Professional Documents
Culture Documents
Εργασία Νο Α12
ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΣΥΜΕΩΝΟΓΛΟΥ ΙΩΣΗΦ
Περίληψη
Συχνά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το δίλημμα για το αν μια κατασκευή που έχει υποστεί
βλάβες για διάφορους λογούς (σεισμός, διάβρωση των υλικών, άλλα τυχαία αίτια) είναι δυνατό
να επισκευαστεί ή ν’ ανακατασκευαστεί πλήρως εξ’ αρχής, έτσι ώστε ν’ αντεπεξέλθει επιτυχώς
στο ρόλο για τον οποίο δημιουργήθηκε. Στο ερώτημα αυτό προσπαθούμε να απαντήσουμε
παρουσιάζοντας μια πτυχή του θέματος της ενίσχυσης – επισκευής – προστασίας υπαρχόντων
κατασκευών, της χρήσης FRP σε υποστυλώματα. Σ’ αυτήν την εργασία παρουσιάζονται επίσης
συμπεράσματα από διάφορα πειράματα που έχουν γίνει από ερευνητές τόσο στην Ελλάδα, όσο
και στο εξωτερικό, καθώς και παρατηρήσεις σε πραγματικές κατασκευές υπό την επίδραση
δυσμενούς περιβάλλοντος. Ελπίζουμε τα γραφόμενα να παρακινήσουν το ενδιαφέρον του
αναγνώστη, έτσι ώστε να βρει περισσότερες λεπτομέρειες στις πηγές από τις οποίες αντλήσαμε το
υλικό που χρησιμοποιήθηκε στην εργασία αυτή.
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
12 - 1
Κωνσταντακόπουλος Γιώργος, Συμεώνογλου Ιωσήφ
2. ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Παρακάτω παραθέτουμε γενικούς κανόνες που διέπουν την εφαρμογή των συνθετών
υλικών στην ενίσχυση δομικών στοιχείων και κατ’ επέκταση των υποστυλωμάτων:
• Χρειάζεται κατάλληλη κι επιμελημένη προετοιμασία της επιφάνειας, στην οποία θα
γίνει η επικόλληση των σύνθετων υλικών, δηλαδή πρέπει ν’ αφαιρεθούν τα χαλαρά τμήματα,
να πληρωθούν οι ρωγμές και να εξασφαλισθεί επίπεδο και “υγιές” υπόστρωμα, ενώ όταν
12 - 2
7ο Φοιτητικό Συνέδριο “ Επισκευές Κατασκευών ’01 ”, Μάρτιος 2001
Η εφαρμογή των φύλλων FRP με τις ίνες προσανατολισμένες κάθετα στον άξονα του
υποστυλώματος, με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιδρά στις τάσεις της περιμέτρου του
υποστυλώματος, οι οποίες αναπτύσσονται καθώς το υποστύλωμα φορτίζεται θλιπτικά,
αποτελεί ένα αποτελεσματικό μέσο περίσφιξης. Η αύξηση της αντοχής του περισφιγμένου
σκυροδέματος αυξάνει σημαντικά την πλαστιμότητα και την ικανότητα απορρόφησης
ενέργειας του υποστυλώματος. Αρκετές σχέσεις τάσεων – παραμορφώσεων έχουν προταθεί
για το περισφιγμένο σκυρόδεμα, οι οποίες όμως είναι για εξειδικευμένες περιπτώσεις (π.χ.
κυκλικές διατομές, ορθογωνικές διατομές). Το πιο
διαδεδομένο μοντέλο που χρησιμοποιείται σήμερα
είναι του Mander et al και αρχικά αναπτύχθηκε για
να περιγράψει την περίσφιγξη υποστυλωμάτων από
οπλισμένο σκυρόδεμα. Στη συνέχεια, επεκτάθηκε
από τους Myrmidon και Shahawy και για την
περίπτωση FRP που καλύπτουν υποστυλώματα .
Η σχέση τάσεων παραμορφώσεων στο
περισφιγμένο και απερίσφικτο σκυρόδεμα, είναι
αυτή που φαίνεται στο διπλανό σχήμα.
12 - 3
Κωνσταντακόπουλος Γιώργος, Συμεώνογλου Ιωσήφ
r = EC /( EC − ESEC ) [4]
ε co΄ η παραμόρφωση στην μέγιστη f co΄ τάση του απερίσφικτου σκυροδέματος (ίση με
0.002)
12 - 4
7ο Φοιτητικό Συνέδριο “ Επισκευές Κατασκευών ’01 ”, Μάρτιος 2001
όπου f frpu
f l = 2 * f frpu * t frp / d
τάση θραύσης frp
d διάμετρος υποστυλώματος
Η τάση λόγω εγκιβωτισμού αποτελεί την αντίδραση του μανδύα του πολυμερούς στις
εγκάρσιες παραμορφώσεις του σκυροδέματος. Επομένως, στην περίπτωση της ενίσχυσης, το
FRP λειτουργεί για το επιπλέον φορτίο που καλείται να αναλάβει το υποστύλωμα. Για την
βελτίωση του μηχανισμού περίσφιγξης χρησιμοποιούνται ειδικά μηχανήματα που
προεντείνουν το μανδύα (προτείνονται άνω και κάτω όρια για τις τιμές προέντασης). Όμως,
σύμφωνα με άρθρο της Σ. Πανταζοπούλου, σε πειράματα που έγιναν για την επισκευή
διαβρωμένων με χρήση ηλεκτρικού ρεύματος δοκιμίων, η χρήση διογκωτικού κονιάματος,
ώστε να δημιουργηθεί εσωτερική πίεση και άρα προένταση του FRP, δε βελτίωσε τη
συμπεριφορά, γιατί μείωσε τη διαθέσιμη παραμορφωσιμότητα του μανδύα.
Ένα σημείο άξιο προσοχής που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι κατά την ενίσχυση
υποστυλώματος το επιπλέον φορτίο που καλείται να αναλάβει, δεν πρέπει να προκαλέσει
αστοχία σε λυγισμό. Ο Καναδικός κανονισμός (CSA Standard A23.3-94) προτείνει για μέλη
με lu / h ≤ 3 να ταξινομούνται ως υποστυλώματα και να ελέγχεται αν ικανοποιείται η σχέση [8]
έτσι ώστε να αποφευχθεί η αστοχία σε λυγισμό.
l u / h ≤ 6 . 25 / P f /( f c '∗ A g ) [8]
όπου:
12 - 5
Κωνσταντακόπουλος Γιώργος, Συμεώνογλου Ιωσήφ
12 - 6
7ο Φοιτητικό Συνέδριο “ Επισκευές Κατασκευών ’01 ”, Μάρτιος 2001
Οι κατασκευές οπλισμένου
σκυροδέματος ενισχύονται έναντι
διάτμησης με σύνθετα υλικά, όταν αυτά
τοποθετούνται με εποξειδική κόλλα στα
μέλη και με τη διεύθυνση των ινών τους
όσο το δυνατόν παράλληλη στη
διεύθυνση των κύριων εφελκυστικών
τάσεων. Αυτό το διαπιστώνουμε στο
διπλανό σχήμα, όπου λωρίδες κι ύφασμα
από σύνθετο υλικό χρησιμοποιείται για
την ενίσχυση υποστυλώματος.
Η αύξηση της φέρουσας ικανότητας σε αξονικό φορτίο ενός υποστυλώματος από
οπλισμένο σκυρόδεμα επιτυγχάνεται με χρήση περίσφιγξης, η οποία επιτυγχάνεται με
τοποθέτηση μανδυών από σύνθετο υλικό στην περίμετρο των υποστυλωμάτων, με τις ίνες
στην περιμετρική διεύθυνση. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα σύνθετα υλικά κρίνονται ως
αποτελεσματικά τόσο σε κυκλικά όσο σε ορθογωνικά υποστυλώματα.
Οι Katsumata, Vochirou και Toshikaza, το 1988, ενίσχυσαν υποστυλώματα οπλισμένου
σκυροδέματος με σύνθετα υλικά από ίνες άνθρακα. Χρησιμοποιήθηκαν 10 υποστυλώματα
κλίμακας ¼ με τετραγωνική διατομή 200 × 200 mm. Επειδή η μεταφορά τάσεων μεταξύ των
ινών και του σκυροδέματος γίνεται στις γωνίες, τις στρογγύλευσαν με σκοπό να μειώσουν τις
συγκεντρωμένες τάσεις στις ίνες. Στα μισά δοκίμια τοποθετήθηκε λεπτό μονωτικό στρώμα
ανάμεσα στο σκυρόδεμα και το σύνθετο υλικό, ενώ στα άλλα μισά το σύνθετο υλικό
επικολλήθηκε απ’ ευθείας στο σκυρόδεμα με εποξειδική ρητίνη. Παρατηρήθηκε γραμμική
αύξηση της τελικής μετατόπισης με την ποσότητα των χρησιμοποιούμενων ινών άνθρακα, ενώ
το λεπτό στρώμα δεν επέφερε ουσιαστική διαφορά στην τελική μετατόπιση.
Οι Eshani, EERI και Saadatmanesh, το 1997, προχώρησαν σε πειράματα όπου ενίσχυσαν
τυπικά ορθογωνικά υποστυλώματα γέφυρας με λωρίδες σύνθετου υλικού. Κατασκευάστηκαν
5 υποστυλώματα υπό κλίμακα 1/5 με ανεπαρκή εγκάρσιο οπλισμό και μικρά μήκη αγκύρωσης.
Στον παραπάνω πίνακα έχουμε τα χαρακτηριστικά τους και στο σχήμα που ακολουθεί έχουμε
τους 2 τύπους λωρίδας που σχεδιάστηκαν για την απαιτούμενη ενίσχυση.
Τα συμπεράσματα των
παραπάνω πειραμάτων
ήταν η ψαθυρή αστοχία των
υποστυλωμάτων χωρίς
ενίσχυση, η σημαντική
βελτίωση σε αντοχή και
πλαστιμότητα των
ενισχυμένων υλικών, καθώς
και ασήμαντες διαφορές
ανάμεσα στους 2
διαφορετικούς τύπους
λωρίδας.
12 - 7
Κωνσταντακόπουλος Γιώργος, Συμεώνογλου Ιωσήφ
Μια από τις χρήσεις των FRPs είναι η ενίσχυση υποστυλωμάτων κατασκευών, οι οποίες
βρίσκονται κοντά ή μέσα στη θάλασσα. Η επίδραση δυσμενών περιβαντολογικών συνθηκών,
όπως η επίδραση εναλλαγών υγρού και ξηρού περιβάλλοντος με τη χρήση θαλασσινού νερού,
ερευνώνται για τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τη θλιπτική αντοχή, τη σχέση τάσεων –
παραμορφώσεων και την πλαστιμότητα δοκιμίων σκυροδέματος τυλιγμένων με φύλλα FRP.
Τα πειράματα που διεξήγαγε ο Houssam Toutanji περιλαμβάνουν τη δημιουργία 36
συνολικά δοκιμίων, τα οποία περιτυλίγονται με στρώσεις μιας διεύθυνσης, οι οποίες
αποτελούνται από ίνες άνθρακα (CFRP) και ίνες γυαλιού (GFRP). Σαν σύνδεσμος μεταξύ των
φύλλων FRP και του σκυροδέματος χρησιμοποιήθηκαν δύο εποξειδικές ρητίνες, η Epoxy
Type A (modified amine / epoxy resin blend) και η Epoxy Type B (polyxypropylenediamine /
epoxy resin).
Τα μισά από αυτά τα δείγματα δεν υποβλήθηκαν σε εναλλαγές ξηρού / υγρού
περιβάλλοντος, ενώ τα άλλα μισά τοποθετήθηκαν σε ειδικό θάλαμο, όπως φαίνεται στη
διπλανή εικόνα. Εκεί υποβλήθηκαν σε 300 εναλλαγές υγρού και
ξηρού περιβάλλοντος. Το νερό περιείχε 35 gr/lt αλάτι, όπως περίπου
το θαλασσινό, ενώ ο ζεστός αέρας ήταν στους 35 0 C και είχε 90%
υγρασία. Οι μεταβολές της μάζας των δοκιμίων, καθώς και η
ταχύτητα παλμού που πέρναγε μέσα από αυτά μετριόνταν ανά 30
κύκλους. Στο τέλος των 300 κύκλων εκτιμήθηκε η αντοχή,
δυσκαμψία και η πλαστιμότητα αυτών των δοκιμίων κι έγιναν
συγκρίσεις με όσα φυλάχτηκαν σε θερμοκρασία δωματίου.
Γενικά βελτιώθηκε η αντοχή και η πλαστιμότητα των περισφιγμένων δοκιμίων σε σχέση με
τα μη περισφιγμένα. Η συγκεκριμένη βελτίωση εξαρτάται από τον τύπο των φύλλων FRP.
Για τα δοκίμια που διατηρήθηκαν σε περιβάλλον δωματίου και για τα οποία
χρησιμοποιήθηκαν Epoxy Type A και Epoxy Type B μετρήθηκαν περίπου ίδια αποτελέσματα
ως προς την αντοχή, την πλαστιμότητα και την καμπύλη τάσεων-παραμορφώσεων. Τα
δείγματα με GFRP και Epoxy Type A παρουσίασαν μείωση της αντοχής, εξαιτίας των
εναλλαγών υγρού και ξηρού περιβάλλοντος, ενώ αντιθέτως χρησιμοποιώντας Epoxy Type B
είχαμε ως αποτέλεσμα μια αμελητέα απώλεια αντοχής. Τα δείγματα με CFRP ανεξάρτητα από
τον τύπο εποξειδικής ρητίνης που χρησιμοποιήθηκε, παρουσίασαν αμελητέα μείωση της
αντοχής εξαιτίας των εναλλαγών ξηρού / υγρού περιβάλλοντος. Η έκθεση σε ξηρό / υγρό
περιβάλλον δε μετέβαλε την πλαστιμότητα δειγμάτων με CFRP, σε αντίθεση με τα GFRP που
παρατηρήθηκε μείωση.
Μια παρόμοια ερευνά έκανε και ο R.Snow για τη
συμπεριφορά των FRP στην επιδιόρθωση και
ενίσχυση υποστυλωμάτων σε θαλάσσιο περιβάλλον.
Η εργασία αυτή στηρίχθηκε κυρίως σε έρευνα πεδίου
και τα συμπεράσματα που εξήχθησαν βασίστηκαν
κυρίως σε οπτικές παρατηρήσεις σε πραγματικές
συνθήκες.
Ένα από τα συμπτώματα που παρουσιάστηκαν
ήταν η ασυνέχεια της πολυμερικής κόλλας μεταξύ
του FRP και του υποστυλώματος. Κυρίαρχη αιτία
αυτού του συμπτώματος, ήταν η έκχυση της κόλλας
με φορά από πάνω προς τα κάτω στο χώρο μεταξύ
FRP και επιφάνειας σκυροδέματος, για την
αντιμετώπιση της οποίας καλό θα ήταν ν’
12 - 8
7ο Φοιτητικό Συνέδριο “ Επισκευές Κατασκευών ’01 ”, Μάρτιος 2001
αντιστραφεί η φορά έκχυσης. Αν η έκχυση γίνει από κάτω προς τα πάνω, τότε η πολυμερική
κόλλα θα αντικαταστήσει το νερό που υπάρχει στη διεπιφάνεια, σπρώχνοντας το προς τα πάνω,
χωρίς να δημιουργηθούν ασυνέχειες.
Μια ακόμη αιτία αστοχίας στη χρήση FRP για την
ενίσχυση υποστυλωμάτων σε θαλάσσιο περιβάλλον, είναι η
αδύναμη σύνδεση μεταξύ επιφάνειας FRP - κόλλας και
κόλλας - σκυροδέματος. Συνήθως πριν την εφαρμογή των
FRP, η επιφάνεια σκυροδέματος καθαρίζεται καλά, έτσι
ώστε ν’ απομακρυνθούν οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί
(marine biofilm), καθώς και τα χαλαρά τμήματα
σκυροδέματος. Επίσης, ορισμένοι παρασκευαστές μανδυών
FRP φροντίζουν να παραμείνει καθαρή η εσωτερική
επιφάνεια των προϊόντων τους με τη χρήση ενός
προστατευτικού φύλλου που αφαιρείται λίγο πριν τη χρήση των μανδυών.
Τα ινοπλισμένα πολυμερή έχουν διαφορετικό συντελεστή θερμικής διαστολής από τις
πολυμερικές κόλλες. Για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της θερμικής διαστολής και
συστολής των υλικών, προτείνεται από τους προμηθευτές τους η εφαρμογή να γίνεται κατά τη
διάρκεια του καλοκαιριού, έτσι ώστε και τα δύο υλικά να βρίσκονται στο μέγιστο βαθμό
διαστολής.
Τέλος, από επιτόπιες παρατηρήσεις, παρουσιάστηκαν αστοχίες μανδυών από FRP εξαιτίας
της υπεριώδους ακτινοβολίας. Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι τα πολυμερή με ίνες γυαλιού, γι’ αυτό
το λόγο προτείνεται η επικάλυψή τους με μπογιά που φιλτράρει τις ακτίνες UV.
7. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
12 - 9
Κωνσταντακόπουλος Γιώργος, Συμεώνογλου Ιωσήφ
Γενικά, όσον αφορά την τεχνική ενίσχυσης με σύνθετα υλικά, το ερώτημα που τίθεται
είναι ποιο είναι το κατάλληλο και καλύτερο υλικό ίνας που πρέπει να επιλεχθεί στην εκάστοτε
περίπτωση που αποφασισθεί η χρήση της. Συνήθως, τα σύνθετα υλικά με ίνες άνθρακα
αποτελούν τη βέλτιστη λύση, σε σχέση με τις ίνες γυαλιού, γιατί οι ίνες άνθρακα
παρουσιάζουν μεγάλο μέτρο ελαστικότητας, με αποτέλεσμα ν’ απαιτούνται μικρού πάχους
μανδύες, καθώς κι εξαιρετική ανθεκτικότητα έναντι διαβρωτικών παραγόντων. Κύριο
πλεονέκτημα των ινών με γυαλί αποτελεί το χαμηλότερο κόστος ανά μονάδα αντοχής, το
οποίο μάλλον δε θα ισχύει για πολύ καιρό ακόμα, λόγω της ολοένα αυξανόμενης χρήσης ινών
άνθρακα, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ανάλογη μείωση του κόστους τους.
Τέλος, επιβάλλεται να επισημάνουμε ότι αν γίνει η κατάλληλη επιλογή ινών και πλαστικού,
το σύνθετο υλικό που προκύπτει, έχει εντυπωσιακές ιδιότητες, οι οποίες δύσκολα
επιτυγχάνονται με χρήση συμβατικών υλικών. Η συγκεκριμένη τεχνολογία παρουσιάζει
μεγάλες δυνατότητες εξέλιξης και βελτιστοποίησης κι αυτό οφείλεται στο μεγάλο αριθμό
πιθανών συνδυασμών ινών που μπορούν να επιτευχθούν και στις ιδιότητες του εκάστοτε
υλικού εμβάπτισης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. “Σχεδιασμός επεμβάσεων σε στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος. Συμπεριφορά
τοιχοποιιών ενισχυμένων με σύνθετα υλικά”
Α. Τριανταφύλλου, Μάϊος 2000, από ημερίδα “Ενίσχυση σκυροδέματος με σύνθετα πολυμερή”
2. “Συμπεριφορά υποστυλωμάτων και κόμβων δοκών υποστυλωμάτων ενισχυμένων με
σύνθετα υλικά”
Α. Τσώνος, Μάϊος 2000, από ημερίδα “Ενίσχυση σκυροδέματος με σύνθετα πολυμερή”
3. “Μηχανικές ιδιότητες και ανθεκτικότητα σύνθετων υλικών”
Σ. Πανταζοπούλου, Μάϊος 2000, από ημερίδα “Ενίσχυση σκυροδέματος με σύνθετα πολυμερή”
4. “Ενίσχυση υποστυλωμάτων από οπλισμένο σκυρόδεμα μέσω υφάσματος με ίνες
άνθρακα”
Διπλ. Εργασία, Ε. Λαμπρινού, Ε.Μ.Π., 1998
5. “SP SYSTEMS – Εταιρεία παρασκευής FRP”
Από την ιστοσελίδα του διαδίκτυου: “http://www.spsystems.com ”
6. “XX-sys Technologies, INC.– Εταιρεία τοποθέτησης FRP”
Από την ιστοσελίδα του διαδίκτυου: “http://www.xxsys.com/”
7. “exelΤΕΚ – Ελληνική εταιρεία τοποθέτησης FRP”
Από cd-rom “Αγορά Μηχανικών 2000 – Αποκατάσταση βλαβών και ενίσχυση σεισμόπληκτων
κτιρίων” - Εκδόσεις Bonfire
8. “Seismic design and retrofit of bridges”
M. J. N. Priestley, F. Seible, G.M. Calvi, 1996 – Έκδοση John Wiley & sons, INC.
9. “Design equations for axially loaded reinforced concrete columns strengthened with
fibre reinforced polymer wraps”
Therialt M., Neale K.W.
CANADIAN JOURNAL OF CIVIL ENGINEERING V.27 no.5 pp. 1011-1020 (2000)
10. “Structural repair/strengthening of RC columns”
M. Frangou, K. Pilakoutas, S. Dritsos
CONSTRUCTION AND BUILDING MATERIALS V.9 no. 5 pp. 259-266 (1995)
11. “Durability characteristics of concrete columns confined with advanced composite
materials”
Houssam A. Toutanji
COMPOSITE STRUCTURES V.44 pp. 155-161 (1999)
12. “Investigation of the behavior of circular concrete columns reinforced with carbon
fiber reinforced polymer (CFRP) jackets”
12 - 10
7ο Φοιτητικό Συνέδριο “ Επισκευές Κατασκευών ’01 ”, Μάρτιος 2001
12 - 11