Σημειώσεις από τις διαφάνειες που παρουσιάζονται στο αμφιθέατρο

Τι είναι το Αναλυτικό Πρόγραμμα (Α.Π.)

• Υπάρχουν τόσοι ορισμοί του Α.Π. όσα και τα σχετικά βιβλία που κυκλοφορούν
(Χατζηγεωργίου, 1998)
• Από την καταγραφή των κυριότερων εννοιολογήσεων του Α.Π. κατά τον 20ο αιώνα, που
έκαναν οι W. Longstreet & H. Shane (1993), προκύπτει ότι στις αρχές οι ορισμοί ήταν
γενικοί και ασαφείς, π.χ. «Το Α.Π. είναι όλες οι εμπειρίες, καθοδηγούμενες ή μη, που
αφορούν την ανάπτυξη των ικανοτήτων του ατόμου». (Bobbit, 1918).
• Με τη συστηματική μελέτη των θεωρητικών του χώρου, οι ορισμοί του Α.Π. άρχισαν να
αποκτούν μια πιο συγκεκριμένη μορφή, εντοπισμένη στην εκπαιδευτική διαδικασία, π.χ.
«Το Α.Π. αποτελείται από όλες εκείνες τις γνώσεις των μαθητών οι οποίες έχουν σχεδιαστεί
και καθοδηγούνται από το σχολείο, προκειμένου αυτό να επιτύχει τους σκοπούς του».
(Tyler, 1949).
• Από τα τα τέλη του 1970, οι μελετητές προχωρούν στην Επανεννοιολόγηση του Α.Π.
(Reconceptualization of the Curriculum), το οποίο αρχίζει πλέον να αντιμετωπίζεται όχι σαν
ένα απλό σύνολο μαθησιακών γνώσεων, εμπειριών ή δραστηριοτήτων αλλά σαν ένα
επιστημονικό πεδίο μελέτης

ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΠ

• Οργανωμένο σύνολο από επίσημες παιδαγωγικές ή/και εκπαιδευτικές προθέσεις (Pratt,

1980).
• Όλες οι οργανωμένες και σκόπιμα επιδιωκόμενες εμπειρίες των μαθητών για τις οποίες το
σχολείο αναλαμβάνει την ευθύνη της μεταδόσεως τους (Ryan & Cooper, 1980).
• Το σύνολο των εμπειριών που έχουν οι μαθητές, κάτω από την αιγίδα του σχολείου
(Johnson, 1968).
• Όλη η μάθηση η οποία, σχεδιάζεται ή καθοδηγείται από το σχολείο είτε αυτή λαμβάνει
χώρα μέσα σε ομάδες είτε εξατομικευμένα μέσα ή έξω από το σχολείο (Kerr, 1968).
• Μια σειρά από προσχεδιασμένες δραστηριότητες οι οποίες προτίθενται να έχουν
παιδαγωγικές συνέπειες για έναν ή περισσότερους μαθητές (Eisner, 1985).
• Ένα σχεδιασμένο πρόταγμα ή μία απάντηση στις ανάγκες της κοινωνίας και του ατόμου και
απαιτεί από το μαθητή να δομήσει τη γνώση, να διαμορφώσει στάσεις και αξίες, καθώς και
να κατακτήσει δεξιότητες μέσω ενός πολύπλοκου συνδυασμού της νόησης, των διδακτικών
υλικών και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων (Erickson,1995).
• Ένα αναλυτικό πρόγραμμα (με μορφή curriculum) είναι μια προσπάθεια να επικοινωνήσει
κάποιος τις βασικές αρχές και τα χαρακτηριστικά μιας εκπαιδευτικής πρότασης σε μια
τέτοια μορφή που να είναι ανοιχτή σε κριτική ανάλυση και να δίνεται η δυνατότητα για
αποτελεσματική μετατροπή της σε πράξη (Stenhouse, 1975).
ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ CURRICULUM

• Σκοποί & Στόχοι:

◦ Υπάρχουν καθορισμένοι στόχοι, τους οποίους πρέπει να επιτύχουν οι μαθητές με τη
διδασκαλία του εκπαιδευτικού.
• Περιεχόμενα:
◦ Για την επίτευξη των στόχων διδασκαλίας και μάθησης επιλέγονται τα κατάλληλα
περιεχόμενα με μοναδικό κριτήριο την καταλληλότητά τους για την επίτευξη των
συγκεκριμένων στόχων.
• Μεθοδολογικές υποδείξεις:
◦ Για την επίτευξη των στόχων παρέχονται εναλλακτικές μεθοδολογικές προτάσεις και
μέσα διδασκαλίας Οι υποδείξεις αυτές προσαρμόζονται στις συγκεκριμένες συνθήκες
διδασκαλίας της τάξης.
• Έλεγχος επίτευξης στόχων:
◦ Παρέχονται εναλλακτικές προτάσεις και δυνατότητες ελέγχου του βαθμού επίτευξης
των στόχων, καθώς ο έλεγχος αυτός αποτελεί συστατικό στοιχείο της διαδικασίας
ανατροφοδότησης (feedback) και συνεχούς βελτίωσής του.

Οι 3 βασικοί τύποι του curriculum

• Φανερό
◦ Είναι ό,τι εμφανίζεται σε έντυπη μορφή ως «σχέδιο»
• Κρυφό, ή Συγκαλυμμένο
◦ Αυτός ο τύπος αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένες υποθέσεις
(θεωρήσεις) σχετικά με την εκπαίδευση και το σχολείο λαμβάνουν χώρα στην
καθημερινή πρακτική του σχολείου.
• Μηδενικό
◦ Ό,τι δεν έχει διδαχθεί (με εντολή άνωθεν, ή από κάθε άλλο λόγο)

Διαστάσεις του Αναλυτικού Προγράμματος

• Ιδανικό Α.Π.
◦ Αυτό που προτείνεται είτε από την πολιτική ηγεσία της εκπαίδευσης, είτε από
διανοούμενους, ή άλλους μακρο- ή μεγα- φορείς.
• Επίσημο Α.Π.
◦ Αυτό που έχει εγκριθεί, εκδοθεί σε εγκυκλίους και έχει αποσταλεί στα σχολεία προς
εφαρμογή
• Επιδιωκόμενο Α.Π. (Intended Curriculum):
◦ Αναφέρεται στο «τι» θα έπρεπε να διδαχθεί και «τι» θα έπρεπε να μάθουν οι μαθητές, το
οποίο μπορεί να εκτιμηθεί μέσω της ανάλυσης κειμένων, όπως: επίσημες εγκύκλιοι,
περίγραμμα μαθημάτων, διδακτέα ύλη, σχολικά εγχειρίδια, κ.ά.
• Αντιληπτό Α.Π.
◦ Ό,τι αντιλαμβάνεται ο εκπαιδευτικός ως περιεχόμενο του αναλυτικού προγράμματος
• Εφαρμοσμένο (ή Λειτουργικό) Α.Π. (Implemented Curriculum):
◦ Αναφέρεται στο «τι» διδάσκεται πραγματικά ή στο «τι» συμβαίνει στα σχολεία και τις
 τάξεις, όπως: διδαχθείσα ύλη, κλίμα της σχολικής τάξης, η κατανομή του χρόνου,
στρατηγικές διδασκαλίας, κλπ, τα οποία μπορούν να μετρηθούν με ερωτηματολόγια ή
παρατήρηση.
• Κατακτηθέν (ή Βιωματικό) Α.Π. (Attained Curriculum):
◦ Αναφέρεται στην εμπειρία που αποκομίζουν οι μαθητές από την εμπλοκή τους στη
διαδικασία εφαρμογής του Α.Π., στο «τι» καταφέρνουν ή «τι» μαθαίνουν οι μαθητές σε
επίπεδο γνωστικών δεξιοτήτων, στάσεων, κλπ, και μπορεί να αποτιμηθεί με την
αξιολόγηση (κάθε δυνατής μορφής)
•