I​lllll ​lllllll ​lllll ​llll ​lllll lllll ​lllll ​llil ​llll ​Kirn ​ia ​SMA^VIA ​IPAIVIIPA

TryIANNASIONAL ​ TAHTJN

PELAJARAN ​20 ​I7 ​I2AI8

SMA/MA ​PROGRAM STUDI ​IPA/MIPA

IflMIA ​Kamis, \​ 2 ​April2018 ​ (10.30 ​- 1​ 2.30)

=EAEffi, ​ Sodon ​
--r{I
Stondor Norlonol Pondldlkqn

PEND ​I ​D ​I ​KAN ​DAN ​KEBUDAYAAN*#$

7
DOKUMEN ​NEGARA ​
Iilll ​ililllilil ​tillil] ​flililtillililil ​Kimia SMA/MA IPA/NIIPA
1.

Diketahui ​unsur 1;Xdapat berikatan ​dengan ​unsur ​"'.: ​tzY, sifat ​fisik ​senyawayangterbentuk ​dan jenis ​
1!' ​
​ & B.
ikatannya ​ C. ​D. E. berturut-turut
​ ​adalah ​.... ​lelehannya ​larut ​dalam dapat
​ ​air, ​
​
kovalen menghantarkan
listrik, ​ikatan ​ionik t​ -rdahlarut dalam ​air, ​ikatan ​ionik ​larutannya ​larutannyaJid4k ​menghantar menghantarkan

listrik, ​kovalen ​listrik, ​ikat4n ​ionik ​^

,​ .y ​/ ​: .​ ​r ,​ .' 2.​

Dua ion ​yaitu ​A2* ​dan ​B-memiliki ​lintasan ​elektron ​sebagai ​berikut. ​
/ -l-O--
​ ​a​a​\ '​ ​( ​,' ​1/

'a'
-a- ​
-. ​.q'* \ ​? I​
​ ...t--t-", ​- ​-o-.- ​-
 I​
Jika ​unsur ​ mempunyai ​jumlah ne*tron ​12 ​dan,B m
​ empunyai ​jumlah ​neutron ​18, ​pasangan data ​yang tepat ​adalah
....
oUaktipta ​
u-c-201712018 ​ pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

DOKUMENNEGARA ​iltil ​illill lllll ​llil ​lllll lllil ​lllil ​llil ​llil ​
4 K​ imia ​sMA/tvIA rPA/ivIIPA J.​ ​Perhatikan konfi gurasi
i​
elektron ​unsur ​X ​dan ​I b​ erikut ​! ​
x: ​ 1s2 2s2 ​2p6 ​3s2 3p3 ​-,-: ​ Y: ​lP ​2s2 ​2p6 ​3* ​3ps ,'​ ​
,​ :

Jika ​kedua unsur tersebut ​bersenyawa, ​rumus ​kimia ​yang mungkin ​terjadi ​dan ​bentuk ​molekul
senyawa ​yang ​benar ​adalah ​'...
 9-Iak ​Cip,ta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKB UD
u-c-201712018 ​
4.​DOKUMENNEGARA ​adalah ​.. ​..
aa aa ​aa
Kimia ​SMA/]A ​IPAMIPA ​Jika ​unsur ​e ​lnomolaiom 7)
​ ​dan ​B ​1norn'o, uto-
​

17) ​berikatan, struktur Lewis ​yang ​benar ​

​ ​aa ​aa
A. 3A3B3 oa
B. ​:B3A3B3 ​oa

c. s​ B ​aa ​aa ​:B aa​ ​oo ​3Ai3 ​3Bt a​ a​ aa​D. :​ B3A3B3 ​aa ​aa ​aT) ​o-Dr a​ a ​aa 3​

3B3 ​aa ​oa​a ​ao aa ​EI ​3B$A!83 s​ B3 ​.. ​.. ​aa ​sB ​...i ​aa ​.() ​SB3 ​3 ​aa ​.. ​o. ​ 5.

​ ram besi dengan ​4 g​ ram ​sulfur menghasilkan ​besi ​sulfida ​

Pada ​ruang ​tertutup dilakukan ​pembakaran ​7 g
A. B.

D: E. ​Ct, -(qa
​ ​sebanyak ​1l ​gram. Kenyataan ​ini ​sesuai ​hukum ​dasar ​kimia, yaitu ​.... ​Hukum ​Perbandingan

Tetap (Proust) ​Hukum ​Perbandingan ​Volume ​(Gay Lussac) ​Hukum ​Kekekalan ​Massa ​(Lavoisier) Hukum

Perbandingan Berganda ​@alton) Hukum ​Perbandingan ​Molekul ​(Avogadro)

u-c-20t7t2018

%Iak ​Cipta a​ ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

DOKUMEN ​ 6. ​NEGARA ​u ​ilril l​ ilil ​ilil ​ilil ​lllll ​llil l​ llil ​lil llil ​Kimia ​SMA/VIA IPA/iVIIPA
Perhatikan ​data ​hasil ​uji ​daya ​hantar ​listrik t​ erhadap beberapa ​larutan ​berikut!

:​
(1) ​1i ​(2) ​
​ ​{ ​(4) ​./ ​Berdasarkan ​data tersebut, pasangan ​larutan yang ​memiliki ​derajat ionisasi ​
{ (3) 0, ​ditunjukkan

pada ​nomor ​.... ​As, ​B. C. D. E. ,​ ​..\

a

,/'l
, ​.. ​-!

riil ​(1) ​(l) (​ 2) (3) ​(a) ​dan dan dan dan dan ​ {
{
(2) (3) (a) ​(s) ​(s)

7. P​ erhatikan ​data ​titrasi ​asam-basa ​berikut!

Kadar(%) ​massa ​HzSO+ ​(Mr:98 g
,... ​ ​ .moll) ​yang terdapat dalam 2​ 0 ​mL ​larutan ​asam ​sulfat ​tersebut ​jikamassa
jenisnya ​1,8 ​gtamlmL adalah....

{
^/ ​

./
(5) ​{ ​
1""

A. ​B. D. c. E. 0,320
​ ​0,49yo ​098yo l,30yo ​4,90yo
f,,:
'i
g​
u-c-201712018 ​ Iak ​Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
DOKUMENNEGARA

8. ​Perhatikan gambar ​dua ​larutan ​berikut ​inil

I​illlt ​lril]l ​fiil l​ il ​ilil1 ​lltil ​ il ​til ​ltil ​
fl ​ Kimia SMA/MA ​IPA/MIPA

200mL a​ --_______-_-, -.,,_

​ ​tlffii
tt ​
​ ffili.Hcit,;;l ​Ws#ry

: ​200m1 ​-{q51,1i| ​lcfficoorl ​K&u5ay ​ Ko: ​l}-s

I​

Pernyataan ​(1) ​Kedua ​larutan terkait ​sama-sama ​kedua larutan ​memiliki ​tersebut, ​pH:3
antara ​lain:

(2) ​Kedua larutan ​adalah asam lemah ​* ​(3) (4) ​Kedua Kedua larutan larutan ​memiliki ​harga ​[H+] ​yang sama-
dapat mengubah ​warna lakmus ​merah, ​(5) ​Kedua larutan ​dapat ​terionisasi ​sempuma ​'

Ar B. D. C. E. penjelasan
Pasangan ​
​ ​
(l) (l) (​ 2) (2) (3) ​dan dan dan dan dan ​(3) ​(s) ​(a) (​ s) ​(5) ​yang tepat
​ iketahuicampuran ​larutan ​penyangga sebagai ​berikut.
mengenai kedua larutan tersebut adalah ​.... ​9. D
50 ​mL ​Larutan ​CHaCOOH 0,1 ​M ​50 ​mL L
​ arutan CH.,COONa 0,1 ​M ​50 ​mL ​Larutan ​CHaCOOH 0,1 ​M ​100 ​L ​Larutan
CHTCOONa 0,1 ​M ​50 ​mL ​Larutan ​CHTCOOH 0,2 ​M ​50 ​mL ​Larutan ​KCN ​0,1 ​M ​2 ​x 1​ 0-s

Urutan ​
​ ​(1) (1) ​- ​- pH
A. B. harga ​ ​(2) (3) ​dimulai ​- ​- (3)
​ (2)
dari yang ​terkecil ​adalah ​.... ​ D. ​E. (3)
​ (3)
​ ​
​ ​(2) ​- - (2)
- ​- (l) ​ (1)
u-c-2017/2018

cI{ak I​ ​Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

I​DOKUMENNEGARA

​SMA^VIA ​IPA/MIPA ​10. ​Bacalah wacana ​berikut!

ltil ​illllll ​lllll ​lil illl ​ilil ​il|il ​lil llll ​Kimia

Berdasarkan ​wacana ​tersebut, pemberian larutan bikarbonat ​pH ​6,7 ​bertujuan ​untuk ​" ​"

A.menaikkanpHdarahdenganmenggeserkesetimbangankearahkiri ​
​ ​D, E.
B. C. ​ ​menaikkan menaikan
​

menurunkan menurunkan
​ ​pi{ ​pu ​pH pu
​ ​darah ​aaratr darah aaratr
​ tanpa ​dengan ​d.ngu', dengan
​ menggeser ​menggeser

*engge'"' menggeser
​ arah ​kesetimbangan k​ esetimbangan kesetimbangan
​ kesetimbangan ​ke ke ke
​ ​arah ​arah arah
​

kanan ​kiri kanan

​
perhatikan ​tabel ​persamaan ​reaksi ​hidrolisis ​garam ​berikut ​ini!

​dan ​(2) ​dan ​(3) ​dan ​(a) ​dan ​(3) ​dan ​(a) relatif
Pasangan ​
​ ​(1) ​(1) (​ 1) (2) (2) garam
A. B. C. D. E. data ​ ​

ko-pon"n ​utama ​buffer ​darah yang merupakan ​salah satu ​hasil ​terhidrolisis ​yang ​tepat ​adalah ​"" ​adalah ​HzCOr
​dengan ​ * ​l:20, ​0'05'
- HCO;
​ tetaP ​
perbandingan ​
Yaitu ​
7,40 ​

metabolisme ​pemapasan'
​ zCOr(ag)
​ ​HzO(l) HzO(I) ​;r H
COz(aq) ​UrCar(od+ +

=: H:O*(aq)
​ ​+ HCOI-( ​aq) ​K,": ​43 x ​\f
​ emberian ​,irt.rn o​ urrt, ​kasus ​saraf. n​ aik m
Pada ​pu p ​ asker ​alkalosis ​Salah hingga ​gas ​atau ​satu
oksigerrdidukung mencapai ​kelebihan ​upaya ​mengembalikan ​7,8. ​basa ​Jika ​infus yang ​dibiarkan l​ arutan
​ uffer akan ​normal ​berkurangnya bikarbonat menyebabkan ​darah ​adalah ​pIH6,7 ​COz ​kerusakan
disebabkan ​pH b
terlarut'
dengan selama
​ aktu ​tertentu.
selans w
11.
+HzO(I)+HSOi(aq)+oH
+ ​HrO(D ​+ ​CErCqoHl ​!H-
)​

PO;AA ​+ ​r.&r..i"al ​+ ​HzO(l) ​Hzo(/) ​+ ​+HPOq'(aq) ​+ ​NHr(as) ​+ ​H:O*

+}l-(aq) ​
NHr(qdl-llrO.(gg)
​
u-c-20r'112018 @Hak
​ Cigta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
DOKUMENNEGARA
 I​tllll ​llililt ​flilt ​lil ​ilil llfi ​lllil ​lil ​llil ​Kimia ​SMA^VIA ​IPA/LIPA 12. ​Diketahui ​data beberapa ​indikator ​dan ​trayek
pH.

4.40 I​ ​6,0 -7,6 I ​8,3 -​ ​10,0

Travek ​pH ​ 3.1 ​- I​ ​ ​

Berikut ini ​adalah ​kurva titrasi ​asam-basa.

l1

3​h s​ ,8
,11
4
20 ​Volume ​asam

Pasangan ​
​ D. E. ​asam-basa/basa-asam dan ​indikator ​yang digunakan ​berturut-turut ​adalah ​....
A. B. C.
​ CI ​
CH:COOH H
KOH- ​CH:COOH-fenolPtalein NH+OH
​ ​NaOH ​CHrNH: ​KOH ​
- ​- HCI
​ ​- ​HCI ​- ​ --
fenolptalein fenolptalein ​metil ​jingga ​ metil ​jingga ​
-​ 13. ​Diketahui ​Ksp ​ivtglOff)z:6,0 ​x ​10-r2. ​Dua buah
larutan dicampur ​dengan ​komposisi ​sebagai
berikut.

200 ​mL, ​10-j ​M ​200 ​mL. ​10-s ​M ​100 ​mL, 10* ​M ​100 ​mL, ​400 ​mL, ​10-) ​M ​400 ​mL, ​Pasangan ​
A. B. D.

​
E. C. campuran ​
(l) ​(1) (2) ​(2) ​(3) ​dan dan dan dan ​dan ​(4) (5) (3) (4) (5) yang
​ ​karena ​karena ​karena karena

karena menghasilkan
​ ​harga harga harga harga ​hargaiQ", Q, ​Q" ​Q"< Q"< <​ < Ksp ​endapan ​Krp Ksp ​ Ksp Ksp

Mg(OH)z ditunjukkan ​pada ​nomor ​.... ​l0-3 ​l0r ​M ​M ​250 ​mL, ​10-r ​M 2​ 50 ​mL, ​10-3 ​M ​500 ​mL, ​l0-5 ​M ​500
mL, ​10-s ​M ​u-c-20t712018
l​ oHak ​Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
DOKUMENNEGARA

I​lllil ​tillilt ​lril lil ​illll ​llil ​lllil ​lil ​llil ​

14. J​ ika ​kita ​memasukkan bongkahan ​batu 10
​

kapur ​ke
dalam ​Kimia a​ ir, ​akan ​SMA/MA t​ erjadi ​IPA/iVIIPA ​gelembung- gelembung ​gas ​dan ​wadah ​akan terasa
panas'

Pernyataan ​
A. ​Reaksi yang
​ benar ​tersebut dari
​ ​merupakan data
​ percobaan ​reaksi tersebut
​ ​eksoterm adalah
​ ​karena

"" ​sistem menyerap ​kalor ​dari ​B. R​ eatcsi lingkungan.

​ ​iersebut ​merupakan ​reaksi ​endoterm ​karena lingkungan
menyerap ​kalor ​ ​ ​Reaksi sistem.
C- dari ​ ​tersebut merupakan ​reaksi ​eksoterm ​karena ​sistem ​melepas ​kalor ​ke

D. R​ eaksi lingkungan.
​ ​tersebut merupakan ​reaksi ​endoterm karena ​lingkungan ​menerima ​kalor ​
​ ​Reaksi
E. dari
sistem. ​tersebut merupakan reaksi eksoterm karena ​lingkungan ​melepas ​kalor ​ke
sistem.
@HakCiptapadaPusatPenilaianPendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
u-c-2017/2018 ​
DOKUMEN ​NEGARA

I ​5 ​. ​Diketahui ​data percobaan ​reaksi 2​ A ​+ 82 ​-> ​MB.

Grafik ​yang menunjukkan orde ​reaksi ​dari ​A ​adalah ​. ​...
​ ​1l
* 'i,,
I​lilil ​ililllt ​llil t​ il ​llillllfi ​lllil ​lil ​llil ​Kimi ​a ​SMAflVIA IPA/IVIIPA
@Hak ​
u-c-201'112018 ​ Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BAIITBANG-KEMDIKBLJD

DOKUMEN NEGARA ​ t2 ​Kimia 16.

​ ​Ke ​dalam ​4 ​gelas ​kimia ​yang masing-masing ​berisi ​20 ​mL ​asam ​
(W
Zn ​T:48 ​ nil ​llilll lllll lil ​illll ​lllll ​lllil lil
I​ ​ llil ​
SMAA,IA ​TPAitvIIPA sulfat
​ ​dimasukkan ​4 ​gram logam ​seng ​seperti ​pada
gambar ​berikut.
Zn

(​W​ Zn​
​ ​8 ​detik
t: "C
(4)​Kondisi ​yang ​diharaPkan: - ​Variabel ​bebas: luas ​permukaan ​sentuh - ​Variabel terikat: laju/waktu ​- ​Variabel
terkontrol: ​[HzSO+]

(l) ​
Pasangan ​ 4 ​C. D. E. B.
​ ​
gambar ​ (l) ​(2) (2) (3) dan
​
​
dan ​dan dan dan yang
​
(2) ​
​ (3) ​(3) (a) (a)

sesuai dengan ​kondisi ​tersebut adalah ​....

17. ​Bacalah ​informasi ​berikut!
Di ​negara ​yang ​memiliki ​musim trotoar dilakukan ​dengan ​menaburkan Sifat ​koligatif ​larutan ​]ang paling
​ ​dingin,
tepat ​proses ​pencairan ​es ​yang terdapat ​di ​jalan-jalan ​dan

garaman ke ​hamparan salju. ​terhubungan ​dengan fenomena wacana ​di ​atas ​adalah ​ A. ​B. D. ​C,t ​E. penurunan
​
 tekanan ​kenaikkan ​titik ​Penurunan titik
​ ​tekanan o​ smosis ​kenaikkan ​tekanan ​ ( ​@ ​
Zn​T=28"C ​t: ​14 ​detik
(1)

uaP ​didih beku

​ ​uaP
oHak ​
u-c-201712018 ​ Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

T:28 ​t: ​10 ​detik

"C ​T:28 ​t: ​12 ​detik
oC

(2)
(3)
r​DOKUMEN NEGARA

ilil ​lilill ​fiil ​lil lfll llil ​llil ​lil ​llil ​Kimia SMA/MA ​IPA/IVIIPA ​18. ​Proses ​pembuatan ​gas ​NOz ​sesuai dengan
2NO(g)+oz(g)+2NOz(s)
parsial ​gas ​NO

: ​gas ​NH:. ​t3​reaksi:

roleh ​data sebagai
berikut.

jika ​suhu
Jika ​suhu dinaikkan ​pada tekanan ​tetap, ​ternyata ​harga ​Kp turun ​menjadi ​; kalinya'
​ ​Sedangkan ​

diturunkan kembali, hargaKo ​akan ​kembali naik. ​Pemyataan yang tepat ​

mengenai ​
A ' B. ​Reaksi hal
​ tersebut

pembentukan adalah
​ ​". ​gas ​NOz ​adalah r​ eaksi ​eksotermal, ​sehingga ​kenaikan ​suhu ​menyebabkan Reaksi

pembentukan konsentrasi ​gas ​NOz NOz ​adalah ​berkurang' reaksi Endotermal ​sehingga ​penurunan ​suhu ​ ​ ​Saat
C. akan
suhu-dinaikkan mengubah
​ ​komposisi ​iekanan zatnya
​ ​parsial dalam
​ ​gas ​NOz kesetimbangan'
​ ​bertambah, tekanan

parsial ​gas ​NO D.​

​ dan Saat Oz suhu ​berkurang.
diturunkan ​tekanan parsial ​gas ​NOz berkurang, ​tekanan

E.
dan Saat ​Oz ​suhu ​bertambah.
diturunkan ​pada ​tekanan ​tetap, ​tekanan parsial ​gas ​Nor
19. ​Bacalah ​informasi ​berikut!
Apabila ​bersifat isotonik ​seseorang ​d-engan ​memerlukan ​cairan dalam ​injeksi ​darah. ​cairan Injeksi
:
nutrisilinfus, ​cairan,nutrisilinfus ​cairan i​ nfus ​(NaCl, tersebut ​M, ​NaCl ​harus ​
 5g,5) harus ​isotonik ​dengan ​Apabila ​
(Ii:0,082L'atm.mo1_l'K_1)./\-i-'..-..]:..'....'':]', ​A. B.

cairan ​I ​dalam ​darah, l​ iter ​cairan ​infus, ​

​
D; C. E. seseorang ​4,68 5,85 ​23,4 46,8 ​11,7 memErlukan
​ gram
tUat ​
gram ​gram berkisar9,84 ​I ​.
​ .i ​gram ​gram ​
i u-c-201712018 ​ Clitu ​pada Pusat ​Penilaian

Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD ​maSi]f,aCl ​r ​ atm pada suhu ​ruangan2ToC' yang ​dibutuhkan ​adalah ​'.. ​\=r.\ ​
J​ .
,1, i​ ​..i ​i_ ​-.,

5Y"
I​ \*
\tl
​ ​, .4:
t/ _4 ​ ​'. "i
​
1- ​I
a:l'
.​

DOKUMEN NEGARA

t4
I​ tllll ilillt ​ltil l​ il ​lllll lllll ​ilil ​ffi llil

20. ​Perhatikan ​wacana ​berikut!

Kimia ​SMAAVIA ​IPA/MIPA ​lr

Fe ​tkiw ​Wl@​​ .....​*,ggt,

untut Senyawa
​ ​menghilung aktif
​ ​pada ​pemutih ​kadar ​Naclo adalah
​ ​senyawa ​dalam natrium
​ ​pemutih

hipoklorit ​digunakan Q'{aClO).

​ ​reaksi NaCIO(f
​ ​iodometri, ​lz(D ​+ 2​ NazSzOr(aq) ​+ ​yaitu:
NaCl(a ​
​ ​
2Kl(aq) + 2 --+ HCI(aq) ​2Nal(aq) ---+ + ​NazS+Oo(aq)
q) ​+ ​2KCl(aq) + ​Ir(D + HzO(I)

Berdasarkan ​ A. ​B. C. D. E. wacana

​ ​tersebut, sifat ​kimia ​senyawa ​yang terdapat ​dalam ​pemutih adalah ​....

katalisator ​reduktor ​emulgator ​oksidator ​inhibitor

21.​Perhatikan ​wacana ​berikut!
Sendok logam yang terbuat dari ​zink ​akan d​ isepuh ​dengan ​logam tembaga'
 ​-+ ​--> ​+2e ​Zn"2(ag) ​+ ​Cu*z(aq) di
​ ​Zn(s)
Reaksi ​
​ ​Zn(s) ​Zn*(aq) ​Cu(s) ​Cu*2(aq) terjadi
A. B. C. D. yang ​

katoda ​-+ Z ​2e ​Cu(s) 2​ e

​ n(s) ​ + +​ + adalah
​

.'.. ​+ ​Zn*2(aq) 8.,,

​ ​ u*2(aq) ​+ ​2e ​-+ ​Cu(s)
C

u-c-20t'lt2018 oHak
​ ​Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
DOKUMENNEGARA

:2,23 ​
AB ​
.1 ​_ ​ 22. ​Diketahui ​notasi ​sel ​volta: ​MglMg'* ​flil ​flilll ​llil ​lil ​illll lllil llil lill ​llil e,.​​ t' 15 ​ll Sn2*
I​
​ ​| ​Sn ​E ​ Kimia
volt ​SMA/MA IPAIVIIPA
Gambar ​sel ​volta ​berdasarkan ​notasi ​sel ​tersebut ​adalah ​'... D.B.​
​ E' ​i'
SnSOr

C.
MC-\

''i ​
\r ​ Y i./'
\'f ​

ti​ ,;
I​
oHak ​
u-c-201712018 ​ Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

DOKUMEN ​NEGARA ​
t6 i​ lfiil ​ilffiil ​ilil ​lil ​illll ​llil ​ilIil ​lil ​llil ​Kimia ​sMA/tvIA ​IPA/IVIIPA 23.
​ ​Elektrolisis ​suatu
larutan menghasilkan reaksi ​seperti ​berikut.

+​ Ni(s)
​ ​2HzO(l)
Katoda ​(-) :​ ​Ni2*(aq) + ​2e- ​Anoda (+) ​: ​2HzO(l) ​["aksi s​ "t ​: ​Nftrq) + ​ +Oz(g) ​-) ​
t​ H+(ao\-t ​
+ ​ 2HzG) ​ + ​4F(aq) 4e-
​
+ ​Ni(s)
D.
Gambar ​A. ​yang tepat ​untuk peristiwa elektrolisis ​tersebut ​
adalah ​....
C.

adalah ​
A. B. c. D. E. ....​ ​0,031 ​0,520'C/m 0,604'C/m 3,72"C|m 1​ ,86 .Clm
​ ​"c/m B ​ ​i ​, 24.
​ . E. ​ ​Pada
oC ​ :​
percobaan ​(11,7 deiajat
​ ​-0J6j ​gdalam ionisasi
​ ​ Tf ​pengujian ​titik ​t ​L larutan
​ ​NaCl ​taruian) ​ NaCl ​1,
 :​ 'C. ​Jika ​ MCO(l.lHz)z:60 ​
besarnya ​ternyata ​ -0,744 ​beku ​tetapan ​menghasilkan larutan
​ ​ penurunan urea ​ yang

dan ​MNaCI ​ :
titik titik
​ ​beku massanya
​ ​beku ​yang molal
​ ​sama ​berbeda. ​ dari ​dengan ​Tflaruitan kedua
​ ​larutan ​

percobaan ​58,5 ​Urea: Nacl

​ ​serta
+*i
i'a'
\r ,​
oHak ​
U-C-201712018 ​ Ciita ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

DOKUMENNEGARA ​I ​ltff ​lililt ​ltfi ​illlllll ​ilil ​llil llll ​ilfi

25. ​Data ​percobaan ​tentang ​titik ​beku ​empat ​larutan

tercantum ​pada ​tabel ​berikut.
t7

A. ​Bq c. D. ​tlu 4,45k1

​ ​8,9 ​kJ ​108,1 kJ 1081 ​kJ ​tlTokJ

Kimia SMA/MA IPAA'IIPA ​pada ​suhu ​27"C ​dan ​tekanan ​I ​atm

​ eku yang ​berbeda. Hal ini ​

pada ​konsentrasi yang ​sama, ​larutan CO(NHz)z ​dan ​NaCl ​memiliki ​titik b ​ A. B. ​Ci,

​
D. E. disebabkan ​mempunyai mempunyai menghasilkan ​sama-sama sama-sama kedua
​ ​larutan larutan ​molekul

derajat jumlah ​larutan ​elektrolit* ​non ionisasi yang ​partikel ​.... ​elektrolit tidak ​yang ​yang ​sama ​
​ * ​samal tidak
​

besamyar sama
​ ​ iketahuienergi ​
​26. D
H-H:435kJ/mol N​ N ​ikat ​rata-rata. ​= ​-H N ​ ​: ​: ​390 946
'​ :​
kJ/mol k​ l/mol ]$f ​' ​ ,r\ \ffi.Q"
​ ​
? " ​ --"-l ​
^ +
​ ​ Vt'- ​ \ ​ Kalor ​H ​ yang diperlukan

​ enjadi unsur-unsurnya ​sNh, a​ dalah ​

untuk menguraikan'i,7 ​gru* ​1 ​g.moll) m --*f; ​ .... ​banyak ​ U .​
'​ -
​ ​
.,*\\* x​ ​?C \.t o​

:​
gas ​amoniak ​(1, ​N ​ 14 ​g'moll ​;
""s ​k​^ltQ ​5' ​v.7 ​z/5 ​ \ ​o

s.

'th,,,
r(​l\ ​-) $​

,Ptr ​L*-7, ​]-I ) ​ t ​\$ I​

rn\ i ​) ​
, ​-U ​*'.:i $​ il
%tak ​Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
u-c-20\712018 ​

DOKUMEN NEGARA ​
27. ​Bacalah wacana ​berikut!

18 ​ ilil ​ I​ lililil ​ltil l​ il ​lllll ​llil i​ lil ffi ​llll ​ MA/MA I​ PA/tvIrPA Kunci
Kimia S
​ ​ ​yang terbuat ​dari ​besi akan disepuh

dengan ​logam ​emas menggunakan ​kuat ​arus 10 ​ampere ​selama ​9650 ​detik, ​seperti gambar ​berikut.

​(,4, ​Au ​ ​-- ​197

pada ​reaksi ​penyepuhan ​kunci ​besi dengan ​logam ​emas ​diperlukan massa
​ ​
A. B. C, D. E. logam

0,0985 0,2985 0,9850 2,9850 9,8600 emas

​ ​ g.mol-r) ​gram ​gram ​gram ​gram ​gram yang
​ ​melapisi
kunci ​
​ ​Perhatikan ​wacana ​berikut! ​besi tersebut ​\' '​ ​i ​u" adalah
r 28. ​ ​!", ​ l ​';' .​

'​
1..,

" -\'
​
​ ,0i5 ​Faraday, .​ ​
arus ​listrik 0 "'
a​;

tE# ​tM​xffid ​@​ =EElg' ​<-3J'

Untut ​Senyawa ​menghitung aktif ​pada ​pemutih ​kadar NaCIO ​adalah ​senyawa d​ alam ​natrium ​hipoklorit
(NaClO). ​pemutih ​digunakan ​reaksi ​NaCIO(D iodometri, ​lz(D ​+ 2​ NazSzOr(aq) ​+ ​yaitu:
 --- ​NaCl(a ​ q) ​+ ​2KCl(an1 + ​lz(D ​+ ​HzO(D
​ CI(aq) ​2NaI(aq) ​
2KI(aq) + ​2 ​+ H -​
Na:S+Os(aq)

BenghitungkadarNaCloda1ampemutihdigunakan ​titrasi memerlukan

​ ​iometri 15
​

dengan mL
​ ​NazSzOr ​NazSzOt 0,1
​ ​sebagai M,
​ ​maka ​larutan kadar
​ ​standar. ​Jika ​20 ​mL N
​ aCIO d​ ititrasi

NaCIO ​(w/w) ​dalam pemutih ​tersebut ​adalah ​(M, ​NaCIO ​

A. B. c. ​D,. ​E. ....
​
:74,5, ​pNaCIO :​ ​
0,279yo ​ 0,558% ​2,232%0 ​4,464yo ​l,ll6oh ​ 1​ g.ml-r) ​ i 't​ ​,..'
,. ​

oHak ​
u-c-2017/2018 ​ Cfpta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBLID
DOKUMENNEGARA

mol-l ​mol-r ​mol-t ​

A. Br D. cl ​E. -​ ​- ​- ​-2986 -2020 1380
​
1488 1094 kJ ​kJ kJ ​
kJ kJ ​ mol-l ​mol-r

le ​ lilt ​
I​ ilililI ​ltil i​ lil ​lllll ​llil l​ llil ​lil ​flil ​
Kimia ​sMA/IvrA IPA/lvIrPA 29.
​ ​Diketahui ​AH"7COzfur)

:​ kJ.mol-' ​kJ'mol-l"
AH.THzO ​ AHoTCzHsOH data ​- ​entalpi -
​ ​ ​-394 ​pembentukan,standar ​
​ :-286 266

kJ.mol-r ​,g ?kg

​ ​$$ ​ ​l
ir ​.t
,
sebagai ​berikut.
--' ​
Entalpi ​CzHsOH(g) pembakaran ​+ lOz(S) ​standar ​ ZCOz(g) ​dari p;mbakaran ​+ ​3HzO(g) ​adalah....
etanol menurut reaksi:

- ​\Y ​ ​--r4"n ​*trv UL

,r ​ ​ilq- r​ -l ​4\ d-'​ ​'
oHak ​
u-c-201712018 ​ Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

DOKUMENNEGARA ​
30. B​ acalah wacana ​berikut!

20 ​ I​Iilil l​ lilill ​lril ​lil ​illll ​ilil l​ llil ​ilil ​llil ​ Kimia ​sMAnvIA ​rPA/NTIPA Bahan
​ ​Seorang ​besi ​siswa ​yang ​melakukan

digunakan ​percobaan adalah ​paku ​menyelidiki y​ ang ​telah ​faktor-faktor diamplas. ​penyebab D
​ iagram korosi
pada besi. ​dilakukan ​adalah sebagai ​berikut.
Airyangsudah ​m ​dididihkan ​renorPtarein &​ ​t ​tetes ​-]i
i: i: ​I ​
Pakubesiru,i

lK::il ​
-'::.flJ-*' mo
​ ​ t-$'i,,id_cucl, ​ P​ percobaan yang

,--,+l
Minvaktanah--ltiy
Anhidrat
dililit ​kawat
K:Fe(CN)o ​dalam ​medium

ffi ​ Paku ​besi ​O

I ​ Pakubesi ​O
I​

dililit ​kawat ​
[ ​ .* ​| ​
"​ ,tilt*-S
Keterangan: ​
o ​o I​ ndikator ​CaClz ​anhidrat fenolptalein merupakan ​membentuk zat yang wama ​higroskopis

merah ​muda ​(menyerap ​jika ​terdapat ​air), ​sehingga i​ on OH-. ​udara ​dalam ​o ​
​. tabung ​bebas uap ​air. ​Air ​yang

​ embentuk kehilangan oksigen terlarut. kompleks warna biru ​jika t​ erdapat ion ​Fe2*.
sudah ​dididihkan ​f3felCti)o m
Setelah ​2harikemudian ​diperoleh ​data sebagai ​berikut.
Paku berkarat ​muncul wama ​merah ​muda
Berdasarkan ​ ​tersebut, ​faktor ​penyebab ​terjadinya ​besi ​memiliki ​kemampuan
​
A. B. D. C. percobaan
mengalami reduksi ​adanya ​ion OH- ​(suasana ​basa) ​di ​sekitar ​besi ​Eo ​reduksi besi < ​Eo ​reduksi ​air ​besi merupakan

oksidator ​kuat

korosi ​besi ​adalah ​.'.' ​> ​dari ​Zn E.t,

​ a​ danya gas ​oksigen ​dan uap ​air ​di ​sekitar ​besi
%Iaktipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
u-c-2a17/2018 ​
DOKUMENNEGARA

31. ​Berikut ini ​adalah pasangan senyawa ​karbon.

Pasangan ​
​
A. B. D. C. E. senyawa ​
(1) ​(1) (2) (2) ​(3) ​dan dan dan dan dan ​karbon yang ​benar ​adalah ​'.'. ​(2) (3)

(3) (a) (a)

32. ​Perhatikan rumus struktur ​senyawa ​CIHoO ​berikut ​ini!

HrC-C-CH: ..O
​ ​.' (2)
2l
I​flil ​ltilil ​ltil ​lil ​llil ​lllil ​lllil ​lfl ​llil ​Kimia SMA/MA IPA/I\{IPA
CHs-CH-CHz-CH:

2-metil ​butana ​CHs-CH-CHz ​CHr

ll​
​ CHs ​CH: I​​ Isomer ​struktur

CH3-CH:C-CH: CH2:CH-CH-CH:
​
3​ -metil- ​1 ​-butena ​CH: I​​ I​CHr
Isomer posisi
CH:-CHz-{H-COOH
CHr-CH-CHz-CHzOH

CHr
I​Asam ​2-

CH: I​​ metilbutanoat

Isomer fungsi

​ ​.-O ​(1)
H:C-a-C__u H2
Perbedaan ​sifat ​kimia ​senyawa ​(1) ​dan senyawa ​(2) ​yang tepat adalah ​....
Dapat ​direduksi ​menjadi ​senyawa

Dapat direduksi menjadi ​senyawa ​ans bereaksi ​dengan ​natrium

tidak ​bereaksi d​ engan ​natrium Dapat dioksidasi menjadi ​alkohol ​sekunder ​Dapat ​diidentifikasi ​dengan
Tidak ​dapat bereaksi dengan ​pereaksi tolens menghasilkan
pereaksi ​tolens
Dapat dioksidasi menghasilkan

Tidak ​dapat ​dioksidasi menjadi ​senyawa ​yang ​dapat memerahkan senyawa ​organik lainnya lakmus ​biru ​Dapat
bereaksi ​dengan ​logam
Tidak d​ apat bereaksi dengan ​logam ​natrium
natrium
oHak ​
u-c-201712018 ​ Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD

T
DOKUMEN NEGARA

22 ​ ffiil ​ lilililillll ​ lil llil ​Kimia ​SMA/IvIA r​ PA^v[PA 33.

l​lllll ​ lllll ​ llil ​
​ ​Polimer ​O.r

cic-(cHr)o-..",
yang terbentuk ​jika ​2 ​jenis ​monomer ​berikut ​ini
tzO
NHz-(CHz)o-NHz
Heksanadiol ​diklorida
1,6 ​diamino ​heksana

bereaksi adalah ​.... ​A-,p ​

B.' ​D. ​Ot ​E. 34.
​
Pusat ​Penilaian ​ Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
35.​u-c-2a1712018 ​%Iak ​dpta pada
​

Bakelit ​Dacron ​Nilon ​6.6 Perspex ​Polistirena

pembakaran ​sempurna berikut.

​ ​CzHsOH(g) ​tersebut d​ ibutuhkan diukur ​pada keadaan ​
​ ​E.- ​D.
f. C.

;,,yr|, 9,0g
​ ​l8 ​g ​27 ​g
-+:COz(g) ​+tFIzO(S)
gas ​etanol ​sebagai bahan ​bakar ​altematif mengikuti ​persamaan reaksi S,fff
​ ​{Oz(g) ​STP ​

​L) ​, ​@elum ​
​ ​t' ​
setara).
Ian ​volume ​adalah ​. ​. ​.. ​(M'HzO: ​etanol yang ​18 ​
/i,. ​i\1 dibakar
​ ;*; 1,12
 i'..:'. ​L, ​. massa
​ ​ : ​
r​
Jika ​pada ​
air ​
1​
,​
pembakaran ​
yang terbentuk

,, ​\.i, ​ ,, ​ r''. ​untuk ​A. B.

', ​
'​
​ C. D. ​E. menentukan
​ ​Fehling, ​Molish-, ​Millon, ​Ninhidrin, Seliwanof
​

ini ​
karena karena ​karena-pereaksi kadar
​ ​, karena
​ ​karena ​pereaksi gula ​iereaksi ​pereaksi ​pereaksi dalam
​ ​ini ​ ini tubuh
​
dapat ​ mengidentifikasi ​
ini ​dapat ​ lebih ​ini dapat
​ ​dapat pasien
​ ​menentukan ​ spesifik mendeteksi
​ ​membedakan
zat ​ golongan ​
digunakan ​untuk adanya
​ ​mengidentifikasi asam
​ ​ pereaksi ​gula fenol
​ ​amino ​ aldosa dalam
​ ​'... g​ ugus.
karbohidrat ​
aldehid ​ protein

dan ketosa
DOKUMENNEGARA
u-c-201712018

​
23 lllllllrfiilililril ​ililIfiil ​iltil ​lfi ​lril ​
Kimia SMA/MA I​ PA/tvIrPA 36.
​ ​Biodiesel ​merupakan ​salah satu bahan
bakar terbarukan ​alternatif ​yang dibuat ​dari minyak ​nabati/lemak hewani alami ​maupun ​minyakjelantah. ​Proses
pembuatan ​biodiesel melibatkan reaksi transesterifikasi m​ inyak/lemak ​dengan ​pereaksi a​ lkohol ​dan ​basa ​kuat
menghasilkan monoalkilester d​ an ​gliserin ​sebagai ​hasil s​ amping.
Biodiesel ​memiliki ​karakteristik ​pembakaran ​yang ​mirip ​dengan ​solar dari minyak bumi, namun dapat
mereduksi berasal ​yang alkana ​pada d​ igunakan rantai emisi ​dari ​pembakarannya ​emisi ​pengolahan pembakaran
panjang g​ as ​sebagai beracun C ​ ro-Czo. ​minyak ​bahan biodiesel ​menghasilkan ​hasil ​Selain ​bakar ​bumi ​pembakaran
lebih i​ tu, ​yang tersendiri s​ enyawa ​ramah solar kandungannya mengandung ​solar. lingkungan b​ eracun. ​maupun
Solar C ​ ampuran ​dicampur ​merupakan t​ eridi ​dibandingkan ​senyawa atas biodiesel dengan ​nitrogen b​ ahan
senyawa-senyawa ​solar solar d​ an ​bakar dan s​ ehingga solar ​untuk sulfur ​yang
di indonesia ​solar. Campuran disebut 5​ oh ​biosolar. biodiesel Biodiesel d​ ang5Yo ​dapat solar dicampur ​diberi ​kode
pada ​85-
berbagai perbandingan ​dengan

Pasangan ​petrolium ​
A.?​berikut ​ diesel (solar), ​yang menunjukkan berturut-turut ​adalah ​rumus ​.... ​struktur

dari ​komponen ​utama ​bi-odiesel ​dan

B. ​CH3- ​C ​- CtsH:r
​ ​dan ​CH3(CHz)rs ​CH:

CH,-OH

I​
​ ​dan CHg(CHz)rz ​CH: ​
CH ​- OH
C.?​ cH2 ​ -
I​

D.?​
​oH ​ ​ ​H:r ​dan ​CH3CCC16H33 ​
​ ​- Cts
CuHz:C ​- O
E.?​ CzHs ​ O ​
-​ -
 OCITHz: ​dan CHTCHCHC16H33
C ​ Cts ​Hrr ​dan ​CH3(CHz)rsCHr ​CH: ​ C ​-
-​ -​ ​
37. ​Data ​suatu ​unsur ​sebagai ​berikut.
​ ersifat ​basa lemah ​o ​Dapat bereaksi ​dengan ​air ​panas ​o ​Merupakan ​reduktor k​ uat ​o ​Senyawanya
o ​Hidroksidanya b
r
digunakan ​sebagai obat ​maag ​

Unsur ​
A. 8​ ., ​D. C. E. yang
​ ​natrium magnesium a​ luminium ​pospor
silikon memiliki
​ ​sifat tersebut ​'11,, adalah
​ ..'. ​",.. oHak
​ ​Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
I
DOKUMENNEGARA
I ​ltil ​lilill l​ rlll ​lil i​ lilI ​llil ​ffi il ​lil llil

38. B​ acalah wacana ​berikut!

24 ​Kimi ​a ​SMA/1\,IA ​IPA/MIPA
@proSeSbatchataukontinu.Padaprosesbatch,lemakatau ​minyak Jika
​ ​sabun. dan

penyabunan ​dipanaskan telah

​ ​dengan selesai,
​ ​alkali garam-garam
​ ​(l.{aOH ​atau ​KOH) ditambahkan
​ ​berlebih

untuk ​dalam mengendapkan

​

sebuah ​ketel.
Lipisan ​air yang mengandung ​garam, ​gliserol ​dan ​kelebihan ​alkali ​dikeluarkan ​gliserol diperoleh lagi ​dari ​proses

penyulingan seperti ​pada ​reaksi ​: ​

CH-O-C-CrsHrr ​CHz- CH,- ​rO ​I ​'O​I ​O- C- ​tt o​​ CtsHrr ​lt +​ 3NaOH

O- C- ​lt ​CtsH:t
Di ​dalam ​sabun ​terdapat struktur ​bipolar, ​bagian kepala bersifat ​hidrofilik ​dan ​bagian ekor bersifat ​hidrofobik'
cH2- ​oH

I​
CH ​ ​ ​+3CrsH:rCOONa ​cH2- ​ oH
- OH I​

Prinsip ​
​ ​kerja ​mengendaPkankotoran menaikkan ​bagian ​sabun ​kepala ​saat ​tegangan ​digunakan ​dari
A. B. C,.,
rubun ​permukaan adalah
​ mengikat ​.". ​air ​air ​hingga dan
​ ​tersuspensi ​bagian ekor dalam
​ ​akan air
​ ​mudah membentuk
​

mengikat misel
​ ​air

​ ​tidak ​mudah ​mengendaP ​menetralkan muatan kotoran bagian ekor ​menarik ​air hingga kotoran mudah
D. E. yang
lepas
39. ​Rangkaian ​persamaan ​reaksi karbon.

C- ​ ​H2 ​---r CHr ​- ​CH -​ ​CHr ​

​ ​CHr * - ​CHr ​+ H
​ CI ​--' ​CH: -​
I. ​ooH ill​
​ CH: ​- ​ il. ​
CH: ​- ​
CH ​
OH ​ tl​
CH ​ - ​CHr ​+ HzO ​ - ​CHs ​OH- ​ CHz: ​CH -​ ​CHr + ​HCI
CI ​ ​ ​
ilL ​CH: ​- CH '​
I​
CI

Jenis ​
​
A. B. reaksi ​adisi, eliminasi, pada
​ ​
eliminasi, ​ ​II, ​adisi, dan
I, ​ ​subtitusi subtitusi

III ​berturut-turut ​merupakan ​reaksi ​.... ​Q,,, ​D. E. adisi,

​ subtitusi, eliminasi ​eliminasi, subtitusi, ​adisi

subtitusi, ​adisi, ​eliminasi

HrO
t'
oHak ​
u-c-2017/2018 ​ Cripta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BALITBANG-KEMDIKBUD
DOKUMENNEGARA
I​ ilil ​ilililt ​fiil ​til ​lil] llil ​lllil ​lil ​llil ​25
Ki ​m ​i ​a ​SMA/l\{A ​IPA/IVIIPA ​40. P​ erhatikan ​data ​berikut!

Berdasarkan ​
A. B. C. (​ 1) ​(l) (​ 2) data
​ ​dan dan dan tersebut,
​ ​(2) (3) (3)

pasangan ​datayang berhubungan ​secara ​tepat adalah ​.'.. ​D"., ​

​ ​(3) dan
E: (2) ​ ​ ​(4)
​dan (a)

Kalium ​Sulfat
Alumunium Karbonat'
gIak ​
u-c-201712018 ​ Cipta ​pada Pusat ​Penilaian ​Pendidikan-BAIITBANG-KEMDIKBUD