5ο κεφάλαιο: Πρόοδοι

ΑΛΓΕΒΡΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

)
 Περιεχόµενα

1 ΠΡΟΟ∆ΟΙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.1 ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ 5
1.1.1 ΘΕΩΡΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.1.2 ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.1.3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.2 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΟ∆ΟΣ 10

1.2.1 ΘΕΩΡΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
1.2.2 ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1.2.3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1.3 ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΠΡΟΟ∆ΟΣ 17

1.3.1 ΘΕΩΡΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1.3.2 ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.3.3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2 Βιβλιογραφία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.1 Βιβλία 23
2.2 Ιστοσελίδες 23
ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ
ΘΕΩΡΙΑ
ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΟ∆ΟΣ
ΘΕΩΡΙΑ
ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΠΡΟΟ∆ΟΣ
ΘΕΩΡΙΑ
ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ

1. ΠΡΟΟ∆ΟΙ

1.1 ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ
1.1.1 ΘΕΩΡΙΑ
Ερώτηση 1.1 Τι ονοµάζουµε ακολουθία ;

Απάντηση
Ακολουθία είναι µια συνάρτηση, µε πεδίο ορισµού το σύνολο των ϕυσικών αριθµών N∗ .

Ερώτηση 1.2 Τι πρέπει να γνωρίζουµε για να ορίζεται µια ακολουθία αναδροµικά ;

Απάντηση
Τον αναδροµικό της τύπο και όσους όρους της χρειάζονται, για να δίνει ο τύπος όρους.
1.1.2 ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ
x
Μεθοδολογία 1.1 Η συνάρτηση f (x) = + 1, x ∈ N∗ είναι µια ακολουθία και γράφεται :
2
ν
αν = +1
2
1 3
Η τιµή της συνάρτησηςf (1) = +1= γίνεται 1ος όρος της ακολουθίας
2 2
1 3
α1 = + 1 =
2 2
2
Η τιµή της συνάρτησηςf (2) = + 1 = 2 γίνεται 2ος όρος της ακολουθίας
2
2
α2 = + 1 = 2
2
3 5
Η τιµή της συνάρτησηςf (3) = + 1 = γίνεται 3ος όρος της ακολουθίας
2 2
3 5
α3 = + 1 =
2 2
κ.ο.κ.

Παρατηρούµε ότι : Οι τιµές που παίρνω, δεν είναι µόνο ϕυσικοί αριθµοί, αλλά
οποιοσδήποτε πραγµατικός αριθµός. ΄Αρα το σύνολο τιµών µιας ακολουθίας είναι υπο-
σύνολο των πραγµατικών αριθµών.

Θέµα 1.1 Να ϐρείτε τους 5 πρώτους όρους των παρακάτω ακολουθιών :

2ν + 1 √
i. αν = ii. αν = ν+4
2 
iii. αν = 2ν + 3 iv. αν = ν 2 + 2ν

2ν + 1
Λύση 1.1 i. αν =
2
Για ν = 1
2·1+1
α1 =
2
3
=
2
Για ν = 2
2·2+1
α2 =
2
5
=
2
Για ν = 3
2·3+1
α1 =
2
7
=
2
Για ν = 4
2·4+1
α1 =
2
9
=
2

6
 Για ν = 5
2·5+1
α1 =
2
11
=
√ 2
ii. αν = ν + 4
Για ν = 1 √
α1 = 1+4
√
= 5
Για ν = 2 √
α2 = 2+4
√
= 6
Για ν = 3 √
α3 = 3+4
√
= 7
Για ν = 4 √
α4 = 4+4
√
= 8
Για ν = 5 √
α5 = 5+4
√
= 9
= 3
iii. αν =2ν +3
Για ν = 1
α1 = 2 1 + 3
= 2
Για ν = 2
α2 = 22 + 3
= 7
Για ν = 3
α3 = 23 + 3
= 11
Για ν = 4
α4 = 24 + 3
= 19
Για ν = 5
α5 = 25 + 3
= 35
iv. αν = ν 2 + 2ν
Για ν = 1
α1 = 12 + 21
= 3
Για ν = 2
α2 = 22 + 22
= 8

7
 Για ν = 3
α3 = 3 2 + 2 3
= 17
Για ν = 4
α4 = 42 + 24
= 32
Για ν = 5
α5 = 52 + 25
= 25 + 32
= 57

Θέµα 1.2 ∆ίνεται η ακολουθία, µε α1 = 2 και αν+1 = 2αν + 3.

Να ϐρείτε τους 5 πρώτους όρους της. 

Λύση 1.2

α1 = 2
α2 = 2α1 + 3 = 2 · 2 + 3 = 7
α3 = 2α2 + 3 = 2 · 7 + 3 = 17
α4 = 2α3 + 3 = 2 · 17 + 3 = 37
α5 = 2α4 + 3 = 2 · 37 + 3 = 77

8
1.1.3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ
1. Να προσδιορίσετε τους πέντε πρώτους όρους των ακολουθιών :

|ν 2 − 3ν|
i. αν =
√ν + 1
ii. αν = 4ν 2 + 4
iii. αν = 2ν + 3(−1)ν
iv. αν = ν 2 + (−2)ν
2. Να προσδιορίσετε τους πέντε πρώτους όρους των ακολουθιών :
i. Με α1 = 1 και αν+1 = 2αn 2 +1

ii. µε α1 = 2 και αν+1 = αν − 4

3αn − 2
iii. µε α1 = −1 και αν+1 =
αn2
iv. µε α1 = 2 και αν+1 = 2(αn + 3) − 5

9
 1.2 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΟ∆ΟΣ
1.2.1 ΘΕΩΡΙΑ
Ερώτηση 1.3 Ποια ακολουθία ονοµάζεται αριθµητική πρόοδος ;

Απάντηση
Αυτή, που ο κάθε όρος της προκύπτει από τον προηγούµενο, προσθέτοντας πάντα τον ίδιο
αριθµό.
∆ηλαδή ισχύει : αν+1 = αν + ω .
Το ω = αν+1 − αν λέγεται διαφορά της αριθµητικής προόδου.

Ερώτηση 1.4 Να αποδείξετε ότι ο ν-οστός όρος τη αριθµητικής προόδου δίνεται από τον
τύπο
αν = α1 + (ν − 1)ω

Απάντηση
Είναι :
α1 = α1
α2 = α1 + ω
α3 = α2 + ω
··· ··· ···
αν−1 = αν−2 + ω
αν = αν−1 + ω

προσθέτοντας κατά µέλη, έχουµε : αν = α1 + (ν − 1)ω

Ερώτηση 1.5 Να δειχθεί ότι, α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθµητικής προόδου, αν και
µόνο αν 2β = α + γ

Απάντηση
Αφού α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθµητικής προόδου, ϑα έχουµε :
α=α
β =α+ω
γ =β+ω
΄Αρα, α + γ = α + β + ω = α + α + ω + ω = 2(α + ω) = 2β
Αντίστροφα Αν :
2β = α + γ ⇔ β + β = α + γ
⇔ β−α=γ−β
΄Αρα, οι α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθµητικής προόδου.

Ερώτηση 1.6 Να δειχθεί ότι το άθροισµα των ν-πρώτων όρων µιας αριθµητικής προόδου
δίνεται από τον τύπο
ν
Sν = [2α1 + (ν − 1)ω]
2
Απάντηση
ν
Είναι Sν = (α1 + αν )
2
Επειδή αν = α1 + (ν − 1)ω
ν
΄Εχω Sν = [2α1 + (ν − 1)ω]
2

10
 Ερώτηση 1.7 Να γράψετε όλους τους τύπους που ισχύουν στην αριθµητική πρόοδο.

Απάντηση
∆ιαφορά της ΑΠ ω = αν+1 − αν
Ο ν-οστός όρος της ΑΠ αν = α1 + (ν − 1)ω
ν
Το άθροισµα των ν-πρώτων όρων της ΑΠ Sν = α1 + α2 + · · · + αν = [2α1 + (ν − 1)ω]
2
α, ϐ, γ, διαδοχικοί όροι ΑΠ 2β = α + γ

11
1.2.2 ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ
Θέµα 1.3 Να εξετάσετε αν η παρακάτω ακολουθία αριθµών είναι αριθµητική πρόοδος :
3, 5, 7, . . . 

Λύση 1.3 ΄Εχουµε,7 − 5 = 5 − 3 = 2 ΄Αρα είναι αριθµητική πρόοδος

µε α1 = 3 και ω = 2

Θέµα 1.4 ΄Εχουµε την ακολουθία µε τύπο αν = 2ν+1 . Να εξετάσετε αν είναι αριθµητική
πρόοδος. 

Μεθοδολογία 1.2 Για να είναι αριθµητική πρόοδος ϑα πρέπει η διαφορά αν+1 − αν να

είναι ανεξάρτητη του ν . Σ΄ αυτή την περίπτωση ο σταθερός αριθµός που προκύπτει είναι
η διαφορά της αριθµητικής προόδου ω

Λύση 1.4

αν+1 − αν = 2(ν + 1) + 1 − (2ν + 1)

= 2ν + 2 + 1 − 2ν − 1
= 2

΄Αρα είναι αριθµητική πρόοδος µε α1 = 2 · 1 + 1 = 3 και ω = 2.

Θέµα 1.5 ∆ίνεται η ακολουθία αριθµών, 1, 5, 9,. . .

i. Να εξετάσετε αν είναι αριθµητική πρόοδος και να την προσδιορίσετε.
ii. Να ϐρείτε τον 50ο όρο της.
iii. Να ϐρείτε το άθροισµα των 100 πρώτων όρων της.


Μεθοδολογία 1.3 Για να προσδιορίσω την αριθµητική πρόοδο, ϑα πρέπει να ϐρω τον α1
και το ω

Λύση 1.5 i. Είναι 9 − 5 = 5 − 1 = 4 άρα είναι ΑΠ µε ω = 4 και α1 = 1

ii. Από τον τύπο του ν-οστού όρου αν = α1 + (ν − 1)ω
έχουµε α50 = 1 + (50 − 1)4 = 1 + 49 · 4 = 1 + 196 = 197
ν
iii. Από τον τύπο του αθροίσµατος των ν πρώτων όρων Sν = [2α1 + (ν − 1)ω]
2
100
έχουµε S100 = [2 · 1 + (100 − 1)4] = 50(2 + 396) = 50 · 398 = 19900
2

Θέµα 1.6 Αν σε µια αριθµητική πρόοδο, ο α5 = 20 και ο α10 = 60,

να ϐρείτε :
i. Τον α1 και το ω
ii. Τον πεντηκοστό όρο.
iii. Το άθροισµα των 60 πρώτων όρων.


Μεθοδολογία 1.4 ΄Οταν µου δίνουν δυο όρους της αριθµητικής προόδου και µου Ϲητάνε

12
να την προσδιορίσω, τότε ϕτιάχνω ένα σύστηµα µε αγνώστους τα α1 , ω , και το λύνω µε
αφαίρεση κατά µέλη.

Λύση 1.6  1 + (ν − 1)ω .

i. Από τον τύπο αν = α
 α5 = α1 + 4ω  20 = α1 + 4ω
Είναι ⇔ ⇔ −40 = −5ω ⇔ ω = 8 άρα
α10 = α1 + 9ω 60 = α1 + 9ω
 

 ω=8

α1 = −12

ii. α50 = α1 + 49ω = −12 + 49 · 8 = −12 + 392 = 380
60
iii. S60 = [2 · (−12) + 59 · 8] = 30(−24 + 472) = 30 · 448 = 13440
2

Θέµα 1.7 Να ϐρείτε το άθροισµα 1 + 3 + . . . + 199 

Λύση 1.7 Οι προσθετέοι του αθροίσµατος αποτελούν αριθµητική πρόοδο µε α1 = 1,

ω = 2 και αν = 199
ν
Για να υπολογίσουµε το άθροισµα ϑα χρησιµοποιήσουµε τον τύπο Sν = [2α1 + (ν − 1)ω]
2
για τον οποίο, όµως δεν γνωρίζουµε το ν.
Αυτό ϑα το προσδιορίσουµε από τον τύπο του ν-οστού όρου
αν = α1 + (ν − 1)ω . ΄Εχουµε :

αν = α1 + (ν − 1)ω ⇔ 199 = 1 + (ν − 1) · 2
⇔ 199 = 1 + 2ν − 2
⇔ 2ν = 200
⇔ ν = 100

Οπότε :

1 + 3 + . . . + 199 = S100
100
= (2 · 1 + 99 · 2)
2
= 50(2 + 198)
= 50 · 200
= 10000

Θέµα 1.8 Αν ο ν-οστός όρος µιας ακολουθίας είναι αν = 3ν − 2,

να εξετάσετε αν είναι αριθµητική πρόοδος και να ϐρείτε το άθροισµα α10 +α11 +. . .+α20


Λύση 1.8 ΄Οταν µας δίνουν το αν , για να εξετάσω αν είναι αριθµητική πρόοδος, ϑα πρέπει
η διαφορά αν+1 − αν να είναι ανεξάρτητη του ν .

13
΄Εχω :

αν+1 − αν = 3(ν + 1) − 2 − (3ν − 2)

= 3ν + 3 − 2 − 3ν + 2
= 3

΄Αρα είναι αριθµητική πρόοδος µε ω = 3 και α1 = 3 · 1 − 2 = 1

Για να υπολογίσω το άθροισµα α10 + α11 + . . . + α20 , επειδή δεν είναι άθροισµα πρώτων
όρων (δεν ξεκινάει από το α1 ), το γράφω ως εξής :

α10 + α11 + . . . + α20 = α1 + α2 + . . . + α20 − (α1 + α2 + . . . + α10 )

= S20 − S10
20 10
= (2 · 1 + 19 · 3) − [ (2 · 1 + 9 · 3)]
2 2
= 10 · 59 − 5 · 29
= 590 − 145
= 345

Θέµα 1.9 Να ϐρείτε τον αριθµητικό µέσο των 20 και 50. 

Λύση 1.9 Αν ο αριθµητικός µέσος των 20 και 50 είναι x, τότε :

2x = 20 + 50 ⇒ x = 35

Θέµα 1.10 Να ϐρείτε τον x, ώστε ο αριθµητικός µέσος των x + 9 και 2x − 1 να είναι το x


Λύση 1.10 Θα πρέπει, x + 9 + 2x − 1 = 2x ⇒ x = −8

Θέµα 1.11 Μεταξύ των αριθµών 10 και 64 να παρεµβάλλετε

άλλους 5 αριθµούς, ώστε όλοι µαζί να αποτελούν µια αριθµητική πρόοδο. 

Λύση 1.11 ΄Εχω την αριθµητική πρόοδο

10, 10 + ω, 10 + 2ω, 10 + 3ω, 10 + 4ω + 10 + 5ω, 64

α7 = 50 ⇔ α1 + (7 − 1) · ω = 64
⇔ 10 + 6ω = 64
⇔ ω=9

΄Αρα η ακολουθία είναι η 10, 19, 28, 37, 46, 55, 64

Μεθοδολογία 1.5 Γενικά :

Τέτοια προβλήµατα λέγονται προβλήµατα παρεµβολής όρων. Και οι όροι που παρεµ-
ϐάλλω έχουν διαφορετική µορφή, αν έχουν περιττό πλήθος και διαφορετική, αν έχουν
άρτιο πλήθος.
Αν έχουν περιττό πλήθος, είναι της µορφής :

14
 ..., x − 2ω, x − ω, x, x + ω, x + 2ω, ...

Αν έχουν άρτιο πλήθος, είναι της µορφής :

..., x − 2ω, x − ω, x + ω, x + 2ω, ...

Αυτή τη µεθοδολογία τη χρησιµοποιώ κυρίως όταν πρέπει να χρησιµοποιήσω το άθροι-

σµα των ν πρώτων όρων της ακολουθίας.

15
1.2.3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ
1. Να ϐρείτε το Ϲητούµενο όρο σε κάθε µια από τις παρακάτω ακολουθίες.
i. Τον α20 , στην ακολουθία 5, 10, 15, ...
ii. Τον α50 , στην ακολουθία 1, 3, 5, ...
1 3
iii. Τον α15 , στην ακολουθία , 1, , ...
2 2
2. Να ϐρείτε τους όρους που Ϲητούνται στις παρακάτω αριθµητικές προόδους.
i. Τον α10 , στην ακολουθία µε α2 = 5 και α6 = 50
ii. Τον α22 , στην ακολουθία µε α10 = 35 και α15 = 75
iii. Τον α200 , στην ακολουθία µε α6 = 30 και α50 = 160
3. Να ϐρείτε τα αθροίσµατα των 20 πρώτων όρων των παρακάτω αριθµητικών προόδων :

i. 1, 2, 3, ...
ii. 2, 4, 6, ...
iii. 1, 3, 5, ...
iv. 5, 10, 15, ...
4. Να υπολογίσετε τα παρακάτω αθροίσµατα :

i. 10 + 20 + 30 + ... + 100
ii. 15 + 20 + 25 + ... + 200

1 3 5 19
iii. + + + ... + 2
2 2 2 2
iv. 5 + 8 + 11 + ... + 41
5. Πόσους όρους πρέπει να προσθέσουµε από την ακολουθία
i. 52, 47, 42, ... για να έχουν άθροισµα 90;
ii. 4, 8, 12, ... για να έχουν άθροισµα 180;
iii. 5, 10, 15, ... για να έχουν άθροισµα 80;
6. Ο ν-οστός όρος µιας ακολουθίας είναι αν = 12 − 4ν . Να εξετάσετε αν είναι αριθµη-
τική πρόοδος και να ϐρείτε το άθροισµα των πρώτων 30 όρων της.
7. Να ϐρείτε το άθροισµα των πολλαπλασίων του 4, µεταξύ των αριθµών 19 και 50.
8. Να ϐρείτε το άθροισµα των ϕυσικών αριθµών από το 10 έως και το 100, που δεν
είναι όµως πολλαπλάσια του 3 και του 5.
9. Να ϐρείτε το άθροισµα των :
i. 20 πρώτων όρων της ακολουθίας αν = 2ν − 1
ii. 60 πρώτων όρων της ακολουθίας αν = −3ν + 2
10. Να ϐρείτε το ελάχιστο πλήθος όρων της αριθµητικής προόδου, 1, 5, 9, ... που το
άθροισµα τους δεν ξεπερνά το 1000.
11. Να συµπληρώσετε τον πίνακα (τα στοιχεία της κάθε γραµµής ανήκουν στην ίδια
αριθµητική πρόοδο).
α1 ω ν αν Sν
120 −10 12
5 27 109
3 12 210
2 16 -8

16
 1.3 ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΠΡΟΟ∆ΟΣ
1.3.1 ΘΕΩΡΙΑ
Ερώτηση 1.8 Ποια ακολουθία ονοµάζεται γεωµετρική πρόοδος ;

Απάντηση
Αυτή, που ο κάθε όρος της προκύπτει από τον προηγούµενο, πολλαπλασιάζοντας πάντα
τον ίδιο αριθµό.
∆ηλαδή ισχύει : αν+1 = αν · λ.
αν+1
Το λ = λέγεται λόγος της γεωµετρικής προόδου.
αν
Ερώτηση 1.9 Να αποδείξετε ότι ο ν-οστός όρος της γεωµετρικής προόδου δίνεται από τον
τύπο
αν = α1 · λν−1

Απάντηση
Είναι :

α1 = α1
α2 = α1 · λ
α3 = α2 · λ
··· ··· ···
αν−1 = αν−2 · λ
αν = αν−1 · λ

πολλαπλασιάζοντας κατά µέλη, έχουµε : αν = α1 · λν−1

Ερώτηση 1.10 Να δειχθεί ότι, α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι γεωµετρικής προόδου, αν

και µόνο αν β2 =α·γ

Απάντηση
Αφού α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθµητικής προόδου, ϑα έχουµε :
α=α
β =α·λ
γ =β·λ
΄Αρα, α · γ = α · β · λ = α · α · λ · λ = (α · λ)2 = β 2
Αντίστροφα Αν :

β2 = α · γ ⇔ β · β = α · γ
β γ
⇔ =
α β
΄Αρα, οι α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι γεωµετρικής προόδου.

17
 Ερώτηση 1.11 Να δειχθεί ότι το άθροισµα των ν-πρώτων όρων µιας αριθµητικής προόδου
δίνεται άπω τον τύπο
α1 · (λν − 1)
Sν =
λ−1
, για λ 6= 1

Απάντηση
Είναι,
Sν = α1 + α1 λ + α1 λ2 + ... + α1 λν−1 (1)
λ · Sν = α1 · +α1 λ2 + α1 λ3 + ... + α1 λν (2)

Αφαιρώντας κατά µέλη (2) − (1) έχουµε :

λ · Sν − Sν = α1 λν − α1

(λ − 1) · Sν = α1 (λν − 1)

α1 · (λν − 1)
Sν =
λ−1

Για λ = 1 προφανώς είναι : Sν = ν · α1

Ερώτηση 1.12 Να γράψετε όλους τους τύπους που ισχύουν στην γεωµετρική πρόοδο.

Απάντηση
αν+1
Λόγος της ΓΠ λ=
αν
Ο ν-οστός όρος της ΓΠ αν = α1 · λν−1
α1 · (λν − 1)
Το άθροισµα των ν-πρώτων όρων της ΓΠ Sν =
λ−1
α, ϐ, γ, διαδοχικοί όροι ΓΠ β2 = α · γ

18
1.3.2 ΛΥΜΕΝΑ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ
Θέµα 1.12 Να εξετάσετε αν η παρακάτω ακολουθία αριθµών είναι γεωµετρική πρόοδος :
3, 9, 27, . . . 

9 27
Λύση 1.12 ΄Εχουµε = = 3. ΄Αρα είναι γεωµετρική πρόοδος
3 9
µε α1 = 3 και λ = 3

Θέµα 1.13 ΄Εχουµε την ακολουθία, µε τύπο αν = 2ν . Να εξετάσετε αν είναι γεωµετρική

πρόοδος. 

αν+1
Μεθοδολογία 1.6 Για να είναι γεωµετρική πρόοδος, ϑα πρέπει ο λόγος να είναι
αν
ανεξάρτητος του ν . Σ΄ αυτή την περίπτωση, ο σταθερός αριθµός που προκύπτει είναι ο
λόγος της γεωµετρικής προόδου λ

Λύση 1.13

αν+1 2ν+1
=
αν 2ν
= 2

΄Αρα είναι γεωµετρική πρόοδος µε α1 = 2 και λ = 2.

Θέµα 1.14 ∆ίνεται η ακολουθία αριθµών 1, 5, 25,. . .

i. Να εξετάσετε αν είναι γεωµετρική πρόοδος και να την προσδιορίσετε.
ii. Να ϐρείτε τον 50ο όρο της.
iii. Να ϐρείτε το άθροισµα των 100 πρώτων όρων της.


Μεθοδολογία 1.7 Για να προσδιορίσω την γεωµετρική πρόοδο, ϑα πρέπει να ϐρω τον α1
και το λ

25 5
Λύση 1.14 i. Είναι = = 5 άρα είναι ΓΠ µε λ = 5 και α1 = 1
5 1
ii. Από τον τύπο του ν-οστού όρου αν = α1 · λν−1
έχουµε α50 = 1 · 549 = 549
α1 · (λν − 1)
iii. Από τον τύπο του αθροίσµατος των ν πρώτων όρων Sν =
λ−1
599 − 1
έχουµε S100 =
4

3 3
Θέµα 1.15 Αν σε µια γεωµετρική πρόοδο, είναι α4 = και ο α9 = ,
4 128
να ϐρείτε :
i. Τον α1 και το λ
ii. Τον πεντηκοστό όρο.
iii. Το άθροισµα των 60 πρώτων όρων.


19
Μεθοδολογία 1.8 ΄Οταν µου δίνουν δυο όρους της γεωµετρικής προόδου και µου Ϲητάνε
να την προσδιορίσω, τότε ϕτιάχνω ένα σύστηµα µε αγνώστους τα α1 , λ, και το λύνω µε
διαίρεση κατά µέλη.

Λύση 1.15 i. Από τον τύπο αν = α1 · λν−1 .

 3
3
 1
 α4 = α1 · λ 3  4 = α1 · λ

 λ=

 
1 2
Είναι ⇔ ⇔ λ5 = άρα
3 32
α9 = α1 · λ8
  
= α1 · λ8
 
 α1 = 6
128
1 1
ii. α50 = 6 · ( )49 = 6 · ( )49
2 2
1 60
6 · (( ) − 1) 1
iii. S60 = 2 = −8 · (( )60 − 1)
1 2
−
2

Θέµα 1.16 Να ϐρείτε το γεωµετρικό µέσο των αριθµών 10 και 40. 

Λύση 1.16 Αν ο γεωµετρικός µέσος των 10 και 40 είναι x, τότε ισχύει :

x2 = 10 · 40 ⇒ x2 = 400 ⇒ x = ±20

Θέµα 1.17 Να προσδιορίσετε το x, ώστε οι παρακάτω παραστάσεις να αποτελούν διαδο-

χικούς όρους γεωµετρικής προόδου.
x. x + 1, x + 3 

Λύση 1.17 Θα πρέπει να ισχύει, (x + 1)2 = x · (x + 3) ⇒ x2 + 2x + 1 = x2 + 3x ⇒ x = 1

Θέµα 1.18 Να υπολογίσετε το άθροισµα : 1 + 3 + 9 + . . . + 19683 

Λύση 1.18 Οι προσθετέοι του αθροίσµατος είναι όροι γεωµετρικής προόδου µε α1 =

1, λ = 3, αν = 19683
Από τον τύπο του ν-οστού όρου είναι :
19683 = 1 · 3ν−1 ⇒ 39 = 3ν−1 ⇒ ν = 10
310 − 1
Οπότε 1 + 3 + 9 + . . . + 19683 = S10 = = 29524
2

20
1.3.3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ
1. Να ϐρείτε το Ϲητούµενο όρο στις παρακάτω ακολουθίες :
i. Τον α7 , της 2, 6, 18, . . . ii. Τον α10 , της 1, −2, 4, . . .
1 1
iii. Τον α9 , της , , 1, . . . iv. Τον α8 , της 729, 243, . . .
4 2
32
2. Να ϐρείτε τον πρώτο όρο της γεωµετρικής προόδου, όταν α5 = και ο λόγος λ = 2.
3
27 3
3. Οµοίως, όταν α4 = και ο λόγος λ = .
128 4
4. Να ϐρείτε τους παρακάτω όρους :
i. Τον α10 , της ΓΠ µε α2 = 8 και α5 = 256
ii. Τον α15 , της ΓΠ µε α4 = 81 και α6 = 729
125
iii. Τον α20 , της ΓΠ µε α4 = 125 και α2 =
√ 64√
iv. Τον α20 , της ΓΠ µε α2 = 2 και α12 = 32 2
5. Να ϐρείτε ποιος όρος της ΓΠ 2, 4, 8, ... είναι ο 2048.
6. Να ϐρείτε τον πρώτο όρο της ΓΠ 3, 9, 27... που υπερβαίνει το 1000.
7. Να υπολογίσετε τα παρακάτω αθροίσµατα :
i. Το S20 , της 2, 6, 18, . . . ii. Τον S10 , της 1, −2, 4, . . .
1 1
iii. Τον S15 , της , , 1, . . . iv. Τον S5 , της 729, 243, . . .
4 2
8. Να υπολογίσετε τα παρακάτω αθροίσµατα :
1
i. 2 + 8 + 32 + . . . + 8192 ii. 4 + 2 + 1 + . . . +
512
1 1 1
iii. 1 − 2 + 4 + . . . + 256 iv. 1 + + + . . . +
2 4 256
9. Να ϐρείτε το γεωµετρικό µέσο των 5 και 20
10. Να ϐρείτε το x, ώστε οι x − 4, x + 1, x − 19 να αποτελούν διαδοχικούς όρους ΓΠ.

21
Βιβλία
Ιστοσελίδες

2. Βιβλιογραφία

2.1 Βιβλία
1. Μπαραλός ΄Αλγεβρα
2. Κυριακόπουλος ΄Αλγεβρα
3. Μαυρογιάννης ΄Αλγεβρα
4. Παπακωνσταντίνου ΄Αλγεβρα
5. Σχολικό ΟΕ∆Β ΄Αλγεβρα
6. Μπάρλας ΄Αλγεβρα
7. Λουκόπουλος ΄Αλγεβρα
8. Μιχαηλιδης Αλγεβρα

2.2 Ιστοσελίδες