Professional Documents
Culture Documents
Update Rajasthan Complete GK PDF
Update Rajasthan Complete GK PDF
3,42,239 . . 10.41 औ
1 2000 ठ औ
23 ० 30' -
- 826 . . ( )
( , )
869 . . ( , )
( , , )
- 7०9'
- 8०47'
औ ए
14/15 , 1947 3310
. .
1. - (1216 . .)
2. (547 . .)
3. (1070 . .)
4. (512 . .)
- (1070 . .)
- (512 . .)
1070 . .
1. - 210 . .
2. - 168 . .
3. - 464 . .
4. - 228 . .
9 ,
, , , ,
-
( )
1.
2.
(464 . .) (168 . .)
- 2( , )
- 25
- 23
- 21
2 ए - ( +
), ( + )
4 - -
:- +
:- +
:- +
:- +
औ
23० 30' ठ - 1.
2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
:- 7 .
" "
" " औ 19 . "ए
ए ए "
" ए "
-
" " 1818-1821
( ) ठ -
" "
1. - , , , ,
2. - , , , , ,
3. - , ,
4. - , , ,
5. - , ,
6. - ,
7. - ,
1 -
2 -
3 - 1956
4 -
5 - 1722
6 -
7 -
8 -
9 - 5920
10 -
11 -
12 -
13 -
14 - ,
15 - -
16 -
17 -
18 ठ -
19 -
20 - - -
21 -
22 - ( )
23 -
24 - 17
25 1070 -
26 -
27 -
28 - 58
29 -
30 ए - ( )
(89 . )
(1262 . .)
7 7 ( , , , , , ,
)
( )
(877 . .)
( )
(1600 . .)
10 10 ( , , ,
, , , , , , )
(1022 . .)
6 6 ( , ठ, ठ, ,
, )
- , ,
, ,
1800 -
1829 ए ए ए
ए , ,
26 1950
1 1956 26
26 - -1 , 1956
27 - -15 , 1982,
28 - -10 , 1991,
29 - -10 ,1991,
30 - -10 , 1991,
31 - -12 , 1994,
32 - 19 , 1997,
33 - -26 ,2008,
1. - , ,
2. -
3. -
1 ,
2008 ठ /
ए
(38401 . .)
( - , - )
-1. - 2. –
1. - , , , ,
2. - , , , , ,
3. - , , ,
4. - , , ,
5. - , , ,
6. - , , ,
7. - , , , , ,
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- ( )
-
6 -
- ( - )
- ( )
1949 ,
1962 15
, 1987
1987 ठ
4 , 2005 7
1 1956 6
2 ( ) 5 ए 4
( , , , )4
4 , 2005 7 - ,6 - ,5
,4 2( )
1. ? - 30 |
2. ?- 1949 ( 15
1949 |)
3. ?-1 1956
4. ?-
5. औ ठ ए ? - 19 औ 3
ठ |
6.1527 ?- |
7. ?- |
8. ( - 1582) ?- |
9. ए ?-
|
10. ?- |
11. ?- |
12. ?- (
)|
13.
?- |
14. ?- |
15. ?- |
16. ?- |
17. ?- |
18. ए ?-
19. ए ?-
|
20. ?- |
21. ठ ?- |
22. ?- |
23. ए ए ?- |
24. ए ?- |
25.1567-1568 ए
ए?- , |
26. ए ?- |
27. - |
28. - |
29. - |
30. - |
-
" "" " " "
" - " 1983
/ /
- ,
- ' '
- , - , /
( ) ( )
5000 1000 2
( , )
- ए
1730
363
363
/ 12
12 1978 ए
ठ 1994
50,000 25,000
1991
/ :
" - " 30-40
-
1983 " " " "
-" - "
-
-
- ,
" " ए
- (2014 )
ए औ ए
ए
1981
औ - -
" - "
, , ,
( )
- ,
-
-
ए
-
4
-" "
( ) ( )
1948
1. ?-
2. ?-
3. ?-
4. ?-
5. ?-
6. ?-
7. ?-
8. ?-
9. ?-
10. ?-
11. ?- ठ
12. ?-
13. ?-
14. ?-
15. ?-
16. ?-
17.ए ?-
18. ए ?-
19. ए ?-
20. ?-
21. औ ?-
22. ?- औ
23. औ ?-
24. ?-
25. ?–
,
ए औ
ए
- , , ,
ए
ए-
1. ए
2. ए
3.
4.
5. ए ए
औ 37 38
1. (0-20 .)
2. (20-40 .)
3. (40-60 .)
4. (60-80 .)
5. (80-100 .)
1.
- , , औ
- 0-20 .
2.
- , , , . , , ,
,
औ - 20-40 .
3.
- , , , , , ,
-
औ - 40-60 .
4.
- , , , , , . . , . .
औ - 60-80 .
5.
- . . , , , , , , . .
औ - 60-80 .
- ठ -
ठ -
-
औ 57 . 10 100 .
औ
34 , 33
- (100 .)
- (10 .)
औ 29
- (40 ), (38 )
- (5 )
- (120-140 .)
(48 )
-
-
-
- ( )5 .
50 . 50 . -
50 .
( )
- -
-
-
( )
ठ ठ
- (27 )
- (3 )
औ
( + )
-
-
ए
165 .
1 . .
- -
. , , 4
1. AW
2. BSHW
3. BWHW
4. CWG
1.
2.
3.
4.
5.
6. ( , , )
7.
8.
9.
10.
ए -
1. :( )
2. :( )
3. :( )
1.
, - , -
2.
- - -
-
3.
-
ठ ए
ठ
" / ठ"
- ( ) ए
ए औ -
-
, ,
- , , ,
- , , ,
- , , ,
- -
- - /
- - /
- -
23 1/2 1610 ./
23 56 औ 4 ए
365 5 48 46
21 ए 23
-
21 23
23 1/20 23 1/20 -
( )-0 23 1/20
( )-0 23 1/20
( ) - 23 1/20 / 21
- 23 1/20 / 22
21
ए
- 21
- 21
- 21
- 21
22
, ए
,
- 22
- 22
- 22
- 22
औ
ए
1. 2.
औ 1
( , )
- - ( )
-
- ( )
-
- ( )
ठ - ( )
ठ - -
ठ - (-46)
ठ -
ठ - ( )
- ( )
-
- ( )
-
-
- ( )
- ( )
-
-
-
-
-
- ( - )
-
- ( )औ ( )
-
-
-
-
- ( )
-
( )-
( )-
- ( )
ठ ए
-
-
-
- ठ
-
- औ
- औ
-
21
22 -
-
/
ठ
ठ -
ठ ए ए
- ठ
ए
50 .
ए ए .
- , ए
- ए
- ए
-
ए
ए
- - ए
औ
ए ए
- - ए ठ ª - -
औ
- औ (1470 .) 3
- औ (1510 .) 4
ए - ए
ए
-
ठ
-
1.
2.
3.
4. ठ
1.
ए ए
ठ
61 40
, , , , , , , , ,
12
4 -
1.
2. -
3.
4.
1
औ 25 . , , ए औ
-
ए
ठ
18 ए
" " , ,
ए
2 -
ए ए
, , ए
3
, ,
( ) , ,
, , ,
4
12 , , , , ,
, , , , ,
,
1. :- ( )
2. :- ( )
3. :- औ ( )
1. :- / ( )
2. :- -
3. :-
2.
( ) - -
- - -
- -
( ) ( ) 550 . .
80
, , , , , औ
औ 930
9.3 10
1.
2.
3. -
औ
(1722 .)
:-
( ) - ( )-
,
, ( ) ए ( )
ठ 160 . औ
औ
औ
(870 .) औ
(795 .)
:- , , , , , , , ,
3 -
,
- 450 700 .
:- ( )- 1055 ., ( )-920 ., ( )-792 .,
( )-786 .
3.
औ - ठ
23.3 39
- , , , , , , , ,
,
1. -
2.
3.
1 -
औ ए औ
, , , , , , , ए
औ
, ,
,
ए - ,
, औ
ए -
4. - ठ
9.6 11
, , , ठ
औ , , , ,
ठ औ 80 100 . .
औ ए
, ए
ठ औ " "( )
- ठ
ठ - , , ,
- . ,
ठ/ ठ :- ठ
ठ - - ठ
- ए
- ( ) ( )
-
- ठ
/ -
- -
(56 56 )
ठ- ठ
ठ - - ( ठ) - ठ ए ठ
/ - -
/
-
-
/ -
-
-
-
- ,
-
- ' '
- ,
- ( )
ठ - ए -
ठ
ठ
/ -
-
-
/ / - -
/ /
-
-
-
- , ,
-
-
-
- -
/ -
ठ - ( ठ- )
-
-
/ / - ( )
- ,
-
-
-
-
- ( )
- ( )
ठ / ठ - ( )
- ( ) ( )
- ( )
(
- )
-
ठ
ठ
ठ (1360 .) 1
ठ (1200 .) 2
ठ ठ 3
ठ 4
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
/ ( )
ठ
(1687-91)
- / औ
( )
(1662-76)
" " 25
-
" "
( )
14 ठ ए
' ( )' ' (
)' ए
" "
" " " /
" 1857 .
ए 40
1746 .
( )
1137 .
12
ए " " ए
" " ए -
" " , , ,
" "
12 . .
ए / / / /
ठ , , ठ
, , ,
10
?? ??
(
ए )
52 ए
ए
1912
1998
( )
. ठ 1678 .
1889
1975
औ
ए
( )
ठ
" "
ए .ए .-15
ए
( )
ए 12
1845 ए
ए ( )ए
( )
. ए
1159
,
, ,
,
" " ' '
8.7
( )
98
400
( )
( )
4 . .
ए
" "
' '
( )
|
औ " "
1. ( , , , )
औ
, , , -
4 , , औ
ए - -
1. ( . .)
2. ( , .)
3. ( , .)
4. ( , .)
: , , , ,
( )
, (18 )
1965
:-
औ
/ 30-35
' '
' '
( ) , ,
, , ,
/
(
)
: , , ठ : 480 . .
: , , , , , .
, , ,
480 . .
-
ए ए -
( ) ( )
( ) ( )
( )-
: , , , ठ ,
( )
:- ( )
:- 190 . .
:- ( )
190 . .
4000
( )
, , ,
( ) , ,
/ ,
-
:- , , ,
:- 380 . .
:- , ,
:- . .
ए ए
380 . . ठ
, ,
:
ठ
ठ ए
:- , / /
:- 495 . .
:- 330 . .
, , ठ
:- , , , , ,
ए
, , ,
, औ
495 . . 330 . .
, ,
ठ , , , ए
( )
ए औ
-1
-2
ठ
औ
.- -
ठ -
'^'
- 576 . .
- 171 . .
:- ( , ठ , , )
,
"
(U) "
औ औ
576 . . 171 .
( ) :-
( ) :-
-- -
ए ए -
( ) ( , )
( ) ( , )
:( , , , , , )
, , ,
- औ - -
,
, ,
- , ,
/
ए
45
. . ,
416 . 371 . . , , , ,
ए 11.5
.
1915
औ ठ
, ,
: , , ,
: ( - )
. : 465 . .
-2 औ
औ
" "( )
465 . .
5000
:
: 100 .
:
ए
100 . . औ
5000
400 ए 5000
-
- 17 . .
- औ
( / )
( )
( ) औ
ठ
60
2/3
- ए
‘ ‘
1978
1. - 2000
2. - 2000 10000
3. - 10,000
1. एए ( )
66 एए
एए
ठ ए‘ ‘
2.
33
3.
0.6
ए
4.
ए
0.3
. ‘ ‘
1.
1952 -54
50-50
.
1960 8 . .
ए 2
. -
48 . .
1970
, 38 . .
ए
- , , , ,
2.
, , ,
15.2
1946 ए 1962
.
औ
12 . . ए 64 . .
175 . .
, , ,
ए
, , , ,
3.
, , 1 ,
औ ए
IGNP
ए 1953 , , , - , ,
ए ए -
1985
ए 86 ए
4. -
ए 1966 ए
45 55
2 ,2 ,2 1
1983
1. (IGNP)
/
2 1984
1948 ए
‘ ‘ IGNP
( )
86
ए ए ,
1952
, ,
31 1958
11 1961 , .
IGNP 445 .
IGNP 649 .
9060 . IGNP , ,
- 3075 .
1975 256 .
औ 5112 .
IGNP 30 70
- ठ (1966) 8.6 ए . ए.
ए . 7.59 ए . ए. ए . IGNP
IGNP ठ - , , , , , ,
ए ए
IGNP 7 ए -
.
.
, ,
1 ( )
2. - ,
3. ,
4.
5. . ,
, ,
6.
7. ,
(170 . + 30 .
8.
)
IGNP 9 ए
1. ( )
IGNP ए
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
IGNP 4 ए -
1.
2.
3. ( )
4.
IGNP , , , , , , , ,
18.36
IGNP ए
1. -
2.
3. - ए
‘ ‘
, ,औ
IGNP 3
ए
.
-
2.
4 1920 , औ
5 1921
26 1927
, , , ,
, ,
129 . . (112 . . + 17 . . )
1280 . . , , ,
औ
औ
31 2000
3.
1906
1963 - 64 28
. .(16 + 12 )
4.
1966 ए 1985
औ
( )
58 . .
5.
2002
21000
6.
1962 -
, ,
ए
1968 1986
1997-98
7.
5 1989
- ,
ए 275 . . ए
,
( ), , ( ) 12
2002 ए
8.
1988-89
, , NABRD RIDF
9.
, , औ
ए 0.5 ए . ए. .( ए ) ए
(458 . . + 75 . . )
2008
10.
ए
, ,
1.
13 1946 , 1956
ए औ
‘ ‘ ए औ
ए
9 1977
4 2003
2.
ठ
औ
ए
3.
, , , ,
ए
, ,
( )
4.
70
30
4.6 . .
5. ( )
1959 ए
6.
ए
ए 34 . . ए
7.
( ) 1956
8.
( )
125 ठ , ( )ए ( )
-
- ( )
- 3000 1750
-
- 1952
- (1961-69) . . , . .
. . -
. . -
-
औ ( )
,
,
„ „
( )
-
- ( )
- 1900 1200
-
- 1953
- 1956 . . ( )
1961 . .( )
-
10 11 /
-
- ( )
-
- 1900 1200
- 1993 . . ( )
/
-
/ - 1957- 58 . .( )
- , -
-
- 2800
- ( )
/ - 1977 . .( )
, , , , ,
-
-
- 600 1
-
/ - 1935 - 36
- , ,
1. (600 322 )
-
( - , , )
-
2.
1
3.
4.
- 322 184
- 1837
-
-
5. -
36 36 28 - 28
16 ( - )
8 ( )
- -
-5 4000
- 4000 - 1000
- 1000
„ „
-
, -
( )
( )
-
-
-
-
ए
, ,
औ
( )
, ,
- -
2500 "
"
" "
1818 1821
( ) -
( . . )
" "
" ª "
1837
(Coins)
औ
2500
,
/
" "औ
" " " " " "
" "
( )
( ) /
( )
- 971 .
- - , - 1170 .
- 1273 . (13 ) ( )
- 1428 . (15 . )
-
- (1612 .)
1.
2.
3.
4.
- 1676 .
- - - 1303 .
1303 .
( ) -1679 (17 )
औ . औ
( ) 15
-
-
-
-
-
ठ (TAX)
-
-
-
औ
-
,
-
( )
/ -
( )
- - -
- - -
( ) -
/ -
-
- -
-
- -
-
- ( )
-
-
( )
/
-8 10 200 औ
औ
-
1707 . औ
1734
16 17 1734
( ) 17
-
8 10
" "
( ) -
( )
( - ) 26
-
-
1.
730 .
2.
औ औ
" " 778 औ
औ
औ
औ ( )
औ
औ औ ( )
" "
/
100
3.
4. (835-885 .)
851 .
( )
5.
, ,
6.
915 .
7.
1018 .
8.
1036 .
" ( )
47 . -2
7 12
1.
a.
1. . .
2. . .
3.
b.
(1. , 2. )
1.
2. ( )
3.
4.
2.
1.
2. ( )
3. . .
4.
/
- / / /
"
"
औ ( )
( )
औ (
)
-
- 728-753 .
-728-753 .
-
( )
,
औ
18
753 .
13
( )
(1302 -1303)
1302 . औ 1303
1540
औ
-
1600
1316 .
औ
1433 .
( )
1433-1468 . 84 32
1433
1444
1.
2.
3. ( )
4. ( )
5. ( )
6. ( )
7. ( )
" " " "
" "" "" " " "
" "" "
" "" " ( )
" "
" "" " "
1468 . ( )
( ) (1509 )
( (1509-1528) ( )(5 1509
) 30 1528 )
1509
( -1509-1528)
1509 . 1505
1517
1. ( ) 1518 2. ( )
1518 1526 .
1519
(21 1526)
գ բ
औ 1527
-
1527 ( ) , 17 1527 ( )
( )
- -
- 4000
- -
- -
- -
-
- ( )
-
-
-
( )
( ) 1528 .
/
80
( )
- 1525 (1528-
31) (1531-36) (1537-72)
(1537-72) (1572-97) (1597-60) (1620-28)
(1628-1652) (1652-1680)
1536 .
, औ
-
1540
1545
-1559 .
-1567-68
औ
30
1572
- 1572-1597
- -9 1540
- -
- -
- -
1. - 1572
2. - 1573
3. - 1573
4. - 1573
18 1576
21 1576
գ բ գ բ
औ
' ' "
"
" "
20
1582
-
-
-1597 .
- - ( )
-
(1597-1620)
15 1615 -
( ) 1615 .
1620
, ,
(1652-1680)
औ
औ
1680
( )
1734 ( )
- ( )
-
- 1207 .
( ), ( )
1137 . 1612 .
1170 .
1207 . औ
520
1527 .
1562 . औ
6 1562
( )
-
5000 ( )
(1589-1614)
-6 1550
-6 1614
7000 18 1576
- -
, ,
-
-
-
1562 .
1562-1614
1573
1585
1587
-1621-1666
, , औ
1621 .
11
1658 .
औ
1664 . 1665 .
35 23
1666 . औ
-
- (713 )
-
-
-
-
औ 1727
- 1857
-
-
1. -1724
2. -1728 ( ) 2010
3.
4.
5. ( )
- , -
1743 .
( )
1743
1743
/
1750 .
1113 . ( )
औ
15
1137 .
( ) (1153-1164 .)
( ) -
1153 1156
1200 .
( ) (
) - ( )
1166 .( . .1223) ( )
1178 -1192
- ,
-
-
-
1178 .
1182
(1184) ( )
1182 . ,
औ
(1191)
(1192)
औ
औ
औ
- औ
औ
(1194 . )
(1282-1301)
- 19
-18
-17
( )
18 17
1301 .
(1301 .)
-
-
-
-
-7 1291 .
-" "
-
-
12 .
औ औ
1437 . -
1459 .
, - -
1532 .
4000 1532 . औ
52
औ 1542 .
1544 . / ( )
औ -"
"
औ
1562 .
(1562-1581)
1562 .
,
1570 .
-
( )
औ 1581 .
1581 औ
औ
-
1658 . औ
1678 . ( )
?? / ?? -
औ
1707 . औ
( )- ( )
-
- ( )
1305
-
(629-643 .) 7
" "
1305 .
1308 .
1311 .
औ
1308 .
" " (1311-12)
( )
1468 . ( ) ) -
1542
1465 .
1488 .
औ 1570 .
(1574-1612 .)
( ) "
"
1574 .
4000 5000
, , ,
47 1606 .
1589-94 .
" "
1612 .
1644 .
- - ( )V( )
17 25 . .
- -
19
- (1887-1943 )
56 , -
26 1927
1921 ( )
1943
- (1817)
562 19
1857 . . .- ( , . . . -
)
. . .-
1857 -
1857 ए
1857 -
31 1857
-
- ( )
10 1857
1857
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
1857
28 1857
1. - 28 1857 ( )
- 15
औ
2. -3 1857 ( )
-
3. -4 1857 ( )
औ औ
औ ,
4. - 21 1857 ( )
औ - , ,
" "
( )-
, , ( -
)
-8 1857( )
औ
औ
- 18 1857( )
. . . औ
20 1858
( )
( )
(12 54 )
1860
- 15 1857
- ,
औ
1857
1857 -2
-2 - -
1857
औ
- (1897-1941 44 )
-
-
-
,
1.
2. -
3.
84 - ( )
1. 1897 1916 - -
2. 1916 1923 - -
3. 1923 1941 - - , , ,
-(1897 1916 )
1897
औ औ
1903
5 1906 औ
( )
1915
-(1916 1923 )
1917 ( )
1. 2.
1919
-
1922 . . . औ औ
1923 औ 6
-(1923 1941)
1941 . .
,
- औ
-(1921 1924 )
,
-
- (1921 )
1923 ( ) औ
1923
13 1923
औ
1924 औ
-(1923 1943 )
- .
-2 1923
औ
1943
" "
-(14 1925 )
1924
14 1925
-(1924)
- ( 1932 1933 - , )
- .
1933
-( )
-
-
1923
- (1931 1947 )
1931
1935
-
1934 ( )
-
1947
- ( )
1818 ( )
1883 ( )
( ) 1903 17
1913 औ -
औ 1500
17 2012 औ
(100 )
(10 ) -
1886 ( ) ( )
1921 ( )
( ) 2 1921 औ
औ 1200
1929 6
-
1. 2.
1924
1930 ( - )
1930 . औ
1944
1946 - ( )
1919 . 1923
औ
-
-
( )
- 1910
1919 .
" " - 13
-
-
1938 .
-
20
1938
1. - 24 1938
-
-
-
( - ) , 1941
. .
31 , 1945
2.
1931
1936
1942
1942
3.
1931
4.
1934
19 , 1942
5.
4 , 1936 ( )
6.
1936 ,
7.
1938 . 1939
8.
18 , 1938 औ ,
9.
1938
-
10. ( 1934)
1939
11.
23 , 1939 ( )
12.
, 1939 ,
13.
1939
14.
, 1942 ( )
15. (1 , 1944)
1935 -
16.
, , 27 , 1945
17.
1945 .
18.
15 , 1945
19.
25 , 1946 ( ), ,
19 3 - ( ), ( )
( ) -
562
( )
7 8 7 14
( )
565 .
- -
- /
-
- ( )
-
-
-
- (15 , 1817 )
- ( , 1817 )
- ( , 1823 )
- (1901 )
- (1904 )
- (1910 )
- 1935
-
-
-
1942
( )
10
- , , ,
, , , ,
. .
'
'
- 1947
-
- . .
( ) 4
87
3
ठ
( )
( )
( )
- ( )
- ( )
- 30
'B'
-
17/18 , 1948 1 , 1956
, 8 ,7 14
- 17/18 , 1948
-4 +1
, , , + ( )
- . .
-
- ( )
-
-
- +
- . . ( )
- 25 1948
-9 +1
, , , , , , , , +
( )
-
- ( )
-
- ( )
- . .
- 18 , 1948
- + -10 +1
-
- ( )
-
-
.
- .
- 30 , 1949
- + + + + + - 14
+2
-
.
-
- ( )
-
-
5
1 -
2 -
3 -
4 -
5 -
-
- 15 , 1949
- +
-
-
-
-
-
- 26 , 1950
- + -
-
-
-
/ -
26 ,1950
26 , 1950 'B' ' '
- 1 , 1956
- + + + -
- -
1952 औ 1956
-
-
-
1758
1800 .
-
( . .)
औ
/
( ) , ' '
' '
- 68,548,437
- 17,048,085( 24.9 )
- 8,909,250(25.1 )
- 8,138,835(24.7 )
- 51,500,352( 75.1 )
- 26,641,747(74.9 )
- 24,858,605(75.3 )
66.26
36.87
36.74
33.07
30.68
5
6.69
8.67
10.36
11.10
11.56
- (6,626,178)
- (669,919)
- (34,71,847)
- (71,807)
- (31,54,331)
- (5,80,894)
- (93.6
)
- (60.3
)
(2001-2011)
- 12,041,249(21.3 )
- 6,130,986(20.8 )
- 5,910,263(21.8 )
-19
-29
5
32.5
31.8
27.7
26.5
26.2
5
10.0
11.7
11.9
15.4
16.1
2001-2011 - (32.5 )
2001-2011 - (10.00 )
2001-2011 - (34.5 )
2001-2011 - (6.1 )
2001-2011 - (50.5 )
2001-2011 - (9.8 )
- 200 .
- (595 .)
- (17 .)
5
595
503
476
438
398
5
17
78
92
147
161
( ) -928
- 914
- 933
- (994 /1000 )
- (846 /1000 )
5
994
990
987
983
980
5
846
852
861
880
887
( )- (1003 /1000 )
( )- (841 /1000 )
( )- (985 /1000 )
( )- (807 /1000 )
0-6 - 10,649,504( 15.5 )
- 2,234,621(13.1 )
- 1,192,577(13.4 )
- 1,042,044(12.8 )
- 8,414,883( 16.3 )
- 4,446,599(16.7 )
- 3,968,284(16.0 )
0-6
2001 2011 ()
934
933
924
928
922
0-6 5
837
848
852
854
857
- 12,221,593( 17.8 )
- 9,536,963(18.5 )
- 2,684,630(15.7 )
- 9,238,534( 13.5 )
- 8,693,123(16.9 )
- 545,411(3.2 )
- (10,03,302)
- (52,267)
(2001-2011) -
(41.2 )
(2001-2011) -
(13.7 )
- (15,25,289)
- (7,779)
(2001-2011) -
(60.4 )
(2001-2011) -
(-8.6 )
76.6
75.5
74.1
71.9
70.7
5
54.9
55.3
56.0
56.3
56.5
(73.4 )
(49.0 )
(87.5 )
(70.6 )
(86.9 )
(69.5 )
5
86.9
86.3
86.1
85.1
84.1
69.5
69.5
70.0
70.7
70.9
(86.8 )
(64.6 )
(93.4 )
(81.3 )
(65.9 )
(38.5 )
5
65.9
64.0
610
59.7
58.2
38.5
39.7
39.7
40.6
42.4
32649 9.54 -
72 0.02 4448 1.30
3118 . 23.24
1894 1952
1988 33
1910 , 1935
1953
1953
38.16
53.36
8.48
1949-50
, , , ,
7 , , , ,
, , , , 27
, , , , , ,
, , , , 65
, , , ,
-
0.4 , , , , ,
- , औ
औ
- , , ,
- , , , ,
- , , , , ,
- , ,
- , , ,
- , , ,
/ - , , ,
-
1978 10
75:25
1995-96 2002 15
1991 IGNP
2002
2003 85-86,
1996, 2001-02 (
) 2009
. . ( ) ,
, ( , , ),
( ), ( ), ( ), ( ) 1983
, ,
1983
,
20.03.2006
, , ,
1952 .
1604
, ,
1994-95
1957-58 1 1980
1973-74
Land of tiger
, , , , ,
औ , ,
, ,
1998 2004 6
india eco. dev. project
1981 1985
( )
औ , ,
. .
. . औ
2003
1955 , ,
- , , ,
1900 1955
1978-79
- 3
औ 2
, , , , ,
, , RTDC
औ . 4
1981
18 , , , , , ,
, ,
औ 1971
-
- , 1971
, , , ( )
( ., . , . )
-
“ ”
-3
- 26
,
, - ,
,
, - ,
- , ,
, -
, - ,
- , , , ,
- , , ,
, - ,
, - , ,
,
,
,
, - ,
,
, -
- 33
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
- -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
-
- -
- -
-
-
- .
-
-
- -
-
-
-
-7
,
- ( )
, -
, -
, -
-2
, -
-5
(1876) - , , औ
(1878) - , , ,
(1922) - ,
(1936) - , (1954)
-
( ), ( )
- , , , ( )
, ( ), ( ) 1981
94 , 501 , 14
1887
9 1972 1972
1 , 1973
23 1951 - 1951
1973
28 ( , ),
42 , 1976
, , ,
- औ -
, औ
2013 -"
"-
?-
?-
- (1 1980)
- (1981)
- (1985)
/ - (1974)
/ - (1978)
2 -
2 / -
- ( ), ( )
- - ( )
- ( )
/ ?
- - ( )
/ - 28.73
- - -
1974 1978
/
?-
-
-7 1955
7 1955 - ,
- 2.67
1972 - 1973
( ) -
- .
- (3162 )
-
औ -
/ -
-
-
( )-
- -
- -
- - - - - -
-
- (1876)
3 42 2 39 . . 10.41
11 औ 50
30
60 औ 10
औ
, -
, -
- -
/
- , , , , , , ,
- , , , , , , ,
- ,
(57 ) / (43 )
, , , , ,
, , , ,
, , , ,
, ,( )
- औ 3.96 2/3
(65 )
1.
औ
-
औ - , , ,
,औ
2.
. .
औ
औ . .-6
3. ( / )
. .-96
4.
-126
5.
( ) " "
20 25 200
6.
-
औ
7.
18
8.
Raj-171
/
9.
(Indian Origine)
(
40 ) (0.5 )
|
1. ( ) 1932
2. (1937 -1956 )
3. ( ) 1965
10.
( )
" "
170
11.
1508 .
1608 .
( )
( )
12. ( 1984-85)
, , , , , , ,
1983
??
,
- ( )
( )
. . . .
, -2
-
1. ( )
2. ( )
3. ( )
CAZRI ( )
ª TITUTE ( ) 1959
,
औ 5 - ,
, , ,
- 1998
3 ( )
6 ( ) ( , , )
10
11
12
13
14
, ,
-
-
t
( )
( )
- ( )
-
-12410
- 15 1956
,
-
-26 1962 ( )
-12140
1.
औ
2.
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( )
( ) ª . . .
( ) ROSE INDIA
( )
- , , ,
- , ,
- , ,
. . 1966 . .
11 2004
-
1.
2.
3.
4.
1.
( )
( )
2.
3.
-
4.
5.
" "
" "
, ,
- 5
19 15 15 2012
18 2007
1919
- 5.77
-
-
2012 169
2012 -
2012 –
216
133
129
90.79
37776
80.24
- 81
3.25
2.37
12
9 10
10
40
- (3 ), (2 )
1. - ( )
2. - ( )
3. -
4. -
5. -
6. - ( )
7. - ( )
8. - ( )
9. -
10. -
1. - ,
2. - ,
3. - ,
4. - , (1984 )
5. - ,
6. -
1. -
2. -
7. -
8. -
9. -
10. ( )
1. ,
2. ,
11. - , , ( ), ( )
12. - ( ), ( ), ( ), ( ),
( ),
19 80.24
(35 )
1. -
2. -
3. - -
4. - - ,
- ,
1. - - ( )
/
, ,
2. -
, ,
3. - -
-
4. - -
, ,
5. - -
, , ,
6. - , ,
7. - , , ( )
8. -
9. -
1. ( )-
,
2. -
, ,
3. -
, ,
- , ,
1. ( )- , ,
2. -
- , ,
3. - ,
- , , ,
4. -
- , , ,
5. -
- , ,
6. / -
- , ,
7. -
8. / - , ,
9. -
19 3.25
1. -
2. -
( )
- , , ,, ,
-
( )
70
-
-
, ,
- -5 1984
19
80.24
" "
-
,
- ,
- , , ,
" " -
-
„ „
( )
1. -( )
- 12600
2. -
- 21
3. - (RCDF)
- 1977
-
- ( )
औ - 18
( ) - 30
-4
, ( ), ( ), ( )
-
-
-
- 90
1957
1975
7 2014
( ) - 15 2013
-
- 13 2010
-
-
औ ( )
( )
औ
( )
2012 2007 143
" "
67(44 + 23 )
22
,
, , ,
,
, , , , , , , , ,
,
, , , , ,
-
-
, , ,
- , - , ,
- ,
- -
. -
- -
-
( )
औ ( )
( ) -
- - ,
- , , ,
- -
-
-
-
- ( )
- ,
-
, , ,
( )- , , , ,
- , ,
-
, ,
( )- , ,
- , -
-
- ,
- -
90
( )- , , , , ,
- ,
-
-
RSMDC -
- ,
- ( ),
- , , , , ,
- ,
( )- , , ,
- ,
- ,
- ,
- ,
-
,
,
,
( )- , , , ,
- , ,
, , , ,औ
( )- , ,
- ( ), , ,
- , ,
- ,
- ,
90
, , ,
औ
( )- , ,
-
- , , ,
,
- ,
- ,
- ,
-
, औ
- , ,
,
, औ
- ,
, , ,
(1956)
- , ,
-
- , ,
( ) ( )
औ
- , ,
- ,
- , ,
- -
( )
औ
- ,
- , , -
- ,
- ( )
- , ( )
- ( ), ( )
- ( )
- , ,
( )
95
- , , , , ,
- , , ,
- , - ,
- ,
- - , ,
- - , ,
( )- ,
- - ,
-
-
-
( )-
-
-
-
-
- -
- ( )
-
-
-
-
90
, ,
( )
- , , , , ,
- , ,
-
- ,
- ,
औ
, , ,
, औ
- ( )
-
- ,
-
- ,
- , ,
- , , , ,
- , , , , , -
- , ,
- ( + ) ( ) , , ,
,
SHELL INTERNATIONAL -
PHOENIX OVERSEAS -
ERROR OIL -
RELIANCE PERTOLIUM -
- , , , ,
- , , ,
- ,
-
1.5 . . 26 2004 -2
, , , , , , , , -
औ
75 . .
4 2005
औ 2004
OICL औ
. . . .
. . . .औ . . .
( ) , , ,
, ,
- . . . . . . . ( ,
)
( ) ( ) .
. .
( ), ( ), ( ) . . .
( ) औ ( ) ( )
. . .
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
7. - ( )
8. ( ) -
( )
9. -
10 . - ( )
11 . -
12 . औ -
13 . औ -
14 . - , ,
15 . -
16 . - ( ), - ( )
17 . -
18 . -
19 . -
20 . -
21 . - , ,
22 . -
23 . - -
24 . - ( )
( )
25 . -
26 . - ( )
27 . - ( )
28 . -
29 . -
30. - ( )
1.
2.
1.
2.
3.
-
-
1.
2.
3.
- ( 700*2 - 1400 . .)
- (110*3 - 330 . .)
- ( )
- ( )
, , औ
- ( 250 . .2
125)
1. ( )
2. ( )
- 1000 . .
1. ( )
2. ( )
3. ( )
4.
- 500 . .
19 2011
( )
( )
( )
- ( )
(SEEZ) - , ,
18 2012
- 1. ,
, 1999
2. ,
3. ,
(RERA)
-2 , 2000
-
1.
2. औ
3.
19 2000 (RSEB)
1. ,
2. ,
3. ,
4. ,
5. ,
(RAPP)
- 1973
- ,
-
- 1350 . . 6
( )
- ,
-
- 1500 . . 6 250‟6 - 1500 . .
- 660-660 . . 7 8
-
- 1240 . . 7
औ
औ (EPIP)
-
1. , - 1997
2. ,
3. ,
(SEZ)
1. , -
2. , -
3. , -
4. -1, -
5. -2, -
6. , -
औ
1. -2
1. ,
2. ,
2. -4
1.
2.
3.
4.
3. ( )- ,
4. - , , ,
5. - ( ), ,
6. - - ,
7. -
8. - ( )
9. - ( )
10. -
(ICD)/
-
1. ,
2. ,
3. ,
4.
( )
- ( )
- ,
1. (HMT)
2. ,
. . .
3.
1. ,
2. ,
4. ,
5. -
- .
-
औ - 1. 2.
औ -
औ -
औ -
औ -
/ -
/ - ,
1. - ( )
2. -
3. -
4. -
/
1. - , ( . . .
)
2. - , ( )
3. - ,
4. - ,
1. - ,
, - 1932
2. - ,
3. - , ( )
1. - ( )
2. - ( )
. . - ,
- ( )
1. -
2. -
1. -
2. -
3. - ( )
- 1. , 2. , 3.
- 60
-
- 1. , 2.
- 1. , 2.
- 1. , 2.
1. - , - ,
2. . . - ,
3. . . - ,
- 1915
1. . . . - ,
2. . . - ,
3. - ,
4. -
5. - ,
6. - ,
7. -
8. - ,
9. - ,
10. - ,
-3
1. -
2. -
3.
1. ,
2. ,
3. ,
1. , ,
, 1889
2. -
3. -
4. -
औ (RIICO )
- 1969
-
1. औ
2. औ
3.
4. औ
5. , ,
- 323 औ
(RFC)
- 1955
-
- ,
RFC
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
(RAJSICO )
- 1961
-
1. ,
2. ,
3.
-“ ”
( ) - 1. - 2.
-
-
- 1. 2.
9 1
4 1898
(RTDC)
- 1978
-
1. , औ
2.
3.
4. ,
- - -
- - -
/
1. - - - -
2. - -
3. - - -
4. - - - -
5. - - - -
6. - - - -
7. - , ,
8. - -
9. - - -
. .
1. -
2. -
3. ( )
4. / /
5.
6. ,
7.
8.
9.
10. , ,
11.
12.
13.
14.
15.
16. - -
17.
1.
- . . 1130
( ) - , -
- , ,
( )
( ) " "
-
( )
-
-
- - , , ,
2.
- , ( )
,
" "
" "
" "
" "
- ( ), ( )
( )
" "
( )
( ) ( )
' '
" "
" "
3.
- 13 (1239 )
-
- , , /
/
" "
" "
-
4.
- ( ) ( )
- , ( )
- , ( )
-
:- ( ), -( ),
" "
( )
( )
-
( )
" "
6.
- ( )
- 1. ( ) 2. ( )
-
( )-
" "
7.
- ( )
-
8.
- ( )
- ,
-
1567 .
औ -
9.
- / ( )
( )
-
10.
( )
-
-
, , , ,
11. -
,
12. /
( )
- - ( - )
13.
( )
14.
- ( )
( )
15.
-
16.
-
( )
17.
-
- ( )
- ( )
( )
18.
-
19.
20.
( )
/ -
-
-
- /
-
1 औ -
औ
2 - ( )
3 -
-
4 / -
,
5 -
6 - ,/p>
,
8 -
9 -
10 -
11 -
12 -
36
13 - ( )
14 -
, -
15 -
, ,
16 -
17 -
18 -
19 -
20 -
1.
( )
2.
( )
3.
4.
( )
,
( )
5.
( )
( )
6.
( )
( )
-' ',
7.
13
1988 , -1987
8.
, ( )
9.
( )
/ /
10.
- ( )
11.
( ), ( ), / ( )
( )
12.
औ ( )
औ
13.
( )
14.
( )
15.
1. -
2. -
3. - ( )
4. - ( )
5. - ( )
6. - ( )
7. - ( )
8. -
9. - ( )
10. -
11. - ( )
12. -
13. - ( )
14. - ( )
15. - ( )
16. - ( )
17. - ( )
18. - ( . )
19. - ( )
20. -( )
21. - ( )
22. -
23. -
24. - ( )
25. - ( )
26. - ( )
27. - ( )
28. / / - ( )
29. - ( )
30. -
31. - ( )
32. -
33. - ( )
34. - ( )
35. - ( )
36. -
37. - ( )
38. - ( )
39. - .( )
40. - ( )
41. -
42. - -
43. -
44. - ( )
45. / -
46. - ( )
47. -
48. - ( )
49. - ( )
1.
-
1432 . ( )
- ( )
36
औ
- " "
,
" ( )"
-
-
1. ( ) 2. ( )
3. ( ) 4. ( )
5. ( )
2.
-
1544 . ( )
( )
- ,
( )
/ ( )
( )
52 , 52
52
1. 2. 3. 4. 5. 6.
-2 -
-
औ
-
-
- ( )
- ,
3.
-
1451 . ( )
- , ,
-29
1. - -
2. - ( )
3. - ( )
4. - ( ), ( ) ,
5. ( ), ( )
6. - 1485 . ( )
/
4.
- - ( )
( )
( )
- ( )
5.
-
( )
-
6.
-
( )
-
( )
- ,
7.
1. /
2. /
3. / /
4. /
1. /
-
- ,
-
- ( - )
" "
1669 . औ
1672 .
-
-
7
1. - ( )
2. - ( )
3. - ( )
4. - ( )
5. -
6. - ( )
7. - ( - )
8. -
-
2. /
-
:- ( )
17 , " "
( )
-
- -
-
3. / /
-
औ
,
, , ,
4. /
-
-
-
-
:-
7.
1. 2. 3. 4.
1.
2.
:- ( )
-
8.
-
:- , , , , ,
( ) -
( ) -
9.
-
:- ( ) -
1. ( )- - - -
2. ( )-
3. ( ) -
4. ( )-
( )
10.
-
- ( )
11.
-
-
12.
-
-
-
:-
13.
- ( )
- ( )
- ( )
- 1. 2.
14.
-
- - ( )
( )
/
15.
-
( )
-
-
-
औ 7
-
औ
- ( )
( )
- ,
1. ( )
2. ( )
( )
( )
16.
- ( )
17.
- ( )
-
-
- ( )
- ( )
- ( )
18.
19.
20.
21.
, , , ,
, , , , ,
, ,
-
,
, , , , , , , , , , ,
( ) - (15)
( ) - (30)
30 -
( ), , , , , , , , , , ,
, , , /
- - :: - -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- - , , ,
,
,
, , ,
,
( )
/ ( )
, ,
/ ,
,
/ / / /
/ ( )
( )
/ /
/
( )
/ / /
/
( )/ ( )
/
/
/ /
( )
/
/
/
/ / /
/
14
/ /
/ / / /
:- ए ( )
/ - ( )
- ( )
- ( )
-
( )
/ - ए
:- ए
(1 )
- -
:-
:-
- ठ
ए - ठ ए
ए :- ए
:-
:-
( )
:-
/ ( )
/ / /
:-
/ / -
:-
( )
-
( )
/ ए - ए
, ( )
:-
- ए
:-
( ) ( )
-
-
( )
ए :- ए
:-
- ए
( )
-
-
/ -
ठ :- ए
( )
( )
:- 14
2008 15
:-
-
:- ( )
- ( - )
1.
" "
2. - - - ( )
( )
3. - - ( )
4. - - ( )
5. , -
/ / /
540 . . ( )
1. 2.
24 -
-
8 -
22 -
23 .
24 .
1.
, औ
2.
3.
4.
5.
1.
13
13 1699 ( )
2.
13
3.
1469 . ( )
4.
1. :-
25
2.
3.
1. 2.
1. /
2.
3.
40
16 24
( )
1.
( )
2.
( )
3.
( )
4.
( )
5.
( )
6.
( )
7.
( )
8.
9.
10.
( )
( )
11.
( )
12.
( )
13.
( )
( )
1. ( )
,
2. ( )
" "
3. / ( - )
" "
4. ( - )
" "
5. ( )
' '
6. ( - )
" "
7. ( )
-2
" "
8. ( - )
" "
9. ( )
10. ( - )
-2 ,
11. ( )
12. ( - )
( )( )
( )
13. ( - )
14. ( )
15. ( )
16. ( - )
17. ( - )
18. ( )
19. ( - )
20. ( - )
21. ( - )
22. ( - )
23. ( - )
( )
, , ,
24. ( - )
25. ( )
26. ( - )
27. ( - )
28. ( - - )
29. ( - )
30. ( )
31. ( )
( )
( )
32. ( )
" "
33. ( )
34. ( )
-1987 1988
35. ( - )
36. ( )
" "
37. ( )
38. ( )
39. - - -
40. - -
41. - -
42. - -
43. - -
44. -
45. - ( )
46. -
47. -
48. -
49. -
50. -
51. -
52. - /
53. -
54. -
55. - ( )
1.
1 6
2.
3.
( )
( )
4.
( )
( )
1. / -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
7. -
8. - ( )
9. -
10. - ( )
11. -
12. -
13. / -
14. -
15. -
16. –
1.
2. -
3. -
4.
5.
6. -
7. - ( )
8. / -2 3
9.
10.
11. -
12. -
13. -
14. -
15. -
16. -
1.
2.
3.
4. /
, , , ,
- औ
( )( -
- - )
5. /
6. /
7.
8.
9. / ( )
10. ( )
11. /
12.
13. / - औ औ
14.
15. ( )
16. /
17.
18. ( )
19. /
20. - , " "
" " ""
"
21. / - ( )
" "
22.
23.
24. /
25. /
1. -
2. - , , , , .
3. -
4.
5. / -
6.
7.
8. - -
12
9. -
10. / / -
11.
1.
2.
3.
,
4.
5.
6.
7.
/
8.
/
9. ठ
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
( )
18.
1. -
1833 . 1834 .
2.
, -
/ -
1832 .
3.
- , " "
1847 .
4.
1856 .
5.
1961 .
6.
1961 .
7. / /
,
1.
1. 2. ( )3 4 5.
2. /
1 2 3 4 5 6 7 8
3.
1 / 2 3 4 5 6 7 8
4.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11
5.
1 2
6.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24
7 /
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13
8
1 2 3 4 5 6 7 8 9 /
9
1 2 3 4 5 6 7 8 9
10
1 / 2 3 4 5 -
11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16
1.
1 2 3 4 5 6 7 - 8
9 10 11
2.
- , ,
3.
-
4.
-
5.
( )
6.
/ ,
7.
,
-
-
- -
-
1 2 3 4
-
8. /
9.
10.
11.
औ
12. , ,
1.
- - /
" " " "
-
/
( , )
:-
:-
-
:- ( )
-
-
( )
( )
-
:- -
( ) :- ,
- ,
:-
( )
2.
( )
" "( ) " "
" "
( )
" "
" "
/
/ -
-
-
-
-
:-
-
( )-
( )
" "
/ / /
1. -( )
2. -
1.
2.
3. ( )
4.
-
5.
1.
, ,
2.
1.
2. /
/ ( - )
- -
3. - / , , , ,
4. -
5. - ,
3.
" "
" "
" "
-
-
-
-
- ,
( )
/
- -
.
-
.
.
, , , , ,
4.
( . . )
- , , ,औ
( , )- ,
-
-
. -
. -
. -
1. ( )
2. ( )
5.
( - )
" "
-
6.
, ( )
7.
<h3 < h3="" style="color: rgb(0, 0, 0); font-family: "Times New Roman"; font-size: medium; font-style: normal;
font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height:
normal; orphans: 2; text-align: left; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-
spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; background-color: rgb(255, 255, 255);">
8.
1. - 2. -
/ -
-
-
/ / - /
- , "
"
-
- -
- -
- -
-
- , -
-
- " "
-
- ,
-
औ ,
, -
- /
, - -
/
-
-
/
-
- ,
1.
,
8
,
" "
1. /
1439-
40
(1437 .)
9 120
-
, , औ
2.
11
12 .
75 औ 7
, , , (
-
1.
1303 .
2.
1534 .
3.
1567 .
/ औ
- -
( )
औ औ
2. ( )
( ) ( )
( )
" " "
"
" - - " ,
( )
3. ( )
/
" "
औ ( )
( )
-
( )
4. ( )
/
" "
1. 2. 3. 4. - / - 5. 6. 32
7. 8.
5. ( )
, 1459
-
1. -
1857
2. -
3. -
4. -
5. -
6.
7. ( )
8. ए ( )
-" "
- , ,
- 1. 2. 3. 4. 5.
6. ( )
/
- ,
- 1155 .
99
2005
" "
1. -
2. -
3. - 1550 .
, ,
,
7. ( )
" "
1616 .
8. - ( )
1150 .
1. 2 3
1. 2. - - 3. - -
" औ
"
औ ' - - '
9. ( )
( )
10. ( )
1734
11. ( )
/
" "
:
1. 2.
( )
3. 4.
1. - 1423 . ( )
( )
'
'
2. - 1444 .
( ) ( )
औ
औ
" "
12 ( )
, (1148 .)
. 1505 .
"
"
" "
औ 36 . .
' '
- , औ
, ,
( )
' '
13 ( )
- , ,
1. -
2. -
3. 4.
14 ( )
ए
1. - 1308 .
2. -
1565 .
15 ( )
-
- ,
1311 .
औ
16 ( )
" "
17 ( )
" "
18 ( )
19 ( )
285 .
, " "
1. 1058 (1001 .)
2.13
3.1398 .
1527 .
4.
1805 .
" "
" - - "
52
6380
20 ( )
1733 .
, ( )
1805 .
1765 .
21 ( )
22 ( )
,
1567 .
औ
1. 2. 3.
23 ( )
,
24 ( )
900 .
1. -
2. -
3. -
( )
25 ( )
" "
" "
26 ( )
27 ( )
- ,
28 ( )
औ
29. -
30. - -
31. -
32. / -
33. - -
34. -
35. -
36. -
37. –
1.
-
( )
-
-
( )
-
-
( )
- ( )
-
( ) -
-
2.
- ( )
1.
- ( )
-
2. ( )
- -
- ( )
3.
- ( )
- .
4.
- ( )
5.
-
- -
6.
-
- /
7.
-
-
8.
-
-
9.
-
10.
-
- 1. 2. 3. . ( 2008 )
1983 .
1950 .
2002 , ( )
- , , ,
-
.
.
.
. .
( )
.
.
14 ,
" "
" " 1994
" "
1.
1 ,2 3 ,4 5 6 7
8 9
2.
( )
1 2 / ,3 ,4 ,5 6
( )
1 ,2 3 4 ,5 6 7
( )
1 ,2
( )
1 2
( )
1
( )
1.
3. /
1 2 3 ,4 5
4.
1 2 3 4 5 6
7
1.
/ ( )
" "
2.
" "
( )
" "
- 1. ( ) 2.
3.
( )
4.
5.
6.
( )
7.
8.
9.
-
( ) - /
1.
' '
' '
2. /
-
/
/
3.
-
4.
5.
-
,
6.
( ) - ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
( ) - ( )
1.
`
2.
( )
1.
2.
( ) - ( औ )
1.
( ) - , )
2.
(
)
1.
- , , ,
2.
, /
( )
-
3.
( , , )
,
4.
5.
( )
1.
( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
- 1. 2. 3 4 ( -
)
2.
( )
13 (09
2 )
-
1. 2. 3.
3.
8-10 -
,
4.
5.
6.
7.
( ) -
( ) -
( ) - -
( ) -
( -
)
1.
2.
( )
" "
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
-
11.
" "
" "
" "
1. -
2. - -
3. -
4. -
5. -
6. -
7. -
8. -
1. -
-
- , ,
-
, - ( )
-
-
- -
-
2.
-
( )
( - )
- ए
( )
( )
- -
-
" "
3.
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
( )
4. /
40 ( )
-
- ,
, औ
,
5.
-
- ( )
6.
7.
" "
" "
-
8.
9.
10.
( )
1952
11.
,
,
/ , ( )
12.
24
13.
1.
- - , , , , ,
2.
- , , ,
3.
- , ,
4.
, ,
( )
1.
1
2
,
9
4
,
27
6
12
7
.
8
1. 2. 3 4 - ( )
5. -
1.
-
, , ,
2.
3.
4. /
5.
6. /
7.
8.
9.
,
10. / /
11.
1. 2. 3. 4. 5 6.
/
1. ( )
1.
2. -
2.
, ,
,
( )
औ
3.
4.
( )
5.
6.
7.
,
8.
, ,
9. /
10.
11. /
1.
2.
-
3.
4.
5.
6.
-
7.
8.
.
.
. /
Trick
,
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
, औ
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
7. -
8. -
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
1. - , .
2. :- ,
3. :- . , . ,
4. :- . ( ), ( )
5. - ,
6. :-
7. :- .
. . /
1
2 (12 )
( )
3 (13 )
4 ( )
5
6
7
8
9 /
10
(
11
)
12 ( )
13 , ( )
14 ( )
, ,
15 ( ) )
16
17
1. - 2. 3. 4. 5.
1. :- , , , , ,
2. :- , , ,
3. :- , , , ,
4. :- , ,
-
/ -
-
-
-
-
-
/ -
/ -
:-
-
/ -
-
-
-
-
/
-
-
-
:-
-
-
1.
" "
" "
-
" " ,
औ
1260-61 .
1423 .
- , ( - ) ,
- 1. - 2. -
-
, , ,
,
1671-72
,
- , , ,
- ,
.
- , , / ,
, , ( )
- ( )
-
-
" "
2.
(52 )
,
- , ,
- - ,
- , , , , ,
, , , ,
- :-" -
", - ", - "
, -
1747 1764 .
-
" "
" - " 1973 . 20
" - " " "
,
, ,
- ( - )
-
- औ
" " ' "
, ,
,
,
, -
,
( )
, औ
-
,
, " "
" "
" " ' '
3.
,
,
-
,
- 1. ( - ) 2. ( - )
- 1. ( - ) 2.
- , , ,
-
- , , , ,
- , ,
4.
,
, , /
, ,
1768 .
- , , , , ( )
- ,
- ,
- , . , , 1993
-
- 1857 (1866)
- - ,
- 24 1957 (1956)
1. - 2. - 3. / - 4. -
5. - 6. -
- ( )
" "
- ( )
" "
/
-
, " "
-
' ' , " "
-
" "
- ( )
" "
( )
25
1974 ' '
-
, " "
" "
" "
. .
1. 2. 3.
औ
/
( )
, , ,
, , ,
1.
2.
-
3.
4.
,
5.
,
6.
7.
8.
औ
9.
10.
11.
,
12.
13. औ
14.
15.
-
16.
17.
-
18.
,
19.
20.
औ ,
21.
22.
,
23.
,
24. औ
25.
26.
,
27.
28.
29.
30.
31.
,
32. ( , - )
33.
,
34. -
- - ,
35.
-
36.
1.
10 11
- ( )-
( )
( )
( )
( )
( ) " "
2.
6 36
1 ( )2 (
)
3.
-
( )" "
1 2
4.
औ
5.
( )
औ
1. ,
1. औ -
2. -
3. -
4. - ,
5. - ,
2.
1. - , ( )
2. - ( )
3.
1. - ,
2. -
4.
1. - , , ,
2. , -
5. / - / -
1. -
- -
2. - ,
-
3. -
4. -
5. - - ( )
6. - , - - ( )
7. - ( )
8. - ( )
9. -
10. -
11. - ( )
12.
1. -
2. -
3. -
4. -
13.
, , , , , ,
14. - ( )
15. - ( )
6.
1. - , ( )
- , , , , , , ,
2. -
7. /
1. -
- ( )
-
2. -
3. -
4. -
8.
1. - , ,
2. - , ,
3. -
4. - ,
5. - ( )
6. - ( )
7. - ( ), ( )
8. - ( ), ( )
9. - , , ( ), ( ), ( )
9.
1. - ( )
2. -
3. -
-
4. ( )- ( ), ( ), ( ),
( )
-
-
10.
1. , - ,
2. -
11.
1. - ,
- -
2. - ( )
12.
- ( ), ( ),
-
-
- ( )
, , , - ( )
13.
1. - , .
2. ( )-
, ,
14.
, ,
15.
( )
( )
1.
( )
2.
3.
4.
( )
5.
6.
7.
8.
9.
10. 08
( )
11. 32
32-32
( ) 32
( ) 32
12. 80
13. 84
14. 16
15.
16.
17.
18.
( )
19.
( )
20. 06
( )
21.
1.
- 18 , 1727 ,
-" "" "" (Island of Glory)
1.
953
1799 .
:- , , ,
2.
( )
3.
4.
( )
5.
( )
6. ( - )
1592 .
( )
7. ( )
" "
8.
( )
2.
- 12 1459
-" "" "
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
( )
8.
(1929-1940)
3.
4.
- 1356 .
-" "
1.
2.
5.
-" "" "
1.
6.
2.
3.
4. /
1140 .
7.
-
-" "
1.
( )
8.
-" "
1.
2.
9.
:- 1559 .
-" "" "" "" "
1.
1746 .
2.
1620 . 1651
.
3.
10.
- 1425 .
-
1.
2.
11.
-
- , ,
1.
12.
- ( ) 1113 .
- , ,
1.
1908 .
13.
" "
-" "" "' " "" "
1.
14.
- 1770 .
- , ,
1. ( )
15.
- ,
1.
??
2.
16.
10 1991
-
1.
( )
17.
1451 1488
-
1.
18.
-
1.
औ
,
2.
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
7. -
8. -
9. -
10. -
11. -
12. - (9 )
13. - ( 1986 )
14. -
15. -
16. -
17. - ( )
18. - ( )
19. - ( )
20. - - ( )
21. ?? -
22. औ - ( )
23. - ( )
24. -
1. -
2. - ,
3. -
4. - ,
5. -
6. -
7. 84 -
8. -
9. 32 -
10. - ( )
11. - ,
12. -
13. -
14. (8 )- ( )
15. - ( , )
16. -
17. ( ) -
1. -
- 1993 .
2. -
-1978 .
3. -
-1963 .
4. -
1950 .
5. -
-1878 .
6. -
- 1986 .
7. -
1957
8. -
1958 .
9.
1921 .
10.
11. -
2000 .
12. / -
-2002
13. -
-
- 1952 .
14. / -
-
- 1897 .
15.
-
" "
16. :- ( )
:- 1960 .
-
, औ 1000 .
- 16
16
17
6 72
. . 835
18
(1907-1908)
Linguistic survey of india
- , , ,
- ,
- ,
- ,
1914-1916 . .
औ
, , . , , , , .
(1871)
1. ( )
2.
3.
4.
5. , , , ,
, , , -
1.
2.
3.
4. , , , - ,
1.
1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
2. . .
1914 . 1919 .
. .
. .
3.
1. -
2. -
3. -
4. -
4.
. . . . .
,
8
, , , , , ,
, ,
- , , , , , , , , ,
औ 12
13
, ,
, , , -
,
18 -
, , ( ), , , , ,
, -
, , औ
,
1875 .
, (
), ( )
, - ,
, , , ,
,
.
,
, , ,
( )
, ,
-
,
, ,
, ,
( , )
( )
For join our facebook and whatsapp groups Contact these no.