Professional Documents
Culture Documents
Rizal Jpeg
Rizal Jpeg
A. Pagsilang
A. Magulang
1. Francisco Mercado
2. Teodora Alonzo
A. Magkakapatid na Rizal
1. Saturnina
2. Paciano
3. Narcisa
4. Olympia
5. Lucia
6. Maria
7. Jose
8. Concepcion
9. Josefa
10. Trinidad
11. Soledad
A. Mga Ninuno
1. Ninuno sa Ama
5. Jose Rizal
2. Ninuno sa Ina
5. Jose Rizal
A. Pamilyang Rizal
1. Ang pamilya ay kabilang sa pangkat na principalia at isa sa mga kinikilalang pamilya sa Calamba.
2. Ang ama ay nangungupahan sa lupain na pag-aari ng hacienda ng mga Dominicano sa Calamba at tinataya
na ang kaniyang lupang sinasaka ay umaabot ng 600 na hektarya. Ang lupa ay tinataniman ng palay mais
at tubo.
4. Ang ina ni Rizal ay mayroong isang tindahan sa ilalim ng kanilang bahay, gilingan ng trigo para maging harina, at
gawaan ng hamon.
8. Naipadala ng mga Rizal ang kanilang mga anak sa Maynila para mag-aral.
1. Ang bahay ng mga Rizal ay gawa sa bato at matitigas na kahoy at ito ay nakatayo na malapit sa simbahan ng Calamba.
2. Ang paligid ng kabahayan ay natataniman ng mga punong atis, balimbing, chico, macopa, papaya, santol, tampoy, at
iba pa.
4. Ang una niyang kalungkutan ay ang pagkamatay ng kaniyang nakababatang kapatid na si Concha.
6. Pagpunta sa Antipolo noong Hunyo 6, 1868. Ito ang kaniyang unang pagtawid sa Lawa ng Laguna.
Pagkatapos ng pagpunta sa Antipolo ay nagtungo sila ng kaniyang tatay sa Maynila.
7. Ang hindi niya malimutan ay ang kuwento ng kaniyang ina ukol sa gamo-gamo.
3. Sa edad na 8 ay kaniyang isinulat ang tulang Sa Aking mga Kabata na nagbibigay ng pagpapahalaga sa
kaniyang sariling wika.
4. Sa edad na 8 ay sinulat niya ang isang drama na nakaukol sa kapistahan ng Calamba at ang nasabing gawa
ni Rizal ay binili sa kaniya ng gobernadorcillo ng Paete, Laguna.
1. Namana
1. Mula sa mga ninunong Malayo ay namana niya ang pagmamahal sa kalayaan, paghahangad sa
paglalakbay, at katapangan.
2. Mula sa kaniyang mga ninunong Tsino ay namana niya ang pagiging seryoso, katipiran, katiyagaan, at
pagmamahal sa mga bata.
3. Mula sa kaniyang mga ninunong Espanyol ay namana niya kapinuhan sa pagkilos at kanipisan sa insulto.
4. Mula sa kaniyang ama ay namana niya ang pagtitiyaga sa trabaho, paggalang sa sarili, at malayang pag-
iisip.
5. Mula sa kaniyang ina ay namana niya pagpapakasakit sa sarili at pagnanais sa sining at panitikan.
2. Kapaligiran
2. Ang kaniyang kapatid na si Paciano ay nagturo sa kaniyang kaisipan ukol sa pagmamahal sa kalayaan at
katarungan.
3. Mula sa kaniyang mga kapatid na babae ay natutunan niya ang paggalang sa mga kababaihan.
4. Ang pakikinig niya sa mga kuwento ng kaniyang yaya ay nagbigay sa kaniyang interes sa mga kuwentong
bayan at mga alamat.
6. Padre Leoncio Lopez ay natutunan niya ang pagmamahal sa makaiskolar at pilsopikal na pag-iisip.
2. Mestro Celestino
3. Lucas Padua
4. Leon Monroy
2. Pagpunta sa Biñan
1. Hunyo 1869 - si Rizal ay umalis ng Calamba para magtungo sa Biñan para mag-aral.
1. Sa unang pagkikita niya sa kaniyang guro ay sinabi niya ang kaniyang kakauntian ng kaalaman sa
Espanyol at Latin.
2. Sinabi ni Rizal na ang kaniyang guro ay may kahusayan sa balarilang Espanyol na sinulat nina Nebrija at
Gainza.
4. Nagkaroon din siya ng away sa mga bata sa Biñan isa na rito si Andres Salandanan na tumalo sa kaniya.
5. Nag-aral si Rizal ng pagpipinta kay Matandang Juancho na dito ay nakasama ng kaniyang kaeskuwelang
si Jose Guevarra.
6. Sa pagsapit ng ilang buwan si Rizal ay nanguna sa kaniyang mga kaeskuwela sa mga Espanyol, Latin at
iba pang mga aralin.
7. Sa kabila ng kahusayan ni Rizal sa pag-aaral, siya ay napapalo ng kaniyang maestro halos araw-araw
dahilan sa mga sumbong laban sa kaniya ng kaniyang mga kamag-aral.
8. Nilisan ni Rizal ang pag-aaral sa Biñan noong Disyembre 1870 pagkatapos ng halos isa at kalahating
taon.
9. Nilisan ni Rizal ang Biñan sakay ng Barkong Talim na naghatid sa kaniya sa Calamba.
4. Ang Gomburza
1. Sa kaniyang pag-uwi sa Calamba ay nabalitaan niya ang Pag-aalsa sa Cavite at ang pagbitay sa tatlong
paring martir na sina Jose Burgos, Mariano Gomez, at Jacinto Zamora.
2. Ang kaniyang kapatid na si Paciano ay naging malapit na mag-aaral ni Padre Jose Burgos.
3. Si Paciano sa maraming pagkakataon ay naibahagi kay Rizal ang mag ideya at pilosopiya ni Jose Burgos.
2. Ang mga kaaway ng pamilyang Rizal at ang hipag ng kaniyang ina ay nagkipagsabawatan upang
maisangkot ang ina sa nasabing bintang na paglason.
3. Pagkatapos na madakip ni Donya Teodora, ito ay pinaglakad mula Calamba hanggang Santa Cruz,
Laguna na ang layo ay 50 kilometro.
1. June 20, 1872 – sinamahan si Rizal ni Paciano para magpunta sa Maynila. Kumuha ng pagsusulit sa mga
aralin ng Aral Kristiyano, Aritmetika, at Pagbasa sa Colegio ng San Juan de Letran. Nagbalik si Rizal sa Calamba mula sa
Maynila para dumalo ng kapistahan sa kaniyang pagbabalik sa Maynila ay nagbago ng isip si Rizal at nagbalak na pumasok
sa Ateneo.
1. huli na sa patalaan
3. Sa unang pagkakataon ay ginamit ni Jose ang kaniyang apelyidong Rizal imbes na Mercado.
4. Manuel Xerex Burgos – ang pamangkin ni Jose Burgos na tumulong upang makapasok si Rizal sa Ateneo.
5. Nanirahan siya sa isang paupahang bahay na pag-aari ni Señora Titay sa Daang Caraballo, na nasa labas
ng Intramuros.
1. Mas adbanse ang edukasyong ipinagkakaloob ng mga Jesuita kumpara sa mga kolehiyo noong sa
Pilipinas.
2. Ang layunin ng edukasyon ng mga Jesuita ay ang hubugin ang mga mag-aaral sa mga aral ng
Katolisismo, kaalaman sa sining at agham. Ang isang matalinong Katoliko mula sa pananaw ng mga Jesuita ay magiging
mabuting tagapagtanggol ng simbahan. Ang pangunahing pilosopiya ng Ateneo ay Ad Majorem Dei Gloriam – Para sa Higit
na Kadakilaan ng Diyos.
3. Hinati ang klase sa dalawang pangkat
1. Imperyong Romano – katawagan sa mga internos o mga mag-aaral na nakatira sa loob ng bakuran ng
Ateneo.
2. Imperyong Cartago – katawagan sa mga externos o mga mag-aaral na nakatira sa loob ng bakuran ng
Ateneo.
1. Padre Jose Bech S.J. – ang guro ni Rizal sa kaniyang unang taon sa Ateneo.
2. Nagsimula siyang nasa mababang ranggo sa imperyong Cartago ngunit sa paglipat ng mga linggo ay
nagawang makapanguna sa kaniyang mga kamag-aral.
3. Napanalunan niya ang kaniyang unang gantimpala sa kaniyang pag-aaral – isang larawang
pangrelihiyon.
4. Upang mapagbuti ni Rizal ang kaniyang kaalaman sa wikang Esanyol siya ay nagpaturo ng aralin
sa Colegio de Santa Isabel sa panahon ng kaniyang pamamahinga sa tanghali.
5. Sa kalagitnaan ng taon si Rizal ay hindi nagbuti sa kaniyang pag-aaral upang mapanatili ang kaniyang
pangunguna sa klase ito ay dahilan sa kaniyang sama ng loob sa hindi makatwirang puna ng guro sa kaniya.
6. Sa bakasyon ng 1873, si Rizal ay hindi naging masaya dahilan sa nasa bilangguan ang kaniyang ina. Lihim
na pumunta sa Santa Cruz para dalawin ang kaniyang ina at kinuwentuhan niya ang ina ukol sa kaniyang pag-aaral sa
Ateneo.
2. Hindi nagpakita ng pangunguna sa pag-aral si Rizal dahilan sa sama ng loob dailan sa hindi magandang
puna ng guro sa kaniya
5. Nagsimula si Rizal ng kaniyang pagkahilig sa pagbabasa at ilan sa mga aklat na ito ay ang mga
sumusunod:
2. Universal History na sinulat ni Cesar Cantu na pinilit niyang ipabili sa kaniyang ama.
4. Natalo siya ng mga kamag-aral na Espanyol sa wikang Espanyol dahilan sa mas mahusay ang mga ito sa
sa tamang pagbigkas.
2. Sinabi ni Rizal na si Padre Francisco de Paula Sanchez ay isang modelo ng katuwiran at pagsisikap para
sa pag-unlad ng kaniyang mga mag-aaral.
3. Dahilan dito ay nagbalik ang sigla ni Rizal sa pag-aaral at natapos ang taon ng pag-aaral na mayroong
limang medalya.
2. Nagtapos si Rizal sa Ateneo noong Marso 23, 1877 at natamo sa paaralan ang Bachiller en Artes.
2. Nag-aral siya pagguhit kay Agustin Saez na kilalang mahusay na pintor na Espanyol.
5. Padre Jose Villaclara - nagsabi kay Rizal na tigilan na ang pagsulat ng tula.
7. Likhang Lilok
2. Ang planong pagpasok ni Rizal sa unibersidad ay tinutulan ng kaniyang ina dahilan sa pagkakaroon nito ng maraming
kaalaman ay nanganganib ang buhay ni Rizal.
3. Sa kabila ng pagtutol ng kaniyang ina si Rizal ay isinama ni Paciano sa Maynila para mag-aral.
4. Noong Abril 1877 nagpatala para mag-aral si Rizal sa Unibersidad ng Santo Tomas.
5. Ang una niyang kursong kinuha ay Pilosopia Y Letra bunga ng mga sumsusunod na dahilan:
6. Padre Pablo Ramon SJ – ang hiningan ni Rizal ng payo ukol sa kaniyang dapat na maging kurso sa UST.
7. Sa unang semestre ng taong 1877-78 si Rizal din ay nag-aral sa kursong perito agrimensor sa Ateneo.
8. Sa ikalawang Semestre ng nasabing taon ay natanggap ni Rizal ang sulat ni Padre Pablo Ramon SJ na nagpapayo sa
kaniya na kumuha ng Medisina. Kinuha ni Rizal ang kurso dahilan sa kaniyang pagnanais na magamot ang kaniyang ina.
1. Binibining L. – isang babae na taga Calamba na laging dinadalaw ni Rizal sa gabi sa panahon ng bakasyon na umuwi
siya mula Maynila na bigo kay Segunda Katigbak.
2. Leonora Valenzuela – kapitbahay ng inuupahang bahay ni Rizal. Kaniya itong pinadadalhan ng sulat sa pamamagitan
ng hindi nakikitang tinta.
3. Leonor Rivera – pinsan ni Rizal at anak ng kaniyang inuupahang bahay. Sa kanilang pagsusulatan ay ginagamit ni
Leonor ang pangalang Taimis.
10. Si Rizal ay naging biktima ng isang opisyal na Espanyol noong 1878. Si Rizal ay pinalo ng sable sa likod ng
nasabing opisyal.
11. Noong 1879, si Rizal ay lumahok sa paligsahan ng Liceo Artistico-Literario. Sa nasabing paligsahan ay
nanalo ng unang gantimpala ang kaniyang tulang sinulat na may pamagat na A La Juventud Filipina.Ang paligsahan ay para
lamang sa mga Pilipino.
12. Noong 1880, si Rizal ay lumahok sa paligsahan ng Liceo Artistico-Literario ukol bilang pag-paparangal sa
ika-400 taon ng kamatayan ni Miguel de Cervantes. Sa nasabing paligsahan ang kaniyang ginawang akda na may pamagat
na El Consejo de los Dioses ay nanalo ng unang gantimpla. Ang paligsahan ay bukas sa mga Pilipino at Espanyol.
13. Kampeon ng mga Estudyante – Nagtayo sina Rizal ng isang samahan na tinatagwag na Compañerismo sa
layunin na ipagtanggol ang kanilang sarili laban sa mga pang-iinsulto ng kanilang mga kamag-aral na Espanyol.
14. Hindi naging masaya si Rizal sa UST bunga ng mga sumusunod na kadahilanan;
A. Ang Pag-alis
1. Sa pagtatapos ni Rizal sa kaniyang ika-apat na taon ng pag-aaral ng medisina sa UST si Rizal ay nagbalak na tumungo
ng Espanya para dito magpatuloy ng pag-aaral.
2. Antonio Rivera – ang ama ni Leonor Rivera na kumuha ng pasaporte ni Rizal patungo ng Espanya.
3. Jose Mercado – ang ginamit na pangalan ni Rizal sa kaniyang lihim na pag-alis patungo sa Espanya.
B. Singapore
1. Harding Botaniko
2. Distritong Pamilihan
3. Templong Budista
B. Colombo
1. Maraming iba’t ibang lahi ang nakasabay ni Rizal sa barko Djemnah at binalak ni Rizal na magsalita ng Pranses ngunit
hindi siya naintidihan ng mga ito.
3. Nakarating siya sa Colombo at sinabi niyang maganda ang lunsod kaysa sa Singapore, Port Galle, at Maynila.
B. Suez Canal
1. Suez Canal – isang lagusang tubig na nag-uugnay ng Red Sea at Mediterrenean Sea.
3. Nakarating si Rizal sa Port Said na dulong bahagi ng Ehipto. Dito nakita ni Rizal ang mga tao na nagsasalita ng iba’t
ibang mga wika.
B. Naples at Merseilles
1. Nagtungo ang barkong Djemnah sa Europa at noong narating ni Rizal ang Naples noong Hunyo 11, 1882.
2. Kinabukasan ay narating niya ang daungan ng Merselles at kaniyang binisita ang Chateu d’If na siyang lugar na
binanggit ni Alexander Dumas sa kaniyang nobelang Count of Monte Cristo.
B. Barcelona
1. Hunyo 15, 1882 nilisan ni Rizal ang Merseilles aty narating ang Barcelona sakay ng tren galing Pransiya.
3. Hindi maganda ang unang impresyon ni Rizal sa Barcelona dahilan siya ay napatira sa hindi magandang bahagi ng
lunsod.
4. Sa bandang huli ay nagbago ang kaniyang pananaw sa Barcelona dahilan sa nakita niya ang lunsod ay nagtataglay ng
kalayaan at liberalismo, ang mga tao ay palakaibigan, at magagalang.
5. Plaza de Cataluña – ang paboritong kaininan ng mga mag-aaral na Pilipino sa Barcelona at dito binigyan si Rizal ng
isang piging bilang pagbati sa kaniyang pagdating.
B. Amor Patrio
1. Amor Patrio – ang unang akda ni Rizal sa labas ng bansa. Dito rin ginamit ni Rizal ang pangalan sa panulat na Laong
Laan.
2. Diariong Tagalog – isang mapangahas na pahayagan sa Maynila na naglathala ng kaniyang mga artikulo.
4. Marcelo H. Del Pilar – ang nagsalin ng Amor Patrio mula sa wikang Espanyol sa wikang Tagalog.
1. Los Viajes
B. Paglipat sa Madrid
2. Nakatanggap siya ng sulat mula kay Jose Cecilio na nagbabalita ng malungkot na kalagayan ni Leonor buhat ng siya ay
umalis.
B. Buhay sa Madrid
1. Medisina
2. Pilosopiya at Pagsulat
1. Pranses
2. Aleman
3. English
1. Nagkaroon ng pagkakataon si Rizal na makabisita sa bahay ni Señor Pablo Ortiga y Rey na dating alcalde ng Maynila sa
panahon ng panunungkulan ni Gobernador Heneral Polavieja.
1. Sa Madrid ay nakilala ni Rizal ang mga kilalang liberal ng Espanya na ang mga ito ay kabilang sa samahan ng mga
Mason.
3. Sumali si Rizal sa nasabing samahan upang mahingi ang tulong ng mga ito sa kaniyang paglaban sa mga prayle sa
Pilipinas.
B. Paghihirap sa Paris
1. Nagkaroon ng paghihirap si Rizal sa Madrid dahilan sa hindi naging maganda ang ani sa kanilang lupa. Dahilan dito ay
hindi nakarating ang sustento ni Rizal sa Madrid.
2. Ipinagbili ni Paciamo ang bisiro ni Rizal para may maipadala lamang kay Rizal.
3. Kumuha si Rizal ng pagsusulit sa kaniyang aralin sa Griego na hindi man lamang nag-aalmusal at nananghalian.
B. Pagtatapos sa Pag-aaral
I. Sa Paris (1885-86)
4. Nobyembre 1885 - nakarating si Rizal sa Paris at naglingkod bilang katulong ni Dr. Loius de Weckert na pangunahing
optalmolohista ng Pransiya. Nanatili dito si Rizal mula Nobyembre 1885 hanggang Pebrero 1886.
5. Sa labas ng kaniyang oras sa klinika ni Dr. Weckert ay kanyang kaibigan partikular na dito ang pamilyang Pardo de
Tavera.
I. Heidelberg
2. Pebrero 3, 1886 - dinalaw ni Rizal ang makasaysayang lunsod ng Heidelberg na kilala sa kanyang unibersidad.
Naninirahan siya sa isang boarding house na tinitirhan ng mga mag-aaral ng abogasya.
3. Sa Heidelberg si Rizal ay naglingkod bilang katulong sa klinika ni Dr. Otto Becker, isang kilalang doktor ng
optalmolohiya sa Alemanya.
4. A Las Flores de Heidelberg - ang tulang sinulat ni Rizal sa kagandahan ng mga bulaklak ng Heidelberg.
5. Sa nasabing lunsod inabutan si Rizal ng selebrasyon ng Ikalimang Daan Taon ng Pagkakatatag ng Heidelberg.
I. Wilhelmsfeld
1. Wilhelmsfeld - isang bayang bakasyunan sa Alemanya kung saan si Rizal ay tumigil ng tatlong buwan.
2. Karl Ullmer- pastor protestante na tinigilan ni Rizal habang siya ay nagbabakasyon sa Wilhelmsfeld.
3. Napamahal kay Rizal ang pamilya ni Pastor Ullmer at ito ay kaniyang ipinadama niya sa pamamagitan ng pagsulat sa
anak nito na si Friedrich Ullmer na nagpapasalamat sa kabutihan ng nasabing pamilya.
1. Hulyo 31, 1886 - petsa ng unang sulat ni Rizal na ipinadal;a niya kay Blumentritt.
2. Ferdinand Blumentritt - isang propesor sa Ateneo ng Leitmeritz, Austria na interisado sa pag-aaral ng mga diyalekta
ng Pilipinas.
3. Aritmetika - pamagat ng aklat na nakasulat sa wikang Espanyol at Tagalog na ipinadala ni Rizal kay Blumentritt upang
magamit niyang batayan sa pag-aaral ng wikang Tagalog.
I. Leipsig at Dresden
1. Leipsig - isang lunsod sa Alemanya na kaniyang binisita upang dumalo ng aralin sa Kasaysayan at Sikolohiya.
2. Dito ay kanyang naging kaibigan si Friedrich Ratzel na kilalang mananalaysay at si Dr. Hans Mever na isang kilalang
antropologo.
4. Dresden - binisita ni Rizal ang lunsod na ito at dito ay kaniyang nakilala si Dr. Adolph Mever ang direktor ng Museo ng
Antropolohiya at Etnolohiya.
2. Dr. Feodor Jagor - nakatagpo ni Rizal ang nasabing manlalakbay na sumulat ng isang akalt tungkol sa Pilipinas.
3. Dr. Rudolf Virchow - isang kilalang antropolohistang Aleman na nakilala ni Rizal sa Berlin.
5. Dr. Karl Ernest Schweigger- isang kilalang optalmolohista ng Berlin at dito si Rizal ay naglingkod sa klinika.
6. Dr. Rudolf Virchow - kanyang inimbitahan si Rizal na magsalita sa isang pagpupulong ng Ethnographic
Society ng Berlin.
7. Tagalog Verskunt - ang pamagat ng papel panayam na binasa ni Rizal sa isinagawang pagpupulong ng Ethnographic
Society ng Berlin.
a. Seryosa
b. Matiyaga
c. Edukada
d. palakaibiganin
1. Paghihirap sa Berlin
1. Uncle Tom's Cabin - isang nobela na sinulat ni Harriet Beecher Stowe na tumatalakay sa buhay ng mga aliping itim sa
Amerika.
2. Enero 2, 1884 - petsa ng pagtitipon kung saan pinanukala ni Rizal sa grupo ng mga Pilipino na magsulat sila ng isang
nobelang ukol sa kalagayan ng Pilipinas.
a. 1/2 sa Espanya
b. 1/4 sa Pransya
c. 1/4 sa Alemanya
1. Wilhelmsfeld - dito tinapos ni Rizal ang mga huling kabanata ng Noli Me Tangere.
2. Maximo Viola - ang nagsilbing tagapagligtas ng Noli Me Tangere sa pamamagitan ng pagpapahiram niya kay Rizal ng
halagang P300 upang magamit sa pagpapalimbag ng nasabing nobela.
3. Pebrero 21, 1887 - petsang natapos ang Noli Me Tangere at inihanda para sa pagpapalimbag.
4. Berlin Buchdruckrei-Action-Gesselschaft - ang palimbagan na tumanggap upang ilaathala ang Noli Me Tangere sa
halagang P300 sa daming 2,000 kopya.
a. Ferdinand Blumentritt
c. Graciano Lopez-Jaena
d. Mariano Ponce
1. Kinuha ni Rizal ang pamagat ng Noli Me Tangere mula sa ebanghelyo ni San Juan.
3. Elias at Salome - ang isang kabanata na inalis ni Rizal sa Noli Me Tangere upang makatipid siya sa presyo ng
pagpapalimbag ng nobela.
I. Ang Paglalakbay
1. Mayo 11, 1887 - nagsimula ang paglalakbay nina Rizal at Viola sa Europa.
A. Dresden
3. Prometheus Bound - isang obra maestrang pinta na labis na hinangaan ni Rizal sa Dresden.
4. Dr. Jagor - nagpayo kay Rizal na padalhan muna ngg telegrama si Blumentritt bago siya pumunta ng Leitmeritz.
A. Leitmeritz
1. Mayo 13, 1887 - dumating si Rizal sa Leitmeritz at dito siya ay sinalubong ni Prof. Ferdinand Blumentritt sa istasyon
ng tren dala ang larawan na pagkakakilalanan kay Rizal.
2. Hotel Kreb - dito tumira sina Rizal at Blumentritt habang bumibisita sa Leitmeritz.
b. Dolores - anak
c. Conrad - anak
d. Fritz - anak
1. Burgomaster - ipinakilala ni Blumentritt si Rizal at kaniyang hinangaan ang katalinuhan ni Rizal sa madaling pagkatuto
ng wikang Aleman.
2. Dr. Carlos Czepelak - isa sa mga kilalang siyentipiko ng Europa nma nakilala ni Rizal sa Leitmeritz.
A. Prague
1. Dinalaw ni Rizal at Viola ang lunsod na ito noong Mayo 17 -19, 1887.
2. Dr. Willkom - ang professor ng natural history ng Unibersidad ng Prague na dinalaw ni Rizal sa lunsod dala ang sulat
ng pagpapakilala ni Blumentritt.
3. Binisita ni Rizal at Viola ang libingan ni Copernicus - ang dakilang astronomo sa kasaysayan ng sangkatauhan.
4. Binisita din nila ang kuweba na nagsilbing bilangguan ni San Juan Nepomuceno pati na ang tulay na pinaghulugan
nito.
A. Vienna
1. Binisita ni Rizal sa lunsod na ito si Norfenfals na isa sa mga pinakadakilang nobelista ng Europa noong panahong iyon.
Sa dakong huli hinangaan din niya si Rizal sa katalinuhang taglay nito.
1. Danube - isa sa mga malalaking ilog ng Europa. Nagsakay sina Rizal at Viola ng bangka upang makita ang kagandahan
ng ilog at ng kanyang mga pangpang.
2. Dito napansin ni Viola sa unang pagkakataon ang kakaibang gamit ng mga tagarito na papel na napkin sa kanilang
pagkain.
1. Munich - dinalaw nina Rizal at Viola ang lunsod at panandaliang namasyal upang malasahan ang Munich beer na
bantog sa buong Alemanya.
2. Nuremberg - sa lunsod na ito ay dinalaw nina Rizal at Viola ang museo na nagtataglay ng mga kagamitang
pangpahirapna ginamit sa panahon ng Ingkisisyon at ang pagawaan ng manyika na pinakamalaking industriya ng lunsod.
3. Ulm - dinalaw nina Rizal at Viola ang katedral ng lunsod na kilala bilang pinakamalaki at pinakamataas at pinanhik ang
tore nito.
4. Rheinfall - nakita ni Rizal ang talon na ito na kanyang sinabing "pinakamaganda sa buong Europa."
A. Switzerland
1. Geneva - kay Rizal ang lunsod na ito ang pinakamaganda sa buong Europa.
a. Aleman