Wytrzymałość Materiałów

Projektowanie połączeń konstrukcji

Siły przekrojowe i naprężenia, przykłady połączeń,
idealizacja pracy łącznika, warunki bezpieczeństwa przy
ścinaniu i docisku, połączenia na spoiny pachwinowe

Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki

Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji
Dr hab. inż. Kinga Nalepka
B2, III p., pok. 312
e-mail: knalepka@agh.edu.pl tel. 12 617 30 98
http://zwmik.imir.agh.edu.pl/dydaktyka/dla_studentow/imir/imir.html
 Przykłady połączeń

sworznie

śruby

Bedford A.: Mechanics

of materials
spoiny
Philpot T.A.:
Mechanics of
materials

wpust
© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
Siły przekrojowe - naprężenia

- rozciąganie/ściskanie

C
- ścinanie
dA

- skręcanie

- zginanie

© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
 Ścinanie techniczne
Idealizacja

P
Połączenia na śruby, nity, sworznie,
P kołki projektowane są przy
następujących założeniach:

Zginanie łącznika
Pomijamy zginanie, gdyż wywołane
P
przez nie naprężenia są znacząco
P mniejsze od tych, które pochodzą od
ścinania

Przybliżony rozkład naprężeń Siła tnąca działająca w przekroju

stycznych w przekroju łącznika poprzecznym śruby wywołuje
równomierny rozkład naprężeń,
który stanowi przybliżenie
rzeczywiście występującego.
4

© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji

 Docisk
Idealizacja

Rzeczywisty rozkład naprężeń na

cylindrycznej powierzchni docisku
blachy do trzpienia łącznika.

Przybliżony rozkład naprężeń na

zastępczej powierzchni docisku
tworzonej przez grubość blachy t
i średnicę łącznika d.

$
$ $

Naprężenie od docisku:
#
Przekroczenie wartości
!" dopuszczalnej dla tego
$· naprężenia powoduje
uplastycznienie blachy
© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
 Warunek bezpieczeństwa
Ścięcie trzpienia łącznika

$2
Naprężenia ścinające Warunek

$
pojedynczy łącznik: bezpieczeństwa
#⁄& przy ścinaniu:

$
+
Powierzchnia ścinania: /0
, ·-·.
·)
4
– średnica łącznika
& 4, ) 2 & - liczba łączników przenoszących siłę.
) – liczba płaszczyzn ścinania
$ ) 1 1
$
$ 1 – liczba blach objętych łącznikiem
$ 0 - dopuszczalne naprężenie na ścinanie
$

& 1, ) 4

& 1, ) 2
Philpot T.A.: Mechanics of
M. Niezgodziński, et. al., Zadania z wytrzymałości materiałów materials
© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
 Warunek bezpieczeństwa
Uplastycznienie wskutek docisku
trzpienia do ścianek otworu

$2
Naprężenie od docisku

$
Warunek
pojedynczego łącznika: bezpieczeństwa
#⁄&
przy docisku:
$2 / 2$

$
!"
" #
/ 7"89
Powierzchnia docisku: ∑5 $5 · &

" 4 $5
" · $2 5

– średnica łącznika
$
$ & - liczba łączników przenoszących siłę.
$ ∑5 $5 – mniejsza z sumarycznych grubości
$ · 2$ blach dociskanych do jednej strony łącznika
"
$ 7"89 -dopuszczalne naprężenie przy docisku

M. Niezgodziński, et. al., Zadania z wytrzymałości materiałów

© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
 Przykłady obliczeń
Zadanie 1
Sprawdź czy spełniony jest warunek bezpieczeństwa dla śrub M12 klasy 4.6 w połączeniu obciążonym
siłą F = 15 kN jak na poniższym rysunku. Dopuszczalne naprężenie na ścinanie kt=180 MPa, zaś
dopuszczalne naprężenie na docisk pd=537.5 MPa.
Siła działająca na pojedynczy łącznik w wyniku obciążenia siłą skupioną

:.. & – liczba łączników

-
Założenie:
Siła działająca na pojedynczy łącznik w wyniku obciążenia momentem
jest prostopadła do promienia wodzącego łącznika oraz proporcjonalna
do jego długości: :.. 0 · <.
= =?5
= > 4 ?5 ⇒> @5.A
5 ∑5 5 5 ∑5 5 5

1 2 @5.A @5.A.B @5.A sin F

5
@5.A
?5
5 <. F 5
@5.A.G @5.A cos F @5.A
F ?5
.
5 :..
. :.. .
∑.
3
6 .
∑. . . . .

5 4 :. :.. . :.. . :..

© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
 Przykłady obliczeń
Zadanie 1
Sprawdź czy spełniony jest warunek bezpieczeństwa dla śrub M12 klasy 4.6 w połączeniu obciążonym
siłą F = 15 kN jak na poniższym rysunku. Dopuszczalne naprężenie na ścinanie kt=180 MPa, zaś
dopuszczalne naprężenie na docisk pd=537.5 MPa.
Siła działająca na pojedynczy łącznik w wyniku obciążenia siłą skupioną
15
@5.K 2.5 kN
6
Siła działająca na pojedynczy łącznik w wyniku obciążenia siłą momentem

: .
2 = 15 · 0.29 4.35 kNm
: .
4.35 kNm · 4 · 10S m
@ .A.B 10.9 kN @ .A.G
6·4 4 · 4 · 10ST m
4

@ 10.9 10.9 2.5 17.3 kN

Warunek bezpieczeństwa: ścinanie

@
/> ⇔ 76.5 MPa [ 180 MPa
2
4
Warunek bezpieczeństwa: docisk
@ 17.3 kN
/> ⇔ / 537.5 MPa ⇔ 144.2 MPa [ 180 MPa
$· 1.2 · 1.0 · 10ST m
© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji
 Obliczenia wytrzymałościowe
Ścinanie spoin pachwinowych
Naprężenia ścinające spoinę:

Warunek bezpieczeństwa przy

ścinaniu spoiny:

/0 a
] · ^_``
- pole powierzchni ścinania
b – grubość spoiny
Norma: Projektowanie konstrukcji stalowych
PN-EN 1993-1-8:2005
cdee - efektywna długość spoiny
> f - dopuszczalne naprężenie na ścinanie c dee

© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji

 Zasady doboru długości wzdłużnych
spoin pachwinowych
A Połączenie symetryczne
c2 b A-A
^h ^ ^ /0 a
] · ^g
c2
^g ^h ^
c
^g ^
c b

A
Połączenie niesymetryczne
c2 :
g i
b2
c2 b2
A
^h ]h _ ] ^ j _
_ i
^h ]h ] ^
j
j _ c gdy: ]h ]
c b ^2 _ ^ j _
A b
^g ^h ^
© K. Nalepka, Wytrzymałość Materiałów: Projektowanie połączeń konstrukcji