తృౌరసత్వం(Citizenship)

రండవ భాగం.
ఆరటికల్స్ 5 - 11
ర఺జ్యంలో ఩రజ్లు రండు రక఺లు: 1) తృౌరులు, 2) విదేశీయులు.
భారత్ తృౌరులకు ఏక తృౌరసత్వం.
భారత్దేశంలో మిత్ర విదేశీయులు కంటే శత్రర విదేశీయులకు త్కుువ
హకుులు ఉంటాయ.
Eg: వ఺రటకి అరసఽి మరటయు తురబంధం నఽండి రక్షణ ఉండదఽ (ఆరటికల్స 22)
఩రకరణ 15, 16, 19, 29, 30 లలో తృ ందఽ఩రచిన హకుులు మరటయు లోక్
సభకి & ర఺జ్యసభకు జ్రటగే ఎతుికలలో ఓటు వేసే హకుు, తృ఺రల మంటు
మరటయు ర఺షిర శ఺సనసభ సభయత్వవతుకి తృో టీ చేసే హకుు, ర఺షిర఩తి,
సఽ఩఼రంకోరుి నవయయమూరుులు, హైకోరుి నవయయమూరుులు etc.. వధఽవులకు
అరహత్ కేవలం భారత్ దేశ తృౌరులు మాత్రమే కలిగట ఉంటారు.
ఆరటికల్స 5:
a) 1950 జ్నవరట 26 నవటికి భారత్దేశంలో శ఺శవత్ తువ఺సం గల తృౌరులు
భారతీయులే.
b) 1950 జ్నవరట 26 త్ర఺వత్ దేశంలో జ్తుమంచిన వ఺రందరూ భారతీయం
c) ఒక వయకిు విదేశ఺లోల జ్తుమంచిన అత్తు త్లిల త్ండిర క఺తూ ఆ సమయమునకు
భారత్ తృౌరసత్వం తృ ందిన, వ఺రందరూ భారతీయ తృౌరులుగ఺
఩రటగణంచబడత్వరు.
ఆరటికల్స 6: తృ఺కిస్ు ఺న్ నఽండి ఇండియాకు వలస వచిిన వ఺రట
తృౌరసత్వం హకుుల గురటంచి త్ెలు఩ునఽ.

ఆరటికల్స 7: తృ఺కిస్ు ఺నఽు వెళ్ళిన త్దనంత్ర క఺లంలో తిరటగట

భారత్దేశ఺తుకి వచిిన వ఺రట తృౌరసత్వం గురటంచి త్ెలు఩ునఽ.

ఆరటికల్స 8: విదేశ఺లలో తువస఻ంచే భారత్ సంత్తి ఩రజ్లు, వ఺రట

తృౌరసత్వ హకుులనఽ వివరటంచఽనఽ.
ఆరటికల్స 9: భారతీయ తృౌరులు సవచఛందంగ఺ విదేశీ తృౌరసత్వం స఼వకరటంచిన,
సహజ్ంగ఺నే భారత్ దేశ తృౌరసత్వవతుి కోలోోత్వరు.

ఆరటికల్స 10: భారత్ దేశ తృౌరులుగ఺ ఩రటగణం఩బడే వ఺రు భారత్దేశ

తృౌరుడిగ఺ తూ కొనస్఺గుత్వరు. భారతీయుడు ఎ఩ోటికీ భారతీయుడు క఺తూ
కొనస్఺గుత్వడతు త్ెలు఩ునఽ.

ఆరటికల్స 11: భారత్ తృౌరసత్వం కు సంబంధించిన అతుి అంశ఺ల఩ైన అనక఺

తృౌరసత్వం తృ ందే ఩దధ త్రలు మరటయు రదఽు చేసే ఩దధ త్రల఩ై తృ఺రల మంటుకి
అంతిమ అధిక఺రం ఉంటుంది.
భారత్ తృౌరసత్వ చటిం 1955:

1986, 1992, 2003, 2005 సంవత్్ర఺లోల సవరణ.

 తృ఺రథమిక హకుులు (Fundamental Rights):
మూడవ భాగం, ఆరటికల్స 12 నఽంచి 35 వరకు.
తృ఺రథమిక హకుులు: 7
1) సమానత్వ హకుు(14-18 ఩రకరణలు)
2) సేవచఛ హకుు (19- 22 ఩రకరణలు)
3) ఩఼డన తురోధక హకుు (23- 24 ఩రకరణలు)
4) మత్సేవచఛ హకుు (25 - 28 ఩రకరణలు)
5) స్఺ంసుృతిక విదవయ హకుు( 29- 30 ఩రకరణలు)
6) ఆస఻ు హకుు (31 ఩రకరణ)
7) ర఺జ్్యంగ ఩రటరక్షణ హకుు (32 ఩రకరణ)
Right to Equality (Art. 14-18)

Article 14 represents the idea of equality, which states that

the state shall not deny to any person equality before the
law or the equal protection of the laws within the territory
of India. The equality before law is guaranteed to all
without regard to race, colour, or nationality.
Article 15: Religion, Race, Caste, Sex, Place of Birth
15(3)-Special Provisions for Women and Children
15(4)- Advancement of backward class.
15 (5) -Reservation in Private aided and unaided institutes.
Article 15 (6) is added to provide reservations to economically weaker
sections for admission to educational institutions including private
educational institutions, whether aided or unaided by the State, other than
the minority educational institutions referred to in clause (1) of Article 30.
The amendment aims to provide reservation to those who do not fall in 15
(5) and 15(4) (effectively, SCs, STs and OBCs).
Article 16:
Equality of opportunity in matters of public employment
(1) There shall be equality of opportunity for all citizens in matters relating to employment or appointment to any office
under the State
(2) No citizen shall, on grounds only of religion, race, caste, sex, descent, place of birth, residence or any of them, be
ineligible for, or discriminated against in respect or, any employment or office under the State
(3) Nothing in this article shall prevent Parliament from making any law prescribing, in regard to a class or classes of
employment or appointment to an office under the Government of, or any local or other authority within, a State or Union
territory, any requirement as to residence within that State or Union territory prior to such employment or appointment
(4) Nothing in this article shall prevent the State from making any provision for the reservation of appointments or posts in
favor of any backward class of citizens which, in the opinion of the State, is not adequately represented in the services
under the State
(5) Nothing in this article shall affect the operation of any law which provides that the incumbent of an office in
connection with the affairs of any religious or denominational institution or any member of the governing body thereof
shall be a person professing a particular religion or belonging to a particular denomination
Article 16 (6) is added to provide reservations to people from economically weaker sections in government posts.
Article 17: అంటర఺తుత్నవతుి తుషేధిసు ఽంది.

Article 18: బిరుదఽలు, కీరు ట చిహ్నిలనఽ తుషేధిసు ఽంది.

సేవచఛ హకుు/ స్఺వత్ంత్ర఩ు హకుు( ఆరటికల్స 19 - 22):
Article 19(1) in The Constitution Of India 1949
(1) All citizens shall have the right
(a) to freedom of speech and expression;
(b) to assemble peaceably and without arms;
(c) to form associations or unions;
(d) to move freely throughout the territory of India;
(e) to reside and settle in any part of the territory of India; and
(f) omitted
(g) to practise any profession, or to carry on any occupation, trade or business.
Article 20 in The Constitution Of India 1949
20. Protection in respect of conviction for offences
(1) No person shall be convicted of any offence except for violation of the
law in force at the time of the commission of the act charged as an offence,
nor be subjected to a penalty greater than that which might have been
inflicted under the law in force at the time of the commission of the offence
(2) No person shall be prosecuted and punished for the same offence more
than once
(3) No person accused of any offence shall be compelled to be a witness
against himself
ఆరటికల్స 21: జీవించే సేవచఛ.

21 A- విదవయహకుు

Article 22: తురబంధించిన వయకిుకి రక్షణ కలిోంచే ఩రకరణ.

఩఼డన తురోధక హకుు:
ఆరటికల్స 23, 24
మత్ స్఺వత్ంత్ర఩ు హకుు:
Article 25, 26, 27, 28.
స్఺ంసుృతిక విదవయ హకుు:
ఆరటికల్స 29, 30.
ర఺జ్్యంగ ఩రటహ్నర హకుు:
ఆరటికల్స 32:
రటట్స్ :
1) హబియస్ క఺రోస్
2) మాండమస్
3) తృర హిబిషన్
4) సరటియెా఺రరట
5) కోవ఺రంటో