Professional Documents
Culture Documents
HÖ thèng treo M« t¶
HÖ thèng treo liªn kÕt th©n xe víi c¸c b¸nh xe
vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau ®©y:
· Trong lóc xe ch¹y, hÖ thèng nµy cïng víi
c¸c lèp xe sÏ tiÕp nhËn vµ lµm t¾t c¸c dao
®éng, rung ®éng vµ chÊn ®éng do mÆt
®êng kh«ng b»ng ph¼ng, ®Ó b¶o vÖ hµnh
kh¸ch vµ hµng hãa, lµm cho xe ch¹y æn
®Þnh h¬n.
· TruyÒn lùc dÉn ®éng vµ lùc phanh do ma s¸t
gi÷a lèp xe vµ mÆt ®êng t¹o ra ®Õn khung
xe vµ th©n xe
· §ì th©n xe trªn c¸c cÇu xe vµ duy tr× quan
hÖ h×nh häc gi÷a th©n xe vµ b¸nh xe.
· HÖ thèng bao gåm c¸c bé phËn chñ yÕu sau
®©y:
(1) C¸c lß xo
Lµm trung hoµ c¸c chÊn ®éng tõ mÆt ®êng.
(2) Bé gi¶m chÊn
Lµm cho xe ch¹y ªm h¬n b»ng c¸ch h¹n
chÕ c¸c dao ®éng tù do cña lßxo
(3) Thanh æn ®Þnh (dÇm chèng l¾c)
Ng¨n c¶n sù l¾c ngang cña xe
(4) C¸c thanh liªn kÕt
§Þnh vÞ c¸c bé phËn nãi trªn vµ khèng chÕ
c¸c chuyÓn ®éng theo chiÒu däc vµ ngang
cña b¸nh xe.
(1/1)
-1-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
(1/3)
(2/3)
-2-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-3-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-4-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-5-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-6-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
(2/3)
-7-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
Tham kh¶o:
§Æt lÖch lß xo
Trong hÖ thèng treo kiÓu thanh gi»ng MacPherson, bé
gi¶m chÊn cã t¸c dông nh mét bé phËn cña hÖ liªn kÕt
treo, chÞu t¶i träng th¼ng ®øng. Tuy vËy, v× c¸c bé gi¶m
chÊn ph¶i chÞu t¶i träng tõ c¸c b¸nh xe nªn chóng h¬i bÞ
uèn.
§iÒu nµy lµm ph¸t sinh øng lùc ngang (A vµ B trªn h×nh
minh ho¹), t¹o ra ma-s¸t gi÷a cÇn ®Èy pitt«ng vµ dÉn híng
còng nh gi÷a pitt«ng vµ èng lãt xylanh, lµm ph¸t sinh tiÕng
ån vµ ¶nh hëng ®Õn ®é ªm ch¹y xe.
Nh÷ng hiÖn tîng nµy cã thÓ ®îc gi¶m thiÓu b»ng c¸ch
®Æt lÖch c¸c lß-xo khái ®êng t©m cña thanh gi»ng hoÆc bé
gi¶m chÊn, sao cho c¸c ph¶n lùc a vµ b xuÊt hiÖn theo
chiÒu ngîc l¹i c¸c lùc A vµ B.
(1/1)
-8-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
Tham kh¶o:
· KiÓu ch¹c xiªn
KiÓu nµy ®îc sö dông cho hÖ thèng treo sau cña mét
sè kiÓu xe.
Víi kiÓu hÖ thèng treo nµy, lîng thay ®æi gãc chôm vµ
gãc quÆp cña b¸nh xe (do chuyÓn ®éng lªn xuèng cña
b¸nh xe) cã thÓ ®îc ®iÒu chØnh trong giai ®o¹n thiÕt kÕ
nh»m x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh vËn hµnh cña xe.
(3/3)
-9-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
(2/2)
-10-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-11-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
2. NhÝp
NhÝp ®îc lµm b»ng mét sè b¨ng thÐp lß xo uèn cong,
®îc gäi lµ “l¸”, xÕp chång lªn nhau theo thø tù tõ ng¾n
nhÊt ®Õn dµi nhÊt. TËp l¸ lß-xo nµy ®îc Ðp víi nhau
b»ng mét bul«ng hoÆc t¸n rivª ë gi÷a, vµ ®Ó cho c¸c l¸
kh«ng bÞ x« lÖch, chóng ®îc kÑp gi÷ ë mét sè vÞ trÝ. Hai
®Çu l¸ dµi nhÊt (l¸ chÝnh) ®îc uèn cong thµnh vßng ®Ó
l¾p ghÐp víi khung xe hoÆc c¸c kÕt cÊu kh¸c.
Nãi chung, nhÝp cµng dµi th× cµng mÒm. Sè l¸ nhÝp cµng
nhiÒu th× nhÝp cµng chÞu t¶i träng lín h¬n, mÆt kh¸c, nhÝp
sÏ cøng h¬n vµ ¶nh hëng ®Õn ®é ªm.
§Æc tÝnh:
· B¶n th©n nhÝp ®· cã ®ñ ®é cøng v÷ng ®Ó gi÷ cho cÇu xe
ë ®óng vÞ trÝ nªn kh«ng cÇn sö dông c¸c liªn kÕt kh¸c.
· NhÝp thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng tù khèng chÕ dao ®éng
th«ng qua ma s¸t gi÷a c¸c l¸ nhÝp.
· NhÝp cã ®ñ søc bÒn ®Ó chÞu t¶i träng nÆng.
· V× cã ma s¸t gi÷a c¸c l¸ nhÝp nªn nhÝp khã hÊp thu c¸c
rung ®éng nhá tõ mÆt ®êng. Bëi vËy nhÝp thêng ®îc
sö dông cho c¸c xe cì lín, vËn chuyÓn t¶i träng nÆng,
nªn cÇn chó träng ®Õn ®é bÒn h¬n.
§é uèn cong cña l¸ nhÝp ®îc gäi lµ “®é vâng”. V× l¸ nhÝp
cµng ng¾n th× ®é vâng cµng lín nªn l¸ nhÝp díi cong
h¬n l¸ nhÝp trªn nã. Khi xiÕt chÆt bul«ng ë gi÷a, c¸c l¸
nhÝp h¬i duçi th¼ng ra (nh minh ho¹ bªn tr¸i ®©y), lµm
cho c¸c ®Çu l¸ nhÝp Ðp lªn nhau rÊt chÆt. §é cong tæng
thÓ cña nhÝp ®îc gäi lµ “®é vång”. Tuy nhiªn, ma s¸t
gi÷a c¸c l¸ nhÝp còng lµm gi¶m ®é ªm, v× nã lµm gi¶m
tÝnh uèn cña nhÝp.
(2/6)
-12-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
3. Lß xo
C¸c lß xo ®îc lµm b»ng thanh thÐp lß xo ®Æc biÖt. Khi
®Æt t¶i träng lªn mét lß xo, toµn bé thanh thÐp bÞ xo¾n khi
lß xo co l¹i. Nhê vËy n¨ng lîng cña ngo¹i lùc ®îc tÝch
l¹i, vµ chÊn ®éng ®îc gi¶m bít.
§Æc tÝnh:
· Tû lÖ hÊp thu n¨ng lîng tÝnh cho mét ®¬n vÞ khèi lîng
cao h¬n so víi lo¹i lß xo l¸ (nhÝp)
· Cã thÓ chÕ t¹o c¸c lß xo mÒm.
· V× kh«ng cã ma s¸t gi÷a c¸c l¸ nh ë nhÝp nªn còng
kh«ng cã kh¶ n¨ng tù khèng chÕ dao ®éng, v× vËy ph¶i
sö dông thªm bé gi¶m chÊn.
· V× kh«ng chÞu ®îc lùc theo ph¬ng n»m ngang nªn cÇn
ph¶i cã c¸c c¬ cÊu liªn kÕt ®Ó ®ì trôc b¸nh xe (®ßn treo,
thanh gi»ng ngang...)
Lß xo phi tuyÕn tÝnh
NÕu lß xo trô ®îc lµm tõ mét thanh thÐp cã ®êng kÝnh
®ång ®Òu th× toµn bé lß xo sÏ co l¹i ®ång ®Òu, tû lÖ víi t¶i
träng. NghÜa lµ, nÕu sö dông lß xo mÒm th× nã kh«ng chÞu
®îc t¶i träng nÆng, cßn nÕu sö dông lß xo cøng th× xe ch¹y
kh«ng ªm víi t¶i träng nhá. Tuy nhiªn, nÕu sö dông mét
thanh thÐp cã ®êng kÝnh thay ®æi ®Òu, nh minh ho¹ bªn
tr¸i ®©y, th× hai ®Çu cña lß xo sÏ cã ®é cøng thÊp h¬n phÇn
gi÷a. Nhê thÕ, khi cã t¶i träng nhá th× hai ®Çu lß xo sÏ co l¹i
vµ hÊp thu chuyÓn ®éng. MÆt kh¸c, phÇn gi÷a cña lß xo l¹i
®ñ cøng ®Ó chÞu ®îc t¶i träng nÆng.
C¸c lß xo cã bíc kh«ng ®Òu, lß xo h×nh nãn ... còng cã t¸c
dông nh vËy
-13-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
4. Lß xo thanh xo¾n
Lß xo thanh xo¾n (gäi t¾t lµ thanh xo¾n) lµ mét thanh
thÐp lß xo cã tÝnh ®µn håi xo¾n. Mét ®Çu cña thanh xo¾n
®îc g¾n cøng víi khung hoÆc c¸c kÕt cÊu kh¸c cña
th©n xe, cßn ®Çu kia ®îc g¾n víi bé phËn chÞu t¶i träng
xo¾n.
Thanh xo¾n còng ®îc sö dông ®Ó lµm thanh æn ®Þnh
§Æc tÝnh:
· Nhê tû lÖ hÊp thu n¨ng lîng trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng
lín h¬n so víi c¸c lo¹i lß xo kh¸c nªn hÖ thèng treo cã
thÓ nhÑ h¬n.
· KÕt cÊu cña hÖ thèng treo ®¬n gi¶n.
· Còng nh lß xo cuén, thanh xo¾n kh«ng tù khèng chÕ
dao ®éng, v× vËy ph¶i sö dông thªm bé gi¶m chÊn.
5. Lß xo cao su
C¸c lß xo cao su hÊp thu dao ®éng th«ng qua néi ma s¸t
ph¸t sinh khi chóng bÞ mét ngo¹i lùc lµm biÕn d¹ng.
§Æc tÝnh:
· Cã thÓ chÕ t¹o theo h×nh d¸ng bÊt kú.
· Chóng kh«ng ph¸t tiÕng ån khi lµm viÖc.
· Chóng kh«ng thÝch hîp ®Ó dïng cho t¶i träng nÆng.
6. Lß xo kh«ng khÝ
Lß xo kh«ng khÝ sö dông ®Æc tÝnh ®µn håi cña kh«ng khÝ khi
bÞ nÐn.
§Æc tÝnh:
· Nh÷ng lß xo nµy rÊt mÒm khi xe cha cã t¶i, nhng hÖ
sè lß xo cã thÓ t¨ng lªn khi t¨ng t¶i nhê t¨ng ¸p suÊt
trong xy lanh. §Æc tÝnh nµy gióp cho xe ch¹y ªm c¶ khi
t¶i nhÑ còng nh khi ®Çy t¶i.
· ChiÒu cao cña xe cã thÓ gi÷ kh«ng ®æi ngay c¶ khi t¶i
träng thay ®æi, b»ng c¸ch ®iÒu chØnh ¸p suÊt kh«ng khÝ.
Tuy nhiªn, hÖ thèng treo dïng lß xo kh«ng khÝ cÇn ph¶i cã
trang bÞ ®iÒu chØnh ¸p suÊt kh«ng khÝ vµ m¸y nÐn khÝ ... nªn
hÖ thèng treo sÏ phøc t¹p.
HiÖn nay, hÖ thèng treo khÝ ®iÒu biÕn-®iÖn tö, còng ®îc sö
dông trong mét sè kiÓu xe.
(6/6)
-14-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
Bé gi¶m chÊn M« t¶
Khi xe bÞ xãc do mÆt ®êng gå ghÒ, c¸c lß xo cña hÖ thèng
treo sÏ hÊp thu c¸c chÊn ®éng ®ã. Tuy nhiªn, v× lß xo cã
®Æc tÝnh tiÕp tôc dao ®éng, vµ v× ph¶i sau mét thêi gian dµi
th× dao ®éng nµy míi t¾t nªn xe ch¹y kh«ng ªm. NhiÖm vô
cña bé gi¶m chÊn lµ hÊp thu dao ®éng nµy. Bé gi¶m chÊn
kh«ng nh÷ng c¶i thiÖn ®é ch¹y ªm cña xe mµ cßn gióp cho
lèp xe b¸m ®êng tèt h¬n vµ ®iÒu khiÓn xe æn ®Þnh h¬n.
-15-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
(1/1)
(1/4)
-16-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-17-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
-18-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
(4/4)
-19-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
3. X¶ khÝ
(1) KiÓu DuCarbon
Khoan mét lç ®êng kÝnh 2 – 3 mm, c¸ch ®¸y cña xy
lanh kho¶ng 10 mm ®Ó x¶ khÝ nÐn ra tríc khi lo¹i bá bé
gi¶m chÊn. (KhÝ nµy kh«ng ®éc h¹i, kh«ng mµu, kh«ng
mïi, nhng mïn kim lo¹i cã thÓ b¾n ra trong khi khoan,
v× thÕ cÇn ph¶i thËn träng. Cã mét c¸ch ®Ó ®¶m b¶o an
toµn ®· ®îc ¸p dông trong thùc tÕ lµ: trïm mét tói
nil«ng lªn ®Çu xy-lanh ®Þnh khoan, dïng d©y cao su ®Ó
ch»ng gi÷ tói trªn xy-lanh)
(2) KiÓu MacPherson kh«ng th¸o ®îc
Trong kiÓu nµy ®ai èc h·m kh«ng thÓ th¸o ®îc, ®Æt bé
gi¶m chÊn n»m ngang, khoan mét lç ®êng kÝnh 2 – 3
mm ë phÇn trªn cña vá bé gi¶m chÊn.
(3) KiÓu MacPherson th¸o ®îc
<1> KÑp bé gi¶m chÊn trªn ª-t«
<2> Níi dÇn ®ai èc h·m 3 – 4 vßng cho ®Õn khi khÝ b¾t ®Çu
tho¸t ra ngoµi. NÕu ®Ó khÝ tho¸t ra nhanh qu¸ th× dÇu
còng cã thÓ tho¸t ra theo.
<3> KiÓm tra ®Ó tin ch¾c r»ng khÝ ®· ®îc x¶ ra hÕt tríc
khi lo¹i bá. Cã thÓ kiÓm tra b»ng c¸ch kÐo cÇn pitt«ng
lªn vÞ trÝ trªn cïng råi th¶ ra. NÕu pitt«ng tù r¬i xuèng
trong xy-lanh th× cã nghÜa lµ khÝ ®· ®îc x· hÕt ra ngoµi.
(2/3)
-20-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
(3/3)
-21-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
Bµi tËp
H·y sö dông c¸c bµi tËp nµy ®Ó kiÓm tra møc hiÓu biÕt cña b¹n vÒ c¸c tµi liÖu trong ch¬ng nµy. Sau khi tr¶ lêi
mçi bµi tËp, b¹n cã thÓ dïng nót tham kh¶o ®Ó kiÓm tra c¸c trang liªn quan ®Õn c©u hái vÒ c©u hái hiÖn t¹i. Khi
c¸c b¹n cã c©u tr¶ lêi ®óng, h·y trë vÒ v¨n b¶n ®Ó duyÖt l¹i tµi liÖu vµ t×m c©u tr¶ lêi ®óng. Khi ®· tr¶ lêi ®óng mäi
c©u hái, b¹n cã thÓ chuyÓn sang ch¬ng tiÕp theo.
-22-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
C©u hái-1
Hãy đánh dấu Đúng hoặc Sai cho từng câu sau đây.
1. Dao động của phần khối lượng không được treo gây ra sự Đúng Sai
dịch đứng, sự xoay dọc, xoay đứng và uốn.
2.Hệ thống treo kiểu độc lập làm cho xe chạy êm hơn so với hệ
thống treo phụ thuộc vì khối lượng không được treo nhỏ Đúng Sai
hơn.
3.Lò xo trụ và lò xo thanh xoắn phải được sử dụng cùng với bộ
giảm chấn vì chúng không có chức năng khống chế dao Đúng Sai
động.
4.Dầu thuỷ lực và khí áp suất thấp được nạp và làm kín bên
trong các bộ giảm chấn Ducarbon. Đúng Sai
C©u hái-2
Các minh hoạ dưới đây thể hiện các hệ thống treo. Hãy chọn trong các cụm từ sau đây các từ
tương ứng với các hình từ 1 đến 4.
1. 2.
3. 4.
a) Kiểu 4 thanh liên kết b) Kiểu Macpherson c) Kiểu đòn kéo có dầm xoắn d)
Kiểu hình thang có chạc kép
Trả lời: 1. 2. 3. 4.
-23-
Kü thuËt viªn chÈn ®o¸n – HÖ thèng treo vµ HÖ thèng l¸i HÖ thèng treo
C©u hái-3
Các câu sau đây nói đến đặc tính của lò xo trụ. Hãy chọn câu đúng.
1. Ma-sát giữa các lá có tác dụng làm tắt dao động của lò-xo.
2. Vì không có khả năng chịu lực tác động 2 bên nên cần phải có các cơ cấu liên kết để đỡ
trục bánh xe.
3. Tỷ lệ hấp thu năng lượng trên một đơn vị khối lượng không lớn hơn so với lò-xo lá.
4. Lò-xo phi tuyến tính, vừa đảm bảo độ êm của một lò xo trụ, vừa chịu được tải trọng lớn, đó
là lò xo dây vuốt thuôn, lò xo hình nón, và nhíp phụ.
C©u hái-4
Minh hoạ dưới đây thể hiện phân loại các kiểu giảm chấn. Hãy chọn trong các cụm từ sau đây các
từ tương ứng với các hình từ 1 đến 3.
a) Một ống b) Nạp khí c) Tác dụng đơn d) Tác dụng kép e) Ống đơn
Trả lời: 1. 2. 3. 4.
-24-