêm

Thoâng tin veà traùi phieáu:

 Meänh giaù: 100.000 ñoàng
 Kyø haïn: 2 naêm
 Ngaøy phaùt haønh: 23/10/03
 Ngaøy ñeán haïn: 23/10/05
 Laõi suaát: 8,52%
 Traû laõi ñònh kyø nöûa naêm
Giaû söû nhaø ñaàu tö yeâu caàu tyû suaát lôïi nhuaän laø 10%, giaù
traùi phieáu naøy laø bao nhieâu?

155
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï

Ví duï 10: (tt)

Vôùi thoâng tin coù ñöôïc töø traùi phieáu, chuùng ta coù ñöôïc laõi ñònh
kyø cuûa traùi phieáu laø:
I/2 = [100.000(8,52%)]/2 = 4260 ñoàng. AÙp duïng moâ hình ñònh giaù,
ta coù giaù cuûa traùi phieáu naøy xaùc ñònh nhö sau:
4260 4260 4260  1000
V    ...   97.376 ñoàng
(1  0,10 / 2)1
(1  0,10 / 2) 2
(1  0,10 / 2) 4
Ñeå deã daøng vaø nhanh choùng, baïn coù theå söû duïng Excel ñeå
ñònh giaù traùi phieáu naøy baèng caùch laäp baûng tính nhö sau:

Meänh giaù 100,000

Laõi suaát 8.52%
Tyû suaát lôïi
nhuaän yeâu
caàu 10%
23/04/0 23/10/0 23/04/0 23/10/0
23/10/03 4 4 4 5
Laõi ñònh kyø 4,260 4,260 4,260 4,260
Meänh giaù 100,000
Doøng tieàn 4,260 4,260 4,260 104,260
Lôïitraùi
3.3Giaù suaát ñaàu $97,376.
phieáu
tö traùi phieáu

Trong caùc phaàn tröôùc chuùng ta ñaõ bieát caùch ñònh giaù traùi phieáu
döïa treân cô sôû bieát tröôùc laõi ñöôïc traû haøng naêm vaø tyû suaát lôïi
nhuaän maø nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi döïa treân laõi suaát thò tröôøng,
meänh giaù vaø thôøi haïn cuûa traùi phieáu. Ngöôïc laïi, neáu bieát tröôùc
giaù traùi phieáu vaø caùc yeáu toá khaùc nhö laõi haøng naêm ñöôïc
höôûng, meänh giaù hoaëc giaù thu hoài traùi phieáu tröôùc haïn vaø thôøi
haïn cuûa traùi phieáu chuùng ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc tyû suaát lôïi
nhuaän hay lôïi suaát ñaàu tö traùi phieáu.

3.3.1 Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñaùo haïn (Yield to maturity)

Giaû söû baïn mua moät traùi phieáu coù meänh giaù 1000$, thôøi haïn 14
naêm vaø ñöôïc höôûng laõi suaát haøng naêm laø 15% vôùi giaù laø
1368,31$. Baïn giöõ traùi phieáu naøy cho ñeán khi ñaùo haïn, lôïi suaát
ñaàu tö traùi phieáu naøy laø bao nhieâu? Ñeå xaùc ñònh lôïi suaát ñaàu tö
khi traùi phieáu ñaùo haïn (YTM), chuùng ta coù theå giaûi phöông trình sau:
150 150 150 1000
1368,31    ...  
(1  YTM )1
(1  YTM ) 2
(1  YTM )14
(1  YTM )14

Söû duïng maùy tính taøi chính hoaëc haøm Goal seek trong Excel ñeå giaûi
phöông trình treân, chuùng ta coù ñöôïc YTM = 10%.

3.3.2 Lôïi suaát ñaàu tö luùc traùi phieáu ñöôïc thu hoài (Yield to call)

156
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Ñoâi khi coâng ty phaùt haønh traùi phieáu coù keøm theo ñieàu khoaûn thu
hoài (mua laïi) traùi phieáu tröôùc haïn. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra neáu
nhö coâng ty döï baùo laõi suaát seõ giaûm sau khi phaùt haønh traùi
phieáu. Khi aáy coâng ty seõ thu hoài laïi traùi phieáu ñaõ phaùt haønh vôùi
laõi suaát cao vaø phaùt haønh traùi phieáu môùi coù laõi suaát thaáp hôn
ñeå thay theá vaø nhaø ñaàu tö seõ nhaän ñöôïc lôïi suaát cho ñeán khi traùi
phieáu ñöôïc thu hoài (YTC) thay vì nhaän lôïi suaát cho ñeán khi traùi phieáu
ñaùo haïn (YTM). Coâng thöùc tính lôïi suaát traùi phieáu luùc thu hoài nhö
sau:
I I I Pc
V   ....  
(1  YTC )1
(1  YTC ) 2
(1  YTC ) n
(1  YTC ) n

Trong ñoù n laø soá naêm cho ñeán khi traùi phieáu ñöôïc thu hoài, Pc laø
giaù thu hoài traùi phieáu vaø kd laø lôïi suaát khi traùi phieáu ñöôïc thu hoài.
Neáu bieát giaù cuûa traùi phieáu (V) vaø giaù khi thu hoài traùi phieáu (Pc)
vaø laõi suaát haøng naêm (I) chuùng ta coù theå söû duïng haøm Goal seek
trong Excel ñeå giaûi phöông trình treân tìm laõi suaát khi traùi phieáu ñöôïc
thu hoài YTC.

3.4 Phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi phieáu

Trong caùc moâ hình ñònh giaù traùi phieáu trình baøy ôû caùc phaàn
tröôùc, chuùng ta thaáy raèng giaù traùi phieáu (V) laø moät haøm soá phuï
thuoäc caùc bieán sau ñaây:

 I laø laõi coá ñònh ñöôïc höôûng töø traùi phieáu

 kd laø tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu cuûa nhaø ñaàu tö
 MV laø meänh giaù traùi phieáu
 n laø soá naêm cho ñeán khi traùi phieáu ñaùo haïn.

Trong ñoù, caùc bieán I vaø MV khoâng thay ñoåi sau khi traùi phieáu ñöôïc
phaùt haønh, trong khi caùc bieán n vaø k d thöôøng xuyeân thay ñoåi theo
thôøi gian vaø tình hình bieán ñoäng laõi suaát treân thò tröôøng. Phaân tích
moái quan heä giöõa giaù traùi phieáu vaø caùc bieán naøy, chuùng ta coù
theå thaáy ñöôïc boán moái quan heä ñaùng chuù yù sau ñaây:

Quan heä thöù nhaát: Neáu nhöõng yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, giaù
traùi phieáu giaûm daàn khi thôøi gian hieäu löïc cuûa traùi phieáu giaûm
daàn.

Nhìn vaøo coâng thöùc ñònh giaù traùi phieáu, baïn coù theå deã daøng ruùt
ra nhaän xeùt naøy. Theo thôøi gian, n caøng ngaøy caøng giaûm. Khi n
giaûm, hieän giaù doøng tieàn kyø voïng trong töông lai töø traùi phieáu
giaûm theo. Do ñoù, giaù traùi phieáu cuõng giaûm giaûm theo. Khi traùi
phieáu ñaùo haïn thì n = 0. Luùc ñoù, maãu soá cuûa moâ hình ñònh giaù
baèng 1, do ñoù, giaù traùi phieáu baèng meänh giaù. Noùi khaùc ñi, khi n
tieán daàn ñeán 0 thì giaù traùi phieáu tieàn daàn ñeán meänh giaù.
Quan heä thöù hai: Giaù trò cuûa traùi phieáu coù quan heä traùi chieàu
vôùi tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö yeâu caàu. Noùi khaùc ñi, tyû suaát
lôïi nhuaän yeâu caàu taêng (giaûm) thì giaù traùi phieáu giaûm (taêng).

157
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö yeâu caàu k d phuï thuoäc tröôùc tieân
vaøo laõi suaát treân thò tröôøng voán. Neáu laõi suaát treân thò tröôøng
voán taêng leân thì kd taêng theo vaø ngöôïc laïi. Nhìn vaøo moâ hình ñònh
giaù, baïn coù theå nhaän thaáy raèng kd naèm ôû phaàn maãu soá cuûa
coâng thöùc ñònh giaù neân khi k d taêng thì giaù traùi phieáu giaûm. Ngöôïc
laïi, neáu laõi suaát treân thò tröôøng voán giaûm xuoáng thì k d giaûm theo,
keát quaû laø, giaù traùi phieáu taêng.

Quan heä thöù ba: Giaù trò thò tröôøng cuûa traùi phieáu seõ nhoû hôn
meänh giaù neáu nhaø ñaàu tö yeâu caàu tyû suaát lôïi nhuaän nhoû hôn
laõi suaát coâng boá treân traùi phieáu vaø ngöôïc laïi.

Ñeå thaáy ñöôïc söï bieán ñoäng cuûa giaù traùi phieáu khi laõi suaát thay
ñoåi, chuùng ta xem xeùt ví duï phaân tích nhö sau:

Ví duï 11: Minh hoïa phaân tích söï bieán ñoäng giaù traùi phieáu khi laõi
suaát thò tröôøng thay ñoåi

Giaû söû REE phaùt haønh traùi phieáu meänh giaù 1000$ thôøi haïn 10
naêm vôùi möùc laõi suaát haøng naêm laø 10%. Tyû suaát lôïi nhuaän nhaø
ñaàu tö ñoøi hoûi thay ñoåi tuøy theo laõi suaát treân thò tröôøng. Giaù
traùi phieáu laø bao nhieâu, neáu tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö yeâu
caàu laø: (a) 8%? (b) 10%? (c) 12%?
Giaûi:
Vôùi tình huoáng naøy, baïn neân söû duïng Excel ñeå phaân tích giaù traùi
phieáu thay ñoåi theo söï thay ñoåi cuûa tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö
yeâu caàu. Cuï theå:

Meänh giaù 1,000

Laõi suaát 10.00%
T. S lôïi
nhuaän 8%
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Laõi ñònh 10 10 10 10 10 10 10 10 10
kyø 0 0 0 0 0 0 0 0 0 100
1,00
Meänh giaù 0
10 10 10 10 10 10 10 10 10 1,10
Doøng tieàn 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Giaù traùi $1,134.2
phieáu 0
T.S lôïi
Töø baûng tính giaù
nhuaän 10% traùi phieáu minh hoïa ôû ví duï 11 treân ñaây chuùng ta
coù moät soá nhaän 0 xeùt nhö
1 sau:
2 3 4 5 6 7 8 9 10
10 10 10 10 10 10 10 10 10 1,10
 Giaû söû sau khi phaùt haønh, laõi suaát treân thò tröôøng giaûm vaø
nhaø ñaàu tö chæ yeâu caàu tyû suaát lôïi nhuaän laø 8%, thaáp hôn laõi
suaát coâng boá treân traùi phieáu. Caû laõi suaát traùi phieáu vaø meänh
giaù vaãn khoâng ñoåi, nhöng giaù traùi phieáu baây giôø seõ laø:
1.134,2$, cao hôn meänh giaù cuûa traùi phieáu.
 Giaû söû sau khi phaùt haønh, laõi suaát treân thò tröôøng khoâng ñoåi
vaø nhaø ñaàu tö yeâu caàu tyû suaát lôïi nhuaän laø 10%, baèng laõi
suaát coâng boá treân traùi phieáu. Caû laõi suaát traùi phieáu vaø meänh

158
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
giaù vaãn khoâng ñoåi, nhöng giaù traùi phieáu baây giôø seõ laø: 1.000$,
baèng meänh giaù cuûa traùi phieáu.
 Giaû söû sau khi phaùt haønh, laõi suaát treân thò tröôøng taêng vaø nhaø
ñaàu tö yeâu caàu tyû suaát lôïi nhuaän laø 12%, cao hôn laõi suaát coâng
boá treân traùi phieáu. Caû laõi suaát traùi phieáu vaø meänh giaù vaãn
khoâng ñoåi, nhöng giaù traùi phieáu baây giôø seõ laø: 887,0$, thaáp
hôn meänh giaù cuûa traùi phieáu.

Töø vieäc phaân tích nhaän xeùt ba tröôøng hôïp cuûa ví duï treân ñaây,
chuùng ta coù theå ruùt ra moät soá nhaän xeùt toång quaùt nhö sau:

 Khi laõi suaát treân thò tröôøng baèng laõi suaát traùi phieáu thì giaù traùi
phieáu baèng meänh giaù cuûa noù.
 Khi laõi suaát treân thò tröôøng thaáp hôn laõi suaát traùi phieáu thì giaù
traùi phieáu seõ cao hôn meänh giaù cuûa noù.
 Khi laõi suaát treân thò tröôøng cao hôn laõi suaát traùi phieáu thì giaù
traùi phieáu seõ thaáp hôn meänh giaù cuûa noù.
 Laõi suaát gia taêng laøm cho giaù traùi phieáu giaûm trong khi laõi suaát
giaûm seõ laøm cho giaù traùi phieáu gia taêng.
 Thò giaù traùi phieáu tieán daàn ñeán meänh giaù cuûa noù khi thôøi gian
tieán daàn ñeán ngaøy ñaùo haïn.

Quan heä thöù tö: Traùi phieáu daøi haïn coù ruûi ro laõi suaát cao hôn
traùi phieáu ngaén haïn.

Quan heä thöù hai chæ ra raèng giaù traùi phieáu noùi chung coù quan heä
traùi chieàu vôùi laõi suaát treân thò tröôøng. Chi tieát hôn nöõa, giaù traùi
phieáu daøi haïn bieán ñoäng lôùn hôn, do ñoù coù ruûi ro laõi suaát lôùn
hôn, so vôùi traùi phieáu ngaén haïn. Ñeå thaáy ñieàu naøy, chuùng ta coù
theå xem xeùt ví duï 12 nhö minh hoïa döôùi ñaây. Trong ví duï naøy, chuùng
ta xem xeùt hai traùi phieáu A vaø B. Traùi phieáu A coù thôøi haïn 1 naêm
trong khi traùi phieáu B coù thôøi haïn 14 naêm. Coät thöù nhaát lieät keâ
laõi suaát thò tröôøng coù theå bieán ñoäng töø 5 ñeán 25%. Töông öùng
vôùi laõi suaát naøy, giaù traùi phieáu A vaø B lieät keâ ôû coät 2 vaø 3
bieán ñoäng theo. Tuy nhieân, möùc bieán ñoäng giaù traùi phieáu B lôùn
hôn möùc bieán ñoäng giaù traùi phieáu A. Ñeå thaáy ñöôïc möùc bieán
ñoäng giaù traùi phieáu, chuùng ta söû duïng thöôùc ño “ñoä co giaõn”.
Coâng thöùc tính ñoä co giaõn giaù traùi phieáu nhö sau:
Ñoä co giaõn giaù traùi phieáu (e) = (% thay ñoåi giaù traùi phieáu) / ( %
thay ñoåi laõi suaát)

 Traùi phieáu 1 naêm: e = [(1095,24 – 1000)/1000]/[(5 – 15)/15]

= (9,524%) / (- 66,667%) = - 0,14
 Traùi phieáu 14 naêm: e = [(1989,86 – 1000)/1000]/[(5 – 15)/15]
Ví duï 12: Phaân tích bieán ñoäng giaù traùi phieáu A vaø B theo laõi
= (98,986%) / (- 66,667%) = - 1,48
suaát thò tröôøng.

Laõi suaát thò Giaù trò traùi phieáu

tröôøng
Traùi phieáu (A) 1 Traùi phieáu (B) 14
naêm naêm
5% 1095,24 1989,86
10 1045,45 1368,33
15 1000,00 1000,00 159

20 958,33 769,47
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï

Döïa vaøo ñoä co giaõn treân ñaây, chuùng ta coù theå keát luaän raèng khi
laõi suaát thay ñoåi, giaù cuûa traùi phieáu thay ñoåi theo vaø traùi phieáu
naøo coù thôøi haïn daøi hôn seõ coù möùc ñoä bieán ñoäng giaù theo laõi
suaát lôùn hôn. Do ñoù, coù ruûi ro laõi suaát cao hôn.

3.5 Quyeát ñònh ñaàu tö traùi phieáu

Vôùi tö caùch laø nhaø ñaàu tö, duø laø ñaàu tö cho chính mình hay ñaàu tö
cho doanh nghieäp, baïn cuõng caàn phaûi ra quyeát ñònh lieân quan ñeán
ñaàu tö traùi phieáu. Cuï theå khi naøo baïn neân mua, khi naøo neân baùn
traùi phieáu. Cô sôû thöïc hieän quyeát ñònh ñaàu tö traùi phieáu tröôùc
heát döïa vaøo keát quaû ñònh giaù traùi phieáu.
Neân nhôù raèng khi söû duïng moâ hình ñònh giaù nhö ñaõ trình baøy
ôû caùc phaàn tröôùc, keát quaû baïn nhaän ñöôïc giaù trò lyù thuyeát
(intrinsic value) chöù khoâng phaûi giaù trò thò tröôøng cuûa traùi phieáu.
Giaù trò thò tröôøng laø giaù trò mua baùn traùi phieáu treân thò tröôøng
trong khi giaù trò lyù thuyeát laø giaù trò coù ñöôïc töø aùp duïng moâ hình
ñònh giaù. Giaù trò lyù thuyeát phuï thuoäc vaøo tyû suaát lôïi nhuaän nhaø
ñaàu tö yeâu caàu, trong khi giaù trò thò tröôøng phuï thuoäc vaøo cung
caàu traùi phieáu treân thò tröôøng. Giaù trò lyù thuyeát vaø giaù trò thò
tröôøng ít khi baèng nhau. Neáu giaù trò lyù thuyeát lôùn hôn giaù trò thò
tröôøng, baïn neân mua traùi phieáu. Ngöôïc laïi, neáu giaù trò lyù thuyeát
nhoû hôn giaù trò thò tröôøng, baïn neân baùn traùi phieáu.
Maët khaùc, quyeát ñònh ñaàu tö traùi phieáu coøn phuï thuoäc vaøo
doøng tieàn kyø voïng hay doøng tieàn muïc tieâu cuûa nhaø ñaàu tö.
Chaúng haïn, vôùi ngaân haøng vaø caùc toå chöùc taøi chính, trong kyø
hoaïch ñònh nhaø ñaàu tö caàn chi traû caùc khoaûn chi coá ñònh nhö chi
laõi huy ñoäng voán daøi haïn, chi coå töùc öu ñaõi haøng naêm. Caùc
khoaûn chi traû naøy hình thaønh neân doøng tieàn chi ra coá ñònh cuûa
ngaân haøng (outflows) vaø caàn ñöôïc taøi trôï bôûi doøng tieàn vaøo coá
ñònh cuûa ngaân haøng (inflows). Trong tình huoáng nhö vaäy, baïn neân
ñeà nghò ngaân haøng giöõ caùc khoaûn ñaàu tö vaøo traùi phieáu ñeå coù
ñöôïc thu nhaäp laõi coá ñònh nhaèm trang traûi cho caùc khoaûn chi tieâu
coá ñònh.

TOÙM TAÉT NOÄI DUNG

Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï ñöôïc xem nhö laø
moät trong nhöõng quyeát ñònh ñaàu tö goùp phaàn taïo ra giaù trò cho
doanh nghieäp. Trong quaù trình hoaït ñoäng, doanh nghieäp coù khi thieáu
cuõng coù khi thöøa voán. Khi thieáu huït voán, doanh nghieäp coù theå
phaùt haønh chöùng khoaùn ñeå huy ñoäng voán. Ngöôïc laïi, khi thöøa voán
doanh nghieäp coù theå mua caùc loaïi chöùng khoaùn ñeå goùp phaàn taïo
ra lôïi nhuaän cho doanh nghieäp. Chöùng khoaùn doanh nghieäp muoán
160
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
ñaàu tö noùi chung coù theå laø chöùng khoaùn nôï hoaëc laø chöùng
khoaùn voán. Chöùng khoaùn nôï chính laø caùc coâng nôï ñöôïc phaùt
haønh döôùi hình thöùc giaáy nôï ngaén haïn nhö tín phieáu, chöùng chæ
tieàn göûi… hoaëc giaáy nôï daøi haïn nhö kyø phieáu, traùi phieáu…
Nhaø ñaàu tö, duø laø caù nhaân hay doanh nghieäp, khi xem xeùt
quyeát ñònh coù neân ñaàu tö hay khoâng vaøo moät loaïi chöùng khoaùn
nôï naøo ñoù, ñieàu quan troïng laø phaûi ñònh giaù chöùng khoaùn ñoù vaø
so saùnh giaù trò lyù thuyeát xaùc ñònh ñöôïc vôùi giaù trò thò tröôøng
chöùng khoaùn ñoù ñang giao dòch. Ñònh giaù chöùng khoaùn töùc laø xaùc
ñònh giaù trò lyù thuyeát cuûa chöùng khoaùn ñoù, baèng caùch chieát
khaáu toaøn boä giaù trò thu nhaäp cuûa chöùng ñoù trong töông lai veà
thôøi ñieåm ñònh giaù theo moät suaát chieát khaáu nhaø ñaàu tö yeâu
caàu. Moâ hình chieát khaáu doøng tieàn (DCF) thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå
ñònh giaù caùc loaïi chöùng khoaùn nôï.
Söû duïng moâ hình chieát khaáu doøng tieàn ñeå ñònh giaù chöùng
khoaùn nôï, baïn coù theå thöïc hieän theo ba böôùc. Tröôùc tieân, baïn moâ
taû vaø xaùc ñònh doøng tieàn kyø voïng coù ñöôïc töø chöùng khoaùn. Keá
ñeán, baïn öôùc löôïng tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö yeâu caàu khi
ñaàu tö chöùng khoaùn. Cuoái cuøng, baïn chieát khaáu toaøn boä doøng
tieàn kyø voïng trong töông lai cuûa chöùng khoaùn ñoù veà thôøi ñieåm
ñònh giaù theo suaát chieát khaáu baèng tyû suaát lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö
yeâu caàu. Hieän giaù doøng tieàn chính laø giaù trò lyù thuyeát cuûa
chöùng khoaùn baïn caàn ñònh giaù.

CAÂU HOÛI OÂN TAÄP

1. Khi naøo doanh nghieäp caàn phaùt haønh chöùng khoaùn nôï vaø khi
naøo neân ñaàu tö chöùng khoaùn nôï? Taïi sao?
2. Chöùng khoaùn nôï laø gì? Noù bao goàm nhöõng loaïi chöùng khoaùn
naøo? Cho ví duï minh hoïa?
3. Loaïi chöùng khoaùn nôï naøo ñöôïc xem laø phi ruûi ro? Khaùi nieäm phi
ruûi ro neân hieåu nhö theá naøo?
4. Khi xem xeùt quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï, baïn caàn chuù yù
ñeán nhöõng vaán ñeà gì? Taïi sao?
5. Moâ hình DCF ñöôïc söû duïng ñeå ñònh giaù chöùng khoaùn nôï nhö theá
naøo? Coù söï khaùc bieät gì giöõa ñònh giaù chöùng khoaùn nôï ngaén
haïn vaø chöùng khoaùn nôï daøi haïn?
6. Chöùng khoaùn nôï daøi haïn coù theå bao goàm nhöõng loaïi chöùng
khoaùn naøo? Caùch ñònh giaù töøng loaïi chöùng khoaùn ñoù ra sao?
Cho ví duï minh hoïa cuï theå.
7. Giaù traùi phieáu noùi chung coù quan heä nhö theá naøo vôùi tyû suaát
lôïi nhuaän nhaø ñaàu tö yeâu caàu vaø laõi suaát thò tröôøng noùi
chung?
8. YTM vaø YTC laø gì? YTM vaø YTC khaùc bieät nhau ôû nhöõng ñieåm
naøo? Laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh YTM vaø YTC?
9. Taïi sao vaø khi naøo doanh nghieäp neân phaùt haønh traùi phieáu coù
keøm theo ñieàu khoaûn mua laïi?
10. Ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn nôï coù ruûi ro hay khoâng? Chæ roõ
nhöõng loaïi ruûi ro naøo coù theå aûnh höôûng vaø aûnh höôûng theá
naøo ñeán ñaàu tö chöùng khoaùn nôï?

BAØI TAÄP THÖÏC HAØNH

161
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Baøi 1:
Baïn ñaïi dieän cho ngaân haøng Sacombank tham gia ñaáu thaàu tín phieáu
kho baïc. Laõi suaát truùng thaàu laø 6,25% vaø meänh giaù tín phieáu kho
baïc laø F = 1.000.000ñ, kyø haïn T = 182 ngaøy (6 thaùng). Bieát raèng tín
phieáu ñöôïc baùn vôùi giaù chieát khaáu. Hoûi baïn mua tín phieáu naøy
giaù bao nhieâu?
Baøi giaûi:
F
P
Coâng thöùc ñònh giaù tín phieáu nhö sau: rT , trong ñoù F =
1
365
1.000.000 ñoàng laø meänh giaù tín phieáu, r = 6,25% laø laõi suaát truùng
thaàu, vaø T = 182 ngaøy laø thôøi haïn cuûa tín phieáu. Thay giaù trò cuûa
caùc bieán naøy vaøo coâng thöùc, baïn coù ñöôïc giaù mua tín phieáu:
F 1.000.000
P   969.777
ñoàng.
rT 1 0,0625
* 182/365
1
365
Baøi 2:
Ngaân haøng ABC mua 1.000 tín phieáu kho baïc coù meänh giaù 1 trieäu
ñoàng vôùi thôøi haïn 182 ngaøy vaø laõi suaát laø 6,25%. Sau khi giöõ tín
phieáu ñöôïc 28 ngaøy, ngaân haøng ABC muoán baùn laïi tín phieáu treân
thò tröôøng thöù caáp. Baïn ñaïi dieän cho doanh nghieäp xem xeùt mua tín
phieáu cuûa ngaân haøng ABC, hoûi baïn coù theå mua tín phieáu naøy giaù
bao nhieâu? Bieát laõi suaát thò tröôøng luùc naøy laø 6,50%.
Baøi giaûi:
Coâng thöùc ñònh giaù tín phieáu treân thò tröôøng thö caáp:
F
P
it , trong ñoù F=1.000.000 ñoàng laø meänh giaù tín phieáu, i =
1
365
6,50% laø laõi suaát thò tröôøng, vaø t = T – 28 = 182 – 28 = 154 ngaøy laø
thôøi haïn coøn laïi cuûa tín phieáu. Thay döï lieäu caùc bieán treân vaøo
coâng thöùc, chuùng ta coù ñöôïc giaù tín phieáu treân thò tröôøng thöù
caáp laø:
F 1.000.000
P   973.307ñoàng
it 0,065 * 154
1 1
365 365
Baøi 3:
BIDV phaùt haønh traùi phieáu huy ñoäng voán daøi haïn. Toång meänh giaù
phaùt haønh laø 1.000 tyû ñoàng. Giaù phaùt haønh treân thò tröôøng sô
caáp baèng meänh giaù. Giaû söû baïn laø nhaân vieân cuûa OCB phuï
traùch ñaàu tö chöùng khoaùn coù thu nhaäp coá ñònh ñang quan taâm
ñeán cô hoäi ñaàu tö naøy. Baïn quyeát ñònh mua traùi phieáu BIDV coù
meänh giaù 10 tyû ñoàng, laõi suaát 10,10% vaø thôøi haïn laø 10 naêm.
a. Sau khi mua traùi phieáu, neáu baïn giöõ ñeán khi ñaùo haïn thì lôïi
suaát ñaàu tö laø bao nhieâu phaàn traêm?

162
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
b. Neáu 2 naêm sau khi mua, OCB quyeát ñònh baùn traùi phieáu ra thò
tröôøng thöù caáp ñeå ruùt voán ñaàu tö coå phieáu vaø laõi suaát
thò tröôøng nhaø ñaàu tö yeâu caàu luùc naøy leân ñeán 12% thì
giaù baùn traùi phieáu laø bao nhieâu?
c. VAB mua traùi phieáu cuûa OCB theo ñuùng giaù baùn cuûa OCB
nhöng phaûi traû chi phí moâi giôùi heát 0,5% giaù mua. Neáu VAB
giöõ traùi phieáu cho ñeán khi ñaùo haïn thì lôïi suaát ñaàu tö cuûa
VAB laø bao nhieâu phaàn traêm?
Baøi giaûi:
a. Sau khi mua traùi phieáu, neáu baïn giöõ ñeán khi ñaùo haïn thì lôïi suaát
ñaàu tö laø bao nhieâu phaàn traêm?
Vì OCB mua traùi phieáu BIDV treân thò tröôøng sô caáp ôû möùc giaù baèng meänh giaù, neáu
giöõ ñeán khi ñaùo haïn thì lôïi suaát ñaàu tö cuûa OCB baèng vôùi laõi suaát traùi phieáu, töùc
laø baèng 10,10%. Baïn coù theå söû duïng Excel ñeå kieåm chöùng laïi ñieàu naøy.
Meänh giaù (tyû
ñoàng) 10
10.10
Laõi suaát %
Tyû suaát lôïi 10.10
nhuaän %
Naêm 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
Laõi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1.01
Goác 10
1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 11.0
Doøng tieàn 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Giaù traùi
phieáu 10.00
b. Neáu 2 naêm sau khi mua, OCB quyeát ñònh baùn traùi phieáu ra thò
tröôøng thöù caáp ñeå ruùt voán ñaàu tö coå phieáu vaø laõi suaát thò
tröôøng nhaø ñaàu tö yeâu caàu luùc naøy leân ñeán 12% thì giaù baùn
traùi phieáu laø bao nhieâu?
Trong tröôøng hôïp naøy, aùp duïng moâ hình ñònh giaù traùi phieáu nhö
sau:

I I I MV
V   ....  
(1  k d ) (1  k d )
1 2
(1  k d ) n
(1  k d ) n

trong ñoù I = 10 x 10,10% = 1,01 tyû ñoàng, MV = 10 tyû ñoàng, k d = 12%

vaø n = 8. Giaù baùn traùi phieáu cuûa OCB cho VAB laø:
1,01 1,01 1,01 10
V   ...   9,056
tyû
ñoàng
(1 0,12) (1 0,12)
1 2
(1 0,12) (1 0,12)
8 8

c. VAB mua traùi phieáu cuûa OCB theo ñuùng giaù baùn cuûa OCB nhöng
phaûi traû chi phí moâi giôùi heát 0,5% giaù mua. Neáu VAB giöõ traùi
phieáu cho ñeán khi ñaùo haïn thì lôïi suaát ñaàu tö cuûa VAB laø bao
nhieâu phaàn traêm?

163
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Giaù mua traùi phieáu cuûa VAB = Giaù baùn cuûa OCB + Phí moâi giôùi =
9,056 + 9,056(0,5%) = 9,101 tyû ñoàng
Lôïi suaát ñaàu tö neáu VAB giöõ traùi phieáu ñeán khi ñaùo haïn laø YTM.
Ñeå tìm YTM baïn thieát laäp phöông trình:
1,01 1,01 1,01 10
V   ...   9,101
. Söû duïng Goal
(1 YTM) 1
(1 YTM) 2
(1 YTM) 8
(1 YTM) 8
seek trong Excel ñeå giaûi phöông trình naøy, baïn coù ñöôïc YTM = 11,90%.
Baøi 4:
HIFU phaùt haønh traùi phieáu ñoâ thò huy ñoäng voán ñaàu tö xaây döïng
ñöôøng coù thu phí giao thoâng. Toång meänh giaù ñôït phaùt haønh traùi
phieáu laø 500 tyû ñoàng. Traùi phieáu ñoâ thò do HIFU phaùt haønh coù
nhöõng tính chaát sau: Meänh giaù 100.000 ñoàng, thôøi haïn 5 naêm, laõi
suaát 8,5% traû laõi ñònh kyø moãi naêm 2 laàn. Giaû söû coâng ty cuûa
baïn ñaõ mua 10 nghìn traùi phieáu naøy vôùi giaù mua baèng meänh giaù.
a. Xaùc ñònh xem thu nhaäp laõi haøng naêm coâng ty baïn coù ñöôïc töø
traùi phieáu naøy laø bao nhieâu?
b. Sau hai naêm ñaàu tö, coâng ty cuûa baïn muoán baùn laïi traùi phieáu
naøy treân thò tröôøng thöù caáp. Baïn caàn thu thaäp theâm thoâng tin
gì ñeå coù theå ñònh giaù baùn traùi phieáu luùc naøy? Ñònh giaù traùi
phieáu döïa treân cô sôû thoâng tin baïn thu thaäp ñöôïc.
Baøi giaûi:
a. Xaùc ñònh xem thu nhaäp laõi haøng naêm coâng ty baïn coù ñöôïc töø
traùi phieáu naøy laø bao nhieâu?
Thu nhaäp laõi haøng naêm coù ñöôïc töø traùi phieáu ñoâ thò baèng meänh
giaù nhaân vôùi laõi suaát vaø tính cho 2 kyø laõi moãi naêm. Do ñoù, thu
nhaäp laõi cuûa coâng ty baïn xaùc ñònh nhö sau:
Toång meänh giaù = 100.000 ñoàng x 10.000 = 1.000.000.000 ñoàng
Laõi suaát moãi ñònh kyø = 8,5%/2 = 4,25%
Laõi moãi ñònh kyø = 1.000.000.000 x 4,25% = 42.500.000 ñoàng
Thu nhaäp laõi haøng naêm töø traùi phieáu = 42.500.000 x 2 = 85.000.000
ñoàng.
b. Sau hai naêm ñaàu tö, coâng ty cuûa baïn muoán baùn laïi traùi phieáu
naøy treân thò tröôøng thöù caáp. Baïn caàn thu thaäp theâm thoâng tin
gì ñeå coù theå ñònh giaù baùn traùi phieáu luùc naøy? Ñònh giaù traùi
phieáu döïa treân cô sôû thoâng tin baïn thu thaäp ñöôïc.
Ñeå ñònh giaù traùi phieáu coâng ty muoán baùn laïi sau hai naêm ñaàu tö,
baïn caàn thu thaäp thoâng tin laõi suaát thò tröôøng luùc naøy, bao goàm
laõi suaát phi ruûi ro vaø phaàn buø ruûi ro kyø voïng cuûa nhaø ñaàu tö.
Döïa treân thoâng tin naøy baïn öôùc löôïng tyû suaát lôïi nhuaän cuûa nhaø
ñaàu tö theo coâng thöùc Kd = Tyû suaát lôïi nhuaän phi ruûi ro + Phaàn buø
ruûi ro cuûa traùi phieáu. Giaû söû laõi suaát phi ruûi ro luùc naøy döïa treân
laõi suaát ñaáu thaàu tín phieáu kho baïc laø 7% vaø phaàn buø ruûi ro thôøi
haïn cuûa traùi phieáu so vôùi tín phieáu kho baïc laø 4%. Tyû suaát nhaø
ñaàu tö yeâu caàu = 7 + 4 = 11%. Söû duïng tyû suaát lôïi nhuaän naøy ñöa

164
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
vaøo moâ hình ñònh giaù, baïn coù giaù traùi phieáu ñoâ thò luùc naøy xaùc
ñònh nhö sau:
Thôøi haïn coøn laïi cuûa traùi phieáu = 5 – 2 = 3 naêm
Soá kyø haïn höôûng laõi = 3 x 2 = 6 kyø
Laõi = Meän giaù x Laõi suaát = 100.000 x 8,5%/2 = 4.250 ñoàng.
4.250 4.250 4.250 100.000
V   ...   93.755,59
ñoàng
(1 0,11/2) (1 0,11/2)
1 2
(1 0,11/2) (1 0,11/2)
6 6

Baøi 5:
Chò Tö vaø anh Ñaàu muoán tham gia ñaàu tö treân thò tröôøng chöùng
khoaùn Vieät Nam. Nhaân luùc Chính phuû ñang phaùt haønh traùi phieáu,
hai ngöôøi ruû nhau ñaàu tö vaøo traùi phieáu chính phuû. Caû hai ñang xem
xeùt hai traùi phieáu, traùi phieáu A vaø traùi phieáu B. Caû hai traùi phieáu
naøy ñeàu coù meänh giaù laø 100 trieäu ñoàng, ñöôïc höôûng laõi suaát laø
10%/naêm, traû laõi haøng naêm. Traùi phieáu A coù thôøi haïn 10 naêm,
trong khi traùi phieáu B coù thôøi haïn 5 naêm. Do thieáu am hieåu lyù
thuyeát ñònh giaù chöùng khoaùn neân chò Tö vaø anh Ñaàu caàn söï hoã
trôï vaø tö vaán ñaàu tö. Bieát baïn laø nhaân vieân ñaàu tö cuûa ngaân
haøng, chò Tö vaø anh Ñaàu nhôø baïn tö vaán nhöõng caâu hoûi döôùi
ñaây, vôùi moät möùc thuø lao thoaû ñaùng.
a. Giaù cuûa hai traùi phieáu naøy seõ laø bao nhieâu neáu nhaø ñaàu tö
ñoøi hoûi tyû suaát lôïi nhuaän baèng laõi suaát thò tröôøng laø 10%?
b. Neáu laõi suaát thò tröôøng taêng leân ñeán 12%, giaù cuûa hai traùi
phieáu naøy seõ laø bao nhieâu?
c. Neáu laõi suaát thò tröôøng giaûm xuoáng coøn 8%, giaù cuûa hai
traùi phieáu naøy seõ laø bao nhieâu?
d. Traùi phieáu naøo ruûi ro hôn? Laøm theá naøo bieát ñöôïc? Giaûi thích
taïi sao?

Baøi giaûi:

a. Giaù cuûa hai traùi phieáu naøy seõ laø bao nhieâu neáu nhaø ñaàu tö
ñoøi hoûi tyû suaát lôïi nhuaän baèng laõi suaát thò tröôøng laø 10%?
Neáu nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi tyû suaát sinh lôïi baèng 10% töùc baèng
ñuùng laõi suaát cuûa traùi phieáu thì giaù cuûa traùi phieáu baèng
ñuùng meänh giaù 100 trieäu ñoàng. Baïn coù theå kieåm ñònh laïi keát
luaän naøy baèng caùch söû duïng Excel ñeå ñònh giaù traùi phieáu nhö
sau:

Traùi phieáu
A 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Meänh giaù 100
Laõi suaát 10%
Suaát sinh
lôïi 10%
Laõi ñöôïc
höôûng 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
10
Tieàn goác 0
11
Doøng tieàn 10 10 10 10 10 10 10 10 10 0

165
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Giaù traùi $100.
phieáu 0

Traùi phieáu
B 0 1 2 3 4 5
Meänh giaù 100
Laõi suaát 10%
Suaát sinh
lôïi 10%
Laõi ñöôïc
höôûng 10 10 10 10 10
10
Tieàn goác 0
11
Doøng tieàn 10 10 10 10 0
Giaù traùi $100.
phieáu 0

b. Neáu laõi suaát thò tröôøng taêng leân ñeán 12%, giaù cuûa hai traùi
phieáu naøy seõ laø bao nhieâu?

Neáu laõi suaát thò tröôøng taêng leân ñeán 12%, töùc cao hôn laõi suaát
cuûa traùi phieáu, giaù cuûa hai traùi phieáu naøy seõ giaûm. Baïn coù
theå kieåm ñònh laïi keát luaän naøy baèng caùch söû duïng Excel ñeå
laäp baûng ñònh giaù traùi phieáu nhö sau:

Traùi phieáu
A 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Meänh giaù 100
Laõi suaát 10%
Suaát sinh
lôïi 12%
Laõi ñöôïc
höôûng 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
10
Tieàn goác 0
11
Doøng tieàn 10 10 10 10 10 10 10 10 10 0
Giaù traùi $88
phieáu .7
Traùi phieáu
B 0 1 2 3 4 5
Meänh giaù 100
Laõi suaát 10%
Suaát sinh
lôïi 12%
Laõi ñöôïc
höôûng 10 10 10 10 10
10
Tieàn goác 0
11
Doøng tieàn 10 10 10 10 0
Giaù traùi $92

166
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
phieáu .8
c. Neáu laõi suaát thò tröôøng giaûm xuoáng coøn 8%, giaù cuûa hai traùi
phieáu naøy seõ laø bao nhieâu?
Neáu laõi suaát thò tröôøng giaûm xuoáng coøn 8%, töùc laø thaáp hôn
laõi suaát cuûa traùi phieáu, giaù cuûa hai traùi phieáu naøy seõ taêng
leân. Baïn coù theå kieåm ñònh laïi keát luaän naøy baèng caùch söû
duïng Excel ñeå laäp baûng ñònh giaù traùi phieáu nhö sau:

Traùi phieáu
A 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Meänh giaù 100
Laõi suaát 10%
Suaát sinh lôïi 8%
Laõi ñöôïc
höôûng 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
Tieàn goác 100
Doøng tieàn 10 10 10 10 10 10 10 10 10 110
Giaù traùi $113.
phieáu 4
Traùi phieáu B 0 1 2 3 4 5
Meänh giaù 100
Laõi suaát 10%
Suaát sinh lôïi 8%
Laõi ñöôïc
höôûng 10 10 10 10 10
10
Tieàn goác 0
11
Doøng tieàn 10 10 10 10 0
Giaù traùi $108
phieáu .0

d. Traùi phieáu naøo ruûi ro hôn? Laøm theá naøo bieát ñöôïc? Giaûi thích
taïi sao?

Traùi phieáu A ruûi ro hôn traùi phieáu B vì coù thôøi haïn daøi hôn. Ñeå
bieát ñöôïc möùc ñoä ruûi ro baïn xaùc ñònh ñoä co giaõn giaù cuûa hai traùi
phieáu theo möùc thay ñoåi laõi suaát.

Baøi 6:
Coâng ty ABC döï tính phaùt haønh traùi phieáu meänh giaù 20.000$ vôùi
laõi suaát 8%/naêm. Laõi vay ñöôïc traû moãi naêm moät laàn vaø voán
goác ñöôïc hoaøn traû moät laàn sau 10 naêm keå töø luùc phaùt haønh.
a. Baïn haõy tính giaù phaùt haønh cuûa traùi phieáu noùi treân, bieát
raèng lôïi suaát maø caùc nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi laø k d = 12%/naêm.
Giaû ñònh theâm raèng chi phí phaùt haønh traùi phieáu laø 1%, khi
ñoù chi phí huy ñoäng voán baèng traùi phieáu cuûa coâng ty seõ laø
bao nhieâu?
b. Khoâng caàn tính toaùn, haõy traû lôøi xem traùi phieáu noùi treân
ñöôïc phaùt haønh ngang meänh giaù, döôùi meänh giaù hay treân
meänh giaù? Taïi sao?
167
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
Baøi giaûi:
a. Baïn haõy tính giaù phaùt haønh cuûa traùi phieáu noùi treân, bieát raèng
lôïi suaát maø caùc nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi laø kd = 12%/naêm. Giaû
ñònh theâm raèng chi phí phaùt haønh traùi phieáu laø 1%, khi ñoù chi
phí huy ñoäng voán baèng traùi phieáu cuûa coâng ty seõ laø bao
nhieâu?
Söû duïng Excel baïn coù theå laäp baûng ñònh giaù traùi phieáu nhö sau:
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Meänh 20,000.0
giaù 0
Laõi
suaát 8.00%
Suaát
sinh lôïi 12.00%
1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60
Laõi haøng naêm 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Tieàn 20,0
goác 00
Doøng 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 21,6
tieàn 0 0 0 0 0 0 0 0 0 00
Giaù $15,479
baùn .82
CP phaùt
haønh $154.80
Giaù
baùn $15,325.
roøng 02
Giaûi thích caùch tính:
Laõi haøng naêm = Meänh giaù * Laõi suaát = 20.000 *8% = 1600$
Giaù traùi phieáu = Hieän giaù doøng tieàn ôû suaát chieát khaáu 12%
Neáu coù theâm chi phí phaùt haønh laø 1% treân giaù baùn thì giaù
baùn roøng cuûa traùi phieáu seõ giaûm ñi coøn 15325,02USD. Khi aáy
chi phí huy ñoäng voán cuûa coâng ty seõ taêng leân. Ñeå xaùc ñònh chi
phí huy ñoäng voán baïn söû duïng haøm Goal seek trong Excel ñeå giaûi
phöông trình tìm ra ñöôïc chi phí huy ñoäng voán cuûa coâng ty baèng
vôùi suaát sinh lôïi ôû ñoù giaù baùn cuûa traùi phieáu baèng giaù baùn roøng laø
12,16%.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Meänh 20,000.0
giaù 0
Laõi
suaát 8.00%
Suaát
sinh lôïi 12.16%
1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60
Laõi haøng naêm 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Tieàn 20,0
goác 00
Doøng 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 1,60 21,6
tieàn 0 0 0 0 0 0 0 0 0 00
Giaù $15,325.
baùn 02

168
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
b. Khoâng caàn tính toaùn, haõy traû lôøi xem traùi phieáu noùi treân ñöôïc
phaùt haønh ngang meänh giaù, döôùi meänh giaù hay treân meänh
giaù? Taïi sao?
Vì nhaø ñaàu tö ñoøi hoûi tyû suaát sinh lôïi laø 12% cao hôn laõi suaát
cuûa traùi phieáu (8%) neân traùi phieáu treân phaûi ñöôïc phaùt haønh
ôû möùc döôùi meänh giaù.

BAØI TAÄP REØN LUYEÄN

Baøi 1.
Höôûng öùng lôøi keâu goïi cuûa Chính phuû, ngaân haøng RST tham gia
ñaáu thaàu tín phieáu kho baïc. Keát quaû ñaáu thaàu, ngaân haøng RST
truùng thaàu 500 trieäu ñoàng tín phieáu kho baïc vôùi laõi suaát truùng
thaàu laø 7,25% vaø kyø haïn T = 91 ngaøy (3 thaùng). Bieát raèng tín
phieáu ñöôïc baùn vôùi giaù chieát khaáu. Hoûi ngaân haøng RST phaûi traû
bao nhieâu tieàn ñeå mua soá tín phieáu truùng thaàu?
Baøi 2.
Coâng ty cuûa baïn ñang xem xeùt ñaàu tö traùi phieáu coù meänh giaù
1.000USD thôøi haïn 20 naêm. Neáu tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu laø 7%,
coâng ty saün saøng mua traùi phieáu giaù bao nhieâu? Chuyeän gì xaûy ra
neáu, coâng ty baïn traû cao hôn giaù hoaëc thaáp hôn möùc giaù naøy?
Baøi 3.
Traùi phieáu BIDV phaùt haønh baèng USD coù meänh giaù 1000USD, thôøi
haïn 15 naêm, ñöôïc höôûng laõi suaát haøng naêm 7%. Neáu baïn mua traùi
phieáu naøy ôû möùc giaù thò tröôøng laø 1.045USD vaø giöõ traùi phieáu
cho ñeán khi ñaùo haïn thì tyû suaát lôïi nhuaän kyø voïng cuûa baïn laø bao
nhieâu?
Baøi 4.
Baïn hieän naém giöõ traùi phieáu coù thôøi haïn 20 naêm, meänh giaù
1.000USD ñöôïc höôûng laõi suaát haøng naêm 7%. Giaù thò tröôøng cuûa
traùi phieáu naøy laø 875USD vaø tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu cuûa baïn
laø 10%.
a. Xaùc ñònh tyû suaát lôïi nhuaän kyø voïng cuûa traùi phieáu naøy.
b. Vôùi tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu laø 10%, theo baïn giaù cuûa
traùi phieáu naøy neân laø bao nhieâu?
c. Baïn neân baùn traùi phieáu naøy hay tieáp tuïc giöõ noù?

Baøi 5.
Tröôùc kia baïn ñaõ mua moät traùi phieáu coâng ty coù meänh giaù
1.000USD, thôøi haïn 10 naêm vaø ñöôïc höôûng laõi suaát haøng naêm laø
6%. Khi mua traùi phieáu naøy baïn kyø voïng kieám ñöôïc tyû suaát lôïi
nhuaän laø 8%. Hieän taïi giaù thò tröôøng cuûa traùi phieáu naøy laø
1.060USD. Hoûi:
a. Giaù traùi phieáu luùc tröôùc baïn mua laø bao nhieâu?
b. Neáu hieän taïi baïn baùn traùi phieáu naøy theo giaù thò tröôøng, lôïi
nhuaän baïn kieám ñöôïc töø ñaàu tö traùi phieáu naøy laø bao
nhieâu?
Baøi 6.
Coâng ty Caåm Phaû naém giöõ hai traùi phieáu chính phuû TP0012 vaø
TP0010 ñang löu haønh treân thò tröôøng. Caû hai traùi phieáu ñeàu coù

169
 Chöông 5: Ñònh giaù vaø quyeát ñònh ñaàu tö chöùng khoaùn nôï
meänh giaù laø 10 trieäu ñoàng vaø ñöôïc höôûng laõi suaát haøng naêm
8,5%. Traùi phieáu TP0012 coù thôøi haïn 12 naêm trong khi traùi phieáu TP
0010 coù thôøi haïn 1 naêm.
a. Xaùc ñònh giaù trò cuûa moãi traùi phieáu khi laõi suaát thò tröôøng
laø (i) 7,5%, (ii) 8,5% vaø 12,5%. Giaû söû nhaø ñaàu tö yeâu caàu tyû
suaát lôïi nhuaän baèng laõi suaát thò tröôøng.
b. Traùi phieáu naøo coù möùc ñoä bieán ñoäng giaù so vôùi laõi suaát
cao hôn? Giaûi thích taïi sao?
Baøi 7.
Baïn ñang naém giöõ moät traùi phieáu coù meänh giaù 10 trieäu ñoàng vaø
thôøi haïn laø 5 naêm. Traùi phieáu naøy ñöôïc höôûng laõi suaát haøng
naêm 9%. Hieän taïi giaù thò tröôøng cuûa traùi phieáu naøy laø 12 trieäu
ñoàng. Hoûi tyû suaát lôïi nhuaän kyø voïng cuûa baïn khi ñaàu tö traùi
phieáu naøy laø bao nhieâu?
Baøi 8.
Traùi phieáu cuûa Incombank coù meänh giaù 10 trieäu ñoàng vaø thôøi haïn
laø 15 naêm ñöôïc höôûng laõi suaát haøng naêm 8%. Giaù thò tröôøng cuûa
traùi phieáu naøy hieän laø 10,85 trieäu ñoàng vaø tyû suaát lôïi nhuaän
yeâu caàu cuûa baïn laø 10%.
a. Xaùc ñònh tyû suaát lôïi nhuaän kyø voïng cuûa traùi phieáu naøy.
b. Ñònh giaù traùi phieáu naøy, döïa vaøo tyû suaát lôïi nhuaän yeâu
caàu cuûa baïn.
c. Baïn neân mua traùi phieáu naøy hay khoâng?
Baøi 9.
Coâng ty cuûa baïn ñang naém giöõ traùi phieáu chính phuû coù thôøi haïn
15 naêm, meänh giaù 1 tyû ñoàng vaø ñöôïc höôûng laõi haøng naêm laø
100 trieäu ñoàng. Tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu cuûa coâng ty ñoái vôùi
traùi phieáu naøy laø 12%.
a. Xaùc ñònh giaù trò cuûa traùi phieáu.
b. Giaù trò cuûa traùi phieáu seõ thay ñoåi theá naøo neáu tyû suaát lôïi
nhuaän yeâu caàu cuûa coâng ty taêng leân ñeán 15% hoaëc giaûm
xuoáng coøn 8%?
c. Giaûi thích xem keát quaû tính toaùn ôû caâu b coù theå söû duïng nhö
theá naøo ñeå phaân tích ruûi ro laõi suaát khi mua traùi phieáu?
d. Moät traùi phieáu khaùc coù tính chaát gioáng heät traùi phieáu naøy,
ngoaïi tröø thôøi haïn chæ coù 5 naêm thay vì 15 naêm. Laøm laïi yeâu
caàu cuûa caâu b ñoái vôùi traùi phieáu naøy.
e. Giaûi thích xem keát quaû tính toaùn ôû caâu d coù theå söû duïng nhö
theá naøo ñeå phaân tích ruûi ro laõi suaát khi mua traùi phieáu?
Baøi 10.
Coâng ty LC xem xeùt phaùt haønh traùi phieáu khoâng traû laõi ñònh kyø
coù thôøi haïn 7 naêm. Khi ñaùo haïn, ngöôøi naêm giöõ traùi phieáu naøy
coù theå xuaát trình vaø nhaän ñöôïc 1000USD. Ñeå ñònh giaù traùi phieáu
naøy coù tính caïnh tranh cuøng caùc loaïi traùi phieáu khaùc coù cuøng
möùc ruûi ro, coâng ty cho raèng tyû suaát lôïi nhuaän yeâu caàu 9% laø
hôïp lyù ñoái vôùi traùi phieáu naøy. Hoûi coâng ty neân baùn traùi phieáu
naøy giaù bao nhieâu?

170