Transdisiplinaryong

Araling Filipino:
Pagdalumat, Bagong
Sipat at Direksyon

Rhoderick V. Nuncio, PhD

De La Salle University-Manila
Mga layunin

1. ilatag ang pundasyon, mga teoretikal na konsiderasyon at direksyon ng

paggamit ng transdisiplinaryong lapit (TL) sa Araling Filipino;
2. Tatalakayin ang pagkakaiba-iba ng disiplinal, inter/multidisiplinaryo at
transdisiplinaryong lapit;
3. Ilalagay ng mananaliksik/manunulat ang kanyang tinig at karanasan sa ilang
pag-aaral na ginawa at ginagawa;
4. Ihain ang Filipinolohiya bilang metodo at teorya ng AF.
Araling Filipino (AF)

– Ang AF ay pormal na larangan sa akademya at ang bawat akademikong

programa ay binubuo ng apat na sangay—paksa, metodo, teorya at tunguhin.
– Mula PS sa Estados Unidos
– PS sa UP
– Pilipinolohiya sa UP
– PS sa DLSU
– Araling Filipino sa DLSU
PS tungong AF

– Philippine Studies bilang Araling Filipino

– Ang Philippine ay nakasalin bilang Filipino na sumasaklaw sa anumang “Philipine”
o makaFilipino. (Ang Philippine dito ay ginagamit bilang pang-uri at hindi bilang
pangngalan).
– Hindi lamang bansa ang tinutukoy dito kundi anumang konsepto, pananaw,
praktika, penomenon na Filipino.
Disiplina vs.
Inter/Multidisiplinaryong AF
– Hindi isang disiplina ang ang PS o AF. Isa itong larangan.
– Ang larangan sa aking pakiwari ay isang bukas na akademikong himpilan,
lagakan at talastasan hinggil sa isa at maramihang paksain ng pananaliksik,
pagtuturo at adbokasiya. Di tulad ng disiplina na babansagan kong “saradong
himpilan” na may nagsasariling paksa, metodo, teorya at tunguhin.
– Samakatuwid, ang larangan ay higit na tumatayong katumbas ng
inter/multidisiplinaryo at kalaunan ay transdisiplinaryo
 Disiplinal

• Ibig sabihin makakatayo mag-isa ang

disiplina bunsod sa mahabang kasaysayan,
tradisyon at diskurso nito.

• Hindi naman ibig sabihin hindi makakatayo

mag-isa ang larangan, subalit dahil bukas
ito kailangan itong tindigan ng iba’t ibang
iskolar at iba’t ibang aralin at paksain upang
higit na yumabong ang produksyon ng
kaalaman.

• Ang paksa ang hangganan, bakod at

mismong limitasyon ng isang disiplina.
Ang interdisiplinaryong
pananaliksik ay nakasalig sa
nagsasariling kasanayan,
Interdisiplinaryo
kahusayan at pamamaraan
ng nag-iisang iskolar.

Iyon nga lang higit sa isa ang

kanyang pinaghuhugutang
disiplina. Nagsasanib ang
lahat ng kanyang alam sa
bubuuing paksa batay sa
metodo’t teoryang
ginagamit sabay mula sa
dalawa o higit pang disiplina.

Isang pormal na halimbawa

nito ang programang Philippine
Studies ng UP-Diliman.
Multidisiplinaryo

Ang multidisiplinaryong
pananaliksik ang magsisilbing
awtentikong kolaborating
larangan. Binubuo ito ng higit
sa isang iskolar na maaaring
sanay sa disiplinal o
interdisiplinaryong lapit.
Transdisiplinaryo
Metodo
ISKOLAR Metodo

Mula sa salitang “trans” na ang ibig sabihin

ay “across” , tawid, pagtawid, sa kabila, Teorya
Paksa Teorya
ibayo, pag-ibayo. Aking bibigyang
kahulugan ito bilang pagtawid sa mga Tunguhin

disiplina, paksa, problematique o ISKOLAR

Talasatasan

diskursong hindi pa naaaral, hindi ISKOLAR

karaniwan o kadalasang inaaral pa ng isang

mananaliksik.

Naglalakbay siya sa paksaing ito dahil sa

Metodo Teorya
interes niya, sa maitutulong ng kanyang
paunang (prior) kasanayan, kaalaman at
karanasan.
Transdisiplinaryong AF

– Botanist, Poet, Historian at Chemist (Mula bulaklak hanggang pabango: mga

talutot ng talinghaga sa kasaysayan ng pabango sa Pilipinas)
– Musician, Physicist, Novelist, Psychologist (Enerhiya at Sikolohiya sa mga
naririnig at nakikitang musika)
– Statistician, Sociologist, Computer Programmer, PS (Ang benepisyo at abusong
hatid ng Internet sa mga batang may edad 9-17)
Mga katangian ng pananaliksik
sa AF
1. MakaFilipino (paksa, metodo, puntodebista, dalumat, wika)
2. Masaklaw (inter/multidisiplinaryo)
3. Makapook (Araling Filipinas)
 Eskima ng Produksyon ng
Kaalaman
Knowledge Production
Literary/ Cultural Formal Social Media & Government Local studies
artistic preservation & academic movement / Private institutions center
production curation study civil society Corporations
Filipinolohiya

– Pag-aaral sa “Filipino”
– Sakop: tao, lipunan, kultura, kamalayan, praktika
– “Big words”
– Tutok sa noon, nariyan na, tapos na, nakaraan
Filipinolohiya

– Paksa: “pangyayari”
– Kasalukuyan, paksang nangangayunin
– Mula balik-tanaw tungong abot-tanaw
– Naoobserbahan, naitatala, naidodokumento
– May control sa nangyayari – nasusukat, natatasa, nalalapatan ng interbensyon
– Ang datos, impormasyon ay kasabayang nararanasan ng mananaliksik
– May implikasyon sa polisiya, kilusang panlipunan at sa mga nangyayari sa
ngayon at hinaharap
Metodo

– MakaFilipinong oryentasyon
– Kontekstuwalisadong paglalapat (pag-aangkat at sapat na paglalapat)
– Puntobistang Filipino (tinig, sipat, dama, danas)
– Filipino at mga wika sa Filipinas
Dalumat

– Makawika
– Malay sa ambag at tradisyon ng pagdalumat sa bansa
– Bumubuo ng sarili at nagsasariling pagteteorya
Filipinolohiya: simulain at
tunguhin
Salik Simulain Tunguhin Dulog
paradigmatiko Kaalaman+karanasan Paninindigan
Pook+panahon Tawag ng panahon
pilosopiko Panloob na pananaw / Pagdalumat sa
Panlabas na pananaw sariling wika / Inter/Multi/
talastasan sa labas Transdisiplinaryo
siyentipiko Qualitative Experiential
Quantitative Empirical
Kombinasyon
 Mga Pag-aaral
Titulo Paksa Metodo Dalumat Dulog
LearningPH Portal Paglikha ng online Crowdsourcing Constructivist Multidisiplinaryo
portal sa SHS Curation, creation theory, TPACK (Education, Math,
Science, Filipino)
Sanghiyang sa Ang mundo ng Kombinasyong Sanghiyang Interdisiplinaryo
Mundo ng Internet Internet ng mga Quanti+Quali Isang hiyang (Sosyolohiya,
Filipino Discourse analysis Ka+(i)+sang+hiyang Pilosopiya,
Secondary Pag+sang+hiyang Panitikan, Internet
Statistical analysis Studies)
Critical Theory
Pantawang Ang tawa bilang Televisual analysis Pantawang Interdisiplinaryo
Pananaw sa mga kritika Archival research pananaw (Pilosopiya,
Isyu at Politikal na Panitikan, TV
Tauhan sa Lipunan Studies)

National Kids Benepisyo, Survey Elearning theories, Transdisiplinaryo

Online Project panganib at FGD Violence against (Statistics,
abusong dulot ng Interview children framework Computer Studies,
Internet Philippine Studies)