Bai in Nhom 3

MỤC LỤC
MỤC LỤC..................................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG................................................................................................iii
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUÁ TRÌNH CHƯNG CẤT.................................1
1.1Lý thuyết về chưng cất..................................................................................................1
1.1.1Khái niệm...............................................................................................................1
1.1.2Phương pháp chưng cất..........................................................................................1
1.1.3Thiết bị chưng cất...................................................................................................2
1.2Giới thiệu về nguyên liệu..............................................................................................3
1.2.1Benzen & Toluen....................................................................................................3
1.2.2Các phương thức điều chế......................................................................................4
1.2.3Hỗn hợp benzen – toluen :......................................................................................5
1.2.4Sơ đồ quy trình công nghệ.....................................................................................5
1.2.5Thuyết minh quy trình:...........................................................................................6
CHƯƠNG 2 CÂN BẰNG VẬT CHẤT....................................................................8
2.1Các thông số ban đầu.....................................................................................................8
2.2Xác định suất lượng sản phẩm đỉnh và sản phẩm đáy..................................................8
2.3 Xác định tỉ số hoàn lưu thích hợp..............................................................................10
2.3.1Tỉ số hoàn lưu tối thiểu.........................................................................................10
CHƯƠNG 3 TÍNH TOÁN – THIẾT KẾ THÁP CHƯNG CẤT.............................15
3.1Đường kính tháp (Dt)..................................................................................................15
3.1.1Đường kính đoạn cất :..........................................................................................15
3.1.2Đường kính đoạn chưng.......................................................................................17
3.2Chiều cao tháp chưng cất............................................................................................20
3.3Mâm lỗ – trở lực của mâm..........................................................................................20
3.2.1Cấu tạo mâm lỗ.....................................................................................................20
3.2.2 Độ giảm áp của pha khí qua một mâm................................................................21
3.2.3 Độ giảm áp qua mâm khô....................................................................................21
3.2.4Độ giảm áp do chiều cao mức chất lỏng trên mâm..............................................22
3.2.5 Độ giảm áp do sức căng bề mặt..........................................................................23
3.4Kiểm tra ngập lụt khi tháp hoạt động :........................................................................25
3.5Kích thước ống chảy chuyền:......................................................................................26
3.6Tính toán cơ khí của tháp............................................................................................27
3.4.1Bề dày thân tháp...................................................................................................27
3.4.2 Đáy và nắp thiết bị...............................................................................................29
3.4.2.1Bích ghép thân, đáy và nắp...............................................................................29
3.4.2.2Đường kính các ống dẫn – Bích ghép các ống dẫn :.........................................30
Tai treo và chân đỡ:......................................................................................................35
CHƯƠNG 4 TÍNH TOÁN THIẾT BỊ TRUYỀN NHIỆT – THIẾT BỊ PHỤ...........38
4.1Cân bằng năng lượng cho hệ thống.............................................................................38
4.2Tính toán thiết bị phụ:.................................................................................................40
4.2.1Thiết bị ngưng tụ sản phẩm đỉnh: ........................................................................40
4.2.2Thiết bị làm nguội sản phẩm đỉnh........................................................................44
4.2.3 Nồi đun gia nhiệt sản phẩm đáy..........................................................................49
i
4.2.4Thiết bị đun sôi dòng nhập liệu............................................................................54
4.2.5Bồn cao vị.............................................................................................................58
4.2.6 Bơm.....................................................................................................................63
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................68
ii
DANH MỤC BẢNG
MỤC LỤC..................................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG................................................................................................iii
1.1.1Khái niệm...............................................................................................................1
1.2.1Benzen & Toluen....................................................................................................3
2.3.1.1.Xác định số mâm lý thuyết...........................................................................10
2.3.1.2.Xác định số mâm thực tế..............................................................................12
3.1.1.1Lượng hơi trung bình đi trong tháp :.............................................................15
3.1.1.2Tốc độ hơi trung bình đi trong tháp..............................................................16
3.1.2.1Lượng hơi trung bình đi trong tháp...............................................................17
3.2.1Cấu tạo mâm lỗ.....................................................................................................20
3.4.1Bề dày thân tháp...................................................................................................27
3.4.1.1Áp suất tính toán :.........................................................................................27
3.4.1.2Nhiệt độ tính toán :........................................................................................28
3.4.1.3Xác định bề dày thân chịu áp suất trong.......................................................28
iii
Vị trí nhập liệu : ......................................................................................................31
Ống hơi ở đỉnh tháp:.................................................................................................32
Ống hoàn lưu: ..........................................................................................................32
Ống dẫn hơi vào đáy tháp:........................................................................................33
Ống dẫn chất lỏng ở đáy tháp:..................................................................................34
Ống dẫn chất lỏng từ nồi đun (sản phẩm đáy):........................................................35
Tính trọng lượng của toàn tháp:...............................................................................35
Chân đỡ tháp:...........................................................................................................36
Tai treo:....................................................................................................................36
1.1.1Áp dụng công thức (V.140), trang 49, [6]:.......................................................44
4.2.5Bồn cao vị.............................................................................................................58
Tổn thất đường ống dẫn:..........................................................................................58
Tổn thất đường ống dẫn trong thiết bị đun sôi dòng nhập liệu;...............................60
Chiều cao bồn cao vị:...............................................................................................62
4.2.6 Bơm.....................................................................................................................63
Năng suất:.................................................................................................................63
Cột áp:......................................................................................................................63
Công suất:.................................................................................................................66
iv
DANH MỤC HÌNH
MỤC LỤC..................................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG................................................................................................iii
1.1.1Khái niệm...............................................................................................................1
1.2.1Benzen & Toluen....................................................................................................3
2.3.1.1.Xác định số mâm lý thuyết...........................................................................10
2.3.1.2.Xác định số mâm thực tế..............................................................................12
3.1.1.1Lượng hơi trung bình đi trong tháp :.............................................................15
3.1.2.1Lượng hơi trung bình đi trong tháp...............................................................17
3.2.1Cấu tạo mâm lỗ.....................................................................................................20
3.4.1Bề dày thân tháp...................................................................................................27
3.4.1.1Áp suất tính toán :.........................................................................................27
3.4.1.2Nhiệt độ tính toán :........................................................................................28
3.4.1.3Xác định bề dày thân chịu áp suất trong.......................................................28
v
Vị trí nhập liệu : ......................................................................................................31
Ống hơi ở đỉnh tháp:.................................................................................................32
Ống hoàn lưu: ..........................................................................................................32
Ống dẫn hơi vào đáy tháp:........................................................................................33
Ống dẫn chất lỏng ở đáy tháp:..................................................................................34
Ống dẫn chất lỏng từ nồi đun (sản phẩm đáy):........................................................35
Tính trọng lượng của toàn tháp:...............................................................................35
Chân đỡ tháp:...........................................................................................................36
Tai treo:....................................................................................................................36
1.1.1Áp dụng công thức (V.140), trang 49, [6]:.......................................................44
4.2.5Bồn cao vị.............................................................................................................58
Tổn thất đường ống dẫn:..........................................................................................58
Tổn thất đường ống dẫn trong thiết bị đun sôi dòng nhập liệu;...............................60
Chiều cao bồn cao vị:...............................................................................................62
4.2.6 Bơm.....................................................................................................................63
Năng suất:.................................................................................................................63
Cột áp:......................................................................................................................63
Công suất:.................................................................................................................66
vi
LỜI MỞ ĐẦU
Một trong những ngành có sự đóng góp to lớn đến nền công nghiệp nước ta
nói riêng và thế giới nói chung, đó là ngành Công nghệ Hóa học.
Hiện nay, trong nhiều ngành sản xuất hóa chất cũng như sử dụng sản phẩm
hóa học, nhu cầu sử dụng nguyên liệu hoặc sản phẩm có độ tinh khiết cao phải phù
hợp với quy trình sản xuất hoặc nhu cầu sử dụng.
Ngày nay, các phương pháp được sử dụng để nâng cao độ tinh khiết như trích
ly, chưng cất, cô đặc, hấp thu,... Tùy theo đặc tính yêu cầu của sản phẩm mà ta có
sự lựa chọn phương pháp thích hợp. Đối với hệ benzen – toluen là hai cấu tử hòa
tan vào nhau và có nhiệt độ sôi khác xa nhau nên ta chọn phương pháp chưng cất
tách các cấu tử trong hỗn hợp và thu được benzen có độ tinh khiết cao.
Đồ án môn học Quá trình và Thiết bị là môn học mang tinhd tổng hợp trong
quá trình học tập của các kỹ sư hóa trong tương lai. Môn học giúp sinh viên giải
quyết nhiệm vụ tính toán cụ thể về yêu cầu công nghệ, kết cấu, điều kiện vận hành,
giá thành của một thiết bị trong sản xuất hóa chất thực phẩm. Đây là bước đầu tiên
để sinh viên vận dụng những kiến thức đã học của nhiều môn vào giải quyết nhũng
vấn đề kỹ thuật trong thực tế một cách tổng quát.
Nhiệm vụ của môn học này là thiết kế tháp chưng cất hệ benzen - toluen hoạt
động liên tục với năng suất nhập liệu là 2500 kg/h có nồng độ 25% mol benzen, thu
được sản phẩm đỉnh có nồng độ 95% mol benzen và sản phẩm đáy có nồng độ là
5% mol benzen.
Em chân thành cảm ơn các quý thầy cô bộ môn Công nghệ Hóa học và bộ
môn Công Nghệ Thực phẩm, các bạn sinh viên đã giúp em hoàn thành đồ án này.
Tuy nhiên, trong quá trình hoàn thành đồ án không thể tránh những sai sót, em rất
mong quý thầy cô và các bạn góp ý, chỉ dẫn.
vii
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUÁ TRÌNH CHƯNG
CẤT
1.1 Lý thuyết về chưng cất

1.1.1 Khái niệm
Chưng cất là quá trình dùng để tách các cấu tử của hỗn hợp lỏng cũng như hỗn
hợp khí lỏng thành các cấu tử riêng biệt dựa vào độ bay hơi khác nhau của các cấu
tử trong hỗn hợp (nghĩa là khi ở cùng nhiệt độ, áp suất hơi bão hoà của các cấu tử
khác nhau).
 Thay vì đưa vào trong hỗn hợp một pha mới để tạo nên sự tiếp xúc giữa hai
pha như trong quá trình hấp thu hoặc nhả khí, trong quá trình chưng cất pha mới
được tạo nên bằng sự bốc hơi hoặc ngưng tụ.
 Chưng cất và cô đặc khá giống nhau, tuy nhiên sự khác nhau căn bản nhất
của 2 quá trình này là trong quá trình chưng cất dung môi và chất tan đều bay hơi
(nghĩa là các cấu tử đều hiện diện trong cả hai pha nhưng với tỷ lệ khác nhau), còn
trong quá trình cô đặc thì chỉ có dung môi bay hơi còn chất tan không bay hơi.
 Khi chưng cất ta thu được nhiều cấu tử và thường thì bao nhiêu cấu tử sẽ
thu được bấy nhiêu sản phẩm. Nếu xét hệ đơn giản chỉ có 2 cấu tử thì ta sẽ thu được
2 sản phẩm:
 Sản phẩm đỉnh chủ yếu gồm cấu tử có độ bay hơi lớn (nhiệt độ sôi nhỏ)
 Sản phẩm đáy chủ yếu gồm cấu tử có độ bay hơi nhỏ (nhiệt độ sôi lớn)
 Đối với hệ Benzen – Toluen

 Sản phẩm đỉnh chủ yếu gồm benzen và một ít toluen.
 Sản phẩm đáy chủ yếu là toluen và một ít benzen.
1.1.2 Phương pháp chưng cất
Các phương pháp chưng cất được phân loại theo :
 Áp suất làm việc
 Áp suất thấp
 Áp suất thường
 Áp suất cao
Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất 1

Chương 1 Tổng quan về quá trình chưng cất
 Nguyên tắc làm việc: dựa vào nhiệt độ sôi của các cấu tử, nếu nhiệt độ
sôi của các cấu tử quá cao thì ta giảm áp suất làm việc để giảm nhiệt độ sôi của các
cấu tử.
Nguyên lí làm việc:
 Chưng một bậc
 Chưng lôi cuốn theo hơi nước
 Chưng cất
Cấp nhiệt ở đáy tháp:
• Cấp nhiệt trực tiếp
• Cấp nhiệt gián tiếp
Vậy: Đối với hệ Benzen – Toluen, ta chọn phương pháp chưng cất liên tục
ở áp suất thường.
1.1.3 Thiết bị chưng cất
Trong sản xuất, người ta thường dùng nhiều loại thiết bị khác nhau để tiến
hành chưng cất. Tuy nhiên, yêu cầu cơ bản chung của các thiết bị vẫn giống nhau
nghĩa là diện tích tiếp xúc pha phải lớn. Điều này phụ thuộc vào mức độ phân tán
của một lưu chất này vào lưu chất kia. Nếu pha khí phân tán vào pha lỏng ta có các
loại tháp mâm, nếu pha lỏng phân tán vào pha khí ta có tháp chêm, tháp phun,… Ở
đây ta khảo sát 2 loại thường dùng là tháp mâm và tháp chêm.
1. Tháp mâm: thân tháp hình trụ, thẳng đứng phía trong có gắn các mâm
có cấu tạo khác nhau, trên đó pha lỏng và pha hơi đượ cho tiếp xúc với nhau. Tuỳ
theo cấu tạo của đĩa, ta có:
2. Tháp mâm chóp: trên mâm bố trí có chóp dạng tròn, xupap,…
3. Tháp mâm xuyên lỗ: trên mâm có nhiều lỗ hay rãnh.
4. Tháp chêm (tháp đệm): tháp hình trụ, gồm nhiều bậc nối với nhau
bằng mặt bích hay hàn. Vật chêm được cho vào tháp theo một trong hai phương
pháp sau : xếp ngẫu nhiên hay xếp thứ tự.
Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất

2
Tháp chêm Tháp mâm xuyên lỗ Tháp chóp
- Cấu tạo khá đơn giản. - Trở lực tương đối - Khá ổn
- Trở lực thấp. thấp. định.
Ưu
- Làm việc được với chất lỏng - Hiệu suất khá cao. - Hiệu suất
điểm
bẩn nếu dùng đệm cầu có ρ ≈ ρ cao.
của chất lỏng.
- Do có hiệu ứng thành → hiệu - Không làm việc được - Có trở lực
suất truyền khối thấp. với chất lỏng bẩn. lớn.
- Độ ổn định không cao, khó - Kết cấu khá phức tạp. - Tiêu tốn
vận hành. nhiều vật tư,
Nhược kết cấu phức
→ khi
điểm - Do có hiệu ứng thành tạp.
tăng năng suất thì hiệu ứng
thành tăng → khó tăng năng
suất.
- Thiết bị khá nặng nề.
Bảng 1.1 so sánh ưu nhược điểm của các loại tháp

Vậy qua phân tích trên ta sử dụng tháp mâm chóp để chưng cất hệ Benzen –
Toluen.
1.2 Giới thiệu về nguyên liệu
1.2.1 Benzen & Toluen
Benzen là một hợp chất mạch vòng, ở dạng lỏng không màu và có mùi thơm
nhẹ.Công thức phận tử là C6H6. Benzen không phân cực, vì vậy tan tốt trong các
dung môi hữu cơ không phân cực và tan rất ít trong nước. Trước đây người ta
thường sử dụng benzen làm dung môi. Tuy nhiên sau đó người ta phát hiện ra rằng
nồng độ benzen trong không khí chỉ cần thấp khoảng 1ppm cũng có khả năng gây ra
bệnh bạch cầu, nên ngày nay benzen được sử dụng hạn chế hơn
Các tính chất vật lí của benzen:
 Khối lượng phân tử: 78,11
 Tỉ trọng (20oC): 0,879

3
 Nhiệt độ sôi: 80°C

 Nhiệt độ nóng chảy: 5,5°C
Toluen là một hợp chất mạch vòng, ở dạng lỏng và có tính thơm, công thức
phân tử tương tự như benzen có gắn thêm nhóm –CH 3. Không phân cực, do đó
toluen tan tốt trong benzen.Toluen có tính chất dung môi tương tự benzen nhưng
độc tính thấp hơn nhiều, nên ngày nay thường được sử dụng thay benzen làm dung
môi trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.
Các tính chất vật lí của toluen:
o Khối lượng phân tử : 92,13
o Tỉ trọng (20oC) : 0,866
o Nhiệt độ sôi : 111oC
o Nhiệt độ nóng chảy : -95 oC
1.2.2 Các phương thức điều chế

 Đi từ nguồn thiên nhiên
Thông thường các hydrocacbon ít được điều chế trong phòng thí nghiệm, vì
có thể thu được lượng lớn nó bằng phương pháp chưng cất than đá, dầu mỏ…
 Đóng vòng và dehydro hóa ankan
 Các ankan có thể tham gia đóng vòng và dehydro hóa tạo thành hydro
cacbon thơm ở nhiệt độ cao và có mặt xúc tác như Cr2O3, hay các lim loại chuyển
tiếp như Pd, Pt
CH3(CH2)4CH3 → C6H6
 Dehydro hóa các cycloankan
Các cycloankan có thể bị dehydro hóa ở nhiệt độ cao với sự có mặt của
các xúc tác kim loại chuyển tiếp tạo thành benzen hay các dẫn xuất của benzen
C6H12 → C6H6
 Đi từ acetylen
Đun acetane trong sự có mặt cảu của xúc tác là than hoạt tính hay phức của
niken như Ni(CO)[(C6H5)P] sẽ thu được benzen
3C2H2 → C6H6

4
 Từ benzen ta có thể điều chế được các dẫn xuất của benzen như toluen
bằng phản ứng Friedel - Crafts (phản ứng ankyl hóa benzen bằng các dẫn xuất ankyl
halide với sự có mặt cảu xúc tác AlCl3 khan)
C6H6 + CH3- Cl → C6H5-CH3
1.2.3 Hỗn hợp benzen – toluen :
Ta có bảng thành phần lỏng (x) – hơi (y) và nhiệt độ sôi của hỗn hợp Benzen
– Toluen ở 760 mmHg.[4]
x (% phân
0 5 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
mol)
y (% phân 51, 61, 71, 85, 95,
0 11,8 21,4 38 79 91 100
mol) 1 9 2 4 9
106, 98, 95, 92, 89, 86, 84, 82,
t (oC) 110,6 108,3 102,2 80,2
1 6 2 1 4 8 4 3
1.2.4 Sơ đồ quy trình công nghệ

Kí hiệu trong quy trình:
1. Bồn chứa nguyên liệu.
2. Bơm.
3. Bồn cao vị.
4. Thiết bị đun sôi dòng nhập liệu.
5. Lưu lượng kế.
6. Nhiệt kế.
7. Tháp chưng cất.
8. Thiết bị ngưng tụ sản phẩm đỉnh.
9. Áp kế.
10. Thiết bị đun sôi đáy tháp.
11. Bồn chứa sản phẩm đáy.
12. Thiết bị làm nguội sản phẩm đỉnh.
13. Bồn chứa sản phẩm đỉnh.

5
1.2.5 Thuyết minh quy trình:

Hỗn hợp Benzen – Toluen có nồng độ Benzen là 25% mol, nhiệt độ nguyên
liệu lúc đầu là 30oC tại bình chứa nguyên liệu (1), được bơm (2) bơm lên bồn cao vị
(3). Dòng nhập liệu được gia nhiệt tới nhiệt độ sôi trong thiết bị truyền nhiệt ống
lồng ống. Sau đó hỗn hợp được đưa vào tháp chưng cất (7) ở đĩa nhập liệu và bắt
đầu quá trình chưng cất. Lưu lượng dòng nhập liệu được kiểm soát qua lưu lượng
kế (5).
Trên đĩa nhập liệu, chất lỏng được trộn với phần lỏng từ đoạn luyện của tháp
chảy xuống. Trong tháp, hơi đi dưới lên gặp lỏng đi từ trên xuống. Ở đây có sự tiếp
xúc và trao đổi giữa hai pha với nhau. Pha lỏng chuyển động trong phần chưng càng
xuống phía dưới càng giảm nồng độ các cấu tử dễ bay hơi vì đã bị pha hơi tạo nên
từ nồi đun (10) lôi cuốn cấu tử dễ bay hơi. Nhiệt độ càng lên trên càng thấp, nên khi
hơi đi qua các đĩa từ dưới lên thì cấu tử có nhiệt độ sôi cao là toluen sẽ ngưng tụ lại,
cuối cùng trên đỉnh tháp ta thu được hỗn hợp có cấu tử benzen chiếm nhiều nhất
(nồng độ 95% mol). Hơi này đi vào thiết bị ngưng tụ (8) được ngưng tụ hoàn toàn.
Một phần chất lỏng ngưng tụ đi qua thiết bị làm nguội sản phẩm đỉnh (12), được
làm nguội bằng thiết bị trao đổi nhiệt ống lồng ống (12) rồi được đưa qua bồn chứa
sản phẩm đỉnh (14). Phần còn lại của chất lỏng ngưng tụ được hoàn lưu về tháp ở
đĩa trên cùng với tỉ số hoàn lưu thích hợp và được kiểm soát bằng lưu lượng kế.
Cuối cùng ở đáy tháp ta thu được hỗn hợp lỏng hầu hết là cấu tử khó bay hơi
(Toluen). Hỗn hợp lỏng ở đáy có nồng độ Benzen là 5% mol, còn lại là Toluen.
Dung dịch lỏng ở đáy đi ra khỏi tháp vào nồi đun (10). Trong nồi đun dung dịch
lỏng một phần sẽ bốc hơi cung cấp lại cho tháp để tiếp tục làm việc, phần còn lại ra
khỏi nồi đun được cho vào bồn chứa sản phẩm đáy (11).
Hệ thống làm việc liên tục cho ra sản phẩm đỉnh là benzen, sản phẩm đáy là
toluen

6
Chương 1 Tổng quan về quá trình chưng cất CBHD: Vũ Trường Sơn
3
8 Nöôù c laø
m laïnh
t° = 40°C t° = 30°C
12
Hôi ñoát T P 9
P = 1,2 at
4
7
13
6
T
Nöôù
c 5
ngöng
1 Hôi ñoát
2 10 P = 2 at
11
Nöôù
c
ngöng
Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 7

CHƯƠNG 2 CÂN BẰNG VẬT CHẤT
2.1 Các thông số ban đầu

− Năng suất theo nhập liệu : 2500 kg/giờ
− Nồng độ cấu tử dễ bay hơi trong nhập liệu : 25% mol benzen
− Nồng độ cấu tử dễ bay hơi trong sản phẩm đỉnh: 95% mol benzen
− Nồng độ cấu tử dễ bay hơi trong sản phẩm đáy : 5% mol benzen
− Nguyên liệu vào hệ thống ở nhiệt độ sôi
− Quá trình làm việc trong thiết bị ở áp suất thường.
− Loại thiết bị sử dụng là tháp mâm xuyên lỗ có ống chảy chuyền
− Khối lượng phân tử của benzen và toluene : MB = 78, MT = 92 .
• Chọn
+ Nhiệt độ nhập liệu: tF = 30oC .
+ Nhiệt độ sản phẩm đỉnh sau khi làm nguội: tD = 35oC .
+ Nhiệt độ sản phẩm đáy sau khi trao đổi nhiệt: tW = 35oC .
• Các ký hiệu:
GF, GD, GW: Lượng nguyên liệu đầu, sản phẩm đỉnh, sản phẩm đáy.
aF, aD, aW: Phần khối lượng của Benzen ở hỗn hợp đầu, đỉnh và đáy.
xF, xD, xW: Phần mol của Benzen trong pha lỏng ở hỗn hợp đầu, đỉnh và đáy.
yF, yD, yW: Phần mol của Benzen trong pha hơi ở hỗn hợp đầu, đỉnh và đáy.
2.2 Xác định suất lượng sản phẩm đỉnh và sản phẩm đáy
Vì đề bài cho theo % mol nên phải đổi sang % khối lượng để tính lượng sản
phẩm đỉnh và sản phẩm đáy.
x.M B
Ta có a=
x.M B + (1 − x). M T

Chương 2 Cân bằng vật chất CBHD: Vũ Trường Sơn
x F .M B 0,25 × 78
aF = = 0,25 + (1 − 0,25 ) × 92 = 0,22
x F .M B + (1 − x F ). M T
x D .M B 0,95 .78
aD = = 0,95 .78 + (1 −0,95 ). 92 = 0,94
x D .M B + (1 − x D ).M T
xW .M B 0,05 .78
aW = = 0,05 .78 + (1 −0,05 ). 92 = 0,04
xW .M B + (1 − xW ).M T
Phương trình cân bằng vật chất cho toàn tháp

G F = GD + G W (1) [5] trang 144
Phương trình cân bằng vật chất đối với cấu tử dễ bay hơi (Benzen)
GF .aF = GD .aD + GW .aW (2) [5] trang 144
Giải hệ phương trình (1) và (2) ta được:
Lượng dòng sản phẩm đỉnh:
GD = 500 kg/h
Lượng dòng sản phẩm đáy:
GW = 2000 kg/h
Bảng 2.1. Thành phần cân bằng lỏng (x), hơi (y) tính theo % mol và nhiệt độ
sôi của hỗn hợp 2 cấu tử Benzen – Toluen ở 760 mmHg.
x 0 0,05 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1
y 0 0,118 0,214 0,38 0,511 0,619 0,712 0,79 0,854 0,91 0,959 1
t 110,6 108,3 106,1 102,2 98,6 95,2 92,1 89,4 86,8 84,4 82,3 80,2
Dựa vào bảng này ta vẽ được đường cân bằng ycb= f(x) và xác định được phần
mol (y) và nhiệt độ sôi tương ứng.
Bảng 2.2. Thành phần Benzen – Toluen trong hỗn hợp
Nhiệt độ sôi (°C) Thành phần của Benzen trong hỗn hợp
% Khối lượng Phần mol x Phần mol y
Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 9

tF = 100,4 aF = 0,22 xF = 0,25 yF = 0,446

tD = 81,25 aD = 0,94 xD = 0,95 yD = 0,98
tW =108,3 aW = 0,04 xW = 0,05 yW = 0,118
2.3 Xác định tỉ số hoàn lưu thích hợp

2.3.1 Tỉ số hoàn lưu tối thiểu
2.3.1.1. Xác định số mâm lý thuyết
Tỉ số hồi lưu tối thiểu
*
xD − yF 0,95 − 0,446
Rmin = * = 0,446 −0,25
= 2,57 [5] trang 158
yF − xF
Trong đó: yF* là nồng độ cân bằng ứng với xF

Tỉ số hồi lưu làm việc
Thường được xác định qua tỉ số hồi lưu tối thiểu
R = b. Rmin Trong đó: hệ số dư b = 1,2 ÷ 2,5
Với các giá trị Ri > Rmin ta tìm được các giá trị tung độ Bi tương ứng
xD
Bi =
Ri +1
Vẽ các đường làm việc của đoạn luyện ứng với các giá trị Bi đó. Từ đó qua đồ
thị ta tìm được các giá trị Ni tương ứng. Từ các giá trị Ni tìm được ta thành lập các
giá trị tương ứng Ni(Ri + 1)
Bảng 2.3. Quan hệ tỉ số hồi lưu thích hợp với Ni
B 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,5
Ri 3,08 3,6 4,11 4,63 5,14 5,65 6,17 6,43
Bi 0,233 0,207 0,186 0,169 0,155 0,143 0,132 0,128
Ni 14 12 10,5 10 9,2 9 8,7 8,5
Ni(Ri+ 1) 54,63 47,40 46,88 48,82 53,61 58,65 61,10 62,81

Thiết lập quan hệ phụ thuộc giữa Ri và Ni(Ri+ 1)trên đồ thị. Điểm cực tiểu của
đường cong vẽ được cho ta giá trị thể tích thiết bị bé nhất và ứng với điểm đó ta xác
định được tỉ số hồi lưu thích hợp Rlt
Từ đồ thị bên dưới ta xác định được:
Rlt = 4,11 ; Blt = 0,186
Từ đó suy ra Nlt = 10,5 mâm
Đồ thị xá c đị nh số mâm lý thuyết
1.2
0.8
đườ ng cân bằng

0.6
đườ ng 45 độ
phần chưng
phần luyệ n
0.4
0.2
0
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
Hình 2.1 Đồ thị xác định số mâm lý thuyết
Đồ thị biể u diễ n quan hệ giữ a R và N(R+1)
64
62
60
58
56
54
52
3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5

Hình 2.2 đồ thị biểu diễn quan hệ giữa R và N(R+1)
2.3.1.2. Xác định số mâm thực tế
Từ số liệu ở [4] trang 92 và thực hiện phép nội suy ta xác định được độ nhớt
của Benzen và Toluen ở nhiệt độ và nồng độ tương ứng.
Bảng 2.4. Độ nhớt của hỗn hợp
Độ nhớt (cP) Đỉnh tháp Giữa tháp Đáy tháp
µB 0,313 0,263 0,244
µT 0,316 0,273 0,255
Độ nhớt hỗn hợp được tính theo công thức:

lg µhh = x1. µ1 + x2. µ2 [4] trang 84
Trong đó:
x1, x2: nồng độ mol của Benzen và Toluen
µ1 , µ2 : độ nhớt động lực của Benzen và Toluen
Độ nhớt sản phẩm đỉnh:

lg µD = xD. µ1D + x2. µ2 D
= 0,95.lg0,313 + (1 – 0,95).lg0,316 = -0,5042
⇒ µD = 10(-0,5042) = 0,313 CP
Độ nhớt nguyên liệu đầu:
lg µF = xF. µ1F + x2. µ2 F
= 0,25.lg0,263 + (1 – 0,25).lg0,273 = -0,568
⇒ µF = 10(-0,568) = 0,27 CP
Độ nhớt sản phẩm đáy:
lg µW = xW. µ1W + x2. µ2W
= 0,05.lg0,244 + (1 – 0,05).lg0,255 = -0,5944

⇒ µW = 10(-0,5944) = 0,2544 CP
Độ bay hơi tương đối được tính theo công thức:
y 1 −x
α = 1−y
.
x
Trong đó, x,y: nồng độ cấu tử dễ bay hơi trong pha lỏng và hơi
Độ bay hơi tương đối của sản phẩm đỉnh:
yD 1 − xD 0,98 1 −0,95
αD = . = 1 −0,98 . 0,95 = 2,579
1 − yD xD
Độ bay hơi tương đối của nguyên liệu đầu:

yF 1 − xF 0,446 1 −0,25
αF = . = 1 −0,446 . 0,25 = 2,415
1 − yF xF
Độ bay hơi tương đối của sản phẩm đáy:

yW 1 − xW 0,118 1 −0,05
αW = . = 1 −0,118 . 0,05 = 2,542
1 − yW xW
Số mâm thực tế được tính theo công thức:

N lt
Nt = [5] trang 170
ηtb
Trong đó: Nlt : số mâm lý thuyết

ηtb : hiệu suất trung bình của thiết bị
η1 + η 2 + ... + η n
ηtb =
n
Với η1 , η2 , ηn : hiệu suất của các bậc thay đổi nồng độ
n: số mâm tính hiệu suất
Hiệu suất trung bình là hàm số của độ bay hơi tương đối của hỗn hợp và độ
nhớt của hỗn hợp lỏng ηtb = f( α . µ )
Ta có: αD . µD = 2,579. 0,313 = 0,807
αF . µF = 2,415. 0,27 = 0,652
αW . µW = 2,542. 0,2544 = 0,646
Khi biết được tích số ( α . µ ) tra (II – 171) ta xác định được hiệu suất tương
ứng
ηD = 51,895 % ηF = 54,42 % ηW =54,31%

⇒ ηtb = 53,542%
N lt 10 ,5
⇒ Nt = = = 19,6 mâm
ηtb 0,53542
Chọn Nt = 20 mâm
Số mâm đoạn chưng: 8 mâm
Số mâm đoạn cất: 11 mâm
Số mâm nhập liệu: 1 mâm

CHƯƠNG 3 TÍNH TOÁN – THIẾT KẾ THÁP CHƯNG
CẤT
3.1 Đường kính tháp (Dt)
4V tb g tb
Dt = = 0,0188 (m)
π.3600. ω tb ( ρ y .ω y ) tb
Vtb : lượng hơi trung bình đi trong tháp (m3/h).

ω tb : tốc độ hơi trung bình đi trong tháp (m/s).
gtb : lượng hơi trung bình đi trong tháp (kg/h).
Lượng hơi trung bình đi trong đoạn chưng và đoạn cất khác nhau. Do đó,
đường kính đoạn chưng và đoạn cất cũng khác nhau .
3.1.1 Đường kính đoạn cất :
3.1.1.1 Lượng hơi trung bình đi trong tháp :
g d + g1
g tb = (kg/h)
2
gd : lượng hơi ra khỏi đĩa trên cùng của tháp (kg/h).

g1 : lượng hơi đi vào đĩa dưới cùng của đoạn cất (kg/h).
• Xác định gd : gd = D.(R+1) = 500.(4,11+1) = 2555 (kg/h)
• Xác định g1 : Từ hệ phương trình :

 g1 = G1 + D

 g1 . y1 = G1 .x1 + D.x D (III.1)
 g .r = g .r
 1 1 d d
Với G1 : lượng lỏng ở đĩa thứ nhất của đoạn cất .

r1 : ẩn nhiệt hoá hơi của hỗn hợp hơi đi vào đĩa thứ nhất của đoạn cất
rd : ẩn nhiệt hoá hơi của hỗn hợp hơi đi ra ở đỉnh tháp .
* Tính r1 : t1 = tF = 100,4oC , tra tài liệu tham khảo [4] ta có :
Ẩn nhiệt hoá hơi của benzen: rB1 = 378,57 (kJ/kg) .

Chương 3 Tính toán - thiết kế tháp chưng cất CBHD: Vũ Trường Sơn
Ẩn nhiệt hoá hơi của toluen: rT1 = 368,19 (kJ/kg) .

Suy ra : r1 = rB1.y1 + (1-y1).rT1 = 368,19 + 10,38.y1 (kJ/kg)
* Tính rd : tD = 81,25oC , tra tài liệu tham khảo [4] ta có :
Ẩn nhiệt hoá hơi của benzen : rBd = 392,64 (kJ/kg) .
Ẩn nhiệt hoá hơi của toluen : rTd = 377,86 (kJ/kg) .
Suy ra : rd = rBd.yD + (1-yD).rTd =392,64.0,976 + (1- 0,976).377,86
= 392,29 (kJ/kg)
* x1 = xF = 0,22 (theo phân khối lượng)
Giải hệ (III.1) , ta được :
G1 = 2195,98 (kg/h)
y1 = 0,35 (phân khối lượng)
g1 = 2695,98 (kg/h)
2555 + 2695 ,98
Vậy : gtb = = 2625 ,49 (kg/h)
2
3.1.1.2 Tốc độ hơi trung bình đi trong tháp

Tốc độ giới hạn của hơi đi trong tháp với mâm xuyên lỗ có ống chảy chuyền:
ρ xtb
ωgh = 0,05 .
ρ ytb
Với : ρ xtb : khối lượng riêng trung bình của pha lỏng (kg/m3) .
ρ ytb : khối lượng riêng trung bình của pha hơi (kg/m3) .
• Xác định ρ ytb :
ρ ytb =
[ ytb .78 + (1 − ytb ).92].273
22,4.( t tb + 273)
y1 + y D 0,39 + 0,98
Với: + Nồng độ phân mol trung bình : ytb = = = 0,685
2 2
t F + t D 100 ,4 +81,25
+ Nhiệt độ trung bình đoạn cất : ttb = = = 90,825oC
2 2
Suy ra : ρ ytb = 2,76 (kg/m3).

• Xác định ρ xtb :

xF + xD 0,25 + 0,95
Nồng độ phân mol trung bình : xtb = = = 0,6
2 2
78 .xtb
Suy ra : xtb = = 0,56% .
78 .xtb + (1 − xtb ).92
ttb = 90,825oC, [4] trang 9, ta có :

ρ xtb = 800,48 (kg/m3)
800 ,48
Suy ra : ωgh = 0,05 .
2,76
= 0,85 (m/s)
Để tránh tạo bọt ta chọn tốc độ hơi trung bình đi trong tháp :
ωh = 0,8.ωgh = 0,8.0,85 = 0,68 (m/s)
Xác định ϕ[σ] : hệ số tính đến sức căng bề mặt

Ta có:
1 1 1
= + ⇒ σ hh = 10,07 .10 −3 N / m = 10 ,07 dyn / cm
σ hh σ B σ T
Với: σB = 19,95.10-3 N/m, σT = 20,36.10-3 N/m (số liệu tra từ bảng I.242
trang 300 tài liệu tham khảo [4])
Ta thấy σhh < 20 theo [5] – tr184 chọn ϕ[σ] = 0,8
(ρ y .w y ) tb = 0,065.ϕ [σ ] h.ρ xtb ρ ytb = 0,065.0,8. 0,3.800,48.2,76 = 1,34kg / m 2 .s
Vậy đường kính đoạn cất :

2624 ,38
Dcất = 0,0188 . = 0,83 (m).
1,34
3.1.2 Đường kính đoạn chưng

3.1.2.1 Lượng hơi trung bình đi trong tháp
g , n + g ,1
g , tb = (kg/h)
2
g’n : lượng hơi ra khỏi đoạn chưng (kg/h).
g’1 : lượng hơi đi vào đoạn chưng (kg/h).
• Xác định g’n : g’n = g1 = 2693,76 (kg/h)
• Xác định g’1 : Từ hệ phương trình :

G '1 = g '1 + W
 '
G 1 .x'1 = g 1 . yW + W .xW
'
(III.2)
 g ' .r ' = g ' .r ' = g .r
 1 1 n n 1 1
Với G’1 : lượng lỏng ở đĩa thứ nhất của đoạn chưng .
r’1 : ẩn nhiệt hoá hơi của hỗn hợp hơi đi vào đĩa thứ nhất của đoạn chưng.
_ _
* Tính r’1 : x w = 0,04 tra đồ thị cân bằng của hệ ta có : y w = 0,018
t’1 = tW = 108,3oC , tra tài liệu tham khảo [4], ta có :

Ẩn nhiệt hoá hơi của Benzen : r’B1 = 372,04 (kJ/kg) .
Ẩn nhiệt hoá hơi của Toluen : r’T1 = 363,31 (kJ/kg) .
_ _
Suy ra : r’1 = r’B1. y w + (1- y w ).r’T1 = 364,2 (kJ/kg)
* Tính r1: theo kết quả trên ta có

r1 = 368,19 + 10,38.y1 = 368,19 + 10,38.0,35 = 371,823 (kJ/kg)
* W = 2000 (kg/h)
Giải hệ (III.2) , ta được : x’1 =0,15 (phân khối lượng)
G’1 = 4752,4 (kg/h)
g’1 = 2752,4 (kg/h)
g n' + g1' 2695 ,98 + 2752 ,4
Vậy : g’tb = = = 2724 ,19 (kg/h)
2 2
3.1.2.2 Tốc độ hơi trung bình đi trong tháp
Tốc độ giới hạn của hơi đi trong tháp với mâm xuyên lỗ có ống chảy chuyền:
ρ' xtb
ω' gh = 0,05 .
ρ' ytb
Với : ρ 'xtb : khối lượng riêng trung bình của pha lỏng (kg/m3) .
ρ 'ytb : khối lượng riêng trung bình của pha hơi (kg/m3) .
• Xác định ρ ’ytb :
ρ ' ytb =
[ y 'tb .78 + (1 − y 'tb ).92].273
22,4.( t 'tb +273)
Với: + Nồng độ phân mol trung bình :

y1 + yW 0,39 + 0,118
y’tb = = = 0,254
2 2
t F + tW 100 .4 +108 ,3
+ Nhiệt độ trung bình đoạn chưng : t’tb= = =104,35oC
2 2
Suy ra : ρ ’ytb = 2,86 (kg/m3).

• Xác định ρ ’xtb :
x F + xW 0,25 + 0,05
Nồng độ phân mol trung bình : x’tb = = = 0,15
2 2
78 .x ' tb
Suy ra : x'tb = =0,13
78 x ' tb +(1 − x' tb ). 92
t’tb = 104,35oC , tra tài liệu tham khảo [4] trang 9, ta có :

Khối lượng riêng của benzen: ρ ’B = 787,78 (kg/m3)
Khối lượng riêng của toluen: ρ ’T = 783,22 (kg/m3)
−1
 x' 1 − x ' tb 
Suy ra : ρ ’xtb =  tb +  = 783,81 (kg/m3)

 ρ' B ρ'T 
783 ,81
Suy ra : ω' gh = 0,05 .
2,86
= 0,828 (m/s)
Để tránh tạo bọt ta chọn tốc độ hơi trung bình đi trong tháp :
ω' h = 0,8.ω' gh = 0,8.0,828 = 0,662 (m/s)
Xác định ϕ[σ] : hệ số tính đến sức căng bề mặt

Ta có:
1 1 1
= + ⇒ σ hh = 9,3.10 − 3 N / m = 9,3dyn / cm
σ hh σ B σ T
Với: σB =18,278.10-3 N/m, σT = 18,94.10-3 N/m (số liệu tra từ bảng I.242
trang 300 [6])
Ta thấy σhh < 20 theo [5] – tr184 chọn ϕ[σ] = 0,8
(ρ y .w y ) tb = 0,065.ϕ [σ ] h.ρ xtb ρ ytb = 0,065.0,8. 0,3.783,81.2,86 = 1,35
g tb 2724,19
D t = 0,0188 = 0,0188. = 0,845m
( ρ y .ω y ) tb 1,35

(ρ y .w y ) tb 1,35
Tốc độ hơi trung bình đi trong đoạn chưng: w' y = = = 0,47m / s
ρ ytb 2,86
Vậy : đường kính đoạn chưng Dchưng= 0,845 (m).

Kết luận : hai đường kính đoạn cất và đoạn chưng không chênh lệch nhau quá
lớn nên ta chọn đường kính của toàn tháp là : Dt = 0,85 (m).
Khi đó tốc độ làm việc thực ở :
0,0188 2.g tb 0,0188 2.2625,49
+ Phần cất : ω lv = = = 0,465 (m/s).
Dt .ρ ytb
2
0,85 2.2,76
0,0188 2.g 'tb 0,0188 2.2724 ,19

+ Phần chưng :ω ’lv = = = 0,466 (m/s).
Dt .ρ ' ytb
2
0,85 2.0,746
3.2 Chiều cao tháp chưng cất

H = N t ( H đ + δ ) + ( 0,8 ÷ 1) (m)
Trong đó:
Nt : số đĩa thực tế
δ : bề dày của đĩa (m)
m = 0,8 ÷ 1 (m) khoảng cách cho phép ở đỉnh và đáy thiết bị
Hđ : khoảng cách giữa các đĩa
Chọn m = 0,8 (m)
H = 20.(0,3 + 0,0018) + 0,8 = 6,836 (m)
Hđáy = Hnắp = ht + hgờ = 0,15 + 0,05 = 0,2 (m)
Chiều cao tháp là: H = 6,835 + 0,2. 0,2 = 7,235 (m) (xem phần đáy nắp)
3.3 Mâm lỗ – trở lực của mâm
3.2.1 Cấu tạo mâm lỗ
Chọn : + Đường kính lỗ : dl = 3 (mm).
+ Tổng diện tích lỗ bằng 8% diện tích mâm.
+ Khoảng cách giữa hai tâm lỗ bằng 2,5 lần đường kính lỗ (bố trí lỗ
theo tam giác đều ).
+ Tỷ lệ bề dày mâm và đường kính lỗ là 6/10 .
+ Diện tích dành cho ống chảy chuyền là 20% diện tích mâm .

Số lỗ trên 1 mâm :
2 2
8%.S mâm D   0,85 
N= = 0,08 . t  = 0,08 .  = 6422 lỗ.
S lo  dl   0,003 
Vậy: ta bố trí các lỗ trên 1 hàng là 47 lỗ, số lỗ trên đường chéo là 93 lỗ.
3.2.2 Độ giảm áp của pha khí qua một mâm
Độ giảm áp tổng cộng của pha khí (tính bằng mm.chất lỏng ) là tổng các độ
giảm áp của pha khí qua mâm khô và các độ giảm áp do pha lỏng:
htl = hk + hl + hR (mm chất lỏng)
Với : + hk :độ giảm áp qua mâm khô (mm chất lỏng).
+ hl : độ giảm áp do chiều cao lớp chất lỏng trên mâm(mm chất lỏng).
+hR : độ giảm áp do sức căng bề mặt (mm chất lỏng).
Trong tháp mâm xuyên lỗ, gradien chiều cao mực chất lỏng trên mâm ∆ là
không đáng kể nên có thể bỏ qua .
3.2.3 Độ giảm áp qua mâm khô
Độ giảm áp của pha khí qua mâm khô được tính dựa trên cơ sở tổn thất áp suất
do dòng chảy đột thu , đột mở và do ma sát khi pha khí chuyển động qua lỗ.
 vo 2   ρ G   uo 2  ρ G
hk =  2 .  = 51,0. 2 .
 C  ρ (mm chất lỏng)
C
 o  2. g .ρ L   o  L
Với : + uo :vận tốc pha hơi qua lỗ (m/s).
+ρ G : khối lượng riêng của pha hơi (kg/m3).
+ ρ L : khối lượng riêng của pha lỏng (kg/m3).
+ Co : hệ số orifice, phụ thuộc vào tỷ số tổng diện tích lỗ với diện tích
mâm và tỷ số giữa bề dày mâm với đường kính lỗ.
Ta có :
∑S lo
=0,08 và
δmâm
=0,6 [1] trang 111
S mâm dl
Co = 0,735
• Đối với mâm ở phần cất :
ωlv 0,463
+ Vận tốc pha hơi qua lỗ : uo = = = 5,788 (m/s).
8% 0,08

+ Khối lượng riêng của pha hơi : ρ G =ρ ytb = 2,76 (kg/m3).

+ Khối lượng riêng của pha lỏng : ρ L =ρ xtb = 800,48 (kg/m3).
Suy ra độ giảm áp qua mâm khô ở phần cất :
 5,788 2  2,76
hk = 51,0.
 0,735 2 
. 800 ,48 =10,9 (mm chất lỏng)
 
• Đối với mâm ở phần chưng :

ω' lv 0,466
+ Vận tốc pha hơi qua lỗ : u’o = = = 5,825 (m/s).
8% 0,08
+ Khối lượng riêng của pha hơi : ρ ’G = ρ ’ytb = 2,86 (kg/m3).

+ Khối lượng riêng của pha lỏng : ρ ’L = ρ ’xtb = 783,81 (kg/m3).
Suy ra độ giảm áp qua mâm khô ở phần chưng :
 5,825 2  2,86
h' k = 51,0.
 0,735 2 
. 783 ,81 = 11,69 (mm chất lỏng).
 
3.2.4 Độ giảm áp do chiều cao mức chất lỏng trên mâm

Phương pháp đơn giản để ước tính độ giảm áp của pha hơi qua mâm do lớp
chất lỏng trên mâm hl là từ chiều cao gờ chảy tràn hw , chiều cao tính toán của lớp
chất lỏng trên gờ chảy tràn how và hệ số hiệu chỉnh theo kinh nghiệm β :
hl = β .( hw + how ) , (mm.chất lỏng)
Chọn : + Hệ số hiệu chỉnh : β = 0,6
+ Chiều cao gờ chảy tràn : hw = 50 (mm)
Chiều cao tính toán của lớp chất lỏng trên gờ chảy tràn được tính từ phương
trình Francis với gờ chảy tràn phẳng :
2
 qL  3
how = 43,4.
L 
 , (mm chất lỏng)
 w 
Với : + qL : lưu lượng của chất lỏng (m3/ph).

+ Lw :chiều dài hiệu dụng của gờ chảy tràn (m).
• Xác định Lw :
Tính chiều dài gờ chảy tràn:

α R
Lgờ
Diện tích dành cho ống chảy chuyền là 20% diện tích mâm, nên ta có phương
trình sau :
π .n o
o
− sin n o = 0,2.π
180
Với no là góc ở tâm chắn bởi chiều dài đoạn Lw .

Dùng phương pháp lặp ta được : no = 93o12’22”
Suy ra: Lw = Dt . sin(no/2) = 0,618 (m).
• Xác định qL :
R.D.M D 4,11 .500
* Phần cất : q L = = = 0,0428 (m3/ph).
60 .ρ xtb 60 .800 ,48
2
 0,0428  3
Suy ra : how = 43,4.  = 7,32 (mm).
 0,618 
Vậy độ giảm áp do chiều cao mức chất lỏng trên mâm ở phần cất là:
hl = 0,6.(50 + 7,32) = 34,392 (mm chất lỏng).
G '1 .M tbG ' 4752,4
* Phần chưng : q ' L = = = 0,1 (m3/ph).
60.ρ ' xtb 60.783,81
2
 0,1  3
Suy ra : h' ow = 43 ,4.  = 12,89 (mm).
 0,618 
Vậy độ giảm áp do chiều cao mức chất lỏng trên mâm ở phần chưng :
h’l = 0,6.(50 + 12,89) = 37,734 (mm chất lỏng).
3.2.5 Độ giảm áp do sức căng bề mặt
Độ giảm áp do sức căng bề mặt được xác định theo biểu thức :
σ
hR = 625 ,54 . , (mm.chất lỏng)
ρL .d l

Với : + σ : sức căng bề mặt của chất lỏng (dyn/cm).

+ρ L : khối lượng riêng của pha lỏng (kg/m3).
• Phần cất :
* Khối lượng riêng của pha lỏng : ρ L =ρ xtb = 800,48 (kg/m3).
* ttb = 90,825oC, [4 (tập 1)], ta có :
+ Sức căng bề mặt của benzen : σ B = 19,95 (dyn/cm).
+ Sức căng bề mặt của toluen : σ T = 20,36 (dyn/cm).
Suy ra: Sức căng bề mặt của chất lỏng ở phần cất :
σ B .σ T
σ hh = = 10,07 (dyn/cm).
σ B +σT
Vậy độ giảm áp do sức căng bề mặt ở phần cất là :

10 ,07
hR = 625 ,54 . = 2,623 (mm chất lỏng).
800 ,48 .3
• Phần chưng :
* Khối lượng riêng của pha lỏng : ρ ’L = ρ ’xtb = 783,81 (kg/m3).
* t’tb = 104,35oC ,tra tài liệu tham khảo [4], ta có :
+ Sức căng bề mặt của benzen : σ ’B = 18,278 (dyn/cm).
+ Sức căng bề mặt của toluen : σ ’T = 18,94 (dyn/cm).
Suy ra sức căng bề mặt của chất lỏng ở phần chưng:
σ ' B .σ 'T
σ hh
'
= = 9,3 (dyn/cm).
σ ' B +σ 'T
Vậy : Độ giảm áp do sức căng bề mặt ở phần chưng là:

9,3
h' R = 625 ,54 . = 2,474 (mmchất lỏng).
783 ,81 .3
Tóm lại: Độ giảm áp tổng cộng của pha khí qua một mâm ở:
+ Phần cất: htl = 10,94 + 34,932 + 2,623 = 47,955 (mm chất lỏng).
hay htl = 376,58 (N/m2).
+ Phần chưng: h’tl = 11,69 + 37,734 + 2,474 = 51,898 (mm chất lỏng).
hay h’tl = 399,05 (N/m2).

Suy ra: Tổng trở lực của toàn tháp hay độ giảm áp tổng cộng của toàn tháp
(xem độ giảm áp tổng cộng của pha khí qua mâm nhập liệu bằng độ giảm áp tổng
cộng của pha khí qua một mâm ở phần chưng )
∑htl = 11. htl + 8. h’tl = 11 . 376,58 + 8. 399,05 = 7334,78 (N/m2)
3.4 Kiểm tra ngập lụt khi tháp hoạt động :
Chọn khoảng cách giữa hai mâm là hmâm = 300 (mm).
Bỏ qua sự tạo bọt trong ống chảy chuyền, chiều cao mực chất lỏng trong ống
chảy chuyền của mâm xuyên lỗ được xác định theo biểu thức :
hd = hw + how + htl + hd’ , (mm chất lỏng)
Với : hd’ là tổn thất thuỷ lực do dòng lỏng chảy từ ống chảy chuyền vào mâm,
được xác định theo biểu thức sau :
2
 QL 
hd ' = 0,128 .  , (mm chất lỏng)
 100 .S d 
trong đó : + QL : lưu lượng của chất lỏng (m3/h).

+ Sd : tiết diện giữa ống chảy chuyền và mâm, khi đó :
Sd = 0,8 . Smâm = 0,8 . π . 0,4252 = 0,454 (m2)
• Phần cất : QL = 60.qL = 60 . 0,0428 = 2,568 (m3/h).
2
 2,568 
Suy ra : hd ' = 0,128 .  = 4,095.10-4 (mm chất lỏng).
100 .0,454 
Vậy chiều cao mực chất lỏng trong ống chảy chuyền của mâm xuyên lỗ ở
phần cất :
hd =50 + 7,32 + 47,955 + 4,095.10-4 =105,275 (mm chất lỏng).
hmâm 300
Kiểm tra : hd = 105,275 < = = 150 (mm) đảm bảo khi hoạt động các
2 2
mâm ở phần cất sẽ không bị ngập lụt.
• Phần chưng : Q’L = 60.q’L = 60 . 0,1= 6 (m3/h).
2
 6 
Suy ra : h' d ' = 0,128 .  = 2,236.10-3 (mm chất lỏng).
100 .0,454 
Vậy chiều cao mực chất lỏng trong ống chảy chuyền của mâm xuyên lỗ ở
phần chưng :
h’d =50 + 12,89 + 51,898 + 2,236.10-3 = 114,79 (mm chất lỏng).

hmâm 300
Kiểm tra: h’d = 114,79 < = = 150 (mm): đảm bảo khi hoạt động các
2 2
mâm ở phần chưng sẽ không bị ngập lụt.
Vậy khi hoạt động đảm bảo tháp sẽ không bị ngập lụt.
Chiều cao của thân tháp: Hthân = Ntt .(hmâm+ δ mâm ) + 0,8
=20.(0,3 + 0,0018) + 0,8 = 6,835 (m)
Chiều cao của đáy và nắp: Hđ = Hn =ht +hgờ =0,15 + 0,05 = 0,2 (m).
(Xem ở phần : Đáy và Nắp thiết bị ).
Chiều cao của tháp : H = Hthân + Hđ + Hn = 7,235 (m)
3.5 Kích thước ống chảy chuyền:
- Chọn số ống chảy chuyền: z = 1 ống
- Đường kính ống chảy chuyền
4 Gx
dc = .
3600 π ρx .wc .z
• Tốc độ chất lỏng chảy trong

ống chảy chuyền: chọn wc = 0,1 m/s
• Lưu lượng lỏng trung bình đi
trong tháp: Gx (kg/h).
• Khối lượng riêng trung bình
của lỏng: ρx (kg/m ) 3
- Lượng lỏng trung bình trong tháp:

Lượng lỏng trung bình trong phần luyện:
 Lượng lỏng ở đĩa thứ nhất đoạn cất: G1 = 2195,98 (kg/h)
 Lượng lỏng hoàn lưu: Gh = Rth.D = 4,11.500 = 2055 (kg/h)

G1 + Gh
=> GtbL = = 2125,49 (kg/h)
2
Lượng lỏng trung bình trong phần chưng:
 Lượng sản phẩm đáy: W = 2000 kg/h
 Lượng lỏng mâm nhập liệu: G2 = G1’ + F = 2500 + 4752,4 = 72525,4
kg/h

G2 + W
=> GtbC = = 4626 ,2 (kg/h)
2
GtbL + GtbC
=> Gtb = = 3375 ,845 (kg/h)
2
ρtbC = 800 ,48 kg / h
ρtbL = 783 ,81kg / h
⇒ ρtb = 792 ,145 kg / h
 Đường kính ống chảy chuyền

4 Gx 4.3375 ,845
dc = . = = 0,122 ( m)
3600 π ρ x .wc .z 3600 .π .792 ,145 .1
 Khoảng cách từ đĩa đến chân ống chảy chuyền
h3 = 0,25.dc = 0,25.122 = 30 mm
 Chiều cao ống chảy chuyền trên đĩa
hc = hw – h1’ = 50 - 37 = 13 mm
3.6 Tính toán cơ khí của tháp
3.4.1 Bề dày thân tháp
Vì tháp chưng cất hoạt động ở áp suất thường nên ta thiết kế thân hình trụ
bằng phương pháp hàn giáp mối (phương pháp hồ quang). Thân tháp được ghép với
nhau bằng các mối ghép bích.
Để đảm bảo chất lượng của sản phẩm và khả năng ăn mòn của Benzen đối với
thiết bị, ta chọn vật liệu chế tạo thân tháp là thép không gỉ mã X18H10T.
3.4.1.1 Áp suất tính toán :
Tháp làm việc ở áp suất khí quyển, nên ta chọn áp suất tính toán :
Ptt =Pcl + ∑htl + 9,81.10-2 , (N/mm2)
Với : Pcl : áp suất thủy tĩnh do chất lỏng ở đáy (N/mm2).
Chọn áp suất tính toán sao cho tháp hoạt động ở điều kiện nguy hiểm nhất mà
vẫn an toàn nên :
ρ xtb + ρ ' xtb 800 ,48 + 783 ,81
Pcl = ρ x .g.H = .g.H = . 9,81 . 7,235
2 2
=56222,77 (N/m2).

Suy ra Ptt = 56222,77 + 3719,92 + 9,81.104 = 158042,68 (N/m2) ~0,158043

(N/mm2).
3.4.1.2 Nhiệt độ tính toán :
Chọn nhiệt độ tính toán : ttt = tđáy = 108,3oC .
Tra tài liệu tham khảo [6], ứng suất tiêu chuẩn đối với thép X18H10T :
[σ ]* = 142 (N/mm2).
Đối với rượu hệ số hiệu chỉnh : η = 1
Vậy : ứng suất cho phép : [σ ] = η .[σ ]* = 142 (N/mm2).
3.4.1.3 Xác định bề dày thân chịu áp suất trong
Ta chọn phương pháp chế tạo thân là phương pháp hàn hồ quang điện bằng tay
nên hệ số bền mối hàn : ϕ h = 0,9
[σ ] 142
Xét tỷ số : P .ϕh = 0,158043 .0,9 =808,6427 > 25,do đó, bề dày tính toán của
tt
thân được tính theo công thức sau :

Dt .Ptt 850 .0,158043
S 't = = = 0,5256 (mm).
2.[σ ].ϕh 2.142 .0,9
Suy ra : bề dày thực của thân : St = S’t + C ,(mm).

Trong đó : C :hệ số bổ sung bề dày, C = Ca + Cb + Cc + Co
Với : + Ca : hệ số bổ sung do ăn mòn hoá học, phụ thuộc vào tốc độ ăn mòn
của chất lỏng. Chọn tốc độ ăn mòn của Benzen là 0,1 (mm/năm),thiết bị hoạt động
trong 20 năm, do đó Ca = 2 mm.
+Cb : hệ số bổ sung do bào mòn cơ học, chọn Cb = 0.
+Cc : hệ số bổ sung do sai lệch khi chế tạo, chọn Cc = 0.
+Co : hệ số bổ sung qui tròn, chọn Co =0,4746 (mm).
Suy ra : C = 2 + 0 + 0 + 0,4746 = 2,4746 (mm).
Vậy : St = 0,5256 + 2,4746 = 3 (mm).
* Kiểm tra công thức tính toán với St = 3 (mm) :
St − Ca 3 − 2
= = 0,00176 < 0,1 : đúng.
Dt 850
* Kiểm tra áp suất tính toán cho phép :

[ Ptt ] = 2.[σ ].ϕ h .( S t − C a ) = 2.142.0,9.( 3 − 2) =0,300 > Ptt : đúng.

Dt + ( S t − C a ) 850 + ( 3 − 2 )
Vậy : Bề dày thực của thân là St = 3 (mm).

3.4.2 Đáy và nắp thiết bị
Chọn đáy và nắp có dạng là ellipise tiêu chuẩn, có gờ bằng thép X18H10T.
Nhận thấy: công thức tính toán bề dày thân, đáy và nắp chịu áp suất trong là
như nhau. Nên chọn bề dày của đáy và nắp là Sđ = Sn = 3 (mm).
Các kích thước của đáy và nắp ellipise tiêu chuẩn, có gờ(tài liệu tham khảo
[4(tập 2)]:
+ Đường kính trong: Dt = 850 (mm).
+ ht =212,5 (mm).
+ Chiều cao gờ: hgờ = h = 50 (mm).
+Diện tích bề mặt trong: Sđáy = 0,92 (m2).
3.4.2.1 Bích ghép thân, đáy và nắp
Mặt bích là bộ phận quan trọng dùng để nối các phần của thiết bị cũng như nối
các bộ phận khác với thiết bị. Các loại mặt bích thường sử dụng:
+ Bích liền: là bộ phận nối liền với thiết bị (hàn, đúc và rèn). Loại bích này
chủ yếu dùng thiết bị làm việc với áp suất thấp và áp suất trung bình.
+ Bích tự do: chủ yếu dùng nối ống dẫn làm việc ở nhiệt độ cao, để nối các bộ
bằng kim loại màu và hợp kim của chúng, đặc biệt là khi cần làm mặt bích bằng vật
liệu bền hơn thiết bị.
+ Bích ren: chủ yếu dùng cho thiết bị làm việc ở áp suất cao.
Chọn bích được ghép thân, đáy và nắp làm bằng thép X18H10T, cấu tạo của
bích là bích liền không cổ.

Theo tài liệu tham khảo [5]- trang 417, ứng với Dt =850(mm) và áp suất tính
toán Ptt = 0,158043 (N/mm2) ta chọn bích có các thông số sau :
Bảng 3.1 Kích thước của bích ghép thân, đáy nắp
Dt D Db D1 h Bu lông
db Z
(mm) (cái)
20,5
850 980 930 900 8 20 24
Theo tài liệu tham khảo [5]- trang 170, chọn số mâm giữa hai mặt bích là 1
mâm.Vậy số bích ghép thân – đáy - nắp là 40 bích.
Độ kín của mối ghép bích chủ yếu do vật đệm quyết định. Đệm làm bằng các
vật liệu mềm hơn so với vật liệu bích. Khi xiết bu lông, đệm bị biến dạng và điền
đầy lên các chỗ gồ ghề trên bề mặt của bích. Vậy, để đảm bảo độ kín cho thiết bị ta
chọn đệm là dây amiăng, có bề dày là 3(mm).
3.4.2.2 Đường kính các ống dẫn – Bích ghép các ống dẫn :
Bích được làm bằng thép CT3 , cấu tạo của bích là bích liền không cổ.

Vị trí nhập liệu :

Suất lượng nhập liệu: GF = 2500 (kg/h).
Khối lượng riêng của chất lỏng nhập liệu, tra tài liệu tham khảo [4] ở
tF = 100,4oC và x F = 22% : ρ F = 789,1 (kg/m3).
GF
Lưu lượng chất lỏng nhập liệu đi vào tháp: QF = = 3,168 (m3/h).
ρF
Chọn vận tốc chất lỏng nhập liệu (tự chảy từ bồn cao vị vào mâm nhập liệu):
vF = 0,2 (m/s).
4.Q F 4.3,168
Đường kính ống nhập liệu: dF = = = 0,075 (m).
3600 .π .v F 3600 .π .0,2
Suy ra: chọn đường kính ống nhập liệu: dF = 0,080 (m).
Tài liệu tham khảo [5], chọn chiều dài đoạn ống nối để ghép mặt bích: lF = 110
(mm).
Bảng 3.2 Các thông số của bích ghép ống dẫn nhập liệu
Dt Db Dn D D1 h Bu lông
db Z
(mm) (cái)
80 150 89 185 128 14 16 4

 Ống hơi ở đỉnh tháp:

Suất lượng hơi ở đỉnh tháp: gd = 2555 (kg/h).
Khối lượng riêng của hơi ở đỉnh tháp được tính theo công thức (xác định ở
tD = 81,25oC và yD = 0,986:
ρh =
[ 78. y D + (1 − y D ).92].273
= 2,693 (kg/m3).
22,4.( t D + 273)
gd
Lưu lượng hơi ra khỏi tháp: Qh = = 948,71 (m3/h).
ρh
Chọn vận tốc hơi ở đỉnh tháp: vh = 25 (m/s).

4.Qh 4.948 ,71
Đường kính ống dẫn hơi: dh = = = 0,1159 (m).
3600 .π .v h 3600 .π .25
Suy ra: chọn đường kính ống dẫn hơi: dh = 0,125 (m).
Tài liệu tham khảo [5], chọn chiều dài đoạn ống nối để ghép mặt bích:
lh = 120 (mm).
Bảng 3.3. Các thông số của bích ghép ống dẫn hơi ở đỉnh tháp:
db Z
(mm) (cái)
125 200 133 235 178 14 16 1
 Ống hoàn lưu:

Suất lượng hoàn lưu: Ghl =D.R=500 . 4,11 = 2055 (kg/h).
Khối lượng riêng của chất lỏng hoàn lưu, tra tài liệu tham khảo [4] ở
tD = 81,25oC và x D = 94% : ρ hl = 813,21 (kg/m3).
Ghl
Lưu lượng chất lỏng hoàn lưu: Qhl = = 2,527 (m3/h).
ρ hl
Chọn vận tốc chất lỏng hoàn lưu (tự chảy từ bộ phận tách lỏng ngưng tụ vào
tháp): vhl = 0,15 (m/s).

4.Qhl 4.2,527
Đường kính ống hoàn lưu: dhl = = = 0,077 (m).
3600 .π .vhl 3600 .π .0,15
Suy ra: chọn đường kính ống hoàn lưu: dhl = 0,08 (m).
lhl = 110 (mm).
Bảng 3.4. Các thông số của bích ghép ống dẫn hoàn lưu:
db Z
(mm) (cái)
80 150 89 185 128 14 16 4
 Ống dẫn hơi vào đáy tháp:

Suất lượng hơi vào đáy tháp: g’1 = 2752,4 (Kg/h).
Khối lượng riêng của hơi vào đáy tháp được tính theo công thức (xác định ở
tW = 108,3oC và yW = 0,118:
ρhd =
[ 78. yW + (1 − yW ).92].273
= 0,2,918 (Kg/m3).
22,4.( tW + 273)
g '1
Lưu lượng hơi ra khỏi tháp: Qhd = = 943,18 (m3/h).
ρ hd
Chọn vận tốc hơi vào đáy tháp: vhd = 25 (m/s).

4.Qhl 4.943 ,18
Đường kính ống dẫn hơi: dhd = = = 0,1155 (m).
3600 .π .v hl 3600 .π .25
Suy ra: chọn đường kính ống dẫn hơi: dhd = 0,125 (m).
lhd = 120 (mm).

Bảng 3.5. Các thông số của bích ghép ống dẫn hơi vào đáy tháp:
db Z
(mm) (cái)
125 200 133 235 178 14 16 1
 Ống dẫn chất lỏng ở đáy tháp:

Suất lượng chất lỏng vào nồi đun:
G’1 = 4752,4 (kg/h).
Khối lượng riêng của chất lỏng chất lỏng vào nồi đun, tra tài liệu tham khảo
[4(tập 1)] ở tW = 108,3oC và x’1=0,089: ρ L = 779,24 (kg/m3).
G '1
Lưu lượng chất lỏng vào nồi đun: Q L = = 6,098 (m3/h).
ρL
Chọn vận tốc chất lỏng vào nồi đun (chất lỏng tự chảy vào nồi đun):
vL = 0,2 (m/s).
4.Q L 4.6,098
Đường kính ống dẫn chất lỏng: dL= = = 0,1(m).
3600 .π .v L 3600 .π .0,2
Suy ra chọn đường kính ống dẫn: dL = 0,10 (m).

Tài liệu tham khảo [4 (tập 2)], chọn chiều dài đoạn ống nối để ghép mặt bích:
lL = 120 (mm).
Bảng 3.6. Các thông số của bích ghép ống dẫn chất lỏng ở đáy tháp:
db Z
(mm) (cái)
100 170 108 205 148 14 16 4

 Ống dẫn chất lỏng từ nồi đun (sản phẩm đáy):

Suất lượng sản phẩm đáy: GW = 2000 (kg/h).
Khối lượng riêng của sản phẩm đáy, tra tài liệu tham khảo [4] ở
tW= 108,3oC và xW=0,005: ρ W = 778,89 (kg/m3).
GW
Lưu lượng sản phẩm đáy: QW = = 2,568 (m3/h).
ρW
Chọn vận tốc sản phẩm đáy (chất lỏng tự chảy): vW = 0,12 (m/s).
Đường kính ống dẫn sản phẩm đáy:
4.QW 4.2,568
dW= = =0,087 (m).
3600 .π .vW 3600 .π .0,12
Suy ra: chọn đường kính ống dẫn: dW = 0,090 (m).

lW = 110 (mm).
Bảng 3.7. Các thông số của bích ghép ống dẫn sản phẩm đáy
db Z
(mm) (cái)
90 110 57 140 90 12 12 4
Tai treo và chân đỡ:

 Tính trọng lượng của toàn tháp:
Khối lượng của một bích ghép thân: (thép X18H10T: ρ X18H10T = 7900
(kg/m3)).
m1 =
π
4
( )
. D 2 − Dt .h.ρ X 18 H 10 T =
2 π
4
( )
. 0,98 2 − 0,85 2 0,0258 .7900 = 38,06 (kg).
Khối lượng của một mâm: (thép X18H10T: ρ X18H10T = 7900 (kg/m3)).
π π
m2 = .Dt .δmâm .0,7.ρX 18 H 10 T =
2
.0,852.0,0018.0,7.7900 =5,646(kg).
4 4
Khối lượng của thân tháp:

π π
m3 =
4
.(D2ng –D2t).Hthân . ρ X18H10T =
4
( )
. 0,856 2 − 0,85 2 .7,235 .7900
= 459,500 (kg).
Khối lượng của đáy (nắp) tháp:
m4 = Sđáy .δ đáy .ρ X18H10T = 0,92 . 0,003 . 7900 = 21,804 (kg).
Khối lượng của toàn tháp: m = 40.m1+20.m2+m3+2.m4=2138,428 (kg).
Suy ra trọng lượng của toàn tháp: P = m.g = 20977,98 (N).
 Chân đỡ tháp:
Chọn chân đỡ: tháp được đỡ trên bốn chân. Tải trọng cho phép trên một chân:
20977 ,98
Gc = = 0,5244.104 (N).
4
Để đảm bảo độ an toàn cho thiết bị, ta chọn: Gc = 0,6.104 (N).
Theo ñaùy
thieá
t bò
t bò
Truïc thieá
Bảng 3.7. Các kích thước của chân đỡ: (tính bằng mm)
L B B1 B2 H h s l d
160 110 135 195 240 145 10 55 23
 Tai treo:
Chọn tai treo: tai treo được gắn trên thân tháp để giữ cho tháp khỏi bị dao
động trong điều kiện ngoại cảnh. Ta chọn bốn tai treo, tải trọng cho phép trên một
tai treo là Gt = 0,5244.104 (N).
Để đảm bảo độ an toàn cho thiết bị, ta chọn: Gt = 0,6.104 (N).

Chọn tấm lót tai treo khi ghép vào thân có kích thước sau:
+ Chiều dài tấm lót: H = 260 (mm).
+ Chiều rộng tấm lót: B = 140 (mm).
+Bề dày tấm lót là 6 (mm).
Bảng 3.8. Các kích thước của tai treo: (tính bằng mm)
L B B1 H S l a d
100 75 85 155 6 40 15 18

CHƯƠNG 4 TÍNH TOÁN THIẾT BỊ TRUYỀN NHIỆT
– THIẾT BỊ PHỤ
4.1 Cân bằng năng lượng cho hệ thống

Cân bằng nhiệt lượng cho toàn tháp chưng cất:
QF + Qđ = QW + QD + Qnt + Qm (IV.1)
Trong đó:
• Qnt : nhiệt lượng ngưng tụ do hơi sản phẩm đỉnh ngưng tụ thành lỏng. Chọn
hơi sản phẩm đỉnh ngưng tụ hoàn toàn thành lỏng.
Qnt = D.(R+1).MD . rD , (kJ/h).
Xác định rD (ẩn nhiệt hoá hơi của sản phẩm đỉnh):
Tra tài liệu tham khảo [4], ở tD = 81,25oC ta có:
Ẩn nhiệt hoá hơi của benzen: rB = 392,64 (kJ/kg).
Ẩn nhiệt hoá hơi của toluen: rT = 377,86 (kJ/kg).
Suy ra: rD = rB . x D +(1- x D ).rT = 392,64.0,94 + (1-0,94).377,86
= 391,75 (kJ/kg).
Vậy: Qnt = 6,35 .(4,11 + 1) .78,7 . 391,75 = 1000410,78 (kJ/h).
• QF : nhiệt lượng do hỗn hợp nhập liệu mang vào tháp
QF = GF .HF =GF .cF .(tF –to ) ,(kJ/h)

Chọn nhiệt độ chuẩn: to = 30oC.
t F + t o 100 ,4 + 30
Ở = = 65,2 oC , tra tài liệu tham khảo [4], ta có
2 2
Nhiệt dung riêng của benzen: cB = 1957,3 (J/kg.độ).

Nhiệt dung riêng của toluen: cT = 1920,8 (J/kg.độ)
Suy ra: cF = xF .cB +(1- x F ).cT
= 0,22 . 1957,3 + (1- 0,22) . 1920,8 = 1928,83 (J/kg.độ).

Chương 4 Tính toán thiết bị truyền nhiệt – thiết bị phụ CBHD: Vũ Trường Sơn
Vậy: QF = 2500 . 1928,83 . (100,4 - 30) = 339474,08 (kJ/h).

• QW : nhiệt lượng do sản phẩm đáy mang ra từ nồi đun.
QW = GW .HW =W .MW.cW .(tW –to ) ,(kJ/h).
t w + t o 108 ,3 + 30
Ở = = 69,15 oC , tra tài liệu tham khảo [4], ta có
2 2
Nhiệt dung riêng của benzen: cB = 1978,04 (J/kg.độ).

Suy ra: cF = xw .cB +(1- x w ).cT = 1938,26 (J/kg.độ)
Vậy: QW = 2000 . 1938,26 .(108,3 - 30) = 303531,5(kJ/h).
• QD : nhiệt lượng do sản phẩm đỉnh mang ra từ bộ phận tách hoàn lưu.
QD = GD .HD =D.MD .cD .(tD –to ) ,(kJ/h).
t D + t o 81,25 + 30
Ở = = 55,625 oC , tra tài liệu tham khảo [4], ta có:
2 2
Nhiệt dung riêng của benzen: cB = 1907,03 (J/kg.độ)

Suy ra: cD = xD .cB +(1- x D ).cT
=0,94 . 1907,03 + (1-0,94). 1878,125 = 1905,55 (J/kg.độ).
Vậy: Từ (IV.1), ta được:
QD = 500 . 1905,55 .(81,25 - 30) = 48829,72 (kJ/h).
• Qm : nhiệt lượng tổn thất ra môi trường xung quanh.
Chọn: Qm = 0,05.Qđ
Vậy: nhiệt lượng cần cung cấp cho nồi đun ở đáy tháp:
1
Qđ = 0,95
.(QW + QD + Qnt – QF )
1
= 0,95 (303531,5 + 48829,72 + 1000410,78 – 339474,08)
= 779050,44 (kJ/h) = 216,4 (kW).

4.2 Tính toán thiết bị phụ:

4.2.1 Thiết bị ngưng tụ sản phẩm đỉnh:
Chọn thiết bị ngưng tụ vỏ – ống loại TH đặt nằm ngang.
Ống truyền nhiệt được làm bằng thép X18H10T, kích thước ống 25x2, chiều
dài ống 1,5 (m)
Chọn nước làm lạnh đi trong ống với nhiệt độ đầu: t1 = 30oC, nhiệt độ cuối: t2=
40oC.
Các tính chất lý học của nước làm lạnh được tra ở tài liệu tham khảo [4] ứng
t1 + t 2
với nhiệt độ trung bình ttbN = = 35oC
2
+ Nhiệt dung riêng: cN = 4,176 (kJ/kg.độ)

+ Khối lượng riêng: ρ N = 994,06 (kg/m3)
+ Độ nhớt động lực: µ N = 0,7225.10-3 (N.s/m2)
+ Hệ số dẫn nhiệt: λ N = 0,6257 (W/m.K)
a . Suất lượng nước cần dùng để ngưng tụ sản phẩm đỉnh
Qnt 1000410 ,78
GN = = = 6,65 (kg/s)
3600 .c N .(t 2 − t1 ) 3600 .4,176 .( 40 − 30 )
b . Xác định bề mặt truyền nhiệt :

Bề mặt truyền nhiệt được xác định theo phương trình truyền nhiệt:
Qnt
Ftb = K .∆t ,(m2) (IV.2)
log
Với: + K : hệ số truyền nhiệt

+ ∆ tlog : nhiệt độ trung bình logarit
• Xác định ∆ tlog :
Chọn kiểu truyền nhiệt ngược chiều, nên:

(81,25 − 30 ) − (81,25 − 40 )
∆t log = = 45 ,07
81,25 − 30 (K)
Ln
81,25 − 40
• Xác định hệ số truyền nhiệt K:

Hệ số truyền nhiệt K được tính theo công thức:

1
K=
1 1 ,(W/m2.K) (IV.3)
+ Σrt +
αN αR
Với: + α N : hệ số cấp nhiệt của nước trong ống (W/m2.K)

+α R : hệ số cấp nhiệt của hơi ngưng tụ (W/m2.K)
+ ∑rt : nhiệt trở của thành ống và lớp cáu
* Xác định hệ số cấp nhiệt của nước trong ống:
Chọn vận tốc nước đi trong ống: vN = 0,75 (m/s).
Số ống trong một đường nước:
GN 4 6,65 4
n= . = . = 25,75 (ống)
ρ N π .d 2 tr .v N 994,06 π .0,0212.0,75
Tra bảng V.II trang 48 tập 2, chọn n = 37 ống
Vận tốc thực tế đi trong ống
4G N 4.6,65
vN = = = 0,52 (m/s)
ρ N .n.π .d tr 994 ,06 .π .37 .0,021 2
2
Chuẩn số Reynolds :
v N . d tr .ρ N 0,52 .0,021 .994 ,06
Re N = = = 15024 ,4 > 104 : chế độ chảy rối, công
µN 0,7225 .10 −3
thức xác định chuẩn số Nusselt có dạng:
Pr N 0, 25
Nu N = 0,021 .ε l . Re N
0 ,8 0 , 43
Pr N .( )
Pr w
Trong đó:
+ ε l: hệ số hiệu chỉnh phụ thuộc vào ReN và tỷ lệ chiều dài ống với đường
L 1,5
kính ống: ReN = 15024,4 và d = 0,021 > 50 , nên ε l =1.
tr
+ PrN : chuẩn số Prandlt của nước ở 35oC, nên PrN = 5.

+ Prw : chuẩn số Prandlt của nước ở nhiệt độ trung bình của vách.
137 ,7
Suy ra: Nu N = 0 , 25
Prw
Hệ số cấp nhiệt của nước trong ống:

Nu N .λ N 137 ,7.0,6257 4102 ,8

α N = = 0 , 25
= 0 , 25
d tr Pr N .0,021 Pr N
Nhiệt tải phía nước làm lạnh:

4102,8
q N = α N .(t w 2 − t tbN ) = 0 , 25
(t w 2 − 35) (W/m2) (IV.4).
Pr N
Với tw2 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với nước (trong ống).
* Nhiệt tải qua thành ống và lớp cáu:
t w1 − t w 2
qt = , (W/m2).
Σrt
Trong đó:
+ tw1 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với rượu (ngoài ống).
δt
+ Σrt = + r1 + r2
λt
Bề dày thành ống: δ t = 2 (mm).

Hệ số dẫn nhiệt của thép không gỉ: λ t = 16,3 (W/m.K)
Nhiệt trở trung bình của lớp bẩn trong ống với nước sạch:
r1 = 1/5000 (m2.K/W)
Nhiệt trở lớp cáu ngoài ống:
r2 = 1/5800 (m2.K/W)
Suy ra: ∑rt = 4,95.10-4 (m2.K/W).
Vậy: qt = 4,95.10-4.(tw1 - tw2) (IV.5)
* Hệ số cấp nhiệt của hơi ngưng tụ:
rR .λ R .ρ R2
3
A
α 1 = 0,725.4 =
µ R .(t D −t w1 ).d ng (81,25 − t w1 ) 0, 25
rR .λR .ρ R
3 2
Đặt: A= 0,725 .4 với [rR] = [J/kg]

µR .d ng
Tra hình V.20, trang 30 [5], hệ số phụ thuộc vào cách bố trí ống và số ống trên
mỗi dãy thẳng đứng là: ε tb = 0,72 (vì xếp xen kẽ và số ống trong mỗi dãy thẳng
đứng là 7 ống).

α R = ε tb .α 1
Ẩn nhiệt ngưng tụ: rR = rD = 391,75 (kJ/kg)

Nhiệt tải ngoài thành ống:
qR = α R.(81,25-tw1) = A.(81,25-tw1)0,75 (IV.6).
Từ (IV.4), (IV.5), (IV.6) ta dùng phương pháp lặp để xác định tw1, tw2 :
Chọn: tw1 = 50,7oC
Các tính chất lý học của rượu ngưng tụ được tra ở tài liệu tham khảo [4] ứng
t D +t w1 78 ,5 + 50 ,7
với nhiệt độ trung bình ttbD = = = 65 ,975 oC:
2 2
+ Khối lượng riêng: ρ R = 829,26 (kg/m3).

+ Độ nhớt động lực: µ R = 0,368.10-3 (N.s/m2).
+ Hệ số dẫn nhiệt: λ R = 0,116 (W/m.K).
rR .λ R .ρ R2
3
Khi đó: α 1 = 0,725 .4 = 835,082

µ R .(t D −t w1 ).d ng
α R = ε tb .α1 = 601,259
Từ (IV.6): qR = 601,259.(81,25-50,7) = 18368,472 (W/m2).

Xem nhiệt tải mất mát là không đáng kể: qt = qR =18368,472 (W/m2).
Từ (IV.5), ta có: tw2 = tw1- qt .4,95 .10 −4 = 41,608oC
t w1 + t w 2 50 ,7 + 41,608
Suy ra: ttbw = = = 46 ,154 o
C
2 2
Tra tài liệu tham khảo [4 (tập 1)], Prw = 4

41012 ,8
Từ (IV.4): qN = .( 41,608 − 35 ) = 19169 ,44 (W/m2).
4 0, 25
Kiểm tra sai số:

qN −q R 19169 ,44 −18368 ,472
ε = = =4,18% < 5% : thoả.
qR 18368 ,472
Vậy: tw1 = 50,7oC và tw2 = 41,608oC.

Khi đó: αN = 2901 ,118 (W/m2.oC).
α R = 601,259 (W/m2.oC).

1
K = = 399 ,54
Từ (IV.3): 1 −4 1 (W/m2.oC).
+ 4,95 .10 +
2901 ,118 601,259
Từ (IV.2), bề mặt truyền nhiệt trung bình:

1000410 ,78 .1000
Ftb = = 15,43 (m2).
3600 .399 ,54 .45,07
Suy ra chiều dài ống truyền nhiệt :

15,43
L' = = 5,77
0,025 + 0,021 (m).
π .37 .
2
Chọn L’= 6 (m)

Số ống trên đường chéo: b = 7 (ống)
Tra bảng trang 21, [3] ⇒ Bước ống: t = 32 (mm) = 0,032 (m)
1.1.1Áp dụng công thức (V.140), trang 49, [6]:
⇒ Đường kính trong của thiết bị: D = t.(b-1) + 4dng = 0,3 (m)
Vậy : Thiết bị ngưng tụ sản phẩm đỉnh là thiết bị truyền nhiệt vỏ – ống gồm n
= 37 (ống), dài L= 6 (m).
4.2.2 Thiết bị làm nguội sản phẩm đỉnh
Chọn thiết bị làm nguội sản phẩm đỉnh là thiết bị truyền nhiệt ống lồng ống.
Ống truyền nhiệt được làm bằng thép X18H10T
Chọn: + Nước làm lạnh đi trong ống 38x3 (ống trong) với nhiệt độ đầu: t1 =
30oC, nhiệt độ cuối: t2 = 40oC.
+ Sản phẩm đỉnh đi trong ống 57x3 (ống ngoài) với nhiệt độ đầu: tD = 81,25oC,
nhiệt độ cuối: t’D = 35oC.
Các tính chất lý học của nước làm lạnh được tra ở tài liệu tham khảo [4] ứng
t1 + t 2
với nhiệt độ trung bình ttbN = = 35oC
2
+ Nhiệt dung riêng: cN = 4,176 (kJ/kg.độ)

+ Khối lượng riêng: ρ N = 994,06 (kg/m3)
+ Độ nhớt động lực: µ N = 0,7225.10-3 (N.s/m2)
+ Hệ số dẫn nhiệt: λ N = 0,6257 (W/m.K)

Các tính chất lý học của sản phẩm đỉnh được tra ở tài liệu tham khảo [4] ứng
t D +t ' D 81,25 + 35
với nhiệt độ trung bình ttbD = = = 58 ,125 oC
2 2
+ Nhiệt dung riêng: cD= 1,918 (kJ/kg.độ)

+ Khối lượng riêng: ρ D = 837,56 (kg/m3)
+ Độ nhớt động lực: µ D = 0,39.10-3 (N.s/m2)
+ Hệ số dẫn nhiệt: λ D = 0,1357 (W/m.K)
a . Suất lượng nước cần dùng để làm mát sản phẩm đỉnh:
Suất lượng sản phẩm đỉnh:
GD = 500 (kg/h) = 0,1389 (kg/s)
Lượng nhiệt cần tải:
Qt = GD.cD.(tD-t’D) = 0,1389 . 1918 . (81,25-35) = 12320,49 (J/s) = 12,32 (kJ/s)
Suất lượng nước cần dùng:
QD 12 ,32
GN = = = 0,295 (kg/s)
c N .(t 2 − t1 ) 4,176 .( 40 − 38 )
b . Xác định bề mặt truyền nhiệt

Qt
Ftb = K .∆t ,(m2) (IV.7).
log
Với: + K : hệ số truyền nhiệt.

+ ∆ tlog : nhiệt độ trung bình logarit.

(81,255 − 40 ) − (35 − 30 )
∆t log = = 17 ,18
81,25 − 40 (K)
Ln
35 − 30
• Xác định hệ số truyền nhiệt K

1
K=
1 1 ,(W/m2.K) (IV.8).
+ Σrt +
αN αD

Với: + α N : hệ số cấp nhiệt của nước trong ống (W/m2.K).

+α D : hệ số cấp nhiệt của sản phẩm đỉnh (W/m2.K).
+ ∑rt : nhiệt trở của thành ống và lớp cáu.
* Xác định hệ số cấp nhiệt của sản phẩm đỉnh ở ống ngoài
Vận tốc của sản phẩm đỉnh đi trong ống ngoài:
GD 4 0,1389 4
vD = . = . = 0,182 (m/s)
ρ D π .( D tr − d ng ). 837,56 π .(0,051 − 0,0382 )
2 2 2
Đường kính tương đương: dtd = Dtr –dng = 0,051- 0,038 = 0,013 (m)
v D. d td .ρ D 0,182 .0,013 .837 ,56
Re D = = = 5081 ,2 < 104 : chế độ chảy quá độ,
µD 0,39 .10 −3
công thức xác định chuẩn số Nusselt có dạng:
Pr D 0, 25
Nu D = k o .ε l . Pr D
0 , 43
.( )
Pr w1
Trong đó:
+ ε l : hệ số hiệu chỉnh phụ thuộc tỷ lệ chiều dài ống với đường kính ống,
chọn ε l =1.
+ ko : hệ số phụ thuộc vào chuẩn số Reynolds, ReD = 5081,2 nên
ko = 15,82
+ PrD : chuẩn số Prandlt của sản phẩm đỉnh ở 58,125oC, nên
µD .c D 0,39 .10 −3.1918
Pr D = = = 5,5
λD 0,1357
+ Prw1 : chuẩn số Prandlt của sản phẩm đỉnh ở nhiệt độ trung bình của vách.
50,426
Suy ra: Nu D = 0 , 25
Prw1
Hệ số cấp nhiệt của sản phẩm đỉnh trong ống ngoài:

Nu D .λ D 50,426.0,1357 526,37
α D =
= 0 , 25
= 0 , 25
d td Prw1 .0,013 Prw1
Nhiệt tải phía sản phẩm đỉnh:

525,37
q D = α D .(t tbD − t w1 ) = 0 , 25
(58,125 − t w1 ) (W/m2) (IV.9).
Prw1
Với tw1 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với sản phẩm đỉnh (ngoài ống nhỏ).
t w1 − t w 2
qt = , (W/m2).
Σrt
Trong đó:
+ tw2 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với nước (trong ống nhỏ).
δt
+ Σrt = + r1 + r2
λt

Hệ số dẫn nhiệt của thép không gỉ: λ t = 16,3 (W/m.K).
Nhiệt trở trung bình của lớp bẩn trong ống với nước sạch:
r1 = 1/5000 (m2.K/W).
Nhiệt trở lớp cấu phía sản phẩm đỉnh: r2 = 1/5800 (m2.K/W).
Suy ra: ∑rt = 5,56.10-4 (m2.K/W).
Vậy qt = 1838,768 . (tw1-tw2) (IV.10).
* Xác định hệ số cấp nhiệt của nước trong ống nhỏ:
Vận tốc nước đi trong ống:
GN 4 0,295 4
vN = . = . = 0,37 (m/s)
ρ N π .d tr 994,06 π .0,032 2
2
v N . d tr .ρ N 0,37 .0,032 .994 ,06
Re N = = = 16290 ,2 > 104 : chế độ chảy rối, công
µN 0,7225 .10 −3
thức xác định chuẩn số Nusselt có dạng:
Pr N 0, 25
Nu N = 0,021 .ε l . Re N
0 ,8 0 , 43
Pr N .( )
Pr w 2
Trong đó:
+ ε l : hệ số hiệu chỉnh phụ thuộc vào ReN và tỷ lệ chiều dài ống với đường
kính ống: ReN = 16290,2

chọn ε l =1
+ PrN : chuẩn số Prandlt của nước ở 35oC, nên PrN = 5.
+ Prw2 : chuẩn số Prandlt của nước ở nhiệt độ trung bình của vách.
146,91
Suy ra: Nu N = 0 , 25
Prw 2
Hệ số cấp nhiệt của nước trong ống:

Nu N .λN 146,91.0,6257 2872,55
α N = = 0, 25
= 0, 25
d tr Prw 2 .0,032 Prw 2
Nhiệt tải phía nước làm lạnh:

2872,55
q N = α N .(t w 2 − t tbN ) = 0 , 25
(t w 2 − 35) (W/m2) (IV.11).
Prw 2
Chọn: tw1 = 41,1oC

Các tính chất lý học của sản phẩm đỉnh được tra ở tài liệu tham khảo [4] ứng
với nhiệt độ tw1=41,1oC:
+ Nhiệt dung riêng: cR= 1804,929 (J/kg.độ).
+ Độ nhớt động lực: µ R = 0,461.10-3 (N.s/m2).
+ Hệ số dẫn nhiệt: λ R = 0,1384 (W/moK).
µR .c R 0,1384 .10 −3.1804 ,929
Khi đó xem:Prw1 = = = 6,01
λR 0,1384
526 ,37
Từ (IV.9): qD = 6,01 0, 25 .( 58 ,125 − 41,1) = 5723 ,32 (W/m2).
Xem nhiệt tải mất mát là không đáng kể: qt = qD = 5723,32 (W/m2).
Từ (IV.10), ta có: tw2 = tw1 - qt .5,44 .10 −4 = 37,987oC
t w1 + t w 2 42 ,65 + 36 ,069
Suy ra: ttbw = = = 39 ,360 oC
2 2
Tra tài liệu tham khảo [4], Prw2 = 4,5

2872 ,55
Từ (IV.11): qN = 4,50,25 .( 38 ,987 − 35 ) = 5890 ,19 (W/m2).

qN − q D 5890 ,19 − 5723 ,32
ε = = = 2,92% < 5% : thoả.
qD 5723 ,32

Vậy: tw1 = 41,1oC và tw2 = 37,987oC.

2872 ,55
Khi đó: αN = 4,50,25 = 1972 ,26 (W/m2.oC).
526 ,37
αD = = 336 ,17 (W/m2.oC)
6,01 0, 25
1
K = = 248 ,4
Từ (IV.8): 1
+ 5,44 .10 −4 +
1 (W/m2.oC)
1072 ,26 336 ,17

12320 ,49
Ftb = = 2,89 (m2)
248 ,4.17 ,18
Suy ra chiều dài ống truyền nhiệt :

2,89
= = 1,38
L 0,038 + 0,032 (m).
nπ .
2
Chọn L = 1,5 m và n = 19 ống

L 1,9
Kiểm tra: d = 0,032 = 59 ,375 > 50 thì ε l = 1 (thoả).
tr
Ống được bố trí theo hình lục giác đều. Chọn bước ngang giữa 2 ống là 48
(mm) và b = 7 ống
Đường kính trong của thiết bị: D = t.(b-1) + 4.dng = 0,44 (m)
Vậy: thiết bị làm mát sản phẩm đỉnh là thiết bị truyền nhiệt ống lồng ống với
chiều dài ống truyền nhiệt L = 1,5 (m), gồm 19 ống.
4.2.3 Nồi đun gia nhiệt sản phẩm đáy
Chọn nồi đun gia nhiệt sản phẩm đáy là nồi đun, ống truyền nhiệt được làm
bằng thép X18H10T, kích thước ống 38x3.
Chọn hơi đốt là hơi nước ở 2 at, đi trong ống 38x3. Tra tài liệu tham khảo [4],
ta có:
+ Nhiệt độ sôi: tsN = 119,6oC.
+ Ẩn nhiệt hóa hơi: rN = 2208 (kJ/kg).
Sản phẩm đáy trước khi vào nồi đun có nhiệt độ là t’1 = 103,34oC (do x1’ =
0,0172), nhiệt độ ra là tW = 108,3oC.
a . Suất lượng hơi nước cần dùng

Lượng nhiệt cần tải cung cấp cho đáy tháp: Qđ = 216,4 (kW)
Suất lượng hơi nước cần dùng:
Qd 216 ,4
GhN = = = 0,098 (kg/s)
rN 2208
b . Xác định bề mặt truyền nhiệt

Qd
Ftb = K .∆t ,(m2) (IV.12).
log
Với: + K : hệ số truyền nhiệt.

+ ∆ tlog : nhiệt độ trung bình logarit.

(119 ,6 −103 ,34 ) − (119 ,6 −108 ,3)
∆t log = = 13 ,63
119 ,6 −103 ,34 (K).
Ln
119 ,6 −108 ,3
• Xác định hệ số truyền nhiệt K:

1
K=
1 1 ,(W/m2.oK) (IV.13).
+ Σrt +
αN αD
Với: + α N : hệ số cấp nhiệt của hơi nước (W/m2.K).

+α D : hệ số cấp nhiệt của sản phẩm đáy (W/m2.K).
+ ∑rt : nhiệt trở của thành ống và lớp cáu.
* Xác định hệ số cấp nhiệt của hơi nước:
Hệ số cấp nhiệt của hơi nước được xác định theo công thức:
rn .ρ n2 .λ3n
α N = 0,725 .4 (công thức 3.65 tr 120 [2])
µ n .( t n − t w1 ).d tr
Với: + tw1 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với hơi nước(trong ống).
Nhiệt tải phía hơi:
q N = αN .( t sN − t w1 ) = αN .(119 ,6 − t w1 ) (W/m2) (IV.14).


t w1 − t w 2
qt = , (W/m2).
Σrt
Trong đó:
+ tw2 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với sản phẩm đáy (ngoài ống).
δt
+ Σrt = + r1 + r2
λt

Hệ số dẫn nhiệt của thép không gỉ: λ t = 16,3 (W/m.K).
Nhiệt trở trung bình của lớp bẩn trong ống với nước sạch: r1 = 1/5000
(m2.K/W).
Nhiệt trở lớp cấu phía sản phẩm đáy: r2 =1/5800(m2.K/W).
Suy ra: ∑rt = 5,56.10-4 (m2.K/W).
* Xác định hệ số cấp nhiệt của sản phẩm đáy:
Hệ số cấp nhiệt của sản phẩm đáy được xác định theo công thức (chế độ sôi
sủi bọt)
0,033 0,333
 ρ .r  ρ λ0,75.q0,7
α s = 7,77 . 10 .  h 
-2
.  .
 ρ − ρh  σ µ 0,45.c0.117.Ts0,37
Nhiệt độ sôi trung bình của dòng sản phẩm ở ngoài ống:
t1' + t w 103,34 + 108 ,3
tS = = = 105,82oC
2 2
⇒ TS = 105,82 + 273 = 378,82 (K)
Tại nhiệt độ sôi trung bình thì:
 Khối lượng riêng của pha hơi trong dòng sản phẩm ở ngoài ống:
PM HW 1 × 90 ,348
ρh = =
RT S 22 ,4 = 2,91(kg/m3)
× (105 ,82 + 273 )
273
Khối lượng riêng :

ρ B = 786,016 (kg/m3) (Bảng 1.249, trang 310, [4])
ρ T = 781,6 (kg/m3) (Bảng 1.2, trang 9, [4])

1 xW 1 − xW 0,04 0,96
Nên: = + = + ⇒ ρ = 781,78 (kg/m3)
ρ ρB ρT 786 ,016 781,6
Độ nhớt
µ B = 2,49.10-4 (N.s/m2) (Bảng 1.249, trang 310, [4])
µ T = 2,6.10-4 (N.s/m2) (Bảng 1.101, trang 91, [4])
Nên: lgµ = xWlgµ B + (1 - xW)lgµ T = 0,05.lg(2,49.10-4) + (1 – 0,05).lg(2,6.10-
4
)
⇒ µ = 2,59.10-4 (N.s/m2)
Hệ số dẫn nhiệt ;
λ B = 0,198 (W/m.K) (Bảng 1.249, trang 310, [4])
λ T = 0,114 (W/m.K) (Bảng 1.130, trang 134, [4])
Áp dụng công thức (1.33), trang 123, [5]):
λ = λ B.xW + λ T.(1 - xW) – 0,72 xw .(1 - xW).(λ B - λ T) = 0,1197
(W/m.K)
Nhiệt dung riêng :
 CB = 2137,46 (J/kg.K) (Bảng 1.249, trang 310, [4])
 CT = 2087,46 (J/kg.K) (Bảng 1.154, trang 172, [4])

Nên: c = cB xW + cT. (1 - xW ) = 2089,46 (J/kg.K)
Sức căng bề mặt:
 σ B = 18,1.10-3 (N/m) (Bảng 1.249, trang 310, [4])
σ T = 18,79.10-3 (N/m) (Bảng 1.242, trang 300, [4])
σ Bσ T
Nên: σ = = 9,22.10-3 (N/m)
σ B +σT
Nhiệt hóa hơi

 rB = 374,092.103 (J/kg) (Bảng 1.250, trang 312, [4])
 rT = 364,84.103 (J/kg) (Toán đồ 1.65, trang 255, [4])

Nên: r = rN xW + rA. (1 - xW ) = 365,21.103 (J/kg)
3.1. Xác định hệ số cấp nhiệt của hơi đốt trong ống:

rn .ρ n2 .λ3n
Áp dụng công thức (3.65), trang 120, [4]: α n = 0,725 4
µ n .(t n - t W1 ).d tr
Dùng phép lặp: chọn tW1 = 119 (oC)

Nhiệt độ trung bình của màng nước ngưng tụ: tm = ½ (tn + tW1) = 119,3oC
Tại nhiệt độ này thì:
 Khối lượng riêng của nước: ρ n = 943,525 (kg/m3)
 Độ nhớt của nước: µ n = 2,34.10-4 (N.s/m2)
 Hệ số dẫn nhiệt của nước: λ n = 0,6862 (W/m.K)
Nên: α n = 14060,05 (W/m2.K)
⇒ qn = α n (tn – tW1) = 8436,03(W/m2)
⇒ qt = qn = 8436,03 (W/m2) (xem nhiệt tải mất mát là không đáng kể)
⇒ tw2 = tw1 - qtΣ rt = 114,3oC
⇒ α S = 980,25 (W/m2.K) (với q = qt)
⇒ qS = α S (tW2 – tS) = 8282,648 (W/m2)
qn − qS
ε = 100% = 1,82% < 5% (thỏa)
qn
Kết luận: tw1 = 119 oC và tw2 = 114,3 oC
1
K= = 607 ,06
Từ (IV.13): 1 1 (W/m2.oC)
+ 5,56 .10 −4 +
14060 ,05 980 ,25

216 ,4.1000
Ftb = = 26,15 (m2)
607 ,06 .13 ,63
Chọn số ống truyền nhiệt: n = 61 (ống).

Chiều dài ống truyền nhiệt:
26 ,15
= = 3,9
L 0,038 + 0,032 (m)
π .61 .
2

Chọn: L = 4 (m)
Vậy: nồi đun gia nhiệt sản phẩm đáy là thiết bị truyền nhiệt vỏ - ống với số
ống n = 61, chiều dài ống truyền nhiệt L = 4 (m).
Ống được bố trí theo hình lục giác đều. Nên ta có số ống trên đường chéo hình
lục giác: b = 9 (ống). Chọn bước ngang giữa hai ống: t = 0,048 (m).
Đường kính trong của thiết bị: D = t.(b-1)+4.dng = 0,536 (m)
4.2.4 Thiết bị đun sôi dòng nhập liệu
Chọn thiết bị đun sôi dòng nhập liệu là thiết bị truyền nhiệt ống lồng ống.
Ống truyền nhiệt được làm bằng thép X18H10T:
 Kích thước ống trong: 38 x 3
 Kích thước ống ngoài: 57 x 3
Chọn:
 Dòng nhập liệu đi trong ống trong với nhiệt độ vào tV = tFV = 25 oC và nhiệt
độ ra tR = tFS = 100,4 oC.
 Hơi ngưng tụ đi trong ống ngoài có áp suất 1,2 at:
 Nhiệt hóa hơi: rH 2O = rn = 2249000 (J/kg)
 Nhiệt độ sôi: tH 2O = tn = 104,2 (oC)
a) Suất lượng nước cần dùng:
Q E 339747 ,08
GN = = = 150 ,94 kg / h = 0,0419 kg / s )
rn 2249
b) Hiệu số nhiệt độ trung bình :

(104 ,2 − 25 ) − (104 ,2 −100 ,4)
∆t log =
104 ,2 − 25 = 24,827 (K)
Ln
104 ,2 −100 ,4
c) Hệ số truyền nhiệt :
1
K=
1 1 ,(W/m2.K)
+ Σrt +
αF αn
Với:

 α F : hệ số cấp nhiệt của dòng nhập liệu trong ống (W/m2.K).
 α n : hệ số cấp nhiệt của hơi đốt ngoài ống (W/m2.K).
 ∑rt : nhiệt trở qua thành ống và lớp cáu.
 Xác định hệ số cấp nhiệt của dòng nhập liệu trong ống:
Kích thước của ống trong:
 Đường kính ngoài: dn = 38 (mm) = 0,038 (m)
 Bề dày ống: δ t = 3 (mm) = 0,003 (m)
 Đường kính trong: dtr = 0,032 (m)
Nhiệt độ trung bình của dòng nhập liệu trong ống: tF = ½ (tV + tR) = 62,7 (oC).
 Khối lượng riêng của Benzen: ρ B = 833,165 (kg/m3)
 Khối lượng riêng của Toluen: ρ T = 825,3 (kg/m3)
1 x 1 − xF 0,22 1 − 0,22
Nên: = F + = + ⇒ρ F = 827,018 (kg/m3)
ρF ρB ρT 833,165 825 ,3
 Độ nhớt của Benzen: µ B = 3,8.10-4 (N.s/m2)

 Độ nhớt của Toluen: µ T = 3,723.10-4 (N.s/m2)
Nên: lgµ F = xFlgµ B + (1 – xF)lgµ T = 0,25.lg(3,8.10-4) + 0,75.lg(3,273.10-4)
⇒µ F = 3,7459.10-4 (N.s/m2)
 Hệ số dẫn nhiệt của Benzen: λ B = 0,13519 (W/m.K)
 Hệ số dẫn nhiệt của Toluen: λ T = 0,1269 (W/m.K)
Nên: λ F = λ N.xF + λ A.(1 - xF) – 0,72 xF.(1 - xF)(λ N - λ A) = 0,1276799
(W/m.K)
 Nhiệt dung riêng của Benzen: cB = 1944,175 (J/kg.K)
 Nhiệt dung riêng của toluen: cT = 1910,18 (J/kg.K)

Nên: cF = cN xF + cA. (1 - xF ) = 1918,1425 (J/kg.K)
cF µF
Áp dụng công thức (V.35), trang 12, [4]: PrF = = 5,62376
λF
Vận tốc của dòng nhập liệu đi trong ống:

4G F 4 × 2500
vF = = = 1,0446 (m/s)
3600 ρ πd tr 3600 × 827,08 × π × 0,032 2
2
v F d tr ρ F 1,0446 × 0,032 × 827 ,08
Re F = = = 73639,11 > 104 : chế độ chảy rối
µF 3,7459 .10 −4
Áp dụng công thức (3.27), trang 110, [4] ⇒ công thức xác định chuẩn số
Nusselt:
0,25
 Pr 
NuF = 0,021.ε l . Re 0,8
F
0,43
Pr
F . F 
 Prw2 
Trong đó: ε 1 – hệ số tính đến ảnh hưởng của hệ số cấp nhiệt theo tỷ lệ giữa
chiều dài L và đường kính d của ống.
Tra bảng 3.1, trang 110, [4] ⇒ chọn ε 1 =1
Nu F .λF
Hệ số cấp nhiệt của dòng nhập liệu đi trong ống trong: α F = dtr
 Nhiệt tải qua thành ống và lớp cáu :

tw1 − tw2
qt = , (W/m2).
Σrt
Trong đó:
 tw1 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với hơi đốt, oC
 tw2 : nhiệt độ của vách tiếp xúc với dòng nhập liệu, oC
δt
Σrt = + r1 + r2
λt
 Bề dày thành ống: δ t = 0,003 (m)
 Hệ số dẫn nhiệt của thép không gỉ: λ t = 16,3 (W/mK)
 Nhiệt trở lớp cáu trong ống: r1 = 1/5800 (m2.K/W)
 Nhiệt trở lớp cáu ngoài ống: r2 =1/5800 (m2.K/W)
Nên: ∑rt = 5,289.10-4 (m2.K/W)

 Xác định hệ số cấp nhiệt của hơi ngưng tụ ngoài ống :
Kích thước của ống ngoài:
 Đường kính ngoài: Dn = 57 (mm) = 0,057 (m)

 Bề dày ống: δ t = 3 (mm) = 0,003 (m)

 Đường kính trong: Dtr = 0,051 (m)
rn .ρ 2n .g.λ3n
Áp dụng công thức (3.65), trang 120, [1]: α n = 0,725 4
µ n .(tn - tW1).dn
Dùng phép lặp: chọn tW1 = 102,09 (oC)

Nhiệt độ trung bình của màng nước ngưng tụ: tm = ½ (tn + tW1) = 103,145 (oC)
 Khối lượng riêng của nước: ρ n = 956,0727 (kg/m3)
 Độ nhớt của nước: µ n = 2,74767.10-4 (N.s/m2)
 Hệ số dẫn nhiệt của nước: λ n = 0,682629 (W/m.K)
Nên: α n = 15217,95721 (W/m2K)
⇒ qn = α n (tn – tW1) = 32109,88971 (W/m2)
⇒ qt = qn = 32109,88971 (W/m2) (xem nhiệt tải mất mát là không đáng kể)
⇒ tw2 = tw1 - qtΣ rt = 85,12 (oC)
 Độ nhớt củaBenzen: µ B = 3,02221.10-4 (N.s/m2)
Nên: lgµ W2 = xFlgµ B + (1 – xF)lgµ T = 0,25.lg(3,0221.10-4) + 0,75.lg(4,7.10-4)
⇒µ W2 = 3,05604.10-4 (N.s/m2)
 Hệ số dẫn nhiệt của Benzen: λ B = 0,1296169 (W/m.K)
 Hệ số dẫn nhiệt của Tluen: λ T = 0,1219531 (W/m.K)
Nên: λ W2 = λ N.xF + λ A.(1 - xF) – 0,72 xF.(1 - xF)(λ N - λ A) = 0,122604523
(W/m.K)
 Nhiệt dung riêng của Benzen: cB = 2076,705 (J/kg.K)
 Nhiệt dung riêng của Toluen: cT = 2082,982(J/kg.K)

Nên: cW2 = cN xF + cA. (1 - xF ) = 2014,801(J/kg.K)
cW2µ W2
Áp dụng công thức (V.35), trang 12, [4]: PrW2 = = 5,0220918
λ W2

Nên: NuF = 355,6064494

⇒ α F = 1418,032391 (W/m2K)
⇒ qF =α F (tW2 - tF) = 31773,96428 (W/m2)
qn − qF
ε = 100% = 1,0462 % < 5% (thỏa)
qn
Kết luận: tw1 = 102,09 oC và tw2 = 85,10707 oC

 Xác định hệ số truyền nhiệt :
1
K = = 769,3406364 (W/m2.K)
1 / 1418 ,03291 + 5,289 .10 −4 +1 / 15217 ,95721
d) Bề mặt truyền nhiệt :

Q 339474,08 ×1000
F = K .∆t = 3600 × 769 ,3406364 × 24 ,827 = 4,936912 (m2)
F
log
e) Cấu tạo thiết bị :

Chọn n = 3
F
Chiều dài ống truyền nhiệt: L = d + dtr = 11,231 (m) ⇒ chọn L = 12 (m)
nπ n
2
L 12
Kiểm tra: d = 0,032 = 375 > 50 ⇒ ε l = 1: thỏa
tr
Kết luận: Thiết bị đun sôi dòng nhập liệu là thiết bị truyền nhiệt ống lồng ống
với chiều dài ống truyền nhiệt L = 12 (m), chia thành 4 dãy, mỗi dãy 3m. ⇒ Đường
kính trong của thiết bị: D = t.(b-1) + 4dng = 0,61 (m)
4.2.5 Bồn cao vị
Tổn thất đường ống dẫn:
Chọn ống dẫn có đường kính trong là dtr = 80 (mm)
Tra bảng II.15, trang 381, [4]
⇒ Độ nhám của ống: ε = 0,2 (mm) = 0,0002 (m) (ăn mòn ít)
Tổn thất đường ống dẫn:

 l  v2
h1 =  λ 1 1 + Σ ξ 1 . F (m)
 d1  2g
Trong đó:
 λ 1 : hệ số ma sát trong đường ống.
 l1 : chiều dài đường ống dẫn, chọn l1 = 30(m).
 d1 : đường kính ống dẫn, d1 = dtr = 0,08(m).
 ∑ ξ 1 : tổng hệ số tổn thất cục bộ.
 vF : vận tốc dòng nhập liệu trong ống dẫn
 Xác định vận tốc dòng nhập liệu trong ống dẫn :
Các tính chất lý học của dòng nhập liệu được tra ở nhiệt độ trung bình:
t FV + t FS
tF = = 62,7 (oC)
2

1 x 1 − xF 0,22 1 − 0,22
Nên: = F + = + ⇒ρ F = 827,02 (kg/m3)
ρF ρN ρA 833,165 825 ,3

 Độ nhớt của Toluen: µ T =3,726.10-4 (N.s/m2)
Nên: lgµ F = xFlgµ N + (1 – xF)lgµ A
= 0,25.lg(3,8.10-4) + 0,75.lg(3,726.10-4)
⇒µ F =3,744.10-4 (N.s/m2)
Vận tốc của dòng nhập liệu đi trong ống:
4G F 4 × 2500
vF = = = 0,167 (m/s)
3600 ρ F πd tr 3600 × 827,02 × π × 0,08 2
2
 Xác định hệ số ma sát trong đường ống :

v F d tr ρ F 0,167 × 0,08 × 827 ,02
Re F = = = 29511,18
µF 3,726 .10 −4

Theo tài liệu tham khảo [4 (tập 1)], ta có:

8 8
+ Chuẩn số Reynolds tới hạn: Regh1= 6.

d1  7
 80  7
 = 6.  =5648,513
ε   0,2 
+ Chuẩn số Reynolds khi bắt đầu xuất hiện vùng nhám:

9 9
Ren1= 220 . 1 

d 8
 80  8
= 220 .  =186097,3
ε   0,2 
Suy ra: Regh1 < Re1< Ren1: khu vực chảy quá độ, khi đó (tài liệu tham khảo [4
(tập 1)]):
0 , 25
 ε 100 
λ 1= 0,1.
1,46 . d + Re 
 = 0,0296
 1 1 
 Xác định tổng hệ số tổn thất cục bộ :

 Chỗ uốn cong :
Tra bảng II.16, trang 382, [4]:
Chọn dạng ống uốn cong 90o có bán kính R với R/d = 2 thì ξ u1 (1 chỗ) = 0,15.
Đường ống có 6 chỗ uốn ⇒ ξ u1 = 0,15. 6 = 0,9
 Van :
Tra bảng 9.5, trang 94, [7]:
Chọn van cầu với độ mở hoàn toàn thì ξ van (1 cái) = 10.
Đường ống có 2 van cầu ⇒ ξ van = 10. 2 = 20
 Lưu lượng kế : ξ l1 = 0 (coi như không đáng kể).
 Vào tháp : ξ tháp =1
Nên: ∑ ξ 1 = ξ u1 +ξ van + ξ ll = 21,9
 30  0,167 2
Vậy: h1 = 0,0296 + 21,9 . = 0,0469 (m)
 0,08  2 ×9,81
Tổn thất đường ống dẫn trong thiết bị đun sôi dòng nhập liệu;
 l2  v22
h2 =  λ 2 + Σ ξ 2 . (m)
 d2  2g
Trong đó:
 λ 2 : hệ số ma sát trong đường ống.

 l2 : chiều dài đường ống dẫn, l2 = 12 (m).

 d2 : đường kính ống dẫn, d2 = dtr = 0,08(m).
 ∑ ξ 2 : tổng hệ số tổn thất cục bộ.
 v2 : vận tốc dòng nhập liệu trong ống dẫn
 Vận tốc dòng nhập liệu trong ống dẫn :v2 = 1,0446 (m/s)
 Xác định hệ số ma sát trong đường ống :
Chuẩn số Reynolds : Re2 = 73838,04 > 4000: chế độ chảy rối
Độ nhám: ε = 0,0002
Chuẩn số Reynolds giới hạn:
Regh = 6(d1/ε )8/7 = 5648,513
Chuẩn số Reynolds khi bắt đầu xuất hiện vùng nhám:
Ren = 220(d1/ε )9/8 = 186097,3
Vì Regh < Re1 < Ren ⇒ chế độ chảy rối ứng với khu vực quá độ.
Áp dụng công thức (II.64), trang 379, [4]
0,25
 ε 100 
λ 2= 0,1.
1,46. d + Re  = 0,0322
 2 2 
 Xác định tổng hệ số tổn thất cục bộ :

 Chữ U :
Tra bảng 9.5, trang 94, [7]: ξ U2 (1 chỗ) = 2,2
Đường ống có (4 – 1) = 3 chữ U ⇒ ξ U2 = 2,2. 3 = 6,6
 Đột thu :
Fo 0,0322
Khi = = 0,160 thì ξ đột thu 2 (1chỗ) = 0,458
F1 0,082
Có 1 chỗ đột thu ⇒ ξ đột thu 1 = 0,458

 Đột mở :

Fo 0,0322
Khi = = 0,160 thì ξ đột mở 2 (1chỗ) = 0,708
F1 0,082
Có 1 chỗ đột mở ⇒ ξ đột mở 2 = 0,708
Nên: ∑ ξ 2 = ξ U2 +ξ đôt thu 2 +ξ đột mở 2 = 7,766

 12  1,0446 2
Vậy: h2 =  0,0322 + 7,766 . = 0,701 (m)
 0,08  2 × 9,81
Chiều cao bồn cao vị:

Chọn :
 Mặt cắt (1-1) là mặt thoáng chất lỏng trong bồn cao vị.
 Mặt cắt (2-2) là mặt cắt tại vị trí nhập liệu ở tháp.
Aùp dụng phương trình Bernoulli cho (1-1) và (2-2):
2 2
P1 v1 P2 v2
z1 + + = z2 + + +∑hf1-2
ρF .g 2.g ρF .g 2.g
2 2
P2 − P1 v2 − v1
⇔ z1 = z2 + + +∑hf1-2
ρ F .g 2.g
Trong đó:
 z1: độ cao mặt thoáng (1-1) so với mặt đất, hay xem như là chiều cao bồn cao
vị Hcv = z1.
 z2: độ cao mặt thoáng (2-2) so với mặt đất, hay xem như là chiều cao từ mặt
đất đến vị trí nhập liệu:
z2 = hchân đỡ + hnắp + (Nchưng+1) .(h + δ mâm )
= 0,24 + 0,2625 + 9.(0,25 + 0,0018) = 2,6737 (m).
 P1 : áp suất tại mặt thoáng (1-1), chọn P1 = 1 at = 9,81.104 (N/m2)
 P2 : áp suất tại mặt thoáng (2-2)
Xem ∆ P = P2 – P1 = nttL .∆ PL = 11. 376,78 = 4144,58 (N/m2)

 v1 : vận tốc tại mặt thoáng (1-1), xem v1 = 0 (m/s).
 v2 : vận tốc tại vị trí nhập liệu, v2 = vF = 0,167 (m/s).
 ∑hf1-2 : tổng tổn thất trong ống từ (1-1) đến (2-2):

∑hf1-2 = h1 + h2 = 0,747441 (m)

Vậy: Chiều cao bồn cao vị:
2 2
P − P v − v1
Hcv = z2 + 2 1 + 2 +∑hf1-2
ρ F .g 2.g
4144 ,58 0,167 2 − 0
= 2,6737+ 827 ,018 ×9,81 + + 0,747441
2 ×9,81
= 3,933416 (m)
Chọn Hcv = 5 (m).
4.2.6 Bơm
Năng suất:
Nhiệt độ dòng nhập liệu là tF = 25oC.
1 x 1 − xF 0,22 1 − 0,22
Nên: = F + = + ⇒ρ F = 863,97 (kg/m3)
ρF ρN ρA 873,75 861,25

Nên: lgµ F = xFlgµ N + (1 – xF)lgµ A = 0,25.lg(6,05.10-4) + 0,75.lg(5,54.10-3)
⇒µ F =5,66.10-4 (N.s/m2)
Suất lượng thể tích của dòng nhập liệu đi trong ống:
GF 2500
QF = = = 2,894 (m3/h)
ρ F 863 ,97
Vậy: chọn bơm có năng suất Qb = 3 (m3/h)

Cột áp:
Chọn :
 Mặt cắt (1-1) là mặt thoáng chất lỏng trong bồn chứa nguyên liệu.
 Mặt cắt (2-2) là mặt thoáng chất lỏng trong bồn cao vị.
Áp dụng phương trình Bernoulli cho (1-1) và (2-2):

2 2
P1 v P2 v
z1 + + 1 + Hb = z2 + + 2 +∑hf1-2
ρF .g 2. g ρF .g 2. g
Trong đó:
 z1: độ cao mặt thoáng (1-1) so với mặt đất, chọn z1 = 1 m.
 z2: độ cao mặt thoáng (2-2) so với mặt đất, z2 = Hcv = 5 m.
 P1 : áp suất tại mặt thoáng (1-1), chọn P1 = 1 at.
 P2 : áp suất tại mặt thoáng (2-2), chọn P2 = 1 at.
 v1,v2 : vận tốc tại mặt thoáng (1-1) và(2-2), xem v1= v2 = 0(m/s).
 ∑hf1-2 : tổng tổn thất trong ống từ (1-1) đến (2-2).
 Hb : cột áp của bơm.

 Tính tổng trở lực trong ống:
Chọn đường kính trong của ống hút và ống đẩy bằng nhau: dtr = 50 (mm)
Tra bảng II.15, trang 381, [4]
⇒ Độ nhám của ống: ε = 0,2 (mm) = 0,0002 (m) (ăn mòn ít)
Tổng trở lực trong ống hút và ống đẩy
 lh + lñ  vF 2
∑hf1-2 =  λ + Σ ξ h + Σ ξ ñ .
 dtr  2g
Trong đó:
 lh : chiều dài ống hút.
Chiều cao hút của bơm:

Tra bảng II.34, trang 441, [4] ⇒ hh = 4,5 (m) ⇒ Chọn lh = 6 (m).
 lđ : chiều dài ống đẩy, chọn lđ = 15 (m).
 ∑ ξ h : tổng tổn thất cục bộ trong ống hút.
 ∑ ξ đ : tổng tổn thất cục bộ trong ống đẩy.
 λ : hệ số ma sát trong ống hút và ống đẩy.
 vF : vận tốc dòng nhập liệu trong ống hút và ống đẩy (m/s).
4Qb 4×3
vF = = = 0,425 (m/s)
3600πd tr 3600 × π × 0,05 2
2

 Xác định hệ số ma sát trong ống hút và ống đẩy :

v F d tr ρ F 0,425 × 0,05 × 863 ,97
Re F = = = 32408,67
µF 5,66 .10 −4
Chuẩn số Reynolds giới hạn:

Regh = 6(d1/ε )8/7 = 3301,065
Chuẩn số Reynolds khi bắt đầu xuất hiện vùng nhám:
Ren = 220(d1/ε )9/8 = 109674,3
Vì Regh < Re1 < Ren ⇒ chế độ chảy rối ứng với khu vực quá độ.
Áp dụng công thức (II.64), trang 379, [4]:
0,25
 ε 100 
λ 2= 0,1.
1,46. d + Re  = 0,031
 2 2 
 Xác định tổng tổn thất cục bộ trong ống hút :

 Chỗ uốn cong :

Ống hút có 2 chỗ uốn ⇒ ξ u1 = 0,15. 2 = 0,3
 Van :

Chọn van cầu với độ mở hoàn toàn thì ξ v1 (1 cái) = 10.
Ống hút có 1 van cầu ⇒ ξ v1 = 10
Nên: ∑ ξ h = ξ u1 +ξ v1 = 10,3
 Xác định tổng tổn thất cục bộ trong ống đẩy :
 Chỗ uốn cong :

Ống đẩy có 4 chỗ uốn ⇒ ξ u2 = 0,15. 4 = 0,6
 Van :


Chọn van cầu với độ mở hoàn toàn thì ξ v2 (1 cái) = 10.
Ống đẩy có 1 van cầu ⇒ ξ v2 = 10
 Vào bồn cao vị : ξ cv =1
Nên: ∑ ξ đ = ξ u1 +ξ v1 +ξ cv = 11,6
 6 +8  0,425 2
Vậy: ∑hf1-2 = 0,031 0,05 +10 ,3 +11,6 . 2 ×9,81 =0,281 (m)

 
 Tính cột áp của bơm:

Hb = (z2 – z1) + ∑hf1-2 = (5 – 1) +0,821= 4,821 (m)
Công suất:
Chọn hiệu suất của bơm: η b = 0,8.
Công suất thực tế của bơm:

Qb H b ρF .g 3 × 4,821 × 863 ,97 × 9,81
Nb = = = 42,1702 (W) = 0,0566 (Hp).
3600 .ηb 3600 × 0,8
Kết luận: Để đảm bảo tháp hoạt động liên tục ta chọn 2 bơm ly tâm loại XM,
có:
- Năng suất: Qb = 3 (m3/h)
- Cột áp: Hb = 4,821(m)

Công suất: Nb = 0,0566 (Hp)

KẾT LUẬN
Sau thời gian nghiên cứu, em đã tìm hiểu và học tập được các vấn đề:
+ Thiết kế được tháp chưng cất benzen – toluen tương đối hoàn chỉnh khi biết
trước năng suất, nồng độ nhập liệu và nồng độ, độ thu hồi của sản phẩm đỉnh.
+ Tính toán tương đối chi tiết quá trình làm việc của thiết bị và khả năng chịu
bền của thiết bị về tính ăn mòn cơ học và hoá học, cũng như điều kiện làm việc của
thiết bị.
+ Thiết bị có ưu điểm là năng suất cao, hoạt động ổn định.
+ Tuy nhiên, khi vận hành
Ta cần chú ý về độ chính xác cao, các vấn đề an toàn lao động để tránh các rủi
ro có thể xảy ra, gây thiệt hại về người và của.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] . Võ Văn Ban, Vũ Bá Minh, “Quá trình và thiết bị công nghệ hoá học”,
truyền khối (tập 3) – Trường Đại Học Bách Khoa TP.HCM.
[2] . Phạm Văn Bôn, Vũ Bá Minh, Hoàng Minh Nam, “Quá trình và thiết bị
công nghệ hoá học”, Ví dụ và bài tập (tập 10) - Trường Đại Học Bách Khoa
TP.HCM.
[3] . Phạm Văn Bôn, Nguyễn Đình Thọ, “Quá trình và thiết bị công nghệ hoá
học, Quá trình và thiết bị truyền nhiệt (tập 5)”, Nhà xuất bản Đại Học Quốc Gia
TP.HCM.
[4] . Trần Xoa, Nguyễn Trọng Khuông,“Sổ tay quá trình và thiết bị công nghệ
hoá chất tập 1” – Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật.
[5] . Trần Xoa, Nguyễn Trọng Khuông, Phạm Xuân Toản, “Sổ tay quá trình
và thiết bị công nghệ hoá chất tập 2”, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật.
[6] . Hồ Lê Viên, “Thiết kế và tính toán các chi tiết thiết bị hoá chất”, Nhà
xuất bản khoa học và kỹ thuật Hà Nội 1978.
[7]. Trần Hùng Dũng – Nguyễn Văn Lực – Hoàng Minh Nam – Vũ Bá Minh,
“Quá trình và thiết bị trong công nghệ hoá học – tập 1, quyển 2: Phân riêng bằng
khí động, lực ly tâm, bơm, quạt, máy nén, tính hệ thống đường ống”, Nhà xuất bản
Đại Học Quốc Gia TP.HCM.

Bai in Nhom 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai in Nhom 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MỤC LỤC

1.1 Lý thuyết về chưng cất

 Đối với hệ Benzen – Toluen

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất 1

3. Tháp mâm xuyên lỗ: trên mâm có nhiều lỗ hay rãnh.

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất

Tháp chêm Tháp mâm xuyên lỗ Tháp chóp

Bảng 1.1 so sánh ưu nhược điểm của các loại tháp

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất

 Nhiệt độ sôi: 80°C

o Nhiệt độ sôi : 111oC

o Nhiệt độ nóng chảy : -95 oC

1.2.2 Các phương thức điều chế

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất

1.2.4 Sơ đồ quy trình công nghệ

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất

1.2.5 Thuyết minh quy trình:

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 7

2.1 Các thông số ban đầu

− Nguyên liệu vào hệ thống ở nhiệt độ sôi

− Quá trình làm việc trong thiết bị ở áp suất thường.

− Khối lượng phân tử của benzen và toluene : MB = 78, MT = 92 .

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất 8

Phương trình cân bằng vật chất cho toàn tháp

% Khối lượng Phần mol x Phần mol y

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 9

tF = 100,4 aF = 0,22 xF = 0,25 yF = 0,446

2.3 Xác định tỉ số hoàn lưu thích hợp

Trong đó: yF* là nồng độ cân bằng ứng với xF

B 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 2,4 2,5

Ri 3,08 3,6 4,11 4,63 5,14 5,65 6,17 6,43

Bi 0,233 0,207 0,186 0,169 0,155 0,143 0,132 0,128

Ni 14 12 10,5 10 9,2 9 8,7 8,5

Ni(Ri+ 1) 54,63 47,40 46,88 48,82 53,61 58,65 61,10 62,81

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 10

đườ ng cân bằng

Đồ thị biể u diễ n quan hệ giữ a R và N(R+1)

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 11

Độ nhớt (cP) Đỉnh tháp Giữa tháp Đáy tháp

µB 0,313 0,263 0,244

µT 0,316 0,273 0,255

Độ nhớt hỗn hợp được tính theo công thức:

Độ nhớt sản phẩm đỉnh:

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 12

Độ bay hơi tương đối của nguyên liệu đầu:

Độ bay hơi tương đối của sản phẩm đáy:

Số mâm thực tế được tính theo công thức:

Trong đó: Nlt : số mâm lý thuyết

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 13

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 14

Vtb : lượng hơi trung bình đi trong tháp (m3/h).

gd : lượng hơi ra khỏi đĩa trên cùng của tháp (kg/h).

• Xác định g1 : Từ hệ phương trình :

Với G1 : lượng lỏng ở đĩa thứ nhất của đoạn cất .

Đồ án Quá trình và Thiết bị hóa chất 15

Ẩn nhiệt hoá hơi của toluen: rT1 = 368,19 (kJ/kg) .

3.1.1.2 Tốc độ hơi trung bình đi trong tháp

Suy ra : ρ ytb = 2,76 (kg/m3).

Đồ án quá trình thiết bị _ Nhóm 3 16

ttb = 90,825oC, [4] trang 9, ta có :

Xác định ϕ[σ] : hệ số tính đến sức căng bề mặt

(ρ y .w y ) tb = 0,065.ϕ [σ ] h.ρ xtb ρ ytb = 0,065.0,8. 0,3.800,48.2,76 = 1,34kg / m 2 .s