Rodzaje zdan zlozonych wspolrzednie i podrzednie

Zdania zlozone wspolrzednie

• zdania pojedyncze, niezalezne od siebie
◦ Laczne:
▪ wspolny podmiot: Pies wyszedl na podworze, biegal i ujadal zaciekle
▪ wspolne okolicznosci: W domu było cieplo, przyjemne wnetrze zachecalo swa
atmosfera aby wejsc i usiasc na kanapie
◦ Przeciwstawne
▪ przeciwstawianie roznych osob, cech, czynnosci i okolicznosci: Ty się smiejesz, a ja
placze. Spojniki: a, ale, lecz, natomiast, tylko, przeciwnie
◦ Rozlaczne
▪ czynnosci, które dana osoba nie może wykonywac rownoczesnie: Wczoraj nie
mialam czasu by wyjsc z domu, musialam się uczyc
◦ Wylaczajace
▪ odrzucanie wszystkich mozliwosci: nie spalam, nie odpoczywalam, tylko gralam
cala noc
◦ Wynikowe
▪ tresci, z których jedna jest nastepstwem drugiej. Zaczynaja się spojnikami: dlatego,
zatem, więc: Janek chodzil na wagary, więc został w drugiej klasie
◦ Bliskoznaczne
▪ zawarta jest ta sama lub zblizona tresc wyrazona innymi slowami. Zaczynaja się od
lacznikow: innymi slowy, mowiac inaczej, czyli

Zdania zlozone podrzednie

• zdania nadrzedne i podrzedne
◦ Podmiotowe
▪ odpowiada na pytanie „kto, co?”
▪ podmiot w zdaniu nadrzednym jest niewyrazony lub jest wskazany przez zaimek
wskazujacy: ten, ci, ta,
▪ laczy się ze spojnikiem „ze” i zaimkami „kto, co, czyj”
▪ Ten dostanie nagrode, kto okaze się najlepszy
▪ Martwi mnie, ze Joanna wyjezdza
◦ Orzeczeniowe
▪ kim jest? Czym jest? Jaki jest?
▪ Nigdy nie byles taki, jaki jestes
◦ Dopelnieniowe
▪ odpowiada na pytanie wszystkich przypadkow: kogo czego, o kim o czym, z kim z
czym, komu czemu,
▪ Mowie to, co mi slina na język przyniesie
◦ Przydawkowe
▪ odpowiadaja na pytania przydawki: jaki, który, czyj, ile
▪ Obiad, który jadlam był bardzo smaczny
▪ Dom, w ktorym mieszkam jest bardzo duzy
 Zdania podrzedne okolicznikowe
◦ czasu: odpowiadaja na pytania jak dlugo, kiedy, do kiedy, skad.
• Rozpoczynaja się: kiedy, jak dlugo, odkad: Odkad siegam pamiecia, byłam uparta jak osiol
• Rozpoczynaja się spojnikami: Az, gdy, jak, jak tylko, skoro, ledwie, nim, zanim
◦ sposobu: odpowiadaja na pytanie jak, w jaki sposob?
◦ stopnia: akcentuja sposob wykonania czynnosci, przebieg zjawiska i jego intensywnosc
(jak bardzo, jak silnie)
• maja charakter skutkowy lub porownawczy: balam się tak bardzo, jakbym zobaczyla ducha
◦ celu: odpowiada na pytania po co, w jakim celu?
• Usiadlam przy biurku, zeby odrobic lekcje
◦ przyczyny: dlaczego, z jakiej przyczyny
• bo, ponieważ, dlatego ze, gdyz