| Mond heogipunen it emode lteratuur. Voor in uw boekenkas, op receptes en bij vienden, Hittereniscen ti ls ured] stelling aan kracht inboet, lees dan Th: of the Vanities. U bent snel weer genezen + beschavingsillusie. Aanschouw het genadeb pengeKletter van de stammenstrjd in de-n iungle New York. Op het voorhootd van de| {ensonweerstanbsa Kleurie personagess in grote letters geschreven: GREED! Tom We tretteet de hebucht van de jarentachtig te) feren in het zondig bruisende New York G brijanteresultaat sa novel that never seep Ae oblgatchandlar Sherman Meco, Wa master of the universe, ten onder dregt ‘wanneer hij en 2jn maitressein de Brom ee Jongenaanen, Dehyena van dstadsto op hem. "fom Wollepublieerde het bork erst ina ‘gen in het tijdschrft Rolling Stone. Het tek afkeer van de literatunr als een podtisch re GET REAL. Dit vreugdevuur der idelheden verbale speed door de wijken van New York at misloopt, krijgt Wolfes sandacht. ede-gtndsecrininlte inde Brox schaamteloze schraapzucht hoog in de tor Fort Wall Street. De zeven hoofdzonden hebt hun thuishaven gevonden. The Bonfire ofthe Vanities was meteen eer succes, Opmerkelifk voor 2a'n genadeloos b terluceg Tom Wolfe wif mijn dllar voor versie. De verfilming door Brian De Palma 1990 echter roemloos ten onder. »By the author of The Right Stuff” staat ¢ cover van de erste Amerikaanse editie. Het de The Right Stuff was non-fictie en its and ‘Wolf op dat moment ook nog net geschreve fe stond toen bekend als cen meester van E journalism, waarbijournalsten litraire tec gebruikten om hun verhaal de feitelifkheid overstiigen, Wolfe was niet de eerste orn he Ieerde te doen en een roman te schrijven als portage. Norman Mailer en Truman Capot hem voor. Maat Wolfe heeft het genre tot een ‘punt gebracht Twinti jaar laters de Bronx crimineel en zijn de appartementen op Park tien keer 20 dar geworden, maar je hebt gee moment het gevoel een overjaarsboek tlezes heeft een tidperk geportretteerd door de uni tet erin maar boven te halen, “Tom Wolfe evenaarde zijn lterairekrachtpat jan later met het nog dikere A Mam i Fu ‘icuw zetten hebzucht en ijdelheid de hool met opnicuw rassenhaat als grootste gemers ‘Toen was het game over. [am Charlotte Simm: 2004 overtuigde niet. De rachtpatser van web cen amechtige oude opa gevorden. Wolfe, Honderd hoogtepunten uit de ‘moderne literatuus. Voor in uw boeken, op recpties en bi ' Eleen vriendin: ,Prachtige boeken schrijft Mario "Vargas Llosa, maar ikvertikhet om zenog telezen, sinds heen "##!2S8! neoliberaal geworden i! Zo ‘was dat inde jaren tachtig: als je vanuit Europa naar Latins-Amerika keek, was alles heel duielijk. Er was goed en slcht, links en rechts, het volkaverzeten de Jakeien van het yankee-imperilisme. Er was moed ‘voor nodig om, zoals Vargas Llosa, links de broek af te stropen en de liberal traditie te omhelzen, Die ‘werd voorhet gemakbijhet yankee-imperialismein- sedeeld, ‘De Peruaan Mario Vargas Llosa is het modelvoor- beeldvan de maatschappelijk getngageerdeschrijver. ij heeft cen uitgesproken politcke visi, die noch- tans zijn romankunst niet in de weg zt. ees maar ens De oorlog van het einde van de we- reld (1981) Het verhaal, gebaseerd op historische fei- ten, speelt zich afin Brazlié, op het einde van de ne ¢gentiende eeuw. De slavernijisafgeschaft, het keizer- 1k is een republick geworden, de natie vaart de ‘wintgste eeu tegemoet onder de vlag ,Orde en ‘Vooruitgang.” Heel de natie? Neen, in het noordoos- ten, in de sertad (zo noemt men daar het droogge- bakken landschap), staat cen baardige man opin een purperen tuniek: Antonio Conselheiro~ Antonio De Readgever Hij predikt liefe'en vrede, De nieuwe re- publiek vind hij een smerige streek van vrijmets- Jaars en protestanten, het burgerlijk huvelik en het imetrick stelsel noemt hij bedenksels van de Ant- christ. Fijvindt volglingen onder boeren en bancie- ten, De overheid staurt troepen om hen uit te roken. ‘Wie met dit boek wil blufen, mag niet nalaten in dezlfde adem Vargas Llosa’ inspiratiebron te ver- melden: Oes sertads van Euclides da Cunha, cen hoogtepunt van de Braziliaanseliteratuur. Da Cun geet vege meee en mii cpei tie tegen De Raadgever. Drie eerdere expedities wa- ren isikt, maar eer ket was het aa dee derzetting werd met de grond gelifk gemaakt en vei wel alle leden vonden de dood. ‘Vargas Llosa patin De org van het inde van de wereld de mythe van het duizendjarg rij an, Eke ideologies een nieuwe vermomming van die mythe, 1th te signaleren, en het rad van de Latins-Ame- rikaanse geschiedenis is al talloze malenlangs deze dlwaalleer gewenteld.Hfet cinde van de wereld” uit de titel slat op die apocalyptische verwachting: de ulteme ledsman is gearrveerd, het is ijd voor de «indstrjatussen goed en kwaad, de stichting van jn, rijkisnabi. Dit boek is geenscins een politick pamfet of een {decénroman. Ook al wet je dat Vargas Losa veleer de scepticus is die gelooft dat de mensheid slechts ‘voetjevoorvoeje,en met velvallen en opstaan, naar cen betere wereld schuifelt. In De Raadgever kun ie Honderd hoogtepunten uit de ‘Poderme lteratuur. Voor in uw st; op recepties en bij vriendens teraire rien cen graadmeter voor kwalitit + dan zie het er goed uit voor Philip Pullmans Het gouden kompas (oorspronkelijke titel, rk Materials). Hij scoorde er de-Carnegie- fe voot jeugdltératuur mec, de Whitbread. lerbocken en de Whitbread Book of \ Award. Ook met zijn popularitet ait het trilogie cindigde op de derde plats in cen Pauéte naar het meestgelefde boek van de }-na The Lord of the Ringsen Pride and Pre« hstastische ingreditnten zoals heksen,isbe [2penrstng olifamen op wile, wgcunen™ es die op het water leven) hit Ft gouden ‘op het eerste gezicht een loon van de Harry tks, Maar Pullmans boeken ii heel wat ‘deel, hij confronteert hen met citaten uit Mil rae Lose les Pein ve Dan thet duistere essay ,Over het marionetten: yan de Duitse romanticus Heinrich yon Isbelangritste inspiratiebron, 'e plot staat mijleaver van de voorspelbare en in doorsnee fantasy voor kids. De batho ‘wordt ontmaskerd as en machtsgeleor- e die er niet voor terugdeinst om kinderen fe 9; opstandige engelen worden uit de hemel "omdat ze Gods smerige gcheimpje ontdekt de troepen van de ,hemelse republiek”zet, paval in op Zijn vermolmde koninkjl de [onages worden bijgestaan door een stl ele engelen. Geen wonder dat conservs- stemen Pollmans boeken als vergf voor kin. ite lias, de progressive artsbischop van ny stelde dan weer voor om He geuden be godstinstiesentegebruin sera, op een dogmatische Vorm van religi. ker dan de intertekstuele gelaagdherd en wversicl thematick s dat Het gouden kom. eeslepend verhaal is. We volgen het wees: "a en de twaalfiarige moordenaar Will op lbenemende res tussen patlllle werelden t de bron van Sto cen vreemde 5 aangetrokken wordt door levensvormen /wustzijn. Het wordt geen pletierrese Ty. doorstaan fyseke en emotionele beproe- ‘hun toppunt bereiken in cen danteske af pier begs per begint New Line Cinema, de studio ckson zijn ding lit doen met The Lard of ‘met de verfiming van het eerste boek van (e die deen zi: Het noorderlchs, HetOn the Road 1957 q ) ender boogcpate it ender Teratuu Voor in sw boskenkas, | ‘op reepties en bij vienden. -BT is cen sterk concept! de sporttycoon ji say, die in 2001 het manuscript van Jack] acs On the Road kocht, bestoot het kostbare re van 244 miljoen dollar dezelfée route te latea v als de auteur en de verteller. De succesromal 1957, waarvoor Kerouac inspiratie pute wit jt ‘2yervingen in de VS en daarbuiten is sinds 20¢) 2ig aan een trip langs bibliotheken en muses. | komt pas een einde aan na de tentoonstelling New York Public Library in 2007. Hetmanustipt van On the Roads dan ook der. Het gaat om een getyptestrook papier va 35 meter lang, Die is 0 dicht bedrukt dat hi ontroltals de grijze wegen waarlangs het verhaa afspeelt. Door gebruik te maken van z0'a rol h Kerouac ziindrie weken durende aanval van cre] teit nooit te onderbreken om nieuw papier i schrifmachine te sken. Koffe en de stimuler snfetamin enztrin eden dees Na Kerouacs exploot in een New Yorks app ‘ment in april 1951 duurde het nog zes jaar voo king Press het boek na een ingrijpende bewer publiceerde, Het werd meteen cen succesen eens pealin deliteratuurvan de naoorlogse beatgenet Bchalve de schrijver Neal Cassady en de dicter Ginsberg behoorden daar ook de twee hoofdpe nages uit het bock toe, Dean Moriarty en C Marx, Bob Dylan, Jim Morrison en vele anderen het laten weten dat het bock cen bepalende rol hee speeld in hum leven en werk. De manier waarop tot stand gekomen was, ontiokte ‘Truman Capot uilspraak: That isn't writing a all, its typing” rovacnoemdezijn door de jaz geinspizeerde sch stil ,spontaan proza”. Hoewel je On the Road g Virtuoze stiloefening kunt noemen, is de mat waarop Kerouac zijn alter ego Salvatore) Paral Jaatverellen bepalend voor he effect dat het boc} zijn lezers teweegbrengt Sal vertrekt in 1947 vanuit New York naar het v ten ~en On the road hangt nog altijd cen beeld van Amerika als een immens land met oneinc mogelikheden. Helaas draait de veroverin van Salen Dean uit op een doelloze odyssee, heer ‘weer tussen New York, Chicago, Denver, New Jeans, San Francisco en Mexico Stad, Van het ene sar hetandere, van de ene vrouw naar de andere van het ene drugsfestjemet interessante” vrien naar het andere, Wellicht hebben weinigen 20 energie gestoken in een bock dat elke rusteloze ‘et desi dat het pres greats deer ‘op andere gedachten zou moeten brengen. Teac Chett Kerouac cen eld fen det scheefgetrokken vriendschap tussen Sal en Dean. doet hij door vanaf het begin dezelide verdow vertelioon te gebruiken, die aanvankelik dwing en enthousiast, maar uiteindeljk berustend en derkoeld overkomt. Berusten was ook wat Ker deed. Het boeddhistisch getnspireerde The Dha ‘Burts was nog cen soort vervolg op On the R ‘maar Kerouac stierfin 1969 op 47-jarige leet Cpl rae sebruik. ‘Honderd hoogtepunten uit de moder literatuur. Voor in uw boekenkast, op recepties en bj vrienden, HiEtneee abate het een beetje bijsmaak. je denkt dan aan het soort ‘waarvan de verkoopcijfers omgekeerd evenre| aan het literaire gehalte en de eeuwigheids ‘van de inhoud. Maar erin ook succesnumey na decennia nog een ereplzatsin eke boeke dienen, Omdat 2 simpelweg sensationeel (Omdat z toen en nu, barsten van de or omdat het talent van de schriver er zich lorie openbaart. Omdat ze een ijersterk bbrengen met een filosofische en stilistisch ‘waarde. Omdat ze bestseller en Grote Literati Een van die zeldzame prachtexemplaren is | {fu van Patrick Siskind. Het is na Die Bled ‘melvan Ginter Grass, de bestverkopende Dub roman uitde ‘En dat zonder pro ‘ampagues of medioptredens. Dit boek ng Ibebben van mond-tot-mondrecame en van trinsieke kwaliteiten, en daarmee veroverde het midden van de aren tachtig de wereld. H haal, dat de onderttel De geschiedenis v ‘moordenaar drasgt, i ker mit alledaags. In weelderig proza beschrift Siskind opko ‘ondergang van de achttiende-eeuwse geurp peat Jean-Baptiste Grenouille. De Kleine Jea {iste wordt geboren op een Parise vismarkt, Kent pit ven et ele konnkacy en do liefdeloze moeder bij het vsafvalachterglat wordt door voorbijgengers gered en groeit ‘weeshuizen, zonder het minsie spoortje me: genegenheid. En zonder het minste spoo chaarhogeur, wat mensen met een insti ‘en huiver vervult. Ter compensatie van dat ve] Keli gebrek ontwikkelt Grenouille een bi _woon reukorgzan, dat hem de hele wereld in oct zien, Alshij ais lerlooiershulpje en pat aandoet, beseft hij plotshet hogere doe van z ne kl estan: ial een eurkunstenear\ cen parfumeur zoals de wereld er nog geen Se Hz een parfum echeppen rap vi nde, onweerstaanbareschoonheid’. Hi, G le de misantropischeverstoten gnoom, seen bet eet an 3 pedachten sn a de ‘mensen tot lefde en adoratie dwingen. Dat de uitvoering van 2a plan cen aantal dusty ‘daden moet plegen, zal Grenouille een 2org 2 niet weet wat liefde is, kan geen geweten kw, en samenvatting van Het parfurn doet t ‘geen recht —op het eerste gezicht kan het ze ‘op pellozeonzin met een hoog Harry Poser ofde zovelt historische misdaadthrillera Vinci Cade, maar dan twintig jaar t vio daarvan: Siskind heeft hier met volstrekt schap een volsrekt eigen wereld geschaj Schif'zoevocate date de staten Yan Pa vyelden van de parfumstad Grasse vanuit je: tuiken. Hijgeeft het isolement van de ge chopaat 20 indringend weer dat je op vee Ene dbelebodm ee roman ~verkapt zelfportret, politike allegori of cooctaatteencaa cop het verhaal ef valt nets af te dingen, Br Perret 1955 Honderd hoogtepunes uit de moderne literatuur, Vor in uw boekenkas, op receptis en bj vrienden ‘Rain van diebocken die hun reputatie tegen heb ‘ben, 2oals Lolita van de Amerikaans-Russische schriver Viaimir Nabokov (1899-1977) Vier Ame rikaanse uitgeverijen weigerden het, waarna het yer scheen bij cen libertiinse uitgevery in Parijs. Het ‘werd in Frankrijk prompt wegens obscenitet in be slag genomen,waarna de Ameriksanse dovane dein. voer ervan in de VS verbood. Het kon in 1958 toch bij en reguliere Amerikaanse uitgeverij verschijnen, ‘maar van de twee verfilmingen, door Stanley Kubrick (1962) en in een veel flauwere versie door Adrian Tyne (1997), kwam ook alleen maar gedonder Dankij die reputatie is ‘Lolita’ cen woord dat je ‘maar beter niet googlet. Voor je het weet, komt de polite je wegens kinderporno oppakken. Nabokows oman gaat dan ook over de sekstcle relate tussen de alwat oudere Humbert Humbert en de niet eens der- Senjarge Dolores, bigenaamad Lolita, mijn evens t, mij lendenvuur” Hetis een moreel voorbeel- dig onderwerp. ae Hits, zogezegd, een schuldbewuste maar daarom nope berouwole Humbert di het vera ver telt, vanuit de gevangenis waar hij op zijn vonnis vac alli dar ortjlgsteen Daag apt worden, het stat 20 in de 2ogeregdeinleiding bij de roman, Eris vel zogezegd in dit boek, waarvan Rudy Kous- brockooitschreet, Vrag iemand Lolita na te vrtel- Jen: een onmogelie opgave; vraag wat het belang- rifkstethema is: je ljgt het verkeerde antwoord Dat is de doem en de lstge rijkdom van een bock ‘met een reputatie. Zeker is: wie erin op zoek gat naar rerbodenschunnihedenal dit mat cenvervelnde en zefs grotendees onbegrijpelijke roman vinden. Lolita is van alles een roman over ied en passe, ‘over transgressie, over menselik onvermogen, over cen verlangen naar een puurheid die nooit kan be- staan enzo ja, dan toch maar eventjes, zoalsde yim fin" (de gebraikelike, maar ietwat onnozcle verta- ling voor wat Nabokov cen rimphet noemde) niet Lengeennimfnbif, Ofzols HLH: hetaan hetsot zelfstelt wanneer hij de goede zn van zijn even bizar- re, schandalige als ontroerende geschrift wil verant. ‘worden: Ik denk aan oerossen en engelen, het ge- heim van duurzame pigmenten, profetische sonnet. ten, de toevlucht van de kus. En dat is de enige on. sterflijkheid die en ik kunnen delen, mijn Lolita” Doorheen dat relaasis Lolita ook een met een wan- hopigebliidschap geschreven cultuurkritiek, met een cynisme dat zeer goed beseft dat het geen enkel ver. sell malt” bel inde roman olf. Het sereet ‘een soms hilarisch portrt van een puberale Ameri- aanse caltuu, oalseen immigrant uithetoude Bs. ropa (coals Nabokov) die observer. De roman vvan de alusies daarnaar, zoal er ook tal van taalspelleties in opduiken, naast bijbelse, literate, Politicke en andere referenties, Het is litratuur op ijn allebest, die nergens naar verwijst,niets nodig heeft en met zijn amoralitet preces hartstochtelifk sepa pet san delta autonome, Ishet kan, les dt in het Engels, en als wechtin de ingewanden van dit boek wil kjken, neem er dan de sgeannoteerdeeditie van Aled Appel jx bi pas daar. in blijkt de vole rjkom van dit zelden geevenaarde