1 ee ee Gi NHA XUAT BAN GIAO THONG VAN TAI25 cAc YEU T6 ANH HUONG DIEU BONG TAU 25.1 Tinh ning diéu dong cia tau Tinh nang diéu dong cia tau 1a kha nding chuy@n dng cia n6 theo ¥ muén cia ngubi lai, 26 1a m6t trong cc tinh nang quan trong tnuc tiép Anh hudng dén higu qua sit dung va an ton ‘hanh hai cta tau thug. MBi con tu déu phdi 6 tinh ning gitt hudng, tinh quay td va tinh Kkhéng quay trd. Mot con tau c6 tinh ning dieu dng t6t cdn thé hign 8 ch6, trong digu kign ‘6e 49 tau gidm nhé con tau van tiép nhBn tt c&c thao tée va khdng ché d6i vai vige quay tdeba nd, Tinh ning didu dong duge thé hign bdi hai yéu 1 chinh quan he mét thigt véi nhaw Ia tink quay tr3va tinh bn dinh huong. Tinh quay trd 1a Khi ning thay 46i huGng di vé mot phia bat ky khi banh 1di duye bé mot 6c d§ nht dinh vé phia 46. Cdn tink dink hudng 1A kh4 nang gitt huOng khi khéng ¢6 hose ©6 si tham gia cia b4nh Idi véi géc I6i nhs. ‘Tham s6 dic trimg biéu thi tinh ning diéu dong cla tau thutng duge goi 1a céc chi s6 tinh ning digu dong, n6 g&n lién v6i dc tinh cla mBi con tau, Trong diéu kién hanh tinh trén bin, tinh ning diéu dong cia con tau phu thudc vao céc chi sé tinh nding diéu dong cla n6. Neay trong khi thigt k€ tu cdc nha thiét kE 4X phi tinh todn dén cdc chi s6 tinh nang diéu dong cba con tau trong tong lai. Trude khi giao tu, cfc nh déng thu cdn phai tiga hinh thifnghiém theo quy tinh chit ché dé xac dinh cée chi s6 nay trong thu té. 25.1.1 Tinh ning quay tré eda tau Dui tée dung cia bénb Idi con tau chuyén dong theo mot qui deo cong goi Ia ving tn quay rd. Vong tron quay trd biéu thi tinh nang quay tr cia tau, 1. Cée tham 56 dc trung cia vong quay trd. Khi géc bé cia bénh Idi va te dQ thu e6 dinh, quy tich chuyén dng cia trong tim tu 1a ‘mt diving cong goi Ia vong quay td. gui ta thuding lay vong quay to cia mot con tau khi ép dung gée “het lai” (Idi be hét ve mot bén) 46 bigu thj khi ning quay trd 10n nhét cia con tau 46, Vong quay trd Jon hay nhé duye do bing ty s6 gita dutng kink quay trd vi chidu dai gitta hai try ding mii va Idi Loy cba Qu, Day 1k mot trong nbtng chi sO dénh gid tinh nang quay tré ca con tu, ty sO nay ‘Ang nhé thi tinh nang quay tré cng tt, ngugc Iai tinh ning quay trd kém, Ta ¢6 thé chon cfc dai lwgng dic img 4é biéu thi tinh nang quay tr cla mgt con tau, goi 1 cfc tham s8 quay té. Cée tham s6 quay wd cia tau gdm c6 (xem hinh 25.01): SOTAYHANG HAI 31) Phan dich chuyén ngang -1 (Kick), on tau dang chay trén mot dung thing, khi bé hét ldi vé mOt ben, th du tien trong tam ‘con tu vita chuyén dong (6i va vira chuyén dng ngang theo chiéu_nguyc lai véi phia bé Ii, Khoding céch dich chuyén ngang In nhét cha trong tam con tau lech khdi dudng thing goi A “phn dich chuyén ngang” Hin 25.01 inh 25.02 2) Cutly 101 ngang tém quay - 3 (Reach). LA caf ly tink tir trong tm G ofa tau khi bét du bé hét Idi dén dung vudng g6e-v6i hung ban dau qua tm vong quay trd. Tau c6 cy ly ngang tam quay nhé s¢ 6 tinh niing quay trd 16 3) Géc tréi-3 (Drift angle) La g6c kep gia mat ct doc milli tau va dung tigp tuy€n vi quy tich di chuyén cla trong tim tu. Thong thuding géc nay bling ching 3°—15°, 4) Cut ly dich chuyén tdi - 4 (Advance) La Khoding cach trén hu6ng di ban dau tinh t trong tm tu vao thoi diém hé 14 dén huking i méi khi tu quay duige 90°. Cy ly dich chuyén ti cia vong quay trd cla mét con tau thuting bling 4 dn 6 chi dai ca thu 5) Cutty dich chuyén ngang -5 (Transfer). ‘La khodng catch vudng géc tinh tif trong tim thu khi t8u quay dutge 90° dén hung di ban dau vio thi diém bé Iai. © Cully dich chuyén ngang euc dai-6 (Maximum transfer). La khoang cach dich chuyén ngang lén nhdt cila trong thm tau trén vong quay trd tinh tt hiding di ban ddu 7) Bung kinh quay tr ban déu, con goi la duéng kinh chign thugt -7 (Tactical diameter) SOTAYHANG HAL 4La khoang cfich dich chuy€n ngang cia trong tm thu @ hai hudng di ngude chiéu, tinh teen duong vudng g6c vi duding kéo dai hudng di ban ddu dén dutting kéo dai cia hung di khi tau quay duce 180°, 8) Buding kinh quay trd cudi cing ~ 8 (Final diameter) LA khodng cach dich chuyén ngang cia trong tim tau kchi thu quay tir 180° aén 360°, DS 12 phai 10° > phii s°—> phai 3” > phai 1” sai 281, MOi mot Ken Idi du tiga hanh do dac va ghi chép. ) Phét I@nh Idi: trai 1°, tién hanh do dat, ghi chép. Néu lic nay thu van ti€p tuc quay vé bbén phai thi ctf tiép tuc lan lugt phat cdc lénh: trai 2°, — trai 3° >, cho dén khi moi tau bt du quay vé bén wi ta thoi. Méi Mdn thay di lénh 16i déu phai do dac va ghi chép. f) Sau khi tau bat déu quay mii vé bén tr4i, dgi cho chuyén déng cia thu 6n dinh, ghi chép t6c 46 géc quay tr3 yr va g6e bénh él. 2) Tiép tye Ian Ivgt phat c&c Iénh véi géc Ifi In dan cho dén trai 20° , do dac va ghi chép. h) Lan lugt phat cdc 1gnh Isis wai 15° trai 10° Ferdi 5° > 14; 2816. Do dac va ghi chép. SOTAYHANG HAI 14') Phir Ign : phi 1°, ip we do dac va ghi chép. Lic nay néu mai tau van tip tue quay -vé bén t4i thi tiép tue phat cdc lénh lai phai 2°—> phai 3° —* phai 4° >, cho dn khi ‘moi fau bat du quay phai mdi thoi. Vin tign hanh do dac va ghi chép, Bgi thu chuyén dong 8n dinh ghi we do g6e va g6c Idi. Thye nghiém két thie. Can ctf s6 lig ghi chép vé “Vong hdi quy”. Can ef,vao d6 rong cla vong hdi quy tf c6 thé dénh gi tinh Gn dink hung di ola tau, 2) Thy nghigm duding xoin Gc nghich ( The reverse spiral test) ‘D6 la phuong phép nguyc voi phuting phip thye nghiem dung xodn Ge via néi tén do Bech ita ra nam 196. Voi phutomg phép nay ta chon trude mot sO cae gid tr) te A} gée yr, nhd hg th6ng Idi ty dong hay Idi tay thay adi goc Idi 6 git? cho tu quay vi te dd gbe xée dinh, ‘ie 18 chon géc i 5 tucng ting gid tri ys oS dinh, Ghi chép gid tej trung binh cila géc Idi 5 ‘ong ting. véi van t6e g6c quay td cho tnuée. C6 nghia Ia, ding tay Idi dé git t8e do quay 1rd xc dinh dng thei do géc Idi trung binh cn thiét dé tg0 ra te d6 quay td 46, . VE 46 thi y- 5 ten gidy 48 hoa. BE duge mot diém trén d8 thi cn c6 mot gée I4i thich ‘ing sa0 cho thu quay véi t6e 46 géc quay trd xée dinh. Khi d€n thoi diém bé Idi, 06 gdng duy tt chinh xéc.16e 46 g6c quay td, tit gidim dOng tic bé Idi cho d&n Khi dat t6i t6e 45 ap va 6c d6 e6c quay td xdc dinh. Thite tighi¢m dudmg xodn'6c nghich’es két qua rt gin vdi thue t€ diéu dong va hoan toan Hide v6i thyc nghiem xodn Ge nye tip (The direct spiral test) noi trén. Tuy nhién, én hn thyec nghigin duding xo&n Sc nghich khOng edn mot khu vye-rOng Idn va chi cn thoi gian rt nga ( chitng 30 phit) ta 6 thé x4c dinh chinh xéc d6 rng cila vong hi quy khong Gn dink. Nhumg thy nghiém cin c6 mot déng hd do vong quay trd (Rate of turn indicator) 4% dugc Kigu chudn va mot ddng hd chi thi géc 1 chinh xée. 6. ‘Thyge nghiém tra 14i (Pull out test) va c&ch phan dodn ten d8 thj clia n6, : Bling thyc nghigm tra Idi o6 thé phén don tinh dn dinh hung di mot céch don gidn va nhanh ch6ng. Trude tién cho tau chay va quay (phdi hose trai) vai tc 45 quay wo bat ky, stu 86 wd Idi'vé 2616, goc 14i bing khong, n€u tau 8n dinh thi te 46 quay phi ( hoge iwdi),s€ gidm xudng bang khOng, con thu lai ard wd rgng théi chay thang, duding biéu dién JA.dvOng lign'nét trén hinh 25.41, 49 dé cia ung cong nay Ja s6 do dé dénh gid tith dn dinb cia tau, dung cong cing déc thi tinh én inboang cao. guide lai néu m6t con tau! khong én dinb thi Khi duta banh Idi vé 2616, ge quay tr moi Gy khong gidm xudng. bling khong ma vin BiD-mOt, g6c.du thita, Gée quay trd dif thita nay duige coi nhu 1A mot dai lung dah gid sy thigu dn.dinh huGng di cia/tau, nhur thé hign trén duding khong lién nét hinh 25.11 C6 thé tién hank thyc nghiém dé lép duting cong Gn dinh huGng di. Phuong phép thie nighiém nhit sau: Hinh. 25.11 Hl SO TAY HANG HAI 15Cho tau chay trén mot duong thing v6i te do xe dinh, dé I4i 15° phi (hode 204). Byi khi te 46 g6c quay tr8 dn inh, wd Idi vé 2616, déng thai do lien te te dd g6e quay td yr Néu cudi ching te 46 géc bing KhOng thi két thie mot din thie nghiém. NEw vin cdn mot ‘g6c dof thifa r thi bé 1éi tréi va ti ti ting géc 14i trdi. Quan sét néw thdy mai tau bit dau nga sang trdi th) ghi ngay gc lai vao thai diém d6, Géc i nay goi la géc Idi gidi han. Cang och nh trén, ly Ii tei 15° (hose 20°) 48 tip tue thye nghiém dng thoi nhan xét tinh d6i xttng ota hai Kin bé 16. Vé dé thi quan h@ te 49 g6e quay trd voi thoi gian t, nhdn thy 46% vi mot chide u-c6 tinh 6n dinh hung t6t, sau khodng thdi gian ngdn ban dau, thi dé thj rd vé mOt duding thang. i v6i m6t chic tau khong én dinh hung di, tng hai g6c Idi gidi han phai va tri chinh 1A 46 rong cia “ving héi quy te8 ” néi & phan trén, cdn tng hai g6c quay du thifa phii va ti chin TA chiéu cao cia vong héi quy té. 25.1.3 Die tinh chuyén hudng eda tau . Kha ning thay di hudng cia tau theo si dia khién bénh ki duge goi la dic tinh chuyén hung, Néi chung, khi diéu Khién tu co Oi bé g6c Idi in dé hon thanh mot vong quay ted hoan chinh khong nhiéu, thong thiting chi bé L4i gc nh dé quay mdi mot gée dO nh’ hose bé Idi dé chuyén tiv hufGng di nay sang huidng di kh4c. Trong qué tinh chuyén déng nh vay nngoti vig phai dat ti huting moi theo yéu edu, tht qué tinh qua d6 tilde bE lai den Ide ‘mdi tau én dinh 18 rt quan trong. Vi vay, dé dénh gia dac tinh di hung phai xét ti hai dai Igng dic tring: khd nding quay 1rd ban du va kha nang ham ddo mii 1. Dinh nghia khd ning quay trd ban du va cée tham sO Khd nding quay trd ban déu (Initial turning ability) 1a tinh nding phn ting nhanb khi bé Ii dé 46i hudng, n6 duige xéc dinh Bing st bién 46; hudng di d6i v6i mBi dan vi géc li va khoding ccch ma thu cdn tin ti sat khi Ienh I6i duége thyfe hign, ‘é Anh gis khd nfing quay trd ban dau c6 c&c tham sO'sau day: 1) Chi 36 bign di hudng P cla tau duge dink nghia I géc bi€n 46i huéng trén mOt chiéu dai than tau d6i voi mot don vi géc bé lai, 2) Gia 16 quay miti ban ddve Cy, 2 mGt tham s6 quan trong cba dge tinh déi ung cia tau NG biéu thj gia t6c g6c quay mai ban ddu due tgo ra bai mOt don vi géc 14i vo thei diém ‘d6t ngGt bé 14i_khi con tau dang chuyén dong thing déu. Khi dot nggt bé Idi, & giai doan ban din 06 thé coi nh con tu 461 ngQt chiu tie dung cia mot momen ngang bé sung 1am cho con tau phat sinh chuyén d6ng v6i gia te g6c déu, nhut vay €6 thé coi gi ti cba Cy bigu thi tc 46 quay mai ban du nhanh hay chm, C, Idn thi sau khi bé 14i tau quay nhanh. ‘Tuy nbién, 401 voi ngudi diéu khién tau, tham sO C, khéng mang tinh tryc quan, trong thc 1€ ngudi ta quen ding m6t thong s6 khéc 18 thai gian quay mdi ban dau t, dé thay thé. Thdi gian quay mili ban dd t, cia tau do duge thong qua thyc nghiém chuyén d6ng dich dat (chuyén dng chi Z) cha tau, né biéu thi kha nding thay 44i huténg véi géc Idi trung binh. ta cling gidng nhut tham s6 C,, biéu thi dc tinh di huéng cla tau. MGi quan hé cia ching ahi sau: = Cyt SOTAY HANG HAI 16‘Trong thy t€ diéu dong khOng thé dé 14i ma c6 tée dung bién Ai hung ngay lp tie ‘Thong thing. quy dinh sau khi bé I4i 15°, thoi gian cd thiét 46 hung mili thay déi 5° goi 12 thai gian quay mdi ban dau t,, Ddi vdi thu sOng, tau kéo va tau dily thi chi s6 t, 06 yéu cau rigng biet. C6 thé ign hanh thye nghigm d ce géc bé Idi khée nhau, 10°, 15°, 20° dé xéc dinh chi s thdi gian quay mdi ban dau, Chi s6 nay gidp ich rst nhigu cho vige diéu dng tau va khi xi? 1y trdnh va, ‘Thue nghiém 14i theo inh cla Z ‘Thye nghiém Idi theo hinh cht Z dé xéc dinh phan ting cia ban I4i thu thuy duige G.Kempt uta vao thye bign nam 1943, 1a m6t phuoing phdp thie nghiém tinh ning diu dong rt quan trong. Dén nim 1957, phuong phép nay 4a diing dé xéc dinh chi sK va T va durge 4p dung Fong ri khong nhing d6i v6i thu thyc ma ed tau mé kinh, Khi tigh hanh thye nghiém Idi theo hinh chit Z, dau tién cho tau chay véi mét t6e 49 xée ink theo mot dudqg thing, sau 46 bé Idi vé bén phi m6t géc mbit dink (chang han 10°) va 810 tay Idi 8 46, Moi tu bit ddu ngd sang phai, kii moi nga sang mot géc bang goc 14i (10°) lap tte bé 16i wi mot g6c bling g6c Lai phi (trdi 10°) va git 8 46. Sau khi bé lai nguoe thi ‘mii Gu vin tip tye nga theo hugng ban dau, tuy nbién gia te géc cba né gidm dan cho dén kbi moi tu ding hin, Sau dé t&u in Idi tri, mdi bét du nga sang tréi. Doi dn khi mai tau gd sang trail mot g6c bang tr s6 géc I4i (10°) so véi hung mi ban dau tht Iai bé lai pha mot géc nhut ban dau (10°). Ca tiép tye nhw vay thy hi€n di 5 lén bé I4i vA két thie thyc nghiém. ‘The nghiém li chi Z c6 thé tién hanh 3 hai 16c d6 chay wu: te 46 1dn abit va te d6 trung binh, Dau tién, G.Kempf dé xuét tiéu chun thye nghiém chit Z 18 10°/10” ( tit s6 biéu thi 126c bé Idi quy dinh, mau s6'biéu thj géc Iéch hung moi Khi phan lai). Ngodi tiéu chudn 46, cling o6 thé tin hanh thyc nghi¢m I4i cha Z theo céc chi s6 5°/5°, 15°715°, 20°20°. Ngoai ra, 6i vdi cdc tau ¢6 tinh 6n dinh bung kém nh hu ddu c6 16n, 06 thé tién hank thyc nghiém chit Z bién dang ai chi s6 kh6ng bling nhau, chéng han'5"2° ... C&n cif luét tranh va trén bign, Khi hai thu d6i huGng dé tranh va khén cffp can phai bé Idi vé bén phi cho nén thutc nghiém Idi chit Z tiéu chudn céin phai bé Idi vé ben phai ddu tién, Xét t6i sy khOng cin ddi sia Idi phai va 1éi ti, ngudi.ta cdn tin hanh them thyc nghigm bé lai trai ddu tién, Mot thye nghi¢m Idi chit Z hon chinh phai ghi chép day di, tir thoi diém bé Iai t= 0, gc Iai 6, 6c quay mii y, tc dé tau, quy tich chuyén dong cia tau, vong quay chin vit tv khi bét dau bé 14i t= 0. Trong sudt qué trinh thyc nghiém phai git inh trang mdy chinh khong bign 446i. Can ett 86 ligu ghi chép vé thinh 8 thi nhu hinh 25.12. Hinh 25.12 SO TAY HANG HAI 173. Kha ning khGng ché ddo mii cia tau va cfc tham sé die tring Khd nang khong ché ddo mii (Yaw checking ability) IA kha ning kh6ng ché su thay 461 ‘nudng bling cach bé l4i nguge (phin [4i). Trén od s6 khdo sét vA phén tich 46 thj I6i theo nh cht Z nhurhinh 25.12, xée dink duige c&c tham s6 dae trung cho kha ning khdng ché ‘do moi nhur sau: 1) Géc vuct ban déu Y,,: 1a g6c Ao 16n nhgt_ma con tau cdn Up tye dio theo hutGng ban dau whic bé 14i nguye. Géc vest ban ddu I mot dai liigng trye tiép do lung tinh ning didu dng ciia con tu, N6i chung, con fu e6 gc vugt ban du cng nhé thi tinh ning diéu dong ‘cAng tt, Géc vugt ban dau y/, 06 mot ¥ nghia rét1én d6i véi tinh co dOng trénh va ca thu. 2) Thoi gian yugr t,: Nhut da phan tich 8 trén, do quén tinh cla con tau chuyén dng, mie dt anh Idi dai be ngue chidu nung mii tau van tip tuc do theo huéng dao ban du, cho nén t, 18 thoi gian tinh ti hic phan Idi cho d&n thai diém géc lech hung khdi hung di ban iu lon nh, NO 1a mot s6.do cba quén tinh quay 8 cia tau, 3) Théi tré bidh adi hudng Ty. : 18 thd gian tinh ti Ide b&nh 14i rd ve vj trf 28rd cho dé khi mii thu dio géc Idn nhft Ich khdi huéng di. Diéu ndy c6 ngbia 1a sau khi banh Idi trd ve zéro thi mot khodng thdi gian Ty, sau dé gia we gée quay trd mdi bing khOng, tic a gia te 6c 06 mot khong “thei tr" khi binh Idi vé 2€r6. Bai ligng may cfing duye sit dung dé do quan tinh quay tr. Tau c6 Ty, {6m thi kh n’ing tray theo 46i v6i bénh I4i chm chap, tinh dn dinh hudng kém, Ty, va t, déu od ¥ nghia vat IY ging nhau. Tuy abién d6i voi nguti diéu khign tu, t, 06 9 nghfa true quan va thye 1€ hon vit, c6'm6i lién hé tre ti€p di voi 5c, 45 quay tay li. 4, Thy nghiém 461 hirng Hinh 25.13 ‘Muec dich cia thye nghiém déi huéng 1a dé x4c dinh tinh ning 46i hung v6i mot géc Lai trung binh, Bay 18 mOt phuting php the nghi¢m don gidn nhitng thye dung. 1) Myc dich SOTAY HANG HAI 18Dung mot 46 thj thé hign mdi quan hé khodng céch dén hung di mdi phyc vu cho diéu ding. 2) Phuong php ‘Tau dang thing tin voi te a9 dn dinh, bé I4i phdi 5=15%, gitr nguyén géc I4i dé, khi tau quay m6i khdi hung di ban du 10° (cho 1A y, ) , quay tay Idi 15° trai, Doi dén khi tau ding quay phai (ghi lai g6c y ), khi tau bét ddu quay tri thi wr lsi v8 2€r6 , dé cho tau chay tren butdng di mdi (ghi lai g6c ¥, ), xem hinh 25,13a, 4p Iai thit nghigm theo trinh ty nhu trén, nluing cho thu quay mi Khoi buting di y/, = phii 20", phai 30°, trdi 10°, trai 20°, trai 30°. 3) Che tham s6 nhan duge ‘Trong qué trink thye nghigém ghi chép lién tuc c&c gid tri y/,, YW tng ting véi cde thai diém t, ta t. (C6 th€ ding dung eu do te dd quay 48 do), Dya vio cong thu sau day 4é tinh khodng c&ch dén hung di mdi, xem hinh 25.13b: 1 1 Vito 2 Trong d6: X_ - Khodng ofch an hung di méi, V- T6046 tau L- Chiu dai au &- Thdi gian tinh ti hic bé lai En hung di méi én dinh. VE d6 thi X.-- y, va Wy Wr. 900m BO thi may duge goi I 48 thj kkhoang cach dén bung di mai , a abut hinh 25.14, 4) Ung dung fa Dé thi nay rit c6 § nghia thu tién Khi cho tu chuyén hudng trong Judng hep hode Khi trénh va, dic bigt la d6i véi tau c@ Ién vi trong 10" Si tren tam ng’n Un, Mudn {___________ chnyén huéng, vi dy, theo niu = ares hinh, 25.14, tu dy dinh chuyén sang 28° bén phdi (tte hung dang fae Gi cOng thém 28°), tif trén tryc tung lty y, =28°, vach doan thing ngang ti a = 28°, gap dé thi yyy tai. TW ke dung song song véi truc tung gp truc hoanh tai c VOI Wy ~ 14° VA gap 46 thi X.- y, tid. Tird ké duting ngang gip irye tung phai tai 675m, Nhx viy, khi ‘mun quay m#i 28°, tai ndi céch diém chuyén hudng 675m bat dau bé 14i phdi 15°, dgi dén SO TAY HANG HAI 19kkhi mii tau quay dude 14” thi dnb lsitr6i 15°, doi dn khi hung moi én dinh trén hung di 1ndi tr Iai vé zér6, theo doi sy Gn dink cila hung di mdi. 25.1.4 Tinh nang dimg cia tau Tinh nding dimg ® kha ning con tu dimng lai sau khi ditng méy hoc cho méy chay Ini. 1. Lé trinh ditng tau queén tinh Ap dung cach ding may dé tau ditng cho 4én hi khi khOng cdn quén tinh goi la dime quan tink. Lé trink dltng tau quan tink, khi con thu thang tin v6i te 46 déu, la khodng c&ch tit hi chan vit ngifag quay cho d€n vj tf tu c6 tc 46 bling khOng. Do vi thu dich chuyén trén mat rule, rit khé quan sét thoi diém thu diing, cho nén thiting ly 16e 46 charm 2 nd, ma vdi tGe 9 dé tau con an Idi, 1am gidi han tu ding. L6 trinh ditmg quén tink phy thude vao nhiéu yu t6 ohu, hinh dang tau, t6e d6, lugng chiém mudc ... . N6i chung, 46i véi tau hang thing thutmg 10 tinh nay bling chimg 8~ 20 Ién chiéu dai than tau, 46% véi tau du 68 16n vugt qua 20 Min chi dai. Tau cang I6n th 1 trinh dite quain tinh cag dai, ‘Thi gian (tpn) va 16 tehnh (S(t) 4€ dat dude tO 46 gid ti khi bat dau gidm We dO, e6 thé tinh bing cdc c6ng thite sau day, Wve (1 1 0,00105 ——*-| — nam ‘ R ( 7] We go Yo : s=oors ME ws( ti ° ‘dita agang Lateral coat: Nae ‘Trong 46, Ro - Lye cdin tau d6i vai we dp ban du (9,806KN) V- TSe d6 tite thai cd igi sau khi dding méy, \ 3| Vo ~ Tée 49 ban dau (kn) 3 yam ans W ~ Liting r& nude eta tha vain clo 3 eee 7 cerry I 2. Tinh nitng dimg khdn cdfp (ding tau bling may 1di) 3] ‘Tinh nding chay Ini ditng tau (stopping ability) 1a khd nding ding 3 ‘au ti sau khi cho Ibi khdn edip hét may dén khi tu ding hin chan vith aie 2 trong khi tu dang thing tign v6i te 46 du. C&c tham s6 do khi_J/aay aque onts =|" ning chay ldi dimg tau gém 6, (hinh 25.15 biéu thi céc tham sf ih may ca tinh néng ding khdn op) : aie 1) Lé trink ding tau khdn dp — chiéu dai vet tau (Track reach) Hanh 26.15 La chiéu dai ctia quy tich dich chuyén eda trong tam tau sati khi phat lénh lui hét may khan cfip cho dé khi tu ditng, biéu thj bing boi sO cla chidu dai than tau, 2). Khodng cdch dimg tau theo chiéu doc (Head reach) La Kehoding eich ding tau theo chiéu doc eéa trong tim thu do trén hung di ban dau sau khi phat Iénh Idi hét may khn ci{p cho d€n Khi tau ditng. 3) Khodng cach ding tau theo chiéu ngang (Lateral deviation) SOTAYHANG HAI — 201a khodng céch tinh theo chiéu dich chuyén ngang cia trong tim tu ¢Y khi phét leah Iti khén efp dén khi tau ding. Khi tiga hanh thye nghigm Ibi khin efip, thong thuting Kty we 45 thy nghigm t6i hét may, Khi bat dilu thy nghiém cho Idi khén effp hét may d€ do kho&ng céch ditng thu. Tuy ahién, trong thie t€ ting dung, “dimg thu khin effp' thuting 4p dung & ving cang trong digu kign te 46 ban dit khong In lim cho nén mot s6 qué gia dua ra tiéu chudin thye nghiém Idi fu ding khan cfip vi te d6 tién ti ban du dige guy dinh bing 8 no. Lo ttinh diing tau kha ofp 17 1g thon vai lugng r€ nude va we dO ban déu oda thu, 1 1e nghich véi lye dy 10i cla may tau, Noi chung, khi diing thu khén efip.thi khong c4ch dig tu theo chiéu doc bling 8~12 lin chidu di than tu, Logi fu cf 1dn con sO nay hen 12 Kin ‘Dui day 14 cOng thite kink nghiém tinh gan dung, 1 wre Vot = 0.0135 * sv 4 ‘Trong @6, S~ Khoding céch dimg tau ngin nha (m) Vp~ Tée 46 ban dau ( t6e d6 tau true khi cho 10i hét may ehnh) t+ Tho gian (6) A= Lie diy Ini cla méy (9,806kN) W - Luong ré nuiée (0) Lut: khi ding e6ng thie trén 4é tinh tofn nén cng thém mt khoding c&ch tit khi lénh 1D: méy d€n khi may bit dau chay Ini . Thufe nghiém dimg tau Tinh nang diing tau cla mét con tu, ndi chung chi ¢é6 thé nhén duige thong qua thye nghiém dang may — ding tau ins | 2i77 | 147 ‘Toi trung binh (92v/p) —> ding mby —> ding tau 856 | 1690 | 114 ‘Téi chm (75vip) > ding méy —> ding thu 940 | 1607 | 109 | ‘Toi that chim (SOv/p) —>dimg méy—> dimg tu ral | 76% Si ‘Toi het (115v/p) —ydimg may > Iwi HEL BOvp) amg | 739 | 3732 | 118. au + | Ti tebinb (92 v/p)—> ditng may > thi hét (89v/p) —> aim tan m ne mae | og | 1281 a7 ‘Toi cham (75v/p) —> ditg méy —> Idi hE (89vip) > dite au sas | sua] 75 Toi that chim — (SOvip) —>dimg méy—>lai hE} 39g | 333 23 (89v/p)— dimg rau SOTAY HANG HAL 224, Nhiing yéu t6 chinh &nh hung dén khodng cach diing thu: 1) Tau ch hang cing dy tht khong céch ditmg tu cing I6n. 2) Tc dO cing lin thi khodng céch dmg tau cang Idn, 3) Thudn gi6, than née khong céch ding thu I6n, nguige lai nhd. 4) Life can ciia cée dung hinh thin tau duéi mat nude nhd, v6 thu tron tru th) khodng cfich ding tau ln, 5) Trong ving née can, lye cin ea nudc ting lén khi dO sdu gidm, lam gidm khoding ech ding tau. 6) Cong sudt chay Ii ctia méy chinh cing I6n, thai gian do chiéu may ngfn thi khodng ich ditng tau ngén, 25.1.5 Die diém "dig khiin cfip" cia tau rat Kin Chuyén dong cila mot con tau rit J6n trén 16 tinh ditng tu khi cho chay Idi hét may 14 rt phic tap. Tuy nhién, 06 thé ding m6 hin toin hoc don gidn dé biéu thi nhitng yéu 16 chi yu anh bung dén kha nding ditng tu. Thyc t6, tt khi phét lénh Idi hét méy trong khi dang chay thing tin con tau 06 thé nga mii sang phai hodic sang trdi va dich chuyén véi mt guy go cong, 16 trinh diing khdn ofp o6 thé nit ngin khi ting sic cin cia thin thu. Theo tiéu chudn eila IMO thi khong eéch dimg doc c6 thé thay di 16n ho 15 lin chiéu dai thn tau ‘tuy theo quy dinh cia Chinh quyén khi ma kich thu6c, hinh ding tu khéng thé theo ding tigu chudn, Céc cOng thie va hé s6 tinh togn du6i day pha hgp véi tau dau cd Ién. 1. Dé tinh todn khodng céch difng theo chiéu doc trén huGng i thing ban déu cé th€ gid thiét hy sau, 1) Site can ca than tdu tj 1¢ thudn v6i binh phucng (6c 46 cia n6, 2) Lye dy 10i 18 mt hing s6 eS dinh su6t cd thd gian didu dong ding tu va bling lie dy Ii do chin vic t90 ra khi dig hin trong mid 3) Chan vit quay nguge ngay lap tc sau khi 06 1énh lai het may. 2. Bé dign dat khodng céch ditng doc trén hung di ban déu theo b6i s6 chiéu dai than thu c6 thé ding cOng thife nhu sau, Se A log. (14B)4C ‘Trong 46: S - Khoang cach dimg tau doc, don vj chidu dai than tau. A. H@ s0'phu thude vio Khoi lung eéa tu chia cho hé s6 lye cin B- HG s6 phy thude vao 7 1@ cia Iue cn ngay truéc khi diéu déng dig thu véi Inte dy Idi oda may tu khi tau diing lai trong nutéc. CHE s6 phy thude vao thai gian e&n thiét iy Khi ra Iénh may Ii cho dn Khi chin vit quay nguic. 1) Gi wi cia hé sO A hodn toan tuy thudc vao logi tu VA hinh déng cia than tan, Bang dil6i day cho cdc hé s6 A cho vai loai tau dign hinh, SOTAY HANG HAI 23Loai tau HESOA Tau hang, 58 ‘Tau khdch /Pha chd 6:0 89 Tau chd ga 1o-t1 ‘Tau du sin phim 12-13, vLcc 14-15 2) Hé s6B din hinh cho theo bang dui day, cOng swat méy lui cang ldn c6 nghia 1a lye dy loi cang ldn thi gif tr cia he s6°B cing nhd, oot | May ti (phn trim | Hes@B | Logd(l+B) dy céng sitdt may 13 Diesel 85% ‘O61 | 05-07 Steam turbine 40% LO-LS 0,7-0,9 3) "Bang dudi day I hg sO C, khi tay cng ahé thi hé so C cing 16. Nu thai gian c&n thiét aé 6 may Idi 16n hon 60 gidy nhut trong bing, hoac néu néo tée 40 ta dn hon 15.no thi hé sO C ting lén theo 19 1é thudn, Chidu dai | Thai gian can thiét | Tée dé tau | He se 8 6 Inge dy thi (5) (na) 0 1s 23 0 15 ul 60 15 08. 3. Mac di céc gid tri A, B, C cho trong 3 bang néi trén cé thé xem nhu céc gid tri dién hinh véi ‘muc dich dang mink hoa, n6 cing cho ta théy ring d6i v6i tau rat 1in s@ rt kh dat duge tieu chan vé Kha ning ding khdn cfip 18 15 Min than tau. Hay xét mt chiée tu dai 300 mét véi dOng lyc IA méy turbine hoi nude, gid st thoi gian cn thigt a 6 tye day 10 1a 60 gidy khi diéu dong dimg tau, cin cit vao eée bang trén nhgn duige céc he s6: A=16, B=1,5 vaC= 08 ‘Dang cong thie trén c6 thé xe dinh $ cho thu VLCC abut sau, S= 16 loge(1+15)+0,8 = 15,5 chidu dai than du. Digu 46 c6 nghia 1a da vuot qué tidu chudn khd nfing ding khén cfp 15 In chiéu dai thin tau. G day, nbn thy hinh déng thin tau khong thé thay déi ngoai triy Ie can c6 thé wing en déng ké. Gid tei ca B 06 thé gidm xuding bing cch tang cng suat Idi ciia méy nhung digu d6 khong thyc t€ d6i v6i may turbine hoi. HG si C thm chf_ ting I6n hen I phi 25.2. My, li, than thu va higu ting cia ching 25.2.1 Liye edn, lye diy va cng suiit may tau 1. Lyfe edn Khi thu chay Lue cin ctia tu khi hnh tinh e6 nhting nguyén nhan phat sinh duge thong ké trong bang dudi day day TAY HANG HAL 24Ten goi lc cin Nguyen nhdn phat | S0'% chim trong | Bd Lién quan vai ca. sink todn bé luc cn ‘than tau wht ble ‘Te a6 cham: 70- Phy thudc chiéu dai 80%. than tu, dign tich Lye ee ma ee ng beshedee ‘T6c dd nhanh: | nESp nude, 46 nbiin eee . mia trén duti 50% v6 ta. ‘T6e dd nhann co | Pau thuge he 36 ling Ning tg soho | thé hin wen | 1. cid di pha i stern doen| SOR | oes a Laced igo we bé mat v8 au | 7 46 chm anh hin con Iai, hinh = | thay ddi khitduchay | hudng khong | dang mat cdt ngang Eg Gang ke. than tau. Tyo ma bdi dou bien cla 48 cong bé mat Phy thuge hinh dang. Lycein | V6 tau, d6tbign sp duting cong din Rinhdang | Mechdttingiam | Tren 10% — | mftedt ngang, i936 (lcein °| Gayd6i rang ths chigu di va chidu xofy muse) | phan bé ép luc bé gang cila uv... au ¢ mit vé tho. i H N6i chung, tu Lacedn ma sétva | imprchanvir | Phu thude vit Lae edn vit | ding xody do bénh | Chang's sim, | Rete, kinh dng, c6 oP thd phy | I, Ki hu, efe gis 60 on ahs ese vat thé tao ra, Taw hai chan vit: phy 5.10% : i Xée dink bai te Tao ra bai phn ndi | 46 euong di cia tréa mit muée | tau vi cutng dd | Ph dhude Minh ding, Z chuyén dong trong | gi6;nbi chung, | phinbé'va do ton E Kong khiima phét_| t6e 40 nhanh iam | hd ola phn kien z sinh Iyc cdn ma sét | phat sinh lye cin tre néi trén mat EB | Lvcein |. unsng kbs, dang | khong ki 3-4%, ute EB | Rong kh xody t6e a6 cham hodng 1,5-2% X6e dinb bai Tao m do miining | ¥ARSS0°6 6 | phy shude kich thud Ing kh sng va, | wénbid, uni | PER SUPE Kh ta Laccin | gipvio mai, | ttigike ota | ee esa ne nn os Jestngzumg: |+ “team ih toong | 6m 15-30% cong | MONE PsA DE wee sumihiet bi a | an fos efor. « hdc phuc Ive eee : 7 ‘edn song. NR y SO TAY HANG HAI 252, Lye dy Lye day T 18 lye thanh phan trén huGng doc mai I4i thu eda phn lye do nude tao ra tée dung lén chin vit khi hé dng lye hoat Ong, n6 06 tac dung d4y thu chay téi. Khi T > R (lye ‘edn) thi tau chuyén dong gia tc; ngude lai tu chuyén dong gidm t6c. Khi T= R th tau chuyén dng déu. ‘Voi chan vit 06 c&nh of dink thi thi luc ddy T phu-thude: te 49 vong tua méy n, tc dG tau V va 46 su hclla cdnh chia vit. Dudi day 1a phwong phap vc tinh lye dy. 1) Tinh Ive ddy tis hoac, Trong 46, T = Late day (9,806kN) V-T6e 46 (kn) Cy - He sO ( chan vit don 18 0,085; chan vit 463 18 0,080) Cy - Hi s6 cong sudt true (Chin vit don 18 0,1; chfin vit 46i 18 0,095) (Cong sudt dy 16i ctla méy diesel c6 thé Idy bing 65% cia cong sudt truc aé wdc tinh) 2) Lae dy Hai Lie ddy Ibi 6 thé Id bing chimg 60% dn 70% cia Ine ddy 163. Tau cing to th lye dy Ibi cng giim, gidm 4én mite chi cdn dén 30% dén 40% cia Lye diy ti. 3) Lye dy ban du Lyte dy ban dau 1a Ie day do chan vit tqo ra khi bét ddu khdi d6ng méy chinh voi te 40 ‘du bling khong, T=0,03K\D‘x" Trong 46 , T- Lye diy ban ddu ctla chén vit, may t6i (9,8KN) K, - He sOluc dy ban dau D - Dutting kinh chan vit (m) a - Vong quay chan vit ¢/min) 3. Cong suit Cong sudt do méy chinh phét ra do bing Ma Iyc, tinh theo hé SI thi cong suét o6 don vila O6t (W). MOt ma Iye bing 0,735 KW. Ma Iyc biéu thj bling HP hodc PS (PS= 0,986HP). Phép do cOng suat dinh mite cla c&c loai méy chinh tu thuy khong gidng nhau, méy hoi nude ding cOng suft chi thi, my diesel ding cOng suft chi thi hoge cOng sugt ham, may SOTAY HANG HAI 26tuabin vi Khong 06 céch ndo do duge cOng suit chi thi bén trong cho nén ding cong suat truyén qua truc quay lam tiéu chudn xéc dinh cng sua, xem hinh 25.17. tng ufo Cg eat Cong ut Hin 25.47 1) Céng suat chi thi THP (ndicate HorsePower) La cong sudt Khi méy hoi myc hoe méy diesel sinh cOng trong. xilanh do duige thng qua 4 thi cng cia chting. 2) Cong suat him BHP (Brake HorsePower) La cng suit xéc dinh 3 dau ra méy dong Ive. Nauti ta ding phuting phép do momen quay iia truc od dé xéc dink cOng sudt may dng lye phét ra. BHP = 7.JHP ‘Trong 6 1-1 higu sudt od hoc, thong thuding bing khodng 0,85. 3) Céng suff truc SHP (Shaft HorsePower) La cong suit ti may chfnh truyén vé_ chan vit. Né bang cOng sut méy chtnh phét ra tit dt 4c loai t6n hao ma s4t tryc (vi dy he théng gidm tc) mide khi truyén qua cdc he tryc hxc dy va dBng hé do xokn (Torsion Meter) d6i voi may turbine 2 sup = 222 15 ‘Trong 46, Q~_Mémen quay chia vit N-S6 ving quay N6i chung c6 thé ldy Cong'suft trye bling khoding 90% cia Cong sult chi thi, 4) Cong sual ti chan vit DHP (Delivered HorsePowes) La cOng sudt true tit di tn hao ma sit én cfc tye, Kuju... sau dBng hd do. xofn 5) Cong sufthitufch BHP (Etfective HorsePower) Néu tau chay vi tc 46 V (m/s) chiju luc cin R (kgf), s6 cong cin thiét mi gidy dé knife phye luc can goi la c6ng sudt hitu ich, tic 1a cOng suit cudi cling 4é khic phuc lye can, Hote Trong 46, 7 ~ Higu suit v5 au SO TAY HANG HAI 27my ~ Higu sua chain vit ny ~ Higu sudt dy ( thong thudng bing 0,5 dén 0,6) Noi chung, cOng sus 06 ich bling 50% dén 60% cila cOng sust tryc. CONG SUAT TRYC VA CONG SUAT HAM CUA MOT $6 LOALTAU. Losi te Tin DWE «LBP —B Mén—‘Loaimdy SUP ibe aa du 360.000 6423 ‘Turbine 45.000 250.000 320 «52 21 Turbine 31.000 ‘Taudiu 120.000 252. 38 17 _—_—Diiesel_—23.000 100.000 25138 1S_—iiesel, 21.000 80000 -237«36-=S«12—SsCiesel— 20000 60000 219-32 12“ Diesel_—15.000 Tau hang st 190.000 285 «50-18 ‘iesel 24.000 120.000 248 «38 18_—Ciiesel 23.000, 80000 237 «36-«—«:12—~iesel-—17.000 60.000 218 ««32,—«12-——~Diesel’_—‘15.000 30.000 16324 =—«11—‘Diesel_—‘13.000 20.000 «146 «229 Ciesel 9.000 ‘Tau hang 20000. 157 26 10 Diesel 17.000 12.000 146 22,«10.——Ciesel-— ‘11.000 ‘Tau ché 616 12500 180 32-9 ~——iesel— 10.400 ‘Tau contennd 29.000 196 32 LL iesel (26,200, (66-48 23 1d) 23.000 213-309 ~——iiesel 30.000, Trong bang: LBP ~ Khoding cdich gite hai tr dting mdi Idi B= chigu rong ti da Voi mye dich didu d0ng, e6 thé coi BHP urang dusng vdi SHP 25.2.2 The ap “ 1. Don vi te 46 tau No (Knot) la don vi do t6c d6 tau, tinh bang hai ly trén 1 gid. S{m) 1852(m) ‘Téc A6 tau (nd) = Trong dé $ Ia cu ly tau chay trong 1 gié tinh bing mét. 1 hai ly = 1852 mét. 2. Che loai t6e a6 SO TAY HANG HAI1) T6e a6 thit may La We dé thit méy v6i 1/4, 1/2 3/4, 4/4 tdi va vutgt qua tii ota may, 2) ‘T8e 46 chay bién Xem xét 161 diéu kign khi wong thay vin, dé dim bao tau hnh trink dai ngdy an toan trén bign, khi thiét ke’ bao gid cng dé du thifa thod dang cng sutlt méy chinh, Trén bién thing ‘ip dung te do lay bling 80% d&n 90% cita cOng sust exe dai (cding sudt dinh mie) 3), Tc 46 trong cang Ht te (ti het may) = ten dvi 80% Wedd wen bin Nita te (Téinmta may) = trén duidi 60% - 70% todn te. ‘Chim We ( Tdi cham) - — tr€n dudi 35% - 50% toan 6c. ‘Téc 49 that chim (‘Ti that chm) - Vong quay thép nhft, tuy theo loai méy chink ma xéc dinh) ‘Te 46 Ibi thung lay 60% - 70% t6e 46 16. 4) Khdi dng, dio chin va chay li méy chfnh Khdi dong, dio chiéu méy chinh nhanh hay cham phu thude vio loai my, tinh nang, tink 46 ngutsi diéu khign trong budng méy, Khi dio chiéu, 4@ cho chan vit difng nhanh chéng déu ding tay chudng khén ep (dufa tay chung lui t6i vai Hin) . N6i chung: 8) May hoi mie: tiv 161 hét may 46n I0i hEt may cn 60 dén 90 gidy, cOng suit Khi lai khOng ahd hon 85% cBng suit may ti. b) May diesel: titi hét may d€n Idi het méy cin 90 dén 120 gidy, thd gian dio chidu ciba may chinh kh6ng qué 15 gidy (tit Ie bat du thao téc cho ti khi bét dau boat dng theo chiéu nguoe lai), cng sudt khi Ibi khéng nhd hon 65% cng suét méy tdi. ©) Méy tuabin: wy tdi h€t may dén Ibi het may phii qua giai doan dimg méy, o€n dén 120 ‘dén 180 gidy, cOng sud khi Idi khOng nbé hon 40% cOng suit dinh mife méy tdi. 4) Bote d6 cia tan (xem Chuong 1, Muc 1.6.2) 25.2.3 Lye bénh léi va momen quay thu 1. Lye ban Iai Bink 14i chiu Iye trong dong chay déu ( thute t€ né hoat dong trong dong chy hdn hop). Ve mit ly thuyét banh Idi tuong dudng nh chi€e cénh chuyén d6ng trong lu tring. Theo If thuyét vé cénh , khi banh Idi va hudng dong chay tgo thinh mét g6e'a (Hinh 25.18), do vi xody nude hinh thanb chung quanh bénk Li lim cho t6c d6 dong chay.trén bé mat thuyng dong ciia bénh Iéi bi chim lai, 4p lye nude ting 1én, trong hinh vé biéu thj bling dfu (+), we 46 ding chay mit ha dong cla banh Idi ting Ién, ép lye dong gidm xudng bidu thj bing du (©). Te dung cong dé thi phn bé p luc ta nan thé'y, ép Iu thuy dong & mit ha dong banh Idi gidm xudng dng thdi_p Ive mt thugng dong ting cao, Tim cho gid tri yet dé cia chénh Iéch 4p Ive gitta hai mit bénb Idi ving cao va tao thinh &p luc tée dung én bénh li. Chénh Igch dp Ie gitta hai bé mit bémh Idi cag I6n thi ép Iie li cng ldn. SO TAY HANG HAI 29‘Ta goi tng hgp 4p Iue dng cht ling téc dung len tren inh Iéi 1B Iue banh 164i P. Lye thinh phn ofa P tren dung vuéng géc vdi bénh 1éi 1a P, goi IA phan lye li hap twyén, chung goi 18 Ive phap wyén cia bah 14 Lye bénh Idi P 16n hay nbd phy thude vio vi tr cia tim P.,, dign tich, hinh dang, 40 day, géc Iai cila ban Li va 1 1g thuan voi binh phutong tc 46 V dong chay. Cong thie tinh Nye thug dng mbit sau, p=c Xs 2 ‘Trong 46, Hinh 25.18 C- He s6 Ive banh tai p ~ Kh6i lugng riéng cba nude, mide bign 1a 1025kg/m', nude ngot 18. 1000kg/m’. V- Te do dng chay (m/s). ‘S- Dién tich banh 16; (m’) TY hinh 25.18 06 thé vigt, P= JP?+P? = [P?+P? Trong 46, P, ~ Phan ve Iai phap wyén P,- Phan luc tip tuyé'n, tite fe ma sét. P, Phan lye ngang (lye nang) Py ~ Phin lye doc (lye cin) Tam cia phan lye phép tuyén thay d6i tay theo g6c Idi, m6i quan he cba n6 voi gée Iai a dutge tinh bling ty sO *e eo bang dudi day: 022 [ors fo2t Joao [032 [oss | 037 5° [108 fis? 20° 2 30°, | 35" | oH ‘rong d6: X, - Khodng edch ngdn abit tir mép tne banh Idi d&n P. b~ chiéu rOng tir mép trude dn mép sau cia bénh Iai, . Momen quay thu cia lye I6i phép wyén Khi tu dang chay n€u ta bé bénh L4i mOt g6c thi fu Li phép tuyén P, ( hinh 25.18) sé tao ra ‘mOt mémen M d6i v6i trong tm G ca thu lam cho tau quay ngang quanh tryc thang dng di qua G, mmen nay dude goi 18 momen quay cia lyc l4i phép tuyé. Néu G nm ding gita 1/2 chiéu dai L ca tau thi, = Pycost 2 SO TAY HANG HAT 30‘Theo ly thuyét dng Ie hoc chit Khi thi Ive nang P, khong tng t¥ 16 thuan vai g6c a, v1 vay kh, g6c Idi ting dén gid ti nao dé, vi cde xody mat sau bnh lai phét trign lién tue, gay mit te 6 mit dudi cla dng lim cho Ive nding gidm xudng 46 ng6t, nh m6 t8 6 6 thi hin 25.19, Con tau bude da:wd0 cfu, né ri edu khi con chifa mot day Mai We oo ye nang chéo mai, fy hét lai, chay may ti dé tach Idi ra khdi chu ‘Ghe ot nan thi mémen quay Iyc Idi php tuy€n khi tru moi (git? mét diy hey ewe Hinh 25.19 M= P,.Lcos@ ‘Trong 46, P, - Lye l6i phép tuyén (N) khi tra. mi Khi @ = 35° 66 thé tinh phan lye lai phap tuyén Avec 16,41 1000 Trong 46, Ky - He sO lye diy khi tru moi (ly 6 46 thi hinh 25.20) K,bN’D* b.- Chigu rong bénh idi (m) (or rs N= "T6e dO vong quay chain vit (r/min) D ~ uting kinh chan vit (m) ‘Trén hinh 25.20, B/D 1a ty sO bude ( H - bude chain vit), 0 18 ty sO mat dia chan vit, ZB sO nh chain vit. x = ean eat of H °. {| x °. 1 os o i i 08 OS LOE A Hinh 25:20 ” Hint 25.24 Hinh 28.22 3. -Higu ting than tau va bénh Iai Khi con tau tién ti momen a 1am cho tau quay, xem hinh,25.21 va 25.22, edn lye nang ‘By tae duing'lén bénh 14i 1am cho thu dat ngang, Dat ngang khign dong chiy tao ra géc dat SOTAY HANG HAI 31gy nén Iye thuy dOng_ngang Pi, xem hinh 25.21. Lyte nay nim 6 tnide trong tim G eda thu L mot khoding efch X va nguse chiéu voi P,, Nhu vay mOmen Ive P.X va momen lve Py cing chiéu, sé hB trg cho vige quay thu. Khi tau chay Ili, thi inh binh xay ra nguge Lai, theo nhu hinh 25.22, luc thuy dong ngang téc ‘dung lén thin thu phia sau trong tam G khi thu bi det _ngang lam sinh ra mémen Iue PL.X nguge chigu véi mémen lye Be. Khi quay tau, hai momen nay tigt eu Hn nhau eng thém dong chdy tgo ra khi chin vit chay Idi hinh thanh ning higu tng rat phe tap 1m cho kkhi tau chay Idi thi tinh nang diu dong rat kém. 25.2.4 Lyte dy ngang, ding theo than tau va ding chan vit 1, Late dy ngang Khi chan vit hogt dOng, bin thin né chiu cdc phan lye theo chiéu ngang, trong ly thuyét chan vit goi Ive may Ia lye cdn quay. Nhém Ic nay Ia Ic thanh phan tiép tuy€n cia thu} dong lye tde dung len chin vit. Vi cde can chan vit ngdm trong nutée 6 cée dO su khée nhau, phin lyc ren céc cénh khong cn bang ( theo hinh 25.23 thi P,> P,) nén tao ra Ine tng hop tae dung én truc chan vit theo chida ngang, goi 18 luc dy ngang (Sidewise pressure or transverse thrust) o6 chidu cing chidu quay cila chan vit. Voi chan vit chidw phdi, khi may chay 10 lve ddy crite aay ena vi ngang ddy lai tau vé phia ben phil, nguce lai khi chay may Iii lee ddy ngang dy Idi tau vé ben tri Bo su ctia true chin vit cng mhd thi lye ddy ngang cing 1én, khi chin vit nhé In trén mit mie. (ite 46 su edu true chin vit nhd hon ban kinh chan vit) thi ve dy ngang cdng Idn hon. Ngoai ra, chi chain vit méi khdi dng thi Ive dy ngang khé 16 r6t, dn khi te 4 quay chain vit lén dan thi lye dy ngang cling gidm di. Khi chay méy li thi dong chiy hit vao khdng bi chin béi than ru khign ign tugng khong kh bj hit vao so véi Khi chay t6i nghiém trong hdn, cho nén lye dy ngang hi chay méy 10i lén hdn so v6i chy t6i Bat ky tu dy tdi hay khOng ti, khi chay méy Idi téc dung ca Iue dy ngang cOng v6i lye dep vao man sau tau cia dng chay chan vit lim cho mai tau nga sang phdi. Vi vay khi diéu ‘dOng tu phii o6 bign phdp dé phong hay vn dung hign niing nay. 2. Dong theo than tau 1) Nguyén nhn sin sinh dng theo a) Nude Ia chit Ing o6 tinh két dinh, cho nén vé thu chuyén dOng sé kéo theo cae chit diém myc tgo thanh dong chay cing chiéu véi chuyén dng cba tau, Cac chat diém 3 xa SO TAY HANG HAI 32than tau hon thi phat sinh ddng chdy chim hon. Dang chy nay goi 1a ddng theo ma sét. O phia dudi tau ddng theo ma sat d ting nude tren day dc hon 6 tang su. b) Khi @u chuyén dong, do wyén hin chung quanh thin tu, sau khi thu di qua dé lai mot Dong thea ma sit Khodng khOng d sau I4i, mu luggng mde I6n lap te 'b8 sung vao khodng khOng dé va tao thinh ddng hay. Dong chdy my 6 thanh phin te 46 cing chiéu véi chuyén dng ca tau goi Bk dong theo dui tau (xem Binh 25.24), ©) C&e chat diém wrong s6ng do tu gay nén 06 chuyén d0ng tron xoay, 8 dinh sng c6 thanh phin eect t3e d0 hudng vé phia true, 3 day sng c6 thanh phan te 66 huéng vé phia sav. Dong theo nay duge goi 18 ddng theo s6ng. Tuy nhién, dong theo may 6 cudng 46 yéu nén b6 qua khong xéti6i 2) Anh hudng cia ddng theo than tau dén diéu dong tau a) Sy tn tai cba dong theo ti nhiing nguyén nhén néi trén Fam gidm te 49 tueng di gitta anh I6i voi nue, tic 1a Lam gidm lve thuy dong trén banh Idi, Dua vao céc s6 ligu thye nghiém (xem bing th6ng ké “ Anh hudng cia dong theo... “ dui day) cho théy, déi voi tu ‘mt chin vit nh hung cla dong theo o6 thé lam gidm chitng 60% Inc phép tuyén ciia banh di, cbn 463 v6i thu hai chan vit thi lve phép tuy€n giém ching 50%. ) Phin chim dui nude eda dudi tau c6 Minh dang 3 trén thi béo & dutdi thi t6p vao cho nén te 6 dong theo phin bé khong déu trong mat dia chia chan vit, 3 phfa wén te dO dong theo Ién hon gié trj trung binh, cin J du6i thi nhd hon gid tri trung binh. Vi dui tau hin chit U thi dong theo phan bé tong d6i déu hun so véi dudi tau hinh chit V. Do ding theo phin bé khdng déu cho nén cde cémh chan vit J cae d9 s4u khée nhau sé dén abin cfc te 6 dong theo khéc nhau cd vé hung va gid ti tuyét 46}. Theo ly thuyét cénh, dong theo ta0 ra g6c xung cénh chan vit trén kin hdn d cénh duidi do a6 tgo ra lye khang quay Ién hon, Ife khang quay ngude chiéu vdi lye dy ngang (trinh bay é phan wen) Ngoai ra, do anh hing cia dong theo dBi voi mat dia chifa chin vit dm cho te do ddng chy trung binh V, tai mit dia chita chan vit nb hon te 6 thy t€ V, cia tau. Gid si W 1a h€ s6 dong theo th) Vp = V,(I-W). T6c 40 dong theo pin thuge vao t6e d6 tau va hinh ding phdn chim than tau, Can ef vao cOng thife kin nghigm ¢6 thé tinh t6e d6 dong theo tai mat dia chiia chin vit bing tren dudi 25% t6e 46 thu (dy he s6 lang try chitng 0,7). Dong chan vit Dang chin vit o6 dong hit va dong thai. 1) Dong hat a) Khi chn vit quay thufin chiéu, nude bj hiit vao chan vit ti phia tude tao ra déng’hiit chdy men theo hai bén dui thu nhap vio mat dia chia chan vit m6t céch d6i xting, Dong hhdt chi lam gidm luc dy cia tau ma KhOng nh hydng g) t6i tinh ning dieu dng tau. 'b) Khi chin vjt quay nguye chigu th dong hut lai chay ty phia sau vé phia true, Ic nay nu binh 14i 6 vi wi 2ér6 thi dong hit tg0 ra Ap Ive téc dung ean bing Ién hai bén banh lai va 1 SO TAY HANG HAI 33‘fing khéng inh Inféng g) ti tinh ning diéu dong tau. Tuy nhién, khi bé mot g6c bénh Li thi dong chay chiy tf phiarsau Ién phia truéc tao ra dp luc téc dung lén hai bén ban Idi. Ap lye hai bén khOng bing nhau lim phat sinh higu 4p Iye tao thanh luc Idi, khi dong hit cing dn thi lc Idi cang 16n. May mn la ddng hilt khi chan vit quay nguyge chiéu khé nh, higu s6 4p ufc khng I6n lm, lye téc dung Ién bainh Iai gin bing khong. ‘Thue té ching minh, tau o6 chin vit chiéu phéi, Khi thu dang tién t6i ma chay méy Ibi, bat ett bénh Idi bé vé pha nao, mdi tau déu ng& sang phdi. Diéu d6 n6i len ring, mac di tu 06 te 46 t6i nhuing KhOng tao luc Idi lén bénb Idi vi chain vit lam cho nufdc ting tc vé phia trite, 3 gin banb lai dong chdy khéng én dinh, sinh ra dng xody rit manh. Mgt khéc, khi banh ai 66 mot g6c I4i, ic bat dau Idi hét méy, dp lye Am (do dong hit) tren bé mgt chan vit two ra mt stfc nit 461 v6i bdinh Idi. TONG HGP ANH HUONG CUA DONG THEO VA DONG THAI CHAN VIT ‘Chan vit dan, ban Idi dom 7643 | Géetsi | Anhtuing | Anh tung | Anh rucing rau(ic) | (dd) | dong theo | dong tdi | tdng hop 8 15 0335 258 09 8 30 043 2,58 1,09 10 1s 040 2,40 097 10 30 06 2,40 14 Chan vit d6i, bdo li dom Téeds | Gécldi | Anhhaing | Anh tung | Anh hcdng raufno) | (46) | dong theo | dong thai | dng hop ff 8 1s 0,39 0.93 037 8 30 051 1 056. 10 15 0.44 093 0.42, 10 30 0,60 1,09 065 Ghi chit: Céc chi s6 ghi ong bang 1 1 56 git Ie phép tuyén cba ‘bénh Idi khi chju dnh hung ela dng theo, dng thi voi Ive php tuyéii trong nude 2) Dong thai ( dudi tau) Sau khi nude bj hit vao mat dia chan vit, thi Ip te nude bi chan vit thai ra chy vé phia sau, tgo thanh dong thai ( du6i tau), Dong thai gay ra nhiing anh hudng sau day, a) ‘Lam ting Ive I6i Anh hung cia dong theo than tau lim cho tc d6 dong chy chiy qua mit bénh Ii gidm ‘nbd, nhung dong thai (tc 46 hitdng truc + t5c 46 tin t6i) lai lam cho dong chay d6 ting én, vi vay lim ting 4p Ive thu} dong trén bé mat banh Idi. Da yao the nghiém (céc sé ligu SO TAY HANG HAL 34trén bang “ Anh hudng cia dong theo va dng thai...” 6 phdn dui) ngudsi ta nhan thdy ring, 446i vdi fu mot chan vit thi dnh hudng eta Ap lye do dong thai t4c dung len bénh Iai ting én 2,5 ln so vdi binh thing. Con d6i voi au hai chan vit mot banh Iai, vi binh 14i khong nm ngay sau chan vit cho nén 4p luc Ién banh Idi cia dong thai khOng thay i. Tom lai, anh hutdng tng hop ca déng theo va dong thdi lac dét voi tau mét chan vit thi luc Idi phap tuyén noi chung giit nguyén khong d6t; adi voi tau hai chan vit mgt bank Idi thi lye {i phdp tuyéh bi suy gidm chiing 40% dén 60%; dt vdi tau hai chan vit, hai bank Idi tht dink Incéng ciia dong thai Idn hon dong theo rat nhiéu tam cho dp lc trén bank Idi rang lén dang Ke Lam cho mai tau léch vé ben phi Khi may chay ti, ddng thai o6 chuyén dong xofn 6c, dong thai xodn &e 3 phia bén phi mit ia chan vit téc dung lén phia dui b8 mat phi cia bah Idi mot 6c nhitt dinh, con dong thi xon dc phia bén tréi ciia mat dia chin vit thi Iai tée dung lén phia trén bé mat tréi bénh i. Do anh hung ca két offu thin tu di véi chin vit va bin I4i Lam cho géc tée dung 1én nhat cda dong chay 6 phan trén binb Idi c&ch bigt hon giip 3 Itin so vdi 3 phan dudi. Do goc Uc dung ela dong thai trén dui khdc nhau trén bé mit ban I4i lam phat sinh lye te dung Jen ban Iai ddy banh Iéi vé bén tréi, moi thu ng bén phdi. Khi thu dang & trang thai ding va bat du khdi dOng thi Anh htGng cia dong thai cing 16 ring. Khi méy chay 10i, dng thai chay tiv sau Iéi vé phfa truéc, Theo abut hinh 25.25, nhan thy 3 6c thif I, vi chan vit quay nguge, khi cénh chan vit quay ti vi tri cin bang ngang dén vi ‘wudng g6c thi cénh chan vit tat mutéc d4p vao phia teén man phdi ciia dudi tau im cho Iai tau 66 xu hung Jéch vé bén tréi, Trong khi 46 d g6c TU, cénh cham vit quay va tat nudc vao phiin dud bén tréi dudi tau. 6 g6c II va IV, cénh chén vit khong tat nuiéc tric tigp vao than thu, nén anh budng cia ching khong déng ké, Do vi tuy€n Minh eda thin tau trén duf6i khOng gidng nhau cho nén g6c the dung cla ding nc dap vao thin thu tren du6i khéng ging nhau, két qua tng hop cba ching lam cho I6i thu bj lech vé bén tréi, mdi thu lech vé bén phil. Tém Iai tac dung cita dong thai trong bdt cit trang hap nao Khi tau chay 101 hay chay thi déu lam cho miti tau ng sang phi Higu ting téng hgp cla may va bénh Iai Grow Bing 25.A duGi day 6m tt hign ting tGng hgp cia may va banh Idi, cho biét khi 4p dung méy va Iéi thi mdi fu nga vé- . bén nao, Hinh 25.25 SO TAY HANG HAI (35BiéU UNG TONG HOP CUA MAY VA BANH LAL 25.4 Cac yeu Tau igh, mdy 161 Tew a, md li Tau tién, may li) CTetu Ul, may 08 wank huting | Lat ardi | Lai gita [Lai | Ldterds | Cai | Lai phd Léitrdi | Lai gita [Ldi [Lai] Lai | Lai phi phai__| i phdi_|irai__| ita Ned tdi Ngi | Nga Ngi | Nei Nea trai hai | phd hai | pha 1. Lye | hd et a came ett ae manh) (asi yéu) ‘manb) 2 vyéu) | 2s Nee | - Neaedi | Neg | - é : A z phai hai 3 = Nei | Nei | Negi | Ngd | Nex | Nos phdi | Nga | Nea phi] Nex | Nea | Nee | New B Ba wai phdi | phai phai | phai (yéu) phai | (ret) | phdi | wai | phdi | phdi «|S = (kha | ge) | (0 Ge) (ye) | G4 | (yew) | (anh) vyéu) 8) manh) Nea | Neswsi] Nes | Ngz | Nes | Nes phdi | Nea Ned phdi | Nga | Nea | Nga | Nga wai wai | Gu, wai | phat | phai phdi | (eSret, | phi | wai | wai sive | 0%) [nga | (yew (man (yéuy | néueau | (mand | kad | cna 48 dang | hy ding, ) | man) | manh a ding, | may lai > ngang my ti | i thi | manh) manh) | SO TAY HANG HAL 36(quer Buy qeud read (moya91 |) wLARI! 4, e3u nor oven in | mppred ees syaege Agu ogo | BB0UOH | GO San (quem (agk | 961 Suouy aya Bue Supp | guar Sip oe Garo) yer) | (queen peep | spr ‘rar Apu rerne) | (qaem)] om my | “yuem) * read ya wen] wud | (9703) qyad | Sugp oe my | teqd read | reqd “ngd) wn wn | en} 28N| e8N fudeiN| BEN) mpOmmeen| BEN] PBN) YEN] MEIN] HEN Sava - - | - - = aa ie - - App oom | aay ngs Buea wel SO TAY HANG HAI 375. Quy luge chung ct higu ving tau hai may 1) Higu tng thu hai may a) Hai méy ti dbng thai hoc lai dng thd (cing te 49 quay): Mili tau phan xa dking theo g6c Idi, nghia Ia 14i phat huy higu qud ngay tit dau by MOL may dmg mot mdy ti: Mai tau nga vé phfa may dimg. ©) MOt may ditng, mot may Ii Mii tu ngé vé phia may Ii 4d) Mot may t6i, mot may tdi: Mai tau nga vé phia mAy Ini, 2) Mot sO'kinh nghiém khi diéu dng tau hai may 8) D6i Khi dé cho edn bling Ie ddy méy ti va Iue dy mAy Thi 66 thé cho may 16 thf hon mot nde so voi may Iti. by Khi quay dau tht tude tién cho chay méy t6i va bé Iai dé ting nhanh xu huGng ng’ mii, sau 46 cho chay lai may thé hai (méy & phia mun quay mdi). Khi tau khong t4i, sOng gis cffp 5~6 tr3 Jén khOng nén lam dung céch quay mii mot may Idi mot méy ti (nh vay nguy hiém) ma nén ding phucng phép hai may toi dng thoi va hai méy Ii dng thoi, bé het léi 8 quay mii. ©) Khi Qu 6 trang thai dimg, ding mt méy t6i , mt may Ibi dé quay dau tai chd nén a8 Iai 6rd, néu khong khi bé Iéi vé bén nao cting déu lam trd ngai quay t:3, 6. Uu nhuge diém digu dong v6i thu o6 sé ludng chin vit, banh Idi khée nhaw Uu diém Nhuge diém Pham vi dp dung ngay ding thdi cba Mot 2. Dong chay dudi thu 3 chin] ilo We 66 IME 88 |g a6 xdng, uni | MY OD 3 gui ela . it, 2 | chay thang phdi Vit] an a va eu su | 88% 0428 PE AP ae ol | chin vic Wi | 2. Két eu don gidn, than tau 06 tée dung che chdn bénh 14i 1, Banh Iai duge age | 1. Tinh eg dong kém; | St dung rong sai tren cfc tau vn thi 2. Tren os sO dim ne bao dign tich bénh | 2. Dé sinh chin dong 6 | 46" Mi, 06 thé tet kigm ad lai Mét_ | 1. Tinh 6a dinh va | 1. Bénh I4i khOng nim | Rat st 4p dung cho chén | tinh quay td déu tot | trong dong: thdi cila | tau bién, chi ding vit, hai | hon logi mét bémh iai; | chan vit, Im cho higu | cho tu c6 mén nude bénh qua lai kém; han ché ma can 6 fch banh lai SO TAY HANG HAT 38Ong suét méy M4 | phia dudi tau; 3. Ban Idi khong 06 be 49 8 phia dui, yen edu tryc banh si phai ai len; 1, Tinh 8n djnh huOng | 1. Bénh li nim @ vi ri | Ding cho toai du ti, thod man yéu edu | e6 dong theo lén, higu | hai chin vit chay 3 d0ng; qui I6ikém, nghiém | bidn va loai tau s6ng 2. RO’ vd edp edu | "ONE nit 66 Ise higu | nude séu chiy chim. Hai | cing oh tian nang | (44 Mi chi Bling: mot chin | digu dong xudi dong | 8 ¥Si lost mot vit mot | qudn thee chin vit mt banh Ii Bah | 3, Ket eda gidm dan, |! Dita eh bem * | mot bain Idi coi nhur ae thé bj han kéo dai chigu dai tau vé phfa dudi, lam gidm lye e&n cia tau, 1, Tinh 6n dinb, tinh | 1. Khi chay 161 xudi | Dang cho tau séng ed dGng déu t5t; dong hic tau dang ditng, | chay trong ludng chin 2, Banh Idi dat trong banb Idi chiu anh hudng chay manh, nguy vit hai| dong thai chin vit cilia xody mute sau chin hiém, ding cho tu bénh nén higu qua bénh lai vit on cho hiéu qué 1éi | lai séng isi | va hig xust agy cata | Ke™ chin vit déu duge | 2. Trong Intdng khé nding cao; ning, phia dud banh Iéi déu khing 06 bé dd. Hai Hai | 1. Tinh dn djnh , tinh | Két cau phitc tap, khoi | Dang cho thu séng chin | eo dong déukhé tt; | Ivong In, gié thank | logi trung va tau lai vit ba ; | ea0. loai 16n chay ludng 2. Tinh 6 dOng khi 7 i ban | cio, 1th elu, choy rong nude chay xigt H | xudi nude kha tt 25.2.8 Tinh ning eda cdc thiét bj digu dong ajc biet |, Banh lai phn tng (Reaction rudder) ‘Trén loai bénh Idi cfin bing kiéu leu tuyén, ngudi ta gén & phia trudc true bdnb Idi cde c&nh din Io goi 1a bénh 16i phan ting, thuding c6 hai foai: bah Idi phan tng cfin bling ( htoh 25.26) va banh Ii phn tig khong cin bing. Thigt bj nay 6 téc dung nher mot bO chink dong 06 thé lam cho chuy€n GGng xody cia dong thdi chan vit bign thin chuyén dong. ‘nung truc Lam tang thém Iyc day chiin vit. Bling thiét bj nay, n6i chung o6 thé lam ting Ive fy len 4~6%, SO TAY HANG HAI 39(te cdnn on a i Pats én Phd fut Hinh 25.26 Hinh 25.27 Banh lai chil dong (Active rudder) ‘Theo nhvt hinh 25.27, trén bénh 14% kiéu vu tuy€n ngutsi ta gén them mot chan vit nbd & mép sau, chin vit ny duge lai bdi mOt mots A3t trong mét Ong dao Iu. Khi quay bénh li thi chan vit nhé nay cling cing quay v6i bénh Idi va tao ra mot fue dy bd sung lam ting thém ‘momen quay tu. Mémen quay tau ctia Jogi bénh I4i nay 1dn hon loai bénh I4i binh thudng . cing o@. MOt s6 tau Jai, tau chuyén dung thuting ding logi banh lai nay. Banh I6i chi d6ng 06 cac wu diém sau day: 1) Tinh nang diéu dong cba thu khi ti may hode Idi may déu rat tt, Dac bigt khi didu dng vdi t6c 6 tau chdm hode khi diing méy chinh, tinh niing diéu dOng déu rat linh boat 2) Trong digu kign s6ng gis khOng nhing dép ting tinh ning diéu dong cla tu ma cdn Hing Iye dy tau. 3) Chay te 49 chm trong ludng hep hay trong susng md, cho ding may chfnh, o6 thé ding chan vit bin Idi dé chay tau, te d6 cling dat 16i 3~4 no. Ong dao uu chuyén dng (Hinh 25.28) SO TAY HANG HAI 404s Sng deo hiv, c6 chin vit bén trong, c6 thé quay quanh trye ding ab nén c6 téc dung nhit ‘mt bn Idi chain vit. Loai bénh Idi nay higu qua cao, link hoat, um diém cba né nb sau: 1) Dim bdo tinh quay 1rd eda tau rat tt, quay Sag dgo low 15° tau sé quay ted v6i dung, Kinh quay tr bling mt mta cita tau hai banh Iai binh thug c6 cing géc Idi 2) Ong dao lu quay c6 14 dinh hung goi la Sng dao Iuu quay gn bénh Idi, Loai nay chan Vit igo ra higu qua diy rét cao dng thi ning cao tinh 6n dink huiéng. Taye nghiém chitng minh, tau chay dudng thing trong diéu kign s6ng_nbé lim t&n thi Sng dao luu chi !éch qua lai khOng vugt qué 1° ~1,5°, trong diéu kign s6ng to gid 1dn thi Sng dao Iéch khoang 5°. Trong ham vi nay, tc 4 khOng bi gidm dang ké, Hinh 25.28 3) Khi chay xu6i nuéc, n6i chung tinh én dinh hydng kém, Khi cp edt, dic bist trong sng i6, thi khOng o6 higu qua bling bénh l4i thong thuting, Banh Iai Flettner Tren mép sau ca bénh Idi chinh ngudi ta lp mot bénh Isi phy chuyén dong dc lap voi binh Ii chinh va due diéu khién b3i két cu riéng. Banh Idi phu niy nay m6 phdng va vén dung nguyén ly cénh phu ciia may bay. Khi banh Idi chinh chuyén dong mot gée ndo dé tht bbénh 14i phy cting quay quanh mép sau cita biinh Idi chinh m6t gée d6 theo mot ty 16 nhit inh so vGi géc quay cila bah lai chinh. Géc chuyén d6ng tung d6i ciia bénh IA chinh va banh 14i phy duye goi 12 gée I4i phu. Banh Idi phy ndy 66 tc dung lam ting higu sudt Idi khi ‘iu chay Idi, Nhuye diém duy nhat ota né 1a két clu lién hé giita g6c bénh Iéi chinh va géc bénh Idi phy kha phate tap (Hin 25.29). ‘Thiét bi ddy ngang (Side thruster) May bam nuéc hoe chan vit trong Sng dao liu duge sit dung kim thiét bj dy ngang. Khi ‘may bom hoje chin vit trong Ong hoat dng sé tgo ra mot ép Iye nude. Phin lye cia dp Ie nude tgo thanh Iye ddy ngang lam cho tau quay t3, Thiét bi dy ngang 06 thé duge Mp & phia. mili tu hode phia 14i tau (inh 25.30). ‘Trén Hinh 25.30, (1) cdc cdnh chén vit, (2) truc cita chén vit, (3) gid 40, (4) méy dong luc, ... Nhé thiét bj dly ngang viée didu dong tau, dc bigt la kh ep edu hay chay trong luéng hep v6 cing thudn tién. Khi te d6 tau bing khong, Ie dy ngang do thiét bi dy ngang tao ra Kin nit, néu te 46 lang In dda th Iye dy ngang cling gidm xu6ng, Trén bin nigm yét tinh ning diéu dong cia mot sO tau c6 ghi chi gidi han t6c dé tau khi st dung thiét bi ddy ngang, SOTAYHANG HAT 411 | ann J 1 e | 7 | En > u aA a ‘Hinh 25.29 Hi Hinh 25.30 25.3 Anh hwéng ciia méi trudng bén.ngoai dén diéu dong tau 253.1 Anh huéng cia gi6 va sng 1, Céc yéu 6 tinh todn dp lye cba gis Che yéu t6 Ap Ive gié bigu thj wén binh 25.31, ‘Trong hinh, @- Géc man cita gid (°) R,- Apluc gid (N) & -Gée Ap ine gid 0 - Tam ép lye gis a> Khoang c&ch tit moi thu dé 0 (mm) Loa ~ Chiéu dai todn bg cha thu (m) G- Trong tam au Che yu 16 a va a cling nh he $6 4p lye gié C, phy thude vao hudng gi6, dign tfch phan tau ni teén mit nuge, phiin bo va binh ding két cfu thugng tang kién tric. C6 thé théng qua thyc nghigm 4€ xc inh cfc gid tri va m6i tién quan che yéu tO tron, Tuy nhién khong thé va cng khong cfin thiét phi tien hanh thyc nghiém cho titng con tau, n6i chung c6 thé cin cit s6 ligu thie Hinh 25.31 nghigm mét s6 loai tau dé tinh tofn che gié tr, hdc nhau cho ting con tiu, Bang dui day dua ra céc sO ligu thye nghiém lay duge cia 10 Jogi Qu khée nhau; SOTAY HANG HAI 42Céc s6 ligu thyc nghiém anh hudng cia gié chung cho 10 loai tau khéc nau, el oa aflon | a | O°) cy alLon a 0 | 0,50-0,95 20 | 1,10-1,40 | 0,25~0,40 | 45~75 | 100 | 1,05~1,30 | 0,50~0,60 | 87~97 40 | 1,35~1,90 | 0,30-0,45 | 70-82 } 120 | 1,30-1,80 | 0,55~0,70 | 92~105 60 | 1,30-1,75 | 0,35~0,45 | 78-85 | 140 | 1,35~2,00 | 0,58-0,80 | 100-115, 80 | 1,05~1,30 | 0,40~-0,50 | 85-87 | 160 | 1,20~1,70 | 0,60~0,85 | 105~130 90 | 1,00-1,25 | 0,45~0,55 | 87~95 | 180 | 0,60~1,20 Ghi chi: 1) 10 Logi tau cho trong bin ¢6 trong tdi khée nhau 2) B6i voi toai thu hing kigu ba chdi (ba do) idy gid tri 1dn, tau du va tau khéch Idy gid tri nhd. 2. Tim &p Ie gié va mémen fp Ive gié quay tau 1) Apluc gié, 3 PCV Acos' 0 + Bain?) Trong 46, R, ~ Ap lite gis (N) P ~ Khoi lugng riéng khong khi (Gia tr] chudn 1,226kg/m* ) Cu - He sO ap lye gis V. - T6e 46 gis tusng 461 (migidy) @ - Goc man cia gi6 (°) A Din tich hinh chiéu thing phén thin tu én mén nude (m?) B — Dign tich hinh chiéu ngang phan than tau én mén nue (m*) Néu chvfa biét cfc 56 liu A va B thi cé thé tim bang cOng thifc sau day: A=cy B=GQLiy Trong 46, b Chiu rong eda tau yp Chiéu dai cia Qu gitta hai try dting vubng g6c C1 vA C,H 86 (06 thé lay tt 48 thi hinh 25.32 va 25.33) SOTAYHANG HAI 43Hinh 25.32 Hinh 25.33 2) Tim momen quay tau do 4p luc gié to ra Gia st trong tim G nlm & gitta doc tau, mémen quay tau M, (Num) do Sp lie gié tao ra e6 ‘thé tinh nh sau: M,= Rising x(g-a) Hole, V*(Acos*@ + Bsin’ @) L. ‘Trong 46, R,sin@ - Lye thanh phdn ngang cia Ap Iie gid Ig - Khodng céch tit mdi tau 4én trong tam tu (lc—a) - Khodng céch gita trong tam tu va tm 4p lye gid (chimg 10% d&n 25% cia L) Cou + HG 86 momen quay (tra trong 46 thi hinh 25.34 4p dung cho tau «ddu 03 Ion) Vidu, Tan XX day tai, rdi cau véi gid cp 6, Tau thude kiéu ba choi, e6 mén nude trang bink d= 9,2m, Chiéu dai thin thu Ly =148m, chigu rong tau b =21,2m, Gée man cia gi6 8 =60" , t6c 6 gid trung binh 12nv/s. Hay Gm 4p luc gi6 len con tau nay. Gidi: Tra bing " Céc s6 ligu the nghiém..." (@ Hanh 25.34 SOTAYHANG HAI 44 He 28 mtmen quay to Man utr poe ah a 96Urn) 06 He s6 ap lye gi6 C, =1,75. Tra tren 46 thi hinh 25.32 va 25.33, ty 66 gitta mén nuGe thyc 1 vA mén nude diy tai 1a 9,2/9,2 = 100%. Theo dé thi tim ra duge Cy = 0,95 va C= 0,06 . Tinh ra A = 427m’, B= 1314m’, Thay vao céng thie, c6: jrtaas X1,75 x 122 x (427c0s°60" + 13148in?60°) = 168,73KN 3. Quy Iudt quay trd cla tau khi chiu 4p tue eta gid 1) Tau chiu gid 3 trang thai dang ding ‘Tau chiu gio théi tit phia truée chinh ngang, xem hinh 25.35a, tam ép Ive gi6 nlm d phia tnée trong tim G ofa tau, mémen My quay tudo gi6 tao ra sé Tam cho moi tau quay ve phia dudi gid, Ide nay tm thuy déng Ie Rd gin G, khéng anh hudng ding ké d€n quay ted cia thu, Tau quay din dén khi g6c man cia gid gén d€n chinh ngang, 0 va G gin nwt tring nhau. Mémen quay tau gin bling khOng, mii tau ding quay, tau lic nay vé o9 bain d trong trang thai bj téc dong cla gi6 chinh ngang va dich chuyén vé pha dudi gic Pp» & Hinh 26.35 Ne Khi gié thi ttrphfa sav chink ngang cia Qu, xem binh 25.35, thd tinh finh lai xay ra nguge VGi tring hyp 6 trén, Idi tau quay vé phfa didi gid Tam cho mai thu quay vé phia teen gis cho dén khi g6c man cita gid nim d chinh ngang thi tau ding quay 2) Tau chiu gio khi dang chay t6i —M —T > =m fs I ou S A. fn inh 25.36 SOTAYHANG HAI 45Gi6 thdi ti pha trude chinh ngang, O va R déu nim & phia tntdc G, n&u My 16n bon momen Uhuy dong lye Mg thi mdi iu quay vé pha dudi gi, thuding goi IA quay thudn gid nbut Kinh 25.360. Nguigc Iai, nu Mo < Mz thi moi tau lai quay vé phia tren gi6 goi Ia quay nghich gic hu hinh 25.36b. N6i chung, trong truting hdp nay, cdc thu chay KhOng tdi, tau t6c a6 chém VA Lin o6 dign tich chiu gié 1én 3 moi déu quay thudn gid, ngude lai tau day ti, hu we dO nhanb, tau c6 dign tich chiu gid idn phia 14i du quay nghich gis. Ki gis th6i Ui phia sau chinh ngang, xem hinh 25.36c, O mim 3 sau va R- nim 6 phfa tude G, nung hung cla Mo vA My gin nbv iring nhau, ket qua Ia 14i tu quay vé phia dudi gis, moi tau quay vé phia trén gid 3) Tau chiu gid Kei dang chay Ini Gi6 théi ti phia tru6c chinh ngang 16i, hinh 25.37a, O 6 phia trudc va R 6 phia sau G, o& hai Omen Mo va My déu c6 xu hiféng quay m@i thu vé phia du6i gid. Lai tau quay vé phia ten gid. Mo 25.37b, tuy c& hai tim Ova R déu nim d phia sau G, nhung khi tu chay Idi thi R& gan phia Ji Ron, do d6 My > Mo khién mii tau quay vé R phia duéi gid va 14i tau quay vé phia trén gid. 1 : 0} Néu chay li, ban ddu vdi te d6 th§t chim thi jek a ue dy ngang cia chan vit c6 thé tgm thei i chin Idi tau quay nghich gid, nhung sau 46 te D 40 chay Ini dan ting len thi 1y hét 16i cing wet khong chin duge phi Idi tau quay nghich gid. Me or ey ~y Me 4a » Khi digu dong tau néa loi dung quy Iugt quay van 25:87 nt ‘tu Ki tu chju gi6 1am cho viee diéu dong thugn Igi va nhanh chéng. 4, Tinh ton chuyén d6ng tr6i dat cia tau khi chiu 4p luc gi6 1) Téc 46 ti dat trong gi6 khi tau dang ding 6 th inh toén te 49 trOi dat bling cOng thic gin ding nhursau, "i BB, - Ty 1é phan dign tich mat edt doc thu tren mgt nue va phd dign tfeh mat cht dge dui mgt mtd, V=0,04V, Trong 46, V+ T6cd6 tri dat trong gis, V. = T6e 49 gio tong a0, 2) T6e d6 tr6i dat trong gi6 khi tau dang chay ‘T6c 46 Oi det du6i 4p Ive gi6 khi tau dang chay phy thudc vio hudng gid, te d6 gid, We + 46 tau, dign tich mat eft doe thu trén mat nue B va du6i mat née B,. Khi chiu gié chinh SOTAYHANG HAI 46gang thi te do tr6i dat ty 1G thudin-véi tWe 49 gid, 19 Ie thudn vOi-ty sO B/B, . ty 1€ nghich vi t6e 49 tau, Bing “Tinh t6c a6 va géc dat gid” du6i day gitp ta tinh mét céch giin ding Ge d9 trOi dat cba thu va gée dat gié khi tau chiu gi6 chinh ngang. TINH TOC DO VA GOC DAT GIO i BIB, Bs ae 2.0 16 12 tau | gid | 7840 | Gae | Teas | Gc | Toe do | Goe ea dat | dat | dar | dt | der | dat {mdphtt) | (46) | (mphaiy | (46) | (méphutt | (6) a] 2 [4 9 )35{ 6 | 25 sf [7] on |s 9 | 35 6] 2 | 8 | aw | 6 fot is s|7] 2 | 0] 2 | 8 is | 6 8} 34.) 12 | 30 Jos] a | 7s 9) 40 | 14] a4 Jus] a5 | 85 wo] 45 | 16 | 37 |iss| 30 | 10 | a] 9 2 6 [is 6 1 s| 2 Jas] 9 Jas} 6 jas 6| 6 Jas} 2 |as) 9 2 a) 7} | 4! is }as} a2 | as 8] 2 | s w | 4 2 13 9 | 2% | 6 21 5 is | 35 to | 33 | 7 24 6 18 | 45 4] 6 1 s| 9 jas} 6 1 6] 2 | 2 9 las] 6 1 wo} 7} is jas} wm | 2 9 [as a] iw | 3 3) 25] 9 2 9} a |4a] i | 3] 2 [2 1o| 2 [as | is | 3s | as | as Vidu, Mot chide tau chd Ady tdi ty 16 dign tich mat edt doc trén va du6i mat nude la 1,8 . Tau chiv £16 cp 6 (13m), Tim te 49 trOi dat V va gée dat creda thu khi tSe dé tau V,= Ova Vy nd , tau chiu gid ngay chinh ngang. Gidi, 1) BIEL V, = 0, BB = 1,8 ‘Thay vao cng thie trén: ‘Téc 46 troi dat V olla tau = 0.04% 13 1,8 = 1,35 no & = 90" (tau tr6i v8 didi gi6) SOTAYHANG HAI 472) Biét V = 13,Smiphit = 0,43n¢ a a3 5. Céc trang thai chuy€n dng cia tau trong s6ng gi6 = 8, Ding phvtong phép ndi suy tra bing “Tinh We dd va géc dat gis” 3 tren o6: Do tée dong ciia séng va gid, 46% véi RE toa 46 vudng gc ef dinh trong khOng gian, con tu 6 thé phét sinh 6 trang thai chayén dng sau day, xem hinh 25.38, 1) Trin t6i (Surge) 2) Tnidn ngang (Sway) 3) Déi (Heave) 4) Lhe Roll) 5) B6 (Pitch) 6) Dio (Yaw) ‘Trong 6 loai chuyén dng néi tren thi 3 logi déi, Ide, bé, 18 3 chuy€n dong chi y€u, ching mang tinh Train ‘6 \ as chu ky, Dui day I& bang so sénh Nien. ‘ede phutong thc chuyén ding eta pee than tu trong s6ng gi. Hinh 25.38 PM | tae | guy | Chak He 1008 | hun | BS | Sg | sia Tén g0i hue hong [abd [khong | Tradn wi Toa |x | chuyén (Surge) ag [Truc [Dich | khong | idm | khong | Tra ngang khong |Y | chuyén (Sway) sian [Trye [Dich [dn [lon | 6 dBi Zz chuyén ingin) | (Heave) Tre [Bin adi nbd | nbd | 6 (ani) | Lde Toa |X| g6c Rall) 46 | Tre | Bién di | Ién Ién | 06 BS tan |Y | pe _[ ogi) _| crite) tau | Truc | Bién di | khdng | 16n | khéng | Dio [2 | s66 7 (Yaw) 6. Anh hung cita s6ng 461 vai hiu qua cla bénh di SOTAY HANG HAI 48‘Song trén bién noi chung hinh thanh dudi tic déng cila dp Ive gid. Séng bién dp diu cao thdp cdg voi chuyén Ong quay clla thuy chit. diém c6 anh hudng rét 1dn d€n higu qua cia ban lai, Nhu da 48 cap 8 trén, lye bénk Isi tf 1¢ thudn vi dign tich ngbp nude eda banh Ii ‘va binh phifong van t6e dong chiy. Dign tich ngap nude cia bénh Isi bign thién theo chuyén dong cia phin dudi thu, tai dinh song, dign tich ngap nuiGc cia binh Idi Idn, tai dy sng dién tich ngép nude cla bénh Iéi nnh3, Dign tich ngdp nude cita bank Idi cing 1én th higu qua cia banh I4i cng t6t Tiép theo dé 1a anh hung cia thu} chat diém dai dung t6e 46 chuyén déng quay cila thuy ct séng. Du6i day phan tich mOt vai truding hyp nh hung ca sOng, Dion song = > Hetng 569 1) Song dé to phis moi aw TT geen FSS Néu hung chuyén dong cia thu} chat i | ate + diém cing huGng voi van tc dong chay It te ‘wong d6i khi tau chay thi te 6 dong fale ot Ae 1 hj i 1 u qua banh Idi, xem hinh 25.39. Trén it diém gan bing 0,15 d€n 0,08 cita t8e 46 chay tang lén; nguge Iai thi we 4 dong it chay gidm xudng, Vi vay, higu qua cia Te ee ban Idi ting én khi banh lai 6 dinh sOng, gidm xudng khi binh I6i 8 dy Hinh 25.39 ‘sng. 2) Séng dn ti phia dudi tan Truding hyp nay vita ngude véi truing hyp n6i trén, hiéu qud eta banh [di 6 dinh s6ng nhé nnhét, 3 day sng Ion nat, 3) Nedu lye quay c¥a than tu Bai vi chuyén dong quay cia thay chét diém tai dink song va dy sng tée dung lén thén tau lam cho thin a8 ae tau dio qua lai, Néu song dén ty phia use ben esi, BS by hinh 25.39, khi mii @u nlm & mat nghiéng tre * “+ L 85 sing clla dink séng thi mii tau do vé bén phai, sau 46 néu mai tu lai nm d vi tei mgt nghiéng sau ca dink un carta doa sOng thi mili tau lai do vé bén trai, Hinh 25.40 m6 ti A. ck ta tru@ng hgp s6ng dén tit man phai phia sau li. a Du6i anh hudng Lién we cla s6ng bién, moi thu bi Xx dio lién tuc sang tréi, sang phdi lam nh hudng rat inh 25.40 nhidu 161 higu qua ca bénh Iéi, Anh budng tinh én inh hung cha tau déng thoi c6 anh hudng nhit dinh dén te 46 tau. Mil te 46 trong song gi6 Khi chay géi séng, néu chuyén dng déi cia thu khOng trong véi chu ky cila sng bién, thi ni chong, Iie mOi tu lao vo. dinh séng Jam cho mén nufde moi dot ngOt tng len; Iie mii tau nim & day séng th) mén nue gidm xuGng. Hudng chuyén dong cia thuy chat diém tai SOTAY HANG HAI 49